I.
Intransit. Przestać istnieć, skończyć się;
praeterire PolAnt, Vulg, Mącz, Cn; abire Mącz, Modrz, Vulg, Cn; transire Vulg, PolAnt, Cn; transigi Vulg, Calep; pertransire Vulg, Cn; conclamari, finiri Calep; praelabi, praeterfluere, praetervolare, transcurrere, transfluere, transvehi Cn (173):
LibLeg 11/12;
Zápráwdęc wám powiedám/ że nieprzeminie rodzái ten/ aſzby śię to wſzyſtko s ſtało MurzNT Mar 13/30;
A od nieprzyacioł moich racżyſz mię obronić/ Do tąd áż przeminie złość ich ktorą mię chcą tłumić. LubPs O2v;
Stań mocno ná tey miedzy á nie sſtępuy z drogi/ Ażći w myſli przeminą ony márne trwogi. RejWiz 134v,
173v;
Myſlże ſobie/ że iákoć rośćie deſzcż więcey niżli krople/ á ogień więcey niżli dym: ták przechodzi wielkośćią cżęść ktora przeminęłá. Leop 4.Esdr 4/50,
Gen 15/1,
4.Esdr 4/26;
Pewnieyſza nam wſzem oná [woda]/ co iuż przeminęłá/ Ktora s Páńſkyego boku/ dla nas wypłynęłá. RejZwierz 106v;
BibRadz I 311b marg,
2.Cor 5/17;
BielKron 79v;
Mirabar hoc si sic abiret, Dźiw mi było áby to ták miáło przeminąć. Mącz 223c;
A iż tu Anyoł wſpomina krolow ſiedḿ/ á iż ich iuż pięć przeminęło RejAp 144;
RejPos 6;
RejPosWiecz2 94;
RejZwierc [283];
Ieſli kto ieſt w Chriſtuſie/ nowym ieſt ſtworzenim: ſtáre rzecży przeminęły/ á oto wſzyſtkie ſtały ſie nowe. CzechRozm 38 [
przekład tego samego tekstu BibRadz 2.
Cor 5/17,
RejPosWiecz2,
WujNT 2.
Cor 5/17];
Conclamatum est: hoc est, transactum et finitum est – Iuz ſzieſtało, iuz przemineło. Calep 233a;
Lecz on dźień Páńſki przyidźie iáko złodźiey: w ktory niebioſá z wielkim ſzumem przeminą WujNT 2.Petr 3/10,
Matth 24/34,
Mar 13/30,
2.Cor 5/17,
Apoc 21/1,
4;
Bacżyſz iáko to krotko trwáło co tu poćieſzno było/ y owſzem to co przemineło iákoby nigdy nie było. WysKaz 47;
Ale iż to były fatales caſus, y przygody ná Rzeczpoſpolitą, á ktemu, iże té rzeczy iuż przeminęły, tedy iáko doczeſné Conſtituciȩ ná ten czás opuśćić muśim SarnStat 1225;
[BiałPos 16 (Linde)].
W połączeniu szeregowym (1): Corruptibilis, Co łatwie przeyść przeminąć y zniſzczeć może. Mącz 361a.
W przeciwstawieniach: »przeminąć ... zostać (3), upaść (2), być przyszły, przyść, trwać, nie zginąć« (9): Onyć [= niebo i ziemia] przeminą á ty [Boże] ſam zoſtánieſz w ſwey możnośći LubPs X4, bb3 marg, ffv marg; Co iuż przeminęło/ wiem: ále coby miáło być przyſſlego: nie wiem. Leop 4.Esdr 4/46; Iż iedná y druga biedá przeminęłá/ á iż trzecia przydzie á rychło. RejAp 96v; Wſzytko przeminie/ Sławá nie zginie. RejZwierc [238]v; CzechEp 113; LatHar 168; WujNT Luc 16/17.
