[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWIEŚĆ (149) vb pf

Pierwsze e jasne; w inf -wie- Mącz (6), -wié- (2) MurzNT, KochWr; w formach fut i impers o jasne, drugie e prawdopodobnie jasne (tak w wiedzie itp.); przewiódł, przewiodł-; w przewiedli drugie e prawdopodobnie jasne (tak w wiedli); w imp drugie e jasne; part praet act z tekstów nieoznaczających ó.

Fleksja
inf przewiéść
praet
sg pl
2 m przewiodłeś,, -eś przewiódł m pers
3 m przewiódł m pers przewiedli
f przewiodła m an
n subst przewiodły
plusq
sg pl
3 m był przewiódł m pers byli przewiedli
imperativus
sg
2 przewiedź, przewiedzi
3 niech, niechåj przewiedzie
conditionalis
sg pl
1 m bych przewiódł m pers
2 m byś przewiódł m pers
3 m by przewiódł m pers by przewiedli
f by przewiodła m an
con praet
sg
3 m by był przewiódł
impersonalis
praet przewiodło się, przewiedziono
con przewiedzi(o)no by, by przewiedzi(o)no, by się przewiodło
participia
part praet act przewiodszy, przewiodwszy

inf przewiéść (48). ◊ fut 1 sg przewiodę (2). ◊ 2 sg przewiedziesz (2). ◊ 3 sg przewiedzie (9). ◊ 1 pl przewiedzi(e)m (1). ◊ 3 pl przewiodą (2), przewiodu (1) MetrKor. ◊ praet 2 sg m przewiodłeś, -eś przewiódł (3). ◊ 3 sg m przewiódł (35). f przewiodła (2). ◊ 3 pl m pers przewiedli (6). subst przewiodły (1). ◊ plusq 3 sg m był przewiódł (2). ◊ 3 pl m pers byli przewiedli (2). ◊ imp 2 sg przewiedź (4), przewiedzi (1); -dź Mącz, ArtKanc; -dź : -dzi BierRaj (2:1). ◊ 3 sg niech, niechåj przewiedzie (3). ◊ con 1 sg m bych przewiódł (1). ◊ 2 sg m byś przewiódł (1). ◊ 3 sg m by przewiódł (7). f by przewiodła (2). ◊ 3 pl m pers by przewiedli (1). ◊ con praet 3 sg m by był przewiódł (1). ◊ impers praet [przewiodło się], przewiedziono (3); -ono (2), -(o)no (1). ◊ con przewiedzi(o)no by, by przewiedzi(o)no (2), by się przewiodło (1). ◊ part praet act przewiodszy (4) RejPs (2), BudNT, CzechEp, przewiodwszy (2) RejPs, CzechRozm.

Sł stp notuje, Cn s.v. przewodzę co na sobie, Linde także XVII – XVIII w.

1. Przeprowadzić, przeprawić, przenieść z miejsca na miejsce; traducere Vulg, Mącz; traicere Mącz; transire facere PolAnt [w tym: kogo, co (43)] (45): A iáko miła mátká podáie rękę áby przez vrázu przewiodłá/ dziećięćiu ſwemu/ rácz też ty mnie podáć moy pánie ſwiętą rękę/ twoię RejPs 39v; BielKron 14v; Traduc familiam omnem ad nos, Przewiedź/ Przeprowadz. Mącz 97a; Rośćiął morze y przewiodł ie [Bóg Izraelitów]/ záſtáwiwſzy wody/ iáko kupę. BudBib Ps 78/13; KochPs 161, 199.

