a. W połączeniu z czasownikiem (483): BierEz K4v, L4, O4v, R3v, S3v; OpecŻyw 146v; FalZioł I 52b, 128d, II 10d, V 77v; GlabGad N5v; WróbŻołt pp4v; Zápaliło ſie práwie ſerce wemnie rozmyſláiąc wiákich ieſt przygodach RejPs 59, 24, 32, 44v [2 r.], 46, 66 (25); LibMal 1544/84; RejRozpr B3, B4; RejJóz B4, B5, C7v, C8v, D (15); Milcz dla boga myły brachu Nieprzyday mi więczey ſtrachu. Ktory na mie teras przyſedl Prawiem od pamieczy odſedl. RejKup e7; Idż ty miły Gardyanie Boċ taky ſtrach prziſſedł namię Iż prawie niewiem gdzie ſtoje RejKup bb3v, b4v, c5, d2v [2 r.], d7v [2 r.], e5 (53); RejKupSekl a5v; HistAl L6; MurzNT 73v; KromRozm III L3; Teraz temi cżáſy ſwyát ſie záchwyał y ludzye o náuki ktore ludzki żywot práwye ná nogi ſtáwyáyą/ dbác [!] nyechcą GliczKsiąż I3, B2v, C2, F7, Iv; Ciáło me zdrowia żadnego iuż práwie nie cżuie/ bo mię ze wſząd ſrogi gniew twoj ták bárzo fráſuie LubPs K3, A6, Kv, K3v, L, P2 (14); GroicPorz gg2v; KrowObr 22, 83; Rozumieyże moy pánie/ żeć mię teſzno było/ Aż práwie przed ocżymá wſzytko ſie záćmiło. RejWiz 110; Máiąc Páńſkie náuki/ iż im nie wierzyli/ Iedno wodę łyſzkámi ták práwie mierzyli. RejWiz 163v, 3, 7, 25, 26, 26v (21); Leop Num 11/6, 3.Reg 10/5, 1.Esdr 5/8, Ps 37/9, Sap 12/4, 1.Mach 5/30; OrzList hv; RejFig Bb2v, Ee; RejZwierz 36v, 59, 67v, 84, 87v, 105v; BibRadz Gen 19/11, 47/13, Deut 28/34, Is 30/17, I 418c marg (8); OrzRozm O2; BielKron 86v, 190v, 227, 241v, 322v (8); Mącz 102d, 175c; OrzQuin B4; Poki im fráſzki piſzeſz/ to rádźi czytáią/ Piſzże co ſtátecznego/ ſrodze ſię gniewáią. Bo prawie (iáko mowią) to ie w oczy kole Prot A2v; SarnUzn F5v; LeovPrzep A4, B4; RejAp 35v, 132, 133v, 145, 155v, 185v; GórnDworz E6v; Pan twoy náwiedza cie/ vpomina cie/ á kołácże práwie we drzwi twoie ſwiętemi ſłowy ſwemi. RejPos 196, A5 [2 r.], B [2 r.], 10, 23, 26 (39); BiałKat 216; GrzegŚm 45; KuczbKat 375; Prze kęs máłey ſwey woley tákiechmy zemdleli/ Z onych ſławnych Rycerzow práwie zniewieſcieli. RejZwierc 252, A3, 49v, 57v, 149v, 159 (14); KochMon 19; RejPosWstaw [110³]; MycPrz I B2, B2v, II B[3], B[3]v, B4; A pátrząc ná to tzłowiek iák ſie teras dźieie/ Iuż bátznemu káżdemu práwie ſerce mdleie WierKróc A3, B3; BiałKaz L3v; CzechRozm A7, 24, 135v, 170v, 198v [2 r.] (11); PaprPan E4, S3v, Hh2v; KarnNap A2, C3; práwieśćie wſzytcy byli zápomnieli/ y ty żeś Krolem/ y drudzy że iym pánuieſz. ModrzBaz 52v, 59v, 60, 141; SkarJedn A6, 102; Iuż mi ná ſzyię práwie śmierć okrutna byłá Swé nie vchronné śidłá wrzućiłá. KochPs 175; tyś mnie/ ſłudze ſwemu Nieſzczęśćiém vtrapionemu/ Láſkáwé vcho podał/ y przywrócił śiły/ Któré práwie zgáſły były. KochPs 201, 23, 36, 82, 99, 104, 131, 176; Co może być dziwnieyſzego nád to/ biała głowá ták zacnego domu/ ták bogáta/ wſzytko dla Páná Bogá z táką wiárą rozdáłá/ iſz práwie do oſtátniego vboſtwá przyſzłá? SkarŻyw 143; Był młodzieniec kwitnącey y piękney vrody/ á práwie z ocżu iego/ iáko mowią/ cnotá pátrzyłá. SkarŻyw 459, 29, 57 [2 r.], 89, 90, 113 (20); MWilkHist H; StryjKron A, 205, 577, 652, 742; CzechEp *3, *3v, 5, 11, 15 (9): NiemObr 4; KochFr 106, 109 [2 r.]; Iam ſię też tu práwie werwał z motyką ná ſłońce/ Tylko rymem záwięzuiąć v wierſzykow końce KlonŻal D4, E4; KochSz B4v; KochWz 140; ReszPrz 44, 73; BielSen 17; KochPieś 19; KochSob 69; (nagł) Lutnia. (—) W Leśie/ pókim duſzę miáłá/ Nigdym ſye ſłyſzeć nie dáłá: Teraz iákom duſze zbyłá/ Spiéwam/ y práwiem ożyłá. PudłFr 19; ArtKanc L10, N11v, P3; BielRozm 3; PaprUp G4; ActReg 133; GrabowSet K3v, O4; KochFrag 23; OrzJan 46, 96, 114; WujNT Act 21/35; WysKaz X2v; SarnStat *3v, 171; SiebRozmyśl A3, E4v, G2, H3; PowodPr 71, 77; SkarKaz 2b; VotSzl C; A ieſli łáſkáwie Stáwiſz ſie: tám wódz záraz im popuśćiſz/ práwie Daſz drógę do roſpuſty GosłCast 66, 25, 50, 56, 58, 71; SapEpit A2; KlonWor 10, 59; [ZapWpolKośc 1550 9/291v].

W połączeniach typu szeregowego (zwykle dwuczłonowych), w których drugi człon ma znaczenie intensywniejsze niż pierwszy, ale osłabione wyrazem „prawie” (70): ForCnR C4; Iaſkier w możdżerzu ſthłucżony gdy będzie na gołe ciało prziłożon: zrani ono mieſcze á prawie ſwoią gorączoſcią przepali ſkorę FalZioł I 56a, I 68d; BA ty zwyciężywſzy á prawie ſpuſtoſzywſzy Ruſką ziemię/ wezbrał ſie ku Węgierſkiey z ludem pięcikroć ſto tiſiącz. MiechGlab 14; RejPs 120v, 150; Zás też o małżeńſtwye źle dzyerżeć/ żaden thego nye vmye yedno ten ktoremuby ſie głowá záwracáłá/ á práwye ſſalał zmozgu. GliczKsiąż O4v, M5; Też w nim [w psalmie] ieſt oſobliwe s fukánie złich ſprawcow koſciołá Páńſkiego/ ktorzy ſie iedno ſámi nád ludem Bożym paſtwią á práwie ie zżyráią. LubPs N5v, gg4; KrowObr 2v; Aż y tego iáko znam zacnego młodzyeńcá Zbłáźnił/ á práwie z niego vcżynił ſzaleńcá. RejWiz 33v, 29v; RejWiz 122v; Leop 2.Esdr 6/16; gdyż Iobá chcą [nieprzyjaciele] w wieſć w roſpácz á práwie do przepáſći wrzućić BibRadz I 274; Vdáwáią ſię [rzeki] iną drogą/ y niſzczeią á práwie giną. BibRadz Iob 6/18, *4v, *5; BielKron 248; doſyć ſie tego ocży náſze nápátrzyły iáko tych ćiſáwych ſzkap [tj. złych wyznawców] wiele dziś biega/ borząc/ tłumiąc/ á zániſzcżáiąc/ á práwie miecżem wyſiekáiąc thę białość á ſzcżyrość woley á náuki Páná tego. RejAp 57, AA3, 15v, 127, 133v, 152 (9); Otoś nam odmienił Proroki/ á záćmiłeś nam wierne vpominánia ſwoie w ocżoch náſzych/ iákoś był záćmił á práwie záſłonił ocży temu nędznemu Herodowi RejPos 321, 38v, 49, 86, 87v, 200v (12); Tym obycżáiem złącżáią śię wierni s Pánem Kryſthuſem/ y práwie zraſtháią w iedno ćiáło GrzegŚm 36; HistLan A2; RejZwierc 85v, 184v, 197, 260; RejPosRozpr b3; BiałKaz B2; Aniołowie Boży záwżdy ſtrzegli wiernych wolą Bożą y onych w ćieleſnych onych przygodách broniąc/ á práwie ich ná ręku noſząc iákoby y nogi ſwey o kámień nie obráźili CzechRozm 47; Ná ktorą ſpráwiedliwosć z wiáry pochodzącą/ iż ſie ták bárzo ſpuſzcżał á do niey práwie przywięzował/ tedy tego indźiey tę przycżynę kłádźie/ mowiąc: [...] CzechRozm 208v, 91, 108v, 225; Lecż á iákoż ty tedy ſam / o dobry mężu/ ieſteś pożyteczny Rzecżypoſpolitey/ ktory trochę źiemie wydźieráiąc twemu ſąmśiádowi/ wydźieraſz mu zgęby chleb/ w vboſtwo go przywodźiſz/ á práwie krew zniego wyćiſkaſz? ModrzBaz 48v, 43; [jezioro w starostwie bełskim] wielkiémi wodámi wzléwa/ y téż záś wyśiąka/ á práwie wyſycha Oczko 9v; SkarŻyw 142, 473; StryjKron 406; CzechEp 6, 51, 192; NiemObr 19; WerKaz 289; populus wźiął rżąd ná śię/ á iego tęn obyczay ieſt/ ábo pokornie niewolą ćierpi/ ábo hárdźie roſkázuie/ á práwie/ iákom rżekł wyzſzey/ Tyranniſuie GórnRozm M3v; VotSzl B; SkarKazSej 672a, 678a, 704b.

