Nihil amicitia praestabilius, Nic nád prziyaźń zacnieyſzego. Mącz 419c; Baczę dobrze/ iż przyiaźń ieſt ſkarb lepſzéy wagi Niż pieniądze/ niż perły/ niż ſzat pełné ſzragi. PudłFr 33.

Bonis inter bonos necessaria amicitia est, Gdzie wſziſcy dobrzy tám pewna vprzeyma prziyaźń. Mącz 172a.

A gdzie rozne obycżáie/ Przyiaźń śię tám nie nádáie. BierEz O3.

Gdźie ſię myśli niezgodzą/ tám przijaźń dźiuráwa. KochFr 75.

Mądregoćiem przyiaźń pewna. BierEz O4v.

Kto ćiſka kámieniem ná ptaki roſpłoſza ie/ á ktory ſromoći przyiaćielá rozrywá przyiazń. BibRadz Eccli 22/23[25].

Fautrices voluptatum amicitiae. Gdzie prziyáźń á towárziſtwo pánuie tám weſołość s ochotą przebywa. Mącz 120a.

Donec eris foelix multos numerabis amicos Pokić ſzczęście folguyę [!]/ ná prziyáznić nic niebrákuye. Mącz 94c.

Trzymáć ſie tedy należy oney proſtey Polſkiey przypowieśći/ że ieden drugiemu nie ma ſie do otworzyſtey przyiáźni podawáć/ áni ſercá ſwego otwieráć/ áż z nim korzec ſoli zie. Phil H2.

»[między kim] przyjaźń łamać; przyjaźń przełomiona« (1;1): BierEz L3; [cesarz turecki] czuie/ żeśćie z vpadku źiemie Węgierſkiéy bárzo żáłoſni: y báczy to/ co więc y między podleyſzégo ſtanu ludźmi przyiaźń y miłość łamie/ że ſie z nim áni w nabożeńſtwie/ áni w obyczáiach/ áni w wierze niezgadzamy. OrzJan 7.

»przyjaźń mieć« [w tym: u kogo (6), z kim (3), ku komu (1), przeciwko komu (1)] = esse alicui carissimum Mącz; amicitias habere Modrz [szyk zmienny] (16): LibLeg 8/26; Tákći co pyſznie pánuią/ O przyiaźń śię nie prácuią: Ná oſtatku więc poznáią/ Iáko máłó przyiáźni máią. BierEz M4v, S4; [gospodarz Prawda do młodzieńca] Máćz dworzán doſićz rozmaitych: dwornych/ mownych/ chćiwych vpornych/ ktorzy hnetki s tobą znaiomoſćz wezmą/ y za towarziſza cie będą chcieli mieć: ale miły młodźieńcże toć radzę aby snimi wielkie przijaźni nie miał. ForCnR A4; MurzHist Cv; GroicPorz hv; BielKron 65v, 331v, 397; In parte aliqua amoris herere apud aliquem, Mieć nieco prziyázniey v kogo. Mącz 281b, 403c, 440a; To iedno tu przydawam/ że w Polſzcze przyiázni Poetowie nie máią/ y ſą máło ważni. Prot A2v; rychley ſędźia będźie miedzy temi ſpráwiedliwie ſądźił/ miedzy ktoremi áni przyiáźni áni nieprzyiáźni żadney niebędźie miał. ModrzBaz 75; [św. Dunstan] Dla vwiárowánia proznowánia ktore grzechy mnoży/ miał teſz wiele ręcżnych rzemioſł [...] á ku wſzytkim będąc ludzki/ rozmowny/ vcżynny/ v wſzytkich wielką przyiazń miał. SkarŻyw 507; VotSzl B; Nie máſz iáko świádomi powiádaią/ żadney ták nieſzczęśliwey Rzeczypoſpolitey/ ktoraby mniey przyiáźni v ſwoich dźieći y ſynow miáłá/ iáko tá náſzá. SkarKazSej 705a.

»(sobie) przyjaźni nabywać; nabycie przyjaźni« = amicitiam comparare Mącz, Cn; benevolentiam captare Mącz [szyk zmienny] (6;1): BierEz O3; Ziemiá Moab tá ſtánie iáko gárniec żywnoſći náſſey á ſnadz áż do ziemie Idumeyſkiey obroćimy nogi náſſe á y Philiſtynowie by chćieli zrozumieć mogli by wczás nábywać przyiázni náſſey. RejPs 88v; Wiem że ſobie ſámi nábywamy ieden v drugiego przyiáźni/ ále áby ieden drugiemu przyrodzonym nieprzyiaćielem być miał/ thego niewiem. OrzRozm G3v; Ad amicitias comparandas nihil utilius largitionibus, Nic lepſzego yáko dáry ku nábiciu á oſięgnieniu prziyáźni. Mącz 62a, 35b; RejZwierc 94.

»przyjaźń (p)okaz(ow)ać (a. ukaz(ow)ać)« [szyk zmienny] (16): A y therasz chczancz mv [wojewodzie walaskiemu] przyaszn okazacz proſzy Vaſzey Ceſzarſkiey M. krol yego M.pan moy aby go V.C.M.zachowacz raczil przy thich polach y granyczach szyemye Valaſkyey yako ye przedny Voyewodowye Valaſkyey Zyemye dzyerzely. LibLeg 7/8v, 7/11, 8/26, 26v, 10/96v, 11/137; MetrKor 46/175v; O Iudáſſu [...] cżemu przez znamię pokoiu ij miloſci/ zadáwáſs ſynowi bożemu okrutną ranę ſmierci/ vkazuieſs przyiázń vſty/ a pelens wnątrz gorzkié żolci/ ij niewymowné zloſci. OpecŻyw 106; HistAl L8; BielKron 216v, 454; Mącz 320c; HistRzym 84v; ModrzBaz 65v; Tę tedy pracą niegodną moię y malucżką [...] Wáſzey K.M. [...] przypiſuię. wiedząc iáko ſie W.K.M. wtákich rzecżách/ kocháć/ y iáko wielkie dobrodzieyſtwá/ naniżſzemu zakonowi náſzemu y znácżne krolewſkiey łáſki ſwey przyiázni/ pokázowáć racżyſz. SkarŻyw A2; Z Piąći rzeczy obieram przyjaćielá ſobie [...] Cżwarta gdy mi pieniędzy ná ſłowo pożycża/ Wymowek niepotrzebnych w ten cżás nie wylicża. Gdy widźi niedoſtátek y potrzebę moię/ W ktorey gdy mi okaże ſkutkiem przyiaśń ſwoię. CzahTr L4.

»[kogo] przyjąć k przyjaźni« (1): A wſſakoż acżkolis ſie tak wielé zlégo dopuſcil/ ieſtli chceſs/ gotowem cie zaſie przyiątz k ſwé przyiazni iako ij pirwéy? OpecŻyw 105v.

»do przyjaźni, w przyjaźń przyść« [w tym: z kim (3)] = in amicitiam venire Mącz (2:2): goſpodarzs obrazony thakovym bluznyerſtwem dom ſwoy yemv zakazal Theda dwa dny przed pogimanym ſwym thenze Michal knyemv prziſchedſchi yeſthgo odproſſil y wprzednyeyſcha przyazn ſnym zaſzyą prziſchedl LibMal 1554/188; Mącz 480b; Wilk niekiedy páſterzom/ ktore w ich pilnośći oſzukáć chćiał/ to perſwádował/ áby s nim do przyiáźni przyſzli/ tym ſpoſobem/ áby pſy/ kthorzy byli przycżyną wſzythiey miedzy nim á nimi nieprzyiáźni/ wydáli Phil R2, H2.

»o przyjaźń stać« [w tym: z kim (1)] = expetere amicitiam Mącz (4): Nie możeć mieć ieden wſzego/ Podług rządu niebieſkiego. Dobrzeć wſzyſtko rozrządzono/ Kożdego ſwym obdárzono: [...] Bowiem by ieden wſzytko miał/ O przyiaźń by drugich nieſtał. BierEz N4v, M4; Wielcy stanowie o to się starali, By jedno byli te osobę znali: Jedni z miłości a drudzy się bali, A jednak wszytcy z nim o przyjaźń stali RejŁas w. 26; Mącz 295d.

