[zaloguj się]
[pdf]

NAZNACZONY (513) part praet pass pf

naznaczony (473), naznaczon (40).

Oba a jasne (w tym w pierwszym 3 r., w drugim 2 r. błędne znakowanie). ◊ W formach złożonych -on- (140), -ón- (6); -ón- OrzQuin, Strum (2), Oczko; -on- : -ón- ZawJeft (1:2). ◊ W formach niezłożonych -ón (7), -on (4); -ón Mącz, ZawJeft; -on KochFr; -ón : -on SarnStat (5:3); -ona, -ono.

Fleksja
sg
mNnaznaczony, naznaczón fNnaznaczonå, naznaczona nNnaznaczoné, naznaczono
Gnaznaczonégo Gnaznaczonéj Gnaznaczonégo
Dnaznaczonému Dnaznaczon(e)j D
Anaznaczony, naznaczonégo Anaznaczoną Anaznaczoné
Inaznaczonym Inaznaczoną Inaznaczonym
Lnaznaczonym L Lnaznaczonym, naznaczonem
Vnaznaczony Vnaznaczonå V
pl
N m pers naznaczeni, naznaczony
subst naznaczoné
G naznaczonych
D naznaczonym
A m pers naznaczoné
subst naznaczoné
I m naznaczonymi
f naznaczonymi, naznaczonémi
L naznaczonych
V m pers naznaczeni

N sg m naznaczony (62), naznaczón (32); ~ (attrib) -ony (22); ~ (praed) -ón (32), -ony (27); -ón Diar (2), KrowObr, BibRadz, Mącz, ModrzBaz, StryjKron (3), KochFr, ZawJeft; -ony LubPs, GroicPorz (2), Strum, CzechRozm, SkarŻyw (2), NiemObr, ReszPrz, GórnRozm, WujNT, WysKaz, KlonKr (2), VotSzl, GosłCast; -ón: -ony BielKron (4:1), RejPos (5:3), BielSpr (1:1), WujJud (1:1), ActReg (2:1), SarnStat (8:4). ◊ G naznaczonégo (35); -égo (12), -(e)go (23). ◊ D naznaczonému (5); -ému (2), -(e)mu (3). ◊ A naznaczony (44), naznaczonégo (5); -égo (1), -(e)go (4). ◊ I naznaczonym (4). ◊ L naznaczonym (14). ◊ V naznaczony (2). ◊ f N naznaczonå (16), naznaczona (3); ~ (attrib) -å (7); ~ (praed) -å (9), -a (3); -a BudBib; -å : -a SarnStat (2:2). ◊ G naznaczonéj (11); -éj (2), -(e)j (10). ◊ D naznaczon(e)j (1). ◊ A naznaczoną (5). ◊ I naznaczoną (3). ◊ V naznaczonå (1). ◊ n N naznaczoné (30), naznaczono (4) [cf też NAZNACZYĆ impers praet]; -é (3), -(e) (27); ~ (attrib) -é (8); ~ (praed) -é (22), -o (4); -o TarDuch; -é : -o ModrzBaz (2:1), SarnStat (1:2). ◊ G naznaczonégo (13); -égo (6), -(e)go (7). ◊ A naznaczoné (19); -é (5), -(e) (14). ◊ I naznaczonym (1). ◊ L naznaczonym (13), naznaczonem (2); -em ModrzBaz; -ym : -em SarnStat (2:1); ~ -em (1), -(e)m (1). ◊ pl N m pers naznaczeni (43), naznaczony (1); -eni (14), -(e)ni (29); ~ (attrib) -eni (6); ~ (praed) -eni (34), -ony (1) LibLeg. subst naznaczoné (46); -é (20), -(e) (26). ◊ G naznaczonych (35). ◊ D naznaczonym (8). ◊ A pl m pers naznaczoné (5); -é (1), -(e) (4). subst naznaczoné (34); -é (7), -(e) (27). ◊ I m naznaczonymi (1). f naznaczonymi (1) BielKron, naznaczonémi (1) Sarn. ◊ L naznaczonych (13). ◊ V m pers naznaczeni (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: naznaczon(y) od kogo, od czego (61), przez kogo, przez co (14); przez kogo UstPraw, CzechRozm; od kogo, od czego : przez kogo, przez co RejPos (4:1), WujJud (2:1), KochPs (1:1), ReszHoz (1:1), WysKaz (1:1), SarnStat (7:7).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

1. Wyróżniony znakiem lub napisem; insignatus, terminatus Mącz (63): kazał wſzytkim z dwunaſcie rodzáiow rozgę z oſobna dáć s káżdego narodu oſobną náznácżoną BielKron 41v; Mącz 392d; RejAp CCv, 66, 66v, 67v; Y vkazał iey okno/ w ktorym ſtać chciał/ á znák ten miał być/ chuſtká roſpoſtrzona [...] y záraz ſzedł w ono náznácżone okno GórnDworz T4; RejPos 32.

naznaczony czym (7): BielKron 41v; RejAp 74v, 117v; A thám Anyeli kthorzy cżynili ony ſrogośći nád Egiptem/ gdzie vyrzeli náznácżone podwoie oną krwią/ tedy omijali á zoſtáwili w pokoiu ony domy RejPos 152v. Cf Wyrażenia.

naznaczony na czym (3): BielKom B3; 1 Opiſánie czterech ániołow/ ktorzy máią pokáráć ziemię. 2 Y piątego ániołá/ ktory nie każe nie ſzkodzić ná czele náznáczonym. WujNT Ioann 7 arg. Cf naznaczon na czym przez co.

naznaczon na czym przez co (1): iż Bog przeźrzał y zważył oſobno tego cżłowieká/ [...] áby był náznácżon y ná cżłonku przez obrzázánie od rodziców BielKron 165.

naznaczony z czym (1): To /é/ piérwſzé, któré ieſt náznáczoné z kréſką od práwéy ręki do lewéy, ſaluo iudicio páná Kochánowskiégo, mnie ſie nie zda JanNKar E3v.

