[zaloguj się]
[pdf]

KTO (18107) pron

kto (18 107), [chto].

Fleksja

N kto (12 064); -o (1620), -ó (25), -(o) (10 419); -o : -ó MurzNT (27 : 1), Mącz (215 : 20), Strum (18 : 2), KochPieś (42 : 1), też WysKaz. ◊ G kogo (671). ◊ D komu (2383); -omu (973), -ómu (20), -(o)mu (1390); -omu : -ómu Mącz (720: 15), Strum (1 : 5). ◊ A kogo (2151); -ogo (809), -ógo (14), -(o)go (1328); -ogo : -ógo Mącz (608: 14). ◊ A a. G kogo (8). ◊ I kim (496), kiem (38); kiem PatKaz II, FalZioł, RejPs, ConPiotr, MurzHist (2), SeklPieś, Diar; kim : kiem BielŻyw (3 : 1), LibLeg (2 : 2), RejKup (11 : 3), MurzNT (2 : 1), GliczKsiąż (1 : 1), Leop (1 : 1), UstPraw (1 : 1), Mącz (249 : 18), RejZwierc (15 : 1), Calep (1 : 1); ~ -em (13), -ém (8), -ęm (1) -(e)m (16); -em MurzHist (2); -ęm MurzNT; -em : -ém Mącz (11 : 8). ◊ L kim (253), kiem (19); kiem RejKup (3); kim : kiem RejPs (1 : 1), GliczKsiąż (1 : 1), UstPraw (1 : 1), Mącz (91 : 11), RejZwierc (14 : 1), ModrzBaz (8 : 1); ~ -em : -ém Mącz (7 : 4), -(e)m (8). ◊ V [z orzeczeniem w 2 sg lub z rozkaźnikiem] kto (24); -o (2), -(o) (22).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia
I. Zaimek rzeczowny osobowy (18048):
1. Nieokreślony (8917):
A. Ktoś, ktokolwiek, obojętne kto; nikt (przy zaprzeczonym orzeczeniu); aliquis BartBydg, Mącz, Calep, Cn; qui, quis Mącz, Calag, Cn; quisquam, quisque Mącz, Cn; unus quispiam Calep; quispiam JanStat; quisquam unus, quisquis, ullus Cn (8477):
a. Jako składnik wewnątrzzdaniowy, zawsze na dalszej pozycji w zdaniu [w tym: wysunięty przed spójnik zdania podrzędnego (3); z przydawką przymiotną (112), przyimkową (1); ze zdaniem przydawkowym (63)] (7681): ZapMaz III T 1/212v; MetrKor 34/134 (14); March1 A4v; táko będę káráć/ Ktoryby śmiał ná kogo łgáć. BierEz A3 (31); OpecŻyw 43 (13); ForCnR B2v (3); PatKaz I 6v (2); PatKaz III 93v (5); BartBydg 83b (3); TarDuch C; FalZioł I 5c (219); BielŻyw 7 (26); BielŻywGlab nlb 14 (2); GlabGad B (44); MiechGlab 36 (2); BierRozm 4 (3); LibLeg 7/32v (24); March3 V7 (2); WróbŻołt O6v (3); A ſnadz by kto rzekł co tobie ma záſzkodzić ięzyk tákowy fáłeczny/ áno ſie mnie zda ſkodliwſſy niżli by kto ku mnie ſtrzolał znátęſſego łuku RejPs 189 (21); ComCrac 13 (7); Iſch kyedi vyrzal kogo ydącz, thedi hneth on zlothi na zyąmyą porzuczill. LibMal 1545/94 (2); RejRozpr C2v (19); LudWieś ktv; SeklWyzn c4v (6); ſnadz [grzechem] y v wſzech ludzy Kiedy kto piękną poſtawą zdradnie kogo łudzy RejJóz H4 (52); SeklKat I2v (9); RejRozm 393 (5); Iſciec na ſwieczie zadnego Niemas kogo podobnego. Iedno ten czo ſam powiedal RejKup k2v (53); HistAl B6v (7); ZapWar 1550 nr 2665; KromRozm I A2 (22); MurzHist A2v (24); Stąt śię znaczy że przędtem nieleda iako ludźie zaklináno/ ale dopiero/ kiedy któ wſzyſtkiégo kościoła [...] nieuſłucháł MurzNT 88v (33); nye omylna prawdá/ ktora áni kogo omylić/ ani od kogo omylona być nyemoże KromRozm II b2 (13); KromRozm III A4v (23); Diar 33 (15); DiarDop 100 (9); MrowPieś A4v; BielKom A (15); Yáko ono mowyą/ ſkim nyerządnym gdyby kto myęſzkał/ ſtáć ſie theż ſam musi nyerządnem. GliczKsiąż L7 (51); LubPs B6 (12); GroicPorz A3v (128); GroicPorzRej C4; KrowObr A (30); Bo to wielkie lekárſtwo ná ſmutną chorobę/ Gdy kto ma iáką wdzyęcżną przy ſobie oſobę. RejWiz 34 (96); ieſlim kogo pothwarzył/ Ieſlim kogo vćiſnął/ á ieſlim kiedy od kogo wziął iáki dar [si quempiam calumniatus sum, si opressi aliquem, si de manu cuiusquam munus accepi]/ y wzgardzę gi dziſia/ á wrocę wam. Leop 1.Reg 12/3; Bywa drugdi iż kto [quis] śćiemnice y z okow przychodzi ku kroleſtwu: á drugi [alius] rodząc ſie w kroleſtwie/ á wżdam w vboſtbwie zginie. Leop Eccle 4/14 (37); UstPraw A (137); LeszczRzecz A4 (2); RejFig A4v (3); Abowiem vkaż mi kto/ k zacnemu ſtanowi/ Coby ieſzcże przykłádáć RejZwierz 61v; KTo gdy znał Hieronimá/ onego Laſkiego/ Práwego Hánnibalá/ drugiego Polſkiego. Bo gdy ſobie przypomniſz/ dziwne ſpráwy iego/ Nie rychło mi vkażeſz/ tákiego drugiego, RejZwierz 70 (36); BibRadz *4 (47); OrzRozm, H4 (12); á Tátárowie wſzytkę źiemię ſplundrowawſzy/ trzy látá w niey mieſzkáli/ ná oſtátku ie głod wygnał/ bo nie był kto ſieiąc áni orząc/ á oni ſámi niechćieli BielKron 302v; iż drudzy dobrowolnie zá nimi ſzli nie máiąc ſkim ná mieyſcu zoſtáć. BielKron 407v (103); GrzegRóżn B (9); KochSat A4v (3); KwiatKsiąż Bv (13); Incubus [...] Strach nocny/ álbo pokuſá/ gdy kto mnima áby go kto dłabił we ſnie. Mącz 70c; Inimitabilis, Co nie może być vczyniono czemu kto nie może ſproſtáć. Mącz 116a; Exornare aliquem veste, Przibráć álbo dárowáć kógo ſzátą. Mącz 269c (2074); OrzQuin B2v (14); Prot B (3); SarnUzn B3 (8); Bywaćiem niegdy tho ludźiem dźiwno/ gdy vźrzą iż ktho młody/ kraſny/ rumiány/ á oplwity vmrze SienLek 12v (72); LeovPrzep Av (4); RejAp AA8v (51); iż Alexánder dla tego to ták rzekł/ áby nápomknął kogo z mądrą głową ku piſániu o ſobie GórnDworz II (196); GrzepGeom F4 (3); HistRzym 3v (12); Ano nie máſz kto poſłużąc/ nie máſz kto pomogąc nie máſz ktho rátuiąc/tylko ony bydlątká chodząc zágrzewáły onę niewinność iego RejPos 19v (131); BiałKat 56 (4); BielSat D (4); GrzegŚm A3v (2); HistLan ktv (11); KuczbKat 40 (24); Nie ſłyſzyſz áby Abráám co komu wydárł/ czo komu poſiadł/ czo ná kim wypozywał RejZwierc [193v] (195); BielSpr 6 (14); KochMon 33; WujJud A3v (19); WujJudConf 57v (8); RejPosRozpr b4v (2); RejPosWstaw [1102]v (2); ieſli kto [si quisquam] Przyidźie á ſpyta ćię/ y rzecże/ ieſtli tu kto [Estne hic quisquam]? tedj rzecżeſz nie máſz BudBib Iudic 4/20; Gdy kto (marg) Wł. mąż. (‒) [Cum peccaverit vir; Ieſli człowiek WujBib] zgrzeſzy (przećiw) blizniemu ſwemu y ſkaże mu (práwo) przyſięgę BudBib 3.Reg 8/31 (48); Nie był ich kto hámuiąc/ bo ſámi krolowie/ Ku wſzytkiemu ſzaleńſtwu/ byli powodowie. HistHel [A2]v (2); MycPrz I A4v (16); Strum A4 (10); WierKróc A4v (4); BiałKaz M2 (4); BudNT przedm b (32); CzechRozm 4 (133); PaprPan D (10); KarnNap E2; Znieś mi kto ztą wolnośćią [Confer mihi cum hac libertate] owy pány co ſię zſwey wolnośći chłubią ModrzBaz 71v (142); A ono iedná ná świećie przycżyná ſię nie náydzie [...] áby drugą żonę ábo drugiego mężá zá żywotá kto mieć mogł ábo mogłá. SkarJedn 344 (22); KochOdpr D3 (4); Oczko 1v (9); Calag 25a (16): KochPs 79 (14); SkarŻyw A4v (58); KochTr 23; ZapKościer 1580/5v (6); MWilkHist H3; StryjKron 245 (3); nie może to być pokazano [.,.] ábyſmy ſię z kim wádźili: ábyſmy kogo przeſládáli: ábyſmy komu ná gárdło ſtali/ przećiw komu inſtygowa: poſpolſtwo y zwierzchność przećiw komu wzruſzáli: kogo lżyli/ háńbili [...] y z kim ſię [...] drápáć mieli.CzechEp 26 (121); CzechEpPOrz *3v (6); KochJez A4v; NiemObr 6 (21); KochEp A3 (2); KochFr 7 (18); KlonŻal A3v (2); KochDz 106; KochMarsz 154;137; KochMRot B3; ReszPrz 9 (6); ReszHoz 117 (4); ReszList 151; WerGośc 211 (7); WerKaz 288 (2); WisznTr 3 (3); BielSen 17; BielSjem 27 (2); VZáłuy ſye kto dobry á potłucz zawiáſy KochPieś 28 (18); KochSob 61; KochTarn 75 (2); PudłFr 7 (11); ArtKanc D8v (8); BielRozm 7 (5); wielekroc ſię to trafia że [...] gołotá/ ábo kto barżo vbogi/ ráni kogo ſzkodliwie bárżo. GórnRozm I (55); KmitaPsal A5; KochWr 35; PaprUp B (9); ZawJeft 11 (5); ActReg 9 (21); Calep 23b (16); bo ten może odpocżywáć/ gdy ma cżeladź/ á komu roſkázowáć GostGosp 30 (4); GostGospSieb +3v (2); GrochKal 17 (2); Phil C2v (16); GórnTroas 22 (10); KochCn B4v (4); KochCz B (2); KochPij C3; GrabowSet Bv (11); KochAp 5 (4); PSálmy ſyłam/ gdźie kogo nabożnégo ſłyſzę: A fráſzki záś dla dobrych towárzyſzów piſzę, KochFrag 54 (11); KochFragJan 4; OrzJan 15 (10); OstrEpit Av (2); WyprPl A3 (2); LatHar +8v (11); KołakCath Cv (2); KołakSzczęśl C2 (2); RybGęśli B (6); niektory mąż [...] zwodząc lud w Sámáriey/ powiedáiąc ſię być kim wielkim [dicens se esse aliquem magnum; cf też: dicens se esse aliquem Act 5/36] WujNT Act 8/9; gdy nie miał [Bóg] przez kogo więtſzego przyśiądz [quoniam neminem habuit per quem iuraret maiorem]/ przyśiągł przez ſámego śiebie WujNT Hebr 6/13 (110); WysKaz )?(3v (10); JanNKar C3v (3); JanNKarGórn G4v (3); JanNKarKoch G2v; O pozwie nieſpodziéwánym ná kogo przypádłym. SarnStat 144; GDy komu [alicui JanStat 598] cztérzy woły będą wźięté gwałtownie/ á o tákowy gwałt vczyni oświádczenié: chcemy/ áby [...] dał cztérzy ſkóty [...] ten/ który krzywdę vczyni SarnStat 674 (313); SiebRozmyśl K3; WitosłLut A5; GrabPospR L2v (9); KlonKr A2v; KmitaSpit Av (3); W rozſądkách y poſtępkách ludzkich bywa śrzodkowánie/ iż kto może z kim niebydź/ áni też przećiw niemu: może z kim nie z gromadzáć/ á przećię też od niego nie roſpraſzáć. PowodPr 40 (14); Dźiś kto krolem á iutro vmrze [sic et rex hodie est et cras morietur Vulg Eccli 10/12] SkarKaz 637b (55); VotSzl C4 (2); CiekPotr 10 (16); CiekPotrSzym )?(3v; CzahTr B2 (8); GosłCast 5 (21); PaxLiz Bv (3); Prożno kto ma ſobie o mądrość tuſzyć/ ktory ſię P. Bogá nie boi/ á w grzechách leży SkarKazSej 661a (13); SapEpit A4v (2); KlonWor ded **2 (40); PudłDydo A3 (3); RybWit B3v; poznáney wády w ſwyin kſztałćie prawdźiwym/ By ſie nie ſtrzegł/ y będźieſz kto ták niebaczliwym? SzarzRyt D3v (2).

W połączeniu z przyimkicm „z” + Gpl lub sg rzeczownika zbiorowego [szyk 36 : 4] (40): OpecŻyw 74; RejPs 137v; RejKup t6; Diar 52 (2); GliczKsiąż G8v; Mogł ſye ktho z ludu [quispiam de populo] poznáć z żoną twoią Leop Gen 26/10 (2); UstPraw E4 (4); BibRadz 4.Reg 10/23; ták záſię zelżon dziś [król izraelski]/ odkrywáiąc ſie przed dzyewkámi ſług ſwoich/ iáko z napodleyſzych kto [unus de scurris Vulg 2.Reg 6/201 BielKron 70 (3); GórnDworz C5 (3); RejPos 161v (2); CzechRozm 154; SkarJedn 351; Oczko 24; SkarŻyw 392; MWilkHist F4; CzechEp 81 (3); NiemObr 73; ArtKanc K6; Kto z was [Qius vestrum] będzie miał przyiaćielá/ y poydźie do niego o pułnocy/ y rzecze mu: [...] A on będąc w domu odpowiedźiałby mowiąc: Nie zádaway mi trudnośći WujNT Luc 11/5 (5); Ieſli tedy kto z Zydów [Si quis igitur Iudeorum JanStat 1125] tákowé liſty ná potym álbo zapiſy pokaże SarnStat 260 (4).

Połączenia: »kto drugi« (32): KromRozm III H8v; Mącz 295c (4); GórnDworz L5v (4); RejPos 322v; HistLan A3v; RejZwierc 46v (2); CzechRozm 36 (5); KochPs 168; CzechEp 8 (2); Ale przedśię wſzytkiemu temu nie vfáiąc/ nielza iedno kogo drugiego mocnieyſzego/ ná rátunek wzywáć. NiemObr 19 (3); KochSz B2v; Kto drugi ma bez prace/ o co ſnadź dbał máło/ A mnie zá mé ſtáránié złé Iczęśćié potkáło. KochPieś 14; PM M4; A zá tym naydźie ſię kto drugi/ co tegóż co y ia narodowi náſzému życząc/ weźmie przed ſię [...] co oſobliwſzégo GórnTroas 5; Nádto niewiem ieſlim kogo drugiego okrzćił [si quem alium baptizaverim]. WujNT 1.Cor 1/16; Aza tu procz ciebie y mnie ieſt kto drugi? CiekPotr 6 (2); CzahTr Kv.

»kto inszy (a. iny, a. inny, a. inni)« = quis alius, alius alter Mącz; alius PolAnt [szyk 422 : 7] (429): MetrKor 31/620v; March1 A3v; BierEz I2v (2); OpecŻyw 43 (2); thedy go donaſz poſlyesz A kogo ynſzego na tho myeſcze sſzobą veſzmyeſz kthory by themv doſzicz vczynycz mogł LibLeg 7/104v (8); March3 V3; WróbŻołtGlab A3; RejPs 86v; ComCrac 14; Aczem chodziel za paſzi wſchakze nyewyem yeſly zanyolem albo ſkym ginſchym. LibMal 1554/190; RejRozpr B3; ConPiotr 33; SeklWyzn G; RejJóz G4v (4); SeklKat A2v (4); RejRozm 399; RejKup i2 (4); RejKup Sekl a4v; MurzHist A4v (5); MurzNT 28v (4); KromRozm III A2 (15); Diar 46 (4); DiarDop 105; GliczKsiąż F3v (3); LubPs S (2); GroicPorz d3v (3); [syn Boży nie chce dopuścić] kośćiołowi ſwemu Swiętemu/ áby kogo inſzego chwalił/ komu inſzemu ſlużył/ v kogo inſzego obrony ſſukał/ kogo inſzego miłował/ iedno ſie tylko do ſámego záwżdy vćiekał. KrowObr 69 (13); RejWiz 74 (5); Leop Philipp 3/4; OrzList cv; UstPraw Ev (3); RejZwierz 46 (4); Nie będą budować áby tám ktho iny [alius] mieſzkáć miał/ nie będą ſzcżepić áby miał kto iny [alius] pożywáć BibRadz Is 65/22 (4); OrzRozm N; BielKron 41 (21); GrzegRóżn N4v; Mącz 197c (13); OrzQuin K2 (6); SarnUzn D3v; SienLek 92 (2); RejAp 16 (9); GórnDworz B8v (18); RejPos 113v (6); ZapMaz VII Z 8/99; A wżdy ty iedno v mnie ſámey mieſzkaſz w domu/ Cżas by ſie też gdzie vdáć ku inemu komu. HistLan A3v (2); KuczbKat 365; RejZwierc 32 (16); WujJud 53v; WujJudConf 233v; RejPos Wstaw [212]; MycPrz II A2 (2); Strum H3v (2); Ktorego kroleſtwá Antichriſt nie od kogoć innego ma/ iedno od Szátáná CzechRozm 184v (53); PaprPan Ff2; ModrzBaz 12v (17); SkarJedn 217; nie miáłáś ná kim inſzym ſwey cżárnokśięſkiey ſztuki wypráwić? SkarŻyw 69 (4); MWilk F4; Tedyby [Bóg] iuż nie tylko Bogiem nie był: áleby muśiał mieć kogo inſzego możnieyſzego nád ſię ktorego by był Aniołem/ ábo poſłem CzechEp 212 (62); NiemObr 10 (2); KochSz Bv; ReszPrz 108; WerGośc 223 (2); WerKaz 304; KochPieś 16 (3); PudłFr 37; ArtKanc Sv; GórnRozm A4 (3); KochWr 16 (2); PaprUp L; ZawJeft 12; ActReg 45 (6); GostGosp 152; Phil K3 (2); myely by wolą przedacz ten Ogrot komu ynnyemu, tedi bęndą blyſzy czi slachetny panowyę ZapKościer 1588/75; GórnTroas 20; GrabowSet Yv; że Admet Może vść śmierći/ dawſzy ná ſwé mieyſce Kogo inſzégo/ coby zań chćiał vmrzéć. KochFrag 44; OrzJan 133; WyprPl B2v; LatHar 181 marg; WujNT 68 (15); WysKaz )?(3v (3); SarnStat 13 (21); GrabPospR K3 (3); SkarKaz 552a; KlonWor 37 (2); ZbylPrzyg A3v.

