[zaloguj się]
[pdf]

1. KARANIE (998) sb n

kå- (878), ka- (34); kå- : ka- MurzHist (2 : 1), GroicPorz (50 : 3), Leop (17 : 4), BibRadz (54 : 2), BielKron (9 : 1), Mącz (24 : 1), GórnDworz (10 : 1), BielSat (1 : 1), KuczbKat (11 : 1), RejPosWstaw (13 : 1), BudBib (12 : 1), CzechRozm (9 : 1), ModrzBaz (118 : 1), SkarŻyw (58 : 1), CzechEp (11 : 1), GórnRozm (8 : 2), WysKaz (26 : 2), PowodPr (17 : 1), SkarKaz (39 : 1), też RejPs (6), KwiatKsiąż; drugie a jasne (w tym 18 r. błędne znakowanie); -é (34), -e (5); -é : -e BiałKat (2 : 1), SarnStat (13 : 4).

Fleksja
sg pl
N kåranié kåraniå
G kåraniå
D kåraniu
A kåranié kåraniå
I kåraniém, kåranim
L kåraniu
inne sg G a. pl A - kåraniå

sg N kåranié (165); -é (16), -(e) (149). ◊ G kåraniå (313). ◊ D kåraniu (37). ◊ A kåranié (273) [w tym: -ę (1)]; -é (18), -e (5), -(e) (250). ◊ I kåraniém (67), kåranim (43); -ém MetrKor, WróbŻołt (2), RejPs, BibRadz (6), GórnDworz (2), BiałKat, BielSat, RejZwierc (3), RejPosWstaw, ModrzBaz (16), WerGośc, BielRozm, Phil (2), LatHar (5), WujNT (3), SarnStat (12), KlonWor; -im BierEz, LibLeg (3), SeklKat, BielKom, GroicPorz (9), BielKron (3), CzechRozm (2), SkarJedn (3), StryjKron, NiemObr (3), OrzJan, WysKaz, SkarKaz, SkarKazSej (2); -ém : -im Diar (1 : 1), GliczKsiąż (2 : 4), LubPs (1 : 1), Leop (1 : 1), SkarŻyw (3 : 4); -ém (9), -em (4), -(e)m (54); -em BiałKat; -ém : -em SarnStat (9 : 3). ◊ L kåraniu (64). ◊ pl N kåraniå (11). ◊ A kåraniå (23); -å (22), -(a) (1). ◊ sg G a. pl A kåraniå (2); -å (1), -(a) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

1. Wymierzanie kary; o ustawie: wyznaczanie sankcji karnej; kara, środek represyjny stosowany za przestąpienie norm obyczajowych, moralnych lub prawnych; animadversio, poena, punitio, supplicium Mącz, Cn; plaga Mącz; castigatio, censio, censura, correptio, disciplina, expiatio, fraus, luela, malum, multa, multatio, noxa, piaculum, pretium, vindicta legis Cn (941): BierEz D3, I; przethoż ſie warować mamy aby nie było więtſze karanie niżli przewinienie BielŻyw 119, 119 [2 r.]; LibLeg 11/141v; RejJóz H8v; SeklKat X2v, X3; Kto miłuie karánie/ miłuie vmienie/ Kto karánia nie ćirpi/ wełbye ma ſzumienie. BielKom B8; A ieſliby ſye łacwi ku karániu okázował/ [...] tedy łáſkáwſzym karánim tho ieſt ná pieniądzoch álbo ſyedzenim ma być karan. GroicPorz k, bv, c4, h, ii2, ii4 (11); zá co gdy żáłował/ odpuſſcżono mu grzech/ karánie zoſtáwiwſſy Leop 2.Reg 12 arg, Eccli 21/7; BibRadz I 108c marg, Eccli 32/19; themu gdy groźił karánim Serranus leżąc w ránach [...] ſzedł do Krolá Sábutá potáiemnie/ powiádał być Hiſzpany łákome nád ine ludźi BielKron 446; Leve supplicum, Być karan/ cierpieć karánie. Mącz 199d, 40b, 302c, 320b, 331d, 401b; Prot D2v; GórnDworz Aa3v, Ff3v; KuczbKat 220 [2 r.]; RejZwierc [782]; RejPosWstaw [414]v [2 r.]; Wſzelkie lepak karánie ná cżás przytomny nie zda ſię być weſołe BudNT Hebr 12/11; CzechRozm 218v, 233; vporne ábo zákámiáłe/ áby Vrzędowi oznaymili/ ktory by ie słuſznym karániem do ich powinnośći przymuśił. ModrzBaz 33, 5v, 27v, 28 [2 r.], 37, 48v (23); SkarJedn 298; SkarŻyw 161, 212, 390; StryjKron 140; CzechEp 173; Sam tęn pomagá złoczyńſtwá vrżąd/ ktory ieſt w karániu tępy. GórnRozm D3v; KochWr 24; ZawJeft 41; GostGosp 40; Phil C3, E2, R2; WujNT 69, 559, 587 marg, 722, Hebr 12/11, Bbbbbb2v; Wedle miáry grzechu ma być też y obycżay karánia. WysKaz 20, 23; SarnStat 21, 157, 175, 199, 218 (16); PowodPr 80 marg; SkarKaz 313a [2 r.], 315a, b; SkarKazSej 659a, b, 687b, 696a, 705b.

karanie kogo (49): Slęć ieſzcże więcey też bicż ku karaniu ciebie iako dziecię nie zmyſlne. BielŻyw 151; MurzNT 18v; Karánia niepoſłuſznego. GroicPorz q, e3, q, ii4 [2 r.], kk2v, kk3v (12); ModrzBaz 27v [2 r.], 79, 80, 80v, 102 [2 r.], 139v, 144v; SkarŻyw 206; WujNT 76 marg, 233; SarnStat 499, 545, 595, 610, 833, 1112; SkarKaz 3b, 4a. Cf »karanie winnego«, »karanie występnych«, »karanie złych«.

karanie czego [= za co] (16): GroicPorz kk4v; Ale o tem nápiſałem doſtátecżnie w kśiąſzkach ktorem o karániu mężoboyſtwá wydał ModrzBaz 28v, 30, 126v, 142; ZawJeft 43; PowodPr 67 marg, 79, 80; SkarKaz 315b. Cf »karanie występ(k)u«, »karanie złości«.

karanie czego [= czym] (9): Leop Iudith 6/6; StryjKron 294; A ieſli kto ináczéy vczyni/ tákowy práwem przekonány przez nas [...] karániém wźięćia onych dóbr SarnStat 397, 262; SkarKaz 315b. Cf »karanie wieże«.

karanie na kogo, na co (15): Karánie ná fáłeſznego świádká. BibRadz Deut 19 arg; RejZwierc 96; ModrzBaz 5v, 70v [2 r.], 73 [2 r.], 85v, 87v; GórnRozm E4 marg, G4; SarnStat 239; SkarKaz 351b; KlonFlis Fv; Przeto/ kiedy Soloná pytano mądrego/ Cżemuby nie vſtáwił karánia ná tego Co morduie rodźice Mátkę ábo Oycá? Wnet odpowiedźiał KlonWor 65.

karanie o kogo, o co (10): Yakie mabyć karanie o Mężoboyſtwo albo zatakowy grzech? SeklKat I3v; UstPraw B2; SkarŻyw 161; GórnRozm B4v [2 r.]; SarnStat 608; PowodPr 45; SkarKaz 315a; to naſmácznieyſza kradźież/ o ktorą ſię y karánia żadnego bać nie potrzebá. SkarKazSej 705a. Cf »karanie o występek«.

karanie za co (33): amy obieczvyemy na Rokv to vznavacz, iż ktoby bez prava a bez Przivilieyv nieſlvſſne na rzekach hamovanie przecziwko volnoſcziąm poddanych naſſych sliachti Korony Polskiei vczyniel zeby zato karanie czirpial. ComCrac 13; Diar 66; GroicPorz c4, q, ii4v, mm marg, oo4v; GórnDworz L4; ModrzBaz 30, 32, 43v, 64, 70v, 77v [2 r.]; SkarŻyw 408, 428; WerGośc 265; BielRozm 7; ActReg 121 [2 r.]; WujNT 47; SarnStat 616, 668; SkarKaz 315b; CzahTr H; SkarKazSej 701a [2 r.]. Cf »karanie za występek«.

karanie na czym (1): A káżdego kthoryby nie czynił doſyć zakonowi Bogá twego/ y práwu Krolewſkiemu/ áby z nim byłá pręthka ſpráwiedliwość/ ábo na śmierć/ ábo ná wygnánie/ ábo ná káránie ná máiętnoſći [ad condemnationem substantiae]/ ábo ná więźienie. BibRadz 1.Esdr 7/26.

karanie czyje [= kogo] [w tym: pron poss (2), ai (2)] (4): Abi theſz y ynſchi lyvdzye tho karanye waſche wydzancz thego ſzye nyedopvſczaly y nyeſzmyely. LibLeg 11/141v; męſzcżyzni chcąc vbłágáć gniew Neptunow/ trzemi plagámi żeńſki narod karáli. (marg) Zenſkie káránie. (–) BielKron 27; Phil E; Sromotá/ właſne ieſt karánie ludzkie. SkarKaz 3b marg.

karanie czyje [= przez kogo] [w tym: od + G sb (9), G pron (2), ai (2), pron poss (1)] (14): nyethilko the svmme [...] traczycz chczyal. Alye y mayethnoſczy ſſwoye y gardlo pod karanye naſche poddawall. LibLeg 11/159, 10/57; BielSat C2v; PaprPan Ee4v; POdatek ábo Pobor dla Rzecżypoſpolitey vſtáwiony káżdy ma płáćić/ nietylko dla boiáźni karánia od vrzędu/ ále też [.,.] dla ſumnienia. ModrzBaz 125, 32, 43v; BielRozm 19; ActReg 121; WujNT Iac 2/9; SarnStat 513; bo teraz żaden ſię krolá nie boi/ áni iego ſądow/ áni iego karánia. SkarKazSej 659b. Cf »karanie boże«, »karanie kościelne«.

