pobudzić kogo (G) (1): Vpátruyćie Bożą pánowie łáſkę nád ſobą [...]: że możnégo y bitnégo narodu Niemieckiégo/ zá tą świéżą klęſką/ przećiw temu ſrogiému nieprzyiaćielowi náſzému pobudźić raczył. OrzJan 14.

pobudzić do czego (18): co inſzego nas do prace/ y do prawdziwey sławy z męſtwá y zcnoty pochodzącey/ pobudzić może/ [...] iedno wiádomość á vſtáwicżna zabáwá rzecży vcżćiwych? ModrzBaz 6, 23v, 116; SkarJedn A5v; SkarŻyw 32, 87, 224, [237], 388, 463, 518; potym gdy ſię ich więcey ná on giełk z obudwu ſtron zbieráło/ ći z Lukow/ drudzy z Kuſz do ſiebie ſtrzeláiąc/ obiedwie Woyſká do bitwy pobudźili StryjKron 176; CzechEp *3; Phil Dv; LatHar 219, 396, 602; Grozi [św. Paweł] tym ktorzy zgrzeſzyli/ áby ich pobudził do pokuty WujNT 2.Cor 13 arg.

pobudzić ku czemu (34): KrowObr 94; BibRadz *2v; BielKron 45v, 82, 219v; Hoc me permovit, To mię k temu pobudziło/ Tom przed ſię brał. Mącz [234]d, [234]b; chćiał thą pracą ſwoią Polaki pobudźić/ ku lepſzemu bádániu/ áby w czym ón pochybił/ iáko cudzoźiemiec/ oni by nápráwili SienLek 194; GórnDworz A3; Przetóż ia chcąc Naród náſz ku téy tho Nauce pobudźić/ nápiſałem po Polſku ty Kśiążki nie wielkié. GrzepGeom B2; KuczbKat 265, 380; BielSpr 49v; RejPosWstaw [41²]v, 44, [143²]v; CzechRozm A3v, 126v, 197v, 268v; áby [Bóg] oźiębłe ſerce twoie/ ogniem Duchá ſwego świętego zápalił/ á pobudził ćię ku pokućie prawdziwey. KarnNap D; ModrzBaz 52, 55, 116; SkarŻyw 71; StryjKron 712; CzechEp 180; LatHar 676; WujNT Rom 11/14; SkarKaz )(4. Cf »ku gniewowi pobudzić«.

pobudzić k komu [= przeciw komu] (1): Owa ieden co tám ſiedział/ Nád inne ſie mędrſzy widział: Chcąc Xántá k niemu pobudzić/ Ták do niego nácżął mowić. BierEz D2.

pobudzić przeciw(ko) komu, (na)przeciw(ko) czemu (21): OpecŻyw 119v; Náprzećiwko they vſtáwie Bożey [...] pobudził Dijabeł [...] Kálixtego pierwſzego/ Papieżá Rzymſkiego ſſoſtegonaſtego KrowObr 230; BibRadz 1.Reg 22/8, 2.Reg 24/1; Ten [Pius II] też pobudził wſzytki krole y pány Krześćiáńſkie [...] przećiw Turkowi BielKron 189, 121, 149, 158v, 173v, 187v, 189, 385v; Mącz 494d; [mówi Pan:] Iż pobudzę ia lud Egipſki iednego przećiw drugiemu/ á będzye ſie przećiwił brát brátu ſwemu RejPos 188; CzechEp 400 [2 r.], 417; NiemObr 63, 169; Phil K2; OrzJan 14.