»kto jeden« [szyk 1 : 1] (2): A ták oná obyetnicá Páńſka [...] nye komu yednemu álbo kilkyem z oſobná [...] ſluży KromRozm II t; nie miałby odpłáty dobry á zły pomſty zá ſwe vcżynki/ muśi być ieden kto zwirzchni nád tymi pocżątki/ to ieſt Bog/ ktory rozcznawa wſzytki rzecży BielKron 156.

»(nie)leda(ć) (a. (nie)lada) kto« = byle kto (z odcieniem lekceważenia) (41): BierEz Qv; RejKup m3v (3); nie nawiedźił pán tem gniewem ſwoiem leda kogo/ ale człowieka mądrego bogatego i v świata wźiętego. MurzHist B3; KromRozm III O; BielKom F4; RejZwierz 52 (3); vrádzono/ áby v Kánonikow y w Klaſztorzech cżytano w ſwiętym piſmie Lekcye/ á nieledá kto/ áż ktorego by náuki świádom był Biſkup BielKron 225v (2); Peritus et quilibet veluti contraria, Vczony á ladá kto. Mącz 340c; OrzQuin X2; Prot C; GórnDworz E6 (5); RejPos 264; RejZwierc 98v; WujJud 131 (3); WujJudConf 188; CzechRozm 1v; PaprPan R3v; MWilkHist Fv; NiemObr 69; GostGosp 10 (3); WujNT 728; SkarKaz 420b; GosłCast 45 (2); PaxLiz C (2); SkarKazSej 700a; PudłDydo A4.

»kto taki (a. takowy)« [szyk 12 : 1] (13): Alem ia odpowiedźiał/ Izali kto táki iákim ia ieſt [vir sicut ego] vćiekać ma? Izali kto tákowy iákim ia ieſt ma wnidź [Et quis ut ego, qui ingrediatur] do Koſćiołá [...]? BibRadz 2.Esdr 6/11; BielKron 44 (2); BudBib 2.Esdr 6/11 (2); potrzebá ná mieyſcu Piotrowym/ tákiego kogo vpátrowáć/ ktoryby [...] klncżámi tymi władał NiemObr 29 (2); SarnStat 107 (4); CiekPotr 50.

W charakterystycznej strukturze składniowej: »jeśli kto« = jak nikt (4): Saevissimus quam qui unqnam Bárzo okrutny/ yeſli kto kiedy był. Mącz 364a; TObie/ zacny biſkupie/ tobie/ ieſli komu/ Ten piękny kleynot ſłuży KochFr 123; KochFrag 27 (2).

Fraza: »kto chce« = obojętne kto, ktokolwiek (2): Quicinque, Bá ktożkolwiek/ bá niechay będzie kto chce. Mącz 343c, 509d.
Wyrażenia: »ledwie (a. ledwo) kto« (5): KochTr 17; Phil O; Gdyż ledwie by kto vmárł zá ſpráwiedliwego [Vix enim pro iusto quis moritur] WujNT Rom 5/7; ieſzcże ledwo ſię kto naydźie coby go [świata] nie miłował WysKaz 11; SarnStat 879.

»rzadko, rzadki, z rzadka kto« (4 : 2 : 1): Diar 72; po Vſárſku/ á długo chodzi: á to dla tego áby pokrył nieforemność nieiáką nog ſwoich/ á tego do niego rzadki kto bacży. GórnDworz N5v; RejZwierc 133; KochEpit A3v; Bo teraz prawdę z rzadká kto rad widźi PudłFr 7; káżdy vfa rozumowi ſwemu/ á na rżeczy prżyſzłe rżadko kto pátrży/ y onym zábiega. GórnRozm K3v; PowodPr 77.

»kto na świecie« (4): KlerWes Av; Przyiaćiele mili/ wam więcey wierzę niż komu ná ſwiećie HistRzym 18; PudłFr 18; GórnRozm D4v.

α. Z dodatkową funkcją wskaźnika nawiązania zdań względnych. Zawsze jako składnik zdania podrzędnego [w tym: wprowadzonego przez Spójnik (1084) zaimek względny (45), przysłówkowy (2); w antepozycji (1107), w postpozycji (21), w interpozycji (3); „kto” z przydawką przymiotną (16)] (1131): Druga modlytwa ktorᾳ gdi kto mowy mayᾳc ſkruchα za ſwe grzechi ſupelne odpuſſczenye otrzima. BierRaj 21v; BierEz L3v (3); OpecŻyw 64v (6); MetrKor 40/821 (4); PatKaz I 4; PatKaz II 28; TarDuch ktv (4); Też kiedy kogo wąż albo czo inſzego iadowitego vgije napiy ſię tego ſoku FalZioł I 13d; Gdyżby tedy kto chciał wodki działać/ naprzod miey alembik FalZioł II 2d (51); cżo ktho ynnym rozkazuie aby to sam zachował. BielŻyw 3 (5); GlabGad A8v (4); LibLeg 7/100 (2); March3 V7; RejPs 60v; ieſliby ſie komv niepodobala ſkazn ſzędziego, mozego rvſſycz na viecze [...]. Atam z vieczow może na pirwſſy Syem po vieczach zlozony appellovacz, ieſlibi ſie komv vieczova skazn nie podobala. ComCrac 17; RejRozpr Dv (3); ConPiotr 32; SeklWyzn c3v (2); RejJóz C6 (6); SeklKat C (4); RejKup C (6); HistAl F (4); KromRozm I Fv (4); MurzHist G4 (2); MurzNT 8v (7); KromRozm II b3 (5); Yeſli kto domu ſwego rządźić nye vmye [Si quis ... praeesse nescit]/ yákoż będźye myał pyeczą [quomodo ... diligentiam habebit Vulg 1.Tim 3/5] o koſcyele? KromRozm III H5 (6); BielKom F8v; GliczKsiąż G (12); LubPs T (2); GroicPorz A3v (16); KrowObr 10v (19); Ale flagá nie záwżdy do brzegu przypuśći/ Muśi ćirpieć co ſzcżęſcie ná kogo dopuśći. RejWiz 46 (21); Vderzyli kto cżłowieká/ będzie karan [Qui percusserit ... punietur] Leop Lev 24/21 (27); OrzList c3v; iż gdy kogo kto záſtánie w gáiu rąbiąc/ ma mu śiekierę wzyąć UstPraw E4 (8); LeszczRzecz A4; RejFig Bb8 (2); Gdy ſłyſzyſz kogo bluźniąc/ imię Páná ſwego/ Sprzećiẃ ſie iego mocy/ by był y obrzymem RejZwierz 43v (9); BibRadz *7 (30); Goski A9; ieſt tu kto/ ktory z Krolem Polſkim mawia/ [...] Powiedz to Krolowi OrzRozm G2v (3); gdy kto możny vmárł/ obraz z modłą mu poſtáwiono v grobu BielKron 8 (31); GrzegRóżn H2v (3); KochSat B2; ále ku ktorey kto ſtych wypocżytánych nauk godny á ſkłonny będzie/ tey niechay miedzy inſzymi obrawſzy náſladuie. KwiatKsiąż K (2); Quod cnique obtigit hoc quisque teneat, Co ſie komu doſtáło to niechay ma. Mącz 257d (8); Prot A3v (3); SarnUzn G; A im kto ku więczſzey kraśie przyydźie/ tym ſye rychley vpadku niechay ſpodźiewa SienLek 12 (45); LeovPrzep F4v (2); RejAp 44 (15); GórnDworz C7 (7); GrzepGeom B3 (2); HistRzym [2] (4); RejPos A5v (31); Ieſli kto we mnie nie będzie mieſzkał/ iuż ieſt wyrzucon precż RejPosWiecz2 93; BiałKat a2v (6); GrzegŚm 33 (2); HistLan Cv; Ale ieſli ktho Páwłá Swiętego pilnie cżytáć będźie/ tedy bez wątpliwoáci wyzna KuczbKat 120 (11); Sen ſtráſzliwy kiedy kto widzi/ tho gi ludziom opowiáda RejZwierc 115v (30); RejZwiercPodw 183v; KochMon 20; WujJud 94 (10); WujJudConf 121; RejPos [212]; BudBib B4v (4); MycPrz I B (2); A wſzákże ieſliby kto czemu nie roznmiał/ tedy ſye może inſzégo wtéy mierze mędrſzégo porádźić Strum Q3; BudNT Matth 12/32 (14); Ale choćiaſz by kto ſporny ták chćiał rozumieć: tedy przedſię práwem tym/ błędu tego nie obroni CzechRozm 151v (18); KarnNap Ev (2); ModrzBaz 8v (30); SkarJedn 190; KochPs 89; SkarŻyw A3v (21); StryjKron 26 (2); ZapKościer 1582/35v; CzechEp 102 (21); NiemObr 42 (7); KochFr 109; KochDz 106 (2); KochSz B2; ReszHoz 132; KochPieś 5; Ale chęć/ ále miłość/ kiedy w kim nayduię/ Bądź z gmáchu ſłomiánégo/ ia go wnet miłuię. PudłFr 47 (3); GórnRozm A4v (5); gdi ktho przed toba chce ſkarzic na Vrzedniki twoie/ odwracaſz twarz odniego. PaprUp Fv; ZawJeft 35; ActReg 15 (2); GostGosp 64; GostGospGroch kt; Phil E4 (3); GrabowSet B2 (4); OrzJan 34 (3); LatHar 57; KołakCath C5v; KołakSzczęśl B3v (2); iż ieſliby kto niechćiał robić/ niechże też nie ie [si quis non vult operari, nec manducet]. WujNT 2.Thess 3/10 (69); WysKaz 7 (5); GDy kto nieſłuſznie nágáni ſkazánié Podkomorzégo/ ma dáć mu zá winę ſześć grzywien [Cum aliquis iniuste arguit ... sex marc. poena ... solvitur JanStat 421] SarnStat 235 (97); SiebRozmyśl F2v; GrabPospR L4 (3); PowodPr 61 (4); SkarKaz 3a (9); CiekPotr )?(2v (3); CzahTr [D]v (2); Co ſie komu doſtánie/ muśi ná tym przeſtáć GosłCast 43 (5); SkarKazSej 660b; Bo kiedy iuż Flis záſmákuie komu/ Iuż ſię ná Wioſnę nie zoſtoi w domu KlonFlis D4 (2); KlonWor 19 (2); RybWit kt (2).

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (47): ConPiotr 33v; HistAl B5 (2); KromRozm I 03v; UstPraw D3; BielKron 382; BudNT Iac 1/5; ModrzBaz 59v; GórnRozm D3; WujNT 725; iż ieſli kto z poddánych náſzych [si quis ex terrigenis nostris] będzie miał ſyná doroſłégo nie wydźielonégo [...] może [poterit JanStat 698] go [...] ná woynę ná mieyſce ſwé wypráwić. SarnStat 914 (4); SkarKazSej 657 (3).

Połączenia: »kto drugi« (1): A ieſliże on pirwſzy/ ábo kto drugi/ chce mu co nowego zádáć/ [...] wolno mu to. ModrzBaz 46.

»kto iny« (1): á ieſli ktho iny Przyidźie w imię ſwoie/ przyimiećie go. BielKron 467.

1) Z zaimkiem wskazującym: ten, taki, takowy, on, niekiedy uogólniającym: każdy lub z ich połączeniem w zdaniu nadrzędnym jako odpowiefnikiem „kto” ze zdania podrzędnego [w tym: zdanie z „kto” wprowadzone przez Spójnik (217), przez zaimek względny (3); w antepozycji (208), w postpozycji (12); „kto ” z przydawką przymiotną (1); odpowiednik „ten” zastąpiony przez partykułę „to” (4)] (220): Item gdy by ktho nyechczyal przyszyącz yako przelozono yeſth thedy thaky ma ymyenyem skoda wſyczka placzycz MetrKor 34/134v (6); BierEz L4; OpecŻyw 69v; PatKaz I 6; PatKaz II 67v; Proch z ſercza iego gdy kto piie/ na tego pſi nie będą ſzcżekać FalZioł IV 6c (3); GlabGad Mv; MiechGlab [90]; LibLeg 6/117 (2); ComCrac 17v; RejJóz H4v (3); MurzNT 28v (2); Jeśliżeby kto z ktorego wojewodztwa miał za to, aby był przeciw prawu pisanemu przesądzon, tedy będzie takiemu każdemn wolno onego sędziego swego wojewdztwa o to pozwać Diar 96; GroicPorz c3v (6); KrowObr B2 (4); RejWiz 7v (5); Leop 3.Mach 3/20 (4); Gdzyeby kto [Si quis] zá Sláchćicá ſię miał nie będąc iem á był zábit/ tákowego [talis JanStat 555] głowá [...] płácona być niema UstPraw K2 (28); RejFig Ccv; gdy ſie kto broni/ tego biy RejZwierz 40v (4); BibRadz Deut 18/19 (6); OrzRozm P4v; BielKron 9v (2); GrzegRóżn K; KwiatKsiąż D4v; Ut quisque aetate antecellit, ita sentenciae principatum tenet, Im kto yeſt ſtárſzy/ Ten pierwſzy głos ma w rádźie. Mącz 332c; OrzQuin Q,2; SarnUzn H5v; Ieſli kogo ograżká á owſzem gorączká gába/ á ieſt pełny rumiony y żył pełnych/ temu trzebá Medyanę otworzyć SienLek 139v (2); RejAp 89v (2); HistRzym 96; Ale gdy kogo Pan dotknie z miłoſierdzia ſwego/ iuż tháki káżdy záwoła iáko Thomaſz RejPos 121v (5); GrzegŚm 59 (2); HistLan F2v; KuczbKat 335 (2); Y maſzli kogo powinowátego przy ſobie y tego odwiedź s ſobą możeſzli. RejZwierc 80; Ieſli ktho vmárł/ ten ſie iuż wroćić nie może RejZwierc 153 (8); KochMon 22; WujJud 40 (3); WujJudConf 66v; RejPosWstaw [212]v; BudBib 4.Esdr 7/9 (2); HistHel C4; Iesli kto wſłowie nie vpada/ to doſkonáły mąż [si quis ... hic; Ieſli kto ... ten Leop, KuczbKat 335, WujNT] BudNT Iac 3/2 (3); CzechRozm 33v (9); Ale ieſli kto [si qui] zasługámi być rozumie mężoboyſtwo niesłuſznie vcżynione/ á iżby go dla tego lżey káráć miano/ że ieſt śláchćic y zacnego rodu/ ći názbyt źle vżywáią [ii nimium abutuntur] bárzo dobrego ártykułu ModrzBaz 71 v (11); SkarJedn 262; CzechEp 17 (6); CzechEpPOrz *3v; ReszPrz 36; ReszHoz 124; ReszList 173; ActReg 18; GostGosp 14; KochFrag 17; OrzJan 34; Gdy kto o cnoćie mowi on ſzydźi z onego. KołakSzczęśl C2v; A ieſli kto [si quis] ná tym fundámenćie wybndnie złoto/ śrebro/ kámienie drogie/ drwá/ śiáno/ ſłomę; każdego [uniuscuiusque] robotá iáwna będźie WujNT 1.Cor 3/12 (14); Ieſliby kto [si quis] orząc ſczépił/ Dźieśięćiná od tego [αb eo JanStat 227] żadnym obyczáiem nie ma bydź bráná. SarnStat 185; ieſliby kto álbo wężſzé ſukno álbo krótſzé nád zwycżay śmiał przedáwáć/ tákowy niech będźie karan winą fałſzu [si quis ... ausus fuerit ... puniatur JanPrzyw 45] SarnStat 945 (36); KlonKr B2; SkarKazSej 661a; KlonWor 48.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (4): WerGośc 267; IEſli kto z náſzych przełożonych z ſzláchty/ Pánów/ álbo obywátelów/ którégo álbo któré więźnie [...] poima: onému/ álbo onym obiecniemy [Et si quis ex nostris baronibus, nobilibus, proceribus seu terrigenis ... captivaverit: illi vel illis promittimus JanStat 718] [zapłacić] SarnStat 135 [idem 451, 891] (3).

2) Z połączeniem zaimka wskazującego z rzeczownikiem w zdaniu nadrzędnym jako odpowiednikiem „kto” ze zdania podrzędnego [w tym: zdanie z „kto” wprowadzone przez Spójnik (20), zaimek przysłówkowy (2); zawsze w antepozycji; „kto ” z przydawką przymiotną (1)] (22): Item gdy by ktho szoboyey strony dzyewka zoną albo wdową zgwalczyl albo gwalthem wſzyąl thedy Thaky gwalthownyk ma placzycz oszmnasczye kop podolſkych MetrKor 34/135 (2); gdi by ſie kto napił wody w ktoreyby wrzało to ziele wyſzedſzy z łaznie/ tedi daie czudną płęć y barwę takiemu cżłowiekowi FalZioł I 39b (3); LibLeg 6/117v; Lecz gdzie ſie rozum z cznotą zamnoży v kogo Iuż widzę takiey duſzy na wſzem bywa błogo RejJóz L5v; KromRozm III M3v; KrowObr 44; Gdy kto ná czyiey dzyedzinie [...] złodzyeyſtwo vczyni á będzye o to práwem zwyćiężon/ tedy ten złodzyey winien ſzkodę opráwić [Quodsi quis in alterius villa ... furtum fecerit ... ipse fur poenam solvere teneatur JanStat 617] UstPraw 14 (4); á ieſli po dowiádowániu będą mieć kogo zá podeźrzánégo [si... suspectum habere ceperint]: tedy my Zydóm przećiwko temu podeźrzánému [contra suspectum occisorem JanStat 1120] będżiemy pomágáć SarnStat 255 (8).

