1. Okrzyk nawoływania, przynaglania, pobudzenia, zachęty; błagania (najczęściej w modlitwach); zwykle z V i wypowiedzeniem wyrażającym rozkaz, prośbę, czy zachętę; o, heus Mącz (57): A także Ządoſćz imie na onego młodźieńtza wołaćz/ rzekątz: Hey dobry druże/ racży wynidź knám ForCnR B2; Ey rácżże mię miły Pánie w twej prawdzie ſpráwowáć LubPs F4v, M, aa6, ff3v; KrowObr 176; Ey Rycerze Boży teraz cżás przyſzedł/ áby każdy vkazał ſwoy vmyſł dobry męſtwá ſwego BielKron 460; O Adverbium vocandi, seu interiectio cohortandi [...] Ey/ ut o discipule fac tibi curae sit quod moneo, Ey ty vczniu bądź tego pilen w czim cie nápominam. Mącz 256a; Exporrige frontem, Ey bądz dobrey myśli/ Wyciągni czoło Mącz 351a; HistRzym 16; Hey Cyionie/ pomoż ſobie obywátelko corki Bawelſkiey. BudBib Zach 2/7; Pośiláiąc ſwych krzyczy/ Hey dzieći do ſpráwy/ A to nam Bog ſzczęśćie przywraca łáſkáwy StryjKron 230; [Kniaź] Wołáiąc hey w kim miłość ieſt oyczyzny ſzczera/ Teraz ią niech okaże StryjKron 732, 732 [2 r.]; Zlękł ſię/ y padł: hey pánowie Moſkiewſcy bohátyrowie. Dla bogá niezábiiayćie/ Ráczéy żywo poimayćie. KochFr 117, 133; KochPam 86; HEy Kolędá Pánowie: Widzę/ do káléty PudłFr 7; ArtKanc I7v, L5v, O; HEY niechayże ćię błogoſłáwią o namiłośćiwſzy IEzu wſzyścy niebieſcy twoi Anyołowie LatHar 229, 64, 279, 313, 445, 624; RybGęśli D2; KlonKr E2.

Ze zdaniem pytajnym (2): Hey miły Pánie/ ſpiſzli/ czuieſzli? iż tákie bluźnierſthwo hániebne ćierpiſz? OrzList e2; Otworzćie mi otwrzćie [!], hey czy czuie tám kto? CiekPotr 67.

Rozdziela powtórzenie dosłowne (1): W ten cżás/ hey w ten cżás/ ſtrożu moy Anyele/ Z Kory wſzytkimi: wyſtępkow mych wiele Omawiay proſzę GrabowSet X4.

Powtórzenie dwukrotne (6): Hey, hey Iozeph trzeba mi was [...] Podzcie ſam do ſklepu mało RejJóz D6v, B, B8, N2v; Tu yuż Poſel vpomina [...] Hey hey Bracża cżoż działacże RejKup Tv; Hey/ hey/ [Vae, vae]/ vćiekayćie z ziemie pułnocney/ mowi Iehowá BudBib Z ach 2/6.

Połączenia: »hej dla Boga« (1): Hey dlaboga pomni kazdi rade onego meza ſwietego PaprUp K3.

»ej nuż« (8): EY nuż wſſelki chćiey obáczyć coć potrzebnieyſſego MrowPieś A4 [idem ArtKanc N11v]; EY nuż wſzyſcy narodowie poſłuchaycye tego LubPs Nv, R5v; KrowObr Av; ArtKanc L5, L8v, N11v, P3v.

2. Wyraża różne stany uczuciowe: radość, podziw (ironię, szyderstwo); oburzenie, ubolewanie, przestrogę; zdziwienie, powątpiewanie; babae, eua, hem, hui, o, papae, euge Mącz; euax, euge, euae, euche, io Cn [hei et heheu est interiectio dolentis et ingemiscentis, hei misero mihi, o niestetysz mnie nędznemu, gdy kto wzdycha albo żałuje czego Mącz 154a; hei ‒ auwe, biada, auch Calep] (58): Wiele ich ktorzy mowią nędzney duſzy moiey Ey nie mać w Pánu Bogu ten nádzyeie ſwoiey. LubPs B2v [idem ArtKanc Q], L3; O nonnunquam exclamantis: ut o hominum ingratitudinem, Ey álbo o toć wielka niewdźieczność ludzka. Mącz 256a, 45c, 73b, 116d, 154c, 256a, 323b, 341a; Alebyś też lepak rzekł: Ey łácno było Piotrowi RejPos 290v; Ey głupieć ſie obchodzi ten z dziećmi ſwoiemi [kto rozda majątek] HistLan D4, B3v; RejZwierc 5, 170; WujJud 70v; Ey wylicżyć trudno: nie ſie nam nie zmieni/ Tákeſmy zupełnie wſzyſtkim náſyceni. WisznTr 34; ArtKanc Q; PaprUp H4; LatHar 152; RybWit Cv.

