[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   
tytuł:   Biblija (tzw. brzeska)
rok wydania:   1563


strona: kt

1:
grafika
2:
BIblia ſwięta/
3:
Tho ieſt/
4:
Kſięgi Stárego y
5:
Nowego Zakonu/ właſnie z
6:
Zydowskiego/ Greckiego/ y
7:
Láćińskiego/ nowo ná
8:
Polski ięzyk z pil=
9:
nośćią y wiernie
10:
wyłożone.
11:
grafika

strona: ktv

1:
grafika
2:
K
Torym kſztałtem Kápłani ludu Izráelskiego/
3:
Gdy ſię kolwiek ſchodźić mieli do Zboru świętego/
4:
Ná obchod świąt vrocżyſtych ná trąbách trąbili/
5:
By ſię k nabożeńſtwu wſzyſcy tym chutniey śpieſzyli.
6:
Tákowym teraz Trzy Trąby Kſiążęćiá zacnego/
7:
Mikołáiá Rádźiwiłá z Kſięſtwá Litewſkiego/
8:
Trąbią ná wſzytki ludźi ięzyká Słowieńſkiego/
9:
Aby ſię chutniey śpieſzyli do ſłowá Bożego.
10:
Ktore tu máią piſáne od Prorokow dawnych/
11:
Spráwą Duchá Swiętego/ y Apoſtołow ſławnych.
12:
By iáko z żywego źrzodłá wſzyſcy z tąd cżyrpáli/
13:
A ſtudnic fáłeſznych náuk ludzkich zániecháli.
14:
Słuſza tedy wdźięcżnie przyiąć przedſięwźięćie iego/
15:
Gdyż to cżyni przykłádem Iozyaſzá świętego.
16:
Ktory náleźione Kſięgi Zakonu Bożego/
17:
W Kośćiele Sálomonowym/ do ludu ſwoiego
18:
Podał/ by ich wſzyſcy wobec z pilnośćią ſłucháli/
19:
A tym ſię ſpoſobem w ſłużbie Bożey ſpráwowali.
20:
Ná co że ſię poddáć nie chce Ierycho przeklęte/
21:
Gdy ty będą dłużey trąbić głośno Trąby święte/
22:
Obalą ſię zá pomocą PANSKą mury iego/
23:
A z tąd wiecżna ſławá będźie y Kſiążęćiá tego.
24:
O którym káżdy pobożny zá iego ſtáránie/
25:
Będźie mowił/ Miey go w łáſce ſwoiey Wiecżny Pánie.
26:
grafika

strona: *2

1:
NAiáſnieyſzemu Pánu/ Pánu Zy=
2:
gmuntowi Auguſtowi/ z Bożey łáski Krolowi Polskiemu/ Wielkiemu
3:
Kſiążęćiu Litewskiemu/ Ruskiemu/ Pruskiemu/ Zmoydzkiemu/ Má=
4:
zowieckiemu/ Inflánckiemu/ etc. Pánu á Dźiedźicowi etc.
5:
Pánu á Pánu/ Pánu memu miłośćiwemu etc.
6:
grafika
7:
Naiáſnieyſzy Miłośćiwy Krolu etc.
8:
SA
M Pan Bog wſzytko dobre ſpráwuie/ cżyni/ y dá-
9:
ie ludźiam ná świećie: Abowiem on ieſt wſzego dobrá doſkonáłe-
10:
go pocżątkiem/ o cżym gdyż ták káżdy Krześćiáńſkiego ſtanu á zá-
11:
wołania cżłowiek powinien wierzyć/ thedy dáleko więcey Wáſzá
12:
Krolewſka Miłość iáko Krol Krześćiáńſki/ tákże też o nim wie-
13:
rzyſz/ y zá tho v ſiebie racżyſz rozumieć/ iż to od wiekow zá przey-
14:
rzeniem Bożym/ y zácżęło ſię/ y do they doby trwa/ żeś Wáſzá Krolewſka Miłość po
15:
przodkoch ſwych chwálebnych/ ná thych ſławnych páńſtwach od niego ieſt Krolem/ pomá-
16:
zańcem/ y wielkim możnym Pánem/ á wodzem ludu Bożego poſtáwion/ á zá wolą iego
17:
swięthą przez thák wiele lath Wáſzá Krolewſka Miłość ſławnie nád narody náſze-
18:
mi pánuieſz. Miedzy kthoremi będąc ia ieden z obywáthelow tych kráiow cżuię ſię w
19:
thym/ żem ieſt naprzod á nádewſzythko Pánu Bogu powinien. Gdyż on z dawná pod
20:
pánowániem świątobliwym przodkow W. K. M. Krolow Polſkich/ y Wielkich Kſiążąt Li-
21:
tewſkich/ Dom á Rodźice moie zacną vcżćiwośćią ſtanu Slácheckiego ochędożył/ y kthemu
22:
ſpráwiwſzy łaſkawe ſerce W. K. M. ku mnie/ dobrodźieyſtwem W. K. M. znácżnym racżył
23:
mię okráśić: Zá co ia iego świętey Boſkiey miłośći/ acż niedoſtoynie/ dáię cżeść y chwałę/ A
24:
W. K. M. iáko iego źiemſkiemu namiáſtkowi/ bedąc wdźięcżnym pámiętnikiem ná dobro-
25:
dźieyſtwá W. K. M. z vprzeymey mey chući záwſze dźięki cżynię. A chcąc nieiákie tey tákowey
26:
mey wdźięcżnośći świadectwo przed ocżymá ludzkiemi przećiw W. K. M. Pánu ſwemu przy
27:
rodzonemu pokázáć/ vmyſliłem to co v ſiebie mam zá naywiętſzą pocżtę ofiárowáć W. K. M.
28:
ſpráwuiąc ſię w tym wedle woley Bożey/ ktory roſkazawſzy poſłuſzeńſtwo ku ſobie/ y wypłáce-
29:
nie dániey Bogu powinney/ też drugie poſłuſzeńſtwo z cżynſzem przykazał oddawáć vrzędom
30:
przełożonym/ ktore on ná tym tho świećie poſtáwić wedle wiecżnego ſwego rozſądku racżył.
31:
A gdyżem w piśmiech hiſtoriy/ acż máło w nich cżytáiąc/ iáko świeckiego ſtanu cżłowiek ná-
32:
lazł o tym zmiánkę/ iż zá cżáſu Ptolomeá Egiptſkiego Krolá Demetryus Fálereus zacny Mę-
33:
drzec/ ácż Bogá prawdźiwego nie znał/ rádźił mu/ áby w Grecki ięzyk zakon Boży był
34:
przełożon koſztem á ſkárbem krolewſkim. Ia thedy vdawſzy ſię tym ſládem z pobożney zawiśći
35:
ſwoiey/ z mey máiętnośći/ ktorey z woley Bożey á z pocżćiwego nábyćia przodkow mych/ y z łá-
36:
ſki W. K. M. ku mnie vżywam/ tymże ſwym właſnym dobrem á nakłádem moim vcżyniłem
37:
rzecż tákową/ o ktorey mam tę nadźieię/ od wſzech Krześćiáńſkich ludźi być godną pochwały/
38:
miedzy narod Słowieńſkiego ięzyká pod Tytułem á imieniem W. K. M. ſławnym Krolew-
39:
ſkim/ kazałem wydáć/ To ieſt/ tę świętą lekcyą/ Kſięgi Bibliey/ zakon pierwſzy przykazánia Bo
40:
żego/ tákże y Teſtament nowy Ewánielią Páná Kryſtuſowę/ na Polſką mowę dawſzy przeło-
41:
żyć/ do cżego Pan Bog podpomoc á poſzcżęśćić mi w tey ſpráwie racżył/ ktorą nie ſkwápniem
42:
zácżynał/ ánim tego przedſięwźięćia ſwego tylko ſwym właſnym zdániem cżynił/ Ale zá ſpołe-
43:
cżnym zezwoleniem wſzytkich Kośćiołow á Zborow Krześćiáńſkich/ w páńſtwach W. K. M.
44:
ták w Koronie iáko y w Kſięſtwie wedle ſzcżyrego ſłowá Bożego rozmnożonych/ ktorzy z po-
45:
śrzod ſiebie zgodnie obrawſzy ludźi tákowe/ iákie nalepiey á nauwáżniey do thego vmieiętne/
* ijgodne/


strona: *2v

Liſt.
1:
godne/ á ćwicżone być rozumieli y ználi/ Tákże onym zá moim żądániem zlećili á porucżyli to/
2:
cżegom ia/ świádek ieſt Pan Bog/ zdawna z wielką chućią widźieć prágnął. Gdźie w tey tho
3:
nie ledá ſpráwie/ tych dobrych a cnych ludźi vmieiętność/ wiára/ y pilność/ ták pobożney pra-
4:
cey ich iawnie doſyć ieſt ſię pokazáłá/ w cżym ſłowy długiemi zálecáć onych niechcę/ znácżnie ie
5:
záleca świętobliwe ich ſtaránie v káżdego wiernego/ a tym więcey v W. K. M. ktorego Pan
6:
Bog rozumem á wielkim rozſądkiem we wſzytkim obdárzyć ieſt racżył. A thák iákom pomie-
7:
nił wyzſzey pod chwálebnym imieniem W. K. M. roſkazawſzy then vpominek wydrukowáć/
8:
W. K. M. ſwemu miłośćiwemu przyrodzonemu Pánu do Libráryey W. K. M. daruię/
9:
ktorą wiem wielką być. Wſzákoż nie przeto podáię do niey ty Kſięgi/ áby ſię ich więtſzy pocżet á
10:
licżbá w Bibliotece W. K. M. przycżyniłá/ á potym tylko iżby to w záwárćiu miáło leżeć/ Ale
11:
aby od W. K. M. przodkiem ſámego/ y od ludźi narodow Krześćiáńſkich/ ktore Pan Bog
12:
pod ręką W. K. M. mieć racży/ vſtáwicżnie a cżęſto iáko ſpráwá Boża/ zá kthorą wſzytko ná
13:
świećie należy/ byłá przecżytána: Bo ztąd przypátrzy ſię pierwey káżdy temu kreſowi/ ku kto-
14:
remu prze zbáwienie náſze wiecżne ſiebie y żywoty náſze prowádźić mamy. A potym też w tym
15:
świętym piśmie/ y to wſzeláki ſtan naydźie á obacży/ y náucży ſię tego/ pocżąwſzy od paná/ iá-
16:
ko on porządnie Rzecżpoſpolitą ſprawowáć ma: naydą theż y poddáni w iákich obycżáioch á
17:
poſtępkoch przyſtoynych przećiw Bogu y przełożonym ſwym zoſtawáć máią. Gdźie oſobliwie o
18:
to W. K. M. z wiáry mey życżliwey proſzę/ niechćiey pochyláć vſzu ſwych Krolewſkich táko-
19:
wym ludźiam/ ktorzy ſámych tylko docżeśnych ſwych wcżáſow ſtrzegąc/ zazdrośći tey znacż-
20:
nie vżywáią/ á nalepſzego tego ſzcżęśćiá wſzem wobec vporem ſwym nie życżą: Abyś y W. K.
21:
M. ſam y ini mieli to cżytáć y w tym ſię ćwicżyć/ cżego wſzytkim dla oſięgnienia kroleſtwa wie
22:
cżnego ieſt potrzebá. Abowiem ieſli obietnicam Bożym chcemy wierzyć/ iákoż ſłuſznie mamy
23:
im wiárę dáć/ tedy godźi ſię wſzem wárſtátom źiemſkim/ áby ſię im tego nikt nie zabrániał dowiá
24:
dowáć/ o cżym ſię ráno y wiecżor káżdy badáć ma. Boć ieden gośćiniec wſzytkim do práwice
25:
Bożey/ ták też zaſię/ cżego nas Pánie Boże vchoway/ y w lewo. Przeto we wſzey mey pokorze
26:
poddáney W. K. M. Páná ſwego przez imię Boże proſzę y nápominam/ ábyś tymi ſłowy mo-
27:
iemi/ y tą vprzeymą żądliwośćią gárdzić nie racżył/ pámiętáiąc co Mędrzec nápiſał: Podoba-
28:
ią ſię Krolom vſtá ſpráwiedliwe/ y prawdę mowiącego miłuią. A co wiedźieć że ſnadź to teraz
29:
Pan Bog cżynić racży/ iáko w on cżás dźiáłał/ gdy karząc lud ſwoy prze złość y niewdźięcż-
30:
ność/ odiął był z pośrzodká ich zakon ſwoy/ ktory potym áż zá Iozyaſza onego dobrego Krolá
31:
okazał ná iáśnią przez ręce Elcyaſzá Kápłaná y Sáfáná Kánclerzá iego. Co dźiś tákowym-
32:
że kſztałtem ſam Pan Bog pobudźiwſzy ktemu moie ſtáránie/ do rąk W. K. M. to práwo ſwo-
33:
ie podawáć racży. Cżego ia vprzeymem ſercem W. K. M. życżę/ abyś náſláduiąc przykłádu
34:
tego ták świętego Krolá/ nas ſwe poddáne do thego wieść/ napomináć/ y vcżyć racżył/ żeby-
35:
ſmy ſię vſtáwicżnie chwálebnym zakonem Boſkim/ ktory od niemáłego cżáſu bárzo miedzy ná-
36:
mi zániedbány był/ máiąc go iuż teraz przed ocżymá/ onym ſprawowáli/ báwili/ y ćwicżyli ſię
37:
w nim. Skąd nie tylko W. K. M. ſámemu ſzcżęśćić ſię będźie/ ále y nam wſzytkim pod roſka-
38:
zowániem twym/ gdy pátrząc ná W. K. M. od błędow w kośćioł wnieſionych/ do Bogá á
39:
Oycá Páná náſzego Iezuſá Kryſtuſá/ ze wſzytkiey duſze náſzey vdamy y náwroćimy ſię/ chowá
40:
iąc iego Syná świętą Ewánielią/ iákoſmy ná to ſą obowiązáni. A wedle tey Ewánieliey przez
41:
zbáwićielá náſzego nam podáney/ tákże náuk Apoſtolſkich/ y Ceremoniy tákowych będźiem v-
42:
żywáć/ iákich to oboie piſmo nas vcży. Ná co ácż ſię wſzytkim pilno oględáć należy/ ále ieſzcże
43:
bárźiey W. K. M. gdyż do was wſzech pobożnych Krolow bráćiey ſwey on błogoſłáwiony
44:
Krol Dawid Prorok y Arfiſtá Boży vpominánie tymi ſłowy cżyni: Nuż teraz Krolowie ro-
45:
zumieyćie/ ćwicżćie ſię kthorzy ſądźićie źiemię. Lecż ieſliże/ cżego Pánie Boże nie day/ vwo-
46:
dząc ſię dłużey zá świátem/ niebacżąc omylnośći iego/ lękáiąc ſię ieſzcże iákiey obłudy á ćieniá/
47:
poydźiem dáley w tenże błąd/ ktory wedle Dánielowego proroctwá then nieſromieźliwey twa-
48:
rzy Kſiądz Rzymſkiey Bożnice Báłwan/ zruſzyćiel dźiś iáwny pokoiu Krześćiáńſkiego roz-
49:
ſiewácż kąkolu/ ktory w ſwey záráźliwey winnicy hoynie roſpłodźił tho źiárno/ Iáko właſny á
50:
prawdźiwy Antykryſt/ zá ktorym tákowym iáſzcżorcżego rodzáiu przewodnikiem ſlep[ym/ ieſli-]
51:
byś ſię W. K. M. wdawał áż do końcá/ y nas lud wierny Boży zá ſobą też prowádźićby[ś chćiał-]
52:
by Pan Bog dla odrzucenia prawdy ſwey/ iż ią niektorzy chcąc práwie mieć wywroco[ną y zni-]
53:
ſzcżoną náwſzem iego świętą Boſką chwałę/ nas zá to z Waſzą K. M. wſzytkich/ ná z [eſromo-]
54:
cenie/ vpadek/ y ná podłość/ á ná złamanie wiecżne/ ktore ſię iuż pocżęśći/ nieſtetyſz/ mi[edzy ná-]
55:
mi zácżyna/ przed ocżymá inych narodow/ iáko przed tym z Grecyą dla bałwochwálſ[twa v-]
56:
cżynił/ w rzecżach poſpolitych náſzych nie vdźiáłał/ á potym y od wiecżnego ſwego n [ieśmier-]
57:
telnego weſela/ ktore nam przez iedynego Syná ſwego obiecał dáć/ nie odráził/ y nic [zámknął]
58:
brony do chwálebnych przybytkow ſwych/ iáko przed onymi głupiemi dźiewkámi fortę [záwárł]
niechcąc


strona: *3

Liſt.
1:
niechcąc ſię więcey ku nam znáć/ iáko to ku kochánkom roſtucżonym w przyſmákach á napoiach
2:
z kubká tey maſzkáry Bábilońſkiey/ z onym ſwym ſpráwiedliwym/ ále bárzo ſtraſzliwym á ſro-
3:
gim wyrokiem/ od ktorego Apellácya nigdźiey nie poydźie. Abowiem przed nim drży wſzeláki
4:
ziemſki vrząd/ y káżdy naywiętſzy y naymożnieyſzy wedle tego świátá Máieſtat. W cżym áby
5:
W. K. M. y nas wſzytkich Pan Bog poſtrzedz/ vchowáć/ y tarcżą obrony ſwoiey dobrotliwey
6:
założyć racżył/ á cále ku zbáwieniu zá tym to ſzcżytem ſwoim záchował/ ku ktoremu W. K. M.
7:
náſláduiąc modlitwy á pokory Krolá Mánáſſe/ vſtáwicżnie przez wſzytki dni ſwoie vpadá-
8:
iąc ná koláná w ſercu ſwoim Krolewſkim prośbę gorącą cżynić rácż/ żądáiąc od niego wſzelá-
9:
kiego docżeśnego y wiecżnego dobrá. A Pan Bog ktory przez ięzyk ludzki w miłoſierdźiu ſwo-
10:
im wyſłowion być nie może/ thákim W. K. M. ná vrzędźie á ſtolicy twey poświęconey Kro-
11:
lem mieć będźie/ iáko ony dobre w Zydoſtwie y w Krześćiáńſtwie Krole miał: Da zmyſł ná-
12:
wſzem roſtropny/ y wpiſze zakon ſwoy w ſerce W. K. M. podáiąc ná káżdą chwilę ſąd ſwoy/ y
13:
ſpráwiedliwość ſwoię W. K. M. iáko ſynowi Krolewſkiemu. W cżym ábyś W. K. M. y ſpo-
14:
ro y trwále z Tálentu ſobie od niego zleconego ſłuſzną záwſze licżbę dawał/ tedy y zdrowiem
15:
dobrym W. K. M. pośili/ też będźie racżył zwyćięſtwo nád nieprzyiaćioły dáć/ y rozmnoży ćię
16:
z Krolową Małżonką W. K. M. miłą/ z ták ſławnego w Krześćiáńſtwie narodu corką/ á nie
17:
oſtáwi nas ſierotámi/ bo to v niego wſzytko y podobno y łácno. Abowiem on ſam ieſt Bog á
18:
Pan wiecżney mądrośći/ mocy/ y dobroći ſpolnie z Synem ſwoim y z Duchem świętym/ ktory
19:
wſzytko tho co ku dobrey ſpráwie Krolewſkiey należy/ iáko záwſze miłuiącym ſiebie dawać
20:
zwykł/ ſzcżodrze W. K. M. nádáć będźie racżył. Cżego ia W. K. M. ſwemu miłośćiwemu
21:
Pánu/ świádcżąc onym ſámym/ gdyż ſerce moie iemu wiádome ieſt/ wiernie życżę/ y zá to ie-
22:
go wyſokiego Máieſtatu niegodnie iáko grzeſzny cżłowiek á nędzny robak proſzę/ áby to wſzy-
23:
tko zyśćił/ y potym długo tego poſtrzegł nád W. K. M. pomázáńcem ſwoim etc.
24:
Dan w Wilnie Mieſiącá Wrześniá dźiewiętnaſtego dnia. Roku od národzenia Syná Boże-
25:
go/ Tyſiącnego/ pięćſetnego/ ſześćdźieſiątego trzećiego.
26:
Naiáſnieyſzego Máieſtatu W. K. M.
27:
Zycżliwy ſłużebnik/ poſłuſzny
28:
poddány/ y wierna Rádá/
29:
Mikołay Rádźiwił etcet.

strona: *3v

1:
O Pożytku Piſmá ſwiętego/ y o wſzyt-
2:
kiey ſpráwie przekłádánia tych Kſiąg/ ku Krześćiáńskiemu Cży-
3:
thelnikowi Przedmowá.
4:
grafika
5:
W
Ták zacney á ſwiętey ſpráwie/ gdyby ſię dłużſzemi ſłowy
6:
zábáwić godźiło/ tedy koniecżnie trzy rzecży ſobie przed ocży bráćbychmy
7:
mieli. Naprzod co zá ſkárby piſm ſwiętych w ſobie zámykaią/ y iákie ieſt
8:
zacne ich doſtoieńſtwo/ á nád to iáko nigdy pożytek ich oſzacowan być nie
9:
może. Abowiem onyć ſą ſamy nawyzſze dobro/ nád ktore nic koſztowniey-
10:
ſzego tu ná wſzytkim świećie miedzy ſobą nie mamy/ gdyż ony ſą iáko klucż
11:
ktory nam otwarza kroleſtwo Boże/ ábychmy tám wſzedſzy poznáć mogli/ ktorego Bogá chwá
12:
lić nam potrzebá/ á dokąd on też nas wzywać y powoływáć racży. Są nam też práwie proſtą á
13:
pewną drogą/ ktora nas niepochybnie prowadźi/ żebychmy tułaiąc ſię nie błądźili/ áni byli ſpra-
14:
cowáni po wſzytek cżás żywotá náſzego. Są nam też pewnym á nieomylnym práwidłem/ po-
15:
kázuiąc nam roznicę miedzy złym y dobrym/ á vkázuiąc nam prawdźiwą chwałę Bożą/ iżbych-
16:
my ſię głupie nie vnośili/ będąc tymi rzecżámi ktore ſię nam zwierzchu piękne zdádzą/ vwiedźie-
17:
ni: Ani żebychmy tych rzecży za ſwięte mieli/ ktore Pan Bog iako złośćiwe á potępione wzgar-
18:
dza y odrzuca. Swiátłem nam ſą/ świecą/ y iáſną pochodnią/ w pośrzod wſzech ćiemnośći
19:
świátá tego nas oświecáiącą/ iżbychmy ſię iákoby ocżu niemáiąc ná onych zawodách wielkich/
20:
ktorych ieſt zewſząd doſyć około nas nie potknęli/ áni ſie zá káżdym náſzym pokrocżeniem ná nich
21:
powálili: Są ſzkołą y ćwicżeniem wſzytkiey mądrośći/ ktora zacnie przewyzſza każdy dowćip
22:
rozumu ludzkiego/ ták iż ieſt w wielki podźiw y v Aniołow świętych/ Zwierzćiádłem ſą/ w kto
23:
rym oblicże Boże oględuiemy y widźiemy ábychmy ku iego chwale byli przekſzthałtowáni. Są
24:
nam też iáko práwe Krolewſkie ſceptrum/ ktorym nas Pan iáko poddáne ſwe rządźić y ſprá-
25:
wowáć racży. Są w ręce Páńſkiey iáko laſká/ przez ktorą nam znáć dawa że on ieſt przenalep-
26:
ſzym y napilnieyſzym páſtyrzem náſzym. Są nam iáko mocny prziwiley á práwie iáko liſt żelázny
27:
ná ono przmierze/ ktore z námi Pan dobrowolnie vcżynić racżył z ſzcżyrey ſwey dobrotliwośći/
28:
dawſzy ie nam ná ſię iáko cyrográf/ iż iuż z nami wiecżną związką złącżon ieſt. Swiádectwem
29:
ſą świętych iego dobrodźieyſtw przećiwko nam/ przez ktore otrzymawamy vſpokoienie ſumnie
30:
nia/ y mamy pewną wiádomość w cżym ieſt położone zbáwienie náſze/ y wſzytko co ku żywoto-
31:
wi wiecżnemu należy. Pokármem ſą duſzam náſzym/ ktorym tylko ſámym bywáią wychowáne
32:
ku zdrowiu wiecżnemu: Owa krotko powiedáiąc/ tyć piſmá ſámy to ſpráwuią iż my ieſtechmy
33:
rozni od pogánów/ gdyż tákie święte náuki mamy ktore ſą pewne/ y ná wſzem nieomylną pra-
34:
wdą Bożą podpárte/ y nieieſtechmy takiemi iáko oni ktorzy zá wątpliwem piſm ſwoich rozumie-
35:
niem y tu y owdźie ſie vwodzą/ á w niepobożney ſwey krnąbrnośći wiedząc y chcąc zátwárdzeni
36:
bywáią. Tyć wſzytki ine rzecży zdało ſię nam tu naprzod przełożyć/ bacżąc iáko ſą do tego właſ-
37:
nie należące/ przynoſząc zſobą ku wſzytkim ludźiam Krześćiáńſkim naṕominánie/ áby ie wdźię-
38:
cżnie prziymowáli/ á iżby ták zacny klenot nád wſzytki ine ſkarby ſobie przekłádáli/ przytym ták
39:
wielkich y zacnych ſtanow ludźie/ iáko też niżſzych á podleyſzych/ pilnie ſię ſtárác máią áby ták za-
40:
cnego dáru y vpominku vcżeſtniki ſię ſtáli/ ktory oto Pan Bog oprocż wſzego bráku/ y niewiy-
41:
muiąc nikogo/ ſzcżodrobliwie á miłośćiwie wſzem wobec podáć racżył.
42:
Tu by ſię też y to ſłuſznie przypomnieć godźiło/ a káżdyby to ſobie przyſtoynie miał bráć przed
43:
ocży/ żeć to ieſt iáwny á iáſny znák ſercá niewdźięcżnego/ zátuláć vſzy ſwe gdy Pan Bog do nas
44:
mowi/ y odbiegáć precż od niego gdy nas do śiebie wzywa/ á ktemu gdy ieſzcże mieyſcá tey náuce
45:
ſwiętey ku ſłyſzeniu nie dawamy/ w ktorey ſię nam iáwnie ku zbáwieniu náſze mv oznaymić racżył:
46:
Przyſtoynieby też tu miałá być ſztrofowána y zgromiona niepobożna śmiáłość ludźi onych/
47:
ktorzy ten dar Boży wydźieráią ludowi Bożemu/ zákázuiąc y zápowiedáiąc im cżytánia piſm
48:
świętych/ y łupią wierne Páńſkie z zbawienia ich/ iákoby więc Pan Bog iáſnie tego znać [nie]
49:
dał/ żeć on chce áby to wſzytkim co ich ieſt ná świećie narodom/ y każdym ięzykiem było poda[no/]
50:
gdźie tu oto ſłuſznie moglibyſmy rzec/ iákie to ieſt wielkie á ſrogie okrućieńſtwo wydźieráć po-
51:
karm duſzam zgłodniáłym/ chcąc áby ſię tylko wiátrem karmiły/ á co nád nagorſze/ iż miáſto po-
52:
traw zdrowych/ śmiertelny iad á trućiznę im podawáią. Po tąd tedy im nakrocey być mogło te-
gochmy


strona: *4

Przedmowá.
1:
gochmy tu wprzod dotknąć chćieli/ coby ſłuſznie ku pierwſzey cżąſtce náleżeć miáło/ ácżćiby to co
2:
ſię wyzſzey krotko powiedźiálo dłuzſzymi ſłowy było wypráwić potrzebá/ wſzákoż mądry á bácż-
3:
ny cżytelnik y z krotkiego nápominánia wielki ſobie pożytek wźiąć może/ A zwłaſzcżá z tey oto wto
4:
rey cżąſtki/ w ktorey Krześćiáńſcy cżytelnicy ku gotowośći nápominánie mieć będą/ iákoby z po-
5:
żytkiem piſmá święte cżytáć mogli/ ktorey to gotowoſći dwie ſą cżąſtce: Pierwſza/ ile ſię dotycże
6:
z náſzey ſtrony thák iáko przyſtoi/ ábychmy ſerce pochopne y chutliwe ku piſmam świętym przy
7:
noſili/ pilnie bacżąc ku ktoremu celowi zmierzáć mamy/ gdyż żaden rzecży Boſkich nigdy poiąć
8:
nie może/ áni ku Pánu Bogu pochopnym będźie/ ieſliż z vprzeymem á chutliwem ſercem nie po-
9:
da ſię iemu/ będąc gotow áby doſyć cżynił wſzytkiemu roſkazániu iego/ ieſliż ſię nie roſprzęże z
10:
mnimániem y zrozumkiem ſwem pierwſzym/ á nie poda cále vmyſłu ſwego pod iego roſkazánie
11:
święte: Ieſliż iáko mocnym krygiem hámowáć nie będźie pożądliwoſći ſwych wedle woley á zá
12:
mierzenia miſtrzá ſwoiego/ Ieſliż dobrowolnym nie zoſtánie więźniem áby był pod iarzmem ie-
13:
go/ ktore niewolſtwo y więźienie nie tylko nád káżdą wolność ma być przekłádáne/ ále też nád
14:
wſzelkie pánowánia y przełożeńſtwá zacniey ma być poważone: Przytym ieſliżby myſli ſwey wy
15:
nioſłey zápomniawſzy nie podał ſię w táką pokorę ktorey Pan Bog záwżdy chce po ſwych wier
16:
nych/ Abo ieſliżby nie otworzył á nie odkrył iawnie ſercá ſwego ku prziymowániu thego coby
17:
iedno vſłyſzał: Ktemu ieſliby boiaźni a powinney vcżćiwoſći nie záchował/ kthorąchmy winni
18:
Boſkiemu máieſtatowi ſtworzyćielá náſzego/ ábo ieſliby nie miał ſzcżyrey á vprzeymey chući ku
19:
ſzukániu wołey Bożey/ ktora ieſt iáko pewnym kreſem y zámierzeniem/ iáko á ktorym ſpoſobem
20:
żywot ſwoy/ obycżaie/ myſli/ ſłowá/ ſpráwy y rozmowy/ káżdy iáko pod ſznur ſpráwowáć y
21:
miárkowáć powinien/ A nád to ieſliż ſię kto do końcá z rzecży źiemſkich nie wymotha/ á nie v-
22:
wolni vmyſłu y ſercá ſwego/ od pożądliwośći/ od prac/ y od ſtáránia świátá złego/ á odłoży-
23:
wſzy precż ná ſtronę wſzytki przekázy y zawády/ nie vda ſię zá rozmyſlániem rzecży niebieſkich/
24:
wyrzekſzy ſię z poſłuſzeńſtwá świátu w złośćiách położonemu/ Ale iż z przyrodzenia bárzo dá-
25:
lekimi ieſtechmy od thego/ á owſzem themu wſzędychmy ſą ná odpor/ naprzod nam potrzebá
26:
proſić Páná Bogá/ żeby na Duchem ſwym S. do tego ſpoſobne zgothowáć y ſpráwić racżył/
27:
gdyż oprocż rátunku y wſpomożenia iego prożne ſą wſzythki náſze pilnośći/ prace/ ſtáránia/ y
28:
cżuynośći: Lecż gdy záſię to otrzymamy/ iuż będźie zięt káżdy ſtrách á boiaźń/ gdyżechmy ſą pod
29:
mocną ręką wodzá y ſprawce możnego: Y ktemu tę pewną otuchę mamy/ iż ſię Pan Bog w żad-
30:
ney rzecży wzbrániáć nam niebędźie/ gdy go zuprzeymem á wiernym ſercem ocż prośić będźie-
31:
my/ Táć tedy ieſt pierwſza cżąſtka/ iákim ſpoſobem potrzebá ſię nam mieć ku tey gotowośći/ kto-
32:
rą káżdy záchować powinien/ kto ſię iedno chce obieráć około piſm świętych.
33:
Druga ieſt cżąſtká ábychmy ná to pámiętali/ máiąc to vſtáwicżnie ná dobrym bácżeniu/ iż
34:
nie ledá iáko á oprocż ſtátecżnego rozmyſłu w piśmiech świętych obieráć ſię mamy/ Ani ſię w
35:
nich tu y owdźie tułáć/ nie mogąc nigdy prziydz ku ich kreſowi pewnemu/ y dla thegoż ſię nam
36:
z pilnośćią ná to oglądáć potrzebá/ iżbychmy ſię w nich prożnym rozmyſlániem y głębſzym nád
37:
rozum náſz wywiádowániem nie zábawiali/ ani ſię gadkámi mniey potrzebnymi y nieprzyſtoy
38:
nymi parali/ z ktorych nic inego nie rośćie/ iedno roznice/ zwády/ nieſnaſki/ iáko nas z tego prze
39:
ſtrzega Apoſtoł S. á ktore tylko fráſuią/y trapią vmyſł náſz ſubthelnym nieiákim ſpoſobem/
40:
zwodząc nas z proſtey śćieſzki/ á od mocnego y pewnego gruntu odrywáiąc: Ano piſmá święte
41:
nam od Páná Bogá podáne/ nie dla tego nam ſą zlecone y zwierzone/ ábyſmy tylko imi zbytecż
42:
ne náſze o rzecżách głębokich wywiádowánie y rozmyſlánie náſyćić mieli/ abo żeby tylko náſzemu
43:
mnimániu dwornemu ſłużyć miały/ Ale żeby nam (iáko powieda Apoſtoł) ſzły w pożytek/ á kto
44:
rymże ſpoſobem? aby nas w dobrych cnotách zápráwowáły/ ćieſzyły/ nápominały/ y w káżdey
45:
dobrey ſpráwie doſkonáłymi vcżyniły: A toć ieſt prawdźiwe piſm ſwiętych vżywánie. Wſzákoż
46:
ieſliby ieſzcże ktho pytáć chćiał/ Y coż wżdy zá pożytek z nich bierzemy? odpowiem iednym ſło-
47:
wem/ Iż z nich tę naukę mamy/ iáko wſzytko náſze vfanie w ſámym tylko Pánu Bogu pokłádá-
48:
iąc w iego świętey boiáźni chodźiemy: A gdyż Kryſtus Pan y zakonu y Prorokow ieſt dokoń-
49:
cżeniem/ y doſtátecżną wſzytkiey Ewánieliey doſkonáłośćią: Do thego tedy iedynego celu im
50:
naprośćiey zmierzáć mamy ábychmy go poználi/ y mocnie ſię go trzymáiąc by namniey ſię od nie
51:
go nie odſtrzeláli/ ieſliż z wielkim ſwym niebeſpiecżeńſtwem od niego ſię obłądźić nie chcemy/ A-
52:
le iż ſłowy ſzerſzemi tych dwu cżąſtek nie wypráwuiemy/ tá ieſt przycżyná tego/ że nie rzkąc áby
53:
ſię to ták w krotkiey rzecży á przedmowie zámknąć mogło/ lecż gdyby nam tho dłuzſzemi ſłowy
54:
wypráwowáć przyſzło/ oſobne kſięgi otymbychmy piſáć mogli: A dla thegoż doſyć ná tym będźie
55:
iż ſię ták tego tylko z wierzchu á krotko dotknęło/ nápominaiąc krześćiáńſkiego cżythelniká kto-
56:
rym ſpoſobem przychodźić ma ku pożytecżnemu piſm świętych cżytániu/ y iáko z ſercem chutli-
57:
wem prziymowáć ie ma/ á iáko ſię w nich vſtáwicżnie poki będźie żyw ćwicżyć powinien.
58:
Trzećia rzecż ieſt ktorą ſię nám też tu przypomnionąć zdáło/ co zá ſpoſob ieſt tego ná przyro-
* iiijdzony ięzyk


strona: *4v

Przedmowá.
1:
dzony ięzyk Polſki przekłádánia/ o ktorym tu kroćiuchną ſpráwę dáć możemy/ nie báwiąc dłuz-
2:
ſzą rzecżą cżytelniká ſpieſzącego ſię ku cżytániu piſm świętych/ Y choćiaż iuż ſą pierwey kſięgi Bi-
3:
bliey po Polſku przełożone y ná iáśnią podane/ ktorych ktożkolwiek ieſt áutorem y powodem/ á
4:
wykładácżem/ tedy ile ieſt rzecż przyſtoyna ziednał ſobie v káżdego chwałę y ſławną pámięć/ iż
5:
wedle biegłośći y dowćipu ſwego/ ále ſnadź więcey z dáru od Bogá wźiętego/ podał ty piſmá na-
6:
rodowi ſwemu/ przełożywſzy ie przyrodzonym ięzykiem ku cżytániu/ chcąc ie tym ſpoſobem przy
7:
wieść ku temu żeby ſię wżdy tym pilniey wywiádowáli woley Bożey/ ktorą ſtanowie duchowni
8:
nie wiem ieſli zdrádą cżyli nieumieiętnośćią tłumili/ á tylko nędzny lud á nieumieiętne proſtacż
9:
ki kłamliwemi plotkámi tucżyli áż do tego cżáſu: Wſzákoż ten ktory oto pracą tę przedśięwźią-
10:
wſzy podał ią miedzy ludźi/ iż ták doſtátecżney pomocy nie miał/ ktorey było ku temu przekłá-
11:
dániu potrzebá/ gdyż tylko iáko to y ſam zna iednegoż ſámego ſtárego wykładacżá w tym náſlá-
12:
dował/ nie dźiw tedy iż to przełożenie iego ieſt niedoſtatecżne/ zátrudnione/ á ktemu ná wielu
13:
mieyſc od piſm Zydowſkich y Greckich dałeko ſię odſtrzelawa/ co ſnádnie pobacżą ći ktorzy ſię
14:
iedno do práwych źrzodł będą vćiec chćieli: Ale to rzecz dźiwna iż w niektorych ieſt táka niewſty
15:
dliwość ábo też niewiádomość/ ktorzy śmieią on tylko ſam ſtáry wykład nád wſzytki ine prze-
16:
kłádać/ nie dla żadney iney rzecży/ iedno iż poſpolićie imię Ieronimowe w nim zacnie vważaią/
17:
w cżym ſię bárzo mylą/ gdyż z wiela dowodów á nawięcey z piſm iegoż ſámego to ich fáłeſzne mni-
18:
mánie pokázáć ſię może/ wſzákoż oni iednák choćiaż ſię w tym bárzo mylą/ przedſię áby głupſtwo
19:
ſwe tym iaśniey pokazali/ śmieli to iáwnie ná piśmie podać/ iż ſtárego zakonu kſięgi Zydow-
20:
ſkie po ześćiu z świátá Ieronimowym/ od Zydow ſą pofáłſzowáne y popſowáne/ á tho nawię-
21:
cey dla tego cżyniąc/ áby świętą zacność prawdy piſm Zydowſkich wniwecż obroćili/ á kthemu
22:
iżby wierne wykłády z prawdźiwych zdroiow wźięte/ wſzędy poſpolićie podeyzránymi vcżynili/
23:
y wſzytkiemu świátu ie ohydźili á obmierźili/ ták iż iáko ſámi ku vznániu prawdźiwey świat-
24:
łośći przyidź nie mogą/ będąc ſwymi záſtárzáłymi ćiemnoſćiámi ogárnieni/ á prawie w nich po-
25:
tonąwſzy/ tak áby y proſtaczki á ludźi nieumieiętne od vznánia prawdy pohámowáli y odwie-
26:
dli/ o ktorych iśćie oſobliwą pilność cżynić mieli/ y około zbáwienia ich pracą á vſtáwicżne ſta-
27:
ránie cżynić byli powinni: Wſzákoż ty ich nicżemne wywody doſyć ſię nam zdáło thák krotko
28:
przebieżeć y pokázać/ gdyż zá oto tych náſzych cżáſow dźiſieyſzych/ zá ktorych ſię y vmieiętność ię
29:
zykow z poznániem prawdy zacnie roſkwitnęłá/ żaden ták głupi y ſproſny nie ieſt/ ktoryby ſná-
30:
dnie they ich nikcżemnoſći pobacżyć nie mogł: Niechayżeć ſię thedy ći ſzácunkarze w Ieroni-
31:
mie (tak iáko ſię im ſni o tym) według ſwego podobánia kocháią: Nam (ktorzy tę nádźieię ma-
32:
my) zá ſpráwą lepſzego duchá zdało ſię pokuśić iną drogą do tego náſzego przekładánia/ nie dla
33:
tego żebychmy iuż on ſtáry wykład precż odrzućić mieli/ ktoryby ſłuſznie od nas ſwemi chwała-
34:
mi mogł przyzdobion być/ gdyby ſię nam tym zábáwić godźiło/ Ale iż ten ſtáry wykłádácż ktoż-
35:
kolwiek ieſt/ nie wſzędy doſzedł ſámey ſzcżyrey prawdy/ iáko ſię to z wiela mieyſc pokázáć może/
36:
tedychmy z pilnoſćią ſię ſtáráli iákobychmy ſzcżyrość prawdy im náłacwiey wypráwić mogli.
37:
Naprzod tedy znáć to muſiemy/ iż ocżkolwiekechmy przedſię wźięli/ koniecżniechmy thego nie
38:
w nádzieię iákiey docżeśney chwały vcżynili/ áni ſię z tąd iákiego docżeśnego pożytku nádźiewá-
39:
iąc/ y owſzem w thák wielkiey á trudney ſpráwie będąc vſtráſzeni/ vmyſlilichmy byli zániecháć
40:
pracey ták trudney/ iedno iż zá prośbámi á práwie zá roſkazániem wiernych Bożych/ y zá po-
41:
bożnym á chutliwym żądániem oſwięconego Kſiążęćiá/ Páná Mikołáiá Rádźiwiła/ Woie-
42:
wody Wileńſkiego/ (kthorego tozacne przedſięwźięćie/ wiecżney pámięći w Kośćiele Páńſkim
43:
godne będźie)/ muśielichmy końcżyć tę świętą pracą/ Oycá niebieſkiego ná pomoc wźiąwſzy/ bo
44:
gdybychmy byli tylko wedle właſnego náſzego zdánia ná ſię thák zacną ſpráwę wźięli/ żadnym
45:
ſpoſobem nie vſzlibychmy byli podeyzrenia y złego o ſobie rozumienia/ iákobychmy ſię w to ſámi
46:
wſzetecżnie á hárdzie wdáć mieli/ Ale iż ſię prośbam kośćiołá Bożego przećiwić nie ſłuſzáło/ y
47:
owſzemby nam niewdźięcżność y niepoſłuſzeńſtwo łácno przycżytáć możono: A przethoż ſámá
48:
tylko tá przycżyná łácwieby z nas v káżdego złe rozumienie zdiąć mogłá/ gdyż da Pan Bog to
49:
cochmy iedno vcżynili/ nie inym vmyſłem ſię dźiáło/ iedno naprzod oglądáiąc ſię ná chwałę Bo
50:
żą/ á przytym ná ſpołecżny pozytek kośćiołá iego świętego: A ták co ſię tknie wſzytkiey tey w ná
51:
ſzym przekłádaniu ſpráwy/ oprocż wykłádácżá ſtárego y inych nowych rozmáitych wykłádow
52:
Láćińſkich w ſtárym teſtámenćie/ tedechmy położyli y zoſtáwili właſny tekſt Zydowſki/ iákoch-
53:
my iedno zá łáſką Páńſką náłácwiey w to vgodźić mogli. W nowym záſię teſtamenćie dokłádá
54:
lichmy ſię wykłádácżow Greckich/ tudźieſz też ták ſtárych iáko y nowych doktorow/ ktorzy wy-
55:
kłády ſwemi piſmá święte zacnie obiáśnili: Przytym wykłády poſtronnych narodow ięzyki przy
56:
rodzonemi przełożone/ około ktorych niż ſą ná iáśnią podáne/ zacni á vcżeni ludźie z wielką pil-
57:
nośćią prácowáli/ zá ktorą my pomoc naprzod Pánu Bogu wielce dźiękuiemy/ potym y ći dźię
58:
kowáć powinni będą/ ktorzy pożytek nie ledá iáki (o cżym pewną nádźieię mamy) z tey náſzey pra
59:
cey da Pan Bog odnioſą. A przetoż w tym vpewnieni będąc/ nic ſię nie lękamy pokątnych przy-
60:
mowek ludźi tych ktorzyby nam ábo látá młode/ ábo oycżyznę/ ábo pierwſze żyćie przed ocży wy

strona: *5

Przedmowá.
1:
rzucáć mieli/ gdyż Pan Bog od ktorego ten oſobny dar y vpominek podan ieſt oto ná ten cżás
2:
narodowi Polſkiemu/ nie wedle naſzych lat rozmierzáć racży mądrość ſwoię/ ale iey káżdemu
3:
wedle ſwego podobánia hoynie vżycża/ á rzecży od świátá zániedbáne y odrzucone ſobie obierać
4:
racży/ áby záwſtydźił á poſromoćił ty ktore ſię tu wedle świátá zacnemi zdádzą/ A iż ktemu kilká
5:
cudzoźiemcow nieiaką cżęſc pracey tey podięli/ iednák z tey przycżyny żaden ſłuſznie zacnośći iey
6:
ſzcżypáć áni iey przygany dać może: Bo ácż ſámi nie do końcá w ięzyk Polſki byli wprawnemi/
7:
wſzákże ſię im na tym doſyć zdáło/ iż ſłow á mow zwycżáynych Zydowſkich/ Greckich/ y Laćiń-
8:
ſkich/ mocy y właſnoſći tym podawali/ kthorzy w ięzyku ſwym przyrodzonym pierwſze mieyſce
9:
miedzy nimi trzymali/ á to co od cudzoźiemcow wypráwiono być nie mogło/ tho oni z pilnośćią
10:
właſnie w tych piśmiech świętych zá podániem ich przekłádáli.
11:
Ná oſtátek ieſliżby kto tákowym był coby nam látá młode/ żyćie pierwſze/ y to że nie do koń-
12:
cá vcżeni ludźie ná tym záſiedli byli/ przed ocży wyrzucáć chćiał/ thedy koniecżnie rádźibychmy
13:
to widźieli/ áby káżdy miał o nas tę pewną ſpráwę co za ſtáránie náſze o tym było/ iákobychmy
14:
my byli kogo w tym przed ſobą przednieyſzym vználi/ Ale iż wſzyſcy ći ktorzy látá ſwoie ſtrawili
15:
około piſm świętych/ á ktorzy (iż ták rzec mam) práwie z młodych lat ſwych w tey ſzkole ſą ćwi-
16:
cżeni y wychowani/ ſpołecżnie nam byli ku oto tey pracy pomagać mieli/ iedno iż oto ty kthorzy
17:
od tákowych náuk dalekimi będąc/ teraz ſobie Pan Bog ku dopráwieniu tey świętey pracey po
18:
wołáć rácżył/ koniecżnieby ſię tedy wſzyſcy ći záwſthydźić mieli y w ſwym wielkim niedbálſtwie
19:
kárać/ Iż oni mogąc temu dawno doſyć vcżynić/ á przedſię dáry Boże iákoby w źiemię zakopa-
20:
wſzy/ ták oto w ſwym wielkim niedbalſtwie zgnuśnieli/ w práwie ſtrętwieli/ á Pánie Boże day
21:
żeby ſię kiedy przykłádem náſzym obudźić y ocućić mogli/ á to coby od nas mniey właſnie było wy-
22:
práwiono/ áby oni przyſzedſzy kiedy ku ſobie/ podięli ſię tey pracey iżby tego popráwili y to wy-
23:
polerowali/ gdyzechmy iśćie nie ſą takowemi ktorzybychmy to twierdźić mieli/ iż tá náſzá praca
24:
iuż ieſt ták doſkonale wypráwiona/ że w niey więcey żadney poprawy nie potrzebá/ á około kto
25:
rey nie mogłby iuż nigdy żaden lepſzey pracey vcżynić: Bo ácżkolwiekechmy w thym vprzeymey
26:
wiernosći y wielkiey pilnośći przykłádáli/ ſtaráiąc ſię iákobychmy namniey od ſzczyrośći praw-
27:
dy nie odſtąpili/ iákoż tę nádźieię mamy żechmy thego zá łáſką Bożą doſzli: Wſzákoż iednák w
28:
ták rozmáitey/ trudney/ y długiey pracy/ y teraz práwie pierwſzy kroć ná iáśnią podaney wiele
29:
ſię ſnadź rzecży trafiało/ ktoreby właſniey y iáśniey wyráżone być mogły/ á zwłaſzcżá ktore z tru
30:
dnych piſm Zydowſkich ſą wźięte/ a kthore podobno gládzeyby mogły być gdyby cżaſu zſtawáło
31:
przełożone/ choćiaż y w trudnych zwycżáioch mow Zydowſkich wielkąchmy pilnosć cżynili/ żeby
32:
wżdy troſzkę ſmácżniey w náſzym ięzyku przychodźić mogły/ iakoż tho łácno pilni cżytelnicy w
33:
nich pobaczyć mogą/ A przetoż y nam ſámym ieſzcże ſię w thym nie doſyć ſtáło/ owſzem żądamy
34:
aby kthokolwiek maiąc cżás po temu/ y więczſzą pomoc ku wypolerowániu tey náſzey roboty/
35:
y do ſześći lat około niey pracey y pilnośći ſwey nie litował/ máiąc do ſiebie y więcey inych ku po-
36:
mocy/ ktorzyby o wſzytkim ſłuſzny á godny rozſądek dáć vmieli/ áby tak od wiela ocżu tá ſprá-
37:
wá święta będąc przeyzraná/ ſtátecżnie á porządnie miedzy ludźi podaná być mogłá/ A choć też
38:
to o ſobie rozumiemy żechmy y tego z łaſki Bożey po cżęśći doſzli/ á wſzákożby ſię nam to prawie
39:
po myſli ſtáło/ gdyby ći ktorym to należáło ſpołecżnie nam w tey pracey pomágáć/ y ktorycheſmy
40:
oto cżęſtokroć proſili áby nas w tym rátowáli/ nie więcey przedſię biorąc iákiego inákſzego mni-
41:
mánia/ y nie dowćipu ſwego nád pożytek Kośćiołá Bożego y zbudowánie iego/ ktory teraz nie-
42:
przyſtoynymi y złośćiwemi nieſnaſkámi ſzárpáią y rozſypuią: A kthemu ieſzcże co z wielką żáło-
43:
śćią przypominać muſiemy/ że oni nie rzkąc aby nam co w ták wielkiey pracy pomoc mieli/ ale o-
44:
wſzem teraz ſámiż prácam naſzym ſą głownymi nieprżyiaćioły/ ſzácuiąc/ ſzcżypiąc/ y gdźie ied-
45:
no mogą hydząc/ przez ktore oto ſzátan iáko przez nacżynia ſwe/ zábiega themu y ſtára ſię iákoby
46:
mogł záſłonić á záćmić tę prawdźiwą świátłość/ ktorą w ſobie ty święte kſięgi świátu przyna-
47:
ſzáią/ Wſzákoż to ná co ſię oni nienawiśćią y nieiáką ſproſną nieumieiętnośćią będąc oſlepieni
48:
tárgáią/ tedy my tego gotowichmy przed káżdym ſędźią dowieźdź/ żechmy ile z nas być mogło
49:
zá wſpomożeniem Páńſkim/ wiernie/ prawdźiwie/ y właſnie wykłádáli/ choćiaż nas oni teraz
50:
iákiemiś pogrożkámi ſwemi ſtráſzą/ Ale Pan Bog wiernoſći y niewinnośći náſzey broniąc/ pra
51:
wdy ſwey ſrodze ſię mśćić będźie/ á pohámuie ludźi tych niepobożne wſzetecżeńſtwo/ ktorzy Pá
52:
nie Boże day áby ſię vználi/ á niżliby ſię nád nimi Sędźia ſpráwiedliwy ſrożyć miał.
53:
A ták gdyżechmy wſzyſcy powinni Pánu Bogu cżeść y chwałę dáwáć/ poddáwáiąc ſię nie-
54:
zmyſlonym obycżáiem woli iego świętey/ iedno pewnie wiedząc że temu żaden nigdy doſyć vcży
55:
nić nie może/ ieſliż pierwey nie pozna co to zacż ieſt tá wola Boża/ ku kthorey zaſię trudno kto ma
56:
prziydz/ ieſliż ſię nie vćiecże do ſámego ſzcżyrego ſłowá Bożego/ A gdyż nie máſz inego nád tho
57:
ktore w piśmiech świętych ieſt zoſtáwione á nam podáne/ łácwie to tedy rozeznáć iáko ie ſobie
58:
wierni chwálcy Boży vwáżáć máią/
59:
y ziáką ſię go pilnośćią chwyćić máią/ oſobliwą o nim pracę
vczyniąć


