napominać czego [= o co] (1): Kthorich [krzywd i ubliżenia] nagrodzenya przeſz poſli y przeſz lyſthi ſſwoye ye^go K, mczi na pomynacz raczi y barzo ye^go Kro. mczi czyeſkye. LibLeg 11/152v.

napominać czego [= o czym] (1): A ktorzy [słudzy] máią pány wierne/ niech ich nie wzgardzáią iż ſą bráćia: ále tym więcey niech ſłużą/ [...] Tego náuczay/ y nápominay [Haec doce et exhortare]. WujNT 1.Tim 6/2.

napominać do czego (36): BibRadz *2v; RejPos 99v; BiałKat 131, 231; WujJud 229v; WujJudConf 90v; BiałKaz B2v; CzechRozm 105v, 108v; Widźiałem ia ſam Ieronimá Laſkiego/ Woiewodę Sirádzkiego/ [...] gdy huffy ſwe inż ſpráwione obieżdżał: do mężnego ie potykania napominał ModrzBaz 115v, 67v; Zu der Arbeit vermahnen. Do roboty nápomináć. Vocare ad laborem. Calag 588a; StryjKron 732; CzechEp 44, 49, 118, 271; NiemObr 32, 88, 89, 179; ReszPrz 38; [w mieście rzymskim] kapłani v chorych przy łożu ſiedząc one ćieſzą/ confortuią/ do ćierpliwośći y vſánia w Pánu Bogu nápominaią ReszHoz 118, 117, 120; ReszList 145, 167; Phil M; Chriſtus [...] nápomina lud do pokuty. WujNT Luc 13 arg, 1.Cor 7 arg, 9 arg, Eph 4 arg, Philipp 2 arg, 1.Thess 5 arg, s. 837, Aaaaaav.

napominać od czego (1): Páweł od rzecży inż vſtáwáiących y ginących/ ku pewnym y trwáiącym ná wieki/ nápominał. CzechRozm 71.

napominać około czego (1): Tám oni [książęta] iednacże ſpiſek Ceſárſkiego dekretu vkazáli Luteryanom/ [...] proſząc y nápomináiąc zwłaſzcżá około wiáry/ áby nic nowego niewymyſláli BielKron 210v.

napominać z czego [ = do czego] (2): LibMal 1554/193 cf »napominać przykazując«. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

napominać ku czemu (72); ForCnR B4v; TarDuch B6, B8v, C; KromRozm II e2, e3v, e4, q2v; LubPs V5; KrowObr 63v, 207v; Piotr vzdrowiwſſy chromego ku pokutowaniu/ wſſyſtki nápomina Leop Act 3 arg; Przełożeni máią inſſe ludzie nápomináć ku modlitwie y ku dziękowániu Bogu Leop 1.Tim 2 arg, Tob 13 arg, Ps 98 arg, Prov 6 arg, Philipp 4 arg; BibRadz Ios 23 arg, 1.Reg 12 arg, 2.Par 19 arg, 29 arg, Ps 76 arg (20); Suscitare aliquem ad suum officium Nápomináć kogo ku swey powinnośći. Mącz 53c; Vinum corrigere, Nápomináć ku dobrym obyczáyóm. Mącz 350b, 436d, 444b; Iáko też y w drugim Pſalmie nápiſał [prorok Dawid]/ nápomináiącz nas ku chwale iego/ powieda nam o nim: Iż ten Bog náſz wielki Bog/ á kroi wielki nád wſzytkimi krolmi. A ták podźmy chwalmy/ płácżmy/ á vpadńmy przed nogámi iego RejPos 53v, 32v; BiałKat 131; Zupełna náuká napirwey vcży/ potym też nápomina/ y przypędza. Ku tym cnotam ktore Pan po nas mieć chce RejPos [21²]v marg, [110²]; náucżyćiele wierni/ ſzcżyrze náucżáią: y łáſkę Bożą w Meſyaſzu okázáną/ przed ocży przekłádáią: y ku wierzeniu tym wſzyſtkim rzecżam ludzi nápomináią CzechRozm 111v, 71, 76, 107v, 108v, 248; CzechEp 44, 49, 153, 154, 199; CzechEpPOrz **2v; NiemObr 31, 45; WujNT 12, 520, l.Cor 1 arg, s. 681, Philipp 3 arg (12).

