[zaloguj się]
[pdf]

ODNOSIĆ (351) vb impf i pf

impf (350) [w znacz. I.], pf (1) [w znacz. II.].

Oba o jasne.

Fleksja
inf odnosić
indicativus
praes
sg pl
1 odnoszę odnosimy, odnosim, odnosi(e)my
2 odnosisz odnosicie
3 odnosi odnoszą
praet
sg pl
1 m -m odnosił m pers -smy odnosili
2 m -ś odnosił m pers
f -ś odnosiła m an
3 m odnosił m pers odnosili
f odnosiła m an
n odnosiło subst
fut
sg pl
3 m odnosić będzie, będzie odnosić m pers odnosić będą, będą odnosić
imperativus
sg pl
1 niech, niechåj odnoszę niech odnosi(e)my
2 odnoś niech, niechåj odnoszą
3 niech odnosi
conditionalis
sg pl
1 m bym odnosił m pers bysmy odnosili, bychmy odnosili
2 m byś odnosił m pers byście odnosili
3 m by odnosił m pers by odnosili
f by odnosiła m an

inf odnosić (61). ◊ praes 1 sg odnoszę (26) [w tym: -e (2)]. ◊ 2 sg odnosisz (6). ◊ 3 sg odnosi (54). ◊ 1 pl odnosimy (8) OrzRozm, OrzQuin, RejZwierc, WerGośc, LatHar (3), WujNT, odnosim (3) BiałKat, SkarJedn, KochPs, odnosi(e)my (1) GrabowSet. ◊ 2 pl odnosicie (4). ◊ 3 pl odnoszą (50). ◊ praet 1 sg m -m odnosił (1). ◊ 2 sg m -ś odnosił (1). f -ś odnosiła (1). ◊ 3 sg m odnosił (22). f odnosiła (2). n odnosiło (1). ◊ 1 pl m pers -smy odnosili (1). ◊ 3 pl m pers odnosili (28). ◊ fut 3 sg m odnosić będzie (3), będzie odnosić (2); odnosić będzie RejZwierc (2); odnosić będzie : będzie odnosić SarnStat (1:2). ◊ 3 pl m pers odnosić będą (2) BibRadz, RejAp, będą odnosić (1) SarnStat. ◊ imp 1 sg niech, niechåj odnoszę (13). ◊ 2 sg odnoś (3). ◊ 3 sg niech odnosi (2). ◊ 1 pl niech odnosi(e)my (1). ◊ 2 pl niech, niechåj odnoszą (3). ◊ con 1 sg m bym odnosił (1). ◊ 2 sg m byś odnosił (1). ◊ 3 sg m by odnosił (9). f by odnosiła (2). ◊ 1 pl m pers bysmy odnosili (3) Diar, LatHar, PowodPr, bychmy odnosili RejPos (2). ◊ 2 pl m pers byście odnosili (2). ◊ 3 pl m pers by odnosili (4). ◊ part praes act odnosząc (27).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w. s.v. odnieść.

I. Impf (350):
1. Niosąc powodować zmianę miejsca; referre Mącz, Calep; portare PolAnt; afferre, deportare, reportare Mącz; perferre Calep [w tym: co (15)] (24):
a. Niosąc sprawiać, żeby czegoś na danym miejscu nie bylo, wynosić (8):

odnosić skąd dokąd (1): Deporto, Odwożę/ odnoſzę ztąd gdźie yndźiey. Mącz 313d.

Zwrot: »odnosić precz« (1): Afero, Odnoſzę precz. Mącz 122b.
Przen (6): Przeto á iákoż ktora z tákich ſchadzek odeydźie odnoſząc ſerce wolne od wſzetecżnego lubowania ModrzBaz 54v.
Zwrot: »precz odnosić« (1): Siłę/ y głádkość/ látá precz odnoſzą KochFrag 30.
a) Odstręczać, zniechęcać do kogoś [od kogo, od czego] (4): nie dáy ſie nigdy odnośić żadnym ſtráchom á mocy ſwiátá tego/ od mocy á od zwirzchnośći Páná ſwego. RejPos 253.
Zwrot: »myśli, umysł odnosić« [szyk zmienny] (1:1): RAcz miły panie [...]: aby [...] zadna nauka omylna: myſli naſſych od ciebie [...] nieodnoſiła RejPs 17v; nie odnoś nic w they ſtałośći ſwey vmyſłu ſwego od Páná ſwego RejZwierc 178.
Szereg: »odłudzać a odnosić« (1): Tu iuż Pan tey ſpráwiedliwośći potrzebuie/ [...] iżbychmy ſie temu nędznemu á obłudnemu ſwiátu nigdy nie dáli odłudzáć á odnośić od niego RejZwierc 141v.
b. Przenosić z jednego miejsca na drugie; przen [od czego ku komu] (1): Miłośierdźia twego Niech promień biiąc w ſerce/ odnośi od niego Ku tobie iáſny odraz [!] chwały y miłośći SzarzRyt B3v.
c. Zanosić w określone miejsce [dokąd] (9): ZapWar 1535 nr 2446; Strum I [2 r.]; Calep 779a; Ták teraz ániołowie duſze świętych odnoſzą do niebá/ iáko ná on czás duſzę Lázárzowę ná łono Abráámowe. WujNT 263, 263 marg; ODnośić té pieniądze Deputat ieden piérwſzą ratę/ á drugi/ drugą ratę ma bydź powinien do Lwowá SarnStat 363.
Przen (2): á [poganie] Chryſtuſowi ſię klániáiąc/ y wiárę S. przyimuiąc náukę iego w ſercu do domu odnośili SkarŻyw 30; Raz áno ſye ſpuſcza zorzá/ A dźiéń odnośi do morzá. Raz áno práwé południé/ Słońce świéći práwie cudnie. PudłFr 21.
d. Zanosić na poprzednie miejsce, przynosić temu od kogo się wzięło (6): BibRadz 2.Par 24/11; Mącz 124b; dadzą mnie powrozów/ gdy proſzę/ Bo pięknie wyſuſzywſzy cáło ie odnoſzę KochFr 94; Calep 903b.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Reporto, Odnoſzę álbo przinoſzę záś com był wziął. Mącz 313d.

