[zaloguj się]
[pdf]

PODAWAĆ (654) vb impf i [pf]

impf [w znacz. I.], [pf] [w znacz. II.].

o oraz drugie a jasne; w inf: -dåw- (36), -daw- (31); -dåw- LubPs, UstPraw, RejZwierz, RejAp, GórnDworz (2), RejZwierc (3), RejPosWstaw, PaprPan, ReszPrz, ArtKanc, GostGosp (2), GrochKal, OrzJan, JanNKar, PowodPr; -daw- KromRozm I, KrowObr (2), Mącz, SienLek, WujJud (3), WujJudConf (2), ModrzBaz (2), Oczko, CzechEp, NiemObr (3), KochFr, LatHar (2), WujNT, SarnStat, GrabPospR, SkarKaz; -dåw- : -daw- BibRadz (1:1), BielKron (1:1), RejPos (12:2), CzechRozm (2:2), SkarŻyw (1:1); w pozostałych formach: -daj- [w tym 2 r. błędne znakowanie]; -dåw- [w tym 7 r. błędne znakowanie]. ◊ Formy tematów praes: -dåw- (238), -daj- (162); -dåw- BierEz, FalZioł, GlabGad (3), BierRozm, RejJóz, HistAl, KromRozm II (4), KromRozm III (6), Diar (3), LeszczRzecz, GrzegRóżn, SienLek, HistRzym, HistLan (2), KuczbKat (2), BielSpr (3), WujJud (7), WujJudConf (5), MycPrz (3), BiałKaz, StryjWjaz, ModrzBaz (9), NiemObr, ReszPrz (3), BielRozm (2), PaprUp, ActReg (3), KochCz, GrabowSet (2), RybGęśli, SarnStat, KmitaSpit, PowodPr (3), CiekPotr, SzarzRyt; -daj- DiarDop, BielKom (2), GroicPorz (2), OrzList, RejFig, RejZwierz, GórnDworz (2), BiałKat (2), GrzegŚm (2), PaprPan (2), SkarJedn, ZapKościer (2), KochEpit, PudłFr (2), GórnRozm, Calep (7), GostGospSieb, GrochKal, Phil (2), GórnTroas (3), OrzJan, WyprPl, LatHar (9), KołakCath, JanNKar, SarnStat (5), SkarKaz (11), VotSzl, SapEpit; -dåw- : -daj- OpecŻyw (1:1), RejPs (2:1), KromRozm I (1:1), LubPs (8:1), KrowObr (8:2), RejWiz (8:3), Leop (1:2), BibRadz (13:2), OrzRozm (1:1), BielKron (7:3), Mącz (6:7), OrzQuin (3:1), RejAp (8:2), RejPos (33:4), BielSat (2:1), RejZwierc (19:1), RejPosRozpr (1:3), RejPosWstaw (1:1), BudBib (2:1), BudNT (1:1), CzechRozm (1:4), Oczko (4:2), KochPs (1:2), SkarŻyw (1:16), StryjKron (2:1), CzechEp (3:4), KochPhaen (2:4), BielSjem (1:1), KochPieś (2:2), ArtKanc (1:1), KochProp (1:2), KochFrag (2:1), WujNT (10:9), CzahTr (1:4), GosłCast (1:2).

Fleksja
inf podåwać
indicativus
praes
sg pl
1 podaję, podåwåm podåwåmy, podajemy
2 podåwåsz, podajesz podåwåcie
3 podåwå, podaje podåwają, podają
praet
sg pl
1 m podåwałem m pers -smy podåwali
2 m podåwåłeś, -ś podåwåł m pers
3 m podåwåł m pers podåwali
f podåwała m an
n podåwało subst podåwały
fut
sg pl
1 m będę podåwåł m pers będziemy podåwać
2 m będziesz podåwåł m pers
f będziesz podåwała m an
3 m będzie podåwåł, podåwać będzie m pers będą podawać, będą podåwali
f będzie podawać m an
imperativus
sg pl
2 podåwåj podåwåjcie
3 niech, niechåj podåwå, niech podaje
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy podåwali, bychmy podåwåli
2 m byś podåwåł m pers
3 m by podåwåł m pers by podåwali
f by podåwała m an
n by podåwało subst podåwałyby, by podåwały
impersonalis
praet podåwåno, podåwało się
participia
part praes act podåwając, podając

inf podåwać (80). ◊ praes 1 sg podaję (25) [w tym: -e (1)], podåwåm (19). ◊ 2 sg podåwåsz (8), podajesz (6). ◊ 3 sg podåwå (101), podaje (72). ◊ 1 pl podåwåmy (11), podajemy (4). ◊ 2 pl podåwåcie (4). ◊ 3 pl podåwają (52), podają (24). ◊ praet 1 sg m podåwałem (1). ◊ 2 sg m podåwåłeś, -ś podåwåł (2). ◊ 3 sg m podåwåł (59). f podåwała (8). n podåwało (2). ◊ 1 pl m pers -smy podåwali (1). ◊ 3 pl m pers podåwali (37). subst podåwały (2). ◊ fut 1 sg m będę podåwåł (3). ◊ 2 sg m będziesz podåwåł (1). f będziesz podåwała (1). ◊ 3 sg m będzie podåwåł RejPos (3), podåwać będzie (2) KochPs, PaprUp. f będzie podawać (1). ◊ 1 pl m pers będziemy podåwać (1). ◊ 3 pl m pers będą podawać (2), będą podåwali (1); będą podawać RejPos; będą podawać : będą podåwali KochPs (1:1). ◊ imp 2 sg podåwåj (11). ◊ 3 sg niech, niechåj podåwå (2), niech podaje (1). ◊ 2 pl podåwåjcie (1). ◊ con 2 sg m byś podåwåł (2). ◊ 3 sg m by podåwåł (7). f by podåwała (2). n by podåwało (1). ◊ 1 pl m pers bysmy podåwali (2) NiemObr, SarnStat, bychmy podåwåli (1) RejPos. ◊ 3 pl m pers by podåwali (8). subst podåwałyby, by podåwały (5). ◊ impers praet podåwåno (3) Diar, LatHar, GosłCast, podåwało się (1) ActReg. ◊ part praes act podåwając (43), podając (31); -ąc (75), -ąć (1) BielSat.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia
I. impf (651):
1. Przekazywać; tradere PolAnt, Modrz, Vulg, Cn; porrigere JanStat, Cn; dare PolAnt; tendere Cn (187): Ná pirwſzym mieyſeu pánnę cáłowano/ Tákże do końcá podáwáć kazano KochFr 25.

podawać kogo, co (12): GórnDworz D2, O8v; WujJudConf 61, 164v; Przeto też [...]: y Miſtrze przekłádáli/ ktorziby dobre náuki podawáli [młodym ludziom] ModrzBaz 128v; ZapKościer 1587/68v [2 r.]; KochFr 112; PowodPr 65. Cf podawać co od czego do czego, Zwrot.

podawać co od czego do czego [= skąd dokąd] (1): Kędy Pan mieſzka/ á imienie ma bliſko ná drodze iedno od drugiego/ tedy ma liſt podawáć od imienia do drugiego imienia Włodarz álbo Vrzędnik GostGosp 14.

podawać czego komu (1): wſzákże ſię im [cudzoziemcom] na tym doſyć zdáło/ iż ſłow á mow zwycżáynych Zydowſkich/ Greckich/ y Lacińſkich/ mocy y właſnoſći tym podawáli/ kthorzy w ięzyku ſwym przyrodzonym pierwſze mieyſce miedzy nimi trzymali BibRadz *5.

podawać komu, czemu (12): Náturá w káżdą rzecż wſiałá ono ſkryte ziárno ktore/ właſność á moc tę/ ktorą od przodká ſwego pirwſzego ziárná wzięło/ podáie temu ziárnu/ ktore wypuſzcża s ſiebie GórnDworz D2, O8v; WujJudConf 164v; ZapKościer 1587/68v; FRáſzki tu niepoważné z ſtátkiem ſię zmiéſzáły: Komuby drugié rzeczy więc nieſmákowáły/ Wźiąwſzy ſwą częsć/ oſtátek drugim niech podawa KochFr 113; WujNT 801 marg; PowodPr 65. Cf podawać czego komu; komu ku czemu, Zwrot.

podawać komu ku czemu (2): WujJudConf 61; ktore [trzy włoki] on podaię [lege: podaje] przeth prawęm naſzim myeyskym panu auguſtinowy ossowſkiemu ku vziwaniu viecznęmy czaſzy ZapKościer 1587/68v.

Zwrot: »podawać [co] sobie przez ręce« = przekazywać jeden drugiemu [szyk zmienny] (2): Páńſka ieſt zwiérzchność: ten ma świátem włádáć. [...] Y ták do kóńcá/ póki świátá zſtáwáć/ Będą to ſobie przez ręce podáwáć. KochPs 32; GórnRozm F4.
a. Następcom [kogo, co] (9):

podawać komu, czemu (7): młodym Ludźiem trzebá ná to zwycżáiu y ćwicżenia/ od ſtárych mężow świádomych Spráwy Rycerſkiey/ bo ći zwycżáiem ſwoim lepſzą śmiáłość y náukę młodym podawáią. BielSpr b3; WujJudConf 42v. Cf podawać komu ku czemu, »potomkom podawać«, »przez ręce podawać«.

podawać komu ku czemu (1): Powiádał ten Leoncyus/ iſz on zapiſz [!] [...] miedzy innymi ſkárby Biſkupom go ku ſtraży iednemu po drugim podáią. SkarŻyw 102.

Zwroty: »do wiecznej pamięci podawać« (1): tęż to/ nieśmiertelną ſławę o nich/ do wiecżney pámięći [...] ludzkiey podáiąc/ te kxiążecżki przez P. Stániſłáwá Iáćwięzyuſzá Kołakowſkiego nápiſáną [!]/ wydrukowáć dałem KołakCathOkuń A2.

»potomkom, synom podawać« (1:1): A dobrzy będą ná źiemi mieſzkáli/ Y ſwoię właſność ſynóm podawáli. KochPs 54; SkarŻyw A5v.

»przez ręce, z ręku w ręce [komu] podawać« (1:1): Zydowie nie iedno piſáne proroctwá mieli/ ale też y tákie/ ktore ná pámięć vmieli/ a iedni drugim ie (iáko przez ręce) podawáli. BudNT Hh4; Nie byłá to nigdy myśl Páwłowá/ áby on iákie vſtne trádycye/ ktoreby oprocż piſmá ſtárſzym zborowym zlecone były/ á oniby ie drugim z ręku w ręce podáwáć mieli/ zálecáć miáł. NiemObr 76.

