[zaloguj się]

169. Przymiotniki w funkcji rzeczownika.

Przymiotniki i imiesłowy pełniące funkcję rzeczownika traktujemy dwojako. Jeżeli funkcja ta wynika z powodu dość oczywistej elipsy rzeczownika określanego, którym mógłby być wyraz o znaczeniu ogólnym, jak „człowiek”, „rzecz”, materiał staje się podgrupą a. lub α. W funkcji rzeczownika. Jeżeli ze zmianą funkcji łączy się zmiana znaczenia lub jeżeli formacja wykazuje regularność strukturalną (jak np. opłaty na -owe), użycia te stają się osobnymi znaczeniami, umieszczonymi w ostatniej kolejności (a więc również po ewentualnych Zestawieniach), np. s.v. GĘSI:

4. W funkcji rzeczownika: nazwa tańca.
Ewentualne zróżnicowania znaczeniowe będą stanowić podgrupy, np.:
2. W funkcji rzeczownika ...
a. Podatek od ...
b. Dochód od ...

a. Zmiana rodzaju.

Użycia rzeczownikowe w innym rodzaju niż męski sygnalizujemy, podając brzmienie w żabkach. Jeżeli dochodzą różnice liczby, dodajemy odpowiednie rozliczenie w klamrze, np. s.v. GOTOWY znacz. 6. W gotówce:

a. W funkcji rzeczownika: »gotowe« [w tym: sg (3), pl (5), sg a. pl (4)] (12): .
s.v. KOMORNICZY:
α. W funkcji rzeczownika: »komornicza« (1):
Zwrot: »komorniczą służyć« (1): .
Jeżeli w tej rubryce wystąpią dwie możliwe formy rodzaju (w tym może być również męska), traktujemy je jako osobne pozycje nienumerowane, np.:
W funkcji rzeczownika: rodzaj podatku ...
»...-owy« (x):
»...-owe« (x):

b. Zestawienie i funkcja rzeczownika o tym samym znaczeniu.

Obok rzeczowników oznaczających opłaty niekiedy znajdują się w materiale też zestawienia o tym samym znaczeniu, a więc z przymiotnikiem pełniącym jeszcze swą normalną funkcję. Wszystkie takie użycia są zgrupowane w jednym znaczeniu lub podrubryce, a funkcja rzeczownika stanowi kolejną, podrzędną podgrupę, np. s.v. GORZAŁCZANY:

Przymiotnik od „gorzałka”:
a. Zawierający gorzałkę ...
b. Używany przy pędzeniu gorzałki ...
c. Stanowiący opłatę od pędzenia gorzałki ...
Zestawienie: »gorzałczany czynsz« ...
α. W funkcji rzeczownika: »gorzałczane« ...