Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PODJAZDA (?)

Następne hasło: PODJĄĆ SIĘ »

PODJĄĆ (275) vb pf

o jasne; w temacie fut: podéjm- (17), podyjm- (4) MurzNT, BudBib (3).

Fleksja

inf	podjąć

praet
	sg		pl
1	m	podjąłem, -em, -m podjął, ja podjął	m pers	podjęli(s)my, -smy podjęli
1	f	podjęłam, -m podjęła	m an
2	m	podjąłeś, -ś podjął, jeś podjął	m pers	podjęliście
2	f	-ś podjęła	m an
3	m	podjął	m pers	podjęli
	f	podjęła	m an
	n	podjęło	subst

plusq
	sg		pl
1	m	podjąłem był	m pers
2	m	-ś był podjął	m pers
3	m		m pers	byli podjęli
3	n	było podjęło	subst

conditionalis
	sg		pl
1	m	bych podjął	m pers
1	f	bych podjęła	m an
2	m	byś podjął	m pers
3	m	by podjął	m pers	by podjęli
	f	by podjęła	m an
	n		subst	by podjęły

impersonalis
praet		podjęło się
fut		podéjmie się
participia
part praet act		podjąwszy

inf podjąć (89). ◊ fut 1 sg podéjmę (3). ◊ 2 sg podéjmiesz, podyjmiesz (2). ◊ 3 sg podéjmie, podyjmie (5). ◊ 1 pl podéjmiemy, podyjmiemy (3) MurzNT, BielKron, SkarŻyw, podyjmi(e)m (1) BudBib; -emy (1), -ęmy (1), -(e)my (1). ◊ 3 pl podéjmą (6). ◊ praet 1 sg m podjąłem, -em, -m podjął (8), ja podjął (1) BielKron. f podjęłam, -m podjęła (2). ◊ 2 sg m podjąłeś, -ś podjął (7), jeś podjął (1) BierRaj. f -ś podjęła (1). ◊ 3 sg m podjął (78). f podjęła (6). n podjęło (1). ◊ 1 pl m pers [podjęli(s)my], -smy podjęli (2). ◊ 2 pl m pers podjęliście (1). ◊ 3 pl m pers podjęli (24). ◊ plusq 1 sg m podjąłem był (1). ◊ 2 sg m -ś był podjął (1). ◊ 3 sg n było podjęło (1). ◊ 3 pl m pers byli podjęli (1). ◊ con 1 sg m bych podjął (2). f bych podjęła (1). ◊ 2 sg m byś podjął (1). ◊ 3 sg m by podjął (6). f by podjęła (2). ◊ 3 pl m pers by podjęli (3). subst by podjęły (3). ◊ impers fut podéjmie się (1). ◊ praet podjęło się (3). ◊ part praet act podjąwszy (11).

Sł stp notuje, Cn s.v. podejmują boki, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia

1. Podnieść, unieść, podźwignąć do góry (13)
- Przen (4)
  - a) Pomoc, wesprzeć (2)
- a. [Udźwignąć, unieść na sobie]
2. Podwyższyć poziom (1)
3. Ponieść coś uciążliwego (258)
- a. W ujęciu czynnym: Zobowiązać się, przystąpić do jakiegoś działania, wykonać, uczynić (69)
  - W przen (2)
  - Przen (2)
- b. W ujęciu biernym: Znieść, doznać, doświadczyć (189)
  - W przen (2)
4. Podebrać, podmyć (o wodzie) (1)
5. Wziąć na siebie (1)
6. Zliczyć (hebraizm w dosłownym tłumaczeniu) (1)
7. [Zwrot: »oboz podjąć« = zwinąć obóz]

1. Podnieść, unieść, podźwignąć do góry; elevare PolAnt [kogo, co] (13): Matuchna [...] viątz go [umarłego Jezusa] chciała/ ale Iozeff ciało podiął w poly ij oblapil OpecŻyw [155]; A ták podiął [tulit] (on) prorok trupá mężá Bożego/ y włożył ná osłá BudBib 3.Reg 13/29.

