[zaloguj się]
[pdf]

NIEROZTROPNY (23) ai

Zawsze w pisowni łącznej; zawsze -roſ-.

e oraz oba o jasne.

Fleksja
sg
mNnieroztropny fN nN
Gnieroztropn(e)go G Gnieroztropn(e)go
D Dnieroztropn(e)j D
A Anieroztropną A
Inieroztropnym I Inieroztropnym
pl
N m pers nieroztropni
D nieroztropnym
A m pers nieroztropné

sg m N nieroztropny (9). ◊ G nieroztropn(e)go (1). ◊ I nieroztropnym (1). ◊ f D nieroztropn(e)j (1). ◊ A nieroztropną (1). ◊ n G nieroztropn(e)go (2). ◊ I nieroztropnym (1). ◊ pl N m pers nieroztropni (1). ◊ D nieroztropnym (2). ◊ A m pers nieroztropné (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde brak.

Nierozsądny, niebaczny, nierozważny, niemądry, głupi; niesłuszny; imprudens Vulg, Calag, Cn; bardus, brutus, caligans, hebes, incogitabilis, indiscretus, socors, stultus, stupidus, tardus Mącz; inconsideratus, inconsultus, parum prudens Cn (19): Dufáiąc ſwey myſli butney/ Iteż ſpráwie nieroſtropney. BierEz I4v; Mącz 23c, 27b, 31d, 49a, 59b (9); Calag 538b; Tym ſłowem ná iego ſię ćierpliwość zadziwił Márynus/ y potym nieroſtropną ſrogość/ w karániu vmiárkował. SkarŻyw 570, 388.

W charakterystycznych połączeniach: nieroztropny(-a, -e) człowiek, nabożeństwo, przedsięwzięcie, rozum, sprawa, srogość, wołopastuch.

Szeregi: »fałszywy i nieroztropny« (1): A zwłaſzczá iż poważność y moc y władza krolewſkiego máieſtatu oſłábiáłá/ fałſzywym y nieroſtropnym wolnośći ſzkodliwey rozſzerzánim/ śćiśniona y ſkrocona. SkarKazSej 659b.

»nieroztropny a nieobaczny« (1): ále przypátruiąc ſie przyſzłym przypadkom ktoreby prżyść mogły z nieroſtropnego á z nieobácznego przedſięwźięćia náſzego MycPrz II A.

»tępy a nieroztropny« (1): Tardi venere bubulci, Tępi á nieroſtropni wołopáſtuchowie prziſzli. Mącz 441b.

α. W funkcji rzeczownika (3): A w tym tu nieroſtropné naucżá/ tzo ſie vpornie modlą OpecŻyw 99v; Cżeść y chwałá w mowie ſmyſlnego: ále ięzyk nieroſtropnego [lingua ... imprudentis] ieſt wywrocenie iego. Leop Eccli 5/15.
Szereg: »nieumiejętny i nieroztropny« (1): Izali nie drożſzy ludźie niż bydło? á iákoż ie do rządzenia nieumieiętnym y nieroſtropnym poruczáć mamy? SkarKazSej 662b.

Synonimy: bezhumny, bezrozumny, fałszywy, głuchy, głupi, nadęty, niebaczny, niemądry, nieobaczny, nieopatrzny, niepoważny, nierozmyślny, nierozsądny, nierozumny, trafny, nieuczony, nieumiejętny, tępy, zapamiętały.

Cf ROZTROPNY

TZ