Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIEUGŁADZONY

Następne hasło: NIEUGONIONY »

NIEUGŁASKANY (5) part praet pass pf

W pisowni łącznej (3), w rozłącznej (2).

e oraz drugie a jasne; -łå- (2) Mącz, GosłCast, -ła- (1) Leop.

Fleksja

sg
m	N	nieugłåskany	n	N
m	G		n	G	nieugłåskan(e)go

pl
N	subst	nieugłåskan(e)

sg m N nieugłåskany (3). ◊ n G nieugłåskan(e)go (1). ◊ pl N subst nieugłåskan(e) (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w. s.v. ugłaskać.

Znaczenia

I. W funkcji właściwej: Nie ugładzony, nie uczesany (o włosach) (1)
II. W funkcji przymiotnika: Nie dający się oswoić, nieujarzmiony, nieukrócony, niesforny, dziki (4)
- W przen (1)

I. W funkcji właściwej: Nie ugładzony, nie uczesany (o włosach) (1): Neglectus, Niedbáłość [...] Neglecta coma, Nieugłaskáne włoſy. Negligenter, Niedbále. Mącz 188b.

II. W funkcji przymiotnika: Nie dający się oswoić, nieujarzmiony, nieukrócony, niesforny, dziki; indomabilis Vulg, Calep; asper, immansuetus, indomitus, intractabilis Calep (4): Intractabilis Indomabilis, qui tractari domative non potest ‒ Nie vgłaskani. Calep 557a, [507]b.

W połączeniu szeregowym (1): Nie vgłaſkány naród/ nie polerowány/ Wyſchły/ zazdrości pełen/ á w zdrády odźiany. GosłCast 44.

W przen (1):

Wyrażenie: »nieugłaskanego serca« = hardy, niesforny (1): A ſynowie twárde^go oblicża/ y nieugłáſkáne^go ſercá ſą [filii dura facie et indomabili corde sunt; ... y nieukróconégo ſercá ſą WujBib] do ktorych iá ćiebie ſſle. Leop Ez 2/4.

Synonimy: I. nieuczosany, nieugładzony; II. nieokrocony, nieokrotły, nieotargany, nieposłuszny, nieuchodzony, nieuhamowany, nieujeżdżony, nieujęty, nieukrocony, nieuniesiony, nieunoszony, nieuskromiony.

Cf UGŁASKANY