W porównaniach (7): A by nie był ten ſpołek wſzytekby ſwiát zginął/ A iáko páięcżyná w ſuchy rok przeminął. RejWiz 38, 22v; Wniwecżem był obrocon: odnioſl iákoby wiátr żądość moię: y iákoby obłok przeminęło zdrowie moie. Leop Iob 30/15; HistLan F4; KochFr 86; ReszList 183; ArtKanc O4v.
Frazy:
bibl. »niebo i ziemia przeminie(-ną) (
a. przeminąć musi
a. może)
itp.« =
caelum et terra transibunt a.
transit Vulg,
PolAnt;
caelum et terra praeteribunt PolAnt [
szyk zmienny] (
25):
RejKup 7v;
MurzNT Mar 13/31;
KromRozm III B8v;
Iáko pierwey záwżdy zyemiá y niebo przeminąć muśi/ á prawdá ſwięta ſłowá Bożego ná wieki trwáć będzye. LubPs bb3 marg,
P marg,
X4 marg;
Bo tho wam zá iſthą prawdę powiádam/ dokąd niebo y źiemiá nie przeminą/ literká iedná/ álbo też ieden pąkćicżek z zakonu nie przeydzie/ áż ſie wſzyſtki rzecży ſtáną. Leop Matth 5/18;
BibRadz Luc 21/33;
RejAp 172v;
RejPos 5;
iż niebo y zyemiá przeminąć może/ ále ſłowá á dekrethá iego nieomylne nigdy ſie zmienić áni przeminąć nie mogą. RejZwierc 2v;
CzechRozm 91v [2 r.];
CzechEp 113 [2 r.];
ReszPrz 5,
6;
[Chrystus jest prawdą żywą] Táką/ że źiemiá/ Niebo/ to przeminąć może: A ſłowo tego Páná pochybić niemoże. KołakSzczęśl B2v;
A łácwiey niebu y źiemi przeminąć/ niż iedney kreſce z zakonu vpáść. WujNT Luc 16/17,
przedm 31,
Matth 5/19,
24/35,
Mar 13/31,
Luc 21/33,
Aaaaaa2;
[Leop Matth 24/35 (Linde);
Niebo y źiemiá przeminą/ ále ſłowá moie nie przeminą. BiałPos 16 (Linde)].
»świat przeminie« (2): bo świat ten rychło przeminie/ z żądliwośćią ſwą záginie. ArtKanc M17v; WujNT 819 marg.
»wszy(s)tko przeminie (a. przeminąć musi)« [szyk zmienny] (10): LubPs ffv marg; Iż tu wſzytko ná ſwiecie iáko dym przeminie/ Iedno to co w roſkoſzy záżywiemy ſłynie. RejWiz 22v, 22, 50; Ale thy iedno wierz á ſtoy mocno przy tym co Pan powieda/ gdyż wſzytko przeminąć muśi/ á ſłowá iego nigdy nie przeminą RejPos 67v; RejZwierc [238]v; Cnotá ná ćći ma doſyć: [...] Wſzytko inſzé/ iáko dym/ álbo mgłá przeminie. KochFr 86; Nie pomoże dowćip, mądrość/ áni też świecka doſtoyność/ wſzytko w rychle przeminie ArtKanc O5, O4v; Przeminęło wſzyſtko/ y to ieſliś ſię w cżym kochał/ y to ieſliś co przećiwnego ćierpiał/ wſzyſtkiemu koniec WysKaz 46.
Zwroty: »przeminąć w godzinie, w ocemgnieniu« [
szyk zmienny] (
2:
1):
RejWiz 50;
iż żywot y ſmieć [!] twoiá y wſzytká máiętność twoiá w ocemgnieniu przeminie/ gdy będzie wola iego [Boga]. RejPos 39;
Przecżże ſie pyſznią ty nádęte świnie/ Gdyż ich tá buyność przeminie w godzinie. RejZwierc 218v.
»nigdy nie przeminąć« (1): Albo kto [pomaga] iáſney wodzye/ kiedy pięknie płynie/ Záwżdy we dnie y w nocy nigdy nie przeminie. RejWiz 149.