Przen [kogo dokąd] (1): Coś przyſzedł poćieſzáć/ w żáłośći rzewliwe/ Owce/ w ſwą owcżárnią odnośić/ błędliwe. GrabowSet N.
2. Dawać, dostarczać, doręczać komuś jakąś rzecz (często posługując się inną osobą lub samemu pośrednicząc w doręczaniu jakiejś rzeczy); adferre (afferre) PolAnt, Modrz; offerre PolAnt [co] (8): Inſze pieniądze od trzech Złotych obrácáią częſć ná Piſárzá/ częſć do wyſzſzego Práwá/ częſć ſłudze który Rotuł odnośi GroicPorz bb3v.

odnosić do kogo (2): do ktorychby [stróżów skarbu] cyrográfy weſpołek z pieniądzmi wybránemi Poborce powiátowi odnośić mieli ModrzBaz 125; ZapKościer 1581/24.

odnosić komu (4): ieſliż zwyćięſtwo wezmą/ tedy y łupy y wſzytki ine rzecży kthorych doſtáli/ krolowi odnoſzą. BibRadz 3.Esdr 4/5; Potym nákradſzy/ náwydźierawſy/ y náłupiwſzy/ cżegokolwiek doſtánie odnosi tei ktorą miłuie. BibRadz 3.Esdr 4/24, 3.Esdr 4/22; BudBib Eccli 14/11.

Zwroty: »odnosić dary« (1): Synu cżyń ſobie dobrze według máiętnośći ktorą maſz/ á odnoś Pánu godne dáry [oblationes offer]. BudBib Eccli 14/11.

»przez posła odnosić« (1): WYDERKOF recognitionem zową, [...] gdy kto pewną pieniędzy liczbę dochodu vroczyſtégo kupuie zá pewną ſummę, którą ná vroczyſty czás winien przez właſnégo poſłá odnośić. SarnStat 1269.

Szereg: »oddawać i odnosić« (1): A z tąd poznać możećie/ iáko nád wámi niewiáſty pánuią/ Izali nie ná nie robicie y prácuiećie? á wſzytko tho záſię niewiáſtam oddawaćie y odnośićie. BibRadz 3.Esdr 4/22.
3. Zabierać, pozbawiać [co od kogo] (1): wſtępuiąc w niebo/ á obliczność ćiáłá od nas odnoſząc/ nie chćiał nas bes Páſtérzá widomégo zoſtáwić BiałKat 133.
4. Przekazywać rozstrzygnięcie, osądzenie jakiejś sprawy odpowiedniej osobie lub instancji; referre PolAnt [w tym: co (6); do kogo (6), do czego (1)] (7): Ty ſam ſpráwuy rzecz od ludu do Bogá/ á rzeczy trudne odnoś do niego. BibRadz Ex 18/19; Y wybrał Moiżeſz ze wſzego ludu Izráelſkiego męże ſtáteczne [...]. Ktorzy ſądźili lud czáſu káżdego/ A ieſli było co trudnego/ do Moiżeſzá odnoſili BibRadz Ex 18/26, Ex 18/22; WujJud 85v.
Zwrot: »przą, sprawę, wątpliwość odnosić« (1:1:1): BudBib Deut 1/17; Bo przełożeni świeccy/ Ceſárze y krolowie nie mogą być ſędziámi w rzeczách około wiáry: iedno ſámi Biſkupi y przełożeni duchowni [...]. Do tych tedy wſzytkie wątpliwośći w wierze odnośić potrzebá WujNT 461; POdkomorzy Ziemſki [...] ſpráwy około gránic/ ma odnośić do ſądu Ziemſkiégo. SarnStat 1175.
5. Powiadamiać, relacjonować, przedstawiać, przekazywać czyjeś słowa; deferre JanStat, Cn; annuntiare PolAnt; referre JanStat; denuntiare, docere, indicare, instruere, nuntiare, perferre, renuntiare, significare Cn [w tym: co (16)] (32): oni [sędziowie] też tákowąż [przysięgę] vczynić máią/ z tym dokłádem. Iż [...] rad táiemnych odnośić/ y podárków bráć nie będźie. SarnStat 868, 324.

odnosić do kogo (3): á przedſię ná nim [Bogu] przeſtáwáć niechcą: áni do niego ſámego krzywd ſwych odnoſić CzechRozm 251; SkarJedn 119; NiemObr 70.

odnosić komu (9): RejPos 174v; ći theż [baszowie] Poſłow ſłucháią poſelſthwá ze wſzech kráin/ y odnoſzą Ceſárzowi BielSpr 50v; GrabowSet H; á ći będąc przyśięgli máią ſłucháć ſkarg: y té Vrzędnikom Káncelláriiéy Króleſtwá náſzégo wiernie winni będą odnośić SarnStat 946, 319 [2 r.], 324; SiebRozmyśl [M]; [aniołowie] Służą nam dodáiąc nam myśli świętych/ [...] y odnoſząc modlitwy náſze P. Bogu SkarKaz 635a.

odnosić dokąd [= do kogo] (1): y przetoż Páweł S. odnoſząc do kośćiołow dekret Zboru Ierozolimſkiego/ nie mowił: Doświádczayćie/ ále roſkázował on dekret záchowáć. WujNT 712.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze z zapowiednikiem: to; zaimek względny] (2): BiałKat 48v; Ciſz S. oycowie [...] piſząc do Agátoná Papieżá/ ták mowią: My do ćiebie [...] to co ſię dziać ma odnośim SkarJedn 119.

