[zaloguj się]
[pdf]

NIESŁYCHANY (179) part praet pass impf

niesłychany (177), niesłychan (2).

W pisowni łącznej (161), w rozłącznej (18).

e jasne. ◊ W formach złożonych a jasne (w tym 5 r. błędne znakowanie). ◊ W formach niezłożonych: -å- (1) RejAp, -a- (1) Prot.

Fleksja
sg
mNniesłychany fNniesłychanå, niesłychana, niesłychan(a) nNniesłychan(e)
Gniesłychanego Gniesłychanéj Gniesłychanégo
D Dniesłychan(e)j, niesłychanyj D
Aniesłychany Aniesłychaną Aniesłychan(e)
Iniesłychanym, niesłychanem Iniesłychaną Iniesłychanym
L Lniesłychan(e)j, niesłychanyj L
Vniesłychany Vniesłychanå Vniesłychan(e)
pl
N m pers niesłychani
subst niesłychané
G niesłychanych
D niesłychanym, niesłychan(e)m
A subst niesłychané
I m niesłychanemi
f niesłychan(e)mi, niesłychanymi
L niesłychanych

sg m N niesłychany (15). ◊ G niesłychanego (4); -égo (2), -(e)go (2). ◊ A niesłychany (7). ◊ I niesłychanym (2) MurzHist, SkarŻyw, niesłychanem (1) GórnTroas. ◊ V niesłychany (1). ◊ f N niesłychanå (28), niesłychana (2), niesłychan(a) (3); ~ (attrib) -å (28); ~ (praed) -a (2). ◊ G niesłychanéj (8); -éj (1), -(e)j (7). ◊ D niesłychan(e)j (2) LeovPrzep, SkarŻyw, niesłychanyj (1) MurzHist. ◊ A niesłychaną (13). ◊ I niesłychaną (6). ◊ L niesłychan(e)j (2) KrowObr, GórnDworz, niesłychanyj (1) MurzHist. ◊ V niesłychanå (1). ◊ n N niesłychan(e) (7). ◊ G niesłychanégo (6); -égo (1), -(e)go (5). ◊ A niesłychan(e) (6). ◊ I niesłychanym (3). ◊ V niesłychan(e) (2). ◊ pl N m pers niesłychani (2). subst niesłychané (11); -é (3), -(e) (8). ◊ G niesłychanych (5). ◊ D niesłychanym (1) LeovPrzep, niesłychan(e)m (1) ModrzBaz. ◊ A subst niesłychané (29); -é (9), -(e) (20). ◊ I m niesłychanemi (2); -ęmi (1), -(e)mi (1). f niesłychan(e)mi (3) Leop, PaprUp, LatHar, niesłychanymi (2) SkarŻyw, CzechEp. ◊ L niesłychanych (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVII w.

1. Którego się nie słyszy, nie dochodzący do uszu, do słuchu (1): Złość/ co widźim niewidną/ ſłyſząc nieſłycháną/ Ma bydź od nas zdáléká záwſze omiiáną GosłCast 35.
2. O którym się nie słyszy, nie słyszało, nie dochodzący do wiadomości; nie zdarzający się, niebywały, niespotykany, nieznany; inauditus Vulg, Mącz, Modrz, Calag, Calep, Cn; immemoratus Calep, Cn; non auditus, exemplo carens Cn (178): Mącz 20a; GórnDworz O2; GrzegŚm A2v; Calag 524a; Napráwił ſługę ſwego [...] ktory y imię/ y prżezwiſko nieſłychane ſobie dawſzy [...] podnioſł pozew GórnRozm F2v; Calep [507]b; Wyſzli z procámi do nich źli Cinamolgowie/ Y z Saſzorámi nieſłycháni Nizykaſtowie. KmitaSpit C4; A ktoż kiedy o tákiey miłośći y cudách ſłychał? (marg) Nieſłychána miłość/ ćiáłem właſnym karmić. (–). SkarKaz 159a; Ná ćię záś nie nowégo/ nic nieſłychánégo Nád inſzé niepádło. GosłCast 34.

