[zaloguj się]

OCHOTNIE (185) av

ochotnie (168), ochotno (1), ochotnie a. ochotno (16); ochotnie : ochotno PaxLiz (1:1).

Pierwsze i drugie o oraz e jasne (w Calep 1 r. -ę ‒ może błędnie?); w ochotno końcowe o prawdopodobnie jasne (tak w -o).

comp ochotniej (16); -ej (1), -(e)j (15).

Składnia comp: ochotniej niż gdy (1).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVIII w. s.v. ochotny.

Chętnie, życzliwie, gorliwie, z zapałem; strenue Mącz, Calep, Cn; benigne Mącz, Cn; alacriter Calep, Cn; blande, excitate, impigre, studiose Mącz; hilare Modrz; favorabiliter, naviter Calep; libenter, liberaliter, nave, officiose, prolixe, valenter Cn (185): Ieden z vcżniow tym go pocżćił/ Ná obiad go ochotnie prośił. BierEz C3, A3, E4, M3v, Q4, Sv; ſtanął przed iéy miloſcią/ barzo weſoly/ ij ochotnie ią pozdrowił OpecŻyw 164, 174v, 182; A on ochotnie ſie ijm poſtawił/ a rád s nimi poſzedł. ForCnR B2, B3v, C; FalZioł V 12v; Bo on pilen tákich duſz/ ktore ſie ochotnie przikłoniłi [!] ku chwale iego RejPs 50, 135v; RejJóz 13v; BielKom A3v; Słuſzcieſz Pánu w wielkiey weſołośći/ [...] Ochotnie mu cżyniąc cżeść w rádośći. LubPs X2; RejWiz 49v; RejFig Aav; Ferocissime gentes, Okrutny albo ſmiáły lud który ſie ochotnie pobiję [!] á nie rad vſtąpi. Mącz 124d; Vino largius epulas celebrare, Ochotnie kázáć nálewáć. Mącz 184c, 53b, 135c, 223d, 234a, 304a, 361c, 465c; SienLek 23v; páni będąc wielkiemu pánu w domu ſwym rádá/ ochotnie mu odpowiedáłá GórnDworz S4v, C7v, X3, Y6v, Aa2; RejZwierc 27, 96v, 113, 119v; PaprPan L3, Bb4v; ModrzBaz [38]v, 110; ktory dla wiáry S. y iednośći/ drugie to więzienie y niebeſpiecżeńſtwo ochotnie ćierpiał SkarJedn 324, 211, 310; Oczko 23v; KochPs 97; wſtydćie [!] ſię dzieći y niewiaſt/ ktore wám mężnym ſerce pobráły/ á ochotnie do tego ſzturmu idą. SkarŻyw 46; káżdemu namnieyſzemu ſłużył tym ochotniey im mu co wzgárdzeńſzego porucżono SkarŻyw 353; Wypił ochotnie Ian S. ony napoie śmierći SkarŻyw 408, A3v, 2, 3, 21, 22 (43); Iatwieżowie [...] ták ſię ochotnie z weſołym okrzykiem bili z Polaki/ że ich kilko kroć nierownym pocztem wſpieráli StryjKron 205, 390, 642, 752, 782; konie żártkonogie ochotnie pryſkáły. KochJez B2; WerGośc 246; BielSjem 5v; ArtKanc K12v; Przyiechałem do Zamoscia 23 february przyietem [!] az nazbyt ochotnie ActReg 97; Calep 48a, 1010a; vżyway ochotnie y nabożnie modlitw niżey położonych. LatHar 559, 157, 191, 218, 500, 513 (12); Napomina ich/ áby przykłádem Mácedończykow/ ktore chwali/ ochotnie ſię ná iáłmużny dla vbogich Chrześćiiánow/ będących w Ieruzálem ſkłádáli. WujNT 2.Cor 8 arg, 1.Tim 3/2; JanNKarGórn D4; zákołác/ ábyſmy ochotnie tobie otworzyli SkarKaz 8b, 161b, 245b, 488b, 553a; VotSzl B2; PaxLiz Ev; Ey by go nam Bog záś chćiał ſpoſobić/ Było by nam ochotniey nań robić. RybWit Cv.