W połączeniu z przyimkicm + G pl (1): Gdyby kto z náſzych ſtároſt omięſzkiwał exekwowáć ná tym co ſię dał kląć rok y ſzeſć niedzyel: tedy táki Stároſtá przes ſąd duchowny może być záklęt. UstPraw A4.

** Bez wystarczającego kontekstu: bez zdania nadrzędnego, wyłącznie z tytułów paragrafów prawnych (33): (nagł) Gdy kto ſzláchcicowi y mátce iego przygáni. (‒) [...] ieſli ktory ſzláchćic [...] ſzláchćicá zháńbi [...] tedy zá nágánienié [...] niech zápłáći SarnStat 237; leſli kto kogo z Ruſznice zábiie [Qui aliquem ... occiderit JanStat 599], ábo z nią w mieśćie będzie chodził. SarnStat 500 nagł; (nagł) Ieſli kto będzie obwinión [Si quis culpatur], iż ſługá iego dóm zgwałćił. (‒) GDy który człowiek [cum vero aliquis homo JanStat 590] [...] będźie obwinión/ iż iego ſługá gwałt dómowi vczyni [...] ón gwałtownik v iego Páná [...] ſkazuiemy/ áby był zápowiedźian SarnStat 506; (nagł) Ieſli kto robi ábo śieie cudze role. (‒) IEIli kto robi álbo záśiéwa role czyie gwałtownie/ niech naśienia nie ma ná tych pośianych rolách SarnStat 677 (33).
b. W funkcji wskaźnika nawiązania wprowadza zdanie podrzędne (796):
α. Z odcieniem zdania okolicznikowego czasowo-warunkowego. Przed „kto” domyślny spójnik: jeśli, gdy, gdyby [w tym: z odpowiedmkiem w zdaniu nadrzędnym: tedy(ć) (76), tedy już (1), tam (14), już(ci) (11), już(ci) tam (9), to(ż) (a. toć) (9), wnet(że) (4), stąd (2), tuć (1); „kto” z partykułą -by (123); w pozycji iniojalnej (456), na dalszej pozycji w zdaniu (16); z przydawką przymiotną (1); zdanie podrzędne z „kto ” w antepozycji (273), w postpozycji (158), w interpozycji (36), bez zdania nadrzędnego (5)] (472): MetrKor 34/134; BierEz B3 (4); PatKaz III 109v (2); á kto ſie oney wody napije/ niecżyſtoſci flegmiſthe y melankolią wywodzi s cżłowieka. FalZioł I 86b; Tym zaiączem ſwieżym/ ktho ma kurcż wnogach: natrzeć natim mieſtczu, Takieſz kto ma wrzody w gardle/ thedy przyłożyć/ á podeſchną richło. FalZioł IV 36c; Bywa też taka vrina w kolicze ciekączey/ y kto gliſty długo w żywocie ma. FalZioł V [2]v (68); do ktorego ſie wſzitci garną ten dobrze ſprawuie lud, á kim wſzitci gardzą muſi być nieczo podezrzanego BielŻyw 52; GlabGad K8v; BierRozm 13; RejPs 165; ComCrac 21; RejRozpr B4v (7); A toć iuż ſtraż przymuſzona kto ſie kija boi RejJóz F4v (7); RejRozm 393 (3); RejKup Ev (12); HistAl A5; KromRozm I C; ten który weſele ſprawowáł iakoby wſzégo doſtatek był/ ktoby chciáł kupic/ o tem pieczą, miáł MurzNT 38v (4); Diar 57 (2); BielKom nlb 7 (3); GliczKsiąż 18; W kim ſie zácżnie grzech/ iuż ſie záwżdy tym wyęcey ſzyrzy LubPs Y3 marg (4); ZEznánia ty nie ſą ważne. Naprzod gdy śierotá kromia Opiekuná zeznawa. [...] Kto theż zeznawa zá boiáźnią śmierći álbo mąk/ wyiąwſzy by w onym zeznániu trwał. Item/ Kto zá ſobą ku ſwemu pożytkowi zeznawa. GroicPorz y2 (7); KrowObr 53v (3); RejWiz 16 (23); Leop Deut 18/19; OrzList f4v; UstPraw H3 (24); RejZwierz 50 (17); BibRadz Matth 10/14; Wiele rodzáiow innych y źwierzu dziwnego wyobráżenia/ ryb/ ptakow w ſtronách pułnocnych náyduią/ o kthorycb piſząc byłyby kſięgi niemáłe kthoby chćiał doſtátecżnie wſzytko wypiſáć BielKron 295v (13); Haec sententia bona est si dextre intelligatur, Tá ſententia yeſt dobra/ kto yą dobrze rozumie kto yey niewywráca ná ręby. Mącz 84a (5);. Ktoby ani dźiś rzekł w Woyſzcze/ Rycerzu mień Háſło. Cobych miał inſzego rzecz? Lákomſtwo nie zgáſło. Prot Dv (2); SarnUzn G7; A w kim ſye tá wilkość zbytnia rozmnoży/ s tąd bywaią Ręmy/ oczu płynienie/ niechęć iedzenia SienLek 30 (6); RejAp BB4 (12); GórnDworz K8v (12); RejPos 3v (34); BiałKat 373v; HistLan A2; Abowiem y ſkarb by był nawiętſzy kto im nie pomiernie á nieroſtropnie ſzáfuie/ pewnie ſie prętko wyſkubie. Y ſzátá kto ią nacżęſciey vbłoći á záwżdy ią záſię wyciera/ pewnie nie długo ſie też ná niey będzie wełná ieżyłá. RejZwierc 156v (50); BielSpr 64 (4); WujJudConf 191v; BudBib Lev 6/27; Któby téż chćiał zmowę vczynić z Robotniki ná Pręty/ thedy y ták nieźle. Strum F2v (6); WierKróc A2; Albo teſz bacżyſz kogo ſtey przycżyni záłoſnego/ ćieſz że śię y ſam y drugiego tym cżym Pan ćieſzył Martę BiałKaz D2v (2); CzechRozm 209 (2); PaprPan I3v (4); ModrzBaz 124v; SkarJedn 16 (2); KochDryas A2v; ale ktoby im [kruszcom] gwałt czyniąc/ w ogniu długo trzymał/ nic ich/ byle ſzczeré były/ y zá czas długi/ nie vbędźie Oczko 7 (5); KochPs 81 (2); SkarŻyw 93 (7); KochTr 9; CzechEp 107 (2); NiemObr 68; KlonŻal D3v; KochSz A2v (2); KochMRot A2v; Dom/ Herby/ Fámilia zginąć á zeyść muśi/ kto żony nie ma WerKaz 288; WisznTr 20; BielSjem 9; BielRozm 8 (2); á ktoby namniey pokoy poſpolity wzruſzył/ tedy o to cżyni vrżąd/ y karże GórnRozm C2 (5); ſedzia ſiedzial trzimayac ſie za Szable [...] á kto nie poiego woli co wyrzekl poprawial iey ſobie wreku PaprUp H3 (2); ZawJeft 14; w głod bydłu [perz] ſie zyydźie: á komu nie ieſt potrzebny/ ná gromádách ná roley ma bydź palon. GostGosp 68 (12); GostGospSieb +4v; GrochKal 4; Rozſądku tám nie máſz kogo iuż gniew rządzi Phil I; KochCz A3v; Miłoć Pánie ſna/ kto ćię z ſercá wzywa/ Miło cżłowieku/ gdy wyſłuchaſz/ bywa GrabowSet H2v (4); KochAp 11; KochFrag 16; RybGęśli B2v; WujNT Matth 10/14 (4); WysKaz 41; Skarb kto nálazł ná czyim grunćie, tedy y ſkarb ma bydź onégo páná SarnStat 1277 (30); SiebRozmyśl [A2]v; KlonKr E2v; SkarKaz 41a (3); VotSzl E3; CiekPotr 26 (2); Kto ſię przedtym nie ſpluſkał, tu ſię nie vmáże: Y zwierćiádło kto blizny nie ma, nie vkaże. CiekPotrSzym )?(3v; CzahTr B2 (3); PaxLiz B3v; SkarKazSej 658b.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (1): Są Potym iné [...] Vrzędy ná Podkomorzégo włożoné. Bydź delátorem, ktoby z obywátelow iego ná woynie chorągwie nie pilnował. SarnStat 456.

β. Zastępujące zdanie spójnikowe: podmiotowe, dopełnieniowe lub przydawkowe określające jako podmiot, dopełnienie lub przydawkę nie osobę wyrażoną przez zaimek „kto”, ale jej działanie lub stan. Przed „kto” domyślny Spójnik: że, gdy, jeśli itp. [w tym: z odpowiedmkiem: tedy (4), już (2); „kto” z partykulą -by (17)] (251):
1) Bez zapowiednika w zdaniu nadrzędnym (87):
a) Podmiotowe [w tym: w postpozyeji (51), w antepozycji (11), bez zdania nadrzędnego (1); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (1)] (63): PatKaz I 4v; bo acz potwyerdzenye nye yeſt ſzwyątoſzcz potrzebna ale kto by yą wzgardzyl yeſt rzecz kaczerſka PatKaz III 137; FalZioł V 68; GlabGad B3v (11); lecz wżdy rzecż wſtydłiwa Będąc zacznym cżłowiekiem kto więzienie miewa RejJóz 14 (5); LubPs N3 marg; RejWiz 4 marg (6); Tedyć ieſzcże więtſzy dziw/ kto ſwoiey młodośći/ Vmie ználeść wędzidło/ ná ty odmiennośći. RejZwierz 61 v; RejAp Ff; RejPos 63 marg (6); HistLan F3v (2); RejZwierc 191 marg (15); Wiele theż pomága ku zwyćięſtwu/ kto może mieć lud Rycyrſki drugi nád ty ktorzy w głownym ordynku ſtoią iáko ná on cżás Rzymiánie miewali BielSpr 17v; CzechRozm 218v; KochPs 171; SkarŻyw 473; Wielką chłubá záprawdę/ komu to Bóg dáie/ Ze czego z przodków niéma/ ſam przez ſię doſtáie: [...] Lecz to więtſza/ gdy kto ieſt zprzodków téy zacnośći/ Zeby mógł ſławnym być zwan y króm ſwéy dźiélnośći KochFrag 42; RybGęśli C3v; A záśię przećiwnym obyczáiem, ktoby genus in partes dźielił, iuż iest vitium nieládá SarnStat *6 (2); SkarKaz 274a (2); CzahTr L4; SkarKazSej 693b.
b) Dopełnieniowe [w tym: w postpozycji (15),w antepozycji (7), bez zdania nadrzędnego (1)] (23): ſą lekarſthwem przeciw kaſzlowi y ktoby miał płucza ranione a plwał by krwią FalZioł I 115d; żołądek poſila y trawienie dobre cżyni/ kto krwią pluie zaſtanawia FalZioł II 4b (18); Iedni zwáli fortuną komu ſie ſzcżęśćiło RejWiz 127v (2); Liſty ſtároſćine o co máią być dáne. Przodkiem kto wybije pánią wienną/ też gdy brát brátu dźyału zwolić niechce UstPraw AB; BielKron 24 (2).
c) Przydawkowe (1): Zadna ták bárzo miłość nie ieſt płocha/ Iedno kto názbyt ſam ſie w ſobie kocha. RejZwierc 219.
2) Z zapowiednikiem: to(ż) (a. toć) w zdaniu nadrzędnym (164):
a) Podmiotowe [w tym: w postpozycji (112), w antepozycji (23); „kto ” na dalszej pozycji w zdaniu (1)] (135): bo to yeſth rzecz barzo pannye przyyemna kto yey przeſz pyeruorodnego grzechu począczyu vyerzy PatKaz I 13; BielŻyw 121; Kto ma wzroſt niſki á miąſſzy, to ieſt znamię cżłowieka zawiſnego/ prożnego, więczey proſtego niż mądrego GlabGad M4 (2); LibLeg 10/92v; RejRozpr D2 (3); RejJóz A8v (7); RejKup d2 (5); BielKom Av; RejWiz 6 (9); Leop Iac 4/17; UstPraw C3v (2); RejZwierz 7v (6); BibRadz Prov 21/6; BielKron 98 (5); KochSat A2 (2); SarnUzn H4v; SienLek 1G7v; RejAp 8v (8); iż mi ſie to podoba/ kto nadobnie/ á bez fráſunku gra GórnDworz M4v (3); iż mu ſie to bárzo podobáć miáło/ ktoby thę ſwiętą vſtáwę v ſiebie poważyć vmiał RejPos 42 (13); Ieſzcżeć Pan Bog ſwoich nie zátráći. Kogoć karze toć ſą dobre znáki BielSat H2; HistLan E3v; bo to ſzpetna chorobá wierz mi/ kto ſtęka áno go ieſzcże nic nie boli. RejZwierc 86; Ieſzcże to nie zyſk kogo pánem zową RejZwierc 229 (34); BielSpr 64v; WujJudConf 253; Cięſzkieć to ſą rzecży cżłowiekowi rozumnemu/ wymiátowánie ná ocży mieſzkánia/ y komu ſię długu przykro vpomináią [Gravis haec habenti prudentiam, increpatio domus et improperium foeneratorisJ. BudBib Eccli 29/33[35]; MycPrz I A2; zábije kto/ ábo obráźi ná ćiele drugiego: tedy to znák pewny ieſt woley y duchá Bożego. CzechRozm 239v; SkarŻyw 25 (3); CzechEp 46 (3); GórnRozm H3; ZawJeft 33; GostGosp 152; Phil B4; GórnTroas 23 (2); WujNT Iac 4/17; SarnStat 862; PowodPr 54 (3); SkarKaz 351a; CzahTr I3v; PaxLiz C3v.

Połączenie: »leda kto« (1): Bo to iuſz náſtáło dziſia Ledá ná kim ſzubá liſia RejRozpr H4v.

b) Dopełnieniowe [w tym: w postpozycji (16), w antepozycji (11), w interpozycji (2); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (2)] (29): a ktoby lepiéy vderzyl/ ſ tego ſie przechwálali. OpecŻyw 114v; abowiem kto niemoże ſnadnie odbywać vriny [...] tho lekarſtwo ieſt dobre przeciw temu FalZioł I 151d; BielŻyw 7; Diar 48; RejFig Dd3v; SienLek 140v; RejAp 32v; GórnDworz Cc3v; RejPos 208v; Wioſnę kto niedbále opuśći/ siłá ná tym należy. RejZwierc By (6); WierKróc A4v; PaprPan Ff2v (2); BielSjem 33 (2); GórnRozm B4v (2); GostGosp 12; KochAp 8; OrzJan 56 (2); JanNKar F3v; KlonKr Bv; Ták Nil AEgyptſki/ płynie miedzy groble Vięty/ práwie iák miedzy hołoble. Y máią ná to/ ktoby kopał brzegi. Kárę y ſzpiegi. KlonFlis G3v.
γ. Bez zdania nadrzędnego wprowadza wtrąconą uwagę, zastrzeżenie luźno związane z kontekstem [w tym: „kto”z partykułą -by (14)] (73): BierEz O3v; PatKaz I 5v; BielŻyw 170; RejPs 113v; RejJóz C7; Diar 48 (3); A wſzákoż ſpráwá Duchá ſwiętego/ kto ſie iey przypátrzyć chce/ nigdy prożna nie ieſt LubPs G4; RejWiz 52v (3); RejZwierz 50 (2); iákożechmy to ná wielu mieyſc (kto będźie bácżyć chćiał) doſtátecżniey okazali BibRadz *5v; OrzRozm N4v; BielKron 244 (4); RejAp 33v (6); GórnDworz Aa8v; RejPos 9v (9); RejZwierc 64v (7); BielSpr 2 (2); Bo y Grekowie ſami/ kto ſię dobrze przypátrzy pod iedną oſobą dáią [Przenajświętszy Sakrament] SkarJedn 241; Oczko 4; FRáſzká Cnotá powiedźiał Brutus poráżony: Fráſzká kto ſye przypátrzy/ fráſzká z káżdey ſtrony. KochTr 11; StryjKron 395; CzechEp 309; NiemObr 161; KochFr 47 (2); Ieſt ná niebie (kto świádóm) bárwiérz; był przed láty Podczáſzym v Iowiſzá KochBr 151; KochPhaen 10; WerGośc 255; KochPieś 27 (2); ArtKanc K9v; BielRozm 10; GórnRozm Hv (2); ActReg 118; ZapKościer 1588/77v; JanNKar D2; JanNKarKoch G2; SarnStat 860 (2); SkarKaz 39b (2); CiekPotr 79; RybWit C2v.
B. Ktoś inny; jako składnik wewnątrzzdaniowy; aliquis, alius, alter Mącz (26): RejJóz K6; RejWiz 139; BielKron 24; KochSat A4v; Nominare ex altero, Ták źdźiáć yáko kto ymię ma. Mącz 249c; In contumeliam vertere quod alius bene gesserit, We zle obrácáć co kto w dobry ſposób czynił. Mącz 485d (6); GórnDworz Kk6v; BielSat D4v (2); RejZwierc A2; SkarŻyw 293; KochTr 16; Moſkiewſki komu grożąc/ ſam ſye teraz boi KochJez A3v; Ieślić ten nie pomoże/ prożna w kim nádzieiá BielSen 14; NIewiém co ſye zda komu: mnie nikąſká k rzeczy PudłFr 49; Napierwey mu [kmieciowi] niż komu chlebá nie doſtánie. BielRozm 32; Czego komu zitzeli niech to ſami cierpią. PaprUp G4v; SarnStat 1225; KmitaSpit C; KlonWor 33.

Przeciwstawienie: »nie kto ... ten, ja« (2): Nie komuć to gorzey będźie iedno temu kto ták śmiele ſługę cudzego ſądźi CzechEp 74; zenie przez kogo, iedno przez mię petitie się odprawowac miały ActReg 61.