strona: *5v

Przedmowá.
1:
cżyniąc/ á to wedle dáru Bożego/ kthorym on káżdego wedle woley ſwey świętey obdárzyć ra-
2:
cżył/ A zwłaſzcżá iż tych dźiś ieſt nie máło ktorzy ku piſmam świętym oſobliwą chuć maią/ po-
3:
kázuiąc ſwą wſzytkę pilność/ żeby w tym rádźi doſyć cżynili ſwey powinnosći/ iedno iż tego co-
4:
by chćieli doydź nie mogą/ gdyż áni ſą ná mieſcách tákowych gdźieby ſię vcżyć mogli/ áni też máią
5:
gdźie dośiądz kſiąg prawdźiwych wykłádácżow piſmá świętego/ á ktemu w vmieiętnośći ięzy-
6:
kow nie ſą ćwicżeni/ nie mogąc zrozumieć tych co ie piſzą/ choćiażby też y vſtawicżnie przed ſobą
7:
ie mieli: A przetoż żeby ſię ich chwálebney chući doſyć ſtáć mogło/ á iżby tym ſnádniey ku prawdźi
8:
wemu poznániu Bożemu przychodzili/ y tym go ſłuſniey chwálić mogli/ tedychmy im oto nieia-
9:
ką pomoc y drogę vkazáli/ aby w tym ſwym niedoſtatku nieiáko mogli być porátowáni/ y dla te-
10:
goż nád właſne á iaſne przełożenie ſámego textu Bibliiey/ ileſmy iedno mogli pilniechmy ſię ſtá
11:
ráli/ iákoby ku práwemu wſzytkich rzecży zrozumieniu nic nie vbyło/ y thákżechmy naprzod w
12:
káżdych kſięgách kłádli Argumentá/ ktore w ſobie rzecż wſzytkę ktora ſię tám w nich tocży krotko
13:
zámykáią/ gdźie też tám vkázuiemy koniec y cel ku ktoremu ſię ony rzecży ćiągną/ á tákże y przed
14:
káżdą Kápitułą árgumentá wedle wierſzow/ z pewną ich licżbą kroćiuchno zebrane/ co ná oſob-
15:
nieyſze mieyſcá w nich vkázuiąc: Mimo to mieyſcá ktoreby ſię mniey vmieiętnym przytrudniey-
16:
ſzym zdáły/ obiáśnilichmy po kráioch wykłády kroćiuchnymi/ kthore przed námi ludźie vcżeni z
17:
wielką pilnośćią ze wſzytkich ták ſtárych iáko y nowych piſmá świętego wykłádácżow ſzcżyrze á
18:
wiernie zebrawſzy znieſli: Ty tedy ſobie ná pomoc wźiąwſzy/ nie máły iśćie pożythek z nich ći co
19:
cżytáć będą bráć mogą/ by też więc mieli tych wſzytkich wykłádacżow piſmá ſprzewrácać/ A o-
20:
ſobliwie pilni á pobożni czytelnicy zá ty przydátki y wykłády Fráncuſkiey Bibliey powinni
21:
będą/ z ktorych tu znieślichmy ie do tych kśiąg naſzych/ y wiele inych kthore nam przy tey náſzey
22:
pracy w trudnych á ćięſzkich mieyſcách ku niemáłey pomocy były/ Ktemu wſzytki kſięgi dla tego
23:
ſą wierſzmi rozdźielone/ áby w zágęſzcżonym piśmie tym co czytáć będą wzrok ſię nie wątlił/ ow-
24:
ſzem w piśmie przeſtronym aby mogł być nieiáko wolnieyſzym/ á iżby też cżytelnicy cżegoby im
25:
byłá potrzebá tym łacwiey ſobie ználeść mogli: Przytym przydátki y wykłády pokráyne dla tego
26:
ſą wedle obiecádłá literámi náznácżone áby ſię z ſwymi mieyſcámi zgadzáły/ á dla tegożechmy
27:
ie też máło wyzſzey nad textem poſtawili/ áby ſię tym łácwiey wedle litery wykład mogł ználeść.
28:
Po tym co ſię dotycże porządku kſiąg iżechmy ie ináczey niż ſtáry wykłádácż ná ſwych miey-
29:
ſcách poſtawili/ tedychmy rádſzey tych naſladowáli kthorym ſię ten iego porządek nie podobał/
30:
Abowiem w Bibliey ſą dwoiákie kſięgi/ iedny ktore z dawnych lat oprocż wſzech wſporow w
31:
vcżćiwośći miano/ iáko ty ktore ſą práwie z ſámego podánia Páńſkiego/ y zacnie ſą od kośćiołá
32:
przyięte/ á o ktorych tá pewna ieſt wiádomoſć z kąd wyſzły/ y ktorzy ludźie zacni á święći ie piſáli/
33:
á z ktorych też gruntu zbawienia náſzego beśpiecżnie podeprzeć możemy/ iákożechmy to ná wie-
34:
lu mieyſc (kto będźie bácżyć chćiał) doſtátecżniey okazali/ A ták co v ſtárego wykłádácżá nie porzą-
35:
dnie pomieſzano y powiſzowano było/ tedychmy to ná ſwe mieyſcá porządnie wſtáwili/ thák iż
36:
wſzytki ſtárego teſtámentu kſięgi zdawná od kośćiołá przyięte ná iednochmy mieyſce znieſli/ á
37:
záſię Apokryfá y ty o ktorych nie ieſt pewna wiádomość/ y tylko w rzecżach tych pothocżnych ſą
38:
przyięte/ oſobnochmy ie do inſzych kſiąg włożyli: Pothym kſięgi nowego przymierza/ w iednym
39:
mieyſcu porządkiem ſwym zámknąć ſię ie nam zdáło/ W ſámym záſię wykłádźie ná mieyſcách nie
40:
ktorych gdźie były przy trudnieyſzym ſłowá/ y węzłowáte ſentencie ábo cżąſtki/ chcąc áby wżdy ſię
41:
łácwieyſzymi zdáły/ tedychmy przydawáli ſłowá niektore/ vżywáiąc teyże wolnoſći ktorey ſobie
42:
y ini wykłádácże pozwaláią/ a przedſię im żaden w tym ſłuſzney przygány dáć nie może/ iákoby
43:
oni co poſtronnego y piſmem świętym niezwykłego przydáwáć mieli/ A iżechmy tych ſłow żad-
44:
nym znákiem nie znácżyli/ iako to drudzy cżynią/ tedychmy to vcżynili dla tego że ich ieſt y bárzo
45:
máło/ y łácno ie ći obácżyć mogą kthorzy naſz wykład z onymi pierwey podanymi piſmy znáſzáć
46:
y zrownáwáć będą/ a iednoż ná kilku mieyſc v Pawłá Swiętego to vcżynićiechmy muſieli/ ba-
47:
cżąc żeby ſię przytrudnieyſzym zdał wykład náſz/ wſzákże niekiedy ſłowá ony zámykálichmy w tá
48:
kowych ( ) znákaoh/ lecż iż ſię to nie wſzędy záchowáć mogło/ tedy ſię to nie pilnośćią tych co prze-
49:
piſowáli ſtáło/ iakoż y w druku trudno ſię było vſtrzedz żeby ſię iákie obłądzenie ſtáć nie miáło/
50:
gdyż ſie to przy ták wielkiey roboćie przydáć muśi/ a nie tylko ſię to v nas przygadza/ ále y w o-
51:
nych zacnych oficynách cżęſtokroć ſię onym zacnym á pilnym miſtrzom to trefuie/ iż prze niedozor
52:
wiele rzecży opuſzcżáią/ iáko y tu v nas w 3. kſięgách Moi. w 18. Kap. miáſto tego ſłowá kre-
53:
wność położono krewkość/ tákże 5. Moi. 4. v. 44. miáſto Báſán ſtoi Blám/ 2. Sám. 2. v. 2.
54:
y 18. y 2. Sám. 3. v. 39. y w inſzych miáſto Sarwiiey ſtoi Sárwiego/ y Ezái. 13. v. 21. miaſto
55:
Ohim ábo Iim ſtoi Otyim/ tákże y w ánotácyey/ y 4. Moi. 22. v. 36. Bálka miáſto Báák/ y w
56:
tymże kápitulum v. 24. ſtoi ſtáłnął miáſto ſtánął/ y 4. Moiżeſzo. 22. v. 41. w Annotcyey ſtoi
57:
błowanom miáſto Báłwanom/ y w 2. Moi. 27. v. 3. nie doſtawa thego ſłowá Kotły/ y ná inych
58:
mieyſcach znaydźie ſię ſnadź po cżęśći tego/ co bácżny czytelnik ſnádnie ſobie cżytáiąc opráwić
może/


strona: *6

Przedmowá
1:
może/ gdyż przy roboćie ták wielkich kſiąg nie mogło to być áby ſię w cżym vbłądźić nie miáło/ by
2:
też wierę y oſtrowidzowe ocży v drugiego były/ iednák ſię to trefiło/ ábo drukárzową ábo cżyią iną
3:
omyłką: A ták ieſliżby ſię tak co kędy w tym druku ználázło/ prośimy bácżnego cżythelnika żeby
4:
nie zárázem nam iákiey nieumieiętnośći y niedbálſtwá przypiſował/ Bo zaprawdę rádźibych-
5:
my to widźieli/ áby tá święta praca y w namnieyſzym punkćie nie byłá náruſzona/ y owſzem á-
6:
by ták cále á doſtátecżnie byłá na iaśnią podaná/ żeby ſię ná wſzem wſzytkim podobałá/ co (iáko
7:
rozumiemy) żeby iśćie nád zwycżay y nad ludzkie ſzcżęśćie być muſiáło/ żadney niwcżym nie mieć
8:
przygány: Chcąc też ieſzcże na oſtátek być tym więczſzą ku pilnośći pobudką Krześćiáńſkiemu
9:
cżytelnikowi/ ſpráwilichmy ku końcowi Reieſtr/ ku prędſzemu mieyſc potrzebnych znaleźieniu/
10:
zebrawſzy ie tám wſzytki ktore ſię nam naoſobliwſze zdáły/ á ktorych cżęſtokroć ludźie vżywać
11:
zwykli.
12:
A ták iuż ty oto prace náſze Pánu Bogu wſzechmogącemu naprzod oddawamy/ okázuiąc
13:
w tym wdźięcżność ſerca vprzeymego/ á oświádcżáiąc ſię że to wſzytko cochmy z iego świętey á
14:
hoyney ſzcżodrobliwośći wźięli/ tegożechmy ſpołecżnemi vcżeſtniki bliżnie náſze vcżynić chćieli/
15:
Przetoż ná ten cżás przed nogi iego świętey miłosći iáko zá wdźięcżnieyſzą ofiárę tę náſzę pracą
16:
pokłádamy/ oddawáiąc ią ku pożytkom koſćiołá iego świętego/ máiąc tę nádźieię/ że z tey świętey
17:
máćice/ gdy ſię wkorzeni w ſerca wiernych á wybránych Bożych/ pokażą ſię wdźięcżne á obfite
18:
owoce/ ku cżći á ku wiecżney chwale ſámemu Pánu Bogu wſzechmogącemu/ kto-
19:
rego Kroleſtwo/ pánowánie/ y moc/ y chwałá trwa y trwáć
20:
będźie ná wieki wiecżne/ Amen.
21:
grafika

strona: *6v

1:
Summá ábo krotkie opiſánie wſzythkiego
2:
Piſmá świętego/ tho ieſt/ Kſiąg Stárego y Nowego
3:
Teſtámentu.
4:
grafika
5:
N
Aucżáią nas tego Kſięgi Stárego Zakonu/ iże then Bog
6:
ktorego chwalił Noe/ Abráhám/ Izaák/ Iakob/ Dawid/ y inſzy oycowie
7:
święći/ thylko ſam ieſt prawdźiwym Bogiem/ wſzechmocnym y wiecżnym/
8:
ktory dla dobroći ſwoiey/ ſtworzył Słowem ſwoim niebo y źiemię/ y wſzytki
9:
ty rzecży ktore ná nich ſą/ od ktorego wſzytki rzecży pochodzą/ bez ktorego ża-
10:
dna rzecż nie ieſt/ ktory ieſt ſpráwiedliwym y miłoſiernym/ ktory we wſzytkich wſzytko wedle
11:
woley ſwoiey ſpráwuie/ á nikomu ſię nie godźi áby mu rzekł: Cżemu tak ábo owák cżyniſz?
BOG.

12:
N
Ad tho/ iż tenże Bog wſzechmocny/ ſtworzywſzy inſze wſzytki
13:
rzecży/ ſtworzył theż Adámá naypierwſzego cżłowieká ná wyobráżenie y podo-
14:
bieńſtwo ſwoie duchowne/ y poſtánowił go pánem wſzythkich rzecży ſtworzonych ná źiemi.
Stworzenia cżłowieká.

15:
Ktory Adam przez zazdrość y zdrádę Szátánowę/ nie będąc poſłuſzny roſkazaniu ſtworzyćie-
16:
lá ſwego/ grzechem ſwym/ przywiodł ná wſzytek świát táki y ták wielki grzech/ iż my wedle ćiá-
17:
łá od niego ná świát pochodząc/ ieſteſmy z przyrodzenia ſynowie gniewu/ á przeto zſtawamy
18:
ſię poddánemi śmierći/ zatráceniu/ niewoley/ y okrućieńſtwu Szatánowemu.
Grzech.

19:
A
Potym iże był obiecał Bog Oćiec ono plemię błogoſłáwione
20:
IEZVSA KRYSTVSA Syná ſwoiego/ zbáwićielá náſzego temu
21:
to Adámowi/ Abrahámowi/ Izáakowi/ Iakobowi/ Dawidowi/ y inſzym oycom świętym/
22:
áby ie od grzechow y od okrućieńſtwá Szátáńſkiego wybáwił/ żeby wiárą żywą á ſkutecżną tey
23:
obietnicy wierzyli/ iżby też Iezuſowi Kryſtuſowi vfali/ ſpodźiewáiąc ſię thego wybáwienia od
24:
niego y przezeń.
Kryſthus obiecan.

25:
P
Rzytym tego nas ieſzcże ty Kſięgi vcżą/ Wten cżás gdy oyco-
26:
wie oni święći Izráelſcy ocżekawáli tego obiecánego zbáwienia y wybáwienia/
27:
ponieważ przyrodzenie ludzkie ieſt ták pyſzne y ták ſkáżone/ że nie rádźi ſámi z chući ſwey ludźie
28:
vznawaią ſię być grzeſznymi/ á potrzebuiącemi obiecánego zbáwienia: Dał był Bog przez Mo-
29:
iżeſzá Zakon nápiſány ná tablicách kámiennych/ áby ludźie poznawſzy przezeń grzech y złość
30:
ſercá ſwoiego/ tym chćiwiey prágnęli przyśćiá Kryſtuſowego/ ktoryby ie od grzechow wykupił
31:
y wybáwił/ cżego áni zakon vcżynić mogł/ áni ofiáry zakonne/ bo były tylko ćieniem a figu-
32:
rą oney prawdźiwey ofiáry ćiáłá Kryſtuſowego/ ktora wſzytki grzechy miałá zgłádźić.
Zakon.

33:
A
Kſięgi Nowego Zakonu vcżą nas tego/ iż on obiecány Kryſtus (kto-
34:
ry ieſt nadewſzytkimi rzecżámi Bogiem błogoſławionym ná wieki) ktory nam był w Kſię-
35:
gach Stárego Zakonu pod ofiárámi y figurámi przeznácżon/ poſłan był od Oycá/ tego cżáſu
36:
ktory był v ſiebie poſtánowił ſamże Oćiec/ tego práwie cżáſu/ ktorego ſię było wſzelákiey złośći
37:
námnożyło ná świećie.
Kryſthus Bog Zbáwićiel drzyſzedł.
A iże ten Iezus Kryſtus zbáwićiel náſz wćieliwſzy ſię/ podiął śmierć/
38:
y wſtał zmartwych/ nie dla cżyich dobrych vcżynkow (bo wſzyſcy byli grzeſzni) ale áby nam
39:
Bog á Oćiec naſz/ ktory ieſt prawdźiwy/ ony obfite bogáctwá łáſki ſwey ktore nám był obiecał/
40:
podał/ á nas wedle miłoſierdźia ſwoiego zbáwił.
41:
N
Owy tedy Zakon iáſnie to nam pokázuie/ iże Iezus Kryſtus pra-
42:
wdźiwy Báránek/ y práwdźiwa ofiárá zá wſzytek świát/ przyſzedł ná świát gładząc
43:
grzechy ludzkie/ áby nam pokoy y łáſkę v Oycá ziednał/ omywáiąc nas od grzechow náſzych w
44:
ſwoiey krwi/ á iżby nas wybáwił z niewoley Cżártowey (ktoremuſmy ſłużyłi grzeſząc) żeby-
45:
ſmy też będąc przyſpoſobieni przezeń zá ſyny Boże/ zſtáli ſię ſpolnemi z nim dźiedźicmi onego na-
46:
zacnieyſzego á wiecżnego kroleſtwá.
Báránek/ Ofiárá/ Pokoy. Prziſpoſobienie.

47:
A
Iżbyſmy poznáć mogli tho oſobliwe á bárzo wielkie dobrodzieyſtwo
48:
Boże przećiwko nam/ tedy nam dawa Bog Duchá ſwego świętego/
Duch S.
ktorego owoc y ſkutek
ieſt wierzyć


strona: *7

Summá wſzytkiego Piſmá świętego.
1:
ieſt wierzyć w Bogá/ y w Kryſtuſá iego/ bo oprocż Ducha świętego/ ktorym bywamy náucże-
2:
ni y piecżętowáni/ nie możemy wierzyć temu żeby Bog Oćiec poſłáł Meſyaſzá/ áni też możemy
3:
wierzyć żeby Iezus był Kryſtuſem.
Wiárá.
Abowiem iáko Páweł święthy powieda/ żaden nie może
4:
rzec/ Pan Iezus/ iedno w Duchu świętym. Tenże Duch święty dawa o tym świádectwo du
5:
chowi naſzemu/ iż ieſteſmy ſyny Bożemi/ y roźlewa w náſze wnętrznośći tę miłość/ ktorą wypi-
6:
ſuie Páweł święty Koryntcżykom.
Miłość.
Nád to ieſzcże vdziela nam nádźieie/ ktora ieſt pewnym o-
7:
cżekawaniem żywotá wiecżnego/ ktorego onże ſam v nas ieſt zadátkiem y zaſtáwą/ vdźiela
8:
nam też y inſzych dárow duchownych/ o ktorych Páweł święty piſze do Galátow.
Nádźieiá.
Nie mamy
9:
tedy zániedbáwáć/ ábo lekce ſobie wáżyć owocu wiáry/ ábowiem przez tę vfność y wiárę w Kri
10:
ſtuſa/ ktora przez miłość ſkutek ſwoy ſpráwuie/ y okázuie ſię przez vcżynki miłośći/ pobudzáiąc
11:
ku nim cżłowieká/ bywamy vſpráwiedliwieni y poświęceni/ to ieſt/ Bog á Oćiec Páná náſze-
12:
go Iezuſá Kryſtuſá/ ktory ſię zſtał y Oycem náſzym przez tego brátá náſzego/ ma nas zá ſprá-
13:
wiedliwe y za święte z łáſki ſwey/ á za zaſługą Syná ſwoiego Iezuſá Kryſtuſá/ nie pocżytaiąc
14:
nam grzechow náſzych ku wiecżnym mękam.
Vſpráwiedliwienie y poświęcenie.

15:
N
Aoſtátek przyſzedł ſam Kryſtus ná świát/ ábyſmy będąc przezeń po-
16:
święceni y ocżyśćieni od grzechow/ naſláduiąc dobremi vcżynkámi woley iego/ zaprze-
17:
li ſię rzecży ćieleſnych/ á iemu ſwobodnie ſłużyli w ſpráwiedliwośći y w święthobliwośći po
18:
wſzytki dni żywotá náſzego/ á iżbyſmy przez dobre vcżynki ktore zgotował Bog ábyſmy chodźi-
19:
li w nich/ pokázowáli to/ że ieſteſmy wezwáni do they łáſki á do tego dáru wiáry/ ktorych do-
20:
brych vcżynkow ieſli kto nie ma/ tedy to po ſobie dawa znáć/ iże nie ma wiáry w Kryſtuſá tá-
21:
kiey/ iáką on w nas mieć chce.
Dobre vcżynki.

22:
D
O tego tedy trzebá nam przyſtąpić/ á náſládowáć go ochotnym ſer-
23:
cem/ áby nas náucżył/ abowiem on ieſt Miſtrz náſz/ ćichy á pokornego ſercá/ ieſt wzo-
24:
rem nam/ od ktorego ſię mamy vcżyć ſpoſobu dobrego żyćia na świećie. Ieſt też náſzym Biſku-
25:
pem naywyżſzym/ ktory ſam ſwoię kreẃ zá nas ofiárował/ będąc iednym pośrzednikiem Bogá
26:
a ludźi/ ktory teraz ſiedzi ná prawicy Boga Oycá/ zſtawſzy ſię nam przycżyńcą/ modląc ſię y przy
27:
cżyniaiąc zá námi/ ktory bez pochyby vprośi/ ábo to cżego v niego/ ábo to co v Oyca przez ie-
28:
go imię prośimy/ ieſli iedno proſząc będźiem temu mocnie wierzyć iże ták vcżyni/ bo tak obie-
29:
cał. Nie wątpmy tedy ieſliże kiedy zgrzeſzymy/ z pokutą (do ktorey nas thuż ſkoro ná pocżątku
30:
ſwego kazania wzywa y pobudza) á z vfnośćią przyſtąpić do Máieſtatu tey łáſki iego/ zupeł-
31:
nie temu wierząc iże miłoſierdźie otrzymamy/ bo dla tego przyſzedł ná świát/ aby grzeſzniki łá-
32:
ſką ſwoią zbáwił.
Kryſthus Miſtrz/ Biſkup nawyżſzy pośrzednik przycżyńcá

33:
T
Enći tho ieſt Kryſtus Iezus/ ktory w on cżás od Oycá náznácżony
34:
prziydźie/ á będźie ſiedźiał w Máieſtaćie wielkim aby wſzytki ſądźił/ á oddał każdemu we
35:
dle vcżynkow właſnych ćiáłá iego iáko ſie ſpráwował/ ábo dobre ábo złe/ y rzecże tym ktorzy bę-
36:
dą ná práwicy iego/ ktorzy ná tym świećie przyſzłego dobrá/ to ieſt/ żywotá wiecżnego cżekaią:
37:
Podźćie błogoſłáwieni Oycá mego/ otrzymáyćie kroleſtwo wam zgotowáne od záłożenia świá
38:
ta.
Sąd oſtátecżny.
A tym ktorzy będą ná lewicy: Odſtąpćie odemnie przeklęći do ogniá wiecżnego/ kthory ieſt
39:
zgotowan dyabłu y ániołom iego. A wten cżás będźie koniec/ gdy Kriſtus zwyćiężywſzy práwie
40:
wſzytki ſwoie nieprzyiaćioły/ Bogu á Oycu ſwoiemu zda kroleſtwo.
Zywot wiecżny. Ogień wiecżny.

41:
A
Byſmy ty rzecży poználi/ tedy zá dobroćią Bożą przez Duchá świę-
42:
tego podáne ſą nam ty Kſięgi święte/ ktore zowiemy Biblia/ y przepowiedánie náuk tych
43:
ktore ſą w tych Kſięgach/ y Sákrámentá ktoremi bywa piecżętowána prawdá tey náuki/ áby-
44:
ſmy (iáko powiedam) poználi y vwierzyli/ że tylko ieden ieſt Bog práwdźiwy/ á ten ktorego iá
45:
ko był obiecał poſłał Iezuſá Kriſtuſá/ á iżbyſmy wierząc mieli żywot wiecżny w imię iego.
46:
N
Ad then fundáment/ żaden inſzego nie może záłożyć w kośćiele Kry-
47:
ſtuſowym/ ná ktorymby mocno mogł ſtać/ y życży tego Páweł święty/ áby káżdy był prze-
48:
klętym/ ktoryby inſzą wiárę ábo zbáwienie opowiedał/ niżli przez Iezuſá Kryſtuſa/ choćiaby też
49:
był y Anioł z niebá/ bo z niego y przezeń y w nim ſą wſzytki rzecży/ Ktoremu z Oycem y
50:
z Duchem Swiętym niechay będźie wiecżna cżeść y chwałá ná wie-
51:
ki wiekow. AMEN.
Porządek/


strona: *7v

1:
Porządek/ wedle ktorego położone ſą Kſię-
2:
gi/ ták Stárego iáko y Nowego Zakonu.
3:
grafika
kolumna: a
1:
1. Moiżeſzowe/ ábo Kſięgi Rodzáiu.
2:
2. Moiżeſzowe/ ábo Wyśćie.
3:
3. Moiżeſzowe/ ábo Lewitykus.
4:
4. Moiżeſzowe/ ábo Kſięgi Licżby.
5:
5. Moiżeſzowe/ ábo Powtarzánie Zakonu.
6:
Kſięgi Iozue/
7:
Sędźiowie/
8:
Ruth
9:
Eſter/
10:
1. Sámuelowe/
11:
2. Samuelowe/
12:
1. Krolewſkie/
13:
2. Krolewſkie/
14:
1. Kroniki/
15:
2. Kroniki/
16:
Modlitwá Krolá Mánáſſeſá/ ktora ſię tylko
17:
po Grecku náyduie.
18:
1. Ezdraſzowe/
19:
Nehemiaſz/
20:
Iob/
21:
Pſalmy/
22:
Przypowieśći Sálomonowe/
23:
Ekklezyáſtes/ ábo Káznodźieiá/
24:
Pieśń nazacnieyſza Sálomonowá/
25:
Prorocy więtſzy.
26:
Ezáiaſz/
27:
Ieremiaſz/
28:
Ezechiel/
29:
Dániel/
30:
Prorocy mnieyſzy.
31:
Ozeaſz/
32:
Ioel/
33:
Amos/
34:
Abdyaſz/
35:
Ionaſz/
36:
Micheaſz/
37:
Nahum/
38:
Abakuk/
39:
Zofoniaſz/
40:
Aggeuſz/
41:
Zácháryaſz/
42:
Maláchiaſz/
kolumna: b
1:
Kſięgi Apokryfa.
2:
3. Ezdraſzowe/
3:
4. Ezdraſzowe/
4:
Tobiaſz/
5:
Iudyth/
6:
Mądrość Sálomonowá/
7:
Mądrość Iezuſá ſyná Syráchowego/
8:
Oſtátki Eſter/
9:
Báruch/
10:
Pieśń trzech młodźieńcow/
11:
Zuzánná/
12:
O bałwánie Bel/
13:
1. Máchábeyſkie/
14:
2. Máchábeyſkie/
15:
Kſięgi Nowego Zakonu.
16:
Máttheuſz/
17:
Márek/
18:
Lukaſz/
19:
Ian/
20:
Spráwy Apoſtolſkie.
21:
Liſty Apoſtolskie.
22:
Liſt Páwłá ſwiętego do Rzymiánow/
23:
1. Liſt do Koryntow/
24:
2. Liſt do Koryntow/
25:
Liſt do Gálátow/
26:
Liſt do Efezow/
27:
Liſt do Filipenſow/
28:
Liſt do Koloſsenſow/
29:
1. Liſt do Theſsálonicenſow/
30:
2. Liſt do Theſsálonicenſow
31:
1. Liſt do Tymotheuſzá/
32:
2. Liſt do Tymotheuſzá/
33:
Liſt do Tytuſá/
34:
Liſt do Filemoná/
35:
Liſt do Zydow/
36:
Liſt Iákubá Apoſtołá/
37:
1. Liſt Piotrá Apoſtołá/
38:
2. Liſt Piotrá Apoſtołá/
39:
1. Liſt Ianá Apoſtołá/
40:
2. Liſt Ianá Apoſtołá/
41:
3. Liſt Ianá Apoſtołá/
42:
Liſt Iudy Apoſtołá/
43:
Ziáwienie Ianá ſwiętego.

strona: 1

księga: Gen
Stworzenie Swiátá.
1:
Pierwſze Kſięgi Moizeſzowe/
2:
ktore zową ięzykiem Greckim Geneſis/ á
3:
po polſku/ Początkiem álbo Rodzáiem.
Wypráwienie Mieśc co trudnieyſzych w 1. kſięgách Moiżeſzowych.

4:
ARgument tych Kſiąg.
5:
T
Y pirwſze Kſięgi zámykáią w ſobie początek y przyczyny rzeczy wſzyſt-
6:
kich: A oſobliwie ſtworzenie człowieká/ iákim był od początku/ y vpádek iego/ y na
7:
práwę/ y iáko z iednego wſzytcy ſą zrodzeni/ á dla ich złośćiwych wyſtępkow Bog ie
8:
potopił/ wyiąwſzy ośm z ktorych potomſtwá nápełnioná ieſt wſzytká źiemiá. Potym
9:
wypiſuie żywoty/ ſpráwy/ y nabożeńſtwá/ y pokolenia pátryárchow ſwiętych/ ktorzy
10:
byli niż ieſt dan zakon: Błogosłáwieńſtwá/ obietnice/ y przymierza Páńſkie ktore z nimi vczy-
11:
nił/ y iáko z źiemie Chánáán weſzli do Egiptu. Niektorzy ty kſięgi názwáli kſięgámi ſpráwiedli-
12:
wych. A wſzákoż to dźiś máią od nas/ y od przodkow náſzych/ iż ie názywamy Geneſim/ dla zro-
13:
dzenia y ſtworzenia rzeczy wſzyſtkich/ od ktorego Moiżeſz naprzod poczyna.
KAP. 1. Pirwſza tá kápitułá ma w ſobie trudnoſci nie máło/ A przetoż miedzi żydy zákazano było áby iey nikt nie czytał/ áni wykłádał/ przed tym niż mu trzydźieſći lat było.

kolumna: a
rozdział: 1
1:
KApitułá 1.
2:
1. STworzenie Niebá y Ziemie. 11. y
3:
20. Y rzeczy tych ktore w nich ſą. 3. y. 14. O
4:
ſwiátłosći też. 26. y o człowieku. 28. kto-
5:
remu wſzytko ieſt podano. 22. y. 28. Pan
6:
Bog błogoſláwi ſpráwam ſwym. 31. kto
7:
rych dokończył w ſześći dnioch.
werset: 1
kolumna: a
1:
Ax
N
Aprzod B ſtwo
2:
rzył Bog C Niebo
3:
y Ziemię.
Ax Naprzod) TO ieſt przed wſzitkiem/ álbo pierwey niż co było. B Stworzył) To ieſt z niſzczego vcżynił. C Niebo) Niebo/ Ziemiá/ Przepáſći/ Wody/ tu ná tym mieiſcu zá iednę y zá iednáką ſię rzecz rozumieią/ to ieſt/ zá zmieſzáną/ grubą/ á nie kſzthałtowną máterią ktorą był Bog ſpráwił/ á potym ſlowe ſwem rozrządźił. x Pſal. 32. v. 6. y. 135. v. 5. Eccle. 18. v. 1. Dzie. 14. v. 15. y. 17. 24. Iob. 38. 4.

werset: 2
4:
A Ziemiá byłá nie
5:
kſztałtowna y pro
6:
żna/ y były ćiemno
7:
ſći nád przepáſćiámi: A duch Boży
8:
D przenaſzał ſię nád wodámi.
D Przenaſzał ſię Albo ruſzał ſię z mieyſcá ná mieyſce/ to ieſt zádźierżawał á záchowywał onę pomieſzáną máteryą/ gdyż to być niemoże/ áby ſię ktora rzecz ſtworzona ná oká mgnienie zoſtác miáłá/ gdyby mocą Bożą záchowaná nie byłá.

werset: 3
9:
Thedy rzekł Bog/ x Niech będźie
10:
ſwiátłość E y zſtáłá ſię ſwiátłość.
x Zyd. 11. v. 3. E Y zſtáłá ſię świátłoſc) Tá ſwiátłosć w woley Bożey była położoná/ á tuż zá ćiemnoſćiámi náſtępowáłá/ ku vſtáwie dniá y nocy/ á to áż do cżwartego dniá/ w ktory pan Bog Słońce vczynił/ áby ſpołu zmieſiącem y z gwiazdámi tey ſwiátłoſci było ſzáfárzem.

werset: 4A pobaczył Bog że świátłość by
:
łá dobra/ rozdźielił tedy świátłość
:
od ćiemnoſći.

werset: 5
11:
Y przezwał Bog świáthłosć
:
dniem/ á ciemnoſći nocą: F Tedi ſtał
:
ſię wieczor y zaránek dniá pierwſze
:
go.
F Tedy z ſtał ſię wieczor y zaránek.) Z tąd to Zydowie biorą/ iż dźień przyrodzony/ od wieczornego zmierzkánia poczynáią.

werset: 6
12:
Potym rzekł Bog " Niech będźie
13:
G rozpoſtrzenie miedzy wodámi/ á
kolumna: b
H niech dźieli wody od wod.
" Pſal. 32. 6. y. 135. 6. Iere. 10. 12. y. 51. 15. Pſal. 148. 4. G Rozpoſtrżenie.) To ſlowo wſzytko w ſobie zámyka co kolwiek nád námi widáć/ ták ná niebie iáko i ná powietrzu. H Niech dźieli wody od wod.) O dwoiákich wodách tu wzmiánká ieſt/ to ieſt o tych ktore ſą pod rozpoſtrzeniem/ iáko morze/ y rzeki ine co ziemiá otrzymawa. Toż y o tych ktore ſą nád rozpoſtrzeniem/ iáko obłoki dzdzowe ná powietrzu wyſokim nád námi. Bog tedy miedzy temi wodámi wielkie rozpoſtrzenie vczynił co zowiemy niebem/ z kąd ptaki niebieſkie názywamy.

werset: 7 Vczynił thedy Bog ono rozpo-
1:
ſtrzenie/ y rozdźielił wody/ co były
2:
pod rozpoſtrzeniem/ od onych ktore
3:
były nád rozpoſtrzeniem: Y ſtáło ſię
4:
ták.

werset: 8Tedy Bog ono rozpoſtrzenie ná-
5:
zwal Niebem: A ták ſię ſtáł wieczor
6:
y zaránek dniá wtorego.

werset: 9 Potym rzekł Bog/ I x Niech ſię
7:
zbiorą wody ktore ſą pod niebem ná
8:
iedno mieyſce/ áby ſię okazáło miey
9:
ſce ſuche: Y ták ſię ſtáło.
I Niech ſię wody zbiorą.) To ku wtoremu dniowi należy/ gdy zá roſkazániem Bożem w poſrzodku wod okazáłá ſię Ziemiá. x Pſal. 32. 7. y 88. 12. y 135. 6. Iob. 38. 4.

werset: 10 Y przezwáł Bog ono ſuche miey
10:
ſce Ziemią/ á on zebránie wod Mo
11:
rze: Y widźiał bog iż to było dobre.

werset: 11Rzekł tedy Bog: Niech zrodźi źie
12:
miá źiele wydawáiące náſienie: y
13:
drzewo rodzáyne owoc podáiące
14:
wedle rodzáiu ſwego/ ktoreby miá
15:
ło náſienie ſwe w ſobie ná źiemi. Y
16:
ták ſię ſtáło.

werset: 12 Zrodźiłá tedy źiemiá źiele wyda-
17:
wáiące náſienie wedle rodzáiu ſwe
18:
go/ y drzewo owoc podáiące/ ktore
19:
w ſobie ma náſienie ſwoie wedle ro
20:
dzáiu ſwego: Y widźiał Bog że to
21:
było dobre.



strona: 1v

GENESIS. Adam.

kolumna: c
werset: 13Thedy ſię ſtał wieczor y zaránek
1:
dniá trzećiego.

werset: 14 Zátym rzekł Bog. K x Niech będą
2:
świátłoſći ná rozpoſtrzeniu niebie
3:
ſkim/ ku rozdzielániu dniá y nocy/
4:
á niech będąL ná znákiM y ná pewne
5:
czáſy/ tákże N ná dni y ná látá.
K Niech będą ſwiátłoſći.) Nowy rząd ſtánowi w rzeczách przyrodzonych/ gdi rozdzielánie Slońcu przywłaſcza oney świátłośći kthora przed nim ſtworzoná byłá/ á ktemu y przed mieſiącem y przed gwiazdámi. x Pſal: 135. v. 7. L Ná znáki.) Tho dla tego tu ieſt powiedziano/ ábychmy obaczyli porządek biegu przyrodzonego/ iż iáko tám ty wyżſze niebieſkie ſpráwuią/ ták ſię w tych niżſzych ná źiemi dzieie. Bo tá ſprawá z thám tych rzeczy wyżſzych/ iáko z wthorych po Bogu przyczyn/ ná to od niego vſtháwionych/ w thy niżſze przychodzi. A wſzákoż o tym nie mamy ſię dwornie bádáć/ ále owſzem się ſtrzedz zbytecznych około thych rzeczy wymysłow. M Ná pewne czáſy.) W tym ſlowie znáczy ſię roznicá y rozdział czaſow ku pożythku ludzkiemu vſtáwionych/ albo dla nábożeńſtwá/ (Iáko ieſt zacna vſtáwá Wielkiey nocy/ Swiątecznych dni/ Kuczek/ Odnowienia miesiącow) álbo theż dla porządku ták poſpolitego iáko y oſobliwego. N Ná dni.) Ktore bieg słoneczny rządzi. Acz tu Duch ſwięty nie vczy táiemnic przyrodzonych/ o ktorych ſię Aſtrologowie bádáią/ Ale to thylko przekłádá co náſzym oczom ieſt poddano/ iákoby zá náukę wſzytkim poſpolitą. A toć ſą prawdziwe kſiięgi z ktorych y naproſtſzy poznánie páná Bogá łácno poiąc może.

werset: 15 Y niech będą ku ſwiátłoſći ná roz
6:
poſtrzeniu niebá/ áby ſwiećiły nád
7:
ziemią/ I tákże ſię ſtáło.

werset: 16Vczynił tedy Bog dwie wielkie
8:
ſwiátłá/ więtſze ſwiátło O áby rzą
9:
dźiło dzień/ á mnieyſze ſwiátło áby
10:
rządźiło noc: y gwiázdi też vczynił.
O Aby rządźiło dzień.) Práwie iáko naczynie k temu końcowi dla pożytku ludzkiego vſtáwione/ co też o mieſiącu y o gwiazdách rozumieć mamy.

werset: 17A poſtáwił ie Bog ná rozpoſtrze
11:
niu niebá/ áby ſwiećiły nád źiemią.

werset: 18 Aby theż rządźiły dźień y noc/ á
12:
dźieliły ſwiátłość od ćiemnoſći: Y
13:
widźiał Bog iż to było dobre.

werset: 19Stał ſię tedy wieczor y zaránek
14:
dniá czwartego.

werset: 20Rzekł Bog potym: Niech wody
15:
hoynie zrodzą płod máiący duſzę
16:
żywą: A ptáſtwo niech lata nád źie
17:
mią pod rozpoſtrzeniem niebieſkim.

werset: 21 A przetoż ſtworzył Bog P wielo-
18:
ryby wielkie/ y wſzytko ſtworzenie
19:
żywe rucháiące ſię/ ktore wody hoy
20:
nie zrodziły wedle rodzáiu ich. Y w
21:
ſzytko ptáſtwo ſkrzydláſte/ káżde
22:
wedle rodzáiu ſwego/ Y widźiał
23:
Bog iż to było dobre.
P Wieloryby wielkie.) Máterija tych ryb ieſzcze od początku ſtworzoná ieſt/ ále ſáme piątego dniá potym były ſpráwione. A toć ieſt co Moizeſz powieda/ Stworzył.

werset: 22Q Błogoſłáwił iem tedy Bog mo
24:
wiąc/ Rozradzayćie ſię/ á rozmna-
25:
żayćie ſię/ y nápełniayćie wody mor
26:
ſkie: tákże y ptacy niech ſie rozmna
27:
żáią ná źiemi.
Q Błogosłáwił im tedy Bog mowiąc.) Noc rodzenia przywłaſzczył/ co potym iáſniey oznáymuie gdy mowi/ Dawayćie owoc. A thy ſlowá okázuią roſkazánie Boże/ ktore pan Bog wſzem rzeczam stworzonem ſlowe ſwem dáć raczył/ ſkąd máią moc trwáiącą áż do ſkończenia ſwiátá.

werset: 23Thedy wieczor y zaránek ſtał ſię
28:
dniá piątego.

werset: 24Nád to rzekł Bog. Ziemiá niech
29:
zrodźi ſtworzenie żywe wedle ro-
30:
dzáiu ſwego/ bydłá y R gádźiny/ ták
31:
że zwierzę źiemſkie/ każde wedle rodzáiu ſwego. Y ták że ſię ſtáło.
R Tho ieſt zwierzę po źiemi ſię płázáiące.

werset: 25 Vczynił tedy Bog źwierzętá źiem
32:
ſkie/ wedle rodzáiu ſwego/ y byd-
33:
lętá wedle rodzáiu ſwego/ y wſzy-
34:
tek gad ziemſki wedle rodzáiu ſwe-
kolumna: d
go. Y widźiał Bog że to było dobre.

werset: 26Zátymże Bog rzekł S x Vczyńmy
1:
T człowieká ná V náſze wyobráżenie
2:
y wedle náſzego podobieńſtwá/ Nie-
3:
chayże pánuie nád rybámi morſkie
4:
mi/ nád ptaki powietrznemi/ y nád
5:
źwierzęty/ tákże y nád wſzytką źie-
6:
mią/ y nád gádem płázáiącem ſię po
7:
źiemi.
S Przed tym bog mowił. Niech wydádzą wody. Niech rodźi ziemiá. A teraz záſię mowi/ Vczyńmy. Zkąd obáczáć mamy nowy ſpráwowánia ſpoſob: A nie inák iákoby w rádę Bog miał wnidź z mądrośćią y z możnoſćią ſwoią ku okazániu iákiey zacney á poważney ſpráwy/ ktoraby wſzyſtki ine ſtworzenia wſzelkiem ſpoſobem przewyżſzáłá. x Niżey. 5. v. 1. y. 9. v. 6. Mąd. 2. v. 23. Eccle. 17. v. 1. 6. Matth. 19. v. 4. 1. Cor. 11. v. 7. Colo. 3. v. 10. T Słowo to człowiek doſyć znacżnie okázuie/ iż thu nie tylko o Duſzy mowi/ gdyſz cáły człowiek w ſwey doſkonáłoſci Boską zácność noſił ná ſobie. V Co Boſkie wyobráżenie i podobieńſtwo vkázuie Páweł. s. do Ephe. 4. gdźie powieda człowieká być ſtworzonego w prawdźiwey ſwiątoſći y ſpráwiedliwoſci/ temi dwiemá ſlowy zámykáiąc wſzytkę doſkonáłosć nátury człowieczeńſkiey/ to ieſt ſwiátłosć prawdźiwego wyrozumienia/ ktorey wſzytki duſzne zmysły y żądze służyły/ áby práwemu rozumowi posłuſzne były.

werset: 27Stworzył tedy Bog człowieká
8:
ná wyobráżenie ſwoie/ X ſtworzył
9:
ie ná wyobráżenie Boże/ ſtworzył
10:
ie mężczyznę y niewiáſtę.
X Tym powtarzániem nas vczy/ iáko pilnie ma być vważone wyobráżenie Boże w człowieku.

werset: 28Y błogoſłáwił im Bog mowiąc/
11:
Y " Rozradzayćie ſię/ á rozmnażayćie
12:
ſię/ y nápełniayćie źiemię/ y czyń-
13:
ćie ią poddáną ſobie. Z Mieyćie opá
14:
nowánie nád rybámi morſkiemi/
15:
nád ptaki powietrznemi/ y nád w-
16:
ſzemi źwierzęthy co ſię rucháią ná
17:
źiemi.
Y Then ieſt porządek ktory Bog chćiáł mieć áby záchowan był w rozmnażániu narodu ludzkiego/ to ieſt/ w vczćiwym małżeńſkiem towárzyſtwie/ á nie wzłączániu beſtyálſkiem." Niżey. 8. v. 17 y. 9. v. 1. Z To opánowánie/ ieſzcze w cáłem á doſkonáłem przyrodzeniu dáne ieſt: ále zginęło przez vpadek człowieczy: Wſzákże iednák przez Kryſtuſá nápráwione záś było.

werset: 29 Nád tho ieſzcze rzekł Bog. Oto
18:
dałem wam wſzytko źiele/ kthore
19:
z ſiebie podawa náſienie ná źiemi/ y
20:
káżde drzewo/ ktore wypuſzcza z ſie
21:
bie owoc drzewá rodzaynego/ áby
22:
wam były x ku po żywieniu.
x Niżey. 9. v. 3.

werset: 30 Theż y wſzythkiem źwierzętom
23:
źiemſkiem/ y wſzytkiem ptakom po
24:
wietrznem/ y wſzelkiey rzeczy ru-
25:
cháiącey ſię ná źiemi/ ktora iedno
26:
ma w ſobie duſzę żywiącą/ źiele káż
27:
de źielone będźie ku pokármowi. Y
28:
ſtáło ſię ták.

werset: 31AA x Y widźiał Bog że to wſzytko
29:
co vczynił było bárzo dobre. Thedy
30:
wieczor y zaránek ſtáł ſię dniá ſzo-
31:
ſtego.
AA To iż ſię ſzesć kroć powtarza/ z tąd ſię vczyć mamy/ z iákiem ſtárániem ſpráwy Boże vwáżáć y wywyſzać mamy. x 2. Moiz. 31. v. 17. Eccle. 39. v. 21. Mar. 7. v. 37.

