[zaloguj się]
[pdf]

OCHĘDOŻENIE (30) sb n

Oba o oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg pl
N ochędożenié ochędożeni(a)
G ochędożeniå
D ochędożeniu
A ochędożeni(e)
I ochędożenim
L ochędożeniu

sg N ochędożenié (18); -é (1), -(e) (17). ◊ G ochędożeniå (5). ◊ D ochędożeniu (1). ◊ A ochędożeni(e) (2). ◊ I ochędożenim (1). ◊ L ochędożeniu (2). ◊ pl N ochędożeni(a) (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. ochędożyć.

1. Oczyszczenie, uporządkowanie, obmycie; mundicia PolAnt (10):

ochędożenie kogo, czego (3): BibRadz 1.Par 23/28; Rulla, Płużne żelázne naczinie/ do ochędożenia kroyu oraczóm należące. Mącz 360a; Pollinctura – Vmarłego ochędozenię y namazanie. Calep 817b.

Iron. [czego] (1): [satyryczny rysunek dołączony do pisma Lutra na temat nieudanej akcji naprawy Kościoła dokonanej przez pochlebców papieskich:] Kárdynali ſtoiąc około Papieżá ſiedzącego ná ſwym máieſtaćie/ omiatáią liśiemi ogony proch około iego zwierzchu y ſpodku (marg) Látá 1538 Ochędożenie kościołá. (–) BielKron 216v.

Przen: Oczyszczenie z grzechów, odnowa moralna (5):

ochędożenie czego, czyje [w tym: pron poss (1), G sb (1)] (2): RejPos 171v; iż nas y krwią ſwą omył á ochędożył ná wiecżne kroleſtwo y kápłáńſtwo Bogu Oycu ſwemu. Słuchayże iáko on ſmęthny Dawid w vpádku ſwoim woła [...] o tym ochędożeniu ſwoim do niego RejAp 8v.

ochędożenie czego [= czym] (1): Pátrzayże co nam tho ochędożenie tey krwie iego cżyni RejAp 8v.

Szeregi: »wyprzątnienie a ochędożenie« (1): (marg) Wychędożenie koſciołá ręką vcżynionego. (–) Acżkolwiek y w tych domoch ku chwale iego zbudowánych niemnieyby theż potrzebá wyprzątnienia á ochędożeniå tákiego/ gdyż káżdy iáwnie á iáſnie widzyeć może/ iákie handle á iákie kupiectwá ſą w nim RejPos 198v.

»ochędożenie a zbielenie« (1): co to ieſt pozyſkáć ſobie ochędożenie á zbielenie iáko śnieg wſzytkich złośći ſwoich. RejPos 171v.

a. O zabiegach pielęgnacyjnych przy roślinach [czego] (2): Repumicatio ‒ Ochędożenie pączkow. Calep 915b.
Szereg: »ochędożenie a obranie« (1): Castratio arborum, Ochędożenie á obránie drzéw. Mącz 40c.
2. Ozdobienie, ustrojenie (1): Tedy oná nie ſzukáłá ſobie tych ſtroiow niewieśćich/ ále cokolwiek chćiał Egeus Ochmiſtrz y ſtroż pánien/ to iey dał ku ochędożeniu [ad ornatum]. Leop Esth 2/15.
3. Piękność (2): Decor, Przyſtoyność/ Okráſá/ Ochędożenie/ piękność/ foremność Mącz 79c.
Przen [czyja] (1): Ktore odzienie [Aaronowe] známionowało przodkiem wnętrzne y zwierzchne ochędożenie Páná Iezu Kryſtá KrowObr 106v.
4. To, co zdobi (16):

ochędożenie czego (1): On ſłowem ſwem ſpráwił moc y wielkoſć wſſytkiego niebá á ſámem duchem vſt iego/ ſtáły ſie ſą wſſytki ochędożenia iego. RejPs 47v.

Wyrażenie: »ochędożenie kościelne« (1):ieſli teſz ieſztze rzetzeſz/ iż obrázy ſą okráſą y ochędożenim kośćielnym KrowObr 115v.
Szereg: »okrasa i ochędożenie« (1): KrowObr 115v cf Wyrażenie.
Przen (2):

ochędożenie czego (1): KrowObr 116 cf »okrasa i ochędożenie«.

Szeregi: »okrasa i ochędożenie« (1): Toć ieſt okraſá y ochędożenie kośćiołow krześćiáńſkich [prawdziwe odrodzenie, pokutowanie i umartwienie ciała] KrowObr 116.

»przybranie abo ochędożenie« (1): A ieſli ná święto ſzáty wyćieraſz/ y ſtoły/ cżemu duſzę bez przybránia ábo ochędożenia zoſtáwiaſz? LatHar 197.

a. Przedmiot służący upiększaniu, ozdoba; niekiedy w funkcji coll.: ozdoby, piękne przedmioty; comptus, ornamentum, ornatus Mącz (12): Redimiculum, muliebre capitis ornamentum, Podobno czepiec/ tkanká/ toczenicá/ álbo ynſze ochędożenie które białe głowy ná głowie noſzą. Mącz 349a, 61d, 66d, 269c, 408b.

ochędożenie czego (2): Periscelis, [...] Nieyákie ochędożenie goleni/ nogawki. Mącz 291c, 12b.

ochędożenie gdzie [= stanowiące ozdobę czego] (3): Antepagmenta/ Valvarum ornamenta, Málowanie/ álbo/ yákie ochędożenie przed domem. Mącz 11b; Dardanium, Nieyákie ochędożenie ná ręku Mącz 78a, 70c.

ochędożenie czyje [= do kogo należące] (1): Kthory [Aaron] odpowiedzyał/ [...] wyrzućiłem złote klenoty mnie podáne w ogień/ [...]. Widząc Moiżeſz iż był złupion lud s ſwego ochędożenia [...] BielKron 34v.

Wyrażenie: »ochędożenie zauszne« (1): Inauris, Náuſzeki [!]/ Nieyákie ochędożenie zauſzne ze złotá/ álbo ze ſrzebrá Mącz 167c.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Cultus, Ochędożenie. Mącz 60a.

Synonimy. 1. obmycie, oczyścienie; 3., 4. elegancyja, okrasa, ozdoba, ozdobność, piękność, przybranie; 4.a. przyprawa.

Cf OCHĘDOGA, OCHĘDOGOŚĆ, OCHĘDOSTWO, OCHĘDOŻEŃSTWO, OCHĘDOŻKA, OCHĘDOŻNOŚĆ, OCHĘDOŻYĆ

MC