[zaloguj się]
[pdf]

ODWIEŚĆ (236) vb pf

W pisowni łącznej (234), w rozłącznej (2).

o jasne. ◊ W inf -e- (17) MurzHist, Mącz (16), -é- (6) OpecŻyw (3), OpecŻywSandR, KochAp, SarnStat. ◊ imp z tekstów nie oznaczających é. ◊ W sg praet, plusq i con m oraz part praet act -ó- (2) Mącz, SarnStat, -o- OpecŻyw (2). ◊ W pozostałych formach e oraz o jasne.

Fleksja
inf odwieść
praet
sg pl
1 m odwiódłem m pers
2 m odwiodłeś, -ś odwiódł m pers
3 m odwiódł m pers odwiedli
f odwiodła m an
n odwiodło subst odwiodły
plusq
sg
3 m był odwiódł
imperativus
sg pl
2 odwi(e)dź odwi(e)dźcie
conditionalis
sg pl
1 m bych odwiódł, bym odwiódł m pers by(s)my odwiedli
3 m by odwiódł m pers by odwiedli
n subst by odwiodły
con praet
sg pl
3 m by był odwiódł m pers by byli odwiedli

inf odwieść (105). ◊ fut 1 sg odwiodę (2). ◊ 2 sg odwiedziesz (3). ◊ 3 sg odwiedzie (11). ◊ 3 pl odwiodą (6). ◊ praet 1 sg m odwiódłem (1). ◊ 2 sg m odwiodłeś, -ś odwiódł (2). ◊ 3 sg m odwiódł (26). f odwiodła (7). n odwiodło (2). ◊ 3 pl m pers odwiedli (11). subst odwiodły (1). ◊ plusq 3 sg m był odwiódł (2). ◊ imp 2 sg odwi(e)dź (6). ◊ 2 pl odwi(e)dźcie (4). ◊ con 1 sg m bych odwiódł (1) RejZwierc, bym odwiódł (1) CzechEp. ◊ 3 sg m by odwiódł (16). ◊ 1 pl m pers by(s)my odwiedli (1). ◊ 3 pl m pers by odwiedli (9). subst by odwiodły (1). ◊ con praet 3 sg m by był odwiódł (2). ◊ 3 pl m pers by byli odwiedli (1). ◊ part praet act odwiódszy (14), odwiódwszy (1) SkarŻyw.

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Zaprowadzić na inne miejsce chcąc, aby ktoś się tam znalazł lub aby opuścił dotychczasowe miejsce (często pod przymusem); abducere PolAnt, Vulg, Mącz, JanStat; ducere HistAl, PolAnt, Vulg; deducere, educere, reducere Vulg, PolAnt; ferre Vulg; adducere, descendere a. divertere facere PolAnt; seducere Mącz (67): ázaż káżdy z was w ſzábát nie odwięzuie wołu ſwego ábo oſłá od żłobu; y odwiodſzy nápawa? WujNT Luc 13/15.

odwieść kogo, co (50): BibRadz 3.Reg 18/40, Act 23/10; ále odwiodſzy woyſká idź do nich á powiedz powolność ludu Rzymſkiego BielKron 109v, 45, 57, 197v; BudNT Matth 27/32[31], Mar 8/23, 15/1; StryjKron 235; ſzkápá iego ſtanął/ y zátárł ſie z koniem Arcybiſkupim tak/ że ſie żadnym obyczáiem nie dał odwiéść KochAp 8; KochFrag 45; Y odwiodſzy go [assumens eum] Piotr/ począł go ſtrofowáć WujNT Matth 16/22, Mar 8/32, Act 23/10. Cf odwieść kogo do kogo; kogo, co od kogo, od czego; kogo skąd Zwroty.

odwieść kogo do kogo (5): A Ieſuſa powiedli ſą (marg) odwiedli abo przywiedli (–) do Biſkupa MurzNT Mar 14/53; BibRadz Num 31/12, 2.Par 18/25; A oni poimawſzy Iezuſa/ odwiedli do Káiáfy Arcyoffiárniká/ gdzie ſię byli Kśięża y ſtárſzy zeſzli. BudNT Matth 26/57; Młodzieńca tego odwiedź do Hetmáná. BudNT Act 23/17.

