[zaloguj się]
[pdf]

PRZYSKORKA (3) sb f

o pochylone, a jasne.

Fleksja
sg pl
N przyskórka przyskórki
G przyskórki przyskórek
A przyskórki
I przyskórk(a)mi

[sg N przyskórka. ◊ G przyskórki.] ◊ pl [N przyskórki]. ◊ G przyskórek (1). ◊ A przyskórki (2). ◊ [I przyskórk(a)mi].

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (pięć z niżej notowanych przykładów) – XVII w.; poza tym XVIII w. w innym znaczeniu.

Znaczenia
1. Krzywda, szkoda; contumelium Vulg; molestia Cn (1): [áni iedná ſtroná ná drugą nie będźie podżegáć/ pomágáć ták iáwnie iáko táiemnie: y owſzem ile będźie być mogło tych przyſkorek będźie bronił. HerburtStat 739 (Linde); Przyſkorká/ Iniuria, damnum, detrimentum. Volck Vvv4.]

W połączeniu szeregowym (1): Ci [potomkowie Kaina] o Bogá nic nyedbáyąc/ ludzyom wyelkye przyſkorki á myerzyącki y krzywdy cżynili GliczKsiąż E2.

Zwrot: »przyskorki czynić, [wyrządzać]« [szyk zmienny] (1): GliczKsiąż E2; [Oycu y mátce przyſkorki cżynili w tobie [contumeliis affecerunt in te]/ przychodniá potwarzáli pośrzod ćiebie/ ſierotę y wdowę záſmucáli v ćiebie Leop Ez 22/7 (Linde), 1.Mach 11/41 (Linde), 3.Mach 5/14 (Linde); HistOtton 76v; AktaSynod IV 76; y nic iák żywo dla Páná ſwego dobrego nie cżynili/ ábo złego nie ćierpieli/ y owſzem śiła przyſkorek ſługam Bożym wyrządzáli GrodzCzyś I 21].
[Szeregi: »przyskorki i najażdżki«: bo wielkie przyſkorki y náiażdżki cżynili ná lud. Iſráelſki [impugnabant Israel]. Leop 1.Mach 11/41 (Linde).

»szkody i przyskorki«: Krol Fráncuſki [...] nic ſobie nieważy mnogośći tey/ ktorąś ty z ſobą wwiodł do źiemie iego/ cżynić ſzkody y przyſkorki iemu y Ziemi iego. HistOtton 76v.]

2. Zniewaga, obelga; delatio, detractio JanStat (2): Oznáymuie Iob co zá ćięſzkośći ćierpiał w swym nieſſcżęśćiu/ y iákie przyſkorki miewał od złych ludzi. Leop Iob 30 arg; SarnStat 1109; [AktaSynod II 63].

[przyskorki czyje: adwerſarze prawdy/ ná nas zwykłych okrzykow vżywáią/ [...] Ná ktore ich przyſkorki odpowiedamy. GrodzCzyś I 13.]

[Zwroty: »przyskorki nosić«: Vchoway Boże/ ábym ia [...] miał na ſię bráć koronę złotą [...] tu zwłaſzcżá ná tym mieyſcu/ gdźie Kryſtus Pan moy á Zbáwiciel/ áby lud ſwoy z grzechow oczyśćił/ koronę ćierniową/ y inſze przyſkorki noſił. ThamTrakt )(5.

»przyskorkami szczypać«: Teráz mi przychodzą ná pámięć przyſkorki/ ktorymi niektorzy prośći ludźie [...] náſze Kátoliki/ co proſtſze ſzczypią GrodzPopr 1587/19.]

Synonimy: 1. ciężkość, doległość, krzywda, mierziączka, obciążenie, szkoda, zło; 2. despekt, lekkość, obelżenie, obraza, osława, posromocenie, pośmiewanie, wzgarda, zawstydzenie, zelżywość, znieważenie.

LW