[zaloguj się]
[pdf]

PLUGASTWO (168) sb n

plugastwo (136), plugawstwo (26), pługastwo (5), plugactwo (1); plugawstwo Mącz (24); pługastwo MurzNT; plugactwo PaprUp plugastwo : plugawstwo RejZwierz (1:1), RejZwierc (4:1); plugastwo : pługastwo FalZioł (5:1), KuczbKat (2:1), SkarŻyw (7:1), LatHar (3:1).

W G pl a pochylone. ◊ W pozostałych formach a jasne (w tym 7 r. błędne znakowanie). ◊ o jasne.

Fleksja
sg pl
N plugastwo plugastwa
G plugastwa plugåstw
D plugawstwu
A plugastwo plugastwa
I plugastwem plugastwy
L plugastwie plugastwach

sg N plugastwo (44). ◊ G plugastwa (40). ◊ D plugawstwu (1). ◊ A plugastwo (11). ◊ I plugastwem (13); -em (1), -(e)m (12). ◊ L plugastwie (7). ◊ pl N plugastwa (10). ◊ G plugåstw (14). ◊ A plugastwa (25). ◊ I plugastwy (1). ◊ L plugastwach (2).

Sł stp: plugastwo, Cn: plugastwo, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVII w.: plugastwo.

1. Coś wstrętnego, budzącego odrazę; immunditia PolAnt, Modrz, Vulg, Cn; sordes Mącz, Vulg, Calep, Cn; inquinamentum Mącz, PolAnt, Cn; spurcitia Mącz, Calep, Cn; coinquinatio Vulg; immundities, impuritas, impuritia, sorditudo, spurcities Cn (167): Araneosus vomitus. Plugáwſtwo. Mącz 13d.
a. Brud nieczystości; śmieci; illuvies Mącz, Calep, Cn; purgamentum Mącz, Vulg, Cn; paedor, squalor Mącz, Calep; colluvies Calep, Cn; famelicus PolAnt; situs, sterquilinium, strigmentum Mącz; recrementum Calep; contaminatio Vulg; eluvies, faeculentia, scabres, subluvies Cn (100): Dać mu [moszczowi] ſtać z onemi wężmi/ aż będzie iaſne barzo/ nie z ſzymuiącz z niego żadnego plugaſtwa z wierzchu, To wino ma pić cżłowiek trędowaty. FalZioł V 94, I 70c, II 2b, III 39d; RejZwierz 139v; gdzie iuż miáſto dochodziło brzegu wody y vlicżki/ kthorą wſzytkie plugáſtwá z miáſthá w Cedron ſchodziły. BielKron 264v; Situs, Przipite/ przylnęłe á wpoyone plugáwſtwo ná skórę człowieczą którą z trudná może odmyć. Mącz 397d; Strigmentum, Proch z grzebłá/ y wſzeláka zemkniona oskrobána nieczyſtość/ ſtrup/ plugáwſtwo. Mącz 421a, 171a, 200a, 272c, 332b, 403a (10); SienLek Yyy; NVż też ieſli maſz pcżołki/ tedy ie też wcżás podchędożyć/ chorym miodu podſtáwić/ tákże też chwaſtow y niepotrzebnego plugáſtwá miedzy niemi nie dopuſzcżáć. RejZwierc 108v; SkarJedn 24; Oczko 4v; SkarŻyw 374; Calep 207b, 216a, [505]b, [745]a, 993a, 1001b [2 r.], 1002a; KlonFlis E4.

plugastwo czego (2): ſtaliſmy ſię iáko plugáſtwá świátá. CzechEp 19 [przekład tego samego tekstu] WujNT 1.Cor 4/13.

plugastwo od czego (2): Mucus lucernatum, Plugáwſtwo od vcieránia noſá ſwiec. Mącz 235b; Recrementum – Plugaſtwo od każdei rżeczi. Calep 900a.

plugastwo około czego (1): ModrzBaz 50 cf »niedbalstwo albo plugastwo«.

plugastwo z czego (2): BibRadz Iob 7/5; BudBib Iob 7/5. Cf »robaki i plugastwo«.

plugastwo czyje [w tym: G sb (2), ai poss (1)] (3): Bo do tego przekaża/ miłość latáiąca/ Albo oná Wołowa/ leniwość leżąca. Albo Swinie plugawſtwo álbo Lwia vporność/ Ze ſie muśi zámieſzkáć/ przeſláchetna dworność. RejZwierz 115; RejZwierc 61v, Bbbv.