niesłychany u kogo (5): BielKron 359v; Krol Niniwſki/ ze wſzytkimi poddánymi/ pokutą v Pogan nieſłycháną [...] gniew Páńſki vbłagáiący. LatHar [+10]v; WysKaz 39; SkarKazSej 700a [2 r.].

niesłychany za kogo (2): Widzę że ſię ſzkodliwſza z ſtáłá dźiś odmiáná/ Ktora zá Przodkow wáſzych byłá nieſłycháná. Prot A2: GórnRozm H4.

niesłychany komu, czemu (8): Leop *B2; BielKron 338v, 359v; zmyſlili onego Bogá Iſtność nie słychánego Prorokom/ y Kryſtuſowi/ y Apoſtołom GrzegRóżn F2; LeovPrzep H2v; Nie ieſt y tho trudno/ zá góry/ zá morze iácháć/ álbo poſłáć po rzeczy rózne/ po korzenie/ po drzewá/ po owoce/ albo ich ſoki/ tym kráiom w których ſye rodźi [posyłający] nieſłycháné Oczko 2; ArtKanc A7v; miáſto Doktorow Zydowſkich/ kśiężą álbo zakonniki; miáſto kielichá/ czáſzę ábo kubek: y inne tym podobne terminy ſtárym Chrześćijánom nieſłycháne wnoſzą [heretycy] WujNT przedm 8.

niesłychany miedzy kim (1): Dziwnać to rzecz, NMP zaprawdę a niesłychana na świecie miedzy dobremi á utciwemi ludźmi. DiarDop 99.

niesłychany o kim (1): iż gdy ſye Máćicá ná káżdy Mieſyąc nieſoczy/ płoduſye żadnego ſpodźiewać nie trzebá/ bo tho o żadney rzecz nieſłychána/ áby ktora po przeſtániu pław mieſyęcznych poczęłá SienLek 108v.

W połączeniu z określeniem czasu [w tym: przedtem (a. przedtym) (19), nigdy (17), od dawnych wiekow (1), dotychmiast (1), jeszcze (1), pierwej (1), zdawna (1) [w tym: przedtem nigdy (4), nigdy przedtem (4)]] (35): [kometa] ktora ſie obraczała nad rzeką Thanais [...] przyſcie Tatarow znamionuiącz przed tym nigdy nieſłychanych [gens Thartarorum in illam diem ignota Miech] MiechGlab 2, 4; bácząc nie pochybną a nigdy przedtem niesłychaną kaśń bożą/ o ktorą go ſwęmi radami przyprawili MurzHist E, Kv, Vv, V3v; KrowObr 171 v; przyſzłá iuż zá náſzego złego wieku/ nieſłychána przed thym przewrotność ludzka/ ktora prawdę w fáłſz/ á Práwo w potwarz obroćiłá OrzRozm E2; BielKron 359v [2 r.]; OrzQuin B2; s przerzeczonego złączenia Plánetow/ powiádam przyść náukam ſubtilnym/ y dźiwnym/ y dotychmiaſt ná świećie nieſłychánym.LeovPrzep D, H2v; RejAp Ff5; GrzepGeom B3v; GrzegŚm A2v; Dźiwna rzecż/ że ſie ták tey nowey wáſzey przyſądzáney y pocżytáney Spráwiedliwośći/ przedtym nigdy nie ſłycháney trzymaćie WujJud 95v; CzechRozm 26v; Tám głos páńſki przedtym nieſłychány/ Oycem náſzym ieſt podany KochPs 122; Wielka ćierpliwość twoiá/ y koroná chwálebny Pietrze ſ zwierciádło pokory od dáwnych wiekow nieſłycháney. SkarŻyw 473, 113, 583; CzechEp 300, 333; ArtKanc A7v, C; OrzJan 21; LatHar 476; WujNT 726; WysKaz 39; rozśiały ſię ná świát Clirześćiáńſki bluznierſtwá przed tym nieſłycháne/ przećiw Bogu w Troycy iedynemu PowodPr 33; GosłCast 67; SkarKazSej 681b. Cf niesłychany za kogo.