W połączeniach porównawczych: »(tak) prawie jak(o)(by), by [+ vb], prawie [+ vb] jako [kto, co]« [szyk zmienny] (29:1;7): á tak tam [Dyjogenes] przez noc leżał, nie tak iakoby prawie vmrzeć miał, ale iakoby od zimnice miał być przemożony BielŻyw 77; RejPs 32, 150, 180v; RejKup ſ8; Y ocućił ſie w ten cżás możny Pan nad Pány/ Práwye yáko gdy wſtánye ze ſnu cżłek piyány LubPs S2, eev; Dziwuię ſie twoiey ſproſnośći/ iż to piſmo ſwięte/ y drugie wedle tego/ ták práwie przywodziſz y ſtoſuieſz/ iáko ná on tzás Dijabeł przywodził y ſtoſował/ náprzećiwko Pánu Kryſtuſowi KrowObr 215v; BibRadz I 418c marg; Graphice, Doſtátecznie/ Práwie by wymálował. Mącz 148d, 148d; RejAp 152, 191; RejPos 49, 72, 244, 305v, 344v; HistLan A2, F3v; boimy ſie áby nam ták bárzo ſwiátá nie omierźiłá [starość]/ żebychmy iuż áni krothofile żadney/ áni dobrey myſli żadney vżyć nie mieli/ iedno ták práwie ábychmy obumrzeć mieli iáko iáſkołki ná źimę. RejZwierc 162, 13v, 38, 197, 260, 265; MycPrz II Dv; Y vſechłem práwie/ iáko kwiát vgorny. KochPs 151; SkarŻyw 211; CzechEp 6, 9, 25, 380; CzechEpPOrz *2; KochTarn 78; ArtKanc D17; OrzJan 18.

b. W połączeniu z przymiotnikiem, imiesłowem, zaimkiem przymiotnikowym lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji przymiotnika (322): TarDuch B3v; Proch wyborny/ [...] ocży wſpomaga/ iaſne cżyni y oſtre/ bo ciemnoſci gich wſzelkie y mgłę cżyniączą ſie przed nimi oddala, Ludziom iuz prawie niewidomym, zprzycżyny złych wilkoſci y z ſtaroſci/ieſt barzo pomoczny. FalZioł V 90v, I 6b, 122d, III 11c, 17d, IV 22d (14); GlabGad B4v, P3v, P6v; Trzebać takim [którzy królestwa sprawują] ramion mocnych, Sił prawie Herkulesowych, By taką ciężkość znosili, Ktorą sobie założyli. BierRozm 21; RejPs 23v, 115, 122, 183, 220v; RejJóz G2, L3; RejKup f8, q2v, ſ5v, aa8, Cc; MurzHist M4v; Tatarzy także, ktorzy nam są barzo prawie wrodzoni nieprzyjadele, acz niemałym podarzym od IKM bywają opatrywani, jednak się tego wstrzymać nie mogą, aby w państwach IKM wtargiwać nie mieli Diar 23; GliczKsiąż Kv; ná tey nędzney zyemi práwye ſpuſtoſzáłey/ Widziſz yáko vżywam cyęſſkośći nyemáłey LubPs Pv, A2v, I3, Ov, V6v, bb, ee3v, gg2v; RejWiz 16, 17v, 28v, 78, 79v (11); Leop Num 16/14; RejZwierz 54, 54v, 56v, 82; Tedy Abigáil przyſzłá do Nábálá á oto on w domu ſwem ſpráwił vczthę práwie krolewſką BibRadz 1.Reg 25/36, Gen 8/14, Dan 4/1, Eccli 51/8; OrzRozm A2v; BielKron 55v, 268, 330v, 425; KwiatKsiąż Iv; Mącz 14d; SienLek 122, 134 [2 r.], 160v; widźiał ná powietrzu [Król Zygmunt] ſzeſcioro Słońcá/ miedzy ktorymi to ktore było ku Zachodowi práwie czarne było LeovPrzep b; RejAp 44v, 47, 90v, 100, 102v, 123v; GrzepGeom L3v; Vſlyſzawſzy to [głos barzo żałobny] Iulian/ wſtał y nálaźł [!] cżłowieká práwie iuż vſthawáiące^go dla źimná HistRzym 116, 5v; RejPos 32, 79v, 108v, 220v, 238v (10); BiałKat 196; Bywáli y pánowie Rádni práwie święći/ Ktorzy Rzecżpoſpolitą mieli ná pámięći. BielSat G4v; HistLan E3v; RejZwierc 23, 40v, 51, 57, 79 (19); BielSpr 46; WujJud 56, 74; RejPosWstaw [41³]v; W.M. zdawná powolny y práwie dómowy ſługá Olbrycht Strumieńſki z Myſłowic Strum B5v, P3v; WierKróc A4; BudNT przedm d2; CzechRozm 80, 81, 239v, 242; PaprPan B3, F2v, N4, Q3v, V2, Y4v, [Gg]4; KarnNap C2v; A tá miłość iáko w ludźiach ieſt rozmáita/ á práwie nieſkońcżona/trudno wypowiedźieć. ModrzBaz 56, 15v, 21, 102, 127v; ModrzBazBud π6 [2 r.]; SkarJedn 166, 173, 378, KochOdpr C2v; [W królestwie Peru jest rzeka Maragnon] y druga niedaleko iéy/ Hiſpani ią Rio de la plata zowią/ téyże práwie wielkośći ſye náyduie Oczko 7v, A4, 6v; KochPs 66, 87, 162, 175; SkarŻyw 14, 30, 35, 97 (18); StryjKron 497, 512; Y dáley támże tę ślepotę Pogáńſką opiſuiąc/ práwie żywymi fárbámi wſzytko teráźnieyſze Papieſkie nabożeńſtwo máluie CzechEp 87, 112, 151, 351, 354, 360; NiemObr 40; KlonŻal B4v; ReszHoz 135; WerKaz 281; BielSen 18; Widzę y ćiebie gwiazdźie równym práwie/ Cny Włádyſłáwie. KochPieś 13; ArtKanc K18, O16v; ZawJeft 6; ActReg 133; GrochKal 3, 24; Ale widzę/ iż ieſt iákieś mniémánié między wámi/ któré was iuż práwie ná nieprzyiaćielá idąc hámuie. OrzJan 22; LatHar 56, 129, 141, 261, 385; KołakCath C3; WujNT 471; kto ſobie Cżyśćiec obiecuie/ niewie co mowi/ ponieważ tám męki ſą práwie nie wyſłowione. WysKaz 39; SarnStat kt; SiebRozmyśl A2v; PowodPr 19, 33, 72; SkarKaz 154b, 241a, 347a; VotSzl B2v; GosłCast 57; KlonFlis H3, H3v; SzarzRytJSzarz nlb 2.

W połączeniach typu szeregowego (zwykle dwuczłonowych), w których drugi człon ma znaczenie intensywniejsze niż pierwszy, ale osłabione wyrazem „prawie” (74): Iezu ktorys matkę twoię płaczączą y prawie vmarłą dla boleſci naziemię padaiączą widział. ſmi. ſie nad nami. TarDuch C4v; Też kto ma złą pamięć albo prawie ſtraczoną tak vcżiń/ [...] FalZioł I 17a, I 110b; Mnożyła tę ich załośc i dźiwná a prawie nie słychaná rzecz iego i rozumu oſtrośc MurzHist Tv; Ciáło náſze w ſmrodliwy proch w ſpruchniáłość oblecżone W zeſchłą á iuż práwie w wątłą ſkorę ieſt ociągnione. LubPs hh6, I3v, gg4; Izali to nie proſta/ á práwie według rozumu ćieleſnego/ nie ſzalona náuká ieſt? KrowObr 48v; RejWiz 151; BibRadz I 6a marg; BielKron 419; OrzQuin B2; Oto wnet powſtał on ſrogi Máhomet z ogniſtą á práwie dymem á ſiarką záráżoną náuką ſwoią. RejAp 82; ták iáko to iuż ocżymá ſwemi widzimy/ iáko ieſt od tego złośćiwego Bogá vćiſnion Koſcioł Páńſki/ á w wielu kráinach nie tylko vćiſnion ále práwie zániſzcżon á w niwecż obrocon. RejAp 170v, 105v, 149v; GórnDworz F4, O2; ſzukay pilnie káżdey zgody á káżdego poſtánowienia w nędznym ſercu ſwoim/ ábyś ie záwżdy cżyſthe á práwie przezrocżyſte miał przed Pánem ſwoim RejPos 181v, 17, 53v, 66v, 104, 195v (12); RejZwierc 61 v, 158, 189v; RejPosWstaw [110²]v; BudNT przedm c2; Y to też błąd wielki á práwie nieznoſny CzechRozm 151, 22v; Cżemuſcie ták niedbáli á nikcżemni práwie PaprPan Hh3; KarnNap ktv; ModrzBaz 133v, 141; SkarJedn 49, 83, 120; [ludzie] to zá rzecz zacną/ pożyteczną/ á prawie świętą/ gdźie ſye Cieplice vkazáły/ być rozumieli Oczko 11; Mnich ieden wzwaśniony nań á práwie ſzáleiący/ vmyślił go wnocy zabić SkarŻyw 574, A2, 27, 79; CzechEp 259; CzechEpPOrz **2; Luther ſwoim zwolennikom piękną á práwie z wolą Bożą/ y z piſmem ś. zgodną łáćinę dawał ReszList 154; PaprUp F4v; GostGospSieb +3v; OrzJan 62; LatHar 231, 244, 253, 298; Bowiem ich myśli Páńſkiey á Krolewſkiey práwie/ Kochanie było wſzyſtkim ſtáwić ſię łáſkáwie. KołakCath A3v; SarnStat 176, 337, 369, 382, 591, 592, 971; PowodPr 53, 66; SkarKaz 346b; oyczyzná náſzá/ [...] z niewymowną troſką/ y z wielkim á práwie krwáwym potem/ przez ſrogie y niezliczone śmierći/ ieſt od ſławnych przodkow náſzych nábyta VotSzl A4v; PaxLiz D4v; SkarKazSej 694; Ten okręt y fliſowánie Iázonowe nie bez przycżyny od ták zacnych authorow ieſt obwołáne y práwie wytrąbione KlonFlis A3v.

W połączeniach porównawczych: »(tak) prawie jak(o)(by), by [jaki]; jako prawie [jaki]« [szyk zmienny] (34:1;2): A wybaw iuſz od tey ſrogoſći mieczowey duſſę moię/ á od iádowitoſći tákiey práwie iáko pſiey iedyną myſl moię. RejPs 32, 32, 202; By ſię była dłużey tłukła Iuż by była yſcże pukła Tego ſtarego kłopotu Prawie by piany płotu RejKup ſ8v; DiarDop 108; Zem ſie sſtał ták w ſercu ſwoim práwye iák vmárły LubPs H2v; Wypuśćił ſrogye cyemnośći w ktorych ták chodzili/ Nic nye widząc yáko ſlepi práwye w nich błądzili LubPs Y, Ev, K3v, N, O3, Sv marg, Z6v, dd3v, dd4v; Helená wielkim koſztem ſtałá przyſtroiona/ Więc Dydo/ Penelope/ piękna Exioná. Ták práwie ná tablicach iáko żywe ſtały RejWiz 25, 58, 94v, 134; RejAp AA6v, 15v; RejPos 66v, 108, 141v, 179, 224 (8); RejZwierc 166v, 173; Abowiem tám ma być ſzukan żywot/kędy ieſt zákryty ábo ſchowány/ á práwie iákoby do ſkrzynie włożony RejPosWstaw [110²]v; CzechRozm 24; ModrzBaz 133v; SkarŻyw 593; Kogoć on z nowu przetworzy/ [...] Będźie w cnotách pomnożony/ iáko práwie odrodzony ArtKanc L19v; KochFrag 27.