rozdział: 2
Kápitułá. 2.2.
B
Og odpoczynął dniá ſiodmego. 3.
32:
Y błogoſláwił iemu. 8. Sad E-
33:
den. 9. y co w niem było. 10. tákże y to co z-
34:
támtąd wychodźiło. 8. y. 15. Bog tám po-
35:
ſtáwił człowieká. 19. Ktory dał imioná w-
36:
ſzem źwierzętom. 18.. y 21. Stworzył niewiá
37:
ſtę. 24. Y vſtáwił małżeńſtwo.

strona: 2


kolumna: a
Kápi. 2.
Pierwſze księgi Moizeſzowe. Liſt. 2
werset: 1
D
Okończone tedy ſą Niebo
1:
y Ziemiá/ y wſzytko ich o
2:
chędoſtwo.

werset: 2A Abowiem dokończył
3:
był Bog dniá ſiodmego ſpráwy ſwey
4:
ktorą vczynił/ B y odpoczynął x dniá
5:
ſiodmego od káżdey ſwey ſpráwy
6:
ktorą ſpráwował.
A Skąd znáć iż Bog nie záraz iednego czáſu vczynił ſwiátá/ ále go dokończył w ſzesći dnioch/ áby w ſpráwách ſwoich vfolgował rozumowi náſzemu. A thym ſpoſobem áby nas przywiodł ku ſtátecznemu o nich rozmyſlániu/ ábychmy ich ſobie lekce niepokłádáli. B Od wſzelkiey ſpráwy przeſtał: ábowiem iuż żadnych rzeczy nowych nieſthworzył/ á wſzákoſz od począthku záwżdy ie ſpráwuie/ gdyż okrąg ſwiátá opátrznośćią ſwą zátrzymawa y rządźi x 2. Moi. 20. v. 11. y 31. v. 17. 5. Moi. 6. v. 14. K Zyd. 4. v. 4

werset: 3 C Y błogoſłáwił Bog dniowi ſio
7:
dmemu á poſwięcił go/ iż weń prze-
8:
ſtał od káżdey ſwey ſpráwy/ kthorą
9:
był ſtworzył áby ták była.
C Błogoſláwieńſtwo to/ nic inego nieieſt iedno chwálebne nieiákie poſwięcenie/ ktorym BOG oſobliwie wſzytki ludzkie onego dniá ſpráwy ſobie zoſtáwuie ku wyſlawieniu y obchodzeniu ſpraw ſwoich. A dla tegoz ij od inich odłącżył á poſwięćił.

werset: 4Thákoweć oto ſą pocżątki niebá
10:
y źiemie gdy były ſtworzone/ dniá o
11:
nego w ktory Pan Bog vcżynił nie
12:
bo y ziemię.

werset: 5Y wſzyſtkę látorośł polną przed
13:
tym niż byłá ná źiemi/ y káżde źiele
14:
polne pierwey niż wzeſzło: Abo-
15:
wiem Pan D Bog ieſzcże był nieſpu
16:
ſzczał dzdzá ná ziemię/ áni był cżło-
17:
wiek ku ſpráwowániu źiemie.
D Abychmy wiedźieli iż deſzcz y ſuſza ieſt wręku Bożych/ á gdy ſię iemu zda thedy gi ſpuſzcza.

werset: 6Ale mgłá wychodźiłá z źiemie/
18:
ktora pokrapiáłá wſzyſtek wierzch
19:
źiemie.

werset: 7Tedy pan Bog ſtworzył był cżło
20:
wieká z prochu ziemie/ E á nátchnął
21:
w oblicże iego tchnienie żywotá/ x
22:
ſtał ſię tedy cżłowiek duſzą żywiącą
E To ieſt dał Bog śiłę y czerſthwość błothu onemu ktore wykſztałtował áby było duſzą żywiącą/ to ieſt áby w ćiele żyło. x j. Cor. 15. v. 45.

werset: 8Theż ieſzcze ſádźił Pan Bog ſad
23:
w Eden ná F wſchod słońcá/ y tám
24:
poſtháwił cżłowieká kthorego był
25:
ſtworzył.
F Była kráiná známienitha á ze wſzech narodzáynieyſza ku wſchodowi Słońcá y ku Mezopotmáiey od żydowſkiey źiemie.

werset: 9A nád tho Pan Bog wywiodł
26:
był z źiemie wſzelkie drzewo wdzię-
27:
czne ná weyzrzeniu/ y ſmáczne ku
28:
iedzeniu: Też G y drzewo żywotá w
29:
poſrzodku ſádu/ tákże y drzewo H
30:
wiádomosći dobrego y złego.
G Acz drzewo ono nie było ożywiáiące/ ále było znákiem y pámiątką cżłowiekowi/ kthorem był vpominan/ iż od Páná Bogá żywot y wſzyſtki dobrá wziął. H Tu ná tym mieyſcu wiádomość rozumie ſię miáſto doświádczenia. Y było tho drzewo dla tego od Páná Bogá ſpráwione/ áby náuczyło człowieká zádzierżáwáć ſię w zámierzeniu woley Bożey. A iżby rozumu á pożądliwośći ſwey nieobácznie wſzędy ná ſzrot nie wypuſzczał.

werset: 10I I płynęłá rzeká z Eden dla od-
31:
wilżánia ſádu/ á z támtąd dźieliłá
32:
ſię ná cztery odnogi.
I Rzeká thá ná czterzy odnogi rozdźieloná byłá. Euphrátes y Tigris z połu ſię ſchodzą/ ktore máluczko nád tym mieyſcem gdźie ſię sćiekáią/ z oſobná ſwe rzeczyſká y początek máią/ ktore ſą iáko dwie odnodze/ á potym ſię záſię ná drugie dwie dźielą/ pierwey niż w Perſkie morze wpádáią.

werset: 11Z kthorych iednę zową Phiſon/
33:
tá obtacza wſzytkę ziemię K Heuilá
34:
gdźie ſię rodźi złoto.
K Thá źiemiá od wſchodu słońcá bieży ku Perſyey/ y záſię ſye ćiągnie ku zachodowi aż do puſzczei Sur podle Egiptu/ á thámći ieſt Arábia/ od niektorych názwaná Etiopią ktorą theż ináczey zowią Chus.

werset: 12A złoto oney źiemie ieſt wyborne
35:
Támże też znáyduią L Bdellion y
36:
kámień Onyx.
L Kámień drogi. Iozefus go zowie Sárdonikiem/ á niektorzy perłą.

werset: 13Przezwiſko drugiey rzeki ieſt Gi
37:
hon: tá obtacza wſzytkę ziemię E-
kolumna: b
tiopską.

werset: 14Przezwiſko też rzeki trzeciey ieſt
1:
Hidekel/ tá płynie ná wſchod ſłońcá
2:
ku Aſsyryey. A czwarta rzeká ieſt
3:
Euphrátes.

werset: 15Pan Bog tedy wziął człowieká
4:
á poſádźił go w ſádu Eden/ aby ij
5:
ſpráwował/ y doglądał go.

werset: 16Tedy pan Bog M roſkazał czło-
6:
wiekowi mowiąc/ Z káżdego drze-
7:
wá ſádu tego pożywáć będźieſz.
M Aby pámiętał człowiek iż má Páná ktoremu poſluſznem być miáł.

werset: 17Ale z drzewá wiádomoſći dobre
8:
go y złego iesć niebędźieſz/ Abowie
9:
iáko ſkoro będźieſz iadł z niego ſmier-
10:
ćią N vmrzeſz.
N Tá śmierć ieſt rozłączenie z BOgiem człowieká/ kthory ieſt żywote y nawyżſze dobro.

werset: 18A rzekł też był Pan Bog/ Nie do
11:
brze O być człowiekowi ſámemu/ P v
12:
czynię iemu podpomożenie przy-
13:
ſtoyne iemu.
O Od tego zakonu poſpolitego żaden nie ieſt wyięt/ iedno ten ktorego ſam Bog wyimie. P Małżeńſthwo ieſt napożitecznieiſze podpomożenie cżłowiekowi przez wſzytek czás żywotá iego. A ieſli ſię komu zda ćięſkie á przykre/ Niechay wie iż to ſthąd rośćie/ iż on porządek przyrodzony od bogá poſtánowiony odmieniony ieſt.

werset: 19Tákże Pan Bog gdy iuż ſtwo-
14:
rzył z źiemie wſzytki zwierzętá pol
15:
ne/ y wſzyſtki ptaki powietrzne/ Q
16:
przywiodł ie do Adámá/ áby ogłą-
17:
dał iákoby ie przezwać miał/ A káż
18:
dą rzecz ktora iedno miáłá duſzę ży
19:
wą iáko názwał Adam thák było i-
20:
mię iey.
Q Bog dał myſl y chuć zwierzętom áby ſię okazáły być posłuſznemi y poddánemi cżłowiekowi/ á iżby ſię przed nim ſtáwiły/ iżby ták rozeznáne y właſnemi imiony wedle ich przyrodżenia od niego názwane były.

werset: 20Tedy Adam dał imioná wſzyſt-
21:
kim bydlętom/ y ptakom powietrz-
22:
nym/ y wſzem zwierzętom polnem/
23:
Ale Adámowi nie było ználeźione
24:
podpomożenie ktoreby przi nim być
25:
miáło.

werset: 21Potym Pan Bog puśćił twár-
26:
dy ſen ná Adámá/ á gdy záſnął/ w-
27:
źiął iedno żebro z niego/ y nápełnił
28:
ćiáłem mieyſce ono.

werset: 22Támże Pan Bog R z żebrá ktore
29:
wźiął z Adámá ſpráwił niewiáſtę
30:
y przywiodł S ią ku Adámowi.
R Chćiał Bog męſzczyzná y niewiáſthá żeby byli z iednego począthku iżby w národźie ludzſkiem tym ſwiętſze y mocnieyſze było złączenie. S Adam wedle ſwey pożądliwosći niepoymował ſobie żony/ ále ią wziął od Bogá/ gdźie obáczyć mamy ſwiątobliwoſc małżeńſtwá ktorego powodem ieſt ſam Pan Bog.

werset: 23Tedy rzekł Adam/ T " Toć teraz
31:
ieſt kość z kośći moich/ y ćiáło z ćiá-
32:
łá moiego/ á dla thegoż oná będzie
33:
názwana V mężátką/ bo ieſt z mężá
34:
wźiętá.
T Bog obiáwił mężowi ſtworzenie żony iego/ áby go tym vpomionął iáko ieſt ze wſzech namocnieyſe ono miedźy nimi złączenie. " j. Cor. 11. v. e. V Słowo żydowſkie. Zonę mężowę známionuie.

werset: 24x A przetoż X opuśći człowiek oy
35:
cá ſwego y mátkę ſwą/ á przyłączy
36:
ſię ku żonie ſwey/ thák iż będą iedno
37:
ćiáło.
x Mát. 19. v. 5. Mar. 10. v. 7. 1. Cor. 6. v. 16. Eph. 5. v. 31. X Ten obowiązek ieſt twárdſzy y mocnieyſzy nád wſzytki ine/ tákże y nád wſzelłą (!) krewnóść y powinowátą bliſkość.

werset: 25Y byli oboie nágich: to ieſt Adam

strona: 2v

GENESIS. Adam.

kolumna: c
y żoná iego Y á nic ſię tego niewſty-
1:
dáli.
Y Abowiem wſzyſthko v nich zá rzecz poććiwą było poki grzechem oſzpeceni nie byli.

rozdział: 3
Kápitułá 3.1. y 4. Niewiáſtá námowioná od wężá. 6.
2:
przywiodłá człowieká ku zgrzeſzeniu. 14. y.
3:
16. Przyſzłá pomſtá ná wſzytkich trzech. 15.
4:
Odkupićiel ieſt obieczan. 21. Adam przyo
5:
bleczon w odzienie. 22. y wygnan z Rá-
6:
iu.
werset: 1A x
B
ył tedy wąż chytr
7:
ſzy nád ine wſzytki zwie
8:
rzętá polne/ ktore był pan
9:
Bog ſpráwił: B Ten rzekł
10:
do niewiáſty/ Y tákże wam Bog
11:
rzekł/ Nie będziećie ieść z káżdego
12:
drzewá ſádu tego?
Kápitu. 3. A Nád ine wſzytki zwierzęthá dowćipnieyſzy y domyslneyſzy/ w ktorym zwierzęćiu wſzytki dáry od Bogá nádáne Czárth wywroćił/ áby ich ku zdrádzeniu niewiáſty źle vżywał. x Mądro 2. v. 25. B Bog dopuſzcza Cżárthowi iż w vſtách niemego zwierzęćiá głos vczynił/ á iż częſto źwierzętá nieme mowiły/ y Pogáńſkie hiſtorie o tym ſwiádczyć mogą.

werset: 2Odpowiedźiáłá tedy niewiáſtá
13:
Wężowi/ My pożywamy owocu
14:
drzewá káżdego w ſádu tym.

werset: 3Ale z owocu drzewá tego/ kto-
15:
re ieſt w pośród Sádu/ thák po-
16:
wiedźiał Bog/ Nie iedzćie z niego/
17:
áni ſię go dotykayćie/ byśćie ſnadź
18:
niepomárli.

werset: 4Tedy rzekł wąż niewieśćie/ Za-
19:
dnym ſpoſobem niepomrzećie.

werset: 5Aleć Bog wie/ iż iák ſkoro z nie-
20:
go ieść będźiećie/ othworzą ſię oczy
21:
wáſze/ á będziećie iáko Bogowie
22:
znáiąc dobre y złe.

werset: 6Widząc tedy niewiáſtá iż drze-
23:
wo wyborne było ku iedzeniu/ á iż
24:
było wdzięczne ná weyzreniu/ á
25:
drzewo pożądliwe dla nábyćia v-
26:
mieiętnośći/ wźięłá z owocu iego
27:
y iádłá/ á potym też dáłá y mężowi
28:
ſwemu ktory z nią był/ C á on theż
29:
iadł.
C Niethylko dla tego áby ſię był żenie vpodobał/ ále też y pychą wzruſzony/ á to ná namowę niewiáſty.

werset: 7D Zátym ſię oczy obiemá otworzy-
30:
ły/ y poználi E że byli nágiemi/ y ſplet
31:
li liśćie Figowe/ á poczynili ſobie
32:
ſzorce.
D POcżęli winę ſwą vznáwáć y ſromáć ſię ſiebie. E Przedtym byli przyobleczeni niewinnośćią y ſpráwiedliwoſćią z ktorey iuż ſą złupieni.

werset: 8Potym wnet vſłyſzeli głos Pá-
33:
ná Bogá kthory chodził po ſádu F z
34:
wiátrem dniowem: Tedy Adam y
35:
żoná iego ſkryli ſię od oblicza Páná
36:
Bogá miedzy drzewinę ſádu
F Ten wiátr był znák Oblicznośći Bożey/ ktory im był dan áby im byli bárzo ćięſzko przeſtráſzeni.

werset: 9Y záwołał Pan Bog ná Adá-
37:
má/ á rzekł k niemu/ Y gdźieżeż?

werset: 10Kthory odpowiedział/ Słyſza-
38:
łem głos twoy w ſádzie/ y zlękłem
39:
ſię/ ábowiemem ieſt nágim/ á tákżem
40:
ſię ſkrył.

werset: 11Ktoremu powtore rzekł/ Y ktoż
41:
ći tho pokazał iżeś ieſt nágim? Za
kolumna: d
żeś nie iadł z drzewá/ ktoregom zá-
1:
każał tobie ábyś z niego nie iadł?

werset: 12Tedy Adam rzekł/ G Niwiáſtá
2:
ktorąś mi dał/ áby byłá ze mną/ oná
3:
mi podáłá z tego drzewá/ y iadłem.
G Nietylko ſię zá wyſtępek ſwoj nie upokorzył/ ále owſzem przećiw Bogu zuchwále ſię ſtáwił kłádąc nań winę wyſthępku ſwego.

werset: 13Zátym pan Bog rzekł do niewiá
4:
ſty/ Przecześ to vczyniłá? Tedy nie
5:
wiáſtá rzekłá/ wąż on mię zwiodł/
6:
y przeteżem iádłá.

werset: 14Rzekł tedy Pan Bog do wężá/ H
7:
Iżeś to vczynił/ I przeklętym zoſtá
8:
nieſz nád wſzytki źwierzętá/ y nád
9:
wſzytki beſtije polne/ Płáźić ſię bę-
10:
dźieſz ná pierſiách twoich/ á proch
11:
żrzeć będzieſz po wſzytki dni żywo
12:
tá twego.
H Tu iuż nie pyta wężá nád ktorym miłośćiw być niechce. Abowiem onych drugich dla tego pytał/ áby ie do ſiebie przez pokáiánie przywiodł. I Tho przeklectwo ieſt ná zwierzchownego y ná wewnętrznego wężá to ieſt ná Cżártá/ y ná naczynie iego.

werset: 15Położę też nieprzyiáźni miedzy
13:
tobą/ y między niewiáſtą/ K między
14:
naſieniem thwym y naſieniem iey:
15:
Tho L potrze głowę twą/ á ty po-
16:
trzeſz piętę iego.
K Dwoie tu náſienie wſpomina/ iedno wężowe/ co piſmá iáſzczorczim naſieniem názywáią/ á drugie naſienie niewieśćie/ to ieſt Kryſtuſá y członki iego. Miedzy ktoremi ieſth wielkie nieprzyiaćielſtwo/ Ale niewieſcie zwyćięży/ á potrze głowę wężowi. L Głowá wężowá ieſt moc grzechu y śmierći. A piętá ktora ieſt naniſza mdłosć znáczy ćiáłá/ y wſzytko to co w nas ieſzcze nie ieſt odnowiono.

werset: 16M Potym też rzekł do niewiáſty.
17:
Rozmnożę obfićie boleśći thwoie y
18:
poczęćie thwe/ Będzieſz rodźić w
19:
boleśći dźiatki/ á wola twa poddá-
20:
na będzie mężowi twemu/ x y on
21:
nád tobą pánowáć będzie.
M Tu Pan miłoſierdzie ſwe oznáymuie/ á ćieſzy Adámá z żoną obietnicą plemieniá przyſzłego. A karánie ktore zá grzech ná duſzę przydź miáło ná ćiáło wnoſi/ áby duſzá z wiáry żyłá/ máiąc niewątpliwą nádzieię odpuſzczenia. x j. Cor. 14. v. 34.

werset: 17Támże rzekł do Adámá/ Iżeś był
22:
posłuſznym głoſowi żony twoiey/
23:
á iadłeś z drzewá o ktorememći zá-
24:
każał mowiąc/ Nie będzieſz iadł z
25:
niego/ N Ziemiá dla ćiebie przekłętá
26:
będźie/ W pracy pożywáć O z niey
27:
będzieſz/ po wſzyſtki dni żywothá
28:
twego.
N Iáko vrodzay ieſt błogoſłáwieńſtwo/ ták też záſię nieurodzay przeklęctwo. O To ieſt/ z owocu iey.

werset: 18A oná thobie rodźić będźie ćier-
29:
nia y oſty/ y będzieſz pożywał źiela
30:
polnego.

werset: 19W poćie oblicza twoiego będzieſz
31:
pożywał chlebá/ áż ſię obroćiſz w źie
32:
mię/ z kthorey ieſteś wźięt/ Abo-
33:
wiemeś thy ieſt proch/ y wproch ſię
34:
obroćiſz.

werset: 20Y wezwał Adam żonę ſwą E-
35:
wą/ iż oná mátką wſzech żywią
36:
cych.

werset: 21Potym vczynił Pan Bog Adá-
37:
mowi y żenie iego P odźienie ſkorzá
38:
ne/ y oblokł ie.
P Skory źwierząt martwych thy ich vpomináły/ o ich ſtanie/ y ſkromnośći ktorey w odźieniu vżywáć mieli.

werset: 22Tedy rzekł Pan Bog. Q Oto A
39:
dam ſtał ſię iáko ieden z nas/ wie-
40:
dząc dobre y złe: A teraz ſnadź śćią
41:
gnie rękę ſwą/ á weźmie z drzewá
42:
żywotá/ á będzie iadł/ y żył ná wie
43:
ki.
Q Ieſt wymietowánie ná oczy Adámowi iákoby rzekł Ten teraz niechay będźie w ſmrodliwe ſkory przyodzia ku zákryćiu oſzpeczenia ſwego/ w ktorym nie dawno przedtym Boſkie wyobráżenie obiáśnione było.

werset: 23A przetoż wypędził go pan Bog

strona: 3

Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 3.

kolumna: a
precz z Sádu Eden ku ſpráwowá
1:
niu źiemie z ktorey był wźięt.

werset: 24A thák wypędźiwſzy człowieká/
2:
poſtáwił Cherubiny ku wſchodo-
3:
wi Sádu Eden/ y miecz płomie-
4:
niſty á błyſzczący ſię ze wſząd ku
5:
ſtrzeżeniu drogi do drzewá żywo-
6:
tá.
Kápitu. 4.

rozdział: 4
Kápitułá 41. NArodzenie Kainá y Abelá. 5. Ká
7:
in z zazdrośći. 8. zábił Abelá. 9. Przekłec
8:
two. 13. y rospácz przyſzłá nań. 17. Potom
9:
ſtwo iego. 26. Záczęćie prawdźiwey chwa
10:
ły Bożey.
werset: 1
P
Otym Adam po-
11:
znał Ewę żonę ſwoię/
12:
ktora A pocżęłá y poro-
13:
dźiłá Kainá/ tedy rzekłá
14:
Otrzymáłám mężá od Páná.
A Przyrodzenie cżłowiecże/ vſtáwá małżeństwá/ y blogoſláwieńſtwo boże nie ſą przez grzech odięte/ iedno tylko odmienione iż nie tákiemi ſą iákiemi być miáły.

werset: 2Y porodźiłá záſię Abelá bratá
15:
iego. A był Abel páſterzem owiec/
16:
á Kain był oraczem.

werset: 3Przydáło ſiępotym po niektorym
17:
czáſie/ B iż Kain czynił ofiárę Pánu
18:
z owocow źiemie.
B Ztąd ſię okázuie iż ſynowie od oycá chwały prawdziwey bożey byli náuczeni.

werset: 4Tákże y Abel ſpráwował ofiáry z
19:
pierworodnych owczárń ſwoich/ y
20:
z tłuſtośći ich. C x A weyzrał Pan
21:
ná Abelá y ná ofiárę iego.
C Nie ináczey ſię ofiáry Bogu podobáły/ iedno gdy oni co ie czynili ná ſámey ſię Ceremoniey niezáwieſzáli ále coś głębſzego y táiemnieyſzego ſobie ztąd poimowáli. A to vfáiąc boſkiey dobroći ktora w ie go obietnicách záwiſnęłá. x K Zyd. 11. v. 4.

werset: 5D Ale nie weyzrał ná Kainá/ áni
22:
ná ofiárę iego. Zkąd ſię Kain bárzo
23:
rozgniewał/ E y záfráſował ſię ná
24:
twarzy ſwoiey.
D Tho ſlowo weyzreć/ rozumie ſię życżyć. Bo iż Kain był cżłowiek pokrythy/ tylko zwierzchownie Bogu ofiárę cżynił/ á nie we wnętrzenie w duchu kędy ieſth chwałá prawdźiwa. A dla tegoż ſię też niepodobał Bogu. E Bacząc Boſką łáſkę przećiw brátu ſwemu.

werset: 6Tedy rzekł Pan Kainowi/ Prze
25:
cześ ſie zápalił gniewem? á przecześ
26:
z fráſowáney twarzy?

werset: 7Ieſli będzieſz dobrze czynić/ F izá
27:
li nie będzieſz wywyżſzon? Ale ieſli
28:
źle czynić będzieſz/ G tedy grzech tuż
29:
zá drzwiámi leży/ H y wola iego pod
30:
dána tobie będzie/ á będzieſz miał
31:
zwierzchnośc nád nim.
F Izali ná thákoweſz doſtoieńſtwo z bráthem twym wywyżſzon nie będzieſz/ ieſlibyś ſluſznie ofiárę ſpráwował. Albo/ Izali podniowſzy głowę ſwą chodzić nie będzieſz? G Grzech twoy budźić ćię będźie/ Sumnienie twe trapić ćię będźie. Ten obyczaj mowienia od tych ieſt wźięt/ ktorzy v drzwi legáią/ á z pokoiem długo leżeć nie mogą dla onych ktorzy támtędy cżęſto y tám y ſám chodzą. Tákże káżdy złośnik iákoby v drzwi leżał/ Bo nie długi pokoy iego/ przed złośćiámi ktore oćiążáią ſumnienie iego. H Mowi tu o Abelu ktorego Kain wedle práwá pierworodztwá zácnośćią vprzedzał. A ták wymiátuie mu Pan ná ocży onę przednieyſzość iego/ przekłádáiąc mu niewdzięczność zá to.

werset: 8Y miał Kain rozmowę z brátem
32:
ſwym/ á gdy byli ná polu/ obru-
33:
ſzył ſię Kain ná Abelá brátá ſwego/
34:
x y zábił go.
x Mądr. 10. v. 3. Matt. 23. 35. 1. Ian. 3. v. 12. Iudi. 11.

werset: 9Rzekł tedy pan do Kainá/ Gdźie
35:
ieſt Abel brát twoy? Ktory odpowie
36:
dźiał/ niewiem/ Izalim ia ſtrażem
37:
ieſt brátá ſwego?


kolumna: b
werset: 10A potym rzekł/ Cożeś wżdy to
1:
vczynił? Głos krwie brátá twoie-
2:
go I woła ku mnie z źiemie.
I Krzywdy ktore ſię wiernym dzieią ſámy przychodzą przed obliczność Bożą/ żądáiąc pomſty.

werset: 11Teraz tedy K przeklętym będzieſz
3:
z ſtrony źiemie/ ktora L otworzyłá
4:
vſtá ſwe ku przyięćiu krwie brátá
5:
twego z ręki twey.
K Tho przeklęctwo ſámego Kainá perſony ſię dotyka. Ale przeklęctwo Adámowe ná źiemię ieſt przenieśione. L Zárzuca przed oczy Kainowi iż źiemiá więtſzą w ſobie ludzkość niż on okazáłá A to iż krew brátá iego w ſię przyięłá/ ktorą on rozlał.

werset: 12Ty gdy będzieſz orał źiemię/ tedy
6:
oná tobie záwſćiągnie mocy ſwey/
7:
A ty też ſam M będzieſz thułakiem y
8:
biegunem ná ziemi.
M Nigdy ſpokoyny/ a beſpieczny nie będzieſz na źiemi/ gdzie ſię kolwiek obrociſz wiecznym ná vmyſle ſtráchem ſtrapion będźieſz.

werset: 13Tedy Kain rzekł do páná/ Złość
9:
moiá więczſza ieſt niżby mi ią odpu
10:
śćić miano.

werset: 14Otoś mię dziś wygnał z źiemie
11:
tey/ y zkryię ſię od oblicza twego/ bę
12:
dę tułakiem y biegunem ná ziemi/ á
13:
prziydźie ktemu N iż ktho mię znay-
14:
dźie zábije mię.
N Koniecznie ſię przyznawa iż ieſt poddan mieczowi wſzyſthkich/ gdyż baczy ze wypadł z ſtrażey Boga ſamego.

werset: 15Rzekł tedy Pan kniemu/ Záiſte
15:
kto zábije Kainá/ O śiedmioráką o-
16:
dnieſie pomſtę. P Y włożył Pan pią
17:
tno ná Kainá/ iż ktoby go kolwiek
18:
znáłaſł/ áby go nie zábijał.
O To ieſt bárzo ćięſzką/ A nie mowi thego pan w ten ſpoſob/ áby iáką łáſką był ruſzon nád morderzem bráckiem/ ále dla tego áby wſzytki odſtráſzył od zábijánia.P Aby ſię okazał ſtraſzliwy ſąd Boży przećiw mężoboycam. Ale iáki to znák był/ o tym nikt wiedźieć nie może. Gdyż zaiſte coś znacznego być muśiáło/ iż ktoby nań weyzrał/ áby od chćiwośći zaſkodzenia iemu y od ſmiáłoſci tákowey był odwiedzion.

werset: 16Tedy odſzedł Kain od obliczno-
19:
śći Páńſkiey/ y mięſzkał w źiemi
20:
Nod/ ku wſchodu ſłońcá od ſádu
21:
Eden.

werset: 17Potym Kain poznał żonę ſwą/
22:
ktora poczęłá y porodźiłá Enochá.
23:
Q Y budował miáſto ktore názwał
24:
Enoch/ od imieniá ſyná ſwego.
Q Będąc vſtáwicznie w domu ſwym niebeſpieczne nowy obyczay wymyſlił ku obronienu zdrowia.

werset: 18Pothym Enochowi vrodźił ſię
25:
Irád/ á z Irádá národził ſię Máwi
26:
áel/ á z Máwiáelá Mátuſael/ á z
27:
Mátuſáelá Lámech.

werset: 19R Ten Lámech poiął ſobie dwie
28:
żenie/ z kthorych iednę zwano A-
29:
dá/ á druga Sellá.
R Właſna vſtáwá ſtanu małżeńſkiego tá ieſt/ áby dwá w iednym ćiele byli/ kthory zakon w narodzye Kainowym przez Lámechá ieſt zgwałcony.

werset: 20Adá tedy porodźiłá Iabálá/ S kto
30:
ry był Oycem mieſzkáiących w na-
31:
mioćiech y páſterzow.
S Pierwſzy wynaleścá namiotow y páſterſtwá.

werset: 21A imię brátá iego było Iubál/ kto
32:
ry był oycem tych co gráią ná Ar-
33:
fách y ná Orgániech.

werset: 22Sellá też porodźiłá Tubálkainá
34:
kowalá wſzytkiego naczynia mie-
35:
dźiánego y żeláznego. Ten Tubál-
36:
káin miał ſioſtrę imieniem Noe-
37:
mę.

werset: 23Tedy rzekł Lámech żonam ſwym
38:
Adźie y Selli. T Zony Lámechowe

strona: 3v

GENESIS. Adam.

kolumna: c
ſłuchayćie głoſu mego/ ſłuchayćie
1:
ſłow moich/ Abowiem V zábiłbych
2:
ia mężá choćbych ſam podiął ránę/
3:
y młodzieńcá też choćbych rázu X śi-
4:
nego nieuſzedł.

strona: 3


kolumna: b
T Lámech pełny hárdości y okrućieńſtwá/ chwali ſię przed żonámi z ſwey mocy. V To dwoie znáczy iednę rzecz/ ále tu ieſt powtarzánie według zwyczáiu żydowſkiego. Ale właſne wyrozumienie tego/ to ieſt/ żaden nie ieſt ták mocny y ták kwitnący w młodośći/ coby ſię przedemną oſtáć mogł. A ktoregobych łácno nie zábił/ Ktorych


strona: 3v


kolumna: c
słow przyczyná ztąd byłá vrosłá/ iż żony iego były ſmętne obawáiąc ſię áby nań co złego nie przypádło/ zá onę iego pychę y okrućieńſtwo/ prze ktore v wſzech ludźi w nienawiśći był. X Iákoby rzekł/ ieſli ſię kto będźie śmiał ná mię tárgnąć áby mię obráźił álbo ránił/ ſam theż żadną miárą nieuydzie.

werset: 24A ták zá Kainá będźie ſiedmio-
1:
ráka pomſtá/ Y ále zá Lámechá śie-
2:
dḿdźieſiąt y ſiedḿ kroć pomſtá ſię
3:
ſtánie.
Y Słowá Boże hárdośćią ſwą wywrácza/ áby miał ſwobodę więthſzą ku złośći.

werset: 25Tedy ieſzcze Adam poznał żonę
4:
ſwą/ kthora porodźiłá ſyná/ y dáłá
5:
mu imię Seth/ mowiąc. Dał mi
6:
Bog ine potomſtwo miáſto Abelá/
7:
ktorego zábił Kain

werset: 26Setowi też vrodźił ſię ſyn/ ktore
8:
mu dał imię Enos. Ná ten czás po
9:
częto Z wzywáć imieniá páńſkiego.
Z Słowo to wzywánia wſzyſtkę w ſobie prawdziwą chwałę Bożą zámika. Bo choćiaſz przed tym chwalono Bogá/ ále złośći táką były moc wźięły/ iż theż iuż prawdziwa chwałá Boża byłá vpádłá/ á żaden znák kośćiołá nie zoſtał ktory záſię zá czáſów Enoſá był nápráwion.

rozdział: 5
Kápitułá 5.1. ROdzay. 3. wiek y śmierć Adámo
10:
wá. 6. Y potomſtwá iego. 20. aż do Noego.
11:
32. Y ſynow iego. 22. y 24. Enoch człowiek
12:
Boży przenieſion ieſt.
werset: 1
T
Enći ieſt poczet na
13:
rodow Adámowych od
14:
onego czáſu/ w kthory
15:
Bog człowieká ſthwo-
16:
rzył y ſpráwił go x ná podobieńſtwo
17:
ſwoie.
Káp. 5. x Wyżſzey. 1. v. 26. y 27. Niżey. 9. v. 6. Mądr: 2. v. 23. Ekkle. 17. v. 1.

werset: 2Ták mężczyznę iáko y niewiáſtę
18:
ſtworzył ie/ y błogoſłáwił ie/ á we-
19:
zwał imię ich człowiek w dźień ſt-
20:
worzenia ich.

werset: 3Był tedy żyw Adam ſto y trzy-
21:
dźieśći lat/ y vrodźił mu ſię ſyn ná
22:
podobieńſtwo y ná wyobráżenie ie-
23:
go/ ktoremu był dał imię Set.

werset: 4x A dni Adámowe po národze-
24:
niu Setá były A ośmſet lat/ y miał
25:
ſyny y dźiewki.
x 1. Krol. 1. v. 1. A Przyczyná długiego żyćia zá onego wieku pierwſzego/ dla tego nawięcey byłá/ áby był rozmnożon narod ludzki.

werset: 5A ták wſzytek czás kthorego żył
26:
Adam/ był dziewięć ſet y trzydźie
27:
śći lat/ a potym vmárł.

werset: 6A Set żyw był ſto y pięć lat y
28:
miał ſyná Enoſá.

werset: 7Y potym Set gdy mu ſię vrodźił
29:
Enos/ żyw był ośm ſet y śiedm lat/
30:
y miał ſyny y dźiewki.

werset: 8Wſzytek thedy czás ktorego żył
31:
Seth/ był dźiewięć ſet y dwána-
32:
śćie lat/ tákże potym vmárł.

werset: 9Enos też żyw był dziewięćdźie-
33:
ſiąt lat/ y vrodził mu ſię Kainán.

werset: 10Potym gdy ſię vrodził Enoſowi
kolumna: d
Kainán/ żyw był ośm ſet y piętna-
1:
śćie lat/ y miał ſyny y dźiewki.

werset: 11Był tedy wſzytek czás/ ktorego
2:
żył Enos dźiewięć ſet lat y pięć/ á
3:
potym vmárł.

werset: 12Káinan też żyw był ſiedḿdźieſiąt
4:
lat/ y vrodźił mu ſię ſyn Máláleel.

werset: 13A potym gdy ſię Káinánowi vro
5:
dźił Máláleel/ żyw był osm ſeth y
6:
czterdzieśći lat/ y miał ſyny y dźiew
7:
ki.

werset: 14A tákże wſzytek czás ktorego żył
8:
Kainán/ był dźiewięć ſet y dźieſięc
9:
lat/ á potym vmárł.

werset: 15A Máláleel żyw był ſześćdźieſiąt
10:
y pięć lat/ y vrodźił ſię mu ſyn Iá-
11:
red.

werset: 16Y potim gdy ſię Máláleelowi vro
12:
dźił Iared/ żył ośḿ ſet y trzydźieśći
13:
lat/ á miał ſyny y dźiewki.

werset: 17Owa wſzytek czás ktorego żył
14:
Máláleel był ośḿ ſet dźiewięćdźie-
15:
ſiąt y pięć lat/ á potym vmárł.

werset: 18Zyw też był Iared ſto ſześćdźie-
16:
ſiąt y dwie lećie/ y miał ſyná Eno
17:
chá.

werset: 19Pothym gdy ſię Iaredowi vro-
18:
dźił Enoch/ żył ośmſet lat/ y miał
19:
ſyny y dźiewki.

werset: 20Owa wſzytek czás ktorego żył
20:
Iáred/ był dźiewięć ſet ſześćdźieſiąt
21:
y dwie lećie/ a potym vmárł.

werset: 21Thákże " y Enoch żyw był ſześć-
22:
dźieſiąt y pięć lat/ y miał ſyná Má-
23:
tuſálá.
" Ekkle. 44. v. 16. K Zyd. 11. v. 5.

werset: 22A gdy mu ſię Mátuſál vrodźił B
24:
żył wedle Bogá przez trzy ſtá lat/ y
25:
miał ſyny y dźiewki.
B W tych ſię ſlowiech znáczy nieiáka oſobliwſza pobożność Enochowá miedzy inemi wſzyſtkiemi.

werset: 23A ták czás wſzytek Enochow był
26:
trzy ſtá ſześćdźieſiąt y pięć lat.

werset: 24Then Enoch chodźił w boiázni
27:
Bożey á pothym nigdy nie był wi-
28:
dźian. C Abowiem go Bog prze-
29:
niosł.
C Są tho rzeczy dworne y niepotrzebne pytháć ſię iákiem ſpoſobem y ná kthore mieyſce. Doſyć ná tym iż o rzeczy nie zwykłey á iśćie oſobliwey rozumieć będźiemy.

werset: 25A Mátuſál żyw był ſto ośḿdźie
30:
ſiąt y ſiedḿ lat/ y miał ſyná Láme-
31:
chá.

werset: 26A gdy ſię Mátuſálowi vrodźił
32:
Lámech żyw był ſiedḿſet/ ośmdźie
33:
ſiąt y dwie lećie/ y miáł ſyny y dźiew
34:
ki.

werset: 27Y tákże cżás wſzyſtek żywotá
35:
Mátuſálowego był/ dziewięć ſet
36:
ſzeſćdzieſiąt y dźiewięć lat/ á zátym
37:
vmárł.

werset: 28Lámech też ten żyw był ſto ośḿ-
38:
dzieſiąt y dwie lećie/ y národził mu
39:
ſię ſyn.



strona: 4

Noe.
Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 4.

kolumna: a
werset: 29Ktorego wezwał imieniem Noe
1:
mowiąć. D Ten nas poćieſzy w ſprá
2:
wie náſzey/ y w prácy rąk náſzych z
3:
ſtrony źiemie ktorą Pan przeklął.
D Mowi Duchem Prorockiem y z nátchnienia Bożego ktory mu był przyſzłą zacność w Noem obiáwił.

werset: 30Potym gdy ſię Lámechowi vro-
4:
dźił Noe/ żyw był pięć ſet dźiewieć-
5:
dźieſiąt y pięć lat/ y miał ſyny y dźiew-
6:
ki.

werset: 31Owa wſzyſthek czás ktorego żył
7:
Lámech/ był ſiedḿ ſet ſiedmdzieſiąt
8:
y ſiedḿ łat/ á potym vmárł.

werset: 32A gdy Noemu iuż było pięć ſet
9:
lat/ vrodźił mu ſię Sem/ Chám y
10:
Iaphet.

rozdział: 6
Kápi. 6.
Kápitułá 6.2. LVdźie práwie wſzyſthcy ſkáżeni. 3.
11:
Bog ſię rozgniewał. 7. Groźi pothopem.
12:
9. Roſkázuie Noemu ſpráwiedliwemu bu
13:
dowáć Archę. 15. Vkáżuie mu kſztałt iey ku
14:
záchowániu plemięnia ludzkiego y źwie-
15:
rzęcego.
werset: 1
Y
Stháło ſię gdy iuz
16:
ludźie poczęli ſię rozmná
17:
żáć ná ziemi/ á rozrodźili
18:
cory.

werset: 2Tedy A ſynowie Boży widząc B
19:
corki ludzkie iż były cudne/ bráli ie
20:
ſobie zá żony ktore C ſię im iedno po-
21:
dobáły.
A Sinowie ſwiętich Pátriárchow. B Ktore wyſzly z narodu Káinowego.C To ieſt w poimániu żon niczego niepátrzáli iedno ſwych pożądliwośći.

werset: 3D Rzekł tedy pan Duch moy wiecż
22:
nie ſię ſądem E nie będzie obcho-
23:
dźić z człowiekiem F gdyż ieſt ciáło.
24:
A wſzákże mu zfolguie G ſto y dwá
25:
dzieśćiá lat.
D Pan iákoby ſprácowány od vpornego zuchwálſtwá ludzkiego poſtę przyſzłą oznáymuie. E Iákoby rzekł. Doſyć było ſwarow/ iuż ich dáley ćierpieć nie mogę. F Ciało iż ſię rozumem nie rządzi/ y dla thego ſię z nym więcey ſwárzyć nie będę. G Dźiwna ieſt dobroć Boſka kthorej nic y nawiętſze złośći niezáwádzáią/ gdyż oto ſtho y dwádźieśćia lath cżáſu ludźiom pomyka ku vznániu

werset: 4Czáſu też onego byli H Obrzymi
26:
ná źiemi/ przytym też gdy ſię ſyno-
27:
wie boży z ieli z corkámi ludzkiemi/
28:
národziły im potomſtwá. A ćić ſą
29:
mocarze/ ktorzy po wſzyſtki czáſy
30:
byli ſławnemi.
H Okrutnicy/ mocarze y vćiſkacze/ wiodący niepowśćiągliwy żywot.

werset: 5Thedy pan widząc wielką złość
kolumna: b
człowieczą ná źiemi/ x á iż I wſzyſt-
1:
ko zmyſlánie ſercá iego/ nic inego nie
2:
było iedno złe po wſzyſtek czás.
x Niżey. 8. v. 21. Mátth. 15. v. 19. I Vkázuie iákie było przyrodzenie człowiece po zgrzeſzeniu.