W połączeniu z określeniem miejsca [w tym: na (w) świecie (4), w Polszc(z)e (3), w Koronie (1), w kościele (1), w krolestwie [czyim] (1), w narodzie [jakim] (1), w ziemi [czyjej] (1); nigdzież (1)] (19): tenci był vpad Ruſki, nigdy w ich ziemi nieſłychany [in terris Russiae nunquam auditum est], y ta pierwſza poraſzka od tatarow. MiechGlab *2v; DiarDop 99; OrzQuin B2; LeovPrzep D; Gdyż nam tákową ſztucżkę nadobną wypráwił [M. Rej], Ktora w Polſkim narodzie nigdy nie ſłychaná RejAp [Ff5]; GrzegŚm A2v; rácżćie to obácżyć/ żeć to nowa prawdá á w Polſzce nieſłychána: ktorąśćie teraz dopiero zácżęli wyznáwáć. WujJud 10; Iad to był [...] w świećie nie ſłychány/ Od rozgniewánych bogów ná Troią poſłány. GórnTroas 63; WujNT 726; WysKaz 39; Co to zá obyczay powołánia y łáſki tego P. Bogá náſzego? Nie ſłychány nigdźież SkarKaz 518a, 421b; Nowego Chryſtuſá/ nową á w koronie nigdy nie ſłycháną náukę przynoſzą. SkarKazSej 681b. Cf niesłychany u kogo; miedzy kim.

W połączeniach szeregowych (7): LeovPrzep D; Bo to dźiwna/ nowa/ á nieſłychána probá/ od was niedawno wymyślona. WujJud 129v, 95v; SkarŻyw 113, 583; powiáda rzeczy dźiwne/ nowe/ nieſłycháne/ trudne/ y rozumieniu ludzkiemu niepoięte SkarKaz 417a; Nieſłycháne v wſzytkiego Chrześćijáńſtwá/ niezbożne/ nieludzkie/ y tyráńſkie/ nie práwo ále bezpráwie. SkarKazSej 700a.

W przeciwstawieniu: »utarty ... niesłychany« (1): Pytáć go kazali/ cżemu vtártą drogą świętych Oycow nie idzie/ á inney nie ſłycháney vżywa? SkarŻyw 30.

W charakterystycznych połączeniach: niesłychany(-a, -e) człowiek (ludzie) (2), droga, imię, lud (2), nauka (2), obyczaj, odmiana, (2), prawda, przezwisko, przykład, tajemnica, termin, wiara (2).

Fraza: »(jest) rzecz (nigdy) niesłychana« = res inaudita Modrz [w tym: zdaniem podmiotowym [w tym: aby(3), że (1)] (4)] (10): RejKup h5v; MurzHist Kv; DiarDop 99; SienLek 108v; GrzepGeom B3v; Nieieſtći to rzecż nowa/ áni też niesłychána [Non est novum hoc, nec inauditum/] że prawdá nienawiſna y gorzka ieſt y záwżdy byłá/ tym ktorzi śię cnotámi máło báwią. ModrzBaz 29, 92v; fortylu/ ktorego ná Seymie vżywáią zbrodniowie [,.,] álleguiąc chorobę. Nieſłychána to byłá rżecz zá pierwſzych dawnych Krolow. GórnRozm H4; WujNT 726; SkarKaz 159a.
Wyrażenia: »w języku [czyim] niesłychany« (1): A mam zá to/ że to piſánié moie W. M. ſye będźie podobáć: ponieważ ieſt rzecz nowa/ á w ięzyku náſzym przedtym nieſłychána. GrzepGeom B3v.

