[zaloguj się]
[pdf]

IDĄCY (255) part praes act

idący (237), idąc (18); idąc BierEz (2), LibMal (2), WerGośc, GostGosp, OrzJan, KołakCath; idący : idąc OpecŻyw (6 : 1), Leop (4 : 1), BielKron (1 : 3), GrzepGeom (22 : 1), Oczko (1 : 1), MWilkHist (1 : 1), ArtKanc (1 : 1), WujNT (24 : 1).

Fleksja
sg
mNidący, idąc fNidącå, idąc nNidąc(e)
Gidącégo Gidąc(e)j Gidąc
Didącému Didącéj D
Aidącégo, idący, idąc Aidącą, idąc Aidąc(e), idąc
Iidącym Iidącą I
Lidącym Lidąc(e)j, idąc L
pl
N m pers idący, idąc
subst idącé, idąc, idąc, idąc
G idących, idąc
D idącym, idąc, idąc(e)m
A m pers idącé, idąc
subst idącé
I m idąc(e)mi, idącymi
f idącymi, idąc(e)mi
n idąc(e)mi
L idących

sg m N idący (32), idąc (1) Leop 2.Reg 16/1. ◊ G idącégo (3); -égo (1), -(e)go (7). ◊ D idącému (5); -ému SarnStat (2), -emu OrzQuin, -(e)mu (2). ◊ A idącégo (40), idący (2), idąc (2) LibMal 1545/94, KołakCath A3; ~ -égo (3), -(e)go (37). ◊ I idącym (5). ◊ L idącym (2). ◊ f N idącå (6), idąc (1) Oczko 7v. ◊ G idąc(e)j (4). ◊ D idącéj (2); -éj (1), -(e)j (1). ◊ A idącą (7), idąc (2) BierEz P2v, Q2v. ◊ I idącą (1). ◊ L idąc(e)j (3), idąc (1) BielKron 16. ◊ n N idąc(e) (2). ◊ G idąc (1) WerGośc 219. ◊ A idąc(e) (2) BudNT, SkarŻyw, idąc (1) ArtKanc B6. ◊ pl N m pers idący (11), idąc (1) LibMal 1553/78. subst idącé (11), idąc (2); idąc BielKron 457; -é : idąc GrzepGeom (3 : 1; E3v); ~ -é (4), -(e) (7). ◊ G idących (27), idąc (2) OpecŻyw 143, BielKron 109v. ◊ D idącym (17), idąc (2), idąc(e)m (1); -(e)m Mącz 408a; -ym : idąc MWilkHist (1 : 1; K3v), WujNT (4 : 1; 294). ◊ A m pers idącé (5), OpecŻyw, HistRzym, SkarJedn, SkarŻyw, WujNT, idąc (2) GostGosp 160, OrzJan 22; ~ -é (1), -(e) (4). subst idącé (19); -é (8), -(e) (11). ◊ I m idąc(e)mi (3) TarDuch, SkarJedn (2), idącymi (2), GroicPorz, StryjKron. f idącymi GrzepGeom (13), idąc(e)mi (1) TarDuch. n idąc(e)mi (1). ◊ L idących (5).

Sł stp s.v. iść, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w. s.v. iść.

1. W znaczeniu podstawowym. Na oznaczenie ruchu, przemieszczania się w przestrzeni istot żywych, ludzi, zwierząt przy pomocy nóg; kroczący, stąpający, wędrujący; vadens Mącz; ambulans, veniens Vulg, PolAnt (90): Iſch kyedi vyrzal kogo ydącz, thedi hneth on zlothi na zyąmyą porzuczill. LibMal 1545/94; BibRadz Tob 11/5; RejAp 52; BudBib Tob 11/5, 13; BudNT Mar 16/12; wſzyſcy około idący Biſkupi y lud wſzyćiek płákáli. SkarŻyw 165, 459; A poyźrzawſzy ná Ieſuſá idącego/ rzekł: Oto báránek Boży. WujNT Ioann 1/36, Act 5/15.

