Przysłowie: Yáko ono mowyą/ ſkim nyerządnym gdyby kto myęſzkał/ ſtáć ſie theż ſam musi nyerządnem. GliczKsiąż L7.

Wyrażenia: »nierządna biała głowa« (2): GliczKsiąż P; Cohibere vagas libidines, Strzedz ſie od nierządnych białych głów/ álbo od niecziſtośći. Mącz 151c.

»nierządna chuć, chciwość, chęć« = cupiditas Mącz (4:2:1): Mącz 416b, 492c; RejPosWstaw [110²]v; nierządnice niech z obozu wygonią/ nierządnemi cbęćiámi niech ſię nie plugáwią [libidinibus ne se polluant] ModrzBaz 113v; SkarJedn 358; zá onym cáłowánim/ złe myſli y vcżućie nierządney chući nád wolą rozumną wnim ſię wznieciły. SkarŻyw 319, 261.

»dotykanie nierządne« (1): Przećiwko Szoſtemu [przykazaniu]. CVdzołoſtwo/ y wſzelki ſpoſob niecżyſtośći vcżynkowey. Dotykánie nierządne kogożkolwiek. LatHar 116.

»nierządnego łoża dziatki« = dzieci nieślubne (1): A mámzerom [errata zmienia: Mámzerow]/ to ieſt/ nierządnego łoża dziatek nie rad ćierpi CzechRozm 163.

»nierządna gospoda« = dom publiczny (1): wiedzćie ią do nierządney goſpody/ á tám ćiáło iey niech ſłuży wſzetecżnośći ludzi młodych. SkarŻyw 444.

»grzech nierządny« = libido, iliicita a. vetita venus, volutatio Cn (1): Yáko tedy chwalem Ariſtoteleſowe mnimánye o ożenyenyu/ że we trzydzyesći y w ſſesći lath męſſcżyzná ożenić ſie ma [...] thák też tego nye gányem w osmnaſcye/ we dwádzyeſcyá dla vwyárowánya grzechu nyerządnego GliczKsiąż P3.

»nierządni ludzie« [szyk 2:2] (4): BielŻywGlab nlb 12; á wſzákże ludźie nierządni/ iedno od drugiego ich [dymienice] doſtáie w nierządźie SienLek 119; Niemieſzayćie śie z nierządnymi ludźmi [Ne commisceamini fornicariis Vulg 1.Cor 5/9; ábyśćie ſię nie mieſzáli z wſzetecznymi WujNT]. KuczbKat 320 [idem] WerKaz 298.

»nierządna małpa« (4): Zes mie zdomu ſwego wygnał. A znierządnąs malpą mieſkal RejKup g6v; Recellicluniae, Poſpolite kurwy/ nie rządne máłpy. Mącz 348b, 411c; ReszList 143.

»nierządne [= zawarte wbrew zakazom kościelnym] (jest) małżeństwo« (5): Lecz iáko nierządne y nie vczćiwe ieſt małżeńſtwo oycá z corką [...] ták też nie vczćiwe y nierządne ieſt małżeńſtwo mnichá z mniſzką/ ábo kśiędzá z iákążkolwiek białągłową. WujNT 782, 31, 204 marg, Zzzzz4v.

»nierządna mercha« (2): I iákoby Biſkupi ſwięći/ y inſzy słudzy kośćielni/ po Pánu Kryſthuſie/ żon ſwoich właſnych niemieli / ále thák z nierządnymi merchámi mięſſkáli KrowObr 229v, 227.

»nierządna miłość« = meretricius amor Mącz, Cn; concupiscentia PolAnt; incestum flagitium, vagae libidines Mącz; vetitus amor Cn [szyk 13:1] (14): KromRozm II 12; Nie wdaway ſie w pijańſtwá w nierządne miłośći BielKom C2v; GliczKsiąż Pv; A ták oni z połu pytáli ſię przycżyny ześćia ſwoiego/ y támże obádwá wyználi o ſwoiey nierządney miłości BibRadz Dan 13/14; OWidius Nazo Poetá známienity/ tego cżáſu był záſłan od Ceſárzá zá morze Pontſkie [...] przeto iż złożył troie kſięgi o nierządnych miłoſciách/ ſkąd ſie ludzye młodzi gorſzyli. BielKron 131v; Incesto flagitio polluere sese. Nierządną á zákázáną miłością ſie zeſmromoćić [!]. Mącz 50b, 141a, 192a, 218a, 473b, 483d; OrzQuin Ov; BiałKat 190v; O zbytku ktory bywa w ſzátách. [...] Wmiłośći nierządney álbo gámrácyiách [in re venerea]. ModrzBaz 50.