napominać przez kogo, przez co (11): A thak przes czyę napomyna Krol ye^go M. pana woyewode abi ſye zachował wſprawyedlywoſczy LibLeg 10/122v, 11/152v; TarDuch B8v; BibRadz *2v; Ceſarz/ nápominał kſiążę Sáſkie/ przez Woiewodę Ryńſkiego/ [...] Tákież Ierzyká Brandeburſkiego/ przez Biſkupá Mogutyńſkiego/ y przez inſze/ áby odſtąpili od ſekty Luterſkiey BielKron 208; RejAp 102; RejPos 288v; CzechRozm A7v; Węgierſcy Pánowie [...] wnet Stephaná Woiewodę przez liſty y poſły ſwoie nápominali/ áby ſię oſtrzegał StryjKron 672; NiemObr 179; WujNT 1.Thess 4/1.

napominać na co (1): gdyś ty wzgárdził oną ſwiętą wiecżerzą iego/ ná kthorą cie prośił/ námawiał/ nápominał przez rozmáite poſły ſwoie/ [...] pewnie on wzgárdzi tobą RejPos 288v.

napominać o co (6): zda ſſye ye^go Kro. mczi za rzecz potrzebnam abi Syem [...] bil dzyerzan [...] y wdzyeczen yeſth thego ye^go Kro. mcz yſch pan Voyewoda oni napominacz ye^go Kro. mcz raczi. LibLeg 11/164; KwiatKsiąż A4 [2 r.]; OrzQuin X3v; NiemObr 59; Nie będźieſzli mię ſłuchał, y czynił o co cię Napominam: przyidzieć ſię vmknąć kędy z wielką Nieſławą CiekPotr 53.

napominać czym (28): I offſzem ſpowynnoſczy naſſzey yakoſzmy y przethym czynyely t.m. tym lyſtem napomynamy LibLeg 8/132v; BibRadz II 9c marg; Mącz 436d; Tymże też podobieńſtwem nápomina nas duch Boży/ ábyſmy żywot ſwoy/ ná świećie ſkromny/ y pokorny wiedli NiemObr 13. Cf »przykładem napominać«, »słowy napominać«.

napominać o czym (1): y othim poſlalyſzmi zadały y napomynaly abi ych mcz. tho opatrzily y roſkazaly [...] abi tbi ſkodi wroczone bili. LibLeg 11/165.

napominać w czym (11): A wpodobieńſtwie wielkey vczty nápomina ábychmy go ſzczyrze náſládowáli/ gdy nas wźywa[!]. BibRadz Luc 14 ary; RejPos 53v; y nápiſał [Luter] dwoie kśiążki przećiw niebieſkim Prorokom/ gdźie w iednych nápomina; áby Káznodźieie tákowe/ ktorzy obrázy wyrzucáć poſpolſtwu każą/ z miaſt wyświecáli WujJud 52v; CzechRozm 225; w ktorym liśćie [cesarz] nápomina kśiężą/ żeby Papieżá ſwego od nieſłuſznych y nieprzyſtoynych obycżáiow y poſtępkow odwodźili. CzechEp 401; NiemObr 88, 89; WujNT 733, 815, 837. Cf »w napominaniu napominać«.

napominać w czym [= co dotyczy czego] (2): Izráelá nápomináią w wezwániu iego/ áby ſię nie mázał łącząc ſię z pogány. BibRadz Is 41 arg; CzechRozm 2.