idący dokąd [w tym: do czego (14), k(u) komu, ku czemu (3)] (17): Iezus vkázál ſie dwiema zwolenikom ijdącym do Emáus. OpecŻyw 167; OpecŻywSandR nlb 5v; A przeto powſtany y ydzy ku zlotey ulyczcze tam potkaſz yoachyma mąza twego/ ktobye ydączego PatKaz II 64; LibMal 1553/178; Koryolan gdy vyrzał wielkość pań idąc do woyſká bezpiecżnie/ niewiedzyał kto ieſt BielKron 109v; HistRzym 53v; BiałKat 301; RejZwierc 184; SkarŻyw 252; MWilkHist 13; StryjKron 421; WerścGośc 219; ArtKanc G14; LatHar 257; WujNT przedm 40, Mar 16/12, s. 294.

idący dokąd = w jakim celu [w tym: na co (2), ku czemu (1)] (3): Ty vzrzáwſſy z daleka/ we zbroij ijdącé z miaſta ku lámaniu golenij lotrowſkich/ aby rychléy vmarli OpecŻyw 152; StryjKron 421; Prowádźiłáś Syná twego/ Z krzyżem ná ſmierć idącego. LatHar 498.

idący skąd [w tym: od czego (1), z czego (1)] (2): OpecŻyw 152; widział Anyołá od wſchodu ſłońcá idącego RejAp 66.

idący ktorędy [w tym: czym (3), w czym = czym (3), przez co (2), po czym (1), wedle czego (1)] (10): OpecŻyw 172; Roztargali gi wſzytci idąci drogą [transientes viam] y ſthał ſie na poſmiech ſąſiadom. WróbŻołt 88; Mącz 472c; HistRzym 67v; obacżyłem miedzy ſynmi młodzieńcá Idącego vlicą wedle węgłá iey [transeuntem per plateam apud angulum eius]/ á drogą (ku) domowi iey ſzedł. BudBib Prov 7/8; Vkazał ſię dwiemá idąc w drodze MWilkHist K3v; Piotr po wodzie idący tonąć poczyna. WujNT s. 57, Mar 16/12. Cf »pańskie idący«.

idący wedle kogo (1):ná Lázárzá wedle niego idącego [...] pátrzyli. SkarKaz 520a.

idący z czym [= niosący coś] (3): Mącz 201c; Chryſtus vſłyſzał zgiełk á grzmot chłopſtwá z włocżniámi/ z kiymi ku kárczmie idąc WerGośc 219; LatHar 498.

idący z kim (1): Ale oto [widzę] náſzego źięciá idącego Z nowyrn ſzwágrem CiekPotr 46.

idący za kim za czym [= sequens Vulg, iens PolAnt] (5): Mącz 420c; BudBib Gen 32/19; Przycżyniáły też Pánu boleśći/ lámenty y rzewliwy płácż niektorycb białych głow/ zá Pánem idących. LatHar 319; WujNT Luc 7/9, Ioann 1/38.

Wyrażenia: »naprzod idący« (3): Praevius, Vprżedzáyący, náprzod ydący/ przedróżny może być mówiono. Mącz 492d, 201c; WujNT Matth 21/9.

»nazad [ = z tyłu] idący« (2): A rzeſze náprzod y ná zad idące [turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur] wołáły mowiąc: Hoſánná ſynowi Dawidowemu WujNT Matth 21/9, Mar 11/9.

»pańskie idący« [przez co] (1): przez nápełniony plác/ pánſkié idącégo Vźrzałem Vlyſſeſá GórnTroas 70.

»piechotą idący« (1): vźrzawſzy cżłowiecżká proſtego/ vbogiego/ piechothą idącego/ iedno iż ſłyſzał ſzcżyrą prawdę od niego/ wnet w drodze dał ſie okrzćić iemu. RejPos 284.

»pozad [= z tyłu] idący« (1): A Piotr obroćiwſzy ſię/ vyźrzał onego vczniá/ ktorego miłował Ieſus/ pozad idącego [sequentem] WujNT Ioann 21/20.

»w przod idący« = praegrediens, praeiens, praevius Calep (5): Styr tám ieſt opuſczony/ gdźie poślednié nogi Chártá wprzod idącégo trzymáią ſye drogi. KochPhaen 14; Calep 832b, 834a, 845a; A wprzod y názad idący [qui praeibant et qui sequebantur] wołáli/ mowiąc: Hoſánná WujNT Mar 11/9.