przewieść przez co (23): PatKaz I 14; A przewiodwſſy lud ſwoy przez ſuchoſći morſkie Pháráoná tám y zewſſem woyſkiem zátopił RejPs 203; LubPs dd5 [2 r.]; Ach Pánie Boże/ cżemużeś racżył przewieść then lud przez Iordan/ ábyś nas wydał w ręce Amoreyſkie Leop Ios 7/7, 2.Reg 19/42, Sap 19 arg; RejZwierz 21; przez ktore morſkie brzegi namocnieyſzy Krol Xerxes niegdy moſt vcżynił/ y przewiodł przez morze ſiedḿ kroć ſtho tyſiąc ludzi iezdnych y pieſzych. BielKron 274, 46v, 47, 54, 201v, 263v, 285v; Niepodobnać też byłá Moiżeſzowi przez ſuche morze ludzi przewieść. RejPos 67v, 2; [sprawny wódz] má tho wſzyſzko [!] pierwey ná ſpiſku mieć niż przes nie [trudne szlaki] poćiągnie/ iákoby lud ſwoy przes nie przewiodł przes ſzkody. BielSpr 7v; Ciebie iednák Bóg przewiódł przez złé mieyſcá cáło. KochPam 83; WujNT 81. Cf Zwrot.

przewieść dokąd (9): GroicPorz h3; Leop Ier 29/1; Ten Embrácyus napirwey do Gálliey okręty przewiodł. BielKron 61v; Thámże kazał Ceſarz Iulius moſth drzewiány vcżynić przez Ren/ przez ktory przewiodł woyſko Rzymſkie ná drugą ſtronę Renu BielKron 285v, 54, 89v, 201v, 355; Wroćił ſrogi Acheron żonę Iuż ią był przewiodł ná tę ſtronę Orpheus KlonŻal Dv; [Wywiodł tedi Moizeſz wſzytki Zydy z Egiptu od Faraoná z brátem ſwoim Aronem/ przewiodł ie przez morze cżerwone ná gorę Synái BielKron 1551 7v].

przewieść skąd (2): Mącz 191b; THE ſą ſlowá liſtu ktory poſlał Ieremiaſz Prorok z Ieruzálem do oſtátkow ſtárſſych záprowádzenia/ [...] y do wſſyſtkiego ludu ktory był przewiodł Nábuchodonozor z Ieruzálem do Bábilonu Leop Ier 29/1.

W porównaniach (2): Deduxiſti ſicut oues populum tuum: in manu Moyſi et Aaron. Przewiodłes miły Panie iako owiecżki Lud twoy w ręku Moyſeſza y Aarona. WróbŻołt 76/21; KochPs 114.

Nawiązanie do przysłowia bibl.: Lecz iáko wierzemy iż może wielbłądá przewieść przez vcho igielne/ co ſię zda niepodobno: ták też wierzemy/ iż [...] WujNT 81.

Zwrot: »przewieść [kogo] przez ogień« = spalić kogoś na ofiarę Molochowi (3): Y nábudował [Manasses] ołtarzow wſſemu rycerſtwu niebieſkiemu (Gwiazdam/ Słońcu/ y Mieſiącowi) [...]. Y przewiodł ſyná ſwego przez ogień Leop 4.Reg 21/6; BielKron 90; BudBib 4.Reg 16/3.
Przen: Do wiecznego zbawienia (6):

przewieść do czego (3): ktori [anioł] gych nyechay ſtrzeze ij przewyedzye do krolyeſtwa nyebyeſkyego. BierRaj 20v, 17, 18.

przewieść z czego (2): a vmarle s mαk racz wibawyc ij przewyeſc do odpoczinyenya wyecznego. BierRaj 17; iżći nigdy [towarzysz] przijáciela nieopuſći/ ani go Smierći dopuſći vdawićz: ale s tego żywota cżeśnego/ przewiedźie go ku żywotu nieśmiertelnému. ForCnR E3.

przewieść k(u) czemu (2): ForCnR E3; Przewiedź nas [Chryste] z miłośći/ k niebieſkiey rádośći. ArtKanc A12.

przewieść dokąd (1): wibaw ye [stworzenie] od bolyeſcy a ſcyαgny gym prawycα ſwoyα a przewyedzy ye namyeſce ochlodzenya ij pokoya. BierRaj 21.

