[zaloguj się]
[pdf]

PRZYCIERAĆ (6) vb impf

przycierać (6), [przycirać].

e oraz a jasne.

Fleksja
inf przycierać
indicativus
praes
sg pl
1 przycieråm
3 przycierają
praet
sg
3 f przycierała
fut
pl
2 m pers będziecie przycierać

inf przycierać (1). ◊ praes 1 sg przycieråm (4). ◊ [3 pl przycierają. ◊ praet 3 sg f przycierała.] ◊ fut 2 pl m pers będziecie przycierać (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (trzy z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Rozcierać, rozgniatać, miażdżyć; atterere Mącz, Calep; conterere Mącz; comminuere, subterere Calep (4): Suffrio paululum contero, Przicieram/ Przidrobiam Mącz 137b; Attero, Nácieram/ vcieram/ przicieram/ przenoſzę. Mącz 450d; Calep 111b, 1022b.
2. [Trąc skracać trochę końce:przycierać czego na czym: Czenstokroć thiż y blądząc [pszczoły] przichodzą kzginienyu Bo skrzidel przicziraią na thwardem kamienyu ŚwirPasiecz 260.

przycierać co czemu: gdy koń iuż pocżnie ſtárzeć tedy zęby [...] vkázuią śię dłużſze niż z młodu/ dla tego ſtárym koniom przyćieráią zęby Cresc 1571 514.]

3. [Nacierać w walce, atakować: wnet wſzyſtka wielkość onego Pogáńſtwá [...] z ochotną ſmiáłoſcią/ [...] á ſpieſznym pędem przycieráłá. StryjKron 340 (Linde).

przycierać na kogo: vſtępuią Ruſſacy/ Polacy ná nich przycieráią StryjKron 342 (Linde).]

4. Mówić rzeczy dotkliwe, dokuczliwe; atterere Vulg (2):

przycierać komu czym (1): Długoż będziećie trápić duſſę moię/ y przyćieráć mi mowámi? Leop Iob 19/2.

przycierać k czemu (1): Iugulum petere Metaphoricos, Ruſzáć komu ſádná/ to yeſt ktemu co ſie rzeczy naibárziey dotycze przićieráć/ przimuſzáć kogo. Mącz 177b.

[przycierać na kogo: Ty jej [królowej] słowa gdy⟨m⟩ k⟨siędzu⟩ krakowskiemu powiedział, tedy on jeszcze barziej na nię począł przycierać. ListyPol I 1547/395.]

Synonimy: 1. przydrobiać; 3. najeżdżać, potykać się, przypadać; 4. dodziewać, dojeżdżać, dojmować, dokuczać, dolegać, dopiekać, dopierać, dotykać, dożegać, ruszać, wyrzucać, złorzeczyć.

Formacje współrdzenne cf TRZEĆ.

Cf [PRZYCIERAJĄC]

ALKa