W charakterystycznych połączeniach: dom naznaczony (-a, -e), okno, podwoje, rozga; naznaczony imieniem, krwią, ogniem, pismem; naznaczony na czele, na członku (2); naznaczony przez obrzazanie; naznaczony z kreską.

Wyrażenia: »naznaczony piątnem« (1): A niedawnochmy ſłyſzeli o drugich/ iż byli náznácżeni piątnem beſtiey RejAp 117v.

»tytułem naznaczony« = zatytułowany (1): przeto też ten Pſalm tym ieſt tytułem náznácżony [tj. liliis PolAnt Ps 68/1]/ że ieſth z Liliey á z Rożey iáko ochędożnie wieniec vpleciony. LubPs P6.

»znakiem naznaczon« (1): Zeſli Pánie błogoſláwieńſtwo twoie/ ná ten pierśćień/ aby ktokolwiek tym Świętym wiáry znákiem/ był náznátzon/ w mocy niebiaſkiey obrony/ ku żywothowi wietznemu był zachowań. KrowObr 129.

Szereg: »przejrzany a naznaczony« (1): Tám iuż Pan opowiádáć racży/ iż żadnej ſtrách ludziom przeyrzánym á náznácżonym od niego ſzkodzić nigdy nie może. RejAp CCv.
Przen (20):

naznaczony czym (1): y będą naznaczeni ſromiezliwoſćią/ ktorzy ſie kochaią z ſprzygodliwego vpádku mego. RejPs 61.

naznaczon nad kim (1): Naznacżono ieſt nad nami ſwiatło oblicża twego panie TarDuch E3v.

a) W nawiązaniu do Apoc 7/2–3 (3): A ták záwżdy á záwżdy Pan miał w nawiętſzym záburzeniu ſwiátá tego wierne náznácżone ſwoie RejAp 66v.
Wyrażenie: »naznaczony pieczęcią, znamieniem« [szyk 1:1] (1:1): á ćić ſą tą piecżęcią Páńſką náznácżeni/ kthorzy ſtoią w ſtárym á w onym pirwſzym Koſciele á poſtánowieniu Páná ſwego RejAp 67, 78v.
b) Wyróżniony przez Boga (15):
α) Przez chrzest lub sakrament kapłaństwa (14): Nuż tedy [...] miły á Krześćiáńſki cżłowiecże/ wiedzącz o tákim Panu/ iż on nie tylko powołánych ſwoich á náznácżonych ſwoich nie opuſzcża/ ále [...] y pogánow/ y ludzi nikcżemnych RejPos 206v, 152v, [154].

naznaczony ku czemu (1): Pomniąc ná to/ żeś ieſt rycerz iego á boiownik iego/ á práwie ná krzcie ſwiętym iego iuż páſowány á náznácżony od niego/ ku chwale ſwiętey iego RejPos 339v.

namaczon przez co (1): Pan Bog to przeźrzeć racżył/ iż przez wodę á przez Duchá s. narod ludzki [...] miał być náznácżon. RejPos 153.

naznaczony czym (6): á będzie ſie tobą opiekał Bog Ociec/ iżeś náznácżon ieſt á odkupion krwią iedynego Syná iego RejPos 150v, 339v; WujJud 165v. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »naznaczony znakiem, znamieniem« [szyk 2:I] (2:1): atim znakiem y hallem naznaczenyſmy ze yeſteſmy ludem naſzego kxiązęcia pana Ieſu Chriſtuſſa SeklKat T4v; RejAp 67, RejPos 239v.
Szeregi: »naznaczony a(l)bo (i) napiątnowany« [szyk 2:1] (3): Ale iednák ták trzymamy/ że żaden inſzy Ciáłá Páńſkiego/ y inſzych Sákrámentow [...] poświącáć nie może/ iedno ktory ná to ieſt wyſádzony y náznácżony álbo nápiątnowány/ y ma tę moc od Boga przez Sákráment kápłáńſtwá dáną/ áby Sákrámenty Páńſkiemi ſzáfował WujJud 166v, 165v [2 r.].

»naznaczony abo zapieczętowany« (1): Nie záſmucayćie Duchá Swiętego przez ktorego ieſteśćie náznácżeni ábo zápiecżętowáni w dźień odkupienia wáſzego. WujJud 165v.

β) O Żydach jako narodzie wybranym (1): Egiptſkie kroleſtwo ieſt známienite/ ktore z dawná przez Boży lud náznácżony Zydowſki/ ieſt wſzemu świátu piſmem oſławione BielKron 270.
α. W funkcji rzeczownika (6): Coż tám cżynią ći ták náznácżeni álbo ći ſłudzy Boży? RejAp 68, 65v, 68 [2 r.], Dd2v.
Przen (w nawiązaniu do Apoc 7/2–3) (1): Záwżdy Pan miał náznácżone ſwoie RejAp Ff4.
a. O sygnałach graficznych w tekście, zwłaszcza na marginesach (15): Popiąte maſz y Hebráiſmy/ to ieſt ſpoſoby właſnośći Zydowſkiey mowy máło nie wſzędy náznáczone. WujNT przedm 25.

naznaczony czym (4): Przytym przydátki y wykłády pokráyne dla tego ſą wedle obiecádlá literámi náznácżone BibRadz *5v; Bo to znáczy/ że tych ſłow w texćie rożenkiem náznáczonych/ nie máią kśięgi Graeckie. WujNT przedm 14, przedm 13. Cf Wyrażenie.

naznaczony na czym (10): Náoſtátek ſą też ná brzegu náznáczone częśći Ewángeliey/ y inſzych kśiąg y liſtow Apoſtolſkich WujNT przedm 25; Gwiazdká znáczy/ iż te ſłowá ktore ná brzegu przy tákieyże gwiazdce ſą położone/ náyduią ſię w innych kśięgách ná brzegu náznáczonych/ ná tym mieścu kędy gwiazdká w texćie ieſt wyráżona. WujNT przedm 28, przedm 5, 13, 20, 24, s. 11, 22. Cf naznaczony na czym przy czym.

naznaczony na czym przy czym (2): Bożenek záſię znáczy/ że te ſłowá [...] nie náyduią ſię w tych kśięgach/ ktore ná brzegu przy tákimże rożenku ſą náznáczone. WujNT przedm 29, s. 13.

naznaczony w czym (2): Bo naprzod znáczą ſię rożne czytánia/ ktore ſą w Bibliey Plántinowey od Lowáńſkich Theologow z rozmáitych kśiąg Láćińſkich [...]/ Graeckich y Syryiſkich zebráne y náznáczone. WujNT przedm 23, przedm 15.

