[zaloguj się]

69. Postać fonetyczna i graficzna paradygmatu.

W części fleksyjnej nie uwzględniamy wariantów fonetycznych tematu. Paradygmat przedstawiamy za pomocą postaci uznanej za hasłową. Zachowujemy warianty tylko w trzech wypadkach:

  • gdy oboczne końcówki fleksyjne mogą być zależne od brzmienia poprzedzającej spółgłoski, np. s.v. CARZ:
    pl A carze (x), cary (x);
    oraz gdy w materiale danej formy wystąpi tylko temat w postaci obocznej hasła. Tak więc gdy w materiale danej formy występują tylko różne postaci oboczne niehasłowe, wybieramy do zapisu częstszą lub w razie równego stosunku ilościowego – bliższą w szeregu oboczności;
  • gdy w danej formie dysponujemy tylko zapisem potraktowanym jako alternatywna postać hasła, do paradygmatu wybieramy częstszą z możliwych odmianek (np. kanclerski dla zapisu, który może być odczytany jako: -rs- lub -rzs-).
Trzeci wypadek następuje w sytuacji opisanej dla hasła GALRETA (62.a.).

a. Pochylenia tematyczne w paradygmacie.

Zaznaczamy pochylenia samogłosek tematycznych zgodnie z wynikami ustaleń dokonanych w części fonetycznej (z wyjątkiem wypadku takiego, jak opisany w 60.a.bb.). Nie uwzględniamy wypadków, gdy w którejś z form materiał przypadkowo (a więc nie wskutek zależności gramatycznej) przedstawia się inaczej.
Jedynie w rzadkim wypadku, gdy hasło składa się z dwu użyć w różnych formach fleksyjnych, a stan pochyleń jest niejednolity, paradygmat podajemy z zachowaniem tych różnic (por. hasło GŁASKAĆ SIĘ). Jeżeli natomiast stosunek pochyleń jest równy, lecz w haśle są też zapisy z tekstów niekreskujących, do paradygmatu wprowadzamy stan uznany za właściwy (np. potwierdzony w Cn, z poprawniejszego druku itp.), por. hasło KONCERZ. Pochylenia hipotetyczne, tj. ustalone nie w wyniku analizy materiału, lecz na podstawie innych danych, np. haseł pokrewnych itp., również normalnie uwzględniamy w paradygmacie. Gdy nie mamy żadnych informacji o pochyleniach samogłosek tematycznych, posługujemy się normalnym zapisem bez ujmowania samogłoski w nawias. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy we wstępnej uwadze orzekamy tylko o pochyleniu przypadków zależnych, np.: s.v. KONTOR (gdzie uwaga brzmi:

Pierwsze o jasne; w przypadkach zależnych drugie o jasne): sg N kont(o)r (18).

b. Zaimek zwrotny w paradygmacie.

Zaimek zwrotny w wykazie form ujednolicamy zawsze w postaci się. Wyjątek stanowią takie hasła (nie poszczególne formy), gdzie panuje wyłącznie postać sie.

c. Wielkie i małe litery.

Tylko imiona własne zapisujemy w części fleksyjnej wielką literą. Zwracamy uwagę, że za nazwy pospolite uważamy między innymi: tytuły ksiąg biblijnych i innych, np. apokalipsis, alkoran, analityki; nazwy wyznawców herezji, szkół filozoficznych i kościołów, np.: cerdonijan, epikureus, aleksandryn; określenia o przejrzystej etymologii funkcjonujące jako rzekoma nazwa etniczna, np. akridofagi; nazwy wiatrów, np. boreas. Natomiast do imion własnych zaliczamy też nazwy astronomiczne, np. Cefeus, i hebrajskie nazwy Boga, np. Elohim.
Jeżeli w jakimś przypadku lub odmiance fleksyjnej znajdują się tylko przykłady imion własnych, formę tę zapisujemy wielką literą. Odwrotnie, jeżeli w haśle o przeważającej ilości imion własnych pewna forma zaświadczona jest tylko w funkcji pospolitej, zapisujemy ją małą literą (tak s.v. KALWIN w N pl: kalwinowie). Jeżeli w danej formie są przykłady obu funkcji, stosujemy zapis zgodny z pochodzeniem wyrazu (przy pierwotnej funkcji pospolitej – małą literą, przy pierwotnej funkcji własnej – wielką).