W charakterystycznych połączeniach: odnosić dekret, krzywdy, modlitwy, rady tajemne, skargi (3); odnosić do kościołow, do ludzi; odnosić Bogu, cesarzowi, urzędnikom (2).

Zwroty: »poselstwo odnosić« (2): CzechRozm 44; Cchóć [!] iéy [Maryi] Aniół ták zácné poſeſtwo odnośi Od Bogá nawysſzégo SiebRozmyśl [M].

»odnosić słowo [czyje]« [szyk zmienny] (2): Támżem ia ná ten czás był miedzy Pánem/ y miedzy wámi/ ábym wam odnoſił ſłowo [annuntiare verbum] Páńſkie BibRadz Deut 5/5; NiemObr 70.

W przen (3): pan piérwſzym przykázaniém ſercá náſze k ſobie przywodząc/ W wtórym wnet wędzidłá vſtom włożył: áby to ięzyk odnośił/ co w ſercu ma: á ſercá ſwego pewnym vrzędownikiem był/ á poſłem nie omylnym. BiałKat 48v, 48v.
Zwrot: »poselstwo odnosić« (1): O ſwięteż to poſelſtwá nam odnośić racżyſz náſz miły Pánie s they błogoſłáwioney łodki twoiey. RejPos 174v.
a. Przekazywać z powrotem [ze zdaniem dopełnieniowym] (1):

W przeciwstawieniu: »donosić ... odnosić« (1): gdyż każdy poſeł co mu roſkażą donośi/ á co opowiedzą odnośi. BielSpr 48v.

b. Oskarżać, denuncjować; accusare, arguere, criminari, postulare Cn [w tym: kogo (7), co (4)] (12):

odnosić do kogo (6): Tego Kośćiołá [Chrystus] ſłucháć nam kazał/ y do niego wyſtępy brátá nievkárnego odnośić WujJud 131; SkarJedn 357; Drudzy go [Witalisa] do Pátryárchy Alexándryiſkiego [...] odnośili. Lecż on złego o nim mnimánia żadną miárą bráć niechćiał SkarŻyw 107, 479; CzechEp 77, 258.

odnosić u kogo za kogo [= że jest kimś] (1): Lecż nie zeſzło y ná zazdrośćiwych obmowcach/ ktorzy go v dworu/ y vſamego/ Krolá/ iáko zá cżárowniká/ [...] odnośili SkarŻyw 507.

odnosić komu (3): Mieli teſz táiemne ſwe widze/ ktorzy im odnośili/ gdy bráćia ich ſobie okrom ocżu ſtárſzych nieprzyſtoynie pocżynáli. SkarŻyw 298; á Káſztelan w ćiągnieniu ſpráwiedliwość z ſzláchty czynić ma/ [...] á niepoſłuſzné nam y potomkóm náſzym będźie odnośić SarnStat 302, 129.

Zwroty: »niesłusznie, niewinnie odnosić« (1:1): [Grecy] roſterk á nie pokoy z kośćiołem Bożym rychło po przyięćiu wiáry do ćiebie [narodzie ruski] wnieſli/ iedność y miłość tobie brzydząc/ á nas niewinnie do ćiebie odnoſząc SkarJedn 357; Otoż niewiem przyſtáłoli to duchowney oſobie [...] ſłowá moie wywrácáć [...] á mnie do Zwierzchnośći y poſpolſtwá nieſłuſznie áni prawdźiwie odnośić CzechEp 77.

»odnosić skargami« (2): Wielkié bezpráwia/ y gwałty rózné odnoſzą do nas częſtémi ſkárgámi Krákowſkiégo miáſtá obywátele SarnStat 504 [idem] 961.

Szereg: »odnosić i podejrzanym czynić« (1): y odnośili go do Krolá/ y podeyrzánym cżynili SkarŻyw 479.
6. Wyobrażać, wyrażać symbolicznie [co] (6):
Zwroty: »fizerunk, kształt odnosić« (4:1): Gdy to ſłowo Mſza vſłyſzyſz/ ná śmierć Páńſką y ofiárę iego krzyżową wſpomniéć ieſteś powinien: bo ten fizerunk odnośi w ſobie. BiałKat 351 marg; kthóra Mſza ieſt niekrwáwa ofiárá ónéy krwáwéy Chryſtá Páná ná krzyżu kſztałt ná ſobio [!] odnoſząc. BiałKat 351, 233v [2 r.], 348v.

»w sobie, na sobie odnosić« [szyk zmienny] (3:2): Małżeńſtwo zacna świątość ieſt: bo odnośi w ſobie złączenié známienité Chryſtuſá Páná/ z iego miłym Kośćiołem BiałKat 368v, 233v, 348v, 351 [2 r.].

