[zaloguj się]
[pdf]

NOWO (225) av

Oba o jasne.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Niedawno, dopiero co; noviter Mącz, JanStat; recens Mącz, Cn; (pro)nuper Mącz; recentes Cn (83): Nuper, adverbium temporis, Niedawno/ Dopiéro/ Nowo. Mącz 255b, 251d, 348b.
Wyrażenie: »bardzo nowo« (7): Pronuper, Dopieruczko/ Bárzo nowo. Mącz 325d.
a. W połączeniu z czasownikiem [zawsze w pisowni rozłącznej] [w tym: nowo + czasownik (13), czasownik + nowo (1), nowo + inne określenia + czasownik (4)] (18): ForCnR C; RejPs 168; Teraż żaſię czo mi ſie tu nowo przytrefiło O cżym nigdy me ſercze ſnadz było nie myſliło RejJóz 16; Moiem handel poczal nowo. A ydzie my to oſlowo. RejKup c8; PRzyſzedł potym k niey ieden/ nowo ſie ożenił RejZwierz 45v, 54v, 102; gałká z Ratuſzá Krákowſkiego ſpádła/ ktorą nowo y mocno był ćieślá wpráwił. BielKron 400v; Tegoż roku Woyćiech Fontanus rodem z Włoch nowo przyiechał do Krákowá BielKron 416v, 101v, 317, 323v, [332]2, 348v; Cum e provincia recens esset, Ná ten czás gdy był nowo z ſtároſtwá zyecháł. Mącz 348b; OrzQuin H2; SkarŻyw 62.

W charakterystycznych połączeniach: nowo dać, ożenić się, począć, powstać, przyjąć, przyjechać (zjechać) (3), przytrefić się, przysiąść, uznać, wprawić [co], zostać [kim], zstać się.

Wyrażenie: »teraz nowo« (1): A to nam niechcąc przypádło Co teraz nowo przyſiádło RejRozpr C4v.
b. W połączeniu z imiesłowem odmiennym [w pisowni rozłącznej (52), w łącznej (9)] [w tym: nowo + imiesłów (53), nowo + inne określenia + imiesłów (8)] (61): PatKaz I 17v: A przyſćie iego będzie káżdemu ták wdzięczne/ iako deſſcz nowo poſianemu zbożu RejPs 105, 114v, 157; MurzNT Mar 2/21; PRzyſyężnik młodſzy/ tho ieſt/ nowo obrány/ ieſt Sprawcą ſpraw Przyſyężnicych GroicPorz d3; [ma stać] tylko w koſzuli/ ná świniey ſkorze nowo odártey. GroicPorz aav, b3v; KrowObr 123v; Iákoż ſłyſzę ten Abram/ nowo z Włoch náſtáły/ Ze to może w tym domu/ klenot być niemáły. RejZwierz 66; Bacżąc Luter iż powſtáią przećiw iemu/ vćiekł ſie do Ceſárzá Kárłá nowo wybránego BielKron 195v, 113v, 233v, 309, 330v, 441v; Neophytus, Nowowſzczepiony/ przichodźień/ nowokrześciánin/ wſtępień. Mącz 245c, 30b, 193c, 251d, 283c, 426d; RejPos 23, 276v, 285; Bo nowo wſádzony korzeń/ gdy ieſzcże w ſobie wilgotnośći nie ma/ gdzie wiele gáłęźi ná gorze/ nie może ich vżywić. RejZwierc 107; A byli nie dáleko oney wśi dwá puſtelnicy w leſie/ ieden [...] ktory był odetrzydzieśći lat ná puſzcży/ [...] drugi był nowo náſtáły. RejZwierc 174v, 26, 89, 174v; Nektárius nowo ná Cárogrocką ſtolicę poſadzony SkarJedn 175; Oczko 13v; Oćiec śiędźie zá ſwym ſtołem/ A dźiateczki ſtoią kołem: By w buynym ſádźie źieloné Oliwki nowo ſádzoné. KochPs 192; SkarŻyw 202; StryjKron 36; GórnRozm M; Mogę téż tu y nowozeſzłą pánią náſzę przypomniéć KochWr 33; ActReg 39 [2 r.]; OstrEp A2; Myto w Zupách Ruſkich nowo vſtáwioné znaſzamy SarnStat 391; A od ſzukánia rzeczy w kśięgách nowo od roku zápiſánéy/ nic niema bydź płácono SarnStat 1158, 7, 73, 483, 609, 1151; Nowoáryáni Pogáńſtwo z krześćiáńſtwá cżynią. Cżytay o tym Werifikácią Autorową nowo wydáną. PowodPr 34; Rownie ták koſą oſtrą pracowity Oracz/ kwiateczek wonią známienity Nowo roſkwitły śćina niebaczliwie SzarzRyt C4v. [Wieś Bruschi [...] Ma włók in summa 61. [...] Nowoosiadłych 3 LustrPom 20; tej to pani domek stary z oborami starymi, owczarnia nowa i z oborami nowozałożonymi InwSzlachKal 1565 nr 15; PRzydawáią śię więc poſpolićie zawády roku pierwſzego winu nowo ſádzonemu Cresc 1571 325; który [przydziałek] dał Błachowi kmieciowi swemu nowoosadzonemu InwSzlachKal 1573 nr 30; Item za kmiećmi przydziałki; ku wsi poczęła się Koźlęcina od Ruskowego przydziałku aż do ogrodu Jędrzejowego nowowymierzonego InwSzlachKal 1573 nr 30].

