[zaloguj się]
[pdf]

NAPOMINANIE (320) sb n

Oba a oraz o jasne (w tym w pierwszym a 16 r., w drugim 8 r. błędne znakowanie); -é (8), -e (2); -é : -e MurzHist (3:2).

Fleksja
sg pl
N napominanié napominaniå
G napominaniå
D napominaniu
A napominanie napominaniå
I napominaniem, napominanim
L napominaniu

sg N napominanié (147), -é (6), -(e) (141). ◊ G napominaniå (45). ◊ D napominaniu (8). ◊ A napominanie (50); -é (2), -(e) (48). ◊ I napominaniem (28) LibLeg, MurzHist, GliczKsiąż, BibRadz (3), Mącz, GórnDworz (2), RejPos (3), BiałKat, RejZwierc (3), RejPosWstaw, BudBib, BudNT (2), ModrzBaz, CzechEp (4) Phil, PowodPr (2), napominanim (12) KromRozm I, KromRozm III (2), KrowObr (3), Leop, KwiatKsiąż, SkarŻyw, WerGośc, WujNT (2); ~ -em (2), -(e)m (26). ◊ L napominaniu (15). ◊ pl N napominaniå (5). ◊ A napominaniå (10).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. napominać.

1. Mówienie, jak należy lub jak nie należy postępować ze względu na skutki dobre lub złe, pouczenie, przestroga; admonitio Mącz, Modrz, Cn; monitio Mącz, JanStat, Cn; exhortatio Modrz, Vulg, JanStat; adhortatio PolAnt, Cn; animadversio, castigatio Mącz; admonitumt admonitus, compellatio, monitus Cn (317): KromRozm I Bv marg; lekceś ſobie do tych czaſow przyiaciélſkié napominaniá wáżył MurzHist M4; GroicPorz A3v; wſzákoż mądry á bácżny cżytelnik y z krotkiego napominania wielki ſobie pożytek wźiąć może BibRadz *4, Sap 16/6, 2.Mach 15 arg; Abowiem yako młodziuchnym ſzczepeczkom tycze bywayą prziwiązowane/ [...] także też y młodźieńczykom mąyą [!] być takowy towarziſze przidani/ na ktorych by ſię napominania vczyli/ ich ſumnięniem dobrym od grzechów ſię wſpaczałi KwiatKsiąż Dv; Animadversio et castigatio omnis contumelia vacare debet, Wſzelákie nápominánie/ má być nie popędliwe y króm pohánbienia. Mącz 40b, 40c, 231a; BiałKat 46; SkryjWjaz Dv; CzechRozm 248; tedyſmy roſkazáli/ kroćiuchno nápominánia ſpiſáć/ ktorych Plebani náſzego Biſkupſtwá/ y wſzyſcy inſzy Kápłani/ záwżdy vżywáć maią KarnNap A2v; A ty wyćiérpiéć niemożeſz karánia/ Ani przyymowáć chceſz nápominánia: Náuká moiá/ y święté vſtáwy W śmiećiách v ćiebie/ Zakón śmiéch práwy. KochPs 75; SkarŻyw 59; CzechEp 31; CzechEpPOrz *2v; ty w vpadku [...] ledwo ſie co pocżuwaſz: á to dla tego/ iż po ták dawnym nápominániu y gęſtych plagách Páńſkich/ niechćiáłáś poznáć cżáſu náwiedzenia twego. PowodPr 5; CiekPotr 52.

napominanie kogo (3): Apoſtołowie ſię o to ſtáráli/ áby nie tylko zá żywotá ich/ ále y po ich wyśćiu náuká ich/ pozoſtáć/ ku vſtáwicżnemu wiernych ćwicżeniu y nápominániu mogłá: dla cżego też ná piſmie ią zoſtáwili. NiemObr 80. Cf Tytuły.

napominanie do kogo (2): Dawid do ludu czyni nápominánie. BibRadz 1.Par 28 arg; WujNT Act 13/15.

napominanie od kogo (1): aczoſſ kolwyek by czyą pythanya, zandanya napomynanya, od Ceſ: od Baſſh od posła Vangierſkiego roſdnego od roſkazanya naſſego podkalo, na tho vymowky czyn obyczaynye LibLeg 7/35.

napominanie ku komu (1): pan Voyewoda ſasyeczkie y Chrzesczyanskye cziny napomynanie kv kroliowy yego M. LibLeg 11/70.

napominanie o czym (3): Synowie Iarosławowi záraz po ſmierći Oycowſkiey zábaczywſzy iego pobożnego o ſpolney zgodzie y miłośći Bráterſkiey nápominánia: woyny wnętrzne/ y naiázdy ieden ná drugiego vdziały wzniecáć poczęli. StryjKron 180; PowodPr 37. Cf Tytuły.