W przen (10):

idący czym (1): pobudzay/ myśl ku dobremu ſkłániáiącego: popędzay/ drogámi Páńſkimi idącego LatHar 40.

idący przed kim (2): A w nocy im śwyećił ogyeń idący przed nimi LubPs Yv; BudBib Gen 32/20.

idący z czym (1): dobre vcżynki ſpráwiedliwośći w wierze cżynione/ ná rámionách iáko ſnopki ze żniwá/ ponieśiem: tedy niezábłądzim/ á ztákimi ſkárby idące/ nikt nas nierozbije SkarŻyw 115.

idący z kim (2): BudNT Act 26/13; Bo on [Pan Bog] pierwey nas miłuie/ mowi Ian ś. y powoływa y ćiągnie do ſiebie oſobną pomocą ſwoią/ y vprzedzáiącą/ y z námi idącą. SkarKaz 347b.

idący za kim, za czym (2): Leop Ez 3/13; to co Pan Chriſtus o cudách zá wiernymi idących powiedźieć racżył/ nie do wſzyſtkich ſie cżáſow [...] śćiągało CzechRozm 190v.

Wyrażenia: »na śmierć idący« = skazany (1): [Pan Bóg] cżłowiekowi miłoſierdzye okázał/ gdy ſyná ſwego/ [...] ná śmierć wydał/ [...] áby dáley cżłowiek wiecżną śmiercią nie vmierał. Krotko mowiąc/ záſtąpił pan ſługę ſwoiego ná śmierć idącego BielKron 155v.

»wzgorę idący« (1): bo to [posłuszeństwo] ieſt pierwſza cnotá 1udziom wzgorę k niebu idącym. SkarŻyw 354.

a. Przechodzący obok czegoś, mijający; praeteriens Vulg (10): TarDuch C5v; ná vlice wynaſzáli niemocne/ y kłádli ie ná łożkách y ná pośćieli/ áby choć tylko ćień Piotra idącego [venientis Petri] záćmił ktorego z nich. BibRadz Act 5/15.

idący którędy (1): [rycerz] zbieżawſzy krył ſie w iedney iámie/ z ktorey wychodząc wiele złego cżynił/ bo wſzytki tędy idące zábijał. HistRzym 98v.

idący mimo kogo (4): Idątz mimo Iezuſa naſmiéwanijé. OpecŻyw 143, [61v]; OpecŻywSandR nlb 5; Sphinx, Bárzo dziwne á rzadkie zwierzę [...] które (yáko powiedáyą) 1udziom ydącem mimo ſię gadki zwykło zádáwáć Mącz 408a.

Wyrażenie: »mimo idący« (3): OrzQuin I3v; przymuśili mimo idącego/ nieiákiego Symoná Cyreneńſkiego/ [...] áby niozł krzyż iego [Vulg Mar 15/21]. LatHar 712; WujNT Mar 15/21.
b. Nadchodzący, zbliżający się; veniens Vulg PolAnt (3): Ośieł 1iſzkę idąc vźrzał/ Y z dáleká ná nię wołał BierEz Q2v; CzechEp 353.

idący dokąd [w tym: k(u) komu (4), do kogo (1)] (5): Krzycżáłá śmierći wzywáiąc: Mnie pierwey zbaw zdrowia mego: Oſtaw mi mężá żywego. A ták cżęſto nárzekáiąc/Vźrzáłá śmierć k ſobie idąc. BierEz P2v; BudNT Ioann 1/47; KołakCath A3; Názáiutrz vyźrzał Ian Ieſuſá idącego do śiebie WujNT Ioann 1/29, 47.

idący przeciw komu [= obvius Cn] (1): A gdy Dawid troſzkę przeminął wierzchu gory/ vkazał mu ſie Sybá ſlużebnik Mifibozetow idąc przećiw niemu [in occursum eius]/ ze dwiemá oſlomá Leop 2.Reg 16/1.

c. Wracający, powracający; veniens Vulg (6):

idący z(e) czego (5): OpecŻyw 137v; Leop Luc 23/26; A wyſzedſzy z domu/ vyźrzał żonę ſwą idącą z koſćiołá HistRzym 116; WujNT Mar 15/21, Luc 23/26.

idący z czego [= z jakiej czynności] (1): Chłopy lilicżyć idąc z roboty GostGosp 160.

