[zaloguj się]
[pdf]

ODYMAĆ SIĘ (14) vb impf

sie (11), się (3).

o oraz a jasne.

Fleksja
inf odymać się
indicativus
praes
sg pl
1 odymåm się
3 odymå się odymają się
praet
sg pl
3 m m pers odymali się
f odymała się m an
fut
sg
3 n będzie się odymało

inf odymać się (3). ◊ praes 1 sg odymåm się (1). ◊ 3 sg odymå się (4). ◊ 3 pl odymają się (3). ◊ praet 3 sg f odymała się (1). ◊ 3 pl m pers odymali się (1). ◊ fut 3 sg n będzie się odymało (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. odąć.

1. Napełniać się powietrzem zwiększając objętość; inflari Cn (2): Syn rzekł [do żaby]/ mátko dármo ſie dmieſz Nigdy ták wielka nie będzieſz. Oná więcey ſie gniewáłá/ Tym ſie bárźiey odymáłá. BierEz N4.

W przeciwstawieniu: »odymać się ... ściskać się« (1): płucza maią ſie iako miech kowalſki, [...] á tak gdy maią w ſię wiatru nabrąć [!] odymaią ſie, á zaſię wypuſzcżaiąc y ſciſkaią ſie. GlabGad E.

2. Nabrzmiewać, puchnąć, wzdymać się; obturgere Mącz, Cn; inturgere Mącz; extumescere, intumescere, tumere, tumescere, turgere Cn (7): Inturgeo, et obturgeo idem significant, Odymam/ nádymam ſie. Mącz 470a; wypijáli iéy [wody] ták wielé/ że śiedząc odymáli ſye od niéy/ że nietylko ich twarzy/ ále ná pálcách pierśćieni nieznáć było Oczko 19; [wſzákoż lepiey ſádźić gáłąź z drzewá zerznioną gdy śię iuż pąkowie imie odymáć Cresc 1571 424].

odymać się komu (2): Mięſo krolikowe [...] Onym napożytecżnieyſze ieſt kthorzy cierpią Elephanciją/ to ieſt komu ſie odima twarz FalZioł IV 9c. Cf odymać się komu z czego.

odymać się komu z czego (1): cżoſnek ſtłucżony á pity s ſitą [...] ieſt też dobry komu ſię zywot odima zwiatrow FalZioł I 6a.

odymać się czym (1): gdy żyły płod trzymaiącze: lipkiemi ſie wilkoſciami rozciągaią y odymaią. FalZioł V 29v.

Fraza: »żywot się odyma (a. miałby się odymać)« (3): FalZioł I 6a; Bowiem w ten cżas [gdy niewiasta w brzemię zapadnie] materia v pławow zaſtanawia ſie, ą [!] cżęſć niektora w zgorę idzie dla żiwnoſci płodu, á tak iako żiwot twardzieie y odyma ſie tak też y pierſi GlabGad D7; Oczko 21v.
3. Pysznić się, wynosić się nad innych; sufflari, superbire, tumere Cn (3): ieśli też chcżeſz z pokoiem ſwe żyto Prowádźić/ rádzę nieś Kárłowi myto/ Choć ſię odyma/ niech ćię to nie ruſza/ Odday co ſłuſza. KlonFlis G.

odymać się czym (1): Okázáć chćiał iáko go mierżą ci wſzyſcy kthorzy ſię zwierzchowną okażáłoſćią odymáią BibRadz II 27b marg.

Szereg: »odymać się i perzyć« (1): yákoć ſie dzyecyę zá młodu pyſſno á ſſárłatno náucży chodzić/ potym thák ſie będzye odymáło y perzyło/ żeć y ludzi nye będzye chcyáło znáć GliczKsiąż F4v.
4. Gniewać się, krzyczeć; detonare, intonare Mącz; tumere Cn (2): Detono et intono fere idem, Dęſáć/ odymáć ſie/ trzáskáć. Mącz 458c.

odymać się przeciwko komu (1): Turgere alicui, Przećiwko ſie komu odymáć. Mącz 470a.

Synonimy: 2. napuchać, napuchać się, puchnąć; 3. bucić się, chełpić się, kokoszyć się, perzyć się, pysznić się, wywyższać się.

Formacje współrdzenne cf DĄĆ SIĘ.

Cf ODYMANIE

MM