7. Pełnić jakąś funkcję, spełniać jakieś obowiązki [co] (3):
Zwrot: »na sobie odnosić« (3): że kápłanów tákich potrzebá: którzyby zwiérzchnie vrzędy ná ſobie odnośili rozdawánia Sákrámentów y ſłowá Bożégo przepowiádánia BiałKat 366; SarnStat 859; iż cżáſu przygody y potrzeby/ [Ulisses i Eneasz] ſámi v rudlá śiedźieli y ſternicży vrząd ná ſobie odnośili KlonFlis A3v.
8. Być obiektem jakiegoś oddziaływania, doznawać, doświadczać; reportare PolAnt, Vulg, JanStat, Cn; accipere, ferre PolAnt, Modrz; sustinere Modrz, Vulg; capere, luere, obtendere, perfene Modrz; adquirere, percipere, recipere Vulg; auferre, referre Cn [w tym: z podmiotem nieosobowym (10); co (264)] (265): Diar 61; kthory ſztrofuie złośniká/ odnośi ohydzenie. BibRadz Prov 9/7; Prot D3; GórnDworz V v; Iákóż tedy wykład odnoſzą ty ſłowá? BiałKat 83v; RejZwierc 131; WujJudConf 166v; CzechRozm 122v, 128v, 233; O nędzny ſtanie Rzecżypoſpolitey náſzey/ w ktorey y ći co vcżynili krzywdę/ y ći co ią odnieśli/ y ći co od niey ſą dáleko/ tęż iednáką niekárność odnoſzą ModrzBaz 85, 24; KochOdpr C3; że té wody idąc/ á biórąc ſye z kruſzców róznych [...]/ przez iákié meaty idą/ thych właſność odnoſzą Oczko 8; Widźiałem w Allexándryiéy opuchłe/ y ná boki lewé choré/ którzy źiemię z Egiptu vżywáli/ łędźwié/ vdy/ rámióná/ zad/ boki/ y pierśi námázuiąc/ á znáczną pomoc odnoſząc. Oczko 17v, 18v, 23v, [43]v; Dałeś mu/ czego prágnął: á oczkolwiek prośił/ W żadnéy rzeczy odmiotu nigdy nie odnośił. KochPs 29; Niechay zá to/ Boże moy/ wſtydu nie odnoſzę/ Ze ćię w ſwych doległośćiách o rátunek proſzę. KochPs 43, 34, 100, 101, 167; SkarŻyw 14, 63, 75, 136, [236], [282], 596; CzechEp *2v, 165; NiemObr 15; ReszList 143, 148; ActReg 54, 140; Anáxágorás Philozof/ też ſtąd pochwałę odnośi/ że ſkromnie znioſł ſmierć ſyná ſwoiego Phil N2, S; GórnTroas 25; Záłośći/ ktore w dniách ſwoich odnoſzę/ By ie Bog ſkroćił/ o to ia nie proſzę GrabowSet A4v, C3v, D2v, Qv; RAcż to dáć Pánie/ prośimy ćię/ ábyſmy ſię z świętá błogoſłáwionego Apoſtołá twego Thomaſzá weſelili/ á przy tym záwżdy/ y z przycżyny iego porátowánie odnośili LatHar 435, 10, 138, 438; RybGęśli D2v; WujNT Act 23/25, 2.Thess 1/4, 1.Petr 1/9, 2/19, Aaaaaa; SarnStat 740, 1270; SiebRozmyśl C2v; PowodPr 19 marg; SkarKaz 637b; GosłCast 29; KlonWor 37, 53; Ze ia te wáſze ſtroie w tych Xiążęczkách gánię. [...] odpuśććie mi proſzę/ Niechay zá to niełáſki wáſzey nie odnoſzę. ZbylPrzyg B4, B4v.

odnosić od kogo, od czego (39:1): GliczKsiąż H6v; RejAp 11; náwroćmy ſie záſię do pociech ſwoich/ ktore wierni Páńſcy vſtáwicżnie odnoſzą od thego Páná ſwego RejPos 276v, 123v, 276, [292]v; BiałKat 348v; BiałKaz L3v; CzechRozm 81, 226v, 229v, 238v; PaprPan Q4; záiſteć ći/ ktorzi márnie vtrácáią máiętność/ godni ſą karánie od Dozorców ábo Przełożonych zá to odnośić. ModrzBaz 32, 107v; SkarJedn 141; KochPs 33; SkarŻyw 581; CzechEp 20; NiemObr 130; KochEpit A2v; od ludźi naśmiewiſká odnośimy WerGośc 204; PudłFr 40; Phil B, Bv, S4; LatHar 26; WysKaz 13; WujNT Iac 2/9; SKárżyli ſie obywátele źiem Ruſkich/ iż [...] niebeſpieczeńſtwá odnoſzą od rozbóyników. SarnStat 502, 647, 1182; SiebRozmyśl H4v; WitosłLut A5; PowodPr 43; VotSzl B2v; CzahTr F2v, H; Choć ſię zdádzą nabożni/ y ná twarzy ſrodzy: Przećie od nich bezprawie odnoſzą vbodzy. KlonWor 50, 71.

odnosić u kogo (2): iſz [Jezus] wolał áby onim do cżaſu rozumiáno/ iſz był proſtego cżłeká ſynem: niſzli żeby miła mátká iego przymowkę v ludzi y podeyrzánie cnoty ſwey odnośić miáłá. SkarŻyw 242; SkarKazSej 668a.

odnosić z kogo [= dzięki komu] (1): O IEzu Synu P. Máryey/ rácżże w ſerce moie wlać łáſkę twoię/ [...] ábym ćię mogł doſkonále miłowáć/ [...] z ćiebie y od ćiebie chwałę odnośić. LatHar 26.