Zwroty: »podjąć rękę« = siedząc odgiąć rękę od łokcia ku górze w geście smutku, zamyślenia (6): RejRozpr G4v; Iuż Cżart ſiędzi podiał rękę Z gromion przes tę ſrogą męgę [!]/ Ktora yego mocz zemdliła RejKup ſ8; RejWiz 33v; RejZwierz 117v; KochFrag 24; Siedźiał [Jezus] podiąwſzy rękę/ ná on krzyż pátrzáiąc/ Który mu gotowáli SiebRozmyśl H4.

»podjąć rękę [na co]« = wyciągnąwszy rękę, wskazać na coś (1): y podyimie rękę ſwoię ná mieyſce [elevabit manum suam ad locum]/ á (ták) zbáwi mię trędu. BudBib 4.Reg 5/11.

Przen (4):

Zwroty: »podjąć ramiony« (1): Iſaſchár vyrzał odpocżywánie iż było dobre/ y zyemiá iż byłá dobra/ podiął ią ſwoiemi ramiony áby ią nośił BielKron 18v.

»podjąć na się« (1): áż iedná więtſza nawałność przypadſzy/ podięłá okręt ná ſie/ y rozerwáłá ij HistRzym 11v.

a) Pomoc, wesprzeć (2): Cżemużeś ták ſkłonny do ziemie cżłowiecże? obroć ſię á wzgorę ſię podnieś/ podeymie ćię łáſkáwy y łudzki [!] Chryſtus. SkarŻyw 120.

podjąć czym (1): Lecż go [św. Wilhelma] P. Bog nie zápomniał/ widząc iſz ſię bárzo názad náchylił/ podiął vpádnienie iego/ podporą pomocy ſwey. SkarŻyw 167.

a. [Udźwignąć, unieść na sobie: tho szie wszithko w ziemi ostalo i wpadlo w recze themu niezboznemu człowieku [...]: dwadzieszczia lerach i sthyrzy czo moze kon podziancz [!] CorfusDocum 1564 nr 126.]

2. Podwyższyć poziom [co czym = o ile] (1): Zmierzyſz Brzég iáko ieſt wyſoki nád wodą: ieſliby nie był wyżéy łokćiá/ Tedy może wodę wźiąć zónéy Rzéki przez Iázu Rowem/ podiąwſzy wodę łokćiem. to ieſt/ muśi być przekopá wybrána ná głąb łokći dwá. Strum D.

3. Ponieść coś uciążliwego; sustinere HistAl, Vulg, JanStat; subire HistAl, Mącz, JanStat; accipere PolAnt, Mącz, Modrz; pati Mącz, JanStat; incurrere JanStat, JanPrzyw; exercere HistAl, dareVulg; habere PolAnt; capere, conferre, consumere, insumere, sufferre, sumere Mącz; dependere, exanclare, facere, laborare, oppetere, perpeti, ponere Modrz; affici, contrahere, percipere, poni JanStat [co] (258):

a. W ujęciu czynnym: Zobowiązać się, przystąpić do jakiegoś działania, wykonać, uczynić (69): Wiere to ſyła kłopota Podiącz za yednego chłopa RejKup 7v; MurzNT 76; A gdźie by Rękoymia dla obráżenia Sumnienia ſwego przyſyęgi niechćiał podiąć/ thedy bywa ſkazan w onym długu GroicPorz ſ; BielKron 233; MycPrz I A4v; Dla tego [...] Xiążętá Ruſkie/ zebrawſzy ſię zbroyną ręką/ obesłáli też drugich Xiążąt [...]/ áby z nimi weſpołek wypráwę woienną prżećiw ſpolnym nieprzyiaćiołom Połowcom podięli StryjKron 200; Poſtronni ludzie z Pérſyey przyiacháli/ [...] á ty kroćiuchney drogi podiąć niechceſz/ ábyś go we żłobie leżącego oglądał? LatHar 197; SarnStat 9; PowodPr 4.

podjąć dla kogo, dla czego (16): Ceſarz pochwalił ich [książąt luterskich] pilność y náukę/ máiąc im zá dobre/ yż tę pilność dla rzecży poſpolitey podięli BielKron 219; Mącz 340b; HistRzym 76v. Cf Zwroty.