W połączeniach szeregowych (3): Latrina, Grubá ná którą domowe plugáwſtwá/ gnoy y ſmieći wirzucáyą. Mącz 185c, 243d, 414c.

W porównaniach (5): Ma nas ſobie zá podeyzrzáne/ y ſtrzeże ſię od towárzyſtwá náſzego iakoby od iákich plugaſtw BibRadz Sap 2/16, I 381b marg; BudBib Sap 2/16; CzechEp 19; WujNT 1.Cor 4/13.

Zwroty: »z plugastwa ochędożać, od plugawstwa wychędożać« (1:1): Mącz 332b; ſláchćic Rzymſki Vergilius Creſcentius, [...] pielgrzymy nálawſzy [...] z cżeladką im do ſtołu ſłużył/ przyodźiewał/ z plugáſtwá ochędożał ReszHoz 126.

[»oczyścić się od plugastwa [czego]« cf b. »oczyścić się od plugastwa« BudNT 2.Cor 6/19.]

»plugastwo omywać (a. zmyć); omycie plugastwa« (2;1): Poſpolite było w onych kráinach vmywánie nog/ ták dla omyćia plugáſtwá iáko też ku vlżeniu ſtrudzenia BibRadz I 9c marg; Mącz 450a; WujNT 804.

»plugawstwo zetrzeć« (1): Spurcitias detergere, plugáwſtwo zmyć/ zetrzeć. Mącz 450a.

Wyrażenia: »plugastwo cielesne, ciała« = carnis sodes Vulg [szyk 2:1] (2:1): CzechRozm 268; mamy rożność miedzy krztámi Zydowſkimi/ á náſzymi: iż one omywáły plugáſtwá ćieleſne: ále náſz omywa ſumnienie. WujNT 804, 1.Petri 3/21. [Cf b. »oczyściać się od plugastwa« BudNT 2.Cor 6/19, »plugastwo duszne« RejPosWstaw [1102], SkarJedn 200].

»(jako) plugastwo sprosne« (1): Lud then iż był złego ſumnienia/ [...] tedy wſzytki iego ofiáry były obrzydłe/ a iako plugáſthwo ſproſne przed ocżymá iego BibRadz I 381b marg.

Szeregi: »błoto i plugawstwo« (1): Squaleo, Pełny błotá y plugáwſtwá być. Mącz 411b.

»nieczystość i plugawstwo« (1): Mącz 332b cf »od plugawwychędożać«.

»niedbalstwo albo plugastwo« (1): A nie mowięć tego w ten ſpoſob/ ábych niemiał gánić niedbálſtwá álbo plugáſtwá około vbioru [quod neglectum et immundiciem in vestitu non improbem]. ModrzBaz 50.

»pleśń a plugawstwo« (2): Osoletus aliquando pro sordido accipitur miáſto plieśnią á plugáwſtwem obeſzłego. Mącz 262b, 387b.

»robaki i plugastwo« (2): BibRadz Iob 7/5; Ciáło moie oblecżone w robaki y w plugáſtwo z prochu [vermibus et gleba pulveris] BudBib Iob 7/5.

»smrod i plugastwo« (1): Nośimy ziemię/ ſmrodu y plugáſtwá pełną/ y ſkázitelną. LatHar 668.

