[zaloguj się]
[pdf]

PRZYKRYWKA (4) sb f

a prawdopodobnie jasne (tak w -ka).

Fleksja
sg
N przykrywka
I przykrywką

sg N przykrywka (2). ◊ I przykrywką (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. To, czym się coś przykrywa, osłania (2):
Wyrażenie: lek. »przykrywka wnątrzna« = nagłośnia (1): Epiglotum, przikrywka wnątrzna BartBydg 50.
a. Tkanina służąca do przykrywania (1): Opertorium, Operimentum – Przikriwka. Calep [732]a.
b. [Pokrywka na garnek:
Zwrot: »przykryć przykrywką«: zemiże z ogniá koćiełek/ á przykriy go wcżeśno przykrywką SienHerb 595a.]
2. Obłuda, fałsz, udawanie; pretekst (2): że oni [heretycy] [...] pod titułem chfáły bożyi abo czego takowégo wymyślaią i przepowiedaią inſzęm/ nową świątośc/ nowé vczynki dobré/ nowy ſpoſób chfalęniá boga/ nowy przyſtęp do pana i nową drogę do kroleſtwa iego/ A to wſzyſtko czynią nie żeby co o Boga abo o co dobrego dbali/ ale owſzem ku zatłumięniu prawyi chfały bożyi/ prawych cnot i vczynkow dobrych/ a zawiedźięniu na potępienié inſzych O co wſzyſtko oni śię pracuią/ Iedni aby tą drogą i przykrywką [...] bogactwa ſwoie rozmnożyli [...] i wſzyſtko coby iedno chcieli czynili. MurzNT 108v.
Wyrażenie przyimkowe: »pod przykrywką« = niejawnie (1): [Hettman, żupnik nie ma bez dozwolenia naszego [tj. księcia] gor budować ani pod przykrywką z nich użytku oczekawać OrdunekGórn 16.]

~ W przeciwstawieniu: »jawnie ... pod przykrywką« (1): Scomma, Latine cavillum, Vſzczipliwe słowo/ nieyáwnie ále pod przikriwką rzeczone/ zwłaſzczá gdy yne mowiemy á yne dawamy znáć. Morsus figuratus qui saepe fraude vel urbanitate tegitur, ut aliud sonet, aliud intelligat. Mącz 373d. ~

Synonimy: 1.a. deka, gunia, kapa, kobierzec, koc, kołdra, nakrycie, nastołka, naścielnik, pokrycie; b. nakrywka, pokrywka, wieczko; 2. fałsz, fałszywość, hipokryzyja, obłuda, obłudność, pokryctwo, pokrytość, pozor, pretekst, przewrotność.

AĆ