Szereg: »podawać albo tradować« (1): ták też potomkowie ich nie mogli nic roznego álbo przećiwnego piſmu ich Kośćiołowi podáwáć álbo trádowáć WujJudConf 42v.
Przen [czemu] (1):
Zwrot: »z siebie podawać« (1): á nawałnośći wźiąwſzy okręt ná ſie/ nácżęły im iáko piłą miotáć/ iedná wáłność drugiey z ſiebie iego podawáiąc HistRzym 11v.
b. Przedstawiać słownie, podawać do wiadomości, mówić lub pisać; dictare Calep; contradere Cn [w tym: co = typ wypowiedzi (10), co = treść, temat wypowiedzi (9), czego = treść, temat wypowiedzi (1)] (25): czego iáſny árgument był/ oné miłośćiwé y łáſkáwé przez liſty wſkázywánia do mnie/ [...] któré [król Stefan] podawáć ſamże raczył JanNKar Bv.

podawać komu, czemu (15): RejPos 251; RejZwierc 209; przeto coć podawam, Y o co żądam, przyimi CiekPotr 38; Przypomnię/ ácż że wſtydam ieſzcże tu kęs ſiebie/ Podáiąc w niewdźięcżnośći twoi tobie ćiebie [tj. że jesteś niewdzięczny]. CzahTr I2v, [D]v, G2, H3. Cf »podawać na jaśnią«, »na piśmie podawać«, »światu podawać«, W przen Zwroty.

podawać do czego (3): Dicto – Leko mowiąc do piſſanią podaię. Calep 320a; Podawam iák mędrſzemu to do vważęnia CzahTr [D]v, H3.

podawać w czym (2): KochPs 26; ia zgołá nie widzę iákoby zgodne rzecży I.M. podáwáć miał w ſwym Wędźidle CzechEp 185.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż (1), zaimek względny (1)] (2): ſłuchay przed kim [...] wyznánie niegodnośći ſwoich cżyni/ iedno Pánu ſámemu/ to iemu podáiąc á przypiſuiąc/ iż to máią wſzytko z dobroći á z miłoſierdzia iego. RejAp 50v; ActReg 20.

W charakterystycznych połączeniach: apoftegmata podawać, imię [czyje], piękne słowka, pracą, rzeczy, sprawy [czyje] (2); do pisania podawać, do uważania (3); cesarzom podawać, ludziom (2), mądrym (2).

Zwroty: »podawać [czego] na jaśnią [komu]« (1): vfam. Ze mię Bog vpadłego ręką ſwą podnieſie/ Y ſpráwy me pocżćiwe zá cżáſem wynieſie. Podáiąc ich ná iáſnią ludźiom w wiádomośći CzahTr B.

»podawać mową« (1): Nie dármo Lichtáńſkiemi ták ich z dawná zową/ Bo wnet ręką popráwią co podáią mową. PaprPan K2.

»mowę podawać« (1): izalis ty ieſt Alexander/ ktory s tákowym gniewem twoię mowę podawaſz [sermonem tuum promulgas] HistAl Fv.

»na piśmie [komu] podawać« (2): Gdyż właſnych imion oſob tych nie przypominamy/ Ktorych ſpráwy tu ná piſmie ludziom podawamy. HistLan ktv; NiemObr 104.

»światu podawać« (2): Będę imię twoie świátu w pieśniách podawał. KochPs 26, 12.

»podawać w wiadomości« (1): CzahTr B cf »podawać na jaśnią«.

W przen (3):
Zwroty: »do myśli [komu] podawać« (1): Ná moim pogrzebie nie mow/ iż pogrzebaſz Sokráteſá: bo nie ſłuſznie ſię to mowi: y w tym zgrzeſzyſz/ y ludźiom nieco złego do myśli podáieſz. SkarKaz 384a.

»podawać [komu] przed oczy« (1): TV moy brácie coć zá ſpráwę podawam przed ocży/ Gdy będzieſz cżedł wyrozumieſz HistLan ktv.

»w ręce [komu] podawać« (1): krotkochmy wypiſáli/ y to W.K.M. y wſzem wiernym Páńſkim [...] w ręce podawamy WujJudConf 12v.

α. Publikować; publicare Cn (2):
Zwroty: »in lucem podawać« (1): ofiáruię y dedykuię to niewydworne/ ále życzliwe y vprzeyme Votum ſwoie/ [...] á to ie pod rozſądek W.M. mych Miło: Pánow/ in lucem podáię VotSzl A3.

»miedzy ludzie podawać« = publicare Cn (1): leć ſcripta te nic niewádzą/ áby káżdy vważał poczćiwą pracę kto ią miedzy ludźie podawa MycPrz II B3.

»pod rozsądek [czyj] podawać« (1): VotSzl A3 cf »in lucem podawać«.

c. Proponować; proponere, referre Modrz [w tym: co (16), czego (5)] (27): BielKron 185; ModrzBaz 92; StryjKron 567; Ku czemu drógá tobie/ królu/ tym łátwiéyſza/ Im rzecz/ któréy podáieſz [tj. unię Polski z Litwą]/ ſámá ieſt ważniéyſza KochProp 15.

podawać komu (11): Diar 40, 79; DiarDop 105; Leop 2.Par 32/3; Márkus Cycero [...] ſłuſzną rzecż podawał obiemá ſtronomá BielKron 131; RejZwierc 101v; ktorego niezdało się concedowac dla Krola Szwedzkiego aby się go nie excludowało in pace acz się Litwie tego nie podawało ActReg 56, 104; GórnTroas 5. Cf podać komu od kogo; komu ku czemu.

podawać komu od kogo (1): ale nam niejakich kondycyj, ktore sumnieniam ludzkim znośne nie były, od WKM podawano. Diar 86.

podawać komu ku czemu (1): ktorzi [posłowie] ácż niemáią mocy wotowáć/ wſzákże wiele rzecży potrzebnych podawáią ku rozbierániu Senatorom. ModrzBaz 24.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: tego (4); aby, żeby (2), jeśliby (1), zaimek pytajny (1), zaimek względny (1)] (5): wſſedſſy w rádę z Kxiążęty/ y mężmi co mocnieyſſymi/ (podawał im tego áby záthkáli wierzchy ſthudnic kthore były przed miáſtem Leop 2.Par 32/3; ActReg 19, 104; [posłowie mieli traktaty] podawáiąc téż tákiéż z obu ſtron/ coby w przednieyſzych Vniách moderowano [...] bydź miáło. SarnStat 1005; podáię tego ludźióm/ żeby Polſkim ięzykiem rzeczy té piſáli/ któré ſą/ ábo w Gréckim/ ábo w Láćińſkim ięzyku. GórnTroas 5.

W charakterystycznych połączeniach: koronę podawać, krolestwo, liczbę, rzecz (2), zdania; podawać Litwie, ludziom, marszałkowi, obiema stronoma, senatorom; podawać ku rozbieraniu.

Zwrot: »kondycyje, conditiones, kondycyj podawać« (4:1:1): Diar 47, 48, 86; już czekać skromnie czasu tego, ktory nam k temu WKM obiecować raczysz, będziemy za tymi kondycyjami, ktore WKM NMP na tej karcie podajemy. DiarDop 105; ActReg 33, 109.
Przen (1): Tę myśl wźiąć przydźie/ którąć ſczęśćié twé podáie GórnTroas 38.
α. O licytacji, targowaniu się; liceri Mącz, Calep, Cn; contraliceri Calep, Cn; licere, licitari, licitationem facere, poscere Cn (5):

podawać na co (1): Liceor Pretium offero – Nazaczenienię podaię. Calep 602a.

Zwrot: »więcej podawać« = plus liceri Mącz, Cn; augere pretium, licitationem vincere Cn (4): Licitatorem apponere, Podkupniá któryby więcey podáwał nárządźić. Mącz 310a, 192c, d; Contraliceor – wiecey za rzecz podawacz w kupi niz drugy, podkupiąm. Calep 254a.
d. Wypowiadać się autorytatywnie; głosić, nauczać, ustanawiać, zalecać; communicare Modrz (111):
α. W dziedzinie religijnej; tradere PolAnt, Modrz, Vulg; praestare PolAnt (81): SarnUzn B7v; Vſpráwiedliwienie grzeſznego [...]: nie ieſt gołe vderzenie w pierśi/ [...] iáko ſobie herezye pochlebuią y fáłſzywie podáią SkarKaz 347a.

podawać co [= rodzaj wypowiedzi] (46): Co po dźiśdźyeń yego ſludzy kácerzowye czynyą: myáſto ſlowá bożego ſwoye dumy y wymyſly obłędliwe ludźyom podawáyąc. KromRozm II n4; KrowObr 44; Leop *A3v; BibRadz *3, Act 16/4; RejAp 196v; RejPos 175; GrzegŚm 7; WujJud 37v, 206; CzechRozm 253; CzechEp 145, 279; Niechayże ſię tedy K.K. nie przechwala/ áby on iednoſtáyne wyznánie/ powſzechnego kośćiołá podáwáć miał NiemObr 142, 77; WujNT 462, 466; y Pan IEZVS ták trudne przypowieśći podawał/ y wykład ich ſámym vczniom przekłádał SkarKaz 81b, 486a. Cf »ewanjeliją podawać«, »naukę podawać«, »podawać przykazanie«, »podawać zakon«.

podawać co [= temat, treść wypowiedzi] (27): KromRozm I M2v; á táyemne obrzędy boże [...] nye poruſſone záchowaſz/ nikakye ich poſpolićye proſtym álbo nye w práwyonym nyepodawáyąc. KromRozm II i, y3; OrzList d2v; OrzQuin Aa2; RejAp 11v, 16v; Tu ſłyſzyſz/ iż tu żadnych inſzych ſpraw nie podawa nam Ewányeliſtá s. ku oſięgnieniu żywotá wiecżnego RejPos 121, 174v, 302v; BiałKat 41v; KuczbKat 120; WujJud 29v; á ieſli kiedy Pan Bog podáie nam przez ſłowo ſwoie nieiákie pożytki zbáwienia náſzego/ ábyſmy ie odnieść mogli. RejPosRozpr [c4]v; RejPosWstaw [1432]; BudBib b3; SkarJedn 360; SkarŻyw A4v; CzechEp 133; NiemObr 141; LatHar +5v, 433, 512; WujNT Act 16/4, s. 726; SkarKaz 38b, 82b.

podawać komu, czemu (54): KromRozm II g2v, i, n4, y3; KrowObr 44; Leop *A3v; OrzList d2v; BibRadz *3, Act 16/4; OrzQuin Aa2; RejAp 16v, 196v; RejPos 121, 174v, 175, 302v; Cżyli mnimaćie/ że Doktorowie y Concilia ſny y wymyſły ſwoie w piſmie ſwoim ludźiom [...] podawáli WujJud 37v, 75, 206; RejPosRozpr [c4]v; Iáko y Páweł ſ. koſciołowi w Korincie nic podawáć nie chciał/ iedno iáko od Páná wzyął. RejPosWstaw [1432]; BudBib b3; CzechRozm 189, 253 [2 r.]; ModrzBaz 128v; SkarJedn 360; CzechEp 20, 133, 209, 279; NiemObr 71, 77; ReszPrz 68; LatHar 433; A gdy chodźili po mieśćiech/ podawáli im ku chowániu vſtáwy/ ktore były poſtánowione od Apoſtołow WujNT Act 16/4, s. 462, 466 [2 r.], 1.Tim 1 arg. Cf podawać komu do czego; komu od kogo, »ewanjeliją podawać«, »przyszłym czasom podawać«, »światu podawać«, »podawać ku wierzeniu«, »podawać zakon«.

podawać komu do czego (1): Tákże y oſoby ty ktore ſię zá tákie niewidome y duchowne rzeczy imáią [...] y ludźiom ie do pozyſkánia zbáwienia podáią/ wzgárdzone ſą v świátá SkarKaz 82b.

podawać komu od kogo (1): tedy tho do náuki należy/ ktorą ten Prorok obiecány miał tákże ludziom od Bogá podawáć CzechRozm 105v.

podawać ku czemu (9): BibRadz Act 16/4; RejPos 121; WujJud 206; Tákże Apoſtoł Páweł święty przykłády y cnoty ich ná wierze budowáne wylicża/ y ku náśládowániu podáie. SkarŻyw A4v; WujNT Act 16/4, s. 466. Cf »podawać ku rozsądkowi«, »podawać ku wierzeniu«.

podawać miedzy kogo (1): Ktorą [naukę apostolską] Duch świety ná nich od Bogá wylany. Przez ich vſtá podawáł miedzy Chrześćiány. KołakSzczęśl C.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym: aby (1), iż (1)] (2): Yáko wyerzyły ine myáſtá/ ktorym Páweł S. y Silás bez piſmá podawáli/ áby ſtrzegli vſtaw onych KromRozm II g2v; ReszPrz 68.