Przen (9):
Fraza: »bywa omywano plugastwo« (1): Tymże obyczáiem rozumieli y drudzy/ że Doſyć vcżynienie ieſt ocżyśćienie/ ktorym bywa omywano cokolwiek plugáſtwá dla zakáłu grzechowego w duſzy zoſtawa KuczbKat 220.
α) W nawiązaniu do Apoc 17/4 (8):

plugastwo czego (4): KrowObr 241v; RejAp 140, 141v; WujApoc 11/4 cf Szereg.

plugastwo czyje [pron poss] (4): Oto ſyſzyſz iż przywiodłá [cudzołożnica Babilon] wſzytki krole ziemſkie w cudzołoſtwo do ſiebie/ á opoiłá winem plugáſtwá ſwego tj ktorzy mieſzkáią ná ziemi. RejAp 141, 141, 142, 146.

W połączeniu szeregowym (1): Abowiem bárzo iey [cudzołożnicy Babilon] iákoś vpada obrokow iey ktore zdzyeráłá ze wſzego ſwiátá ná ty plugáſtwá ſwoie á ná vbiory ony ſwoie á ná pychę ſwoię. RejAp 146.

Szereg: »brzydliwość (a. obrzydzenie) i plugastwo« = abominatio et immunditia Vulg (4): [tajemnica Babilon] ma kubek zloty w ręce ſwoiey obrzydzenia/ y plugáſtwá/ nietzyſtośći ſwoiey KrowObr 241v [idem 3 r.] RejAp 140, 141v; WujNT Apoc 17/4.
α. Odchody; egesta PolAnt; retrimentum Mącz; excrementum, proluvies, reiectanea Calep (13): Retrimentum, Párá z człowieczego gnoyu y tákieſz wody/ Plugáwſtwo/ Gówno/ Szcziny/ etć. Mącz 354c; Lecż niech ták będźie/ żeby był ieden miedzy ták wielem ſet ich/ ktory wyśiedźiał rok ná dnie w plugáſtwách w wieży/ iákąż potym śmierćią on vmárł? ModrzBaz 79v; Oczko 22v; On káżdego doyrzał/ opátrzył/ ieść cżynił/ plugáſtwá wynośił/ kápłany iednał SkarŻyw 461, 558; Calep 383a, 397a, 858b, 907b.

plugastwo czyje [pron poss] (4): Y będźieſz miał rydlik miedzy inem naczyniem ſwoiem/ á pierwey niż vſiędźieſz/ wykopaſz dołek w ktorym zágrzebieſz plugáſtwá ſwoie. BibRadz Deut 23/13; RejAp 179v; RejPosWiecz3 98v; SkarŻyw 35.

W porównaniu (1): Bowiem ty wſzytki dobrodzieyſtwá/ ktorychći Pan vżycżył/ zá nic nie będą ſthały/ ieſli ſie do pirwſzey złośći thwoiey náwroćiſz/ iáko wieprz do káliſká ſwego/ á pies do plugáſtwá ſwoiego. RejPosWiecz3 98v.

Szereg: »smrod a plugastwo« (1): Potym Pan wſpomináć racży owy brzydliwe przeklętniki/ ktorzy ſobie żártuią á práwie pográwaią prawdą Páńſką/ [...] A proſto ie właſnie piſmo ſwięte zowie pſy álbo ſwiniámi/ ktorzy ſie wrácáią ná zad záwżdy do ſmrodu á do plugáſtwá ſwego. RejAp 179v.
β. Szkodliwe produkty przemiany materii lub stanów chorobowych organizmu; sanies Cn (20): [szafranowa wodka] plugáſtwá pędzi w przechody Lędzwiane y miechierzowe FalZioł II 12c; GlabGad C6v; wodá nietylko wielkiémi meatámi/ ále y przez ſkórę/ czyſzcząc wſzyſtki żyły/ plugáſtwá rózné zſobą wywodźiłá Oczko 19v, 12v [2 r.], 14, 15 [2 r.], 15v, 20 (12); KochPs 55; zá wyſtępki zbytnie w ſtroiách/ dopuśćił Bog niewolſtwo/ w ktorym náſtąpić miáło miaſto włoſowych przypraw/ głowa od plugáſtwá ołyśiáła PowodPr 84.
Zwrot: »czyścić plugastwo« (1): Zywicza Soſnowa [...] cżyſci plugaſtwá z ran. FalZioł I 116a.
Wyrażenie: »wnętrzne plugastwo« (1): [wody używać się godzi] kiedy krwáwnicé (Chemorrhoidas zową) ábo ſye zátkáią/ álbo názbyt ćieką/ á oſobliwie kiedy przez pendent/ wnętrzné plugaſtwo zgniło ćiecze. Oczko 22v.
Szeregi: »flegma i insze plugawstwo« (1): Oppilatio nervorum, zágęſzczenie krwie álbo zámulenie á zátkánie flegmą y ynſzem plugáwſtwem. Mącz 266b.