napominanie czyje [w tymi G sb (14), ai (9), pron (21)] (44):napominanié ducha świętégo odrzucaiąc/ złoczyńſtwa okrutné płodźili MurzHist H; MurzNT 81; KrowObr 205v; Abowiem nápominánie náſſe nie (było) z obłędliwośći/ áni z nie cżyſtośći/ áni ná zdrádzie [Exhortatio enim nostra non de errore neque de immunditia neque in dolo] Leop 1.Thess 2/3; LeszczRzecz A4v; BibRadz 1.Thess 2/3; Tuis monitis lubens acquiescam, Rad przeſtáyę ná twym nápominániu. Mącz 341o; RejAp 58v, 83v; GórnDworz Ee6v; RejPos 17, 113, 162, 172, 172v (13); RejZwierc 5v, 258v, 267; Tymże obycżáiem ſynowie niechby ſie też thego ſtąd náucżyli/ iákoby ćirpliwie nápominánia y karánia rodziców ſwych znaſzáć mogli RejPosWstaw [414], 42; CzechRozm A6, 161v, 225v; SkarŻyw 52; StryjKron 180r CzechEp 131; CzechEpPOrz *2v; NiemObr 38; ActReg 77, Phil N3; LatHar 566; WujNT 1.Thess 2/3; PowodPr 52, SkarKaz 6b; CiekPotr C2v; Ale iuż dáwno/ że ſię marſzcżyſz/ widzę/ Nápominánia iuż ſię ſwego wſtydzę. Gdy prozno na wiatr idźie moiá mowá KlonFlis D4. Cf »ojcowskie napominanie«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [aby (2), jako (2), że] (5): Záłożenie z nápominániem/ iáko ſie ſtrzedz thowárzyſtwá złego LubPs K marg; Przeto potym/ było Nápominánie drugie/ iáko ty Poſły poznáć/ y iáko im zábiegáć/ áby ſye v ćiebie nie gośćili SienLek 31v; RejPos 289v; A ták pomierny gniew nie ieſtći gniew/ ále roſtropne karánie á nápominánie/ áby ſie potym oni tego ſtrzegli co im to należy/ á tym ſie karáli á vpomináli. RejZwierc 77v; Phil N3.

W połączeniach szeregowych (24): LibLeg 7/35; KromRozm II e3v; KromRozm III H2, H3; Vmieyże rozdział vtzynić/ miedzy dobrym/ ſwiętym/ nápominánim/ treſtánim/ y łáiánim: A miedzy złym/ grzeſznym/ y Dijabelſkim nápominánim/ treſthánim/ y łáiánim. KrowObr C3v, C3v [4 r.], 32v; Mącz 36d, 415c; A tákże y cżłowiek/ á zwłaſzczá gdy co ná ſię cżuie/ pewnie nie tylko ſrogoſcią karánia ále y ſrogoſcią nápominánia ábo ſrogą poſtáwą ſnádnie być vſtráſzon może, RejZwierc 78v; To [ludzi prawdziwie rządzić] lepak może vcżynić cżęśćią mową mądrą/ z fukániem ćichym/ nápominániem ſtátecżnym [Hoc fit partim sermone prudenti, increpatione leni, exhortatione seria] ModrzBaz 19v; Phil N3; LatHar 566; WujNT 1.Cor 14/3, s. 612 marg, 615, 647, 1.Tim 4/13, s. 751; SarnStat 194.

Tytuły (12): ISocrates [..,] Piſał też kxięgi o napominaniu do niektorego demonica vcżnia ſwego BielŻyw 42; MurzHistSekl ktv; KochMRot A3v.

~ napominanie kogo (2): Nápominánie tych/ ktorzy wſtępuią w Małżeńſtwo S. KarnNap F2, Ev żp.

napominanie o czym (1): O obrzezániu Pánſkim kazánie y nápominánie krotkie. SkarŻyw 1.

napominanie przy czym (7): Nápominánia Potrzebne y Zbáwienne przy Swiątośći Kośćielnych ſpráwowániu. KarnNap A3v; Nápominánie przy Swiątoſći Krztu KarnNap A4 żp, kt, A4v żp, C2v żp, Ev żp, F2v żp.