odnosić z czego (18): OrzRozm C2v; Dármoć ſye kochamy w tych Seymowych Sądźiéch/ z których nic nie odnośimy iedno Limitácyą/ á próżne worki OrzQuin B4; GórnDworz Ll3; RejPos 305; KuczbKat 65; RejZwierc 252; KarnNap A2, A3; ModrzBaz 142; Bo inacżey lepiey/ iáko Pan mowi/ y oko/ y rękę/ y nogę vtráćić: niſzli iákie vbliżenie ná zbáwieniu z towárzyſtwá y przyiázni ludzkiey odnośić. SkarŻyw 59, 162; ReszHoz 137; GrabowSet P4; LatHar 257, 438, 676; [heretycy] żadnego pożytku z dobrego y świętego piſmá Bożego nie odnoſzą WujNT 629; SkarKaz 40b.

odnosić z strony [= z powodu] kogo (1): Niech ćieſzą ſię tą przenaświętſzą mátką/ ktora [...] tákie boleśći z ſtrony namilſzego dźiećięćiá odnośi. SkarKaz 45a.

W charakterystycznych połączeniach: odnosić bezprawie, cześć, dobrodziejstwo, dokończenie żywotów, dziękowanie, frasunek (2), gabania czartowskie, groźbę, krzyż, męki cielesne, naśmiewiska, naukę, niebezpieczeństwa, niekarność, niełaskę (3), nienawiść, niesławę, niewdzięczność (2), obmowkę, odmiot (2), odprawę, odpuszczenie grzechow (3), ohydzenie, piekło, pochop, pochwałę, pociechę, poczciwość, podejrzanie cnoty, pogorszenie, pomoc, poratowanie, posiłek, potępienie (2), potwarz (2), przeklęctwo (2), przezwiska, przyganę, przymowkę (2), radość, rozgrzeszenie, rozkosz, rozszyrzenie sławy i bogactwa, smutek, sromotę (2), strofowanie, sznupki, śmiechy, trudności (prawne) (2), trwogę, ubliżenie, ucisk, umnięjszenie, urąganie, wesele (2), własność (2), wstyd (3), wykład, wzgardę (2), zacność, zalecenie ucznkow dobrych, zbawienie (2); odnosić od Boga (od Pana) (7), od cesarzow, od dozorcow, od kapłana (2), od ludzi (3), od nieprzyjaciela, od przełożonych, od rannego, od strony przeciwnej, od świata, od zakonu, od żołnierzow; odnosić u Pana Boga (2), u ludzi; odnosić niewinnie, słusznie, ustawicznie (2).

Zwroty: »błogosławieóstwo odnosić« [szyk zmienny] (6): Od kogoż nędzniku w then cżás obiáwienie maſz? od kogoż w ten cżás błogoſłáwieńſtwo odnosiſz? RejAp 11; RejPos 110v, [292]v, 352; Co zá pożitki/ á co zá błogoſłáwieńſtwá ći odnoſzą ná ſobie/ ktorzy prawdziwie ciáłá páná Kryſtuſowego pożywáią. RejPosWiecz2 93 marg; KochPs 33.

»chwałę odnosić« (10): GliczKsiąż H6v; BiałKat 348v; Co iſz z roſkazánia Bożego táiemnego [...] vcżynił/ nie tylko przygány niema/ ále z posłuſzeńſtwá ták trudnego chwałę odnośi. SkarŻyw 162; Chwałę odnośćie wſzyścy ludźie ſercá práwego. LatHar 41 [idem 161, 438, 473, 610], 26, 161, 438, 473, 610; Ktorzy w ſześćinaſtu lat kopije kruſzyli/ Z Turki/ od ktorych záwſze chwałę odnośili. CzahTr H.

»[co] na ciele swym odnosić« (1): choć [Chrystus] ran bárzo wiele Od nich ná ćiele ſwym naświętſzym odnośił SiebRozmyśl H4v.

»cirpliwie odnosić« (1): który [Jezus] [...] ćirpliwie krzyż odnośił: y wſzyſtko poháńbienie ſwé lekce ſobie ważył. BiałKat 91.

»odnosić dank [= nagrodę]« (1): Dobrochowſki odnosi dánk człeká dobrego. CiekPotr 2.

»odnosić dekret« = ponosić karę określoną w dekrecie [szyk zmienny] (4): RejAp 163v; iuż káżdy pewnie ná ſobie odnośi ony ſtráſzliwe dekrethá Moiżeſzowe RejPos 178v, 123v; PowodPr 37.

»ducha odnosić« = doznawać działania Ducha Św. (1): Tylko ćię pokornie proſzę/ Niech duchá twego odnoſzę. Aby mię w mey wątpliwości/ Bronił z ſwey Boſki możnośći CzahTr H3v.

»gniew odnosić« (6): CzechRozm 253v; A gniew ſwoy ſrogi rácż iuż vhámowáć: Ktory zá grzechy ſwe słuſznie odnoſzę ArtKanc L12; GrabowSet Dv; Vſtáwiamy/ iż ilekroćby ſie którym tráfiło wádźić [...] á w téy zwádźie ſługá Páná ſwégo broniąc [...] kogo ránił: zá to żadnego gniewu y niełáſki od ránnégo/ y przyiaćiół iego odnośić nie ma. SarnStat 647; KlonWor 71, 77.