W charakterystycznych połączeniach: część ([czego]) naznaczona(-y, -e), księga, mie(j)sce (3), przydatek, rożnica, wykład; gwiazdką naznaczony, literą (2), rożenkiem (przy rożenku) (2); na brzegu naznaczony (5), na kraju (4), przy wirszu, w tekście (2).

Wyrażenie: »[jakim] znakiem naznaczony« (1): Naydźie ſię tákich odmian więcey we wſzytkim Nowym teſtámenćie: Ktore vyźrzyſz w texćie tákim znákiem náznáczone. WujNT przedm 15.
b. Wytyczony (o linii granicznej); determinatus Mącz; confessus JanStat (2): Determinatus, ut determinatus cursus equorum, Náznáczony/ okreſzony cél zawodu końskiego. Mącz 450b.

naznaczony czym (1): Widząc y to/ że inordinaté nie ná mieyſcu vprzywileiowánym/ obwołánym/ opiſánym/ okopem náznáczonym/ y pokoiem poſpolitym obwárowánym/ [...] to ſie sſtáło SarnStat 18.

2. Ustalony, postanowiony, wybrany, przeznaczony do jakiegoś celu przez mającego władzę lub autorytet; statutus PolAnt, Mącz, JanStat, Cn; constitutus Vulg, Mącz; assignatus Mącz, JanStat; status Mącz, Cn; destinatus Calep, Modrz; designatus Modrz, JanStat; definitus Calep, Vulg; praefixus JanStat, JanPrzyw; acceptus Vulg; certus, definitus, subsignatus Mącz; allatus, significatus Modrz; praefinitus JanStat; compositus, condictus, conventus, pactus, praestitutus, prodi(c)tus Cn (402): SeklWyzn Fv; I przetoż ten sejm naznaczony nie doszedł, bo JKM za takowemi potrzebami być na niem nie mogł. Diar 22; KrowObr 57; BibRadz *7; Chodzi też v nich kiedy; trzebá poſpolity cżłowiek ku potrzebie woienney/ ták oracż/ niewolnik/ iáko y rzemieſnik/ máiąc káżdy płát náznácżony ſwoy ná mieſiąc. BielKron 260, A5, 132; Assignatus, Náznáczony/ zrządzony/ poſtánowiony. Mącz 392c, 392d, 412c, 413b; RejPos 42v, 47; BiałKat 196; CzechRozm 89v; StryjKron 345 marg; Niektore z tych to kośćiołow máią ſwoie náznácżone dochody ReszHoz 116; ReszList 151, 158; KochPam 84; Tám/ gdy vſzykowáné iego róthy były/ [...] Porządkiem nánáczonym/ gotowośćią ſwoią: W czoło pieſzé puſzczono ZawJeft 12, 28; wiele mowili in laudes Pana zmarłego prosieli aby Pogrzeb był naznaczon do Crakowa ActReg 76; Calep 29βb, 313a; GostGosp 162; Náznácżone pewnych dni poſty záchoway. LatHar 119; WujNT 817; Sądowi ná Séymie náznáczonému ieden álbo dwá z Rády, álbo z Vrzędników Mázowieckiégo Kśięztwá, niech będą przyſádzeni. SarnStat 146; á od przełożenia Roku prawdźiwą niemocą/ y od káſſowánia zapiſu nie więcéy/ iedno groſz [...] áby bráli/ pod winámi w Státućiech piérwſzych przećiwko nim náznáczonémi. SarnStat 819, 121, 701, 844, 988, 1110 (10); A iżby [...] te prowentá ktoreby były náznáczone do tego ſkárbu Rzeczypoſp: oddawáne były VotSzl E2; On iák náznáczona Ofiárá/ ku ołtarzóm/ gdy bywa wiedźiona/ Poſtępuie ze wſtydem GosłCast 57; PudłDydo A4.

naznaczony do czego [= w jakim celu, z jakim zastosowaniem] (8): RejPos 273v; ReszHoz 118, 130; ActReg 44; Phil H2; IEden kożdy vrząd do ſwéy ſpráwy ieſt náznáczony. SarnStat 40, 417, 442.

naznaczony komu (70): RejKup x8v; KromRozm III N8v; GroicPorz in4v, ee, ii4; UstPraw Dy; BibRadz 1.Par 23/31, II 59d marg; BielKron 377; RejPos 42, 252v; BiałKat 90v; GrzegŚm 14; WujJudConf 189; WIelka nędzá ieſt náznácżoná káżdemu cżłowiekowi BudBib Eccli 40/1; CzechRozm 86, 171v [2 r.]; Są máło nie w káżdem mieśćie dochody rocżne/ náznácżone vbogim ModrzBaz [38], 18, 93, 111v, 134; SkarŻyw 263; ZapKościer 1581/18; CzechEp 59, 367, 368; ReszHoz 129; PaprUp I4v; przyſzedłem tu ná ty Podniebné wáſzé kráie: Bym Izáákowi Oznaymił/ iże ten grunt/ iego potómkowi Náznáczón ieſt od Páná ZawJeft 5, 19; ActReg 61; GrochKal 28; niech wżdy mnie pokutniącego minie náznácżone wſzetecżnikom wiekuiſte potępienie. LatHar 154, 281, 354, 503, 655; WysKaz 39; A ieden drugiégo ſtánowiſká/ álbo goſpód z vrzędu iemu náznáczonych/ áby nie záſtępował SarnStat 15, 26, 136 [2 r.], 145, 232, 347 (28); SkarKaz 157a; CzahTr D4v.