(Marg. do rysunku) AB Długość. 300. łokiet. BC Serokość. 50 łokiet. DE Wyżſza. 30. łokiet. E Okno ná dłużą. 1. łok.. F drzwi. GFH Trzy piętrá.
werset: 6Zal mu tedy było iż vcżynił cżło-
3:
wieká ná ziemi/ K y żáłował ná ſer-
4:
cu ſwym.
K Ná Bogá nigdy nie przypáda áby czego záłowáć miał. Ale ſie thu Duch ſwięty náſzey proſtośći przypodobuie/ w tych ſlowiech znácznie wypiſuiąc w iákiey nienawiści v Bogá ieſt grzech.

werset: 7Y rzekł ták Pan. Ia do grunthu
5:
wygłádzę z ziemie cżłowieká ktore-
6:
gom ſtworzył/ od człowieká począ-
7:
wſzy áż do bydlęćiá y do gádu/ á ták
8:
że y do ptakow powietrznych/ ábo-
9:
wiem mi żal iżem ie ſtworzył.

werset: 8L Ale Noe ználaſł łáſkę v Pá-
10:
ná.
L Bog iemu był miłośćiw y łáſkaw nań.

werset: 9Tyć ſą rodzáie Noe. x Noe był
11:
mężem ſpráwiedliwym/ y doſkoná-
12:
łym cżáſu ſwego/ chodząc wedle bo
13:
iáźni Bożey.
x Ekkle. 44. v. 17

werset: 10A vrodzili ſię mu trzey ſinowie.
14:
Sem/ Chám/ y Iaphet.

werset: 11Ná ten czás ziemiá byłá ſkáżona
15:
przed Bogiem/ będąc pełną gwał-
16:
townego łupieſtwá.

werset: 12Tedy weyźrzał Bog ná źiemię á
17:
oná byłá ſkáżoná (Abowiem wſzel
18:
kie ćiáło popſowáło było drogę ſwą
19:
ná źiemi)

werset: 13Rzekł tedy Bog do Noego/ Przy-
20:
ſzedł koniec wſzelkiemu ćiáłu prze
21:
demną/ Abowiem źiemiá nápełnio
22:
ná ieſt łupieſtwá od nich/ á przetoż
23:
wytrácę ie z źiemie.

werset: 14Vczynże tedy ſobie Archę z drze-
24:
wá Iodłowego/ y pobuduy izdbice
25:
w niey/ á obley ią ſmołą zwierz-
26:
chu y wewnątrz.

werset: 15A vczyniſz ią tym kſztałtem. M
27:
Długość Archy będzie ná trzech ſet
28:
łokiet/ A ſzerokość iey ná pięćdźie-
29:
ſiąt łokiet/ A wyżſza iey ná trzech-
30:
dzieſiąt łokiet.
M Auguſtin ſwięty powieda/ iż tá Archá byłá według proporcyiey ćiałá człowieczego/ ktore leżąc ieſt dzieſięć kroć dłużſze niż wyżſze/ á ſześć kroć dłużſze niż ſzerſze.

werset: 16Vczyniſz też okno w Arſze/ á v-

strona: 4v

GENESIS. Noc.

kolumna: c
czyniſz ie ná wzwyſz ná łokćiu/ y w
1:
ſtáwiſz drzwi oney Archy z boku
2:
iey/ vczyniſz w niey trzy piętrá/ ſpo
3:
dnie/ średnie/ y wyżſze.

werset: 17A ia przywiodę potop wod ná
4:
źiemię ku wytráceniu wſzego ćiáłá
5:
w ktorym ieſt duch żywotá pod nie
6:
bem/ áto cożkolwiék ieſt ná źiemi
7:
zginie.

werset: 18Ale przymierze ſwe poſtánowię z
8:
tobą. Ty wnidźieſz do Archy/ ſyno
9:
wie twoi/ żoná twa/ y żony ſynow
10:
twoich z tobą.

werset: 19Weźmieſz też do Archy po parze
11:
z káżdego żywego ſtworzeniá/ w-
12:
ſzelkiego ćiáłá/ áby z tobą żywo zá-
13:
chowáne były/ tho ieſt/ ſamcá y ſá-
14:
micę.

werset: 20Z ptáſtwá wedle rodzáiu ich/ z
15:
bydłá wedle rodzáiu ich/ y ze wſze-
16:
go gádu źiemſkiego/ wedle rodzá-
17:
iu iego. Ty wſzytki po parze wnidą
18:
z tobą/ áby żywo zoſtały.

werset: 21Weźmieſz też s ſobą wſzech po-
19:
kármow ktore iadáią/ á zbierzeſz ie
20:
do ſiebie/ áby y tobie y im były ku po-
21:
kármowi.

werset: 22Vczynił to tedy Noe wſzytko
22:
ták iáko mu Bog roſkazał.

rozdział: 7
Kápitułá 7.1. Noe s ſwoimi y z inemi źwierzęthy
23:
wchodzą do Archy. 10. Potop okrył wſzyt-
24:
kę źiemię/ y poborzył wſzythko co ná niey
25:
było.
werset: 1
R
Zekł tedy Pan do
26:
Noego/ x wnidź thy y ze
27:
wſzitkim domem twym
28:
do Archy/ Abowiemem
29:
ćię widźiał ſpráwiedliwym przed
30:
ſobą A czáſu tego.
x 2. Piotr. 2. V. 5. Kapitu. 7. A W zydowſkim ieſt. W tym pokoleniu/ to ieſt/ miedzy ludźmi tego wieku.

werset: 2Ty też z ſobą weźmieſz po śiedmi
31:
par wſzech źwierząt czyſtych/ ſám-
32:
cá y ſámicę. B Ale z źwierząt nieczy-
33:
ſtych po dwu par ſámcow y ſámic.
B Ty ſą źwierzętá czyſte/ ktore zakon opowieda czyſtymi być.

werset: 3Thákże y ptakow powietrznych
34:
po śiedmi par ſámcow y ſámic/ á-
35:
by płod ich żywo był záchowan ná
36:
wſzytkiey źiemi.

werset: 4Abowiem po śiedmi dnioch pu-
37:
ſzczę deſzcz ná źiemię/ przez czter-
38:
dźieśći dni y przez czterdźieśći no-
39:
cy/ y wygłádzę z źiemie wſzythko
40:
ſtworzenie żywiące/ ktoremkolwiek
41:
ia vczynił.

werset: 5x Vczynił tedy wſzytko to Noe
kolumna: d
co mu był Pan roſkazał.
x Mátt. 24. V. 37. Luk. 17. v. 26. I. Piotr. 3. v. 20.

werset: 6A był Noe w ſzeſći ſet lat gdy przi
1:
zedł potop ná źiemię.

werset: 7Y wſzedł Noe z ſynmi ſwymi/
2:
z żoną ſwą/ y z żonámi ſynow ſwo
3:
ich do Archy dla wod potopu.

werset: 8Z źwierząt czyſtych y nieczyſtych
4:
z ptakow/ y ze wſzech rzeczy płazá-
5:
iących ſię po źiemi.

werset: 9C Po parze weſzło w Archę do
6:
Noego/ to ieſt/ ſámiec z ſámicą:
7:
ták iáko mu był Bog roſkazał.
C Ty wſzythki źwierzętá dáły ſię dobrowolnie Noemu/ iáko były dáne Adámowi gdy ie przezywał właſnemi imiony. Wiżſzey. 2. v. 19.

werset: 10Y przydáło ſię dniá śiodmego/ iż
8:
wody potopu zálały źiemię.

werset: 11Roku ſześćſetnego wieku No-
9:
ego D Mieſiącá wtorego/ á dniá śio
10:
dmegonaſtego tegoż mieſiącá/ W
11:
tenże dzień E wſzytki źrzodłá F prze-
12:
páśći wielkich porwáły ſię/ y okná
13:
niebieſkie otworzone ſą.
D Kwietniá pátrz w kſięgách wyśćia. 12. E Kres wodam zámiorzony y przerwan był y odięt. F Nád podobieńſtwo wielkość vpádlá wod.

werset: 12Y vpadł deſzcz ná źiemię przez
14:
czterdźieſći dni y czterdźieſći nocy.

werset: 13Onogoſz dniá wſzedł Noe z ſyn-
15:
mi ſwymi/ z Sem/ Chám/ y Iá-
16:
phet/ z żoną ſwą/ y z trzemi żoná-
17:
mi ſynow ſwych do Archy.

werset: 14Oni y wſzytkie źwierzętá wedle
18:
rodzáiow ſwych/ y wſzelkie bydlę
19:
wedle rodzáiu ſwego/ y wſzelki
20:
gad płázáiący ſię po źiemi wedle ro
21:
dzáiu ſwego/ tákże wſzytcy ptacy
22:
wedle rodzáiu ſwego/ y káżda rzecz
23:
ſkrzydláſta.

werset: 15Owa po parze wſzech żywiących
24:
rzeczy weſzlo w Archę do Noego.

werset: 16A ſámiec y ſámicá zkáżdego ćiá-
25:
łá weſzli tám/ iáko iemu Bog ro-
26:
ſkazał. A Pan zámknąl drzwi o
27:
nim.

werset: 17Tedy był potop przez czterdźie-
28:
śći dni ná źiemi/ á wezbráły wody
29:
y podnioſły Archę/ ták iż byłá pod-
30:
nieſioná od źiemie.

werset: 18Y wzięły moc wody/ á wezbrá-
31:
ły bárzo ná źiemi/ ták iż Archá pły-
32:
wáłá po wodách.

werset: 19Tedy wody gwałtownie ſię zmo
33:
cniły nád źiemią/ y okryły co nawyż
34:
ſze gory pod wſzytkiem niebem.

werset: 20A ná piętnaśćie łokći ná gorę we
35:
zbráły wody/ ták iż były okryte go-
36:
ry.

werset: 21" Zginęło tedy wſzelkie ćiáło ru-
37:
cháiące ſię ná źiemi/ ták ptacy iáko
38:
bydlętá/ ták źwierzętá iáko y gad w
39:
ſzytek płázáiący ſię po źiemi/ thákże
40:
też y lud wſzytek.
Mądr. 10. v. 4. Ekkle. 39. v. 28.

werset: 22Wſzytko to co było ná źiemi má-

strona: 5

Noe. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 5.

kolumna: a
iąc oddech żywotá w nozdrzách
1:
ſwych pozdycháło.

werset: 22(!)Owa wſzytko co iedno było ná
2:
źiemi poginęło/ od człowieká począ
3:
wſzy áż do bydlęćiá/ do gádu/ y ptá
4:
ſtwá powietrznego/ thák z źiemie
5:
wygłádzono było/ iedno G tylko ſam
6:
Noe z temi pozoſtał/ ktorzy z nim
7:
w Arſze byli.
G Archá Noego znáczy nam Kośćioł/ oprocz ktorego zbáwienie być nie może/ tylko w nym sámym zbáwienie mamy.

werset: 23Tedy ſtały wody okrywſzy źie-
8:
mię przez pułtorá ſtá dni.

rozdział: 8
Kápitu. 8.
Kápitułá 8.1. y 13. Potop przeſtáł. 16. y 18. Noe wy-
9:
ſzedł z Archy y z ſwoimi. 20. Czyni ofiáry
10:
Bogu. 21. od ktorego ſtáłá ſię iemu obie-
11:
tnicá pokoiu. 22. y pierwſzych czáſów pe-
12:
wnych przywrocenie.
werset: 1A
W
Spomionął tedy
13:
Bog ná Noego/ y ná w-
14:
ſzytki źwierzętá y bydłá/
15:
kthore były z nim w Ar-
16:
ſze/ y puśćił Bog wiátr ná źiemię/
17:
á záſtánowiły ſię wody.
A Iż my mniemamy iakoby z námi Bogá nie było/ y iákoby o nas pámiętáć nie miał/ gdy iego wſpomożenia nie vznawamy/ tedy piſmo tego zwyczáiu mowienia vżywa.

werset: 2Y źrzodłá przepáśći/ y okná nie
18:
bieſkie zámknione ſą/ á zádźiorżáne
19:
ſą dzdze z niebá.

werset: 3Tákże wody tám y ſám płynące/
20:
zśćiekły z źiemie/ á przy ſkończeniu
21:
pułtoru ſtu dni opádły.

werset: 4Tedy dniá śiedemnaſtego/ mieſią
22:
cá ſiodmego/ ſtánęłá Archá ná go-
23:
rách Arárád.

werset: 5A wod y śćiekáły y opadáły aż do
24:
dźieſiątego mieſiącá/ á pierwſzego
25:
dniá tegoż dźieſiątego B mieſiącá/
26:
wierzchy gor vkazáły ſię.
B To ieſt Grudniá

werset: 6Y przy ſkończeniu czterdzieśći
27:
dni/ otworzył Noe okno Archy/ kto
28:
re był vczynił:

werset: 7Y C wypuśćił Kruká/ kthory
29:
wyſzedſzy záſie ſię wroćił/ aż wody
30:
oſchły ná źiemi.
C Bo rozumiał iż Kruk czuiąc trupow ſmrod/ miał dáley lećiec/ by ſię byłá gdzie źiemiá ſucha vkazáła.

werset: 8Potym od ſiebie wypuśćił gołębi
31:
cę/ áby obaczył ieſliż wody opádły
32:
z źiemie.

werset: 9Ale oná nie nálażſzy gdźieby miá
33:
łá poſtáwić ſtopę nogi ſwey/ wro-
34:
ćiłá ſię k niemu do Archy/ Abo-
35:
wiem ieſzcze wody po wſzey źiemi
36:
były: A on śćiągnąwſzy rękę ſwą/
37:
wźiął ią/ á wnioſł do ſiebie w Ar-
38:
chę.

werset: 10A poczekawſzy ieſzcze przez dru
39:
gie śiedm dni/ puśćił powtore gołę
40:
bicę z Archy.

werset: 11Tedy podwieczor wroćiłá go
41:
łębicá do niego/ á w noſie ſwym
kolumna: b
przynioſłá gáłąſkę oliwną ktorą v-
1:
łomiłá. A zátym Noe poznał iż wo-
2:
dy opádły z źiemie.

werset: 12Y czekał ieſzcze drugie ſiedm dni
3:
á potym wypuſćił gołębicę/ ktora
4:
ſię iuż k niemu więczey nie wroćiłá.

werset: 13Stáło ſię tedy roku ſześćſetnego
5:
pierwſzego wieku Noego/ dniá
6:
pierwſzego/ D mieſiącá pierwſze-
7:
go/ oſchły wody z źiemie. A Noe od
8:
iąwſzy dách z Archy/ wyzrał/ á o-
9:
no wierzch źiemie oſechł.
D To ieſt Márcá.

werset: 14A dniá dwudźieſtego śiodmego
10:
mieſiącá wtorego/ źiemiá ſię ſtáłá
11:
práwie ſucha.

werset: 15Pothym rzekł Bog do Noego/ mowiąc.
12:
Wynidź z Archy z żoną ſwoią/ z
13:
ſynmi ſwymi y z żonámi ſynow
14:
twoich.

werset: 16Y wywiedź zá ſobą wſzytki źwie
15:
rzętá/ ktore ſą z tobą/ ptaki/ bydłętá
16:
y gad płázáiący ſię po źiemi/ á niech
17:
wydáią płod/ x á rozradżáią ſię/ y
18:
rozmnażáią ná źiemi.
Wiżſzey. 1. 22. Niżey. 9. 1.

werset: 17Ták tedy E wyſzedł Noe/ ſyno-
19:
wie iego/ żona iego/ y żony ſynow
20:
iego z nim.
E Ták iáko Noe wſzedł był do Archy ná roſkazanie Páńſkie/ ták záſię ná iego roſkazánie z niey wyſzedł/ á nic ſwą wolą nieczynił.

werset: 18Wſzelkie zwierzę/ wſzelki gad
21:
wſzelkie ptáſtwo/ y wſzyſtko co ſię
22:
rucha ná źiemi/ wedle rodzáiow
23:
ſwych/ wyſzło z oney Archy.

werset: 19Zbudował tedy Noe Ołtarz Pá
24:
nu/ y wźiął ze wſzytkich źwierząt
25:
czyſtych/ y ze wſzech pthakow czy-
26:
ſtych/ á ofiárował ofiárę F ná ołta-
27:
rzu onym.
F Ofiáry kthore bywáły palone.

werset: 20Y G poczuł Pan wdźięczna won
28:
ność: H A rzekł w ſercu ſwym: Iuż
29:
dáley nie będę przeklinał źiemie dla
30:
człowieká xI Abowiem myſli ſercá
31:
ludzkiego przewrotne ſą od młodo
32:
śći iego: Y nie zátrácę więcey wſzyt
33:
kiego ſtworzenia żywego/ iákom to
34:
był vczynił.
G Byłá mu wdźięczną y przyiemną. H Obyczáiem człowieczem tu Bog mowi dla mdłośći náſzey. x Wiżſzey. 6. v. 5. Mátth. 15. 19. I Bog iáko oćiec namiłośćiwſzy widząc mdłość ćiáłá náſzego grzechowi poddánego łáſkáwie ią znośi.

werset: 21Nád to/ iáko długo źiemiá trwáć
35:
będźie/ ſiania/ y żniwá/ źimná y
36:
gorącá/ láto y źimá/ dzień y noc nie
37:
uſtáną.

rozdział: 9
Kápitułá 9.1. y 7. Błogosłáwi Bog Noemu potwier
38:
dzáiąc malżeńſtwo. 2. Powtore vtwierdzo
39:
no pánowánie człowieku nád źwierzęty. 5. Práwo ná zábijárze. 6. Moc mieczá. 9. Przy
40:
mierze Boże z człowiekiem. 12. Potwier-
41:
dzone ieſt znákiem. 20. Noe winnicę ſádzi
42:
21. vpił ſię. 22. Chám ſię z niego ſmieie. 24.

strona: 5v

GENESIS.

kolumna: c
Przeklina go. 26. Błogosłáwi Semowi y
1:
Japhetowi. 28. Látá y ześćie z świátá No-
2:
ego.
werset: 1A
Y
Błogoſłáwił Bog No
3:
ego y ſyny iego/ mowiąc
4:
do nich. x Rozradzayćie
5:
ſię/ á rozmnażaićie ſię/ y
6:
nápełniayćie źiemię.
A Pátrzay wyżſzey w Ká. j. v. 22. x Wyżſzey. j. v. 28. y 8. v. 17.

werset: 2A ſtrách y B boiaźń wáſzá nie-
7:
chay będźie nád wſzytkiemi źiemſkie
8:
mi źwierzęty/ nád ptaki powietrz-
9:
nemi/ y nádewſzytkim co ſię iedno
10:
rucha ná źiemi/ nád wſzytkiemi ry
11:
bámi morſkiemi/ C kthore wam ſą
12:
poddáne w ręce wáſze.
B Bog hámuie ſrogich źwierząt popędliwośći/ áby nieſzkodźiły człowiekowi. C Zwierzętá dla tego Bog człowiekowi poddał/ áby ich słuſznie vżywał.

werset: 3x Wſzytko to co ſię iedno rucha y
13:
żywie/ wam ieſt podano ku poży-
14:
wieniu: wſzytkom wam to dał iáko
15:
trawę źieloną.
x Wyżſzey 1. v. 29.

werset: 4" A wſzákoſz D nie będźiećie ieść
16:
mięſá z duſzą iego/ ktora ieſt kreẃ
17:
iego.
" 3. Moiz. 17. v. 14. D To ieſt mięſá ſurowego y mięſá dawionego ze krwią ieść nie będźiećie. A tą náuką odwodźi człowieká áby nie żył iáko okrutne źwierzętá.

werset: 5Abowiem pomſzczę ſię krwie wá
18:
ſzey y żywotá wáſzego nád káżdem
19:
źwierzęćiem/ y nád człowiekiem/
20:
nád káżdem E brátem iego/ pomſzczę
21:
ſię żywotá człowieczego.
E To ieſt bliźniem.

werset: 6Ten x ktoryby wylał kreẃ czło-
22:
wieczą/ od człowieká kreẃ iego wy
23:
lána będźie/ x Abowiem Bog ſtwo
24:
rzył człowieká ná wyobráżenie ſwo
25:
ie.
x Mátt. 26 v. 52. Zyaw 13. v. 10 x Wyżſzey. 1. v. 26.

werset: 7" A ták wy rozradzayćie ſię/ y ro
26:
zmnażayćie narod wáſz ná źiemi/
27:
á bądźćie płodnemi ná niey.
" Wyżſzey. 1. v. 29. y 8. v. 17.

werset: 8Tedy rzekł Bog do Noego/ y do
28:
ſynow iego co byli z nim mowiąc.

werset: 9F Oto ia ſtánowię z wámi przymie
29:
rze ſwe/ y z potomſtwem wáſzem po
30:
was.
F Obácz tu iż bog ſyny w tymże zamyka przymierzu ktore z oycy ich czyni.

werset: 10Y ze wſzytkiem żywem ſtworze-
31:
niem ktore ieſt z wámi/ ták z ptás-
32:
twem/ iáko y z bydlęty/ y ze wſzyt-
33:
kiemi źwierzęty źiemſkiemi/ ktore
34:
ſą z wámi/ ze wſzytkiemi co ich ie-
35:
dno wyſzło z Archy/ áż do káżdego
36:
źwierzęćia ná źiemi.

werset: 11x Stánowię tedy ſwe przymie-
37:
rze z wámi/ áby iuż nigdy więcey
38:
wſzelkie ćiáło potopem wod zátrá
39:
cone nie było/ á iżby iuż nigdy ża
40:
den potop niebył ku zburzeniu źie-
41:
mie.
x Ezai. 54. v. 5.

werset: 12Tedy rzekł Bog/ Toć ieſt znák
42:
przymierza/ ktory pokłádam mie-
43:
dzy mną/ á miedzy wámi y/ miedzy
44:
wſzem ſtworzeniem żywem ktore z
45:
wámi ieſt/ aż ná wieki.

werset: 13Poſtáwię łuk moy ná obłoku/ G
kolumna: d
ktory będźie ná znák przymierza mie
1:
dzy mną/ y miedzy źiemią.
G Pan ku ſwym obietnicam przydawa znáki dla náſzey mdłośći/ áby nas tim więcey pobudzał y vtwierdzał.

werset: 14x A gdy wzbudzę chmurne obłoki
2:
nád źiemią/ vkaże ſię łuk ná obłoku.
x Ekkle. 43. v. 12.

werset: 15Y wzpomnię ná przymierze ſwe/
3:
ktore ieſt miedzy mną á miedzy wá-
4:
mi/ y miedzy káżdą duſzą żywiącą
5:
w ćiele/ Ták iż ſię to iuż nigdy nie-
6:
przyda/ áby wody miáły być poto-
7:
pem ku wytráceniu káżdego ćiáłá.

werset: 16Będźie tedy łuk on ná obłoku/ y bę
8:
dę nań poglądał/ ábych wspomniał
9:
ná przymierze wieczne/ miedzy Bo
10:
giem y káżdą duſzą żywiącą w ćie-
11:
le ná źiemi.

werset: 17Zátym rzekł Bog do Noego/ Toć
12:
ieſt znák przymierza/ ktorem poſtá-
13:
nowił miedży mną/ y miedzy wſze
14:
ćiáłem ktore ieſt ná źiemi.

werset: 18Synowie tedy Noego ktorzy wy
15:
ſzli z Archy byli/ Sem/ Chám/ y Ia
16:
phet/ á Chám był oycem Chánáán.

werset: 19Cić ſą trzey ſynowie Noego/ od
17:
ktorych źiemiá nápełnioná ieſt lu-
18:
dem.

werset: 20H Tedy Noe począł ſpráwowáć
19:
źiemię/ y náſádźił winną máćicę.
H To ieſt powtore.

werset: 21I Potym pił wino/ á opiwſzy
20:
ſię odkrył ſię w namiećie ſwoim.
I Piſmo nie tái złośći ludźi ſwiętych/ áby nas náucziło co zacz też oni byli ſámi z ſiebie.

werset: 22A widząc Chám oćiec K Cháná
21:
án ſproſność nágośći ćiáłá Oycá
22:
ſwego/ oznaymił to dwiemá brá-
23:
ćiey ſwey ná dworze.
K Od ktorego poſzli y wźięli imię Chánááneyczycy.

werset: 23Tedy Sem y Iáphet wźięli odźie
24:
nie/ á położiwſzy ie ná obu rámio-
25:
nách ſwych/ ſzli ná wſpák/ á przikry
26:
li nágość oycá ſwoiego/ á oblicza
27:
ich odwrocone były/ ták iż oyca ſwe
28:
go ſromoty niewidźieli.

werset: 24A gdy ſię ocućił Noe po onym
29:
winie ſwoim/ á dowiedźiał ſię
30:
o tym co iego namłodſzy ſyn iemu v
31:
czynił.

werset: 25Tedy rzekł/ Niech będzie L prze-
32:
kłętym M Chánáán/ á będźie N ſługá
33:
ſług bráćiey ſwoiey.
L Obyczáiem prorockiem oznáymuie przeklęctwo boże/ ná ty/ ktorzy rodźice ſwe w ſromotę przypráwuią. M Słowo Chánáán ná tym mieyſcu wſzytko potomſtwo Chámowe zámyka w ſobie: A wſzákoż y ſam nie ieſt prożen od nieſzczęśćia tego. N Stan iego służebniczy będźie dáleko gorſzy/ niż poſpolite niewolſtwo.

werset: 26A potym rzekł/ Niech będźie bło-
34:
goſłáwiony Pan O Bog Semow/
35:
á niech Chánáán będźie ſługa iego.
O Tu Sem ná nawyżſzym ſtopniu doſtoieńſtwá ieſt przełożon/ duchem Prorockiem oycá ſwego/ ktory był przeyzrał przyſzłe niebieſkie błogosłáwieńſtwo w iego potomſtwie/ to ieſt w kośćiele Izráelſkim

werset: 27P Bog Iáphetá niechay rozmna
36:
ża miłośćiwie/ y niech mięſzka w na
37:
miećiech Semowych/ á Chánáán
38:
niech ſługą ich będźie
P Albo rozwiedźie/ álbo rośćiągnie. To błogosłáwieńſtwo znáczy powołánie pogánow/ ktorzy z Iaphetá poſzli. Bo gdy ſą odłączeni od Semá (to ieſt/ od Koſćiołá ktory był w potomſtwie Semowem) Tedy po máłym czáſie wroćili ſię do namiotow iego/ to ieſt/ złączyli ſię z nim/ áby byli vczeſtniki błogosłáwieńſtwá duchownego/ ktore ieſt w Kryſtuſie.

werset: 28Noe tedy żyw był po potopie trzy
39:
ſtá y pięćdźieſiąt lat.

werset: 29A ták wſzytek czás żyćia Noego
40:
był dźiewięć ſet y pięćdźieſiąt lat/ á
41:
potym też vmarł.



strona: 6


kolumna: a
Noego ſynowie. Pirwſze kśięgi Możieſowe. Liſt. 6.
rozdział: 10
Kápitułá. 10.1. Rodzáie. 5. Mieſzkánia y kráiny. 19.
1:
Tákże gránice ſynow Noego. 10. Począ-
2:
tek páńſtw Bábilończykow y Aſsyriyczy-
3:
kwo.
werset: 1
T
Yć ſą potomſtwá
4:
ſynow Noego/ Semá/
5:
Chámá/ y Iáphetá/ kto
6:
rym ſię národźiło dźieći
7:
po potopie.

werset: 2x Synowie Iáphetowi ći ſą. Go
8:
mer/ Mágog/ Máday/ Iawán/ Tu
9:
báł/ Moſoch/ y Tyrás.
x j. Kron. j. v. 5.

werset: 3Synowie Gomer/ Aſkenás/
10:
Ryphát/ y Togormá.

werset: 4Synowie Iawán/ Elijzá/ Tár-
11:
ſys/ Cetym/ y Dodánim.

werset: 5Od tych rozdźielone ſą A wyſpy
12:
narodow po ſwych źiemicách/ ká-
13:
żdy wedle iężyká ſwego/ á według
14:
pokolenia ſwego/ miedzy narodem
15:
ſwoim.
A Wyſpy náżywá za morſkie kráiny/ iáko ſą Grecka y Włoſka źiemiá y ine/ ktore kráiny przyſzły były w dział Iáphetowem Synom/ ktorzy byli pogáni

werset: 6Potym ſynowie Chám ći ſą/
16:
Chus/ Meſraim/ Phut/ y Cháná
17:
án.

werset: 7A ſynowie Chus ſą/ Sábá/ He
18:
uilá/ Sábátá/ Regmá/ y Sábátá-
19:
ká: A ſynowie Regmá ſą/ Sábá y
20:
Dádán.

werset: 8A Chuſsowi vrodźił ſię też Nem
21:
rot/ ktory począł być możnym ná źie
22:
mi.

werset: 9Ten był B mocnym Myſliwcem
23:
C przed pánem/ á od niego to ieſt przy
24:
ſłowie wźięte/ iáko Nemrot mo-
25:
cny Myſliwiec przed pánem.
B Srogi okrutnik/ á práwie ſrogich źwierząt przyrodzenie máiąc. C Odkłádáiąc precz wſzytkę boiaźń Bożą/ iáko gdy kto przed drugim dopuſći ſię czego złego/ doſyć tem vkázuie iż ſię go nic nie boi.

werset: 10Początek tedy Kroleſtwá iego
26:
bylo Babel/ Arách/ Achad/ y Chá-
27:
lanne/ w źiemi Sennáár.

werset: 11Z tey źiemie wyſzedł Aſsur/ kto-
28:
ry pobudował Niniwen/ y miáſto
29:
Rehoboth y Chále.

werset: 12Tákże y Rezon ktore ieſt miedzy
30:
Niniwe y Chale miáſto wielkie.

werset: 13Mezráimowi też vrodźił ſię Lu-
31:
dym/ Anámim/ Láábim/ Nephtu
32:
im.

werset: 14Y Phetruſim/ y Cháſluim/ od
33:
ktorych poſzli Philiſtyni/ y Káph
34:
torym.

werset: 15Chánáánowi też vrodźił ſię pier
35:
worodny iego/ Sydon/ y Het.

werset: 16Y Iebuſi/ Amorry/ Gergeſi.

werset: 17Y Heui/ Archi/ Syni.

werset: 18Y Arády/ y Sámáry/ y Hámáty/
36:
ſkąd ſię pothym rozrodźiły domy
37:
Chánáneyczykow.


kolumna: b
werset: 19A gránice Chánáneyczykow by-
1:
ły począwſzy od Sydonu/ ćiągnąć
2:
ſię do Gerar/ aż do Gázy/ precz k
3:
Sodomie/ y ku Gomorrze/ y ku A
4:
dámá/ y ku Seboim/ aż y do Lazy.

werset: 20Cić ſą ſynowie Chám według
5:
ich domow/ ięzykow/ źiemie/ y na
6:
rodow.

werset: 21Zrodźili ſię też ſynowie Semo-
7:
wi oycu wſzech ſynow Heber/ y
8:
brátu ſtárſzemu Iáphetowemu.

werset: 22x D A ćić ſą ſynowie Semowi/
9:
Elam/ Aſsur/ Arpháxád/ Lud/ y
10:
Arám.
x 1. Kronik. 1. v. 17. D Gdyż Hiſtorią koſćielną wypiſuie/ tedy z przodku przypomina Iáphetá y Chámá/ o kthorych máło co chćiał przełożyć.

werset: 23Synowie Arám ſą/ Hus/ Hul/ Geter y Mes.

werset: 24A Arpháxádowi vrodźił ſię Sa
11:
le. Salowi też vrodźił ſię Heber.

werset: 25Heber też miał dwá ſyny/ imię ie-
12:
dnego Phálek (ábowiem zá iego
13:
czáſu rozdźieloná ieſt źiemiá) á imię
14:
brátá iego było Iektan.

werset: 26Iekatanowi też vrodźił ſię Elmo
15:
dad/ Sáleph/ Aſármot/ y Iare.

werset: 27Y Adorám/ Vſal/ Dekla.

werset: 28Y Hebál/ Abimáel/ Sábá.

werset: 29Y Ophir/ Heuila/ y Iobáb/ ćić
16:
ſą wſzyſcy ſynowie Iektán.

werset: 30A mięſzkánie ich było od Mezá
17:
idąc áż do Sephár gory ku wſcho-
18:
du ſłońcá.

werset: 31A ták ćić ſą ſynowie Semowi
19:
według domow/ ięzykow/ źiemie/
20:
y narodow ich.

werset: 32A ty ſą domy ſynow Noego/ we
21:
dle pokolenia y narodow ich/ y od
22:
nich ſą rozdźielone narody po poto
23:
pie ná źiemi.

rozdział: 11
Kápitułá. 11.1. Przyczyná zámieſzánia iężykow. 3. bu
24:
dowánie Babel. 10. Wiek y potomſtwo
25:
Semowe aż do Abrámá. 31. Wyśćie iego z
26:
oyczyzny z Tare oycem ſwoim/ z Lotem y
27:
z Saray. 32. Smierć Tare.
werset: 1
C
Záſu onego ieden
28:
był iężyk y iednáka mowá
29:
po wſzytkiey źiemi.

werset: 2Y przydáło ſię gdy wy-
30:
ſzli od wſchodu ſłońcá/ ználeźli ro-
31:
wnią w źiemi A Sennáár/ y mięſz-
32:
káli tám.
A Ktorą potym názwano cháldea.

werset: 3Tedy mowili miedzy ſobą/ Ná-
33:
czyńmy cegły y wypalmy ią w o-
34:
gniu. Tedy nápalili cegły miáſtho
35:
kámienia/ á glinę iłowáthą mieli

strona: 6v

GENESIS. Abram.

kolumna: c
miáſto wapná.

werset: 4B Potym rzekli. Nużeſz zbuduy-
1:
my ſobie miáſto y wieżę/ ktoreyby
2:
wierzch doſtał do niebá/ ábychmy ſo
3:
bie vczynili ſławę/ przed tym niż ſię
4:
ſnadź roſproſzemy po wſzey źiemi.
B Pychą y nádętośćią wielką będąc vnieſieni/ ſwą chwałę nád Boſką zacniey przekłádáli.

werset: 5Tedy Pan C ſtąpił áby oglądał
5:
miáſto ono y wieżę/ ktorą budowá
6:
li ſynowie ludzcy.
C Rzeczą okazał/ iż bárzo dobrze onę ich rádę zrozumiał gdźie tu ludzkiem ſpoſobe mowi dla náſzey proſtoty.

werset: 6Y rzekł Pan. Oto lud ten ieden
7:
ieſt/ á wſzyſcy iednym ięzykiem mo
8:
wią/ á toć ieſt początek ſpráwy ich/
9:
á ták nic nie będźie coby im przeká-
10:
źiło ná co ſię vſádźili.

werset: 7Nuż tedy ſtąpmy/ D á pomieſzay
11:
my tám iężyki ich/ áby ieden drugie
12:
go niezrozumiał.
D To mowi iáko by ſię mądrośći y możnośći ſwey rádżąc. Iáko wyżſzey w Káp.1. Gdźie ſię tu oto ſwiętey Troyce táiemnicá pokázuie/ to ieſt/ Oycá/ Syná/ y Duchá ſwiętego/ ktorzy ſą iedney y iednákiey nátury Boſkiey.

werset: 8A ták Pan roſproſzył ie z tám-
13:
tąd po wſzytkiey źiemi/ ták iż zánie
14:
cháli budowáć miáſtá onego.

werset: 9A dla tegoż wezwáne ieſt E Ba-
15:
bel/ ábowiem tám Pan pomieſzał
16:
ięzyki wſzey źiemie/ y z támtąd ie ro
17:
ſproſzył po wſzytkiey źiemi.
E To ieſt pomieſzánie.

werset: 10x Tyć ſą tedy narody Semowe/
18:
Sem máiąc iuż ſto lat/ miał ſyná
19:
Arpháxád we dwu lat po potopie.
x 1. Kronik. 1. v. 17.

werset: 11A potym Set gdy mu ſię vro-
20:
dźił Arpháxád/ żyw był pięć ſet lat
21:
y miał ine ſyny y dźiewki.

werset: 12Arpháxád też był żyw trzydźie-
22:
śći y pięć lat/ y vrodźił ſię mu Sale.

werset: 13Potym Arpháxád po národze-
23:
niu Sale/ żyw był czteryſtá y trzy
24:
látá/ máiąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 14Sale theż gdy miał trzydźieśći
25:
lat/ vrodźił ſię mu Heber.

werset: 15Potym Sale po národzeniu He
26:
ber/ żyw był cztery ſtá y trzy láthá/
27:
máiąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 16x Heber też gdy miał trzydźieśći y
28:
cztery látá/ národźil mu ſię Phálek.
x Kronik. 1. v. 25.

werset: 17A po národzeniu Pháleká/ żyw
29:
był Heber czterzy ſthá y trzydźieśći
30:
lat/ máiąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 18Phálek też gdy miał trzydźieśći
31:
lat vrodźił mu ſię Reu.

werset: 19A po národzeniu Reu/ żyw był
32:
Phálek dwieśćie y dźiewięć lat/ má
33:
iąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 20Tákże Reu gdy był we trzechdźie
34:
ſiąt y we dwu lećiech/ vrodźił mu się
35:
Sarug.

werset: 21A po národzeniu Sarugá/ żyw
36:
był Reu dwieśćie y ſiedḿ lat/ má-
37:
iąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 22Sarug tákże gdy był we trzech-
38:
dźieſiąt lat/ vrodźił mu ſię Nachor.


kolumna: d
werset: 23A po národzeniu Nachorá/ żyw
1:
był Sarug dwieśćie lat/ máiąc ine
2:
ſyny y dźiewki.

werset: 24Tákże Nachorowi/ gdy był we
3:
dwudźieſtu y dźiewięći lećiech/ ná-
4:
rodźił ſię Tare.

werset: 25A po národzeniu Tare/ żyw był
5:
Nachor ſto y dźiewiętnaśćie lath/
6:
máiąc ine ſyny y dźiewki.

werset: 26" Potym Tare będąc w śiedmi-
7:
dźieſiąt lat/ miał F Abrámá/ Na-
8:
chorá/ y Aráná.
" Iozu. 24. v. 2. 1. Kronik. 1. v. 26. F Abram tu ná pierwſzym mieyſcu położon/ nie dla thego żeby był pirworodnym/ ále dla iego Hiſtoryey ktorą potym wypiſuie.

werset: 27Tyć ſą potomſtwá Tare. Tare
9:
národźił ſię Abram/ Nachor/ y A
10:
rán. A Aránowi národźił ſię Lot.

werset: 28Y vmárł Arán pierwey niż Ta-
11:
re oćiec iego/ w oyczyznie ſwoiey/ w
12:
Vr Káldeyczykow.

werset: 29Ale Abram y Náchor zpoymo-
13:
wáli żony. Imię żenie Abrámowey
14:
było Sárái. A imię żony Náchoro-
15:
wey było Melchá corká Aránowá/
16:
ktory był oycem Melchy G y Ieſzohy.
G Niektorzi mniemáią iż tá byłá Sáray.

werset: 30Ale Sárái byłá niepłodna/ y nie
17:
miáłá dźiátek.

werset: 31x Wźiął tedy H Tare Abrámá ſy-
18:
ná ſwego/ y Lotá ſyná Arán/ wnu
19:
ká ſwego/ y Sárái niewiáſtkę ſwo
20:
ię żone Abrámowę/ y wyſzli społu
21:
z Vr Káldeyſkiego/ áby ſzli do źiemie
22:
Chánáán: Przyſzli thedy áż do I
23:
Chárán/ y támże mięſzkáli.
x Iozu. 24. v. 2. Nehe: 9. v. 7. Iudit. 5. v. 6. Dźiei. 7. v. 4. H Bo iż Tare był oycem tedy mu też tu poczćiwość czyni. Ale Boſka obietnicá ná ſámego tylko Abrámá ſyná iego należáłá. I Miáſto w Mezopotámijey.

werset: 32A był wſzytek wiek Táre dwie-
24:
śćie y pięć lat/ y potym vmárł w
25:
Chárán.

rozdział: 12
Kápit. 12.1. Abram zroſkazánia Bożego/ wyſzedł
26:
z oyczyżny ſwey. 2. Bierze obiecáne błogo-
27:
słáwieńſtwo prze Kryſtuſá. e. Wżywa
28:
Páná. 10. Przed głodem idźie do Egiptu.
29:
14. Tám mu Sárái wźiętá. 17. wroconá mu
30:
oprocz náruſzenia.
werset: 1
Y
Rzekł Pan ku A-
31:
brámowi. X Wynidź z źie
32:
mie twey/ y od rodźiny
33:
twey/ á z domu oycá twe
34:
go/ do źiemie ktorą ia pokażę tobie.
x Dziei. 7. v. 3.

werset: 2A ia z ćiebie wywiodę narod
35:
wielki/ A á będęć błogoſłáwił/ a imię
36:
twe zacnie wywyżſzę/ B y będźieſz ty
37:
błogoſłáwieńſtwem.
A Spráwię żeć ſię wſzytko ſzczęsćić będźie. B Abowiem Kryſtuſ zámknion był w biodrách Abrámowych. Z kąd go tu zowie błogosłáwieńſtwem.

werset: 3Będę błogoſłáwił błogoſłáwią
38:
cym tobie/ á będę pzeklinał ty ktorzy
39:
ćię przeklináią. A x w C tobie wſzyt
40:
ki narody ná źiemi będą dobrorze-
41:
czone.
x Niżey. 18. v. 19. y. 22. v. 18. y 26. v. 4. Gálá. 3. v. 8. C O tym błogoſláwieńſtwie ná ine ſię mieyſcu powie



strona: 7

Abram. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. 7.

kolumna: a
werset: 4Thedy Abram wyſzedł ták iáko
1:
mu Pan roſkazał/ á Lot też z nim.
2:
A iuż Abram miał śiedḿdźieſiąt y
3:
pięć lat gdy wyſzedł z Chárán.

werset: 5Wźiął też Abram z ſobą Sárái
4:
żonę ſwą/ y Lotá ſynowcá ſwego/ y wſzytkę ſwą máiętność ktorey ná
5:
byli/ D y wſzytek dobytek ktorego do
6:
ſtáli w Chárán/ y wyſzedſzy do źie
7:
mie Chánáán/ potym thám przy-
8:
ſzli.
D W żydowſkiem ſtoi y wſzytki duſze to ieſt/ thák sługi iák y bydłá.

werset: 6Tedy Abram E przeſzedł przez źie
9:
mię onę áż do Sychem/ á áż w ro-
10:
wniny More: Gdźie ná ten cżás w
11:
oney źiemi byli F Chánáneyczycy.
E Długo ſię błąkał/ pierwey niż mięſzkánia doſtał. A temći ſpoſobem pan Bog doſwiádſza Wiáry przebránych ſwych. F Narod okrutny á niewierny. Y od tákowych ſąsiad krzywdámi doswiádſzał Bog Abrámá.

werset: 7Vkazał ſię tedy Pan Abrámowi
12:
mowiąc/ " Thę źiemię dam potom-
13:
ſtwu twemu: Tedy Abram zbudo-
14:
wał tám G ołtarz Pánu ktory ſię był
15:
vkazał iemu.
" Niżey. 13. v. 15. y 15. v. 18. y 26. v. 4. 5. Moiz. 34. v. 4. G Acz był mogł milcząc ſercem Bogá chwálić/ ále ná tym ieſzcze doſyć nie było/ ábowiem zwierzchowne wyznánie nabożeńſtwá/ wewnętrznego ma náſládowáć.

werset: 8Wyſzedł potym z támtąd H ná go-
16:
rę ktora byłá ná wſchod słońcá miá
17:
ſtu Bethel/ y poſtáwił tám namiot
18:
ſwoy/ gdźie mu przyſzło Bethel od
19:
záchodu/ á Háy od wſchodu ſłońcá.
20:
Támże zbudował ołtarz Pánu/ y
21:
wzywał imieniá Páńſkiego.
H To ieſt dla krzywd ktore miał od Chánáneyczykow.

werset: 9I Potym z támtąd przenioſł ſię A
22:
bram ná południe.
I Z kąd ſię okázuie iáko ſię po niepewnych mieſcách poniewierał Abram.

werset: 10K Támże ſię záczął głod w źiemi
23:
oney: Skąd Abram vſzedł do Egi-
24:
ptu/ áby tám przemięſzkał do czá-
25:
ſu/ Abowiem był wielki głod w źie
26:
mi.
K Abram oćiec wierzących z iednego nieſzczęśćia w drugie wpadł. A tákić záwżdy ieſt ſtan wiernych.

werset: 11A gdy iuż przichodźił do Egiptu/
27:
rzekł Sárái żenie ſwey/ Widzę ćię
28:
być niewiáſtę piękną ná weyrzeniu.

werset: 12A przetoż gdy ćię Egipcyánie o-
29:
baczą/ będą mowić/ Tá niewiáſtá
30:
ieſt żoná iego/ A thák mię zábiyą/ á
31:
ćiebie żywo zoſtáwią.

werset: 13x Powiedayże proſzę ćię iżeś ieſt
32:
ſioſtrą moią/ L áby mi ſię dla ćiebie
33:
dobrze wodźiło/ á iżbych z thwey
34:
przyczyny mogł záchowáć żywoth
35:
ſwoy.
x Niżey. 20. v. 12. L Rádá przez ktorą Abram chćiał záchowáć ſwe zdrowie/ dawſzy żonę w niebeſpieczeńſtwo/ nie ieſt bes grzechu. Oczym pátrz niżei. 20. Ká.

werset: 14Trefiło ſię potym gdy Abram w-
36:
ſzedł do Egiptu/ vyzreli Egipciá
37:
nie niewiáſtę onę/ iż byłá bárzo pię
38:
kna.

werset: 15Theż y Kſiążętá Fáráonowe
39:
widźieli ią/ y chwalili ią przed nim/
40:
Ták że byłá wziętá do domu Fárá
41:
onowego.

werset: 16Kthory dla niey dobrze czynił
42:
Abrámowi/ y miał owce/ woły/
43:
oſły/ ſługi/ ſłużebnice/ oſlice y wiel-
44:
błądy.


kolumna: b
werset: 17Ale Pan M trapił Fáráoná pla-
1:
gámi wielkiemi/ y dom iego/ dla
2:
Sárái żony Abrámowey.
M Pán dopomaga przychodniowi przeciw bárzo możnemu Krolowi.

werset: 18Tedy Fáráo wezwał k ſobie Abrá
3:
má/ y rzekł do niego/ Y przeczżeś
4:
ſmi to vczynił? Czemuś mi tego nie
5:
oznaymił/ iż to byłá żoná twoiá?

werset: 19Przeczżeś powiedał/ iż ieſt ſio-
6:
ſtrá twoiá? A thák ią wźiąłem ia
7:
był ſobie zá żonę: Ale teraz oto żoná
8:
twoiá/ weźmi ią/ á idź precz.

werset: 20Y poruczył go Fáráo ludowi
9:
ſwemu/ á wyprowádźili go precz/
10:
z żoną iego/ y ze wſzytkiem co było
11:
iego.

rozdział: 13
KApitu. 13.1. Abram wychodząc z Egiptu z Sárái
12:
y z Lothem. 3. wroćił ſię do Chánáán. 4.
13:
Tám wzywa Bogá. 7. Ieden od drugie-
14:
go ſię rozłączyli. 2. y 5. dla ſwych máiętno
15:
śći. 13. Złość Sodomczykow. 14. Obietni-
16:
cá ponowioná Abrámowi. 18. kthory mie-
17:
ſzkał w Hebron.
werset: 1
A
Ták Abram wy-
18:
ſzedł z Egiptu ku połu-
19:
dniowi/ y żoná iego/ y
20:
wſzytko cożkolwiek było
21:
iego/ á Lot też z nim.

werset: 2Y był Abram bárzo bogáty/ ták
22:
w bydłách/ iáko też w ſrebrze y we
23:
złoćie.

werset: 3A wroćił ſię ſwą drogą A od połu
24:
dniá áż do Bethel/ á áż do onego
25:
mieyſcá gdźie przed tym poſtáwił
26:
był namiot ſwoy miedzy Bethel y
27:
Hai.
A Mieyſce to było ku południu/ w oney kráinie do ktorey ſzedł.

werset: 4A ná mieyſcu ołtarzá x ktory tám
28:
był przedtym vczynił/ wzywał imie
29:
niá Páńſkiego.
x Wyżſzey. 12 v. 7.

werset: 5Ale y Lot ktory chodźił w towá-
30:
rzyſthwie z Abrámem/ miał też o-
31:
wiec doſyć/ wołow/ y namiotow.

werset: 6Ták iż ich oná źiemicá w ſobie zá
32:
chowáć nie mogłá/ áby byli społu
33:
mieſzkáli/ x ábowiem máiętnośći
34:
ich były wielkie/ owa ſpołu z ſobą
35:
mięſzkáć nie mogli.
x Niżey 36. v. 7.

werset: 7A tákże wſzczął ſię poſwarek mie
36:
dży páſterzmi trzod Abrámowych
37:
y miedży Páſterzmi thrzod Loto-
38:
wych. A ná then czás w oney źiemi
39:
mieſzkáli Chánáneyczycy y Fere-
40:
zeyczycy.

werset: 8Rzekł tedy Abram Lotowi/ Pro
41:
ſzę niechay ty poſwarki niebędą mie
42:
dzy mną y miedzy tobą/ tákże mie-
43:
dzy páſterzmi moiemi y twoiemi/ á

strona: 7v

GENESIS. Abram.

kolumna: c
bowiemechmy my ſą B bráćia.
B To ieſt krewni.

werset: 9C Izali tobie nie ieſt wſzędy źie-
1:
miá wolna? A thák proſzę ćię ábyś
2:
odſzedł o demnie/ ieſliż ſię ty vdaſz
3:
ná lewą ſtronę/ ia poydę ná práwą/
4:
á ieſliż ſobie vpodobaſz práwą/ ia
5:
poydę ná lewą.
C Z ſwego práwá z ſtępuie/ áby miał pokoy z Lotem.

werset: 10Tedy Lot podniowſzy oczy ſwe/
6:
obaczył wſzytki rowniny nád Ior-
7:
danem/ kthore były przed tym niż
8:
Pan rozborzył Sodomę y Gomor
9:
rę/ ták wilgotne/ iáko ſad Páńſki/ á
10:
iáko źiemiá Egiptſka/ ktorą idą ku
11:
Segor.

werset: 11Y obrał ſobie Lot wſzytkę onę ro-
12:
wnią nád Iordanem/ á ſzedł precz
13:
od wſchodu ſłońcá/ támże ſię rozłą
14:
czyłi ieden od drugiego.

werset: 12Abram mięſzkał w źiemi Cháná
15:
án/ á Lot mięſzkał w mieśćiech
16:
ktore były w rowninach/ támże po-
17:
ſtháwił namiot ſwey práwie ku
18:
Sodomie.

werset: 13Ale ludźie w Sodomie byli źli/ y
19:
bárzo grzeſzni przećiwko Pánu.

werset: 14Rzekł tedy Pan do Abrámá (gdy
20:
ſię był Lot iuż odłącził od niego) Po
21:
dnieś oczy ſwe/ á poyźry z mieyſcá te
22:
go gdźieś teraz ieſt/ ku Pułnocy/
23:
ku Południu/ tákże ná Wſchod/ y
24:
ná Zachod ſłońcá.

werset: 15x Abowiem źiemię tę wſzytkę kto
25:
rą widźiſz dam tobie D y potom-
26:
ſtwu twemu E ná wieki.
x Wyżſzey. 12. v. 7. Niżey. 15. v. 18. y 26. v. 4. 5. Moiz. 34. v. 4. D Dwoie potomſtwo Abrámowe w piśmiech ſię przipomina/ iedno wedle ćiáłá ktore ieſt prochowi źiemie przyrownáne/ drugie duchowne ktore ieſt gwiazdam niebieſkiem przypodobione. Ná długi czás.

werset: 16A potomſtwo twe ták rozmno-
27:
żę iáko proch źiemſki/ bo ieſliż kto
28:
może zlicżyć proch ná źiemi/ tedyć
29:
theż będźie mogł zliczyć y naſienie
30:
twoie.

werset: 17A ták powſtań/ á przechadzay ſię
31:
po tey źiemi/ ták ná dłużą iáko y ná
32:
ſzerzą/ ábowiem ią dam tobie.

werset: 18Tedy Abram ruſzył ſię z námio-
33:
tem ſwym/ á przenioſł ſię y mieſz
34:
kał w rowninie Mámre/ ktora ieſt
35:
w Hebron/ y zbudował tám ołtarz
36:
Pánu.

rozdział: 14
KApitu. 14.11. Sodomá y Gomorrá wźięte ſą 5. przez
37:
Chodorláhomor y iego hołdowniki. 12. W
38:
poymánie Lot záwiedzion. 15. Potym był
39:
przywrocon przez Abráhámá ze wſzytkiem
40:
plonem. 18. Melchiſedek záſzedwſzy mu w
41:
drogę błogosłáwi mu. 20. Abram ofiaru-
42:
ie mu dźieſięćinę z łupow. 22. ktore wſzyt-
43:
ki wroćił Krolowi Sodomſkiemu.
kolumna: d
werset: 1
P
Rzidáło ſię potym
1:
czáſu onego iż Amrá-
2:
fel Krol A Sennáár/ A
3:
rioch krol Elázár/ Cho
4:
dorláhomor Krol Elám/ y Tádál
5:
Krol B Pogáńſki.
A Bábilonu. A tu názywa Krole/ ktorzy nád iakiem powiáthem byli przełożeni. B Iż ze wſząd wielkie woyſká wiodł dla tego rzeczon Krolem pogáńſkiem.

werset: 2Walczyli przećiw Berá Kro-
6:
lowi Sodomſkiemv/ y przećiw Ber-
7:
ſá krolowi Gomorſkiemu/ y prze-
8:
ćiw Senááb krolowi Adámy/ Ták
9:
że przećiw Semeber krolowi Se-
10:
boim/ y przećiw krolowi Bále/ kto-
11:
re potym zwano Segor.

werset: 3Wſzytcy ći śćiągnęli ſię ná rowni
12:
nę Sydim tám gdźie teraz ieſt C mo
13:
rze ſłone.
C To ieſt martwe w kthore Iordan wpada.

werset: 4Bo ći przed tym ſłużyli przez dwá
14:
naśćie lat Chodorláhomerowi/ á-
15:
le ná trzećinaſty rok odſtąpili od nie
16:
go.

werset: 5A ták roku czternaſtego Chodor
17:
láhomor wyćiągnął z krolmi ktorzy
18:
z nim byli/ y poráźili Ráfáymity w
19:
Aſtárotkárnáim/ y Zuzymiány w
20:
Ham/ y Emimiány w rowninách
21:
Káryátaim.

werset: 6Tákże y Horeyczyki ná gorze ich
22:
Seir/ áż ku rowninam Fárán/
23:
ktore ſą przy puſtyniách.

werset: 7Potym ſię wroćili/ y przyćiągnęli
24:
do En Miſpáth/ ktorą náżywáią
25:
Kádes/ y poborzyli wſzyſtkę kráinę
26:
Amálekitow/ y też Amorreyczykow
27:
ktorzy mieſzkáli w Háſázontámár.

werset: 8Tedy wyćiągnęli Krol Sodom
28:
ſki/ y krol Gomorſki/ krol Adámy/ y
29:
krol Seboim/ y krol Bále ktore zo-
30:
wią Segor/ y zſzykowáli ſię ku bi-
31:
thwie przećiwko im ná rowninie
32:
Sidim.

werset: 9Przećiwko Chodorláomerowi
33:
krolowi Elám/ y przećiw Tádál kro
34:
lowi Pogáńſkiemu/ y przećiw Am
35:
ráfel Krolowi Sennáár/ thákże
36:
przećiw Ariochowi krolowi Elá-
37:
zár/ owa ći czterzey krolowie byli
38:
przećiwko piąćiom.