W połączeniach szeregowych (12): BibRadz 1.Esdr 7/26; Ktorzi/ ieſliby máiętnośći niemieli/ niech będą karáni więźieniem/ bićiem/ y inſzym zásłużonym karániem [vinculis, verberibus et suppliciis meritis afficiantur]. ModrzBaz 96v, 73v; SkarJedn 263; SkarŻyw 353; Ták ſię teraz świát złym ſtał/ tak zuchwáłym y niewſtydliwym/ iż iuż nie może ćierpieć żadney nápráwy/ żadnego karánia/ żadney reformácyey. ReszPrz 72; OrzJan 68; dáie mu moc zupełną roſkázowánia/ karánia/ záklinánia/ wyzwalánia/ odpuſzczánia/ rozgrzeſzánia/ y odpuſtow dawánia WujNT 69, 642; SarnStat 194, 308, 311.

W przeciwstawieniach: »karanie ... zapłata (12), nagrodzenie (a. nagradzanie, a. nagroda) (5), obrona (a. bronienie) (3), dar, darowanie, miłość, pochwała« (24): Pierwſza iże winá ieſt iákoby nieiákie nágrodzenie álbo karánie zá krzywdę Bożą/ dla wyſtępu Ludzkiego vſtáwione GroicPorz c4; Lepſze ieſt iáwne káránie/ á niżli ſkryta miłość. BibRadz Prov 27/5; bo roſkazał Soliman aby imo inne zamki pilniey ſtrzegli Budzyniá á Peſztu/ vłożywſzy dobrą zapłátę/ tym co ſobie będą dobrze pocżynáć/ á karánie leniwym. BielKron 314v; CzechRozm 246; ModrzBaz 18 [2 r.], 18v [2 r.], 68, 69v, 70 [2 r.] (14); Ale Krol z Witołtem częścią dárámi/ częścią grożą/ y karánim/ przyganiáli ich do vznánia práwego Bogá StryjKron 542; Phil L3; iż zwierzchność świecka/ nie dármo od Bogá miecż nośi/ ále ku karániu złych/ á obronie dobrych. PowodPr 44; áby ſądząc kto czego godźien/ dobrym pochwałę y podwyżſzenie/ á złym karánie dawáli. SkarKaz 206b, 3b; ktoremu [monarsze] práwem ieſt [...] potężna exekucya do karánia y dárowánia SkarKazSej 691b.

W charakterystycznych połączeniach: karanie dziwne, jawne (2), lekkie (3), ludzkie, łaskawe, małe (4), naznaczone (2), ojcowskie, poćciwe, pomierne, prędkie, przykre, przystojne (2), roztropne, słuszne (9), sromotne, wielkie (14), znaczne, żeńskie; karanie cierpieć (8), odwłaczać, wkładać; karania bać się (5), chronić się, obawać się; karaniem grozić (2); karaniu odjąć; wybawiać od karania; bojaźń karania (5), cierpienie; łacwy ku karaniu; karanie cudzołostwa, cudzołożnic, cudzołożnikow (3), głupstwa, gorszących, heretyka (4), kradzieży, krzywd, ludzi (2), mężobojce (4), mężobojstwa (5), morderzow, nieposłusznego (3), nieprzyjacioł, przeciwnika, zabijakow, złoczyńcow (2), złodzieja; karanie miecza, szubienice; karanie o mężobojstwo, o złodziejstwo; karanie za cudzołostwo, mężobojstwo, za morderstwo, za nieposłuszeństwo (3), za zbytki, złoczyństwo, za złodziejstwo, za zły uczynek; karanie kamionowanim, mieczem; karanie za winą; karanie na majętności (2).

Zwroty: »[jakim] karani(e)m karać (a. skarać), (s)karan(y) (a. pokarany)« = poenis puniendus Modrz, JanStat; poenas sumere; poenis a. suppliciis afficere, poenis vindicare; poenis vindicandus Modrz; animadversione a. disciplina a. poena puniri; supplicio affectus JanStat [szyk zmienny] (12 : 17): thedy thaky kaſzdy ma bycz przeſz pana hethmana sluſznym karanyem karan MetrKor 38/287; LibLeg 10/61 [2 r.], 92v; A bogátſze winą pieniężną/ álbo innym karánim wedle vznánia przełożonych karzą. GroicPorz kk4v, k, kk2, 113; Leop 3.Mach 7/8; GórnDworz Q3; BiałKat 278v; RejPosWstaw [413]v; ModrzBaz 70v, 72v, 77v, 79v, 81v (9); SarnStat 262, 408, 606, 662, 678, 935, 1237; SkarKaz 313a.

»karanie mieć« (4): Ia wam othim navke mam dacz yako mayą czy karanie od nas miecz LibLeg 10/57, 10/92v; SkarKazSej 701a, 704a marg.

»karanie (na sobie) (od)nieść (a. odnosić), znoszący« = luere poenas PolAnt, Modrz; poenam solvere Modrz; punitionem sustinere JanStat [szyk zmienny] (20 : 1): BibRadz Prov 9/12; CzechRozm 233; záiſteć ći/ ktorzi márnie vtrácáią máiętność/ godni ſą karánie od Dozorcow ábo Przełożonych zá to odnośić [digni sunt censorum animadversione]. ModrzBaz 32, 64, 77v; SkarŻyw 337, 535; CzechEp 368; WerGośc 265; GórnRozm B4v; ActReg 121; Phil C2, E2, K3; lecz ieſli oſobámi brákuiećie/ grzeſzyćie/ y karánie od zakonu iáko przeſtępcy odnośićie [peccatum operamini redarguti a lege quasi transgressores]. WujNT Iac 2/9, Luc 20/47; wſzedſzy w lás álbo w gay cudzy/ mimo wolą páńſką dęby y drzewá wyrębuią lepſzé/ máiąc zá to/ iż żadnégo karánia zá to nie odnioſą [nullam poenam ex hoc sequi praetendentes JanStat 1111]. SarnStat 668, 610, 934, 1262; CzahTr H; SkarKazSej 701a.

»karanie odpuścić (a. odpuszczać); karanie nieodpuszczone« = poenam remittere Modrz [szyk zmienny] (3; 1): Mącz 305d; druga winá iż ſkáźił/ á wywroćił ono/ co miał vcżynić/ bez żadney wymowki: zá co karánie nieodpuſzcżone záſłużył. GórnDworz L4; ModrzBaz 96; LatHar 287.

»osądzić na karanie« (1): ábowiemeſcie ſpráwiedłiwego pogániná oſądzili ná karánie. HistAl E5.

»karanie podjąć; podjęcie karania« = poenam dare Vulg; supplicium subire Mącz (2; 2): Leop 2.Mach 4/48; Mącz 305d; WujNT 69; y przedśię będźie powinien ku podięćiu karánia przerzeczonégo [ad subeudam poenam praefatam JanStat 608]/ gdy do rąk wpádnie. SarnStat 606.

»karania uchodzić (a. ujść), uchodzenie« = poenam (ef)fugere Modrz; correctionem evadere, poenam evitare JanStat [szyk zmienny] (18 : 1): GroicPorz c 4v, r4, ii4v; UstPraw I3v; GórnDworz E4v; A żadne wolności/ niemáią być ták wielce ważone/ áby kto broniąc ſię nimi miał karánia vchodźić [ut eas aliquis ad impunitatem aut poenae inaequalitatem suis vitiis obtendat.] ModrzBaz 70; Ieſliby ktory z nich co tákiego fáłſzywie [...] wyrzekł/ to y niemoże ſię długo zátáić/ y karánia nieuydźie [nec impune erit]. ModrzBaz 94, 72, 79v, 125; SkarŻyw 413; BielRozm 7; GórnRozm L2; TEż częſtokroć zwykło ſie przydawáć: iż pozwány o głowę álbo o rány/ chcąc vyśdź karánia [ad evitandam poenam JanStat 605] ſłuſznégo zá głowę ábo zá rány/ záſię powodowę ſtronę wielą pozwów zwykli pozywáć. SarnStat 616; którégo karánia ieſliby vćieczeniém vſzedł: tedy dobrá iego niech będą do ſkárbu náſzégo obróconé. SarnStat 946, 571, 605, 788, 933.

»karanie wziąć, brać« = poenas excipere Vulg; poenam persolvere Modrz [szyk zmienny] (5 : 1): Leop Iudith 6/6; TEn ſie rzućił ſwą mocą ná tho páńſtwo zacne/ Ale prętkie karánie wzyął od Krolá znácżne. PaprPan Ee4v; ModrzBaz 43v; SkarŻyw 408; ZawJeft 43 [2 r.].

»karanie zadać (a. dawać)« (2): LibLeg 10/58; prośiłá Prouincyałá/ áby tákże iey karánie dawano/ o przerwánie milcżenia SkarŻyw 161.

