[zaloguj się]
[pdf]

NIEOGARNIONY (119) part praet pass pf

nieogarniony (115), nieogarnion (2), nieogarniony a. nieogarnion (2).

W pisowni łącznej (94), w rozłącznej (25).

e, pierwsze o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie); -nio- (12), -nió- (4); -nio- OpecŻyw (3), KochProp, GosłCast; -nio- : -nió- BiałKat (5:2), KochPs (2:2).

Fleksja
sg
mNnieogarniony fNnieogarnionå, nieogarniona, nieogarnion(a) nNnieogarnion(e)
Gnieogarnionégo Gnieogarnionej Gnieogarnion(e)go
Dnieogarnion(e)mu Dnieogarnion(e)j Dnieogarnion(e)mu
Anieogarnion(e)go, nieogarniony Anieogarnioną Anieogarnioné
Inieogarnionym Inieogarnioną Inieogarnionym
L Lnieogarnion(e)j Lnieogarnionym
Vnieogarniony Vnieogarnionå Vnieogarnion(e)
pl
N subst nieogarnioné
G nieogarnionych
D nieogarnionym
A subst nieogarnioné
I f nieogarnion(e)mi
L nieogarnionych

sg m N nieogarniony (17). ◊ G nieogarnionégo (5); -égo (1), -(e)go (4). ◊ D nieogarnion(e)mu (4). ◊ A nieogarnion(e)go (2), nieogarniony (1). ◊ I nieogarnionym (4). ◊ V nieogarniony (2). ◊ f N nieogarnionå (6), nieogarniona (2), nieogarnion(a) (2); ~ (attrib) -å, (5) RejZwierc, WujJud (2), LatHar, WujNT, -a (2) Murm, GosłCast; ~ (praed) -å (1). ◊ G nieogarnionej (9); -ej (1), -(e)j (8). ◊ D nieogarnion(e)j (2). ◊ A nieogarnioną (5). ◊ I nieogarnioną (4). ◊ L nieogarnion(e)j (2). ◊ V nieogarnionå (6). ◊ n N nieogarnion(e) (2). ◊ G nieogarnion(e)go (5). ◊ D nieogarnion(e)mu (1). ◊ A nieogarnioné (5); -é (1), -(e) (4). ◊ I nieogarnionym (4). ◊ L nieogarnionym (2). ◊ V nieogarnion(e) (1). ◊ pl N subst nieogarnioné (9); -é (1), -(e) (8). ◊ G nieogarnionych (2). ◊ D nieogarnionym (1). ◊ A subst nieogarnioné (11); -é (2), -(e) (9). ◊ I f nieogarnion(e)mi (1). ◊ L nieogarnionych (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI(XVIII) – XVIII w. s.v. ogarnąć.

I. W funkcji właściwej: Którego nic nie otacza [czym] (2): Terra continens, est illa que non est mari circumfusa. [...] Zyemyá morzem nyeogárnyoná. Murm 19 [idem] BartBydg 157.
II. W funkcji przymiotnika (117):
1. Nie dający się pojąć, niedostępny rozumowi ludzkiemu (o Bogu); inaestimabilis, incomprehensibilis Vulg; incomprehensus Calep (85): [o Chrystusie cierpiącym] iekotz takowy maieſtát niebieſki ij nieogarniony/ od wſſytkich ieſt wzgardzony ij opnſſcżony [!] OpecŻyw 131v; nyeogarnyony bog ſtal ſyą czlouyekyem przyąwſzy myla panno twoyą naturą PatKaz II 35v, 50v, 51v; Iáko zyemiá y nyebo pełno ieſt tey nie ogárnioney ſpráwiedliwośći Páńſkyey. LubPs V6v marg, dd5v; BibRadz 4.Esdr 4 arg; iáko oni dawáli cżeść á chwałę Pánu ſwemu zá ſpráwiedliwe á nieogárnione ſądy iego RejAp 129v; wſzytkim narodom [Pan] otworzyć racżył thę nieogárnioną ſwiátłosć ſwoię RejAp 186, 68v, 123v; GórnDworz Mm4v; zwirzchność kthorakolwiek ieſt thobie od Páná Bogá twego/ wedle nieogárnionych á dziwnych ſpraw mądrośći iego/ podána á náznácżona/ tá ieſt Ceſárzem twoim. RejPos 252v, 230, 330; BiałKat 8v [2 r.]; NAturá BOſka nieogárniona/ obrázem niemoże być wyráżona. WujJud 44 marg, 71v; nieogárniony Niebá/ y źiemie ſprawco wielceś vwielbiony. KochPs 154, 13; Boſtwa Chryſtuſowego y Troycey S. iednego nieogárnionego Bogá/ wielkim ieſt y nabożnym wſzędzie wyznawcą. SkarŻyw 119, 253, 471; CzechEp 227; NiemObr 139; Calep 522a; Duch wiecżny to ſpráwuie/ Duch nieogárniony/ Duch Boży/ władzy pełen Duch niezwyćiężony GrabowSet Kv; LatHat 216, 258, 678; WujNT Bbbbbb, Bbbbbb3.

nieogarniony w czym (1): IŻ Bog iedyny a prawdźiwy ieſt Duch niewidźiány/ y w Iſtnośći twoiey nieogárniony WujJudConf 44v.