W połączeniach szeregowych (2): Coż wy záſię rzecżecie nieſzcżęſni dudowie/ kthorzy [...] co inſzego ſwiáthu przynośicie/ podawacie/ y opowiedacie/ álbo ná piſmie wydawacie. RejAp 11v; CzechRozm 99v.

W porównaniu (1): [Ezajasz] podawał náuki iákoby nieiakego lekárſtwá przewybornego/ gdźie w ludźiach bacżył iákie niedoſtátki wedle potrzeby. BibRadz I 353v.

W charakterystycznych połączeniach: podawać artykuły wiary, dekrety (formę dekretu) (2), dumy, obietnicę, poselstwo, postanowienie, przypowieści, sąd, sny, ustawy (5), wykłady, wymysły, wyznania; podawać cerymonije, cnoty, kstałt prawdy, obrzędy, pożytki zbawienia, przykłady, wiarę (pożytki wiary) (3); inszym podawać, Izraelczykom (ludowi izraelskiemu) (2), koncylijom, Kościołowi, ludziom (8), Mojżeszowi, narodom, niewprawionym, prostym, sobie, tłumom, Tymoteuszowi, uczniom, wiernym (4), Waszej Krolewskiej Miłości, zborom, żołnierzom; podawać ku chowaniu (4), ku naśladowaniu, ku osięgnieniu żywota wiecznego.

Zwroty: »ewanjeliją, pismo [komu] podawać« [szyk zmienny] (2:1): KrowObr Bv; WujJudConf 88v; Bo gdyby był chćiał/ on ſtáry [zakon] w cáłośći záchowáć/ y wam gi zálećić/ tedy by mu nie trzebá było podawáć wam Ewánieliey. CzechRozm 82v.

»naukę, nauki (G) podawać« = doctrinam tradere Modrz [szyk zmienny] (19:1): BibRadz I 353v; WujJud 75; A Tymoteuſzowi [Paweł Apostoł] náukę podáie około záchowánia zdrowia iego. CzechRozm 189, 105v, 253; ModrzBaz 128v; Słuchayćie Rzymiánie iáko zdrową náukę ten cżłowiek podáie. SkarŻyw 147, 119; CzechEp 20, 30, 36, 209; NiemObr 23, 71, 115; PudłFr 17; KołakSzczęśl C; WujNT 470, 1.Tim 1 arg; SkarKaz 240b.

»podawać przykazanie« (1): Y nie bes przycżyny/ Moyżeſz podáiąc/ roſkazuiąc/ y wylicżáiąc ono dzieſięćioro przykazánie [...] tego nigdy nie powiedział CzechRozm 99v.

»przyszłym czasom podawać« (1):Y nie wſtydzili ſię drudzy/ piſániem nabożnym/ y gruntownym/ tákich rzecży/ y przyſzłym cżáſom podáwáć. LatHar 512.

»podawać ku rozsądkowi« (1): Podáie [Łukasz] ku roſſądkowi: káżdy niech obfituie w ſwoim wyrozumieniu dobrym/ pátrzáć ná zgodę piſm iáſnych. GrzegŚm 54.

»słownie podawać« (1): ponieważ tenże Duch ś. przez Apoſtoły mowił/ kiedy ſłownie co podawáli/ iáko y kiedy piſáli WujJud 29v.

»światu podawać« (3): KrowObr Bv; RejAp 11v; Y ná tyż to ludźie przyſzło wiárę Chriſtyáńſką ſtánowić y świátu podáwáć? NiemObr 141.

»podawać [komu] ku wierzeniu« [szyk zmienny] (2): BiałKat 41v; iáko bárzo ieſt potrzebno [...] rozumieć to co nam o káżdey świątośći z oſobná Kośćioł Powſzechny ku wierzeniu podawa KuczbKat 120.

»podawać [komu] zakon« [szyk zmienny] (4): [Prorok Jeremiasz rozkazał Żydom idącym na wygnanie wziąć ogień] Podawáiąc im zakon [Dans eis legem] áby nie zápomináli przykazánia Páńſkiego BibRadz 2.Mach 2/2; RejPos 179; BudBib 2.Mach 2/2; CzechEp 113.

Szeregi: »podawać i objawiać« (1): Iż Pan Bog záwżdy w kośćiele ſwiętym wzbudzał ludzi godne/ vtzone/ y ſwięte/ przes ktore ratzył piſmo ſwięte wykłádáć/ y ſwiáthu wſzyſtkiemu po[d]áwáć y obiáwiáć. KrowObr Bv.

»podawać a opowiedać« (2): ſłuchay pilnie tego Páná ſwoiego/ coć s tey drugiey á wdzyęcżney łodki ſwoiey podáwáć á opowiedáć racży. RejPos 174v, 175. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»podawać abo postanawiać« (1): O moy miły Pietrze/ cżemuſz tu nie mowiſz/ ábyſcie tego byli pilni co wam będą podáwáć ábo poſtánáwiáć pothomkowie ábo namiáſtkowie moi RejPos 302v.

W przen (1):
Zwroty: »do oczu [czyich] podawać« (1): ieſli ſię godźi drugim/ rzeczy/ ktore gorzey niżli ſtrzały/ duſze ludzkie obráźliwie przenikáią/ do oczu/ vſzu/ y ręku ludzkich podáwáć? LatHar +5v.

»do ręku [czyich] podawać« (1): LatHar +5v cf »do oczu podawać«.

»do uszu [czyich] podawać« (1): LatHar +5v cf »do oczu podawać«.

Przen [co] (2): ktorzy [doktorowie kościelni] ták te ſłowá zgodnie wykłádáią: Iż Chriſtus był rowien Oycu [...] K temu/ y ſámá rzecz ten wykład podáie WujNT 687.

podawać czemu (1): Ale co [Pan] ſam vrádźi/ co ſam poſtánowi/ To wiek podawáć będźie wiekowi. KochPs 45.

β. W sprawach świeckich; porrigere JanStat, Cn; aggredi, communicare Modrz (14): Apollonius on/ choćże Mędrzec iáko poſpołity cżłowiek mowi/ choćże też Filozoph/ iáko Pytágorykowie podáią/ wſſedł do Perſkiey źiemie Leop *B2.

podawać co [= rodzaj wypowiedzi] (5): á my niethylko byſmy ile czuć mieli/ ále áni ſłucháć iedni drugich/ áni ſcripta kthore podawáią przyimowáć chcemy MycPrz II B3v; NiemObr 160; SarnStat 1011; tedy tę Propoſicią ſpiſawſzy/ podawam wſzyſtkim ſtanom tey Nawy PowodPr 2. Cf »nauki podawać«.

podawać kogo, co [= temat, treść wypowiedzi] (7): że też [Aleksander Macedoński]/ ná Aryſtoteleſá Miſtrzá ſwego ćiążył/ iż ono cżem wſzytkie inſze ludźi przechodźić chćiał/ to on drugim vcżąc y piſząc podawał. ModrzBaz [16]v, 1 [2 r.]; Formę przyśięgi Piſárzá Ziemſkiégo znaydźieſz Tit. Piſarz, w kśięgách 10. którą podáią y Piſárzowi Grodzkiému. SarnStat 489; GrabPospR L2. Cf podawać co z czego; komu kogo za kogo.

podawać co z czego [= że coś jest skąd] (1): y táką odmiánę oni [filozofowie] w rzeczách widząc/ początek rzeczam z źiemie podawáli Oczko 5.

podawać komu (8): A tak tile ile mi Pan Bog roſądku z łáſki ſwey świętey vżyczyć raczył/ tedy podawam W.M. wſzem ſtanom Rycerſkim MycPrz II D2; ModrzBaz [16]v; SarnStat 489; PowodPr 2. Cf podawać komu kogo za kogo, Zwroty.

podawać komu kogo za kogo (1): ten Czech z Lechem brátem/ któré nam y Czechom iuż zá napewnieyſzé przodki Kroynikarze náſzy podawáią/ ćiągną zá ſobą ieſcze nieco wątpliwośći KochCz A4.

podawać miedzy kogo (2): KTorzi ſię onych rzecży miedzy ludźi podáwáć ważą o ktorych iuż drudzy piſáli [Qui res ab aliis tractatas scribere ipsi aggrediuntur]/ dwoiákim obycżáiem z onemi ſwemi ſpiſámi popiſáć śię prácuią ModrzBaz 1, 1.

Zwroty: »nauki [komu] podawać« (1): ábyſmy tym/ któré ku ćieleſnéy potrzebie podéymuiemy/ y zbáwienné téż náuki im/ ile z nas może bydź/ podawáli [ministeria porrigamus JanStat 743] SarnStat 986.

»światu [ku czemu] podawać« (1): Spiſowáli też oni Ceſárzowie Pogáńſcy rozmáite práwá/ ktore świátu ku chowániu/ y przeſtrzegániu podawáli NiemObr 160.

»podawać [komu] ku wiadomości« (1): przeto My [...] to wſzyſtko [...] ku wiádomości wſzem którym to należy podáiemy. SarnStat 1011.

γ. O tekstach: zawierać treść; praestare PolAnt (16):

podawać czego [= treść wypowiedzi] (1): LatHar 665 cf Szereg.

podawać co [= rodzaj wypowiedzi] (4): Aniby pilnowáli baśni/ á rodzáiowych wywodow nie ogránicżonych. Ktore gadki rádſzey podáią/ niż zbudowanie Boże w wierze. BudNT 1.Tim 1/4. Cf »podawać naukę«.

podawać co [= temat, treść wypowiedzi] (12): KromRozm II r2v; KromRozm III B8; LubPs I2v marg, Y6 marg; KuczbKat 30; KochPs 45; Bo też nigdźiey ták rzecży tey piſmo ś. nie podáie. CzechEp 349; LatHar 262; áby miał [przekład] ánnotácye/ ktoreby wykłády mieyſc trudnieyſzych [...] pokázowáły/ y prawdźiwe ich rozumienie z piſmá y z Doktorow Kátholickich podawáły WujNT przedm 2, s. 200, 217. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

podawać komu, czemu (8): A tá Ewányelia práwe vżywánye ſwyątoſći wſobye zámyka/ y koſćyołowi podawa. KromRozm III B8; WujJud 158. Cf podawać komu ku czemu, Zwroty.

podawać komu ku czemu (2): Co nam iáſnie ten Pſalm podawa ku wiedzeniu. LubPs I2v marg; KuczbKat 30.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Tegoć nam áni vſtáwá ani zwycżay niepodawa/ áby (Dyakoni) [...] Ciáło Páńſkie podáwáć mieli. WujJud 158.