cum inf (7): TarDuch C5; HistAl K2; BiałKat 206; Boć Pan Bog rzecży niepodobnych nieroſkázuie: ále przykázuiąc nápomina nas y cżynić co możemy/ y prośić o to cżego niemożemy/ y pomaga ábychmy mogli. WujJud 76v; Dawid ná wielu mieyſcach nápomina w Páná Boga vfáć BiałKaz F3v; BudNT Act 14/22[21]; CzechRozm 225.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: z tego; aby (180), żeby (7), iż(e)by (3), ażeby, że (2), iż, zaimek względny (2)] (199): A przeto y podrugye t.m. napomynamy aby t.m. dobrodzyeyſtwem bożym nyegardzyela LibLeg 8/133, 8/132v, 10/114v, 122v, 11/70, 76v (9); OpecŻyw 159; BielŻyw 63, 71, 103, 158; LibMal 1544/193 [2 r.], 193v; HistAl B7v, N3; KromRozm I O4; MurzHist C, E4, I2, K4, Ov, S, T4; KromRozm II e2v; KromRozm III G3, H4, I2v, I3v, O2v, P7v; Diar 24; GliczKsiąż M8; I dla tego [lampy] záwieſzone były y gorzáły/ áby lud Iſráhelſki nápominały/ iż ieſztze lud pod Zakonem był wćiemnośćiáchKrowObr 90v, 62v, 202, 214v, 216, 223; Nápomina Zydy by Páná náſláduiąc/ opuśćili złośći przodkow ſwoich Leop Zach 1 arg, Is 36 arg, 2.Cor 6/1, Apoc 4 arg; Nápomina złośniki iżby ſię hárdźie nie ſtáwili. BibRadz Ps 75 arg, *2v, *4, Gen 19 arg, Deut 1/42, 2.Par 28 arg (34); BielKron 45v, 105, 118, 207v, 208 (9); KwiatKsiąż A4; Commonere aliquem officii sui, Nápomináć kogo áby ſtrzégł ſwoyey powinnośći. Mącz 231a, 313a; RejAp 102; RejPos 65; vkłon ćieleſny ieſt péwnym poſłem ſercá/ [...] boć to cżyni y mówi człowiek/ co w ſercu ma. Wnętrzné nápominaiąc/ iáko ſkruſzyć ſerce ma człowiek przed pánem Bogiem dla grzechów BiałKat 36, 196; WujJud 52v, 194, 229; WujJudConf 222v; RejPosWstaw [21²]v; BudBib 2.Mach 2/3; BudNT przedm b7v, Act 27/33, Iudae 3; StryjWjaz B4; CzechRozm 2, 225, 233; ModrzBaz 9, 18v, [38]v, 46, 59, 86; StryjKron 51, 170, 220, 672; A zoſobná Piotr nápomina towárzyſze ſwe/ [...] żeby páśli to ktore przy nich było ſtadko Boże CzechEp 385, 40, 110, 170, 265, 271, 357, 401; NiemObr 4, 13, 18, 19, 59, 131, 132; ReszPrz 4; Ieſt też oſobne Bráctwo/ ktorego Bráćia tych ktorzy ſą oſądzeni ná śmierć/ prowádzą/ ćieſzą/ á żeby nie roſpacżáli dla grzechow/ nápomináią ReszHoz 122; ActReg 56, 126, 136; [Cycero brata Quinta] nápomina/ że ieſliby ſie tego vchronić nie mógł/ áby iego vmyſł gniewem nie miał być wzruſzony/ żeby ſie rácżey ná to przygotował [...] iákoby ſie miał gniewowi ſprzećiwić. Phil I, D3, M, O3; WujNT przedm 36, s. 104, 171, 358, Act 14/21 (51); SarnStat 310, 437; PowodPr 6; Tákowych obyczáiow, ia cię nápominam, Abyś ſię nie imował, y nie nápiiał ſię CiekPotr 20, 13.

Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: mowiąc (6), tak (mówić) (2), (tymi a. temi) słowy (mowiąc a. mowić) (7)] (21): A przeto was y powtore nápominam iákiem możećie nalepſſem pieniem wyſláwiayćie te^go krolá náſſe^go RejPs 70v; GliczKsiąż M8; BibRadz Act 27/33; Scypio Affrykanus gdy w bitwie przećiwko Annibálowi ſwe woyſko [...] pobudzał/ ták ich nápominał: czego pámiątką Ennius Poeta tym wierſzykiem zoſtáwił: Mihi Romanus erit, quicunquae Romanum feriet hoſtem. OrzRozm P3; RejPos 32v; WujJud 229v; WujJudConf 90v; BudBib 1.Mach 5/32, 13/3; Apoſtoł Piotr do krſtu napomináiąc ták mowył pokutę cżyńćie BiałKaz B2v; CzechRozm A7v, 204v, 222; PaprUp D, L4; ModrzBaz 67v; CzechEp 60; NiemObr 88; Iuż was nie ſwymi [...] ále Apoſtołá Páná Chryſtuſowego onego nacżynia Bożego wybránego/ ś. Páwłá/ ſłowy proſzę y nápominam: Ieſli ieſt ktore poćieſzenie [...] napełnćie rádość moię. ReszPrz 92; prawdźiwey miłośći/ do ktorey nas ś. Ian nápomina/ mowiąc: Synacżkowie nie miłuymy ſłowem álbo ięzykiem/ ále rzeczą y ſkutkiem/ żadeⁿ inácżey y pewniey poznáć nie może iáko z vcżynkow ReszHoz 117; WujNT Act 27/33.