W połączeniach szeregowych (4): PatKaz II 67v; Leop Iob 9/10; godźi śię nam wiedźieć/ iákim ſpoſobem przyſzły te áż do wiádomośći náſzéy ták nieogarnioné y niewymówioné/ tudźież y ſkryte páńſkie táiemnice BiałKat 83v; iż Bog ieſt iſtność dziwna żadnym rozumem nie ogárniona/ wſzechmogąca/ nalepſza y namożnieyſza. RejZwierc 8v.

W charakterystycznych połączeniach: nieogarniony(-a, -e) Bog (6), bogactwa krolestwa, bostwo (13), cudność, dobroć, dobrodziejstwo, Duch (Św.) (2), istność, kstałt [= sposób], łaska, majestat (Pański) (5), mądrość (4), natura boska, obyczaj, pałac, pokoj boży, postępek, rada boża, rozkosz(y) (2), rzecz (2), sądy (4), skarby krolestwa, sprawa (boża) (13), sprawca nieba i ziemie, sprawiedliwość pańska, syn, światłość, tajemnica (9), Trojca Św. (2), tron, wielmożność (3); w istności nieogarniony.

Wyrażenia: »nieogarniona moc (a. wszechmocność) (Boga, boża, Ducha Św.)« [szyk 4:2] (6): iż nieogárniona duchá świętego moc żywotá wiecżnego nas nábawia WujJudConf 252; NiemObr 110; Tám krol niebieſki w ſwey sławie/ śiędźie ná ſwym Máieſtaćie/ ná ſtolcu ſwey wielmożnośći/ w nieogárnioney ſwey mocy. ArtKanc S20v; SkarKaz 243b, 279b, 518a.

»myślą nieogarniony« (1): I rzekłem/ Pánie ktory mieſſkaſz w wieku/ [...] y ktorego Tron ieſt myſlą nie ogárniony [thronus inaestimabilis]/ y slawá nie poięta Leop 4.Esdr 8/21.

»(żadnym, ludzkim) rozumem, rozumowi nieogarniony« [szyk 25:6] (30:1): Abowiem ſie tu ſnádnie náucży káżdy wiedzieć/ na cżym Pan záſádzić racżył wolą ſwoię á dziwne przeyrzenie ſwoie/ á żadnym rozumem nie ogárnione ſpráwy y ſądy ſwoie RejAp AA7; iáko ſie to ſłowo [...] od wiekow dziwnie á nie ogárnionym rozumowi kſtałtem w onym wiecżnym Boſtwie zácżęło RejAp 162, AA2v, AA4, BBv, 7, 47v (13); iuż niechay będą otworzone y vſzy y ocży twoie y ięzyk twoy/ ábyś [...] vmiał wyſławiáć to ſwięte Boſtwo moie/ á tę żadnym rozumem nieogárnioną wielmożność moię. RejPos 205, 159, 160v, 264, 271v, 294 [2 r.] (10); RejZwierc 8v, 9, 184; RejPosRozpr b3v; CzechRozm 170v; Wſpomionę twoie ſpráwy niewyſłowioné/ Spráwy dawné rozumem nie ogárnioné. KochPs 114; LatHar 376.

Szeregi: »nieogarniony, bezmierny« (1): oglądáyże boſtwo iego nieogarnioné bezmierné OpecŻyw 131v.

»nierozeznany a nieogarniony« (1): ták iż iáwnie á iáſnie widział ony nierozeznáne ſpráwy á nieogárnione táiemnice Páńſkie RejAp AA3.

»nieskończony a nieogarniony« (1): Nie ſkóńczona á nieogárniona ieſth wielmożność Boża/ y godność Máieſtatu iego BiałKat 168v.

»niewymowny i nieogarniony« (2): ij z wielkim weſelim poſadzili ią [Maryję] na ſtoltzu krolewſkim wielbiątz ij ſlodko cieſſątz ſwym niewymownym ij nieogarnionym boſtwem. OpecŻyw 185; SkarŻyw 399.

»niewysłowiony i nieogarniony« (1): Na cżeść niewyſłowionemu y nieogárnionemu Bogu/ ktory w Troycy ſtráſzliwy y łáſkáwy kroluie ná wieki wiekom Amen. SkarŻyw 414.

»wielki a nieogarniony« (1): áby ták máli iáko y wielcy dawáli chwałę wielkiemu á nieogárnionemu máyeſtatowi Páńſkiemu. RejAp 157. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nie(ro)zmierzony a (i) nieogarniony« (2): Zádziwuie ſie onym nie rozmierzonym á żadnym rozumem nieogárnionym poſtępkom [...] Páńſkim. RejAp AA4v; WujNT Xxxxx3.