a. Sprawić, żeby przeniknęło przez materię [przez co] (1): ták też wierzemy/ iż [Jezus] ćiáło ſwe święte przewiodł przeze drzwi zámknione/ przez kámień grobowy/ y przez nienáruſzoną zupełność Pánny Mátki ſwoiey WujNT 81.
2. Sprawić, aby ktoś uznał coś za słuszne [w tym: co (27)] (34):
a. Przekonać do swojej racji (17): Cum saepius replicasset tandem persuasit, [...] Gdy częſtokroć odmowę czinił/ Ná koniec przewiódł. Mącz 305c; BudNT przedm b7v; Azaż to/ non est extremae dementiae, nie ieſt znácżne y głupſtwo y vpor chćieć tho przedśię wyglozowáć y ná ſwym vpornie/ gwałtem przewiodſzy/ poſtánowić? CzechEp 46; [Coſz też on Gedeon Biſkup Krákowſki/ Miecłáwowy Monárſze piątemu śmiele námoẃił y przeẃiodł. Sentencja D3].

przewieść u kogo (1): Laſki theż v Papieża [...] przewiodł náſzę rzecż/ iż nic ná thym Pruſki Miſtrz nie wygrał. BielKron 416.

przewieść na kim (3): Leop Ier 38/22; CzechRozm 100v; krwie rozlewco/ tobie to nic nie pomoże/ ábyś miał co ſwego ná nas przewieść SkarŻyw 444.

przewieść nad kim (2): CzechRozm 69v; Gdzieby też [Grecy] to o ſobie ták rozumieć chćieli/ Ze im káżdy/ á oni niewinni nikomu Spráwiedliwośći cżynić: tego/ da bog/ nigdy Nád námi nie przewiodą KochOdpr B4.

przewieść czym (2): [św. Paweł pisze:] iż Bog káżdemu odda wedle vcżynkow iego. [...] A ty záś to mową ſwą przewieść chceſz/ iż nie z vcżynkow/ ále z ſámey tylko wiáry/ procż vcżynkow. CzechRozm 213v; WujNT przedm 4.

[przewieść o czym: Także o z ſtąpieniu z niebá/ przewiodło ſie że y Iohanowo ponurzánie z niebá/ y Cerkiew wſzytka z ſtąpiłá z niebá BudArt O8v.]

przewieść skąd [= w jaki sposób] (1): Skąd oni [papieżnicy] chcą przewieść/ iákoby ty rzecży/ ktore ku kroleſtwu Bożemu należą/ nie wſzytkie w piſmie ś. pozoſtáwione być miáły. NiemObr 78.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (5); iż, że (5), żeby (1), jakoby (1), zaimek względny (1)] (9): Przeto ſłuſzna byłá rzecż/ żebychći tu tákie mieyſcá pokazał/ yto/ że ták ieſt/ przewiodł. BudNT Ff6, przedm b8; A choćiaby ſie też kto ſporny zá to wźiąć chćiał/ że Ian nie o Bogu Oycu/ ále o Chriſtuśie w liśćie ſwoim piſze/ tedyby przeſię y ták nie przewiodł/ żeby w rzecży ſámey tu niezgodá byłá CzechRozm 147, 58, 100v, 213v [2 r.]; NiemObr 78; WujNT przedm 4; [Lecż ſie wyſzey doſyć dokłádnie przewiodło/ że ten wirſz źle á fáłſzywie przełożono. BudArt O2, O8v].

Szeregi: »przewieść i pokazać« (1): Tymić y tym podobnemi przykłády Budny to chce przewieść y pokázáć/ że w każdym Nowym teſtámenćie wiele ieſt nie tylko omyłek/ ále też y fałſzow. WujNT przedm 4.