W chrakterystycznych połączeniach: nowo dopuszczon, fundowany, kupiony, nabyty (2), nalezion(y) (2), namowiony, nastały (3), naznaczony, obrany (4), odarty, odesłany, [osadzony, osądzony, osiadły], otworzony, poprawiony (2), posadzony, posiany, postanowiony (3), przybiegły, przybyły, przyjęty, przyniesiony, rozkwitły, (w)sadzony (2), (o)strzyżony (2), stworzony, święcony, uczyniony (2), ustawiony(2), wsadzony, wszczepiony, wszczęty, wybrany (2), wydany, [wymierzony], zachowany, zaczęty (2), [założony], zapisany(3), zaprawiony, zeszły.

Wyrażenia: »nowo okrzczony« (1): wſádzon Keyſtut ná Malborg do mocnego ſklepu / wſzákże wywiedzyon trzećiego dniá przez iednego Litwina nowo okrzcżonego/ kthory mu przynioſł ſzátę zakonną BielKron 376v.

»nowo urodzony« (5): iż w ten cżás Aiáx ſyná Priámuſowego Polidorá wzyął/ ktorego był dał ku wychowániu nowo vrodzonego/ Polimneſtrowi krolowi Trácyey BielKron 57; Partus, Rodzenie [...] Partus item, Dźięcię [!] nowo vrodzone. Mącz 278c; Winſzowánie. [...] Podcżáſzyney Wiel. X. Lit. z Nowourodzonego Syná Hieronimá. SkorWinsz kt, A2, A3.

»nowo wierzący« (1): Dowie ſię Licynius/ y poſle trzyſtá żołnierzow innych/ áby ony nowo wierzące pobili. SkarŻyw 189.

Szeregi: »bądź zdawna, bądź też teraz nowo« (3): [u ktorych kapituł są doktorowie] ábo czytáiący Práwo Duchowné y święté piſmo/ bądź zdawná/ bądź téż teraz nowo poſtánowieni y fundowáni [ex antiquo, sive etiam noviter fundati JanStat 197] SarnStat 180 [idem] 197, 923.

»nowo i z starodawna« (1): Tákże wſzyſtki cłá ná wodách y źiemiách/ któré nowo y zſtáradawná [nova et antiqua JanStat 901] były záchowáné y vſtáwioné/ w źiemiách tylko Pruſkich. [...] náſzą Królewſką ſczodrobliwośćią káſuiemy SarnStat 1118.

»świeżo i nowo« (1): Wyiąwſzy to/ gdźieby iáki wyſtępek v ſądu álbo ná mieyſcu ſądu świéżo y nowo [recenter et de novo JanStat 491] był dopuſczon SarnStat 787.