Szereg: »kazanie i napominanie« (1): SkarŻyw 1 cf napominanie o czym. ~

W charakterystycznych połączeniach: napominanie do ludu; napominanie ku krolowi; napominanie o zgodzie i miłości; napominanie ducha świętego, ludzi, Pana (4), Proroka, przełożonych i rodzicow (2), sławnych ludzi, Syna (a. Chrystusa) (2); napominanie anielskie, chrześcijańskie, częste (2), dawne, dijabelskie (2), dobre (2), grzeszne, krotkie (2), nie lada jakie, letkie, pańskie (4), pobożne (2), pomierne, popędliwe, przyjacielskie, serdeczne, stateczne, święte (5), zbawienne (2), złe; napominanie czynić [do kogo], lekce ważyć, odrzucać, (nie) przyjmować (przyjąć) (3); napominania przebaczyć, uczyć się; od napominania [czyjego] nie odstępować; uzbroić [kogo] napominaniem; z napominania wziąć wielki pożytek; za napominanie dziękować.

Zwroty: »(nic) nie dbać o (a. na) napominanie« [szyk zmienny] (4): HistRzym 31; O nędzniku nędzny który nic niedbaſz o tho nápominánie Páná ſwego/ [...] iużbyś ſnadź godzyen/ [...] iżbyś był pogrążon w głębokość morſką RejPos 262, 194; SkarKaz 6b.

»napominanie cierpieć« (1): wiele náſzych/ [...] kocháią ſię w záſtárzáłem wyſtępku: żadnego napominánia/ á żadnego lekárſtwá ták z Bożych iáko y ludzkich praw wźiętego ćierpieć niechcą [nullas admonitiones ... pati velint], ModrzBaz 102.

»napominanie czynić (a. ma być czyniono); uczynić co napominaniem« [szyk zmienny] (5;1): LibLeg 11/70; GroicPorz A3v; BibRadz 1.Par 28 arg; Animadversio et castigatio omnis contumelia vacare debet, Nápominánie nie ma być s gniewem á s vrągániem cziniono. Mącz 415c; ModrzBaz 19v; do tych káznodźieie vcżeni krotkie iákie nápominánie chrześćijáńſkie cżynią ReszList 168.

»napominać w napominaniu« (1): kto nápomina w nápominániu [qui exhortatur in exhortando] WujNT Rom 12/8.

»napominania (nie) (chcieć) słuchać (a. słychać); napominania posłuszen« [szyk zmienny] (4:1): MurzHist R2; ktorzy [ludzie starego wieku] ieſli ſie więc w cżym obłądzili/ thedy wdy ſłucháli nápominánia tych ludzi/ o których rozumieli/ że ie káráć/ y ná dobrą drogę náwieść mogli GórnDworz Ee6v; RejPos 181v, 197v; To tedy miey odemnie: á będzeſzli tego Mego nápominánia poſłuſzen, ſerce ſwe Vgruntuieſz CiekPotr C2v.

»napominaniom ([co]) [ku czemu] przy wodzić; napominanie przywodzono ma być [ku czemu]« (2; 1): Wſzelki[e] napominanie albo karanie ma przez ſwaru być, ani też temu kwoli ktory karze abo ſie mſci, ale ku poſpolnemu vżytku ono przywodzono ma być BielŻyw 119; RejZwierc 78; Pamiętálićby wżdy na to że ſię Chriſtyaninowi nie godźi/ y błędu nagrubſzego gwałtem podwrácáć/ ále tylko nápominániem roſtropnym y pobożnym/ thakże y przez ćichoáć ku zbáwieniu przywodzić. CzechEp 43.

»napominaniem [co] sprawić« (1): táki pobożny porządek należał Miáſtam y mieścam krześćiáńſkim: do ktorego iednák/ niemogłem ia niegodny/ zá cżęść wielką wieku ſwego Páſtyrſkiego/ nápominániem ſwym nic ſpráwić PowodPr 52.

Wyrażenia: »(dobrotliwe a) łaskawe napominanie« (2): RejAp 83v; Ale ono złe przyrodzenie twoie [...] y ony złe cżáſy twoie pod ktoremiś ſie vrodził/ ták zgwałćiły y rozum y cnotę twoię/ żeś wzgárdźił y to łáſkáwe nápominánie Páná ſwego RejZwierc 5v.

»nadobne napominanie« (1): Ale bez zbytniey grozy á bez fráſunku nadobnym nápominániem przedſię mu [dziecięciu] potroſze trzebá vymowáć obrokow/ áby nie roſło iáko wirzbá/ ktorą iáko náchyli tákże też rość będzie. RejZwierc 7.

»ojcowske napominanie« (1): vpadli/ iako ſynowie ktorzy oicowſkiego napominaniá przebaczyli MurzHist L2v.

»roztropne napominanie« [szyk 2:1] (3): A ták potrzebny ieſt gniew poććiwego cżłowieká/ áby roſtropnym á pomiernym nápominániem/ á cżáſem też y poććiwym karániem/ niſzcżył/ zácierał/ á ku dobremu końcowi przywodził ty ſproſne wſzetecżeńſtwá ludzkie. RejZwierc 78, 77v; CzechEp 43.