»muł a plugastwo« (1): [woda ciepliczna] pewném choróbam tylko/ pomoc może: á miánowićie tym/ przez któré ie náturá prowádźi/ płócząc muł/ á wſzelákié plugáſtwá z żył wielkich Oczko 22v.

γ. O chorobie skórnej (1):

W połączeniu szeregowym (1): Naſnádniéy tedy do ćieplic obróćiém/ á zá poprawę przyrzeczém ówym/ którzy co ná wiérzchu máią/ [...] brodawki/ liſzáie/ y inſzé wſzyſtki zwiérzchowné plugáſtwá Oczko 13v.

b. Budzące odrazę moralną, naganne zachowanie, uczynki, cechy, grzech; luxuria PolAnt; incultus Mącz; foeditas Modrz; obscenitas Calep (63): RejWiz 175; Ale my/ iáko plugáſtwá y hipokriſiey nie chwalimy/ ták te ſłuſznie wyſławiamy/ ktorzy ćiáło ſwoie Pánu Bogu poświęćiwſzy/ [...] pobożnie á świętobliwie żywą WujJud 212v; Stan bezżeńſki ktory plugáſtwá pełny ieſt zá przeklęty/ y złorzecżony być znamy WujJudConf 212v; BudNT Iudae 4; CzechRozm 225v; Gdyż błąd/ by niewiem iáko záſtárzáły/ iáko y złość choćby ią zá dobroć pocżytano/ záwżdy plugáſtwo wſobie záwárte ma ModrzBaz 2; SkarŻyw 545; ReszList 191; Calep 716a; [co rzeczemy o tym] że [Turczyn] ołtarze ná wieczną pámiątkę śmierći páná Iezuſá Kryſtuſá oddáné/ wſzyſtkim plugáſtwem ſprofánuie? OrzJan 19; WujNT 458 marg; SkarKaz 457b.

plugastwo czego (4): Bo ieſliby odbieżawſzy plugáſtwá ſwiátá przez poznánie Páná y zbáwićielá Ieſuſá Chriſtuſá/ á tymiż ſię záś vwikławſzy zwyćiężeni byli: ſtáły ſię im oſtáteczne rzeczy ich gorſze niż pierwſze. WujNT 2.Petr 2/20. Cf »plugastwo ducha«, »plugastwo grzechu«.

