[zaloguj się]
[pdf]

PRZYOBLECZONY (26) part praet pass pf

przyobleczony (23), przyobleczon (3).

Pierwsze o oraz e jasne; w formach złożonych drugie o jasne, w formie niezłożonej pochylone.

Fleksja
sg
mNprzyobleczony, przyobleczón fNprzyobleczonå, przyobleczona nNprzyobleczon(e)
G G Gprzyobleczon(e)go
Aprzyobleczon(e)go A Aprzyobleczon(e)
pl
N m pers przyobleczeni
A m pers przyobleczon(e)
I m przyobleczon(e)mi

sg m N przyobleczony (4), (praed) przyobleczón (3). ◊ A przyobleczon(e)go (1). ◊ f N przyobleczonå (2), [przyobleczona]; ~ (attrib) -å (1), [-a]; (praed) -å (1). ◊ n N przyobleczon(e) (1). ◊ G przyobleczon(e)go (2). ◊ A przyobleczon(e) (1). ◊ pl N m pers przyobleczeni (10). ◊ A m pers przyobleczon(e) (1). ◊ I m przyobleczon(e)mi (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

I. Na którego włożono coś (25):
1. Ubrany, odziany; vestitus PolAnt, Mącz, Calep, Vulg; amictus Calep, Vulg; supervestitus PolAnt, Vulg (23): Amictus – Odzany, prziobleczony. Calep 61a.

przyobleczon(y) w co (6): Mącz 58c; A niewiáſtá oná [tj. Babilon] przyobleczona byłá w purpurę y w kármázyn [erat circumdata purpura et coccino]/ y vzłocona złotem/ y drogim kámieniem WujNT Apoc 17/4. Cf Wyrażenie.

przyobleczony czym (3): Thákże támći krolowie ná niebie álbo y ći ná ziemi ktorzy ſtoią w ſtałoſciach ſwoich/ pewnie ſą przyoblecżeni thymi ſtołámi białemi/ y pewnie noſzą ten znák zwycięſtwá przed oblicżnoſcią Páná ſwego. RejAp 68v. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »przyobleczon(y) w odzienie, w ubior, w szaty; przyobleczony szatą, suknią« = amictus stola Vulg [szyk 3:3] (2:1:1;1:1): 21. Adam przyobleczon w odzienie. 22. y wygnan z Ráiu. BibRadz Gen 3 arg; Leucopaeatus sive leucophaeatus, Który proſtą ſzárą á śiwą ſuknią yeſt prziobleczón/ niepoczeſny. Mącz 189d; Purpuratus, Szárłátną ſzátą prziobleczony. Mącz 332b, 33b; [Bóg do Goga:] Bo przełomię ćię/ y włożę węde [!] [WujBib: wędźidło] ná cżeluść twoię/ á záwiodę ćię/ y wſzytko rycerſtwo twoie/ konie y iezdne przyoblecżone w rozmáity vbior [vestitos omni armorum genere] BudBib Ez 38/3; WujNT Apoc 7/9.
Przen (13):

przyobleczony czym (2): BibRadz 2.Cor 5/2; Boć też w tym wzdychamy/ żądáiąc być przyobleczeni mieſzkánim náſzym [habitationem nostram ... superindui cupientes] ktore ieſt z niebá [tj. ciałem uwielbionym po zmartwychwstaniu] WujNT 2.Cor 5/2.

W przeciwstawieniach: »przyobleczony ... nagi (2), zwleczony (2)« (4): Abowiem dla tego wzdychamy/ żądáiąc być przyobleczeni przybytkiem náſzym ktory ieſt z niebá/ Ieſliże będziemy náleźieni przyobleczeni/ á nie nágiemi. BibRadz 2.Cor 5/3, 2.Cor 5/4; Bo y my ktorzy ieſteſmy w tym przybytku/ wzdychamy będąc obćiążeni: przeto że nie żądamy być zwleczeni/ ále przyobleczeni: áby pożárta byłá śmiertelność od żywotá. WujNT 2.Cor 5/4, 2.Cor 5/3.