»przemoc a przewieść« (1): zwiedli ćię/ y przemogli á przewiedli ná thobie [Seduxerunt te et praevaluerunt adversum te] mężowie ſpokoyni twoi/ ponorzyli w błoćie/ ná ſliſkim mieyſcu nogi twoie/ y odeſzły od ćiebie. Leop Ier 38/22.

b. Skłonić do określonego postępowania; persuadere Vulg; consequere Mącz (17):

przewieść kogo do czego (1): przewyedz myα do oney pokuti prze[s] ktorᾳs Dawyda ſbawyl. BierRaj 16.

przewieść u kogo czym (1): przeto [tj. przez trudności] nie mogli [Żydowie] thák rychło kościołá budowáć/ áż zá przycżyną Zorobabelá/ ktory to v Dáryuſá przewiodł ſwoim rozumem/ iż go dokońcżyli BielKron 117v.

przewieść czym (5): A gdy pothym do Konſtántynopolá papyeż przyyáchał/ nye mogł tego ná nim Ceſarz áni prośbą/ áni groźbą przewyeſć/ áby Anthemiuſá záś ku biſkupſtwu przywroćił KromRozm III P5v, P8v; Persuasorius, Mocny ku przerádzeniu/ vmieyący co przewieść rádą ſwą. Mącz 424c, 385b. Cf przewieść u kogo czym.

przewieść na kim (9): KromRozm III P5v; Leop 3.Mach 7/2; [Innocenty VI] Ná Rzymiániech to przewiodł/ iż im chudego cżłowieká napirwey przełożył ná zwirzchni vrząd/ Ráymundá z rodu krolow Ierozolimſkich BielKron 186v, 402; ModrzBaz 60v; SkarŻyw 403; GórnRozm M; Obatzel ſie Krol potem/ zlozel ſeijm wewſi iedlnei wradomſkiem powiecie/ widzac ze niemogl nic przewieſc natak ſtatetznem Senacie PaprUp C3; Phil Q4.

przewieść w kim (1): Gdy ſwego nic w Pánnie nie przewiodł/ zguby drugich y zgorſzenia z niey ſzukáć nieprzyiaćiel ludzki [...] pocżął. SkarŻyw 14.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (7); by, aby, żeby (5), iż, że (4)] (9): Tám Dioſkorus zwyodſſy drugye pátryárchy y biſkupy/ mocą przewyodł/ iż Eutyches [...] rozgrzeſſon y przyyęt yeſt. KromRozm III P8v, P5v; przewiedli tho ná nas/ żebyſmy wſzyſtki Zydy [...] niezwykłemi mękámi y ſmierćiámi z ſwiátá zgłádzili Leop 3.Mach 7/2; BielKron 117v, 186v, 402; ModrzBaz 60v; Phil Q4; Lecż żaden tego niechay nie przewiedźie/ Byś mu miał woźić/ niechay ſam przyiedźie KlonFlis D3v.

Zwroty: »przewieść na sobie« (1): Záprawdę ći co ſię ták ſpráwuią/ niemoże być áby dla ledá przycżynki niemieli krzywo przyſięgáć: á ktorzi to mogą przewieść ná ſobie [animo suo imperare possunt]/ áby drugich oſzukáli/ ći też bárzo łácno dádzą ſię ná to námowić/ áby tego co mowią przyśięgą potwierdźili. ModrzBaz 60v.

»swoje przewieść« = skłonić do tego, co się chciało (2): Gdy tedy Ceſarz Cárogrocki Michał wygrozić nic ná Papieżu/ y ſwego przewieść nie mogł/ chćiał ſobie przycżyn ſzukáć záraz z o nym [!] Phociuſzem SkarJedn 217; SkarŻyw 14.