c. W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownikowym (672): BierEz D; ná iádowite vkąſſenie záoſtrzyli ięzyki ſwoie [ludzie zuchwale złościwi]/ á práwie iad záwżdy ieſt pod ięzykiem ich RejPs 207v, 116v, 132, 143v, 195, 199, 202, 216v; RejRozpr H; Sin Iakoba [...] Był przedan do ziemie czudżey Potym iego pan w Egipcie Znaiącz w nim cznoty obphicie Wielką gi był łaską przijął A prawie y ża ſina wziął RejJóz A3, A4, C5, C7v, D4, D5v, K5; RejKup 17v, r6v, X; HistAl G2; MurzHist Pv; gdy byſmy chcieli Socrateſowe argumenta tu przytoczyc/ zajſté by ich nieieden znas barzo rad ſłucháł/ gdy on na przód wſzyſtek świat przed oczy nám ſtawiá i prawie palcem vkazuie MurzNT 103v, 108v; MrowPieś A3v; PRáwye mi było látárnyą twoye ſłowo ſwyęte LubPs bb4, Fv, S2v, S6v, cc6; POdwoyſki chcelibyć mian práwie zá Poſłá Bożego/ iáko ieſt w práwie opiſány/ ma mieć wſobie trzy rzeczy. GroicPorz g4, i2v; KrowObr 99; Ták wſzytki ten márny ſwiát práwie zá nos wodzi. RejWiz 22v; A márna śmierć nie zmieſzka/ bo tá ná to godzi/ Tuż práwie zá piętámi/ zá káżdym z was chodzi. RejWiz 159v; Boć ſnádnie znáć kto zacny/ á kto błazen práwie. RejWiz 189, 7, 16, 40v, 96v, 102 (11); RejZwierz 62, 81, 116v; Roboám był práwie dźiećię y lękliwego ſercá BibRadz 2.Par 13/7, Ex 5/21, I 274, Ez 10/22, II 138a marg; OrzRozm Q3v; Szwedowie was przes morze ſięgaią/ A Iflanti wam prawie z garſci wydzieraią. KochSat A3v; KochZg A3; Prot C4v; wiele ich ieſt ktorzy niewiedzą tey táiemnice álbo myſterium piſmá/ ktore ieſt práwie klucżem do zamkow wſzytkiego piſmá ſwiętego SarnUzn F4; RejAp 166, 171; RejPos 10, 14, 19v, 75, 76 (18); (did) Polská mowi: (–) TRudno tobie ma pomoc/ tá moiá ſieſtrzycá/ Gdy też miedzy ſyny iey/ nie máła roznicá Samá ſobą nie władnie máło coś rolniki/ Y to s nich podziáłáli/ prawie niewolniki. BielSat G3; HistLan E3v; KuczbKat 345; RejZwierc 41, 63, 93v, 105, 167 (14); RejPosWstaw [41⁴]v, 42, [143³]; Abom co iuż przewinił/ że mię w iego ręce/ A práwie ná ſmierć wydaſz HistHel B3v, C2v; MycPrz II C3v, C4v; BudNT przedm bv; grzechem záráżeni będąc [ludzie]/ práwie ſie Bogu nieprzyiaćioły ſtáli CzechRozm 88v, 22v, 77, 89v, 91v, 101v, 133v [2 r.], 246; Cnotę zá właſną mátkę dał Bog Tárłom práwie. PaprPan N, Aa3, H; SkarJedn 166, 337, 342; Iaćiem żebrak vbogi/ práwie ćiéń człowieczy/ Ale mię iednák pan ma ná pieczy. KochPs 60, 63, 95, 129, 162, 173; SkarŻyw A5v, 87, 171, 251; MWilkHist C3; Angelczykowie też y Scotowie práwie z Baſni iáwnych początki ſwoie wywodzą/ od Albiny Krolewny Syriyſkiey StryjKron 61, 11, 86, 210, 552, 602, 692, 782; CzechEp *3, 14, 62, 93, 194 (9); Tobie w ręce ſam práwie Bóg tám był bróń podał KochJez A4, Bv; NiemObr 158; KochFr 50; KochSz Cv; ReszList 155; WerKaz 303; Práwie co chcą [Turcy] to ná nas przewodzą vporą/ Dziatki náſze nieſzcżeſne w dzieśięćinie biorą. BielSen 16, 13; KochSob 57; káżdy iuż kędy może z wymyſłu ſwoiego/ prożnych báśni ſnow práwie náucża Bliźniego. ArtKanc Q3; GórnRozm B4; Tu ſłyſzyſz co ten mądry/ á w rzeczypoſpolitéy ſwéy godny człowiek o téy ſkáźie obyczáiów trzyma/ że ludźi wyſtępné/ á roſpuſtné/ mężobóyce práwie rzeczypoſpolitéy zowie. KochWr 27; PaprUp C4; ActReg 158; GostGospSieb +3v; KołakCath C5; KmitaSpit C2v; VotSzl A2v; GosłCast 72; SkarKazSej 674a; SapEpit B4; SzarzRyt Cv.

W połączeniach typu szeregowego (zwykle dwuczłonowych), w których drugi człon ma znaczenie intensywniejsze niż pierwszy ale osłabione wyrazem „prawie” (27): GDyzes ty ieſt początek a prawie rozmnozenie wſſego dobra naſſego panie boze naſz: [...] nie racz miłoſciwie nam omieſſkawac wſpomozeniem ſwoiem RejPs 208v; LibMal 1554/186v; RejKup Fv; DiarDop 109; Kámyeń on ktory byli Pánye wſſechmogący/ Zárzućili ná ſtronę oni buduyący/ Ten ſye im mocnym węgłem á práwie głową sſtał LubPs aa3v, P6v marg; BibRadz *4v; áleś tráfił Pośle ná niemoty/ á práwie ná pſy nieme OrzRozm I2v, V4v; PEloponezus álbo Morea naſláchetnieyſza cżęść Grecyiey/ prawie zamek á mur wſzytkiey źiemie. BielKron 272, 240v; O iákoż tho ieſt brzydki owocz á práwie grono winá onego płonnego á kwáśnego y ćirpnącego. SarnUzn H5v; A tu rozumiey kogo tu Pan ſprzećiwnemi ſobie álbo niewierniki ſwemi á práwie iádowitemi iáſzcżorkámi zowie. RejAp 192v, 99,116; RejPos 82, 184v, 190; Abowiem ſláchectwo práwe ieſt iákaś moc dziwna á práwie gniazdo cnoty/ ſławy/ káżdey powagi y pocżćiwośći. RejZwierc 52, 63v, 261v; StryjKron 757; PaprUp Kv; ſámo goſpodárſtwo [...] ták káżdemu głowę y dowćip zábáwić muśi/ iż ſie nie zda bydź nikt/ [...] coby ſie ná goſpodárſtwo co raz obeyźrzeć/ á zá nie pilno/ á práwie obiemá rękomá/ viąć nie miał. GostGospSieb +2; SarnStat *7, 121; Izáiaſz zowie [Chrystusa] napodleyſzym z mężow y wzgárdzonym v świátá/ y práwie źiarneczkiem gorczycznym/ po ktorym ludźie depcą SkarKaz 82b.

W połączeniach porównawczych: »(tak) prawie jak(o)(by), by [kto, co; kogo, co itp.]« [szyk zmienny] (225:11): abowiem bilaby tho wyelka glvposcz moya y vczyſk abich ya mial [...] Turkowy sye prawie w nyewolią w dawacz a prawie yako yeden wyezyen bicz LibLeg 11/13v; FalZioł IV 42c, V 5; A ták márnie zginie on nędzny człowyeczek/ ktory tylko wbogáctwie á w chwale był położył nádzieię ſwą/ á náſláduiąc żywotá zwierzęcego też práwie iáko wzwierzę ſie obroći. RejPs 74; GDizes ty ieſt wſſelyakie pocieſſenie kazdich troskliwych ſmętkow naſſych naſz mily panie: a rozlicznemi pociechami prawie iako dzdzem oblewaſz wſſytki wierne ſwoie RejPs 174v, 81v, 154v, 163v, 172, 181v, 218v; Płaſzcż wyznawa twą niecznotę Czos go odbiegł vciekaiącz Prawie iako z laſa żaiącż RejJóz H3v, P4v; RejKup i4, p4v; á on ptak miał ná głowie grzebień podobny pawowemu y podgárdłek grzebieniſty á około ſzyie iego byłá obręc piękna iáſna práwie iáko złoto HistAl L2v; MurzHist A3v; DiarDop 109; [Krystus] będąc krolem wſzego ſwiátá/ sſtał ſie tu práwie iáko wygnáńcem ná nim LubPs B2v; A yam yeſſcże ſnadź tym wyęcey ich tłumy roſpraſſał/ Práwyem ya yáko wicher proch po zyemi roznaſſał LubPs E2; Stáliſcye ſie w gnyewye ſwym yák ſrodzy wężowye/ Zátuláyąc vſſy ſwe práwye yáko głuchowye LubPs O3v; Dáli beſtiam zyemſkiem cyáłá ludzi ſwiętych/ Rozlali ſrodze kreẃ ich práwye yák wodę LubPs S2v, A2, A3, A3v [2 r.], A4, B6v (55); Gdyż iednochmy rozumem ſwiát opánowáli. A práwie iáko krolmi nád wſzytkim zoſtáli. RejWiz 17v; Apráwie ten márny ſwiát iáko Komedya RejWiz 47v; Bowiem pátrz co zá rozum w tym ſobie obráli/ Práwie iáko kot zgrzebi thák práwá zwikłáli RejWiz 124; A ták to ieſt práwie pan kogo rozum rządzi/ Iż tu nigdy od cnych ſpraw ni w cżym nie zábłądzi. [...] A gdy tácy ná ſwiecie tuby wſzytko byli/ Iużby iáko ányeli práwie ná wſzem żyli. RejWiz 137, 2, 11 [2 r.], 16, 23v, 62v (29); RejFig Cc6; TEn [Arcezilaus] kiedy go okrutnie nogá záboláłá/ Ták iż iuż byłá práwie/ by wągł pocżerniáłá. Ieden pan wyſzedł płácżąc/ s páłacu od niego RejZwierz 38; COż wżdy ſie z námi dzyeie/ iż ták nic nie dbamy/ Iáko Philip w Konopyach/ práwie vlegamy. RejZwierz 110, 26, 56, 125; BibRadz *3v, I 1c marg, 353v, 4.Esdr 6/56, II 32b marg; omieniałći práwie iáko iny pień śiedźi OrzRozm K4; Mącz 79c; Prot A2; SienLek 194; RejAp AA3v [2 r.], 44, 78, 114v, 116v (15); Ale ty ſłowá Prorockie pádáły práwie ná ſercá ich iáko ná opokę RejPos 67; nie lękay ſie nic nędzniku/ iedno mocno wierz/ będzye záſię ożywioná tá nędzna dzyewecżká twoiá/ á tá nędzna á ták bárzo ochorzáła á grzechem iáko iádem práwie záráżona niewinna duſzycżká twoiá. RejPos 256; gdyż káżde mieyſce pełne ieſt ſług á ſpráwiec ie^go [czarta]/ [...] á záwżdy ſzkodzić muſzą ſwiátu nędznemu á burzliwemu morzu temu/ á práwie ſie po nim gonią iákoby ryby/ łápáiąc ieden drugiego. RejPos 331, 10v [2 r.], 42v, 67v, 71, 72 (40); A tu iuż oto iáwne á iáſne ſwiádectwá maſz Doktorow s. ktorzyć práwie nie inácżey iedno iáko pálcem/ vkázuią właſne wyrozumienie około tey ſentenciey RejPosWiecz² 95v; HistLan A4, F4; A iż prawdá ná wſzytki cnoty ieſt práwie iáko Máiowy deſzcz ná wſzytki ziołá ná ziemi roſthącze RejZwierc 82v; A then [dobry, cnotliwy, wierny przyjaciel] ieſt ktho nań trefi żadnym złotem nie przepłácony/ á tego trzebá ſtrzedz á ſzánowáć práwie iáko źrzenice w oku. RejZwierc 89, A2v, 37, 37v, 40v, 78 (29); WujJud B2; RejPosWstaw [41³]v; Otoć nádchodzą kłopoty/ á nie omieſzkáią. Ták práwie iáko niewiáſtá brzemienna [Quemadmodum praegnans]/ [...] gdy nádchodzi rodzenie przed dwiemá ábo trzemi godzinámi gdy żywot iey boleśći ogárną/ á gdy iuſz płod wychodzi/ tedy y ná ten cżás namniey nie przeſtáwáią. BudBib 4.Esdr 16/38[39], 4.Esdr 6/56; MycPrz II B3v; CzechRozm 25, 87v, 132v, 135v, 164v, 176v, 235; PaprPan Cc3, Dd3v; ModrzBaz 42; SkarJedn 64, 92, 167; Roſpłynąłem ſye/ iáko wodá práwie/ Kość nie zoſtáłá żadna w ſwoim ſtáwie. KochPs 31; práwie iáko woſk ćiáło iey z ſerdecżney rádośći y poćiechy topniáło. SkarŻyw 580; bo mię práwie iáko ná mięśne iatki wydał CzechEp 9, 9, 128; NiemObr 40; ReszHoz 125; BielSen 11; ActReg 41; Niechay ſpádnie z ſtołu twego niebieſkiego/ mnie grzeſznemu ſtworzeniu twemu/ á práwie iákoby ſzcżęnięćiu twemu/ iáka odrobiná poćiechy twoiey LatHar 237; KołakCath C3; SkarKaz 349b; VotSzl E3; KlonFlis G3v.

