[zaloguj się]
[pdf]

ODDZIELAĆ SIĘ (13) vb impf

sie (10), się (3).

o oraz a jasne, e pochylone.

Fleksja
inf oddziélać się
indicativus
praes
sg pl
1 oddziélåmy się
2 oddziélåsz się
3 oddziélå się oddziélają się
praet
sg pl
3 m oddziélåł się m pers
n subst oddziélały się
imperativus
sg
2 oddziélåj się
conditionalis
pl
3 m pers by się oddziélali

inf oddziélać się (1). ◊ praes 2 sg oddziélåsz się (1). ◊ 3 sg oddziélå się (2). ◊ 1 pl oddziélåmy się (1). ◊ 3 pl oddziélają się (2). ◊ praet 3 sg m oddziélåł się (1). ◊ 3 pl subst oddziélały się (1). ◊ imp 2 sg oddziélåj się (1). ◊ con 3 pl m pers by się oddziélali (1). ◊ part praes act oddziélając się (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Przestawać się stykać lub być razem; separari Vulg (6):

oddzielać się od czego (1): Zchyláią ſie do płodu/ y rodzą/ y ryk niemáły wypuſſcżáią. Oddziela ſie od nich płod ich/ á odchodzi ná páſtwę Leop Iob 39/4.

Przen: Sprzeniewierzać się Bogu (2):
Zwrot: »oddzielać się od Pana, Boga« [szyk zmienny] (1:1): RejPos 79v; kośćioł chce mieć kápłany nie żonáte áby ſię od Bogá nie oddzieláli WujNT 596.
a. Oddalać się, odchodzić; dividere Vulg (3): Zátym ſámych ſzesći piorek widziałem iſz ſię dwie oddzieláły y zoſtáwowáły pod głową ktora byłá ſpráwey ſtrony. BudBib 4.Esdr 11/24.

oddzielać się od czego czym (1): Ná woynie bydz delatorem y Corriceuſem, ktoby chorągwie ſwéy nie pilnował, oddziéláiąc ſie od woyſká ſtaniém. SarnStat 476.

Przen [od czego] (1): O nędzna owiecżko á nędzny cżłowiecże/ cżemu ná tho nie pomniſz/ po iákim głuchym leſie tu chodziſz w tym mizernym żywocie zá tym ſwiętym páſterzem ſwoim? cżemu ſie oddzyelaſz od ſtádá iego/ zá márną obłędliwoſcią ciemnego á głuchego láſá tego? RejPos 168v.
2. Odstępować od jedności kościelnej [w tym: od kogo (3), od czego (2)] (5): iż ſye [kościół Nowacyjana] od Korneliuſá porządnye obránego papyeżá oddźyelał KromRozm III F5; mamy ſobie zá brácią ony Koſcioły/ y nie oddzielamy ſie od nich SarnUzn G8; SkarJedn 350.
Zwrot: »od jedności Kościoła, od krześcijaństwa się oddzielać« (1:1): Tym [biskupom i kapłanom] ktorzy nád nimi [mnichami] z porządku koſcyelnego władzą máyą/ przyſtoy tákye [...] powſcyęgáć/ y karac [...]. Ale tym ktorzy nád nyemi przełożeńſtwá nyemáyą/ káráć tákich nye przyſtoi [...]: Ani dla nich od yednoſci koſcyołá S. ſye oddźyeláć KromRozm III L3, F2.
3. Uważać się za różnego od kogoś [od kogo] (1):

W przeciwstawieniu: »przyrownawać się ... oddzielać się« (1): pan Kryſtus Apoſtołom ſwoim/ to yeſt/ ludźyom ſye przyrownawa/ á od bogá ſye oddźyela KromRozm II r3.

4. praw. Usamodzielniać się majątkowo, odbierać swoją część majątku rodzinnego [od kogo czym] (1): A ći ktorzy ſie od bráćiey oddźieláią cżęśćiámi/ máią ſie ręcżyć/ iáko bez wolnego liſtu z Páńſkiego imienia zchodźić nie máią. GostGosp 44.

Synonimy: 1. odłęczać się; a. odchadzać, odchodzić, oddalać się, odgadzać się, odstępować; 2. odcinać się, odłęczać się, odpadać, odrywać się, odstępować, odszczepiać się; 3. odłęczać się, odmieniać się, odrażać się, odstrzelać się, odstrzelawać się, odszczepiać się, roznić się.

Formacje współrdzenne cf DZIELIĆ SIĘ.

LWil