Zwrot: »podawać [komu] naukę« [szyk zmienny] (3): LubPs Z4v marg; Toż ſłowo Boże podáie nam náukę/ ktorymbyſmy obycżáiem żywotá wiecżnego doſtąpić mogli RejPosRozpr [c4]; LatHar 381.
Szereg: »przekładać i podawać« (1): wezmi przed ſię punkt ktory/ to ieſt cżąſtkę hiſtoryey/ [...] y około oney pámięć y rozum zábaw: rozbieráiąc z pilnośćią/ co w ſobie ma/ cżego [...] z ſtrony innych tákich náuk przekłáda y podáie. LatHar 665.
W przen (1):
Zwrot: »do uszu [komu] podawać« (1): Co nam do vſzu ten Pſalm potrzebnego podawa. LubPs Y6 marg.
2. Dawać, udzielać, zawierzać; porrigere PolAnt, Modrz, Calep, Vulg, Cn; propinare Mącz, Cn; offerre Calep, Vulg; ministrare Calep, Cn; dare, mittere PolAnt; porricere, suggerere Mącz; exhibere, subministrare, suppeditare, ultro dare Calep; praebere tensa manu dare, protendere Cn [w tym: co (182), kogo (8)] (206): Porricio, Podawam, Porzucam/ też ofiáruię cżinię ofiári. Mącz 162d; WujJud 124; Apoſtołowie Páná Kryſtuſowi nawiernieyſzy ſłudzy/ á nacżynie wybráne Boże/ nie podawáli Duchá ſwiętego RejPosRozpr b4; ReszHoz 116; Offero Exhibeo, ultro do. – Podaie. Calep [726]a, [1018]b.

podawać komu, czemu (33): dla vchronyenya roſtyrkow kápłani obrawſſy yednego myędzy ſobą/ władzą mu nád ſobą podawáli. KromRozm III H8, K4, K7v; LubPs H2v, R4, R6 marg; RejZwierz A2v; BibRadz I 12b marg; OrzRozm Ov; RejPos 123, 164v [2 r.]; Do vććiwego á bácżnego Polaká od tegoż co mu ty kſięgi podawa krotkie á przyiacielſkie nápomnienie. RejZwierc 267, 206v; WujJud 85v, 162; BudNT d; SkarŻyw A4, 501; PudłFr 60; OrzJan 115; WyprPl B3v; dla tego iż poſtánowił dźień w ktory ma ſądźić świát w ſpráwiedliwośći/ przez mężá ktorego náznaczył/ wiárę podáiąc wſzytkim [fidem praebens omnibus] WujNT Act 17/31; JanNKar A4v; SarnStat *8. Cf podawać komu do czego; komu ku czemu, Zwroty.

podawać komu do czego [= w jakim celu] (1): o czym [o cieplicach] że wzmiankę tylko [...] opiſał Gálen/ wymawiáią go drudzy/ że to miał zá rzecz proſtą/ á tákiémi ſye báwić niechćiał/ co ie Empirici/ to ieſt Medycy [...] ludźiém do vżywánia podáwáć zwykli. Oczko 10.

podawać komu ku czemu (2): iż thu Pan temu kochániu ſwemu/ [...] rozną ſwiátłość ku pocieſze iemu/ podawáć racży RejPos 337; ReszPrz 46.

podawać do czego [= gdzie] (2): Wſzákoż nie przeto podáię do niey ty Kſięgi/ áby ſię ich więtſzy pocżet á licżbá w Bibliotece W.K.M. przycżyniłá BibRadz *2v; RejPos A3.

podawać w co (1): Potym s tych przycżyn [...] przyſzedł w nienawiść kápłanom żydowſkim/ zwłaſzcżá gdy ciáło ſwoie w pokarm/ á kreẃ w picie ſwięte podawał BielKron 138v.

podawać gdzie (1): Bo dom/ dzyeći/ á żoná/ nie nátkáne piekło [...]. Bo chocia y s ſiebie drąc tám wſzytko podáie/ Przedſię wſzytkiego máło záwżdy niedoſtáie. RejWiz 57.

W charakterystycznych połączeniach: chleb podawać, ciało (2), corkę, dobrodziejstwa, Ducha Świętego (2), dział w krolestwie, krew, księgi (3), majętności memoryjał, moc, napisanie, obiecadło, panowanie, pokarm, pokoj, prawdę, rzecz (2), światłość, świątości, wiarę, wino, władzę (2), żywoty świętych; kapłanom podawać, Kościołowi, krolowi, ludziom (człowiekowi) (3), ministrowi, narodowi, ojczyźnie, panom, wszytkim, Żydom; ku chwaleniu podawać, ku pociesze.

Zwroty: »dobrowolnie [komu] podawać« (1): Pewnie by ten Tyránnus głupim Krolá náſzego názwał/ gdy by ſłyſzał że my Krolowi máiętnośći ſwe dobrowolnie podáiemy/ á Krol ich od nas bráć niechce. OrzRozm Ov.

»podawać [komu] przed oczy« (1): A ták to máłe nápiſánie [...] podawamći przed ocży twoie moy miły ſláchetny Polaku RejZwierc A3v.

»podawać [komu] w rozsądek« (1): Podawamći iáko krześćiáńſkiemu brátu tę pracą ſwoię w rozſądek twoy LubPs A5v.

»za własność [komu] podawać« (1): wto imienie álbo dźiedźictwo ćiebie wwięzuię/ y w ręce zá właſnoſć thobie podáię GroicPorz l3.

»podawać za żonę [komu], w małżeństwo« [szyk zmienny] (1:1): á táiemnie Corkę Huſſankaſſanowę ſtárſzą [...] iednemu ktoremukolwiek z Synow Cáźmierzowych zá żonę podawał StryjKron 652; bo nie ſłuży ſprzećiwiáć ſye temu/ Którému ćię ſam oyćiec podáie w małżeńſtwo. KochEpitCat 111.

Szeregi: »podawać i przynosić« (1): rozmiłuieſz ſie [W.K.M.] y thego ięzyká ſwego przyrodzonego [...] y piſmá przezeń vcżynionego. A gdy tho ludzye obacżáć będą/ pilnie ſie o tho ſtáráć będą/ iżby thego więcey do oycżyzny ſwey [...] podawáć y przynoſić mogli RejPos A3.

»podawać i przywłaszczać« (1): Widźiſz iż tu władzą vczenya zakonu bożego [...] kápłanom/ á nyekomu inemu podawa y przywłaſſcza. KromRozm III K4.

W przen (4): LubPs H2v; ktory [Chrystus] rzecż duchowną ſercu wiernemu podawa/ ktorą Doktorowie łáſką álbo ſkutkiem Sákrámentu zową. WujJud 162.
Zwrot: »w ręce [koniu], do rąk [czyich] podawać« (1:1): GroicPorz 13; Co dźiś tákowymże kſztáłtem ſam Pan Bog pobudźiwſzy ktemu moie ſtáránie/ do rąk W.K.M. to práwo ſwoie podawáć racży. BibRadz *2v.
Przen (20): Kryſtus Syn Boży powieda/ Iż dobry tzłowiek z dobrego ſkárbu ſercá ſwego/ podawá dobre rzetzy KrowObr 66, 66.

podawać czego komu (1): trwáłá bitwá zobu ſtron długo podawáiąc ſzcżęſcia y tey y owey ſtronie BielKron 124.

podawać komu, czemu (16): A [fortuna] podawać tak rzecż ſlodką Być była rodzoną ciotką RejJóz E7v; BielKron 210; SienLek 3; GórnDworz Ff6; RejPos 58v, 60v; RejPosRozpr c; ArtKanc S8; Maſz błogoſłáwić teraz moiey drodze: Abym fortunnie płynął áż w te kráie/ Ktore mi Bog moy/ y ſzcżeśćie podáie GrochKal 6; z pułnocnych kráiów przywźięli pomocy: Y ztámtąd zkąd zorzá nam biały dźień podáie GórnTroas 8; LatHar 663. Cf podawać czego komu; Zwroty.

podawać ku czemu (1): Bo Duch święty w doktorách Kośćielnych mowiący/ bogáty ieſt goſpodarz/ ktory z ſkárbu ſwego/ nowe y ſtáre rzecży/ ku poćieſze wiernych Bożych/ podáie. SkarŻyw 538.

W porównaniu (1): któré [prawo] mi to vpewnienié przymiérza tákiégo/ y wiáry/ iákoby zá śidło iákié ná krześćiiány podáie OrzJan 115.

W charakterystycznych połączeniach: podawać bogactwa, Ducha, dzień, grona [czego] (2), niemało świata, rzecz (5), szczęścia (G), urodzaj, wiele pożytkow, wilkości, zbroje, zwycięstwo; podawać członkom, ludziom, Panu, rozumowi, stronie.

Zwroty: »do ręku [komu] podawać« (1): Ieſt w kóniec gór Rákuſkich mieyſce [...] któré [...] zboża róznégo bárzo dobry á nieomylny vrodzay do ręku ludźióm podáie Oczko 9v.

»podawać [komu] z siebie, od siebie« [szyk zmienny] (1:1): A ſnadźby y ſámy ty owiecżki [...] podawáłyćby wiele pożytkow od ſiebie/ gdyby cie poznáły być prawdziwym páſterzem ſwoim RejPos 189, 222.

»podawać światu« (1): On wáſz pieſzcżogłośny Iádam/ z támtego wárſtatu [od Kochanowskiego] Doſtáiąc świeżey roboty/ podawał ią świátu. KlonŻal A2.

Szereg: »podawać i przynosić« (1): Bo iáko w rzecżách potocżnych/ mądry á długi rozmyſł/ nie máło świátá podáie y przynośi temu/ ktory cokolwiek przed ſię bierze: ták y w duchownych toż właśnie bywa. LatHar 663.
a. Dedykować (3):

podawać komu (2): Przyimiſz tedy W.Kr.M. [...] tę máłą pracą náſzę/ [...] ktorą W.K.M. y inſzym wſzem ſtanom y poddánym W.K.M. podawamy WujJud B3; WujJudConf 15.