C. Każdy, poszczególny, każdy z osobna, każdy w wyżej wymienionych; żaden (przy zaprzeczonym orzeczeniu); jako składnik wewnątrzzdaniowy; quisque Modrz, PolAnt, Vulg; aliquis Modrz, JanStat; quis JanStat, Vulg; qui, quisnam PolAnt; quilibet unusquisque JanStat [w tym: w pozycji inicjalnej w połączeniu z partykulą -by (1), wysunięty przed wskaźnik nawiązania w zdaniu podrzędnym spójnikowym (1)] (411): Dáry źwierzętom rozdawał/ Ktoregoby kto pożądał. BierEz P3v (3); OpecŻyw 52v (3); ForCnR A2v (4); FalZioł III 2d (2); BielŻyw nlb 3 (3); niebyła żadna v nich wina po ſmierci otcowey poiąć maczochę [...] takież mieć żon ile kto chciał. MiechGlab [88] (6); LibLeg 6/78v (5); WróbŻołt O7v; iż oko moie ogląda tákie zwyćięſtwo/ iakie by iedno kto rad widział nád káżdym nieprzyiaćielem ſwoim. RejPs 137v (2); RejRozpr A4 (2); Bom ya yawnie dáł wywołaċ Iako ſię kto miał ſpráwowaċ RejKup y4 (19); KromRozm I D4; MurzHist H4v (2); MurzNT 91; KromRozm II f2 (2); Diar 57 (2); DiarDop 101; BielKom nlb 4 (2); GliczKsiąż F2v (5); LubPs kh6v; GroicPorz e2 (6); KrowObr 3 (4); iuż ieden drugiego/ Skubie iáko kto może RejWiz 31v (12); Wźiął tedy Iezus chleby: á podziękowawſſy/ rozdał ſiedzącym/ takież y z ryb iáko kto wiele chćiał [distribuit ... quantum volebant] Leop Ioann 6/11 (3); Ktore to vchwały y Státuty chcemy y roſkázuiemy/ áby od wſzech w obec poddánych náſzych iáko komu należą chowány y wypełniány były. UstPraw K3; RejFig Bb6 (2); RejZwierz 29v (3); BibRadz Ios 6/5; Goski *2v; OrzRozm C4 (5); Rozbiegli ſie thedy wſzytcy gdzie ktho mogł BielKron 308 (23); GrzegRóżn O; KochSat A2; Inter se munera belli partiti sunt, Rozdźielili ſie co zá poſtępki kto ná woynę dáć á poſtępowáć winien. Mącz 237b (6); OrzQuin E; Prot B4v (2); SienLek 45 (2); RejAp 16v (2); GórnDworz C6v (5); GrzepGeom I; RejPos A4v (7); Pánná Márya człowiekiem iáko y kto/ ále iáko. BiałKat 226 marg (3); Lepieyći wżdy pocżynáć/ co komu przyſtoyno. BielSat D2; HistLan C4; KuczbKat 60 (3); RejZwierc Bv (36); BielSpr 9 (5); WujJudConf 256; RejPosRozpr b4 marg (2); BudBib C (6); HistHel B; CzechRozm 41v (2); PaprPan C3v (2); kiedyby każdy obywátel ná káżdy rok ſtáwił ſię przed vrzędem/ dawáiąc o tobie ſpráwę: ktorąby ſię kto [quisque] náuką báwił ModrzBaz 83 (4); Przeſtay káżdy na ſwym/ á iáko kto może w miłośćiſię [!] Bożey rozpreſtrzeniay [!]. SkarJedn 185 (2); SkarŻyw 121 (7); StryjKron 66 (4); CzechEp 55 (5); KochFr 22 (2); ReszList 168 (5); WisznTr 10 (3); BielSjem 20; Służmy poczćiwéy ſławie/ á iáko kto może/ Niech ku pożytku dobrá ſpólnego pomoże. KochPieś 51; GórnRozm K4; PaprUp D (5); ActReg 56; Do gáſzenia máią bydź náznácżeni w káżdym domu/ cżego kto przy ogniu ma pilnowáć. GostGosp 144 (3); Phil L3 (2); GrabowSet C2 (4); OrzJan 111; LatHar 112 (2); KołakCath C4; WujNT Mar 15/24 (6); JanNKar F3v; SarnStat 215 (7); GrabPospR L4v (2); PowodPr 78; Goſpodarz wie czego komu potrzebá/ y co komu przyſtoi: ináczey ſynom á ináczey czeladce SkarKaz 81a (5); CiekPotr 38; GosłCast 13 (2); PaxLiz E4; SkarKazSej 695b; KlonWor 49; ZbylPrzyg A4.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl lub sg rzeczownika zbiorowego (6): yeſt tego nam potrzeba wyelka [...] abiſmi wyedziely yako sye kto spoddanich naschich na granyczi zachowiwa LibLeg 11/80v; RejKup v7v; OrzQuin B2v; GórnDworz K8v (2); áby ſie wiedźieć mogło/ iáko kto z Rycérzkiégo ſtanu wedle powinnośći ſwoiéy ſzlácheckiéy ieſt gotów ku ſłużbie Rzeczypoſpolitéy SarnStat 126.

Połączenie: »kto iny« (2): ku pierwſſemu ſtanowi przywraca [Pan Bog] ſnádnie żywot iego [upadłego człeka] á od kogo inego broni káżdego okrućieńſtwá iego. RejPs 62; Boże, pomoż mi przeciw Parisowi złemu, Od ktoregom ukrzywdzon, nie dawszy przyczyny; Tego ty skarz mą ręką, aby i kto iny Na potym wiedział, jako ludzi ma szanować KochMon 31.

»leda (a. lada) kto« = każdy bez wyboru (29): SeklKat V v; RejRozm 397; RejKup dd6v; RejZwierz 37v (2); Nie ledá komu otwarzay ſercá twego [Omni homini ne manifestes cor tuum] BibRadz Eccli 8/22; BielKron 258v; Recipiebantur milites sine delectu, Ládá kogo prziymowano nie brákowano nikim kto w ymię boże okrzczón tego piſano. Mącz 187d (5); RejAp 86; RejZwierc 250 (2); ModrzBaz 51; CzechEp 184; KochFr 16 (3); KlonŻal D3v; KochPieś 15; GórnRozm C; WujNT 84 (2); IZ ták wiele ieſt Ceł/ álbo Myt przez ládá kogo vczynionych [per quosvis instituta JanStat 73] SarnStat 397; KmitaSpit C2v; SkarKaz 487a (2).

W charakterystycznej strukturze składniowej: »jako komu« = każdemu odmiennie; jednemu tak, drugiemu inaczej (2): BOná byłá przezwiſkiem/ ſkutkiem iáko komu RejZwierz 49; RejZwierc [233]a.

a. W funkcji zaimka anaforycznego, nawiązującego wstecz do osoby już wymienionej, niekiedy kataforycznego o charakterze zapowiednikowym [w tym: w zdaniu nadrzędnym zaimek: każdy (50), żaden (8), kto (7), nikt (4), ten (1); zdanie podrzędne z „kto” w postpozycji (63), w antepozycji (7); „kto” w pozycji inicjalnej, wysunięty przed wskaźnik nawiązania (1)] (70): MetrKor 26/62; BierEz M (2); WróbŻołt dd5v; RejPs 35v; SeklKat D3; RejKup b8 (4); DiarDop 99; Azaſz tego nie bacżyſz kto z roſkoſzą chodzi/ Iáko go ſobie ſtroi/ iáko kogo zwodzi. RejWiz 29v; Bo to ieſt pocżćiwie żyć/ kto ná tym przeſtawa/ Co komu wedle ſtanu z łáſki Pan Bog dawa. RejWiz 50v (4); RejZwierz 3 (2); BibRadz Num 4/32; niemożemy tego nikomu zábronić/ áby kto niemiał ſwego zdánia powiádáć BielKron 207v (5); Mącz 308b; RejAp 51 (2); gdyż ſie do ciebie żaden doćiſnąć nie może/ áż kogo pociągnie Bog Ociec twoy niebieſki RejPos 209; áby tego záwżdy zoſtáwował przy tym/ co komu ſłuſznie á ſpráwiedliwie należy. RejPos 253v (14); BiałKat 293v; ſtáray ſie áby nikomu nic winien nie zoſtał/ á iżby káżdemu ſłuſznie było co komu należy nágrodzono. RejZwierc 54v; Iż im więcey komu złotá przybywa/ tym káżdemu więtſza chuć do niego roſcie. RejZwierc 63v (15); RejPosWstaw [212]v (2); BudNT Act 11/29; ModrzBaz 1v; KochJez AB; OrzJan 103; WujNT Act 4/35 (4); JanNKar D2v; iż kożdy iáko ſie komu podobáło [cum quilibet, prout unicuique libet JanStat 380] ón [złoty czerwony] wedle zdánia ſwégo ſzácował/ niekiedy drożéy/ niekiedy tániéy SarnStat 926; A ktemu/ káżdému komu gdźie bliżéy/ ábo gdźie będźie chćiał [...] będźie mu wolno woły gnáć. SarnStat 1232.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (1): Item aby kazdy ſznych myal kony pod ſzoba iakoviz kto ſznych myeczy może MetrKor 26/62v.

D. Ten drugi z dwu wymienionych (3): BielŻyw 159; y wywabiał iednego z nich ná rękę bić ſie z nim ſam á ſam/ ktory kogo przepomoc miał/ lud wſzytek pod poſłuſzeńſtwem iego będzye [Vulg 1.Reg 17/8]. BielKron 65v; Myślił puſtoſzyć źiemię/ do tąd ktory kogo/ Nie przemoże KmitaSpit B2.
2. Względno-nieokreślony uogolniający wprowadza zdanie dopełnieniowe, podmiotowe, przydawkowe z odcieniem czasowo-warunkowym. Przed „kto” domyślny spójnik; jeśli, gdy, gdyby [w tym: z odpowiednikiem w zdaniu nadrzędnym: tedy(ć) (131) tedy już (5), już(ci) (52), już to (1), tam już (1), to(ż) (a. toć) (5), wnet (2), hnot (1); „kto” z partykułą -by (129); w pozycji inicjalnej (597), na dalszej pozycji w zdaniu (45); z przydawką przymiotną (2); z zaimkiem anaforycznym: jego, mu, go itp. w zdaniu nadrzędnym (374); zdanie podrzędne z „kto” w antepozycji (550), w postpozycji (10), w interpozycji (2), bez zdania nadrzędnego (80)] (642): March1 A4; Bowiem kto dwie wronie widźi Szcżeſno mu ſie ten dźień wodzi: A ieſli iednę ogląda/ Nieco ſie mu złego przyda. BierEz E (9); OpecŻyw 75v (3); PatKaz I 14v; á nawięczey kto ma kłocie wżywocie z wiathrow oſtrych albo s flegmy / tedy namaży ſobie żywot tą maſcią. FalZioł I 19c; Też ktoby był ſtrut/ tedy rzepu naſienie z miodem ma pić FalZioł I 120a; Kto by ie [kasztany] chciał przyrownać do żołędziu/ tedy w nich naydzie więtſzą łacznoſć ku ſthrawieniu FalZioł III 14c; Loiem z nyrek iego kto ſie pomaże/ vciekaią przed nim wilczy. FalZioł IV 12a (52); GlabGad A5 (3); LibLeg 6/115v (3); March3 V7v; Abowiem on kogo iuż raczy wziąć ná ſwą opiekę iſćie iuż nigdy nád niem nie záſpi RejPs 190 (5); ComCrac 17; SeklWyzn kt (4); RejJóz B4 (3); SeklKat F4v (5); RejKup k3 (4); KromRozm I 02; MurzHist kt (3); MurzNT Matth 18/6 (5); Abowim powyedáyą lekárze/ kto żołtą nyemocą záráżon yeſt/ wſſyſtkye mu ſye rzeczy żołte álbo żołtáwe widzą KromRozm III A3; BielKom B2v (3); Kto páná znajdzye/ tedy z nim wſzytko bogáctwo znaydzye. á kto ſie zá ſwiátem vda/ thedy záwżdi tim więcey prágnie. LubPs 12 (7); W Powołániu kthoby Rok y ſzeſć niedźiel trwał/ Imienie iego ná Krolá álbo ná dźiedźicznego Páná przychodźi GroicPorz o2v; (nagł) Náuká gdy ſye kto imuie koniá y innych rzeczy. (–) IMuie ſye kto koniá/ álbo inney rzeczy ſobie vkrádźioney álbo zgubioney/ ma ſye naprzod dobrze przypátrzyć y obáczyć/ ieſli ieſt iego GroicPorz dd4v (4); KrowObr 45v (7); RejWiz 5v (12); Leop Ioann 13/10; UstPraw B (15); LeszczRzecz A5; RejZwierz 2v (4); Ieſt ktho niemocny [Infirmatur quis ... advocet presbyteros; Ieſli kto ieſt ... chory BiałKat 381v; KarnNap E4; Ieſli kto... choruie WujJud 160v; Choruie (li) kto BudNT] miedzy wámi? niechay wzowie ſtárſzych koſćiołá/ á niech ſię zá nim modłą [!] BibRadz Iac 5/14 (5); BielKron 64 (20); GrzegRóżn E4v (2); KwiatKsiąż C3 (2); Mącz 33c; Prot A4v (3); SarnUzn C2; SienLek 15v (7); RejAp 18v (33); á kto iey [muzyki] nie vmiał [...] podley hnet o nim rozumiano. GórnDworz H2v (11); HistRzym 11; kto widzi á przypátrzy ſie dobrze dziwom á ſpráwam tego tho cżłowiecżeńſtwá Páńſkiego ſwiętego/ iuż tám pewnie widzi y pozna Oyczá y Ducha s. RejPos 294 (58); BielSat H2; Fráſuie śie kto miedzy wámi? niechże się modli. Ieſli dobrey ieſt myśli? niechże Pſálmy śpiewa. KuczbKat 405; Wśi tám [w liście] nie będzie/ á wżdy iuż kto wziął liſt [z darowizną wsi] tedi iuż wziął y wieś. RejZwierc 197v (33); BielSpr b3v (2); WujJud 103 (3); WujJudConf 204; RejPosWstaw [1434]; BudBib 1.Esdr 7/25 (8); Strum G4; WierKróc B; BiałKaz F2v; BudNT Matth 5/41 (2); CzechRozm 95v (5); ModrzBaz 2v (15); SkarJedn 15 (2); Oczko 2v (3); KochPs 58 (2); SkarŻyw 168 (7); ZapKościer 1582/28; MWilkHist B; CzechEp 90 (4); NiemObr 79; KochSz A3v; KochMRot A3; ReszPrz 44 (2); BielSjem 22; KochPieś 3 (2); ArtKanc E8 (3); BielRozm 8; GórnRozm B (7); PaprUp G3v; ActReg 2; GostGosp 5 (6); GostGospSieb +4; Phil L4; GórnTroas 30 (2); KochCn B4; GrabowSet D2; WyprPl B2; LatHar 188 (4); RybGęśli B4 (2); ále ktoby mowił przećiw Duchowi ś. nie będźie mu odpuſzczono [qui autem dixerit ... non remittetur ei] WujNT Matth 12/32 (24); WysKaz 19; JanNKarGórn H; KTO trzy kopce pokaże/ iuż go dopuſczáią do dowodu SarnStat 472; kto ná czyim grunćie zboże śieie, tedy odpada od náśienia. SarnStat 1277 (18); KmitaSpit C6v; kto dobre złym oddawa/ niewynidźie nieſzcżęśćie z domu iego. PowodPr 17 (2); SkarKaz 80b (5); CzahTr C4v (2); GosłCast 34 (2); PaxLiz Dv; SkarKazSej 662a (2); KlonFlis E; Wſpomagayćie ná nowy dom Boży; Pan Bog mu to zápłáći kto w mieſzek co włoży. KlonWor 48 (3); ZbylPrzyg B3v.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (2): A kto z was [Quis autem ex vobis] oycá prośi o chleb: zaſz mu poda kámień? Leop Luc 11/11, 2.Par 36/23.

Połączenie: »kto takowy« (1): abowiem kto takowy będzie gi pił/ thedy nathychmiaſt bywa zdrow. FalZioł IV 52d.