werset: 10W oney tedy D rowninie Sidim
39:
było wiele ſtudniczyſk iłowátych/
40:
Thedy krolowie Sodomſcy y Go-
41:
morſcy podáli tył y tám ſą poráżeni
42:
A oni ktorzy pozoſtáli zućiekáli ná
43:
gory.
D W tych rowninách były ſtudnie máiąc całec z gliny Ale gdy miáſtá ſą podwrocone/ obroćiły ſię w ieźierzyſko/ kthore Asfáltytes/ álbo słone ábo też martwem morzem náziwáią/ Gdźie tám ieſzcze zoſtáły znáki pomſty á ſrogośći Boſkiey.

werset: 11Zábráli tedy wſzytki ſtátki So-
44:
domſkie y Gomorſkie/ y wſzyſtki
45:
ſpiże ich/ tákże potym ſtámtąd od-
46:
ćiągnęli.

werset: 12Poymáli też y Lotá ſynowcá A-

strona: 8

Abram. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 8.

kolumna: a
brámowego zewſzyſtkiem ſtátkiem
1:
iego/ y odćiągnęli precz/ Abowiem
2:
on mięſzkał w Sodomie.

werset: 13A ták niektory co był z bithwy v-
3:
ſzedł/ przyſzedſzy oznaymił Abrá-
4:
mowi Ebreyczykowi kthory mię-
5:
ſzkał ná rowninie Mámre Amorey
6:
czykowey brátá Eſkol/ y brátá A-
7:
ner/ ktorzy byli z Abrámem weſzli
8:
w przymierze.

werset: 14Co gdy vſłyſzał Abram/ iż E brát
9:
iego był poyman/ ſpráwił vfiec zbroy
10:
ny ze trzech ſet y z ośminaśćie ſłuże-
11:
bnikow ſwych/ ktorzy ſię zrodźili w
12:
domu iego/ y gonił ie áż do Dán.
E Abowiem oćiec Abrámow był Lotow dźiad y Sary. A dla tego piſmo zowie go brátem á onę ſioſtrą Abrámowi.

werset: 15A w nocy rozſádźiwſzy ſię ná vf-
13:
ce przećiwko nim/ on ſam y ſłudźi ie
14:
go/ poráźił ie/ y gonił ie áż do Ho-
15:
bá/ ktore leży po lewey ſtronie Dá-
16:
máſzku.

werset: 16Y wroćił ná zad wſzytki plony/ y
17:
Lotá brátá ſwego/ y ze wſzytką máię
18:
tnośćią iego/ tákże niewiáſty y lud.

werset: 17Tedy krol Sodomy záſzedł mu
19:
ná drogę potym/ gdy ſię wrácał po-
20:
ráźiwſzy Chodorláhomorá/ y krole
21:
ktorzy z nim byli/ ná dolinie Sáwe/
22:
ktorą zową doliną Krolewſką.

werset: 18x Tedy też y F Melchiſedek Krol
23:
Salem przynioſł chleb y wino: A
24:
iż był kápłanem Bogá nawiżſzego.
x Zyd. 7. v. 1. F Piſmo nam okázuie Melchiſedeká/ iákoby miał z obłokow przyść/ opuśćiwſzy tho z kąd poſzedł/ y iáki był iego koniec Y opiſuie go/ że był Krolem Salem (ktore miáſto w onych rowninách było) y Kápłanem Bogá nawyżſzego. Krolem w tim go być pokázuie/ iż Abrámá z iego towárzyſzmi ſprácowánemi y głodnemi/ czeſtował y podeymował. A w tym záſię vrząd ie go Kápłáńſki okázuie/ gdy im błogogosłáwi (!) y dźieſięćinę bierze. Kędy oto ieſt w niem figurá Kryſtuſá páná. Iáko Páweł w. 7. Káp. do Zydow piſze.

werset: 19Błogoſłáwił iemu mowiąc.
25:
Niechay będźie błogoſłáwionym A
26:
bram od nawyſzego Bogá páná
27:
niebá y źiemie.

werset: 20A niech będźie pochwalon na-
28:
wyſzy Bog/ ktory podał nieprzyia
29:
ćioły twe w ręce twoie. Tedymu A
30:
bram dał dźieſięćinę ze wſzech o-
31:
nych rzeczy.

werset: 21Zátym rzekł krol Sodomſki do
32:
Abrámá/ Wroć mi ludźi/ á máiętno
33:
śći ine pobierz ſobie.

werset: 22Tedy rzekł Abram Krolowi So
34:
domſkiemu/ G Podnioſłem rękę ſwą
35:
ku Pánu Bogu nawyſzemu pá-
36:
nu niebá y źiemie.
G Rękę podnieść ieſt przyſiąc.

werset: 23Iż ia z tych wſzytkich rzeczy kto-
37:
re ſą twoie/ od namnieyſzey nitki
38:
áż do rzemyczká v botá/ nic od ćie-
39:
bie wziąć niechcę/ Abyś nie rzekł/
40:
Iam zbogáćił Abrámá.

werset: 24Iedno tylko to co ziedli towárzy
41:
ſze/ y co ſię doſtáło bitunku tym mę-
42:
żom ktorzy chodźili ze mną/ to ieſt/
43:
Aner/ Eſkol/ y Mámre/ ći niech we
44:
zmą dźiał ſwoy.


kolumna: b
rozdział: 15
KApitu. 15.1. Abram wźiął od Bogá obietnicę łá-
1:
ſki y potomſtwá. 6. Vſpráwiedliwion przez
2:
wiárę. 7. Obiecána mu źięmia Chánáán. 9.
3:
y potwierdzoná znákiem. 13. Niewolſtwo
4:
y wybáwienie z Egiptu opowiedźiáne ieſt.
werset: 1
P
Otym gdy ſię
5:
to ſtáło/ rzekł Pan
6:
do Abrámá A w wi
7:
dzeniu mowiąc.
8:
Nieboy ſię Abrá-
9:
mie/ iaćiem ieſt tar
10:
czą twoią/ y bárzo obfitą nagrodą
11:
twoią.
A Gdy ſię w vmyſle ſwym fráſował.

werset: 2Tedy rzekł Abram/ O pánie Pá
12:
nie/ y coż wżdy mnie daſz? gdyż ia
13:
zeydę thák przez potomká/ á ten co
14:
rządźi w domu moim ieſt B Dámá-
15:
ſzczánin Eliezer.
B Niektory Syryiczyk Dámáſzczánin będźie moy dźiedźic á nie żaden z moich.

werset: 3Y rzekł powtore Abram/ Otoś
16:
mi nie dał płodu/ á ták ſługá domu
17:
mego zoſtánie dźiedźicem po mnie.

werset: 4Potym rzekł ku niemu Pan temi
18:
ſłowy/ Ten nie będźie dźiedźiczył po
19:
tobie/ Ale ten ktory z ćiebie wyni-
20:
dźie będźie dźiedźicem po tobie.

werset: 5Zátym że go wywiodł ná dwor/
21:
y rzekł do niego x Poźry teraz k nie-
22:
bu/ á zlicz gwiazdy ieſli możeſz:
23:
C Tákći powiedam będźie potom-
24:
ſtwo twoie.
x Rzym. 4. v. 18. C To potomſtwo známionuie ſyny obietnice przez łáſkę y wiárę.

werset: 6xD Vwierzył tedy Pánu/ y przy
25:
czytano mu to ku ſpráwiedliwo-
26:
śći.
x Wyżſzey 12. v. 4. Rzym. 4. v. 3. Gál. 3. v. 6. Iákub. 2. v. 23. D Abowiem Abra ſpuſzczáiąc ſię ná dobrothliwość Bożą/ á iemu ſię poddawáiąc/ y ſzczerey iego dobroći vfáiąc nie ſobie nie zasługom ſwoim/ był vſpráwiedliwion/ A ten ćii eſt obyczay vſpráwiedliwienia przez wiárę.

werset: 7Nád to ieſzcze rzekł k niemu. Ia
27:
ćiem Pan ktorym ćiebie wywiodł z
28:
Vr Káldeyſkiego/ ábych tobie źie-
29:
mię tę w oſiádłość podał:

werset: 8Y rzekł. O pánie Pánie/ E poczem
30:
że to poznáć mam iż ią poſiędę.
E Swięći niektorzy oſobliwy zwyczay mieli prośić o známioná. Iáko to tu czyni ná tim mieyſcu Abram/ iáko też czynił Gedeon/ Ezechiaſz/ á to dla nieiákiego wnętrznego á ſerdecznego ruſzenia. A wſzákoż my tego zá przykład ſobie bráć niemamy bychmy thák czynić mieli.

werset: 9Tedy mu odpowiedźiał/ We-
31:
źmi mi iáłowicę trzećioletnią/ y ko
32:
żę trzećioletnią/ ſkopu też trzećiole
33:
tniego/ ſynogárlicę trzęćioletnią/ y
34:
gołąbiątko.

werset: 10Wźiął thedy wſzytko to " F y ro-
35:
śćiął ná poły/ á iednę część położył
36:
przećiw drugiey/ Sámych thylko
37:
G ptakow nie rośćinał.
" Iere. 34. v. 18. F Ten znák okázuie iż pothomkowie iego w thákie trapienie przyść mieli/ iż práwie po członku mieli być rozbieráni/ á wſzákoſz iednák mieli być wybáwieni. G Cáli ptacy známionuią wybáwienie.

werset: 11Tedy ſie zlećiáło H ſtádo ptakow
38:
do ſćierwow/ á Abram odganiał ie.
H Ci ptacy známionowáli Fáráoná y Egipcyány/ kthorzy mieli być roſproſzeni.

werset: 12Gdy tedy ſłońce záchodźiło/ oćią
39:
żył ſen Abrámá/ á ſtrách ćiemnośći
40:
wielkiey przypadł nań.

werset: 13Tedy rzekł do Abrámá/ Wiedz zá
41:
pewne x iż potomſtwo twe będźie
42:
mięſzkáć w źiemi obcey/ á będźie ſłu-

strona: 8v

GENESIS. Abram.

kolumna: c
żyć mięſzkáiącemu w niey/ y będźie
1:
od nich vtrapione przez cztery ſtá
2:
lat.
x Dźiei. 7. v. 6.

werset: 14A wſzákoż ia narod on ſądźić bę
3:
dę/ ktoremu będą ſłużyć/ á oni po
4:
tym wynidą ſtámtąd z máiętnoſćią
5:
wielką.

werset: 15A ty w pokoiu żeydźieſz zá oycy
6:
twoimi/ y będźieſz pogrzebion prze
7:
trwawſzy dobry wiek ſtárośći.

werset: 16x Potym I wieku czwartego tu
8:
ſię wrocą/ Abowiem złość Amor-
9:
reyczykow ieſzcze ſię do końcá nie
10:
ſpełniłá.
x 2. Moiz. 12. v. 40. I Po wykonániu czterech ſeth lat.

werset: 17Tedy po zachodźie ſłońcá K náde-
11:
ſzłá ćiemność/ á piec kurzący ſię dy-
12:
mem/ y pochodnia goráiąca przeſzłá
13:
miedzy ony rzeczy rośćięte.
K Swiátłość po ćiemnośćiách znáczy wybáwienie.

werset: 18Támże dnia onego vczynił Pan
14:
z Abrámem przymierze mowiąc. Dam thobie y potomſtwu twemu
15:
źiemię [tę]x od rzeki Egiptſkiey/ áż
16:
do wielkiey rzeki Eufrátes.
x Wyżſzey 12. v. 7. y 13. v. 15. Niżey. 26. v. 4. 5. Moiz. 34. v. 4. 3. Krol. 4. v. 21. 2. Kroni. 9. v. 26.

werset: 19Ceneyczyki/ y Cenizeyczyki/ y
17:
Kádmoneyczyki.

werset: 20Heteyczyki/ y Ferezeycżyki/ y Rá-
18:
faymiti.

werset: 21Amorreyczyki/ y Chánáneyczyki/
19:
y Giergeżeyczyki/ y Iebuzeyczyki.

rozdział: 16
KApitu. 16.1. Sárái niepłodna dawa Agár Abrá
20:
mowi. 4. ktora iák ſkoro poczęłá wzgárdźi
21:
łá pánią ſwą. 6. A gdy ią páni trapiłá vćie
22:
kłá. 7. Anioł ią ćieſzy/ nápomina/ á opowiá
23:
da rozmnożenie potomſtwá iey. 11. Imię
24:
y obycżáie ſyná iey.
werset: 1
S
Arai tedy żoná Abrá-
25:
mowá nie rodźiłá mu ża
26:
dnych dźiatek/ á máiąc
27:
ſługę Egipcyánkę imie
28:
niem Agar.

werset: 2Rzekłá do Abrámá/ Teraz oto z-
29:
nam że mi Pan nie dał ábym rodźić
30:
mogłá: A ták proſzę wnidź do mey
31:
ſłużebnice/ owa ſnadź z niey będę
32:
miáłá dźiatki/ A vſłuchał Abram
33:
głoſu Sárái.

werset: 3A Tedy Sárái wźiąwſzy Agár
34:
ſłużebnicę ſwą Egipcyánkę/ dáłá
35:
ią Abrámowi mężowi ſwemu zá żo
36:
nę/ po dźieſiąći lat iákoſz począł mię
37:
ſzkać w źiemi Chánáán.
A Sárai to czyni przywiedźioná vprzeymą żądośćią błogoſláwieńſtwá przez Abrámowe potomſtwo/ Bo mogłáby byłá ſobie zá Syná iákie dźiećię ine przyſpoſobić.

werset: 4A gdy wſzedł do Agár/ tedy oná
38:
poczęłá: Co gdy obaczyłá/ wzgár-
39:
dźiłá ſámá v ſiebie pánią ſwą.

werset: 5Tedy rzekłá Sárái do Abrámá/
40:
Mam krzywdę od ćiebie/ iam tobie
41:
dáłá ſłużebnicę ſwą w thowárzy-
kolumna: d
ſtwo: Ale oná widząc ſię być brze-
1:
mienną/ wzgárdźiłá mię ſámá v ſie
2:
bie. Niechże to pan rozſądźi miedzy
3:
mną á miedzy tobą.

werset: 6Odpowiedźiał ná to Abram Sá
4:
rái/ Oto maſz w ręku ſwych ſłuże-
5:
bnicę ſwoię/ á ták z nią czyń coć ſię
6:
zda. Gdy ią thedy Sárái trapiłá/
7:
vćiekłá od niey.

werset: 7Ale Anioł Páńſki ználaſł ią ná
8:
puſzczy nád źrzodłem wody/ ktore
9:
ieſt przy drodze B Sur.
B Sur ieſt puſzcza przyległa Egiptowi/ gdźie byłá ſzłá Agár.

werset: 8Y rzekł do niey. O Agár ſłużebni
10:
co Sárái/ z kądże á dokąd wżdy i-
11:
dźieſz? A oná odpowiedźiáłá/ Vćie
12:
kłám od Sárái pániey ſwey.

werset: 9Rzekł iey tedy Anioł Páńſki/ W
13:
roć ſię do pániey ſwey/ á vpokorz ſię
14:
pod rękę iey.

werset: 10Potym rzekł powtore do niey
15:
Anioł Páńſki/ Rozmnożę ia potom
16:
ſtwo twoie ták bárzo/ iż mu żadnei
17:
liczby nie będźie przed wielkoſćią.

werset: 11A potym iey Anioł Páńſki rzekł/
18:
Oto poczęłáś y porodźiſz ſyná/ kto-
19:
remu imię wzowieſz Izmáel/ Abo-
20:
wie vſłyſzał Pan vćiſnienie twoie.

werset: 12Then będzie człowiekiem ſro-
21:
giem/ ktory ſię będźie wſzytkim przy
22:
krzył/ á wſzyſcy też iemu przykrzyć
23:
ſię będą/ A będźie mięſzkał przed w-
24:
ſzytką bráćią ſwą.

werset: 13Wezwáłá tedy imię Páná kto-
25:
ry z nią mowił/ Tyś ieſt Bog wi-
26:
dzący mnie: Abowiem oná rzekłá/ C
27:
Izalim tu nie widźiáłá w tył wi-
28:
dzącego mnie?
C Iákoby rzekłá. Y terazem opátrznośći iego nieobaczyłá.

werset: 14A dla tegoż názwáłá onę ſtud-
29:
nią/ Studnia żywiącego/ ktory mię
30:
widźiał/ xF á táć ieſt miedzy Ka-
31:
des y Bárád.
x Niżey. 24. v. 62.

werset: 15x Tedy Agár vrodźiłá ſyná Abrá-
32:
mowi/ ktorego Abram názwał i-
33:
mieniem Izmáel.
x Gálát: 4. v. 23.

werset: 16Ná ten czás było Abrámowi o-
34:
śmdźieſiąt y ſześć lat/ gdy mu A-
35:
gár vrodźiłá ſyná Izmáelá.

rozdział: 17
Kápitu. 17.12. Bog potwierdza przymierza ſwego y
36:
obietnic ſwych Abrámowi przez obrzezá
37:
nie. 5. Z Abrámá wezwan ieſt Abráhám. 8.
38:
Ziemiá Chánáán ieſt iemu obiecána pią
39:
ty kroć. 15. Sárái przezwaná ieſt Sarą. 19.
40:
Obiecan ieſt Izaák. 23. Spráwuie obrze-
41:
zánie.

strona: 9

Abráhám. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 9.

kolumna: a
werset: 1
G
Dy iuż tedy Abrá-
1:
mowi było dźiewięćdźie
2:
ſiąt lat y dźiewięć/ vkazał
3:
ſię iemu Pan mowiąc do
4:
niego. Iam ieſt Bog wſzechmogą-
5:
cy/ żyẃ wedle woley mey/ á A bądź
6:
mi doſkonáłym.
A Nic zmyſlonego áni obłudnego niechay w thobie nie będźie.

werset: 2A ia B záłożę przymierze ſwe mie-
7:
dzy mną y miedzy tobą/ á nádder ćię
8:
rozmnożę.
B To mowi áby potwierdźił przymierze przed tym z Abrámem vczynione.

werset: 3Tedy C vpadł Abram ná oblicze
9:
ſwe á Boga ták do niego mowił.
C Stáry zwyczay kłániánia.

werset: 4x Oto ia czynię przymierze z tobą
10:
á będźieſz oycem wiela narodow.
x Ekkl. 44. v. 20. Rzym. 4. v. 11.

werset: 5Iuż imię twoie niebędźie więcey
11:
Abram/ ále będźieſz názywam A-
12:
bráhám/ ábowiemem ćię poſtáno-
13:
wił oycem wiela narodow.

werset: 6A romnożę ćię bárzo wielce/ á
14:
národy y Krolowie z ćiebie wyni-
15:
dą.

werset: 7A zmocnię D przymierze ſwe mie
16:
dzy mną y miedzy tobą/ y miedzy E po
17:
tomſtwem twym po tobie w naro-
18:
dźiech ich/ vmową wieczną/ ábych
19:
był Bogiem twoim/ y potomſtwá
20:
twego po tobie.
D To powtorzenie śćiąga ſię ku vtwierdzeniu Abráhámá. E Synowie ſpołu z oycy w tymże ſą przymierzu.

werset: 8Y dam tobie y potomkom twym
21:
po tobie źiemię w ktoreieś teraz ieſt
22:
gośćiem/ tho ieſt/ wſzyſtkę źiemię
23:
Chánáán w ośiádłość wieczną/ y
24:
będę Bogiem ich.

werset: 9Nád to rzekł Bog Abráhámo-
25:
wi. x Będzieſz chował przymierze
26:
moie ty y potomſtwo twoie po to-
27:
bie w narodźiech ſwych.
x Dźiei. 7v. e.

werset: 10A toć ieſt F przymierze moie/ kto
28:
re miedzy mną y miedzy wámi/ y
29:
miedzy potomſtwem twym po to-
30:
bie chowáć będźiećie. Wſzelki męż-
31:
czyzná będzie obrzezowan miedzy
32:
wámi.
F Znák przymierza/ Rzecz známionuiącą zá známię tu powiedźiał.

werset: 11Y obrzezowáć będźiećie ćiáło G
33:
nieobrzeſki wáſzey/ " á toć będźie ná
34:
znak przymierza mego miedzy mną
35:
y miedzy wámi.
G Nie obrzeſki/ to ieſt ſkorki ktora okrywa członek mężczyńſki. " Rzym. 4. v. 11.

werset: 12x Wſzelki mężczyzná oſmego dniá
36:
po ſwem národzeniu będźie obrze-
37:
zowan miedzy wámi w narodziech
38:
wáſzych/ ták domá narodzony ſłu-
39:
gá/ iako y kupiony zá pieniądze od
40:
iákiegożkolwiek cudzoźiemcá/ kto
41:
ry nie ieſt z narodu twego.
x 3. Moiż. 12. v. 3. Lukaſz. 2. v. 21.

werset: 13A ták koniecznie ſługá domá ná
42:
rodzony/ y kupny zá pieniądze/ bę-
43:
dźie obrzezan H / ábędźie przymierze
44:
moie ná ćiele wáſzym/ zá wieczną
45:
vmowę.
H Znák przymierza/ ábowiem tim znákiem dwie ſię nam rzeczy oznaymuią/ to ieſt/ iż wſzytko ieſt ſkáżone co ſię kolwiek z czlowieká rodźi/ á iż też zbáwienie pochodźi z potomſtwá Abráhámowego.

kolumna: b

werset: 14Ale mężczyzná nieobrzezány/ kto
1:
rego ćiáła nieobrzezká oderżnioná
2:
by nie byłá/ ten będzie wygłádzon z
3:
ludu ſwoiego/ ábowiem zgwałćił
4:
przymierze moie.

werset: 15Potym rzekł Bog Abráhámowi
5:
Nie będźieſz iuż dáley zwał twey żo
6:
ny tem imieniem Sárái/ ále imię iey
7:
będzie Sará.

werset: 16Y będę iey błogoſłáwił/ á damći
8:
z niey ſyná/ Będę iey błogoſłáwił/ á
9:
z niey ſię rozrodzą narodowie/ á kro
10:
lowie ludźi wielkich/ z niey poydą.

werset: 17Tedy Abráhám padł ná oblicze
11:
ſwoie/ I y vśmiechnął ſię mowiąc
12:
ſam w ſobie: Izali człowieku we
13:
ſtu lat ma ſię národźić potomek? I
14:
zali też Sára porodźi w dziewięći
15:
dzieſiąt lat?
I Tęn śmiech nie przyſzedł z niedowiárſtwá ále z weſela.

werset: 18Y rzekł Abráhám ku Bogu O
16:
doſycżeby/ gdyby tylko żył Izmáel
17:
podług woley twoiey.

werset: 19Tedy Bog rzekł x / Záiſte Sará po
18:
rodźi tobie ſyná/ y wzowieſz imię ie
19:
go Izáák/ y vmocnię przymierze mo
20:
ie z nim vmową wieczną/ y z potom
21:
ſtwem iego po nim.
x Niżey. 18. v. 10. y 21 v. 2.

werset: 20A co ſię tknie Izmáelá/ wyſłucha
22:
łem ćię: A oto będę błogoſláwił ie-
23:
mu/ y rozrodzę go/ y rozmnożę go
24:
bárzo wielce: Dwoienaśćie Kſią-
25:
żąt z niego ſię národzą/ á rozſzerzę z
26:
niego wielki narod.

werset: 21Ale przymierze ſwe poſtánowię
27:
z Izáákiem/ ktorego tobie porodźi
28:
Sára roku przyſzłego práwie o tym
29:
czáſie.

werset: 22Tho rzekſzy Bog/ koniec rze
30:
czy vczynił/ á odſzedł od Abráhá-
31:
má.

werset: 23Tedy Abráhám wźiąwſzy Izmá
32:
elá ſyná ſwego/ y wſzytki w domu
33:
iego národzone ſługi/ y kupne zá
34:
pieniądze/ káżdego mężczyznę z do
35:
mowych ſwoich/ oberznął ćiáło nie
36:
obrzeſki ich/ onegoż tho dniá iáko
37:
mu Bog rozkażał.

werset: 24Ná ten czás było Abráhámowi
38:
dźiewięćdźieſiąt lat y dźiewięc/ gdy
39:
obrzezał ćiáło nieobrzeſki ſwoiey.

werset: 25A Izmáelowi ſynowi iego było
40:
iuż thrzynaśćie lat gdy obrzezano
41:
ćiáło nie obrzeſki iego.

werset: 26Onegoż dniá obrzezan ieſt Abrá
42:
hám/ y Izmáel ſyn iego.

werset: 27Y wſzytcy mężczyzny w domu iego
43:
ták domá národzeni ſłudzy/ iáko y

strona: 9v

GENESIS. Abráhám. Sará.

kolumna: c
kupni zá pieniądze od cudzoźiem-
1:
cow/ wſzytcy z nim obrzezáni ſą.

rozdział: 18
KApitu. 18.1. Abráhám prziymuie Anioły do domu
2:
ſwego. 4. Vmywa nogi gośći ſwoich. 6.
3:
Pilność iego/ iákoby ie mogł dobrze vcze
4:
ſtowáć. 10. y 14. Izáák mu ieſt obiecan. 18.
5:
y Kryſtus. 19. Swiádectwo wiernośći A
6:
bráhámowey przećiw Bogu. 20. ktory ie
7:
mu opowieda podwrocenie Sodomy. 23.
8:
Prośbá Abráhámowá zá Sodomczyki.
werset: 1x
P
Otym ſię mu pan
9:
vkazał ná rowninie Ma
10:
re/ gdy ſiedźiał we drz-
11:
wiách namiothu ſwego
12:
w gorącośći dniá.
x Zyd. 13. v. 2.

werset: 2Tedy pogłądáiąc vyzrał A á ono
13:
trzei mężowie ſtali przećiw niemu/ ktore gdy widźiał B wybieżał knym
14:
ze drzwi namiotu ſwego/ C y vkło-
15:
nił ſię im áż do źiemie.
A Trzey Aniołowie w ćiele człowieczem. B Ludzkość Abráhámowá. C Znák vczćiwośći tych ludźi co byli ná wſchod słońcá.

werset: 3Potym rzekł/ D Pánie proſzę ćię ie
16:
ſliżeś ná mię łáſkaw/ nie miyayże
17:
mię teraz ſługi ſwego.
D Gdy wierzył iż byli ludźie/ tedi do onego ktory ſię iemu zdał być żacnieyſzy/ ták mowi.

werset: 4A proſzę zebyśćie wźiąwſzy tro-
18:
chę wody E vmyli nogi ſwoie/ ápod
19:
párwſzy ſię tu ſobie pod drzewem
20:
odpoczynęli.
E Poſpolite było w onych kráinách vmywánie nog/ ták dla omyćia plugáſtwá iáko też ku vlżeniu ſtrudzenia/ á dla ochłodzenia w gorącośći.

werset: 5A ia wam przynioſę trochę chle
21:
bá/ iż ſię wżdy poſilićie/ á potym poy
22:
dźiećie w drogę/ Abowiem dla te-
23:
goście ſtąpili do mnie ſługi ſwego.
24:
Tedy oni rzekli/ F Vczyńże ták iákoś
25:
powiedźiał.
F Bog dał Aniołom ćiáłá ludzkie do czáſu/ ku ſpráwowániu vrzędu ich/ w ktorych prawdźiwie á nie iáko obłudy chodźili y iedli.

werset: 6Biezał tedy ſkokiem Abráhám
26:
do namiotu ku Sarze/ y rzekł/ Idź
27:
rychley/ á wźiąwſzy trzy miárki mą
28:
ki pythlowáney/ rozczyń ią/ á ná-
29:
piecz podpłomykow.

werset: 7A ſam Abráhám bieżawſzy do
30:
trzody wźiął ćielątko młode/ y do-
31:
brze tłuſte/ á dał ie ſłudze/ ktory ie
32:
corychley gotował.

werset: 8Potym przyniozſzy máſłá/ y mle
33:
ká/ y ćielątko ktore był nágotował/
34:
poſtáwił ie przed nimi/ á ſam ſtał
35:
przy nich pod drzewem kiedy iedli.

werset: 9Rzekli tedy k niemv. Gdźież wżdy
36:
ieſt Sará żoná twoiá? A od odpo
37:
wiedźiáł/ Oto ieſt w namiećie.

werset: 10Tedy rzekł/ x Wrocę ſię pewnie
38:
do ćiebie G roku przyſzłego/ á Sará
39:
żoná twoiá będźie mieć ſyná. A
40:
Sará ſłucháłá ſtoiąc v drzwy na-
41:
miotu ſwego/ ktore były zá nim.
x Wizſzey. 17. v. 29. Niżey. 21. v. 2. Rzym. 9. v. 9. G Drudzy to wykłádáią ták/ Tegoż czáſu/ drugiego roku/ á wy ieſzcze żywi będźiećie/ Albo ták: Othym czáſie poki ieſzcze Sará żywá będźie (álbo zá iey zdrowia) Albo ták wrocę ſię tedy gdy Sará (donośiwſzy słuſznego czaſu) żywe dźieciątko porodźi.

werset: 11Ale Abráhám/ y Sará byli ſtá-
42:
rzy/ y zeſzli w lećiech/ ták iż iey iuż
43:
przeſtáłá byłá niemoc ktorą zwykły
kolumna: d
kły niewiáſty miewáć.

werset: 12Tedy ſię Sará ſámá w ſobie v-
1:
śmiechnęłá mowiąc/ Teraz gdym
2:
ſię iuż z ſtárzálá x Pan też moy ieſt
3:
ſtáry/ y dopierkoſzbym roſkoſzy v-
4:
żywáć miáłá?
x Piotr. 3. v. 6.

werset: 13Zátym rzekł Pan Abráhámowi/
5:
Prze ktorąż wżdy przyczynę śmieie
6:
ſię Sará/ mowiąc: Izali to pewna
7:
żebych miála rodźić/ gdym ſię iuż o-
8:
to ſtarzáłá?

werset: 14Izali ieſt co trudnego Pánu? O
9:
to ſię wrocę o tym czáſie do ćiebie ro
10:
ku przyſzlego/ á Sará będźie miá-
11:
łá ſyná.

werset: 15Tedy ſię záprzáłá Sará mowiąc/
12:
O nie śmiáłáćiem ſię/ bo ſię iśćie ba
13:
łá: Tedy on rzekł/ Nie ieſt ták/ boś
14:
ſię ty śmiałá.

werset: 16Pothym mężowie oni wſtáłi z
15:
támtąd/ y obroćili ſię ku Sodomie/
16:
á Abráhám ſzedł z nimi wyprowa-
17:
dzáiąc ie.

werset: 17Rzekł tedy Pan/ Izali ia thego
18:
przed Abráháme táić będę co mam
19:
vcżynić.

werset: 18Gdyż z niego ma wynidź narod
20:
wielki y możny/ x á iż w nim będą v
21:
błogoſłáwione wſzyſtki narody ná
22:
źiemi.
x Wyżſzey. 12. v. 3. Niżey. 22. v. 18.

werset: 19H Abowiem pewienem ieſt tego/
23:
iż on ták roſkaże ſynom ſwym y do-
24:
mowi ſwemu/ Ze gdyby on vmárł/
25:
áby pilnie ſtrzegli drog Pańſkich/ czyniąc ſąd y ſpráwiedliwość/ áby
26:
też Pan Abráhámowi wypełnił to
27:
co iemu záſlubić raczył.
H Tu mamy nápominánie/ iż dźiatki ſwe mamy vczyć woley y poznánia Bożego/ áby ſię ták w nich iáko y w nas rozmnazáłá iego chwałá.

werset: 20Powiedźiał tedy Pan/ Oto iż
28:
krzyk Sodomy y Gomorry ták wiel
29:
ce ſię rozmożył/ á grzech ich thák
30:
ieſt bárzo ćięſzki.

werset: 21I Zſtąpię teraz/ á obaczę ieſliż ſię o
31:
ni ták do końcá ſpráwuią podług
32:
krzyku tego ktory mię dochodźi/ A
33:
ieſliż nie/ ábych ſię wżdy dowie-
34:
dźiał.
I Ná then czás do nas Bog zſtępuie gdi tu iego łáſkę álbo ſąd ſpráwiedliwy czuiemy

werset: 22K Y odeſzli z támtąd oni mężowie
35:
á ſzli ku Sodomie/ ále Abráhám ie
36:
ſzcze ſtał L przed pánem.
K Acż go iuż byli pożegnali odpráwiwſzy ſwe rozmowy/ á wſzákoſz nie zárázem Abráhám odchodzi/ iákoby máiąc co ine go mowić. L Abráhám przypátrował ſię Bogu wiárą/ choćiaſz zwierzchu iedno tilko ludźi widźiał.

werset: 23Thedy przyſtąpiwſzy ſię Abrá-
37:
hám rzekł/ izali też ſtráćiſz ſpráwie
38:
dliwego z niepobożnym?

werset: 24Ieſliż będą pięćdźieſiąt ſpráwie-
39:
dliwych w mieśćie/ izali ie też po-
40:
tráćiſz/ á zaż nieodpuśćiſz mieyſcu
41:
onemu dla piąćidźieſiąt ſpráwiedli
42:
wych ktorzy ſą w nim?

werset: 25Nie ſłuſzáłoby to tobie ábyś táko-

strona: 10

Abráhám. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 10.

kolumna: a
wą rzecz vczynić miał/ zábiyáć ſprá
1:
wiedliwego z niepobożnym/ á iżby
2:
miał być ſpráwiedliwy/ iáko y nie
3:
pobożny/ gdyż to nieſłuſza ná ćię.
4:
A zaż ten ktory ſądźi wſzyſtkę źie-
5:
mię/ nie ma czynić ſpráwiedliwo-
6:
śći?

werset: 26Tedy Pan odpowiedźiał/ M Ie-
7:
ſliż ia w Sodomie/ w ſamym mie
8:
ſcie znaydę mężow pięćdźieſiąt ſprá
9:
wiedliwych/ przepuſzczę themu
10:
mieyſcu wſzytkiemu dla nich.
M Z tąd mamy náukę/ iż złośnikom dla dobrych Pan odpuſzcza.

werset: 27Abráhám tedy odpowiedźiał mo
11:
wiąc/ Teraz oto śmiem beſpiecznie
12:
mowić z Pánem moim/ choćiażem
13:
proch á popioł.

werset: 28A ieſliżby nie doſtháło do piąći
14:
dźieſiąt ſpráwiedliwych piąći/ iza-
15:
li dla onych piąći zepſuieſz miáſtho
16:
wſzytko? Tedy mu on odpowie-
17:
dźiał/ Nie zepſuię go ieſliſz tám z-
18:
naydę czterdźieśći y pięć.

werset: 29Powtore rzekł do niego Abrá-
19:
ha mowiąc/ A ieſliby tám iedno tyl
20:
ko czterdzieśći ich było náleźiono?
21:
Tedy on odpowiedźiał/ Nieuczy-
22:
nię nic y dla czterdźieſtu.

werset: 30Nád to ieſzcze rzekł/ Proſzę á-
23:
bych ćię nie przegniewał Páná me-
24:
go/ gdy ieſzcze co rzeknę/ A ieſliſz ſię
25:
ich tám iedno trzydźieśći znaydą?
26:
Tedy Pan rzekł/ Nic nie vczynię ie
27:
ſliſz ich tám trzydźieśći znaydę.

werset: 31Thedy ieſzcze rzekł/ Oto ieſzcze
28:
śmiem mowić ku pánu memu/ A ie
29:
ſliżby tám iedno tylko dwádźieśćiá
30:
byli ználeźieni? Tedy mu on odpo-
31:
wiedźiał/ Nie zátrácę ich dla tych
32:
dwudźieſtu.

werset: 32Przytym ieſzcze rzekł/ Proſzę nie
33:
chayby ſię pan moy nie gniewał ná
34:
mię iżbych ieſzcze tylko raz rzekł/ A
35:
ieſliby ſię ich tylko dźieſięć ználázło?
36:
Tedy on rzekł/ y dla dźieſiąći nie zá
37:
trácę ich.

werset: 33Odſzedł tedy potym Pan gdy do
38:
kończył rozmowy z Abráhámem/ A
39:
Abráhám też wroćił ſię do mieyſcá
40:
ſwego.

rozdział: 19
KApitu. 19.1. Lot dawa goſpodę Anyołom w domu
41:
ſwoim. 4. Sodomczycy chcąc ſwey woley v
42:
żywáć z Anioły czynią gwałt Lotowi y do
43:
mowi iego. 7. Kthorzy nie prziymuiąc ob
44:
mowy iego. 11. Záráżeni ſą ſlepotą. 12. y 15.
45:
Lothá nápomináią y owſzem przymuſzáią
kolumna: b
Anyeli aby z támtąd wyſzedł. 19. Prośi áby
1:
mu dano Segor gdźieby zdrowie ſwe
2:
mogł záchowác. 24. Sodomá do gruntu po
3:
dwroconá. 26. Zoná Lotowá odmieniłá ſię
4:
w ſolny słup. 30. Lot ku záchowániu zdro-
5:
wia ſwego vćieka ná gorę. 31. Gdźie ſię do
6:
puśćił grzechu nieczyſtego z corkami ſwe-
7:
mi/ kthore miały z oycem ſwym Moáb y
8:
Ammon.
werset: 1
T
Edy podwieczor przyſli
9:
oni dwá Aniołowie do
10:
Sodomy/ á Lot ſiedźiał
11:
w branie Sodomſkiey/
12:
gdy ie tedy vyzrał/ wſtawſzy ſzedł
13:
przećiwko nim/ y vkłonił ſię im aż
14:
do źiemie.

werset: 2Y rzekł A Pánowie moi proſzę was
15:
zſtąpćie do domu ſłużebniká ſwego/
16:
á bądźćie tu ná noc/ y vmyićie nogi
17:
ſwe/ potym ráno wſtawſzy poydźie
18:
ćie w drogę ſwą. Ktorzy odpowie-
19:
dźieli. Nie chcemy/ ále będźiem no-
20:
cleg mieć ná vlicy.
A Lot okázuie ludzkość w prziymowániu gośći w dom iáko y Abráhám.

werset: 3B Ale on przynućył ie ktemu iż w
21:
ſtąpili do niego/ ktore iáko ſkoro w
22:
dom weſzli/ czeſtował/ nápiekſzy
23:
prze nie chlebá przáſnego/ y iedli.
B To ieſt prośbámi przymuśił.

werset: 4Ale pierwey niż poſzli ſpáć/ lu-
24:
dźie z miáſtá Sodomy obſthąpili
25:
dom/ ták młodźi iák y ſtárzy/ y w
26:
ſzytko poſpolſtwo aż práwie do ie-
27:
dnego.

werset: 5A záwoławſzy Lothá mowili/
28:
Gdźie ſą ći mężowie ktorzy ná noc
29:
przyſzli do ćiebie? Wywiedź ie do
30:
nas C ábychmy ie poználi.
C Chcemy wiedźieć co tho zá ludźie ábo gośćie coś ie w dom przyiął.

werset: 6Tedy Lot ſzedł do nich áż ku drz-
31:
wiam/ y zámknął ie zá ſobą.

werset: 7Y rzekł. Proſzę bráćia moi nie czyń
32:
ćie nic złego.

werset: 8D Oto mam dwie corce ktore ie-
33:
ſzcze mężá nie znáią/ E wywiodę ie
34:
teraz ku wam/ czyńćieſz z niemi co
35:
ſię wam podoba/ iedno thylko mę-
36:
żom tym gwałtu żadnego nieczyń
37:
ćie/ ábowiem dla tego weſzli pod o
38:
bronę dáchu mego.
D Poznał Lot iż Sodomczycy chćieli wźiąć gośćie iego ku wſzeteczeńſtwu niezwyczáynemu. E Z tąd mamy náukę iż ſpráwy ludźi ſwiętych ſą tákowe/ iż theż nie máſz nic ták doſkonáłego w nich/ coby oprocz wyſtępku być miáło.

werset: 9Tedy mu oni rzekli/ Idź z thąd
39:
precz/ A potym ięli mowić/ Ten ſam
40:
przyſzedł tu gośćiem/ F iżaſz on ma
41:
nas ſądźić? A przetoż teraz gorzey
42:
ſię iśćie z tobą zſtánie á niż z niemi.
43:
x Vczynili tedy gwałt wielki Loto
44:
wi/ ták iż drzwi do domu wyłámo-
45:
wáć poczęli.
F To ieſt rządźić álbo nam roſkázowáć. x 2. Piotr. 2. v. 7.

werset: 10Ale mężowie oni wyćiągnąw-
46:
ſzy ręce ſwe/ porwáli Lotá do ſiebie
47:
do domu/ y záwárli drzwi.

werset: 11A męże ony co byli v drzwi v do-
48:
mu x pozárażáli ſlepotą/
x Mądr. 19. v. 16.
od namniei

strona: 10v


kolumna: c
GENESIS. Abráhám. Lot.
ſzego áż do nawietſzego/ ták iż práwie
1:
vſtali niemogąc drzwi ználeść.

werset: 12Tedy mężowie oni rzekli do Lo-
2:
tá. Maſzli tu ieſzcze kogo/ álbo źię-
3:
ćiá ſwego/ álbo ſyny/ álbo y dźiewki
4:
ſwoie/ álbo też y co ſwego w mieś-
5:
ćie? Wyprowadź to z mieyſcá tego.

werset: 13Abowiem rozborzemy mieyſce
6:
to/ gdyż wielki krzyk ich przyſzedł
7:
aż do Páná. Y poſłał nas pan áby-
8:
ſmy ie wytráćili.

werset: 14Tedy wyſzedſzy Lot mowił do źię
9:
ćiow ſwoich/ ktorzy mieli ſpoymo-
10:
wáć dźiewki iego/ Wſtańćie/ á wy-
11:
nidzćie z mieyſcá tego/ Abowiem
12:
Pan z gruntu podwroći miáſto to:
13:
Ale ſię iem zdáło iákoby śmiechem z
14:
niemi mowił.

werset: 15Gdy ſię tedy zarzá okázowáć po
15:
częłá/ Aniołowie przynukawáli Lo
16:
tá mowiąc/ Wſtań/ á weźmi żonę
17:
ſwą/ y dwie corce twe ktore tu ſą/ á-
18:
byś nie zginął w tey pomśćie miá-
19:
ſtá tego.

werset: 16A gdy ſię on oćiągał/ mężowie o-
20:
ni wźiąwſzy go z żoną y ze dwiemá
21:
corkámi iego zá ręce/ ábowiem mu
22:
Pan folgował/ wywiedłi go precz
23:
z miáſtá.

werset: 17x Támże gdy ie wywiedli/ rzekł
24:
ieden/ Ieſliż chceſz záchowác zdro-
25:
wie ſwe G nie oglądayże ſię ná zad/
26:
áni poſtaway ná tych wſzytkich ro-
27:
wninách/ vćiekay rychley ná gorę
28:
być niezginął.
x Mądr. 10. v. 6. 17 G Nie lituy opuśćić źiemie obfituiącey y roſkoſzney w ktorey ieſteś.

werset: 18Tedy Lot odpowiedźiał. Pro-
29:
ſzę pánie moy niechay ták niebędźie.

werset: 19Oto ia ſługá twoy/ gdyżem teraz
30:
ználaſł łáſkę v ćiebie/ á okazałeś
31:
známienićie miłoſierdźie ſwe prze-
32:
ćiw mnie záchowywáiąc zdrowie
33:
moie. Iać iſćie ná tę gorę wnidź nie
34:
mogę/ żeby mię zginienie to doydź
35:
nie miáło/ ábych nie vmárł.

werset: 20Ale tu ieſt miáſteczko nie dáleko
36:
do ktorego vćiec mogę/ tám ia teraz
37:
vydę/ ábych ták zdrowia ſwego ráto
38:
wał/ A wſzák ieſt bárzo máluczkie.

werset: 21Tedy rzekł do niego/ Y w tym ia
39:
wyſłuchałem ćiebie/ niepodwrocę
40:
miáſteczká o ktore mię prośiſz.

werset: 22x Kwáp że ſię á vćiekay tám/ ábo
41:
wiem ia nic vczynić nie mogę áż ty
42:
tám vydźieſz. A przetoż miáſteczko
43:
ono było názwáne Segor.
x Mądr. 10. v. 6.

werset: 23Gdy tedy ſłońce wſchodźiło przy
44:
ſzedł Lot do Segor.

werset: 24" Tedy pan ſpuśćił z niebá ná So-
kolumna: d
domę y Gomorrę śiárkę y ogien od
1:
Páná.
" 5. Moiż. 29. v. 23. Ezái. 13. v. 19. Ierem. 50. v. 40. Ezechi. 16. v. 49. Oſeas. 11. v. 8. Amos. 4. v. 11. Lukaſz. 17. v. 29. Iud. v. 7.

werset: 25Y podwroćił z gruntu miáſtá ony/
2:
y wſzytki rownie ſpołu z mieſzczá-
3:
ny/ y tákże wſzytki vrodzáie źiemie.

werset: 26x Ale żoná Lotowá obeyzráłá ſię
4:
ná zad/ y obroćiłá ſię w H ſolny ſłup.
x Lukaſz 17. v. 32. H Ten słup dla tego muſiał być oſobliwy/ iż ktorzy mimo oń chodźili/ przywodźili ſobie tym w pámięć pomſtę Bożą.

werset: 27x Ráno tedy Abráhám wſtał do
5:
mieyſcá kędy ſtał przed Pánem.
x Wyżſzey. 18. v. 1.

werset: 28Y poźrzał ku Sodomie w Go-
6:
morze/ y ku onym wſzytkiem row-
7:
niam/ tedy widźiał dym wycho-
8:
dźący z źiemie iákoby dym z piecá.

werset: 29A gdy iuż Bog podwroćił miá-
9:
ſtá ná onych rowniách/ roſpomniał
10:
ná Abráhámá/ y wybáwił Lotá z
11:
onego zginienia miaſt tych co w nich
12:
mięſzkał.

werset: 30Potym wyſzedł Lot z Segor/ y
13:
mieſzkał ná gorze/ y dwie corce ie-
14:
go z nim/ ábowiem ſię bał mieſzkáć
15:
w Segor/ ále mięſzkał w iáſkini/
16:
y dwie corce iego z nim.

werset: 31Tedy ſtárſza rzekłá do młodſzey/
17:
Oćiec náſz iuż ieſt ſtáry/ á niemáſz
18:
nikogo w tedy źiemi coby ſię zſzedł z
19:
námi/ iáko ieſt zwyczay po wſzyt-
20:
kiey źiemi.

werset: 32Podźwá/ á opoywá oycá ſwego wi
21:
nem/ y będźiemy z nim ſpáć/ ábychmy
22:
záchowáli potomſtwo z oycá náſze-
23:
go.

werset: 33Opoiły tedy winem oycá ſwego
24:
ná onę noc: A ſthárſza przyſzedſzy
25:
ſpáłá z oycem ſwym/ I ále on nieczuł
26:
kiedy ſię vkłádłá/ y kiedy wſtáłá.
I Nie ták go wino zmorziło iáko prze iego niemierność pan bog go tym záráźił iż ſię nie czuł.

werset: 34Názáiutrz potym rzekłá ſtárſza
27:
ku młodſzey/ Iáćiem przeſzłey nocy
28:
z oycem ſwym ſpáłá/ vpoywáſz go
29:
winem ieſzcze y dźiś ná noc/ á ty też
30:
idzi y ſpi z nim/ ábychmy ták z oycá
31:
náſzego potomſtwo záchowáli.

werset: 35Tedy ná onę noc opoiły winem
32:
oycá ſwego: A młodſza przyſzedſzy
33:
ſpáłá z nim/ ále też on nieczuł/ kie-
34:
dy ſię vkłádłá/ y kiedy wſtáłá.

werset: 36Támże ony K dwie corce Lotowe
35:
poczęły z oycá ſwego.
K Lot miedzy Sodomity żył w czyſtośći/ będąc świádom ich wſzetecznych obyczáiow. A iák ſkoro wyſzedł ná gorę z niebeſpieczeńſtwá tedy ſproſnie vpadł.

werset: 37Y ſtárſza porodźiłá ſyná/ á we-
36:
zwáłá imię iego Moáb/ z ktorego
37:
poſzli Moábitowie/ ktorzy ieſzcze
38:
y do tego czáſu trwáią.

werset: 38Tákżé y młodſza porodźiłá ſyná
39:
ktorego názwáłá Benámmi/ od kto
40:
rego poſzedł narod Ammonitow/
41:
ktorzy ieſzcze ſą do dźiſieyſzego czá-
42:
ſu.



strona: 11

Abráhám. Izáák. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt.11

kolumna: a
rozdział: 20
KApitu.20.1. Abimelech gdy wziął Sarę vſtráſzon
1:
ieſt groźbámi od Bogá dla tego. 7. A ták
2:
że ią wroćił nienáruſzoną Abráhámowi.
3:
14. Dawſzy mu zacne á wielkie dáry. 16. Ná ktorego prośby przywroćił Pan zdro
4:
wie Abimelechowi/ y płodność w domu
5:
żonam iego.
werset: 1
T
Edy Abráha
6:
z támtąd wypro-
7:
wádźił ſię w ſtro-
8:
ny ku Południu/
9:
y mięſzkał miedzy
10:
Kádes y Sur/ á
11:
był gośćiem w Gerár.

