« Poprzednie hasło: NIEZMIERNOŚĆ | Następne hasło: [NIEZMIERZANY] » |
NIEZMIERNY (169) ai
niezmierny (168), niezmirny (1) KwiatKsiąż.
W pisowni łącznej (162), w rozłącznej (7).
Pierwsze e jasne; -er- (22), -ér- (1); -er- : -ér- MurzHist (7:1).
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | niezmierny | f | N | niezmiernå, niezmiern(a) | n | N | niezmierné |
G | niezmiernégo | G | niezmiernéj | G | niezmiern(e)go | |||
D | D | niezmiernéj | D | |||||
A | niezmierny | A | niezmierną | A | niezmierné | |||
I | I | niezmierną | I | niezmiernym | ||||
L | L | niezmiern(e)j, niezmiernyj | L | niezmiernym | ||||
V | V | niezmiernå | V |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | niezmierni |
subst | niezmiern(e) | |
G | niezmiernych | |
A | subst | niezmierné |
I | f | niezmiern(e)mi, niezmiernymi |
sg m N niezmierny (25). ◊ G niezmiernégo (5); -égo (1) GosłCast, -ego (1) MurzHist, (-e)go (3). ◊ A niezmierny (2). ◊ f N niezmiernå (14), niezmiern(a) (2). ◊ G niezmiernéj (26); -éj (1), -(e)j (25). ◊ D niezmiernéj (4); -éj (1), -(e)j (3). ◊ A niezmierną (29). ◊ I niezmierną (10). ◊ L niezmiern(e)j (1) LatHar, niezmiernyj (1) MurzHist. ◊ V niezmiernå (3). ◊ n N niezmierné (8); -é (2), -(e) (6). ◊ G niezmiern(e)go (3). ◊ A niezmierné (5); -é (1), -(e) (4). ◊ I niezmiernym (1). ◊ L niezmiernym (1). ◊ pl N m pers niezmierni (1). subst niezmiern(e) (2). ◊ G niezmiernych (7). ◊ A subst niezmierné (15); -é (3), -(e) (12). ◊ I f niezmiern(e)mi (3) MurzNT, WerGośc, LatHar, niezmiernymi (1) ModrzBaz; ~ -ęmi (1), -(e)mi (2).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.
niezmierny w czym (7): báć śię go iako oica i pana ẃmiłośierdziu [!] i ſprawiedliwości niezmiernego. MurzHist B2v; Boś ty yeſt Bog ſpráwiedliwy w dobroći nyezmierny LubPs aav, N, Q, T2; KarnNap A4; Bóg náſz/ bóg wielkiéy śiły/ wielkiéy możnośći/ Niepoięty/ niezmierny w ſwoiéy mądrośći. KochPs 213.
W charakterystycznych połączeniach: niezmierny(-a, -e) błąd, boleść (9), bostwo (2), brzuch, chciwość (2), ciężkość, cnota, cud, czas, dobroć (dobrota, dobrotliwość) (10), dobrodziejstwo, dzięka, frasunek, głębokość (głębia) (3), gniew, gorzkość, katowanie, koszt, litość (lutość) (6), łaska (13), łzy, mądrość (3), męka (2), miłosierdzie (7), miłość (12), moc (5), morze, opatrzność, paszczęka, porażka, potwarz, praca (3), pragnienie, przepaść, przewrotność, radość, rozpustność, rzecz, rzeka, sąd, sen (spanie) (2), smętek (smutek) (3), sprawiedliwość (2), suchość, swawola, swowoleństwo, szczodrobliwość, szczodrota, szerokość, szkoda (5), świątobliwość (2), tyraństwo, utrata, wesele (2), wieczność, wychwalanie, wydatek, zasługa (2), zbytek (3), złość (3), żal (żałość) (4); niezmierny w chwale, w dobroci (3), w łasce, w mądrości, w miłosierdziu.
»niezmierna wieczność« (1): A by kto Neſtorowéy doczekał ſtárośći/ Co to ieſt przećiw onéy niezmiernéy wiecznośći? KochFrag 50.
»niezmierna wielkość« [szyk 2:1] (3): Kośćioł w Efeźie w Grecyey bogini Diánie poświęcony (marg) Koſćioł Dyány. (‒) niezmierney wielkośći BielKron 269v; KuczbKat 381; LatHar 287.
»wieczny a niezmierny« (1): od ſámego Bogá/ ktory yeſt doſkonáła mądroſć wyeczną á nyezmyerną mocą złączoná KromRozm II bv.
»(barzo) wielki, (a, i) niezmierny« [szyk 6:2] (8): dla tego wielkie á niezmierne dzięki [immensas gratias] dawam wſzytkiego okręgu ſwiátá ſtworzycielowi. HistAl M7; LubPs ff3; Mącz 166a, 219d, 397b; KochJez B3v; Immensus – Barzo wielky, niezmierny. Calep [507]b; SiebRozmyśl Kv.
Synonimy: nieprzebrany, nieskończony, niesłychany, niewymowny, niewypowiedziany, niewyprawny, niewyrzeczony, niewysławiony, niewysłowiony, niewysłowny, niezliczny, niezliczony, ogromny, wielki.
Cf BEZMIERNY, [NIEZMIERZANY], NIEZMIERZONY, ZMIERNY
JB