2. Świeżo (o fakcie zaistnienia czegoś, czego przedtem nie było); nove Calep, PolAnt, Cn; de novo Jan Stat (122): Calep 705a.
Szereg: »staro i nowo« (1): dziś v nas thák wiele ieſt ſtroiow/ iż im licżby niemáſz. tho po Włoſku/ tho po Iſzpáńſku/ po Brunſzwiſku/ po Vſárſku/ dwoiáko ſtáro/ y nowo GórnDworz L6.
a. W połączeniu z czasownikiem [w pisowni rozłącznej (27), w łącznej (1)] [w tym: nowo + czasownik (16), czasownik + nowo (4), nowo + inne określenia + czasownik (8)] (28): OpecŻyw kt; A gdzie ſie co ziáwi nowo Iuż rzecznikom bywa zdrowo RejRozpr C; RejKup P; Diar 88; O ty márne wymyſły/ co ich pełno wſzędy/ Zać to nowo ná ſwiecie/ náſtáły ty błędy. RejWiz 161v; ſtáre rzeczy przeminęły/ oto ſię wſzytki nowo ſtáły [vetera transierunt: ecce facta sunt omnia nova]. BibRadz 2.Cor 5/17; miáſtecżko ktore był nowo Skánderbeg záłożył ieſzcże w nim ludzi niebyło/ Chinryl rzecżone/ zborzył w ćiągnieniu. BielKron 257; Tákże ktory towárzyſz przywędruie nowo/ Ieſli witáć nie tráfi/ nie będźie mu zdrowo. BielSat C2v [idem BielRozm 19]; BielSpr 63v; Niemcom ktorzy byli w ten czás do Lifland Zakon Rycerſki dla wiáry Chrześciáńſkiey/ nowo wńieſli/ mężnie odpierał StryjKron 280; A ten Bog oćiec nie ieſt nowym iákim Bogiem/ áni nowo doſtał tego duchá/ ktorego dał Chriſtuſowi Iezuſowi CzechEp 217; BielRozm 19; KochTr 22; Calep 705a; A ziáwił ſię w tych kráiách dopiéro/ y pod ten czás/ kiedy nowo té kráie nowé ośiadáli / y ná mieſzkánié ſię ſobili. KochCz B; [skazuiemy] iż żadnych myt/ ſkłádów/ céł/ targowych/ y żadnych czynſzów ná mieyſcách y oſobách w źiemiách Pruſkich y páńſwách im poddánych y tám będącjch niebędźiemy nowo [de novo JanStat 878] vkłádáć SarnStat 1099, 4, 306; Ale kto czego nowo doſtał/ przywileiem ſię wſpieráć muśi. SkarKaz 241b.

W charakterystycznych połączeniach: nowo dostać (2), nastać (2), osiadać, powstać, przydać, przywędrować (2), puścić się, stać się, szczepić, układać, wnieść, wystawić, założyć, zjawić się, zostać.

Zwroty: »[ku komu] nowo się przyłączać« (1): Zágadánie tákowe/ [...] nie ták ieſt żydow tych/ ktorzy idą wedle ćiałá z potomſtwá Abráhámowego/ iáko tych co ſie teraz ku nim nowo od Krześćian przyłącżáią CzechRozm 172.

»[co] nowo stanowić« (1): jeno to [winę JKM] ustawia na ty, ktorzy by się ważyć śmieli odmieniać co a nowo stanowić w państwach JKM Diar 62.

»nowo wychodzić« [o wydawaniu książek] (2): ponieważ ten moy nowy Nowego teſtámentu przekład/ z teyże nowey W. mći Drukárnie nowo wychodzi/ ſłuſznie iy W. mći [...] offiáruię BudNT a5v; SarnStat 306.

»nowo wymyślić« (1): Bogom tym ktorych nie ználi wielką cżeść cżynili/ Bo ie ſobie práwie nowo byli wymyſlili. LubPs gg4v.

»nowo zbudować« (2): [Probus] pochowan v S. Krzyżá ná zamku Wrocſłáwſkim w kośćiele ktory on był dał nowo zbudowáć. BielKron 366; SkarŻyw 473.

Szeregi: »nie nowo ani z ludzkiego wymysłu« (1): [papież] ma władzą y zwirzchnoſć [...] nyę [!] nowo/ áni z ludzkyego wymyſlu/ [...] ále przez ápoſtoły y ſámego páná Kryſtuſá zoſtáwioną y podáną KromRozm III Q2.