W połączeniach szeregowych (3): ij każdy s nich tak ſie k niemv miáł iako na iego rząd ſłuſzało/ ochotnie / pocżeſnie/ wdźięcżnie. ForCnR C2; Cum summa humanitate et benevolentia recepit omnes, Bárzo wdzięcznie y ochotnie á lucko wſziſtki prziymuye. Mącz 35d; LatHar 350.

W charakterystycznych połączeniach: ochotnie (po)bić się (2), biegać, brać [co] na się (2), chwałę wzdać, chwycić (chwytać) się [czego] (2), ciągnąć [co], cierpieć, czcić [kogo], (u)czynić [co] (12), (po)dać [co] (4), drzeć się [ku czemu], gardzący [czym], igrać, iść (8), jąć się [czego], jedzący, kazać, konać (kończyć) [co] (2), na koń wsieść, kopać, męki podjąć, mieć się [ku komu, ku czemu] (4), modlić się, mówić (rozmawiać) (2), myśl skłonić i obrocić [ku komu], napić się, nosić [co], na obiad prosić, obłapić [kogo], odezwać się, odpowiedzieć (odpowiedać) (3), odprawić, odstąpić [czego], odstępować [co], ofiarować ((się), ofiarowany) (3), otworzyć, pełnić [co] (2), podnieść [co], pojechać, pokwapić się, porwać się (2), pospieszać, postawić [co], postawić się (3), potwierdzający, pozdrowić, pryskać, przebieżeć żywot, przyjąć (przyjmować, przyjmujący) [kogo] (8), przyjęt (2), przykłonić się [ku czemu], przywitać (3), pytać się, ratować [kogo], robić (robotę wieść) (3), ruszyć się, rzucić się [do czego], sieść [podle kogo], składać się [na co], (po)skoczyć (3), służyć (3), sprawować się, stać [przy czym], starać się (2), stąpić, śpiewać (2), trwać [w czym], ukazować się, umierać (2), używać [czego] (2), wględać [w co], wrocić ([kogo], się) (2), wspomoc [kogo], wypełni(a)ć [co] (2), wypić [co] (2), zapalać się, zebrać się; barzo ochotnie, nazbyt, tak; tym ochotniej (4).

Szeregi: »dobrowolnie i ochotnie« (1): Prośiemy was/ [...] męcżennicy/ ktorzyście [...] dobrowolnie/ y ochotnie męki podięli/ [...] ábyśćie ſię zá námi nędznymi y grzeſznymi do Páná wſtawili SkarŻyw 120.

»łaskawie i ochotnie« (1): Potym Filipa wezwál [...]/ a takież ij Matheuſſa celnika. [...] patrz iako laſkawie ij ochotnie ſie w tym wezwaniu ijm vkazowál OpecŻyw 40.

»ochotnie a mile« (1): Zátym on młodźieniec ochotnie á mile ſię im poſtáwiwſzy/ rzecże: Bądźćieſz tedy dobrey myśli WerGośc 230. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»ochotnie, (a, i, też) pilnie, (wartko)« [szyk 4:3] (7): Ardenti studio facere officium suum Pilnie á ochotnie ſie w ſwym ſtanie ſpráwowáć. Mącz 15b; Urgere opus, Ochotnie ſwą robotę wieść/ pilnie robić. Mącz 508c, 299a, 423d; RejPos 142; tę W.M. o ſobie ſpráwę dáię/ żem pilnie y ochotnie wglądał w namowy y nápominánia W.M. CzechEpPOrz **4v; Naviter ‒ Ochotnie, pilnie, wartko. Calep 691b.