»odnosić grzechy (a. niedostatki grzechu)« = przejmować na siebie cierpienie za cudze grzechy (2): [Chrystus] Sſthał ſie pośrzednikiem miedy [!] námi á Bogiem oycem ſwoim/ vbłagáiąc gniew iego/ á odnoſząc ná ſobie niedoſtáthki grzechu náſzego. LubPs Z2, Z3v.

»karanie (a. niejednakość karania, a. poenam), kaźń, winę odnosić« [w tym: z podmiotem „grzech” (1)] = ferre poenam PolAnt; luere a. obtendere poenam Modrz; redargutum esse, poenam sustinere Vulg [szyk zmienny] (20:5:2): LubPs Fv; GroicPorz c2; BibRadz Num 18/23, Ez 18 arg; HistLan F2; KuczbKat 225; CzechRozm 226v, 233, 238v; A żadne wolnośći/ niemáią być ták wielce ważone/ áby kto broniąc ſię nimi miał karánia vchodźić/ ábo nieiednákość karánia odnośić. ModrzBaz 70, 32, 64; iáko dziećię iákie głupie/ zá iábłko wieś przedał: ſłuſzną kazń ſwego łákomſtwá odnoſząc. SkarŻyw 346, 337; Iż ktoby zakonem Moiżeſzowym pogárdźił/ ten bez miłośierdźia ná dwu ábo ná trzech świádkow karánie odnośił. CzechEp 368, 13; A co więtſza/ te hániebne grzechy ilekroć nie odnoſzą kaźni/ tylekroć kłádą ciężar pomſty Bożey ná wſzyſtkę Koronę GórnRozm D; GrabowSet N; LatHar 268, 582, 624, 725; Iáko Sodomá y Gomorrá [...] zwſzeteczniawſzy/ [...] wyſtáwione ſą ná przykład/ ogniá wiekuiſtego karánie odnoſząc. WujNT Iudae 7, Iac 2/9; Ale poymánié ma bydz oſtrozné: bo alias poenam talionis Stároſtá odnośi, ieſli ſub prȩtextu officij poymuie kogo. SarnStat 495; áby niewinny zá winnégo nie był obwinion y winy odnośił SarnStat 1170; SkarKazSej 701a.

»[co] za kaźń odnosić« (1): Abowiem nie idzie to zátym/ iż gdy kto pokim ſpráwy/ práwá/ vſtáwy/ náukę/ zwycżáie/ odmienia/ [...] żeby to ná ſobie po śmierći zá iednę kaźń od Bogá/ ktory tego dopuſzcża/ odnośił. CzechRozm 81.

»krzywdę odnosić« = iniuriis esse opportunum Modrz [szyk zmienny] (4): ModrzBaz 124; ReszList 150; KochSob 61; Kthorzy od kogo krzywdę odnoſzą/ tych wedle práwá broń Phil S4.

»łaskę odnosić« (2): Skąd nie wątpimy że tákowi wſzyſcy pewne grzechow odpuſzcżenie y łáſkę Bożą odnoſzą. WujJudConf 81v; GrabowSet M3v.

»miłość odnosić« (3): Miłość zá to odnośi od wſzytkich życżliwie PaprPan Q4; NiemObr 130; PudłFr 40.

»odnosić obietnice« = doznawać spełnienia obietnic [szyk zmienny] (2): RejPos 352; by iuż nie było áni obietnic ták mocnych [...]/ ktore poććiwy cżłowiek [...] nieomylnie odnośić ma. RejZwierc 130v.

»pociechy odnosić« [szyk zmienny] (9): A dla iego imieniá ocż go kolwiek prośi/ Widzę iż káżdy táki pociechę odnośi. RejWiz 165v; RejAp 47; RejPos 69v marg, 110v, 276, 276v; SkarŻyw 584; A k temu káżdy do tego ſpoſobiony/ odnośił z onego mieyſcá [= kościoła Salomonowego] poćiechy y potrzeby ſwoie o ktore Páná Bogá prośił SkarKaz 40b; SkarKazSej 668a.

»odnosić pomstę, [co] z pomstą« [szyk zmienny] (3:1): RejAp 47v; lecż ma złość/ y z grzechem proſtotá/ Niech proſzę odnośi tu/ z pomſtą karánie GrabowSet N; to zeznáć muſzę/ Ze pomſtę ſpráwiedliwą zá grzech moy odnoſzę. CzahTr B, C2v.

»pożytek, zysk odnosić« = commodum reportare JanStat [szyk zmienny] (11:2): RejPosWiecz2 93; KuczbKat 65; RejPosRozpr c4; CzechRozm 60; A trzeći záś ták ij [urząd] ſpráwuią/ że máły z niego Páńſkie Owiecżki/ y oni ſámi pożytek/ á my wielką záłoſć odnoſić muſimy. KarnNap A2, A3; pilnie y oſtro w ſpráwy świátá tego [...] wglądáiąc/ nie ládá iákie pożytki docżeſne/ iáko ſławę y zacność odnośiſz. CzechEpPOrz **2; ReszHoz 137; GórnRozm L3v; Oſobliwie niegdy Aryſtoteles gdy go pythano/ coby zá zyſk fałſzerze odnośili/ odpowiedział: [...] Phil F4; LatHar 257; WujNT 629; SarnStat 798.

»rany odnosić« (2): Ktorzy [...] dla milośći oycżyzny ſwey rány od nich [od nieprzyjaciół] odnośili. BiałKaz L3v; SiebRozmyśl H4v.