odwieść kogo, co od kogo [w tym: od siebie (1)], od czego [w tym: dalej od czego (1), trochę od czego (1)] (12): BibRadz Ioann 18/28; Konſtántyn odwiodł ſwoie ludzye trochę dáley od polſkich vffow. BielKron 409v, 403, 458v; A iáko tu hiſtoria piſze/ iż odwiodł málucżko onego nędznego cżłowieká od oney tłuſzcżey á od onego ich zgromádzenia RejPos 204v; Y odwiodł ie Iozef od kolan iego BudBib Gen 48/12; prośił Piotrá áby go trochę od brzegu odwiodł. SkarŻyw 596; rzekli/ iſz tobie wielki Kniáziu od tego Koniá ſmierć podiąć/ przeto go kazał od ſiebie odwieść y oſobno chowáć. StryjKron 120. Cf »odwieść na stronę«.

odwieść kogo skąd (1): iáko on był zábił Godoliaſzá ſyná Achikámowego/ ludźi rycerſkie/ y niewiáſty/ y dźiatki/ y komorniki/ ktore był odwiodł z Gabáonu. BibRadz Ier 41/16.

odwieść dokąd (14): Odwiedli tedy Iezuſá od Káiáfáſá ná Ratuſz BibRadz Ioann 18/28, Ios 6/23, 2.Reg 3/27, 3.Reg 18/40, Act 23/10; Grekowie ná beſpiecżnieyſze mieyſcá okręty odwiedli BielKron 57, 45, 77, 197v; In aliquem locum abducere. Odwieść ná nieyákie mieyſce. Mącz 96a; BudNT Mar 8/23; StryjKron 235; A odwiodęż ią pod źiemię głęboką? KochFrag 45; WujNT Act 23/10. Cf »odwieść precz«.

cum inf (1): Y od wiedli iy vkrzyżowáć. BudNT Matth 27/32 [31].

W charakterystycznych połączeniach: odwieść od brzegu, od Kajafasa, od Konstantynopolim, od kolan [czyich], od lekarstwa śmiertelnego ludu, od rzesze, od siebie, od tłuszczej (2), od [jakich] uffow, od zebrania [kogo], od zgromadzenia [kogo]; odwieść w pośrzod brony, do Eiptu, do Jeruzalem, za miasteczko, na [jakie] miejsce (3), za namioty, do obozu, do potoka [jakiego], na ratusz, za wieś, do zamku, do [czyich] ziem, pod ziemię; odwieść z Gabonu.

Zwroty: »odwieść [kogo] precz [dokąd]« (1): A viąwſzy ślepego rękę/ odwiodł go precz zá miáſteczko [eduxit eum extra vicum] WujNT Mar 8/23.

»odwieść [kogo] z sobą« (6): odwiedź z ſobą bráty ſwe [reduc tecum fratres tuos] Leop 2.Reg 15/20; á Ioáb odwiodł go z ſobą w pośrzod brony [divertere fecit eum Ioab ad medium portae] BibRadz 2.Reg 3/27, Gen 31/26, Iudic 19/3, 1.Reg 1/22; RejZwierc 80.

»odwieść [kogo] na stronę« [w tym: od kogo, od czego (4)] = apprehendere seorsum PolAnt, Vulg; ducere in secretum locum HistAl; ferre in partem Vulg; seducere ad partem Mącz [szyk zmienny] (14): przeto przyiáciele moij/ ktorzy tam ſemną byli/ na ſtronę mie odwiedli OpecŻyw 126; HistAl L8v; Leop Tob 12/5; A gdy go odwiodł od zebránia ludźi ná ſtronę/ włożył palce ſwe w vſzy iego/ á plunąwſzy tknął ięzyká iego. BibRadz Mar 7/33; Mącz 97a; RejPos 203v, 205, 206; RejZwierc 175v; Niemogę ná ták nędznego cżłeká pátrzić/ odwiedzćie go ná ſtronę SkarŻyw 135, 100, 532; WujNT Mar 7/33, Act 23/19.