»przyjaźń stanowić, utwirdzić; przyjaźń się stwirdza« [w tym: miedzy kim (1)] = amicitiam stabilire Modrz [szyk zmienny] (1:1;1): Záś/ niechaiby y te^go pan nie zániechywał poddáne od práwowánia odwodzić/ á ieſliby ſie w práwo wdáli/ tedy/ ábo ie prędko dekrethem rozſtrzygnąć/ iżby ſie waśń nie mnożyłá/ ábo ie ſłuſzną vgodą ziednocżyć/ á powinowácztwem przyiaźń miedzy nimi vtwirdzić. GórnDworz Ii7; Bo z tákich nikcżemnych á płonnych poſtaw/ bywáią bráne znáki/ ábo vcżćiwośći ábo wzgárdy: á cżęſtokroć przyiaźń tym ábo ſię ſtwirdza/ ábo ſie rozrywa [amicitiae vel confirmantur vel rumpuntur]. ModrzBaz 56v, 67.

»(sobie) przyjaźni szukać« [szyk zmienny] (5): poniewazem nieyeſth wzadney wadze v.K ye^goM.y v panow waschich wolę thesch sobie skad ynad lasky a przyasny schvkacz LibLeg 10/152v; Prot D4; SkarŻyw 589; KochCn B4v; Ieſt y inſzy nieprzyiaćiel mądrośći: co wy zowiećie popularitas, gdy kto ſławę ſobie y mnimánie v poſpolſtwá iednáiąc/ zá ich nierozmyślnym y niepożytecznym rozumienim idźie: więcey przyiáźni v ludźi/ niźli prawdy ſzukáiąc. SkarKazSej 661b.

»tracić przyjaźń« = perdere amicitiam Vulg [szyk zmienny] (3): Ktory drogo przewoz płáći/ Dla niewiáſty pryziaźń [!] tráći. BierEz Q2; Leop Eccli 27/20; Ach ſzpetneſz to ná ſwiecie do ludzi przymioty/ Iż znáiąc choć kto cżyni dla nich co z ochoty/ A przedſię im to oni niewdzięcżnoſcią płácą/ Gdzye więc przyiaźń ſpołecżną tym ná ſwiecie trácą. HistLan F3v.

»w przyjaźni trwać; przyjaźń trwa« [w tym: miedzy kim (1)] = amicitiam servare, permanere in amicitia Mącz [szyk zmienny] (5;2): vpomynek then maly [...] V.C.M. poslaly, y proſzą aby V.C. M. then vpominek wſdziacznye przyancz raczil, a yſby V.C.M. s Crolem ych miloſczią wthey przyaſſny y miloſczi braczskiey, thrwacz y zachowacz sią raczil LibLeg 7/32; Manere hanc affinitatem inter nos volo, [...] Ia chcę áby tá prziyaźń miedzy námi trwáłá. Mącz 207a, 207c, 389a; Nákoniecz ieſtem ia tey wiáry/ że y tu miedzy námi/ ieſt pará/ y druga przyiacioł/ kthorych przyiaźń bez żadney zdrády/ w iednákiey woli/ y w nierozdzielney miłośći/ trwáć będzie áż do ſmierći GórnDworz M2v; KochTarn 74; Ia zawszytkie łaski y chęci w wielce dziękuię wprzyiazni w wielcesię kochąm y statecznie wniey trwać chcę. ActReg 65.

»przyjaźni uży(wa)ć« [w tym: z kim (3), miedzy kim (1)] [szyk zmienny] (5): ale tho wyem za pewne ze Krol ye^go M rad vziwa dobrego sąſyetſtwa y przyasny ſpanem woyewodą LibLeg 10/153v; RejZwierc 138v; Teoklus Policinus chociaż brácia byli/ Nigdy dobrey przyiáźni s ſobą nie vżyli. Nákoniec áż drugiego ieden gárdłá zbáwił PaprPan Y3; KochEpit A3v; KochWz 138.

»[z kim] w przyjaźń wdać się (a. wstąpić)« [szyk zmienny] (2): Y owſzem trzebá ſie dobrze rozmyſlić/ s kim w ták gruntowną przyiaźń wſtąpić/ y w thym pęcie chodzić GórnDworz Mv; SkarŻyw 151.

»wkraść (a. wkradać) się w przyjaźń« = in amicitiam se insinuare Mącz (2): Me in ipsius consuetudinem insinuabo, Wdam ſie s nim w towárzyſtwo/ álbo władzę/ wkrádnę ſie w yego prziyaźń. Mącz 395d, 395d.

»przyjaźń [z kim] zjąć (a. wziąć)« = consuetudinem instituere Mącz [szyk zmienny] (3): Contrahere amicitiam, Siąć s kim prziyaźń. Mącz 461b, 413c; Otoſz wam oznáymuię kazń Bożą ieśli ſię nieupamiętaćie/ iſz ztych ludzi zktorymiśćie przyiazń wzięli nád moię wolą/ mowi Pan Bog/ wielkie nieprzyiaćioły ná ſię mieć będziećie SkarŻyw 557.

»przyjaźń (za)chować; (za)chowanie przyjaźni« [w tym: przeciwko komu (1), miedzy kim (1), z kim (1)] [szyk zmienny] (10;1): wy co wieprzowi zaźrzyćie/ [...] ná cnoćie ſie nie znaćie. Acżkolwiek wam rodzay świni/ Zda ſie niżſzy niżli iny: Wſzákże on wſzyſtkę cnotę ma/ Iże przyiźń práwie chowa. BierEz S2, M4v; RejZwierz 120v; Iowiſz [...] chodząc po ſwiecie/ brał znáiomość z ludźmi wielkimi/ á nowe rzeczy im pożythecżne y práwá vſtáwiał [...] Gdzye przyſzedł miedzy proſty lud/ kościoł záłożył ſwym nakłádem [...] chcąc tym ſobie przyiaźń v nich záchowáć. BielKron 24v, 258v; Servare omnia officia amicitiae, Pilnie ſtrzédz wſzelákich powinnośći ku záchowániu prziyáźni należących. Mącz 115d; Iáko ſtátecżnie miłość á przyiaźń ludzie pogáńſcy chowáli. RejZwierc B, 92v, 94; Ieſlim przyiáźni nie ſzczyrze záchował/ A do złéy chęći dał z śiebie przyczynę: Niech nieprzyiaćiél górę ma nádemną KochPs 9; KochFrag 48.

»w przyjaźni, przyjaźnią się zachować« [w tym: przeciwko komu (1), z kim (1)] [szyk zmienny] (3:1): A powyeſs ze Crol ye^go m. pan moy dla thego przicziną thą czyny, zeby rad themv Voyevodzie przyaſſnyą swą ſzią zachoval. LibLeg 7/35v; bo to yeſt prawi Chrzesczyanskiego pana vmisl w pokoyv a w przyazny sye z blyznimy swimy Zachowiwacz LibLeg 11/49, 7/8v, 32.

»przyjaźni się zalecać« (1): v myſlilem ty male kxiązki [...] W. M. przipyſac y offiarować/ y proſzę aby [...] tich ktorzi ie ſmiele á wiernie okazuią od nieprziyaciely bronyc/ y nanie laſkaw byc/ ſtym ſię W.M. laſkawiey prziyaſny zaleczam. SeklKat A3.

»przyjaźń (z)jednać (a. pojednać)« = amicitiam conciliare Modrz [szyk zmienny] (4): Matrimonio puellae servire, Pánnę ráyić zá mąż/ yednáć yey prziyaźń v ludźi. Mącz 388d; Szóſty Dyálóg/ tenżeć więc przijaźń ziednał/ á zwłaſzczá v Dworu: przeto/ żeś Dworzány pięknym Pánnam/ w fraucymerze Królowéy będącym/ przyrownał. OrzQuin E2v; A nie trzebá będzie do tego wiele przyſmákow iáko drugim/ ktorzy ſobie dzbanem/ chártem/ iáſtrząbem/ y inemi vpominki przyiaźń iednáią. RejZwierc 21; ModrzBaz 141.

»przyjaźń [z kim] złączyć; przyjaźnią ([z kim]) się złączyć, złączony« [szyk zmienny] (2;1:1): boze proſſᾳcyα abi [...] ſyα ſmylowal nad wſſitkymy timy ktore ya wſwey pamyαcy mam. ktorzimy ſᾳ przirodzeny albo ktorᾳkolwyek przijaznyᾳ zlᾳczeny BierRaj 19v; Cżłowiek niegdy w leśie chodząc/ Pożywienia ſobie ględząc: Y podkał ſie z mężem dzikim/ Ktory przyiaźń hnet złącżył z nim. BierEz S3, N2v; GórnDworz Z3.