»rzecz niesłychana« [szyk 5:1] (6): Inauditus, Niesłychány/ Inaudita res, Niesłychána rzecz. Mącz 20a; SkarJedn 192; Oglądáły ty ocży moie rzecży dziwne/ nigdy nieſłychane [!]/ áni ták dalece ſpodziewáne. SkarŻyw 113, 30; ArtKanc A7v; SkarKaz 417a.

Szeregi: »dziwny a niesłychany« (1): DiarDop 99 cf niesłychany miedzy kim. [Ponadto w połączeniach szeregowym 4 r.]

»nieznajomy a (i) niesłychany« (2): lud przed thym nieznaiomy nikomu w onych kráinách á páńſtwu Rzymſkiemu nieſłychány BielKron 338v; WujJud 262.

»(nie) nowy, (a, ani, i) niesłychany« = novus atque(et) inauditus Vulg, Modrz [szyk 20:2] (22): OpecŻyw 91; RejKup h5v; MurzHist Kv; A iż ieſtze na then tzás wiele ludzi bogoboynych tey ſwiątośći/ zá Bogá chwalić niechćieli [...] Przeſto [...] Papieſz vſtáwił/ áby wſzyſcy ludzie pod duſznym zátrácenim tey nowey y nieſlycháney Swiątośći vżywáli KrowObr 86, 86; Leop Esth 16/13; GrzepGeom B3v; WujJud 10; CzechRozm 26v; chybá żeby byłá rzecż iáka nowa á niesłychána; ktoraby y v ſądow nigdy niebywáłá/ y w práwiech niebyłá opiſána. ModrzBaz 92v, 29, 121, 137; SkarJedn 192; Przynieśćie mu nową pieśń/ nową/ nieſłycháną/ Trąbćie mu w głośną trąbę miedźiáną. KochPs 45; SkarŻyw 30, 493; Inauditus, Non auditus, novus ‒ Niesłichany, nowy. Calep 517b; OrzJan 21; WysKaz 39; GosłCast 34; SkarKazSej 681b. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»niesłychany ani widany« (1): zniewalał [szatan ludzi]: á to zwierzchnim nahożeńſtwem: y wymyślnemi ceremoniámi/ y rozmáitymi przydatkámi/ przedtym nigdy nieſłychánymi/ áni widánymi CzechEp 333.

»znakomity a niesłychany« (1): Cypryan záſyę powiáda/ zá pięć y zá dwádźieśćiá lat przyść dniowi ſądnemu/ álbo iákiey znákomitey á ludźiom ieſzcze nieſłycháney odmiánie. LeovPrzep H2v.

a. Nadzwyczajny, przechodzący ludzkie wyobrażenie; atrox, insatiabilis Mącz; admirabilis, inauditus Calep (101): RejPs 60v; Wktoryito niesłychanyi nędzy/ duſznyi y cieleſnyi/ gdy go oni przyiaćiele iego virzeli MurzHist E; bo ſię rozwalą gory/ zamki vpádną/ y káżdy mur obáli ſię ná ziemię, (marg) Tymi słowy oznáymuie ſpuſtoſzenie niesłycháne. (–) BibRadz Ez 38/20; OrzRozm T; BielKron 370; Mącz 19c; RejAp 132; A to coś w.m. o tey tám nieſłychánéy powſcięgliwośći Alexándrá wielkiego y Scipioná powiedział/ prawdá ieſt/ iż w they mierze ieſth ie przecż chwalić GórnDworz Aa4; Nie mowią thu/ day mu dwoie imię Woyciech Piotr/ Bártoſz Marćin/ ábo inemi nieſłychánemi wymyſły. Ale iey powiedáia [!]/ day mu imię z dawná zwycżáyne z domu powinowátych twoich. RejPos 297; Miáſto dżdżá z niebá pádał grad kámięniſty/ A z grádem nieſłychány wicher ogniſty. KochPs 159, 114, 161, 189; O dziwny robotniku: o niaſłychány do roboty Iozephow towárzyſzu: tyś vrobił niebo y ziemię y co ná nich ieſt/ a tak ſię ná náſz przykład pokornie iáko ieden rzemieśnik vbogi/ poniżaſz. SkarŻyw 245, 162, 242, 243; CzechEp 320; KochFr 125; ArtKanc B2; PaprUp I2v; GosłCast 19, 56, 63, 65, 73.