»karanie zasłużyć (a. zasługować); zasłużone karanie« = supplicium meritum Modrz [szyk zmienny] (7; 1): Acżkolwiek wielkie przewinienie vcżynił/ y karánie więtſze záſłużył/ [...] wſzákże my z ſiebie ſámi tego wiele krześćiáńſkim obycżáiem imo ſie puſzcżamy BielKron 229v; GórnDworz L4, Aa3v; ModrzBaz 96v; SkarŻyw 428; SkarKaz 313a [2 r.]; KlonWor 72.

Wyrażenia: »karanie boże« (1): Ku ktoremu karániu Bożemu Ludźie náuczeni w Práwie przykłániáiąe ſye/ vſtáwili też cudzołożniki mieczem káráć GroicPorz kk3v.

»karanie cielesne« [szyk 1 : 1] (2): CzechEp 367; iáko ten ktory karániem ćieleſnym do Ewángeliey przyſzedł z przymuſzenia/ więcey niżli oni wſzyścy ktorzy ſámym ſłowem powołáni byli/ w Ewángeliey prácował. WujNT 434.

»(do)cześne karanie« = temporalis disciplina JanStat [szyk 3 : 2] (5): ſámemu to złoczyńcy bywa zdrowiey/ gdy przes to cześne karánie/ wiecznego vchodźi. GroicPorz d; SkarŻyw 165; ták y w Kośćiele ſwym/ dla pewnych przycżyn chce mieć: w ktorym y docżeśne karánie z oſobná zdawná odpuſzcżano LatHar 287, 286; SarnStat 678.

»karanie na gardle« = (poena) capitalis Modrz; poena colli JanStat [szyk 12 : 2] (14): GroicPorz c4v, y2, cc3; ModrzBaz 27v, 30, 79v [2 r.], 80 [2 r.], 102; A iż thá byłá vſtáwá/ áby pod karániem ná gárdle żaden záiákąkolwiek przycżyną nie ſmiał z bronią in Concionem przychodzić. Phil E4; SarnStat 372, 619, 1239.

»głowne karanie« (1): Ale to záprawdę dźiwna/ iż oni ktorzi zániedbawſzy pożytku ktory ábo z zapłáty/ ábo z przyſądzenia złodźieiá/ im przychodźił/ ná główne karánie [in capitalem poenam] pozwolili ModrzBaz 78.

»godzien (a. godny), powinien karania; godne karanie« = dignus plagis Vulg; culpabilis, mastigia, verbero Mącz; dignus animadversione a. poena a. supplicio Modrz; puniendus Calag [szyk 22 : 11] (30 : 1; 2): BierEz K2, Q4: LibLeg 10/92; Kto nietrzyma wſzyſtkich vſtaw/ ktore koſcioł Rzimſki vſtawił ten ſmiertelnie grzeſzi/ y powinien karania wedłvk ſwietich Dekretow. SeklWyzn a2; MurzNT 18v; GroicPorz cc3; KrowObr 204v; Leop Deut 25/2; RejZwierz 12, 13; Mącz 71b, 210d, 307d; GórnDworz O3, P7, Aav, Ff4v; co ieſliby ſye kiedy z przygody było tráfiło/ godnym karániem táki wyſtęp karano. BiałKat 278v; BielSat C2v; KuczbKat 185 marg; RejZwierc 76v; RejPosWstaw [413]v; Strum M; Cudzołoſtwá/ złodźieyſtwá/ krzywoprzyśięſtwá/ tákie ſą wyſtępki/ o ktorych káżdy rozumieć muśi/ że ſrogiego karánia godne [acerrimis poenis esse vindicanda]. ModrzBaz 77v, 5v, 31, 66, 82v; Calag 469b; BielRozm 19; GórnRozm L2v; WujNT Luc 12/48; CiekPotr 8. [Cf 2. GórnDworz P7.]

»karanie kościelne« (1): żeby ći/ którzy karániém Kościelnym [censura ecclesiae JanStat 260] nie bywáią odſtráſzeni/ ludzką ſrogośćią byli karáni. SarnStat 218.

»karanie pieniężne« = nummatio, poena nummorum Modrz [szyk 2 : 2] (4): Wſzákże też przy karániu pieniężnym Sędźia thák wiele ma pámiętáć ná miłoſyerdźie iáko ná ſpráwiedliwoſć GroicPorz e4, k4v; ModrzBaz 30, 79v.

»karanie wedle prawa, według dekretow, wedle statutu, statutowe« (5 : 1 : 1 : 2): SeklWyzn a2; GroicPorz ii4 marg, kk4v, oo4; Maćie Krolá Pánowie/ w ktorego ſerce iż ieſzcże z młodośći iego zdánie o karániu mężoboycow wedle práwá Bożego [ex lege Dei puniendis] od Bogá wlepione ieſt/ w inſzym moiem piſániu okazałem. ModrzBaz 144v; SkarŻyw 88; WerGośc 265; ZApowiadamy/ áby Prokuratorowie z nieporządnémi pozwy y ſpráwámi do ſądu nie chodźili: chcąli vydź karánia Státutowégo [si volent poenam statuti evitare JanStat 519]. SarnStat 571, 788.

»skazany na karanie« (1): Brzemienna niewiáſtá obżáłowána/ może być zárázem ſkazána ná káránie wedle przewinienia: ále po ſkazániu ma być wolno záchowaná do tego czáſu áż porodźi. GroicPorz mm2v.

»sprawiedliwe (a. niesprawiedliwe) karanie« = (in)iusta poena Vulg, Modrz; iusta animadversio Modrz [szyk 2 : 1] (3): A ták bárzo prętko nieſpráwiedliwe karánie podięli/ ktorzy o miáſto / o lud/ y o nacżynie kośćiołá bożego rzecż á ſpráwę prowádzili. Leop 2.Mach 4/48; ModrzBaz [41], 77v.

»srogie, ciężkie, niemiłosierne (a. bez miłosierdzia), okrutne, surowe karanie; srogość, ciężkość w karaniu; srogość karania« = severitas animadversionis Mącz; acris a. gravis a. saeva a. severa poena, grave malum, extremum a. supremum supplicium; poenarum severitas Modrz [szyk 41 : 6] (29 : 7 : 3 : 1 : 1; 3 : 1; 2): BierEz A2v, Q4; KromRozm II 14, 14v marg, m2v; drugi z nie miłoſyernego karánia w roſpácz przychodźi/ y wiele złego ſobie/ y innemu myſli. GroicPorz c4; Wſzákże thák okrutne karánie cudzołożnikow/ Duchowne y Mieyſkie Práwo nieiáko vśmierzyło GroicPorz kk4, c4, kk2, mm; KrowObr 204v; RejWiz 51v; BielKron 383v marg; Mącz 390a; GórnDworz Q3, Aa3v, Ff7; Iuż zły muśi przeſtáć być złym boiąc ſie ſrogośći karánia RejZwierc 55, 78v; ModrzBaz 31, 66, 70v [2 r.], 72, 73 [2 r.] (13); Tym ſłowem ná iego ſię ćierpliwość zadziwił Márynus/ y potym nieroſtropną ſrogość/ w karániu vmiárkował. SkarŻyw 570; CzechEp 368;WerGośc 265; GórnRozm B4v [2 r.], G4; WujNT 76, 233, Luc 20/47; byłby nieſpráwiedliwym ten/ ktoryby wedle więtſzey álbo mnieyſzey ćiężkośći wyſtępku/ niemiał dáć więtſzey álbo mnieyſzey ćiężkośći w karániu. WysKaz 20; SarnStat 243, 608, 1262; PowodPr 79 marg; Tákże y náſz Flis ma ſwoie vſtáwy [...]/ A ktorzy grzeſzą przećiw nim/ ieſt ná nie Srogie karánie. KlonFlis Fv.

»karanie świeckie« (3): WujJudConf 22; NiemObr 171; Ali cżego ſie dotąd nawięcey bez przycżyny obáwiali/ przyſzłoby zá przycżyną: to ieſt karánie świeckie o wolną [...] religią. PowodPr 45.

»karanie tarasowe« (1): á bezpiecżność od śmierći z nádźieią vchodzenia inſzego karánia/ ábo táráſowego ábo pieniężnego [cum spe elabendi ex poenis aliis seu carcerum, seu nummorum]/ złe ſercá pobudza do złocżyńſtwá. ModrzBaz 79v.

»karanie urzędowe« (1): A przetoż y to karániu vrzędowemu [magistratus animadversioni] podległo. ModrzBaz 36v.

»karanie wieże« = turris correctio JanStat (4): A ieſliby tákowy męźobóycá/ boiąc ſie karánia wieźe/ z króleſtwá vćiékł/ choć będźie ośiádły choć nie ośiádły/ niech będźie bezecnym przez Woźnych iáwné obwołánié opowiedźión. SarnStat 605 [idem 933] 605, 933 [2 r.].

»karanie winnego, bez winy abo za winą, bezwinne« (1 : 1 : 1): Przy karániu winnego co zá ſpráwá Leop Deut 25 arg; ZawJeft 43; Karánie bez winy/ ábo zá winą bez miáry. LatHar 116.

»wolny (a. wolen) od karania« = liber a poena Modrz [szyk 4 : 1] (5): GroicPorz kk4v; KuczbKat 220; ModrzBaz 79v; NiemObr 171; Máią też być niekiedy wyſtępni wolni cżynieni od karánia/ gdy to ieſt nie s ſzkodą Rzecżypoſpolithey Phil S.