werset: 2Tám o żenie ſwey powiedał że
12:
byłá A Sioſtrá iego. A dla tego B A
13:
bimelech Krol Gerár roſkazał ią
14:
przywieść do ſiebie.
A Sárá Sioſtrá byłá Abráhámowi we w torym pokoleniu/ Bo byłá corká Araná brátá iego/ A Thare oćiec Abráhámow był iey dźiad. B Thák w oney kráinie zwano krole/ iáko w Egipćie Fáráony.

werset: 3Ale Bog przyſzedł przez ſen w
15:
nocy do Abimelechá/ y rzekł mu/
16:
To wiedz iż vmrzeſz dla niewiáſty
17:
ktorąś wźiął/ ábowiem ma mężá.

werset: 4A Abimelech nic ſie iey był niedot
18:
knął/ y odpowiedźiał/ Izali ty Pá
19:
nie też y niewinne zábijeſz?

werset: 5Izaż on mnie nie powiedźiał/ iż
20:
to ieſt Sioſtrá iego/ á oná ſię theż
21:
przyznáłá/ że to ieſt Brát iey? A ták
22:
żem to ſzczyrym vmyſłem/ á w nie
23:
winnośći rąk ſwych vczynił.

werset: 6Thedy mu Bog rzekł przez ſen/
24:
Wiem ći ia tho iżeś ſzczyrym vmy-
25:
ſłem vczynił/ A tákżem ćię też záw-
26:
ćiągnął iżbiś nie zgrzeſzył przećiw-
27:
ko mnie/ y nie dopuśćiłem ći ábyś
28:
ſię iey miał dotknąć.

werset: 7A tákże iuż teraz wroć żonę temu
29:
mężowi/ ábowiemći ieſth C Pro-
30:
rok/ A on ſię zá twe zdrowie D mo-
31:
dlić będźie. Bo ieſliż iey nie wroćiſz
32:
pewnie wiedz iż vmrzeſz/ y z thym
33:
wſzytkiem co twego ieſt.
C Mąż zacny y Bogu miły. D Modlitwá ſpráwiedliwego wiele może v Bogá.

werset: 8Tedy Abimelech wſtawſzy ráno
34:
zezwał wſzytkich ſłużebnikow ſwo
35:
ich/ y opowiedźiał im to wſzytko co
36:
oni vſłyſzawſzy bárzo ſię polękáli.

werset: 9Potym wezwał k ſobie Abime-
37:
lech Abráháma/ y rzekł k niemu/
38:
Cożeś wżdy z námi vczynił? W
39:
czym żem ćię ták obráźił/ iżeś ná mię
40:
y ná kroleſtwo moie wnioſł grzech
41:
thák ćięſzki? vczyniłeś mi iśćie to
42:
czegoś mi czynić niemiał.

werset: 10Powtore Abimelech rzekł Abrá-
43:
hámowi/ Ná cożeś ſię wżdy ná ten
44:
czás obzierał gdyś to vczynił?

werset: 11Ktoremu odpowiedźiął Abrá-
kolumna: b
hám/ Iżem rozmyſlał ſam w ſobie/
1:
że tu ná tym mieyſcu nie máſz boiá-
2:
źni Bożey/ á iżby mię tu pewnie zá-
3:
bito dla żony moiey.

werset: 12x A też to prawdá iż ieſt ſioſtrá
4:
moiá/ á E corká oycá moiego/ cho-
5:
ćiaż nie ieſt corka mátki mey/ y ieſt
6:
mnie zá żonę dáná.
x Wyżſzey. 12. v. 13. E Pátrzay wierſzá. 2. kápituły tey.

werset: 13Gdy mi tedy Bog roſkazał precz
7:
idź z domu oycá mego/ powiedźia
8:
łem iey/ x Vczyniſz mi thę łáſkę/ iż
9:
gdźiekolwiek iedno przydźiemy/ brá
10:
tem mię ſwym náżywáć będźieſz.
x Niżey 21. v. 23.

werset: 14Thedy Abimelech nábrawſzy o-
11:
wiec/ wołow/ ſług y ſłużebnic/ y
12:
dał ie Abráhámowi/ wroćił mu też
13:
y Sarę żonę iego.

werset: 15Y rzekł przytym Abimelech/ Oto
14:
źiemicá moiá ieſt wolna tobie/ mie
15:
ſzkayże gdźieć ſię podoba.

werset: 16A do Sary rzekł/ Dałem brátu
16:
twemu tyſiąc pieniędży ſrebrnych/
17:
ktory ieſt wſzędy F záſłoną poczći-
18:
wośći twoiey przećiw wſzem kto-
19:
rzy ſą z tobą/ y przećiw wſzyſtkiem
20:
inem: A tákże byłá z fukáná.
F Abowiem iż mąż ieſt głową żenie á tákże ma być iáko zásłoną iey.

werset: 17Proſił tedy Abráhám Bogá/ kto
21:
ry vzdrowił Abimelechá/ y żonę iego
22:
tákże y ſłużebnice iego/ y były potym
23:
płodnemi.

werset: 18Abowiem Pan dla Sary żony
24:
Abráhámowey/ wſzytki żywoty w
25:
domu ABimelechowym zámknął
26:
był niepłodnośćią.

rozdział: 21
KApitu. 21.1. Izáak ſię národźił. 4. Obrzezan. 8. O-
27:
ſtáwion od pierśi. 10. Agár z ſynem ſwym
28:
wyrzuczoná. 17. Pán ią cieſzy. 20. Stan y
29:
mieſzkánie Izmáelowe. 22. Przymierze mie
30:
dzy Abráhámem y Abimelechem.
werset: 1
A
Thák náwie-
31:
dźił pan Sarę ták
32:
iáko x opowiedźiał
33:
y wypełnił iey obie
34:
tnicę ſwoię.
x Wyżſzey. 17. v. 19. y 18. v. 10.

werset: 2x Poczęłá tedy Sará y porodźi-
35:
łá Abráhámowi ſyná w ſtárośći ie
36:
go/ w on czás ktory iemu Bog opo
37:
wiedźiał.
x Dźiei. 7. v. 8. Galat. 4. v. 23 Zyd. 11. v. 11.

werset: 3Y wezwał Abráhám imię ſyno-
38:
wi ſwemu Izáák/ ktorego mu by-
39:
łá Sará vrodźiłá.

werset: 4Potym Abráhám obrzezał Izáá
40:
ká ſyná ſwego dniá oſmego po náro
41:
dzeniu iego " iáko miał od Bogá ro-
42:
ſkazánie.
" Wyżſzey. 17. v. 12.

werset: 5Ná ten czás było Abráhámowi

strona: 11v

GENESIS. Abráhám. Izáák.

kolumna: c
ſto lat/ gdy/ mu ſię vrodźił Izáák ſyn
1:
iego.

werset: 6Tedy rzekłá Sará/ Rośmieſzył
2:
mię Bog/ á ktokolwiek vſłyſzy/ A
3:
śmiać ſię też będźie ze mną.
A To ieſt rozráduią mi ſię.

werset: 7Powthore rzekłá/ y kthożby był
4:
rzekł Abráhámowi/ áby Sará miá
5:
łá kármić ſwemi pierśiámi ſyná?
6:
gdyż oto w ſtárośći ſwey porodźi-
7:
łám mu ſyná.

werset: 8Rozraſtáło ſię tedy dźiećiątko/ y
8:
zoſtháwiono ieſt od pierśi. Abrá-
9:
hám tedy dniá onego w ktory Izá-
10:
ák ieſt zoſtháwion vczynił vcztę
11:
wielką.

werset: 9A widząc Sará Agáry Egip-
12:
cyánki ſyná (ktorego byłá vrodźiłá
13:
Abráhámowi) B ſzydźącego.
B Nágrawał Izááká/ Yáko otym Páweł ſwięty do Gálátow w 4. Káp. świadſzy.

werset: 10Rzekłá do Abráhámá/ " Wy-
14:
pądź precz thę ſłużebnicę y z ſynem
15:
iey: Abowiem ſyn ſłużebnice nie bę
16:
dźie dźiedźiczył z ſynem mem Izáá-
17:
kiem.
" Galát. 4. v. 30.

werset: 11Tedy ſię to bárzo nie podobáło A
18:
bráhámowi dla ſyná iego.

werset: 12Ale rzekł Bog do Abráhámá.
19:
Niechći ſię tho przykro nie widźi o
20:
dźiećię y o ſłużebnicę twoię/ A cokol
21:
wiek tobie rzecze Sará/ w tym iey
22:
C poſłuchay: x Abowiem od Izááká
23:
potomſtwo twe názywáć będą.
C Nie iżby Bog wolą Sary pochwalił/ ále iż tę rzecz ták mieć chćiał. x Rzym. 9. v. 7. Zyd. 11. V. 18.

werset: 13A wſzákoż iá to vczynię/ iż z ſyná
24:
ſłużebnice wynidźie też narod/ prze
25:
to iż ieſt twoy potomek.

werset: 14D Tedy Abráhám wſtał ráno/ á
26:
wźiąwſzy chlebá y Fláſzę wody/ y
27:
dał to Agárze/ á włożywſzy to ná
28:
rámioná iey/ y z dziećięćiem odprá-
29:
wił ią: Ktora idąc w drogę zábłą-
30:
dźiłá w puſzczy Beerſebá.
D Abráhám odłożywſzy ná ſthronę chuć kthorą miał ku mátce y ku dźiećięćiu/ rádſzey woley Bożey mieyſce dawa.

werset: 15Gdy im tedy nie zſtáło wody w
31:
fláſzi/ porzućiłá dźiećię pod iednem
32:
krzem.

werset: 16Y odſzedſzy ſiádłá przećiw iemu
33:
ná ſtrzeleniu z łuká: á mowiłá/ Nie
34:
chcę pátrzyć ná śmierć dziećiecą. Y
35:
ſiedząc przećiw mieyſcu onemu płá
36:
káłá głoſem wielkim.

werset: 17Tedy Bog E vſłyſzał głos dźiecę-
37:
cy/ y záwołał Anioł Boży z niebá
38:
ná Agár. Coć ſię dźieie Agár/ Nie
39:
boy ſię/ Vſłyſzałći Bog dziećięćiá
40:
tego głos z mieyſcá ná ktorym ieſt.
E Máiąc ná báczeniu obietnicę vczynioną Abráhámowi.

werset: 18Wſtań/ á weźmi diźećię/ y pod-
41:
nieś ie ná ręce: Abowiem rozmnożę
42:
go w wielki narod.

werset: 19Otworzył tedy Bog oczy iey/ iż
kolumna: d
vyzráłá źrodło wody: Y ſzłá/ y ná
1:
bráłá wody fláſzę/ á nápoiłá dźiećię.

werset: 20Y był Bog z onym dźiećięćiem/
2:
ktory vroſł wielkim/ á mięſzkał ná
3:
puſzczy: Y był z niego Strzeleć zná-
4:
mienity.

werset: 21A mięſzkał ná puſzczy Fárán.
5:
Potym mátká iego dáłá mu żonę z
6:
źiemie Egiptſkiey.

werset: 22Tegoż czáſu przydáło ſię iż Abi-
7:
melech y Fikol Hetman woyſká ie-
8:
go/ mieli rozmowę z Abráhámem
9:
temi ſłowy/ Bog ieſt z thobą w
10:
ſpráwách tych wſzytkich ktore czy-
11:
niſz.

werset: 23A ták teraz przyſięſz mi tu przez
12:
Bogá/ iż mię w niczym podcho-
13:
dźić nie będźieſz/ áni ſynow moich/
14:
áni tákże wnukow moich: A wed-
15:
ług tey dobrey woley x kthorąś znał
16:
po mnie/ vczyniſz to prze mię/ y dla
17:
ototey źiemię w ktorey byłeś goś-
18:
ćiem.
x Wyżſzey. 20. v. 14.

werset: 24Tedy odpowiedźiał Abráhám/
19:
Ia F przyſięgę.
F Godźi ſię vmowy czynić á ſtánowić rzeczy/ biorąc ſobie ná świádecztwo imię Boże.

werset: 25Y vſkarżał ſię Abráhám przed A
20:
bimelechem o ſtudnią ktorą iemu od
21:
ięli gwałtem ſłużebnicy iego.

werset: 26Do ktorego rzekł Abimelech/ Iam
22:
ći o tym niewiedźiał kto to vczynił/
23:
ániś też ty tego mnie oznaymił/ á
24:
nie ſłychałem nic o tym iedno dopie
25:
ro dźiś.

werset: 27Thedy Abráhám nábrawſzy o-
26:
wiec y wołow/ dárował Abimele-
27:
chowi/ y tákże miedzy ſobą vczyni-
28:
li przymierze.

werset: 28Y poſtháwił Abráhám śiedḿ o-
29:
wiec z ſtádá oſobno.

werset: 29Tedy Abimelech rzekł Abráhá-
30:
mowi/ Czemużeś ták to ſiedmioro
31:
owiec oſobno poſtáwił?

werset: 30A on odpowiedźiał/ Iż weźmieſz
32:
tę śiedḿ owiec z rąk moich/ áby mi
33:
były ná świádectwo/ iżem ia tę ſtu
34:
dnią wykopał.

werset: 31A dla tego mieyſce ono názwá-
35:
ne ieſt G Beerſebá/ ábowiem thám
36:
obádwá przyſięgli.
G Studia przyſięgi.

werset: 32Y támże wźięli przymierze w Be
37:
erſebá. Pothym Abimelech y Fikol
38:
Hetman woyſká iego/ wroćili ſię
39:
do źiemie Filiſtyńſkiey.

werset: 33Sádźił támże Abráhám drzewá
40:
w Beerſebá/ y támże theż wzywał
41:
imięniá Páná Bogá wiecznego.

werset: 34A mięſzkał Abráhám w źiemi
42:
Filiſyńſkiey przez wiele czáſow.



strona: 12

Abráhám. Izáák. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 12.

kolumna: a
rozdział: 22
Kápitu. 22.1. Abráhám z roſkazánia Bożego chce
1:
ofiárowáć Izááká. 11. Záwćiągnion ieſt od
2:
Aniołá. 16. Obietnice ſą iemu potwierdźo
3:
ne pod przyſięgą. 18. Y błogosłáwieńſtwo
4:
w Kryſtuſie. 20. liczbá ſynow Náchorowich.
werset: 1
T
O gdy ſię ſtáło x do
5:
świádſzał Bog Abrá-
6:
hámá/ y rzekł do niego/
7:
Abráhámie/ A on odpo
8:
wiedźiał/ Owom ia.
x Iudit. 8. v. 22. Zyd. 11. v. 17.

werset: 2Tedy rzekł k niemu/ Teraz we-
9:
źmi ſyná ſwego iedynego/ ktorego
10:
miłuieſz/ Izááká/ á idź do kráiny
11:
Moria/ y tamżego mnie ofiáruy/ zá
12:
paloną ofiárą A ná iedney gorze/ kto
13:
rą ia opowiem tobie.
A Iuż to był Bog v ſiebie poſthánowił/ iż ná onym mieſcu chćiał mieć poſpolithą ſwoię chwałę/ gdźie potym y kośćioł zbudowan był.

werset: 3B A ták bárzo ráno wſtawſzy A-
14:
bráhám ośiodłał oſłá ſwego/ y w-
15:
źiął z ſobą dwá ſłużebniki ſwe/ y Izá
16:
áká ſyná ſwego/ y nárąbawſzy ná o
17:
fiárę paloną drew/ ſzedł w drogę/ áż
18:
do mieyſcá ktore Bog opowiedźiał
19:
iemu.

B Czyni doſyć posłuſzeńſthwu nád wſzythkę nádźieię máiąc vfánie w pánu/ iż y z popiołu Izáákowego może wzbudźić obiecáne błogosłáwieńſtwo.
werset: 4A dnia trzećiego/ podniozſzy oczy
20:
ſwe Abráhám/ vyzrał mieyſce ono
21:
z dáleká.

werset: 5Y rzekł Abráhám do ſłużebnikow
22:
ſwych/ Zoſtańćie wy tu z oſłem/ á ia
23:
z dźiećięćiem aż do onąd poydźie-
24:
my/ á odprawiwſzy modlitwy/ w-
25:
roćiem ſię do was.

werset: 6Wźiął tedy Abráhám drew ku
26:
paloney ofierze/ y włożył ie ná Izáá
27:
ká ſyná ſwego/ á ſam nioſł ogień w
28:
ręku ſwoich y z mieczem/ A ſzli obá
29:
ſpołu.

werset: 7Tedy Izáák rzekł do Abráhámá
30:
oycá ſwego/ Oyce moy/ A Abráhám
31:
odpowiedźiał/ A co chceſz miły ſy-
32:
nu? A on rzekł/ Mamy drwá y o-
33:
gień/ ále gdźieſz wżdy ieſt bydlę ku
34:
ofiárowániu?

werset: 8Odpowiedźiał mu Abráhám/
35:
Bog ſobie opátrzy bydlę ku ofierze
36:
paloney/ Y przedſię ſzli obá ſpołu.

werset: 9A gdy przyſzli ná mieyſce/ ktore
37:
mu Bog opowiedźiał/ tedy tám po
38:
ſtáwił ołtharz/ y nákładł drew/ á
39:
związawſzy Izááká ſyná ſwego po
40:
łozył ná drwách co były ná ołtarzu.

werset: 10Y wźiął miecz w rękę ſwoię chcąc
41:
śćiąć ſyná ſwego.

werset: 11Tedy Anyoł Páńſki záwołał nań
42:
z niebá/ Abráhámie/ Abráhámie/
43:
Ktory ſię ozwał/ Owom ia ieſt.

werset: 12Y rzekł k niemu/ Niepodnoś rę-
kolumna: b
ki twey ná dźiećiątko/ á nie czyń nic
1:
iemu: Abowiem C terazem poznał iż
2:
ſię boiſz Bogá/ gdiżeś niechćiał prze
3:
puśćić y iedynemu ſynowi ſwoie-
4:
mu mnie k woli.
C To ieſt/ iſtotniem doświádſzył/ á thuć Pan Bog mowi ludzkim obyczáiem.

werset: 13Podniozſzy tedy Abráhám oczy
5:
ſwe obeyzrał ſię/ y vyzrał zá ſobą ſko
6:
pu/ á on vwiązł w tarniu zá rogi.
7:
Szedſzy tedy Abráhám wźiął ſko-
8:
pu onego/ y ofiárował go zá ofiárę
9:
paloną miáſto ſyná ſwego.

werset: 14Y názwał Abráhám imię miey-
10:
ſcá onego/ Pan obaczy. Gdźie y dźiś
11:
ieſzcze zowią gorę tę/ Pan będźie
12:
widźian.

werset: 15Powtore potym záwołał Anioł
13:
Páńſki z niebá ná Abráhámá mo-
14:
wiąc

werset: 16x Przyſiągłem ſam przez ſię mo-
15:
wi Pan/ D gdyżeś to vczynił/ iżeś
16:
nie przepuśćił iedynemu Synowi
17:
ſwemu.
x Pſal. 1?4. v. 9. Ekkle. 44. v. 22. 1. Mách. 2. v. 52. Luc. 1. v. 73. Zyd. 6. v. 13. D Nie znáczy ſię thu áby Abráhám ſobie ſam przez ſię miał zásłużyć tho błogoſláwieńſtwo gdyż mu było ták dárem obiecáne ieſzcze przed tym niż ſię Izáák vrodźił. Ale iż Pan Bog ták ieſt dobrotliwŷ/ że gdy w nas posłuſzeńſtwo baczy/ tedy nam iákoby zapłátę dobrodźieyſtwá ſwoie podawa.

werset: 17Będę ćię błogoſłáwił/ y rozmnożę
18:
potomſtwo thwoie iáko gwiazdy
19:
niebieſkie/ y iáko piaſek ktory ieſt ná
20:
brzegu morſkim/ á potomſtwo twe
21:
pośiędźie brany nieprzyiaćioł ſwo-
22:
ich.

werset: 18x A vbłogoſłáwione będą w two
23:
iem E plemieniu narody wſzytki ná
24:
źiemi/ przetho żeś był poſłuſznym
25:
głoſowi moiemu.
x Wyżſzey. 12. v. 3. y. 18. v. 18. Niżey. 26. v. 4. Ekkl. 44. v. 25. Dźiei. 3. v. 25. Gal. 3. v. 8. E To słowo w 3. Kápitule do Gálátow Páweł S. ſzeroko wypráwuie/ bo ſię w niem Kryſtus zámyka.

werset: 19Wroćił ſię tedy Abráhám do ſłu-
26:
żebnikow ſwoich/ Ktorzy powſta-
27:
wſzy ſzli ſpołu do Beerſebá/ y támże
28:
Abráhám mięſzkał.

werset: 20Potym gdy ſię to ſtáło oznaymio
29:
no ieſt Abráhámowi iż też Melchá
30:
národźiłá dźieći Náchorowi brátu
31:
iego.

werset: 21To ieſt Vs pierworodnego ſyná
32:
iego/ y Bus brátá iego/ y Kámue-
33:
lá oycá Arám.

werset: 22Y Káset/ y Azáu/ y Feldás/ y Ie
34:
dláf/ y Báthuel.

werset: 23A Báthuelowi vrodźiłá ſię Re-
35:
beká. Ty ośmioro dźieći vrodźi-
36:
lá Melchá Náchorowi brátu Abrá
37:
hámowemu.

werset: 24A założnicá też iego Rumá/ po
38:
rodźiłá też Thabee/ Gáhám/ Tá
39:
hás/ y Mááchá.

rozdział: 23
Kápit. 23.1. Wiek. 2. Smierć y żáłobá po Sarze. 19. Pogrzebioná ná polu kupionem od E-
40:
phroná. 11. Ludżkość iego y Heteyczykow
41:
przećiw Abráhámowi.

strona: 12v

Abráhám. Izáák. GENESIS.

kolumna: c
werset: 1
A
Ták Sará żywá
1:
byłá ſtho dwádźieśćiá y
2:
śiedḿ lat/ á then ći ieſt
3:
czás żywotá iey.

werset: 2Potym vmárłá w Kiriáthárbá/
4:
ktore zowią Hebron w źiemi Chá-
5:
náán/ A Y prziſzedł Abráhám áby iey
6:
płákał y żáłował.
A Tu w tey mierze chuć przyrodzona chwálebna ieſt iedno tylko áby byłá z miernośćią.

werset: 3A potym odſzedſzy od vmárłego
7:
ſwego/ ták mowił do ſynow Het.

werset: 4Ieſthem gość y przychodźień v
8:
was: A ták dayćie mi dźiedźictwo
9:
grobowi miedzy wámi/ ábych po-
10:
grzebſzy vmárłego ſwego odiął go
11:
od oblicza mego.

werset: 5Tedy ſynowie Het odpowiedźie
12:
li Abráhámowi mowiąc k niemu.

werset: 6Pánie ſłuchay nas/ Tyś ieſt mie
13:
dzy námi Kſiążęćiem Bożym/ po-
14:
grzebże vmárłego twego w náſzych
15:
grobiech co naprzednieyſzych: bo ża
16:
den z nas nie będźie tobie bronił gro
17:
bu ſwego/ ábyś pogrześć nie miał
18:
vmárłego twego.

werset: 7Thedy wſtawſzy Abráhám/ á z
19:
vczćiwośćią ſię ludźiom oney źie-
20:
mie Heteyczykom vkłoniwſzy.

werset: 8Rzekł do nich temi ſłowy/ Ieſliż
21:
ſię wam ták podoba/ ábych ia tu od
22:
ſiebie pogrzebł vmárłego ſwego/ ſłu
23:
chayćieſz mię/ á prziczyńćie ſię zá
24:
mną do Efroná ſyná Seor.

werset: 9Aby mi poſtąpił B dwoiákiey iá-
25:
ſkinie ſwey którą ma ná końcu polá
26:
ſwego: Niechayby mi ią puśćił zá
27:
ſłuſzne pieniądze w dźiedźicthwo
28:
grobu miedzy wámi.
B To mieyſce dlatego ták zwano/ iż był w oney iáſkini ábo dole drugi doł

werset: 10A Efron mięſzkał w pośrzod He
29:
teyczykow. Tedy on Efron Hetey
30:
czyk odpowiedźiał Abráhámowi/
31:
gdźie ſzłyſzeli wſzytcy Heteyczycy/
32:
C ktorzy wchadzáli w branę miáſtá
33:
onego/ mowiąc.
C To ieſt mieſzczánie y obywátele

werset: 11Nie ták moy Pánie/ ále ſłuchay
34:
mię/ Dáruię ćię gruntem tym/ y iá-
35:
ſkinią/ ktora tám ieſt ná nim/ odda
36:
wamći przed oblicznośćią ludu mo
37:
iego/ pogrzebże tám vmárłego ſwe
38:
go.

werset: 12Tedy Abráhám vkłonił ſię z vcz-
39:
ćiwośćią ludowi oney źiemię.

werset: 13Y mowił do Efroná (gdzie ſły-
40:
ſzał lud oney źiemie) themi ſłowy/ Słuchay mię proſzę ćię/ ieſlić ſię ták
41:
będźie zdáło/ ia thobie dam zá ten
42:
grunt pieniądze/ weźmiſz ie odem
43:
nie/ á ia thám pogrzebę vmárłego
44:
ſwego.


kolumna: d
werset: 14Odpowiedźiał potym Efron A
1:
bráhámowi mowiąć.

werset: 15Pánie moy ſłuchay mię. Ziemiá
2:
tá ſtoi zá cztery ſtá D Syklow ſre-
3:
brnych/ ále ocoż to ma idź miedzy
4:
mną y miedzy tobą/ pogrzebże thy
5:
ſwego vmárłego.
D To ieſt ſto ośm dźieſiąt y ſześć złotych polſkich. Bo iáko Iozefus piſze iż ſykl miał w ſobie cztery dráchmy/ káżda dráchmá pułczwárthá groſzá ważyłá polſkie.

werset: 16Tedy Abráhám vſłuchał Efro-
6:
ná/ y odważił mu pieniądze według
7:
ſzácunku iego/ co y Heteyczycy ſły-
8:
ſzeli/ to ieſt ćzterzy ſtá Sykłow ſre
9:
brnych/ ták iáko ſzły miedzy kupcy.

werset: 17Ono thedy pole Efronowe/ ná
10:
ktorym byłá iáſkinia dwoiáka/ leżą
11:
ce ku Mámre/ ták pole/ iáko y iá-
12:
ſkinia/ y wſzytki drzewá co były ná
13:
polu/ y po wſzech gránicách iego
14:
wſzędy w około.

werset: 18Puſzczono Abráhámowi w dźie
15:
dźictwo przed oblicznośćią wſzech
16:
Heteyczykow/ ktorzy wchodźili w
17:
branę miáſtá onego.

werset: 19A potym Abráhám pogrzebł żo
18:
nę ſwoię Sarę/ w iáſkini dwoiá-
19:
kiey ná polu ktore przyległo k Má-
20:
mre/ co ie zowią Hebron w źiemi
21:
Chánáán.

werset: 20Podan tedy ieſt on grunt w iáſki
22:
nia ktora tám byłá ná nim/ w dzie-
23:
dźictwo grobu Abráhamowi od
24:
Heteyczykow.

rozdział: 24
KApit. 24.2. Abráhám obwięzuie przyſięgą ſzługę
25:
ſwego poſyłáiąc go ſzukáć żony z narodu
26:
ſwego Izáákowi ſynowi ſwemu. 10. Wier
27:
ność y pilność sługi onego. 12. Fortunne
28:
známię przy ſzukániu żony. 17. y 18. ludzkość
29:
Rebeki. 29. y przyiáćioł iey. 53. Dáry mał
30:
żeńſkie. 60. Błogosłáwieńſtwo Rebeki. 67.
31:
Małżeńſtwo iey z Izáákiem.
werset: 1
Y
Był Abráhám bár
32:
zo ſtáry/ y podeſzły w le
33:
ćiech/ A Pan mu błogo
34:
ſłáwił we wſzytkich rze
35:
czách.

werset: 2Tedy rzekł Abráhám ſtárſzemu
36:
ſłudźe domu ſwego/ ktory wſzyſt
37:
kim rządźił co on iedno miał/ xA Po
38:
łoż proſzę ćię rękę ſwą pod biodrę
39:
moię.
x Niżey. 47. v. 29. A To był ſtáry obyczay przyſięgi/ w ktorym ſię znáczyło práwo/ ktore pánowie nád sługámi mieli.

werset: 3A poprzyſięgę ćię przez páná Bo
40:
gá Niebá y źiemie/ ábyś nie brał
41:
żony ſynowi memu z corek Cháná
42:
neyczykow miedzy ktoremi ia mię-
43:
ſzkam.

werset: 4Ale poydźieſz do kráiny moiey/ y
44:
miedzy krewne moie/ ábyś tám w-
45:
źiął żonę Izáákowi ſynowi memu.



strona: 13

Abráhám. Izáák. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 13.

kolumna: a
werset: 5Tedy mu rzekł ſługá/ A ieſliżby
1:
ſnać niewiáſtá oná niechćiáłá ze-
2:
mną przydź do tey kráiny/ Izali zá-
3:
prowádzę ſyná twego do źiemie z-
4:
ktoreyeś wyſzedł?

werset: 6Odpowiedźiał mu Abráhám/
5:
Strzeż tego ábyś tám niezáprowa
6:
dzał ſyná mego.

werset: 7Pan Bog niebieſki ktory mię wy
7:
wiodł z domu oycá mego/ y z źiemie
8:
narodu mego/ y kthory zemną mo-
9:
wił/ á záprzyſiągł mi to mowiąc/ x
10:
Dam źiemię tę potomſtwu twemu/
11:
Thenći poſle Aniołá ſwego przed
12:
tobą/ iż z támtąd wezmieſz żonę ſy-
13:
nowi memu.
x Wyżſzey. 12. v. 7. y 13. v. 15. y. 15. v. 18. Niżey. 26. v. 4.

werset: 8A ieſliżby niewiáſtá oná z thobą
14:
przydź niechćiáłá/ tedy ty wolnem
15:
będźieſz od tey przyſięgi/ iedno tyl-
16:
ko niezáprowadzay tám ſyná mego.

werset: 9Tedy ſługá położywſzy rękę pod
17:
biodrę Abráhámá páná ſwego/ po-
18:
przyſiągł mu tę rzecz.

werset: 10Tákże on ſługá wziąwſzy dźie-
19:
ſięć wielbłądow z ſtádá páná ſwe-
20:
go/ iáchał (bo ten miał wſzytki dob
21:
rá páná ſwego w ręku ſwych) A wy
22:
iáchawſzy przyſzedł do B Arám ná-
23:
háráym do miáſtá Nachorowego.
B To ieſt do Mezopotámiey gdźie mięſzkał Nachor Abráhámow brát w mieśćie Charán

werset: 11Y poſtáwił wielbłądy przed miá
24:
ſtem v ſtudniey/ pod wieczor o tym
25:
czáſie gdy chodzą po wodę.

werset: 12A rzekł/ o Pánie Boże Páná
26:
mego Abráhámá ráczże mi dźiś po-
27:
fortunić/ á okaż tę łáſkę nád Abrá-
28:
hámem pánem moim.

werset: 13C Oto ia będę ſtał v ſtudniey kie
29:
dy dźiewki z miáſteczká tego wyni
30:
dą pod wodę.
C Był iśćie mocney nádźieie wiedząc pewnie że Bog miał być miłośćiw Pánu iego.

werset: 14Dźieweczká tedy ktoreybych rzekł/
31:
Spuſć wiádro ſwe ábych ſię nápił/
32:
A onáby rzekłá/ Piy/ y nápoię też
33:
wielbłądy twoie/ Tá niechay będźie
34:
ktorąś ty náznáczył ſłudze twemu
35:
Izáákowi/ á z tąd ia zrozumiem i-
36:
żeś ty tę łáſkę vczynił nád Pánem
37:
moim.

werset: 15Ale niżli dokończył ſłow tych/ o-
38:
to Rebeká corká Bátuelá ſyná Mel
39:
chy żony Náchorá brátá Abráhá-
40:
mowego wychodźiłá nioſąc wiádro
41:
ná rámieniu ſwoim.

werset: 16A dzieweczká oná byłá bárzo pię
42:
kna ná weźreniu/ á pánienká co mę
43:
żá nie znáłá/ ktora przyſzedſzy do o
44:
ney ſthudniey á nábrawſzy wody
45:
wiádro odchodźiłá.

werset: 17Tedy iey zábieżał ſługá on y rzekł/
kolumna: b
Day mi ſię trochę nápić wody z wiá
1:
drá twego.

werset: 18A oná rzekłá/ Piy moy Pánie/ á
2:
nátychmiaſt wźiąwſzy wiádro w
3:
ręce ſwe/ dáłá mu pić.

werset: 19Potym gdy mu ſię dáłá nápić rze
4:
kłá/ Náczerpam tez y wielbłądom
5:
twoim iż ſię wſzytcy nápiyą.

werset: 20Y wyláłá nátychmiaſth wodę z
6:
wiádrá w koryto/ á bieżawſzy pow
7:
tore do ſtudniey náczerpáłá wody/
8:
wſzytkiem wielbłądom iego.

werset: 21On tedy człowiek dźiwował ſię
9:
iey/ obaczáiąc milczkiem ieſzli mu
10:
pan poſzczęſćił tę drogę iego czyli nie.

werset: 22A gdy iuż wielbłądowie nápoie
11:
ni byli/ człowiek on wyiął D náuſzni
12:
czę złotą/ ktora ważyłá E puł ſykłá/ y
13:
dwie mánuelli ná iey ręce/ ktore wa
14:
żyły dźieſięc ſykłow złotá.
D Ten ſtroy ktory tu przypomina/ ná on czás był poſpolity: A wſzákże nie dla tego ſię wſpomina ábychmy to ſobie ku przykłádu bráli/ y owſzem według roſkazánia Bożego/ vbiorow á ſtroiow zbytecznych wyſtrzegáć ſię mamy. E Tu ná ty mieſcu ſykł ná wagę złotá ma być rozumian/ á nie ná pieniądze.

werset: 23Y rzekł do niey/ Czyiáześ ty cor-
15:
ká oznaymi mi to proſzę ćię/ á ieſliż-
16:
by było mieyſce w domu oycá twe-
17:
go/ gdźiebychmy przenocowáli?

werset: 24Oná tedy odpowiedźiáłá iemu/
18:
Ieſtem corká Bátuelowá ſyná Mel
19:
chy/ ktorego vrodźiłá Nachorowi.

werset: 25A przytym mu rzekłá/ Ieſt v nas
20:
doſyć plew y czym kármić wielbłądy
21:
y mieyſcá doſyć ku przenocowániu.

werset: 26Tedy on człowiek poklęknąwſzy
22:
dał chwałę Pánu.

werset: 27Y rzekł/ Bołgoſłáwiony Pan Bog
23:
Abráhámá páná moiego/ ktory z mi
24:
łoſierdźia y prawdy ſwoiey/ nie opu
25:
śćił páná mego/ Abowiem gdym
26:
był w drodze/ Pan mię przywiodł
27:
w dom bráćiey páná moiego.

werset: 28Bieżáłá tedy dźieweczká/ y oznay
28:
miłá to wſzythko w domu mátce
29:
ſwey.

werset: 29Y miálá Rebeká brátá imieniem
30:
Lábáná. Ktory biezał przećiw one-
31:
mu człowiekowi ku ſtudni.

werset: 30Bo ſkoro vyzrał náuſznicę y má
32:
nuelle ná ręku ſioſtry ſwey/ y ſłyſzał
33:
ſłowá Rebeki ſioſtry ſwey gdy po-
34:
wiedáłá co z nią o człowiek mo-
35:
wił/ przyſzedł k niemu thám gdźie
36:
ſtał v ſtudniey z wielbłądy.

werset: 31Y rzekł/ Wnidź błogoſłáwiony
37:
od Páná coż tu maſz ſtać ná ſtro-
38:
nie? Iużem ia tobie zgotował w do
39:
mu mieyſce y wielbłądom.

werset: 32Tedy on człowiek przyſzedł do
40:
domu/ á Lábán zebrał brzemioná z
41:
wielbłądow/ y dał im plew y po-
42:
karmił ich/ y wody dał ku vmyćiu

strona: 13v

GENESIS. Abráhám. Izáák.

kolumna: c
nog iego/ y onych ktorzy z nim byli.

werset: 33Y poſtáwił przed nimi iedło/ Ale
1:
on rzekł/ Nie drzewiey będę iadł aż
2:
pierwey odpráwię rzecz ſwoię/ A
3:
on ná to rzekł/ Powiedayże tedy.

werset: 34On tedy iął mowić: Iam ieſt ſłu
4:
gá Abráhámow.

werset: 35F A Pan bárzo wielce vbłogoſłá
5:
wił páná mego/ y zacnie go wywyż
6:
ſzył/ á nádał mu doſyć/ owiec/ wo-
7:
łow/ śrebrá/ złotá/ ſług/ ſłużebnic/
8:
wielbłądow y oſłow.
F Rozmnozył zbogáćił/ iáko ſię niżey w drugich słowiech okázuie.

werset: 36A Sárá żoná páná moiego po-
9:
rodziłá iemu ſyná w ſtárośći ſwo-
10:
iey/ ktoremu on oddał wſzytki dob-
11:
rá ſwe.

werset: 37A ták pan moy obowiązał mię przi
12:
ſięgą mowiąc/ Nie wezmieſz żony
13:
ſynowi moiemu z corek Chánáney
14:
ſkich/ w ktorych źiemi ia mięſzkam.

werset: 38Ale poydźieſz do domu oycá me-
15:
go/ á do rodźiny moiey/ á weźmieſz
16:
z támtąd żonę ſynowi moiemu.

werset: 39Iam tedy rzekł pánu memu/ A ie
17:
ſliżby ſnadź niewiáſthá nie chćiáłá
18:
idź zemną?

werset: 40Tedy on mnie odpowiedźiał.
19:
Pan przed kthoregom ia obliczem
20:
chodźił/ poſle z tobą Anyołá ſwego/
21:
y poſzczęśći drogę twą/ á weśmieſz
22:
żonę ſynowi memu z powinowá-
23:
tych moich/ y z domu oycá moiego.

werset: 41Będźieſz tedy wolen od poprzy-
24:
ſiężenia mego/ ieſliż doydźieſz do ro
25:
dźiny moiey: Bo ieſlićby iey nieda-
26:
no/ thedy ty wolnym będźieſz od po
27:
przyſiężenia mego.

werset: 42Przyſzedłem tedy dźiś ku ſtudni
28:
y rzekłem/ O pánie Boże páná mego
29:
Abráháma/ ieſliż ty teraz pofortu
30:
nić raczyſz drogę moię ktorą chodzę.

werset: 43Otho tu ſtáć będę v ſtudniey. A
31:
gdźieby wyſzłá dźieweczká ku czer-
32:
pániu wody/ á ia bych iey rzekł/ day
33:
mi teraz nápić ſię trochę wody z wiá
34:
drá twego.

werset: 44A onáby mi odpowiedźiáłá/ Piy/
35:
y náczerpam też ieſzcze wielbłądom
36:
twoim/ Tedyć tá będzie żoná ktorą
37:
nágotował Pan ſynowi páná mego.

werset: 45Thákże niżlim tych ſłow dokoń-
38:
czył mowić w ſercu ſwem/ Oto Re
39:
beká wyſzłá nioſząc wiádro ná rá-
40:
mieniu/ y przyſzłá ku ſtudni á czer-
41:
páłá: Kthoreyem rzekł/ Day mi pić
42:
proſzę ćię.

werset: 46Ona thedy ziąwſzy wnet z ſiebie
43:
wiádro ſwe rzekła/ Piy/ bo y wiel
kolumna: d
błądy twe nápoię/ Y gdym ſię ia ná-
1:
pił nápoiłá też y wielbłądy moie.

werset: 47Potymem iey pytał/ Czyiáś thy
2:
corká? A oná mi odpowiedźiáłá/ Ie
3:
ſtem corká Báthuelá ſyná Nacho-
4:
rowego/ ktorego mu vrodźiłá Mel
5:
chá/ Tedym ia włożył náuſznicę ná
6:
vcho iey/ y mánuelle ná ręce iey.

werset: 48Zátym poklęknąwſzy chwaliłem
7:
y dobrorzeczyłem Páná Bogá A-
8:
bráhámá páná moiego/ kthory
9:
mię proſto przyprowádźił/ ábych ia
10:
wziął x corkę brátá páná mego/ ſy-
11:
nowi iego.
x Wyżſzey. 20. v. 12.

werset: 49A przethoż teraz/ ieſliſz ſię tho
12:
wam zda/ ábyśćie tę miłosć y łáſkę
13:
okazáli pánu moiemu/ dayćie mi z-
14:
náć/ á owſzem powiedzćie mi gdźie
15:
ſię obroćić mam/ ieſliż ná práwo ál-
16:
bo ná lewo.

werset: 50Tedy Lábán y Bátuel odpowie-
17:
dźieli temi ſłowy/ Thá rzecz prá-
18:
wie wyſzłá od ſámego Páná: My
19:
nie śmiemy nic przećiw tobie mo-
20:
wić/ áni złego áni dobrego.

werset: 51Oto Rebekę maſz/ weźmiſz ią á
21:
iedź z nią/ á niech będźie żoną ſyná
22:
páná twego/ iáko Pan obiecał.

werset: 52Tedy ſługá Abráhámow vſły-
23:
ſzawſzy ty ſłowá ich/ pokłonił ſię aż
24:
do źiemie chwaląc Páná.

werset: 53Potym o ſługá wyiął klenothy
25:
złote y srebrne/ y ſzáty/ á oddał ie
26:
Rebece/ dał też vpominki brátu y
27:
mátce iey.

werset: 54Tákże iedli y pili/ on y oni ludźie
28:
co z nim byli/ támże y ná noc byli/ á
29:
názáiutrz ráno wſtawſzy rzekł/ Od
30:
prawćie mię do páná mego.

werset: 55Tedy brát y mátká iey rzekli do
31:
niego. Niechay wżdy przez dźieſięć
32:
dni dźieweczká tu zmięſzka/ á po-
33:
tym poiedźieſz.

werset: 56Tedy im on rzekł/ Nie zádźierżay
34:
ćie mię/ gdyż ták Pan poſzczęśćił
35:
drogę moię/ odprawćie mię ábych ie
36:
chał do Páná mego.

werset: 57Oni thedy rzekli/ Záwołaymy
37:
dźieweczki/ á ſpytaymy ieſliż też o-
38:
ná przyzwoli ktemu.

werset: 58Thedy iey wezwáli á mowili do
39:
niey: Chceſzli ty iecháć z tym czło-
40:
wiekiem? A oná odpowiedźiáłá/
41:
Poiádę.

werset: 59A ták odpráwili ſioſtrę ſwą Rebe
42:
kę y mámkę iey z ſługą Abráhámo-
43:
wym y z towárzyſzmi iego.



strona: 16


kolumna: a
rozdział: 27
werset: 31Ktory też nágotował potráwy/
1:
y przynioſł oycu ſwoiemu: Potym
2:
rzekł do niego/ Wſtań oycze moy/ á
3:
iedz źwierzynę ſyná twego/ ábyś ty
4:
mnie błogoſłáwił.

werset: 32Tedy rzekł Izáák oćiec iego: Kto
5:
żeś ty ieſt? A on odpowiedźiał/ Ia-
6:
ćiem ieſth pierworodny ſyn twoy
7:
Ezau.

werset: 33H Zátym Izáák był w wielkiem
8:
zádźiwieniu zvmiawſzy ſię/ y rzekł/
9:
Kthoż? á gdźie ieſt on co vłowił
10:
zwierzyny/ y przynioſł mnie/ á iad-
11:
łem ze wſzytkiego pierwey niżliś ty
12:
przyſzedł/ y błogoſłáwiłem iemu? A
13:
on też iuż błogoſłáwionem będźie.
H Tu wiárá iáko práwie ze ſnu w nim ſie wzbudźiłá/ gdy wſpomina wyrok Boży o błogosłáwieńſtwie.

werset: 34Gdy ty ſłowá oycá ſwego vſły-
14:
ſzał Ezau I záwołał głoſem wiel-
15:
kie/ á był bárzo zfráſowan/ I rzekł/
16:
Błogoſłaẃ też y mnie/ o moy miły
17:
oycze.
I Zal ten miał w ſobie zágniewánie y pychę/ oprocz wiáry y pokutowánia.

werset: 35Ale on rzekł/ Brát thwoy przy-
18:
ſzedł ná zdrádźie/ á vchwyćił przed
19:
tobą K błogoſłáwieńſtwo twoie.
K Ktoby chćiał ná vczynki pátrzyć tedy pozna iż Ezau był posłuſznem Izáákowi/ á Iákob go podſzedł zdrádą/ A wſzakoż iednák odrzuczon ieſt Ezau/ Z kąd obaczyć á chwálić może káżdy ſpráwiedliwy wyrok Boży.

werset: 36Tedy on też rzekł/ Prawdźiwieć
20:
go názwano Iakobem: Abowiem/
21:
mię iuż dwá kroć podſzedł/ x Na-
22:
przod mi odiął pierworodztwo/ A
23:
theraz przechwyćił błogoſłáwień-
24:
ſtwo moie/ A ktemu rzekł/ Izażeś
25:
też mnie niezoſtáwił błogoſłáwień
26:
ſtwá żadnego?
x Wyżſzey. 25. v. 33.

werset: 37Odpowiedźiał Izáák themi
27:
ſłowy Ezau/ Iaćiem go nád thobą
28:
poſtánowił pánem/ y podałem mu
29:
zá ſłużebniki wſzytkę bráćią iego/ y
30:
obdárzyłem go obfithośćią zboża y
31:
winá: A tobie coż teraz wżdy mam
32:
vczynić miły ſynu?

werset: 38Tedy Ezau rzekł oycowi ſwemu Izali ty iednoż tylko maſz błogoſłá-
33:
wieńſtwo o oycze moy? Wżdy też y
34:
mnie błogoſłaẃ miły oycze: Y płá-
35:
kał Ezau głoſem wielkiem.

werset: 39Potym Izáák oćiec iego/ odpo-
36:
wiedźiał mu temi ſłowy Lx W obfi
37:
tosći źiemie będźieſz miał mięſzká-
38:
nie twoie/ y w roſie niebieſkiey zgo-
39:
ry.
L To ma czego żądał/ ábowiem woli być w ſzczęśćiu odłączon od ludu święthego/ niż ſię poddáć pod iarzmo brátá ſwego. x K żyd. 11. v. 20.

werset: 40Będźieſz żył przez miecz twoy/ y
40:
M będźieſz ſłużył brátu twemu Ale
41:
przydźie to/ iż ty pánowáć będźieſz/
42:
á odrzućiſz iarzmo iego od ſzyie ſwo
43:
iey.
M A to ſię w potomſtwie obudwu ich wypełniło.

werset: 41" Tedy Ezau miał Iakobá w nie
kolumna: b
nawiśći/ prze ono błogoſłáwień-
1:
ſtwo ktore przed niem wźiął od oy-
2:
cá ſwego: Y mowił ſam w ſobie/
3:
Przybliżáią ſię dni płáczu oycá mo
4:
iego/ á ia koniecznie zábiyę Iakobá
5:
brátá ſwego
" Abd. 1. v. 10.

werset: 42Y oznaymione ſą ſłowá ty Rebece
6:
ktore mowił Ezau ſyn iey ſtárſzy/
7:
A oná roskazáłá záwołáć Iakobá
8:
ſyna ſwego młodſzego/ y rzekłá k-
9:
niemu: Oto Ezau brát twoy chce
10:
ſię tym vćieſzyć áby ćię zábił.

werset: 43A ták teraz moy miły ſynu/ poſłu
11:
chay mię/ vćiecz do Charan ku Lá-
12:
bánowi brátu memu.

werset: 44Y mięſzkay przy niem do czáſu/
13:
áż vćichnie gniew brátá twego.

werset: 45A popędliwość iego od ćiebie bę-
14:
dźie odwroconá/ á iż też tego zápo
15:
mni coś vczynił iemu: Potym ia po
16:
ćię poſlę/ á z thámtąd ćie wezmę.
17:
Bo czemuż bym miáłá oſieroćieć
18:
po was obudwu dniá iednego.

werset: 46Tedy rzekłá Rebeká ku Izááko-
19:
wi/ x Teſkno mię iżem żywá przed
20:
corkámi Heteyſkiemi: Bo ieſliż Ia-
21:
kob poymie ſobie żonę z corek Hetey
22:
ſkich iákie ſą w tey kráinie/ A coż
23:
mi po żywoćie?
x Wyżſzey. 26. v. 35

rozdział: 28
KApitu. 28.1. Iakob z roſkazánia oycowſkiego vćiekł
24:
do Lábáná vyá ſwego. 6. Ezau poiął ſo
25:
bie trzećią żonę corkę Izmáelowę. 12. Bog
26:
ſię we ſnie vkazał Iakobowi. 13. Vtwier
27:
dza go obietnicámi y przymierzem. 16. Ia
28:
kob go poznawa. 18. Náznácza mieſce.
29:
20. Y czyni ſlub Pánu.
werset: 1
T
Hedy Izáák
30:
záwołał kſobie Ia
31:
kobá/ y błogoſłá-
32:
wił go/ á roſkazał
33:
iemu mowiąc/ Niepoimuy żony z
34:
corek Kánáneyſkich.