W charakterystycznych połączeniach: podjąć (2), najazdy [czyje], pilność, przysięgę, rzeczy [jakie], walki, wyprawę wojenną, podjąć dla Rzeczypospolitej, dla upadku [czego]; daremnie podjąć.

Zwroty: »koszt, nakład podjąć« [w tym: dla czego (1)] [szyk zmienny] (4:2): BielKron 230; GórnRozm G3v; PaprUp F3; GostGospSieb +4; WIęc y koſzt ktorybyſmy ná tę wypráwę podiąć mieli/ moglibyſmy vſkromić/ koſztow prożnych w wypráwie zákazawſzy GrabowSet N3; CiekPotr 17.

»pracą(-ę) podjąć« [w tym: dla kogo, dla czego (10)] = laborem habere PolAnt; conferre operam, curam sumere, laborem consumere a. subire, operam conferre a. consumere a. insumere Mącz; certamen ponere, laborare, laborem exanclare Modrz; curare, procurare Calag [szyk zmienny] (44): FalZioł III 34a; WróbŻołtGlab A5; Herkuleſa [powiadasz być] bogiem rámion/ iż dwánáſcie prac podiął [quod duodecim virtutes exercuit] walczącż. HistAl K; GroicPorz e4; KrowObr 46v; RejZwierz 25; BibRadz *5, 1.Mach 10/15; Tegoż roku Máćiey Miechowitá vmárł [...]/ cżłowiek dobrego á práwie Swiętego żywotá/ [...] wielki miłownik ſwey oycżyzny/ bo ten napierwey podiął pracą około Imprymowánia Kroniki Polſkiey. BielKron 419, 211, 230, 261; Cibum e flamma petere, Dla pożywienia wielką pracę podyąć/ dla brzuchá w ogień wlieść. Mącz 295b, 105d, 180d, 264c, 432b, 433a; GórnDworz A2v; iż ſie dla ciebie národził/ dla ciebie rozmáite prace y męki podiął RejPos 139, 128v; BiałKat 386v; Y niemáłoś podięłá około mnie pracey HistAl A4, A4v; BudNT przedm b2v; Y to nas ábo kogokolwiek odſtráſzáć niema/ żebychmy ſię zleniawſzy zá to niemieli wziąć/ ocżem inſzi przed námi wiele prace podięli [in quibus alios videmus multum ante nos laborasse]. ModrzBaz 1, 34v, 39v, 105; Oczko A3v; Calag 454b; SkarŻyw 62, 355, 411; Ale iż ſię ia z wielkam pilnością ſtáram/ y ná tom ſiedmiolętną pracą podiął/ ábych Litewſką y Ruſką/ tákże Polską Hiſtorią nie z domniemánia/ ále z pewnych dowodow ná ſwiát pokazał. StryjKron 275, 86; CzechEp 175; KochFr 102; WerKaz 267; GostGospSieb +4v; LatHar +7v; ácz nie rad chwalić ſie muśi [św. Paweł] z prac y mąk ſwoich/ ktore podiął w przepowiedániu Ewángeliey WujNT 622, 2.Cor 11 arg; MNiemam, że dla dobrego y pożytecżnego Domu iego, tę pracę y kłopoty podiął. CiekPotr 83.

»na się podjąć« (2): Curam sumere, Prácę ná ſię podyąć. Mącz 432b, 105d.