»karanie występnych (a. przestępnych), za występek, występ(k)u, za występem, o występek« = poena crimini a. sceleri, poena ob crimen, poena pro scelere Modrz; transgressores puniendi JanStat [szyk 18 : 1] (9 : 5 : 3 : 1 : 1) : Zadney takież żony dobrey niemaſz ktoraby ſkazała na ſię karanie za ſwoim wyſtępem BielŻyw 53; KromRozm II 14; KromRozm III H6v; gdy krolá wybierano/ ſzedł przed nim ſługá mieyſki s ſiekierą s ſnopem mioteł/ ná znák karánia wyſtępnych BielKron 102v; KuczbKat 210; CzechRozm 97v; Co ieſliby iáka rozność karánia o iednáki wyſtępek vſtáwiona być miáłá [Si qua diversitas ob crimen idem statuenda est]/ tedy ma być obrácána nie ná rozmnażánie ſwowolnośći możnieyſzych/ ále ná odegnánie krzywd od vbogich ludźi. ModrzBaz 73, 70, 72v, 79v, 80, 82; onym zá wyſtępki y gwałcenie zakonu/ ćieleſne nieodwłocżne karánie náznácżone było. CzechEp 367, 164; WujNT 587, 642; SarnStat 85, 385, 926.

»karanie złych, złości« = poena malorum Modrz (5 : 3): gdyż vrząd ieſt od Bogá ku obronie dobrych á ku kárániu złych CzechRozm 246; ModrzBaz 68, 71, 108v; SkarŻyw 310 marg; W karániu złośći Medykow náſládowáć náleży. Phil R3 marg, L3; PowodPr 44.

Szeregi: »groża i karanie« (1): StryjKron 542 cf W przeciwstawieniach.

»karanie, (a, i) kaźń« [szyk 2 : 2] (4): Poenalis, Co ku karániu á káźni należy. Mącz 307d, 305d, 307d, 331d. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»karanie i męka« (1): Dobrze tedy Agezylaus Krol Lácedemońſki gánił ſtałość w rzecży ſzkáradey/ vſłyſzawſzy bowiem złoſliwego niektorego cżłowieká/ wielką ſtałoſcią znoſzącego wielkie karánie y męki/ rzekł Phil K3.

»karanie, (i, a, albo, ale i) napominanie (a. upominanie)« [szyk 3 : 3] (6): BielŻyw 119; Abowiem wiele ich ieſt/ co zá okazánim łáſki/ y zá łáſkáwym vpominánim/ pomiernym karánim [errata: po miernym karániu]/ rychley ſye lepſzą niż zá karánim niemiłoſyernym GroicPorz c4; RejZwierc 77v, 78, 78v; WujNT 796. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»karanie i nauka« (1): karánie y naukę przydáwa mądry wedle czáſu [flagella et doctrina in omnia tempore sapientia Vulg]. BibRadz Eccli 22/6.

»karanie albo (to jest) pokuta« [szyk 1 : 1] (2): może mu onego karania albo pokuti vpuſcic/ albo odpuſcic y vkroczic [...] dla iego pokory albo ſkruchy SeklKat X3, X2v.

»pomsta (a. zemszczenie) i (a) karanie« (5): WujJudConf 22; [pokuta] ieſt ſkruchá ſerdeczna ábo żáłość zá przeſzłe grzechy/ z pomſtą y z karániem/ ábo doſyć vczynieniem zá nie WujNT 47, 642 marg, Bbbbbbv, Cccccc3.

»karanie abo potępienie« (1): Cić odnioſzą (marg) ćiężſze karánie, ábo potępienie. (—) ćiężſzy ſąd. WujNT Luc 20/47.

»prawo a karanie« (1): Nie tedy nieieſt Rzecżypoſpolitey ſzkodliwſzego/ iáko praw á karánia rozność [legum poenarumque diversitas]/ wedle roznośći wyſtępuiących. ModrzBaz 72v.

»(tak, ani) sąd i (jako, ani) karanie« (6): KromRozm III H6v; Niech cżuią ćiebie być oycem ſwoim y Páſtyrzem: ták w ſądźiech/ iáko w karániu krzywd [idque et iure dicendo et iniuriis vindicandis] ModrzBaz 126v; CzechEp 164; NiemObr 171; SarnStat 513; SkarKazSej 659b.

»karanie i śmierć« (1): Vrząd iego ná tym ieſt/ áby Exekucyą czynił nád złoczyńcą wedle przewinienia rozmáithym karánim/ y rozną śmierćią. GroicPorz h. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»karanie i uhamowanie« (1): Ale ſpráwiedliwośći ſłuſzney do karánia y vhámowánia mężoboyſtwá bárzo podległ. SkarKaz 315b.

»karanie albo ustawa« (1): Cżemuż wżdy ná ty iákiego karánia álbo iákich vſtaw nie máſz miedzy ludźmi poććiwemi? RejZwierc 96.

»karanie albo utrapienie« (1): Przeto záchował to zwycżay ſtárożytnego Kośćiołá/ kiedy pokutuiący ludźie od grzechow rozwiązáni bywáią/ że ná nie karánie álbo vtrapienie nieiákie wkłádáią KuczbKat 220.

»karanie albo więzienie« (1): Rozmáite karánia álbo więzyenia vſtáwił. BielKron 104. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

»wina (a. obwinienie) i karanie« = poena et censura a. reatus JanStat (7): Tákaſz też winá y karánie o Commiſſarze albo o Sędzye/ ktorzyby ſpráwowáli rzecz poſpolitą. UstPraw B2; CzechRozm 87v; StryjKron 294; SarnStat 52, 299, 979, 1105. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»władza a karanie« (1): Widźiſz tu pręt władzey á karánya? KromRozm III H5.

»wodza i karanie« (1): Grzechy ſię też roſkwitnęły [...]/ ktore teraz żadnego forum nie máią/ y przez wodze y karánia zoſtáiąc/ ſzerzą ſię SkarKazSej 700b.

Wyrażenia przyimkowe: »bez, przez, okrom karania« = impune Modrz, JanStat (19 : 4 : 2): LibLeg 11/134; Bo miaſto żon wolno ieſt prawie wſzyſtkięm okrom wſzego káraniá/ iako chcą i któré żywno chcą pſoty płodźić MurzNT 111; RejPosWstaw 42; ModrzBaz 31 [3 r.], 45v, 53v, 80v, 88v, 132v; co y w náſzey Polſzcże nie raz ſię iuż dźiáło/ y do tych cżáſow/ cżego ſię Boże pożal/ bez karánia żadnego dźieie. ReszPrz 42; Phil E2; á ták złodźieyſtwá niekiedy zoſtáią przez karánia [remanent impunita JanStat 619] SarnStat 700, 529, 615, 1125; PowodPr 24, 42; SkarKaz )(3, 315a, 422a; SkarKazSej 681a, 700b, 704a.

»pod karani(e)m« = sub poena JanStat (10): Diar 53; GórnDworz Ff7; CzechRozm 87v; miałby to vſtáwić Krol z Pány rádámi ná ſeymie/ áby żaden od onego cżáſu/ áni cżáſu woyny áni cżáſu pokoiu/ nieśmiał żadnego gwałtu cżynić máiętnośćiam duchownych: vcżyniwſzy zakład pod ſrogim karániem [gravissimis quidem propositis poenis]: áby ten ktoby to pirwey vcżynił/ oddał [...] w pięćior naſob więcey niż wźiął ModrzBaz 139v; NiemObr 62, 129; WerGośc 265; Phil E4; SarnStat 17, 372.

»za karaniem« (4): GroicPorz g4v, kkv; Złośnicy ledwie ſię zá karániem polepſzáią. BibRadz I 341a marg; BielKron 429v.

Przen: Przyczyna karania [czego] (1):
Szereg: »karanie, wina« (1): Ia ia ieſtem karániem twoiey boleśći/ ia winą twego zámordowánia LatHar 268.
a. W stosunkach między Bogiem a człowiekiem: wymierzanie sprawiedliwości za grzechy, doświadczanie; kara za grzechy (407): Dáy mi bicżowaniá twégo/ oyttzowſkiégo káraniá wdzięcżnie przyiątz OpecŻyw 128; TarDuch C2; WróbŻołt K7v, 88/33; SeklKat L3, N2v, P3v, P4; MurzNT 118v marg; A yam był gotow wyćirpyeć tu káżde karánye LubPs K3v, bb2; GroicPorz g4v; KrowObr 63; Leop Ps 2/12, 38/12, Sap 11/10; BibRadz I 2d marg, 2.Reg 24 arg, Ps 105/30, I 353d marg, Ier 25/29 (12); RejAp 52; HistLan D2; BudBib 2.Par 6/28, Ps 105/30, Sap 18/19; KarnNap E2v; á ieden ſię zá drugiego Bogu modlimy/ áby nam odpuśćił/ á słuſzne od nas karánie oddalił. ModrzBaz 64v; KochPs 56; SkarŻyw 166, 270 marg, 294, 492 [2 r.], 510; GrabowSet K3v, Q2v; LatHar 177, 283, 583, 593, 623; WujNT 69, 778 marg; WysKaz 23, 24, 28 [2 r.]; PowodPr 11; Pátrzże ná tego Epikurá: oto tu duſze vmárłe czyni/ y karánia po śmierći żadnego nie kłádźie. SkarKaz 384a, 3a; GosłCast 21; SkarKazSej 702a, 704a, 707a.

karanie kogo (21), czego (3): WróbŻołt 31/10; LubPs L marg; KrowObr 194; o kárániu oycowſkim ſynow Izráelſkich Leop Is 27 arg, 28 arg, Soph 1 arg; BibRadz Num 30/16, Sap 3 arg, Apoc 9 arg; Heli y Synow iego karánie. RejZwierc 46v marg [idem] Aaa4; BudBib Sap 18/5; SkarŻyw 261, 390, 492; NiemObr 65; ZawJeft 28; LatHar 33; WujNT 529; PowodPr 10; SkarKaz 6a, 275b, 610a. Cf »karanie złościwych«.

