[zaloguj się]
[pdf]

OSIĘGNIENIE (40) sb n

o oraz pierwsze e jasne; e końcowe z tekstów nie oznaczających -é.

Fleksja
sg
N osięgnieni(e)
G osięgnieniå
D osięgnieniu
A osięgnieni(e)
I osięgnieniém
L osięgnieniu

sg N osięgnieni(e) (13). ◊ G osięgnieniå (6). ◊ D osięgnieniu (14). ◊ A osięgnieni(e) (4). ◊ I osięgnieniém (2); -ém (1), -(e)m (1). ◊ L osięgnieniu (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Wejście w posiadanie; zajęcie, opanowanie; adipiscentia, comparatio, recuperatio, successio Mącz (31): Aquila in nubibus Proverb. Trudna yeſt rzecz ku oſięgnieniu. Mącz 13c; Recuperatio, Oſięgnienie/ prziście ku ſwemu. Mącz 348d, 433a.

osięgnienie czego (23): WróbŻołt qq2; BibRadz *2v; KwiatKsiąż Q2; Soteria, Świątobliwość álbo obchód v ſtárych był/ dla oſięgnienia zdrowia. Mącz 403d, 45a, 48d, 62a, 288d, 410a, 423a; ále doſyć ieſt na nas/ vwierzyć Pánu temu/ ku oſięgnieniu żywotá náſzego RejPos 121 v, 87, 121 [2r.]; KuczbKat 135; wſzákże ná ośięgnienie nie widomey oney korony/ wſzytko co mieli ſadzili/ máiętność/ sławę/ zdrowie/ żywot y męki SkarŻyw 21; kto [...] drogę nieprzyiacielowi do oſięgnienia ſwey Oycżyzny ſciele/ zá nieprzyiacielá Oycżyzny ma być ſądzon Phil N4, C, 14; LatHar nlb 22; WujNT 860. Cf Wyrażenie.

osięgnienie od kogo [= przez kogo] (1): Tákiż w Recuperáciiéy od nieprzyiaćielá Moſkiewſkiégo [...] będźie powinien Iego K.M. tym wrácáć/ czyie té oyczyzny y poſseſsiie przedtym były przed ośięgnieniém od nieprzyiaćielá. SarnStat 1024.

W charakterystycznych połączeniach: osięgnienie błogosławieństwa, cnot, dobrodziejstw, dziedzictwa, korony, krajow i krolestw, krolestwa wiecznego, łaski, mądrości, mostu, ojczyzny, pokoju wiecznego, przyjaźni, sławy (2), starostw, zdrowia, ziemie, żywota (wiecznego) (2); osięgnienie od nieprzyjaciela.

Wyrażenie: »osięgnienie zwycięstwa« (2): Navalis gloria, Cześć dla oſięgnienia zwicięſtwá ná morzu. Mącz 242b, 159a.
a. Dostanie, otrzymanie; acquisitio, captio, impetratio Mącz (4): Captio, Doſtánie. Oſięgnienie. Mącz 35b; Acquisitio, Doſtánie/ oſięgnienie. Mącz 336c, 284c [2 r.].
2. Objęcie, ogarnięcie; complexus Mącz (9): Complexus, Obłápienie/ Obyęcie/ Oſięgnienie. Mącz 304a; Synechdoche [...], Oſięgnienie álbo wyrozumienie. Mącz 437a, 219c.
Wyrażenie: »rozumem osięgnienie« (1): Enthymema, [...] Rozumem poyęcie/ Wynálezienie/ Rozumem oſięgnienie. Mącz 104a.
a. Wyrażenie czegoś (5): Elocutio [...], To co ſie wynálázło godnemi á słuſznemi słowy/ oſięgnienie y wyſtrychnienie foremne. Mącz 197c.

osięgnienie czego (2): Summa, Summá/ krótkie oſiężenie/ oſięgnienie którey rzeczy. Mącz 43lc, 461a.

Wyrażenia: »krotkie osięgnienie« (2): Summarius, Sumowny/ co zwłaſzczá ku krótkiemu oſięgnieniu należy Mącz 432a, 431d.

»pismem osięgnienie« (1): Tractatus, [...] dowód/ prowádzenie á piſmem oſięgnienie rzeczy yákiey. Mącz 461a.

Synonimy: 1. dobycie, dostanie, mienie, opanowanie, posiadanie; a. dostanie, otrzymanie; 2. objęcie, ogarnienie, zamknienie; a. wyrażenie.

Cf OSIĘGNĄĆ, OSIĘŻENIE

MMk