2. Udający się, wyruszający; iens Vulg PolAnt (29): Lecz go [Jezusa do gospody] nie przyięli/ iż poſtáwę okázował idącego (marg) iż twarz iego byłá idąca. L. G. Hebráiſm. (-) do Ieruzalem. WujNT Luc 9/53.

idący do kogo, do czego (3): ModrzBaz 140v; Nápiſał włáſny ich Hiſtorik Grecki Nicetás/ iż Mánuel Kommenus Ceſarz Carogrocki Láćinniki do Syryey idące/ miecżem/ zdrádą/ trućiznámi gubił SkarJedn 254; WujNT Luc 9/53.

idący dokąd [= w jakim celu] [w tym: na co (3), do czego (1)] (4): Do Krztu idący máią mieć wolą. KuczbKat 135 marg; LatHar 578. Cf »na sąd Boży idący«, »na śmierć idący«.

Wyrażenia: »idący w drogę« (1): bes któréy drogi/ ieſli człowiek do wielkich á ſkrytych rzeczy tráfi/ tho ſye iemu iákoby ślepemu idącemu w drógę/ przygodźi OrzQuin Mv.

»idący w imionu (a. imieniu) Pańskiem« (2): Błogoſłáwiony idący w imieniu páńſkiem. [Benedictus veniens in nomine Domini] BudNT Luc 13/35, Matth 23/39.

»na sąd Boży idący« (1): vmieráiący/ y ná ſąd Boży idący/ Pátryárchá w godzinę śmierći [...] dla przeſtrogi y náuki ſynow ſwych wyznawa SkarJedn 295.

»na śmierć idący« (1): odkupićielem świátá/ zwyćięzca śmierći / krolem prawdźiwym/ y dobrowolnie ná śmierć idącym cżłowiekiem ieſteś pokazány LatHar 355.

»na wojnę idący« (2): O poſtánowieniu vrzęduw Powiećiech/ ktoryby żołnierzow ná woynę idących [qui militum in bellum proficiscentium] ſwowolność hámował ModrzBaz 117, 120.

Szereg: »idący albo jadący« (1): Błogoſławiony (marg) idący abo iadący [Benedictus veniens] (‒) onto król ktory przyść miáł w imię páńſkié MurzNT Luc 19/38.
W przen (2):

idący w co (2): Widząc Pan ludzkie zgrzeſzenie/ y też wielkie záwiedźienie idąc w zátrácenie/ á od chwały niebieſkiey precż oddalenie. ArtKanc B6. Cf »idący w drogę«.

Wyrażenie: »idący w drogę« (1): Niechay mię [przyjęty Sakrament] idącego w drogę prowádźi/ błądzącego ná gośćiniec náwodźi/ wracáiącego fię przyimuie LatHar 226.
a. Wznoszący się, unoszący się; iens Vulg, PolAnt (7):

idąc dokąd [w tym: do czego (5), w co (2)] (7): OpecŻyw 174v; Ten Iezus ktory wzgorę wźięt ieſt od was w niebo/ tákći prziydźie iákoſćie widźieli go idącego do niebá. BibRadz Act 1/11 [przekład tego samego tekstu: OpecŻyw 174v, RejAp 161v, RejPos 88v, WujNT, Skar 242b]; RejAp 161v, RejPos 88v; WujNT Act 1/10, 11; SkarKaz 242b.

b. O wojsku: nadciągający, uderzający, nacierający (6): oſięgnąwſzy pirwſzą cżęść moſtu nieprzyiacielá idącego/ ná ſobie mężnie trzymał/ áż moſt rozerwány był Phil C.

idący dokąd [w tym: ku komu (1), na kogo (1)] (2): Odoakra z wielkiem woyſkiem ku nim idącego porazili MiechGlab 39; OrzJan 22.