»trudność (a. trud) podjąć« = capere molestiam Mącz; certamen ponere Modrz [szyk zmienny] (7): Capere molestiam, Podyąć trudność. Mącz 229c; MycPrz I [C]2; CzechRozm 252; ModrzBaz 39v; SkarKaz 637b; tum teraz zginął: dla tych, dla ktorychem Naywięcey w tym wieku ſwym tylé trudu podiął. CiekPotr 82, 17.

W przen (2): RejPos [73]; Przypomnićie ſobie dni pierwſze/ w ktorych/ będąc oświeceni/ podięliśćie wielkie boiowánie trapienia CzechEp 25.

Przen (2): Sámá cnotá/ iáko nieiáki Duch Boży [...] ſámeyby ſię śmierći dla zdrowia Rzecżypoſpolitey á dla zacnośći Religiey/ [...] podiąćby ſię niebałá: á gdyby ią iuż zádawano mężnie by podiąć kazáłá [obire iuberet] ModrzBaz 136v.

b. W ujęciu biernym: Znieść, doznać, doświadczyć (189): BierEz O4v; OpecŻyw 161; TarDuch C2; LibLeg 10/63; Widząc to kápłan Pogáńſki/ ktory miał przed tym práktykę/ iż wiele plag máią podiąć Egipciánie/ ſkoro ſie ich [Żydów] wodz álbo kſiążę vrodzi/ rádził krolowi áby to dzyecię było zábite. BielKron 28, 227; Mącz 260d, 339a; RejPos 248; Schiffbruch leyden. Podiąć rozbićie okrętu. Naufragari. Calag 415a; SkarŻyw 16; doswaczywſzy [...] ochoti. do spraw riczerſkich tak ze y nyepeſpeczenstwa [!] y nyewczaſzow Ktorich poſpolu snamy na woynach przeslych [...] pot pskowyem potyeli vcziwych Haniſza Soltiſza stloczewa voczyecha ſlimka slapalicz [...] sluſzne znayduyemy, aby [...] ZapKościer 1582/32v; ReszList 174; (nagł) Do Gábrielá Grábowieckiégo. (–) [...] V mnieś ieſt w tákiéy cénie/ żebych rad dla ćiebie Vmárł/ y wizytko podiął/ zápómniawſzy śiebie. PudłFr 24; Przedźiwna miłość/ tá náſzego Zbáwićielá/ ktory będąc Bogiem, w ſwym ćiele/ podiął boleśći wiele. ArtKanc E8v, Kv; ActReg 54; Phil B4; O Pánie IEzu Chryſte/ [...] wſpomni ná ſtrách y ná lękánie/ ktoreś podiął/ gdy ćię wſzyścy nieprzyiaćiele twoi [...] obſtąpili LatHar 292; SarnStat 218, 1119; Ale żeś chłoſtę podiął v Nogatu/ Nie zwierzay áni rodzonemu brátu. KlonFlis H4v. [Cf też 3.a. »pracą podjąć« CiekPotr 83.]

podjąć dla kogo, dla czego (29): Iezus miły odpowiedziál. Wielebná matuchno nieſluſſalo iego od ſmierci tey mnie obronitz/ bo dlá oyttza niebieſkiego ią podiąl/ ij dlá iego ſprawiedliwoſci OpecŻyw 49; MurzHist M2, M4; LubPs Z4; RejPos 313 [2 r.]; SkarŻyw 62; Krol ſławy wiecżney/ niemoce náſze ná śie wźiął/ y dla nich ćięſzkość wielką podiął ArtKanc E8v, B20, LatHar 298; SarnStat 889; áby wziął [Chrystus] záſłużone kroleſtwo/ [...] zá ono poniżenie ktore dla nas tu ná świećie podiąć raczył. SkarKaz 244a, 5b. Cf Zwroty.

podjąć od kogo, od czego (żywotne) (17): BibRadz 2.Cor 11/24; ModrzBaz 108; Ze to żadna Boża noc nigdy nie minęłá/ Abych kiedy okrutnych rázów nie podięłá Od tych ſproſnych pijánic KochPieś 28. Cf Zwroty.

podjąć u kogo (1): bo ieſliże Pan ich będzie walcżył zá nimi/ [...] tedy my podyimiem wielką zelżywość [erimus in opprobrium] v wſzytkich národow. BudBib Iudith 5/18.

podjąć za kogo (5): gdyſz on [Pan] zacię wſzyſtko podiąc ráczył? MurzHist N4. Cf »mękę podjąć«, »śmierć podjąć«.