»nowo i niedawno« (1): A gdyż tedy ták ieſt/ iż Papieżá teras nowo y niedawno ná tym Koncylium Florenckim poſthánowiono być po wſzyſtkim ſwiećie przełożonym Biſkupem KrowObr 18.

b. W połączeniu z imiesłowem odmiennym [w pisowni rozłącznej (78), w łącznej (14)] [w tym: nowo + imiesłów (77), nowo + inne określenia + imiesłów (15)] (92): MurzNT 14v; KrowObr 76v; Kſięgi Dźieſiąthe [...] O wyſpach morskich nowo náleźionych/ ktore mogą być rzecżone świát nowy/ iż nie były znáiome nigdy ſtárym ludziom/ żeglarzom/ kupcom/ álbo też y Aſtronomom BielKron 440v; Civis ascriptitius, Nowo wpiſány y prziyęty w mieſckie práwo. Mącz 374c; Invectitii mores, Nowo zkąd ynąd wnieſione obyczáye. Mącz 477d, 251d [3 r.], 374c, 471b; dáley Duch ſwięty prorokuie [...] Iż beſtia tá poſlednia to ieſt oná dwurogáta á nowo z ziemie powſtáła zbuntuie ſie RejAp 144v, 113, 115v [2 r.]; GórnDworz P5v; gdyż oni Biſkupi/ Fárizeuſzowie/ á doktorowie wielcy/ wzgardzáli á poſmiewáli ſie z onych nowozyáwionych ſłuchow á powieśći/ o przyſciu [...] Meſyaſza tego. RejPos 288; Nie wſpominam tu błędu nowo wſkrzeſzonego Ariáńſkiego RejPos 294v, 15v, 22v, 27v, 299; CzechRozm A7v; SkarJedn 162; Niech nam ſynowie roſtą ták/ iáko źieloné Iábłonki roſtą nowoſzczépioné KochPs 209, 179; StryjKron kt; Tákże Cypryan piſząc/ [...] przeciw nowo bez ſłowá Bożego/ Ceremoniiey wnieśioney/ [...] zowie tych duchownymi złodźieymi y cudzołożnikámi/ ktorzy wywrácáli roſkazánia Boże CzechEp 131, 232; Láſy cżarne y w polách nowo zápuſzcżone Gáie/ y wy bezludne y nie oſádzone Puſzcże KlonŻal A3v; Skąd ſię też vczymy/ że świętá/ poſty / y ine obrzędy w kośćiele mogą być nowo vſtáwowáne/ bez wyráźnego w piśmie o tym roſkazánia. WujNT 349; á nieco téż z nowu dla przygód nowo ſie wynarzáiących [pro casuum emergentium novitate decernentes JanStat 149]/ Státutá y Conſtytuciȩ náſzé niżéy nápiſáné/ [...] wydáiemy SarnStat 915; Tákże téż Cło [...] któré powiedáią nowo bydź vłożoné [quae dicuntur de novo imposita JanStat 906]/ niech będźie záwieſzoné SarnStat 1122, 923, 1069, 1121; Wiem y o onym w Łęczycy nowo podánym ſpoſobie ſłużenia woyny VotSzl C3v; CzahTr C4; Wielka światłość wynikłá w choinowym borku/ Ná pieńku nowoćiętym/ ná cudnym págorku. KlonWor 47.

W przeciwstawieniu: »stary ... nowo« (1): Prawdá też ieſt/ że Iraeneus ſtáre kśięgi przekłada nád nowo piſáne BudNT przedm c7.

W charakterystycznych połączeniach: nowo czyniony, darty, naleziony (3), (na)pisany, naprawiony, poczęty, podany, powstały (3), (na)szczepiony (3), targany, ułożony (2), urobiony, ustawiony, ustawowany, usuty, wniesiony (2), wpisany (2), wskrzeszony, wydźwigniony, wynaleziony, wynarzający się, zapuszczony, zapowiedziany, zjawiony (4).

Wyrażenia: »nowo drukowany« (1): Hiſtoria. O Heliaſzu Proroku/ [...] Teraz nowo Drukowána. HistHel kt.

»wsi nowo nasiadłe« (2): Wsi nowo nasiadłe mają płacić z każdego łanu osiadłego po dwu gr Diar 90, 79.

