[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPIERAĆ (12) vb impf

przypierać (11), przypirać (1); przypierać : przypirać Mącz (5:1).

e (z Mącz) oraz a jasne.

Fleksja
inf przypierać
indicativus
praes
sg pl
1 przypieråm przypieråmy
3 przypirå
praet
sg pl
3 m przypieråł m pers przypierali
f przypierała m an
imperativus
sg
3 niechåj przypierå

inf przypierać (2). ◊ praes 1 sg przypieråm (3). ◊ 3 sg przypirå (1). ◊ [1 pl przypieråmy.] ◊ praet 3 sg m przypieråł (1). [f przypierała.] ◊ 3 pl m pers przypierali (3). ◊ imp 3 sg niechåj przypierå (1). ◊ part praes act przypierając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XIX w.

1. Atakować (8):
Przen [na kogo] (1): Niechay mie niepogrąża nawałnoſć wodna/ Ani mie głębokhoſć niechay nie pożyra/ niechay na mię nie przypiera/ ſtudnia vſt ſwogich. [Vulg Ps 68/16] TarDuch A6v.
a. O wojsku (6):

przypierać komu (2): Widząc to [zabicie Sulimana] Balábán pocżął vſthępowáć/ náſzy im tym więcey przypieráli/ porażeni Turcy ná ostátek ledwo ſam Bálábán vćiekł BielKron 256v; Persequi aliquem bello, Ciſnąć kogo woyną. Przypierać dokuczáć komu. Mącz 385d; [Pentezilea tedy vderzyłá ná Greki thák mocno/ że muſieli vchodzić/ owa im przypiráłá niewymownie/ y niemáło ich pozabijáłá HistTroj K2].

[przypirać kogo: [Achilles] im dáley tym bárziey y więcey Hektorá doieżdżał/ y ták długo go przypirał/ áż go poráźił á zábił. HistTroj H3v.]

przypierać na co (1): Turcy bacżąc ztrwożony lud thym ſilniey przypieráli ná oboz/ żadney godziny odpocżynąć niedáli BielKron 312v.

Zwrot: »silnie przypierać« (3): widząc náoſtátek Turki mdlei ſobie poczynać/ thym ſilniey cżynili á przypierali áż Turcy thył podáli BielKron 256v, 312v, 314v.
b. O dyskusji [kogo czym] (1): Táki wywod ná oſmym Floręnckim Zbore [!]/ bárzo Greki pokonał/ gdy ich tym Beſſaryon Grecki tákże Biſkup przypierał. SkarJedn 284.
c. [O chorobie [komu]: Fláwius Weſpázian oćiec [...] wſſákoż rad ſam przy ſpráwách bywał/ á onych przeſſuchawal/ kthorzy gdy mu barzo przypieráłá boleść [...] iednák on przedſyę cżinił to/ tzo ná vrząd Ceſárſki zależáło LorichKosz 101.]
2. Wywierać nacisk, nalegać, zmuszać; imminere, instare, perurgere, urgere Mącz; adurgere, suburgere Cn (4): Perurgeo, in Bibliis legitur, Bárzo donaglam/ przipieram. Mącz 508c; [Volck Vvv3v].

[przypierać kogo: Bo gdy pytamy ieśliby mogli zátáić/ coby vcżynili: nie pytamy iuż mogąli zátáić álbo nie: ále ich przypieramy á przyglądamy im/ áby nam powiedźieli/ ieśliby w nádźieię niekárnośći chćieli cżynić to wſzytko/ coby ſię im pożytecżno być widźiáło CiceroKosz 158.]

przypierać komu (3): Immineo, Leżę nád kim/ Przipieram/ przićiskam komu. Mącz 207c; Urgeo, Prę/ przipieram/ przinaglam/ nagło czynię komu/ ciſnę/ przimuſzam/ przipiekam komu ócz [= o co]/ etc Mącz 508c, 153c. Cf [przypierać komu w czym].

[przypierać komu w czym: [Agamemnon nie chciał złożyć swej córki w ofierze] Grekowie wſzyſcy mu w tym przypiráli/ rozwodzącz mu tho/ iż lepiey ieſt iednę duſzę ſtráćić/ niżeli ich kilká tyſięczy pogubić. HistTroj D8v.

Ze zdaniem dopełnieniowym: Węgrowie też przypierali na to, żeby iść co rychley. PiotrDzien 306.]

Synonimy: 2. dojmować, dokuczać, dolegać, donaglać, dopiekać, dopierać, dotykać, dożegać, dręczyć, męczyć, przynaglać, uciskać.

Formacje współrdzenne cf 2. PRZEĆ.

DDJ