»raz [= bezpowrotnie] przeminąć« (1): Cokolwiek raz przeminęło/ Niewrócony koniec wźięło KochPieś 47.
»przeminąć rychło (a. w rychle, a. w rychłości), prętko, wnetki« [szyk zmienny] (5:3:1): LubPs T6; Bo wſzytko co widzimy to w rychle przeminie RejWiz 22; Gdyż nádzyeiá niewdzięcżnym práwie iák lod ginie/ A iáko wezbránie wod ták prętko przeminie. HistLan F4; RejZwierc 81v; ReszList 183; Dźiś cżłowiek cżyrſtwy, vdátny/ názáiutrz k śmierći niemocny/ wſzyſtko wnetki przeminie/ Iáko ten piękny polny kwiát ArtKanc O4v; O Dáremne ſwieckie vćieſzenie/ iákoż ty przeminieſz w rychłośći ArtKanc S10v, M17v, O5.
»z wiatrem przeminąć« (1): iż cie Pan zowie ſynem cżárownym/ ſynem cudzołożnym/ omylnikiem á łgarzem przed oblicżnoſcią ſwoią/ á iż z wiátrem poſpołu ma przeminąć pámiątká twoiá. RejPos [323].
Szeregi: »przeminąć i upłynąć« (
1):
Pożytki domu iego przeminą/ y vpłyną [Migrabit e loco suo fructus domus eius: et erit ut aqua fluens] czáſu gniewu iego. BibRadz Iob 20/27.
»przeminąć, (a) z(a)ginąć« [szyk 2:1] (3): RejWiz 38; A wſzákoż [św. Jan] tego dołożył/ iż pirwſza y druga biedá przeminąć á zginąć muśi RejAp 96v; ArtKanc M17v.
»przeminąć albo zniknąć« (1): [Heretycy] nie tylko tu ná źiemi iáko ćień przeminą rychło dali Bog álbo znikną/ ále y ná onym świećie od Bogá/ ktorego ſię ná źiemi záprzeli/ bez miłoſierdźia wiecżnie á ſrodze pokaráni będą. ReszList 183.
W przen (2): Abowiem thu do cżáſu ſiedzimy iáko w iákim dymie parſkáiąc/ y gniewamy ſie ná dim/ á tego nie bacżymy iż y z dymu wyniść muśimy/ y dym bárzo pręthko przeminąć może. RejZwierc 81v; WujNT 1.Ioann 2/8.
a.
O czasie: upłynąć (53):
Ptaſznik długo ptaki nęćił/ [...] Aże táko dzień przeminął On żadnego ptaká nie iął. BierEz O4v;
Potem gdy przeminęłá n[oc] Sálo⟨mon⟩ zmętzony od tzućia położył ſie ná ſ[wy]m mieſcu. March2 D3;
RejPs 134v;
A Gdy Sobbota przeminęła [peracto Sabbato]/ Marja Magdalena i Marja Iakubowa i Salome/ kupiły wonnych maści aby go [Jezusa] przyſzedwſzy pomazały MurzNT Mar 16/1,
Matth 14/15;
Ktoby przedał dom w Mieſćie/ może go odkupić poki rok nie przeminie. GroicPorz l4v;
RejWiz 164v;
Kiedy przeminie mieſiąc/ roſprzedamy thowáry Leop Am 8/5,
Gen 8/6,
41/53,
Cant 2/11,
Ez 3/16;
RejZwierz 33v;
A gdy przeminął Szábát [Post autem sabbatum]/ tedy część łupow oddźielili [Machabeici] na ludźi niedoſthátecżne/ ſieroty y wdowy/ á oſtátek podźielili miedzy ſię y miedzy dźiatki ſwe. BibRadz 2.Mach 8/28,
Ps 89/4;
Mącz 105c;
HistRzym 91;
Trzebá tedy Bogá prośić/ áby on zmiłowawſzy ſię nád Zborem ſwym/ y nád rzecżámi ludzkimi/ kazał przeminąć tym piąći mieśiącom: á on ſzoſty/ ktoregoby krołeſtwo [!] ſzáráńcże zginęło/ wſzytkim dobrym wielce pożądány/ z niebá ſpuśćić racżył ModrzBaz 133v;
Zaden dźiéń bez twéy [Boże] chwały v mnie nie przeminie KochPs 103;
MWilkHist C;
Z tych káżdy ſwoié poſtępki gáni/ Y nie przeminie dźiéń żaden/ áni Godźiná/ któréy káżdy z tych złégo/ Niemiałby gánić dźieśięćikroć ſwégo Biegu głupiégo. ZawJeft 38;
WujNT 504.