Szereg: »ofiarować i podawać« (1): Tę tedy Confeſsią álbo wyznánie wiáry y náuki Krześćijáńſkiey W. K. M. Pánu náſzemu Miłośćiwemu ofiáruiemy y podawamy WujJudConf 15.
W przen (1):
Zwrot: »podawać do rąk [czyich]« (1): Podáie mówię do rąk W.K.M. ten Státut nowéy ediciiéy SarnStat *3v.
b. Dostarczać, wytwarzać (7): [jedło] Wilgotne á zázyębłe tho flegmę podawa/ Záſię melánkolią kliowáte dawa. RejWiz 117v; Oczko 7, 8; SapEpit B4.

podawać czemu (3): gdy ony żyły od zbytnich wilkoſci nadęte: pukaią ſie/ á tak płodowi żywnoſci podawać nie mogą. FalZioł V 29v; GlabGad E2v; Cedron i ine drzewá rozkwitáią ſie dla wilgotnoſći oney ktorą iem ziemiá podawa RejPs [152]v.

c. Podsuwać blisko, tak aby mogło wejść w kontakt, było w zasięgu odbiorcy, wręczać; też: dawać do jedzenia lub picia; administrare, praeparare servire Calep (132): OpecŻyw 19v, 38v; Potymże ony pierwſze rzecży podaway/ ktore cżynią ku płodu wyrzuczeniu. FalZioł V 33; RejFig Aav; Tedy támże Ieremiaſz śćiągnąwſzy rękę práwą/ podał Iudaſzowi miecż złoty/ á podáwáiąc ták mowił. BibRadz 2.Mach 15/15; Stego obycżáiá Litewſkie kſięſtwo zá herb Pogoniey vżywa/ to ieſt ręką zbroyną goły miecż podawa. BielKron 403v, 331; Mącz 145b, 326c [2 r.]; SienLek 92v; RejPos 88; Poniewaſz Pan Chriſtus/ Zbáwićiel náſz to co pod oſobą chlebá podawał/ ćiáłem ſwoim prawdźiwie być powiedźiał WujJud 174; Ministro, Servio, porrigo, praeparo, administro. – Słuze, podaię. Calep 663a.

podawać czego komu (2): BierEz Nv; Potym oná páni ná káżdy dzień podawałá mu iedno chlebá y wody HistRzym 107v.

podawać komu, czemu (64): BierEz G2, I4; A gdy panna Elżbiecie podáwala dzijecię/ ku pannie dzijecię ocży obratzalo OpecŻyw 12, 168; HistJóz A4v; GlabGad G; RejJóz K; Vſtá yedzą/ yęzyk mowi/ nogi chodzą/ ręce robyą/ bronyą/ y podawáyą nye tylko ſobye/ ále y wſſem inym członkom KromRozm III F7; MurzNT Luc 24/30; KrowObr 100, 136v, 150, 207v, 239v; RejWiz 27; A dzieciątko Charitas/ miedzy nimi ſtało/ Kwiatki im z gáłąſkámi/ piękne podawáło. RejZwierz 113v, 113v; BibRadz Mar 7/27; OrzRozm N4; á potym iágody doſtałe były/ ktorem wyćiſkał w kubek krolewſki á podawáłem krolowi. BielKron 16v, 96v, 126v, 329, 329v, 342, 403v; GrzegRóżn I3; OrzQuin T3v, T4; RejAp 132, 142; GórnDworz Hhv; Abo onby ſobie kazał podáć ſzáthę ábo co lekkiego/ á thybyś dźwigáiąc iáki cięſzki kámień/ y podawał iemu. RejPos [219], 88 [4 r.], 102v, 111v; RejZwierc 235v; WujJud 174v; SkarŻyw 74, 300, 384; MWilkHist Kv; StryjKron 667; inſzic Kochmiſtrz teras wam bedzie potrawi podawac PaprUp Kv; W przypołudnie trawy śiec w ogrodźiech/ w ſádźiech/ á bydłu podawáć. GostGosp 116; LatHar +4v, 309, 717, 725; KołakCath C5; WujNT Luc 23/36, 24/30, s. 603; KmitaSpit C6; SkarKazSej 668a. Cf podawać czego komu; komu na co, »z ręki swej podawać«.

podawać komu na co (1): Kſięgi Interym [...]/ ktore Bucerowi vkazano nieiák przepolerowáne/ gdy ie ſobie podawáli ná oglądánie BielKron 232v.

podawać miedzy kogo (1): iż Pan [...] kazał przynieść ono ſiedmioro chlebá/ á błogoſłáwiąc Bogá Oycá niebieſkiego/ rozłámuiąc/ kazał podawáć miedzy ony tłuſzcże. RejPos 184v.

cum inf [w tym: jeść, (i) pić (5)] (6): ktory [krzyż] Pan Bog wiernym ſwoim zwolennikom całowáć podawa. KrowObr 239v; BielKron 342; BielSat [I4]; Y kazał mu ták Sędzia przez trzy dni ná onych oſtrych gozdziách wiśieć/ á nic niepodawáć/ áni ieść/ áni pić. SkarŻyw 532; BielSjem 14; Nie rzekł [kielich] z ktorego pić ludziom podawamy/ ále ktory błogoſłáwimy WujNT 603.

W charakterystycznych połączeniach: bełty podawać, cegłę, chleb ((kęs, trochę) chleba) (18), ciało, dziecię (Jezusa) (2), głowy apostolskie, kamień, karmie, kielich (3), kości apostolskie, księgi, kubek (2), kusz, kwiatki, miecz (2), nektar, ocet (2), picie (4), pierścień (pierścionek) (3), potrawy, ryby, rzeczy, snop, świątości, trawy, wapno, wianki, wino (2), wodę ((trochę) wody) (4), żołć; anjołom podawać, apostołom (3), bydłu, gościem, hetmanowi, jeden drugiemu, kapłanom, każdemu (3), krolowi (5), ludziom (2), pragnącemu, sobie (2), szczeniętom, zwolennikom; całować podawać, jeść (3), pić (3).

Przysłowie: że iáko ono zdawná poſpolićie mowiono/ w iedneyći ręce chleb podáią/ drugą kámieniem ſię ná ćię zámierzáią LatHar +4v.
Zwroty: »podawać piersi« [w tym: komu (1)] = educere mammam PolAnt [szyk zmienny] (2): pierſi panieńſkié iemu podáwala/ grzála/ tolila iako nálepiey vmiala. OpecŻyw 15v; BudBib Thren 4/3.

»z ręki swej, rękami swemi [komu] podawać« [szyk zmienny] (2:1): iż miedzy świniámi nie mogł ſie náiadáć [syn marnotrawny] plugáwego młotá/ ktore im ſam nośił á podawał rękámi ſwemi. RejPos Ooo2v; SkarŻyw 599; Przed Oycem ſwym niebieſkim/ ná twarz ſwą vpádał/ A Oyćiec mu z ręki ſwéy ón kielich podawał SiebRozmyśl H2.

»podawać do ręki [czyjej], w ręce [czyje]« = dare in manum PolAnt (1:1): BudBib Gen 40/21; tedy weźmie Arcybiſkup Miecż/ á dobywſzy go podawa w ręce Krolewſkie StryjWjaz D4v.

Przen (25): GrzegRóżn H2; Obiecuią mowi ś. Cypryan lekárſtwá/ ále iády podawáią ReszPrz 110.

podawać czego komu (2): KrowObr 51; Mnie świętobliwé pánié w kubku złotym wody Káſtáliyſkiéy podáią GosłCast 10.

podawać komu (21): KrowObr 52 [2 r.]; BibRadz *3v; Nie dáyże ſie vwodzić temu márnemu ſwiátu ácżci będzie podawał do cżáſu kęs tych ſmácżnych przyſmákow ſwoich RejPos 67; Przecż im nie podawaſz kwiatkow ábo zyołek onych wdzyęcżnych ſłow/náuk/ á poſtánowienia Páná twoiego? RejPos 346, 185, [219] [2 r.]; duch duſzy duchowny pokarm duchownie podawa. RejPosWiecz3 [97]v; KuczbKat 5; Mnieć grzéch ieſzcze w mléku mátká podawáłá. KochPs 76; SkarŻyw 357; GosłCast 39. Cf podawać czego komu; komu ku czemu, Zwroty.

podawać komu ku czemu (1): Owſſem ku pokármu memu żołć mi podawáli LubPs Q.

W charakterystycznych połączeniach: chleby podawać, cukru, cyrografy, dary, grzech, jad (2), kamień (kamieni) (2), kęs przysmakow, kwiatki nauk, miecz (4), ogień (2), pokarm (nauki a. duchowny) (2), powroz (2), syna, truci(z)nę (3), wapna (G), wody, żołć; duszy podawać, innym, każdemu, ludziom (2), mężobojcom, Panu, rodzicom.

Zwroty: [»kija [komu nu kogo] podawać« = podsuwać argumenty: wy ſami kija nam podáiećie na te fałecżne Proroki/ Piſma, na nie piſane, przywodząc. HerbOdpow cc7v.]

»do ręku, w ręce podawać« [w tym: komu (4), czyich (1)] [szyk zmienny] (4:2): RejPos 263; á wżdy tákie [krnąbrne dzieci] gárdłem káráć thu Pan Bog roſkázuie/ á práwie iákoby rodzicom w ręce miecż podáie RejPosWstaw [412]v; gdy ſámi ſobie folguiąc/ [...] winnikow [tj. listków figowych] ſobie z Adámem y Ewą ſzukáią innym ie zálecáią/ y do ręką [!] podawáią. CzechRozm 1v; nic nas nieruſza krew ludźi niesłuſznie pobitych/ ktora [...] prośi pomſty/ y ná mężoboyce/ y ná te/ ktorzi tego práwá bronią/ ktore podawa miecż mężoboycam zá pieniądze wręce [pro pecunia porrigentem]. ModrzBaz 81; CzechEp 16, 25.

»podawać [komu] z ręki swojej« (1): ćiſńmy ſie do tych prawdziwych kſiążek Páná ſwego/ kthore on nam podawa z ręki ſwoiey RejAp 89.

α. O Komunii Św. (21): KromRozm III L; Przycżyny dla ktorych pod iedną oſobą Sákrament podawáią WujJud 179 marg, 160, Nn2; SkarŻyw 320.

podawać komu, czemu (6): KromRozm I G3v; RejAp 16v; Thák też ná Páńſkiey wiecżerzy/ ſługá koſciołá s. podawa ciáłu widomy pokarm y napoy/ chleb y wino. RejPosWiecz3 [97]v; WujJud 158 [2 r.]; ktory Sákráment Apoſtołowie Chrześćijánom znáć iż tu podawáli pod oſobą chlebá. WujNT [405].

W charakterystycznych połączeniach: chleb podawać (2), Ciało Pańskie, napoj, oboję osobę, pokarm, sakrament (4), wino (2); chrześcijanom podawać, ciału, kapłanom (2).

Przen (10): Iákie Pan ciáło podawa. RejZwierc 197v marg, Aaa4.

podawać komu, czemu (8): RejAp 16v; nic nam ten niewinny báránek nie ſmákuie/ ktorego nam Bog Ociec podawa RejPos 159v, 86v marg, 87v; RejPosWiecz3 [97]v; á Duch ſwięty niewidomy podawa ono niewidome ciáło Páńſkie ktore ſiedzi ná práwicy Bogá Oyczá niebieſkiego wierney á niewidomey duſzy oney RejZwierc 197v, 196v [2 r.].

W charakterystycznych połączeniach: podawać ciało (8), krew (3); podawać duszy.

3. Obierać na urząd, obsadzać urząd [w tym: kogo (7), co (5)] (12): KromRozm III Kv; Ten [Nikolaus wtóry] vcżynił Synod/ ná ktorym vſtáwił/ áby żadny láik ták Ceſarz iáko ini ſwieccy nie mieli żadnego głoſu podawáć Papieżá. BielKron 177, 148v, 172v; gdy té mieyścá będą wákowáć/ wedle ſtátutów Króleſtwá náſzégo będźiemy ie podawáć [secundum statuta Regni nostri conferenda JanStat 296]. SarnStat 81; SkarKaz 610a, b, 611b.

podawać komu, czemu (3): StryjKron 472; Ledwieć nam [Turek] y ták Królá nie podawa: Kto ſye przypátrzy/ máłá niedoſtawa. KochPieś 38; PaprUp F2v.

podawać na kogo (1): więcey ten [urzędnik świecki] duſze ich zábija/ niżli ten czárt y wilk ktorego ná nie podáie. SkarKaz 610a.