a. Z zaimkiem w zdaniu nadrzędnym wskazującym: ten, on, taki, takowy; niekiedy uogólniającym: każdy lub z ich połączeniem; zawsze z odpowiednikiem w zdaniu nadrzędnym do domyślnego przed kto” spojnika [w tym: tedy(ć) (17), już (6), tedy już (3), tam już (1), to (1); „kto” z partykułą -by (5); zdanie nadrzędne zawsze w antepozycji] (28): MetrKor 34/134v; Theż kto ſie okładzie rutą iże mieſtcza gołego niebędzie/ Thedy taki może bazyliſzka zabić FalZioł I 118c; thedy ma taką mocz iże ktoby gi przy ſobie noſił/ thedy takowy nie może nigdy vtonąć. FalZioł IV 54d (4); UstPraw H3v; A komuć kácerſtwo ieſt słyſzeć że ieden Bog ieſt Oćiec/ tedyć temuſz twárda mowá ieſt Kryſthuſá być prawdźiwie y właſnie Synem Bożym GrzegRóżn G4; HistRzym 75v; á kthoby nie ſłuchał onych ſwiętych ſłow iego/ tám iuż byłá odpowiedzianá ſroga pomſtá ná tákiego káżdego. RejPos 121v (4); RejPosWiecz2 95v; RejZwierc 37v (2); A kto iuż ták oświecony w tym będźie od Bogá ná duchu vmyſłu ſwoiego: tedy ten błędźić w tákowey wierze ſwey nie może CzechRozm 209 (6); Bo kto iedno prziiedźie/ to z káżdym pić muśi KochFr 34; PudłFr 37; GórnRozm L2v; ZawJeft 29; SarnStat 128 (2); KlonKr E.
b. Z połączeniem w zdaniu nadrzędnym zaimka wskazującego lub uogólniającego z rzeczownikiem [w tym: z odpowiednikiem do domyślnego przed „kto ” spójnika: tedy. (6); „kto” z partykułą -by (12); zdanie podrzędne z „kto” zawsze w antepozycji] (29): Item komv ſſzya sthanye wyelyka krzywda. anyesprawyedlywoſcz. thedy thakowy czlowyek ma proſzycz szobye lysthv. MetrKor 34/134 (3); BierEz L2; kto chcze ſluſznie á pożytecżnie krew puſcić. Zadny cżłowiek nie day ſobie żyły zaciąć FalZioł V 59v (4); GlabGad M7v; LibLeg 6/116; KrowObr 156; Ktoby wzyął gwałtem białą głowę/ á był pozwan przed nas pozwem [...] tedy tákowy gwałtownik ná czći ma być przekáżon. UstPraw B2; Kto ſláchćicá zábije/ táki zábijak ma dáć zań 120 grzywień/ A Rok y ſzeſć niedźiel ſiedźieć w wieży UstPraw D4 (10); SienLek 29 (3); Ktoby śie pyśnił á niechćiał być poſłuſzen roſkazániu Kápłáná [...] tedy zá wyrokiem ſędźiego vmrze cżłowiek táki. KuczbKat 310; CzechEp 119; ZapKościer 1583/37 (3).
** Bez wystarczającego kontekstu: brak zdania nadrzędnego, przeważnie z tytułów paragrafów prawnych, też z rejestrów, marginesów i w przykładach słownikowych [w tymi „kto” z partykułą -by (18); na dalszej pozycji w zdaniu (10)] (80): FalZioł ++2v (3); ComCrac 17v marg; Dzyerżawcy Kroleſtwá komu czynią krzywdę. UstPraw A nagł; Item/ ktoby dobył przed ſądem mieczá. Item ktoby nieczynił doſyć rzeczy oſądzoney UstPraw G2 (44); RejZwierz 133v; Płucá komu ſye káżą. SienLek 93v marg (3); RejZwierc 31 v (2); (nagł) Kto miecz wyymie ábo ráni przed Królem. (‒) NAd to vſtáwiamy: ieſli kto przed námi miecz álbo kórd wyymie y kogo ráni/ przez łáſki niech będźie karan: á ieſli dobywſzy broniéy nie ráni/ niech będźie ná łáſce náſzéy. SarnStat 22; (nagł) Kto folwárkową Dzieśięćinę wydziéra. (–) Ieſli ktory ſzláchćić Dźieśięćinę po Folwárku wydrze/ tákowy wydźiércá [...] będźie zaklęt SarnStat 184 (26).
3. Względny; qui, quis Mącz, Calep, Cn; quisque, quisquis Mącz; quique Modrz (6198):
A. Wprowadza zdanie bez zapowiednika (3833):
a. Podmiotowe [w tym: w antepozycji (2563), w postpozycji (498), w interpozycji (82), bez zdania nadrzędnego (69); „kto ” na dalszej pozycji w zdaniu (79); cum ai (2); w przypadku zależnym z domyślnym w zdaniu nadrzędnym zaimkiem w N (205)] (3212): alye nakogo Bądzye zaloba ma pyerwey poſtawycz stherzy szwyathky, a ſthych tho czterzech swyathkow powod albo ktho zalvye ma dwa wybyeracz MetrKor 34/134 (3); ZapMaz VII Z 4/85; March1 A3 (5); Komu ſie ſwe máło widzi/ Cudzego ſie bráć nie wſtydzi BierEz K3v (49); Niebieſki ocietz milcży/ ſyn poſſedl na ſmiertz ij vmrzétz chce. Anieli vcichli/ nie ktoby ſie ſmilowáł nademną ij nad moią żaloſcią. OpecŻyw 89 (23); OpecŻywPrzedm C4; ForCnR A4v; PatKaz I 1v (9); PatKaz II 81v; PatKaz III 97 (6); HistJóz B (2); TarDuch A2 (6); zimnicze kto ſie boij wodę tę piy, á zwłaſzcża lecie FalZioł II 5d (72); BielŻyw 7 (24); atoli na nim [na niebie] napiſał [Bóg] wolą ſwoię aby ią cżedł kto vmie drugim powiadaiąc, á kto nie vmie lepiey milcż. GlabGad L8 (13); MiechGlab *2v; BierRozm 11 (3); March3 V (8); WróbŻołt 13/1 (9); LibLeg 6/116v (4); POſluchay pilno kto chce powieſći moiey RejPs 114 (10); ComCrac 13 (3); RejRozpr A2 (22); SeklWyzn 3v (6); Ktho cżo powinien thego pilnie ſtrżeż RejJóz F2 marg (28); SeklKat A6 (26); Bo tu nawiętſſi rozum znacz Kto niemoze moczą ſproſtacz Yſz wimiſly fortel iaki RejRozm 399 (6); Bo choċ nierad tedy muſy O kogo ſię ſmierċ pokuſy. Skakac kiedy kaze oną RejKup f2 (38); HistAl B5 (6); KromRozm I B3 (15); MurzHist B3v (8); nie ieſt ſprawiedliwy ni ieden/ nie ieſt ktoby rozumiał nie ieſt kto by Boga ſzukał [Non est intelligens: non est requirens Deum] [...] nie maſz ktoby dobrze czynił [non est faciens bonitatem Rom 3/10‒11] [...] O częm S Paweł do Rzym. w 3. cap ſzeroko nauczá MurzNT 3v (35); MurzOrt B; KromRozm II f4v (25); Tey yednoſci kto nye záchowa/ zakonu bożego nyezáchowa KromRozm III F5 (34); LibMal 1554/191; Diar 46 (3); BielKom nlb 7 (37); bo ktho dla pyonyędzy żonę poymuye/ poymuyeć pyenyądze á nye żonę. GliczKsiąż Q (9); LubPs Q (12); GroicPorz b3v (25); SeklPieś 19v; A kto nieieſt ſlugá Boży/ á tzyiże ma być inſzy/ iedno Dijabelſki? KrowObr 18 (71); RejWiz A6v (67); Leop *B4v (89); Liſzek młodych áby nie zbierano/ á v kogo ią naydą áby dzyeſięć grzywien przepadł, UstPraw K3 (18); KochZuz A2; RejFig A4 (9); Wilk kto na cudze łákom. RejZwierz 129 (41); BibRadz Gen 4/14 (48); ſwemu kto krádnie złodźiey ieſt: kto nieprzyiaćielowi/ dobrym kozakiem zwan bywa. OrzRozm L (5); wyſzło ſkazánie áby byli karáni kto nie chce długow płáćić BielKron 107; ktoby ſie ważył tego/ obſzedł by wſzytkę źiemię w koło zá 1350 dni BielKron 263 (105); BielKronCies Mmmm3 (2); GrzegRóżn Bv marg (10); KochSat B2v; KwiatKsiąż D4v (2); quisque dignitate antecellit caeteros, ita et virtutibus praecellere debet, Kto zacnieyſzi w Vrzędzie yeſt/ też zacnieyſzi w cnotach być ma. Mącz 46c (7); OrzQuin F2v (5); gdźie ieſt práwo iáko páięczyná/ Sieći tárga kto możny/ vwiaznie [!] chudźiná. Prot C4 (3); SarnUzn C4 (3); SienLek 1v (50); Lecż tey dziwney á omylney ſpráwie/ Komu da Bog przypátrzyć ſie práwie/ Naydzie ſiátkę chytrze przytrzęſioną RejAp 199 (98); GórnDworz Bv (67); GrzepGeom A3v (4); HistRzym 17 (6); Przeklęty s kogo pogorſzenie ná zyemi. RejPos 54 marg (171); Kto tedy w Pánu Kriſtuſie nie mieſzka/ á w kim pan Kryſtus nie mieſzka/ [...] niechay o ſobie nie mnima/ áby pożywał ciáłá y krwie Páná Kryſtuſowey. RejPosWiecz2 91 (11); RejPosWiecz3 [97] (4); BiałKat 16 (10); BielSat C (3); GrzegŚm Av (17); HistLan ktv (6); KuczbKat 135 (12); Snádnie wſzytko w ſobie poſtánowi kogo rozum rządzi. RejZwierc A5v; Zaſz kto może być iuż w więtſzey niewoli/ Iedno ſwych cżáſow kto nie ma powoli. RejZwierc 227v (182); RejZwiercPodw 183v; S kuchniey Ceſárſkiey biorą zá pieniądzo ſtráwę komu trzebá/ gdzieby cżego nie doſtháło/ máią doſyć ſuchych chlebow/ ſerow/ mięſá BielSpr 53v (11); KochMon 21; WujJud 8 (62); WujJudConf 30 (8); RejPos Rozpr b3 (6); RejPosWstaw 22 (3); kto chceſz iego wywody wiedzieć/ cżytay ná to mieſce. BudBib I 467c marg (83); BudBibKaw A3v; Strum F3 (3); WierKróc B2; Iákiekolwiek tedy vmárły Pan náſz miał do śiebie winy. Pámiętay kto ie wnim chceſz ſtrophowáć/ że był cżłowiekiem BiałKaz K2v (12); Kto ieſt zwyćiężcá świátá/ tylko kto wierzy [Quis est vincens... si non credens: nisi qui credit Vulg] BudNT Ioann 5/4 (55); StryjWjaz A3; CzechRozm 63v (28); PaprPan B3 (10); áby żaden nietrzymał vrzędu w powiećie/ iedno ktoby tám niemáłą cżęść ośiádłośći miał [ut nemo sit ... nisi qui ... habeat] ModrzBaz 75; Quique pedum curſu valet, et qui viribus audax, Aut iaculo incedit melior, leuibuſue ſagittis, Seu crudo fidit pugnam committere caeſtu, Cuncti adſint [...] Kto prędki do zawodu/ kto oſzcżepem bije/ Abo z łuku tęgiego kto ſtrzałámi ſzyie. Abo ćięſzkim kieśćieniem kto vmie ſzermowáć/ Wyſtąpćie ModrzBaz 118 (51); ModrzBazBud ¶6v; SkarJedn 2 (47); KochOdpr A3v (3); Oczko 1 (13); KochPs 19 (36); ták kto zápalony miłośćią Bożą/ hoynie ná vbugie [!] máiętność rozdáie/ ſkarb dziátkom wielki zbiera. SkarŻyw 143 (78); ZapKościer 1579/2 (5); KochTr 18 (3); MWilkHist A2v (2); hey w kim miłość ieſt oyczyzny ſzczera/ Teraz ią niech okaże StryjKron 732 (7); CzechEp 14 (73); NiemObr 7 (44); KochFr kt (14); KlonŻal B2v (3); KochBr 152; KochDz 105 (4); KochPhaen 13 (2); KochSz A 2v (2); KochWz 135; KochMRot A3v; ReszPrz 4 (9); ReszList 176 (3); WerGośc 203 (9); WerKaz 286 (2); WisznTr 23 (3); BielSen 12; BielSjem 11 (3); KochPam 85 (2); KochPieś 1 (13); Nie ma w ſwym ſzalenſtwie miáry/ Kto gárdźi Pánſkiémi dáry: A boday miał płákáć śiłá. Komu dobra myſl nie miłá. KochSob 59 (5); KochTarn 73; PudłFr 4 (9); ArtKanc A8v (16); BielRozm 16 (2); GórnRozm A3v (16); KochPropKKoch 3; KochWr 25; PaprUp E4 (2); ZawJeft 13 (4); ActReg 2 (5); GostGosp 2 (23); GostGospGroch kt; GostGospSieb +3; GrochKal 9 (3); Phil G2 (12); Mniéy ſie boi/ kto bliſko pátrzy/ co ſie dźieie. GórnTroas 38 (8); KochCzJan A2v; KochPij C3v; GrabowSet Bv (13); KochFrag 16 (4); LatHar ++7 (36); KołakSzczęśl A2 (6); RybGęśli B2 (4); Rády kto rad vſłucha y wypełni ią będzie miał więtſzą chwałę. Lecz kto nie wypełni przykazánia [...] nie vydzie karánia. WujNT 595 (230); WysKaz 4 (16); Kto ráni kmiećiá [Kmiećiá kto ráni JanStat 1091] ma mu dáć grzywnę [...] KTo ráni kmiećiá [Vulnerans kmethonem JanStat 1091]/ temuż ránionému ma dáć grzywnę SarnStat 653 (94); SiebRozmyśl Ev (2); GrabPospR K3v (3); KmitaSpit A3 (7); PowodPr 5 (23); SkarKaz 43b (59); CiekPotr 8 (2); CiekPotrSzym )?(3v (3); CiekPotrŚredz )?(4v; CzahTr C (6); GosłCast 6 (7); PaxLiz C2 (5); SkarKazSej 658b (32); KlonFlis B3 (15); KlonWor **2v (11); PudłDydo B2; VMyſł ſtáteczny/ y w cnotách gruntowny Kto ma od Bogá/ żywie świętym rowny SzarzRyt C (10).

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (1): A ták ktoby tám był z was w tych kráinách rządny. Każ zwáłáſzyć te dźiwne świegotliwe Márki CzahTr L3v.

α. Zdanie podmiotowe tłumaczeniem rzeczownika lub przymiotnika lacińskiego [w tym: uzupełnione odpowiednim wyrazem polskim stojącym po nim (2), uzupełniające odpowiednik polski stojący przed nim (5), interponowane między odpowiedniki polskie (2), bez dodatkowego odpowiednika polskiego (58)] (67): Campanus, Kto z támtąd yeſt. Mącz 32d; Indeflexus, Nienákłonny/ któ ſie nie da náchylić nie vżyty Mącz 168c; Lemosus, Komu zápływáyą oczi. Mącz 188c; Martialis, Kto ſie pod plánętą Marſem vrodźił. Alias Waleczny/ Smiáły/ żołnierski człowiek. Mącz 210c; Inoffensus, Nieobráżony/ ná czim któ nie yeſt obráżón. Mącz 261a (67).
b. Dopełnieniowe [w tym: w postpozycji (385), w antepozycji (149), w interpozycji (69); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (1); cum ai (1); w N z domyślnym w zdaniu nadrzędnym zaimkiem w przypadku odpowiednim dla orzeczenia (315)] (603): ZapMaz II G 97/90v; BierRaj 21 (2); Kogo potkaſz rad pozdrawiay/ A ſtárſzemu wcżeſność dziáłay BierEz G (15); OpecŻyw 47v (3); PatKaz I 4; PatKaz II 66v; PatKaz III 126 (2); Też kto ma na głowie parchy dobry ieſt/ y komu włoſi padaią/ y dla molow. FalZioł I 1c (59); BielŻyw 34 (7); GlabGad H4; Oznaymuym [...] them naſchim liſtem kto nan wezrzi albo cztancz y vsliſchi dziſieyschim y napotim hadaczim komu badzie potrzeba thego wyedziecz LibLeg 6/77v (14); KłosAlg A4v; RejPs 78v (6); RejRozpr C4 (7); RejJóz A3 (13); SeklKat L3v (2); RejKup b5 (20); HistAl G2; MurzHist Nv (2); MurzNT 33 (3); KromRozm II m; KromRozm III B6v (3); Diar 45 (2); BielKom D5 (4); LubPs E2v (8); GroicPorz rv (4); SeklPieś 32; S piekłá Anieli pilni kogo Pan odſtąpi RejWiz Dd3 (21); Leop 1.Petr 5/8 (6); UstPraw B (4); Skázowałeś kreẃ niewinną/ puſzcżałeś kto winien. KochZuz A4v; RejFig Aa2 (4); RejZwierz 13v (7); BibRadz 4.Esdr 6/52 (2); BielKron 29 (33); KochSat [C3] (2); Mącz 43c (6); OrzQuin P (3); w kim lekárze náuczeni wątpią/ bábá ledá źielim vzdrowi. SienLek 37v (8); RejAp CC3 (17); GórnDworz D (13); HistRzym 14 (5); RejPos A2v (45); BiałKat 161 (3); BielSat C4v (2); Nie otwieraycie ſie wrotá/ S kimby Pan vżył kłopotá. RejZwierc 236v (40); RejZwiercPodw 183v (2); BielSpr 47v (4); WujJud 249; WujJudConf 243v; BudBib Ps 68/20[21] (5); MycPrz I C3v; Strum L2; WierKróc B3v; BiałKaz Ev (2); BudNT Ioann 12/48 (5); CzechRozm 49 (6); PaprPan M2v (3); A ſzcżodrobliwość nic inſzego ieſt/ iedno dáć w ten cżás kiedy trzebá dáć/ komu trzebá dáć [cui dandum] ModrzBaz 22; ktorzi mnimáią/ że doſyć powinnośći vcżynili. ieſli máią ktoby zá nie ſpráwy odpráwował [si habeant, qui pro ipsis res gerant] ModrzBaz 107 (10); SkarJedn A7v (3); Wſzyſtkim vććiwym dom moy otworzony. A zwłaſzcżá/ kto nie z prożnemi rękomá. KochOdpr A4 (2); Oczko 30; KochPs 101 (2); SkarŻyw 31 (6); ZapKościer 1581/21v (5); StryjKron 567; CzechEp *4v (4); CzechEpPOrz *4 (2); NiemObr 23 (8); CIężko kto niemiłuie/ ćiężko kto miłuie/ Naćiężéy kto miłuiąc łáſki niezyſkuie. KochFr 18 (8); KochSz Bv (2); ReszPrz 4 (2); WerGośc kt; WerKaz 284; WisznTr 5 (2); BielSjem 19 (3); KochPam 83; KochPieś 17 (3); KochSob 57 (2); ArtKanc K2v (4); BielRozm 22; GórnRozm G3 (4); PaprUp E3 (2); trzysta haydukow chowa [...] aby miał ktoby przegoscie nalewał gdy na wiązanie przyiadą. ActReg 155 (6); GostGosp 24 (6); GostGospSieb +2v; GórnTroas 60; GrabowSet B2 (7); KochAp 7; KochFrag 45 (2); OrzJan 101; LatHar 590 (3); KołakSzczęśl B2v; RybGęśli C2v; WujNT Luc 4/6 (14); JanNKar F4v; SarnStat 19 (20); SiebRozmyśl F (2); KlonKr E4; KmitaSpit B2v (2); SkarKaz 203b (3); CiekPotr 43; GosłCast 37 (3); KlonFlis A2; SapEpit [B2]v; KlonWor 47; ZbylPrzyg ktv; Lecz znam práwie ſzczęśliwym/ kto poćiechy ſwoie W tobie ſámym ma Pánie SzarzRyt C3v (3).