karanie czego [= za co] (9): Tu záſię wylicża wſzytki grzechy ludu onego y karánie ich LubPs Y2; BielKron 372; SkarJedn 363; Tedy ná wiecżną pámiątkę karániá niepoſłuſzeńſtwá [...] kazał kádzielnicę onych odſzcżepieńcow/ ná bláchy zlać SkarŻyw 492; Phil E3; PowodPr 49 marg. Cf »karanie grzechu«.

karanie czego [= czym] (4): Myotły twey karánye cyeſſy myę od cyebye LubPs F3 [idem] ArtKanc Q6v; OrzJan 116; WujNT Iudae 7.

karanie na kogo (13), na co (3): SeklKat D4v, F3, H3v, R; KromRozm I H; KrowObr 65; Tákieżći też karánie będźie/ ná konie/ ná muły/ wielbłądy y oſły BibRadz Zach 14/15; RejPos 56; BudBib Iob 31/3, Ps 105/29, Sap 14/11; ArtKanc R17; Karánie więtſze ná drugiego mężoboycę po Kaimie. SkarKaz 314b marg, 314b. Cf »karanie na grzesznika«.

karanie za co (51): LubPs Y3v marg, hh5; Báłwochwálſtwo Izráelitow około ćielcá złotego/ y karánie zá to. BibRadz I 31, Num 18/32, I 278d marg, Sap 13/10; RejPos 168; GrzegŚm 38; BudBib Sap 3/10; CzechRozm 31; ModrzBaz 21v, 142v; SkarJedn 4; SkarŻyw 152, 440, 484, 572; GórnRozm G3v; Dość nas ćiſnęło Tyráńſkié karánié Słuſzné/ zá złośći náſzych przedłużánié ZawJeft 18; OrzJan 116; WujNT 845, Bbbbbb4v; SkarKaz 1b; SkarKazSej 703b. Cf »karanie za grzech«, »karanie za występki«, »karanie za złość«.

karanie nad kim (14): LubPs O2, R6v marg, bb2, dd5v; Poczynićie ſobie wedle liczby Kſiążąt Filiſtyńſkich pięć zádnic złotych/ y pięć myſzy złotych/ ábowiem iednoż ieſt karánie nád wſzythkiemi wámi BibRadz 1.Reg 6/4, Ps 105/29; RejAp 47v; RejPos 74; BiałKat 51; RejZwierc 33v; SkarŻyw 118, 492 marg; NiemObr 121. Cf »karanie nad grzesznikiem«.

karanie na czym (1): Dla cżegoż wżdy ćirpieć mam ná wſſem tákie karánie LubPs Rv.

karanie czyje [= kogo] [w tym: pron poss (8), ai (poss) (3), G pron (1)] (12): MurzHist K; Doſtátecżniey opiſuie karánie Egiptſkie Leop Is 19 arg; Opiſánie wielkiey nierządnice. Złośći iey y karánie. BibRadz Apoc 17 arg, I 458c marg; RejAp 45v; GrzegŚm 15; BudBib 2.Par 6/29; CzechRozm 182; Karánie docżeśne Aaronowe. SkarŻyw 493 marg, 36; CzechEp 59; ZawJeft 18; modlą ſie do páná ſwoiego: Aby ſie tu nie ſkwápiał ná náſzé karánié SiebRozmyśl Bv.

karanie czyje [= przez kogo] [w tym: pron poss (34), ai (25), od + G sb i pron (17), G pron i sb (6)] (82): WróbŻołt oo4v; RejPs 59v [3 r.], 145v, 191; RejKup p5v; RejKupSekl a4; Diar 21; GliczKsiąż P2; LubPs H4, L, T5, Y3, bb2 (9); Leop Ps 38/11; Kthory ſię boi Páná/ przyimie karánie iego BibRadz Eccli 32/16[18], Lev 26/23, Eccli 16/12; RejAp 45v; RejPos 74, 179; RejPosWstaw [413]v; SkarŻyw 271, 440; WisznTr 28; Iuż tho ná oko widzę iáwnie/ iák na grzeſzne od ćiebie przychodzi karanie ArtKanc L11, I16, R17, R18 [2 r.]; ZawJeft 6; Day mi wytrwánie karánia twego przez pokutę LatHar 23, 582, 593; JanNKarGórn G4v; SiebRozmyśl Fv; PowodPr 6. Cf »karanie boże«, »karanie Pańskie«.

W połączeniach szeregowych (9): A zátým/ Plebani máyą ludowi oznaymić boży gnyew/ groźbę y karánye ná nyepokutuyące. KromRozm I H; RejPos 168; SkarŻyw 36, 294, 483; LatHar 27, 675; WujNT 292; KlonWor 12.

W przeciwstawieniach: »karanie ... zapłata (7), łaska (3), odpuszczenie (2), miłosierdzie« (13): GliczKsiąż N8v; yáko thedy wielkie ieſt miłoſierdźie iego/ ták też wielkie ieſt y karánie iego BibRadz Eccli 16/12; á iżby nam dał ſerce ku ſobie wierne á ſtale przy ſobie ſtoiące/ vważywſzy to ieſliżeſmy godni łáſki albo karánia. RejZwierc 265v, 265v; WujJudConf 24; SkarŻyw 2; rácż to dáć áby ten twoy Sákráment/ nie był nam obowiąſką ná karánie/ ále przycżyną zbáwienną ná odpuſzcżenie LatHar 104, 225, 580; pokázuie/ iż ácz dźień ſądu Páńſkiego pewnie będzie/ ná ktorym y oni ſwą zapłátę/ y przeſládowce ich/ karánie odnioſą: wſzákże nie ták rychło będzie WujNT 712, 845; Bo tylo ná duſzy ieſt zapłátá/ á ćiáło/ ktore to co duſzá kazáłá wykonywáło/ bez nagrody y karánia w źiemi y prochu zoſtáie. SkarKaz 3b; SkarKazSej 686b.

W charakterystycznych połączeniach: karanie cudowne, duchowne, dziwne, godne (3), gorzkie, jasne (2), jawne (2), jedno (jednostajne) (2), łaskawe (2), małe, naznaczone, niezwykłe, ojcowskie (5), słuszne (10), sowite, święte (3), wielkie (15), zawściągnione, zgotowane, znaczne (2), zwierzchowne; karanie naznaczyć (5), obierać (2), oddalić (5), oznajmić, powiedzieć (powiedać) (2), poznać, skrocić, ściągnąć, ustawić, uśmierzyć, (wy)cierpieć (ścierpieć) (12), wznosić, zahamować, zdjąć (odjąć) (3), zgotować; karaniem nawiedzić, (po)grozić (zagrozić) (4); od karania wyprosić, wyzwalać; w karanie wpaść; pod karanie poddać się; z karania wymawiać się (2); karanie ciała, corki, krwie, krzywoprzysięstwa, ludu, ludzi (człowieka) (3), miasta, nagrawaczow, nieposłuszeństwa, nieprzyjacioł, niewiernych, niezbożnych, odszczepieństwa, synow (3), świata; karanie o mężobojstwo; karanie za krew, za myśli (2), za niedowiarstwo, nieposłuszeństwo, za niewdzięczność (2), za okrucieństwo, za sprosność, za swe sprawy, uczynek, za złamane przymierze; karanie dla cudzołostwa; karanie na mężobojcę, na niepokutujące, na świat; karanie nad odszczepieńcami.

Zwroty: »karanie (do)puszczać (a. dopuścić, a. przepuszczać, a. (prze)puścić)« = poenas expetere Modrz [szyk zmienny] (18): Czo zakaranie pan bog dopuſcza nati ktorzi nie maią iednego boga. SeklKat D4v, F3, G3, H3v, K3v, L3 [2 r.], R; LubPs H3v marg, Y3, hh5; A zaż nieſpráwiedliwy Bog ktory karánie przepuſzcża [inferens iram]? BibRadz Rom 3/6; RejPos 56; BudBib I 369a marg; ModrzBaz 142v; SkarJedn 363; SkarŻyw 490; ArtKanc R17.

»[jakim] karani(e)m karać (się), karan« = poena adfictus Vulg [szyk zmienny] (3 : 1): Roſmaitym karanym karze pan Bog ludzi dla tych grzechow. SeklKat G3; Leop Sap 18/11; SkarJedn 273; WujNT 780.

»karanie mieć« (2): Czo za karanie maią ci ktorzy niewierzą SeklKat P, P3v.

»karanie (na sobie) odnieść (a. (od)nosić, a. ponieść, a. znosić)« = poenam a. iniquitatem a. peccatum portare, poenas luere PolAnt; correptionem habere Vulg [szyk zmienny] (33): LubPs Ev marg, dd5v; BibRadz Lev 19/8, Num 18/23, 32, 30/16, Ez 14/10, 18 arg, Sap 3/10; HistLan Dv, F2; KuczbKat 225; BudBib Sap 3/10; áby ták Chriſtuſem nie kuśili/ iáko Izráelcżycy Bogiem/ żeby też zá to tákże karánia nie odnieſli/ iáko oni. CzechRozm 31, 182, 238v; Wy ztey powinnośći licżbę przed nawyżſzym ſędźią dáć maćie/ karánie też/ ieſli wtem niedbále poſtąpićie/ słuſzne odnieśiećie [poenae etiam ... meritae subeundae]. ModrzBaz 134, 21v, 27; SkarJedn 4, 20; SkarŻyw 152; CzechEp 59, 259; WisznTr 28; Phil E3; GrabowSet N; OrzJan 116; LatHar 582, 725; Iáko Sodomá y Gomorrá [...] zwſzeteczniawſzy/ y vdawſzy ſię zá cudzym ćiáłem/ wyſtáwione ſą ná przykład/ ogniá wiekuiſtego karánie odnoſząc [ignis aeterni poenam sustinentes]. WujNT Iudae 7, s. 712; PowodPr 12.