Wyrażenie: »idący ku szturmu« (3): Gzie [!] ſą ćwicżeni obegnáńcy mogą wiele Ludźi idących ku ſzturmu zbić BielSpr 64, 74v [2 r.].
3. Na oznaczenie ruchu i zmian w świecie rzeczy lub zjawisk przyrody (15): zápaliwſzy kupę drew ogrzewáli nas wſzytkich/ dla dżdżá idącego [propter imbrem, qui imminebat]/ y dla źimná. WujNT Act 28/2.

idący dokąd [w tym: k komu, ku czemu (3),,,tam” (1), w co (1)] (5): RejWiz 82; Leop Gen 8/3; Mącz 19a; W Króleſtwie Peru/ ieſt rzéká Márágnon/ mil ſzeſnaśćie náſzych wſzérz byſtro idąc/ y bárzo głęboko/ ku wſchodowi Oczko 7v; Ono tám Troia/ widźiſz dymy oné W niebo idące GórnTroas 68.

idący z czego (3): Excrementa, vel recrementa narium. Smarki y inſze niecziſtośći z noſá idące. Mącz 49c, 355b; Oczko 4.

a. Dotyczy czasu: roku bieżącego, lat mających nadejść (6): Położ na linijach latha theraz idącze 1537. Od ktorich odeymi 965. zoſtanie 570. KłosAlg D3v, D3v; Nowy Rok. TOż będźie w tym idącym/ co z zchodzącym było: Bo baczę/ że ná niebie nie ſye nie zmieniło. PudłFr 7; ZawJeft 45.

idący od czego (1): Takież gdy chczeſz naleſć wiele lat ktoremu zapiſowi albo Kronicze/ położ latha idącze od Bożego narodzenia iako tu. KłosAlg D3v.

idący w co (1):Iák dobrą cżąſtką byłá? to potym ſprobuieſz/ Gdy w oycżznę [!] idący gorſzy cżás pocżuieſz. WisznTr 7.

4. Postępujący w jakiś sposób wobec kogoś lub czegoś (16):
Wyrażenia: »dwiema drogami idący« (1): Biedaſz ſercam lękliwym y rękam leniwym/ y grzeſznikowi dwiema drogámi idącemu [peccatori ingredienti duas semitas]. BibRadz Eccli 2/13 [14].

»fortelem idący« (1): potężnieyſze ieſt iedno ſkynienie ſtráſzliwego máieſtatu Boſtwá y człowiecżeńſtwá twego/ niżli moc wſzyſtkich duchow złych/ powietrznych y piekielnych/ lub fortelem ná mię idących LatHar 642.

a. Naśladujący kogoś, uznający za wzór do naśladowania (6):

idący za kim (6): ModrzBaz 23v; NA przeſtrogę y vpominánie narodow Ruſkich zá Grekámi idących/ vżywam ſłow krolá Ezechiaſzá SkarJedn 331, A*v, 348, [d9] [2 r.].

b. Dążący, zdążający, zmierzający do czegoś (4):

idący dokąd [= w jakim celu] [w tym: do czego (1), ku czemu (1)] (2): częſtokroć vczćiwe y ſzczęſliwe Ludzi przeważnie ku trudnym wſtopniom cnoty idących dowćipy bywáią zemdlone StryjKron A6. Cf idący do czego czym.

idący do czego czym (1): gdy tedy kogo widźiſz błądzącego/ ábo złą drogą do grzechu idącego/ [...] pierwey ſam ná ſię weyrzy. SkarKaz 279b.