W połączeniach szeregowych (2): ná wſzyſtkie ſtrony/ y wſzelákim ſpoſobem wielką nieſłycháną/ dziwną y nie wyſłowioną miłośćią. CzechRozm 58v; SkarKaz 418a.

W charakterystycznych połączeniach: niesłychana(-y, -e) bajka, cnota, dobrotliwość, drogość, glod, miłość (2), nabożeństwo, nauka, nędza, płodność, pokora, posłuszeństwo, powściągliwość, przygoda, przypadek, sprawa, spustoszenie, świątość (2), tajemnica, trwoga, uczynek, wcielenie, wolność, wstyd, wymysł, wyrok.

Fraza: »(jest) rzecz niesłychana« [w tym: ze zdaniem podmiotowym: aby (2)] [szyk zmienny] (4): bo ona ſama [Maryja] matką bożą ij panną byla/ tzo rzecż ieſt nieſlychaná. OpecŻyw 2v; DiarDop 99; wſzákże [Abraham] nie mowił ták: nieſłychána rzecż/ áby oćiec miał zábić ſyná ſwego. SkarŻyw 285; StryjKron 125.
Wyrażenia: »bluźnierstwo niesłychane« (3): KrowObr 190; ále wſzytkie Papieże co ich było od tyśiącá lat/ (co ieſt bluznierſtwo nieſłycháne/ y wielka krzywda Boża) Antychriſtem onym przednieyſzym vczynić chcą [heretycy] WujNT 716; PowodPr 33 marg.

»cuda, dziw(y) niesłychane(-y)« [szyk 6:3] (6:3): Czorka matka oyttzowi/ ocietz iey ſynácżkiem/ dziw to ieſt nieſłychany bog ſie ſſtál cżlowiekiem OpecŻyw 17; Ná królá náwiódł cudá nieſłycháne/ Trapiąc ſámego/ y iego poddáné. KochPs 198, 117, 161, 210; SkarŻyw 363, 490; Ani Hektor pod Troia oktorem powiedaia nieſlichane dziwi PaprUp F3; GórnTroas 36.

»niesłychana(-e) liczba, moc, roje« [szyk 2:1] (1:1:1): Gdźieś [...] Więźniów zacnych náwiązał/ nieſłycháną plonu Moc wypędźił KochJez A3v; iáko płodnych pſczół nieſłycháné roie Okłádły [...] miodem śćiány twoie. KochFr 77; Nioſę/ złości ſwych/ licżbę nieſłycháną. By mnie/ z mego bizemięniá/ Twa lutość wybáwiłá GrabowSet Sv.

»męstwo niesłychane« (2): A kto ſie męcżennikow świętych niezwyćiężoną ku Bogu miłością y męſtwem nieſłychánym nie zbuduie? SkarŻyw A3v; PaprUp C2.

»nad zwyczaj niesłychany« (1): Nád zwyczay nieſłychána ćiężka rzecz przypádłá. GosłCast 64.

»niesłychana nowina« [szyk 1:1] (2): Nieſłychána nowiná vſzy áż przeniká. GosłCast 50, 21.

»niesłychany obyczaj, sposob« (1:1): Ktory śie [...] prawdy pańſkiéi zaprzáł/ i dla tegóſz ieſt na ſtrach światu niesłychanym obyczaięm ſkarán. MurzHist kt, Bv.