W połączeniu szeregowym (1): tedy Pan Iezus Syn Boży/ [...] cżłowiekiem sſtáć ſie racżył/ ktemu ieſzcże niewymowne męki wyćierpiał/ ſromotną śmierć podiął/ y prawdziwie vmarł KarnNap D4v.

W charakterystycznych połączeniach: podjąć biczowanie (2), blizny, bol (boleści) (4), chłostę (2), fortunę, lękanie, łupiestwo, najazdy, nędze, nieprześpieczeństwo (2), niewczasy (2), penitencyją, plagę (2), policzek, porażki, razy, spustoszenie, sromotę, s(z)tos (2), strach, wiele (a. co) złego (3), więzienie (2), wojnę, wszytko (to) (3), wzgardę, zelżywość; podjąć chutliwie, cierpliwie, dobrowolnie (5), jawnie, mężnie, niechutliwie, niewinnie, z ochotą, z radością, stateczn ie, wesele; podjąć dla grzechow (4), dla imienia [czyjego], dla króla, dla ludzi, dla miłości, dla nieprawości, dla obrony, dla Ojca niebieskiego, dla ojczyzny (2), dla sprawiedliwości (2), dla świadectwa, dla zbawienia (4).

Zwroty: »podjąć klęskę« [szyk zmienny] (2): incidere in plagias, [...] Wpáść w nieyáką niebeſpieeznośc/ Podyąć yáką klęskę. Mącz 302c; Iáko w Kronice ſtoi gdy ſie mieli podkáć/ Náſzy Przodkowie z Moſkwą ięli tego czekáć. Ktoraby ſtroná w walce klęſtkę [!] podjąć miáłá MycPrz I Cv.

»krzywdę podjąć« [w tym: od kogo (2)] = iniurias incurrere JanStat (3): lepiey by thobie było s twych złoſći pokutowáć/ nizliby od nas krziwdę wielką miał podiąć [iniuriam pervalidam promereri] HistAl C7; MurzNT 21; SarnStat 1238.

»mękę, męczeństwo (a. męczennictwo), koronę męczenniczą podjąć« [w tym: od kogo (4), dla kogo (3), zo kogo (1)] [szyk zmienny] (20:6:4): TarDuch D2; WróbŻołt S6v; LibMal 1554/190v; Krolu Alexandrze co zá przy[c]żyná winy ieſth w nas dla krolá naſzego/ żebyſmy mieli męki podiąć [tormenta subire] HistAl C4v; MurzHist M; KromRozm III O2v; A dobrowolnie ten kielich/ to ieſt/ ſrogą á okrutną mękę dla grzechow náſzych [Chrystus] podiąć racżył. LubPs Z4, Z4; [Kletus papież] Podiął koronę męcżennicżą od Domicyaná BielKron 148, 144, 149v [2 r.], 150; RejPos 2, 106v; WujJud 52; Athánáſius [...] y Páweł/ gdy vſłyſzeli iż w Rzymie męcżeńſtwo podiąć mieli/ z rádośćią tam ſzli. SkarJedn 92, 100; SkarŻyw 120, 187, 384, 519 marg; NiemObr 29; WerGośc 227; ArtKanc D8; LatHar 560; WujNT przedm 36, s. 177 marg, 514, 551. [Cf też 3.a. »pracą podjąć« RejPos 139, WujNT 622, 2.Cor 11 arg.]