W charakterystycznych połączeniach: cesarstwa podawać, dobre urzędniki, gubematory, krola (2), papieża (2), urzędy.

Szereg: »obierać i podawać« (1): Zborowſci tilko ſami Krole obieraia/ á podawaia ye Koronie PaprUp F2v.
4. Podporządkowywać, dawać we władanie; transmittere Cn [w tym: kogo (6), co (19)] (25):

podawać komu, czemu (16): Alye go poznala zyemya them obyczayem ze poczyanl zyemyą pomalv podawacz Ceſarzowy LibLeg 6/190v; BielKron 240; RejPos 74v, 218v; Ale Witołd ták krotko odpowiedział Poſłom koronnym/ ktorzy mu Kroleſtwo Polſkie pod Iágełem podawáli StryjKron 562; ActReg 30, 31; OrzJan 17; SkarKaz 2b. Cf Zwroty, W przen »ręce podawać«.

W charakterystycznych połączeniach: krolestwa podawać, Krolestwo Polskie, krolowanie, księżą, miasta, państwa, poddane, posłuszeństwa, rejiment, sceptra, wiarę, Wielkie Księstwo Litewskie, włość, wolność, wszytko, ziemię (2), zwirzchności; cesarzowi podawać, inemu (komu) (2), innym narodom, Waszej Krolewskiej Miłości (2).

Zwroty: »dobrowolnie [komu] podawać« (1): A ták nád tym ſie mśći coć winien/ nie nád tymi coć niewinni/ átoć ie dobrowolnie podawam. RejZwierc 135.

»podawać pod, w jurysdycyją« [w tym: komu (1), czyją (1)] [szyk zmienny] (2): Imprimis księżą swoję szlachta podawają pod jurysdycyją biskupią Diar 54, 87.

»w moc podawać« [w tym: komu (3), czyją (1)] [szyk zmienny] (5): Bowiem on ieſt bog ktory mnie wſſytko w moc podawa LubPs E2; BielKron 103v, 124v; KochPs 26; SkarKaz 610a.

»w opanowanie [czyje] podawać« (1): Przetożeśmy pokornie WKM Pana swego prosili, abyś nas WKM w takowe ich [księży] opanowanie nie tylko podawać nie raczył, ale owszem od nich bronił Diar 87.

»podawać pod władzę [czyją]« (1): Kniaź wielki wiele podawał pod władzę naszę ActReg 30.

»podawać na wolą [komu]« (1): Niech go [papieża] Pan Bog ſtrzeże [...] á niech go nie podáie ná wolą nieprzyiaciołom iego. LatHar 180.

W przen (4): niepodawayćie wſzetecznéy Tureckiéy chćiwośći tę drogą wolność/ tę Rzeczpoſpolitą OrzJan 17.
Zwroty: »podawać pod nogi [czyje]« (1): iż ći krolowie bráli y dziś biorą iednoſtáyną rádę/ iednoſtáyną myſl s tą beſtią/ á podáwáią pod nogi iey krolowánie y zwirzchnośći ſwoie RejAp 145.

»w ręce, do ręki [komu] podawać« (1:1): tę źiemię gdyſmy mieczem náſzym brónili/ y tobie [królu Zygmuncie] w ręce podawáli/ namnieyeſmy ſie nie bali OrzJan 98; SkarKaz 610a.

Przen [pod co] (1):
Zwrot: »podawać pod posłuszeństwo« (1): Gdyż to cżynią źwirzętá y beſtye ſrogie/ Złomiwſzy przyrodzenie/ podawáią rogi Pod ſłuſzne poſłuſzeńſtwo RejWiz 89.
a. Poddawać (2): Pomorzánie poſłali z wielkiemi dáry do krolewicá podawáiąc zamek y wſzytko co ieſt ná nim BielKron 349v.

podawać komu (1): Zamki zátym ſłużebni królowi podáią KochProp 11.

5. Powierzać człowieka innemu człowiekowi (a. Bogu); tradere Mącz, PolAnt, Vulg, Cn; derelinquere PolAnt; addicere, dare, dicere, mancipare Cn [kogo, co] (34):

podawać komu (3): LibLeg 11/108; Totum hominem tibi trado de manu in manum tuam istam, Pódawam ći go ták nie zoſtáwuyąc ſobie żadnego práwá do niego. Mącz 209a. Cf Zwrot.

Zwrot: »w obronę [komu] podawać« (1): Nie wſpominam wdow/ ktore práwo Boże y wſzelkie ine práwo w obronę zwirzchnośći podawáią LeszczRzecz A4.
a. Wydawać (31):

podawać komu, czemu (żywotne) (8): ktore łázęki ſláchtá ſtároſtam podawáć ma. UstPraw I4; OrzJan 20. Cf podawać czemu do czego; »podawać w moc«, »podawać w niewolą«, W przen Zwrot.

podawać czemu (żywotne) do czego [= na co] (1): A ná koniec namázawſzy go [Marka św.] miodem/ y tłuſtą polewką polawſzy/ w koſzu wzgorę záwieśili/ pſzcżołom go/ oſſom/ y robáctwu rozmáitemu do kąſania y ſzcżypánia podáiąc. SkarŻyw 274.

podawać do kogo, do czego (3): Tárgną ſie ná was rękomá ſwymi/ y przeſládowáć was będą/ podáiąc was do zgromádzenia y ćięmnic CzechRozm 229, 248; WujNT Luc 21/12.

podawać na co (4): [W.K.M.] niepodaway dźiatki niewinné ná rzéź OrzJan 136, 20; LatHar 268, 581.

W charakterystycznych połączeniach: podawać duszę, dziatki, lud (3), łazęki, męże (2), niewiasty (2); głownikom podawać, ludziom, osom, pszczołom, robactwu, starostam, Żydom; podawać do bożnic, do kata, do zgromadzenia; na katowania podawać, na mękę, na pośmiech, na rzeź.

Zwroty: »podawać w moc« [w tym: komu (1), czyją (1)] [szyk zmienny] (2): KochPs 85; Ale znácżniey ieſzcże oświadcża ſie Bog przez inſzego Proroká mowiąc: iż lud ſwoy podawał w moc pogáńſką zá trzy grzechy. PowodPr 69.

»podawać w, pod niewolą« = addicere, dare vindicias secundum servitutem a. ab libertate in servitutem, dicere a. tradere in servitutem, mancipare Cn [w tym: komu (1), czyją (1)] [szyk zmienny] (4:1): RejZwierc 188v; CzechRozm 119; poruſza ich Biſkupy y kośćioły/ ábo ie w niewolą podawáiąc/ ábo dopuſzczáiąc áby ſpuſtoſzáły. WujNT 844; Lecż kiedy ktora kráiná Chrześćiáńſka [...] zgołá ſię wybiłá z poſłuſzeńſtwá Bogu y Kośćiołá oblubienice iego: tedy ią Pan Bog podawał pod wiecżną niewolą Pogáńſką PowodPr 31, 30.

»podawać do więzienia, ciemnice, klozy, w więzienie« [w tym: do więzienia, do klozy (1)] = tradere in custodiam Vulg [szyk zmienny] (6:1:1:1): RejAp 104; A gdźieby ſie ktora ſtroná vporna á niepoſłuſzna [...] pokazáłá/ y ná onym nieprzeſtawáłá: tedy tám/ nie do więźienia/ nie do klozy/ nie do kátá/ áni iákiey pomſty ćieleſney one podáwáć máią/ ále po drugim y trzećim nápominániu Szátánowi oddáć CzechRozm 248, 229, 232; będą was imáć/ y będą prześladowáć/ podawáiąc do bożnic y więźienia WujNT Luc 21/12, Act 8/3, 22/4, s. 512.

W przen (6):
Zwrot: »podawać w ręce, do rąk« [w tym: komu (3), czyje(-ich) (3)] [szyk zmienny] (5:1): LubPs G3; tedy záſię złośći broili przed tobą á przeto podawałeś ie w ręce nieprzyiaćiołom ich [dereliquisti eos in manu inimicorum suorum] BudBib 2.Esdr 9/28; oto ia podawam Fáráoná Chofrę krolá Micraimſkiego do rąk nieprzyiaćioł iego [ego trado Parholi Chophrah ... in manum inimicorum eius] BudBib Ier 44/30; LatHar 152; PowodPr 15; SkarKaz 312a.
Przen (4):

podawać do czego [= gdzie] (1): RejWiz 117 cf W porównaniu.

podawać ku czemu (1): Słuchay káżdy zuſt Páná twego poćiechy/ że śḿierć z iemy [przyjaciółmi] nas niepodawa ku ſtráceniu/ ále ku z chowániu BiałKaz D2v.

W porównaniu (1): Otoż duſzę niewinną z Máieſtatu ſwego/ Podawa iáko w ſequeſtr do ciáłá márnego. RejWiz 117.

Zwroty: »podawać w niewolą [czemu]« (1): Lecz widzę inſzy zakon w członkách moich/ [...] ktory mię podawa w niewolą zakonowi grzechu [et captivantem me in lege peccati] WujNT Rom 7/23.

»podawać szatanowi« = przeklinać (1): Ktorego [wszetecznika] podáie ſzátánowi. WujNT 1.Cor 5 arg.

6. Ukazywać, ujawniać; praebere Vulg [w tym: kogo (2), co (4)] (6): Oczko 7; SkarŻyw 317; Lepſze więc bywa w polu Rycerzkie ćwicżenie/ Kiedy mąż ná śię włoży żelázne noſzenie. Drzewo nieśie/ proporzec wiátr dobry podawa BielRozm 9.

podawać jakim (1): Snadź drugi Moncrius ieſt Kſiążę Britáńſkie/ Zacnieyſzym go podáią iego ſpráwy páńſkie. PaprPan C2.

Zwroty: »podawać do siebie« (1): Oſławiony o iákie złoczyńſtwo/ gdy by ſye przed kim zeznał tám kędy ná ſtronie nie v Sądu/ [...] tákowy podáie do ſyebie znák niemáły ku męce. GroicPorz hh4.

»podawać wzorem [czego]« (1): Sámego śiebie we wſzytkim podaway wzorem [teipsum praebe exemplum] dobrych vczynkow WujNT Tit 2/7.

7. Doprowadzać do jakiegoś stanu, sytuacji; tradere Cn [kogo, co] (9):

podawać na co (1): Przepuść Pánie/ przepuść ludowi twemu: á dźiedźictwá twego niepodaway na háńbę PowodPr 81.

podawać w co (8): LubPs O marg; rycerſtwá twego niepodaway proznowánie/ bo ſtąd gnuſność ná nie przyidzie BielKron 258; BielSpr b3v; KochPs 110; ſam ſiebie w tákowe niebeſpiecżeńſthwo podáieſz/ żebyś y zdrowia y Kroleſtwá poſtrádał. Phil K, I4; WujNT 556. Cf podawać do kogo w co.

podawać do kogo w co (1): Potym ludźi ſám w owey kráinie dość żywych/ Ktorzy wiedzą iáko ſpraw pilnuię pocżćiwych. Nie w tákich iákich mię tu ktoś w Polſce vdawał/ Y do ludźi w mierźioną ohidę podawał. CzahTr K.