Przen (4):

odwieść kogo od czego (2): odwiodſſy cie od zlégo ſtádla/ apoſtolem vcżynil OpecŻyw 84v; Rácżże łáſkáwie á miłośćiwie nas odwieść od tey márney tłuſzcżey ſwiátá tego RejPos 207.

odwieść czego (1): Convellere de statu. Odwieść ſwego ſtanu. Mącz 417c.

Zwrot: »odwieść [kogo] za sobą« = pociągnąć za sobą, uczynić swoim zwolennikiem (1): Y z was ſámych powſtáną mężowie mowiący przewrotnośći/ áby odwiedli vcznie zá ſobą [ut abducant discipulos post se]. WujNT Act 20/30.
a. Uprowadzić [kogo komu] (2): IEſli który álbo która dźiéćię Zydóm odwiedźie: chcemy/ áby tákowi byli ſkazáni iáko złodźieie. SarnStat 256, 244.
b. Zaprowadzić z powrotem [kogo, co (żywotne)] (7): odwiedźćie więźnie ktoreſćie pobráli z bráćiey wáſzey BibRadz 2.Par 28/11.

odwieść komu (2): Ieſlibyś ználazł wołu ábo oſłá błędnego/ ktoryby był nieprzyiaćielá twego/ tedy mu go odwiedź. BibRadz Ex 23/4; BudBib Deut 22/1.

Zwroty: »odwieść do domu« = reducere ad domum PolAnt (2): BibRadz 1.Reg 6/7; przed tym dzyeń poiął koniá y klácżę á ſpuśćił ie ſpołu ná onym mieyſcu vſtáwionym/ y odwiodł záſię do domu. BielKron 116.

»odwieść od śmierci« = przywołać z powrotem prowadzonego na śmierć [szyk zmienny] (2): Gdy ią wiedzyono ná śmierć/ poſłáłá Iudowi iego klenoty y laſkę/ mowiąc: Od tegom pocżęłá co to iego rzecży. On wnet przyſzedł k ſobie/ kazał ią odwieść od śmierći BielKron 20, 112.

2. Odgiąć, odchylić; podnieść [co] (7): Refigere clavum. Odwieść álbo odgiąć goźdź. Mącz 126d; gdy go [konia] zá ogon ćiągnieſz/ á ogon záſye mocno odwiedźie/ dobry bywa SienLek 187.

odwieść komu (1): Przeto ty cżekay/ áżći drąg odwiodą KlonFlis Hv.

Zwrot: »odwieść daleko [od czego]« (2): Końce odwieść dáleko od muru v dołu BielSat N3v [idem] BielSjem 40.
Przen (1):
Zwrot: »oczy odwieść [od kogo]« = przestać patrzeć (1): Aby przećiwnicy/ vznawſzy te rzecży/ Z wſtydem ocży ſwoie odwiedli odemnie GrabowSet C3.
a. Zmienić bieg wody (1): Deducere rivos, Zrzódłá odwieść. Mącz 96b.
3. Sprawić, aby ktoś czegoś nie robił, nie uczestniczył w czymś, nie doznawał czegoś; deducere Vulg; declinare facere, expellere, propellere, subducere PolAnt; avertere, avocare, deterrere, detrahere, revocare Mącz; abducere Modrz; retrahere JanStat (161):
a. Skłonić do zaniechania, odstąpienia, zniechęcić, powstrzymać [w tym: z podmiotem osobowym (101), nieosobowym (27); kogo (136), co (W przed) (5)] (155): Cżemu cie nie odwiodło wielkié wołanié/ ij wielkoſtz ludzi/ ij żadzenijé takowé zloſci? OpecŻyw 146v, 146, 146v [2 r.]; PatKaz III 128v; Za thąſch thedi namową naczal yuſch o goſpodinyey miſlycz, y Richlo potym chcziall oną ſzyekyerą ſprząthnacz alye nyewye czo y odwyodlo LibMal 1543/76v, 1543/75; áby ſcie ſie rychło odwieść nie dáli iákiemu duchowi omylnemu RejPos 261v; BiałKaz I3v; Nie máſz ktoby popráwił domu gnijącego/ Tych dość co popycháią ledwo ſtoiącego/ Odwieść ſię żaden nie da GrabowSet L2; A w tym lepák liśćie ſtára ſię odwieść tych/ ktorzy przez fałeſzne Apoſtoły [...] ábo iuż byli ná Zydowſkie ceremonie námowieni/ ábo przynamniey ku nim nákłonieni WujNT 649.