plugastwo czyje [w tym: pron poss (4), G sb i pron (4), ai poss (2)] (10): HistAl M3v; Ale kto może wáſze zabobony wſzyſtki wy- piſáć/ któreście od Antykryſtá Rzymſkiego wzięli/ y lud Boży proſty pomamili/ y ty plugáſtwá ſwoie do Kośćioła Bożego wprowádzili KrowObr 83; Leop Thren 1/9; BibRadz Eccli 27/4, RejPos 241; Bezá (iáko Heshuſius świadcży) był Epicureus y bluźniercá/ ktory ſwoimi wſzetecżnemi á łoterſkiemi wierſzámi y Márciáliſowe y Cátuluſowe plugáſwá przewyżſzył. WujJud 218v; CzechRozm 87v; O Duſzo moiá/ [...] ślubem Chrześćijáńſkim obowiązána/ Chryſtuſowi w pánieńſtwie poślubiona. Ale kogom ia wſpomniał teraz? kogo? iuż nie łáfkáwego oblubieńca pánieńſtwá mego/ ále ſtráſzliwego ſędźiego plugáſtwá mego. LatHar 149, 279; WysKaz 34; [iż on [Antykryst] wſzytki ſwe plugactwá/ wſzytki ſwe ſproſnośći/ wſzytki ſwe obrzydłośći zatłacża zadeptuie y zaćiera KrowObraz Mv].

W połączeniach szeregowych (2): Przedſye y ludźyom nyeprzepuſſczaćye/ áni pełnych/ áni gry/ áni plugáſtwá nyezányechaćye. KromRozm I Nv; ReszList 153; [KrowObraz Mv].

W przeciwstawieniach: »ochędostwo (2), pomierność ... plugastwo« (3): Cieleſne ochędoſtwo/ duſzne plugaſtwo. SkarŻyw 142 marg, 142; Phil M.

W porównaniu (1): Iako śmieći zoſtháwaią gdy przeſiewáią rzeſzotem/ ták plugáſtwá człowiecze w myſli iego. BibRadz Eccli 27/4.

Zwroty: »oczyściać plugastwo, oczyścić się od plugastwa« [szyk zmienny] (2:1): ocżyśćmy ſię od wſzelkiego plugaſtwá ćiáłá y duchá [mundemus nosipsos ab omni inquinamento carnis et spiritus] BudNT 2.Cor 6/19[7/1]; á rácż [Panie] ſam ocżyśćić doſtátecżnie plugáſtwo grzechow moich LatHar 143; WujNT 387.

»omyć plugastwo« (1): omyie Pan plugaſtwá Corek Syońſkich [abluerit Dominus sordes filiarum Sion Vulg Is 4/4]/ y krew Ieruzalem omyie z pośrzodku iego. WysKaz 34.

»uchędożyć plugactwo« (1): A iż nam potrzeba znowu o Panu inſzem radzie/ pierwei vchedoſzmi nierzadi wſzelkie y plugactwa/ takze y the potwarzi wigubmi PaprUp L2v.

Wyrażenia: »plugastwo duszne {a. duchowne), ducha« = inquinamentum spiritus PolAnt [szyk 4:4] (7:1): BibRadz I 113c marg; Plugáſtwo ieſt iedno duſzne/ drugie cieleſne. RejPosWstaw [1102], [1102]; BudNT 2.Cor 6/19 [7/1]; SkarJedn 200; SkarŻyw 142 [2 r.]; WujNT 387.

»plugastwo grzechu« (2): Pan Bóg w nas czyſtość/ y ochędożność duſzną y ćieleſną miłuie: w żadnym plugáſtwie káżdégo grzéchu niechćiał by nas miéć. BiałKat 61; LatHar 143.

»obrzydzony plugastwem« (1): á ręce wáſze pomázáne krwią/ obrzydzone plugáſtwem/ á iákoż ia mam wyſłucháć was? RejZwierc 261.

»sprosne plugastwo« (2): RejZwierc 62v; Gdyż też y to/ ieſt iednym rumem y ſproſnym plugáſtwem/ ſłowá Bożego gwałtownie náćiągáć CzechEp 138.

Szeregi: »grzech i plugastwo« (2): drudzy z wielkim pożytkiem duſz ſwoich/ od pocżątku żywotá ſwego ſpráwy ſwoie ſobie pierwey/ á potym kápłanowi przypomináią/ ktorą zowią Confeſſionem generalem, áby pátrząc ná ſwą ſzkárádość/ ná cżás w grzechách y w plugáſtwie ſtrawiony/ wielkość miłoſierdźia Bożego vználi ReszList 157; WujNT 817.