W połączeniu z przyimkim „z”+ G pl (1): Y zátym rozſtąpienióm źiemie/ wolno było Przyść ná świát/ komuby ſie zmartwych zábáżyło. GórnTroas 17.

c. Orzecznikowe [w tym: w postpozycji (10), w tym: w antepozycji (3); „kto” w N (9), w I (1), w A z domyślnym w zdaniu nadrzędnym zaimkiem w I (3)] (13): Otom ia ieſt kogo ſzukaſz BierEz B4; RejPs 156v; Leop 4.Esdr 16/5 (2); RejPos 230v (2); RejZwierc 9v (2); Oto Pan Iehowá ratuie mię/ ktoż ieſt ktoby mię oſądził [quis est gui impium faciat me]? BudBib Is 50/9; BudNT Act 13/25; ModrzBaz 62v; KochPs 109; Kim mię być mnimaćie? nie ieſtem ia [Quem me arbitramini esse non sum ego] WujNT Act 13/25.
d. Przydawkowe [zawsze w postpozycji; „kto” w N (2), w D (2), w I (1) zawsze z domyślnym w zdaniu nadrzędnym zaimkiem w G] (5): RejKup S; A gdyż dokonanie walki każdej nie jest w mocy tego, kto zacznie, jedno komu Pan Bog poszczęścić będzie raczył Diar 23; Ale mali ſie prawdá rzec/ iż ieſzcże więcey [mądrości] s cżytánia/ bo tám naydzieſz rozmowy s kim chczeſz/ naydzieſz przykłády y przypadki ludzkie iákie chczeſz RejZwierc 209; GórnRozm G3; zá roſkazániem Hetmáńſkim/ álbo komu to od niego zlécono było SarnStat 433.
B. W odniesieniu do zaimka jako podmiotu lub dopełnienia zdania nadrzędnego wprowadza zdanie podrzędne określające bliżej osobę (lub osoby) przez ten zaimek wyrażoną (2352):
a. Wskazującego, uogólniającego lub nieokreslonego [w tym: zdanie podrzędne w stosunku do zaimka w postpozycji (1281), w antepozycji (1007); odnośny zaimek w pl (9); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (11)] (2288): MetrKor 34/135 (13); March1 A3v (7); Bo kto ſie rad mądrych rádzi/ Ten ſie w plotkách nie vwádzi. BierEz G (33); OpecŻyw 2Iv (14); OpecŻywPrzedm C4; PatKaz I 9 (3); PatKaz III 91 (7); HistJóz B2; FalZioł I 4d (43); BielŻyw nlb 5 (26); GlabGad II5v (15); MiechGlab 64; BierRozm 12 (2); LibLeg 6/79 (12); KlerWes Av; March3 V2 (7); iż kto grzechow żałuie odpuſcic chceſz takiemu. WróbŻołt pp2; WróbŻołtGlab A5; RejPs 17 (14); ComCrac 12 (4); RejRozpr A2 (8); SeklWyzn 2 (4); LibMal 1545/94 (2); A kto mu ſtały w wierze/ nikt na tym nie traći RejJóz A6 (23); SeklKat D4 (15); RejRozm 391 (3); RejKup e2v (43); HistAl A8v (5); KromRozm I B (7); MurzHist A2 (10); MurzNT Matth 7/8 (12); KromRozm II i3v (3); zgody á yednoſci nye mogliby myędzy ſobą záchowác/ gdźyeby nyebyło kogo nád nimi/ ktoby ye zgadzał. KromRozm III L7v (8); że nie masz takiego żadnego, kto by nie życzył dobrego Rzeczypospolitej Diar 67 (8); DiarDop 99 (5); BielKom B7v (15); GliczKsiąż E3v (2); Kto pánu wiernie vfa/ żaden w śiroctwie opufzcżon nie będzye. LubPs C3 marg (12); GroicPorz B4 (31); GroicPorzRej C4; SeklPieś 19v; KrowObr A3 (21); RejWiz A3 (60); poſtánowił zápłátę onemu/ kthoby iedno zábił [Proposuerat... praemium, qui percussisset] Iebuzeuſſá Leop 2.Reg 5/8 (33); UstPraw K2 (85); Nie był ieden ktoby tey był pániey nie żáłował KochZuz A.4 (2); LeszczRzecz A3v; RejFig A4 (5); RejZwierz A5 (30); BibRadz *4 (22); OrzRozm C3v (2); zá niecżyſtego gi máią/ kto ſie Pſá dotknie BielKron 435 (47); BielKronCies Mmmm3; GrzegRóżn C2 (4); KochSat B; KwiatKsiąż Bv (5); Eas eram daturus ei qui primus obvenisset, Miałem wolą dáć temu któby mi ſie náprzód nágodźił. Mącz 483a (13); OrzQuin E4v (2); Prot B2v (4); SarnUzn C2v (5); SienLek 2 (19); RejAp 6v (35); A iáko trućizná/ kiedy ią na ſzcżurká nágotuią/ kto ią pirwej zie/ myſzli/ kotkáli/ tá muśi zdechnąć GórnDworz M8v; ábowiem oná boiaźń kthorą ma ieden káżdi kto miłuie [...] wydáie cżłowieká GórnDworz Cc6v (150); HistRzym 8v (11); Abowiem káżdy kto ſie powyſzſza będzye poniżon: á kto ſie poniża/ ten będzye powyſzſzon [omnis qui se exaltat humiliabitur, et qui se humiliat exaltabitur Vulg Luc 18/14] RejPos 199 (189); RejPosWiecz2 90v marg (7); RejPosWiecz3 [97] (2); BiałKat b2v (2); BielSat Ev (3); HistLan E2 (2); KuczbKat 265 (6); RejZwierc B4 (123); RejZwiercPodw 183v; BielSpr 7 (4); KochMon 22 (4); WujJud 12 (39); WujJudConf 8v (4); RejPosWstaw [213] (3); Nalepiey on widzi/ kto ſwemi á nie cudzemi ocżymá pátrzy. BudBib B2 (35); MycPrz II B3; nie nálazłem v śiebie nikogóy godnieyſzégo nád w. m. mégo Miłośćiwégo páná kómu bych ié [książki] offyárowáć miał Strum A4v (5); WierKróc A2v (2); BiałKaz ktv (4); BudNT przedm b (20); StryjWjaz A2v; CzechRozm 4v (90); PaprPan A3v (8); KarnNap A4v (3); ModrzBaz 6v (121); SkarJedn 2 (11); KochOdpr A4; KochPs 6 (20); Wiele [...] przynośili pieniędzy ludzie poſtronni: áby to ná ſwoy pożytek/ y ná ty/ komu by chćiał obroćił. SkarŻyw 334 (16); KochTr 25; MWilkHist L (2); StryjKron 95 (5); á pewnie go káżdy ten depce kto nie żyie wedle słowá iego CzechEp 115 (62); CzechEpPOrz **4; KochJez A2v; NiemObr 5 (17); KochFr 18 (10); KochDz 104 (2); KochMarsz 154; KochMuza 25; KochPhaen 18; KochSz A2 (3); KochMRot A2 (6); ReszPrz 69 (2); WerKaz 295; WisznTr 7; BielSen 8 (2); BielSjem 24 (2); KochPam 86; KochPieś 5 (5); PudłFr 31 (5); ArtKanc B20 (27); BielRozm 4 (4); vkázuią wam Sędźiowie/ iż nie tęn ma wygráć/ kto ma ſpráwiedliwą/ ále tęn kto wykrętniey mowi GórnRozm F3v (72); KochWr 16 (3); PaprUp D2v (2); ZawJeft 24 (2); ActReg 28 (2); GostGosp 2 (7); GostGospGroch kt; GostGospSieb +2; GrochKal 22; Phil D4 (4); GórnTroas 4 (9); KochCn B4; KochCz A4v; KochCzJan A2v; KochPij C3; GrabowSet B (9); niechayby ći tylko ſtali/ kto piie/ y do kogo piią KochAp 8 (3); KochFrag 22 (2); OrzJan 77; LatHar 113 (4); KołakCath C4v; KołakSzczęśl [D]v; RybGęśli B3v (5); áby wſzelki kto wierzy [ut omnis qui credit] weń/ nie zginął WujNT Ioann 3/16 (102); Ze kto ieſt mądry/ ten ſię boi Páná Bogá/ y przećiwnym obycżáiem/ któ ſie boi Páná Bogá/ ten też ieſt prawdźiwie mądry in. WysKaz 3 (7); Z wozem kto iedźie/ ten od koniá do wozu ná milę dwá groſzá dáć ma SarnStat 974 (70); GrabPospR K3v (3); KmitaSpit Bv (3); PowodPr 7 (14); SkarKaz 7a (24); CiekPotr 6 (8); CzahTr B2 (8); Ale kto ſie tym vwieźdź nie dał, więtſzym ten pánem, niż ów, co świátá wſzytkiégo Hetmánem. GosłCast 6 (7); PaxLiz Dv; SkarKazSej 661b (7); KlonFlis A4 (3); KlonWor ded **3v (13); SzarzRyt A3v (3); [Chto wierzy ... Ten pewnie niezaginie Krofej D4].

W połączemu z przyimkiem „z” + G pl (1): Pátrzy ná moie ſyny/ co będą pocżynać/ Kto s nich będzie mocnieyſzy/ s tym on będzie trzymáć. BielSat Gv.

α. Zdanie podrzędne tłumaczeniem rzeczownika lub przymiotnika łacińskiego [zawsze w postpozycji; „kto” na dalszej pozycji w zàaniu (1)] (3): Esuritor, Ten komu ſie chce yeść. Mącz 99d; Fiduciarius, Ten czego komu zwierzono álbo do rąk dano. Mącz 126b (3).
β. Z dodatkowym zaimkiem w drugiej części zdania nadrzędnego oddzielonej od odnośnego zaimka interponowanym zdaniem podrzędnym z „kto” [w tym: obydwa zaimki zawsze w tym samym przypadku] (4); ále temu kto niema/ y tho co ma będzie mu odięto [qui autem non habet ... auferetur ab eo]. Leop Matth 13/12; BibRadz Gen 31/32; RejZwierc 221v; á ten kto przedáie ten mierzyć ma/ á nie ten co kupuie [non emptor sed venditor mensurare debet JanStat 1056] SarnStat 282.
γ. Do zaimka uogółniającego z przydawką przymiotnikową w połączemu z zaimkiem przysłówkowym. Zdanie podrzędne z „kto” rozwijające i określające bliżej odnośny przymiotnik z odcieniem zdania okolicznikowego stopnia i miary (1): Bo nikogo niemam ták zgodnego/ ktoby ſię właśnie o wáſze (rzecży) ſtárał [Neminem enim habeo tam unanimem, qui ... sollicitus sit Vulg] BudNT Philipp 2/20.
b. W odniesieniu do „to” (a. ntoć”) zastępującego zaimek wskazujący zawsze w funkcji podmiotu [w tym: „to” z zaimkiem uogólniającym „każdy” (3); w połączeniu z orzecznikiem w N (57), w I (1); zdanie podrzędne w postpozycji (50), w antepozycji (8)] (58): Nie dam ia ſwoiey świebody/ Zá miáſtá áni zá grody. Złoto mi iey nie przepłáći/ To ieſt niaſzcżeſny kto ią ſtráći. BierEz R2 (2); PatKaz III 149; RejPs 49v (2); RejRozpr K3; RejJóz F2 (4); A yż to każdy przekłety [!] Głoſno mowj Dawid ſwiety Kto od tego odſtępuye Czo on [Pan Bóg] zdawna rozkazuye RejKup dd3; BielKom F5v; LubPs P2v; RejWiz 44 (2); Bo ktho mądrość y vmienie odrzuca/ nieſſcżęſny tho ieſt [qui abicit ... infelix est] Leop Sap 3/11 (2); RejZwierz 40v (2); SarnUzn G7; iż nie to ieſt ſługá iego kto zá nim woła Pánie Pánie/ ále then ieſt obwołánym ſługą iego/ ktory cżyni wolą roſkazánia iego. RejAp 191 (3); bo iáko to nie proſtak/ kto kopą chcze wygráć ſto złotych/ ták to záſię wielki głupiec/ kto ſto złotych ná kopę waży. GórnDworz L4v; RejPos 8 (7); A mądrym to cżłowiekiem zową kto káżdą rzecż s ſtátecżnym rozważeniem zácżyna. RejZwierc 80v; Ieſzcżeć nieſzcżęſny nie to práwie bywa/ Kto ſwych fráſunkow do cżáſu vżywa. To ieſt nieſzcżęſny co ſławę utráći RejZwierc 229 (10); KochPs 4 (4); KochPieś 5 (2); KochTarn 78; KochFrag 39 (3); RybGęśli C3 (5); KlonWor 57.
c. Do zaimka osobowego (2): Ty kto to dziećię prziymieſz wiedz żeć ieſth od brátá y od ſioſtry národzone HistRzym 32; Słuchay chudźino/ y ty ſłuchay/ komu Pieniądze leżą nieprzebráné w domu. KochPs 72.
d. W zdaniu nadrzędnym zaimek przysłówkowy „tam” [w tym: zdanie podrzędne w stosunku do zaimka w antepozycji (2); w postpozycji (2)] (4): Komuciem barzo á gęſto żyła bije/ tam krew á kolera panuie. FalZioł V 12v; GórnTroas 56; z kimem ná przek/ tám moiá broń zmierza. RybGęśli C2v.
α. Z powtórzonym zaimkiem w drugiej części zdania nadrzędnego oddzielonej od odnośnego zaimka interponowanym zdaniem podrzędnym z „kto ” (1): wſzak nie wdom ſwoi/ ale tam wkim batzeli cnote/ godnoſc/ zaſlugi/ tam to obratzali PaprUp F3v.
C. W odniesieniu do zaimka przymiotnego jako orzecznika zdania nadrzędnego wprowadza zawsze w postpozycji zdanie podrzędne rozwijające i określające bliżej odnośny orzecznik (10): RejPs 77v (2); A żaden ná tym ſwiecie ieſzcże táki nie był/ Ktoby ſie tey możnośći był kiedy przypátrzył. RejAp AA5v; GórnDworz G8; RejPos 83v; ále iednák ktoż táki będzie/ kto by śmiał rzec że ma cżyſte ſerce WujJud 238; ModrzBaz 12 (2).
a. Zaimek w połączemu z rzeczowmkiem w G. Zdanie podrzędne z „kto ” z odcieniem okolicznikowego stopnia i miary (2): a wſſakoż żádny s nich niebyl takowé laſki/ kto by go na wiecżerzą wezwál. OpecŻyw 73v; aboczyem zadne ſtworzenye nyebylo tey doſtoynoſzczy ſkyem by bog zlączyl boſtwo telko to tey pannye dano PatKaz II 46v.
D. W odniesieniu do przymiotnika w połączeniu z zaimkiem przysłówkowym „tak ” jako orzecznika zdania nadrzędnego wprowadza w postpozycji zdanie podrzędne z odcieniem okolicznikowego stopnia i miary, rozwijające i określające bliżej odnośny orzecznik (3): RejJóz D3; Y ktoż tedy ieſt ták możny ktoby iemu dom zbudowáć mogł [Quis ergo poterit praevalere, ut aedificet ei ... Vulg; żeby mu ... zbudował WujBib] BudBib 2.Par 2/6; Niewiem ktoby ták głupim był/ ktoby to twierdzić miał? CzechRozm 109v.
4. Pytajny. Wprowadza pytanie dotyczące podmiotu, dopełnienia, przydawki lub orzecznika; quis Mącz, PolAnt, Vulg, Cn; quisnam Mącz, Cn; qui Vulg, Cn; ecquis, quisquis Cn (2291):
A. Niezależne (1270):
a. Zwykłe (363):
α. W tekście ciągłym [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (14)] (175): March1 A3; Xánt go ſrogo pytáć nácżął: A komuś ty on kołacż dał/ Com ia ſwey powolney poſłał? BierEz C4 (4); OpecŻyw 39 (11); TarDuch D5v; BielŻyw 3; RejJóz B8v; Pothstarosczi powiedzial: dalem cziebie na on czas w Czersku ale do Warssewy kto czie przidal? Wozny mu poviedzial ZapWar 1548 nr 2656; RejKup c4v (2); HistAl Fv (2); KromRozm I A3; MurzNT Matth 18/1 (4); RejWiz 109v (2); Leop Iudic 20/18 (10); RejFig Dd5v; RejZwierz 40v (2); Y mowił Dawid [...] Kto [Quis] ze mną poydźie ku Saulowi do woyſká? Odpowiedźiał Abiſái/ Ia z tobą poydę. BibRadz 1.Reg 26/6 (4); BielKron 1v (8); Mącz 36b (11); OrzQuin A4 (4); GórnDworz M6v (3); HistRzym 31 (10); RejPos 11v (7); Y rzekl do nich Iehoſzua/ Ktośćie wy [Qui vos (marg) estis (‒)]/ á zkąd idziećie? Y rzekli BudBib Ios 9/8 (5); BudNT Matth 12/27 (10); CzechRozm 176v (3); ModrzBaz 2v; SkarJedn 69; SkarŻyw 51 (10); MWilkHist H2v (2); CzechEpPOrz **3v (2); WerGośc 248; KochSob 59; GórnRozm C3 (2); GórnTroas 64 (2); LatHar 728; Rzekł im Ieſus: A wy kim mię być [quem me esse] powiedaćie? A Symon Piotr odpowiedáiąc rzekł WujNT Matth 16/15 [idem Mar 8/29, Luc 9/20], (21); SkarKaz 243a; CiekPotr 68; GosłCast 64; KlonFlis H4v.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (7): HistAl D4; Leop ZZ; BielKron 464; że pytáli ſynowie Izráelowi v Iehowy rzekąc/ kto z nas poydzie ná Kánáána [Quis ascendet nobis ad Chenahanaeum] wprzod go walożyć. BudBib Iudic 1/1 (4).

Połączenie: »kto to« (11): A Iozeph moie dziecię/ z kim to na żad [!] idzie RejJóz B3v; Leop Ioann 13/25; BielKron 13v (2); Mącz 324c (2); KTo to idzie od Edomá [Quis iste qui venit de Edom]/ w cżerwonych ſzátach od Bocry? BudBib Is 63/1 (4); CiekPotr 19.