»niesłychane(-a) okrucieństwo (a. okrutność), męki, plagi, uciśnienie« [szyk 9:3] (6:4:1:1): BielKron 319v; Insatiabilem crudelitatem exercere, Nieſlicháną okrutność ſtroyić. Mącz 69c, 69d; RejPos 248; doſyć vdręczenia z ludem ſwym miał/ zá grzéch niepoſłuſzeńſtwá: iż y thu plagi nieſłycháné/ ná oſtatek gárdło dáć muśiał BiałKat 168v; KwiatOpis C4v; Myśl náćieſzywſzy/ páſą oczy ſwoie/ Ná nieſłycháné patrząc męki moię. KochPs 31; áby iego bráćiey krzywdy y nieſłychánego vćiśnienia nie cżynił SkarŻyw 490, 47, 601; Więc práwá łáſkáwe máćie/ á ludźie pod tem prawem żyiąc/ okrućieńſtwá nád ſwą bráćią nieſłychánego vżywáią. GórnRozm D3; LatHar 291.

»niesłychana(-y) pompa, zbytek« (1:1): zyſki ſtąd odnoſzą: z ktorych záśię nieſłycháne zbytki ſtroią. PowodPr 18; Ale więc naywiętſzy y nam właſny zbytek ieſt/ w nieſłychánych nád właſny domowy doſtátek pompach: iáko pocżtach/ woźnikach/ káretach/ páchołkach/ bárwach/ ſtroiach koſztownych PowodPr 70.

»niesłychana rzecz« [szyk 7:2] (9): BielKron 173; GórnDworz Xv; Bo tám nieſłycháną rzecż náturá ſpráwiłá RejZwierc 248; SkarŻyw 341; Paradoxa Latine admirabiia, inaudita et quae sunt praeter opinionem ‒ Dziwne a niesłichane rzeczi. Calep [753]b; SkarKaz 417b, 418a, 581a; GosłCast 64.

»niesłychana szkoda, utrata« [szyk 2:1] (2:1): Tákże też Páná Ianá Stárzechowſkiego Woiewody Podolſkiego/ nieſłycháną vtrátą iáko táko tu w Ruśi przećiwko Tátárom/ y nieprzyiaćielom innym ſtoimy. OrzRozm N4; SarnStat 906; ſwowolne Kozáctwo/ ktore nam ſámym po te látá nieſłycháne ſzkody czyni VotSzl B3.

»niesłychane(-y, -a) złości, grzech, gwałt, sprosność, swawola, wszeteczeństwo« [szyk 6:3] (4:1:1:1:1:1): BielKron 234; iáko możeſz nędzny oycże do ták wielkiey á nieſłycháney przećiw prawu y przyrodzeniu ſproſnośći/ przywodzić myśl ſwoię SkarŻyw 487; Ták długo Niemcy w Inflanćiech paſtwili ſię nád vbogą Szláchtą/ nád poddánemi/ ták długo płodzili nieſłycháne grżechy GórnRozm Dv; iáko teras ſwawolá nie ſłychána naſtáłá GórnRozm M, D3, H3v; Obatzcie ieno ow Decret Paniey Wlotkowey ſtemi ktorzi iei gwalt nieſlichani wnoci vtzinili PaprUp Lv; Będźie cżytan regeſtr złośći nieſłychánych. Tám hufy Anyelſkie/ wyſtępki vznáią GrabowSet V3v; OrzJan 21.

Szeregi: »ciężki a niesłychany« [szyk 2:1] (3): z humieli śię niewymownie wſzyścy nie tilko tak cięſzkiei a niesłychanyi przygodźie MurzHist O; StryjKron 26; GosłCast 64.

