[zaloguj się]
[pdf]

ODMIENIONY (72) part praet pass pf

odmieniony (45), odmienion (25), odmieniony a. odmienion (2).

-e- (68), -ę- (4).

Pierwsze o oraz e jasne; -on-; -on z tekstów nie oznaczających ó lub oznaczających niekonsekwentnie.

Fleksja
sg
mNodmieniony, odmieni(o)n, odmienio fNodmieniona, odmienionå nNodmieniono, odmienion(e)
Godmienion(e)go G G
A A Aodmienioné
Iodmienionym I I
pl
N m pers odmieni(e)ni
A subst odmienioné
I n odmienion(e)mi, odmienionymi
inne formy
pl N subst m i f - odmienion(e); pl N subst n - odmienioné, odmieniony

sg m N odmieniony (7), odmieni(o)n (5), zapis odmienio (błąd) (1); ~ (praed) odmieniony (5) BibRadz, WujJud RejPosRozpr, SkarJedn, SarnStat, odmieni(o)n (5) RejPs, MurzHist, RejPos, KuczbKat, BielRozm. ◊ G odmienion(e)go (1). ◊ I odmienionym (1). ◊ f N (praed) odmieniona (6) OpecŻyw, Leop, BielKron, WujJud BudBib, SkarŻyw, odmienionå (2) BibRadz, WujNT. ◊ n N odmieniono (12), odmienion(e) (11); ~ (attrib) -(e) (2); ~ (praed) -o (12), -(e) (9); -o LibLeg, HistAl, Leop, BielKron (3), RejPos, WysKaz, SarnStat; -(e) KromRozm II, WujJud, Calep, WujNT (3); -o : -(e) GroicPorz (1:1), RejAp (1:1), BudNT (1:1). ◊ A odmienioné (1). ◊ pl N m pers odmieni(e)ni (1). subst m i f odmienion(e) (14). n (praed) odmienioné (2) RejAp, SarnStat, odmieniony (2) BielKron, RejZwierc; -é (1), -(e) (1). ◊ A subst odmienioné (4); -é (3), -(e) (1). ◊ I n odmienion(e)mi (1) GrzegRóżn, odmienionymi (1) CzechEp.

Składnia dopełnienia sprawcy: odmieniony przez kogo (5).

Sł stp s.v. odmienić, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. odmienialny, odmienny.

1. Który uległ zmianie, inny niż poprzednio; mutatus Modrz (46): thak ći to muſi cyć [!]/ áni może być żadnym obycżáiem odmieniono [nec potest ullatenus praetermitti]. HistAl D5; ktore przykazánye zá vſtánim przyczyny ná czás álbo też wyecznye odmyenyone być może KromRozm II x4v, bv; GroicPorz y2; Leop Sap 12/10, Dan 6/8, Hebr 1/12; Przyrodzenie cżłowiecże/ vſtáwá małżeństwá/ y blogoſláwieńſtwo boże nie ſą przez grzech odięte/ iedno tylko odmienione iż nie tákiemi ſą iákiemi być miáły. BibRadz I 3a marg, I 2b marg, Thren 4/1; [Święta Helena] iecháłá do Ieruzálem/ áby krzyż ná ktorym Kryſtus ćirpiał oglądáłá. Ale iż przez pogáńſkie ludzi ná ten cżás to mieyſce było odmieniono/ bo ná tym mieyſcu byli vcżynili ſłup bogini Wenery BielKron 154v, 158, [206], 352v morg; RejAp 42, 175; był wneth márnym trądem záráżon/ ták iż też ſzpetnie było odmieniono oblicże iego. RejPos 50v; Słowá Ireneuſowe nieſpełná/ y odmienione/ iákośćie zwykli/ przywodźićie WujJud 193v, 147v, 156; WujJudConf 66v; RejPosRozpr c3v; A gdzie co było ábo odmieniono/ álbo wyrzucono/ zá pewnemi tychże dowodámi/ nápráwiłem. BudNT przedm d2; ModrzBaz 105; SkarJedn 136; Gdy kto przy ich grobie ſtoi/ cżuie ſię wnetże tą moćą [!] [...] odmienionym. SkarŻyw 132; Mąſz ieden/ żonę bárzo świecką máiąc/ prośił iey [Maryi z Egnijej] o modlitwę zá nią: vcżyniłá ták/ y wkrotkim cżaśie/ oná świecka niewiáſtá odmienioná/ do wſzytkich duchownych rzecży/ powodem ſię mężowi zſtáłá SkarŻyw 582; Calep 410b; By też ánioł ináczey powiedał/ niżli raz ieſt opowiedziano/ Páwłowym świadectwem wiárá vtwirdzona nie może być nigdy odmieniona. WujNT 525, 765 [2 r.], Zzzzz2; Ale ten Státut Kázimiérzów przez Zygmuntá ieſt odmieniony SarnStat 776, 49, 841.