»znać (a. pozna(wa)ć) przyjaźń; doświadczyć przyjaźni« = experiri fidem Mącz; amicitiam probare Modrz (4;2): Posselſtwo [...] od woyewodi woloskie^go [...] abi y.K.M. raczil my poziczicz kylka thiſſaycz złothich [...] sobie bi bil yego K.m. malą szkode vczinyl a mnie wielky pozitek y poczieche abim wzdi bil znal przyasn yego K.M. wſwą dzysiieyſzą przigode y vpad wſkarbiech ſwich. LibLeg 10/152, 11/49; Lew [...] Iął o pomoc myſzy prośić: Ieſli mi z tego pomożeſz/ Żąday mię potym o co chceſz: Bo wſzyſtko łatwie otrzymaſz/ Iteż wielką przyiaźń poznaſz BierEz Pv; Mącz 279a; ModrzBaz 20v; Są niektorzy ktorychem doświadczył przyiáźni, Są teſz drudzy o ktorych tylko mniemáć muſzę: Ktorych ſerc y vmyſłow nie mogę ia poznáć CiekPotr 7.

»[z kim] przyjaźń wieść« (1): [Promski prosił P. Kanclerza] zebych zaiego przyczyną mogł tę Wies mieć od Krola bo iz chcę znim dawną przyiaźn wiesć ActReg 81.

»[z kim] w przyjaźni żyć« (1): Pan Hetmąn Pana Sobieskie^go Chorązego przystawem v tych gosci zostawił w Krasnemstawie, ktory z Panem Woiewodą Poznanskim wprzyiazni dosyć dobrze zył. ActReg 155.

»dawna (a. starodawna), stara (a. starożytna) przyjaźń« = benevolentia avita Modrz [szyk 5:1] (4:2): Przyſzedł we drzwi zákołátał/ Iż tám pierwey cżęſto bywał. Dufáiąc ſtárey przyiáźni/ Chćiał wnić támo bes boiáźni. BierEz Sv; ModrzBaz 106; Pilnie tedy proſzę/ tę rowną pracą moię [...] z łáſką rácż W.M. przyiąć/ á pámiętnikiem być náſzey ſtárodawney przyiáźni/ ktorey ſię ia pilnie zálecam. WerKaz 277; ActReg 55, 81; SarnStat 1226.

»dobra przyjaźń« [szyk 4:1] = amicitia bona Vulg (5): LibLeg 8/26v; Przyiaćiel [...] Ieſly ſie vniży przed thobą/ á przed oblicżem twym będzie ſie krył/ iednomyſlną będzieſz miał przyiaśń dobrą. Leop Eccle 6/12; PaprPan Y3; Stráto [...] W kilká dni potym przyſzedł w dom do Theophaná/ gdźie był y Kálliſthenes [...] y obiecał im to/ że ácz mu nieſczęśćié iákiéś żony zayźrzáło/ iednák iáko począł/ chćiał z nimi w dobréy przyiáźni mieſzkáć. KochWz 137, 138.

»przyjaźń domowa i gościnna« = gościnność (1): Károtera [...] rzekłá do ſwych ſynow/ namileyſzy ſynowie moi temu rycerzowi Alexandrowemu przyazń domową y goſćinną [amorem domesticum] vkáſzcie/ ábowiem on ku wam przyaćielski skutek vcżynił HistAl L8.

»łaskawa przyjaźń« [szyk 2:1] (3): Poſlowye naſſy przyachawſzy do pana Voyewodi Valaſkiego powyedza mv od nasz poſdrowienye, y przyaſſny laſkawa yako sanſzyadowy y przyaczielowy naſzemv. LibLeg 7/10v, 11/49, 141.

»przyjaźń naruszona« (1): A ták ſię to iuż z wáſzych zwycżáiow/ ábo rádſzey długiey niekárnośći/ ſpoſpolitowáłó/ że [...] áni gránic żadnych ſtánowić/ áni przyiáźni iákokolwiek náruſzoney [nec amicitiam aliqua ex parte violatam] poiednáć vmiećie ModrzBaz 141.

»przyjaźń (bywa) obłudna, fałszywa« = amicitia fucosa Modrz [szyk 2:2] (3:1): Pátrz iáko ſie Pożytek vpſtrzył náwſzem cudnie/ Chociay zwirzchu chędogo lecż ná ſpodku brudnie. Tákżeć też y ći wſzyſcy táką bárwę máią/ Co z obłudną przyiáźnią pożytkow ſzukáią. RejWiz 40, Bo pewnie ſławá táka iuż záwżdy párſzywa. Y przyiaźń s káżdym ſtanem theż bywa fáłſzywa. Ktorzy mu pochlebuią s pożytku nie z wiáry RejWiz 123; RejPos 145; ModrzBaz 12v.

»w obyczaj przyjaźni« = przyjaźnie, pod pozorem przyjaźni (2): Ná przywitániu Deifebus obłápił go [Achillesa] á śćiſnął ręce iego w obycżay przyiaźni BielKron 59; WerGośc 268.

»prawa, prawdziwa przyjaźń« [szyk 7:1] (5:3): LibLeg 10/96v; Nigdjćiem po nowey krzywdzie/ Gniewnoć rychło nie odeydzie: Rzadkoć może być ſpráwioná/ Práwa przyiaźń przełomioná. BierEz L3; Y znowu ſobie [Jonata i Dawid] przyſięgáli być w ſpolney przyiáźni prawdziwey przed Gad Prorokiem á Abiátár kápłanem. BielKron 66v; RejZwierc B, 93v; Tego ábyś y W.M. ſam/ y inſzy iſtotnie doznáć mogli/ iáko ſię ſerce z rzecżą zgadza (veritas enim ſemper ſibi ipſi conſona) wiedząc też właſny prawdźiwey przyiáźni obycżay WerKaz 267; SkarKazSej 684b [2 r.].

»przyjaźń przyjacielska« = fides amici Mącz (2): Powiedaią iſz [Matki Bożej len] ſwoią moczą nieprzijazń miedzy ludzmi kazi, á przijazń prijacielską naprawia. FalZioł I 79c; Mącz 279a.

»przyjaźń sąsiedzka« [szyk 3:2] (5): Bandaly theſch ktorzi panowye przinym thedi yem laſkenaſche powye.a od rad naſchich [...] yego radam sąſzyyeczkam prziyaſzni. LibLeg 11/151v, 7/8, 31v, 11/183; A/ zá coſmy mu [bratu Kasprowi] y dźiś wielce powinni/ nietylko nam chudobę náſzę wcále záchował/ ále y przyiaźń ſąśiedzką: boſmy do téy doby/ [...] áni przyśięgi żadnéy/ áni záſzćia żadnégo z nikim nie mieli. KochFrag 48.

»serdeczna przyjaźń« (1): Ceſárzu Ferdynándzie [...] Turecki Ceſarz/ moy námiłóśćiwſzy pán/ odeſłał mię z thákowym poſelſtwem [...] Abym też iego vmyſł przychylny/ ſerdecżną przyiaźń/ y tudzieſz chutliwą życżliwość/ kthorą ku waſzey iáſnośći ma/ naroſtropniey powieśćią mą obiáwił. BielKron 331v.

»spolna (a. zobopolna) przyjaźń« = mutua benevolentia Modrz (6): Kto ieden raz śmie śię ważyć/ Zobopolną przyiaźń ſkáźić: Vcżynić to y drugi raz BierEz N2v; BielKron 66v; Mącz 428d; Ieſt coś inego co cżłowiekowi wiele przydáć/ y viąć może dobrego mniemánia/ y wziętośći: á to ieſt záchowánie á ſpolna przyiaźń s kim ią kto wiedzie GórnDworz M; ModrzBaz 114; té oboie Pánſtwá [Polska z Litwą] od dawnych czáſów [...] w iedno złączoné ſą: á w tákié iedno/ iż nietylko w ieden ánimuſz álbo w iednę myśl/ w iednę zgodę/ w iednę miłość / w iednę ſpólną przyiaźń [...] ále téż ktemu w iedno ćiáło SarnStat 1002.

»stały w przyjaźni; stałość przyjaźni« = stabilitas amicitiae Mącz [szyk 2:1] (2;1): Iáć v nich [u dworzan pana Szczęścia] rád bywam a nalazłciem ie w ſwe przyiaźni barzo ſtáłe. ForCnR A4v; Mącz 411c; poććiwego człowieká [...] áni ſzczęſcie/ áni nieſzczęſcie/ áni żadna przygodá nigdy s ſtátecznośći iego nie vnieſie/ iż ſtały w przijáźni/ ſtały w ſpráwach ſwoich/ ſtały w Rzeczypoſpolitey RejZwierc 85.

»stateczność przyjaźni, w przyjaźni« (1:1): Nie szedłem zatym wszytkim, Ale za statecznością przed tym ogłoszoney ywiadomey przyiazni wktorey iednak senatorską powinność obwarowałem ActReg 139, 87.