pobudzić na kogo (24): Pśi iey [= liszki] rády poſłucháli/ Zá záiącem ſie vdáli. [...] Trzećiego dniá potym záiąc/ Vźrzawſzy liſzkę biegáiąc: Rzekł iey zdrádnieś vcżyniłá/ Ześ ná mię pſy pobudziłá. BierEz S; OpecŻyw [123], 150v; WróbŻołt 73/18; Przeto Pan Bog pobudził nań [na króla Roboama] krolá Egipſkiego Sezag/ ktory przyciągnąwſzy do Ieruzálem z mocą wielką/ śćiſnął ie. BielKron 83, 48, 86, 88v, 123v, 177v (13); nie tylko stąd nam Tyránnem tym Bóg groźi/ ále y Moſkwę/ chłopy y niewolniki przed tym náſze/ ná nas pobudźił/ ſercá im przećiw nam dodał OrzQuin Y4; RejAp 81v; BudBib 1.Reg 26/19, 2.Reg 24/1; ModrzBaz 127v; SkarŻyw 598; OrzJan 22; [DramStp I 211, 212].

pobudzić na co (1): w tákim niebeſpieczenſtwie króleſtwá twégo/ muśiſz wáſzá kró: M. przyznáć wielkié dobrodźieyſtwo pánſkié/ że ná pomoc wáſzéy kró: M. y ná obronę/ máło nie świát wſzyſtek pobudźić raczył. OrzJan 109.

pobudzić na co [= przeciw czemu] (1): Caſu Honoriuſa Ceſarza Stilkon kxiążę Rzymſkie, chcąc ſinowi Eucherowi doſtać ſtolca Ceſarſkiego, pobudził Wandale/ Ałany/ Szwaby y Skwadi na panſthwo Rzymſkie. MiechGlab 46.

pobudzić o co (1): O nędzné ſczęśćié páńſkié/ y téż możnych ludźi/ Nie káżdégo o zazdrość ku ſobie pobudźi GosłCast 66.

pobudzić w co [= do czego] (3): Do cżego iżbym w towárzyſtwo tákowe rad ludu dobrego iák nawięcey pobudził/ nieco RYMOVV DVCHOVVNYCH nápiſáć/ rzecż mi ſię zdáłá táka GrabowSet A2v. Cf »w gniew pobudzić«.

pobudzić czym (16): Widzątz to onij żołniérze/ ijże Iezus iąl mowitz/ bali ſie aby niepobudzil ludzy ſwą laſkawą mową/ aby go gwáltem nieodięli OpecŻyw 136v, [123]; TarDuch C2v; BielKron 90; SienLek 194; CzechRozm 197v, 268v; KarnNap D; ModrzBaz 116; S. Michał Archánioł vkazáł mu ſię/ y ſłowy go do ſłuſzby Bożey zácżętey pobudził. SkarŻyw 518, 87, 463, 598; CzechEp 180; Y tym P. Bog ku więtſzey ſłużbie ſwoiey w krolowániu W.K.M. nie pomáłu pobudził: iż W.K.M. dáć raczył ſynaczká Włádzyſłáwá SkarKaz )(4; GosłCast 44.

cum inf (1): ſam do końcá ſwięty żywot wiodł/ y ine tym przykłádem iść pobudził. BielKron 90.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: do tego (2), k temu (1); (a)by, żeby (12), iż(e) (4)] (16): OpecŻyw 136v, 153v; Rácżże ty mnye pobudzić w ſwey Boſkyey możnośći/ Bym oddał ſprzećiwnikom ty ich wſſetecżnośći LubPs L3; KrowObr 230; POthym Pan rozgniewał ſię ná Izráelczyki á pobudźił przećiwko nim Dawidá áby obliczył Izráelá y Iudę. BibRadz 2.Reg 24/1, 1.Reg 22/8; [Justynus, cesarz grecki] ſkoro pocżął być okrutny á nieuſtáwicżny y mieſzcżánom nieſprzyiáźliwy/ pobudzili nań Leoncyá iż go wypędził BielKron 167, 142, 187; GórnDworz Ee4; Kiedy pátrzyſz ná grob cudzy/ Rádzęć niech cie ſtrách pobudzi/ Abyś ſwe cżáſy rozmyſlał RejZwierc [238]; SkarJedn A5v; SkarŻyw 385; NiemObr 167; to ſámo przez śię pobudźiłoby wáſzę kró: M. do tego/ ábyś wáſzá kró: M. w Niemieckiéy źiemi/ y ſwoié/ y ſwoich bronić zdrowié muśiał. OrzJan 82; SapEpit Bv.