8. Rodzić (31):
a. O roślinach: rozrastać się, kwitnąć, dawać owoce; facere, ferre, germinare PolAnt [co] (30): Przyrownawa Ieruzálem ku gáłązce winney/ ktora gdy ieſt płodną y wino ſwoie podawa/ wdźięcżna ieſt y pożytecżna cżłowiekowi BibRadz Ez 15 arg.
Zwroty: »podawać owoc« [szyk zmienny] (9): Boć źiemiá dobrowolnie owoc podawa [fructum fert] BibRadz Mar 4/28; RejPos 4v, 186v [2 r.], 187, 204v; RejZwierc 52v; ArtKanc K6.

»podawać z siebie« [szyk zmienny] (7): Oto dałem wam wſzytko źiele/ kthore z ſiebie podawa náſienie [herbam seminificantem semen] ná źiemi BibRadz Gen 1/29; [Królestwo Boże] Tákoweć ieſt iáko źiárno gorczyczne/ [...] gdy będźie wśiáne/ wſchodzi/ y bywa więczſze nád ine iárzyny/ á podawa z śiebie gáłęźie wielkie [et facit ramos magnos] BibRadz Mar 4/32; RejPos 4v, 186v [2 r.], 187; RejZwierc 52v.

Przen (19):

podawać komu (10): RejAp 173v; ábychmy tey wiáry ſwoiey podawali tobie wdzyęcżne kwiatki cnotliwych ſpraw krześćiáńſkich ſwoich. RejPos 233, 60v, 61, 194, 207, 220, 251, 267; RejZwierc [193].

podawać z kogo, z czego (15): RejAp 173v; Podawayże też s tych zyamek nádánych tobie/ iáko tá lilia/ pomoc/ rátunk/ iáko lekárſtwá potrzebuiącemu bliźniemu ſwoiemu. RejPos 220, 60v, 61, 251, 267. Cf »z siebie podawać«.

Zwroty: »podawać owoc« [szyk zmienny] (12): BibRadz Ez 15 arg, II 27b marg, 135d marg; RejAp 173v; ieſliże ieſzcże kthemu będzyeſz podawáłá iemu wdzyęcżne kwiatecżki á przyiemne owoce s tych látoroſłek ſwoich wiernych thych/ iáko ſłyſzyſz/ ſtałośći ſwoich. RejPos 267, 60v, 194, 204v, 207, 251; RejZwierc 41, 259v.

»z siebie podawać« [szyk zmienny] (9): Boiaźń Páńſka ieſt koroná mądrośći/ ktora z śiebie podawa uſpokoienie [germinans pacem] BibRadz Eccli 1/16, Ez 15 arg, II 27b marg; Pátrzayże iż cie Pan ſtworzyć racżył iáko piękne drzewo/ kthoremu dał moc przyrodzenia iego/ áby s ſiebie wdzyęcżny á obfity owoc podawáło RejPos 204v, 172, 173, 194; RejZwierc 41, 259v.

b. O ludziach [kogo] (1):
Zwroty: »potomstwo podawać« (1): To był twóy dźiad/ o Królu/ podobien orłowi/ Który prędkim piorunem ſłużąc Iowiſzowi/ Tákié potomſtwo ná świát/ iáki ſam/ podawa KochFrag 43.

»na świat podawać« (1): KochFrag 43 cf »potomstwo podawać«.

9. Wydzielać, być źródłem jakiegoś zjawiska fizycznego; diffundere Modrz [co] (23): Iako gdy wiele ſwiec ſpołem będą, więtſze ſwiatło podawaią niż gdi ſtoią iedna tam druga ſam.GlabGad B5v; RejPs 68; LubPs dd2v; Lilije/ Piwonije też w ſwym rzędzye ſtały/ Glánc nadobny cżyrwony z białym podawáły. RejWiz 23v, 154v; RejZwierc B4v; przycżyń w nię Burſztynu tákiego co pokoſt s niego cżynią/ thedy kulá ſpory ogień podáwa ná dáchu. BielSpr 73v; iáko ſłońce/ dla ſwego oddalenia/ ieſt przyczyną zimná: nie zimno przywodząc/ ále ćiepłá nie podawáiąc. WujNT 556.

podawać komu, czemu (7): GlabGad E2v; RejWiz 154v; BibRadz II 32b marg; iż thá ſwiátłość ma być poſtáwioná wzgorę/ [...] iżby káżdemu podawáłá promienie ſwoie RejPos 337, 220, 337; BielSen 5.

podawać od czego (2): Iż nam [gwiazdy] od ſwey pięknośći też bláſk podawáią. RejWiz 154v. Cf »podawać od siebie«.

podawać z czego (5): KrowObr A; Wonią mi wdzięcżną z kwiećia źiemiá podawáłá BielSen 5. Cf »podawać z siebie«.

podawać ku czemu (1): POd Párnázem [...] Ląká [...] leży: Którą zewſząd rozliczné drzewá otoczyły/ Podawáiąc ku źiemi ćiéń w gorąco miły. KochFrag 28.

W charakterystycznych połączeniach: blask podawać (3), cień (2), ciepło, glanc, ogień, perfumy, promienie, światło(ść) (4), wonność (wonią) (6).

Zwrot: »podawać od siebie, z siebie« [szyk zmienny] (1:1): wſzędy piękne drzewá ſtały/ [...] Podawáiąc od ſiebie rozlicżne perfumy. RejWiz 24; RejZwierc 18.
Przen (4): á nietylko ſię rozmowámi miedzy ludźmi ſzyrzą [wady]/ ále ſproſnośćią ſwoią ſzpetny zapách ze wſząd podawáią. ModrzBaz 40v.

podawać komu z czego (1): iżbyś mu podawał tę wdzyęcżną wonność s tych wdzyęcżnych kwiatkow ſwoich RejPos 232v.

Zwrot: »podawać z siebie« [szyk zmienny] (2): niechay podawa s ſiebie [dusza twoja] wdzyęcżne wonnośći dobrych ſpraw ſwoich RejPos 220; RejZwierc 105v.
10. Sprawiać, aby ktoś, coś znalazł(o) się gdzieś; wkładać, przemieszczać, wysyłać; dare Vulg (15):

podawać co (3): RejZwierc 185; byś [...] náwiedźił pod źiemné nieweſołé kráie/ Gdźie ſłónce ſwych prómieni nigdy nie podáie KochPieś 39. Cf Zwrot.

podawać dokąd (1): Dworzánie ſie też kręcą z rożny s piecżonkámi/ [...] Ieden tu v drugiego ſobie wydzyeráiąc/ Latáiąc po powietrzu/ á ná ſwiát podáiąc. RejWiz 167v.

Zwrot: »podawać ziemi ciało« = grzebać (1): gdy podawaſz zyemi ciáło bliźniego ſwego/ [...] nie płácżże nic RejPos Ooo4.
Przen (3):

podawać co czemu dokąd (1): Lutni moiá/ ty zemną: bo twé wdźięczné ſtróny [...] troſki nieuſpioné Prędkim wiátróm podáią zá morze czerwóné. KochPieś 40.

Zwrot: »podawać [co] w myśli, w serca [czyje]« = dare in mentem a. in cordibus Vulg (1:1): Tenći ieſt teſtáment ktory poſtánowię z nimi po onych dniách/ mowi Pan; Podáiąc práwá moie w ſercá ich WujNT Hebr 10/16, Hebr 8/10.
a. O ruchu gwiazdozbiorów na sklepieniu niebieskim: chować lub ukazywać (4):

podawać czego (1): z Niedźwiadkiem go [Klęcznia] wſtáie Połowicá: á Strzelec oſtátká podáie. KochPhaen 21.

podawać co (3): Iednák nie wſzytek [Woźnica] przy tym znáku z morzá wſtáie/ Bo cáłégo wſchód Bliźniąt dopiéro podáie KochPhaen 24. Cf podawać co dokąd.

podawać co dokąd (2): Kożę [!] tedy ogniſtą/ y iéy drobné plemię Z głową/ z ręką/ y z grzbietem Woźniczym/ pod źiemię Kozorożec podáie. KochPhaen 23, 24.

b. O głosie [co dokąd] (4):
Zwroty: »głos podawać« (1): Ktorzy ſwiátem od morzá do morzá władáli/ Aż pod niebo ſławy ſwey głoſy podawáli. RejWiz 86v.

»podawać w uszy, do uszu« [szyk zmienny] (2:1): [wiara bez miłości] ieſt [...] iáko miedzyány brzęk/ kthory tylko iż ſłuch podawa do vſzu náſzych RejPos 307; RejPosRozpr b4v; á pánny vczćiwe W vſzy ludzkié podáią pioſnki oſobliwé. KochPs 98.

11. Wyciągać, wysuwać; porrigere Mącz, Cn; dare, subicere Cn [w tym: co (7)] (9): Porrigo, Roſciągam/ Też podawam/ Podáyę. Mącz 350d.

podawać komu ku czemu (1): Panie nie tylko nogi/ ale ręce ij glowę/ ku vmyciu tobie podaię. OpecŻyw 92.

podawać ku komu, ku czemu (2): Będę ćię chwalił [Panie]/ będę ćię wyznawał/ Y ręce ſwoie ku tobie podawał. KochPs 90. Cf podać komu ku czemu.

Przen (5):

podawać do kogo (1): Serce/ ácż z káżdey ſtrony Obłokiem obtocżone/ Nikcżemnych myśli: do ćiebie podawam GrabowSet Nv.

Zwroty: »podawać rogi« (1): á gdy [Pożytek z Pochlebstwem] onego obacżą gdzye wołu/ Co iuż w to iárzmo/ lezye á podawa rogi/ Toć mu więc dodawáią ieſzcże więtſzey trwogi. RejWiz 40v.

»[dokąd] skrzydła podawać« = odlatywać (1): Sen troſki widząc/ indźiéy ſkrzydłá podáie. KochPs 113.

a) W opisie gwiazdozbiorów noszących nazwę istot żywych (2): Leb złéy Hydry/ y Záiąc/ y Procion wſtawa: A przednié nogi z morzá śwétny [!] pies podawa. KochPhaen 21, 23.
12. Czynić; powodować, stwarzać; obicere, suggerere Modrz; dare, praestare JanStat [w tym: co (29)] (35): ModrzBaz 56; GrabowSet D4v; lubo [słońce] ráno wſtáie/ Lubo ku wieczorowi prędki biég podáie? KochFrag 22; która ſtroná ku oſławieniu drugiéy ſtrony nie będźie żadnégo poduſczáć/ ná to pozwáláć/ áni pomocy y przychylnośći podáwáć SarnStat 1068, 867; SkarKaz 348a; GosłCast 27.

podawać czego (5): Applaudo [...], Weſelę ſie s kim/ Przipochlebiam komu/ Podáyę potuchy/ Weſołości y dobrey myſli Mącz 303c; RejPos 235; Abowiem gniew thákiego cżłowieká álbo oná przycżyná do gniewu ktorey on podawa/ ieſt iáko onego pſá ná łáńcuchu RejZwierc 81; SarnStat 986; Nie czyń tego ó Páni/ przyiaćiołek twoich Słuchay/ gdyć podawáią tu zdrowych rad ſwoich. GosłCast 63.

podawać komu, czemu (19): Mącz 303c; RejAp 156v; RejPos 220, 248, 318; BielSat G3v; RejZwierc 32v; Ták wiele śideł y pobutek do niecżyſtośći podawáią młodym ludźiom ModrzBaz 53v; Oczko 3, 21; chwyć ſie zá tę pomoc ktorąć Bog podáie. SkarŻyw A4, 463; NiemObr 151; ReszHoz 136; BielRozm 5; SarnStat 986; SkarKaz 350a; GosłCast 63; Wſzytcy/ wſzytcy ſercá nátrzeć nań [na lwa] nie máią/ Tylko mu z dáleká rány podáwáią. SzarzRyt C2.

podawać do czego (1): A wſzákoż nie thylko cżytánia/ ále y rozmowy pocżćiwe mogą niemáło ćwicżenia do rozumu podawáć RejZwierc 15v.