»szczera przyjaźń« (1): Bo hnet ſzatanowi ięli przypiſowac práwdę/ bogu fałſz/ gdyſz tego ſłowo iako fałſzywé porzucili a onęmu wierzyli/ bógu przyczytali zázdrość/ ſzatanowi ſzczérą przyiáśń MurzNT 31.

»wieczna przyjaźń« (4): BierEz O3; Societas inter nos semper manebit, Wieczna prziyaźń miedzy námi będzie. Mącz 207a; GórnDworz Z3; Podziękował Krol Pánu Bogu/ á do domu przyiáchawſzy [...] przyzwał do ſiebie świętego Dunſtana/ y padwſzy do nog iego/ przeprośił go. á ná znák wieczney przyiázni znim/ darował mu Glaſzkonią/ y wśi okolicżne SkarŻyw 508.

»wielka przyjaźń« [szyk 7:1] (8): [Ezop] po roznych źiemiách chodził: Ludzi wſzędy náucżáiąc/ Dobrodzieyſtwá im dziáłáiąc. [...] Ozięgnął [!] ieſt przyiaźń wielką. BierEz F2v, Pv; Máiąc my iuż nawy y okręty pełne towáru/ vmyſliliſmy ſie puśćić do domu. [...] przyſzliſmy do kroleſtwá Chánono piętnaſtego dnia Stycżniá mieſiącá/ gdźie nam Krol one^go kroleſtwá/ vkazał wielką przyiaźń BielKron 454, 75, 100v; Tedy iednego cżáſu gdy rycerz z Báldáchu leżał ná łożu ſwym myſlił ſam w ſobie rzekąc. Ten to Rycerz z Eiptu vkázuie mi wielką przyiaźń/ á nigdym go mymá ocżymá niewidział HistRzym 84v; SkarŻyw 428, 507.

»wierna przyjaźń« (1): A czo kolwiek vſlyſzyſz wſzędy prawdy mało Zaż dzis gdzie wierna przyaźń wſzytko w omilnoſći. RejJóz I.

»przyjaźń zła« (1): (nagł) Márek Stogniew. (–) BA razći ſie rozgniewa ále wierz mi dobrze/ A iuż wiedz pápirowych trzewicżkow nie podrze [= przyjaźń będzie trwała krótko]/ Ten coby z nim tárgował przyiaźń złą bez winy/ Do ktorey on ſam nie da nikomu przycżyny PaprPan L3.

»chuć a przyjaźń« (1): Praemere pollicem, Sćiſnąć wielki pálec/ to yeſt chuć á prziyaźń okázowáć. Mącz 320c.

»łaska a (i) przyjaźń« [szyk 9:4] (13): ale pan twoy gdj bedzie chczial przyazlywye a ſąſſyeczkie ſkrolem ye^go M.zyz [!] nieomily sye na przyazny a na lascze pana mego LibLeg 10/154; zalyeczenye powolnoſczi pana Woyewodzyney wdzyeczne prziiyancz raczil yako od Samſzyada ſzwego za kthore Krol ye^go Mcz yemv prziyanſz ſſwam y laſzke krolyewſką vkazowacz przeſz waſſz raczi. LibLeg 11/137, 6/77v, 158v, 7/11, 34 [3 r.], 34v, 10/152v; BielKron 65v; y boiąc ſie go [Jakub Ezawa]/ poſłał przed ſobą do niego poſły: łáſki y przyiázni bráterſkiey proſząc. SkarŻyw 347. Cf »z łaską a przyjaźnią«.

»przyjaźń i (a) miłość« [szyk 11:4] (15): boszmy then vmysl przed syą wſzyaly ysz przyaſſny they y miloſczy przeczywko ye^go M. braczkyey nygdy nyeodmyenymy. LibLeg 7/36v, 7/31v, 32 [2 r.], 8/26; Oznaymylmy. yz maſſaralſky Sadad kiereyowy Czarzowy czorke ſwa za zone dal. [...] Chcziey theſſ gym okazowacz. a by y ony znaly. iz ya ſtobą wmyloſczy a przyyaſni myeſkam. MetrKor 46/47v; BielŻyw nlb 5; w tich kxiąſkach wiele rzeczy ktore ſnać niewſziſt kim [!] gmyſli będą/ y niektore ſnać poprawienią potrzebuią [...] proſze wſzyſtkich bogoboynich [...] ieſly czo zlie obaczą áby ſprziaznią a braczką miloſcią poprawili SeklKat Z3v; KrowObr 31; Abowiem nie ieſt nikt ták ſproſny áby nie obacżył iáka ieſth obłudna á omylna przyiaźń á miłość miedzy ludźmi wedle tego ſwiátá. Nikt ni ſkim wiernie. RejPos 145; RejZwierc B, 92v; OrzJan 7. Cf »dla przyjaźniej i miłości«. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»(ani) przyjaźń i (albo, ani) nieprzyjaźń« = amicitia et (vel) inimicitia Modrz; favor et odium JanStat (6): WujJud 35; Krolowie z przyrodzenia/ nikogo áni przyiaćielem áni nieprzyiaćielem niemáią/ ále pożytkiem przyiaśń y nieprzyiaśń mierzą. ModrzBaz 20v, 75; Synu/ wiem iſz Kśiążęćiem Weneckim zoſtánieſz/ y powodzić ći ſię będzie: ſtárayże ſię/ ábyś [...] poddáne ſpráwiedliwie/ przyiázni y nienawiśći ſię nierádząc/ ſądził SkarŻyw 571; SarnStat 458, 1115. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r., W przeciwstawieniach 2 r.]

»przyjaźń i pokoj« [szyk 1:1] (2): My [król polski] theſz zaſzyą chczymy syą przeczywko Voyewodzie Valaſkyemv w przyaſſny y wpokoyv zachowacz. LibLeg 7/8v, 11/49. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»i powinowactwo i przyjaźń (1): iednak niestraciłem tak serca, abych y powinowactwa y dawney przyiaźni, zapamiętac miał. ActReg 55.

»przyjaźń i powolność« (1): Odpowyecz na poselstwo Pana woyewodi Walaskyego [...] IEo Kro.m.naſch myloſczywi pan [...] wſkazanye prziyaſzny y powolnoſczy ſzamſzyeczkye od pana Voyewodi wdzyecznye prziymowacz raczi LibLeg 11/185.

»pozdrowienie i (a) przyjaźń« [szyk 3:1] (4): (nagł) Poselſthwo do Ceſarza Tvreczkiego przes jacuba vilamowſkie^go (–) Przothkyem powye poszel od nas Czeſſarzewy Tvreczſkyemv posdrowyenye y braczką y sanſzyeczka przyaszn LibLeg 7/8, 4/26, 7/10v, 36.

»(i) przyjaźń i dobre sąsiedztwo« [szyk 4:1] (5): krol ye^go m. zna checz y przichilnoſcz przeczywko sobye pana voyewodj valas: tedi tesz bedzie zawſdj laskawą przyasny y dobre saſſiecztwo znal LibLeg 11/49, 8/26v, 10/153v [2 r.]; my co tu vmieramy/ w niebie vczeſtnictwo y przyiaćioły y ſąśiády mamy: z ktorych pomocy nie mieć/ tożby było co cząſtki z nimi nie mieć/ y przyiáźni żadney z nimi y dobrego ſąśiedztwá nie záżywáć SkarKaz 635a.

»służba (a. posługa) i przyjaźń« [szyk 2:1] (3): ale tho bogwie zebi K ye^go M ſluzbamy mimy mogl niegardzicz bo bich siie ya K. ye^go M. y tey Koronie mogl kiedj poſlugamy swimy y przyaznia przigodzicz LibLeg 10/153, 10/151v; NAſſę prziiazn y Vſtawiczną Słuſzbę przodkiem wzkazuiem, panowie prziiaczielie mili ListRzeź w. 3.

»przyjaźń a spojenie serc« (1): Boże day wam [...] odmiátánie wſzelákiey dwoiákośći y zmyślánia y oboiętnośći/ ktora do bránia Duchá mądrośći bárzo przeſzkadza/ y ludzkie przyiáźni á ſpoienie ſerc ludzkich pſuie SkarKazSej 662b.

»społeczność i przyjaźń« (1): Nic známienitſze^go być nie może/ nád znáiome^go á dawnego przyiaćielá/ ktorego ſpołecżnosć y przyiaźń raz zácżęta/ á cżáſem y zwycżáiem vmocniona/ nie ma być rwána áni tárgána. WerKaz 276.