»miłośnica nierządna« (1): Poſtáráć ſie ma pilno ocyec káżdy/ áby tego ſyná ktoryby ſie żądząm miłoſnym poddawał álbo miłoſnice nyerządney pátrzał [...] ożenił. GliczKsiąż P.

»myśl nierządna« (1): która [czystość panieńska] nie iedno vcżynkiem/ abo też myſlią nerządną [!] y pożądanim bywa ſplugawiona. SeklWyzn f3.

»nierządna nałożnica« (1): A nierządnych nałożnic chować dopuſztzáli KrowObr 232.

»namiętnośei nierządne« (1): Kogoś on z nowu przetworzy/ á ſerce twárde ſkruſzy/ Y namiętnośći vmorzy/ nierządne w iego duſzy ArtKanc L19v.

»nierządna niewiasta« = meretrix Vulg, Mącz, Modrz, JanStat, Cn, prostibulum Mącz; prostituta PolAnt; feminα propudiosa Cn [szyk 24:13] (37): A ktori śie yuſz ygracz im⟨ie⟩ albo niewiaſt nierządnich pilnuie a zbithnie trawi, then y takowy towarziſſz albo czieliadnik panu swemu bycz wierzen niemoſze ListRzeź w. 11, 28; wiele takich ktorzy odrzuciwſzy vczciwe małzonki ſwoie pſodtliwie znierządnymy niewiaſtamy przebiwaią y czynią ſciała ſwego a przibytku ducha ſwiętego cialo kurewſkie SeklKat K3; Tákże Cyrillus/ gdźye Kácerze przyrownawa nyerządnym nyewyáſtom ktore ſſátámi/ złotem y rozmáitemi przypráwámi plugáwoſć ſwoyę ozdabyáyą. KromRozm I M2v, E; KromRozm III E6; GliczKsiąż B6v, B8v; KrowObr 26; Leop Eccli 41/25, Ez 16/30; Niechay miedzy corkámi Izráelſkimi żadney niewiáſty nie rządney nie będźie BibRadz Deut 23/17, Deut 23/18, I 113d marg; coby ſie miernie/ poććiwie záchowáli [...] pijańſtwá/ nierządnych niewiaſth/ thego ſie chronili [kapłani] ſámi áby w Biſkupſtwach mieſzkáli BielKron 219, 46v, 216v; Meretrix, Nierządna niewiáſta y poſpolita kurwá. Mącz 218a, 134c, 200c [2 r.], 218a, 413d; Iż iáwnogrzeſznicy á nierządne niewiáſty vprzedzą was do kroleſthwá niebieſkiego. RejAp 43; RejPos 192; KuczbKat 320 [2 r.]; ModrzBaz 142; SkarŻyw 117, 310; ná oſtátek Florze nierządney niewieśćie/ iſz byłá wielkie ſkárby ſproſną miłością zgromádzone ná poſpolitey rzeczy pożytek oddáłá/ Koſćioł zbubowáli [!] StryjKron 145; WerKaz 297, 298, 299; gdy mátkę iego názowie nierządną niewiáſtą SarnStat 238, 643; Iák niewiáſtá nierządna/ młodość ma przedáyną: Zdrowie/ gładkość y śiłę/ wolność rękodáyną. O duſzę ſię nie ſtára/ ćielſko ma ná piecży: Dość ma/ kiedy ie kocha/ á vżywa k rzecży. KlonWor 62.

»nierządna polubność« (1): Abowiem próżnowanie cżyni ye ſkłonne ku nierządnym polubnośćiam/ y ku wſzelkim niemiernościam. KwiatKsiąż D.