β. W rejestrach alfabetycznycht w tytulikach i argumentach rozdziałów, w dyspozycjach marginesowych [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (62)] (188): Oczeth kiedy a komu ſzkodzi. FalZioł II I8d; SeklKat T3v; KromRozm I Bv marg (2); MurzNT 21 marg (2); KromRozm II 12v marg; KromRozm III G8v marg; GroicPorz in2 (7); Od kogo tho máią iż Obrázy do kosćiolow ſtáwiáią. KrowObr 113 marg (29); RejWiz 148v marg (2); Pierwſſe rzecży y dzieſięćiny komu/ gdzie/ á iáko miáły być dáwáne. Leop Deut 26 arg; UstPraw C4 (4); BibRadz Sap 3 arg; RejAp 21v marg (17); RejPos 23v marg (6); BiałKat 13 marg (2); KuczbKat 10 marg (5); RejZwierc B2 (19); WujJud 37v marg (15); Páweł komu każe, y iáko każe z ſwiátá wychodzić. CzechRozm 230 marg (16); ModrzBaz 96v; SkarJedn [A*2] (3); SkarŻyw 337 marg; O roſpierániu ſię náſzym z Papieżem, o prawdzie przy kimby oná byłá. CzechEp 326 marg (5); LatHar Aaa7v; Nie robiący ábo nieczyniący, kto? WujNT 536 marg (35); SarnStat 20 (13); SkarKaz Ooooc (3).
b. Retoryczne (907):
α. W założeniu odpowiedź negatywna: nikt w ogóle lub nikt oprócz wymienionego albo pozytywna: każdy (przy zaprzeczonym orzeczeniu) [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (53); z przydawką przymiotną (5), zdaniem przydawkowym (2)] (722): March1 A3; Rzekł Náktánab/ kto śię nádział/ By Ezop ták kłámáć vmiał BierEz G2v (4); O haniebny lotrze/ ij kto cie takowym kupcem vcżynil? zapráwdę nikt iedno twé przeklęté lakomſtwo [...] Y kto cie to k temu przywiodl/ ijżes polożyl myto twéy kupié w woli kupuiących? Zapráwdę nitz ijnégo iedno twá niewiernoſtz OpecŻyw 83v; Pokolenijé iego kto wypowié/ iakoby rzekl/ żádny. OpecŻyw 130v (23); A kto ſćirpi ſtaroświetſkié waſze obycżaie/ iedno iżby też był tako ſtary iako ij wy? ForCnR C4; PatKaz I 3v (2); PatKaz II 26v; PatKaz III 105 (4); BierRozm 3 (2); DEus quis ſimilis erit tibi [...] Panie boże y kto tobie będzie rowien WróbŻołt 82/2 (16); RejPs 25v (11); RejRozpr C4v (2); RejJóz C8v; RejKup f2v (7); HistAl A3 (3); KromRozm II; MurzHist O2; KromRozm III N2v; Gdyżeś yeſt ták Bog ſtráſzliwy kto ſie tobye ſprzećiwi LubPs R4v (5); KrowObr 26 (19); RejWiz 11v (27); Leop 2.Par 1/10 (27); OrzList e4; KochZuz A2v (2); RejFig Cc4 (2); RejZwierz 48v (2); BibRadz Is 66/8 (6); Goski A7; A kto przećiwko temu mowić co może/ álbo kto tego niewidźi/ iż Kroleſtwo Polſkie wſzytko z Ołtarzá/ iáko z ſkrynice iákiey wypłynęło OrzRozm K4 (4); BielKron 18v (23); GrzegRóżn H3v; KochSat B (4); Mącz 8d (9); OrzQuin Ev; Prot B2v (5); SarnUzn F (2); RejAp AA3 (5); Abowiem kthoby ſie muzyki/ kto by ſie tańcu veżył/ by nie dla vpodobánia białymgłowam? kto by wirſz/ ábo rym piſal/ by nie dla tego/ iżby áffekt ſwoy [...] wyráźił? GórnDworz Bb7v (16); RejPos 6 (19); BielSat D; RejZwierc 5 (27); BielSpr 57; Samći ią [moc odpuszezania grzechów] Pan Chryſtus do nich [kapłanów] ták mocno przywiązał. A iego woley kto ſie ſprzećiwi? WujJud 82v (6); Kto vcżyni cżyſtym z niecżyſtego? ni ieden [Quis dabit mundum, ex immundo? Nec quidem dabitur]. BudBib Iob 14/4; Bo nie wie co ma być/ ponieważ iako co będzie kto mu oznaymił [quis indicabit ei]? BudBib Eccle 8/7 (44); HistHel B4; MycPrz II B3; BiałKaz E2v (2); Kto ſię nie vboi [Quis non timebit] ćiebie Pánie/ y nie vwielbi imieniá twego? BudNT Apoc 15/4 (8); StryjWjaz B3v; CzechRozm 25v (3); Bo/ á kto [Quis] rad tákiego lekárſtwá vżywa/ coby od wątroby gorącość odganiáło/ á do żołądká źimno przywodźiło? mam zá to że żaden. ModrzBaz 70v; Lecż owey roznośći [...] iáka ſię w ártykule o mężoboycách okázuie/ á kto mądry [quis sanus] nie będzie gánił? ModrzBaz 73v (20); SkarJedn 72 (9); KochOdpr Dv (2); Oczko 4 (13); Kto mi do ręku poda miáſto nie dobyté? Kto mię záwiedźie w polá Idumſkie obfité? Nikt oprócz ćiebie KochPs 167 (31); SkarŻyw A3v (39); FRáſzká Cnotá powiedźiał Brutus poráżony: [...] Kogo kiedy pobożnosć iego rátowáłá? Kogo dobroć przypadku złégo vchowáłá? KochTr 11 (3); MWilkHist H2; StryjKron 477; CzechEp 18 (13); KochJez A4v (2); NiemObr 68 (2); KochEpit A3 (4); KochFr 7 (4); ZapKościer 1584/49; SObie ſpiewam á Muzom: bo kto ieſt ná źiemi/ Coby ſerce vćieſzyć chćiał pieśniámi memi? Kto nie woli tym czáſem zyſku mieć ná pieczy KochMuza 25 (5); KochSz Bv (3); ReszPrz 4; WerGośc 211; KochPam 83; KochPieś 10 (2); KochSob 69 (2); KochTarn 73; BielRozm 23; GórnRozm C (6); KochProp 13; KochWr 28; PaprUp Gv (3); ActReg 22 (5); GostGospSieb + 3v; GrochKal 5 (8); Phil 12 (2); GórnTroas 34 (6); KochPij C2; GrabowSet Bv (14); KochFrag 14 (7); OrzJan 96 (15); OstrEpit A2v (2); WyprPl B4 (3); Kto kiedy żołnierſką ſłuzy o ſwym nakłádźie? kto ſádźi winnicę/ á owocu iey nie vżywa? kto páśie ſtádo/ á mleká z ſtádá nie ie [Quis militat suis stipendiis unquam? Quis plantat vineam et de fructu eius non edit? pascit gregem et de lacte gregis non mandueat ? Vulg 1.Cor 9/7]? LatHar 127 (7); WujNT 171 (9); WysKaz 37 (2); JanNKar A2v (2); SiebRozmyśl F3v; WitosłLut A3 (2); GrabPospR N2; PowodPr 14 (2); A kto kiedy czyniący roſkazánie Bożé opuſzczony ieſt? ábo kto go wzywał áby im gárdźić miał? SkarKaz 551a (41); CiekPotr 20 (3); CzahTr H2; GosłCast 72; SkarKazSej 669a (6); Lecz błędy wſzytkie kto ſwe wiedźieć może? SzarzRyt A3v (10).

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (11): Abowiem kto z was chcąc budowáć wieżę [Quis enim ex vobis volens turrim aedificare]/ vſiadſſy pierwey nie obráchuie nakłádow Leop Luc 14/28; RejPos 83v; BudBib 1.Reg 22/14; ModrzBaz [41]v (2); SkarJedn 248; Oczko 2; SkarŻyw 26; StryjKron A; ActReg 22; WujNT 14/28.

Połączenia »kto in(sz)y« (15): Quis dabit ex Syon ſalutare Iſrael [...] Kto z gory Syon zbawi lud Iſraelski Iakoby rzekł, y kto inſzy z wyſokoſci nieba vcżyni ludu ſwemu zbawienie, iedno pan bog o ktorym ſzaleni mowili iż niemaſz boga. WróbŻołt R3v (2); RejPs 61v (2); kto ieſt iny w twym domu [quis in omnibus servis tuis Vulg 1.Reg 22/14] wiernieyſzy y ſławnieyſzy nád Dawidá zyęciá twego/ idzye gdzie mu roſkażeſz BielKron 66v; KwiatKsiąż A4; OrzQuin S2v (4); NiemObr 69 (2); OrzJan 109.

»kto jeden« (1): Nád to á kto ieden ze wſzytkich cnot/ iednáko ſię weſelić może [quis unus virtutibus universis ex aequo gaudet]? ModrzBaz 57v.

W charakterystycznej strukturze składniowej: »kto(iny) ... jedno nie« (5): A ktho w kácerſtwo wpráwił godnego Człowieká Ianá Laſkiego/ iedno nie Piotr Gámrat Arcybiſkup OrzRozm 04; Tákiéż Dom Boży/ kto iny iáſkinią łoterſką/ to ieſt rozbóynicą/ czyni/ iedno nie kácérz OrzQuin Aa3v (4).

Frazy: »kto wie« = nie wiadomo; quis scit PolAni (11) : Gdy by mei łaſky nie ſtało Kto wie czo by ſię ſniem ſtało RejKup o4v; BielKron 80 (2); RejZwierc 235v; BudBib Ion 3/9; SkarŻyw 355; KochSz C2v; Teraz ſye nápátrz pánno/ kogo widźieć ządaſz/ Kto wié/ ieſli go potym ná wieki oglądaſz. KochPam 83; Cny Láchu: kto wié/ iemu/ czyli tobie Sczęśćié chce ſłużyć? KochPieś 38; Ludźi róznych náprowádźił Bóg k Troiéy/ żeby ią zgłádźił. Nain przydźie/ kto wie/ z którémi Zyć/ niewiedźieć w iákiey źiemi GórnTroas 56; JanNKar A4v.

»kto wie, jeśli nie; kto wie, nie ... -li« = nie wiadomo, czy nie; możliwe że (2 : 1): SkarŻyw 241; A kto wié ieſli nie wrócą ſye ony Nieſczęſné czáſy KochPieś 31; A wiátry mamy po ſwey myśli práwie: Kto wie/ przećiwne nie wſtánąli potem? GrochKal 8.

β. W założeniu odpowiedź wiadoma i tylko jedna; pytanie rozłączne dotyczące jednego z wymienionych [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (2)] (16): OpecŻyw 95; Krolowie źiemſcy od kogo biorą cłá y cżyńſz? cżyli od ſynow ſwoioh ábo od obcych [regea terrae a quibus accipiunt tributa? a fillis suis an ab alienis]? Y rzekł mu Piotr/ Od obcych BibRadz Matth 17/25; RejPos 315v; A Kryſtus theż do kogo to rzekł do duſzeli iákiey cżyli do łotrá pokutuiącego GrzegŚm 34; WujJud 35 marg (2); BudBib I 399a marg; SkarŻyw 456; Komu służą mowy stárego Testámentu Boguli: cży li ſynowi cżyli Troycy. CzechEp 279 marg (5); WerGośc 261; LatHar 717; WujNT Matth 17/25.
γ. W założeniu brak odpowiedzi ze strony słuchacza (169) :
1) Pytanie deliberatywne skierowane do siebie, często w imieniu słuchacza, albo do słuchacza jako punkt wyjścia dla stwierdzenia lub rozwijanego wywodu. Przeważnie w polemikach, kazaniach, naukach i objaśnieniach [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (6)] (64): RejPs 215; Kto dawa żywot wyeczny. Sam pan Chriſtus obieczał y dawa zywot wiecżny wierzączym SeklKat R3v (2); MurzNT Luc 7/31; KromRozm III 16 (2); GroicPorz ee2 (3); KrowObr 36v (3); RejWiz 61; Leop 2.Reg 11/21 (2); OrzQuin S3 (2); Ale kto zdrádził? męſzcżyzná: kto zábił s pieniędzy? męſzcżyzná: kto ſzpoći ſtátut/ wykręca práwo? męſzcżyzná: kto kłamliwie ſwiádſzy? męſzcżyzná: kto krzywo przyſięga? męſzcżyzná: kto fáłſzuie zapiſy? męſzżyzná. GórnDworz Aa8v–Bb; A ktoż cie przywiodł kto nieboracżku do tego? Oto ſłuchay nieomylnego Doktorá/ ktoryć ſie tu opowieda tobie s ſwiętą náuką ſwoią RejPos 289 (3); KuczbKat 365; BudBib I 149c marg (3); BiałKaz K4; Kto ieſt mátká moiá y bráćia moi [Quae est mater mea, aut fratres mei]? Y obeyrzawſzy wkrąg około ſiebie śiedzące/ rzekł. Oto mátká moiá/ y bráćia moi. BudNT Mar 3/33 (3); SkarJedn 60 (2); KochPs 19 (4); SkarŻyw 582; CzechEp 60 (3); KochSob 60; PudłFr 49; ArtKanc L13; Węgierſka źiemiá/ komu niedawno wydárta? ázaż nie Wnukowi Królá wáſzégo? OrzJan 11 (3); LatHar 149 (2); WujNT Luc 7/31 (2); PowodPr 20 (4); SkarKaz 421b; SapEpit A4 (4).

Połączenie: »kto taki« (1): Kto ſię táki obierze/ten ktory ſkoſztował Aońſkich wod/ w Párnáźie ktory ſię wychował. SapEpit Bv.

2) Pytanie emfatyczne wyrażające najczęściej skargę, gniew, dezaprobatę, zdziwienie albo też podziw i uznanie [w tym: „kto” na dalszej pozycji w zdania (7)] (105): Y ku komu ſie iá vbogá matka mam vciétz/ gdyż mie wſſytko mé vcieſſenié ij weſelé dzis opuſcilo? OpecŻyw 89 (4); KromRozm I Bv; KrowObr 220v; Kto [Quis] ieſt oycem dżdżá? y kto [quis] zrodził krople roſy? z cżyiegoż żywothá wyſzedł lod? á mroz z niebá kto zrodził? Leop Iob 38/28; O cżłowiecże/ ktoś ty ieſt [tu quis es] żebyś miał odpowiádáć Bogu? Leop Rom 9/20 (16); RejZwierz 110v; BibRadz Iob 41/4 (2); Kogo przeſláduieſz álbo goniſz? pſá zdechłego? cży? komorá żywego? (iakoby rzekł/ obácż ſie co cżyniſz.) BielKron 67 (2); Mącz 343b; KuczbKat 270 (2); RejZwierc 62; BudBib 4.Reg 19/22 (8); MycPrz II A3; BudNT l.Cor 3/5 (2); KochPs 142; NiemObr 99; KochFr 92; KochSz B3v (2); KochPieś 11 (2); O móy ſynu kto twoié członki w kupę złoży? Kto zmyie/ kto obwinie/ y do grobu włoży? GórnTroas 71 (7); Kto miał rozumu/ kto ták wiele mocy? Ze świát poſtáwił króm żadnéy pomocy? Kto władnie niebem? kto gwiazdámi rządźi? [...] Káżdy znać muśi króm wſzelákiey zwády/ Ze ſie to dźieie wſzytko z Páńſkiéy rády. KochFrag 15; OrzJan 96; LatHar 152 (5); Ty ktoś ieſt [Tu quis es]/ co ſądźiſz ſługę cudzego? Pánuć ſwemu ſtoi ábo vpada. WujNT Rom 14/4 (2); SapEpit A4; SzarzRyt C.

Połączenia: »kto taki« (1): Bo patrzac na takowe odia/ waſny/ y zaiatrzenia Luckie miedźi ſoba gdzieſz y kogo takiego obrac chcemi/ chibabi iakiemi Praktikami/ abo zmuſu ratzei PaprUp B.

»kto to« (1): Liſpwáty przy biéśiedźie Pił z kuſzá práwie ſporégo/ Ták iż tylko brodę z niego Widáć było krokoſową: Wyrwał ſię ktoś z prętką mową/ Towárzyſze/ kto to náſzę Liſem obrámował czáſzę? KochFr 101.

a) Z odcieniem życzenia często niemożliwego do spełnienia: oby, niech kto (33): ſwiatloſci ocżu moijch/ ij má wielká miloſci/ kto mi to może datz ijżbych za cię vmarla/ twá ſmutná matka/ kto dá zlez ocżom moijm ijżbych plakala wednie ij w nocy/ gorzkoſci twé ſynu mily? OpecŻyw 111 (7); TarDuch A4v; LubPs A3 (2); Leop Num 11/4 (5); Záſmućił ſie krol/ wſtąpił ná ſień w bronie/ zákrywſzy głowę żáłobą/ wołáiąc: Synu moy Abſálon/ Abſálon ſynu moy/ ktoby mi to dał [quis mihi tribuat Vulg 2.Reg 18/32] ábych vmárł zá cię. BielKron 72v (4); prágnął Dawid y rzekł/ kto mię nápoi wodą [Utinam quispiam propinaret mihi aquam] z ſtudnie Bethlechemſkiej BudBib 2.Reg 23/15; Ktoby to dal [(marg) Utinam (‒) Quis det] żebyś mię w grohie zákrył y vtáił BudBib Iob 14/13; BudNT Rom 7/24; Oczko 8; O kto mi tę nowinę zwiáſtuie/ iżeś zmartwywſtał? O by ćię rychło niegodne oko moię oglądáło. SkarŻyw 599 (2); GrabowSet D4v (6); SkarKaz 246a; SkarKazSej 705b.
B. Zależne (1019):
a. Zwykłe (981):
α. Dopełnieniowe (904):
1) Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym [w tym: w postpozycji (773), w antepozycji (45), w interpozycji (8), z interponowanym zdaniem nadrzędnym (4); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (8); z przydawką przymiotną (4)] (830): MetrKor 31/620v; Prawdáćiem ſámá vkaże/ Kto ieſt práwy/ á kto też łże. BierEz H4v (6); OpecŻyw 86 (12); PatKaz I 17; PatKaz III 104 (2); HistJóz D; TarDuch A7 (2); Pytan Apollo aby rozſądził komuby miała przydz ta tablicza złota. BielŻyw 2 (11); GlabGad M (2); MiechGlab 55; BierRozm 16; WróbŻołt cc; WróbŻołtGlab A2; yam pytal przed pani za tegoz konia oſtatek pyenyedzi kto ma placzycz LibLeg 11/108 (8); RejPs 59; ComCrac 17 (2); Alye przeſz kogobi zabitha bela powyedzyal ze nye wye LibMal 1543/14 (17); RejJóz I6v (3); RejKup b8v (8); RejKupSekl a5v; HistAl Bv (4); KromRozm I A3v(2); MurzHist G (2); MurzNT Matth 10/11 (9); KromRozm II d2 (3); KromRozm III A2v (4); Diar 35 (2); DiarDop 103; BielKom C7v (2); GliczKsiąż B2v (2); LubPs K4v (3); ZapWar 1558 nr 2686 (3); GroicPorz B4 (6); KrowObr 21v (11); Rzekłá páni nadobnie/ y ia ktoś ieſt niewiem RejWiz 85 (17); Leop Gen 21/26 (6); OrzList c (7); UstPraw C2 (5); KochZuz A4 (2); RejFig Dd (2); RejZwierz A6v (11); BibRadz Gen 21/26 (6); OrzRozm O2v (4); BielKron 46v (44); GrzegRóżn Bv; KochSat A4 (3); KwiatKsiąż D4v (2); Mącz 358b (9); OrzQuin F (6); SarnUzn C2v (2); RejAp BB7v (57); GórnDworz B5 (38); HistRzym 12v (9); Iáko poznáć mamy kto vpada á kto powſtawa w łáſce á w opiece Páńſkiéy. RejPos 27v (97); RejPosWiecz2 93v; BielSat G3 (3); GrzegŚm 11 (4); KuczbKat 115 (2); Tu iuż trzebá pilnie rozważáć/ y s kogo przykłády bráć/ y komu dufáć/ y kogo ſobie zá przyiaciela rozumieć RejZwierc 20 (31); BielSpr 45 (3); WujJud 2v (4); WujJudConf 19v; BudBib Gen 21/26 (3); BiałKaz E (2); BudNT przedm C6 (7); gdźie to ſam w ſobie poſtánowić racżył/ kto ma być iego ſynem y corką á kto nie. CzechRozm 173v (7); PaprPan R2 (4); ModrzBaz 11v (18); SkarJedn 86 (4); Sżáblá oſtra przy boku/ to pan: tá rozſtrzygnie/ Kto komu cżołem bić ma. KochOdpr Cv; Oczko 5v; KochPs 57 (3); SkarŻyw 13 (11); KochTr 23; MWilkHist Hv; StryjKron 350 (3); Boć on y kto beſtyią ieſt/ y kto więcey beſtiy w ſobie ma/ y kto nie ieſt Chriſtyáninem/ choćiaż ſię nim názywa/ bárzo cżyśćie opiſał CzechEp 54 (53); NiemObr 18 (12); KochFr 8 (5); KlonŻal A2; KochSz A4 (5); KochWz 139; ReszHoz 122 (4); ReszList 170 (2); WerKaz 281; BielSen 11; BielSjem 16; KochPam 86; KochPieś 45 (2); PudłFr 14 (3); BielRozm 5 (7); GórnRozm A (6); PaprUp C3v (5); ZawJeft 3; ActReg 55 (7); GostGosp 38 (6); Phil F4 (4); GórnTroas 46 (3); KochAp 13; KochFrag 24 (2); OrzJan 108; LatHar [ + 9v] (8); RybGęśli Cv (2); WujNT 34 (28); WysKaz 33; SarnStat 243 (12); WitosłLut A5v (3); GrabPospR K4v (3); KmitaSpit C3; SkarKaz 39b (5); Ktom ia ieſt, y ta, co w dom dopieruczko weſzłá, Kto ieſt powiem CiekPotr 2 (7); CzahTr C2v; GosłCast 64 (2); PaxLiz A4v; KlonFlis E2v; SapEpit A4 (3); KlonWor **2 (7); ZbylPrzyg ktv (5); SzarzRyt C2.