W przen (2):

idący dokąd [w tym: do czego (1), ku czemu (1)] (2): Mącz 317a; Gdy niewdźięcżnośćią oną obráżony/ Ciężar do zguby idącey Korony/ Przed cżáſem ſkłádał/ Pan niepoſpolity GrochKal 19.

c. Zawierająca związek małżeński (3):
Wyrażenie: »za mąż idąca« [szyk 2 : 1] (3): Innuba, idąca zá mąż. Mącz 252c; ReszList 164; WujNT 416.
5. Prowadzący, ciągnący się, wiodący (32):

idący dokąd [w tym: do czego (3), ku czemu (1), na co (1), w co (1)] (6): ZapWar 1540 nr 2500; Pogrzebioná Rachel na drodze idąc do Bethleiem BielKron 16, 457; obrał ſobie Lot polá ku Sodomie idące nád Iordanem SkarŻyw 284, 253. Cf idący z czego do czego.

idący z czego do czego (1): Iakom się ia niewrzvczila ani gwaltownie ossiadla pewney częsczi ląki iego rzeczoney Niwa na Imieniv Czosnowie oth drogy Nowodworskiey wedle Gosczińcza s Zakroczymia do Varshewy ydączego ZapWar 1550 nr 2683.

Wyrażenie: »na doł idący« (1): Descensus, Schód/ ſcieſzka/ drógá ná dół ydąca. Mącz 370d.
a. O liniach geometrycznych (22):
Wyrażenie: »od siebie idący« (22): Niechay będą dwie Linié proſté/ iednáko od śiebie idącé GrzepGeom E2, D2, E3, F4, F4v [4 r.], G2v [3 r.] (22).
b. Wiodący, wznoszący się ku górze (3): Nos proſty nyeuyelky proſto ydączy czo znak yeſt ſtaloſzczy a roſtropnoſzczy PatKaz III 121; Mátheuſz/ Márek/ Lukaſz/ y Ian/ woz o cżterzech koniach Páńſki/ y práwy kor Cherubinow/ co ſie wykłáda/ pełność vmieiętnośći/ po wſſyſtkim ćiele pełno ocży máią/ ſkry wyſkákuią/ łyſkáwice tam y ſám biegáią/ máią nogi proſte/ á ku gorze idące/ grzbiety ſkrzydláſte/ y wſſędy látáiące Leop *B4v.
Wyrażenie: »ku wierzchowi idący« (1): Proiectum, Przednieyſza część domu ku wierſchowi precz idąca/ ſzczyt. Mącz 162d.
6. Wynikający, wypływający z czegoś; będący skutkiem, następstwem czegoś; pochodzący (40):

idący z czego (3): WisznTr 2; SkarKaz 484b; Kátholicka náuká y wiárá/ bogoboyność y cnoty z niey idące miedzy ludźmi ſzczepi SkarKazSej 686a.

idący za czym (5): Co też w niemych źwierzętach widźimy być [działanie prawa przyrodzonego]/ y inne rzeczy zá ſámem przyrodzeniem idące. GroicPorz a2; CzechRozm 213; SkarŻyw 3; CzechEp 119; Prorocy/ ktorzy o przyſzłey ná was łáſce prorokowáli; bádáiąc ſię ná ktory ábo ná iáki czás vkázował/ ktory w nich był duch Chriſtuſow: świádcząc pierwey o vtrapieniach tych ktore miáły przyść ná Chriſtuſá/ y o chwałách zá tym idących WujNT 1.Petr 1/11.

a. Wywodzący się, pochodzący, będący spokrewnionym (32):

idący od kogo (9): gdy ſię od Iádámá w dzieśiątym pokoleniu národził Noe/ ſyn Lámechá/ od Sethá ſyná Iádámowego idący. SkarŻyw 268, 269 [3 r.], [282]; Narodow wſzyſtkich pod Niebem ná tym Swiećie żyiących/ á od Noego Synow y Potomkow porządną genealogią idących/ początki y rozmnożenia práwiem s korabiá wywiodł. StryjKron 86, 385. W trzech oſobách iſtnośći iedney Boſkiey cżćiemy Oycá nierodzonego/ á iednorodnego Syná/ więc od obudwu Duchá idącego. GrabowSet X3; SarnStat 882.

idący z kogo, z czego (20): męcżennik Chryſtuſow Woyćiech [,,.] znarodu onego/ od ſławy názwánego Słowieńſkiego/ z Cżechow idący SkarŻyw 352, 206, 241; StryjKron 270, Cf W porównaniu, Wyrażenia.