3. Sprawić, uczynić, dokonać; imperare, potere, praevalescere Mącz; effecere, factu esse Modrz [w tym: co (35)] (39): BierEz Iv; Gdy ſie Turkom [w walce] nieſzcżeśćiło/ weſzli w radę taiemną/ naleźli chytrſzą drogę tho ieſt gdzie mocą niemogą tedy zá pieniądze przewiodą BielKron 248v; ile mocy miał/ tyle iey nád niebożątkiem vżył/ ále przedſię żadną miárą przewieść nic niemogł. GórnDworz Bb3; HistRzym 95; RejPos 37; ModrzBaz 43.

przewieść przez co [= dzięki czemu] (1): Tantum potuit a facundia. Ták wymowny był/ álbo/ Ták wiele mogł przewieść przes wymowę ſwoyę. Mącz 1a.

przewieść czym (3): Latwiećiem rádzić ięzykiem/ Trudniey ią przewieść vcżynkiem. BierEz Ov; BielKron 165v; GórnDworz Ffv.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (10); aby, żeby, iżby (7), że, iż (3), zaimek względny (1)] (11): LibLeg 10/70, 11/26; przewiedli to poſpolſtwo/ iż komuby ſie krzywdá zdáłá w práwie przed Pátrycyuſy/ mogł ápellowáć do poſpolſtwá. BielKron 109; Mącz 341d; GórnDworz M4v, Ffv; Przeto niechay śie ſtára Pleban/ á ile może niech to przewiedźie/ áby ludźie Chrześcijáńſcy záwżdy ſłowá ty ná pámięći mieli: [...] KuczbKat 270; CzechRozm 45v; WisznTr 24; PaprUp K4; Acż ſámiec krotko żywie/ ále więc przewiedźie Sámicá: że kilká lat dźieći zgniazd wywiedźie. KmitaSpit A2v.

Zwrot: »na sobie przewieść« [szyk zmienny] (9): prze to że to Bog roſkazał/ abyſmy bliznego naſſego miłowali iako ſamy ſiebie/ á yż tego nieprzewiedziem naſobie/ daymy mu co moze być. SeklKat Mv; MurzNT 176; Mącz 280b; trudno tho człowiekowi przewieść ná ſobie/ áby drugiemu w rozumie/ miał puśćić przodek. GórnDworz M4v, H6, Y4; SkarŻyw 136; Trudno to káżdy ma przewieść ná ſobie/ Zeby miał ſkákáć gdy iuż nogá w grobie WisznTr 24; PaprUp K4.
Szereg: »przewieść i przekonać« (1): Nisi perfecta re, de me non conquiesti, Pirwyś nie odpoczinął áliżeś to przewiódł y przekonał co mnie należáło. Mącz 341d.
Przen (2):

Ze zdaniem dopełnieniowym (2): vſtanieli natura w onym poruſzeniu gwałtownym iż nie przewiedzie tego o czo ſie pokuſiła, tedy iuż oſthatecżnie vpada GlabGad K7v; Ale obycżáie ſkáżone przewiodły to [Sed mores depravati effecerunt]/ że tá wádá [tj. pochlebstwo] nigdźie indźiey więcey/ iáko przy Dworzech zwierzchnych Pánow płuży ModrzBaz 17v.

a. Zrealizować (11): ForCnR B3v; przyſzli lepák ku niey [żonie cieśli] dwá rycerze ieden zá drugim z dworu krolewſkiego/ áby ią ku ſwey woli námowili/ ále ći thego nie przewiedli HistRzym 108; Napierwey to pokażemy/ ze w Nowem teſtámenćie [...] ieſt wiele nie iedno omyłek/ ále co gorſzego y fałſzu. To przewiodſzy/ pokażem y ono/ zkąd ſię te omyłki y fałſze wzięły. BudNT przedm bv.

przewieść czym (1): Do tegóż kréſu y ámbicia ludźi wiedźie: bo gdźie przewiéść ſwégo práktikámi niemogą/ tám ſie ábo do gwałtu poſpolićie vćiekáią/ álbo zpoſtrónnymi nieiákié porozumienié/ y bunty miéwáią KochWr 35.