α. W funkcji rzeczownika (2): Abowiem ieden w drugim: y zupełność Boſtwá w Synie ieſt: nieogárnióny od nieogárniónégo: bo ich żaden nie zna: iedno weſpółek BiałKat b2v.
2. Niezmiernie, niewyobrażalnie wielki (20): SeklWyzn d2; LubPs Z4v; BibRadz Ps 117 arg; á przetho y krzywdá y obráżenie Máieſtatu iego [Boga] nieogárnióney obráżliwośći ieſt BiałKat 168v; KochPs 18; Ale [unia] ſynom od oyców przez ręce podána/ Nieogárnioné látá przetrwa nieſtárgána. KochProp 15; odpuść śmiáłośći moiey/ ktorey mi nieogárniona dobrotliwość twoiá dodáie LatHar 233, 64, 599, 680; SkarKaz 487b, 489a; Tyś z lubégo łoná Oycá mégo mię wywiódł: zkąd nie ogárnioná Cześć twa pánie ná wieki GosłCast 20.

nieogarniony w czym (1): O IESV Krolu przedźiwny/ [...] Słodkośći niewyſłowiona/ W poćiechách nieogárniona. LatHar 64.

W charakterystycznych połączeniach: nieogarniona(-y, -e) cześć, dobroć boża, dobrotliwość, kochanie, lata, litość, łaska, miłosierdzie (boże) (3), miłość (boska) (2), ofitość, obraźliwość, ogień, pociecha, poniżenie, radość, rozkosz, światło, wesele; w pociechach nieogarniony.

Wyrażenie: »rozumem nieogarniony« (1): ktore [społeczne radości] ſą dziwnym kſtałtem á żadnjm rozumem nieogárnione od wiekow ſpráwione tobie. RejPos 87.
Szeregi: »niewymowny, (i) nieogarniony« (2): A mnie co ſtąd? Rádość niewymowna/ weſele nieogárnione/ gdy te w poćiechách widzieć będę/ w ktorych ták wiele cnot [...] bacżę GrabowSet A3; LatHar 228.

»nieogarniony, niewysławiony« (1): O nieogárnione poniżenie tego Páná/ o niewyſławione vboſtwo. SkarKaz 489b.

»niewysłowiony,, nieogarniony« (1); LatHar 64 cf nieogarniony w czym.

»niezmierny alb o nieogarniony« (1): iż wſzelákie dobro/ [...] niſkąd inąd iedno od Bogá [...]/ iáko od morzá niezmiernego/ álbo ogniá nieogárnionego/ do nas płynie y pochodźi. KołakSzczęśl A2.

»wielki a nieogarniony« (1): Tá rzeká znácży wielką á nieogárnioną obfitość wſzelákich dobrodźieyſtw duchownych w onym żywoćie wiecżnym. BibRadz II 143c marg.

3. Nie mieszczący się w niczym, wszędzie będący, nie posiadający materialnego kształtu (o Bogu) (11): tocz dzyw nath dzyuy yz bog nyeogarnyony zgromadzyl ſyą y lezal w yey wnąthrznoſzczyach PatKaz II 47.

nieogarniony w czym (1): SkarŻyw 111 cf W przeciwstawieniu.

W polączeniach szeregowych (2): PatKaz II 43; ktorego ſſerokoſc nieogarniona: ktorego moznoſc niezwycięzona: ſprawiedliwoſc nieomylna: dobrotliwoſc nieskonczona RejPs 220v.

W przeciwstawieniu: »maluczki ... nieogarniony« (1): málucżki ná ćiele/ ále w Boſtwie nieogárniony w iey [Maryi] ſię żywoćie zámknął/ ná iey ręku odpoczywa SkarŻyw 111.

Wyrażenie: »miejscem (żadnym) nieogarniony« (4): mieyſcem nieogárniony: á cżemuż go Márya żywotem ogárnęla? CzechEp 184 marg, 184, 231, 309.
Szeregi: »bezcielesny i nieogarniony« (1): Nie máſz v P. Bogá áni lewice áni práwice, bo bezćielefny ieſt y nieogárniony SkarKaz 242b.

»nieogarniony ani widomy« (1): [Maryja] ogarnąla thego ktory byl nyeogarnyony any vydomy ktory nyebo y zyemyą ſtworzyl PatKaz II 47.

α. W funkcji rzeczownika (1): Zdrowá bądz Pánno/ ktoraś nieogárnionego wżywoćie ſwym ogárnęłá/ Chryſtuſa żywotádawcę wychowáłáś nam SkarŻyw 119.
4. Nie posiadający ograniczeń, absolutny (1): Wieſz [Boże] wſzyſtko, y we wſzem rząd maſz niogárniony [!] CiekPotr 62.

Synonimy: II.1. niedosięgły, nieprzebrany, niewyczerpany, niewypowiedziany, niewyrzeczony, niewysławiony, niezamierzony, niezmierzony; 2. nieokrążony, nieokreszony.

Cf OGARNIONY

AŻ