»pomazanie nierządne« (1): y od pomázánia nierządnego záchowałeś duſzę y ćiáło moie SkarŻyw 70.

»nierządna (cielesna) pożądliwość« = libido Mącz, Modrz (5): Libido ulciscendi, Ządliwość pomſty. Sed fere cum absolute ponitur significat, Nieczyſtość/ nierządna cieleſna pożądliwość. Mącz 192a, 192a; iáko ſą waby do nierządney pożądliwośći [illecebrae libidinum]/ y wſzelákie one przyſmáki ktore obżárſtwo wzniecáią. ModrzBaz 82v, 133v; WerKaz 297.

»nierządna rozkosz« (2): SeklWyzn Fv; Abowiem yako ći ktorzi roſpaczayą niemaią być puſtym mieiſcom zwierzani: także też y ći ktorich nierządnymi roſkoſzami vmysł zwyciężon yeſt. KwiatKsiąż D; [Wolałbych oſſáleć niż roſkoſſy nierząyney vżywáć LorichKosz 123].

»schody [= schadzki] nierządne« (1): Kánonici w Konſtánciey byli w milcżeniu/ poki im nie zápowiedziano ſwey woley/ to ieſt cudzołoſtwá/ opilſtwá/ ſchodow nierządnych y inych zbytkow BielKron 205.

»nierządne zapalenie« (1): gdyby tylko młodzieńczykow ku nierządnym zápaleniom niepobudźali/ y yzeby ich dobrych obycżaiow zbytnia tá lekkość niepſowała. KwiatKsiąż P3v.

»żądza nierządna« [szyk 8:4] (12): PatKaz III 101; WróbŻołt K7; á czyſtoć nieiedno vczinkiem cieleſnim/ ale tez miſlą/ á ządzą nierządną bywa naruſzona SeklKat K2v, N2; Niewiáſthi náſze nie przybieráią ſie dla tego áby ſie nam ſpodobáły/ ſnimi ſie nie złącżamy dla nierządney żądze [non causa libidinis; nyedlyą szadzey czyelyesthney HistA 1510, 368]/ ále tylko dla płodu HistAl 16v; KromRozm I Hv; KromRozm II 12; KromRozm III A7v; GliczKsiąż Pv; KrowObr 59; KwiatKsiąż C4v; á concupiſcencya/ to ieſt/ nierządney żądzey y ćieleſnośći/ rozumowi ſię ſprzećiwiáiącey nie było. SkarŻyw 260.

»nierządne(-y) życie, żywot« (2:2): Vitam in lustris agere, Nierządny żiwot wieść/ Kurewſtwá y ynſzich roſpuſt pátrzáć. Mącz 200c; SienLek 31v; Porphirya od nierządnego żyćia náwrocona. SkarŻyw 100 marg, [237].

Zestawienie: »dom nierządny, nanierządniejszy, nierządnych niewiast« = prostibulum Vulg; domus meretricia, fornix, lustrum Mącz; ganea, lupanar Modrz [szyk 13:13] (21:1:4): GroicPorz p4v; y dáli dziećię do nierządnego domu Leop Ioel 3/3; Meretricia domus, Nierządnych niewiaſt dóm/ Zántus. Mącz 218a, 134c, 200c [2 r.]; ktorego [kapłanika] żołnierze w nocy w wielki Piątek/ nie w Kośćiele pod Krzyżem/ ále w nierządnym domie pod kuflem záſtáli/ á zátym z Miáſtá precż wyświećili. WujJud 262v; Nieśmiem owych ſchadzek mężcżyzn z białemi głowámi/ ktore cżynią dla tańcow/ do nierządnych domow przyrownáć ModrzBaz 54, 31v, 53v, 54v; Y rzecż ſię ſtáłá nieſłychána/ zdomu nierządnego z dziewictwem nieſkáżonym pánná wyſzłá SkarŻyw 341, 69 [3 r.], 107, 341 [3 r.], 342, 443, 444, 445; Tám dopiero walki/ háńby/ tám ſromocenia/ łáiánia/ bluźnierſtwá tákie/ iákich żaden nigdy w nanierządnieyſzym domu nie ſłyſzał ReszPrz 61; Práwo ludu Chrześćiáńſkiego/ wie to/ iż nierządność ćieleſna ieſt zakonem Bożym zákazána. A przećię vchodząc gęſtſzych cudzołoſtw y ſproſnieyſzych ćieleſnośći/ przegląda y ćierpi poſpolitych nierządnych domow PowodPr 41, 53.