W przeciwstawieniu: »przeminąć ... nastawać« (1): Gdy iuż thedy przeminął on cżás [Evoluto autem tempore] porządku/ náſthawał dzień w ktory Heſter corká Abiháil/ [...] miáłá wniść do Krola. Leop Esth 2/15.
W porównaniach (3): Bowiem v ciebie [Boże] tyſiąc lat práwie iáko dzień ieden/ Ktory krociuchno przeminie/ iák cżłowieku pirwſzy ſen. LubPs T6, X3v; RejWiz 22.
Przysłowie: á co godzinká ná zegarze vderzy/ to iuż cżás przeminął/ á co dáley to do kreſu bieżemy. RejZwierc 23v.
Frazy: »czas przeminął (czasy przeminęły)« =
hora praeteriit Vulg [
szyk zmienny] (
16):
Abowiem w dobrey drużynie/ Niewiedzieć gdy cżás przeminie. BierEz R3v,
F3;
Powiedzcieſz mi dawnyli cżas iuż temu przeminął Iako wam był ten młodſzy brat Iozeph marnie zginął RejJóz O6,
O2,
O7;
KromRozm II l;
Bo iż ten czas przeminął, ktory był w recesie przeszłego sejmu naznaczon Diar 27;
Ale ieſliby kto rozumiał nieuććiwą rzecż być pánnie ſwoiey/ ieſliby przeminął cżás wydánia [quod sit superadulta]/ [...] nie grzeſſy/ ieſli mężá poymie. Leop 1.Cor 7/36,
4.Esdr 4/45 [2 r.],
Esth 2/15;
BielKron 306;
Potym gdy iuż cżás żáłośći przeminął/ niekthore Kſiążę Burguńſkie/ poſlał posły pocżeſtne ku ktolewnie [!]/ żądáiąc ſie znią ſlubić. HistRzym 33;
Iuż przeminęły z tobą Orpheu one czáſy/ Gdy zá tobą krocżyły w taniec plęśne láſy. KlonŻal A4;
WujNT Mar 6/35.
Cf Przysłowie.
»aby czas nie przeminął« = żeby nie było za późno (1): Lepieyći wżdy niemocnemu nieiáko pomoc/ á s przodku/ áby czás nieprzeminął. SienLek 33.
»dni, lata (wszytki) [czyje] przeminęły« (1:1): Dni wſzytki me práwie iák cień pręciuchno przeminęły/ A ia y wſzytki śiły me iáko śiáno zwiędnęły. LubPs X3v, R6v.
»przeminie wiek« = praeteribit generatio PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (4): O wa iż żaden ni wzwie iáko prętko zginie/ Gdyż iáko páięcżyná ták náſz wiek przeminie. RejWiz 22; BibRadz Luc 21/32; RejPos 4v; Záprawdę mowię wam żeć nie przeminie ten to wiek/ áż ſię wſzytko ziśći. WujNT Luc 21/32.
Zwroty: »precz przeminąć« (
1):
In apparando consumit diem, Niżli ſie nágotuye dźień precz przeminie. Mącz 279d.
»prętko (a. pręciuchno), krociuchno przeminąć« (2:1): LubPs T6, X3v; bo tháki cżłowiek nie długi cżás ma ná ſwiecie żyć/ bo Pan bog zábáwi go weſołemi krotofilámi/ iż mu prętko látá przeminą. BielKron 80v.