odwieść od kogo (21), od czego (114) [w tym: od kogo i od czego (2)] (133): Pán Iézus [...] pilniey niemotzneé vzdráwiál/ aby ie od ijch blędu odwiodl. OpecŻyw 52, 85v, 93v [2 r.]; OpecŻywSandR nlb 3v; Złoſtnici [Ps 118/114], (koment) czuſz ktorzy mię od zakonu chcecie odwieſc. WróbŻołt pp2; RejPs 121; MurzHist C4v; LubPs aa4v, aa6v marg, bb3 marg, cc, cc5 marg; Káżdy świádkiem będźie/ ktorego ſłuſzna przyczyná od tego nie odwiedźie. GroicPorz x, z3, cc4; KrowObr 166v; Gdyż powiedaſz iż wolno káżdemu do złego/ A kto nie chce/ Pan ſnádnie odwiedzye od tego. RejWiz 138, A3v; obiecał dáć Ptolomeuſowi wiele pieniędzy/ áby Krolá od dekrethu odwiodł. Leop 2.Mach 4/45, 2.Mach 4/46; ábowiem ſthárał ſie iákoby ćie odwieſć mogł od Páná Bogá twego/ ktory ćię wywiodł z źiemie Egyptſkiey z domu niewolſtwá. BibRadz Deut 13/10, *4v, Deut 13/5; BielKron 11, 36, 90v, 198, 324, 351, 424; GrzegRóżn E, E3v [2 r.], K2; Aliquem de coelo detrahere, Odwieść kogo od yego śláchetnego przed ſię wźięcia. Mącz 461d, 33d, 451d, 487a, 504c, 505b, c [2 r.]; SarnUzn H; odwiedź mię od inych plotek á wymyſłow ſwiáthá tego. RejAp 88v, BB7, 20v, 37, 81v, 139, 141, 167; GórnDworz Ee3, Hh8v, Kk6; HistRzym 40v; ktorzy cie ſtrzegą áby cie odwiedli od wiáry twoiey y od Páná twego RejPos 110, 52v, 55, 167v, 217v, 259v, 309v, 323v; Ale gdzie ieſt myſl wſpaniła á ſerce beſpiecżne/ iuż áni ſtrách/ áni żadne dobrodzieyſtwo tákiego od przyſtoynośći iego nigdy odwieść nie może RejZwierc 134v, 37v, 85, 100v, 134v, 201v, [203], 268v; BielSpr 3v; WujJud 48v, 128v; BiałKaz I3v; chcąc nas odwieść od Iezuſá y od piſmá nowego przymierza. CzechRozm 121, 31, 59, 67v, 68 [3 r.], 76 (16); PaprPan Y2; ModrzBaz 91v; Cżart go chćiał z ſzkoły wyrwáć y od nauki odwieść przez iednego Cżárnokśiężniká SkarŻyw 470, 57, 68, 179, 207, 293, 294, 552; StryjKron 562, 607, 637, 737; CzechEp 77, 318, 339; CzechEpPOrz *3v; NiemObr 11, 80, 82, 165; ReszHoz 130; WerGośc 204; ArtKanc O14v, P7v, S7v; gdyż łatwie ten da ſie od cnoty odwieść/ łácwie ſie s przyſtoynoſcią rozſtánie Phil I4; Naprzod ie ſtrofuie/ iż ſię dáli odwieść od prawdy/ ktorą im był podał. WujNT Gal 1 arg, s. 474; SarnStat 1068; KlonKr E3v. Cf odwieść od kogo do kogo; od kogo ku komu; od czego na co; Zwroty.

odwieść od kogo do kogo (1): któryby iedno od Bogá iedynego Izráelſkiego/ do obcych Bogow odwieść drugiego vśiłował CzechEp 31.