d. W połączeniu z przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym (515): FalZioł +2v, I 29c, 49a, 111b, V 10v, 29, 58; prawie aż do ſtaroſci vcżył ſie, á im ſie więcey ſtarał tim ſie więczey cżego każdy dzien nauczył. BielŻyw 9; GlabGad A7v; MiechGlab 60; A ſnadz práwie wręku ſwoich będą piáſtowáć cię y ſtrzedz/ ábyś y o kámyk nieobráził nogi ſwoiey RejPs 136v; á dziewki ich ná więczſſą pychę ſą vſtroione práwie ná kſtált chędogoſći koſćielnych RejPs 213, 42v, 64v, 71, 73, 100 (16); LibLeg 11/13v; RejRozpr Gv, K2; RejJóz B4v, C6v, D4, Gv, H5, K8, Pv; RejRozm 393; RejKup d5v, d7, e5v, g3v, g8v (16); HistAl A6v; MurzNT 18v; Wtym kożdy ocyec myałby bráć przykład z onego Tobiaſſá/ ktory yáko to o ſobye dał znáć doſtawſſy ſyná/ onego z dzyećińſtwá práwye y nabożeńſtwá vcżył/ y ſtrzedz ſie grzechow wſſelákich przeſtrzegał. GliczKsiąż E6v, D8v, F2v, Iv, I3, K (10): Widzęć ya práwye ná oko o moy miły Pánye/ Iáko wyelkye nád grzeſſnikyem yeſt twoye karánye LubPs H4, A4v, B, B6, Cv, C2v (30); KrowObr 32; Bárzo to nędzny żywot gdy do gruntu práwie/ przypátrzy ſie kto pilno tákyey dziwney ſpráwie. RejWiz 71, 4, 14v, 23, 38v, 41 (31); A Synowie Ruben y Gad/ bárzy wiele bydłá mieli/ y wſzelákiego dobythku práwie bez licżby. Leop Num 32/1, Deut 26/5, Ps 128/2; KochZuz A2, A3; RejFig Bb7v, Ee2; RejZwierz 15v, 51, 58, 59, 71v (11); BibRadz *5 [3 r.], Gen 13/12, I 8b marg, Gen 19/4, I 16a marg (11); OrzRozm O2v; W tym theż Dámáſzku byłá Iudea zyemiá Zydowſká od Ieruzálem cżterzy dni chodu/ ziemiá obfita y roſkoſzna práwie pośrzod ſwiátá. BielKron 3, 21v, 168, 264v, 267, 284 (11); GrzegRóżn E3, Ov; KochSat A2v; Mącz 163c, 149d, 217d, 280c, 405b (10); OrzQuin Kv, M; SarnUzn D7; SienLek 108v, 139v, 178v, Xxx; gdy tákoweż poſtánowienie Plánet było/ Krákow był pogorzał práwie do ſzcżątku. LeovPrzep E3, B4v, C; RejAp AA7v, 11v, 42, 81v, 133 (10); [potrzeba aby dworzanin] Wcżás vcżyć ſie káżdey rzecży pocżął/ á nie v ledákogo ále práwie s pocżąthku/ v czo naylepſzych miſtrzow GórnDworz E6; RejPos A4v, 1, 2, 9v, 49v (32); BiałKat 131; KwiatOpis A4v; Tedy ſie ták s przygody trefiło mu práwie. Iż ſzedł mimo ſtolarzá y wſtąpił do niego HistLan Cv, B2v, C2, D3, D4, Ev, E2; KuczbKat 300, 375; Wſpaniłe ſerce zacnego cżłowieká/ W ſławie go zdobi ták práwie do wieká. RejZwierc 212v; Cżáſy náſze iáko płyną/ A iáko mgłá z wiátrem giną/ A my przedſię nic nie dbamy/ Práwie puſtopás mieſzkamy. RejZwierc 232v, 19v, 62, 66v, 116, 167v (16); BielSpr 42, 52v, 69, 75v; RejPosRozpr c, c3, c4; RejPosWstaw [41⁴]v; HistHel B2, D2; MycPrz I [D]v; Strum B4; BudNT przedm c2; StryjWjaz B4; CzechRozm 1v, 8v, 34v, 72, 83v (11); PaprPan B4, Hv, I2v, R4; ModrzBaz 61v; ModrzBazBud π6v; SkarJedn 128, 377, 388; Oczko 1v; Iużby nas (ták ſye byli wśćiekle vpárli) Iuż by nas práwie byli żywo pożárli KochPs 189, 20, 22, 122, 199; po iutrzniey aſz do świtánia/ tákże ſię modliłá: ták iſz práwie przez całą noc nieſpáłá. SkarŻyw 161, 69, 74, 134, 188, 192 (10); KochTr 15; MWilkHist D3, I2v; áż potym Zmodź/ ktorey było o kilko tyſięcy w woyſku Niemieckim/ [...] máiąc czás y pogodę do zrzucenia iárzmá Niemieckiego/ [...] Práwie gdy ſie bárdziey bitwá z obudwu ſtron zápaliłá/ jednomyſlnie ná Niemce Pány ſwoie vderzyli StryjKron 390, 95, 134, 160, 230, 330 (9); [ksiądz kanonik] do tych ſię zdánia przyłącżył/ ktorzy práwie náporząd ſłowo boże ſwymi plotkámi ſzpocą CzechEp 104, 4, 8, 9, 20, 37 (22); CzechEpPOrz *3v; KochJez A4v; NiemObr 22; KTo naprzód począł miłoſć dźiéćięćiem málowáć Może mu ſię záprawdę káżdy podźiwowáć. Ten widźiał/ że to ludzie bez rozumu práwie/ A wielkié dobrá trácą przy téy głupiéy ſpráwie. KochFr 81, 53, 67, 83, 118; Y teraz po ześćiu twoim Neryne płácżliwa/ Zápomniawſzy wod oycżyſtych/ práwie ledwo żywa/ Siedźi ná piaſcżyſtym brzegu Amphitry ſrogiey KlonŻal B3, D3v; KochDz 106; KochPhaen 2, 16, 19, 20; KochSz B3, C2; KochWz 142; WerGośc 231, 255; WisznTr 6; KochPieś 12, 40; PudłFr 59, 72 [2 r.]; ArtKanc A5, D16v, I17v; Wſzyſcy właſnych pożytkow gdzie mogą mácáią: A o Rzecżpoſpolitą máło prawie dbáią. BielRozm 4, 7; GórnRozm L3v; ZawJeft 38; ActReg 89; Ná źimę/ práwie przed zámárznieniem/ wśiać potroſze ſzcżebrzuchow/ dla ránego pożytku GostGosp 66; GrabowSet G4; KochAp 7, 10; KochFrag 28, 52; OrzJan 29, 77; LatHar +2v, 80, 217, 259 (9); RybGęśli B4; WujNT 187; WysKaz 14, 32; áż zá czáſem Rzym wſzyſtek, y źiemiá Włoſká, náwet y ięzyk wſzyſtek Láćińſki, y náuki wyzwoloné, [...] do gruntu práwie wykorzenioné były JanNKar Gv; SarnStat 863, 987; SiebRozmyśl C4v, I3v; PowodPr 22, 77; bo też nie co rok/ ále co dźień wárzą/ á co godziná práwie ſzynkuią y piją. VotSzl D4, E3v, E4; GosłCast 17; PaxLiz A3, C4; RybWit [A2].

W połączeniach typu szeregowego (zwykle dwuczłonowych), w których drugi człon ma znaczenie intensywniejsze niż pierwszy, ale osłabione wyrazem „prawie” (22): IEſſcze z młodoſci a prawie z dziecinſtwa naſſego właſnie by nam przyſtało chwalic a wyſlawowac ſwięte imię twoie naſz miły panie RejPs 168v; RejJóz C5; przyrodzenye rządzi/ áby then ktoryby płod myał/ záwſſe á práwye áż do ſmyerći oń ſie ſtárał. GliczKsiąż Q3, E2v, F8v; RejZwierz 102; RejAp 180; A też tho iáwnie iuż á práwie ná oko widzimy/ iżechmy v niego wzgárdzeńſzy á w więtſzym omierżeniu/ niżli ći niewiernicy á ći wymyſlácże zakonu ſtárego RejPos 230, 38v, 60, 193, 280v; dogląday rádzęć głębiey á práwie do gruntu/ áby ſie ſłowká piękne tákże s pięknemi ſkutki zgadzáły. RejZwierc 19, A3, 119; RejPos Rozpr b3; CzechRozm 164v; nád ſwięte záchowánie przyſięgi/ zá więźniá y poimáńcá od nich [od towarzyszów] mian [Sachmat Soltan] pod ſtrażą/ á práwie w ciemnicy będąc áż do tych czáſſow chowány StryjKron 692; CzechEp 81, 318; LatHar 461; PowodPr 73.

W połączeniach porównawczych: »(tak(o)) prawie jak(o)(by), by [jak]; jak(o)by [jak] prawie« [szyk zmienny] (37:4;4): PatKaz III 100; FalZioł I 121c; NA ieden kſtałt práwye then Pſalm ieſth vcżyniony/ iáko y LXXIIII. LubPs S2, K2v, X5, aa5v, gg5v, gg6v; Tákeś to práwie vtzynił iakobyś przyrownał/ blwoćiny/ do ſſtzerego złotá KrowObr 228; Bowiem oná niecnotá gośćiniec vtárłá/ Szyroko do ſwych dworow y wrotá otwárłá. A práwie iáko z gory k niey ſie kołá tocżą RejWiz 89, 120v, 144v, 157v, 179v, 183; Ták tego doydź możemy/ práwie by po ſznurze RejZwierz 80v; BibRadz Ex 19/4, 2.Reg 3/39, I 278d marg; Talentum, Wagá oſięgáyąca w ſobie ſześcdzieſiąt minas które práwie yáko w kół przinoſzą ſiedḿ ſet koron Fráncuskich Mącz 438d; około Exekucyéy rádząc/ niczego nieſpráwiwſzy/ roziecháliſmy ſye dármo: á práwie tháko/ iáko Szedłacy mówią/ Iáchawſzy bes pieniędzy ná Targ/ przyiecháliſmy bes ſoli do domu ná zad. OrzQuin E3v; RejAp 147; RejPos 51, 66v, 71v, 81, 104 (12); KuczbKat a2; RejZwierc 62v, 195v; WujJud B2; MycPrz II Dv; CzechRozm A2v; Iáko wkrąg práwie góry otoczyły Ierozolimę: ták pan lud ſwóy miły Wáłem ſwéy łáſki zewſząd oſypuie KochPs 190; CzechEp 103, 292; CzechEpPOrz **2; Zboże/ ſukno/ y ołow/ mięſo tanie było/ Y wſzyſtko im ták práwie iák z wodą płynęło. BielRozm 29; WysKaz 42; Tę wyſpę rzeki opaſáły z boku/ Morze ią końcży práwie iákby w kroku. KlonFlis Hv.

e. W połączeniu z liczebnikiem lub zaimkiem liczebnikowym (31): ieſt to ziele barzo zagrzewaiącze/ prawie cżwartego ſtopnia ciepłoſcią przyrodzoną dochodzi. FalZioł I 146b; A widzę po ych poſtáwie Iż ych moych kelko prawie. RejKup x6, d8v; Kthore poſtánowienie/ [...] Sylweſter pierwſzy/ Papieſz trzydzieſty y trzeći/ práwie Weſtu lath/ po Kálixtym złamał KrowObr 230; Boty ſpuśćił do koſtek práwie we trzy rzędy. RejWiz 56v; BibRadz *5; BielKron 104v; SienLek 193; á inſze potym wielkie złączenia będą bywáć w známionách ogniſtich áż práwie do dwuſtu lat LeovPrzep E4, A2, C, Fv; Ale gdy iuż práwie cżás wychodził tyſiącá lát tu iuż dopirko cżythay káżdy á przypátruy ſie co ſie dzyało RejAp 166v; Ale gdy Krol bądz Hetman ſerce ma Lwie w ſobie/ Záwſze ieſt myſi tákiego práwie w iedney klobie. MycPrz I C4; Ian też Woynicki z brátem s Tęcżyná Grábiowie/ Ten połtoráſtá [jezdnych] práwie w ſwiętnym złotogłowie. [...] Okazał StryjWjaz B3, C; CzechRozm 130; SkarJedn A4, 84, 335; A co ieſli ſie obeyźrzym ná Króleſtwá inſzé/ á weźmiem Dunay y Ren/ rzeki nád miárę wielkié/ á práwie z iednéy góry wypadáiące? Oczko 7v; StryjKron A, A3v, 36, 46, 210; pod tenże czás práwie trzy ſtá koni Moſkiewikich ſzło z Toropcá w ſpráwie Do Cárá prześwietné^go KochJez B2v; Napoły żywe białe/ cżarne konie/ Wálą ſie práwie ná obiedwie ſtronie. KochSz B3v.