»raz [= bezpowrotnie] przeminąć« (1): Tákżeć też náſze cżáſy/ też s tą wodą płyną/ A nigdy ſie nie wrocą ktore raz przeminą. RejZwierz 130.
W przen (4):
Fraza: bibl. »noc przeminęła« = nox praecessit PolAnt, Vulg (4): BibRadz Rom 13/12; RejPosWstaw [212]v; gdyż z łáſki miłego Bogá/ ſłowá Apoſtolſkie/ náſzey Polſzcże po cżęśći należą: Noc przeminęłá/ dźień ſię przybliżył. NiemObr 16; Abowiem teraz bliżſze ieſt náſze zbáwienie/ niż kiedyſmy vwierzyli. Noc przeminęłá/ á dźień ſię przybliżył. WujNT Rom 13/12.
b.
Przestać żyć (11):
Zaſz máło przeminęło tych ktorzy tákże żyli LubPs Rv;
Leop 4.Esdr 11/40;
BibRadz Iob 34/20.
W połączeniach szeregowych (2): bo rozmnaża [Bóg] miłoſierdzia tym ktorzy ninieyſſy ſą/ y ktorzy przeminęli/ y ktorzy máią ieſzcże być. Leop 4.Esdr 7/66; LatHar 638.
W porównaniach (4): LubPs hh6v; BibRadz Iob 20/8; zwiędniem iáko płod niedonoſzony/ vſtániem iáko ćień znikomy/ vſchniem iáko kwiát polny/ y przeminiem iáko vſtna párá/ y wiátr niedośćigniony. LatHar 638; A niech ſię brát podły chlubi/ w podwyżſzeniu ſwoim. á bogáty/ w podłośći ſwoiey: boć przeminie iáko kwiát trawny. WujNT Iac 1/10.
Zwroty: »z czasem swym przeminąć« (
2):
Sſtałem ſye práwye yáko cyeń ktory prętko ginye/ Abo yák muchá mdła ktora s cżáſem ſwym przeminye LubPs Zv,
ffv.
»prętko (a. pręciuchno) przeminąć« (2): Gdyż cżłowyek yáko śyáno nye może długo trwáć/ [...] Abowiem y duch yego w nim prętko przeminye LubPs X4v, hh6v.
Szereg: »ulecieć a przeminąć« (1): Iż chłubá niepobożnych prętko ma ſwoy koniec/ á weſele człowieká pokrytego ieſt docześne. [...] Vleći iáko ſen á nie naydą go/ á przeminie [volabit ... et vagabitur] iáko nocne widzenie. BibRadz Iob 20/8.
c.
O chorobie lub dolegliwości [w tym: komu, czemu (4)] (5):
iedz to [lekarstwo] á poruſzyć mieſyęczne płáwy y opuſzenieć przeminie/ y żywoth ći ſklęśnie. SienLek 110;
(nagł) Iáycá gdy koniowi opuchną. (–) [...] á gdy on gárniec z octem pod koniá podſtáwiſz/ włoż żeżulicę weń/ á niechay oná párá pod koniá idźie/ przeminie mu/ y człowiekowi to lékárſtwo dobré ieſt. SienLek 174,
66,
143v.
Zwrot: »wnet przeminąć« (1): á gdy kogo [pszczoły] vkąſzą/ á potrzé to mieſtce tym ślazem/ wnet przeminie. SienLek 154.
d.
Stracić ważność, moc obowiązującą (20):
Vmocznił ie [Bóg swoje stworzenie] na wieki wiecżne/ vłożył im przykazanie ktore nie przeminie. WróbŻołt 148/6;
RejZwierc 256.