odmieniony z jakiego w jaki (1): Ale to nie idzie zá tym / áby dla tego/ iż przymierze lepſze y doſkonálſze trwa/ z ćieleſnego práwie w duchowne odmienione/ żeby też y obrzezánie ćieleſne ſtać miáło. CzechRozm 80.

odmieniony w czym [= pod jakim względem] (2): Abi wnyczim tho przimyerze kthore pod Choczymyem vczinyono yeſth odmyenyono nyebilo LibLeg 11/186; NiemObr 129.

W charakterystycznych połączeniach: na czas odmieniony, wedle czasu i potrzeby, wedle czasow rozmaitości i zwyczajow, częstokroć, szpetnie, za ustaniem przyczyny, wiecznie (na wieki) (2); Duchem Bożym odmieniony, mocą; odmieniony przez Ducha Św., przez ludzi, przez papieże; w niczym [nie] odmieniony (2).

Wyrażenie: »k złemu odmieniony« (1): ArtKanc P6 cf Wprzen.
Szeregi: »naruszony i odmieniony« (1): Atánázyus [...] do gárdłá ſię o to záſtáwiał áby dekretá Niceńſkiego ſynodu/ ni wcżym náruſzone/ y odmienione nie były. NiemObr 129.

»zinaczon i odmienion« (1): A zwłaſzcżá powietrze tho theż iuż zinácżono y odmieniono być muśi RejAp 175.

W przen (1): bo ſerce ſkażone/ ſmysły náſze k złemu odmienione. ArtKanc P6.
a. Przeistoczony [w kogo] (2): á ty nieprzemieniſz mię w śię/ iáko pokarm ćiáłá twego/ ále ty będźieſz w mię odmienion. KuczbKat 180.

W połączeniu szeregowym (1): A ſtąd ći ſie oto znácży/ iż tylko przez wiárę á miłość/ bywamy w Páná Kryſtuſa przecżynieni/ przetworzeni/ odmienieni/ złącżeni/ á wpoieni RejPosWiecz2 92v.

b. Przekształcony, którego funkcję zmieniono (3): Kościoły, ktorekolwiek odmienione są, mają być przywrocone in priorem ritum Romanum et cultum. Diar 56, 56.

odmieniony in aliquam rem (1): Item kościoły wszytki, ktorebykolwiek po przeszłem sejmie były in alium ritum odmienione albo spoliowane ma[ją] być in pristinum ordinem et cultum wrocone hinc in decursu trium mensium. Diar 52.

c. Podupadły, który stracił znaczenie (1): Stan Duchowny odmienion/ nie ma ſwey powági/ Krol/ Kśiądz/ y nikt BielRozm 4.
2. Zastąpiony innym lub zajęty przez kogoś innego (15): BielKron 223v; Y Antykryſt też Bogi odmienionemi przezwiſki (iáko y ći pierwſzy mieli) zátrzymał v ſiebie/ zniſzcżywſzy iednego Bogá Oycá/ y Syná iego Páná Iezuſá Kryſtuſá/ miáſto Bogá: Byto/ Antykryſt ma Bogá Iſtność/ zá Demiurgá Bog iemu ieſt Troiáki GrzegRóżn G3; dla nieſpráwiedliwośći będą odmieniony kroleſtwá wáſze/ á obcy narodowie poſiędą ziemię wáſzę. RejZwierc 43; BudNT przedm b3v.