W charakterystycznych połączeniach: bieg podawać, consilia, ćwiczenie, materyją do złości, medyja, nadzieję (2), otuchę, pobudki, pochop, pomoc, przychylność, radę, rany, wota (3), wstęp, zgorszenie, znak; podawać dobrej myśli, obyczaja, podpomożenia, potrzeby, przyczyny, rad, wesołości; ciału podawać, młodym ludziom, nieprzyjacielowi dusz, posłom, sobie (2), stworzeniu swemu.

Zwroty: »podawać przykład, na przykład« [szyk zmienny] (2:2): RejPos 220, 318; w káżdym rzemieſle á ćwicżeniu obacżyć możemy/ że nád dobre przykłády nic nie bywa ſkutecżnieyſzego: á tym więtſzy ſkuthek przynoſzą/ im ſobie więcey ony ważą ktorzy tákowe przykłády s ſiebie podawáią. RejPosWstaw [412]; Nie chwalić Pan tego/ że go zdrádził: ále opátrzność iego ná przykład podáie/ że ſobie vmiał w potrzebie porádzić. WujNT 262.

»podawać z siebie« [szyk zmienny] (3): Nadobna obietniczá y pocyechá wiernym náucżycyelom/ ktorzy nie podáiąc s ſiebie zgorſzenia/ pokoy kościołá ſwiętego miłuią LubPs ccv marg; RejPos 318; RejPosWstaw [412].

Przen (3): Lecż tyle mam ſwych bogow/ Ile nádźieiey/ żądze podawáły. GrabowSet G.

podawać komu (2): ktore [choroby] ciáłu mgłemu/ to w tę to w owę ſztychy podawáią RybGęśli D. Cf podawać komu czego.

podawać komu czego (1): Erigitur animus expectatione rerum bonarum, Podawa mi ſerce yákiś dobrey nádźieye. Mącz 350c.

13. Naigrawać się, szydzić, obmawiać [kogo] (5):

podawać komu (4): A ieſli który kiedy náwiédzáć mię przyſzedł/ W ſerce niechętné iádu názbiérawſzy wyſzedł/ Y podawał mię ludźióm KochPs 61. Cf »sobie podawać«.

Zwrot: »sobie, miedzy sobą podawać« [szyk zmienny] (3:1): RejWiz 40v; będą wſzyſcy ſniego dworowáć/ ſzydzić: áni mu nieborakowi pomoże to [...]/ iż w kunſzt wſzytko będzie obrácał: iáko pocżną/ ták go będą ſobie podawáć GórnDworz M6; Azaſz nieſrogie práwo ná obleśniká/ ná pochlebniká/ iż go ludzie miedzy ſobą podawáią/ iáwnie z niego ſzydzą RejZwierc 96; ActReg 14.
14. [Rzucać piłkę do kogoś:

podawać co komu: Záśię gracz dobry/ ináczéy podáie piłkę temu/ kto daleko od niego ſtoi SenekaGórn 85.

W przeciwstawieniu: »podawać ... odbijać«: piłká biég ſwóy dobrze odpráwuie/ y trwa gra długo/ gdy między podawáczem/ á odbiiáczem táka ieſt miárá/ iż ten grzécznie podáie/ y támten rozumnie odbiia. SenekaGórn 84.]

15. Zwroty w różnych znaczeniach (52):
»podawać czoło« = stawiać opór (2): Bes przeſtánku ze wſzyſtkich dźiał ſtrzełáć około/ S tyłu/ s przodku tám y ſám/ podawáiąć cżoło. BielSat Nv [idem] BielSjem 36.

»drogę, drogi (G), szlak podawać« [w tym: komu (9), do czego (9), czego (1), ku czemu (1), cum inf (1), aby (3), iż (2)] = dawać, wskazywać sposób; podsuwać pretekst; nastręczać okazję; skłaniać, nauczać; admonere, aperire fenestram, porrigere occasionem, praebere, rationes tradere Modrz [szyk zmienny] (14:4:1): Inaczey ieſtli kto działa: tedy w ſobie mocz przyrodzoną y ſiły mdli/ á tak podawa drogę ku richłemu zarażeniu ſam ſiebie od powietrza morowego FalZioł V 61v; Do cudzego ſzlák podáye/ Kiedy ſwego nie doſtáie BielKom F3, B2v; do krolá przyiechał był Legat [...] chcąc tę bitwę rozwieść z Moſkwą podawáiąc tę drogę/ iż ia táką vgodę miedzy wámi vcżynię/ iż będą wſzytki ſzkody nágrodzone BielKron 411, 400; OrzQuin A3; RejPos 72v [2 r.], 115v; BiałKat 91; RejZwierc 182; áby oná naywyżſza władnośći iego możność/ niepodawáłá mu przeſtroney drogi przewodźić/ á ná wet y broić cobykolwiek chćiał. ModrzBaz 22v; Ktora tedy niewiáſtá zá bieśiádámi chodźi/ [...] áza niepodawa drogi do tego/ áby ſię kto o iey ſtátecżność ſtárał? ModrzBaz 55; trzebá im też podáwáć drogę do obránia ſędźiow [arbitrique aut iudices proponendi]/ ktorziby te roznice pomiárkowáli. ModrzBaz 104, 7v, 129, 131v; SkarŻyw 582; GostGospSieb +2.

»podawać ducha Bogu« = umierać (1): ktorą [naukę] on zapyeczętował vſty ſwoiemi/ podawáiąc Duchá ſwego Bogu Oyczu ſwoiemu RejPos A6.

»podawać głos« [w tym: z czego (1), skąd (1)] = wydawać głos lub dźwięk; dare in voce sua vocem PolAnt [szyk zmienny] (4): BibRadz Ps 68/34; Iż nigdy dármo nie rycży Lew ná puſzcży/ á nigdy dármo nie podawa głoſu z łożyſká ſwoiego. RejPos 197v; Tey ſie trąby głos nieſie ná ſtrony rozlicżne/ Podawáiąc od ſiebie ony głoſy ſlicżne. RejZwierc 120; BielSpr 45.

»lice na się podawać« = demaskować się (1): tákże wyráźnie á miánowićie tu ſam ná ſię lice podáie CzechEp 108.

»podawać w moc [komu aby]« = zostawiać do czyjejś decyzji (1): Agámenon powiedał [...]/ iż on nigdy o to przełożeńſtwo nie prośił/ tylko mu ie z dobrey woley dano/ podáiąc w moc wſzytkim áby ie dáli komu chcą inemu BielKron 58.

»rękę (a. rączkę) [komu] podawać« [= na powitanie, aby podtrzymać itp.] [szyk zmienny] (5): Pán Iezus [...] żaluiątz placżu matuchny ſweé milé/ rącżkę iey podáwal/ daiątz iey w tym znatz/ ijżby od placżu przeſtala OpecŻyw 22v; RejPs 39v; Wielkie owſzeki przymuſzenie do posłuſzeńſtwá ná lud ſwoy (kust) wkłádá (–) kłáda zwierzchny Pan/ gdy [...] przykładem ſwym idźie przed wſzytkiemi/ iákoby podawáiąc rękę [manum porrigendo] zá ſobą idącym. ModrzBaz 23v; SkarŻyw 30, 510.

»podawać [komu] rękę« [w tym: czego (1), do czego (1), na co (1)] = pomagać [szyk zmienny] (9): RejPs 56v; ręki niedoſthátecżnemu y vbogiemu nie podawáli [manum egeno et pauperi non porrigebant]. Leop Ez 16/49; BielKron 126v; Ale ieſli nam nie będzyeſz podawał miłoſierney ręki rátunku á wſpomożenia twego/ [...] pewnie ſie nam bárziey ochynąć RejPos 245, 109v, 166, Ooo2; Chwyćże ſię ręki ktorąć Chryſtus [...] do pokuty podáie SkarŻyw 4; Vsłyſz [duszo] głos Páńſki łaſkáwy/ á opuść iuż świeckie ſpráwy/ iuż idź, á niechćiey więcey mięſzkáć/ boć ręce ſwe racży podawáć ArtKanc K12.

[»[kogo] na sztych podawać« = wytykać: A by też dobrze tákowy ſię w czym iáko cżłowiek vnioſł: nie iuż z tym po kolędźie biegáć/ y onego ná ſztych podáwáć PlutBBud Ov.]

»tył, tyłu podawać« [w tym: komu (1)] = uciekać; tergiversari Mącz; aufugere, avolare, commendare se a. mandare se fugae, conferre se a. dare se a. efſundi a. penetrare se in fugam, conferre se a. conicere se a. dare se in pedes, diffugere, evolare, fugarn capere a. capessere a. consciscere sibi a. exsequi a. facere, fugere, occipitium et armos ostendere, perfugere, profugere, refugere, subterfugere, suffugere, terga dare a. vertere Cn [szyk zmienny] (7:3): Nie zawżdy oni wygrawają, Drugdyć tyłu podawają BierRozm 11; BielKron 308; PaprPan Hh4; KochPhaen 22; A ći co ztobą teraz przeſtawáią/ Twéy ſye fortunie/ nie tobie kłániáią: Skoro tá zniknie/ tył káżdy podawa KochPieś 35; KochProp 13; GrochKal 28.

~ Szereg: »tył(u) podawać, (a, i) uciekać« [szyk 2:1] (3): Moy Pánie Boże/ co rzekę: widząc áno lud Iſráelſki nieprzyiaćielom ſwym tył podáie á vćieka [terga vertentem]? Leop Ios 7/8; Tergiversor, Idę wſpák/ podáwam tyłu/ vciekam. Mącz 450a; SkarŻyw 559. ~

** Bez wystarczającego kontekstu (2): Offero, Podáyę/ Okazuyę/ Ofiaruyę Mącz 123c, 316c.
II. [pf Dać wielu osobom [czego komu]: drugich w więzienie pobrał i imienia u nich poodejmował i podawał ich swoim bojarom StryjPocząt 427.]
*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Mącz 123c; Submissus – Podaię, ſpuſzczam. Calep [1019]a, 1079a.

Synonimy: I.1.a. tradować; b.α. obwieszczać, ogłaszać, publikować; c. proponować; d. głosić, nauczać, objawiać, obwieszczać, opowiedać, oznajmiać, postanawiać; 2. przynosić, przywłaszczać, udzielać; a. dedykować, ofiarować, przypisować; 3. mianować, nominować, obierać, wzywać; 5.a. skazować; 6. ukazować; 8. rodzić; 11. wyciągać; 12. czynić, działać, sprawiać; 13. nagrawać się, naśmiewać się, szydzić, wyśmiewać się.

Formacje współrdzenne cf DAĆ.

Cf PODAWAJĄCY, PODAWANIE, PODAWANY

KW, MM