werset: 2Ale idź do A Pádán Aram/ do do
35:
mu Báthuelá oycá mátki twoiey/
36:
á z támtąd ſobie weźmi żonę z corek
37:
Lábáná vyá twego.
A To ieſt do Mezopotámiyey.

werset: 3A Bog wſzechmogący niechay
38:
błogoſłáwi tobie/ á niechay ćię roz-
39:
mnoży/ y w tákim potomſtwie ro-
40:
zrodźi/ iż z ćiebie wielkośći naro-
41:
dow wynidą.

werset: 4Y niechayći da błogoſłáwieńſt-
42:
wo Abráhámowe/ y pothomkom
43:
twym z tobą/ ábyś otrzymał wdźie
44:
dźictwo źiemię/ w ktoreieś był goś-

strona: 16v

GENESIS. Iakob.

kolumna: c
ćiem ktorą dał Bog Abráhámowi.

rozdział: 31


strona: 18v

GENESIS. Iakob.

kolumna: c
werset: 17A ták Iakob wſtał/ á náſádzał
1:
dźieći ſwych y zon ná wielbłądy.

werset: 18Y vwiodł wſzytki ſwe ſtátki y má
2:
iętnośći z ſobą ktorych był nábył/ y
3:
wſzytko czegokolwiek był doſtał w
4:
Padán Arám/ wrácáiąc ſię do I-
5:
zááká oycá ſwego/ do źiemie Chá-
6:
náneyſkiey.

werset: 19A ná ten czás wyſzedł był Lábán
7:
ſtrzydz owiec ſwoich/ A Rachel po
8:
krádłá B obraſki oycá ſwego.
B Z tąd ſię okázuie iáko ludźie z przyrodzenia ſą ſklonni ku báłwochwálſtwu/ Gdyż oto wſzytek dom Nachorow był im ſplugáwion/ choćiaſz byli ieſzcze od Semá żywego wźięli náukę o prawdźiwey wierze/ A wſzákże potym Nachor/ Lában/ y corki iego/ ze wſzythkiem domem ſwym thym grzechem ſą pomázáni.

werset: 20Y thákże Iakob milczkiem ſię v-
9:
kradł od Lábáná Syryiczyká/ nie
10:
powiedáiąc mu o vćiekániu ſwoim

werset: 21A vćiekł ze wſzytkiemi rzeczámi
11:
ſwemi/ y przepráwił ſię przez rzekę/
12:
obroćiwſzy ſię ku gorze Gáláád.

werset: 22Ale dniá trzećiego oznaymiono
13:
Lábánowi/ iż vćiekł Iakob.

werset: 23A thák zebrawſzy z ſobą bráćią
14:
ſwą/ gonił go przez ſiedḿ dni/ y do
15:
gonił go ná gorze Gáláád.

werset: 24Thám oney nocy przyſzedł Bog
16:
przez ſen do Lábáná Syryiczyká
17:
mowiąc mu/ Oſtrzegay ſię ábyś z
18:
Iákobe nie mowił nic nie łáſkáwie

werset: 25Ale iednák Lábán pogonił Iako
19:
bá: A iuż był Iakob rozbił namiot
20:
ſwoy ná gorze Gáláád/ Ná ktorey
21:
też był Lábán z bráćią ſwoią drugi
22:
poſtáwił.

werset: 26Thedy Lábán rzekł do Iakobá/
23:
Cożeś wżdy vczynił? żeś ſię prze-
24:
kradł odemnie/ á odwiodłeś z ſobą
25:
corki me/ iákobyś ich przez miecz w
26:
więźienie doſtáć miał.

werset: 27Przeczżeś wżdy ták táiemnie v-
27:
ćiekł? á wykradłeś ſię odemnie/ nic
28:
mi znáć nie dawſzy/ gdyż bych był
29:
ćiebie puśćił z rádośćią/ z pioſnká-
30:
mi/ z bębny/ y z Arfámi.

werset: 28Niechćiałeś mi dopuśćić ábych
31:
ſię nácáłował ſynow ſwych y corek
32:
ſwoich: Teraz oto głupieś ſobie po
33:
czął.

werset: 29Mam tho w mocy ſwey/ żebych
34:
wam mogł co złego vczynić/ Ale
35:
Bog oycá wáſzego mowił przeſzłey
36:
nocy ze mną temi ſłowy/ Oſtrzegay
37:
ſię ábyś z Iakobem nic nie mowił
38:
nie łáſkáwie.

werset: 30A teraz oto gdyś odchodźił/ á z
39:
wielką chućią kwápił ſię do domu
40:
oycá ſwego/ przeczżeś moie Bożki
41:
pokradł?

werset: 31Tedy odpowiedźiał Iakob Lábá
42:
nowi/ Iżem ſię bał myſląc ſobie byś
43:
mi ſnadź nie wydárł corek ſwoich.


kolumna: d
werset: 32Ale ten v kogo znaydźieſz Bożki
1:
ſwe/ ten niechay gárdło ſtráći tu
2:
przed bráćią náſzą/ A ták poznay v
3:
mnie co ieſt twego/ y wezmy to. A
4:
niewiedźiał Iakob żeby ie Rachel v
5:
krádłá.

werset: 33Tedy wſzedł Lábán do namiotu
6:
Iakobowego/ y do namiotu Lye/ y
7:
dwu ſłużebnic/ y nienálazł nic/ y wy
8:
ſzedſzy z namiotu Lye/ wſzedł do
9:
namiotu Rachele.

werset: 34Ale Rachel wźiąwſzy obraſki w
10:
łożyłá ie pod poſłánie wielbłądze/
11:
y ſiádłá ná nich: A Lábán zprzew-
12:
rácawſzy wſzytko w namiećie/ nic
13:
nie nálazł.

werset: 36Rozgniewawſzy ſię tedy Iakob y fukáiąc ná Lábáná/ mowił k niemu/ Cożem wżdy przeſtąpił? com źle vczynił żeś mię gonił.

werset: 35Tedy oná rzekłá do oycá ſwego/ Nie rácz ſię gniewáć Pánie moy że
14:
nie wſtawam przed thobą/ Abo-
15:
wiem co ſię niewiáſtam przydawa/
16:
toż się y mnie przydáło. A ták on ná
17:
ſzukawſzy ſię nie nálazł obraſkow.

werset: 36Rozgniewawſzy ſię tedy Iakob y
18:
fukáiąc ná Lábáná/ mowił k nie-
19:
mu/ Cożem wżdy przeſtąpił? com
20:
źle vczynił żeś mię gonił.

werset: 37Sprzewrácałeś wſzythek moy
21:
ſprzęt/ á cożeś wżdy ználazł coby by
22:
ło ze wſzytkiego ſprzętu domu twe-
23:
go? Pokaż to theraz przed twoią y
24:
przed moią bráćią/ niech oni to roz-
25:
ſądzą miedzy námi dwiemá.

werset: 38Mięſzkałem z tobą dwádźieśćiá
26:
lat/ owce twe/ y kozy twe nie były
27:
nie płodne/ á nie iadłem ia ſkopow
28:
z ſtádá twego?

werset: 39Ieſliż co zá iádło źwierzę tegomći
29:
nie pokázował/ owſzememći ſzko
30:
dę nágradzał/ x Cokolwiek też v-
31:
krádźiono thák w nocy iáko we
32:
dnie/ tegoś ſię ty mnie vpominał.
x 2. Moiż. 22. v. 12.

werset: 40We dniem ćierpiał vpalenie ſło-
33:
neczne/ á w nocy mroz/ y nie poſta-
34:
wał ſen ná oczách moich.

werset: 41Iużemći ſłużył dwádźieśćiá lat
35:
w domu twem/ czternaśćie lat zá
36:
dwie corce twoie/ á ſześć lat zá by-
37:
dło twoie/ A odmieniałeś mi iuż
38:
dźieſięć kroć zapłátę moię.

werset: 42By był Bog oycá mego/ Bog A-
39:
bráhámow/ C á boiaźń Izáákowá
40:
nie byłá przy mnie/ theraz podobno
41:
puśćiłbyś mię był z prożnemi ręko-
42:
má/ Ale Bog weyzrał ná moię nę-
43:
dzę/ y ná pracą rąk moich/ y zſtreſtał
44:
ćię w tym przeſzłey nocy.
C To ieſth Bog ktorego práwą boiáźnią y pobożnośćią chwalił Iákob.



strona: 21


kolumna: a
rozdział: 35
werset: 8Thedy vmárłá Deborá mámká
1:
Rebeki/ á pochowána ieſt nie dále-
2:
ko Betel pod dębem/ ktoremu imię
3:
dano D Allon Báchut.
D Dąb płáczu.

werset: 9Powtore vkazał ſię Bog Iakobo
4:
wi gdy ſię wrácał z Pádán Arám/
5:
y błogoſłáwił iemu.

werset: 10Y rzekł mu Bog/ imię twoie ieſt
6:
Iakob/ E á wſzákoż x nie będźieſz dá
7:
ley zwan Iakobem ále Izráelem/ A
8:
ták wezwał imię iego Izráel.
E Nie tylko miał być zwan Iakobem/ ále y Izráelem. Othym pátrz wyżſzey. 32. Kápi. o błogosłáwieńſthwie. x Wyżſzey. 322 v. 28.

werset: 11Y rzekł k niemu/ Iam ieſt Bog w
9:
ſzechmogący/ rozradzay ſie y roz-
10:
mnażay ſie: Bo z ćiebie narod y wiel
11:
kość narodow wynidźie/ A Krolo
12:
wie z twoich biodr pochodźić będą.

werset: 12A źiemię ktorą dał Abráhámo-
13:
wi y Izáákowi/ dam tobie y potom
14:
ſtwu twemu po tobie.

werset: 13Ták Bog potym F odſzedł od nie
15:
go/ z mieyſcá ná ktorem z niem mo-
16:
wił.
F Nie był widźian oczymá Iakobowemi. Ale od nas w then czás Bog zſtępiue/ gdy nam iáki znák oblicznośći ſwey okázuie.

werset: 14Y poſtáwił Iakob znák ná onem
17:
mieyſcu gdźie Bog mowił z niem/
18:
á znák on był kámienny/ y G pokro
19:
pił go winem y polał oliwą.
G O tym pátrzay wyżſzey w. 28. Káp.

werset: 15A názwał Iakob mieſce ono gdźie
20:
z niem Bog mowił Bethel.

werset: 16Potym odeſzli z Bethel/ á ieſzcze
21:
było máło nie milá chodu do Efra-
22:
ty/ tedy Rachel porodźiłá/ á ćięſzkie
23:
rodzenie miáłá.

werset: 17A gdy ſię prácowáłá przy poro-
24:
dzeniu/ rzekłá bábá do niey/ Nie
25:
boy ſię bo iuż maſz drugiego ſyná.

werset: 18Támże gdy duſzá iey miáłá wy-
26:
nidź z ćiáłá (bo támże vmárłá) we-
27:
zwáłá imię iego H Benoni/ Ale o-
28:
ćiec iego názwał go I Beniámin.
H Syn żáłośći moiey. I Syn práwice.

werset: 19" A ták vmárłá Rachel/ y pocho
29:
wáná ieſt ná drodze ku Efrathá/
30:
ktore zową Betlehem.
" Niżey. 48. v. 7.

werset: 20Y poſtáwił Iakob znák nád gro-
31:
bem iey/ ktory y dźiś zową Znák gro
32:
bu Rachel.

werset: 21Potym wyſzedł Izráel/ y poſtá-
33:
wił namit ſwoy zá wieżą Eder.

werset: 22A gdy tám Izráel w oney krái-
34:
nie mięſzkał: Ruben K ſpał z Bálą zá
35:
łożnicą oycá ſwego/ czego ſię dowie
36:
dźiał Izráel. A iuż miał Iakob ſy-
37:
now dwánaśćie.
K Pan tákowe ſtráſzne á niezwyczáyne przykłády dopuſzcza w kośćiele ſwoiem/ áby drugie nápotym oſtrożne á vpokarzáiące ſię vczynił.

werset: 23Synowie Lye/ Ruben pierwo-
38:
rodny ſyn Iakobow/ Symeon/ Le
39:
wi/ Iudás/ Izáſchár/ y Zábulon.

werset: 24Synowie Rachel/ Iozef/ y Be-
kolumna: b
niámin.

werset: 25A ſynowie Bále ſłużebnice Ra
1:
chel/ Dan/ y Neftáli.

werset: 26Synowie theż Zelfy ſłużebnice
2:
Lye/ Gád y Aſser/ Cić ſą ſynowie
3:
Iakobowi ktorzy mu ſie zrodźili w
4:
Padán Arám.

werset: 27A ták przyſzedł Izáákowi oycu
5:
ſwemu do Mámbre Kiryát Arbá/
6:
tho ieſt do Ebron/ gdźie mieſzkał
7:
Abráhám y Izáák.

werset: 28A látá Izáákowe były iuż ſtho
8:
ośmdźieſiąt lat.

werset: 29A thákże Izáák vmárł/ y przy-
9:
łączon ieſt do ludu ſwego będąc ſtá
10:
rem/ á w żeſłych lećiech/ y pogrze-
11:
bli go/ Iakob y Ezau ſynowie iego.

rozdział: 36
KApitu. 36.1. Rodzay Ezau. 6. Ktory ſię oddźie-
12:
lił od Iakobá dla Bogactw iego. 8. Mię-
13:
ſzkánia Kſiążętá y Krolowie Idumeyczy-
14:
kow.
werset: 1
T
Yć záſię ſą po-
15:
tomſtwá Ezau/
16:
ktorego theż zową
17:
Edom.

werset: 2Ezau ſobie ſpoy
18:
mował żony z co-
19:
rek Chánáneyſkich/ Adę corkę Elo
20:
ná Heteyſkiego/ y Oolibámę corkę
21:
Aná/ wnuczkę x Sebeoná Ewey-
22:
czyká.
x 1. Kronik. 1. v. 40.

werset: 3Też y Báſemát corkę Izmáelo-
23:
wę ſioſtrę Nábáiotowę.

werset: 4Adá tedy porodźiłá Ezáuowi E
24:
lifázá/ á Báſemát porodźiłá Ráhu
25:
elá.

werset: 5Oolibámá też porodźiłá Iehuſá/
26:
Ielomá/ y Kore. A ćić ſą ſynowie
27:
Ezau ktorzy ſię mu zrodźili w źie-
28:
mi Chánáán.

werset: 6Y wźiął Ezau żony ſwe/ ſyny
29:
ſwe/ y corki ſwoie/ ze wſzytką cze-
30:
ládźią ſwoią/ wſzytki trzody y bydłá
31:
ſwoie/ y wſzytkę máiętność ktorey
32:
nábył w źiemi Chánáán/ á A wypro
33:
wadźił ſie do inſzey źiemie/ od Iako
34:
bá brátá ſwego.
A Nie był to vmysł Ezau/ áby był miał źiemię puśćić brátu/ ále dla więczſzego pożytku przenioſl ſię do Seir/ á ná then czás theż Pan ſwoię rzecz ſpráwuie/ iż go z támtąd precz pędźi/ áby podał Iakobowi źiemię

werset: 7x Abowiem ták wielkie były ich
35:
máiętnośći/ że ſpołu mieſzkáć nie
36:
mogli/ á źiemicá oná w ktorey mie
37:
ſzkáli/ záchowáć ich nie mogłá dla
38:
mnoſtwá ich ſtad.
x Wyżſzey. 13. v. 6.

werset: 8" A thák Ezau mieſzkał ná gorze
39:
Seir/ ktorego też zową Edom.
" Ioz. 24. v. 4.



strona: 23v


kolumna: c
rozdział: 39
werset: 8Ale ſie on wzbraniał powiedá-
1:
iąc/ Oto pan moy nie wie o żadney
2:
rzeczy z tych co ſą w domu iego/ á w
3:
ſzythki dobrá ſwe poruczył w ręce
4:
moie.

werset: 9Y niemáſz nikogo w domu tem
5:
nád mię przednieyſzego/ gdyż ſobie
6:
nic więcey niezoſtáwił iedno ćiebie/
7:
przeto żeś ty ieſt żoną iego: A iákoż
8:
bych ia ták wielkiey niecnoty wáżyć
9:
ſie ſmiał/ ábych miał zgrzeſzyć prze-
10:
ćiwko Bogu.

werset: 10A choćiaż oná ná káżdy dźień ná
11:
mawiáłá Iozefá/ A wſzákoż on
12:
niechćiał iey ná to przyzwolić áby z
13:
nią ſpał/ álbo ſie gdźie oſobno zcho-
14:
dźić miał.

werset: 11Y trefiło ſię dniá iednego/ iż w-
15:
ſzedł do domu/ áby czynił doſyć v-
16:
rzędowi ſwemu/ á ná ten czás żad-
17:
nego z domowey czeládzi nie było.

werset: 12Tedy oná vłápiłá go zá ſzátę mo
18:
wiąc/ Leż ze mną: Ale on zoſtáwi-
19:
wſzy ſzátę w ręku iey/ vćiekł á wy-
20:
ſzedł precz.

werset: 13Co gdy oná obaczyłá/ iż zoſtáwił
21:
ſzátę ſwą w ręku iey/ á ſam precz v-
22:
ćiekł.

werset: 14Thedy wnet zwołáłá domowey
23:
czeládźi/ mowiąc ták do nich/ Pá-
24:
trzayćie/ Przywiodł tu pan do nas
25:
mężá Hebreyczyká/ iżby ſie z nas ná
26:
ſzydźił/ Abowiem oto on do mnie
27:
przyſzedł/ chcąc mi zelżywoſć vczy-
28:
nić/ áżem poczęłá wołáć wielkiem
29:
głoſem.

werset: 15To gdy on vſłyſzał żem ia wołáć
30:
poczęłá/ zoſtáwiſzy v mnie ſzáthę
31:
ſwą/ vćiekł á wyſzedł precz.

werset: 16Y trzymáłá onę iego ſzátę v ſie-
32:
bie/ aż przyſzedł pan iego do domu.

werset: 17Oná thedy poczęłá do niego mo-
33:
wić w ty ſłowá/ Sługá Ebreyczyk
34:
przyſzedł ku mnie/ kthoregoś ty w
35:
wiodł do nas/ áby mi lekkość vczy-
36:
nił.

werset: 81 (!)Ale iákom ſkoro wołáć poczęłá
37:
głoſem wielkiem/ tedy odbieżał ſzá
38:
ty ſwey v mnie/ y vćiekł precz.

werset: 19Słowá ty gdy vſłyſzał pan ktore
39:
iemu powiedáłá żoná iego/ mo-
40:
wiąc/ Thákći mi vczynił ſługá
41:
twoy/ iákoć oto powiedam/ Thedy
42:
ſie bárzo rozgniewał.

werset: 20A tákże on pan dawſzy Iozefá
43:
poymáć/ roſkazał go wſádźić do wię
44:
źienia/ tám gdźie więźnie Krolew
kolumna: d
ſkie ſadzono/ y thámże był w onem
1:
więźieniu.

werset: 21" Ale Pan był z nim/ á zmiłował
2:
ſie nád nim/ y ziednał mu łáſkę v
3:
wieżnego.

werset: 22Tedy wieżny poruczył Izefowi
4:
wſzytki więźnie/ ktorzy byli w ćie-
5:
mnicy/ á wſzytko on ſpráwował co
6:
iedno tám było potrzebá.

werset: 23A wieżny iuż nic tego niedoglą-
7:
dał co poruczył w ręce iego/ dla tego
8:
iż z nim był Pan/ á cokolwiek iedno
9:
czynił wſzytko Pan fortunił.

rozdział: 40
KApit. 40.1. Podczáſzy y Piekarz krolewſki do więźie
10:
nia ſą wrzuceni. 5. Sni ſie im. 8. Sny o-
11:
biemá prawdźiwe Iozef wykłáda. 20.
12:
Iáko ſię to potym ſkutecznie okazáło.
werset: 1
T
O gdy ſie
13:
ſtáło/ threfiło
14:
ſie iż podczáſzy
15:
y piekarz Kro
16:
łá Egytpſkie
17:
go przewinili
18:
ſie Krolowi
19:
Egyptſkiemu pánu ſwemu.

werset: 2Y rozgniewał ſie Fárao przećiw
20:
tem dwiemá A dworzánom/ to ieſt
21:
przećiw podczáſzemu przednieyſze
22:
mu/ y przećiw piekárzowi przedniey
23:
ſzemu.
A To słowo okázuie iż oni byli w wielkiey vczćiwośći/ á nie byli iśćie podłego ſtanu.

werset: 3Podał ie tedy pod ſtraż do domu
24:
Márſzałká nadwornego/ do wie-
25:
że gdźie theż y Iozef był w więźie-
26:
niu.

werset: 4Y poruczył ie Márſzáłek na-
27:
dworny Iozefowi/ ktorem on ſłu-
28:
żył/ gdźie byli przez niektory czás w
29:
ćiemnicy.

werset: 5Y ſniły ſie im ſny obiemá/ káżde-
30:
mu z oſobná ſen ſwoy iedneyże nocy/
31:
ale roznego zrozumienia/ ták Pod
32:
czáſzemu/ iáko y Piekárzowi/ kto-
33:
rzy ſłużyli Krolowi Egiptſkiemu/
34:
á byli podáni do więźienia.

werset: 6Przyſzedł tedy do nich Iozef po
35:
ránu/ á weyzrawſzy ná nie/ obaczył
36:
ie być B ztrwożone.
B Ten przeſtrách ná vmyſlech/ ich nic inego nieokázuie iedno ſpráwę Boſką/ od ktorego były ſny tákowe.

werset: 7Y pytał ſie onych dworzan Fárá
37:
onowych ktorzy z nim byli w ćiem-
38:
nicy páná iego mowiąc/ Przecześ-
39:
ćie dźiś ták ſmętnemi?

werset: 8A oni odpowiedźieli iemu/ Sni
40:
ły ſie nam ſny/ á niemamy wykłádá
41:
czá ich/ Tedy im rzekł Iozef/ Izali
42:
wykłády nie ſą od Bogá? Proſzę po

strona: 24

Iakob. Iozef. Pierwſze Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt 24.

kolumna: a
wiedzćie ieprzedemną.



strona: 26


kolumna: a
rozdział: 42
werset: 38Ale on rzekł/ Niepoydźie z wá-
1:
mi ſyn moy/ Abowiem gdy iuż brát
2:
iego zginął/ thedy iedno on ſam po
3:
niem zoſtał/ ktoremu ieſliżby ſie tre
4:
fiło vmrzeć ná they wáſzey drodze/
5:
wybyśćie śiwiznę moię do grobu z
6:
żáłośćią wprowádźili.

rozdział: 43
KApit. 43.13. Iakob przymuſzony ſle Beniáminá
7:
do Egiptu. 16. Wielka ludzkość Iozefowá
8:
przećiw bráćiey ſwey/ á zwłaſzczá przećiw
9:
Beniáminowi.
werset: 1
A
Le tym ćiężſzy
10:
głod vćiſkał źie-
11:
mię.

werset: 2A thák gdy onę
12:
przynieſioną z E-
13:
ghiptu żywność
14:
ſtrawili/ Oćiec począł vpomináć
15:
ſyny/ áby z nowu iecháli/ á kupili nie
16:
co pożywienia.

werset: 3Do ktorego rzekł Iudás/ Oſwiád
17:
czył ſie tám ten człek pod przyſięgą/
18:
iżbyſmy ſie nie vkázowáli przedeń/
19:
ieſlibychmy brátá niemieli z ſobą.

werset: 4Ieſliż tedy poſlieſz z námi brátá
20:
náſzego/ poiedźiemy/ á kupiemyć
21:
żywnośći.

werset: 5Ale ieſliż go nie poſleſz/ niepoie-
22:
dźiem: Bo to nam przyrzekł tám ten
23:
mąż/ x iz nas przedſie nieprzypuśći/
24:
ieſliż z ſobą nieprzywiedźiemy brá-
25:
tá náſzego.
x Wyżſzey. 42. v. 20.

werset: 6Tedy powiedźiał Izráel/ Prze-
26:
cześćie mię w tę trudność wpráwi
27:
li/ iżeśćie powiedáli że maćie ieſzcze
28:
brátá?

werset: 7A oni rzekli/ Tám ten mąż pilnie
29:
ſie pytał o nas/ y o národźie náſzym/
30:
y ieſliby był żyw oćiec náſz/ ktemu
31:
ieſlibychmy mieli y inego brátá/ A
32:
tákżechmy przed niem wſzytkę rzecz
33:
powiedáli: A cożechmy my wiedźie
34:
li/ ieſli nam miał roſkázáć przywieſć
35:
brátá náſzego?

werset: 8Y rzekł Iudás do Izráelá oycá ſwe
36:
go/ Poſli zemną to pácholę á niech
37:
iedźiemy/ żebyſmy wżdy żywot náſz
38:
záchowáli/ á nie pomárli my/ y ty/ y
39:
dźiateczki náſze.

werset: 9x Ia ſam tobie zań przyrzekam/ á
40:
mnie ſie go vpominay: Ieſlibych go
41:
záſie tobie nie przywiodł/ á nie ſtá-
42:
wił go przed tobą/ niechayże thobie
43:
zá to winien będę áż do śmierći.
x Niżey. 44. v. 32.

werset: 10Abowiem co ſie tu omieſzkawa-
kolumna: b
my/ thedybychmy ſie iuż byli z tám-
1:
tąd wroćili drugi raz.

werset: 11Tedy Izráel oćiec ich rzekł do nich/
2:
Gdyż tego teraz ieſt potrzebá/ vczyń
3:
ćieſz ták/ Z tych rzeczy ktore ſą w ná
4:
ſzych kráinách názacnieyſze/ donie
5:
śćie mężowi onemu zá vpominek/
6:
nábrawſzy w naczynia ſwe nieco
7:
żywice y miodu/ rzeczy wonnych/
8:
Mirry/ Daktyłow/ y Migdałow.

werset: 12Weźmićie też we dwoy naſob pie
9:
niędzy/ á ty też pieniądze cośćie zná
10:
leźli ná wierzchu w ſwych worzech/
11:
odnieśćie/ owa ſie tho ſnadź zá iá-
12:
kiem obłądzeniem ſtáło.

werset: 13A iuż wźiąwſzy brátá wáſzego
13:
idźćie záś ku mężowi temu.

werset: 14Niechayże A Bog wſzechmogący
14:
obroći kwam łáſkáwie mężá tego/ á
15:
by wam y tám tego brátá drugiego
16:
y Beniáminá záś wolno puśćił/
17:
Gdźie ieſliżbych ia był pozbáwion
18:
dźiatek ſwych/ niechayże iuż ták zo-
19:
ſtánę ſierotą.
A Tu ſie vczym z przykłádu Iakobowego/ ábyſmy káżdego lekárſthwá według ſwiátá w rzeczách przećiwnych pokuſzáli/ A wſzákoż ták/ ábyſmy ſie ná ſámego Bogá ſpuſzczáli/ á iemu vfali.

werset: 15Tedy oni wźiąwſzy vpominki/ y
20:
w dwoy naſob pieniędzy/ wźiąwſzy
21:
też y Beniáminá/ ſzli do Egiptu/ á
22:
ſtáwili ſie przed Iozefem.

werset: 16A widząc Iozef Beniáminá z nie
23:
mi/ roſkazał ſprawcy domu ſwego/
24:
W wiedź ty ludźi do domu mego/ á
25:
zábiy co/ y nágotuy prze nie/ bo chcę
26:
áby v mnie ná obiedźie byli.

werset: 17Co wſzytko on vczynił iáko mu
27:
Iozef roſkazał/ á dowiodł ie do do-
28:
mu iego.

werset: 18Tedy gdy oni byli w wiedźieni
29:
do domu Iozefowego bali ſie/ mnie
30:
máiąc że dla onych pieniędzy/ kto-
31:
re przed thym ználeźli w worzech
32:
ſwych/ thám ſą dowiedźieni/ áby ie
33:
ták w tym podeſzto/ á ony z oſły ich
34:
w niewolą pobrano.

werset: 19A ták przyſzli do przednieyſzego
35:
ſprawce domu Iozefowego/ y mowi
36:
li z niem w ſámem weśćiu w dom.

werset: 20Tymi ſłowy/ " Mychmy pánie tu
37:
byli pierwey przyiecháli kupowáć ży
38:
wnośći.
" Wyżſzey. 42. v. 3.

werset: 21A gdybychmy do goſpody przyſzli/ á
39:
rozwiązáli wory ſwoie/ ználazł ká
40:
żdy z nas pieniądze ná wierzchu w
41:
worze ſwem według wagi/ ktore-
42:
chmy tu záſie z ſobą przynieſli.

werset: 22Przynieſlichmy też y drugie pie-
43:
niądze dla kupowánia zbożá/ A nie
44:
wiemy ktho ie nam włożył do ná-
45:
ſzych worow.

rozdział: 46


strona: 28v

GENESIS. Iakob. Iozef.

kolumna: c
werset: 27Ale Iozefowi vrodźili ſie w E-
1:
giptćie dwá ſynowie: A ták wſzyt-
2:
kich x co z Iakoben weſzli do Egi-
3:
ptu było B ſiedḿdźieſiąt oſob.
x 5. Moiż. 10. v. 22. B Greccy wykłádácze w wykłádźie ſwym przydáli Pięć oſob/ o ktorey liczbie Sczepan ſwięty w dźieioch Apoſtolſkich przypomina/ Abowiem ná on czás poſpolićie wſzędy wykład Grecki był w vżywániu/ Acz y ná tym mieyſcu y ná inych co ſie tknie they liczby/ ieſt nie właſnie poſtáwiony.

werset: 28Y poſłał przed ſobą Iudáſá do
4:
Iozefá áby mu mieyſce zgothował
5:
w Gesen/ I thámże do źiemie Ge-
6:
sen przyiecháli.

werset: 29A nátychmiaſt Iozef roſkazaw
7:
ſzy záprządz woz ſwoy/ wyiechał
8:
przećiw Izráelowi oycu ſwemu do
9:
Geſen. A vyzrawſzy go/ vchwyćił
10:
ſie ſzyie iego y płákał chwilę.

werset: 30Tedy rzekł Izráel do Iozefá/ Iuż
11:
teraz nieżal mi vmrzeć/ gdym ćie ży
12:
wo oglądał.

werset: 31A ták rzekł Iozef do bráćiey/ y do
13:
czeládźi oycá ſwoiego/ Poiádę na-
14:
przod/ á opowiem Fáráonowi/ Iż
15:
bráćia moi/ y czeladká oycá mego/
16:
ktorzy byli w źiemi Chánáneyſkiey/
17:
przyiecháli do mnie.

werset: 32A ſą mężowie oni Paſtuchowie/
18:
ludźie ći co ſie około bydłá ſchowáli/
19:
Stádá też owiec/ y wołow/ y wſzyt
20:
kę ſwą máiętnoſć przywiedli z ſobą.

werset: 33A przetoż gdyby was wezwał k
21:
ſobie Fárao/ á pytał was/ Iáką ſie
22:
ſpráwą báwićie?

werset: 34Thedy mu ták odpowiećie/ My
23:
ſłudzy twoi/ od náſzey młodoſći áż
24:
do tych czaſow ieſteſmy páſtucho-
25:
wie iáko y oycowie náſzy. A to dla
26:
tego ábyśćie mieſzkáli w źiemi Ge-
27:
ſen. Boć ſie Egyptcyánie C brzydzą
28:
wſzelkiemi páſterzmi owiec.
C Tákowe wzgárdzenie było iem ku wielkiemu pożytkowi/ Abowiem dla tey przyczyny pilniey miedzy ſobą ſpołeczną zgodę záchowywáli. Nie wádźi to tedy podczás wiernem/ że bywáią wzgárdzonemi.

rozdział: 47
KApit. 47.1. Iozef bráćią ſwą ſtáwi przed Fáráo-
29:
nem. 7. Tudzież y oycá ſwego. 11. Ziemiá
30:
Geſen ieſth iem ku mieſzkániu daná. 13
31:
Dla nieznoſnego głodu. 16. Iozef bierze
32:
wſzytki dobrá y máiętnoſći Egyptſkie. 24.
33:
Piątą częſć płácą Krolowi. 29. Iakob o-
34:
bowięzuie Iozefá około pogrzebu ſwego.
werset: 1
T
Hedy Iozef
35:
przyiechawſzy do
36:
Fáráoná opowie
37:
dźiał iemu/ Iż z źie
38:
mie Chánáney-
39:
ſkiey/ przyiechał o
40:
ćiec iego y bráćia iego/ ze wſzythkie
41:
mi trzodámi ſwemi/ y z dobytki/ y ze
42:
wſzytką ſwoią máiętnoſćią/ á iż iuż
43:
ſą w źiemi Geſen.

werset: 2A thák z oney liczby bráćiey ſwey
44:
wybrał pięć mężow/ kthore ſtáwił
45:
przed Fáráonem.


kolumna: d
werset: 3I gdy ſie od nich Fárao pytał/ Iá
1:
kąby ſie ſpráwą báwili/ Odpowie-
2:
dźieli iemu/ My ſłudzy thwoi ie-
3:
ſtheſmy páſtyrze owiec iáko y oyco
4:
wie náſzy.

werset: 4Potym rzekli do Fáráoná/ Przy
5:
ſzliſmy mieſzkáć do tey źiemie/ dla
6:
thego żeſmy bydłá czym kármić nie
7:
mieli/ bo głod wielki był w źiemi
8:
Chánaneyſkiey/ proſząc też ábyś
9:
nam iáko ſługom ſwem dopuśćił
10:
mięſzkánia w źiemi Gesen.

werset: 5Tedy Fárao rzekł Iozefowi/ O-
11:
ćiec twoy y bráćia twoi przyiecháli
12:
do ćiebie.

werset: 6Oto maſz wolną źiemię Egypt-
13:
ſką. Dayże im mieſzkánie gdźie w-
14:
nalepſzem mieyſcu/ niechayże mie-
15:
ſzkáią w źiemi Geſen. A ieſlibyś
16:
znał miedzy niemi iákie męże go-
17:
dne/ porucz iem przełożeńſtwo nád
18:
trzodámi memi.

werset: 7Potym Iozef przywiodł á ſthá-
19:
wił Iakobá oycá ſwego przed Fá-
20:
ráonem/ gdźie Iakob przywitał Fá
21:
ráoná.

werset: 8Y pytał go Fárao/ Iákoby wiele
22:
lat iuż miał.

werset: 9Ktoremu Iakob thák odpowie-
23:
dźiał/ Sto y trzydźieſći lat iuż ieſt
24:
iákom ná ſwiećie/ á dni żywotá me
25:
go były krotkie á złe/ y niedotrwa-
26:
łem lat przodkow moich/ ktore oni
27:
przeżyli ná ſwiećie.

werset: 10A winſzuiąc Iakob wſzego ſzczę
28:
ſćia Fáráonowi/ odſzedł od niego.

werset: 11Tedy Iozef oycu y bráćiey ſwo-
29:
iey náznáczył y dał mieſzkánie w
30:
Rámeſes/ co w nałepſzem grunćie
31:
ziemie Egyptſkiey/ ták iáko Fárao
32:
roſkazał iemu.

werset: 12Y náznáczył Iozef oycu y bráćiey
33:
y wſzytkiey ich czeládźi żywnosć/
34:
A według liczby oſob.
A Niektorzy ták to wykłádáią/ od wielkiego aż do namnieyſzego/ A ták też czytáią/ Wedle domow y pokolenia ich.

werset: 13Ná ten czás iuż práwie nie było
35:
co iesć po wſzytkiey źiemi/ przed ćię
36:
ſzkiem głodem ktory był/ ták iż E-
37:
gipthſka źiemiá y Chánáneyſka od
38:
głodu znędżniáły.

werset: 14Tedy zebrał Iozef pieniądze w-
39:
ſzythki co ich było w Egyptſkiey y
40:
Chánáneyſkiey źiemi/ zá zboże kto
41:
re kupowano: A znioſł ie do ſkárbu
42:
Fáráonowego.

werset: 15A thák gdy pieniędzy w Egypt-
43:
ſiey y Chánáneyſkiey źiemi nieſtá-
44:
ło/ Przyſzli Egiptcyánie do Iozefá
45:
y ták mowiłi/ Zápomoż nas żywno

strona: 29

Iakob. Iozef. Pierwſze Kſięgi Moiżeſzowe. Liſt. 29.

kolumna: a
ſćią/ niechceſzli widźieć ábyſmy már
1:
li przed oblicznoſćią twoią/ gdyż iuż
2:
nam nie ſtáło pieniędzy.

księga: Exod


strona: 31

Liſt. 31.
Wtore Kſięgi Moizeſzowe/ kthore zową
1:
Exodus.
Exodus/ to ſłowo ieſt Greckie/ á známionuie Wyśćie/ Abowiem ſie tu wypiſuie dźiwne wyśćie ſynow Izráelſkych z Egiptu.
Argument tych Kśiąg.
2:
T
Y wtore kſięgi wypiſuią nam zniewolenie Izráelczykow pod ty
3:
ráńſtwem Fáráonowem/ A dźiwne ich wybáwienie przez Moizeſzá Hetmá
4:
ná. Vſtáwę wielkiey nocy/ y zacne przeſćie przez Morze czerwone. Przyſćie/
5:
y mieſzkánie Izráelitow ná Puſzczy/ y ſzemránia przećiw Bogu/ ktory ie-
6:
kármił Mánną. Walkę/ y zwyćięſthwo nád Amálechity. Y poſtánowienie przełożeń-
7:
ſtwá. Y iákiem obyczáiem zakon ieſt dan/ obwołan/ y przyięt. Zbudowanie/ y kſztałt przy
8:
bytku/ y ſkrzynie przymierza. Báłwochwálſtwo Izráelitów około ćielcá złotego/ y kará-
9:
nie zá to. Służbę Bożą. Porządek sług Bożych/ Ofiar/ y Cerymoniy ſwiętych.
rozdział: 1

kolumna: a
KApitu. 1.1. Liczbá ſynow Izráelſkich/ ktorzy weſzli
1:
do Egiptu. 6 Smierć Iozefowá/ y rozmno
2:
żenie ludu. 9. Vćiſk ich/ y tyráńſtwo Fárá
3:
onowe nád niemi. 17. Litoſć Bab przećiw
4:
ludowi Bożemu. 20. y nagrodá ich.
werset: 1x
T
Y ſą imio
5:
na ſynow I-
6:
zráelſkich/ kto
7:
rzy z Iakobem
8:
weſzli do E-
9:
giptu/ káżdy z
10:
czeládźią ſwoią.
x 1. Moiż. 46. v. 8.

werset: 2Ruben/ Symeon/ Lewi/ Iudás.

werset: 3Izáſchár/ Zábulon/ y Beniámin.

werset: 4Dan/ Neftáli/ Gád/ y Aſser.

werset: 5A wſzytkich co poſzli z Iakobá/
11:
było ſiedḿdźieſiąt oſob: Przed ktore
12:
mi iuż był Iozef w Egiptćie.

werset: 6Potym Iozef zmárł y ze wſzytką
13:
bráćią ſwoią/ y ludźie wſzyſcy one-
14:
go wieku.

werset: 7x Tedy Izráelitowie w ták wiel-
15:
ką liczbę ſą rozmnożeni/ rozrodze-
16:
ni/ y bárzo zmocnieni/ iż ich wſzędy
17:
było pełno w oney kráinie.
x Dźiey. 7. v. 17.

werset: 8Náſtał potym nowy Krol w E-
18:
giptćie/ ktory Iozefá nie znał.

werset: 9Ktory rzekł do ludu ſwego/ Oto
19:
iuż thych Izráelczykow więcey niż
20:
nas y możnieyſzych

werset: 10A przetoż nam trzebá z niemi chy
21:
trze poſthąpić/ by ſie ſnadź barźiey
kolumna: b
nie rozmnożyli/ á mogłáby woy-
1:
ná przydź ná nas/ tedyby ſie z nie-
2:
przyiáćielem ſpiknąwſzy/ podnie-
3:
ſli walkę przećiw nam/ á tákby od
4:
nas vſzli.

werset: 11A ták ſą vſtáwieni poborce nád
5:
niemi/ áby ie śćiſkáli wielkiemi po-
6:
dátki/ ktorzy muſieli budowáć miá
7:
ſtá dla chowánia ſpiże Fáráono-
8:
wi/ Fitom y Rámeſes.

werset: 12Ale im więcey ie trapiono/ tym
9:
ſie więcey mnożyli/ thák iż do nich
10:
przyſzli w obmierźienie ſynowie I-
11:
zráelſcy.

werset: 13Z kąd ie Egiptcyánie tem ſroż-
12:
ſzem niewolſtwem trapili.

werset: 14A śćiſnieni ſą od nich bárzo ćięſz-
13:
ką robothą wapná y cegły/ y w káż-
14:
dey ſłużbie wieſkiey/ Owa káżda ro
15:
botá ich byłá naćiężſza.

werset: 15Nád to ieſzcze Krol Egiptſki ro
16:
ſkazał A Bábam Hebreyſkiem/ z kto
17:
rych iednę zwano Zeforá/ á drugą
18:
Fuá.
A Iozefus piſze iż ty dwie bábie były naprzednieyſze ná ten czás w Egiptćie.

werset: 16Tymi ſłowy/ " Gdy będźiećie bá
19:
bić niewiáſtam Hebreyſkiem/ tám
20:
przy ich rodzeniu vyzryćieli że męż-
21:
czyzná/ zábiyćie go/ á będźieli dźie-
22:
weczká/ żywo zoſtáwuyćie.
" Mądr. 18. v. 5.

werset: 17Ale ony Báby boyąc ſie Bogá nie
23:
były wtym poſłuſzne Krolowi E-
24:
giptſkiemu/ Owſzem żywo zácho-
25:
wywáły mężczyzny.

rozdział: 5


strona: 33v

EXODVS. Moiżeſz.

kolumna: c
werset: 14Sámy też przyſtáwy Izráelczy
1:
kow/ co byli od vrzędnikow Fáráo
2:
nowych poſtánowieni/ bito/ iż w o-
3:
nych dnioch zwykłey cegły nie odda
4:
wáli

werset: 15A przetoż przyſtáwowie oni Izrá
5:
elſcy przyſzli do Fáráoná/ wołáiąc
6:
do niego/ y mowiąc/ Czemu to nam
7:
czyniſz ſługom twoiem.

werset: 16Iż nam áni plew ſługom twoim
8:
nie dáią/ á przdſie chcą ábychmy ce-
9:
głę robili/ y biyą nas dla tego ſługi
10:
twoie/ á lud nieprzyſtoynie trapią.

werset: 17Ná to im on odpowiedźiał/ Le-
11:
niwiśćie/ leniwi/ á dla tegoż ſie ku
12:
ofiáram Pánu wyłudźić chcećie.

werset: 18A ták idzćie do roboty/ á choćiaż
13:
wam y plew nie dádzą/ przedſie wy
14:
zwykłą liczbę cegły oddawayćie.

werset: 19Tedy oni przyſtáwowie Izráel-
15:
czykow/ widząc że ſie z nimi gorzey
16:
dźiáło/ gdy im powiedźiano iż ſie
17:
im nic robot zwykłych około cegły v
18:
mnieyſzáć nie miáło.

werset: 20Odſzedſzy od Fáráoná/ podká-
19:
li ſie tuż z Moiżeſzem y z Aaronem.

werset: 21A nárzekáli ná nie mowiąc/ Nie
20:
chay to Pan wie ná was/ á niech roż
21:
ſądźi/ iż dla was przyſzlichmy w
22:
mierzączkę do Fáráoná/ y ſłużebni-
23:
kow iego/ á práwieśćie im ſámi do-
24:
dáli mieczá/ ktoremby nas mordo-
25:
wáli.

werset: 22Tedy Moiżeſz wroćiwyz ſie do
26:
Páná/ ták do niego mowił/ O Pá-
27:
nie czemuſz tháką ćięſzkość ná ten
28:
lud dopuſzczaſz? y przeczżeś mię w-
29:
żdy tu poſłał?

werset: 23Od thego czáſu iákom tu przy-
30:
ſzedł do Fáráoná/ ábych z niem imie
31:
niem twym mowił/ tedy on lud ten
32:
ieſzcze gorzey śćiſka/ á przedſieś ty
33:
ludu twego wybáwić nie raczył?

rozdział: 6
KApitu. 6.1. Powtore mu Bog obiecuie wybáwie
34:
nie mocną ręką. 8. Y weśćie w obiecáną źie
35:
mię. 9. Lud posłuſznem być niechce. 14.
36:
Wyliczánie oſob z niektorych domow. 16. A
37:
zwłaſzczá Lewitow. 26. Z ktorych Moiżeſz
38:
y Aaron poſzli.
werset: 1
R
Zekł tedi Pan
39:
Moiżeſzowi/ Iuż
40:
obaczyſz iáko ſie
41:
ia obchodźić będę
42:
z Fáráonem/ kto-
43:
ry gwałtem przy-
44:
muſzony/ nietylko ie wypuśćić/ ále
kolumna: d
ie mocną ręką wypędźić muśi z źie-
1:
mie ſwey.

werset: 2Nád to ieſzcze rzekł Bog Moi-
2:
żeſzowi/ Iam ieſt Pan.

werset: 3Ktorym ſie vkazał Abráhámowi/
3:
Izáákowi/ y Iakobowi A iáko Bog
4:
wſzechmocny/ Alem iem nieoznáy
5:
mił imienia mego B Iehowáh.
A To ieſt/ okazałem ſie im bogiem wſzechmogącem. B To ieſt/ nieobiáwiłem ſię iákiemem ieſt Bogiem nápełniáiąc obietnicę łáſki ktorą w was wypełnię.

werset: 4Vczyniłem z niemi przymierze
6:
ſwoie/ Ze iem dam źiemię Cháná-
7:
neyſką gdźie iáko gośćie mieſzkáli.

werset: 5Ná ktore przymierze terazem w-
8:
ſpomionął ſłyſząc nárzekánie I-
9:
zráelczykow przed zniewoleniem
10:
Egyptcyánow.

werset: 6A ták to odemnie powieſz Izráel-
11:
czykom/ Iż ia Pan/ wywiodę was
12:
z tey ćięſzkośći Egyptſkiey/ á wybá
13:
wię was z niewolſtwá od nich/ y wy
14:
ćiągnąwſzy rámię ſwe wyzwolę
15:
was/ okázuiąc wielkie ſądy ſwoie.

werset: 7Wezmę was ſobie zá lud ſwoy/ y
16:
będę Bogiem wáſzem/ Abyśćie po-
17:
ználi żem ia ieſt Pan Bog wáſz/
18:
ktorym z was ziął brzemioná E-
19:
gyptſkie.

werset: 8Y wywiodę was też do źiemie/
20:
ktoram Abráhámowi/ Izáákowi/ y
21:
Iakobowi dáć C przyſiągł/ też ia dam
22:
wam wdźiedźictwo: Ia Pan.
C W Zydowſkiem ſtoi. Podniosłem ná tho rękę/ Abowiem przy zacney przyſiędze ręke podnoſzą. Thákowe słowá ſą w pierwſzych Kſięgách Moiżeſzowych. 14. v. 22.

werset: 9Tyż ſłowá Moiżeſz odnioſł I-
23:
zráelczykom/ Ale oni Moiżeſzá ſłu
24:
cháć niechćieli w onem ćięſzkiem v-
25:
trapieniu/ y wſrogiey niewoli.

werset: 10Potym Pan mowił do Moiże-
26:
ſza tymi ſłowy.

werset: 11Idź do Fáráona Krola Egypt-
27:
ſkiego/ á powiedz mu/ áby wypuſćił
28:
Izráelczyki z źiemie ſwey.

werset: 12Tedy Moiżeſz odpowiedźiał tuż
29:
przed pánem/ Oto Izráelczycy nie-
30:
ſłucháią mie/ A ieſzczeżby mie Fá-
31:
rao miał ſłucháć/ á zwłaſzczá czło-
32:
wieká ktory wolney wymowy nie-
33:
mam?

werset: 13Mowił potym Pan do Moiżeſzá
34:
y do Aaroná/ dáiąc iem to roſkazá
35:
nie do Izráelczykow/ y do Fáráo-
36:
ná Krolá Egyptſkiego/ o wywie-
37:
dźieniu Izráelitow z źiemie Egipt
38:
ſkiey.

werset: 14Miedzy ktoremi ty ſą oſoby przed
39:
nieyſze domow oycowſkich. x Sy-
40:
nowie Ruben pierworodnego I-
41:
zráelowego/ Henoch/ Fállu/ Heſ-
42:
ron/ Chármi/ A tyć ſą pokolenia
43:
Rubenowe.
x w. 1. Moi. 46. v. 9. W. 4. Moiż. 26. v. 5. 1. Kron. 5. v. 1.