»plugawstwo a lenistwo« [szyk 1:1] (2): Araneas eijcere, Leniſtwu á plugawſtwu ſie odyąć. Mącz 13d, 459a.

»plugastwo a nieczystość« (1): Tu mámy náukę iáko ſie Pan brzydzi plugáſthwem á nieczyſtoſcią duſzną BibRadz I 113c marg.

»nierząd i plugactwo« (1): PaprUp L2v cf »uchędożyć plugactwo«.

»plugastwo i obfitość złości« (1): Przetoż odłożywſzy wſzelákie plugáſtwo y obfitość złośći [Propter quod abicientes omnem immunditiam et abundantiam malitiae]/ przyimićie w ćichośći ſłowo wſzczepione w was, ktore może zbáwić duſze wáſze. WujNT Iac 1/21.

»rum i plugastwo« (1): CzechEp 138 cf »sprosne plugastwo«.

»smrod i plugastwo« (1): [Aleksander] boiąc ſie áby kiedy nie weſzli [ludzie z pokolenia synów Jafet] do ziemie ſwiętey áby iey nie zárázili ſwym ſmrodem y plugáſtwem/ [...] záwarł ie między gory/ grożąc im y przynagláiąc im áby weſzli w ſtronę gránic wſchodu ſłońcá HistAl M3v.

»szkaradość i plugastwo« (1): S Tákowych tedy ſzkodliwych obycżáiow y przymiotow/ ma káżdy bácżny cżłowiek bráć przed ſię pomiemość/ ktora cnotá záwſze przy vcżćiwym zoſtáie/ á ſzkárádośći y plugáſthwá ſie wyſtrzega Phil M.

»plugawstwo a wszeteczeństwo« (1): RejZwierc 62v cf W przen.

»zmaza i plugastwo« (1): przeto Bog/ przez Moyżeſzow zakon/ onę złość przyległą cżłowiekowi okázował: [...] Vkázuiąc mu [człowiekowi]/ onym zakonem zwierzchnim/ iego zmázy y plugáſtwá iáko we zwierćiedle. CzechRozm 87v.

W przen (4): Grzech zgrzeſſyło Ieruzálem/ przetoż też ſtáło ſie nieſtátecnym: [...] Plugáſtwá iego ná nogách iego [sordes eius in pedibus eius] Leop Thren 1 /9; ANo cżłowiek poććiwy á tho ſláchetne ſtworzenie ſzkodá y iedney godzinki áby ią miał márnie ſthráćić/ á popluſkáć ią ſproſnym plugáwſthwem á wſzetecżeńſtwem iákim RejZwierc 62v; Ey miłuyże tego/ ktory ćię z ieźiorá nędze twoiey/ y z błotá pługáſtwá twego wywiodł LatHar 279; Biáda wam Doktorowie y Pháryzeuſzowie obłudni: iż oczyśćiaćie kubek y miſę zwierzchu: á wewnątrz pełni ieſteśćie drapieſtwá y plugáſtwá [intus autem pleni estis rapina et immunditia]. WujNT Matth 23/25.
α. Rozpusta; nierząd; impuditia Calep (18): RejPosWstaw [1102]; ludźie bogoboyni [...] ſtáráią ſię wſzelákim ſpoſobem/ áby ie [dzieweczki] od plugáſtwá odwiedli ReszHoz 129; Calep 514b, 515a; á kto ieſt w plugáſtwie/ niech ieſzcze plugáwieie [qui in sordibus est, sordescat adhuc] WujNT Apoc 22/11, s. 890.