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (13): BielŻyw 54; OrzList i2v; BielKron 237v; GórnDworz T6v; Kto przeto znich [Quis ergo eorum] (powiedz) więcey go v miłuie? BudNT Luc 7/42; KochPs 50; Widziſz teraz Kniázie Wielki Dimitrze/ kto z nas rániey ná woynę wſtáie. StryjKron 421; CzechEp 148; WerGośc 229; GórnRozm C4; LatHar 717; WujNT Mar 9/34; KmitaSpit C3.

Połączenia: »kto inny« (1): ábowiem przygoda zawżdy przedemną chodzi/ á niewidzę ktoby inny przez ćiebie mogł wżdy ratowáć mię. RejPs 31v.

»kto to« (10): Leop Dan 14/7; RejZwierz Ae (2); Potym vyrzał poſły Perſkie brodáte/ ſpytał kto to ieſt. Powiedzyano mu iż s Perſyey przyiecháli BielKron 123 (3); RejAp 180v; SkarŻyw 152 (2); KlonWor.

2) Z odpowiednikiem „to” w zdaniu nadrzędnym [w tym: w postpozycji (61), w antepozycji (12), w interpozycji (1); „kto” na dalszej pozycji w zdaniu (2)] (74): iako iuż widzi niewiémy/ albo kto iego ocży otworzyl/ tego nie wiémy OpecŻyw 63v; ktorzi Kmieczie povinni będą to poviedziecz kto ye trzimal, komv czinſſe davali przed tem czaſem kto yem rozkazoval ComCrac 19v (3); LibMal 1544/83v; HistAl N3; Diar 43 (2); RejWiz 55 (2); OrzList g4; UstPraw C2; RejZwierz 90v (2); Kto napierwey w Moſkwi álbo w Ruśi roſkázował/ otym piſmá niemáią BielKron 427 (2); 93a; OrzQuin T2v; RejAp 50 (3); GórnDworz C2v (2); Vważże thu godność ſwoię/ á vważ też to komu brátem zoſtawaſz/ ábo kto cie przypuſzcża w rowny dzyał do oycżyzny ſwoiey. RejPos 168 (7); RejZwierc 245v; BudBibKaw A2; CzechRozm 21 (5); ModrzBaz 15v (3); Oczko 4v (2); SkarŻyw 193; CzechEp 41 (16); NiemObr 98; KochWr 40; Nato tez kto ma przy Panu mieszkac variabant ActReg 10 (2); Chomety ſtráſznéy miotłá komu złé gotuie/ Twa ſámégo náuká o tym prorokuie GórnTroas 28; GrabowSet Y (2); OrzJan 21; WujNT 1.Cor 3 arg; CiekPotr 65 (5); CzahTr K2v; Pómni wżdy ná to ktoś ieſt: y co ſie wżdy godźi. GosłCast 36.

W połączeniu z przyimkiem „z” + Gpl (1): ále kto z nich prawdźiwſzy ieſt/ to rozeznáć ná żołnierzá trudno OrzList i2v.

β. Przydawkowe (58):
1) Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym [w tym: w postpozycji (49), w antepozycji (3)] (52): y byla rada w boſthwye o yeſzczo przed wſzemy uyeky kto ma ſynu boſkyemu matką bycz PatKaz II 30; RejPs 32; Nyema wyadomoſczi ktho go zahill thelko powyada thelko przed viſzczym y po wiſchczyu Czieſzyelczika zadni czlowyek zzanthuza nyewiſchedl LibMal 1554/194; KromRozm III G8v (2); LubPs Mv marg (3); niepewnaby rzecż byłá náſzá/ gdzye á ktorzy krześćiánie ſą/ á kto ich wodzem ieſt BielKron 203v (5); Mącz 447d; Nie pomoże nam ni Mſza ni proſte Kazánie/ Ktoby z nas miał być lepſzym/ trudne rozeznánie. Prot B3; Przypowieść kto ieſt bliźni komu. RejPos 210 marg (4); BiałKat 326; RejZwierc 23 (2), BielSpr 27v; KochMon 30; CzechRozm 202v; ZapMaz II G 61/78v; ModrzBaz 74 (3); SkarŻyw 51 (2); CzechEpPOrz **2 (2); Ieſlić o ſławę idźie/ kto więcéy pić może/ Dáięć przodek w tym męſtwie KochPieś 20 (2); Nie fráſuy tobie/ Mikołáiu/ głowy/ Kto ma być Królem: iuż dekrét gotowy Przed Bogiem leży KochWr 16; ActReg 6 (2); SarnStat 761 (2); GrabPospR Mv; PowodPr 54 (2); KlonFlis E3v; SzarzRyt C3 (2).

W połączeniu z przyimkiem „z” + G pl (6): ſtala ſie ſwada miedzy ijmi/ ktoby s nich miál bytz więtſſy [Facta esk autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse maior Vulg Luc 22/24] po iego ſmierci. OpecŻyw 95 [idem MurzNT, Leop, LatHar ]; MurzNT Luc 22/24; Leop AAA4v; Bog tę wiadomość sobie samemu zachował, Komu z tych dwu żywota koniec nagotował. KochMon 30; LatHar 717; WujNT Luc 9/46.

2) Z odpowiednikiem „to ” w zdaniu nadrzędnym [zawsze w postpozycji] (6): Iſch Zyeronymem Zeliſlawſkym on nygdzyey nyeyezdzall any theſch wyadomoſczi okolo thego ma, kthobi mv thu wpolſcze foldrungk dawall. LibMal 1546/121v; ZapWar 1548 nr 2668; áby w tym byłá widoma rozność/ kto práwym ieſt Dworzáninem/ á kto tego zacnego przezwiſká nie godzien GórnDworz C7 (2); ModrzBaz 23; KochSz A4.
γ. Podmiotowe (19):
1) Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym [w tym: w postpozycji (11), w antepozycji (1)] (12): iż tam nieieſt napiſąno [...] ktobi dalſze vznanie a rozpravę tych odezvow czynicz myel [non est descriptum ... quisnam ... facere deberet. JanStat 932]. ComCrac 14; Alie ktorym obyczayem, a przed kiem tho okazowanie ma bydź [...] na Seymio bliſko przyſlym [...] poſtanowiono bidz ma. ConPiotr 33; GroicPorz p3v; BielKron 339v; Mącz 413a; HistHel Cv; KochSz A3v (2); WujNT 398; SarnStat 575 (2); KlonWor 68.
2) Z odpowiednikiem „to” w zdaniu nadrzędnym [w tym: w postpozycji (4), w antepozycji (3)] (7): BielKom C4; GroicPorz q3v; OrzRozm R3 (2); Ale potem iáko to było z prżodku poſzło/ y kto tego miał korżyść/ y iáko to potym vſtáło/ wſzák to nie tayno. GórnRozm D2v; PaprUp B3v; y ma bydź to nápiſano [...] gdźie ieſt ſpráwá/ y z kim [et debet notari istud ... cum quo JanStat 483] po imięniu/ y o iák wielką ſummę/ y przed którym Sędźiem. SarnStat 768.
b. Retoryczne (38):
α. Dopełnieniowe (32) :
1) Bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym (28):
a) W założeniu odpowiedź negatywna: nikt w ogóle lub nikt oprócz wymienionego [zawsze w postpozycji; „kto” z przydawką przymiotną (1)] (20): Powiedz mi proſzę ćie? kto wam ten Kłobuk Tátárſki/ ktory wy Infułą zowiećie naprzod wymyſlił? KrowObr 130 (13); Y niewiem ktoby mądry názwał to bieſiádą. Gdzye ſie więc iuż káżdemu rozum we łbie mieni RejWiz 17; Obácżże ſie nędzny cżłowiecże/ kto może być więtſzy żebrak iáko ty/ kto ſie bárziey odárł iedno ty/ ieſli odpádnieſz od łáki[ /] Páńſkiey RejPos 146v (2); WujJud 72v; CzechRozm 109v; PudłFr 45.
Wyrażenie: »kto na świecie« (1): Bo gdyby nie to było ſtárcá rátowáło/ Niewiem komu ná ſwiecie gorzey ſie sſtáć miáło. HistLan F.
b) W założeniu odpowiedź wiadoma i tylko jedna; pytanie rozłączne dotyczące jednego z dwu [zawsze w postpozycji] (8): Powiedzćie mi proſzę was/ komu ſie godzi więcey wierzyć/ Ieſli Duchiowi Swiętemu/ tzyli Papieżowi Pelágyuſowi wtoremu KrowObr 165v (2); Leop Ios 24/15; OrzRozm F3; á powiedzćie komu rádniey będzyecie chcieć ſłużyć/ ieſli bogom Pogáńſkim cżyli Pánu ſwoiemu/ ktory was przywiodł do they zyemie BielKron 48 [idem Leop]; SarnUzn D6; KochWr 26; PowodPr 14.
2) Z odpowiednikiem „to” w zdaniu nadrzędnym (4):
a) W założeniu odpowiedź negatywna: nikt lub pozytywna: każdy (przy zaprzeczonym orzeczeniu) [w tym: w postpozycji (2), w antepozyeji (1)] (3): RejPos 169; Aleć y tego niewiem ktoby też przeć miał/ że nam nie mogł nikt lepiey Bogá oznáymić/ iáko ſię on ſam oznaymił w piámiech ś. CzechEp 118; Prawdać to iest MMPanie zeć się sieła [...] działo y w electią y po Electiey, ale kto tego piwa nie warzył, to iuz sam wḿ wiesz ActReg 116.
b) W założeniu odpowiedź wiadoma i tylko jedna; pytanie rozłączne dotyczące jednego z dwu (1): Rozſądzże to ſam proſzę ćię: komu tu przyſtoyniey wierzyć: tobieli z tobie rownymi/ rzecż przećiwną ſłowu Bożemu/ mowiącemu? cżyli Piſárzowi temu wyroki Boże opiſuiącemu? CzechRozm 54.
β. Przydawkowe bez odpowiednika w zdaniu nadrzędnym [w tym: z marginesów (4), z rejestru (2); zawsze w postpozycji] (6):
a) W założeniu odpowiedź negatywna i nikt (5): Pytánie kto roſkazał wodę tzárować. KrowObr 73v marg (5).
b) W założeniu odpowiedź wiadoma i tylko jedna; pytanie rozłączne dotyczące jednego z dwu (1): Probá kto iest Christiáninem, morderzli, cżyli mord ćierpiący? CzechEp 25 marg.
** Bez wystarczającego kontekstu (2): Quisnam interrogativum est, Y kto Mącz 343b; Zydzi mowią Micháh/ tłumácży ſię/ kto tu? Albo/ nędzny/ álbo bijący. BudBib I 455b marg.
II. W funkcji zaimka przymiotnego; qui PolAnt, Vulg, JanStat (43):
1. Względnego „który” wprowadzającego zdanie przydawkowe [zawsze w postpozycji] (40):
A. W odniesieniu do rzeczownika lub wyrazu w funkcji rzeczownika [w tym: do rzeczownika w pl (1)] (12): MetrKor 34/135v; gdy bogu do koſzczyola byla [Maryja] ofyarouana [... ] gdzyeſz oſtawſzy yako panną kto uetrzydzyeſzczy lath na bozey chwale uednye y wnoczy trwala [...] thak yſz wſzwyątoſzczy rozmnozona wdzyw wſzytkym byla PatKaz III 112; tamzeſmi [...] lezely kylka dny oczekawayacz poſlanczow Z oczakowa ktobi myal przyecbacz kv nam wedle pyſſanya mego LibLeg 11/107; RejWiz 169; Wyſzedł tedy Thobiaſz młody od oycá ſzukáć tobie towárzyſzá dobrego s kimby mogł iść [aliquem fidelem virum, qui eat Vulg Tob 5/4] BielKron 97v; SienLek 14v; RejAp 190 (3); iż iákowego kto ſobie przyacielá obrał/ s kim zá iednego żywie/ tákowy y ſam być muśi GórnDworz M; RejZwierc 88v; KochPieś 23.
B. W odniesieniu do zaimka wskazującego, uogólniającego lub ich Połączenia przy rzeczowniku. Zdanie przydawkowe objaśnia osobę (lub osoby) wyrażoną przez rzeczownik (jednostkowy lub zbiorowy), a wskazaną, wyodrębnioną lub uogólnioną przez odpowiedni zaimek lub zaimki [w tym: w postpozycji (27)] (28): MetrKor 34/134v; GlabGad L8; mvſzy ſzye themv hoſpodar moy ſkarzicz na thego lyotra Czo yeſth wzyemy thwoyey Kro. mczi wcziych renkach yeſtheſzmi y ktho naſch dzyerzi wſzwey moczi. LibLeg 11/168v (2); ComCrac 14v; ZapWar 1550 nr 2665; A nie máſz tego ſtanu kogo nie zmamiłá [Wenus]. RejWiz 29v (2); á wſzákoż biádá temu cżłowiekowi przez kogo [homini illi per quem] pogorſzenie przychodzi. Leop Matth 18/7; gdyż go mierźi káżdy towárzyſz ktoby ſie chciał wdáwać w ſpráwy álbo w vrzędy iego RejAp 24v; Owo dom/ w kthorym cżłowiek miłował kiedy/ bárzo gi rad widzi/ chociaż tám iuż y tego páná nie będzie/ po kim znał łáſkę GórnDworz H7 (3); Pátrzayże tu záſlepienia [...] tákiego cżłowieká káżdego ktho iuż zápomni powinnośći ſwoiey RejPos 322v (6); RejZwierc 22 (3); wſzech męſzcżyzn od dwudzieſtu lat y wyſzey/ kto iedno wy chodził ku bitwie [omnis egrediens pugnam: wychodzących ná woynę WujBib]. BudBib Num 1/22; MycPrz I [D]; iż Sędźia/ od kogo bywa ruſzenié/ y którégo ſkaźń bywa przez ſtronę nágániona [Iudex a quo provocatur, et cuius sententia per partem impugnatur JanStat 643]/ nie piérwéy będźie powinien ſkazánia ſwégo oczyśćić/ áż [...] SarnStat 795 (2); GrabPospR K3.
a. Zaimek w zdaniu nadrzędnym, rzeczownik przy „kto” w zdaniu podrzędnym [„kto” zamiast „który” prawdopodobnie ze względów metrycznych] (1): Bo kto człowiek ſię z nim [ze światem] z bráći/ Ten iuż wiecżny żywot tráći KochMRot A4.
2. Nieokreślonego jako przydawki w zdaniu (3): Pozwawſy tych Trzech przednieyſzych ſtanow/ ydzie ſzukać kogo poſpolitego czlowieká RejKup d4; Wſzędy á wſzędy łákomſtwo á ſwawola ták ſzyroko rozbiły ſieć ſwoię/ że trudno y niewinnemu áby ſie kto z niey wybić miał. RejZwierc 78.

Połączenie: »kto inszy« (1): Yáko tedy ná podolu/ álbo Kſiążę Wiſnyowieckye/ álbo Pretwic/ álbo Prokop/ álbo kto inſſy dobry rycerz/ dla rzecży poſpolitey gárdłuye GliczKsiąż K8.

*** Bez wystarczającego kontekstu (14): Quis, que,quod Kto Mącz 343b; Quem hominem inveniemus ad eam rem utilem, Kogo naydziemy k tey rzeczy potemnego. Mącz 482d (7); Cum ‒ Skiem. Calep 276a (6); CiekPotr )?(2v.
*** Dubia (2): Bo Páńſtwu káżdemu cáłemu á roſtropnemu/ ktore ſie ma ná ſwey pilney pieczy/ nie żaden Krol ſkáżonymi obyczáymi ſwymi ſzkodźić nie może/ kto [prawdopodobnie błąd zamiast „co”] ſie żywym á cáłym pokázuie ile w Tiráńſtwie iáſnym/ Ale Praktyki nagorſze ktorych ſie námnożyło w Páńſtwie Korony Polſkiey MycPrz II A4v; Snadź cbce tuPan Hetman zostawic przyPoruczniku Niemcu za kim [być może koncówka I nazwiska przymiotnikowego na -ski] się wziąwszy zSobą ich Rotmistrza Pana Sernego. ActReg 28.

Cf KTOKOLE, KTOKOLI, KTOKOLWIE, KTOKOLWIEK, KTOKOLWIEK BĄDŹ, KTOLE, KTOLI, KTOŚ, KTOŚKOLIK, KTOŻ, KTOŻKOLE, KTOŻKOLI, KTOŻKOLWIEK, KTOŻKOLWIEK BĄDŹ, NIEKTO, NIKT

KK, (HS)