»nowo (na wiarę a. do Chrystusa) nawrocony« = advena PolAnt, Vulg; proselytus Vulg (12): Chwalcie dzieci pana Boga chwalcie imię pańskie. [Ps 121/1] Dzieci, to ieſt wy pogani nowo na wiarę nawroceni. WróbŻołt mm3v; BudNT Act 6/5; Potym ná Biſkupſtwo Wiromándeńſkie zwielką prośbą y płácżem ludu onego nowo do Chryſtuſa náwroconego/ ledwie ſię vżyć dał. SkarŻyw 527, 63, 357, 536; poſzło wiele z Zydow y z nabożnych nowonáwroconych zá Páwłem y Bárnábaſzem WujNT Act 13/43, Act 2/11, 6/5, s. 570 [2 r.]; PowodPr 23.

»nowo (po polsku a. na polski język) przełożony, wyłożony« (3:1): Pſáłterz Dawidá [...] teraz nowo ná pioſnecżki po Polsku przełożony LubPs kt, B; Biblia To ieſt. Kxięgi Stharego y Nowego Zakonu/ ná Polſki ięzyk/ [...] nowo wyłożona. Leop kt; BielKron 305.

»nowo uczyniony« (7): Pyesń Nowo vczynioná/ Ná weſele Wielmożnego Páná/ á páná Yaná Koſtki z Stymbárku. MrowPieś kt; BielKom kt; GliczKsiąż kt; Strum K3v; Krolow y Xiążąt Polskich/ Kroćiuchne porządu záwárćie/ y opis/ nowo vcżyniony. KlonKr A2 wstęp, kt; Threń ná nieſtáłość ludzką nowo vcżyniony. CzahTr H4v.

»nowo wydany« (5): BielKron 334; GrzepGeom kt; RejZwierc A2; Wſzákże ćię proſzę/ ábyś mi przedſię ná dálſze wywody odpowiedał/ ktorychem ſie ia z piſm tych nowo wydánych náucżył CzechRozm 52v; ReszHoz 114.

»nowo wymyślony« (12): MurzNT 108v; A ták nye ápoſtolſki to ſpoſob ſtáwyenya ſlug koſcyelnych álbo vrzędnikow duchownych v Lutheranow y inych dźiſyeyſſych kácyrzow: ále nowo wymyſlony przez ludźye ſwowolne á ſkrzętne/ ktorym nowinki ſmákuyą. KromRozm III I7; BielKron 419v; Novata verba, Nowo wymiſlione słowa. Mącz 251d; RejAp 116; á ták ten domyſł nowo wymyſlony około lat Ezechiaſzowych [...] zá fráſzkę nie ſtoi CzechRozm 137v, A7v; Ze też tym torem/ znowo wymyśloną rzecżą/ ſłowá też nowe y obce [...] wprowádźili. CzechEp 232; WujNT przedm 21; Naprzód obiecuiemy [...] nigdy przez rády y przyzwolenia oſobnégo/ [...] Monety teraz w Króleſtwie náſzym bieżącéy/ álbo téż poſtronnéy/ álbo nowo wymyślonéy [de novo inventam JanPrzyw 8]/ nie kázáć áni dopuśćić bić SarnStat 886 [idem 405], 198, 405.

»nowo zbudowan(y), postawiony« (5:1): niema wielkiego budowania iedno cieplice, á Collegium nauki poſpolitey znakomicie y nowo zbudowane [noviter structas] MiechGlab 70; BielKron 410v, 423v; iáchał ſam do świętego Rupertá: ktory w klaſztorze onym nowo zbudowánym przemięſzkiwał SkarŻyw 231, 491; PudłDydo 29.

»nowo złożony [= napisany]« (2): KOMEDYA o Lizydzie/ w ſtan Małżeńſki wſtępuiący. Przez ADAMA PAXILLVSA Teraz nowo złożona. PaxLiz kt; LatHar +7v.

»nowo zmyslony (a. zmyślony)« (2): CzechEp 219; Przetoż to nazwiſko mocnie trzymáć mamy: á Nowokrzczeńſkiego nowo zmyſlonego nie przyimowáć. WujNT 445.