W połączeniach szeregowych (4): Vmarthwiayćie cżłonki wáſze ktore ſą ná źiemi/ grzech nie cżyſty/ plugáſtwo/ ſproſną roſkoſz/ złą pożądliwość/ y łákomſtwo ktore ieſt báłwochwálſtwem [Vulg Col 3/5]. GrzegŚm 21 [idem RejPosWstaw]; Niecżyſtotá (práwi) y wſzelákie plugáſtwo álbo łákomſtwo/ niech nie będźie áni pomienione miedzy wámi [Vulg 1.Cor 5/10]. KuczbKat 320 [idem WerKaz]; RejPosWstaw [1102]; WerKaz 298; [WerReguła 63].

Zwroty: »na plugastwo być oddan« (1): Iezu ktoryś [...] złodzieie táiemne odpędzićieś odemnie racżył: odpądz y ty naśilniki iáwne: áby ſławiąc imię twoie/ ia ktoram tu ná plugáſtwo ieſt oddaná/ nieſkáżoną ſtąd wyniść mogłá. SkarŻyw 341.

»udawać się w plugastwo« (1): Bog niedopuſcża áby ktora duſzá bez pomſty ſwowoluie [!] żyć miáła/ á ty wſzyſtki ktorzykolwiek od niego odpadwſzy vdáią śie w plugáſtwo zátraca. KuczbKat 280.

Wyrażenie: »plugastwo sprosne« (2): Ale záś ktorzy potáiemnie ſię złącżáią/ nieporządne bywa złącżenie/ y práwie dyabelſkie: á nie inácżey być ma rozumiano/ iedno pſotliwość/ y plugátwo ſproſne WerKaz 281; CzechEp 420.
Szeregi: »plugastwo i nieczystość« (1): áby beło w małżeńſtwie vććiwe y cżyſte mężcżyżny z białą głową mięſzkánie y obcowánie: [...] áby ſie teſz ieſzcże hámowáło plugáſtwo y niecżyſtość wſzelaka KarnNap F3.

»psotliwość i plugastwo« (1): WerKaz 281 cf »plugastwo sprosne«.

»wszeteczność i plugastwo« (1): Nie pokryie ſię iednego wstrzymawáłośćią [in]ſzych wielu roſpustna Sodomska wſzetecżność y plugástwo ſproſne CzechEp 420.

»zbytek i plugastwo« (1): Bezá wielkie intraty y dochody/ ktore miał około [!] śiedmi ſet złotych ná wſzelákich zbytkách y plugáſtwách ſtrawiwſzy/ náoſtátek że ie Simońſkim obycżáiem przedał WujJud 218v.

Przen [czyje] (1): Y Dałem iej [bestii] cżás áby odſtąpiłá od tego plugáſtwá ſwego/ á niechciáłá. RejAp 31.
c. Bożek, bałwan (3): Y czynili [Izraelici] ſlowá á ſpráwy bárzo złe przywodząc ku gniewu Páná Bogá/ y ććili plugáſthwá/ o kthorych im był Pan bog przykazał áby ich nieczynili. Leop 4.Reg 17/12; Zebrał wiele thych co byli więźniámi/ wźiął Gázárá y Botſurá/ y zamek z ktorego wyrzućił plugáſtwá/ áni ſię mu żaden więcey ſprzećiwił. BibRadz 1.Mach 14/7; BudBib 2.Par 29/16.
2. Mała wartość, marność, lichość (1): Onto święty [Jan] którégo zacność/ ſám pán niżyi w II. cap. wyſłowył/ piérwyi oſobie powiedźiáł/ że i bótów pańſkich niegodźien nośić/ terás téſz pługaſtwo do śiebie zná i omyćia pragnie MurzNT 11.

Synonimy: 1.a. brud, nieczystość; α. gnoj, gowno, kał, łajno; b. grzech, nieczystość, nieczystota, szkaradość, zmaza; α. cudzołostwo, fryj, fryjerstwo, gamractwo, gamracyja, kurestwo, nieczystość, nieczystota, nierząd, porubstwo, rozpusta, skrotacyja, wszeteczeństwo, wszeteczność; c. bałwan, bożek; 2. lichość, lichota, małość, marność.

Cf PLUGAWOŚĆ

MN