Wyrażenie: »w ciało przyobleczony« (1): Vcży nas piſmo S. iáko niezbożni wezmą karánia ſwe: Abowiem iż grzechow w ćiele záchwyćili/ záś wćiáłá przyoblecżeni będą/ áby w ćielech ćierpieli GrzegŚm 15.
a) Uczyniony jakimś a. kimś (5):

przyobleczony w co (1): Krol będzie nárzekał/ y Przełożeni będą przyoblecżeni w żáłobę: á ręce inſzego poſpolſtwá będą ſtrwożone. PowodPr 86; [GilKat 317v (Linde s.v. przyobuć)].

przyobleczon(y) czym (2): BibRadz I 2c marg; Potym Stołę z rámion przenoſząc/ krzyżem ią ná pierśiách ſkłáda: w cżym śie ono pokázuie/ iż Kápłán przyoblecżon bywa mocą z wyſokośći/ zá ktorąby mogł krzyż Páná Chriſtuſow y lekkie iárzmo Zakonu Bożego znośić KuczbKat 245.

α) O Chrystusie: uczyniony człowiekiem, wcielony (2):
Wyrażenia: »bostwo człowieczeństwem przyobleczone« (1): Iż Apoſtołowie Boſtwá w Pánu Chriſtuśie/ cżłowiecżeńſtwem iáko obłokiem/ ábo iáko wędá chrobacżkiem zákryta bywa/ zátáionego/ ábo iáko ſzátą przyoblecżonego nie vpátrowáli/ oprocż cżłowiecżeńſtwá zmyſłem podległego. CzechEp 185.

»ciałem przyobleczony« (1): iż Bogá/ Meſyaſzá (żydowſzcży przełożeni) y páná ſwego właſnego/ ná śmiertelnym tylko cżłowiecżeńſtwie iego hániebnie zámordowáli. Y záś fol.36. Nie tylko według boſtwá/ ále też według przyoblecżonego cżłowiecżeńſtwá. Tákże 81. Przez ſyná Bożego przedwiecżnego (mowi) ćiáłem przyoblecżonego. CzechEp 142.

b) Fałszywie przypisany (1):
Wyrażenie: »maszkarą przyobleczony« (1): Libertas, wolność. á iż właſniey názowiemy/ nieznośna ſwawola/ máſzkárą wolnośći głupie przyoblecżona: á ſtąd záś właſna niewola. PowodPr 61.
2. Przykryty, okryty warstwą czegoś; przen; superindutus PolAnt, Vulg; indutus PolAnt [czym] (2): Ciáło moie przyobleczone ieſt [induta est caro mea] robaki y plugáſtwem z prochu/ ſkorá moiá popádáłá ſię áż mi obmierzłá. BibRadz Iob 7/5; Bo ten ſtoł ná mieśce żłobu náſtąpił: ábowiem y tu kłádą Ciáło Páńſkie/ iuż nie w pieluſzki vwinione [...]/ ale zewſząd Duchem świętym przyobleczone. LatHar 197.
3. [Otoczony:
Wyrażenie: bibl. »niewiasta przyobleczona w słońce«: iákoć tę beſtyą Ian Swęthy w z Iáwieniu [!] ſwym wykonterfetował/ powiádáiąc. Vkażał [!] mi ſie też znák ná niebie wielki Niewiáſtá przyoblecżoná w ſlońce [mulier amicta sole Vulg Apoc 12/1]/ akxiężyc był pod iey nogámi WizFałeczDucha B4.]
II. Włożony na siebie jako ubiór; przen (1): [Gdzie też ieſt przyoblecżon Cżłowiek nowy/ y pewne żywotá ieſt odnowienie; zátym y dáry Boże/ y dźiedźictwo żywotá wiecżnego/ y co inego tákiego poydźie. HerbOdpow Q4v.]
a) O Chrystusie (1): Do cżego ſię y thá druga mowá śćiąga [...]: iż Bogá/ Meſyaſzá [...] y páná ſwego właſnego/ ná śmiertelnym tylko cżłowiecżeńſtwie iego hániebnie zámordowáli. Y záś fol.36. Nie tylko według boſtwá/ ále też według przyoblecżonego cżłowiecżeńſtwá. CzechEp 142.

Synonimy: I.1. odziany, ogarniony, okryty, przybrany, ubrany, uszacony; 2. okryty, przykryty; 3. okrążony, otoczony.

Cf NIEPRZYOBLECZONY, PRZYOBLEC

AĆ