odmieniony na co (1): iż były [sprawy i ustawy] zelżone/ ábo ná inſze wymyſły odmienione RejPos 194v.

odmieniony w co (1): tego chce áby mu ono [wieczne karanie] koniecżnie było odmieniono w karánie docżeſne WysKaz [23].

W połączeniu z wyrazem określonym przydawką „inszy” (1): RejPos 194v cf odmieniony na co.

a. Zastąpiony innym wyrazem lub inną literą (5): GroicPorz z; Ná niektorych mieyſcach punkty źle kłádźione/ y littery odmienione/ miáſto v kładźiono ypſylon tákie y BielKron Mmmm2, 277; Nie przypátrzywſzy ſię właſnośći mowy piſmá ś. w ktorey ſię cżęſto ſłowy nieco odmienionymi táż rzecż powtarza CzechEp 298.

odmieniony na co (1): Náſz téż [język] ma /ſch/ Niemieckiè, ále iuż inſzym ſpoſobem ná /ſz/ odmienionè. JanNKar Dv.

b. Nawzajem wymieniony, dany na miejsce innego wziętego od kogoś; supposititius Mącz; commutatus JanStat (4): Y iuż ći przerzeczeni zamiánę czyniący/ dáli ſobie zobopólnié wprzerzeczoné dobrá ták odmięnioné/ iſtotné w wiązánié SarnStat 685, 1040, 1249.
Wyrażenie: »odmienione dziecię« (1): Supposititius, ut puer supposititius, podmiotek/ podrzutek odmienione dźiecię Mącz 312a.
3. Rozróżniony (1): A coſz mniemaſz/ dla cżego takiego rozdziału [na przykazania o ceremoniach i o prawach] vżywáią? ktory [...] ſłowy tylko/ á nie rzecżą rozny ieſt od pierwſzego [...]. (—) To wiedzieć maſz/ iż to vpátruię z tego rozdziału/ ták chytrze ſłowy odmienionego: że [...] CzechRozm 98.
4. Odwołany, unieważniony (4): LibLeg 11/153; tilko żebych to mógł wierzyc/ że ſąd boży/ o mnie może być iako odmięnion abo vłżon/ i maluczką tropkę [!] nadźieie o lepſzem ſtanie miéć MurzHist R3; [rozkazano] Synow też ſwoich áby nie obrzezowáli/ [...] y thak ſię ſprzećiwiąc áby zakon przyſzedł w wieczne zápámiętánie/ y wſzytki vſtáwy áby były odmienione [immutarent omnes iustificationes]. BibRadz 1.Mach 1/51; BudBib 1.Mach 1/51.
5. Który przestał istnieć, trwać; mutatus PolAnt (4): O iako gorzko matka plakała męki okrutné ſwégo milégo ſyna/ proſſątz boga oyttza/ aby iego męka była odmieniona. OpecŻyw [80]; Iſz gniew panski ſnadnye moze byc odmięnion. RejPs 42v marg; RejPos 196v; młodzieńcy y pánienki rozchorzáły ſię/ y odmienioná ieſt piękność niewiaſt. BudBib 1.Mach 1/27.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Commutatus – Odmieniony. Calep 225a, 683b.

Synonimy: 3. oddzielony, odłączony; 4. abrogowany, kancellowan, oddalony, odrzucony, odwołany, rewokowany, skażony, »wniwecz obrocony«.

Cf NIEODMIENIONY, ODMIENIĆ, ODMIENIĆ SIĘ

MP