»karanie odpuszczać (a. odpuścić), wypuścić z karania; karanie jest (a. bywa) odpuszczono; karania odpuszczenie« [szyk zmienny] (9 : 1; 3; 1): To ieſt/ gothowem ćiebie wypuſćić z thego karánia com ia myſlił przećiwko tobie. BibRadz I 458c marg; BiałKat 173v, 378v; wſzákże nie záwżdy to bywa [...] áby Pan Bog oſtátki grzechow y ono káránie miał odpuſzcżáć KuczbKat 220; Dwoiákie tedy Doſyć vcżynienie zá grzechy Piſmo święte nam przekłáda: Iedno/ ktorym nam grzechy y wiecżne karánie ieſt odpuſzcżone WujJud 92v, 92v, 192; SkarŻyw 484; ArtKanc M2; WujNT 780; WysKaz 23, 25, 31; SkarKaz 385b.

»karanie podjąć« (1): Pleban odſtraſza onym Heli Kápłaná wielkiego przykładem/ ktory cięſzkie karánie podiął iż dźiećiom wiele dopuſzcżał. KuczbKat 310.

»ujść (a. uchodzić) karania, przed karaniem« [szyk zmienny] (14 : 1): GliczKsiąż D7v, N8v; LubPs B; GroicPorz pp4; Ieſlibyś co poſłubił Pánu Bogu twemu/ thedy nie maſz odwłoczyć ábyś tego oddáć nie miał/ ábowiemći [...] nie vydźieſz karánia [et erit in te peccatum]. BibRadz Deut 23/21, Eccli 16/11; BudBib 2.Mach 7/19; KochPs 161; SkarŻyw 165; CzechEp 38; ReszList 149; LatHar 198; WujNT 596; SkarKazSej 703b; Wſzędy ich Bog doieżdżał onego Kośćiołá/ A przed znácżnym karániem nikt nie vſzedł zgołá. KlonWor 11.

»wziąć, brać karanie« [szyk zmienny] (8 : 3): Czo za karanie czy bierzą ktorzy nie wierzą wiednego Boga. SeklKat O; MurzNT 206 marg; LubPs O2, aa3v; KrowObr 194; Vcży nas piſmo S. iáko niezbożni wezmą karánia ſwe GrzegŚm 15, 38; RejZwierc 33v; WujJudConf 24; SkarJedn 402; ArtKanc Q5v.

»karanie zasłużyć (a. zasługować); karanie zasłużone« [szyk zmienny] (10; 2): RejPs 191; BielKron 255; BiałKat 171, 173v; SkarŻyw 26, 305, 598; ArtKanc I16; iákoż mniemaćie dáleko ſrożſze záſłuży karánia [quanto magis putatis deteriora mereri supplicia]/ ktoryby Syná Bożego podeptał WujNT Hebr 10/29, s. 248, 556; SkarKaz 313b.

Wyrażenia: »karanie boże (a. boskie), od Boga, od bogow« [szyk 20 : 8] (19 : 8 : 1): LibLeg 10/62; RejJóz L6v; MurzHist Q; Cżego winni będą ſámiſz rodzicy/ s ktorych ſie dzyecyę pſuye/ y nye vydą theż karánya od páná Bogá GliczKsiąż D7v, N8v; Gdy słożyż podatek na ſyny Iſráelſkie podług łidżby [!] ich/ da káżdy ná wykupienie ſwoiey duſſe cżyńſz Pánu/ á gdy thák będą oſſácżowáni/ niebędzie karánie boże miedzy niemi [non erit plaga in eis]. Leop Ex 30/12; BibRadz II 19d marg; BielKron 255; KuczbKat 225; RejPosWstaw 44; CzechRozm 167, 238v; ModrzBaz 27; Bo ochotnieyſza ieſt do dobrego y lepſze ſerce cżyni miłość/ niżli boiázń: wſzákże y pogroſki karánia Boſkiego do niey pomagáią. SkarŻyw 557, 118, 479, 480, 490; CzechEp 59; NiemObr 121; GórnRozm M3; Nie traṕ ſie/ że od bogów dotkło ćię karánié GórnTroas 58; PowodPr 6, 16; SkarKaz 2b marg, 610b; SkarKazSej 686b, 703b.

»karanie czyścowe« (1): Nád co ieſli prawdziwie pokutuiący wmiłośći Bożey zeydzie [...] duſze ſię ich karanim Cżyscowym po śmierći cżyśćią. SkarJedn 272.

»karanie (do)cześne« [szyk 19 : 18] (37): A wſzákoż niewierne/ á ty wſzytki ktorzy ſą odporni ſwiętey woli iego/ ty wſzytki wytráći y wykorzeni/ y docżeśnym y wiecżnym karánim. LubPs Z3v; KrowObr A3; WujJud 92v, 192; SkarJedn 274; SkarŻyw 262, 263, 271, 482, 484, 493 marg; ReszList 149; Odpuśćże nam náſze złośći/ z twoiey niezmierney miłośći/ cżeśne y wiecżne karánie ArtKanc M2; WujNT 52, 780 [2 r.]; WysKaz 23, 25, 27, 28 [2 r.], 29 [3 r.], 30 [2 r.], 31 [5 r.]; PowodPr 26; SkarKaz 385a, b, 634b, Oooo2a, b.

»godzien (a. godny) karania« [szyk 12 : 8] (20): Bowiem ſnadz ſámy vſtá ich nánie ſwiádectwo wydawáią iż godni ſą tákiego káránia/ áby ichże ſlowá ie potępiły RejPs 87; MurzHist Q; KrowObr A3; BibRadz I 278d marg; RejPos 74v, 75v, 168, 179; BiałKat 173v; A tego nie bacżymy żechmy ſámi dáleko gorſzy niżli oni pogáni/ y godnieyſzychmy więtſzego karánia niżli oni RejZwierc 261, 260v, 265v [2 r.]; CzechEp 115, 248, 281; WujNT 21, 34; PowodPr 16; SkarKaz 387a.

»karanie za grzech, dla grzechu, grzechu, na grzesznika (a. grzeszne), prze grzech, z grzechu, nad grzesznikiem« = poena iniquitatis a. peccati PolAnt [szyk 31 : 5] (22 : 6 : 3 : 2 : 1 :1 : 1): Czo za karanie pan Bog dopuſſcza dla takowych grzechow? SeklKat G3, G3, I3v [2 r.], K4v, L3, Xv; Chce tego Bóg/ abych iá to karanié za grzéch cierpiáł MurzHist E4v; Widzęć ya práwye ná oko o moy miły Pánye/ Iáko wyelkye nád grzeſſnikyem yeſt twoye karánye LubPs H4, H3v marg, L marg; Leop L14v; A ták nie ponieſiećie zá to karánia prze grzech/ gdy co náwybornieyſze rzeczy z nich oddáwáć będźiećie BibRadz Num 18/32, Num 18/23, Thren 4/6 [2 r.], Ez 18 arg; BiałKat 171, 378v; WujJud 192; WujJudConf 24; BudBib I 361c marg; SkarJedn 402; SkarŻyw 36; ArtKanc L11, LatHar 33, 161, 580; WujNT 52, 292, 556; PowodPr 75; SkarKaz 275b, 381b, Oooo2b, Oooo3b.

»ostateczne karanie« (1): Potym/ iż ieśliby ſię nie dáli vlecżyć/ tedy niemogą vyść onego oſtátecżnego karánia. CzechEp 38.

»karanie Pańskie, od Pana, Pana« = disciplina Domini [szyk 9 : 2] (6 : 4 : 1): Przyyḿcye wdzyęcżnie łáſkáwe od Páná karánye LubPs B2, Sv marg, aa3v; Nie odrzucayże ſynu moy karánia Páńſkiego [correctionem Domini] BibRadz Prov 3/11, I 436b marg, 461; RejAp 47v; RejPos 75v, 127v; SkarŻyw 583; WujNT Hebr 12/5.

»piekielne karanie« (1): iáko z Bożey náuki y z Kanonow świętych/ w pokućie ma być karánie doczeſne/ ktorym piekielnego karánia grzeſznicy vchodzą SkarŻyw 165.

»prawiedliwe karanie« = iusta poena Modrz [szyk 2 : 1] (3): Przytym wnet obráca rzecz ſwą ná niektore okoliczne narody/ biorąc ią z ſpráwiedliwego karánia Páńſkiego y z grzechow ludzkich. BibRadz I 461; ModrzBaz 142v; SkarŻyw 261.