W połączeniu porównawczym: »prawie jak(o)(by)« (3): Wieprze dziczy barzo ſą walecżni zwłaſzcża cżaſu gamratowania/ á tego też cżaſu ſkora na twardſza na nich bywa/ iż też prawie iakby dwoiſta FalZioł IV 3c; RejWiz 113; [człowiek kierujący się pożytkiem] A wſzythkim brzytki y mierziony/ á práwie iáko piąte koło zá wozem ták ſie táki miedzy ludźmi tocży. RejZwierc 268.

a. W połączeniu z czasownikiem (237): KlerPow 4; FalZioł I 17a, II 20d, V 110; [Demostenes] pirwſze^go ſłowa niemogł wymawiać á iakoby ſie zaiąkał, ale ſmyſłem ſwym potim ten niedoſtatek naprawił, tak [...] że ku poſłuchaniu iego mowy ludzſkie vſzy prawie przyciągał. BielŻyw 59; GlabGad H8v; RejPs 25, 49, 59, 78, 83 (12); A ſnadz kto ſie wnie [w myśliwstwo] práwie wda Iuż wſſytkiego zá nic niema RejRozpr Hv, A4 [2 r.], C, D2, K2, K3; A tak czoż ia mam vdziałać vbogi nędznicżek Prawiem ſie iuż vfraſowął a w roſpacżym wſzyſthek RejJóz F6, E, H2, K3, M8, P8; Godzenem Sądu ſrogiego By nie Laſka Boſtwa twego Ktorą ty hoynie Saffuyeſs Kogo ſczyſtem Serczem ċzuyeſs A práwie wniey niemaſs miary RejKup dd5, b7, d5v, i3v, L, m3 (23); HistAl N3v; MurzNT 60; Bo dzyecyę gdy práwye z oycá á z mátki wisi/ to co ná oycu y ná mátce vyrzy/ tego ſie też będzye nápyeráło y wtym ſpoſobiło. GliczKsiąż Ev, F; LubPs G3v, H2v, K4v [2 r.], N4 marg, P6v (18); Tuć ſie práwie oná pomſtá Boſka ſpełniłá/ [...] Iż będziećie ſlużyć drewnu y kámieniowi. Toć ſą tedy Bogowie wáſzy KrowObr 167, 191; RejWiz 6v, 75, 75v, 76, 82 (16); STáńcżykći był lecż mogli/ Stániſłáwem go práwie/ Przezwáć/ [...] Bo ſie prawdy námowił/ w ſzaloney poſtáwie/ Gdyż ći co im należy/ milcżą o niey práwie. RejZwierz A6v, 52, 87v; BibRadz II 138b marg, 141a marg; Tego ſláchetnego mężá [Kwintylijana] kſięgi przez kilko ſet lath iużby były práwie záginęły prze ludzką niedbáłość/ by był nie Pogigius Florentinus/ [...] tych kſiąg nieoznaymił á nie przepiſał BielKron 280; KochSat A4; Praecise aliquid negare. Práwie odmowić komu czego. Mącz 30a; Prorsus incertus sum quam insistam rationem Práwie nie wiem czego ſie mam yąć. Mącz 397a, 128c [2 r.], 256d, 321b, 333a, 354a, [460]b; SarnUzn B8v, C4v; SienLek 14v; LeovPrzep av, b3, Iv, I4v; RejAp 43v, 83, 96v, 123,166v, 170v [4 r.]; niemal więtſza cżęść Polakow/ máią ſobie náuki dobre zá nic/ á práwie ie oddzieláią od ſláchectwá/ powiedáiąc iż ſláchectwo/ telko z męſtwá/ roſcie GórnDworz G3v, Dd6; HistRzym 16v; [Pan] s thymi ktorzy nie dowierzáią iemu/ y dziś y záwżdy/ też pokrycie mowi/ á nigdy im práwie nie obiáſni woley ſwey á ſzcżyrych ſłow ſwoich RejPos 154, 2, 4, 5v, 10, 13 (29); BiałKat 164; Nie dufay rádzę nikt práwie Fortunie/ Záwiodſzy cie w lás ni wzwieſz kiedyć dunie. RejZwierc 229v, 11, 19, 122, 190v, 210; MycPrz C; WierKróc A2v; BudNT Gg3; Acż ia to dobrze wiem ze mię przedſię odbieżyćie/ á drudzy ſie mnie práwie záprzyćie CzechRozm 237, 30v, 57v, 72, 75v, 91 (9); Wſzákże ſie iuż tym chłubią [Grekowie] bo práwie wygráli/ Troią z ludźmi zburzyli/ Heleny doſtáli. PaprPan Ff2v; KarnNap D3; á owe vſzcżypliwe á iádowite słowá/ ktore miedzy Mieyſkim á Slácheckim ſtanem/ [...] niezgodę/ waśń/ y zákrwáwione ſerce cżynią/ niechay Krol z Rzecżypoſpolitey ſwey práwie odpędźi ModrzBaz 20; Oczko 8v; KochPs 5; StryjKron 497; CzechEp 53, 120, 255; KochFr 68; KochSz A4v; KochTarn 78; PudłFr 78; ArtKanc L; Percuro – Prawie wiliecząm. Calep 776b, 775a, 776a, 777b [3 r.], 779a, 785a; KochPij Cv; GrabowSet F; WyprPl B4; LVdzkiégo narodu ſpráwy ieſli nie będą podpárté świádectwem ſłownym/ álbo piſmem prędko przechodzą/ y práwie od pámięci ludzkiéy odpadáią. SarnStat 249, 3, 804,1053; SkarKaz 353a, 637b; Iże ociec kazał ie oddáć do rąk twoich. Iużeś poiął? (–) poiąłem práwie, y rad ſłucham. CiekPotr 59; GosłCast 48; [obywatele] Práwieć połamáli práwá ſtárowieczne nie ludźiom ále Bogu/ w ſtanie duchownym: áby im było wolno grzeſzyć SkarKazSej 701a; KlonWor 8; PudłDydo B; [zły, skażony człowiek] w złoćie Vfał/ w mocy/ w chytrey ſpráwie/ Z płáczliwych ſie śmiał w kłopoćie/ Zápomniawſzy Bogá práwie. SzarzRyt A4v.

W połączeniach porównawczych: »(tak) prawie jak(o)« [szyk zmienny] (18): [lud izraelski] Wroćiwſzy ſie w pirwſſy grzech práwie im [Bogiem] wzgárdzili/ Ták yáko oycowye ich też przed tym cżynili LubPs Sv; Amussim, Práwie yáko ſie godźi/ foremnie. Mącz 8c, 371d; Otoż ktoby to [co pisał Kastilio] był chciał ták práwie iáko ſtoi przetłumácżáć/ perſony Włoſkie/ [...] mogłby był podobno mądry vcżynić temu doſyć GórnDworz Bv; Ná Seymy powiátowe s Pányśćie ieżdżáli/ A iedząc ich pártekę z bráćiąsćie nie ſtáli/ Też nas práwie wiążano iák ſie podobało/ Ledwo że nam wolnośći iáki kęs zoſtáło. WierKróc A4v; SkarŻyw 317. Cf Zwrot.

b. W połączeniu z przymiotnikiem, imiesłowem lub zaimkiem przymiotnikowym (110): PatKaz III 119, 119v; Iabłka prawie vzrałe/ ſą rozdielne/ iedny cirrpniącze [!]/ drugie kwaſno oſkhominne FalZioł III 23b, IV 45c, V 54, 108; głowa boleſciami rozdęta, [...] z wielką cięſzkoſcią od ciała noſzona bywa. Tey też głowy bez wielkiey boleſci cżłonkow vzdrowienie nie podobne ieſt. á niebyłaliby prawie vzdrowiona, tedy y cżłonki inſze zdrowe być niemogą. BielŻyw 84; GlabGad B3, B4v; RejPs 103v, 106v, 115v; Zdamy ſię zes gotow prawie Gdys iuż przyſedl ktakiey ſpráwie. RejKup m5v, Ev, h5v, n3v; KromRozm III H6; LubPs Fv; GroicPorz y3v; RejWiz 6, 23v, 40v [2 r.], 178v; Y niechćiał go [Saula] zábić kopiennik iego/ bo był práwie ſtráchem wielkim poráżon. Leop 1.Reg 31/4; BibRadz *2v, *3v; KwiatKsiąż Iv; SienLek 179, 189v; LeovPrzep I3; RejAp E5v, 66v; iákie piſánie mamy bárziey chwalić/ owoli práwie łatwie/ cżyli to ktore ieſt troſzkę zębáte. GórnDworz F4; Ieſzcże y tho niepomáłu ſmiech w nas pobudza [...] kiedy kto foremnie powieda cżiy práwie głupi poſtępek/ ábo rzecżenie GórnDworz O8v; piękność [...] kiedy nie ma z nicżym ſpołki/ iedno ſámá ieſt w ſwey iſthnośći/ to dopiero ieſt práwie doſkonáłośći zupełney. GórnDworz Mmv, B4, Rv, V7v, Ff6; A wielką tu iście możemy mieć nádzyeię [...] s tey rozmowy s tymi niedowiárki Ianá ſwięthego/ gdyż nieomylne á práwie prawdziwe ſą ty wſzytki ſłowá iego. RejPos 242v, 74, [219]v, 259v; HistLan B4, F3v; KuczbKat 155; Pátrz záſię ná ty czo wſzetecżeńſtwu przyſługuią/ ieſliże ſą kiedy práwie weſeli/ práwie zdrowi/ álbo práwie rumieni. RejZwierc 142, 79, 166, 256; WujJud 194v; Ieſtći też iáwne poháńbienie Wiecżerzey Páńſkiey/ gdy chleb noſzą y chwalą/ gdy chleb on ku inſzemu á práwie przećiwnemu vſtáwie Páńſkiey vżywániu álbo fpráwie obracáią. WujJudConf 241; RejPosWstaw [143³]; BudBib bv; MycPrz I [C]2v, C3v, II C4v; BiałKaz L2v; vkaże/ aza mu obrońce potężnego/ á práwie tákiego iákim W.M./ złáſki Bożey nie iedno ia/ ále iákmiarz wſzytcy wierni być znáią/ nie będzie potrzebá? BudNT przedm a3, przedm c6v; CzechRozm 4v, 56v, 242; ći [Grochowscy] Sláchćicy pocżćiwi/ Kożdemu ſie przydádzą we wſzelákiey ſpráwie/ Bá w cżym ich potrzebuieſz maſz gotowe práwie PaprPan O2v, Ev, Hh; A ták wſzytko bywa w mocy drugich Sekretarzow/ áby oni obráli/ á ná mieyſce zmárłego wſádzáią kogo rozumieią być do tego práwie godnego. ModrzBaz 26, 57v [2 r.]; KochPs 47, 116; [św. Eufrozyna] Prawie Bogu ktory w ftárſzjm mowił posłuſzną aſz do śmierći zoftáłá. SkarŻyw 16, 4, 113, 527; Synu [...] ludzkié przygody/ Ludzkie noś: Ieden ieſt Pan ſmutku/ y nagrody. Tu zniknęłá: Iam ſye też ocknął. Aczćiem práwie Niepewien/ ieſlim przez ſen ſłuchał/ czy ná iáwie. KochTr 25; MWilkHist A4; KochFr 100; KlonŻal D3; ReszPrz 54; WerGośc 260; Y ták powiedam/ iż w mnieyſzym ſą vćiſku tám ludźie/ gdźie ſą práwá złe/ ále dobrży vrżędnicy: niżli tam gdźie práwá ſą práwie dobre ále vrżędnicy od dobrych dálecy. GórnRozm I2, D2; Praescateo — Prawiem pełen. Calep 838b, 232a, 247b, 625a, 774b, 775a [2 r.] (13); GostGospPon 170; Phil N, O2; GrabowSet Y2; LatHar 523; WujNT 603; Pan Przyłuſki tę methodum wydáie pozwu, że práwie ma bydź wyráżoná cauſa materialis, formalis, efficiens, et finalis. SarnStat 751; PaxLiz D3.