»stateczność i przyjaźń« (1): A przetoż ieſliżeby tá źiemiá niemogłá być záchowána. okrom bárzo wielkich trudnośći y nakłádow [...] lepiey że ią/ ábo ſámym zwyćiężonym/ ábo komu inſzemu/ ktoregoby ſtátecżność y przyiaźń [fides et amicitia] nam wiádoma byłá/ pod pewnemi vmowámi [...] porucżyć. ModrzBaz 126.

»przyjaźń, (i, a) towarzystwo« = consuetudo et familiaritas Mącz [szyk 6:2] (8): BielKron 65v, 379v; Mącz 120a, 416a; RejZwierc 21; lepiey/ iáko Pan mowi/ y oko/ y rękę/ y nogę vtráćić: niſzli iákie vbliżenie ná zbáwieniu z towárzyſtwá y przyiázni ludzkiey odnośić. SkarŻyw 59; Przeto iáko w przyiáźni/ ták y w towárżyſtwie ſerdeczney miłośći/ vſtáwicznego rżądu/ y ſpráwy dobrey potrżebá. GórnRozm Kv; doſyć okázuie ſie ozwánych/ ále málo bywa wybránych przyiacioł/ á wſzeláka przyiaźń/ wſzelákie towárzyſtwo/ ktore ſię ná cnocie nie buduie/ nietrwáłe y nieucżćiwe bywa. Phil H2. [Ponadto w połączeniach szeregowych 3 r.]

»waga a przyjaźń« (1): [ludzie skupieni na zbieraniu bogactw] wiele przećiwko práwu y ſpráwiedliwośći cżynią [...] gdy tym pochlebuią/ ktoreby zwirzchnoſcią ſwą káráć á hámowáć mieli. Przetoż theż do cżáſu thylko v wielu w wadze á w przyiáźni bywáią. RejPosWstaw [41³]v.

»ani waśń ani też przyjaźń« (1): comkolwiek tu piſał/ poſzło to nie z żadney áni waśniey/ áni też przyiáźniey/ áni z cudzego podánia [...] Alem to vcżynił naprzod z iákiegoś pobudzenia Páná Bogá ſwego PowodPr 84. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r., W przeciwstawieniu 1 r.]

»przyjaźń i wiara (a. wierność)« = fides et amicitia Modrz [szyk 1:1] (2): ModrzBaz 103; Sam á ſam záwárſzy ſię ze mną, przyiáźnią mię Y wiárą záwięzuiąc, z wielkim płáczem prosił: [...] CiekPotr 10.

»(i) przyjaźń i (a, a(l)bo) zachowanie« [szyk 11:2] (13): Tego roku Kryſztof Szafraniec [...] pobił mieſzcżány Krakowſkie we Zborowku w Wiślice ná gośćińcu Lubelſkim. Abowiem oni máiąc záchowánie y przyiaźń z Wrocſłáwiány/ chćieli go tam poimáć gdy ſie mył w łáźni Plebáńſkiey BielKron 397; Aperire foros amicitiae, Ku prziyáźny y záchowániu dáć prziczinę. Mącz 278d; Magno theatro spectata familiaritas, Dobrze yásna/ yawna á sławna prziyáźń y záchowánie s kim. Mącz [454]b, 62d, 230b, 382d, 403c; GórnDworz M; RejZwierc 94; MycPrz II A2v; Kto przymuſza drugiego do vpićia w obycżay przyiáźni ábo záchowánia/ niech śiedm dni pokutuie. WerGośc 268. Cf »dla przyjaźni a zachowania«, »za przyjaźnią a zachowaniem«. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»zakochanie, przyjaźń« (1): Lecz ieſli w któréy rzeczy potrzebá ieſt miáry/ W zákochániu przyiaźni/ á ſłuchay mnie ſtáréy. GosłCast 26.

»zgoda i przyjaźń« (1): mowi Chryſtus [...] Ná modlitwę twoię vſzy zátkam/ ná ofiárę twoię iáko kaimowę nie weyźrzę: ieſliś brátu twemu nie życzliwy. [...] Dla tego záraz zgody y przyiáźni brátá mego ſzukáć/ y náleść ią muſzę. SkarKazSej 672a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»przyjaźń a (i) życzliwość« [szyk 1:1] (2): Favore defectus, Schodźy mi ná żiczliwośćy y ná prziyaźni luckiey. Mącz 115a, 35b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

~ dla przyjaźni z kim (1): Sam do Złotogrodzkiego poydźieſz y powieſz mu, Ze daſz poſag, y że to czyniſz dla przyiáźni Z oycem iey CiekPotr 57.

dla przyjaźni czyjej [pron poss] (4): LibLeg 8/26; BierEz Q2v; Iuż wnet gębę wzgorę wznoſi Gdy go kto o ſwą rzecz proſi Tu wnet zdáleká záławia Trudnoſćiami ſie wymawia Aby nie dla twey przyiázni Zmył by ſie ná ſuſſy włazni RejRozpr F; Mącz 363d.

W połączeniach szeregowych (7): [przysięgam] Sierot y Wdow podług ſwey możnoſći bronić. A tego nie chcę opuſćić/ dla przyiáźni/ mierżiączki/ boiáźni/ dárow/ álbo inney rzeczy. Ták mi Pánie Boże pomagay. GroicPorz c; Y inſze wſzythki rzeczy chowáć chcę/ ktore ná dobrego/ wiernego Prokuratorá y obrońcę przynależą. A tego niechcę opuſćić/ dla miłoſći/ przyiáźni/ dárow/ zyſku/ álbo iákiey inney rzeczy. GroicPorz e4, c2v, d4, g2v, x3; ále go [św. Jan Chrystusa] był ieſzcze nigdy nie widźiał: áby iego świádectwo ty^m więtſzą moc miáło: iż nie ze zmowy/ nie dla przyiáźni/ y záchowánia/ y towárzyſtwá iákiego/ to o nim mowił/ co mowić miał SkarKaz 515.

»z przyjaźni« (1): Miecſław Kſiążę wielkiey Polſki poiął zá małżonkę drugą wnucżkę Ceſárſką Aldeydę/ ſtey przyiáźni rzekli theż Włádziſłáwowi łáſkę vcżynić BielKron 355v.

»na przyjaźń« (2): atak wyelekrocz pyſche pan nasch lyſti do niego [starosty kamienieckiego] yak doſwoyego ſina dawayacz yemv wtim znacz yzbi ſye powſcziagnal tego pyczia [...] pan nasch ye^go M. na przyasn yemv poſila lyſti a on tak takyemv panv odpyſſvye. [...] LibLeg 11/60v.

~ na przyjaźń czyją (1): A wſſakoſſz wyethſche baczenye ye^go K.m.ſpanem W.ma.otho ſzye ſtara abipanv Voyewodzye ſpoddanimy ſſwymy ſprawyedlywoſcz vczinyll wthey rzeczi na prziyaſzn pana Voyewodzyne myedz raczi myſly na poddanich ſſwoych pozithek. LibLeg 11/139. ~

»prze przyjaźń [czyją]« (1): Miły Skárbku prze náſzę przyiaźń niech dźiś iednę Rzecz v ćiebie vproſzę. CiekPotr 89.

»z przyjaźnią [czyją]« (1):

»za przyjaźnią« (4): Wſzytki Vrzędowe dochody/ y winy wſzythki ſpráwiedliwie y pilnie wypomináć/ y ſpełná Sędźiemu oddáwáć/ á żadnemu nic nie przeględáć zá żadną przyiáźnią álbo dárem GroicPorz g3v.

~ za przyjaźnią czyją (3): Mącz 403b; Iakob zá błogoſłáwieńſtwem oycá Izááká/ y zá przyiáznią y rádą mátki/ ktora go więcey niſzli ſtárſzego miłowáłá: ty przywileie pierworodnośći w oſobie Ezaego wziął SkarŻyw 346; SarnStat 714.

»w przyjaźni« (3): wthey ze przyaſſny przyaczielſky lysth pyſzalyſzmy do waſſ y przes vaſzego poſlaszmy prziſlaly abyscze thak vyedziely LibLeg 7/68v; a w tym cżáſu s ſpołecżney vmowy ziecháli ſie do martwey wody Ceſarz y krol s krolową Leonorą/ á tám byli kilko dni weſeli z rádoſcią w okazáłey przyiáźni. BielKron 191, 191.

»przyjaźń dzierżeć« (2): ſewſitkymy lyvdzmy moymy y wſzym poſpolſtwem prawdzywye na tho prziſzyegamy y prziſyeglyſmy [...] wam brathv naſchemv, y ſinv v.M. molodemv Crolowy Sigmvnthowy Avgvſtowy [...] braczka przyasn prawdzywye dzierzecz LibLeg 10/97v, 10/97v.