naznaczony czemu [= w jakim celu, z jakim zastosowaniem] (28): SeklKat G3; Diar 29; GroicPorz 12, z2; tákowe vpomniawſzy Plebani z ich złośći/ ſwobodniey ſtrofowáć będą/ wykłádáiąc im ſzerzey ty męki/ ktore grzechom tákowym ſą náznácżone. KuczbKat 330; Kogoż, tedy ná te Duchowne doſtoieńſtwá/ świętemu Zboru Bożego pożytkowi náznácżone/ rádſzey obieráć máią/ iedno ludźi vcżone ModrzBaz 132, 117, 117v; SkarJedn 15; Oczko 20; SkarŻyw 336, 390, 528; LatHar 322; WujNT 323, 439, 525; GDyż wſzyſtkim ſpráwam oſobné vrzędy ſą náznáczoné SarnStat 231, 76, 129, 301, 527, 853 (9); VotSzl Cv; KlonWor 73.

naznaczony ku czemu (12): ConPiotr 33; To mowi Pan Bog moy: Pás tho bydło (náznácżone) ku zábićiu Leop Zach 11/4; BielKron 413v; Mącz 413d, 450b; ModrzBaz 86v; NiemObr 63; IŻ wielkiéy Polſki Woiewództwem Piotrków/ á máłéy Polſki Woiewództwem Lublin/ ku odpráwowániu ſądów Tribunálſkich náznáczoné ſą SarnStat 870, 128, 232, 302, 385.

naznaczony na co [w tym: „na to” (6)] (15): byliſmy s pocżytáni iáko owce ná zabićie náznácżone. BibRadz Rom 8/36; CzechRozm 235v; ModrzBaz 39, 132; CzechEp 13, 160; ReszHoz 133; WujNT 407; SarnStat 398, 537, 938, 1049, 1125, 1203; y dla tego vćiekáć mu kazano/ do miáſtá ná to náznáczonego/ áby go powinny nie zábił. SkarKaz 315a.

naznaczony na kogo [= dla kogo] (1): Druga część [dochodu] ná obronę tám téyże prowinciiéy: Trzećia ná Stároſtę káżdégo zamku náznáczona bydź ma SarnStat 1203.

naznaczony przez co (2): á obywátele źiemie Kiiowſkiéy ná Séymikách powiátowych ná mieyſcách zwykłych czáſów przez Liſty náſze náznáczonych/ [...] obiéráć máią miedzy ſobą Poſły. SarnStat 1063, 1192.

naznaczony czym [= jak, w jaki sposób] (5): ModrzBaz 116v; Potym y klaſztor dla ludzi zakonnych ná mieyſce od Bogá ſamego cudem y świátłośćią niebieſką náznácżonym [...] zbudował SkarŻyw 231; SarnStat 527, 910, 1041.

naznaczony w czym (4): Bo iż ten czas przeminął, który był w recesie przeszłego sejmu naznaczon Diar 27; SarnStat 345, 731, 737.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Krol boiąc ſie o niektore miáſtá/ roſkazał nawyſzemu Woiewodzie áby były opátrzone żołnierſkim ludem/ y część woyſká Węgierſkiego náznácżoná áby ſie knim obroćiłá. BielKron 306.

Z określeniem czasu [na jak długo, na kiedy, od kiedy] (7): Mieyſce ná zamku/ cżás we dwie niedzyeli/ Z woley krolewſkyey náznácżony mieli. KochSz A2v; IŻ niekiedy Rok Pozwów zámiéſzánié był piſan ná Seym Wálny/ álbo nie był pewnym miánowániém dniá oznáczón/ álbo ná długi czás był náznáczón SarnStat 145, 145, 409, 514. 932, 1125.

Wyrażenia: »czas naznaczony (bywa a. jest)« = tempus statutum PolAnt, JanStat; tempus constitutum Vulg; certa a. constituta dies Mącz; tempus significatum Modrz; praefinitum tempus JanStat; praefixus terminus JanPrzyw [szyk 64:11] (75): yzeſ mi sye ſyechały na dZien pietnaſti Mieſſyacza vrzesnya wedlie naznaczonego czassv LibLeg 11/75, 6/157v; SeklWyzn a2; Diar 27, 29, 35; GroicPorz q4, zv, ee [2 r.]; Leop 2.Reg 24/15; BibRadz I 311a marg, Ps 101/14, Ier 46/17; po rozeſłániu liſtow krolewſkich ná cżás náznácżony/ ziecháli ſie ná Syem BielKron 305v, 306, 371v [2 r.], 421v, 463; Venire ad constitutum subaudi diem, Ná náznáczony czás. Mącz 413b, 50a, 113d; RejPos [323]; RejZwierc 169v; CzechRozm 24v, 86 [2 r.], 145; Zołd ná cżas náznácżony ma być płácon ModrzBaz 118, 116v; Nim cżás náznácżony ſpráwie iego od Pápieżá przyſzedł: Papieſz Vrbanus vmárł. SkarŻyw 336, 373, 390; CzechEp 160; NiemObr 63, 165 [2 r.]; KochSz A2v; KochWz 136; ReszPrz 20, 76; ReszHoz 118; GórnRozm M; Phil H2; WujNT 439, 525; á gdźieby ſie wezwáni przez nas w náznáczonym czáśie niewróćili/ zá wywołáne y bezecné niechay będą miáni SarnStat 176, 117, 127, 136, 345, 350 (25); VotSzl E3; PaxLiz E3; KlonWor 73.