Ze zdaniem pytajnym (10): hey czemum ale obyema [oczyma] na nyą nyepatrzyl abych yą był lepyey oglądal PatKaz III 123v; Ey co maſz zá ſpráwę ſnámi Iezuſie Názáráńſki/ prziſzedłeś tráćić nas [Vulg Luc 4/34] KrowObr 52v; Hem nummam perimus, Hey yzali yuſz zginiemy. Mącz 253a; WisznTr 34; EY cżemuś mię opuśćił w ták wielkich ćięſzkośćiách? ArtKanc D13; Hey iákoś z wyſoká ſpádłá? hey iákoś głęboko wpádłá? Hey iákoś łáſkáwym wzgárdźiłá LatHar 150, 562, 608.

Powtórzenie dwukrotne (6): RejKup aa2v; KrowObr 144v marg, Ttv; Babae, Apud Plautum pro Interiectione, Papae. Admirantis, Hui/ Ey Ey yákie dźiwy. Mącz 22c; Eua, Interiectio exultantis, Hey/ Hey/ albo Heyda/ Heyda/ też Heydaſz/ Heydaſz Mącz 109a, 276b.

Połączenia: »hej ach« (1): Hey [Euge]/Ach/ złamano wrotá narodow BudBib Ez 26/2.

»hej beszcie« (1): Hey beſzćie/ coż ſię wżdy dźieie. MWilkHist C4v.

»hej dla Boga« (1): hey dla Boga Woloſka á Multanſka to ſprawa bela PaprUp L2.

»ej niestetyż« (2): Ey/ nieſtetyż/ iáko to mizerna rzecż: ſtráćić to/ cżego niemożeſz powetowáć LatHar 149, 150.

»o hej, hej« (2): O hey hey Fránciſzek Diyabelſką moc ſkáził. KrowObr Ttv, 144v marg.

»ej (...) toć (a. toż)« (7): Ey miła ſioſtro thoż maſz kłopot przed thymi muchámi RejZwierc 39v; ey/ toć ieſzcże te^go byłá potrzebá dołożyć: ey/ toć ſię w tym ſzkodá ſtáłá/ iż ſię nie dołożyło [...] Ey toć trzebá było wſzytki świádectwá ty/ y Láćińſkim y Polſkim ięzykiem kłáść: áby ſię y vcżonym y nieukom dogodźiło etc. CzechEp [385], [406]; PaxLiz C4; Moie namilſze ſerce: Ey toćiem widźiałá Suknią krzeczną/ teżbym ią táką rádá miáłá ZbylPrzyg A4.

W równoważnikach zdania optatywnego:

»ej Boże daj to« (1): Osi adverbium optandi, Ey boże day to/ O by Mącz 27Ią.

»ej chwała Panu Bogu« (1): Euge, interiectio gratulantis, Gdy ſie weſelimy/ Ey chwałá Pánu Bogu. Mącz 109b.

3. Wzmacnia ekspresję wypowiedzenia uzasadniającego, wyjaśniającego, podkreśla jego oczywistość; przecież, wszak (13): LubPs ee6v; Odpowiedźieli oni iáwnie/ w thym Krolá ſłucháć niebędźiemy. EVANG. Surowa odpowiedź. PAP. Hey dawnoć powiádáią/ quod es esse velis. Ieſliś Arcybiſkupem albo Krolem/ bądź że im záwſze/ nietylko Tytułem/ ále y władzą OrzRozm I3v; Ieſli to nie yeſt przećiwko tobie ya go chcę zápomoc (‒) P. Bá dobrze tilko z twego mieſzká (‒) L. Ey z cziyegoſz ynſzego. Mącz 245b; RejPos I39v; A złoſcią rodzicom ſwym dobroć ich oddáią. Ey nie wierzę by to miał być narod cżłowiecży/ Co przećiw rodzicom ſwym myſli tákie rzecży. HistLan B3; Tákże też tá cnotá thá można krolowa/ chociay ſie kęs w kim záćmi zabáwkámi ſwiátá tego iáko ciemnemi chmurámi/ ey przed ſię ſie oná wynorzyć á záwżdy zábłyſzcżeć muśi. RejZwierc 68; A coż to v was zá zwierzchność? Wiemy że v was ná niektorych mieyſcách Burmiſtrz z Ráycámi Kśiężą święcą [...]. Ey nie Láikomći daná moc święćić Kápłany. WujJud 146, 2, 181 v; gdy Więc záś komu zá to odłáiwáią/ mowiąc: Ey nie mogęć ia być bez tego: tákieć ieſt przyrodzenie moieCzechEp 10; Bo coż zá pożytek krwie moiey/ ieſli nie vydę wiekuiſtey kaźni twoiey? Ey nie vmárlić ćiebie chwalić máią/ Pánie Iezu/ áni ći wſzyścy ktorzy do piekłá wſtępuią. LatHar 25; CiekPotr 10.

Połączenie: »ej dla Boga żywego« (1): Ey dla Bogá żywego/ izali nas ná rzeź pobić máią/ iáko woły ábo świnie/ ábo inſze bydło? WerGośc 261.

*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Haud interiectio Ey/ ey. Mącz 153c.