»podjąć ranę« [w tym: od kogo (1)] = vulnus accipere Modrz [szyk zmienny] (13): BierRaj 21; a gdi pan kordem nan ieſt czyall, wtym na yego myecz rąka ſzyą natracziel a wtym raną podyall. LibMal 1545/103; BibRadz Gen 4/23; RejZwierc 65v; BielSpr 28v, 39; ModrzBaz 60v, 70v, 118v; StryjKron 602 [2 r.]; GórnTroas 46; KlonFlis G4v.

»(s)karanie, kaźń podjąć« = poenam dare Vulg; supplicium subire Mącz; poenam dependere a. pendere Modrz; poenam sustinere JanStat [szyk zmienny] (6:2): LibMal 1550/151; Leop 2.Mach 4/48; Mącz 305d; ktory [Heli kapłan] cięſzkie karánie podiął iż dźiećiom wiele dopuſzcżáł. KuczbKat 310; ModrzBaz 48v, 71; tedy kaźń/ którą Zyd miał podiąć/ zá onę potwarz ſłuſznie ma podiąć iego winuiący. SarnStat 257.

»szkodę, szwank, stratę (a. utratę) podjąć« [w tym: dla kogo (5), od kogo (2)] = diminui PolAnt; detrimentum a. plagam accipere Mącz; damnum facere Modrz; damnificari, damnum contrahere pati a. percipere, detrimento affici, in ruinam poni JanStat; damnum incurrere JanPrzyw (29:5:4): BierEz P4v; Niechodz zezłym tzłowiekiem/ á ſwádliwym/ biś niepodiął tzego złego álbo ſzkody dla iego. March³, V6v; yſch vrodzony pan Sthaniſlaw Dzyaduſki pan czelnyk poſnanſki themu tho Cuſzcze oyſſmdzieſſianth ſlotich yeſt wynyen a tho za vtrathy ktore podyąl na poſlugach tegoſch tho pana czelnyka LibMal 1543/70v, 1545/97v; Diar 23; BibRadz Eccli 32/25[28]; Mącz 302c [2 r.], 451a; KuczbKat 340; RejZwierc 76v; MycPrz II B, C2; BiałKaz H4v; CzechRozm 246v; ModrzBaz 74v; CzechEp 202; A Iephthes [...] Wnet ſzwánk podéymie w domu żáłoſny z fráſunkiem ZawJeft 6, 5; GórnTroas 67; RybGęśli C4v; WujNT 184, 584; WysKaz 12; tedy ći tylko będą wolni/ którzy ſzkody od Tátar y Wołochów podięli SarnStat 88, 118, 135, 328, 369, 382 (15); Iákie dla odiętey iurysdicyey ſzkody od heretykow kośćioł podiął. SkarKazSej 700b marg.

»śmierć, upad śmierci, gardło podjąć« [w tym: dla kogo, dla czego (22), od kogo, od czego (żywotne) (5), za kogo (3)] = mortis periculum sustinere HistAl; effundere vitam, extrema pati, subire mortem Mącz; mori, perire PolAnt; mortem oppetere Modrz [szyk zmienny] (55:1:1): [Boże] na krzizu racziles wyſyec ij pyαc ran yes podiᾳł a na oſtatek barzo gorkᾳ ſmyerc BierRaj 21; OpecŻyw 130v, 135v, 151; BielŻyw 145; Wieſzcżek odpowiedział/ wielki Ceſarzu połowicá ciáłá kthora ma podobieńſtwo vmárłego cżłowieká ktorąs widział/ známionuie ciebie kthory maſz podiąć vpad ſmierći HistAl M8; LubPs Z4; BibRadz *6v; BielKron 95, 140v, 142v; GrzegRóżn F4v; Ad coedem instructus, ad mortem contemnendam instructus, Gotów śmierć podyąć. Mącz 423a, 105d, 112b, 327d, 500d; HistRzym 106v; RejPos 2, 21v, 123v, 275; KuczbKat 40; Iuż chłop dla ſkory waży ſie z Miedźwiedziem łámáć/ gárdło álbo ſzpethne rány podiąć. RejZwierc 65v, 76v; BudBib 1.Mach 13/4, 2.Mach 7/5; CzechRozm 218v, 260v; KarnNap D4, D4v; ModrzBaz 39v; Inni dla złocżynſtwá ták vmieráią/ á my dla ſpráwiedliwośći śmierć podeymiemy. SkarŻyw 207, A3v, 75, 355, 357, 384 (9); Potym ſie wroćił z Czrygrodá do Kijowá Olech czáſſu Ieſieni/ y wſpomniał ná onego Koniá ſwoiego/ od ktorego mu Wieſzczkowie ſmierć podiąć práktykowáli StryjKron 120, 120, 121; NiemObr 136; ReszHoz 123; ArtKanc F4, O15; ZawJeft 42; [Lacena] Bogom dzięki cżyniłá zá to/ iż tákiego ſyná podáłá ná ſwiát/ kthory nie ſtráchał ſie ſmierći dla Oycżyzny podiąć. Phil N2, C2; LatHar 44, 468, 581; WujNT przedm 31, s. 230 marg; Lepiéy śmierc podiąc Z dobrym z ochotą/ Niż w roſkoſzách żyć Z iáwną niecnotą. GosłCast 76.