»dziwny, (a, i) niesłychany« [szyk 9:1] (10): Albowiem ma [magnes] dziwną j nieſlychaną mocz: żelazo k ſobie ciągnąć. FalZioł IV 55d; MurzHist Tv; DiarDop 99; RejPos 248; KochPs 69; CzechEp 302; co tych v was ieſt [zuchwalców]/ ktorży wiedząc że poimáni bydź nie mogą/ áż iure victi, broią dziwne á nie ſłycháne złośći GórnRozm H3v, D3; PaprUp I4; Calep [753]b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»niesłychany i (ludziom) niepodobny« (2): iſz on cudá nieſłycháne y ludziom niepodobne/ nád chorymi y vmárłymi cżyniąc/ wiele ludzi do náuki ſwey [...] przyćiągnął. SkarŻyw 363; Ták rzeczy wielkie/ ták należyte zbáwieniu náſzemu/ ták nieſłycháne y niepodobne. SkarKaz 418a. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»niesłychany i niewysłowny« (1): iż téż przebieżawſzy tym nieſłychánym y niewyſłownym zbytnim wſzeteczenſtwem ſwoim/ wſzyſtkié wſtydu y czyſtośći inſzych táiemnice OrzJan 21.

»niezgodny i niesłychany« (1): Spoiłeś we mnie dwie niezgodne y nieſłycháne rzeczy/ máćierzyńſtwo z pánieńſtwem. SkarKaz 581a.

»niezwykły, niesłychany« (1): Iáko cudá niezwykłe/ cudá nieſłycháné [Bóg] W Aegypćie okázował KochPs 117.

»obrzydliwy i niesłychany« (1): y v Pogánow to ieſt rzecz obrzydliwa y nieſłychána/ áby miał oćiec corkę poymowáć. StryjKron 125.

»okrutny a niesłychany« (1): Tetri cruciatus, Okrutne á Niesłycháne męki. Mącz 69d.

»srogi a niesłychany« (2): kiedyć tá/ ma ten wyſtęp zá rzecż thák ſrogą/ á nieſłycháną/ rzecż pewna/ iż nigdy zgrzeſzyć nie pomyſli. GórnDworz Xv; SkarŻyw 478.

»straszliwy a niesłychany« (1): záprawdę ſtráſzliwe á nie ſłycháne rzecży w tym kościele ſwiętym zdawná ſie tocżą/ trzeba ſie obawáć/ áby to wſzem nam złym ſie kiedy nie odpłáćiło. BielKron 173.

»wielebny i niesłychany« (1): áby zwielką powagą/ nábożeńſtwem/ klękánim/ pozdrawiánim/ thę wielebną/ y nieſlycháną Świątość/ záklináli KrowObr 86.

»(tak) wielki a (i) niesłychany« (5): bogoboynoſc niewymowna ktora z nabożeńſtwa wielkiego á nieſlychanego/ y też z pokory znamienitey pochodziła WróbŻołtGlab A2v; Wierny y mądry ſługá/ ktorego Pan poſtáwił/ ná ták wielkie á nieſłycháne poſługi SkarŻyw 245, 487, 490; SkarKaz 515a. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»niesłychany i wymyślny« (1): pogroził mu [Maksymijan Lucyjanowi] iſz go nowymi á nie ſłychánymi y wymyſlnymi mękámi mordowéć miał. SkarŻyw 47.

»wysoki a niesłychany« (1): ná wyſokie ſię/ á nie ſłycháne poſłuſzeńſtyvo y zárzecżenie woley ſwey/ y vmartwienie miłośći ſwey y żądzey ku dziećięćiu/ wynioſł [Abraham]. SkarŻyw 286.

α. W funkcji rzeczownika: »niesłychana« = rzecz niesłychana, niezwykła, zdumiewająca (1): owa beli zapanowania ich aurea ſecula nieſlichana to bela zatich wſzitkich wiſzſzey pomienionich Panow PaprUp D.

Synonimy: 2. niebywały, nieznany, nowy; a. cudowny, dziwny, niedościgniony, niepodobny, niepospolity, niewymowny, niewysłowiony, niewysłowny, niezmierny, niezwyczajny, niezwykły, osobliwy, osobny.

Cf NIESŁUCHANY, [NIESŁYSZANY], 1. [NIESŁYSZNY], SŁYCHANY

KK