odwieść od kogo ku komu (1): A tákież vcżynicie/ ieſliby brát álbo żoná [...] chciał cię odwieść od prawdziwego Bogá Izráelſkiego ku inemu. BielKron 44.

odwieść od czego na co (1): á czo mſza od ſzatana wimiſlona aby odwiodł od wiary ludzi nawieczne potępięnie SeklKat Y4.

odwieść z czego (2): BibRadz Deut 13/5; Vrosła nąm przyczyna z Iem MP, Rogozinskim otym pomyśliwać, iakobysmy onegoztego rozumienia albo odwiedli albo wzdan żebysmy oiego poratowaniu znim familiariter y confidentissime pomowili. ActReg 53.

odwieść komu co (2): Deterrere a bello faciendo, Odwieść komu woynę. Mącz 451d, 451d.

odwieść czym (23): á chocby źli chcieli wierne ſwoimi báśniámi odwieść od prawdy/ ále themu doſyć nie vcżynią. LubPs bb3 marg; Potuchá wiernym/ iż áni grozámi/ áni proźbámi/ áni dáry nye odwyodą wiernych od páná ſwoyego. LubPs cc5 marg; ktorą powieśćią Ceſarzá y oycá odwiodłá od gniewu przećiw Brzetyſłáwowi BielKron 324; GrzegRóżn E; RejAp BB7; RejPos 323v; RejZwierc [203]; BiałKaz I3v; Ten tedy ieſt vmyſł Páwłow/ że przykładem onych złych Izráelcżykow/ chćiał odwieść Korincżyki od takiegoſz vporu/ ktory ſie iuż w niektore z nich wkrádał. CzechRozm 31; á ták odwiodł groźbą ſwą y namową kſiędzá Papieſkiego y Ormiáńſkiego od ich wiáry. CzechRozm 67v, 59, 68, 82v, 241, 241v; Syná dziwnemi namowy y ſieroctwá ſwego przekładánim y máćierzynſkimi łzámi od wiáry S. odwieść niemogł. SkarŻyw 179; cżemu ſię o to kuśiſz/ áby nas tymi obietnicámi od Bogá żywego odwieść/ á do ſłuſzby dyabelſkiey przywieść mogł? SkarŻyw 207; ábo ieſli tego nieprzemoże/ tedy z dobrey drogi zbić/ áby od dobrego/ ktore myſli cżłowiek tym odwieść chce. SkarŻyw 294, 57, 68, 293; StryjKron 607, 737.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: tego (1), od tego (1); aby (1), iżeby (1)] (2): Nunquam ullo modo me potes deterrere quin loquar, haec uti facta sunt, Nigdy mi tego nie odwiedzieſz ábych nie miał tego znáć co ſie ſtáło Mącz 451d; TEgo namniey śiwy włos áni ſtáre látá/ Od tego nie odwiodą ni żadna vtrátá/ Iżeby miał położyć kopią w pokoiu PaprPan Y2.

W przeciwstawieniach: »odwieść ... przywieść (9), pobudzić, przyciągnąć, przywabić, zaprawić, zawieść« (14): Abowiem ty Ceremonie [...] mogą drugiego ſumnienie zmiękczyć/ ku ſkruſze przywieſć/ y od przyſyęgi odwieſć GroicPorz z3; iż ták wiele ludzi od ſámego Páná Bogá odwiodł/ á do ſtworzenia ie przywiodł KrowObr 166v; Iáko tedy dopuſzcża mienić imię Syná Bożego miedzy ſtworzonemi rzeczami/ áby k nim więcey ludźi przywabił/ á od Kryſthuſá odwiodł GrzegRóżn E3v; Aby thy Bogi thym więcey zálećił/ y do nich ludźie przyćiągnął/ á potym áby od prawdźiwego Bogá Oycá odwiodł GrzegRóżn E3v; áby nas od proſtoty słowá Bożego odwiodſzy/ áż do Bábilonu záwiodł GrzegRóżn K2; chciał li by pan/ áby poddáni/ y w to/ y w co inego nieprzyſtoinego ſiebie nie záwiedli/ niechaiżeby ye w dobre zwycżáie zápráwił/ á od złych odwiodł GórnDworz Hh8v, Ee3; RejPos 167v; CzechRozm 68, 76; SkarŻyw 207; CzechEp 339; ZawJeft 40; SarnStat 1068.