»winę [= karę] podjąć« (1): Poenam sufferre, Wynę podyąć. Mącz 124c.

Szereg: »podjąć i (u)cierpieć« (3): PaprUp G2; trzebá ſie ſtrzedz/ áby vpadku y ſtráty z gruntu [te żupy] niepodięły y vćiérpiáły [ne in ruinam et iacturam ponantur]. SarnStat 369 [idem] 382. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

W przen (2): Wolę/ mężu móy/ podiąć té ſerdeczné rány/ Niżbyś zwyćiężcé ręką miał bydź rozmietány. GórnTroas 46; pátrząc ná Ieſuſá przodká y kończyćielá wiáry/ ktory máiąc przed ſobą weſele podiął krzyż [sustinuit crucem]/ wzgárdźiwſzy ſromotę WujNT Hebr 12/2.

4. Podebrać, podmyć (o wodzie) [czego (po przeczeniu), [czego]] (1): A tám kędy wodá ma ſpádowáć z Vpuſty ná ón chróſt/ vczyń piętro ná Pálach/ á to dla tego żeby czáſu Gośćinnéy wody ónego chróſtu vłożónégo wodá od ćienkich kóńców nie podięłá. Strum M3v; [Tam droga na ten czas nienajgorsza, chyba u karczmy mostek na krok i drugi tak wielki, gdzie stawu z boku podjęła woda LustrDróg 40].

5. Wziąć na siebie [co] (1): Oto baranek nyezmazani [...] Oto yen grzechu nyeuczinyl grechi moye podyᾳł ij nyemoci moye ſwoyᾳ ſynoſcyᾳ vſdrowyl. BierRaj 23v.

6. Zliczyć (hebraizm w dosłownym tłumaczeniu) [co] (1): Gdy zlicżyſz pogłowia ſynow (marg) Właſnie/ gdy podyimieſz głowę ſynow. (–) Izráelowych/ wedle pocżtow ich BudBib Ex 30/10.

7. [Zwrot: »oboz podjąć« = zwinąć obóz: Dnia 6 lutego obóz podjęliśmy od Pskowa pięknie [...], że nieprzyjaciel miał na co wytrzeszczać oczy. PiotrDzien 347.]

Synonimy: 1. poddźwignąć, podźwignąć, podnieść, unieść; 2. podnieść, podwyszszyć; 3.a. uczynić, udziałać, wykonać, zrobić; b. doświadczyć, doznać, przecierpieć, ucierpieć, wycierpieć, znieść; 4. pobrać, podebrać, zabrać; 5. wziąć; 6. policzyć, zliczyć.

Formacje współrdzenne cf JĄĆ.

Cf PODJĘCIE, PODJĘTY

AL, (JB)