Szeregi: »nierządny a nieczysty« (2): Kupidę boginią byc mnimaſz/ iż nierządna á niecżyſta byłá [quod fornicatrix extitit; ysze cvdzolosznycza byla HistAl 1510 386] HistAl K; WerKaz 299.

»nierządny i (ani) nieuczciwy« (2): rodzicy nyemáyą ſie przed nimi żadnym nyerządnym/ áni żadnym nyeuććiwym ſlowem okázowáć. GliczKsiąż Ev; WujNT 782.

»nierządny a (i) plugawy« (2): Wyęcby lepyey koſtki álbo kárty gráć/ álbo pić aż oczy wylázą/ álbo o nyerządnych á plugáwych rzeczach mowić? KromRozm I Nv; CzechEp 57.

»nierządny i psotliwy« (I): gdyż náwſſem cżyniſz te ſpráwy nierządney niewiáſty/ y pſotliwey [mulieris meretricis et procacis]? Leop Ez 16/30.

»sprosny i nierządny« (1): Bo pobieżáłá do miáſtá Eſa/ y tám ſię ná ſproſny y nierządny żywot/ z vrody y młodości ſwoiey niepocżćiwego zyſku/ y roſkoſzy ſzukáiąc/ vdáłá. SkarŻyw [237].

»nierządny a swowolny« (1): iż tákowe dzyeći/ ktore ſie vrodzą z nyerządnego á ſwowolnego towárzyſtwá męſſcżyzny z byałą głową/ ſą przed pánem Bogyem yáko błoto á wſſeláka nyecżyſtosć. GliczKsiąż B7v.

»wszeteczny a nierządny« (1): iż mátká Metelluſowá byłá wſſetecżna á nierządna niewyáſtá GliczKsiąż B8v.

Wyrażenie: »nierządny porządek« (1): Ták wſzytko ginie co vżną poddáni/ Iáko wodchłáni. Bo ták idźie ten nierządny porządek/ Iż ſzkutá właśnie iákoby żołądek Poźrze folwárki/ gdy Pan żyie ſzumno KlonFlis C4.

Szeregi: »niepilny a nierządny« (1): Bo dobremu/ pilnemu/ ſpráwnemu/ wielkie wychowánie y wielki datek dáć/ mnieyſza ſzkodá/ niż máłe wychowánie y mnieyſzy datek niepilnemu á nierządnemu. GostGosp 155.

»nierobotny i nierządny« (1): Kędy Pan w robotách álbo w Vrzędniku y Włodárzu álbo w nierobotnych Kmiotkách y nierządnych wątpi GostGosp 150.

»nierządny a niesprawny« (1): Wiele ſmutku y żáłośći ſpołu wſzytkim w Polſzce tá wypráwá nierządna á nie ſpráwna ná ten cżás przynioſłá BielKron 399.

»nierządny a swowolny« (1): bo ácżći tho woyſko wielkie/ ále bárzo nierządne á ſwowolne RejZwierc 50.

Wyrażenie: »nierządny człowiek« (2): BielŻyw 89; Kaim záſię iż łotrem wyelkim á nyerządnym cżłowyekyem był/ s cnoty ſie zbeſtwiwſſy nic mu dobrego z ocżu nye pátrzáło. GliczKsiąż Ev.

Szereg: »lekkomyślny i nierządny« (1): Tenże Korneliuſzá Biſkupá Rzymſkie^go/ ſtrofowal/ z lekkomyślnego y nierządnego poſtępku/ gdy onych ktorych Cyprian ſłuſznie exkommunikował/ Korneliuſz przyiąwſzy rzecż ich forytowáć chćiał NiemObr 57.