Zwroty: »przedsięwzięcie swe przewieść« (1): co nic in szego nie iest iedno albo iakie przedsięwzięcie swe przewiesc, albo Remp⟨ublicam⟩ in voluere maximis difficultatibus ActReg 115.

»przewieść swoje, rzecz swoję« [szyk zmienny] (3:1): Widząc Xánt iż dobrze rádził [Ezop]/ Bárzo z tego poćieſzon był: Y miał iuż dobrą nádzieię/ Iż ták mogł przewieść rzecż ſwoię. BierEz D4v; KochWr 35; Pyſzny ieſt y hárdy/ ſwoie chce záwżdy przewieść/ nikomu nie vſtąpić áni ſię vniżyć chce/ poddáńſtwo mu nie ſmákuie. SkarKaz 489a; SkarKazSej 661b.

[»przewieść swoje umyślenie«: dopuśćili [Żydowie] iego [Chrystusa] ſłowá wywrácáć/ áby ták ſwoie przewiedli vmyſlenie. GrzegŻarnPos 1582 767v (Linde).]

»upor swoj przewieść« [szyk zmienny] (3): RejPos 247; Ewdoxya táiemnie poſadzáć y z wſzjtkiego złupić kazáłá/ y ſwoy vpor przewiodłá: iż S. Chryzoſtom wypędzony był SkarJedn 131, 297.

4. Przeprowadzić czynności prawne i sądowe [w tym: co (17)] (26): A ták Prokurator Powodney ſtrony po pierwſze to ſobie opráwi/ ieſli by rzeczy ſwego Páná do końcá przewieſć niemogł/ áby on przez wtorego/ trzećiego/ czwartego [...] Prokuratorá [...] rzecz ſwoię dokończyć [...] mogł. GroicPorz v.
a. Udowodnić sądownie; wygrać sprawę sądową (24):

przewieść co [= przewinienie] na kogo (2): BielKron 197; A to práwo niechby vſtáwiono/ iż ná kogoby fáłſzywe oſzácowánie przewiedźiono [qui falsae aestimationis convictus esset]/ áby iy zá krzywoprzyśiężcę miano ModrzBaz 122.

przewieść na kogo (3): Cf przewieść co na kogo, »prawo przewieść«, »przezyski przewieść«.

przewieść na kim (14): Diar 96; táki [winny] ieſli da ná ſobie práwo przewieſć/ tedy ten co ná nim przewiedzye wzyąwſzy pozew od práwá ma iácháć y okázáć Stároſćie UstPraw H; RejZwierz 102. Cf »prawo przewieść«, »przezyski przewieść«.

Ze zdaniem dopełnieniowym (2): a ktorim poddanim krolewſkim ſchkodabi sye stala wbidlie wkoniach y wynſych rzeczach ktokolwiek swe v kogo naydzie, a przewiedzieli [lege: przewiedzie-li] ze tho yeſth yego abi tho wſchitko bilo wroczono LibLeg 10/60; Diar 96.

Zwroty: »dowodnie przewieść« (1): ktory [naród niemiecki] zwykł káżdemu wiárę trzymáć/ zwłaſzcżá temu/ ná ktorego ieſzcże nic złego dowodnie nieprzewiedziono. BielKron 197.

»prawo, prawem przewieść« [w tym: na kim (9), na kogo (1)] = wygrać sprawę sądową; ius perducere JanStat [szyk zmienny] (15:1:1): MetrKor 40/811; ZapWar 1550 nr 2664; UstPraw G2, H; ná ktorych [Mendenach, tj. mieszkańcach biskupstwa Minden] byli Rzymſcy kápłani przewiedli práwo o kośćielne dochody. BielKron 217; Apponere sibi praevaricationem, Dopuśćić ſie pozywáć temu/ który da záś ná ſobie práwo przewieść. Mącz 475d; RejPos 33v; MycPrz II C4v; GórnRozm I3; ten/ który práwo przewiedźie/ poiedźie do Stároſty onégo/ gdźie mieſzka ón/ ná którym práwo przewiedźiono [sub quo manet victus JanStat 655]. SarnStat 544, 543, 771, 798, 830, 831.