W porównaniu (1): Ten chleb nie ieſt inſzy iedno on przenadrożſzy to ieſt ćiáło y krew Páná y Bogá náſzego Iezuſa: ktory on nam ná to dał/ áby táką po tráwą (w ktorey ſię wſzyſcy w iednę krew obracamy/ y iáko z iedney krwie idący bráćia z ſobą ſię powinowáćiemy) zgodę náſzę ſpolną zápiecżętował y záwiązał SkarJedn A3.

Wyrażenia: »z herbu idący« (1): [Pan Bóg Aarona] naywyſzſzym kápłanem Moyżeſzowi vcżynić y poświęćić/ y pomázáć kazał [...] áby nikt iny nań wniść/ y ſpráwowáć go niemogł/ iedno z Herbu (iáko mowiem) y pokolenia iego/ idący. SkarŻyw 491.

»z(e) krwi(e) idący« (4): SkarJedn A3; kápłanem y ſzáfarzem duchownych ſkárbow nikt być niemogł/ iedno ze krwie kápłáńſkiey idący SkarŻyw 493, 482, 491.

»z narodu [jakiego] idący« (6): SkarŻyw 230, 241, 492; Xiążętá Sląſkie Opolskie/ [...] z narodu Krolow y Xiążąt Polſkich idące/ zápomniawſzy ſwoiey przeſławney Fámiliey Krolewſkiey/ [...] gruntownie ſię przekinęli do Ianá Krolá Czeſkiego StryjKron 406, 105, 385.

»z pokolenia [czyjego] idący« (2): nie godziło ſie s pokolenia Iudá idącym przyſługowáć namiotowi/ ále tylko Lewitom RejPosRozpr c3; SkarŻyw 491.

»z rodzaju, rodu [jakiego] idący« = descendens de gente JanStat (2 : 1): SkarŻyw 492, 569; IEſcze obiecuiemy/ żadnégo zamku/ áni twiérdze Króleſtwá náſzégo/ żadnému Kśiążęćiu álbo z rodzáiu Kśiążęcégo idącému ku rządzeniu y dźierżeniu/ ná czás álbo ná wieki nie poruczyć. SarnStat 483 [idem'] 884.

W przen (4):

idący od kogo (2): maiąli [heretycy] ſucceſyą [...]táką/ żeby pierwſzy ich Biſkup ábo był ktory Apoſtoł/ ábo od Apoſtolſkich mężow ktorzy z Apoſtoły trwáli/ idący SkarJedn 33. Cf od kogo do kogo.

idący z czego (1): Bo tym áni wáſzey Kx. M. áni ſwoich zacżnych przodkow ſławy nie ſkaził/ ále ią przyozdobił: gdy obudwu dziádow ſwoich onych wielkich Hetmánow/ iednego z Greckiego Konſtántyná oycá W.K.M. drugiego z Láćinſkiego kośćiolá Tharnowſkiego/ idących/ iednę ná ſobie wiárę y zgodę ſtárowiecżną Grekow z Láćinniki vkazał. SkarJedn A6v.

idący od kogo do kogo (1): iáko tám nikt ofiar cżynić y przyſtąpić do onego ſtráſzliwego ołtarzá niemogł/ iedno ze krwie Aaroná moc bierzący: ták tu nikt ſpráwowáć ſakrámentow náſzych niemoże/ iedno od náſzego Aaroná Chryſtuſa ſynow iego Apoſtołow S. y do potomkow ich z poświęcenia y rąk kłádzenia idący. SkarŻyw 493.

idący czym (1): Cżwarty znák ieſt Kośćiołá Chryſtuſowego/ Succesſya y potomſtwo Apoſtolſkim rodzáiem porządnym/ á nie rozerwánim aż do náſzych wiekow idące. SkarJedn 29.

7. Występujący w jakiejś kolejności (czasem umownej) przestrzennej lub czasowej (29):

idący od czego (1): maiąli [heretycy] ſucceſyą od pocżątku idącą SkarJedn 33.

idący po kim, po czym (3): Iſćiec (gdy dłużnikowi wedle Práwá będźie opowiádał v Sądu trzy kroć w onych ſzeſć niedźielách/ záwżdy we dwu niedźiel po ſobie idących/ áby fant wykupił/ álbo dług płáćił) może tháki fant przedáć GroicPorz r; SkarJedn 50; SarnStat 964.

idący za czym (2): Posterior, Poſliedni álbo zá pierwſzym ydący/ oſtáteczny Mącz 314d. Cf »jeden za drugim idąc«.