»rozważne napominanie« (2): Tákże y then wrzod álbo ráná ktora nieobácżnie przywrzáłá ná poććiwym ſumnieniu cżłowieká vważnego/ [...] nie ták wżdy ſnadź boląca ieſt/ iáko tá ktorą cżłowiek vććiwy ſam w ſobie obacży/ á ſzkodliwą być wyrozumie/ albo też z iákiego rozważnego nápominánia ktemu przydzie. RejZwierc 267, 78v.

»słowo napominania« (1): Mężowie bráćia/ ieſli maćie v śiebie ſłowo nápominánia do ludu/ powiedzćie [si quis est in vobis sermo exhortationis ad plebem, dicite]. WujNT Act 13/15.

»ućciwe napominanie« (1): Bo ku poććiwey ozdobie twoiey byś też inych ięzykow nie miał/ tedy iuż maſz Polſkiego piſmá y vććiwego nápominánia doſyć. RejZwierc 268v.

»ustne napominanie« (1): Temu ią dobrze przypátrzywſzy ſię/ [...] ták vſtnym nápominánim/ iáko też y piſánim/ podałem miedzy ludźie ſcrypt nie wielki o Obżárſtwie y Opilſtwie WerGośc 204.

»życzliwe napominanie (1): COż wżdy rozumieſz moy miły poććiwy Polaku/ [...] ieſliżeś przecżedł ty kſiąſzki/ y ty życżliwe nápominánia RejZwierc 267.

Szeregi: »błogosławieństwo i napominanie pasterskie« (1): Tám gdy go [o koronacji Aleksandra na Wielkie Księstwo Litewskie] iuſz ná Máieſtacie poſádzili/ á Biſkup Wilenſki Tabor nád nim Błogoſłáwieńſtwo y nápominánie páſterskie według zwyczáiu odpráwił StryjKron 667.

»ćwiczenie i napominanie« (1): NiemObr 80 cf napominanie kogo.

»napominanie i (a, albo) karanie« [szyk 4:2] (6): BielŻyw 119; Yeſliſz tedy zá byałemi głowámi ſyn yego chcyałby ſie nyerządnye myeć/ nyechay go záhámuye karániem yákiem á napominániem GliczKsiąż P4; RejZwierc 77v, 78; W ludzyech theż młodych á w dzyatecżkach rácż taką ćirpliwość ſpráwić/ áby wſzelákie nápominánia tákże też y karánia ták przełożonych/ náucżycielow iáko y rodzicow ſwoich ćirpliwie znaſzáć mogli. RejPosWstaw 42, [414].[Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

»kazanie i napominanie« (2): Kazánie y nápominanie ma bywáć ięzykiem ktory wſzyścy rozumieią. WujNT 612 marg. Cf Tytuły. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»nauka a (i) napominanie« [szyk 3:2] (5): w cnotach/ kto ie ma ſtátecżnie poiąć/ miſtrzá mu potrzebá/ ktoryby zdrową náuką/ y dobrym nápominániem wſkrześił/ y ożywił w nas one cnoty/ ktorych naſienie zámknione w ſobie/ á vtáione mamy GórnDworz Ff2v; A tu w tey náuce ſwiętey/ á w tym nápominániu tego Proroká s. mamy napirwey obacżyć tę wielką pociechę ſwoię RejPos 17, 179, 292; CzechRozm 225v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

»obietnica i napominanie« (1): Abowiem ieſliby im to [Żydom uczestnictwo w niewoli egipskiej] kto odiąć chćiał/ tedyby im przykazanie Boże y wſzyſtkie inſze práwá/ obietnice y nápominania odiąć musiał CzechRozm 144.

»tak ustne napominanie, jako też i pisanie« (1): WerGośc 204 cf »ustne napominanie«.

»napominanie a (i) przestroga (a. przestrzeżenie)« [szyk 2:1] (3): RejPos 172v; S tego nápominánie wſzelákie y przeſtrogi bráć/ wedle onyoh ſłow Apoſtolſkich: Wſzelákie piſmo od Bogá nátchnione/ pożytecżne ieſt ku náuce WujJudConf 29v; SkarKaz 6b.

»rada (a. porada) i (a) napominanie« (3): RejPos 261; ten pożytek przynośi nam Spowiedź: iż gdy ſye Kápłanowi ſpowiádamy/ nie tylko tám porádą iego y pobożnym nápominániem bywamy rátowáni BiałKat 378v; NiemObr 38.[Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»rozkazanie i napominanie« (1): Ieſliż tedy w Chrituſowym [!] świetle chodźić chcemy/ od roſkazania iego y nápominánia nie odſtępuymy. CzechEp 131.