Frazy:
bibl. »jota ani (abo) kreska nie przeminie« (
2):
iotá iedno/ ábo iedná kreſká/ żadną miárą nie przeminie od zakonu/ áſzby ſie wſzyſtko ſtáło CzechRozm 91v;
WujNT przedm 31.
bibl. »słowa(-o) [boże] nie przeminą (a. przeminie, a. przeminąć nie mogą)« = verba non praeteribunt a. transibunt PolAnt, Vulg (15): MurzNT Mar 13/31; KromRozm III B8v; LubPs X4 marg; Nieboć y źiemia przeminie/ ále ſłowá moie żadnym ſpoſobem nie przeminą. BibRadz Luc 21/33; RejAp 172v; RejPos 5, 67v, 78; RejZwierc 2v; CzechEp 113; Niebo/ iáko ſię iuż rzekło/ y źiemiá przeminie/ ále ſłowo Páńſkie nigdy nie przeminie. ReszPrz 6, 5; Nieboć y źiemiá przeminą/ lecz ſłowá moie nie przeminą. WujNT Mar 13/31, Matth 24/35, Luc 21/33; [Leop Matth 24/35 (Linde); BiałPos 16 (Linde)].
Zwrot: »nigdy nie przeminąć« (7): LubPs X4 marg; Bowiem Páńſkie dekretá nigdy nie przeminą. RejWiz 175v; Ale thy iedno wierz á ſtoy mocno przy tym co Pan powieda/ gdyż wſzytko przeminąć muśi/ á ſłowá iego nigdy nie przeminą RejPos 67v, 5, 78; RejZwierc 2v; ReszPrz 6.
Szereg: »przeminąć ani zmienić (a. odmienić) się« [szyk 1:1] (2): iż chocia go [Boga] tu ná zyemi ocżymá ſwemi cieleſnemi oględáć nie możeſz/ ále gdy ſobie wſpomniſz ony pocieſzliwe ſłowá iego/ ktore przeminąć áni ſie nigdy odmienić nie mogą/ [...] RejPos 78; RejZwierc 2v.
II.
Transit. (22):
1.
Przejść a. przejechać;
pertransire Miech, Vulg; transire Vulg, PolAnt (17):
przeminąć czym [= którędy] (1): Niech iák cięſzki kámień z mieyſc ſwych ruſzyć ſie nie mogą Aż lud twoy Pánie przeminie ſwą beſpiecżną drogą LubPs gg3; [Le gdy on [Jezus] przyiácháł na drugą ſtronę do krajny Gergeſenow/ zabiéżelimu/ dwa opętani zgrobów wybieżáwſzy nader zufáli także téſz niemógł nigd przemináć [!] drogą oną (marg) iśc nimo abo prześc przes drogę one (–) MurzNT Matth 8/28].
a.
Przejść a. przejechać a. przepłynąć obok, czasem: nie zatrzymując się, nie wchodząc;
praeterire PolAnt, JanStat; praetervehi Mącz; iuxta navigare Vulg [w tym: kogo, co (10)] (12):
Wybrawſzy ſie więcz z Kijowa. Przeminawſzy wiele kxiąząt Tatarſkich. Przyli [lege: przybyli; applicuerunt M8v] potim do Chama wielkiego Czarza Thatarſkiego MiechGlab 19;
Leop Luc 10/32;
BibRadz Act 12/10;
Ut tuto praeterveheretur oram Italiae, Aby beſpiecznie przeminął włoski kray. Mącz 477d;
RejPos 208;
Wſtawſzy/ ſzedłem tym gáiem/ álić w śrzodku iego/ Málucżkom nie przeminął ogrodá wdzięcżnego. WisznTr 11;
podpłynęliſmy pod Kretę podle Sálmonu. A ledwie ią przeminąwſzy/ przyſzliſmy ná mieśce nieiákie/ ktore zową Dobre porty WujNT Act 27/8;
Item/ ieſli Furmánie y Woźnice [...] mytá y mieyſcá myt przeminą: oni tylko ná rzeczách y koniách ſwych właſnych niech będą karáni SarnStat 1074 [
idem]
1113;
Ten między námi człowiekiem ſczęśliwym/ Kto w żeglowániu morzá popędliwym Przeminął Sirtſkié ludotrátné prądy? GosłCast 55;
[Wiedly gi [Jezusa] pyerwey do Annassha przeto, yze Annass przed Caiphassem byl biskupem [...]. Aprzeto nyechczieli przemynacz domv gego. SprChęd 48;
TerentMatKęt E3v;
MurzNT Luc 10/31;
Siadł [Gizypus] przyſzedſzy przede drzwiámi kámienice iego [= swego przyjaciela Tytusa]/ ale Tytus nieznáiąc kto idąc przeminął go. StokWąchHist B5].