W charakterystycznych połączeniach: od bałwochwalstwa odwieść (2), od błędliwej wiary, od błędu (5), od Boga (4), od bożej służby, od ceremonij, od Chrystusa (Krystusa) (2), od cnoty (2), od czystości, od ćwiczenia, od dekretu (2), od dobrego, od dumy nikczemnej, od egzekucyjej, od fałesznych nauk, od gniewu, od hardości serca, od Jezusa, od [Chrystusowej] męki, od miłowania bożego, od nauki (2), od obyczaju żydowskiego, od okrucieństwa (2), od Pana (6), od Pana Boga (3), od pisma Nowego Przymierza, od plotek, od poczciwości, od podniesienia wojny, od powinności, od prawdy (3), od proznej nadzieje, od przedsięwzięcia (3), od przyjaźni, od przysięgi, od przystojności (6), od roboty, od rozmyślawania, od rozsądku, od [jakiej] rzeczy (4), od (prostoty, szczyrości) słowa bożego (3), od sprawiedliwości, od sprosnych gadek i mow, od stateczności, od śmiałości, od [jakiego] uczynku (4), od uporu (2), od ustaw [czyich], od uznania prawdy, od walki, od wezwania niebieskiego (2), od wiary (8), od wojowania, od woli bożej (2), od wymysłow świata tego, od zakonu (3), od zatwardziałości serca, od złego umysłu (2), od złych zwyczajow; odwieść z [jakiego] rozumienia; do obcych bogow odwieść; odwieść na wieczne potępienie.

Przysłowie: Acż kowalá od kleſzcżow á zduná od gárnczow thrudno odwieść/ bo zwycżay drugi zakon RejZwierc 268v.
Zwroty: »odwieść od grzechu, od złości« = avocare a peccatis Mącz [szyk zmienny] (2:1): Peccatis amici indulgere, Prziyaciela od grzechu nie odwieść. Mącz 169a, 504c; RejZwierc 135.

»[kogo] za sobą [od kogo] odwieść« (2): wiele innych Chrześćian zá ſobą od Chryſtuſa odwiedzie SkarŻyw 187; CzechEp 357.

Szeregi: »odwieść a odchylić« (1): LubPs aa4v cf W przen.

»odwieść a oderwać« (1): A iż to Pan bog bacżył po Zydziech/ iż byli ſkłonni ku báłwochwálſtwu bárzo/ chcąc ie od tego odwieść á oderwáć/ vſtáwił im przykazánie ſwoie áby iednego Bogá chwalili BielKron 36.

»odwieść abo odrazić« (1): od ktorey woli Bożey/ ieſliby nas namileyſzy przyiaćiel/ odwieść ábo odráźić chćiał: [...] ma nam być [...] w nienawiśći. NiemObr 11.

»odstraszyć i odwieść« (1): Deterrere atque avocare a religione, Oſtráſzić [!] y odwieść od práwey wiáry. Mącz 451d.

»pohamować i odwieść« (1): áby y proſtaczki á ludźi nieumieiętne od vznánia prawdy pohámowali y odwiedli BibRadz *4v.

W przen (14): MurzHist C4v; ktory [Pan Bóg] [...] odkupił was z domu niewoley/ y chćiał was odwieſć zdrogi/ po ktorey wam chodźić roſkazał Pan Bog wáſz BibRadz Deut 13/5; A iáko ták mnogiemi śćieſzkámi od iednego Bogá Oycá odwiodł ſzátan GrzegRóżn E; Drugiego też żołędny krol od wiela rzecży odwiedzie/ á ſwemi go ſpráwámi zábáwi/ że tych drobnych rzecży pámiętáć nie będzie powinien. RejZwierc 100v; CzechRozm 59; miſę ſrzebrną/ pod ocży mu podrzućił/ áby go łákomſtwem od zácżętey drogi odwiodł. SkarŻyw 57; ábym od tych chropowátych/ y chroſtáwych wrzodow/ ſproſnych/ obmierzłych [...] gadek y mow ludźi záwiedźione odwiodł. CzechEp 77, 318; ReszHoz 130.