»dzień (jest) naznaczony« = statua dies Mącz, Cn; acceptum tempus Vulg; dies allata Modrz; dies assignata JanStat; stata a. prodi(e)ta dies Cn [szyk 17:5] (22): [Grzechy przeciw temu przykazaniu są:] Nie vczić dziatek/ albo czeladzy/ ſtrawyć dzień naſnaczony ſwiętym rzeczam/ na ſſatanſkich poſlugach á vczinkach. SeklKat G3; GroicPorz 12; BibRadz 3.Esdr 9/13; BielKron 114v, 205; statuta die, Náznáczonego dniá. Mącz 412c, 413d; WujJud 197; WujJudConf 189, 190; ModrzBaz 117; Iuſz rodzicy zmowili ią zá mąż/ y vpominki zmowne z obu ſtron pobráne/ y dzień weſela małżeńſkiego náznácżony był SkarŻyw 192; StryjKron 562, 662; ReszHoz 118; Kmieć y Mieſzcżánin/ gdy ma iecháć ſobie na ſwą potrzebę po drwá do boru álbo do puſzcżey/ ma mieć dźień náznácżony GostGosp 36; WujNT 323; SarnStat 30, 149, 592, 856, 1162.

»godzina naznaczona« (3): przyſzedłem tylko ze cżtyrmá towárzyſzow do goſpody Páná Chyckiego/ godźiny náznácżoney NiemObr 25; ReszHoz 118; WujNT 407.

»naznaczona miara« [szyk 1:1] (2): Oczko 20; Ná ſtáie takie wiele wyśiać miáry náznáczoney GostGosp 156.

»miejsce (jest a. bywa itp.) naznaczone« = constitutus a. indictus locus Mącz; locus destinatus a, significatus Modrz; locus designatus, designaneus JanStat [szyk 48:6] (54): ConPiotr 33; Diar 29; Ktoby nieſtał ná woynie pod ſwą chorągwią ná mieyſcu iemu náznáczonym [...]: Tácy máią być przed námi poſtáwieni. UstPraw Dv, D2; BielKron 12v, 100v, 136v, 319v, 371 (8); Mącz 413b; Bo á co inſzego ſie w nich [wiciach] zámyka/ iedno áby śláchtá zgotowáłá ſobie wſzytkie potrzeby ná woynę/ á iżby byli gotowi w drogę: ponieważ trzećiemi wićiámi cżás y mieyſce iym bywa náznácżone? ModrzBaz 116v; Tym ſpoſobem Káſztellan [...], niepowśćiągliwe wnetby karał: á ná mieyſce woynie náznácżone przyćiągnąwſzy/ Woiewodźieby powiát w ręce oddał. ModrzBaz 117v, 116v, 117; SkarJedn 15; KochPs 155; SkarŻyw 390, 528; ZapKościer 1581/18; StryjKron 140; NiemObr 25; ReszPrz 85, 90; ReszHoz 130; Phil H2; LatHar 655; Iednák Rotmiſtrze/ Porucznicy máią przyśiądz/ że wiernie mieyſc ſobie náznáczonych ſtrzédz/ [...] będą. SarnStat 136; á Poſłowie ich źiemſcy między poſły Ziemſkiémi Koronnémi ná mieyſcách im náznáczonych záśiedli SarnStat 1063, 117, 128 [2 r.], 129, 232, 301 [3 r.] (23); VotSzl Cv; CzahTr D4v.

»naznaczona pokuta« [szyk 3:3] (6): Po powſzedniey ſpowiedźi/ powiedz iákoś ſię dawno ſpowiádał/ y ieſliś pokutę ná przeſzłey ſpowiedźi náznácżoną wypełnił LatHar 136, 112, 126, 134; WujNT 627 [2 r.].

praw. »rok [= termin rozprawy sądowej] (ma być a. bywa) naznaczon(y)« = terminus assignatus a. praefixus JanStat [szyk 21:1] (22): RejKup x8v; Rok inny iemu niema być náznáczony/ ále zárázem ma być ſądzon GroicPorz m4v q3v, x2, zv, z2; Vadimonium deserere. Zákład przepáść nie ſtánąć ná naznáczony rok przed vrzędem. Mącz 387d; ſkázuiemy/ iż ná ten czas ten który pożyczył ná którékolwiek záſtáwioné rzeczy/ iuż po pewnym roku przez ſędźiégo náznáczonym będźie wolen oné rzeczy záſtáwné rozſzáfowáć SarnStat 692, 145 [2 r.], 409, 514, 536, 569 (15).

Szeregi: »mianowany i naznaczony« (1): tedy zá rádą PP. Rad/ y pozwoleniém wſzech ſtanów oboygá narodu miánowáné/ y náznáczoné tu ſą ná tym Séymie dobrá ſtołu náſzégo Królewſkiégo SarnStat 25.

»pewny, (a, i) naznaczony« (4): LibLeg 6/157v; Stati reditus. Pewne náznáczone dochody. Mącz 417c, 50a; ReszPrz 85.

»naznaczon a powołan« (1): RejPos 273v cf W przen.

»przejźrzany i naznaczony« (1): Stąd obacżćie że toż co piſáli [...] Apoſtołowie [...]: toż cżynili y vcżyli ich zwolenicy/ [...] káżdy ſwego od BOgá przeyźrzánego y náznácżonego cżáſu. ReszPrz 20.

»naznaczony a zamierzony« (1): Ale choć ich wiele Ewángelią piſáło / wſſákże iedno cżterzey máią ſwiádectwo poważne: [...] przetoſz y inych Ewángeliſt Ewángelie odpádły/ y nie ſą przyięte/ że niechćieli náznácżoney á zámierzoney licżby pſowáć/ dla mocy táiemnice. Leop *2v.

W przen (9): áby ſie káżdy wierny roſkochał w tym/ iż też ieſt náznácżon á powołan do opánowánia opieki á do kroleſtwá Páná ſwego RejPos 273v; Przez ćirpliwość ſpieſzmy śie/ do boiu nam náznáczonégo BiałKat 90v; Obácż że tedy káżdy/ [...] ktorzi [rodzicy] zániedbawáią dobrego ćwicżenia dźiatkam od ſiebie ná świát puſzcżonym/ á do kroleſtwá Bożego náznácżonym. ModrzBaz 10; GrochKal 28; dokąd mię ćiągniećie kátowie zá grzech moy náznácżeni? LatHar 152; WujNT 33 marg; WysKaz 6; nádewſzyſzkie [!] inne. Ktorzy ſą y byli, maſz bydź vznány więtſzym; Y dar maſz náznáczony odnieść. CiekPotr 55.