»słowa i napominanie« (3): káżdego z nich vzbroił/ nie thák bronią tarcż ábo drzewiec/ iako onymi ſłowy y przenalepſzym nápominániem [in bonis sermonibus adhortatione] BibRadz 2.Mach 15/11; RejPos 197v; CzechEpPOrz *2v.

Wyrażenia przyimkowe: »dla napominania [czyjego]«: A ty wſzytki rzeczy przydáły ſię im ku przykłádowi/ á ſą nápiſane dla nápominánia náſzego [ad admonitionem nostram]/ ná ktore ſkońcżenia wiekow przyſzły. BibRadz 1.Cor 10/11.

»przez napominanie« (1):

~ Szereg: »przez karanie i napominanie« (1): to chwale Bożey nic nie vymuie/ kiedy zbáwienie ludzkie bywa przypiſáne ktoremu człowiekowi [...] bądz przez modlitwy y przyczyny: bądz przez karánie y nápominánie/ y ktoreżkolwiek inne ſpoſoby. WujNT 796. ~

»za napominaniem« (2): Y ſwyęty Páweł kácerzá ſye wyſtrzegáć każe zá pirwſſym y wtorym nápominánim KromRozm I N3.

~ napominaniem czyim (1): onego/ ktory przećiw nąm zgrzeſſy á nyepolepſſy ſye zá dwoim nápominánim brátſkim/ koſcyołowi każe [św. Mateusz] opowyedźieć KromRozm III D. ~

W przen [w połączeniu szeregowym] (1): Ieſliż oney ich namowy/ náuki/ y nápominánia zwierzchownego/ ſam Bog ná ſercu piſáć nie będzie: vpewniáiąc o tym wſzyſtkim cżłowieká ná ſumnieniu iego CzechRozm 111v.
a. Wezwanie, zachęta do czego, prośba o co; exhortatio Mącz, Calep, Vulg; cohortatio, hortatio Mącz, Calep, Cn; commonitio Vulg, Cn; hortamentum, paraenesis, solicitatio, suasio Mącz; hortamen, hortatus Cn (182): LibMal 1554/ 193v; MurzHist R2, R4v; LubPs aa2v; KwiatKsiąż B2v; Solicitatio, Stáránie/ nálegánie komu/ Nápominánie kogo. Mącz 399c, 158c [2 r.], d, 276d, 277a, 424c; A gdźieby więc ktory był vporny/ á niepoſłuſzny nápominániu poſpolitemu/ tákiego z vrzędu zrzucamy WujJudConf 157; Hortativus ‒ Do napominanią ſpoſsobny. Calep 489b, 213a, 388b, 489a; WujNT 2.Cor 8/17.

napominanie kogo (14): nápominánie wiernych/ áby ſie z ochotnym ſercem ku [...] pánu ſpyeſzyli. LubPs Iv marg; Nápominánye wſzytkiego koſciołá ku cżynyeniu dzyęk Pánu Bogu. LubPs P3 marg, B3v marg, F2v marg, H marg, Nv marg, R4v marg (11); á bierz ſie ták iáko cie w pirwſzym nápominániu tám piſmo nápomina/ co napilniey do tego/ ábyś co rychley doprowádził tego ták wdzięcżnego gośćiá/ do przybytku ſercá ſwoiego RejPos 99v; CzechEp 259 marg. Cf Tytuły,

napominanie do kogo (32): Nápominánie do krolow áby páńſtwá ſwe otworzyli Pánu Kriſtuſowi y prawdzye iego. LubPs F4 marg, dd4v marg; BibRadz Ex 18/19, Luc 22 arg; Nápominánie do ludźi ſzkolnych/ y do tych ktorzi ludzkie rzecży rządzą [Adhortatio ad homines scholasticos et ad gubernatores rerum humanarum] ModrzBaz 135, 108v; CzechEp 342 marg; WujNT 837. Cf Tytuły,

napominanie do czego (2): RejPos 99v; Rozdźiał piętnaſty. Krotkie zebránie wyżſzey mowionych rzecży/ gdźie ſię ſpráwiedliwey woyny przycżyny powtarzáią: á przytym nápominánie do pokáiánia z grzechów [et exhortatio ad poenitentiam scelerum]. ModrzBaz 127.