W przeciwstawieniach: »zadzierżeć (2), odciągnąć, odwieść ... pobudzić« (4): Procurrentem retrahat et cunctantem producat, Aby wykraczáyącego zádzierżał/ á niedbáłego pobudźił. Mącz 74d; CzechRozm 76; ModrzBaz 6; Dla tego áby od tákowéy gnuſnośći y leniſtwá odćiągnęliſmy tákié/ y pobudźili ku goſpodárſtwu: [...] vſtáwiamy náſzą władzą: áby [...] SarnStat 594.

W charakterystycznych połączeniach: pobudzić do affektu (2), ku badaniu, do bitwy, do cnot, do dobrego (chrześcijańskiego) żywota (2), ku dochodzeniu [czego], do doskonałości, ku dziękowaniu, ku gospodarstwu (2), ku lutości, ku modlitwam, ku naśladowaniu [czego], ku nauce (2), na obronę [komu], ku pilności, do płakania (ku płaczu) (2), do pokuty (2), na pomoc [komu], do powinności, do prace (ku pracy) (2), ku przypatrowaniu się [czemu], ku rozmyślaniu, ku skakaniu, do sławy, do służby (ku służbie) bożej (2), do sprosnych myśli, w towarzystwo [jakie], ku walce (2), ku wierze (3), do wygnania [kogo], o zazdrość, do złej wolej (2), ku zmiłowaniu; pobudzić jednego przeciw drugiemu, na Jezusa, przeciwko kanonom apostolskim, przeciw kupiectwam, na lud, na państwo, na nieprzyjaciela (przeciw nieprzyjacielowi) (2), przeciw Turkowi (2), naprzeciw ustawie bożej; pobudzić łaskawą mową, naświętszym imienim, [jakim] podobieństwem, pokornem milczeniem, pracą, przykładem (3), słowy, wołanim.

pobudzić czego (3): Movere vel excitare orexim, Pobudzić áppetitu pobudzić żądzy ku yedzeniu. Mącz 268c, 233d.

pobudzić komu (4): Gdy by kto chciał [...] pani rzecż przirodzoną pobudzyć FalZioł I 57b; Mącz 339b. Cf pobudzić komu czym.

pobudzić komu czym (2): woda chrzanowa cżyni wraczanie gdy ſie iey kto napije á potim palczem pobudzi ſobie wraczanie. FalZioł I 117b; GrabowSet A3.

pobudzić przećiw(ko) komu (3): Concitare magnum odium in aliquem, Pobudźić przećiw komu nienawiść. Mącz 260a, [234]b. Cf Zwrot.

pobudzić w kim, w czym (5): LubPs R5v; Hnet to oſtátnie rzecżenie [...] wielki ſmiech pobudziło w ludziech. GórnDworz R3v. Cf W przen.

W charakterystycznych połączeniach: pobudzić apetytu, chmurawy, deszcze, kaszel, kichanie, krzyk, lament, mordy, nienawiść (2), przechodowania (G) [= wypróżnienie], radość, rzecz przyrodzoną, szumy, śmiech, świadectwo, wałki (2), wesele, wołanie, wracanie (2), wszytko złe, żądzy (G) ku jedzeniu.

pobudzić czym (1): żem nie myſlił woyny tey wznieść z vpórnośći [!]/ A zwłaſzczá z Chrześćiány iákimi tákimi/ Ktorzy mię pobudzili krzywdámi wielkimi. StryjKron 522.

pobudzić na co (1): wnocy śioſtrá iedná ſpiąc/ głos vſłyſzy: wſtań prętko/ idz do ſtárſzey/ áby wſtáłá á śioſtry ná ſłuſzbę Bożą pobudziłá. SkarŻyw 193.