W porównaniu (1): Tákżeć y Pan náſz Iezus Chriſtus cżynił/ z onym grubym ludem/ iáko z iákim ſękowátym drzewem: choćiaż iuż z dawná od Bogá ná budowánie domu Bożego náznácżonym CzechRozm 235v.

a. Rozkazany lub zalecony komuś (6): Gdyż wſzytki ine náznácżone rzeczy Dworzáninowi przyſtoią/ chociaż by też był y ſtárym/ záprawdę nie zda mi ſie/ áby miłość [...] odeimowáć mu ſie miáłá. GórnDworz Kk7v, K6, Kk4.

naznaczony komu (1): Co kiedi dworna páni záchowa/ dopiro te rzeczy dworzáninowi náznácżone (wſzákoż nie wſzytki) ſłużyć iej mogą GórnDworz V7v.

Wyrażenie: »naznaczony koniec, kres« (1:1): A ták to moiá rádá/ áby cżłowiek pirwey dobrze tho vważył [...]/ czo więtſzego ieſt/ ieſli pożythek z rzecży tey/ [...] ktorą inácżey/ niż pan kazał vcżynić ma: cży ſzkodá/ gdy ſie niepoſzcżęśći: bo ieſliby ſie wielki pożytek pokázował/ zá zdárzeniem/ á ſzkodá málucżka zá niezdárzeniem/ thám ſie może ważyć ieden wyſthępić nieczo z náznácżonego od páná kreſu GórnDworz L4v, Ee3v.
b. Przeznaczony przez Boga lub los; ostensus PolAnt; fatalis Calep; definitus, praescriptus Vulg (31): á wżdy mu [Chrystusowi] nic nigdy vcżynić nie mogli/ dokąd godźiná iemu od Oycá/ y ſpoſob męki náznácżoney/ nie przyſzła CzechRozm 230, 24v, 25v; KochPs 178; Calep 410b; LatHar 547, 649; WujNT Act 2/23, s. 403.

naznaczony komu, czemu [w tym: czemu (1)] (11): Thákżeć y mnie iákoby práwem dźiedźicznem przyſzły Mieſiące prożne/ á nocy prácowithe ſą mi náznáczone. BibRadz Iob 7/3; GórnDworz Kk4; RejPos 58v; káżdemu przed ſwym cżáſem ieſt śmierć naznácżona BielSpr 52v, 51; SkarJedn 54; MWilkHist F2v; KochFr 116; GosłCast 30. Cf naznaczony komu za kogo,

naznaczony komu za kogo (2): Iezu przed wſzytkimi wieki/ z rády Bożey/ świátu zá odkupićielá miłośćiwie náznácżony LatHar 335, 672.

naznaczony czemu (2): BudBib Eccli 14/12; ktorey niewoley wieſz iżći y cżás/ to ieſt lat siedm dzieśiąt/ y wybáwićiel/ to ieſt/ Cyrus/ náznácżony był. CzechRozm 117v.

naznaczony na co (3): RejPos 286v; NiemObr 33; ábowiem wtrąćili ſię niektorzy ludźie (dawno przedtym ná to potępienie náznáczeni) niezbożni WujNT Iudae 4.

Wyrażenia: »czas naznaczony« (4): Pámiętay izeć śmierć nie omieſzka/ á nie ieſt oznaymiony cżás náznácżony śmierći [testamentum inferni non ostensum est tibi]. BudBib Eccli 14/12, I 445a marg; CzechRozm 117v, 255.

»naznaczony czas« = śmierć [szyk 1:1] (2): Widzę naznaczony czas nikogo nie minie A kiedy komu prżydźie bez pochybnie zginie RejJóz K2v; RejPos 58v.

»naznaczony kres, koniec« [szyk 3:2] (3:2): GórnDworz Kk4; SkarJedn 54; GostGospSieb +2; Sczęśćié Troiáńſkié wźięło náznáczony koniec GórnTroas 44; KołakCath A3v.

Szeregi: »naznaczon, przeźrzan i powołań« (1): ten ſwięthy cżłowiek á then zwolennik Páńſki [.,.] ieſt náznácżon/ przeźrzan/ y powołań práwie przez Duchá ſwiętego/ ná ſtan Apoſtolſki RejPos 286v.

»wybrany i naznaczony« (1): Y ktoż do tákiego fundámentu z ludźi grzeſznych [...] godny y ſpoſobny być może? oprocż ſámego Chriſtuſá páná/ ktory od Bogá ná to wybrány/ y náznácżony ieft NiemObr 33.

»naznaczony abo zamierzony« (1): Ty lepak Danielu zakryi (te) słowá/ y zápiecżętuy kśięgi áż do cżáſu oſtátecżnego (marg) wł: Aż do cżáſu końcá to ieſt do cżáſu náznácżonego/ ábo zámierzonego. (—) BudBib Dan 12/4.

W przen (2): á mnie powiáda do korony v Bogá náznácżoney kwapić ſię przez táką śmierć y Páná mego náſládowáć potrzeba. SkarŻyw 189; Ták dźiad zginął/ ták oćiec/ ták moi ſtriiowie/ Tenże vpad y moiéy náznáczon był głowie. KochFr 116.
c. Mianowany, powołany na urząd, stanowisko; wybrany do spełnienia czegoś; designatus Modrz, JanStat; dispositus Vulg; nominatus PolAnt; delegatus JanStat [w tym przy rzeczowniku oznaczającym wykonawcę funkcji (22)] (65): Vmárł Piaſt máiąc wieku lath ſtho y dwádzieśćiá/ zoſtáwił po fobie Semowitá ſyna/ ieſzcże zá ſwego żywota náznácżonego BielKron 342v, 139, 175v; RejPos 28v, 252v; Ale náznácżeni ſą Pátryárchowie w Anthyochiey/ w Alexándriey/ w Konſtántynopolu/ y w Rzymie. RejPosRozpr c3v, c3v; ReszPrz 44; ActReg 15; A ći Dźieśiątnicy rozumieią ſie Kmiotkowie náznácżeni od Páná GostGosp 40, 88; WujNT 76, 447; A ſą przez nas náznáczeni praw y ſtátutów przerzeczonych poprawcy SarnStat 56, 55, 346, 415, 416, 437, 473, 1176; KlonKr E3 [2 r.].