W połączeniu porównawczym: »prawie taki jako« (1): Refert per omnia patrem, Práwie táki yáko ociec/ Podobny we wſzem oycu. Mącz 124b.

c. W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownikowym (65): SErapinum ieſth żiwicza iednego drzewa zamorzſkie^go/[...] / ieſt prawie woniey owey czebule podługowathey ktorą zową łuk FalZioł III 31a; RejKup n6, o5; gdybyś WKM winę tę na nas nad wszyćko zwolenie nasze a prawie bez nas stawić miał, zwątpić byśmy musieli w prawie i wolnościach naszych wszytkich Diar 60; LubPs F; Stworzył Pan niebo zyemię/ ták práwie z niſzcżego. RejWiz 144v, 70; Mącz 174b; GórnDworz I8; Spráwiedliwość y miłość w człowiecze ſą z iſnośći Bożéy á práwie iſność Boża BiałKat c3v; HistLan D3v; RejZwierc 183; CzechRozm 193v; ModrzBaz 21; Chirágrá/ pedográ/ ſciátyká/ y bolenié członków/ á gdźie lepſzą pomoc weźmie? byle niebyłá zówych záſtárzáłych/ co ſye iuż ówo prawie w guzy ſkámieniáłé obróćiwſzy/ z medyká y z ſyropów śmieią Oczko 15v; SkarKaz 81b; granice [węgierskiej ziemi] ſą wam murem práwie mocnym/ Kráiom ták południowym zachodnym pułnocnym. CzahTr E4; Ten ſzláchetny młódźieniec/ niewinien w téy ſpráwie/ Iam winná/ iam przyczyną ſámá tego práwie. GosłCast 33; KlonFlis A3v, C2; KlonWor **3v.

d. W połączeniu z przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym (184): PatKaz III 111v; FalZioł I 27b, 84 d, 144c, IV 44d, V 90v, 93, 108v; MiechGlab nlb 6; Iuż práẃie dokońcá odłożywſſy ná ſtronę niełáſkę ſwoię/ rácz przyiąć nas wmiłoſierdzie ſwoie RejPs 126v; ábowiem on nigdy niechce żadnego ſpołku vżywáć/ zonych okrutnikow możnoſćią/ ktorą ſtroią nád niewinnym/ á zda ſie im to/ áby to práwie ſluſſnie czynili. RejPs 140, 101, 159v, 161, 215; RejRozpr Av, K3; RejJóz A5v, A8v, D8v, Iv; RejKup k6, m4, q6, ſ6, x7; BielKom D2v, D8v; GliczKsiąż B2, O5; Boleść moyá vſtáwicżnye yuż przedemną byłá/ Gdyż ſie złość ma ták ná iáśnyą práwye obyáwiłá LubPs K3v; Vboſtwo iego [Syjonu] náſycę chlebem práwie do ſytośći LubPs dd2v, A4, B6, Ev, N5, O3v (13); KrowObr 152v; Lecż gdybyś otárł ocży áż do prawdy práwie/ Mogłbyś ſie podziwowáć dziwney Boſkiey ſpráwie. RejWiz 87v, 75v, 101v, 107, 109v, 125v (11); Leop 2.Par 14/12; KOmorowſcy ná Sląſku/ to też gniazdo cżyſte/ A práwie bez chytrośći/ by ſkło przeźrocżyſte. RejZwierz 63v, 69v, 124; KwiatKsiąż F2v; Compositissime sapientiae vir, Człowiek práwie rządnie mądry Mącz 310b, 29a, 78c, 84d, 227d, 289d (11); Wſzędy nam przypiſuią że długo ſypiamy/ [...] Acz to (mamli prawdę rzec) práwie ták być muśi/ Gdyż nas namilſzy Trunek do świtánia duſi. Prot B4v, C; SarnUzn D7v; SienLek 170 [2 r.], 178v, 196; RejAp 126v, 143v, 157v; GórnDworz Fv, M2; Przypátruyże ſie thu potym pilno powinnośći ſwoiey/ ktorą thu Pan twoy bárzo krociuchnemi ſłowy/ ále iáko ono powiedáią/ práwie węzłowáto/ wyłożyć racżył RejPos 252v, 12, 137v, 196, 230, 238v (12); BiałKat 46; GrzegŚm A2; Krotkoć dziatki oycowſką miłość pámiętáią/ Y dáleko inácżey im ią oddáwáią. [...] Co ſie w tych białych głowkach iáwnie pokazáło/ Ktore ná powinność ſwą práwie dbáiąc máło. Wziąwſzy od oycá wſzytko ſłużyć mu niechciáły HistLan A3v; KuczbKat 425; RejZwierc 23, 184v, 258; WujJudConf 78v; BudBib 2.Mach 14/46; MycPrz II C2v; A ón co przy wodźie ſtoi/ ma pilno pátrzyć przez ón Inſtrumenth/ [...] á ma wołáć/ podnieś wyżéy álbo niżéy/ áże ón Cél práwie dobrze vźrzy. Strum C4, C2, F3, M4v; WierKróc A4; BudNT przedm a5v; CzechRozm 128; Wierzę iże go [Jana Witowskiego] Bachus przyſłał w ten kray w dáry/ Bo widzę lubi trunek á práwie bez miáry PaprPan I4v, Q2, Y2, Zv, Ff3; Oczko 19v; Záprzedałeś nas lud ſwóy práwie nie bogáto/ Abowiemeś nagrody żadnéy nie wźiął zá to. KochPs 65, 196, 211; SkarŻyw 160; StryjKron 1; niechby X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ poyźrzał w Piotra ś. ſłowá (1.Petr.1.v 23.) á dozna tego iż ták ieſt/ y obacży iż práwie náporząd wykłáda ſłowá Ezáiaſzowe. CzechEp 155, 274, 301, 362, 419; NiemObr 21; KochFr 80; KlonŻal D4v; ReszPrz 22; WisznTr 14; A kiedy ſye iuż práwie doſyć zſtało Pánſkiemu gniewu/ potroſze ſpadáło Wielkiégo morzá KochPieś 32, 22; Będźieſzli mię chćiał práwie ſtátecznie wypytáć: A chceſz wiátru zákuśić? támże go idź chwytáć. PudłFr 50, 48; ArtKanc C13v; GórnRozm E2v, H3; PaprUp F4v, I4; A práwie nád obyczay ſczęśćie iéy ſłużyło ZawJeft 47; ActReg 162; Calep 152b, 255a, 383a, 532b, [729]b (9); GostGosp 112; Krolu Miłośćiwy/ Końcá nie będźie tey náſzey wypráwie/ A wiátry mamy po ſwey myśli práwie GrochKal 8; LatHar 75, 132, 230 [2 r.], 257, 301; Y ktoż by tak nieobácżnym práwie názbyt być miał. Ktoryby Chryſtuſowym ſłowom wierzyć niechćiał. KołakSzczęśl B2v; WujNT 790; SarnStat 147, 580; SiebRozmyśl H3v; PowodPr 17, 27, 59; SkarKaz 488a; CiekPotr 60; CzahTr L3; GosłCast 73; PaxLiz B2, C2; KlonWor 35; ZbylPrzyg B3v; Krolu [...] kto ćiebie nie mnieyſzy? práwie bez rownośći/ W rádźie/ w mowie/ w dowćipie/ w vmyſłu miernośći? SzarzRyt C2v.

a. W połączeniu z czasownikiem (207): Rzekł iey/ práwieć iuż żáłuię/ Nie iáko pierwey kuńſztuię Iużći práwie łzy wylewam/ Kiedy ſwoich wołow nie mam. BierEz G4v; Boć mądrzy nie vmieráią/ Iáko ſzaleni mniemáią: A po śmierći práwie żywią/ Ludzi rządząc náuką ſwą. BierEz H2, G4v, Q, R4v; OpecŻyw 172v; ForCnR B4; HistJóz Bv; FalZioł II 2c; Y rácz iuż ſniemi vczynić táki koniec áby práwie zrozumieli żeż [!] ty ieſt Bog ktory nád wſſemi możnoſć maſz RejPs 87, 37v, 44v, 49v, 71v, 88v (15); RejRozpr Cv; RejJóz A3v, D5v, M5; Iuż [Pan] tobie wſſytko odpuſſcża A k miłoſyęrdziu prżipuſſcża Ieſliże mu prawie duſſaṡ Wiernym ſerczem łąſky ſſukaṡ RejKup p8, f5v, f6, k4, n4v, o5 (13); GliczKsiąż B4, H8v, K4, M2v, O4v; LubPs C, L3, M3v, R6v [2 r.], Y2v (9); KrowObr 96, 191; Powiedzyał mu Heliaſz/ możeſz ſie nie trwożyć/ A dopirko twoiá myſl práwie mogłá ożyć. RejWiz 180, 2v, 9v, 20v, 40v, 77 (14); RejFig Aa5v; BibRadz Gen 24/50, Ps 89/3, II 59c marg, Act 12/11; Si quando aliquod somnium verum evaserit, Yesli ſie kiedy práwie ſen wiyáwi. Mącz 472d, 494a; SienLek Ttt4; Abowiem tám tego roku/ [...] poczną ſye práwie ſkutki złączenia práwie wſzytkich Plánetow LeovPrzep H3v, C2; RejAp 38v marg, 149v, 161v [3 r.], 170v [3 r.]; Ieſt ták poprawdzie/ iż kto práwie miłuie/ wſzytkę ſwą mylſ/ wſzytkę śiłę/ y ſtáránie ná to obráca/ áby ſie tey ktorą miłuie podobał. Ale iż [...] GórnDworz Cc3; HistRzym 10v; Abowyem byſcie wy mnie práwie poználi/ iużbyſcie y Oycá moiego poználi. RejPos 291v, 10v [2 r.], 11 [2 r.], 13v marg, 15v, 17 (65); Y práwie tu mogę rzec rozumu zákroił/ Gdyż tą ſpráwą dzieciom ſwym ták w głowie zábroł [lege: zabroił]. HistLan C2, A4, D; RejZwierc 15v, 89, 92v, 154, 160v (9); WujJud 173v; WujJudConf 221v; MycPrz I A2v, II A2v, A4; WierKróc A3; CzechRozm 71v, 173v; PaprPan D2, I4, O3v, Dd3v; ModrzBazBud π; Ieſzcżeć niewidzę/ ſzcżegobych ſie práwie Vćieſzyć miáłá/ wſzákże powiedz przedſię Iáko co było. KochOdpr B3; KochPs 76, 138; Práwie ſię z iśćiło/ co Pan Bog ſwym obiecáł: Poſtáwiłem ſtroże ná murách twoich. SkarŻyw 194; nocy iedney ſtánął przy nim [św. Ekwicyjuszu] Anioł/ y kazał go rzezáć y wáłáſzyć: y zdáło mu ſię przez ono widzenie/ iſz práwie tákim iuſz był. SkarŻyw 211, 3, 305, 335, 354; MWilkHist F3, K3v; [Anna] Ná obu wprawdzie pátrzyłá łáſkáwie/ Ale co wiedzieć/ komu ſerce práwie. KochSz C2; ReszHoz 134; (nagł) Do Ianá Kochánowskiégo. (–) PRáwieś ſye vkochał w náuce/ y cnoćie: Znáć żeś ſye nie lenił ku dobréy roboćie. PudłFr 12; ArtKanc C14, D8v, G12, G14v, N10, P2, P9; KmitaPsal A4; WujNT 869; trzebá żebyſmy z ták twárdego y dawnego ſnu niedbáłośći náſzey ocknęli/ á oczy ſobie przetárſzy/ y co ſię z námi w koło práwie dzieie/ obaczywſzy. VotSzl Bv; SapEpit B4v.