»skutek odnosić« [szyk zmienny] (3): przecż nie odnośiemy Skutku ſwych płácżow/ śieroty vbogie? GrabowSet E3, D4v; PowodPr 67.

»sławę odnosić« [szyk zmienny] (9): GliczKsiąż H6v; iáko ten rycerz więtſzą ſławę odnośi/ ktory ſztukę telko kordá w ręku máiąc/ [...] przez woyſko ſie przebije GórnDworz Aa2v, B; RejZwierc 44v, 85; WerKaz 299; y iáko ſię ktora chorągiew w woney [!] potrzebie popiſáłá/ ták ſławę/ álbo nie ſławę odnośiłá GórnRozm B2; Pithágorás Sámius też ſtąd wielką odnośi ſławę/ iż wprzod vcżniow ſwych náucżał milcżeć niż mowić Phil G; CzahTr H.

»na sobie, sobie odnosić« = accipere sibi ipsi PolAnt; sibi adquirere, recipere in semetipso Vulg [szyk zmienny] (46:1): DiarDop 119; LubPs V4 marg, Z2, Z3v; GroicPorz c2 [2 r.]; Ten ktory ſztrofuie ſzyderzá/ odnośi ná ſobie zelżywość BibRadz Prov 9/7; RejAp 163v; RejPos 123v, 175v, 178v, 234v; RejPosWiecz2 93; BiałKat 143v; HistLan F2; KuczbKat 225; RejZwierc 85, 126; MycPrz II B[3]v; BiałKaz M2v; [Chrystus] przeklęctwo nie zá ſwe vcżynki ná ſobie odnoſił CzechRozm 228v, 81, 218v, 229v, 232v, 233 [2 r.] (11); Záś kto śię boi iákiey przygody/ álbo kto ią iuż ná ſobie odnoſząc ſmęći śię/ áza się y tem niemuśi zmienić? ModrzBaz 7, 23; Iż nie ći ſą ſzcżęśliwi ktorzy drugich prześláduią [...]: ale ći ktorzy to wſzytko ná ſobie odnoſzą CzechEp 20, 13, 20, 24 [2 r.], 25; NiemObr 3; á co dźiś ná ſobie Odnoſzę/ dźieie mi ſię nád moie zaſługi KochFr 98; ReszList 150; A ktorzy ſię ſprzećiwiáią/ potępienie ſobie odnoſzą WujNT Rom 13/2, Rom 1/27; SiebRozmyśl H2; CzahTr C2v, G2v.

»szkodę odnosić« = detrimentum capere Modrz [szyk zmienny] (6): A dobro poſpolité prze wnętrzną niezgodę/ Odnośi ćięſzką żáłość y okrutną ſzkodę. KochZg A2; zktorych [złych urzędników] więcey ſzkody Rzecżpoſpolita odnośi/ niżli zniepożytecżnego Sżołtyſá. ModrzBaz 142; SarnStat 1182, 1270; SkarKaz 205a; VotSzl B2v.

»upominek, dar odnosić« [w tym: dar, upominek (1)] (2:1): pátrzay [...]/ iáko biegáią z nowinámi [...] zacni poſłowie/ zacni ludzyé: dáry/ vpominki/ rádośći y pocżćiwośći wielke [!]/ s tego odnoſząc. RejPos 305; MycPrz I Cv.

»zapłatę, nagrodę (a. nagrodzenie) odnosić« = reportare finem PolAnt; praemium referre Modrz; percipere a. recipere mercedem Vulg [szyk zmienny] (7:2): Gdyż to jest każdej krzywdy natura, że kto się o nie skarży, albo nagrodzenie jej odnosi, albo wżdy obmowkę jaką Diar 44; GroicPorz c2; BibRadz 1.Petr 1/9; GrzegŚm 32; RejZwierc 126; ModrzBaz 107v; A ći [...] bluźniąc to czego niewiedzą w zátráceniu ſwym záginą/ odnoſząc zápłátę nieſpráwiedliwośći WujNT 2.Petr 2/13, Luc 23/41, Rom 1/27.

»zelżywość, hańbę odnosić« (3:2): RejZwierc 80v; Ci bogowie ze złotá y ze śrebrá ſą podobni kamieniom z gory wyłamánym ktorich chwalcy zelżywość odnoſić muſzą. BudBib Bar 5/38; Chwalili Bogá Kátholicy á Heretykowie háńbę odnoſząc z vporem dyabelſkim odchodzili. SkarŻyw 372, 305; SkarKazSej 687a.

»zwycięstwo, tryumf odnosić« [szyk zmienny] (6:1): SkarŻyw 557; Y ſamże ty ieden maſz z nas tryumph odnosić GórnTroas 25, 23; ponieważ żeś wáſzá kró: M. wielkie bitwy ztaczał/ częſté też zwyćięztwá odnośił OrzJan 94; LatHar 626; PowodPr 33; Ieſzcze ſzczęśliwe ieſt kroleſtwo/ ktore [...] woiowáć ſię nie dopuśći/ y ná woynie ſzczęśliwe zwyćięſtwá odnośi. SkarKazSej 685a.

»żałość (a. żal) odnosić« (4): Niechay wzdam ieden żal ná ſobie odnoſzą że Páná ſtráćili. BiałKaz M2v; SkarŻyw 68; GrabowSet K4v; BLogoſłáwię ćię/ Pánno/ z twéy chwalebnośći/ Którą ćię Bóg vwielbił po onéy żáłośći: Którąś z męki naświętſzéy iego odnośiłá SiebRozmyśl K2.