odwieść co (5): odwiedz do tego czaſu myſli náſſe od błędu złoſćiwego RejPs 121; á iżby ſerce á myſl iego odwieść á odchylić racżył od fáłeſznych á omylnych náuk ludzi obłudnych. LubPs aa4v; A ktemu iże ſwoi ſą/ łácno ábo powinowáctwo/ ábo ſpolne obráżenie ſercá ich od práwego rozſądku odwieść mogą. ModrzBaz 91v; Gdzie naprzod prośbámi/ potym grośbámi iey nie vżyte ſerce od poſlubioney Chryſtuſowi cżyſtośći/ odwieść chćiał. SkarŻyw 68; tedy vmyśliliſmy vmyſł náſz od tego odwiéźdź SarnStat 1068.

W charakterystycznych połączeniach: odwieść myśl(i) (2), serce (3), umysł; odwieść od (z) drogi (3), od fundamentu, od plugastwa, od prawego gościńca, od wrzodów; mnogiemi ścieżkami odwieść.

α. Skłonić, zmusić do opuszczenia jakiegoś miejsca (8):

odwieść od czego (7): Gánili drudzy tę zyemię mowiąc/ iż tám żadny długo żyw być nie może/ áby drugie od niey odwiedli mowili/ lud ktory w niey przebywa/ ieſt mkły á chutki y wielki BielKron 40v; Turcy im vſtępowáli krążąc/ chcęcy ie odwieść od miáſtá/ áby ie záſkocżyli od brony BielKron 316, 47v, 240v; Avocare milites a signis, Żołnierze od proporcá odwábić/ odwieść/ odſtrzelić. Mącz 504c. Cf Zwrot.

Zwrot: »odwieść daleko, opodal [od czego]« [szyk zmienny] (1:1): zmowił ſie z Perenim/ áby/ gdy Turki odwiedzie opodal od miaſtá/ w ten cżás záſkocżył od brony BielKron 314v; A gdy ie zá ſobą dáleko od miáſtá odwiodł: oni z tyłu przybiegli y wzięli miáſto SkarŻyw 502.
Przen [z czego] (1): O tym trzebá myślić/ by żadne prożnośći/ Cżłeká nieodwiodły z Páńſkiey oblicżnośći. WisznTr 32.
b. Nie dopuścić do czegoś, pozbawić, uwolnić (6):

odwieść kogo od czego (5): Odwiodłem go od brzemion/ á ręce iego od robot gárnczárſkich. BibRadz Ps 80/7; ktore ieſt rzemieſlo ná ſwiecie/ ktorymby on nie pokuſzał nędznego narodu ludzkiego/ áby gi mogł obmierźić Pánu ſwemu/ á odwieść go od łáſki á od ſwięthey opátrznośći iego. RejPos 331, 71, 241; będąć dziękowáć żeś go w pokoiu zoſtháwił/ á odwiodł od niepotrzebnego kłopotu iego. RejZwierc 79v.

odwieść co (1): pewnie gdy nas bronić będźieſz/ trudności wiele odwiedźieſz. ArtKanc T13.

W przen (1):
Zwrot: »daleko odwieść« (1): ále ieſt głos naiemnicży á omylny/ ktoryby cie bárzo omylił/ á dáleko odwiodł od tych god/ á od tego powołánia Páná twego. RejPos 241.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Abstraho – Odcziągnąz Od wieſzcz gwałtem. Calep 9b.

Synonimy: 1. oddalić, odprowadzić; 2. odgiąć, odwinąć; 3.a. odciągnąć, oderwać, odezwać, odłożyć, odłudzić, odnęcić, odrazić, odwabić, pohamować, powściągnąć, wściągnąć.

Formacje współrdzenne cf 2.WIEŚĆ.

Cf ODWIEDZIENIE, ODWIEDZIONY

ZZa