»srogie, ciężkie karanie; srogość karania, w karaniu« [w tym: ciężkie a srogie (1)] = plaga magna PolAnt; supplicium magnum Vulg; gravis poena Modrz [szyk 38 : 8] (30 : 10 : 6 : 1): WróbŻołt 31/10; lecz ty proſſę zdáleká ſtaw przećiwko mnie ſrogoſć káránia twego RejPs 59v, 58, 59v, 145v, 193; Srogie karanie naznacził pan Bog paſterzom ktorzy zlie paſą owcze iego SeklKat H3v, E2v, K3v; MurzHist K; MurzNT 206 marg; GliczKsiąż N8v, P2; LubPs K4v marg, L [2 r.], O2, Y3, ee3v [2 r.]; Leop Soph 1 arg; BibRadz 1.Reg 6/19, I 278d marg, II 19d marg; BielKron 372; BiałKat 51; HistLan F2, F2v; KuczbKat 310; RejZwierc 33v, 260v; RejPosWstaw [413]v, 44; ModrzBaz 142v; rychley by ſobie niemocy y iákiego innego karánia ćięſzkiego życżył/ niſzli by w onych myſlách być miał. SkarŻyw 294, 118, 492 marg; CzechEp 115, 281; NiemObr 179; ArtKanc Q5v, R16y; WujNT Hebr 10/29; PowodPr 10, 26, 75.

»karanie śmiercią« (1): przetoż ſłuſzne karánie nagłą śmierćią z żoną ſwoią z ſrogośći y klątwy vrzędniká kośćielnego Piotrá S. odnioſł. SkarŻyw 535.

»wieczne (a. wiekuiste) karanie« [szyk 9 : 8] (17): MurzHist Q; LubPs Qv marg, Z3v; KrowObr A3, 65; 92v; WujJudConf 24; SkarŻyw 152, 271, 484; ReszList 149; ArtKanc M, M2; Bo w máłych y młodych lećiech/ w máłey cenie poſpolićie wſzyſtko v ludźi bywa: á oſobliwie [...] wiekuiſte karánia złym zgotowáne LatHar 130; WysKaz 25, 31; SkarKazSej 686b. [Cf s. 125 »(do)cześne karanie« GroicPorz d].

»winien karania; winne karanie« (4; 1): O tákowym nie trzebá rozmyſłu długiego/ Iedno iż záwżdy winien karánia ſrogiego. HistLan F2v; Nie wzday mnie z grzechy/ ná winne karánie GrabowSet O4v; WysKaz 22 [3 r.].

»karanie za występki (a. przestępstwo) [czego]« (2): A niebeſprzyczyny tákowa boiazn námię przycbodzi/ bom rozumiał żem bez ſrogiego káránia niemiał być zá wyſtępki ſwoie RejPs 58; BibRadz Ier 22 arg.

»karanie za złość, złościwych« = poena iniquitatis PolAnt (3 : 1): Ktobykolwiek iadł/ odnieſie karánie zá złość ſwoię BibRadz Lev 19/8, Ez 14/10, Apoc 22 arg; GrabowSet R4v.

Szeregi: »karanie albo cierpienie« (1): Bo vcżyc theż potrzebá/ iż dwie ſą rzecży ktore zá grzechem idą: zmázá y karánie álbo ćierpienie. KuczbKat 220.

»gniew i (a, ani, to jest) karanie« [szyk 6 : 3] (9): LibLeg 10/62; SeklKat Xv; GliczKsiąż P2; RejZwierc 188v; Roſkazano nam ábyſmy z Bábilonu vćiekáli/ [...] ieſli chcemy gniewu Páńſkiego y karánia zbáwieni być. WujJudConf 137; CzechEp 414; SkarKaz 610a, b; SkarKazSej 667b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»karanie i karność« (1): KARANIE y kárność. WujNT Zzzzz2.

»kaźń, karanie« (1): á korzeń tych/ co o to niedbáli/ y rodzay wſzyſtek ich/ kaźnią/ karánim/ y niewolą z źiemie głádźi. OrzJan 33.

»karanie abo (i) męka« [szyk 1 : 1] (2): Ten ktory Chryſtuſá ná mękę wydał/ raz go tylko wydał: izali dla tego męki vſzedł y karánia? LatHar 198; WujNT 52. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»nawiedzanie abo (i) karanie« (2): NAwiedzánia y karánia Boſkiego poſtępek. PowodPr 6 marg, 6. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»plaga a (albo, i) karanie« [szyk 8 : 1] (9): KrowObr 194; odeyḿ odemnie plagi á karánia ſwoie [Amove a me plagas tuas] Leop Ps 38/11; RejPos 56; SkarŻyw 479, 490; NiemObr 65; JanNKarGórn G4v; SiebRozmyśl E2v; PowodPr 6.

»pokuta abo (i) karanie« [szyk 2 : 1] (3): Iáwy y Iádámá niepzeklął [!]: ále [...] docżeśne im karánie/ y pokutę tu ná ziemi náznácżył. SkarŻyw 262, 484; SkarKaz Oooo2b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»pomsta, (i, a) karanie; z pomstą karanie« (12; 1): ábychmy wſzyſcy [...] náſládowáli iego iáko Páná ſwego ieſliż chcemy vydź pomſty á karánia LubPs B, dd5v, gg5v; RejPos 74v, 75v, 179; BiałKat 51, 173v; RejZwierc 33v; Niech proſzę odnośi tu/ z pomſtą karánie GrabowSet N, M2v; LatHar 146, 580. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.].

»sąd (a. sądzenie) i (abo) karanie« (6): Iż pan bog ieſt moczny ku ſądzeniu y ku karaniu. WróbŻołt I4v; MurzNT 206 marg; RejAp 47v; SkarŻyw 271, 440; LatHar 669. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»sprawiedliwość i karanie« (2): Wſzákże gdy ich od ſpráwiedliwośći Bożey y docżeśnego karánia wyprośić niemogł/ wolał ie ſam karáć. SkarŻyw 482; SkarKaz 384a.

»srogość a karanie« (1): A ták gdiż to Pánu wolno vcżynić/ tedy też ma y chowa ſobie ludzi tákie/ nád ktoremi okázuie ſrogość ſwą á karánie ſwe RejPos 74.

»karanie a (ani) upominanie (a. napominanie)« [szyk 2 : 1] (3): Nie teſkni ſobie nic moy namileyſzy ſynacżku/ gdy ná cię przydzie karánie á vpominánie Páná twego RejPos 127v; KochPs 75; SkarŻyw 480.

»utrapienie albo karanie« (1): gdźie iáwnie Pan Bog odpuśćiwſzy grzech chce owſzeyki dla záchowánia ſpráwiedliwośći/ áby ſię z nowu nagrodá dźiałá przez iákie vtrapienie álbo karánie docżeśne. WysKaz 28. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»wina i (abo) karanie« (2): Winá ábo karánye zá ſproſność grzechow kthorą Pan záwżdy nád ludźmi zwykł okázowáć. LubPs Y3v marg; WujJudConf 93v.

»karanie i zgromienie« (1): ták Pan Bog miękcżeyſze ſercá/ ſamym kazánim y przykłády [...] twárdſze pogrożenim/ iáko Abimelechá/ Ezechiaſzá: ieſzcże twárdſze/ karánim y ſrogim zgromienim/ iáko tego Apoſtołá/ do pokuty y vpámiętánia przywodzi. SkarŻyw 80.

Wyrażenie przyimkowe: »bez, przez karania« = extra disciplinam Vulg (9 : 1): RejPs 58; BibRadz II 12b marg; Trzebá też to zágrożenie wyłożyc/ że niedopuśći tego Pan Bog áby ludźie grzeſzni przez karánia byc mieli KuczbKat 280; RejPosWstaw 44; WujNT 167, 292, Hebr 12/8; WysKaz 21; SkarKaz 3b; SkarKazSej 703b.
b. W stosunkach między rodzicami i wychowawcami a dziećmi: wymierzanie kary, karcenie, wychowywanie (44): Bo Nero iednego dnia wezrzawſzy na Senekę wſpamiętał na karanie ktore mu z młodu cżynił, á to ſobie tak rozumieiąc iakoby mu tym krzywdę cżinił/ y przykazał mu aby ſobie ſmierć wybrał iakąby nalekcżeyſzą chciał. BielŻyw 143; RejKupSekl a4; BielKom B5; GliczKsiąż E6v, F8, F8v [2 r.], G, G3 [2 r.], G4 [4 r.]; KwiatKsiąż D4v; RejPosWstaw [413]v, [414]v; bo w tey mierże dźieći ſweywoli prágną/ á o karániu y ſłyſzec nięchcą. GórnRozm I4v.

karanie kogo (2): GliczKsiąż F6; (Nie wſtyday ſie) z zakonu Páńſkiego/ y teſtámentu/ y z ſądu vſpráwiedliwić bliźniego [...] y z wielkiego káránia ſynow Leop Eccli 42/5.

karanie czyje [= przez kogo] [w tym: G sb i pron (6), od + G sb i pron (3), ai poss (2)] (11): BielŻyw 169; BibRadz Prov 15/5; ábowięm ſię wzgardzenia y nieuczczenia boyą/ pámiętayąc ná karánia świeże miſtrzowe/ y rodzicow KwiatKsiąż C3; BielSat D2; RejPosWstaw [412]v, [413]v, [414], 42; Ano tym więcey/ bácżne rodźice/ przećiw ſobie pobudzáią: y ćiężſze potym od nich karánié odnoſzą. CzechRozm 226v; SkarŻyw 527; BielRozm 26.

W połączeniu szeregowym (1): Ten tedy obycżay á poſtępek ná tym wſſytkim zaſadzon yeſt/ áby rodzicy nye zápalonem gnyewem/ áni s popędliwą furią/ álbo też z yákim okruthnym á bárzo ſrogim karánim/ á wzbyeránim dzyeći ſwych doglądáli. GliczKsiąż F8v.