3. Znowu, odnowa (20):
a. W połączeniu z czasownikiem (7): thi ſſą mitha [...] Oſtrow Zareczki po pyenczdzieſzianth tholp ſſoly y po polgroſkv nowo ſkrziwdą a cziaſkoſzczią ich a drvgdi wiączey MetrKor 57/114v [idem] 59/271v; RejKup c5; thoż im dopiero vpádło ſerce/ wſzák ieſzcze teras nowo ſą znáki ſwieże popalenia ná Pokućiu łońſkiego roku MycPrz II C2v; W tym cżáśie nowo ſię z iątrzyłá Eudoxya SkarŻyw 88.
Zwrot: »jakoby nowo się urodzić« (1): Saul też był ſynem roku iże ſie dopiero ná on cżás iákoby nowo vrodźił/ gdy z podłego narodu y nieznácżnego domu/ znácżnym y wielmożnym zoſtał/ gdy ná kroleſtwo był pomázan CzechRozm 140.
Szereg: »dawno i teraz nowo« (1): Bo tákie Synod Niceńſki wtory y Gángreńſki dawno/ y teraz Trydentſki nowo potępił. WujJud 60v.
b. W połączeniu z imiesłowem odmiennym [zawsze w pisowni rozłącznej] [w tym: nowo + imiesłów (9), nowo + inne określenia + imiesłów (4)] (13): A wrzeć będzie iako w kotle/ Ktori iakis chytri dyabeł z dopuſzcżenia Bożego nowo z piekła wypuſzcżony/ poddymać będzie LudWieś A4; RejPos 300 [3 r.]; STATVTA Y METRIKA PRZYWILEIOW KORONNYCH: IĘZYKIEM POLSKIM SPISANE. Y porządkiem práwie przyrodzonym á bárzo ſnádnym nowo zebráné SarnStat kt.

W charakterystycznych połączeniach: nowo obwołany, otworzony (2), wypuszczony, zebrany.

Wyrażenia: »nowo odrodzon« (1): Też ieſth w nim proroctwo o koſcyele wiernych Páńſkich/ ktory nowo ieſt odrodzon z wody á z Duchá ſwięthego/ iż thu záwżdy miał wielkye przeſládowánie ćirpyeć od ſprzećiwnikow prawdziwego ſłowá Ewányeliey ſwiętey. LubPs Cv.

»nowo przełożony, wyłożony« (1:1): Hiſtoria o Ziwocie y známienitich ſpráwach Alexándra Wielkiego [...] teraz nowo przełożona. HistAl kt; BIblia ſwięta/ Tho ieſt/ Kſięgi Stárego y Nowego Zakonu/ właſnie z Zydow/ Greckiego/ y Łácińskiego/ nowo ná Polski ięzyk z pilnośćią y wiernie wyłożone. BibRadz kt.

»nowo wydany« (5): SeklKat kt; Sen Maiowy/ Pod gáiem źielonym iednego Puſtelniká. Przez Marćiná Bielſkiego nápiſány/ y teraz nowo przez Ioáchimá Bielſkiego/ ſyná iego/ wydany. BielSen 1; BielSjem 1; SarnStat 5, 5v.

Synonimy: 1. niedawno, dopiero; 2. świeżo; 3. znowu.

Cf NOWANJELIK, NOWOARYJANIN, [NOWOCHRZCZENIE], NOWOCHRZCZONY, NOWOCZYNNY, NOWOEWANJELICKI, [NOWOEWANJELISTA], [NOWOFARYZAJSKI], NOWOGRODEK, [NOWOGRODKOWY], NOWOKRZCZENIEC, NOWOKRZCZEŃSKI, NOWOKRZCZEŃSTWO, NOWOKRZEŚCIJANIN, NOWOKSIĘŻYNY, NOWOLETNI, [NOWOMIESIĄC], [NOWOMIESIĄCZNY], NOWOMYŚLNY, NOWONARODZENIE, NOWONARODZONY, [NOWONAWROCENIEC], NOWOOBRZEZANIEC, NOWOPRZYCHODNY, NOWORODNY, NOWOROSŁY, [NOWORZYMSKI], [NOWOSIEDLE], NOWOSIEDLINY, NOWOUK, [NOWOWIAREK], NOWOWIERCA, NOWOWIEREK, NOWOWIERNIK, NOWOWIERNY, [NOWOWSTĘPIEŃ], [NOWOWSTĘPNY], NOWOWYMYŚLNY, NOWOZAKONNY, [NOWOZMYŚLNY], NOWOŻENIA, NOWOŻENIEC, NOWOŻEŃSKI, NOWOŻEŃSTWO, [NOWOŻYDOWIN]

IM