»przezyski przewieść« [w tym: na kim (1), [na kogo]] (1): ZapWar 1550 nr 2665; [A gdy przeziſky kthore na mye przevyodl ku thi ſummye przilacza thedy vcziny ſumma wzithka pyeczſſeth trzidzieſczi y pyencz ſlothich ZapWpolActCon 1547/264].

Przen (1):
Zwrot: »perlucra [= przezyski] przewieść« (1): Alić pánowie brácia/ trzy dni záprzągáią/ Cżopá/ Dzbaná/ á Szpuntá/ ſzpetnie w zyſku zdáią. A perlucra w kálecie/ iuż dawno przewiedli/ Bo ſzkápy y pácholcy/ iuż dwá dni nie iedli. RejZwierz 137v.
b. Wydać wyrok skazujący (o Bogu) [na kogo] (1): Nie prżycżyniſz ku ſłowom iego [Boga]/ aby nie przewiodł na ćię/ a byłbyś poiman. BudBib b3v.
5. O życiu: przeżyć (1):
Zwroty: [»dni swoje [jak] przewieść«: Wiele známienićie vcżonych mężow/ [...] opuśćiwſzy miáſtá/ vdawáli ſię do folwárkow/ ku oſobnemv żyćiu/ kędy dni ſwoie w wielkiey ſpokoynośći/ y proznowániu pocżćiwym/ przewiedli. Cresc 1571 [701-2].]

»żywot przewieść« (1): á gdyż miał [Aleksander] vmrzeć poſłał matce liſt tymi ſłowy piſany. Alexander ſyn twoy ktory na mały cżas żywot ſwoy na ſwiecie przewiodł, alem duſzę vmyſlił z przyſzłym żiwotem wiecżnie ſpoić. BielŻyw 162.

6. Wziąć górę, zdominować, pokonać (2): Non potuit praevalescere, Nie mógł przepomoc/ przewieść. Mącz 474d; [Bo iedni Włádyſłáwá Węgierſkiego y Cżeſkiego Krolá chćieli [...]. Drudzy záś Zygmuntá Głogowſkiego Xiążęćiá ſtronę trzymáli. Ale ći przewiedli ktorzy Alexándrowi W. X. Litewſkiemu życżyli BielKron 1597 493].
Przen [na czym] (1): Abowiem chocia niepowſcięgliwi grzeſzą waháiącz ſie [...]: Ale mnimánie tho [o dobru i złu] iákieś w nich ieſt wątłe/ zá ktorym pozwaláią tego chćiwośći/ áby ná rozumie przewiodłá. GórnDworz Ff5.
7. Osiągnąć zamierzony cel (2):

przewieść czym (1): [Postawa mówi do Justyna:] Dziękuy ſłowy á bij zyemi cżołem/ Záwżdy gorą nigdy nie chodź dołem A zwłaſzcżá ty zá tákim doſtátkiem/ Możeſz przewieść y oblicżym głádkim BielKron F4.

przewieść nad kim (1): Ktory [Bóg] ácż nád Iákubem świętym/ dopuśćił okrutnemu Herodowi przewieść [tj. ściąć go]: wſzákże záś z rąk iego Piotrá wyrwał. CzechEp 337.

Synonimy: 1. przeprowadzić, przeprawić, przenieść; 2. pokonać, przedysputować, przegadać, przekonać; 3. dokonać, sprawić, uczynić; 4. przeprawić, przeprowadzić; 5. przeżyć; 6. pokonać, przemoc, przewyciężyć, przewyższyć.

Formacje współrdzenne cf 2. WIEŚĆ.

Cf 2. PRZEWIEDZIENIE, PRZEWIEDZIONY

KO