W przeciwstawieniu: »w obietnicy ... prawie« (1): Prawdá żeć był w obietnicy/ Ná coć ſie zgadzáią wſzyſcy/ Ale práwie nigdy nie był/ Aż gdy ſie ná ſwiát národził. RejZwierc 235.

b. W połączeniu z przymiotnikiem, imiesłowem, zaimkiem przymiotnikowym lub wyrażeniem przyimkowym w funkcji przymiotnika (172): BierRaj 19; Aleć to práwie ſláchetny/ Ktory w ſobie ma rozum cny. BierEz I2v, C3; PatKaz III 93v; [Anacharsis pytan] Zywychli cżili martwych ieſt więcey ludzi na ſwiecie, odpowiedział, á gdzież te ktorzy na wodzie ſą pokładaſz, ktorzy ani prawie żywi ſą bowiem bliżu ſmierci, ani też prawie zmarli bo wżdi żywą. BielŻyw 22, 37, 97; Abowiem to ſnadz práwie fortunny człowiek ktory doſtąpi przybytkow twoich RejPs 125, 49, 100v, 131v, 132, 176v, 215; RejJóz O3; MurzHist K3v, L, Tv; KromRozm II 1v; GliczKsiąż C3 [2 r.]; Co zá wdzyęcżny pokarm á práwie niebyeſki podawał Pan złim á niewiernym żidom LubPs R6 marg, V3v marg, ff2; KrowObr 6v; Ale kiedybyś ſpytał przy iákiey roſpráwie/ Co też ieſt nalepſzego ná tym ſwiecie práwie. Wierz mi iżbyś vſłyſzał ſentencie rozne RejWiz 11, 76 marg, 78, 86, Cc4v, Dd2v; Leop B2; RejZwierz AA, 21v, 64, 66; BibRadz Iob 34/17, II 110c marg [2 r.]; KwiatKsiąż A3; Ia wam obiemá/ [...] zá tę gruntowną/ á práwie Krześćijáńſką náukę/ bárzo dziękuię OrzQuin Y; Prot D2v; RejAp BBv, 33v, 35, 114, 156 (8); GórnDworz B7, C7, E3v, N7v, O5v (8); Ale to ſą v niego práwie źli/ kthorzy nie wierzą iemu y ſwiętym náukam iego. RejPos 30, A2, 20v, 30 [2 r.], 37, 56v (17); BiałKat 348v; KwiatOpis D2; Ale tho ieſt práwie wolny/ ktory s cnoty á s ſtátecznego rozmyſłu ſwego dobrowolnie vmie dobrym być. RejZwierc 13, B2, 13, 63v marg, 75, 84v (25); Ktho chce práwie dobrą kulę ogniſthą mieć/ przycżyń w nię Burſztynu tákiego co pokoſt s niego cżynią BielSpr 73v, 58v; WujJud 133; MycPrz I C4v; Strum M2v; WierKróc B2v; Słyſzeliśći [!] ſpráwy Páná wáſzego/ ktorych trudno gánić maćie. Sluchayćie y śmierći iego że vmárł iáko cżłowiek práwie Chrześćijáńſki BiałKaz M3v; BudNT przedm b2v, c6v; CzechRozm 178; (nagł) Dubkowſcy. (–) TYch wierz mi nie prze głupſtwo Dubkowikiemi zową Abowiem tám iuż to wiedz ludzye práwie z głową PaprPan P4v, G4v, L, R3, V4v, Z2; poznał Sálomon prawie máćierzyńſki głos ná rośćięćie niezezwaláiący ModrzBaz 89v, 81v; SkarJedn 87, 187, 215, 244, 375 [2 r.]; Oczko A3v; KochPs 7, 212; Ieſliſz [lege: jesliś] práwie pokutuiący/ a przeſzłe grzechy obmyć/ y przyſzłych ſię ſtrzec chceſz/ táką o demnie [!] pokutę przyimi: [...] SkarŻyw 166, 117, 120, 136, 271, 273 (9); StryjKron 562; CzechEp 259; KlonŻal D3; PudłFr 78 [2 r.]; Y co zniewoliło ábyś grzeſznym ſłużył? Iedno ſpráwiedliwość/ práwie ſzcżyra miłość/ ktorą ty nam dawaſz ArtKanc A14v, G2v, H15v, I19, Lv [2 r.], L20v; przyſtąpić chcę do twego ſtołá/ Swiątość przyiąć pełną twych táiemnic zgołá/ Swiątość dźiwną práwie GrabowSet O3; LatHar 67; KołakSzczęśl A3; JanNKarOrz F3v; KmitaSpit B2; Vkażćieſz táką ofiárę v Chrześćian/ w nowym kośćiele z pogáńſtwá zebránym/ po wſzytkim świećie ná káżdym mieyſcu/ á práwie czyſtą? SkarKaz 158b, 80a, 279a, 636a; CiekPotr 77; CzahTr C3; GosłCast 36; A ták moy miły ſynu/ bądź tego chętliwy/ Y ſtáray ſie ſpilnośćią/ á práwie troſkliwy. Iák byś ią zá Małżonkę/ iuż otrzymał ſobie PaxLiz E; SkarKazSej 696b; KlonFlis A3; SzarzRyt C3v; [HerburtArt 118 (Linde)].

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Słyſz/ obrałżeś iáki miecz/ coby to nie nowy? (–) Práwie iże nie nowy/ pátrzćie iák rdzewiáły/ Znáć że dobry y w wielkich potrzebách bywáły. WyprPl Bv.

c. W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownikiem (24): [człowiek ktory tylko wychwala cnotę gdy] żywota ku ſłowam podobnego nieukazuie, [...] Taki też więcey żądać będzie, abyſie dobrym zdał niż aby prauie im miał być. BielŻyw nlb 10; March² D4v; RejPs 141; Wierziż że yuż ten Syn mjły Był prawie Bog RejKup ſ4v; LubPs bb4v; A ták to ieſt práwie pan kogo rozum rządzi RejWiz 137, 115; PRzimćieſz [...] Ty piękne vpominki Ianá Mącżynſkiego Ktore wtym młodym ſtanie wam do rąk podano Aby ięzyk Słowieńſki tym polerowano Práwieć to vpominki prze Xiążęce dziatki MączLub nlb 13; ći záſię ktorzy ſtoią przy ſzcżyrey prawdzie Páńſkiey/ áby ſie rozrádowáli w tym [...] iż ſą z Bogá á práwie ſynmi Bożymi RejPos 84v, 120v; Pádáią ſie zamiány/ árendy ſie łamią/ Dożywocia/ wiecznośći/ y ty czáſem chramią. A ći co tym ſzáfuią rządem to názwáli/ Bá práwie rząd/ bo ſobie doſyć náłápáli. RejZwierc 248v, 146v, 266; MycPrz I C3v; BiałKaz I4; (nagł) Mikołaj Herbort [...]. (–) Práwie to ieſt pan s pánow á mąż z zacnych mężow PaprPan Xv, Hv, Z4; SkarJedn 186; SkarŻyw 41; MWilkHist F2; CzechEp 271; Bo ktora ieſt pánną/ ále ma wolą iść zá mąż ábo mężá poznáć/ táć nie ieſt práwie pánną ná duſzy y ná ćiele. WujNT 195; SkarKaz 638b.

d. W połączeniu z przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym (21): Ani oczem więcey nieſtára ſie myſl moiá iedno áby práwie ták wemnie dziedziczyło wiecznie roſkazánie woley twoiey RejPs 183v; Bog wie żem tu vmyſlnie práwie do was iechał RejWiz 75, 35, 49 marg, 136; RejFig Bb8; Amice et simpliciter reprehenderunt, Práwie prziyacielskie nápomionęli. Mącz 394b; RejAp 64v; gdy mu ſie popiſáć przydzie w tey tám náuce/ ktorą práwie dobrze vmie/ thedy ſie náſchwał dobrze w niey pokaże GórnDworz N5; RejPos 231, 317v; RejZwierc 216v; [Jezabel] Wſzytki Páńſkie Proroki/ mordowáć kazáłá/ Práwie dobrze cżym byłá/ w ten cżás ſie znáć dáłá. HistHel B3, C3v, C4; MycPrz I B4v; WierKróc Av; StryjWjaz B3v; SkarŻyw 455; [człowiek sumnienia całego] Będźie weſół byś chćiał y o wodźie/ Bo ſye czuie práwie na ſwobodźie. KochPieś 3; Raz áno práwé południé/ Słońce świéći práwie cudnie. PudłFr 21.

a. W połączeniu z czasownikiem (122): BierRaj 22; Ezop gdy ze ſná wſtał/ Sam ſie z ſobą táko gadał: [...] Aleć iuż mam dobrą mowę/ Wſzyſtki rzecży práwie zowę BierEz A3v, D2, E4, Kv, Q; ForCnR B3; BielŻyw 120; GlabGad F4v, Mv; MiechGlab 32; BierRozm 9, 20; LibLeg 11/20v; RejRozpr Gv; Alie wierż mu radzeċ prawie Day iuż pokoy tey zley ſprawie. RejKup n4v, b7v, O, p5, r4v, ſ3v, ſ4, y5; Ieſli práwie chcemy bacżyć ná prawdę/ tho co mamy/ nie ieſth náſze właſne/ ále nam do cżáſu pożycżáne/ nie práwie trzymamy. HistAl C5, I8v, K2; GliczKsiąż A4; LubPs F, Hv, S4; WOytá Láćinnicy zową Aduocatus, ále niewłaſnie: Abowiem Aduocatus, gdy byś chćiał práwie wyłożyć/ y wedle práwá Ceſárſkiego/ nieieſtći Woyth/ ále Patronus GroicPorz cv; Iádam náprzod powiedział/ mnie to [objawienie Maryjej o zmartwychwstaniu Chrystusa] práwie należy: Abowiem ia był przytzyną grzechu. KrowObr 146; RejWiz 20v, 45, 76, 87v, 88v, 96 (9); S Kuropátnik zyemiánin/ Kuropátwá k temu. To przyiemni ptaſzkowie/ ſtanowi káżdemu. Y kto ich dobrze ſwiádom/ rozezna to práwie/ Iż tych cnot vżywáią/ ná káżdey ſwey ſpráwie. RejZwierz 87, A6v, 59v, 72, 124v; BibRadz 2.Tim 2/15; żadny nie może práwie przywłaſzcżyć ſobie kráiny z dawnośći wlaſney/ w ktorey by z przodkow ſwych ſtárádawnych nie odmienny był. BielKron 335v; Mącz 48d, 59c, 382d, 482a, 490b; Abowiem/ w zbytku/ ma wżdy niemoc co trawić/ niżli ku końcowi przyydźie. [...] więc práwie przymawiáią tłuśći chudym: Niżli ia ſchudnę/ tym ty zdechnieſz. SienLek 18v, 5; LeovPrzep H4v, I4v; A cożeś ty za Iezus miły Pánie? Oto ſłuchay iákie nam ſam ſwoie tytuły opowiedáć racży/ iáko ſie nam z herbow wywodzi/ á práwie nam wylicża ſkąd wyſzedł/ y co ieſth zá ſtan iego. RejAp 194v, 97v, 199v; Rzekł iemu krol/ Práwieś vcżynił. HistRzym 111; Oto nędzny cżłowiecże pieniądze twe kthorem był dał w ręce twe/ á tyś wolał obráć kreple pełne źiemie y kośći vmárłych/ á práwie/ bo nie ieſt wola Boża áby pieniądze ſwe miał. HistRzym 121v, 53; A nátychmiaſt były othworzone vſzy iego/ á był rozwiązan ięzyk iego/ y mowił práwie [Vulg Mar 7/35]. RejPos 203v, 130 marg, 142v, 183, 184v, 206 [4 r.] (14); GrzegŚm 8, 24; HistLan B2; Ná wielkiey tám bácżnośći tá ſwięta krolowa/ Spráwiedliwość/ co wſzytki ſtany rowno chowa. Ktemu trzeźwość/ więc cżuyność ná káżdey roſpráwie/ Ze tám wſzytko porządkiem może názwáć práwie. RejZwierc 242, 198, 234, 249; Powiedzieli [Cyrusowi poddam]: rąbánie láſu ieſt náſzá niewola/ á kołácya roſkoſz/ Rzekł Cyrus: Práwie mowićie BielSpr 49v, 55v; MycPrz I A2v, II A2; CzechRozm 41v, 57, 108v, 121, 237v; CHcieycieſz ſie tu przyſłucháć tych cnych ludzi ſpráwie/ Acż ięzyk moy nie powie ſnadź wſzytkiego práwie. PaprPan B3, N3v, O4v, Dd4 [2 r.]; [cnota] ſámá przez ſię táka ieſt/ iż gdyby ſię iey práwie przypátrzono/ á oná moc ſwą okazáłá/ [...] nietrzebáby praw/ áni vſtaw/ áni żadney prace około roſkázowánia y zákázowánia. ModrzBaz 136; Recht thun. Práwie/ Słuſznie/ Spráwiedliwie cżynić. Servare aequitatem. Calag 389b; CzechEp 265; Tym ludźiom/ ty Stániſłáwie/ Chceſzli ſię záchowáć práwie/ Nie ſzáfirem/ nie rubinem/ Ale ié ćći dobrym winem. KochFr 127; Kto pokutę cżyni práwie/ ty mu odpuſzcżaſz łáſkáwie ArtKanc I4v; Nie mow też przećiw Bliźniemu/ fáłſzu, żebyś ſzkodźił iemu/ prawdę miłuy, á práwie cżyń/ ták będźieſz rzecżon Boſki ſyn. ArtKanc M4v, T; BielRozm 5; PaprUp F; KochFrag 41; SiebRozmyśl I; KlonKrGum Av; PaxLiz D3; Ale iáwnie oświadczył ſłowy y przyładem Twoy wnuk Ieſſe iż zbytnie ſkárby zbytnym iádem. Y z tym komu ich nie da Bog bárźiey łáſkáwie/ Niż z tym co ich ma názbyt/ zna kto ſądźi práwie. SzarzRyt C3v; [OrszakPos 185v].