»przyjaźń mieć« [w tym: z kim (14), miedzy kim (2), u kogo (1), przeciwko komu (1)] (20): My szwamy kthorą przyaſny mamy, y przymyerze do naſzego zywotha, thoczmy barſzo dobrze trzymamy y bandzim pokym zywy LibLeg 7/41; S Czeſſarzem ye^go mczam Tureczkyem thakową prziyaſzn ye^goKro.m.myecz raczi yſch nyelyeda yakye powyeſczy ſrvſchicz ye mogą LibLeg 11/171v, 7/41v, 10/70v, 92, 113, 11/27v (13); Aiáx też prośił áby o to pracą miał/ iákoby z Greki przyiaźń w dobrym záchowániu mieli BielKron 57v; Pothym niewiáſty przyſzły ná brzeg/ vkázuiąc przez znáki przyiaźń ſnimi mieć. BielKron 447v, 189v, 332; KochSat A4; KochMon 22; VotSzl B.

»[u kogo] przyjaźni nabywać« (1): [rzecz do króla Kalekutu w te słowa:] Iż ſłyſząc moy pan Krol Portugálſki o thwoim záchowániu w Krześćijańſkiey wierze/ przeto tego pragnął aby ćie nawiedźił przez ſwego poſłá/ iáko powinien káżdy Pan Krześćijańſki cżynić s práwego ſerca/ v káżdego tákiego przyáźni nábywáć BielKron 453v.

»przyjaźń naruszać; przyjaźń jest naruszona; zruszenie przyjaźni« (1;1;1): ſtrzecz thego pylnye raczi abi zadna prziczina ſrvſchenya they prziyazny y przimyerza ſpaniſthw ye^go Kro. mczi dana nyebila.y gdzye bi ſzye czo takyego dzyalo [...] ye^go Kro.m.hamowacz tho [...] bendzye raczil LibLeg 11/169v, 7/32, 10/93v.

»przyjaźni szukać« (1): ón [cesarz turecki] po té czáſy záwſze onémi zaloty ſwémi y przymiérzem nie téy przyiáźni ſzukał/ którą teraz wzgárdźił/ ále korony Polſkiéy OrzJan 77.

»w przyjaźni trwać; przyjaźń trwa« [w tym: z kim (2)] [szyk zmienny] (4;1): a yſchbi theſch ſſye o tho ſtharal abi tha prziyaſn [...] myedzi namy a Czeſarzem Tureczkym nyeodmyennye thrwala. LibLeg 11/186v, 7/36v; W tym cżáſu vmárł Máás krol Ammonicki/ ná iego mieyſce wſtąpił ſyn Ammon/ do ktorego poſłał Dawid poſły ſwoie cieſząc go/ á przypomináiąc mu záchowánie dobre ie^go oycá przećiw Dawidowi/ chceli też w tey przyáźni trwáć iáko ociec był. BielKron 70v, 453v; StryjKron 447.

»przyjaźń utwierdzić« (2): [Aleksander mówił do Hektora] Niech sie wojska rozstąpią, każde na swą stronę [...] i wieczny pokoj z sobą uczyniwszy, I na potomne czasy przyjaźń utwierdziwszy, Przebywajcie w Trojańskiej szczęśliwej krainie, A Greczyn także do swych Argow niechay płynie. KochMon 21, 28.

»[z kim] przyjaźni używać« (2): BielKron 186; Xiążę/ mówię/ Konſtantyn/ z Irzym Rádźiwiłem/ Co ieſcze y podźiś dźień ieſt w pámięći śiłem/ Wielkiéy przyiáźni z ſobą záwżdy vżywáli/ Y ſpolnie możné woyſká Litewſkié wadzáli. KochEpit A3v.

»w przyjaźń wejść (a. zajść)« [w tym: do kogo (1), z kim (1)] [szyk zmienny] (3): LibLeg 10/95v; Leo Papież wſzedł w przyiaſń do Szwáncárow/ á to dla tego/ áby mu byli ku potrzebie kiedy będzye potrzebá BielKron 197, 69.

»[z kim] przyjaźń wieść« (1): Po Perſoch Medowie Mácedonom poſłuſzni byli/ potym Pártom/ ácżkolwiek cżęść ich dobra z Rzymiány przyiaźń wiedli. BielKron 268.

»przyjaźń wziąć« [w tym: z kim (10)] [szyk zmienny] (11): [mówił Eleazar Jozafatowi] iżeś wzyął przyiaźń z Ochozyaſzem/ przeto potłukł Pan Bog ſpráwę twoię/ łodzye ná wodzye/ iż nie mogły przyść do Tárſony. BielKron [84²]v; Senat vłożył/ áby dzyeſięć mężow zacnych do nich [tj. pospólstwa] poſłáno [...] przyrzekáiąc im wſzytko nágrodzić á vcżynić cżego żądáią/ y obietnice pirwſze wypełnić/ áby záſię s Pátrycyuſzy wzyęli przyiaźń/ á do ſwoich właſnośći beſpiecżnie przyſzli. BielKron 107v, 58, 65v, [84²]v, 205, 211v (11).

»przyjaźń (za)chować; przyjaźń jest (za)chowana; (za)chowanie przyjaźni; zachowan w przyjaźni« [w tym: z kim (4), przeciwko komu (1), miedzy kim a kim (1)] [szyk zmienny] (4;9;4;1): Aprzithim theſz bandzye zandal ych aſzwlaſcza Ayaſbasshe [...] aby tha przyaſzny myedzy Ceſzarzem, a myedzy namy strony Ceſarſkyey byla wczaloſczy chowana. LibLeg 7/9v; Czo ysz ſye wam thesz przyaczielowy naſchemv tak wydzialo vczinylem to wſitko dlia zachowania tey przyaszny naschey LibLeg 10/67v; bo tho yeſth v naſch nawyethſche stharanye abiſzmi prziyaſzn y przimyerze [...] wedlye prziſzyegy y ſlowa naſchego kro. zachowaly. LibLeg 11/174, 7/34, 104v, 10/67, 93v, 11/32v (14); KrowObr 31; BielKron 104; StryjKron 447; O statecznym Kr. IM vmysle, wchowaniu dobrey przyiazni, y sąsiedztwa z Cesarzem IM y Panstwy iego. ActReg 122.

»w przyjaźni się zacho(wy)wać« [w tym: z kim (2)] [szyk zmienny] (3): [sułtan Sulejman do króla Zygmunta] yeſlyze wy ych [złoczyńców] bendzieczie karacz y to bidlo y wſzitka czeladz ktorą pobrano wnyewolią wczaloſczy bedziely wroczona, tedi mi ſwamy wedlug pyerwſchej prziſſyegy bedziemi wdobrej przyazny ſye zachowiwacz LibLeg 11/91, 7/9, 32.

»przyjaźń (z)jednać« [w tym: miedzy kim a kim (1), z kim (1) [szyk zmienny] (4): Baſſham [...] powyeſſ zebyſzmy zawſdy radzy na ych sdrowye y sczanſczie slyſzely. A bandzieſſ ych odnaſſ zandal y proſzil aby nam przyaſzny braczską Ceſarſką yednaly przyczynyaly syą do yego Ceſar miloſczi. LibLeg 7/36, 10/152v; MetrKor 38/502; Boleſław [...] poſłał do Bele krolá Węgierſkiego roſtropne męże/ Klimuntá [...] á Iánuſzá Woiewodę Krákowſkiego [...]/ áby mu wiecżną przyiaźń ſnim ziednáli BielKron 360.

»przyjaźń (z)łamać« [w tym: miedzy kim (1)] [szyk zmienny] (2): A dla takowich sbitecznich lvdzy niegodzy sye nam miedzi sobą przyazny y ſzlvbv swego lamacz LibLeg 11/65; StryjKron 682.

»złączyć w przyjaźń« (1): Bo ácż zacni Iágiełowie/ złącżyli wdobrą przyiaźń/ y ſpułecżność ty Páńſtwá były z Coroną Polſką. BiałKaz L.

»znać przyjaźń« (1): A thako roſkazuemczy aby thy ſczeſſarzem od nas mowyl y sbaſzamy wthey rzeczy nathen spoſſob. Naprzoth powyeſz yzmy wyedzucz y ſnayucz przyaſn y dobrą ſſuſyecztwo [...] dalyſmy mv dziewką naſſze za malzonką LibLeg 8/26.