naznaczony do czego (7): Do gáſzenia máią bydź náznácżeni w káżdym domu/ cżego kto przy ogniu ma pilnowáć. GostGosp 144, 144; SarnStat 344, 346, 355, 402; Do zgromadzánia y ſzáfowánia tego ſkárbu Rzeczypoſp: rzekłbym żeby z káżdey prowineyey Korony Polſkiey był ieden náznáczony VotSzl D4v.

naznaczony z kogo, z czego [= z jakiego środowiska, spośród kogo] (8): LibLeg 6/157v; Alie y z ſynow Aaronowych [...] iuż były náznáczeni mężowie ktorzyby oddzieliáli dziáły wſſyſtkiey płći męſkiey Leop 2.Par 31/19; COnſtytucie [...] máią bydź podpiſáné przez PP. Senatory ná to deputowáné: tákże przez té oſoby/ któré będą z Kołá Poſełſkiégó [!] ná to náznáczoné SarnStat 51, 39, 55, 443, 1206; VotSzl D4v.

naznaczony k(u) czemu (2): á ſiedmi łáwnikow s przyległych miaſt/ przez ſprawcę ktemu náznácżonego/ dopuśćił wybieráć. BielKron 374v; SarnStat 926.

naznaczony na co (15): Heliaſz ſtárſzy ieſzcże od oycá był náznácżon ná Woiewodſtwo Wáłáſkie BielKron 387v, 163v, 187, 413; ModrzBaz 95v; Piotr ná pierwſzym wezwániu náznácżony ná vrząd nawyżſzy kośćielny SkarŻyw 596 marg; StryjKron 427 marg, 627; WujNT 452, Aaaaaa3v; ſkázuiemy przez ninieyſzy Liſt: áby ſześć tylko z oboygá ſtanu oſób niżéy nápiſánych byli ná to vważenié y popráwę Praw náznáczeni SarnStat 55, 51, 344, 443, 1075.

naznaczony czym [= w jaki sposób] (1): PRzemyſlaw wtory Kſiążę wielkiey Polſki y Pomorſkie teſtámentem ieſzcże náznácżony od Probuſa Henryka BielKron 367v.

naznaczon kim (1): Dimitr Wielkim Xiędzem Moſkiewſkim náznáczon y podnieſion. StryjKron 692 marg.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): A z połowice pokolenia Mánásſythow było osḿnaſćie tyſięcy/ ktorzy byli náznáczeni miánowićie/ áby przyſzli á poſtánowili Dawidá Krolem. BibRadz 1.Par 12/31.

W charakterystycznych połączeniach: anjoł (stróż) naznaczon(y)(-a) (2), arcybiskup, deputat, opiekun, patryjarcha, poborca (2), poprawca, prowizor (3), rewizor, sprawca, sternik, strona (2), sukkolektor, szafarz, urzędnik, zwirzchność; do gaszenia naznaczon(y), do wybierania poboru (2), do zgromadzania [czego], ku braniu; na apostolstwo naznaczon(y) (2), na cesarstwo, na drogę, na konsulat, na krolestwo (2), na stolec [jaki], na urząd [jaki] (2), na wojewodztwo; na poprawę praw naznaczony, na wybieranie [czego] (2); naznaczony krolem, księdzem.

Wyrażenia: »naznaczony krol« (1): Ten Gwilelm [...] będąc náznácżonym krolem od Bálduiná ſzurzego/ vmárł BielKron 179v.

»na [czyje] miejsce (jest a. był) naznaczony« [szyk 3:1] (4): BielSpr 6v, 8v, 31; A ieſliby który [senator] w ſwéy koleiéy zoſtáć niechćiał/ álbo per aliquod legale impedimentum niemógł/ áby ſie záraz támże ná Séymie opowiedźiał/ á inſzy ex ordine ná iego mieyſce neceſſario náznáczony był. SarnStat 39.

Szeregi: »naznaczony i mianowany« (1): PRzeto vſtáwiamy/ [...] áby káżdégo Séymu Wálnégo náznáczeni y miánowani byli z rad Koronnych oſób ſzeſnaśćie ták z Polſki/ iáko y z Litwy SarnStat 39.

»obrany i naznaczony« (1): którzyby ná tymże bliſkim Séymie byli ná to z kołá Poſelſkiégo obráni y náznáczeni/ refpondere y fatisfacere będą powinni. SarnStat 443.

»naznaczony i postanowiony« (1): ći pánowie álbo Dźierżawce onych kmieći/ álbo innych którychkolwiek obowiązánych ku płáceniu Poborów do Poborców w źiemiách náznáczonych y poſtánowionych/ [...] przez ſię álbo przez vrzędniki ſwé odnioſą SarnStat 343.

»wysadzon i naznaczon« (1): aby panowie pewny thak szyemye Corony polſkiey yako yſz zyemye Moldawſkiey bili viſſadzony y naznaczony LibLeg 6/157v.

α. Wybrany z grona osób pełniących jakąś funkcję do wykonania zadań w ramach tejże funkcji (5):

naznaczony do czego [„do tego”] (2): ZapKościer 1582/33; y dokonawſzy/ ten ſwoy przekład Theologom do tego naznaczonym/ ku rozſądzeniu y popráwiem podał. WujNT przedm 3.

naznaczony ku czemu (1): czego Król/ áni ode mnie/ áni od ćiebie/ áni od żadnégo inégo człowieká/ wźiąć nie może/ mimo Kápłaná/ Królowi ku dániu náznáczonégo OrzQuin T3.

naznaczony na co (2): SarnStat 795, 806 cf Szereg.