Wyrażenia: »jeden za drugim idąc« (1): Figury porząd iedná zá drugą idąc iednáko co dáléy to więcéy węgłów máią. GrzepGeom E3v.

»liczba lichem idąca« (1): ták niech tych Sędźiow o ktorych mowimy będźie dźiewięć. [...] Dla tego ie lepák lichem kłádę/ bo ieſli by byli cetnem/ á niezgadzáli by ſię w oſądzeniu cżego/ záwżdyby iednego ſzukáć trzebá/ ktory by ſię ábo do tego ábo do owego zdánia przychylił: ktorego iednák do licżby lichem idącey nietrzebá [ad imparem numerum minime est necessarius] ModrzBaz 92 v.

a. Dotyczy kolejności genealogicznej (10):
Wyrażenia: »na doł idący« (7): Ná teyże Liniey proſtey/ Perſon ná doł idących/ Perſony ktore ſą ná bliſzſzym ſtopniu od zmárłego/ biorą ſpadek przed tymi kthorzy ſą ná dálſzym ſtopniu. GroicPorz ff4, ff2, ff3, ff4v [3 r.], oo3v.

»poprzek idący« (2): gdyby Oycá niebyło: Mátká bierze [spadek] przed inſzymi wſzytkimi wzgorę y poprzek idącymi. GroicPorz ff4v, ff3.

»wzgorę idący« (7): Spadek ná perſony wzgorę od oycá idące GroicPorz oo3v, ffv, ff3, ff4v [3 r.], oo3v.

b. O treści, słowach w tekście, książce (12): Poczyna ſie modlithwa Druga wielkiey moczy/ ktora ieftli będzie mowiona cżaſu zaſmuczenia z pſalmy idączemi/ ważi ku dziwno otrzymaniu zwicieſtwa TarDuch D6v, ktv.

idący za czym: (5): SkarJedn 41/42, [218]; Pátrz o tym kośćiele wżywoćie zá tym idącym. SkarŻyw 510 marg; SkarKaz 156a; TEn liſt/ iáko y drugie zá nim idące [...] nawięcey zbijáią błąd o ſámey wierze WujNT 783.

Wyrażenie: »słowa (w, z) pozad idące« [szyk 4 : 1] (5): A iż to mowi o nápráwie/ á nie o iákim nowym ſtwo- rzeniu/ to káżdy z vprzedzáiących y z pozad idących ſłow łácno pozna CzechRozm 38, 64, 146v, 201v, 236.
8. Będący w obiegu, mający kurs, cenę (1): O Pieniądzách. Kápit: XXI. O Monećie idącey. Cazimirus magnus folio 32. UstPraw E2v.
9. Obowiązujący (1): yako przyacziel nasch tak sie snim obeydzieczie yako sye synſchimy nayemnyky wedlug zwiczayv swe wpanstwye waschim sdawna ydączego obchodziczie LibLeg 10/68v.
10. Połączenie frazeologiczne (1):
Wyrażenie: »rzecz o głowę idąca« = grożąca śmiercią (1): Vas, Rękoymia á zwłaſzczá w rzeczy o głowę ydącey. Mącz 476a.
*** Bez wystarczającego kontekstu (2): Iens, Ydący. Mącz 104b; Torrens, Bárzy [!]/ prętki/ byſtri/ pędem wielkim ydąci. Mącz 459d.

Synonimy: 1. chodzący, ciągnący, stąpający, wędrujący; a. mijający; b. nadchodzący; c. wracający się; 2.a. unoszący się; b. uderzający; 3. padający, płynący, wypływający; a. mijający, nadchodzący, przychodzący, upływający; 4. postępujący; a. naśladujący, słuchający; b. zmierzający; 5. prowadzący, wiodący; 6. pochodzący, wynikający, wypływający; a. pochodzący; 7. następujący; 9. obowięzujący.

Cf IŚĆ

TG, WG