W charakterystycznych połączeniach: karanie (bez)mierne (3), stateczne, świeże, ustawiczne, zapαmiętliwe; karanie ścierpiwać; wspamiętać na karanie.

Zwroty: »karanie zasługować« (1): Pánie oycze wyśćie od dźiádowſkiey y prádźiádowſkiey dawney y vtártey wiáry Chryſtuſowey odſtąpili/ á ia od wáſzey nowey odſtąpiwſzy/ żadnego karánia nie záſługuię SkarKaz 44a.

»karanie znaszać (a. odnosić)« (4): Abowiem ſthąd przychodzi/ że y dzyatki tym wſzytkim s podziwieniem ſie przypatrzáiąc/ vcżycielom ſwym tym poſłuſznieyſze być muſzą/ káránie ich ćirpliwie znaſzaiąc RejPosWstaw [412]v, [414], 42; CzechRozm 226v.

Wyrażenie: »ciężkie, okrutne a srogie karanie« (2 : 1): GliczKsiąż F8v; także cięſżkie á vſtáwiczne káránie vmysłową moc znikczemniwa/ y przirodzenia dobrego ſkierki w dziątkach [!] zágáſzywa KwiatKsiąż E4v; CzechRozm 226v.
Szeregi: »karanie i (a) bicie« (2):Mowi thák/ wſſelkye karánye y bicye ma być bez hańbyenya y ſromocenya. GliczKsiąż G4, G4v.

»ćwiczenie a karanie; z karaniem ćwiczenie« (1; 2): Pánny takież máią ſwe koſztowne noſzenie/ Y oſobne od mácior s karániem cwicżenie. BielSat D2 [idem BielRozm]; RejPosWstaw [412]; BielRozm 26.

»gniew i karanie« (1): koſzulę piękną [...] ślepemu odártemv vyrzawſzy go/ dla Bogá dárował: gniewu ſię y karánia mátki o to nieboiąc. SkarŻyw 527. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»karanie a (i) łajanie« [szyk 1 : 1] (2): GliczKsiąż F8v; Potym/ ieſliby śie cżego nieprzyſtoynego dopuśćili/ gdy łáiánia y karánia potrzebá/ żeby dźiećiom dla pieſzcżoty nic nieprzepuſzcżáli. KuczbKat 310.

»karanie a (ale, i, także też) napominanie (a. upominanie)« = correctio et increpatio PolAni [szyk 2 : 2] (4) : Yeſliſz tedy za byałemi głowámi ſyn yego chcyałby ſie nyerządnye myeć/ nyechay go záhámuye karániem yákiem á nápominániem GliczKsiąż P4; BibRadz Prov 15/5; RejPosWstaw [413], 42.

»nauka (a. nauczanie), (i, a) karanie« [szyk 2 : 1] (3): Nauka y karanie obycżaie dobre cżyni BielŻyw 143, 169; BielKom C2v.

»karanie a powściąganie« (1): DAwna y ſthára przypowyesć myędzy ludźmi o karányu á powſcyągányu dzyatek thá vroſlá/ że nigdy dobrego nye biyą áni go trzebá bić GliczKsiąż F6.

»rożdżka (a. rozga) i karanie« (2): Roſzcżká y karánie dáie mądrość/ ále dzyecię ſwowolne ieſt ku poſromoceniu mátce ſwey. RejPosWstaw [413]v; SkarKaz 420a.

2. Upominanie, strofowanie, perswazja; oskarżanie, krytykowanie; powściąganie, hamowanie od złego; obiurgatio Mącz, Calep; castigatio Mącz, Cn; exprobatio BartBydg; reprehensio Mącz (39): OpecŻyw 131; BartBydg 54b; BielŻyw 140; WróbŻołt 37/15, 79/17; pottmi ná tho/ żeć Ewánielia ſwięta/ powiedaná być niemoże/ bes karánia/ iáko Pan Kryſtus powiedział KrowObr C4v; RejWiz 106v marg, Cc6v; BibRadz Prov 9 arg, Matth 18 arg; Mącz 178c, 216c, 369c; Cżłowiek mądry złym s poććiwym karániem ieſt iáko Doktor chorym z łágodnym lekárſtwem. RejZwierc b [idem] 78; BudBib Eccli 20/1; Calep [713]b.

karanie kogo (3): KromRozm II e3v; Vpominki y dáry/ záſlepiáią ocży ſędziam: á iákoby niemy w vśćiech odkłáda karánia ich. Leop Eccli 20/31; Mącz 10d.

karanie przeciw komu (1): Karánie bráterſkie przećiw vpádłym. WujNT Zzzzz2.

karanie czyje [= przez kogo] [w tym: G sb (2), pron poss (2)] (4): bo niedbál nitz na káranijé ludu przechodzącego/ ktory mu zakázowál/ aby za panem Iezuſem niewolál. OpecŻyw [61]v; WróbŻołt cc4v; LubPs ee3v marg; SarnStat 561.

W połączeniach szeregowych (6): Tytuſowi tákyeż nyeco dotyka/ co ku biſkupyemu vrzędowi należy/ około obiránya ſlug koſcyelnych/ vczenya/ nápominánya/ y karánya ludu/ á wyſtrzegánya błędow KromRozm II e3v, i4v; Leop 2.Tim 3/16; Repraehensio, Káránie/ gáńbá/ łáyánie. Mącz 318b, 415c; WujNT 748.

W przeciwstawieniach: »dar, datek ... karanie« (2): áni będę dbał ná łáſkę/ álbo ná nieprzyiaźn czyię/ ná dáry ábo ná karánie czyie SarnStat 561, 554.

W charakterystycznych połączeniach: karanie braterskie (2), poćciwe (2); karanie ludu; potrzebować karania (2); nie moc cierpieć karania; karaniu się poddawać; na karanie nie dbać (3).

Zwroty: »dać karanie z siebie« = stanowić odstraszający przykład (1): Y niepobożnym dáliſmy/ złośliwi/ Karánié z śiebie ZawJeft 18.

»znosić karanie« (1): karnoſci [Ps 118/66]) (koment) czuſz day abym cirpliwie wſzytko znoſił twoie karanie (–) WróbŻołt oo4v.

Wyrażenia: »godny (a. godzien), dostojny karania« = reprehensibilis BartBydg, Mącz; castigabilis, castigalis Mącz (4 : 1): BartBydg 131; Mącz 40c, 318b, 415c; bo tákowy złoſliwy ięzyk/ godzien bywa/ przykrſzego niż ſłowy karánia. GórnDworz P7.

»słowy karanie« (2): GórnDworz P7; Obiurgatio – Słowi karanie. Calep [713]b.

Szeregi: »karanie a przestrzeganie« (1): Iáko wdzyęcżni mamy być karánia á przeſtrzegánia wiernych náucżycyelow. LubPs ee3v marg.

»upominanie i karanie« (1): Dar oſobny w vpommániu y karániu SkarŻyw 310 marg. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.].

3. Męka, udręka; afflictus Mącz (15): przetoż z żoną albo ieſt weſołe á bezpiecżne życie, albo wiecżnie karanie. BielŻyw 53; GroicPorz ll4v; Mącz 130b; Odpuść nam náſze winy. [...] Przez właſne káránie y żáłość náſzę/ wedle ſłow Apoſtolſkich: Gdybychmy ſie ſámi ſądźili/ Pán Bog by nas więcey nie ſądźił. WujJud 234v; KarnNap E2v; SkarŻyw 120, 589, 600.
Zwrot:»podejmować karanie« (1): Próznom záchował ręce w niewinnośći/ Ciérpiałem niewczás/ przenáſzládowánié/ Podéymowałem cáły dźiéń karánié. KochPs 108.
Wyrażenia: »karanie ciała, cielesne« [szyk 3 : 1] (3 : 1): Bacż tu cżterzy duchowné roboty/ ktoreé ſie ſpolem ſpomágaią. Oſobné mieſſkanié/ modlitwa/ poſt/ a ciala káranié. OpecŻyw 37; Ci máią w opiece ſwey ſzpital pielgrzymow/ de lá ſkalá [...] y wiele dobrych vcżynkow/ ÿ chwálebnych świętych zwycżáiow ſwych/ w nabożeńſtwie y w iáłmużnách/ y karániu ćieleſnym/ máią. SkarŻyw 460, 86, 558.

»bez miłosierdzia karanie« (1): Były drugie Compánije/ ktore też wſzyſtkie chodźiły/ á drugie ſię powrozámi ſiekły/ á drugie żeláznymi łáncuchámi záprawdę bez miłoſierdźia dobrowolne karánie prziymuiąc ReszList 162.

Szereg:»karanie albo boleść« (1): Ten żadnego karania albo boleſci ſobie nic nie ważył BielŻyw 101.
4. Karność; disciplina Mymer1, BartBydg, Cn (3): Disciplina. Czucht Karanie. Mymer1 9; BartBydg 43.
Szereg: »groza a karanie« (1): Y proſſę áby wzruſſił iákiego człowieká żywotá cnotliwego/ ktory by wgrozie á wkárániu chował mnie RejPs 209.

Synonimy: 1. groza, kaźń, pomsta, wina; a. nawiedzanie, plaga, pokuta; b. ćwiczenie, gromienie, łajanie, nauka, powściąganie, uhamowanie; 2. fuk, fukanie, fulminacyja, łajanie, przestrzeganie, strofowanie, uhamowanie, upominanie, wodza; 3. utrapienie; 4. dyscyplina, groza, kaźń, posłuszeństwo.

Cf 1. KARA, KARAĆ, KARNOŚĆ, 1. NIEKARANIE

MM