Szereg: »obrany albo naznaczony« (2): gdyby Sędźia ná to wedle Práwá obrány/ álbo ná czás náznáczony [ordinarius vel designatus JanStat 643]/ [...] vczynił ſkazánié przećiwko ośiéroconému człowiekowi SarnStat 795 [idem] 806.
3. Służący do czegoś, mający jakieś zastosowanie (8):

naznaczony do czego (3): przedſię iednák cżęſto w Ewángeliey ś. bezduſznym tym rzecżom do pokármu náznácżonym błogoſłáwił. LatHar 56. Cf Wyrażenie.

naznaczony czemu (1): RejPs 64v cf W przen.

Wyrażenie: »miejsce naznaczone« [w tym: do czego (2), czemu (2), komu (1), na co (1)] (6): ktoby koscioły katolickié/ [...] Cmÿntarze Groby y insze mieysca nabozenstwu Chrzescianskiemu, y pogrzebom naznaczone gwałtownie nachodziły [!] ActReg 17, 18; Coenaculum ‒ Mieſcze do wieczerzanią naznaczone, ſalia. Calep 211a; Odeum ‒ Mieſcze w domu ſpiewakom naznaczone. Calep [724]a; WujNT 425; SkarKaz 386a.
W przen (1): Iedno ty ogarni mnie prawdą ſpráwiedliwoſći twoiey tedy ia ſnádnie przeniknę ná gorę ſwiętobliwoſći twoiey náznaczoną RejPs 64v.
4. O którym napisano lub powiedziano (34): Kiedyć ſye tráfi robić Groblą ná wzwyſz Trzy łokćie: zawiérkę y zakład iuż maſz náznáczony. Strum D4v, D4v.

naznaczony w czym (1): SeklKat d3 cf Szereg.

Szereg: »naznaczony i opisany« (1): Przykazania pana Chriſtvſowe/ w piſmie naznacżone/ y opiſane/ kv naſzei navcze/ mamy chować SeklKat d3.
a. Wskazany, wymieniony; assignatus, designatus JanStat (26): GroicPorz kk3v; Luter mnich [...] kazał y piſał przećiw Papieſkim odpuſtom/ o ktorych ſzyrzey ná przodku v Szleydaná ſtoi/ gdzye y látá náznácżone ſą ktorego ſie co roku dzyało. BielKron 190; LatHar 414.

naznaczony czym (1): Gdyż tedy tákie rzecży ſą wątpliwe/ [...] muſiem ſie do tych vćiekać ktore ſą piſmem náznácżone. BielKron 335.

naznaczony w czym (3): [Raj było] mieyſce roznych Drzew y vrody wielkiey/ miedzy rzekámi w piſmie Swiętym náznácżonymi. BielKron 466; ActReg 10; SarnStat 1217.

Wyrażenia: »miejsce (jest) naznaczone« [szyk 8:3] (11): SeklWyzn 3; Ale weyźrzy iedno y w mieyſcá te náznácżone/ iáko Ezá: 33. v 20. 21. 22. 24. CzechRozm 120, 7, 86, 117v, 169v, 192, 197v; Bo Cyprian ná mieyſcu náznáczonym áni opuśćił/ áni mogł opuśćić tego ſłowá WujNT 555, 403; SarnStat 1217.

»niż(sz)ej naznaczony« = inferius assignatus JanStat (3): iż Deputaći tych obudwu Woiewództw máią do Piotrkowá ná czás niżéy náznáczony ziezdżáć ſie SarnStat 870, 729, 857.

»wyższej (jest) naznaczony« (6): Przydáć ſię też może y Litánia do Páná IEzuſá/ wyżſzey trochę/ w dźień Obrzezánia Páńſkiego/ náznácżona. LatHar 402; tákowa ſpráwá [...] przez té oſohy/ któré do tego ſądu wysſzéy ſą náznáczoné/ ſądzoná bydź ma SarnStat 152; [Sędziowie] obiéráni bydź máią: Czáſu y dniá obiéránia tych Sędźiów wysſzéy náznáczonégo SarnStat 867, 866, 870, 873.

Szereg: »opisany i naznaczony« (1): ále czáſów niźéy opiſánych y náznáczonych [deputatis et designatis JanStat 466] [...] té Roki Ziemſkié niech będą ſądzoné. SarnStat 729.
b. Przepowiedziany (5): Luter odpiſał przećiw temu znácżąc mieyſcá v Dánielá Proroká okrućieńſtwo Papieſkie yáwnie náznácżone być BielKron 196; RejPos 58; oznaymił P. Bog dzień pewny Noemu/ ktorego iuſz deſzdż ſpáść miał. [...] Dniá tedy onego náznacżonego ſpadł wielki deſzdż SkarŻyw 270; LatHar 531.
Szereg: »przepowiedziany i naznaczony« (1): Brákowánie w pićiu od ániołá przepowiedziáne y náznáczone [cf Luc 1/15]/ pokázuie iż to ieſt rzecz Pánu Bogu wdzięczna WujNT 194.
5. Narysowany, nakreślony, naszkicowany (2):

naznaczony czym (1): Linearis pictura, Graece Graphis, Liniámi tylko álbo kreskami náznáczone málowánie. Mącz 194b.

naznaczony na czym (1): Iáko ono gdzye Pan do Ezechielá Proroká mowić racżył o mieyſcie Ierozolimſkim ná cegle náznácżonym RejPos 89v.

*** Bez wystarczającego kontekstu; notatus Mącz; decretorius, insignitus, signatus Calep (4): Notatus, [...] Náznáczony/ Doznány w czym/ Zeſromocony/ Oſławiony w czym. Mącz 250c; Decretorius – Rozſątkowy, naznaczony. Calep 290b, 543a, 979a.

Synonimy: 1. nacechowany, napiątnowany; b. okreszony; 2. deklarowany, mianowany, podany, postanowiony, przejrzany, zamierzony; a. mianowany, obrany, powołany, wybrany; 4.a. mianowany, wspomieniony.

Cf NAZNACZYĆ

AL