[zaloguj się]
[pdf]

PORUBSTWO (42) sb n

porubstwo (42), [porobstwo].

Pierwsze o jasne; końcowe prawdopodobnie jasne (tak w -stwo); w porobstwo oba o prawdopodobnie jasne (tak w porobnik).

Fleksja
sg pl
N porubstwo porubstwa
G porubstwa porubstw
A porubstwo porubstwa
L porubstwie

sg N porubstwo (12). ◊ G porubstwa (19). ◊ A porubstwo (4). ◊ L porubstwie (1). ◊ pl N porubstwa (4). ◊ G porubstw (1). ◊ A porubstwa (1).

Sł stp brak, Cn: porubstwo, Linde XVII w.: porubstwo, poróbstwo.

Znaczenia
Nierząd rozpusta; fornicatio PolAnt, Vulg, Cn; scortatio Volck; concubitus vagus Cn (42): BudNT 1.Thess 4/3; wſzelki który opuśći żonę ſwoię/ oprocz przyczyny porubſtwá/ przywodźi ią w cudzołoſtwo WujNT Matth 5/33[32]; porubſtwo y báłwochwálſtwo z przyrodzenia ſwego ſą rzeczy złe/ y grzechy śmiertelne WujNT 462; KOniecznie ſłycháć miedzy wámi porubſtwo/ á tákie porubſtwo/ iákie ſię y miedzy Pogány nie náyduie WujNT 1.Cor 5/1; Porubſtwo nie tylko w vczynku/ ále y w pożądániu zákazáne. WujNT Bbbbbbv, s. 22, Matth 19/9, s. 80, Act 15/20, 29 (23).

W połączeniach szeregowych (10): Abowięm s ſérca wychodzą złé myśli/ zabijaniá/ cudzołoſtwa/ porubſtwa/ krádźieży/ fáłſzywé świadeſtwa/ bluźnierſtwa/ Tyć ſą rzeczy któré nieczyſtęm czynią człowieka MurzNT Matth 15/19, k. 88v; Ludźie náuczeni w Práwie [...]/ vſtáwili też cudzołożniki mieczem káráć niemniey dla niezliczonych złych rzeczy/ ktore s tąd pochodzą/ to ieſt/ krzywoprzyſyęſtwá/ fáłſzywe świádectwá/ gwałty/ krzywdy/ zdrádliwe oſzukánia prawdziwych dźiedźicow/ porubſtwá/ nierządy/ y innych wiele złych rzeczy GroicPorz kk3v; WujNT Matth 15/19, Mar 7/21, Rom 1/29, 13/13, Gal 5/19, Col 3/5, k. Yyyyyv; [á cżłowieká iáko ná duſzy pokala á poniecżyſzcża ná ſercu/ ſłużenie y báwienie ſię z báłwány/ ták też ná ciele ſplugáwia go wſzelkie cudzołoſtwo/ nierządność/ Sodomſtwo/ porubſtwo. GilPos 53v; Fornicor, in Bibliis legitur, ich treib hurerey. porobſtwá pátrzę/ cudzołożę. Volck 228, 569].

Zwrot: »porubstwo płodzić, płodzący« (1:2): gdy zaś kto morderſtwa/ cudzołoſtwa/ porubſtwa/ i inſzé wſzelakié złoczyńſtwa płodźi/ tęmu wſzyſtko przepuſzczono [wg obowiązującego prawa] chyba że by był barzo wielką nędzą. MurzNT 88v; porubſtwo płodzący [qui autem fomicatur]/ przećiwko właſnemu ćiáłu grzeſzy. WujNT 1.Cor 6/18, Bbbbbbv.
Szeregi: »porubstwo i cudzołostwo« (2): WujNT 845; Tá cnotá nie ná tym ſię báwi co z grzechem ieſt złączono/ iákie ieſt porubſtwo y cudzołoſtwo/ y pijáńſtwo/ obżerſtwo/ bo to ieſt przećiw czyſtośći y trzeźwośći SkarKaz 120b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 7 r.]

»porubstwo i nieczystota (a. nieczystość)« = fornicatio et immunditia PolAnt, Vulg (2): Lecż porubſtwo y wſzelka niecżyſtotá/ álbo łákomſtwo/ niech áni miánowano będzie v was/ iáko przyſtoi świętym. BudNT Eph 5/4[3]; WujNT Eph 5/3. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»porubstwo abo (i) wszeteczeństwo (a. wszeteczność)« (2): WujNT 589; Y iuż ſię wſzyſtko pomieſzáło [u kacerzy]/ [...] ſkázá y niedowiárſtwo/ zámieſzánie/ y krzywoprzyśięſtwo [...] małżeńſtwá nie gruntowność: roſpuſzcżenie porubſtwá y wſzetecżnośći. PowodPr 42. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

Synonimy: cudzołostwo, fryj, fryjerstwo, gamractwo, kurewstwo, nieczystość, nierządność, skortacyja, wszeteczeństwo, wszeteczność.

MC