napominanie ku czemu (44): RejPs 215 marg; Nápominánie ku zgodzie á iednośći bráterſkiey/ bo thym ma być podpárt ſwięty kościoł Páńſki. LubPs cc3v marg, B3v marg, C2 marg, F2v marg, G3 marg, H marg (32); BibRadz *4, Ez 18 arg, Eccli 2 arg, Hebr 13 arg; gdy wodza przirodzenia twego náſladowáć będzieſz/ tedyć zadnego napominania ku ośięgnieniu nawiętſzych cznot niepotrzeba będzie. KwiatKsiąż Q2; RejPosWstaw [212]v; CzechRozm 43v; WujNT 520; KlonKr wstęp A4v. Cf Tytuły,

napominanie k(u) komu (9): Nápominánye ku wſzytkiemu koſciołowi/ áby ſie do bogactw ſwiátá nie przychyláli. LubPs O6v marg, O6v marg, X5 marg, dd4v marg; Tyć wſzytki ine rzecży zdało ſię nam tu naprzod przełożyć/ bacżąc iáko ſą do tego właſnie należące/ przynoſząc zſobą ku wſzytkim ludźiám Krześćiáńſkim nápominánie/ áby ie wdźięcżnie prziymowáli BibRadz *3v, Ez 45 arg, I 481; RejPos B; CzechRozm 249v.

napominanie w czym (1): radzącz iem [...] aby [...] iednostainą każdy rok obroną przecziwko Kazdemu nieprziiaczielovi [...] ſpolnie drzierzeli. Wczem ieſlibi naſſey rady y na pominania poſluchacz niechczieli, tedy [...] ComCrac 12.

napominanie czyje [w tymi G sb (10), ai (2), pron (9)] (21): ComCrac 12; MurzHist P4; Ná ten liſt odpiſuyąc Dámázus piſſe/ iż wedle ich nápominánya/ y owſſem wedle páńſkyego przykazánya/ [...] pilnye czuć muśi. KromRozm III P4; Tym nápominánim Iudowym ſtáli ſie ſtałemi/ y gotowemi vmrzeć/ dla zakonu Bożego/ y dla oycżyzny ſwey [His verbis constantes effecti sunt et pro legibus et patria mori parati]. Leop 2.Mach 8/21; I coż tedy napominanim czyimkolwiek mocniey możeſz być w zacnych náukách á cnotách powyſzſzon álbo inſzych náſládowánim więcey zápalon? KwiatKsiąż A4; RejPos 8v, 346; CzechRozm 43v; SkarŻyw 368; StryjKron 732; CzechEp 342 marg; CzechEpPOrz **4v; Phil C; ná nauczćiwſzégo Páná Oycá Rodolfá Biſkupá Láwentynſkiégo/ Legatá Stolice Apoſtolſkiéy nápominánié [exhortationem JanStat 884]/ [...] to ieſt vczyniono SarnStat 1104. Cf Wyrażenia przyimkowe.

Ze zdaniem dopełnieniowym [aby (36), iż] (37): Nápominánie kſiążąt y wſzytkiego ludu poſpolitego/ áby otworzyli brany kościelne/ w kthorym ſpráwiedliwoáć y żywot wyecżny przez Kryſtuſá nábyty/ opowiedan bywa. LubPs aa3v marg, F4 marg, H4 marg, Iv marg, I2 marg, K2 marg (33); Tu mamy nápominánie/ iż dźiatki ſwe mamy vczyć woley y poznánia Bożego/ áby ſię ták w nich iák y w nas rozmnáżałá iego chwałá. BibRadz I 9d marg; RejPos 99v; CzechEp 40, 342 marg.

W charakterystycznych połączeniach: napominanie bogatych, chorego, wszytkiego kościoła (2), mdłych (2), wszytkiego narodu ludzkiego, pobożnych, każdego stanu, ubogich, wiernych (3), wszytkich (wobec) (2); napominanie do czytelników (2), do krola (2), do ludzi (prostych, prostego ludu, ubogich, szkolnych) (7), do matek (2), do ojcow (2), do owieczek Krystusowych (Pana Krystusowych) (2), do pasterzow, do szlachty, do trzod, do (wszystkich) wiernych (krześcijanow) (12), do zwolenników; napominanie do pokajania z grzechów; napominanie ku bojaźni, ku chwale (pańskiej, bożej, Pana Boga) (5), ku ci(e)rpliwości (2), ku cnotam (osięgnieniu cnot) (2), ku czystości, ku dziękam (dziękowaniu, dzięk czynieniu) [za co] (12), ku gościnności, ku gotowości, ku jedności braterskiej, ku ochotności, ku ostatniemu mazaniu, ku miłości (2), ku społecznej modlitwie, ku nadziei, ku pokucie (2), ku polepszeniu żywota, ku serdecznej radości, ku skrusze, ku spowiedzi (2), ku stałości, ku stateczności, ku dobrym uczynkom (2) ku wdzięczności, ku weselu, ku wierze, ku mężnemu wytrwaniu [przy czym], ku zgodzie. (2), ku zjednoczeniu, ku pobożnemu życiu; napominanie ku krześcijańskiemu czytelnikowi, ku (każdej) wiernej duszy (2), ku wszytkiemu kościołowi (2), ku krolom, ku wszytkim ludziam krześcijańskim, ku wszytkim odkupionym, ku krześcijańskiemu rycerzowi, ku sługam kościola (świętego) (2), ku szafarzom słowa bożego; napominanie częste, krześcijańskie (7), pilne, pospolite, zwykle (2); napominanie przyjąć (nie przyjmować) (2).