Zwrot: »przeminąć precz« (1): Trefiło ſie pothym/ iż ſzedł kápłan oną drogą/ á vźrzawſzy go [potrzebującego pomocy]/ przeminął precż. RejPos 208.
Przen (1): Błogoſłáwyony to cżłek coś ty mocą yego/ Ktory chodzi w ſcyeſſkach twych s ſercá vprzeymego/ Ten przeminye padoł złez nigdy w nye nye wpádnye LubPs S6v.
b.
Przejść na drugą stronę (1):
[Hetman [...] kazał rzekę od brzegá do brzegá [...] záwrzeć: tákże powyżſzey pogotowiu mieć łáncuch długi żelazny kazał/ ktorym ie [przechodzące wojsko] zámknąć miano ſkoroby przeminęli BielKron 1597 783.
]przeminąć czego [może pod wpływem „troszkę”] (1): A gdy Dawid troſzkę przeminął wierzchu gory/ vkazał mu ſie Sybá ſlużebnik Mifibozetow idąc przećiw niemv Leop 2.Reg 16/1.
c. O zjawiskach natury (3): Dla błyſkánia przed oblicżnośćią iego [Boga] obłoki przeminęły/ grad/ y węgle ogniſte. Leop Ps 17/13; PAtrz ná tę byſtrą wodę/ iáko pyęknie płynie/ A nigdy ſie nie wroći/ ktora iuż przeminie. RejZwierz 130; A gdźiekolwiek przeminął [Boreas] znáć gośćiniec w leśie KochProp 13.
2.
Pominąć, nie objąć działaniem (5):
Od Gradu abi przemynal powyada thakowa pomocz Gdi iuſz burza powſtanye tedi wzyacz trzi koraliky y mowicz. [...] LibMal 1544/84v.
przeminąć kogo (1): Iużem tuſzył że wſzytki ſtráchy mie przeminą. RejWiz 110; [MurzNT Matth 26/39, 42].
przeminąć od kogo [= kogo ominąć] (1): y modlił ſię [Jezus]/ áby/ ieſli być mogło/ od niego przeminęłá godźiná LatHar 707.
W przen (1):
[Oicze mói/ Ieſliże można ieſt/ niechái mię przeminie kielich tén [transeat a me calix iste] MurzNT Matth 26/39,
Matth 26/42.
]Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Oycze moy/ ieſli nie może ten kubek przeminąć/ áżbym go pił/ niech będźie wola twoiá. LatHar 693.
a. [Nie wziąć pod uwagę, nie zająć się czymś, zlekceważyć; praeterire Vulg [co]: Potyli y roztucżnieli y przeminęły [lege: przeminęli] mowy moie niecnotliwie Leop Ier 5/28 (Linde); Ale ieſliby kto iuż przeminąwſzy poſpolitość [= ogólność]/ obácżowánie ſweby obroćił do właſnośći/ ktorą káżda ſię rzecż od drugiey oddźiela/ iuż ták wykład káżdey rzeczy [...] nie we wſzyſtkiem będźie przyſtoyny drugiey rzecży PiotrGonTrzech 27.]
b. Nie ukarać, wybaczyć [kogo] (1): Thedy rzecże Pan do mnie: Przyſſedł koniec ná lud moy Iſráelſki: Niedopuſſcżę ſie więcey bym go miał przeminąć [ut pertranseam eum]. Leop Am 8/2.
![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}