»z sercem wesołym (a, dobrym), (i) ochotnie« [szyk 1:1] (2): w tym coś pocżął/ ochotnie z ſercem weſołym trwáć będźieſz. CzechRozm 205; SkarŻyw 98.

»ochotnie a uprzejmie« (1): Naprzod ſkoro wſtánieſz/ myśl twoię ochotnie á vprzeymie ſkłoń y obroć ku PAnu BOgu twemu. LatHar 1.

»wdzięcznie, (a) ochotnie« = blande et benigne Mącz (4): BierEz A2; Swáwolá [...] wdźięcżnie a ochotnie go przywitáł/ ij poſadźiwſzy go/ poſpołu ſie weſelili ForCnR B2v; Mącz 25d; Calep 411a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»ochotnie i wesoło« (2): z zacnymi y vcżćiwymi pániámi [...] ochotnie y weſoło rozmawiał SkarŻyw 292; LatHar 70. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

a. Wesoło, z radością; hilare, iucunde, musice Mącz (4): Porrectiore fronte loqui, Weſeley/ Ochotniey/ Swiebodniey mówić. Mącz 351a, 156a, 176b, 238c.
b. Szybko, sprawnie, żwawo; prompte Calep, Cn; celeriter, citatim, contente, cursim, incitate, mobiliter, musice Mącz; agiliter Calep (33): Chodząc po brzegu morſkim/ cżłowieká ſtárego Podkał/ [...] Twarz nadobna/ ná głowie z dziwnych kwiatkow wieniec/ Ochotnie pokracżáiąc/ by iáki młodzyeniec. RejWiz 20, 78; Vźrzał á Wilk przed Chárty/ ochotnie wywija RejFig Dd8v, Cc6; Si graderere tantum quantum loquere iam esses ad forum, Byś ták ochotnie pochadzał yáko mówiſz yuſzbyś dawno był v rinku. Mącz 440d; Cursum contendere, Ochotnie pochadzáć. Mącz 444b, 46a, 53a, b, 74a, 125b (13); HistLan D4; RejZwierc 28v; StryjKron 411; Agiliter – Krzepko, ochotnie, chyżo. Calep 44a, [859]a; Vźrzałem Vlyſſeſá/ dźiéćię wiodącégo/ [...]. Dźiéćię ochotnie przy nim poſpiéſza nożkámi GórnTroas 70; KochAp 8; boć mi też iuż było márkotno/ Iże pełne [= kielichy] nie biegły/ do gęby ochotno. PaxLiz E3V; KlonFlis E2.

W charakterystycznych połączeniach: ochotnie biegać (bieżeć) (2), budować się, kroczyć (pokroczać) (2), minąć, płynąć, pochadzać ((po)chodzić) (8), pokwapić się, pospieszać (2), pość, stąpać, szermować, wschodzić, wywijać (uwijać się) (2).

Szeregi: »pospiesznie, (a) ochotnie« [szyk 1:1] (2): Gradum approperare, Poſpieſznie á ochotnie pochodźić. Mącz 326b, 234a.

»prętko, (a) ochotnie« = mobiliter celeriterque Mącz [szyk 4:1] (5): Brachio celeri contendere, Prętko á ochotnie ſzermować Mącz 46a; Sequere propere me ad macellum strenue, Pódź zá mną prętko ochotnie ná nogach do yátek. Mącz 420c, 53c, 234a; Calep 193b.

Iron (1):

W porównaniu (1): Vastus atque agrestis motus corporis, Nietráfney ochotnośći/ ták ochotnie by pień ná ptaki. Mącz 476b.

Synonimy: chciwie, chętliwie, chętnie, gorąco, gorliwie, skwapliwie, uprzejmie, życzliwie; a. wesoło; b. barzo, bystrze, chybko, chyżo, czerstwo, darsko, prędko, rączo, rześko, wartko, żartko.

Cf NIEOCHOTNIE

MC