Tytuły (26):

~ napominanie kogo (1): Nápominánie chorego ku świętemu Oſtátniemu mázániu. KarnNap E.

napominanie ku czemu (2): Nápominánie y namowá ku Spowiedzi y Pokućie. KarnNap C2v. Cf napominanie kogo.

napominanie do kogo (24): Napominanie do łaſkawych czitelnikow. SeklKat Z3; KrowObr 72v marg, 80 marg, 83v marg, 96v marg, 122 marg (23). ~

Zwroty: »napominaniem [kogo na kogo] animować« = pobudzać (1): Drugich záśię ktorzy bywáią do woyſká poſłáni vrząd ieſt/ nie zbroie ſzorowáć/ áni nád celbratem żołnierſkim śiedźieć: ále pobożnym z zakonu Páńſkiego nápominániem/ lud krześćiáńſki ná nieprzyiacielá ánimowáć. PowodPr 59.

»w napominaniu napominać« (1): RejPos 99v cf napominanie kogo.

»pobudzać (a. wzbudzać) [kogo, co] przez napomina« = exeitare a. suscitare in commonitione Vulg; persuscitare in commonitione Pol Ant [szyk zmienny] (3): BibRadz 2.Petr 1/13; Y zda mi ſię ſłuſzna/ ábym was (pokim ieſt w tym przybytku) pobudzał przez nápominánie WujNT 2.Petr 1/13, 2.Petr 3/1.

»z (wielkim a. mnogim) napominaniem prosić« = cum multa exhortatione obsecrare Vulg (3): Zmnogim napominaiem (albo prośbą) prośili nas [2.Cor 8/4] BudNT przedm b5, przedm b5; WujNT 2.Cor 8/4.

»([kogo]) do czego napominaniem przywieść« (1): zálecał mu ſyná ſwego Kycháreda [!] wtymże kácerſtwie będącego: áby go do tego ſwym nápominánim przywiódł/ do cżego y brátá iego vmárłego/ to ieſt/ do Kátholickiey wiáry. SkarŻyw 368.

»słuchać (a. słyszeć) napominanie, napominania nie posłuchać« [szyk zmienny] (2:1): ComCrac 12; GórnDworz Y4v; Przecż nie ſłuchaſz nápominánia Piotrá s. ktory ná cię woła/ ábyś nie w przymuſzeniu/ ále w ſkromnośći/ á będąc im przykłádem/ páſł owiecżki Páná ſwoiego. RejPos 346.

»napominanie (u)czynić, jest uczyniono« [szyk zmienny] (5:1): LubPs cc3, dd4v; GroicPorz x3; BibRadz Ex 18/19; to napominanie ſam ſſiebie rad czynię/ a wſzakoſz widzę niebyć rzecz potrzebną. KwiatKsiąż A4; SarnStat 1104.

Wyrażenia: »mądre napominanie« (2): ſłyſząc też madre [!] nápominánie/ ktore do ſwych vcżyniłá [białagłowa]: zdumieć ſie muſieli GórnDworz Y4v, Kk4.

»nadobne napominanie« (5): NAdobne nápominánie ieſt w tym tho Pſalmie ku boiáźni Bożey/ ábychmy byli pilni woley á roſkazánia Bożego LubPs Z5, V4, aa3, ff3, dd4v.

»społeczne napominanie« (1): Celesma vel celeuma, Latine exhortatio vel hortamentum, quasi sibi invicem iubentes, Społeczne zawołanie álbo nápominánie yáko gdy co cięſzkiego wiele ich dźwiga/ tedy zwykli mowić. Nu/ nu/ pomożmy fobie wiernie. Mącz 46b.

Szeregi: »namowa i napominanie« (1): tę W.M. o ſobie ſpráwę dáię/ żem pilnie y ochotnie wglądał w namowy y nápominánia W.M. z ſtrony przyſtánia do nabożeńſtwá Rzymſkiego CzechEpPOrz **4v.

»napominanie i obietnica« (1): Bog w Synái cżyni nápominánie/ y obietnico do ludu. BibRadz Ex 19 arg.