Szeregi: »brać i odnosić« [szyk 2:1] (3): áby ná potym z więthſzym nabozeńſtwem [!] ku prziymowániu tákowych Swiątoſći Páńſkich [...] przyſtępowáć/ y pożytek z nich [...] bráć y odnoſić mogł. KarnNap A3; LatHar 676; WysKaz [23].

»odnosić, (i) cierpieć« [szyk 1:1] (2): nád to co ia dla Chriſtuſá ćierpię y ná ſobie odnoſzę CzechRozm 250; KochPs 66.

»mieć i odnosić« (1): LatHar 204 cf W przen.

»odnosić i znaszać« (1): A więc ći by śię niegodźiło wdźięcżnośći ſercem y rzecżą ſamą okázowáć/ [...] wzgárdy y waśni złośnikow mężnie odnoſząc y znaſzáiąc [perferendo]? ModrzBaz 29.

W przen (17): [młodzi ludzie w miłości] z wiela gorzkiego/ odnoſzą troſzkę ſłodkośći GórnDworz L13; ſerce vſpráwiedliwienie/ á vſtá zbáwienie przed pánem odnoſzą. BiałKat 48v; Odnośi káżdy w tym wielkie klenoty/ Kto ſie káżdemu podoba ze cnoty. RejZwierc 224v; tożći dopiero morze wſzego złego ná ſobie odnośili CzechEp 24; Chcę widźieć/ ty day niechay wzrok [duchowy] odnoſzę. GrabowSet N4; ná tym duchownym twoim y Báránkowym weſelu: ktore Swięći Boży w niebie doſkonáley máiąc y odnoſząc ták mowią. LatHar 204.
Zwroty: »brzemię, ciężar odnosić« = pondus sustinere Modrz (1:1): Oycze náſz [...] Day nam [...]: ábyś y thy wſzyſtkich modlitw był vcześnikiem: Abyś zá inſze proſząc/ ich brzemioná ná ſobie odnośił. BiałKat 143v; ModrzBaz 23.

»męczeńską koronę odnosić« (1): To widziſz iż [...] Papieżowie [...] męcżeńſką koronę od złych Ceſarzow Cárogrockich odnośili. SkarJedn 141.

»na sercu odnosić« (1): To ſłyſząc [...] wielką żałość ná ſercu odnośił SkarŻyw 68.

»upominek, dar odnosić« [szyk zmienny] (3:2): A w milcżeniu ták ſię kocháłá/ iſz raz od krzyża S. aſz do Wielkieynocy żadnego do ludzi ſłowá nieprzemowiłá/ y tám w ten cżás odnoſząc od Páná Bogá vpominki niektore/ poznáłá iáko mu milcżenie miło SkarŻyw 581, 460 marg; KochEpit A2v; WitosłLut A5; telko o to proſzę/ Niech dar duchá twoiego z łáſki twoiey odnoſzę. CzahTr B2v.

»zwycięstwo odnosić« (2): PAnie Boże/ ktory [...] z tych ktorzy prześláduią lud w tobie nádzieię pokłádáiący/ mocą obrony twoiey/ tryumphy y zwyćięſtwá odnośiſz: rácż porátowáć ſługi twe LatHar 621, 457.

a. Otrzymywać dobra materialne (4): Quadruplatores – Oskarzacz ktori czwarta czcſe [!] wim [lege: część winy] odnoſsi. Calep 883b.

odnosić od kogo (1): Trzeći záſię będzie pochlebny á omylny/ czo około ciebie dziwnemi hánſzlaki á rozlicżnemi wymyſły będzie záſkákował/ iákoby [...] pożytki od ciebie iákie tákie odnośił. RejZwierc 89.

Zwrot: »korzyść, pożytek, zysk odnosić« (1:1:1): RejZwierc 89; [Polacy] w doſtátkách wſzelákiey żywnośći ták opłyẃáią/ iż wiele inſzych źiem nimi odżywiáiąc/ wielkie nád ſámę żywność zyſki ſtąd odnoſzą: z ktorych záśię nieſłycháne zbytki ſtroią. PowodPr 18; KlonWor 46.
b. Dowiadywać się [„co” od kogo] (1):
Szereg: »odnosić a słyszeć« (1): pewnie nie inſzego nie vſłyſzyſz w vſzy ſwoie/ iedno ták iákoś ſłyſzał/ to co odnośili á ſłyſzeli od niego [od Boga] w vſzy ſwoie s ſwiętych vſt iego/ ći ſwięći á wierni iego. RejPos 277v.
9. Powoływać się na początki, założyciela [co] (1): Abowiem tym obycżáiem Kośćioły Apoſtolſkie pocżty ſwe odnoſzą. [...] iáko Rzymſki Klimuntá od ś. Piotra ordynowanego pokázuie WujJud 135v.
** Bez wystarczającego kontekstu (3): Relativus, Ten który rad odnośi/ Odnoſzáyący. Mącz 124c; Reporto – Odnoſzę. Calep 914b, 308b.
II. Skończyć nosić, przen: odcierpieć [co] (1): Iuż wźięły dobre ſkońcżenie/ troſki iego, i trapienie [...]. Odnośił iárzmo włożone/ od Páná Kryſtá zrządzone ArtKanc S17v.

Synonimy: 5. oddawać; b. oskarżać; 8. dostawać, dostępować, doświadczać, doznawać, osiągać, podejmować; b. dowiadować się.

Formacje współrdzenne cf NIEŚĆ.

Cf ODNOSZĄCY, ODNOSZENIE, ODNOSZONY

LWil