W połączeniach szregowych (14): KromRozm II e2v; BibRadz *2v; RejPos 288v; ſzcżyry náucżyciel nie doſyć ma ná thym żeć pokazał czobyś cżynić álbo opuśćić miał/ ieſliby cie theż nie przypądzał/ nie nápominał/ á według możnośći ſwey nie przyciągał/ abyś cżynił ábo opuśćił/ tho coś wyrozumiał żebyś cżynić ábo opuśćić miał. RejPosWstaw [21²]v; CzechEp 388; náuká kośćiołá Bożego/ [...] ieſt dawna/ [...] powſzechna/ [...] zgodliwa/ bo wſzyſcy [doktorowie św.] iednáko świętych wzywáć kazáli/ [...] iednáko do dobrych vcżynkow nápomináli/ y o ich zaſłudze y ważnośći vcżyli. ReszPrz 38; ReszHoz 118, 120, 122; WujNT 681, 837, 1.Thess 2/12, 2.Tim 4/2; Karałem go oycowſkie, gromiłem ſurowie. Nápominałem áby poprzeſtał nałogu: Niepomogło CiekPotr 13.

W przeciwstawieniach: »fukać (2), odstraszać, odwoć (2) ... napominać« (5): CzechEp 388; Tu Ian ś. ſwym przykłádem vczy káznodzieie/ áby ludzie odſtráſzáli od złego/ boiáznią piekłá y ſądu Bożego: á nápomináli ku dobremu/ nádzieią zapłáty kroleſtwá niebieſkiego. WujNT 12; [św. Jakub w swoim liście] odwodzi od wſzego grzechu: [...] A nápomina ku modlitwom/ iáłmużnom/ ku pokorze WujNT 784, 1.Tim 5/1, Tit 3 arg.

W charakterystycznych połączeniach: napominać biskupa (5), czytelnika, katoliki, każdego, kościoły, Jego (Waszą) Krolewską Mość (krola) (9), lud (chrześcijański, rycerski) (ludzi(e)) (21), marszałka, męczenniki, mieszczany, młodsze, młodzieńce, nieumiejętne, śmiercią Chrystusową odkupionych, papieża (2), przełożone duchowne, przyjacioły, sługę kościelnego, starsze(go) (starszych) (3), wszytko stworzenie, swoich (swoje, swych) (4), syna (syny) (2), ucznie (2), (wszytki) wierne (wiernych) (9), pana wojewodę (2), wykupione od Pana, (inszych) wszy(s)tkich (wszystkie) (11), zięcia, złośniki, Żydy (2); napominać nagrodzenia [czego]; napominać do bezżeństwa, do bitwy, do cierpienia, do cierpliwości, do dostąpienia korony niebieskiej, do jedności ducha, do krstu, do miłości (społecznej prawdziwej) (3), do modlitwy, do pokory, do pokuty (2), do pokajania, do polepszenia, do pomierności, do posłuszeństwa, do mężnego potykania, do powinności chrześcijańskich, do roboty, do spospolitowania, do spowiedzi, do dobrych uczynków, do ufania w Panu Bogu, do Boga prawdziwego uznania, do zgody (2), do nowego żywota; napominać około wiary; napominać ku bojaźni Pańskiej, ku chwale (Bożej, Pańskiej) (4), ku ci(e)rpliwości (4), ku [jakim] cnotam (3), ku czujności, ku dzięk czynieniu, ku dziękowaniu, ku jałmużnom, ku jedności, ku krzyżowi, ku miłości (spolnej, społecznej) (5), ku modlitwie (3), ku dobrym obyczajom, ku pokajaniu (3), ku pokorze (serdecznej) (5), ku pokucie (pokutowaniu) (6), ku ponurzaniu, ku posłuszeństwu, ku potykaniu (podce) (2), ku powinności [czyjej], ku rozlaniu krwie, ku skromności, ku pilnemu słuchaniu, ku stałości (w wierze) (2), ku stateczności (2), ku świątobliwości, ku trwaniu w dobrym, ku trwałości [= wytrwałości], ku uczynkom dobrym, ku uniżeniu, ku upamiętaniu, ku wierze (3 ), ku weselu, ku wyznaniu dobrodziejstw Pańskich (wiary) (2), ku zachowaniu prawdy (pokoju, zakonu) (3), ku zgodzie (5), ku znoszeniu krzyżow, ku czystemu (dobremu, przystojnemu) żywotowi (3); napominać przez apostoły, przez biskupa, przez ewanijelisty, przez listy, przez posły (2), przez proroki, przez syna [= Chrystusa], przez pana wojewodę; napominać listem, pieniem, podobieństwem [= przypowieścią] (2); napominać w książkach, w liście (5), w nauce, w podobieństwie [= przypowieści], w psalmie, w [którym] rozdziale; napominać często(kroć) (3), jawnie, kilkokroć, mile, nie bez przyczyny, pilnie (6), społu [z kim], srodze, z osobna, (2), z wielką żądzą; napominać nie przestawać.