»napominanie i pobudka« (1): Y poważnieyſze by było iego nápominánie y pobudká ku gośćinnośći/ od ſyná Bożego Słowá Bogá wźięte/ niźli od Aniołow CzechRozm 43v.

»napominanie i pociecha« (1): on na inſzych napominanié i pociechy/ oczy zamrużywſzy iako by ſpáł MurzHist P4.

»napominanie, (abo, i) pociecha (a. pocieszenie)« [szyk 4:1] (5): tu [w psalmie 37] bacżymy cżęſte nápominánie y pociechy/ ktoremi Duch ſwięty iáwnie okázuie/ żechmy ſą s przyrodzenia ſkłonnieyſzy ku złośći y ku pomſcie. LubPs K; WujNT 2.Cor 1/4, 1/6 [2 r.], Hebr 13/22.

»prośba i z napominaniem, prośba albo napominanie« (1:1): BudNT przedm b5; Moiá tedy prośba y z nápominániem/ z vprzeymey życżliwoáći wedle BOgá/ tá ieſt/ áby ſię w cżás wſzyſcy y X.K. też z nimi vpámiętáli CzechEp 260.

»rada i napominanie« (1): ComCrac 12 cf napominanie w czym.

»(za)wołanie a (a(l)bo) napominanie« (3): Mącz 40b; RejPos 8v; Y zowie głoſem wołáiącego (iuxta phraſim Haebraicam) głośne/ iáſne y otworzyſte wołánie/ ábo nápominánie. CzechEp 153.

Wyrażenia przyimkowe: »z napominania [czyjego]« (3): A thák s ták pilnego nápominánia wſzytkich Prorokow y thych Apoſtołow ſwiętych/ á nawięcey z napominánia napilnieyſzego ſámego Páná náſzego/ ſtrzeżmy ſie prze miły Bog/ ábychmy ſie żadnym wiátrom áni żadnym wymyſłom nie dáli vnośić ſwiátá tego RejPos 302; SkarŻyw 3.

»ku napominaniu« (1): Hortatorius, Co ku nápominániu á rządzeniu należy. Mącz 158d.

»na napominanie [czyje]« (2): Y dopuſzcżał ſię [Sedekijasz] złośći przed Iehową Bogiem ſwoim/ á nie vpokorzył ſię ná nápominánie Ieremiaſzá proroká [a facie Irmeiahu prophetae] ktory do niego mowił od Iehowy. BudBib 2.Par 36/12; CzechEpPOrz *4v.

»przez napominanie« (4): FOrmoz Papież/ [.,.] Ten gdy był Portueńſkim Biſkupem/ [...] vſtąpił do Fráncyey/ y przez nápominánie niechciał przyiecháć ná Biſkupſtwo. BielKron 172v.

~ przez napominanie czyje (3): Gdy iuż iną wiárę Berniánie przyięli/ wypowiedzieli krolowi Fráncuſkiemu zołd przez nápominánie káznodziey/ chcąc przeſtáć ná pirwſzym máłym pláćie [!] BielKron 205, 154v, 206v. ~

»z napominaniem [czyim]« (1): w iego zakamionałęm ſercu/ duch święty s ſwoim gorącem á miłośiernym napominaniem/ nic nieważył MurzHist C4v.

»za napominaniem [czyim]« (3): LibLeg 7/32; Izráelczycy zá nápominániem Sámuelowem nawroćiłi [!] ſie do Páná. BibRadz 1.Reg 7 arg, 2.Mach 2/4; Hortare te fecimus, Zá twoyą rádą/ nápominániem. Mącz 158c; BudBib 2.Mach 2/4; zá oſobliwą pobudką wnętrzną Bożą/ y zá nápominániem też niektórych pobożnych y wiernych chriſtyáńſkich ludźi: żem o tym kśiążki nápiſał/ ktorem Rozmowámi Chriſtyańſkimi názwał. CzechEp 5.

2. Przypominanie o czym, przywodzenie czego na myśl [w tymi czyje G sb (2)] (3):
Szereg: »prośba i napominanie« (2): OpecŻyw 81; Trzeciá prozba ij napominanijé panny M. OpecŻywSandR nlb 3v.
Wyrażenie przyimkowe: »ku napominaniu« (1): Monumenta secundum vias ponebant veteres ut praetereuntes admonerentur se esse mortales, Stárzy podle dróg czinili groby ku nápominániu że ſą śmiertelni. Mącz 231a.

Synonimy: 1. fukanie, ganienie, gromienie, łajanie, ostrzeganie, przestroga, przestrzeganie, strofowanie, trestanie; a. proszenie, prośba, wzywanie; 2. przypominanie.

Cf NAPOMINAĆ

DJ