[zaloguj się]
[pdf]

1. BŁOGOSŁAWIENIE (25) sb n

Oba o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie); pierwsze e jasne, końcowe pochylone.

Fleksja
sg pl
N błogosławieni(e)
G błogosławieniå
A błogosławienié błogosławieniå
I błogosławieni(e)m
L błogosławieniu

sg N błogosławieni(e) (6). ◊ G błogosławieniå (7). ◊ A błogosławienié (9); -é (1), -(e) (8). ◊ I błogosławieni(e)m (1). ◊ L błogosławieniu (1). ◊ pl A błogosławieniå (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Udzielanie błogosławieństwa; życzenie dobrze; praedicatio beatitudinis Cn (10): KromRozm III K6; iż imienim tegoſz to ániołá błogoſłáwił Moyżeſz potomſtwu Iozefowemu: acż ſie doſyć o thym błogoſłáwieniu mowiło: wſzákżeć ieſzcże tego dołożę. CzechRozm 50; ReszList 178.
a. Poświęcanie (7): co przez ſſáfowánye ſwyątoſci á błogoſláwyenye w imyę boże ſpráwuye. KromRozm III K3, K6 marg, K6v; Kubek błogoſłáwienia kthory błogoſłáwiemy/ Izali ſpołecżnośćią krwie Kryſtuſowey nie ieſt? BibRadz 1.Cor 10/16; WujNT 1.Cor 10/16, s. 603.

W charakterystycznym połączeniu: błogosławienie w imię boże.

Szereg: »błogosławienie i [po]żegnanie« [szyk zmienny] (1): Y ſtąd w ſtárodawnych Kośćielnych Hiſtoryách/ przykłády niezlicżone práwie/ tákowego błogoſłáwienia y żegnánia chlebá/ winá/ oleiu/ świec/ wody/ ſoli/ y inſzych rzecży náyduiemy LatHar 57; [UstKościel 139v].
2. Łaska boska; benedictio Vulg (8): Leop Ps 65/8; Wywysſza ku dobrey myſli/ ocży oświeca/ lekárſtwo przynośi/ ktemu żywot y błogoſłáwienie BudBib Eccli 34/19[20]; KołakSzczęśl C.
Zwrot: »dać błogosławienie« (2): PAnie tyś ſam zyemi twey dał błogoſłáwienie LubPs T; ArtKanc H2.
Wyrażenia: »błogosławienie pańskie« (2): Błogosłáwienie Páńſkie nád wámi Leop Ps 128/8, Gen 26/29.

»wieczne błogosławienie« = zbawienie wieczne: Vpros nám [...] s tobą wielebná panno/ ij ze wſſytkimi ſwiętymi/ wiecżné blogoſlawienijé. OpecŻyw 190.

3. Chwała, cześć, uwielbienie; benedictio Cn (4):
Szereg: »błogosławienie i chwała; cześć i chwała i błogosławienie« (1 : 1): Błogoſłáwienie/ y chwałá/ y mądrość/ y dźiękowánie/ cześć y moc/ y śiłá Bogu náſzemu na wieki wiekow. WujNT Apoc 7/12, s. 278.
Zestawienie n-loc: »Padoł błogosławienia« (2): A dniá cżwartego/ zeſſli ſie do padołu Błogoſláwienia: ábowiem iż tám błogoſláwili Pánu/ názwáli mieyſce ono/ Padołem Błogoſláwienia [Vallis benedictionis] Leop 2.Par 20/26.
4. Hojność; dar, jałmużna; eulogia Calep (3): Calep 377b; żeby [błogosławienie] nágotowáno było/ ták iáko błogoſławienie/ a nie iáko łákomſtwo. BudNT 2.Cor 9/5.
Szereg: »błogosławienie, to jest jałmużna«: y wprzod nágotowáli drzewiey opowiedziáne błogoſłáwienie (marg) To ieſz [!] iáłmuzne (–) wáſze BudNT 2.Cor 9/5.

Synonimy: dobrorzeczenie, pozdrowienie; 1.a. poświęcenie, żegnanie; 3. błożenie, chwała, cześć, pokłona; 4. dar, hojność, jałmużna, szczodrobliwość.

Cf BŁOGOSŁAWIĆ, BŁOGOSŁAWIEŃSTWO, BŁOGOSŁAWIONOŚĆ, BŁOGOSŁAWNOŚĆ, BOGOSŁAWIENIE

ZZa