»dobra przyjaźń« [szyk 15:2] (17): O czarza Tatarskiego thak my powyedzial Luthphibaſza ysz Cessarz slal do nyego possla swego Gdzie Cessarzowy vkazal ysz yesth wpokoyą a wdobrey przyazny Scrolyem polszkym LibLeg 9/52v; bo nietilko oti granycze ale y oynsche rzeczi mami ſtobą sprawowacz czo bedzie kv dobrej przyazny tv na tey vkraynie miedzi pani naschimy. LibLeg 11/76, 6/77v, 158v, 7/41, 10/60v, 67 (14); Amurat chcąc ſnim [królem Władysławem] w dobrey przyiáźni mieſzkáć/ do dzieſiąći lath wźiął przymierze/ y przyſięgi od ſiebie przyięli twárde BielKron 304; BiałKaz L; ActReg 122.

»przyjaźń obłudna, zmyślona« [szyk 1:1] (2): Czyli to oſobnéy łáſce Bożey nád ſobą przyznáwáć nie mamy że to iuż w garśći teraz ieſt wáſzéy/ kinąwſzy ná ſtronę przyiáźnią obłudną Turecką/ wyzuć ſie z tych śideł przymiérza iego/ którémi was vwikłał [...]? OrzJan 15, 75.

»pewna przyjaźń« (4): [zwaśnili się przeciw sobie Karzeł cesarz, król czeski i Ludwik Węgierski] Miedzy ktorymi roziął iednánie do cżáſu Vrban piąty Papież [...] A dla pewnieyſzey przyiáźni/ náráił y zmowił Elżbietę corę Boguſłáwowę [...] zá małzonkę Kárłowi Ceſarzowi BielKron 375; [król Władysław pojednał Skirgiełła z Witułtem] A dla pewnieyſzey przyiáźni/ dał Krol Skirgiellowi nád kſięſtwo Kijowſkie Stárodub/ Stárotroki/ Krzemieniec/ iżby oſobno byli od ſiebie BielKron 382v, 332; Baczymy ná oko/ że w żadney ſtronie ſąśiedztwá pewney przyiázni nie mamy. VotSzl B.

»przyjaźni postanowienie« (1): [Aleksander Wielki w podbitych krajach] ſtátutem á práwem/ wſzytko vtwierdził/ y powinowáctwem/ á przyiáźni poſtánowieniem ſpoił: ták iż ſzcżęſliwſzy to byli/ ktore on woiną zwyciężył GórnDworz Ii4.

»prawdziwa, prawa przyjaźń« (2:1): LibLeg 10/97, 11/174; [Jerzyk książę saskie] z brátem Kuerfirzſtem bárzo záſzedł [...] ále potym ziednániu/ Ierzyk dzieſięćin niechćiał dáwáć/ iáko zdawna ſzły kápłanom luterſkim/ przeto niebyłá miedzy imi prawdziwa przyiáźń. BielKron 215v.

»przyjaźń sąsiedzka« [szyk 3:1] (4): Zaſzye yemv laſkawam prziyaſzn ſzwam samſzyeczkam przeſczye [= przez ciebie] wſzkazowacz raczi y wyenczvye mv thego.abi wthem panſthwye [...] ſpokoynye dlvgo zil LibLeg 11/169v, 11/185; Krol Maurytáńſki/ chciał ią [Dydonę] mieć zá małżonkę [...] przeto woynę Kártágineńſkim obywátelom vłożył. Ktorzy ſzli do Dydony mowiąc/ áby zá mąż ſzłá dla wyſwobodzenia wſzech/ á przyiáźni ſamſieckiey. BielKron 75v. Cf »za sąsiedzką przyjaźnią«.

»spolna (a. zobopolna), z obudwu stron przyjaźń« [szyk 4:2] (5:1): Bo rozvmie krol ye^go m.yz kyedi bedzie to postanowienie tedi bedzie przyasn miedzi poddanimy V.C.m. y Krola ye^go m. pana mego z obvdwv stron LibLeg 11/33, 10/93v; A gdy iuż Vliſes poſelſtwo odpráwił od Grekow/ wotowáli Troiani ná nie rozmáitemi głoſy/ Rádá pirwſza rádziłá áby byłá Helená wroconá/ á to dla ſpolney przyiáźni z Greki/ wywodząc ich ſtałość iednoſtáyną/ ſpráwę y ſzcżęſcie oſobliwe. BielKron 57; Gdy krol Fráncuſki z krolem Angielſkim przyiáźńi ſpolną wźięli [...] poſłáli obá poſły do Ceſárzá o pozwolenie niektorych rzecży/ á gdy im tego Ceſarz niepozwolił/ obiáwili mu woynę przez poſły BielKron 205; OrzJan 6, 70.

»stateczna przyjaźń« (1): A iżby tego to Alexandrá Koriatowicá Kázimierz do chowánia ſtáteczney wiáry y przyiáźni przywiodł/ poſſádził Polakámi Lucko/ y Włodimirz StryjKron 447.

»szczera przyjaźń« (1): To I.N.M. cżyni dla tego/ áby wáſzá Naiaśnieyſza C.M. tym źrzetelniey y pewniey obácżyć racżył/ thę ſzcżerą/ pewną/ życżliwą przyiaźń/ ktorą I.C.I. ku wáſzey C.I. ma BielKron 332.

»trwała przyjaźń« (1): [przypominamy] yſch tho nam ye^go mcz wedlye przimyerza vcznycz powynen gdiſch tho yeſth znak trwaley aprawey prziyaſny kyedi ſkodi a krziwdi myedzi obopolnemy vgranycznemy lyvdzmy nagrodzone bivaya. LibLeg 11/174.

»wieczna przyjaźń« [szyk 3:2] (5): [Koriolan do matki] námawiaycie Rzymiány/ áby poſłáli do páná mego á wroćili co pobráli/ á przyiacielſkie z nim náłożyli/ moie niewinne wywołánie záſię nágrodzili/ będzye przyiaźń miedzy námi wiecżna. BielKron 109v; Drugi Legat Papieſki Alexánder w teyże rzecży przyiechał/ áby też s Krolem Matyaſzem wiecżną przyiaźń wzyął/ dawſzy mu corę ktorey żądał BielKron 395, 58, 254v, 360.

»wielka przyjaźń« (4): Krol Fráncuſki wielką przyiaźń wźiął z Papieżem/ ktorą vtwierdzili krewnośćią przyrodzoną BielKron 211v, 451; KochEpit A3v. Cf »dla wielkiej przyjaźni«

»[ku komu] w przyjaźni wierny« (1): Przyaczielowy naschemv Crolowy polſkyemv y ynſzich panstw Zakonv Chrzesczyanskiego y kv nam wprzyaszny wyernemv Sigmontowy nawyedzami sdrowie waſche przes then nasch lyſt y dawami thesz wam znacz ktorzi bily Cozaczi Byalogrodzczi wtargnoly wpanstwo wasche LibLeg 10/90v.

»znak przyjaźni« (2): nalasſzi one [tj. ukradzione rzeczy] abiſczie ye odeſlaly thim cziye ſą. A to yeſth znak prziyazny miedzi namy. LibLeg 10/94, 11/174.

»przyjaźni związek« (1): Céſarz źiemię Włoſką/ Hiſzpańſką y Niemiecką/ iednym przyiáźni związkiem zpiął z Koroną Polſką. OrzJan 63.

»życzliwa przyjaźń« (1): BielKron 332 cf »szczera przyjaźń«.

»pokoj a (i) przyjaźń« [szyk 4:3] (7): pan moy kazalmy tho Vaſzey C.M. powyedzyecz. Aby Vaſza C.M. napomyonancz y powczyągnancz raczil Czarza Tatarſkiego, zeby ſzyą wprzyazny awpokoyv zachowal s krolem ye^go M. panem moym Miloſczywem, przyaczyelem V.C.M. LibLeg 7/9, 7/8v, 9/52v; a tho byſzmy yednacz chczyely aby pokoy a przyyaſzn myedzy thymy pany [tj. cesarzem a królem węgierskim] pothczywye rządnye a dobrze byl yednan a zawrzon. MetrKor 38/502, 38/502; Nadobne Miáſto y Zamek/ ná ktorym Pan Henrych Donin Stároſtam miał być. Należy Krolowi iego M.Polſkiemu/ ále go zá czáſu pokoiu/ y przyiáźni s Krolem I. M.Polſkim/ w niebytnośći Páná Duninowey/ Szwed nieodpowiednie pośiadł. KwiatOpis Bv; KochMon 22.

»przyjaźń i powinowactwo (a. spowinowacenie)« (2): záczym przyczyniwſzy ták wiele pańſtw do korony/ któré mieczem podbił/ nietylko koronę dobrze opátrzył/ ále téż możnych królów/ kśiążąt y narodów przyiáźnią/ y zpowinowáceniem [...] zmocnił OrzJan 63, 62.

