Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OBŁOCZNIK

Następne hasło: OBŁOCZONY »

OBŁOCZNY (9) ai

obłoczny (8), obłocny (1) Leop.

Oba o jasne.

Fleksja

sg
m	N	obłoczny	f	N	obłocznå
	A	obłoczny		A	obłoczną
	L	obłocznym		L	obłoczn(e)j

pl
N	subst	obłoczn(e)
G		obłocznych
A	subst	obłoczn(e)

sg m N obłoczny (2). ◊ [A obłoczny.] ◊ L obłocznym (2). ◊ f N obłocznå (1). ◊ A obłoczną (1). ◊ [L obłoczn(e)j.] ◊ pl N subst obłoczn(e) (1). ◊ G obłocznych (1). ◊ A subst obłoczn(e) (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „obłok” (9)
- W przen (3)
- a. Pochmurny, pełen obłoków (2)
  - Przen (1)
- b. Błękitny (o kolorze) (1)

Przymiotnik od „obłok” (9):

Wyrażenia: »chmury obłoczne« (1): Iuſz Phebus tchniące Konie do Morzá prowádził/ A Heſperus też chmury obłoczne zgromádził Gdy Ludwik Miſtrz Krzyżáckie vphy wywiodł ſwoie StryjKron 622.

[»mgła obłoczna«: Teraz do ćiebie przyidę we mgle obłoczney [Iam nunc veniam ad te in caligine nubis Vulg Ex 19/9] SkarKaz 257b (Linde).]

»odmiany obłoczne« = zmiana pogody, zachmurzenie (1): [jeśli rzeki powstają dzięki deszczom, to dlaczego egipski Nil wody ma pod dostatkiem] gdźie odmian tych obłocznych nie bywa? á ón nabárźiéy rośćie Oczko 7v.

[»obłoczna Tęcza«: Zwłaſczá iáko Iupiter z niebá z ſwoiéy ſtrony Obłoczną Tęczę zeſłał [Irim demissit IX 803] do sioſtry Iunony Z nielubem roſkazániem VergKoch 271 (Linde).]

»zasłona obłoczna« (1): Słońcu dźień/ chwilę kśiężycu dáć nocną; Wieſzáć ná wietrzech zaſłonę obłocżną; [...] Twych to rąk władza [Boże] GrabowSet V4v.

W przen (3): Oświeć Boże ćięmnośći/ Iák ſłonecżne promienie Zganiáią przykre ćienie/ Gdy obłocżne cżyſtośći/ Przez záchodzących chmur mienią właſnośći. GrabowSet D3; SkarKaz 244a.

Wyrażenie: »słup obłocny« (1): Wzywáli Páná/ á on ich wyſłuchał: wſłupie obłocnym [in columna nubis] mawiał do nich. Leop Ps 98/6.

a. Pochmurny, pełen obłoków (2):

Wyrażenie: »dzień obłoczny« (1): Iáko ſię pyta páſterz o ſtadzie ſwem [...] ták ſię pytáć będę o drobach moich/ y wyzwolę ie zewſzech mieyſc do ktorych ſię rozproſzyły wdzień obłocżny/ y pochmurny [in die nubis et caliginis]. BudBib Ez 34/12.

Szereg: »obłoczny i pochmurny« (1): BudBib Ez 34/12 cf Wyrażenie.

Przen (1): Bo bliſko dzień/ á bliſko dzień Iehowy/ dzień obłocżny [dies nubis]/ cżás narodow będzie. BudBib Ez 30/3.

b. Błękitny (o kolorze) (1):

Szereg: »bławy albo obłoczny« (1): Caesius color. Bława álbo/ obłoczna maść Błękitna fárbá. Mącz 30c.

Synonimy: a. chmurawy, chmurliwy, chmurny, ciemnochmurny, niepogodny, pochmurny, pochmurowaty; b. bławy, błękitny, niebieski.

Cf OBŁOCZYSTY, OBŁOKOWY