b. W połączeniu z przymiotnikiem lub imiesłowem przymiotnikowym (6): Pieſń o s: duchu/ noty Niemietzkié. Veni creator. Aue maris ſtlla/ Salue regina/ prawie przełożoné. OpecŻyw kt; Ty/ oycow práwye trzymáyących y koſćyołá wyáry náſláduy KromRozm I [P2]v; Zową gi Xenokrátes/ onego Platoná/ Wſzytká ieſt w nim náuká/ práwie wyćwicżoná. RejWiz 146v; cżłowiek ktory nie ieſth bácżny práwie/ pocżnie ſobie [przy białogłowie] niethreſnie/ á nie zda mu ſie/ áby co ná tey/ ábo ná owey rzecży należáło GórnDworz Cc6; RejPos 285; ZawJeft 29.

c. W połączeniu z rzeczownikiem (2): Pátrz ná owy rozmáite przyſmáki co ie ſapory zową/ á práwie ſapory bo chłop po nich ſápi ożárſzy ſie iáko w bárłogu kiernoz. RejZwierc 58v, 103v.

a. W połączeniu z czasownikiem (5): Owa wilk práwie przybieżał/ A owce w ſtádzie pokąſał BierEz K3; RejKup o4; Opportune ades, Práwieś tráfił. Mącz 266b; SienLek 142; muśi mieć ná tho práwie miárę/ to ieſt/ rozmierzyć iáko dáleko od tego mieyſcá gdzie pocżnieſz kopáć do muru álbo párkánu BielSpr 62v.

b. W połączeniu z przymiotnikiem lub zaimkiem przymiotnikowym (15): Integra aevi puellula, Pánná práwie doskonáłych lat albo doskonáła w leciech. Mącz 171d, 179b, 213b; Y obacżył tho on ociec iego/ iż tho thá práwie godziná byłá/ w kthorą mu rzekł Pan Iezus/ iż ſyn twoy iuż zdrow ieſt. RejPos 242v; Práwie tácy plebani w tym kráiu być máią/ Co ſie to nie wymowią o co ich ſpytáią PaprPan F3.

c. W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownikowym (12): Pięć wnętrznich [zmysłów] prawie w mozgu maią komori, trzemi ſubtilnymi błonkami rozdzielone. GlabGad A5v, E5; LeovPrzep E; SkarJedn 294; Oczko 21; A iákóż tu odmówić! czás práwie po temu: Więc y Helená rái/ bydź czemuś dobrému. GórnTroas 59, 59.

d. W połączeniu z przysłówkiem lub wyrażeniem przyimkowym (105): á tego [cząbru] ſobie pani przyłoży prawie na mieſtcze taiemne/ duſznoſć ktora bywa z napełnienia macicze złemi wilkoſciami: odeymuie. FalZioł I 143b; w Winie gi [mech dębowy] warzyć á w thim macżać gębkę á na brzuch kłaſc prawie na żołądek ciepło/ żołądek poſila FalZioł I 151a, I 12c, V 78v, 92v, 107; Kochaſz ſie w trunku w vrodzye/ Práwie twe mieyſce w wychodzie BielKom F; GliczKsiąż D7v, I6v; LubPs A3; RejWiz 76; POnęćił ſie ieden kmotr do ſwego ſąſiádá/ Y záwżdy do nich tráfiał práwie do obiádá. RejFig Ee2v; BibRadz Gen 17/21, 1.Reg 26/2; Nunc nunc, Práwie dopieruczko. Mącz 254a, 329b, 482a; SienLek 36, 38v, 92v; záćmienie ſłoneczne w Ráku známieniu Niebieſkim będące/ práwie przećiwko Iednoroſczewi známieniu niebieſkie^mu bywa LeovPrzep B; BielSpr 62v; Naprzod Paris wystrzelił oszczep i uderzył Atridę prawie na tarcz, jako był umierzył KochMon 31 [idem] 31; Poſzedł tedy Heliaſz/ wnet z mieyſcá onego/ A práwie w drodze będąc/ vyrzał cżłeká tego. HistHel C4v, B3; miedzy vſzkámi weſrzodku/ ma być przebita dźiurká dla záwieſzenia Bleyczyká: tákże théż Cérklem rozmierzyſz áby dziurká práwie we ſrzodku była vczynióná Strum C; PaprPan M3v, [Gg]4, Hh3v; S: Chryzoſtom z wielką mocą/ y náiázdem ná kośćioł iego ręki żołnierſkiey/ znapráwy Biſkupow onych/ wdzień práwie wielkonocny/ wygnány ieſt. SkarŻyw 89; A tym cżáſem/ puſtelnik on z bliſkiego miáſtecżka kowalá do śiebie znacżynim y zdzieśiąćią nágotowánych łáncuſzkow/ przyzwáć kazał: ták iſz ná iednęſz ſię práwie godzinę zeſzli y Kśiążę y kowal. SkarŻyw 165; StryjKron 175; [ksiądz kanonik twierdzi] iż ponieważ Antychriſt nie ma przyść áż práwie przed ſkońcżeniem świátá: á te^go ſkońcżenia ieſzcże nie máſz: przeto też ieſzcże nie máſz Antychriſtá CzechEp 349, 354; Przed Krolem ſtał koń w piątym polu práwie KochSz Cv; co ſię sſtáło w źiemi Szwabſkiey/ w mieśćie Ráwenſzpurku/ Roku Páńſkie^go/ 1578. dniá dźiewiątego/ Mieśiącá Lutego/ práwie w Niedźielę Mieſopuſtną WerGośc 228, 229; BielSjem 18; Prawie pod trochę niedobrego zdrowia Kr. IM. Pacholę w do Kr. Imsci y domnie listy przyniosł ActReg 138; Prawie tedy pod tę resolucyą pisanie w MM Pana trafiło ActReg 140; E regione – prawienaprzecziwko. Calep 370b; Phil O4; Fenitrum ieſt źiołeczko/ mocy bárzo wielkiey/ Práwie ku odpędzeniu/ tey grubośći wſzelkiey. PaxLiz D2v, D, D3v.

e. W połączeniu z liczebnikiem (1): Siedli wſzyſcy ná muráwie/ Potym wſtáło ſzéść par práwie/ Dźiéwek iednáko vbránych KochSob 55.

a. W połączeniu z czasownikiem (13): Kupiec łowcá o to pytał. Aby mu práwie powiedział/ Co mu niedźwiedź w vcho ſzeptał. BierEz I4v, G3v; PatKaz I 16; BielŻyw 76; RejPs 153v; RejWiz 89v; Práwie tu Duch święty oznáymuie y wyraża obycżáie sług Antykryſtá dźiſieyſzego. BibRadz II 135c marg; A ták my y drudzy o dawnośći ſwey práwie powiedźieć nie możem/ á ieſli kto piſze o niey/ tedy więcey z mnimánia niż z wiedzenia. BielKron 335v, 24v, 392v; Chciał na^m bog tim ſwoię myli opowiedzieć prawie Iſz bydło á cżłowieka ſtworził krozney ſprawie KochSat B4; Mącz [489]b; Oczko 9.

b. W połączeniu z przysłówkiem (1): Recta via rem narrare, Práwie ták yáko ſie ſtáło. Mącz 348d.

a. W połączeniu z czasownikiem (13): RejKup Eev; MurzNT 111; [św. Cypryjan obłądził się twierdząc] iż od kácerzow práwye okrzczeni/ znowu máyą być krzczeni KromRozm II q; GroicPorz o2v; BielKron 229v; Isonomia, [...] Latine aequalitas iuris, Práwność/ to co ſie práwie ſtawa. Mącz 175b; KuczbKat 350; SkarŻyw 91; Náſzym kápłanom/ mowi/ nie trąd ćieleſny/ ále duſzne plugáſtwá/ nie mowię doświádczać oczyśćionych/ ále práwie oczyśćiáć dozwolono. WujNT 387 [idem: SkarŻyw].

W przeciwstawieniach: »prawie ... bezprawie, jeno trochę, krzywie« (3): Pycha, łakomstwo wrodzone Żadną miarą nie zgaszone, [...] z człowieka nalepszego Wnet uczyni przewrotnego. [...] Lubo prawie, lubo krzywie, Co weźmie, to trzyma chciwie. BierRozm 16; Tyrannus [...]. Król álbo Xiążę. [...] violenter et per insolentiam imperans, Okrutnik który nie wedle praw ále wedle swego zdánia/ bądź práwie bądź bezpráwie pánuye. Mącz 471b; Controuerſiae przedtym piſywano práwie rozpiéráiąc ſie ráciámi, árgumentámi, y replikuiąc: Ale teraz coś ieno trochę zmierzą ná ſie ráciámi SarnStat 1299.

b. W połączeniu z imiesłowem przymiotnikowym (5): Wſzákże wtey mierze nie ledá rzecz ſtrony odporney zá odpowiedź ma być poczytaná/ ále tá tylko/ ktora ieſt práwie ná żáłobę vczynioná. GroicPorz t3, lv; Tedy vczyni y zupełną offiárę/ y vłoży ią ná ołtharz z offiárámi Napoynymi iey/ thedy człowiek tákowy/ będzie práwie oczyſzczony. Leop Lev 14/20, Lev 14/7; SarnStat 817.