»przyjaźń i (a, albo) przymierze« [szyk 17:6] (23): [o cesarzu tureckim to] ye^go Kro.m.rozvmye yſch yako ſſam s ſzyebye prziczini obrazenya prziyaſzny y przimyerza, nykomv nyedawa, thak nyewneth za cziam powyeſczyą kv srzvczenyv yey ſzye ſkvapy. LibLeg 11/171v; Abowyem poddany naſchi pogranyczny wyedzancz o prziyazny y przimyerzv kthore S ye^go Czeſſarſkam mczą mami vbeſpyeczily ſzye abi ye czo nyeprziyaczyelſkyego podkacz bilo myalo LibLeg 11/174, 7/41 [2 r.], 11/135v, 139v [2 r.], 140, 169v (16); [Achilles namawiał Greków, by zaprzestali wojny z Troją] przeto lepiey ieſt ſwemu zdrowiu porádzić/ á wzyąć przymierze ná cżás długi álbo wiecżną przyiaźń/ áby ten lud ſprácowány zá ty látá nieco odpocżynął BielKron 58; Tá tedy źiemiá Niemiecka/ ponieważ známi ieſt w towárzyſtwie ſąśieckim [...] [wzywa was, tj. rycerstwo na wojnę] y proſzą/ ábyśćie tym przymiérzem tureckim y przyiáźnią iego krześćiánſtwo wſzyſtko/ śiebie nákoniec ſámych/ do mizernéy y nieſczęſnéy niewoli nie wdawáli. OrzJan 65, 6, 75; [tedy my tesz przyazniey ces.j.m. folguiącz y themu przimierzu ktore z iego m. mamy, za prośbą y staraniem iego wszytkozmy iemu dopusczieli y w laskęzmy go naszę przyęli. CorfusDocum 206]. Cf »nad przymierze i przyjaźń«, »wedle przyjaźni a (i) przymierza«.

»przyjaźń i przysięga (a. sprzysiężenie)« (2): LibLeg 11/86; Ktoby tę przyiaźń y to ſprzyſiężenie przyiacielſkie złamał/álbo przećiw iemu był/ niechay od Száble ták zginie/y w niwecz ſie niech obroći iáko tá wodá. StryjKron 682.

»przyjaźń i (dobre) sąsiedztwo« (4): Bo Crolowie ich miloscz panowye moyy miloſcziwi chczą wtheyze przyassny y wdobrem szamſzieczthwie sthalye sią zachovacz y yey nygdy nywczem nyenarvſzacz. LibLeg 7/32, 8/26, 11/139v; ActReg 122.

»przyjaźń i spolność (a. spułeczność)« (2): Tego cżáſu Kſiążę Kliwenſkie [...] vćiekł ſie do Krolá Fráncuſkiego [...] Krol obacżył Medyoláná niedoſtáć z dobrą wolą/ przeto zły vmyſł obroćił ná Ceſárzá/ [...] á ták ſtym kſiążęćiem wźiął przyiaźń y ſpolność BielKron 218; BiałKaz L.

»przyjaźń i ślub« [szyk 2:1] (3): y naprzeczywko nam wi prziiyacziel moy zebiſczie niebily przeczywny y pamietalybiſczie na przyazn y na sliub swoy ktori wi maczie kv nam y yego bi ſczie schanowaly. LibLeg 11/86v, 10/113v, 11/65.

»przyjaźń i towarzystwo« [szyk 1:1] (2): Iákoż [!] iednák o wierze y chęći gotowey Céſárzá Ie^go M. Piątégo/ namiéy wáſzá Kró: M może niewątpić: tákże o towárzyſtwie y przyiáźni Kró: Ie^go M. Ferdinandá OrzJan 126, 77.

»wiara i przyjaźń« (2): tego to Alexanndrá Koriatowicá Kázimierz do chowánia ſtáteczney wiáry y przyiáźni przywiodł StryjKron 447, 447.

»przyjaźń i zachowanie« (3): yeno gdi pan Voyewoda Valaſky czo przeczywko prziyazny naſchey y zachowanya Samſzyeczkyego poczadz chczyal thediſz mv thego za pomoczam boſkam bronyly akrziwd poddanich naſich ſzye mſczyly. LibLeg 11/157v, 11/161. Cf »dla przyjaźni i zachowania«.

»i przyjaźń i złączenie« (1): Iesli tedy tak to przymuie X. Biskup Wrocławski iako od Ich m się dzieie y wtey mierze będzie się chciał declarowac iako rozumie, ze iemu nalezy albo Vrzędowi iego ym więtszą okazyą sobie vczyni dosławy y zachowania Voboiga narodu ludzi y przyiaźn y złączenie przeszłe z Im potwierdzi. ActReg 148.

~ dla przyjaźni miedzy kim (a miedzy kim) (4): Czo my cząſczya dla thego czerpymy ze sią nadzyevamy koncza wthey rzeczy od Ceſarza dobrego Cząſczya theſſ dlya they przyaſzny, kthora yeſth myedzy namy a myedzy ceſarzem. LibLeg 7/103; alye gdi polia vedlie ſtarich a prawdzywich granycz ogranyczone bedą tedi poſſel nasz powye ze radzi to mi vczinymi y teras a na potim dlia they przyazny ktora yeſth miedzi Czeſſarzem Tvreczkim ysz poddanim Czeſſarſkim owcze pascz dopvsczym LibLeg 10/71, 11/27, 67.

dla czyjej przyjaźni (4): Ia dla vaſzey dawney przyaſſny wſyſthkom tho vczinyl, y piſzalem theſz do vaſz thak abiſcze vyedziely yſz tho pewna rzecz kthoraſzmy kv vam przyrzekly LibLeg 7/68, 7/41v, 68, 68v.

»wedle (a. według) przyjaźni« (4): Vedlug they prziiyaſzny, abyſczye byly naſſemv przyaczielowy przyaczyelem, a nyeprzyaczyelowy nyeprzyaczielem. LibLeg 7/41v.

~ według czyjej przyjaźni (1): [Cesarz turecki do Króla: posłaliście] ſzwego vyernego slugą Soboczskyego do naſſ wpoſzelsthwye [...] y piſzaliſczye thak do naſſ czo then vaſſ poſel [...] a myſzmy mv vyerzily a barſzo dobrze vedlug vaſzey przyaſzny LibLeg 7/67v.

»naprzeciwko przyjaźni« (1): miſmi dla tich prziczin dla swich ſzkod zanymy poczyągnely y tam za tim ych wtargnienym ſzkodj wielkie poddanim naschim podzialaly. y thv sye ta rzecz okazvye ze tho yeſt naprzeczywko przyazny. LibLeg 11/90v.

»nad przyjaźń« (1):

»za przyjaźnią« (5): Tatarowie bedacz naszimy przeczywnyky tich ziem kv Oczakowv vziwaly Czemvbi teras pan nasz Czeſſarz Thur. ktori yeſt przyaczielem waschemv panv za tą przyaznią vziwacz tego nie mial LibLeg 11/27; poſſel ye^go Ce. mczi bendacz v naſch gdi mv othich ſkodach powyadano obyeczowal yakoſch tho ye^go C.m. y zatha prziyaznyam [...] y wedlye przimyerza [...] vczinycz yeſth powynyen. LibLeg 11/174, 8/26, 10/70v.

»w przyjaźń się złączyć« (1): Ktemu, áby tym zwiąſkiem nie tylko dwie perſonie, któré w małżeńſtwo wſtępuią, w przyiaźń ſie złączyły, ále téż przyiaćiele przyiaćioły oboiéy ſtrony SarnStat 599.

»[z kim] przyjaźnią spowinowacony« (1): tedy trzebá w tem rády ſzukáć/ iákoby ábo komu ią [ziemię] porucżyć/ ktoby známi wiecżną przyiáźnią był ſpowinowácony [qui sit perpetua nobiscum amicitia coniunctus]/ ábo ią w mocy ſwey mieć y záchowáć. ModrzBaz 126, 44v.

»wieczna przyjaźń« (1): ModrzBaz 126 cf »przyjaźnią spowinowacony«.

»zastarzała przyjaźń« (1): Tym concludował ze y wdzięcznie y zpodziękowaniem taką pod takim czasem w chęc podaną przyimuie, y [...] niebaczy aby przystoinie niemogł zas aper:te y tak sczerze zwmscią, tę zastarzałą, więc y krwią spoioną przyiazń wieść ActReg 54.

~ W połączeniu szeregowym (1): Ale nie mniéy tych/ zá których dopuſczeniém/ przyiáźnią/ rádą/ [...] to przeiechánié ſie sſtáło: o tákową zdrádę iáko wysſzéy ieſt rzeczono/ będźiemy káráć. SarnStat 398.