[zaloguj się]
[pdf]

NIERZĄDNIK (4) sb m

e jasne.

Fleksja
sg pl
N nierządnik nierządnicy
A nierządniki

sg N nierządnik (2). ◊ pl N nierządnicy (1). ◊ A nierządniki (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Człowiek źle, nieudolnie zarządzający, odznaczający się brakiem porządku (1): Pan ma co tydźień wiedźieć o Száfárſkich wydatkách: bo ſie ták łácwiey w vtrátách obacży/ y wſpomni ieſli regeſtr iſtotny. bo nierządnik y trzykroć ieden dług płácąc nie obacży ſie/ przeto że dawno. GostGosp 154.
2. Człowiek występny; dopuszczający się bezprawia i gwałtu (2): Popiel wtori [...] niechcemni Pan/ nierządnik wielki/ on ktorigo miſzi beli ziadli iako Hiſtoria ſwiatzi. PaprUp A4v.

W połączeniu szeregowym (1): Cżyli ná zwayce/ nierządniki/ gwałtowniki/ morderze/ łupieſcże/ na cudze ſię tárgáiące etc. CzechEp 11.

3. Mężczyzna żyjący rozpustnie, niemoralnie; amator, amatorculus, ancillariolus, embasicoeta, ganeo, mulierarius, omnium mulierum vir, scortator Cn (1): [A iſtotna ieſt to doſwiádſzona kaźń od Bogá ná ty nierządniki/ ktorzy iże ciáłem grzeſzą/ ná ciele tu ieſzcże rozmáitych bolow/ Włoſkiego łamánia/ Fráncuſkiego gáliká/ ſproſnych inſzych bolącżek doſtawáią. GilPos 54 (Linde).]

W połączeniu szeregowym (1): nieprzyiaćiołmi będą rozumieli być onych/ ktorzi ſą nieprzyiaćiołmi cnoćie: iáko ſą mężoboyce/ nierządnicy [libidinosi]/ wydźierácże cudzych rzecży/ y inſzemi niecnotámi ſplugáwieni ModrzBaz 20v.

Synonimy: 3. cudzołożnik, fryjerz, gach, gamrat, kurewnik, kurwiarz, miłośnik, nałożnik, nieczysty, porobnik, rozpustnik, rufijan, sprośnik, szkortarz, szkortator, wszetecznik.

AKtt