strona: 36


kolumna: a
rozdział: 9
werset: 34A widząc Fárao iż deſzcz/ grad/ y
1:
gromy przeſtáły/ przedſie zgrzeſzył/
2:
á ſam y ſłudzy iego zátwárdzeni ſą
3:
w ſercu ſwem

werset: 35Gdy tedy ták Fárao był ſercá zá
4:
twardzonego/ niepuśćił Izráel-
5:
czykow/ ták iáko Pan przez Moi-
6:
żeſza opowiedáł.

rozdział: 10
KApitu. 10.4. Száráńcze. 7. Vſkarżánie sług Fá-
7:
ráonowych. 8. Zmyſla iákoby miał lud wol
8:
no puśćić. 21. Ciemnośći bárzo gęſte w E
9:
giptćie. 27. Fárao zátwárdzony wypądza
10:
precz Moiżeſzá od ſiebie.
werset: 1
R
Zekł pothym
11:
Pan Moiżeſzo-
12:
wi/ Idź do Fárá-
13:
oná/ ábowiem zá-
14:
twárdźiłem ſerce
15:
iego/ y ſług iego/ á
16:
bych thu przed niemi okazał cudá
17:
moie.

werset: 2Abyś to potym powiedał ſynom
18:
twoim/ y potomkom ich/ to com ia
19:
czynił w Egiptćie/ y cudá ktorem
20:
czynił nád nimi: A thák będźiećie
21:
wiedźieć żem ia ieſt Pan.

werset: 3Tedy Moiżeſz y Aaron przyſzli
22:
do Fáráoná/ á mowili k niemu/
23:
Pan Bog Hebreyczykow pytha ćie
24:
bie/ Długoż thák będźieſz odwła-
25:
czał vpokorzyć ſie przedemną? Puść
26:
lud moy áby mi ſłużył.

werset: 4x Bo ieſliż ludu mego nie będźieſz
27:
chćiał puśćić/ ia iutroż przywiodę
28:
ná twą kráinę ſzáráńczę.
x Mądr. 16. v. 9.

werset: 5Y okryią źiemię/ ták iż iey widáć
29:
nie będźie/ á wſzytko ziedzą co wam
30:
zoſtáło po gradźie/ pożrą też y káżde
31:
drzewo rodzáyne w polu.

werset: 6Tákże y páłace twe imi nápełnio
32:
ne będą/ y domy wſzytkich ſług two
33:
ich/ y thákże wſzytkich Egiptcyá-
34:
now: A będą tákie iákich nigdy nie
35:
widáli oycowie y dźiádowie twoi/
36:
od tego czáſu iáko byli ná ſwiećie/
37:
áż oto do dniá tego: To powiedźiaw
38:
ſzy Moiżeſz wyſzedł od Fáráoná.

werset: 7Tedy ſłudzy Faráonowi rzekłi
39:
do niego/ Y długoſz ten będźie tu
40:
ku náſzey ſzkodźie? Puść ie niechać
41:
ſłużą Pánu Bogu ſwemu/ Nieczu
42:
ieſzże ſię żeć iuż Egipt ginie.


kolumna: b
werset: 8A ták Moiżeſz y Aaron wroceni
1:
ſą znowu do Fáráoná/ ktory rzekł
2:
do nich/ Idzćie á ſłużćie Pánu
3:
Bogu wáſzemu/ Ale ktorzyſz wżdy
4:
z was idź máią?

werset: 9Ná to mu powiedział Moiżeſz/ Poydźiemy ták z młodſzemi iáko y z
5:
ſthárſzemi náſzemi/ z ſyny y z corká
6:
mi ſwemi/ z trzodámi y z dobytkiem
7:
náſzem/ Abowiem ſwięto Páńſkie
8:
obchodźić mamy.

werset: 10Tedy im on rzekł/ O niechayże ták
9:
z wámi Pan będźie/ iákoć ia was
10:
puſzczę z máłemi dźiatkámi wáſze-
11:
mi/ iużći iáśnie znáć złość wáſzę.

werset: 11Nie będźie to ták/ Ale wy mężo-
12:
wie idźćie ſámi Pánu ſłużyć/ boć
13:
tho ieſt czego ſie ſámi domagaćie:
14:
Thedy ſą támże wypędzeni od Fá-
15:
ráoná.

werset: 12Potym Pan rzekł Moiżeſzowi/
16:
Podnieś rękę ſwą k źiemi Egipt-
17:
ſkiey/ áby wyſzły ſzáráńce ná źiemię
18:
Egiptſką/ y niech pożrą wſzytki tra
19:
wy w polách/ y to wſzythko czego
20:
grad nie potłukł

werset: 13A ták gdy podnioſł Moiżesz laſkę
21:
ſwą ná Egiptſką źiemię/ Pan wzru
22:
ſzył wiátr ná źiemię zewſchodu/
23:
przez on cáły dźień y noc/ A ráno
24:
wiátr on zewſchodni przypędźił ſzá
25:
ráńcze.

werset: 14Tedy ſie bárzo rozmnożyły ſzáráń
26:
cze we wſzytkiey Egiptſkiey źiemi/
27:
y vpádło ich ná wſze ſtrony Egipt-
28:
ſkie thák wiele/ iáko nigdy przed
29:
tim nie bywáło áni będźie ná potym.

werset: 15Y okryły wſzytkę źiemię/ ták iż i-
30:
mi záćmioná byłá/ á wyiádły wſzyt
31:
ko źiele/ y wſzythki owoce ná drze-
32:
wách/ ktore po grádźie pozoſtháły/
33:
ták bárzo/ że nic źielonego ná drze-
34:
wách/ y ná źiołách polnych niezoſtá
35:
ło/ we wſzey źiemi Egiptſkiey.

werset: 16A nátychmiaſt roſkazał záwo-
36:
łáć Fárao Moiżeſzá y Aaroná/ y
37:
rzekł/ Zgrzeſzyłem przećiw Pánu
38:
Bogu wáſzemu/ y przećiw wam.

werset: 17A przetoż teraz proſzę áby mi był
39:
ná ten czás grzech moy odpuſzczon:
40:
Y modlćie ſie Pánu Bogu ſwemu/
41:
áby tylko tę śmierć oddalił odem-
42:
nie.

werset: 18A ták odſzedſzy Moiżeſz od Fá-
43:
ráoná modlił ſie Pánu.

rozdział: 14


strona: 38v

EXODVS. Wyſzćie Izráelſkie.

kolumna: c
werset: 1
Y
Rzekł Pan k
1:
Moiżeſzowi temi
2:
ſłowy.

werset: 2Moẃ ſynom I-
3:
zráelſkiem/ Niech
4:
ſie wrocą/ á niech
5:
rozbiyą namioty ſwe v Fiháhirot/
6:
miedzy Mágdál y morzem/ ku Be-
7:
elzefon/ thám przećiw iemu poſtá-
8:
wićie nád morzem namioty ſwoie.

werset: 3Thedy Fárao będźie mowił o ſy-
9:
niech Izráelſkich/ Zámknienić ſą w
10:
źiemi/ á zágrodźiłá ie puſzcza.

werset: 4A Zátwárdzę ia tedy ſerce Fárá-
11:
onowe/ iż was będźie gonił: A ták
12:
nád Fáráonem/ y nád wſzytkiem ie
13:
go woyſkiem/ okażę ſwą chwałę/ z
14:
kąd ſie dowiedzą Egiptcyánie żem
15:
ia ieſt Pan. Y ták vczynili.
A Pátrzay wyżſzey w. 4. Ká. w. 21.

werset: 5Potym powiedźiano Krolowi
16:
Egiptſkiemu/ iż lud Izráelſki vćie
17:
kał/ Tedy ſerce Fáráonowe y ſług
18:
iego/ obruſzyło ſie przećiw ludowi o
19:
nemu: Y rzekli/ Cożechmy to vczyni
20:
li żechmy dopuśćili wynidź Izráel-
21:
czykom/ áby nam więcey nie ſłużyli.

werset: 6A ták roſkazał wozy gotowáć/ á
22:
zebrał lud ſwoy.

werset: 7Y wźiął z ſobą ſześć ſet wozow
23:
przebránych/ y wſzytki wozy Egipt
24:
ſkie/ á Rotmiſtrze nád wſzythkiem
25:
woyſkiem.

werset: 8A przetoż zátwárdźił Pan ſerce
26:
Fáráoná Krolá Egiptſkiego/ iż go
27:
nił ſyny Izráelſkie/ Ale Izráelczy-
28:
cy wyſzli iuż byli z wielką możno-
29:
śćią.

werset: 9x Y gonili ie Egiptcyánie/ y dogo
30:
nili ich tám gdźie byli rozbili namio
31:
ty ſwe nád morzem/ wſzytki wozy
32:
Fáráonowe/ wſzytká iezdá/ y wſzyt
33:
ko woyſko było v Fiháhirot prze-
34:
ćiwko Beelzefon.
x Iozu. 24. v. 6. 1. Mách. 4. v. 9.

werset: 10A gdy ſię Fárao przybliżał/ Syno
35:
wie Izráelſcy podnieſli oczu ſwych/
36:
á oto Egiptcyánie tuż byli zá nie-
37:
mi/ Z kąd ſynowie Izráelſcy bárzo
38:
ſie lęknąwſzy poczęli wołáć do Pá-
39:
ná.

werset: 11Y mowili do Moiżeſzá/ Azaſz
40:
nie było w Egitćie grobow/ żeś
41:
nas thu wywiodł ná puſzczą áby-
42:
chmy pomárli? Cożeś to z námi v-
43:
czynił żeś nas z Egiptu wywiodł?

werset: 12A zaſz to iuż nie to ieſt cochmy z
44:
tobą mowili w Egiptćie w ty ſło-
45:
wá/ Zániechay nas ábychmy ſłuży-
46:
li Egiptcyánom? Abowiem nam
kolumna: d
lepiey było ſłużyć im/ niżli pomrzeć
1:
ná puſzczy.

werset: 13Tedy Moiżeſz odpowiedźiał lu
2:
dowi/ Nieboyćie ſie/ á mocno ſtoy-
3:
ćie/ oczekawáiąc wybáwienia Páń
4:
ſkiego/ ktore dźiś vczyni nád wá-
5:
mi: Bo Egiptcyánow kthoreśćie
6:
dźiś widźieli/ iuż ich więcey ná wie
7:
ki nieoglądaćie.

werset: 14Sam zá was Pan wálczyć bę-
8:
dźie/ á wy w pokoiu będźiećie.

werset: 15Thedy rzekł Pan Moiżeſzowi/
9:
Przeczże ku mnie wołaſz? Moẃ ty
10:
iedno ſynom Izráelſkim áby oni ſzli
11:
w drogę.

werset: 16A ty podnieś laſkę ſwą/ á rośćię
12:
gni rękę ſwą nád morzem y roz-
13:
dwoi ſie/ Potym ſynowie Izráelſcy
14:
przeydą po ſuſzy śrzodkiem morzá.

werset: 17Bom ia oto zátwárdźił ſerce E-
15:
giptcyánow/ że y tám zá wámi poy
16:
dą w pogonią/ á pokażę chwałę ſwą
17:
nád Fáráonem/ y nád wſzytkiem
18:
woyſkiem iego/ nád wozy iego/ y
19:
nád wſzemi iezdnemi iego.

werset: 18Ná ten czás poznáią Egiptcyá-
20:
nie żem ia ieſt Pan/ gdy chwałę ſwą
21:
okażę nád Fáráonem/ nád wozy/ y
22:
nád ieźdnemi iego.

werset: 19Thedy Anyoł Páńſki ktory ſzedł
23:
przed woyſkiem Izráelſkiem/ záſzedł
24:
pozad zá niemi/ á on ſłup obłokowy
25:
ktory przed niemi ſzedł/ ſthánął zá
26:
niemi.

werset: 20Y przyſzedł miedzy woyſko Egi-
27:
ptſkie/ y miedzy woyſko Izráelſkie/
28:
ták iż byłá B mgłá/ á bárzo ćiemno/ A
29:
le oświecał noc/ ták iż iedni do dru
30:
gich przez cáłą noc niemogli ſie przy
31:
bliżyć.
B To ieſt/ z iedney ſtrony byłá mgłá/ á z drugiey k Izráelitom bárzo iáſno.

werset: 21A tak gdy Moiżeſz podnioſł rę-
32:
kę ſwą ná morze/ thedy Pan rozpę
33:
dźił morza/ bo wiátr gwałthowny
34:
był przez cáłą noc od wſchodu ſłoń
35:
cá/ ták iż było morze ſuche/ x á wody
36:
ſie rodźieliły.
Iozu. 4. v. 23.

werset: 22" Tedy ſynowie Izráelſcy przeſzli
37:
przez pośrzodek morzá po ſuſzy/ á
38:
wody były iáko mury/ thák po prá-
39:
wey iáko y po lewey ſtronie ich.
" Pſal. 78. v. 13. y. 114. v. 3. Iudit. 5. v. 12. 1. Koryn. 10. v. 1. Zyd. 11. v. 29.

werset: 23Y gonili zá nimi Egiptcyánie áż
40:
do śrzod morzá/ wſzytki konie Fá-
41:
ráonowe/ wozy y ieźdni iego.

werset: 24A ſtáło ſie o ránem wſtániu/ iż
42:
Pan w ſłupie ogniowem y obłoko-
43:
wem/ weyzrał ná woyſko Egipt-
44:
cyánow/ á zátrwożył nim.

werset: 25Y rozmiotał kołá z wozow ich/ á

strona: 39

Wyſzćie Izráelſkie. Wtore Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt 39.

kolumna: a
zpodwrácał ie gwałtownie: Tedy
1:
rzekli Egipthcyánie/ Vćiekaymy
2:
przed Izráelczyki/ boć Pan przećiw
3:
nam walcy za niemi.



strona: 41


kolumna: a
rozdział: 18
werset: 12Y vczynił Ietro świekier Moi-
1:
żeſzow ofiárę zápaloną/ y drugą o
2:
fiárę Bogu/ A przyſzedł Aaron ze
3:
wſzytkiemi ſtárſzemi ludu Izráel-
4:
ſkiego/ y iedli z świekrem Moiżeſzo
5:
wem A przed Pánem.
A To ieſt/ nie dáleko od onego mieyſcá gdźie z Pánem mawiáli.

werset: 13Názáiutrz gdy Moiżeſz ſiedźiał
6:
ſądząc lud/ á ſtał przed niem lud od
7:
poránku áż do wieczorá.

werset: 14Swiekier Moiżeſzow bacząc tę ie
8:
go z ludem ſpráwę rzekł do niego/
9:
Coż to ieſt co czyniſz z ludem tem?
10:
Przecz ták ſam ſiedźiſz/ á lud wſzy
11:
tek od poránku aż do wieczorá ſtoi
12:
przed tobą?

werset: 15Ná to ták odpowiedźiał Moiżeſz
13:
świekrowi ſwemu/ Iż lud przycho
14:
dźi do mnie rádząc ſie Bogá.

werset: 16Y gdy też iáką ſpráwę máią/ przy
15:
chodzą do mnie/ á ia miedy niemi
16:
rozſądek czynię/ y oznáymuię im v-
17:
ſtáwy y práwá Boże.

werset: 17Ale świekier Moiżeſzow rzekł
18:
do niego/ Nie dobrze to czyniſz.

werset: 18Vſtánieſz y ſam/ y lud ktory ieſt z
19:
tobą/ Abowiem to ná ćię trudno iż
20:
byś ty ſam temu doſyć vczynić mogł.

werset: 19A ták ſłuchay teraz mey rády/ á
21:
Bog będźie z tobą: Ty ſam ſpráwuy
22:
rzecz od ludu do Bogá/ á rzeczy tru
23:
dne odnoś do niego.

werset: 20A ony też náuczay vſtaw y praw/
24:
vkázuiąc im drogę ktorą chodźić má
25:
ią/ y iáko ſie ſpráwowáć máią.

werset: 21Obierzże tedy miedzy ludem męże
26:
ſtáteczne/ bogoboyne/ prawdźiwe/
27:
y ktorzy łákomſtwo w nienawiśći
28:
máią/ á poſtánow nád niemi przeło
29:
żone/ tyſiącniki/ ſetniki/ pięćdźieſią
30:
tniki/ y dźieſiątniki.

werset: 22Ktorzy ná káżdy czás będą lud ſę
31:
dźić/ á wſzelką rzecz trudną do ćie-
32:
bie odnoſić będą/ ále ty drobnieyſze
33:
rozſądzą ſámi/ á tákći pracey vlżą/
34:
gdy z tobą ten vrząd ponioſą.

werset: 23Tho ieſli vczyniſz z roſkazánia
35:
Bożego/ możeſz potrwáć/ y lud ten
36:
tym ſpokoynieyſzy rozeydźie ſie do
37:
mieyſcá ſwego.

werset: 24Tedy Moiżeſz náſláduiąc rády
38:
świekrá ſwego/ vczynił ták wſzyt-
39:
ko iáko mu on powiedźiał.

werset: 25Y wybrał Moiżeſz ze wſzego lu-
40:
du Izráelſkiego męże ſtáteczne/ kto
41:
re poſtánowił przełożonemi nád lu
42:
dem/ Tysiącniki/ ſetniki/ pięćdźie-

strona: 41


kolumna: b
ſiątniki/ y dźieſiątniki.

werset: 26Ktorzy ſądźili lud czáſu káżde-
1:
go/ A ieſli było co trudnego/ do Mo
2:
iżeſzá odnoſili/ ále wſzytki drobniey
3:
ſze ſpráwy ſámi odpráwowáli.

werset: 27A thák Moiżeſz puśćił od ſiebie
4:
świekrá ſwego/ ktory ſie wroćił do
5:
źiemie ſwey.

rozdział: 19
KApitu. 191. Bog w Synái czyni nápominánie/ y
6:
obietnice do ludu. 9. Aby ſie gotowáli ku
7:
słuchániu y prziymowániu z vczćiwośćią
8:
słow Páńſkich. 12. Zákazano im przyſtępo-
9:
wáć do gory. 16. Ná ktorą gorę ſtąpił Pan
10:
z trąbieniem/ grzmieniem/ z ogniem/ y z
11:
wielkiem ſtráchem. 24. Gdźie tylko ſam
12:
Moiżeſz y Aaron pryſtąpili.
werset: 1
M
Ieſiącá trze-
13:
ćiego po wyſzćiu z
14:
ziemie Egiptſkiei/
15:
przyſzli Izráelczy-
16:
cy tegoż dniá do pu
17:
ſzczey Synái.

werset: 2Bo wyſzedſzy z Ráfidym/ tám
18:
przyſzli y rozbili namioty ſwe/ wo-
19:
ney puſzczey przećiw gorze.

werset: 3x A Moiżeſz wſtąpił do Bogá/
20:
ktorego był Pan z gory záwołał do
21:
ſiebie/ ták mowiąc kniemu/ To opo
22:
wieſz domowi Iakobowemu/ á od
23:
nieſieſz to Izráelitom.
x Dźiei. 7. v. 38.

werset: 4x Widźieliśćie com vczynił Egi-
24:
ptcyánom/ y iákom was práwie no
25:
ſił iako ná Orlich ſkrzydłách/ á przy
26:
wiodłem was do ſiebie.
x W. 5. Mo. 29. v. 20

werset: 5" Teraz tedy ieſliż mi poſłuſzni
27:
będźiećie/ á ſtrzedz będźiećie przy-
28:
mierza mego/ zoſtániećie właſnem
29:
ludem moiem nád ine wſzytki na-
30:
rody: x Aczkolwiekći ieſt wſzythká
31:
ziemiá moiá.
" W. 5. Mo. 5. v. 20. x Pſal. 24. v. 1.

werset: 6x Y będźiećie v mnie kroleſtwem
32:
kápłáńſkiem/ á narodem ſwiętym/
33:
A tyć ſą ſłowá ktore ty opowieſz I-
34:
zráelitom.
x. 1. Piotr. 2. v. 9.

werset: 7Tedy Moiżeſz przyſzedł potym/
35:
á wezwał k ſobie ſtárſzych z ludu/ y
36:
opowiedźiał im wſzytko to co Pan
37:
roſkazał iemu.

werset: 8Y odpowiedźiał lud wſzytek te-
38:
mi ſłowy ſpołu/ Wſzytko to co Pan
39:
roſkázuie vczyniemy: Thedy záſię
40:
Moiżeſz odnioſł Pánu odpowiedź
41:
od ludu.

werset: 9Rzekł zátym Pan Moiżeſzowi/
42:
Oto ia idę do ćiebie w ćiemnem o-
43:
błoku/ áby lud ſłyſzał gdy do ćiebie
44:
mowić będę/ dla thego iżbyć też ná

strona: 41v

EXODVS. Zakon.

kolumna: c
wieki wierzyli/ Abowiem Moiżeſz
1:
opowiedźiał był Pánu ſłowá ludu
2:
onego.



strona: 43v

Práwá á ſądy poſpolite. EXODVS.

kolumna: c
rozdział: 23
werset: 4x Ieſlibyś ználazł wołu ábo oſłá
1:
błędnego/ ktoryby był nieprzyiaćie-
2:
lá twego/ tedy mu go odwiedź.
x w. 5. Mo. 22. v. 1.

werset: 5D Ieſlibyś też widźiał oſłá nie-
3:
przyiaćielá twego/ ktory ſie pod brze
4:
miony powálił/ nie opuſzczay go/
5:
ále owſzem go rátuy.
D Ieſliż osłá nieprzyiaćielſkiego rátowáć ſie godźi/ tedy dáleko więcey iego ſámego.

werset: 6Nie będźieſz wywrácał ſądu vbo
6:
giemu twemu/ przy ſpráwie iego.

werset: 7Od rzeczy fáłſzywey vchodź dále
7:
ko/ x niewinnego y ſpráwiedliwego
8:
nie zábiyay/ Abowiem ia złoſniko-
9:
wi nie odpuſzczę.
x Dániel. 13. v. 53.

werset: 8x Niebędźieſz brał dárow/ gdyż
10:
y roſtropne záſlepiáią dáry/ á po-
11:
wieśći ſpráwiedliwych podwrá-
12:
cáią.
x w. 5. Mo. 16. v. 19. Ekkle. 20. v. 31.

werset: 9Przychodniowi przykrośći nie
13:
czyń/ bo wiećie co ieſt zá vmyſł go-
14:
śćinny/ gdźieżeśćie y ſámi x gośćmi
15:
byli w Egiptſkiey źiemi.
x w. 1. Mo. 46. v. 5.

werset: 10x Przez ſześć lat polá twe záſie-
16:
wáć będźieſz/ y pożytki z nich bráć bę
17:
dźieſz.
x w. 3. Mo. 25. v. 3.

werset: 11Ale ſiodmy rok gdy przyidźie/ zá
18:
niechaſz ich/ á zoſtáwiſz ie vbogiem
19:
z ludu twego by ſie z nich żywili/ á
20:
co pozoſtánie/ źwierzętá polne tym
21:
ſie kármić będą: Atoż vczyniſz z win
22:
nicą twą/ y z ſády oliwnemi.

werset: 12x E Przez ſzeſć dni wykończyſz ro-
23:
boty twoie/ ale dniá ſiodmego od-
24:
poczynieſz/ áby woł twoy/ oſieł twoi/
25:
y ſyn ſłużebnice twey/ y tákże gość/
26:
wytchnęli ſobie.
x Wyżſzey. 20. v. 9. E Obchody ktore należą ku chwale Bożey/ tu ſpołem ſą znieſione miedzi poſpolite práwá/ bo przełożeni o tim czuć máią/ áby o nich rádźili y bronili ich.

werset: 13Wſzytko co wam powiedźiał
27:
z pilnośćią záchowywayćie. A pá-
28:
miątki namnieyſzey o Bogach cu-
29:
dzych nie czyńćie/ á niech áni poſtoi
30:
w vśćiech wáſzych.

werset: 14Trzykroć do roku Swiętá me ob
31:
chodźić będźiećie.

werset: 15" Swięto Przáſnikow iedząc nie
32:
kwáſzone chleby przez ſiedḿ dni/
33:
thák iákom wam roſkazał święććie
34:
mieſiącá Abib/ bowiemeſćie weń wy
35:
ſzli z Egiptu/ x A z prożnemi ręko-
36:
má żaden ſie przed mię nie vkázuy.
" Wyżſzey. 13. v. 3. 15. x Ekkle. 35. v. 6.

werset: 16x Swięto Zniw zboż pierworo-
37:
dnych z robot twoich/ ktoreś ſiał ná
38:
polu twem/ y Swiętho Zbieránia
39:
przy dokończeniu roku/ gdy twe zbo
40:
ża z polá zbierzeſz.
x Niżey. 34. v. 22. W. 5. Moi. 16. v. 16.

werset: 17Trzykroć do roku wſzytki męż-
41:
czyżny twoie vkażą ſie przed Páná
42:
Bogá.

werset: 18Nie będźieſz ofiárował krwie o-
43:
fiáry moiey z kwáſzonem chlebem/
kolumna: d
A F tłuſtość ſwiętá mego niezoſtá-
1:
nie do iutrá.
F Abo ofiáry moiey/ Bo słowá Zydowſkie znáczą świętho ábo bydlę/ ktore było ofiárowáne.

werset: 19x Napierwſze zboże z polá twe-
2:
go/ przynieſieſz w dom Páná Bogá
3:
thwego: " Kozlęćiá nie warz we
4:
krwi máćierze iego.
x Niżey. 34. v. 26. " w. 5. Mo. 14. v. 21.

werset: 20Ia poſlę przed tobą Anyołá kto
5:
ry ćię będźie ſtrzegł w drodze/ á przy
6:
wiedźie ćie ná mieyſce/ thobie przez
7:
mię nágotowáne.

werset: 21Thegoż ſie ſtrzeż/ á bądź poſłu-
8:
ſznem głoſowi iego: Nie gnieway-
9:
że go/ boć nie odpuśći grzechom wá
10:
ſzym/ bowiem w niem ieſth G imię
11:
moie.
G To ieſt odemnie ma moc y powagę ſwoię.

werset: 22Ieſliż głoſu iego ſłucháć będźieſz/
12:
á vczyniſz wſzytko co ia powiem/
13:
twoiem nieprzyiaćiołom będę nie-
14:
przyiaćielem/ á vtrapię wſzytki kto
15:
rzy ćiebie trapić będą

werset: 23x Anyoł moy poydźie przed tobą/
16:
á wprowádźi ćię do H Amorreyczy
17:
ká/ Heteyczyká/ Ferezeyczyká/ Chá
18:
náneyczyká/ Heweyczyká/ y Iebu-
19:
zeyczyká/ ktore ia wygłádzę.
x Niżey. 33. v. 22. W. 5. Mo. 7. v. 21. Iozue. 24. v. 11. H Narodowie ći mieſzkáli w ziemie Chánáneyſkiey.

werset: 24Niechwalże Bogow ich/ áni im
20:
ſłuż/ y nienáſláduy ſpraw ich/ Ale
21:
ſprzewracaſz y pokruſzyſz obrázy
22:
ich.

werset: 25Ale wy chwálić będźiećie Pá-
23:
ná Bogá ſwego/ kthory tobie da
24:
pokarm y napoy obfity/ á niemocy
25:
oddalę od ćiebie.

werset: 26x Zadna w źiemi twey nie poro-
26:
dźi płodu martwego/ áni będźie nie
27:
płodna/ A ia wypełnię dni wieku
28:
twoiego.
x W. 5. Mo. 7. v. 14.

werset: 27Poſlę ſtrách ſwoy przed tobą/ á
29:
wymorduię káżdy narod do ktorego
30:
prziydźieſz/ á thák przed tobą káżdy
31:
twoy nieprzyiaćiel vćiekáć muſi.

werset: 28x Puſzczę też przed tobą ſierſze-
32:
nie/ kthorzy wypędzą/ Heweyczy-
33:
ká/ Chánáneyczyká/ y Heteyczyká/
34:
przed tobą.
x w. 5. Mo. 7. v. 20. Iozu. 24. v. 12.

werset: 29Nie wypędzęć ich przed tobą w ie
35:
dnem roku/ by ſnadź źiemiá nie ſpu
36:
ſthoſzáłá/ á iżby ſie źwierzętá leśne
37:
tám przećiw tobie nierozmnożyły.

werset: 30Ale ie po lekku wypędzę przed to-
38:
bą/ áż ſie ty rozrodźiſz/ á poſiędźieſz
39:
źiemię.

werset: 31Y záłożę gránice twe od morzá
40:
czerwonego/ áż do morzá Páleſtyń
41:
ſkiego/ á I od puſzczey áż do K rzeki/
42:
dawſzy w ręce twe mieſzkáiące w
I Tá puſzcza ieſt Sur w Egiptu. K Tá rzeká ieſt Eufrátes.


strona: 44

Cerymonie Wtore Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 44.

kolumna: a
tey kráinie/ ktore ia wypędzę przed
1:
tobą.



strona: 46

Wtore Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt 46.

kolumna: a
rozdział: 26
werset: 6Vczyniſz też pięćdźieſiąt złotych
1:
haczkow ku ſpinániu opon iedná ku
kolumna: b
drugiey: A thákći będźie ſpráwion
1:
przybytek.
kolumna: a-b
Kortyny Cherubiny háftowáne.grafika
kolumna: a
A
Dzieſięć kortyn Cherubini/ to
1:
ieſt/ obrázy twarzy ludzkich z
2:
ſkrzydłámi/ háftowáne: ktore
3:
były pirwſze przybytku nákry
4:
ćie/ y owſzem z nich ſam był
5:
przybytek. Bo ony korthyná-
6:
mi włoſiánemi/ y ſkorámi bá-
7:
rániemi czerwono fárbowá-
8:
nemi/ y borſzukowemi/ z wierz
9:
chu nákrywano.
10:
A E
Szerza kortyn ná cztery łok-
11:
ćie.
A D
Dłuża ná dwádźieſćiá y oſḿ
12:
łokiet. Abowiem od A. áż do
13:
B. ieſt oſḿ łokiet: A od B. áż
14:
C. ieſt dwánaſćie łokiet (á toć
kolumna: b
ieſt ſzerza przybytku) á od C. áż
1:
do D. oſḿ łokiet. To wſzytko czy
2:
ni 28. łokiet wzdłuż.
3:
Dłuża ábo wyzſza deſzcżek byłá
4:
ná dźieſięć łokiet: A przetoż thy
5:
kortyny iż tylko 28. łokći miáły w
6:
zdłuż/ były z obciey ſtrony z Puł-
7:
nocy y od Południá krothſze ied
8:
nem łokćiem/ ták iż nie mogły zá
9:
krywáć deſzczek od ſámego ſpod
10:
ku/ iáko tu málowáno w idźiſz/ iż
11:
ſpodnia ſtroná deſzczek nie ná-
12:
kryta ieſt kortynámi.
E
Haczkow żłotych pięćdzieſiąt.
13:
F G
Petlic Hiácyntowych pięćdźie-
14:
ſiąt ktore haczkámi ſpinano.
kolumna: a-b
Nákryćie z kortyn włośiánych.
kolumna: a
grafikaA. B. Kortyn iedennaſćie włoſiá-
1:
nych ktorych ſzesć z piąćią ſpinano hacz-
2:
kámi y petlicámi/ iáko y kortyn y Cherubi
3:
ny háftowáne. Szerza ich táż kthora y
4:
kortyn Cherubiny háftowánych tho ieſth
5:
cztery łokćie. Dłuza ná trzydźieſći łok
6:
ći/ to ieſt dwiemá łokiet dłuzſze były niż o-
kolumna: b
ny Cherubiny háftowáne/ áby ſie deſzczki
1:
nákrywáły áż do ſámego ſpodku/ iáko thu
2:
widźiſz. A o tych ći to dwu łokiet text z-
3:
miánkę czyni iż zbywáły. C. Szoſta kortyná ktorą odchy-
4:
lano przed namiotem.


kolumna: a
werset: 7Ktemu poſpráwiaſz opony z weł
1:
ny koźiey ná namiot/ pod kthorego
2:
przykryćiem będźie ſtał przybytek/ á
3:
ſpráwiſz do niego iedennaſćie opon.

werset: 8Y będźie iedná oponá ná dłużą
kolumna: b
trzydźieśći łokiet/ á wſzerzą ná czte
1:
ry łokćie/ owa ty iedennaśćie opon
2:
pod iedną miárą będą.



strona: 48v

Cerymonie EXODVS. Vbior nawyżſzego Kápłaná.

kolumna: c
rozdział: 28
werset: 1
W
Zowże thy do
1:
ſiebie Aaroná brá-
2:
tá twego/ y ſyny ie
3:
go ſpołu z niem/ z
4:
pośrzodku ſynow
5:
Izráelſkich/ áby mi
6:
vrząd Kápłáńſki ſpráwowáli/ A-
7:
aron/ Nádáb/ Abiu/ Eleázár/ y I-
8:
támár ſynowie Aaronowi.

werset: 2A ſpráwiſz Aaronowi brátu twe
9:
mu/ ſwięte ſzáty/ kthoremi będźie
10:
známienićie ochędożon.

werset: 3Y rozmowiſz ſie ze wſzythkiemi
11:
dowćipnemi/ ktorem ia nápełnił du
12:
chem vmieiętnoſći/ áby ſpráwili A-
13:
aronowi vbior ku poświęceniu ie-
14:
go/ żeby był kápłanem moiem.

werset: 4Ktory vbior będźie tákowy/ Na
15:
pierſnik/ Efod/ Szátá długa/ Su
16:
knia márſzczona/ Czapká/ y Pás:
17:
Ty ſzáty ſwięthe ſpráwią Aaro-
18:
nowi brátu twemu/ y ſynom iego/ á-
19:
by kápłany moiemi byli.

werset: 5Nábiorą złotá/ Hiácyntu/ ſzár-
20:
łatu/ iedwabiu czerwonego/ lnu
21:
ćienkiego.

werset: 6Y ſpráwią A Efod/ ze złotá/ z hi-
22:
ácyntu/ z ſzárłatu/ z iedwabiu czer
23:
wonego/ y ze lnu kręconego robotą
24:
háftárſką.
A Efod byłá ſukienká krotka bez rękawow/ iákoby pliſzki/ ktorą obłoczono ná wierzch inych ſzat/ A byłá iedná bárzo koſzthowna/ o ktorey tu piſze/ Ale druga proſtha ze lnu dla Lewitow/ y dla inego pokolenia/ Gdyż iedno ſam Biſkup wonem koſztownem chodźił. O czem. 1. Sámu. 7. v. 18.

werset: 7A y niego będą dwá humerały przy
25:
ſzyte do kráiu po obudwu ſtron/ zá
26:
pináiąc ſie ſpołu.

werset: 8A robotá bramu ktory będźie ná
27:
Efod/ tąż robotą niechay będźie ták
28:
iáko y ſámá/ ze złotá/ z hiácyntu/ z
29:
ſzárłatu/ z iedwabiu czerwonego/
30:
y ze lnu kręconego.

werset: 9Wezmi też dwá kámienie Ony-
31:
chiny/ ná ktorych wyriy imioná ſy-
32:
now Izráelſkich.

werset: 10Szeſć ich imion będźie ná iednem
33:
kámieniu/ á drugich ſześć ná dru-
34:
giem/ według ich lat.

werset: 11A wyryi ony dwá kámieniá robotą
35:
ſnycerſką/ iáko rzeżą pieczęći/ ták
36:
iáko idą imioná ſynow Izráelſkich/
37:
czyniąc około nich ſztrefy złote.

werset: 12Y wpráwiſz ony dwá kámieniá w
38:
humerały do Efodu/ áby pámiątką
39:
były Izráelitom/ kthorych imioná
40:
będźie noſił Aaron ná rámionách
41:
ſwych przed Pánem dla wſpomi-
42:
nánia.

werset: 13Spráwiſz też y haczki złote.

werset: 14Y dwá łánczuſzki z złotá ſzczere
43:
go/ rownie plećione nákſtałt ſznur
kolumna: d
kow kthore łancuſzki záłożyſz ná-
1:
haczki.

werset: 15Spráwiſz też y B Napierſnik Są
2:
du/ wyháftowány złothem iáko y
3:
Efod/ z hiácyntem/ z ſzárłatem/ z
4:
iedwabiem czerwonem/ y z kręco-
5:
nem lnem.
B Niektorzy to zową Rácyonał/ ktore było ochędoſtwo/ co ie kłádźiono ná pierſi Biſkupowi/ A dla czego to było/ thedy ſie niżey wykłáda w tym Kapit. v. 29.

werset: 16Będźie gránowity we dwoię/ ná
6:
piądź długi y ſzeroki.

werset: 17Opráwiſz ie kámieńmi we cztery
7:
rzędy/ pierwſzy rząd będźie Sárdy
8:
us/ Topázyon/ y Szmárágd.

werset: 18Drugi rząd będźie Kárbunku-
9:
lus/ Száfir/ y Iáſpiſz.

werset: 19W trzećiem rzędźie Linkuryus/
10:
Achates/ y Ametyſt.

werset: 20W czwartem też rzędźie Chryſo
11:
lit/ Onyx/ y Beryl: A z tych kámieni
12:
káżdy będźie w ſwem złothem oſá-
13:
dzeniu wpráwion.

werset: 21A ná tych dwunaſćie kámienioch
14:
będą dwánaſćie imion ſynow Izrá
15:
elſkich porząd wedle lat/ thák iáko
16:
rzeżą pieczęći/ á ty imioná będą po-
17:
dług dwoygánaśćie pokolenia.

werset: 22Ná tym Nápierſniku ſpráwiſz
18:
Láncuſzki iednákie z ſzczerego zło
19:
tá/ plećioną robotą.

werset: 23A nád tem Napierſnikiem wprá
20:
wiſz dwie Obrączki złote/ z obu koń
21:
cow iego.

werset: 24A ony dwá Láncuſzki złote/ zá-
22:
wleczeſz w Obrączki po końcow
23:
Napierſniká onego.

werset: 25Drugie záſie końce łáncuſzkow/
24:
záwleczeſz zá Oſádzenia v humera
25:
łow/ kthore będą leżeć ná wierzchu
26:
Efodu.

werset: 26Vczyniſz też ieſzcze dwie Obrącz
27:
ce złote/ á przypráwiſz ná drugich
28:
dwu końcoch Napierſniká ze ſpod-
29:
ku ku Efodu.

werset: 27Ktemu vczyniſz dwie Obrączce
30:
złote/ do dwu humerałow v dołu/
31:
gdźie ſie zápina ná wierzchu bra-
32:
mu Efodu.

werset: 28A zwiążą napierſniká z obrączki ie
33:
go z Obrączkámi Efodu/ táśmą Hi
34:
ácyntową/ ták iżby leżał na háfto-
35:
wániu Efodu/ á od niego áby ni-
36:
gdy odięt niebył.

werset: 29Y będźie noſił Aaron imioná ſy-
37:
now Izráelſkich ná ſercu ſwem/
38:
w Napierſniku ſądu/ gdy wnidźie
39:
do mieyſcá ſwiętego/ áby byłá pá-
40:
miąthká wieczna przed Pánem.



strona: 51


kolumna: a
rozdział: 30
werset: 25Z tych rzeczy vczyniſz máść po-
1:
mázowánia ſwiętego máſć oſobną/
2:
obyczáiem áptekárſkiem: A toć bę-
3:
dźie máść pomázánia ſwiętego.

werset: 26Tem pomáżeſz Przybytek zgro-
4:
mádzenia/ y ſkrzynię ſwiádectwá.

werset: 27Tákże Stoł y ze wſzytkiem na-
5:
czyniem iego/ y Lichtarz ze wſzyt-
6:
kiem naczyniem iego/ thákże y Oł-
7:
tarz kádzenia.

werset: 28Y Ołtarz theż palonych ofiar/ ze
8:
wſzytkiem naczyniem iego/ tákże y
9:
Wánnę z Słupem iey.

werset: 29Tákże wſzytki ty rzeczy poſwięćiſz/
10:
áby były naświętſze/ A co ſie go ie-
11:
dno dotknie poświęcone będźie.

werset: 30Pomáżeſz też Aaroná y ſyny ie-
12:
go/ á poświęćiſz mi ie ná vrząd ká-
13:
płáńſki.

werset: 31Tedy nápomniſz Izráelity temi
14:
ſłowy/ Tá máſć ſwięta ma być mnie
15:
ſwiętą y w potomſtwách wáſzych.

werset: 32Ciáło ludzkie nie będźie ią mázá
16:
ne/ áni będźiećie czynić máſći/ kto-
17:
raby they podobna być miáłá/ Abo-
18:
wiem ieſt Swięta/ á wy maćie ią
19:
mieć zá rzecz ſwiętą.

werset: 33Ktoby śmiał tákową máść przy
20:
práwowáć/ ábo ktoby ią cudzoziem
21:
cá pomázał/ niech będźie ſtrácon z
22:
ludu ſwego.

werset: 34Potym ieſcze Pan rzekł Moiże-
23:
ſzowi/ Weźmi rzeczy wonnych/
24:
Bálſamu/ Onychi/ y Gálbanu pa-
25:
chnącego/ też y Kádźidłá czyſtego/
26:
wſzytkiego rowney wagi.

werset: 35A z tego vczyniſz kádzenie won-
27:
ne/ przypráwą áptekárſką zmieſzá-
28:
ne czyſte y ſwięte.

werset: 36A ſtłukſzy to miáłko/ poſtáwiſz
29:
w Przybytku zgromádzenia przed
30:
ſkrzynią świádectwá/ z kąd ſie ia z
31:
tobą rozmáwiáć będę/ A tho też bę-
32:
dźiećie mieć zá rzecz naſwiętſzą.

werset: 37Y nie będźiećie ſobie czynić żadne
33:
go kádzenia temu podobnego/ ábo-
34:
wiem tylko to ſámo ieſt naświętſze
35:
przed Pánem.

werset: 38A ktoby śmiał czynić táką máść
36:
ku woniániu/ then niechay będźie
37:
ſtrácon z ludu ſwego.

rozdział: 31
KApitu. 31.1. Budownicy Przybytká. 13. Pilny ob-
38:
chod Szábátu. 17. Znák miedzy Bogiem y
39:
ludźmi. 18. Tablice świádectwá.
kolumna: b
werset: 1
R
Zekł potym
1:
Pan do Moi-
2:
żeſzá temi ſło-
3:
wy.

werset: 2x Otom ia miá
4:
nowićie wez-
5:
wał ná tę ſprá
6:
wę Bezeleelá Syná Vrowego/ w-
7:
nęká Hurowego z pokolenia Iudá.
x Niżey w. 35. v. 30.

werset: 3Ktoregom ia nápełnił Duchem
8:
Bożem/ mądrośćią/ roſtopnoſćią/
9:
vmieiętnoſćią/ y dowćipem w ká-
10:
żdem rzemieſle.

werset: 4Ku wymyſlániu miſterney ro-
11:
boty ná złoćie/ ná śrebrze/ y ná mie-
12:
dźi.

werset: 5Ktory y kámienie foremnie oſá-
13:
dźi/ y drzewo wyćieſze/ owa káżde
14:
rzemieſło doſtátecznie wypráwi.

werset: 6Przydałem mu theż towárzyſzá
15:
Ooliábá ſyná Achiſámechowego z
16:
pokolenia Dan/ A w ſerce wſzyt-
17:
kich mądrych/ dałem vmieiętność/
18:
áby wyrobili to wſzytko com ia ro-
19:
ſkazał tobie.

werset: 7Naprzod Przybytek zgromádze
20:
nia/ Skrzynię świádectwá/ Wie-
21:
ko ktore nád nią będźie/ y wſzythki
22:
naczynia ku przybytku należące.

werset: 8Sthoł z naczyniem iego/ y Li-
23:
chtarz polerowány/ ze wſzythkiemi
24:
rzeczámi náleżącemi kniemu/ y Oł-
25:
tarz do kádzenia.

werset: 9Tákże Ołtarz dla palonych ofiar/
26:
ze wſzytkiem naczyniem iego/ Wán
27:
nę y z Słupcem iey.

werset: 10Przytym też y Száty ku ſłużbie
28:
przyſłuſzáiące/ y vbior ſwięty Aaro
29:
ná kápłaná z ſzátámi Synow iego/
30:
ku ſpráwowániu kápłáńſtwá.

werset: 11Tudźieſz też y máſći pomázowá-
31:
nia/ y kádzenia wonne w mieyſcu
32:
Swięthem/ ktorzy to wſzytko wy-
33:
práwią/ ták iákom ia roſkazał tho-
34:
bie.

werset: 12Pothym Pan mowił ieſzcze do
35:
Moiżeſzá w ty ſłowá.

werset: 13Ty moẃ do Izráelitow temi ſło
36:
wy/ x Záchowywayćie Szábáthy
37:
moie/ Abowiem miedzy mną y mie-
38:
dzy wámi ten znák ieſt záłożon/ y w
39:
pothomſtwiech wáſzych/ Abyśćie
40:
wiedźieli żeć ia ieſtem Pan kthory
41:
was poświącam.
x Wyżſzey. 20. v. 8. Ezech. 20. v. 12.

werset: 14A ták záchowywayćie Szábát/ á
42:
mieyćie gi zá ſwięty: Ten ktoby gi
43:
śmiał zgwałćić/ niechać vmrze/ A

strona: 51v

EXODVS. Cielec złoti.

kolumna: c
ieſliby też kto robothę iáką wen zá-
1:
czął/ będźie wygłádzon z pośrzod
2:
ludu ſwego.

rozdział: 34


strona: 53


kolumna: b
werset: 31Wezwał ich thedy Moiżeſz/ á

strona: 53v

EXODVS. Podátek ná budowánie Przybytku.

kolumna: c
Aaron y Kſiążętá wſzego zgromá-
1:
dzenia zeſli ſie do niego/ y mowił do
2:
nich Moiżeſz.

werset: 32Potym przyſzli y wſzyſcy ſyno-
3:
wie Izráelſcy/ kthorem roſkazał
4:
wſzytko to co mu powiedźiał Pan
5:
ná gorze Synái.

werset: 33A gdy vczynił koniec rzeczy ſwey
6:
Moiżeſz/ x E záſłonił oblicze ſwoie.
x 2. Korin. 3. v. 13. E Tá zasłoná znáczy mdłość przyrodzenia náſzego/ bo gdy nam zakon przełożon bywa/ tedy słucháiąc nie ſluchamy/ á pátrzáiąc nie widźiemy/ Ale thá winá nie ieſt zakonna/ gdyż on ieſt doſkonáły/ iedno przyrodzenia náſzego ktore ieſt mdłe.

werset: 34Ale kiedy Moiżeſz przychodźił
7:
przed Páná ku rozmowie zdeymo-
8:
wał zaſłonę áż precz wyſzedł: A wy
9:
ſzedſzy mowił do ſynow Izráelſkich
10:
to co mu roſkazano.

werset: 35Tedy Izráelczycy widźieli obli-
11:
cze Moiżeſzowe/ iż ſie iáśniáłá ſko
12:
rá ná twarzy iego: A on kładł zaſło
13:
nę ná twarz ſwą/ áż ſie wrácał ku
14:
rozmowie do Bogá.

rozdział: 35
KApit. 35.2. Pilny obchod Szábátu. 4. Podátki ku
15:
budowániu Przybytku/ y Skrzynie/ Ołta
16:
rzow/ y wſzech przypraw ich. 30. Budowni
17:
cy tych wſzytkich rzeczy.
werset: 1
P
Othym zebrał
18:
Moiżeſz wſzytko
19:
zgromádzenie ſy-
20:
now Izráelſkich/ á
21:
mowił ták do nich/ A Oto ty ſą rzeczy
22:
kthore wam Pan czynić roſkazał.
A Ty ſześć Kápit. oſtátecznych/ máią w ſobie powtarzánie vſtaw Páńſkich/ pierwey opiſánych/ A powtarzánie to bywa dla tego/ áby lud obaczył ſwą niepowolność/ y zátwárdzenie: A wolą Páńſką/ iż on tego chce áby mu powinne posłuſzeńſtwo było oddáne.

werset: 2Przez ſzeſć dni roboty ſwe odprá
23:
wowáć będźiećie/ ále dźień ſiodmy
24:
będźie wam Swięto Szábátu od-
25:
poczynienia Páńſkiego/ ktoby weń
26:
robił niech vmrze.

werset: 3Nie zápalayćie ogniá we wſzyt-
27:
kiem mieſzkániu wáſzem/ w dźień
28:
Szábátu.

werset: 4Powthore mowił Moiżeſz do
29:
wſzytkiego zgromádzenia Izráel-
30:
czykow temi ſłowy/ Thoć ieſt co
31:
wam Pan roſkázuie mowiąc.

werset: 5Złożćie z máiętnoſći ſwych poda
32:
tek Pánu/ x A ktorykolwiek ma do
33:
brą wolą/ ten podatek niech przynie
34:
ſie Pánu/ złoto/ śrebro/ y miedź.
x Wyżſzey. 25. v. 2.

werset: 6B Hiácynt/ ſzárłath/ y iedwab
35:
czerwony/ len ćienki/ y koźią wełnę.
B Pátrz o tym w. 25. kápit. w. 4. wierſzu.

werset: 7Skory ſkopowe czerwono fár-
36:
bowáne/ y ſkory borſukowe/ tákże y
37:
drzewá Sytym.

werset: 8Oliwę ku ſwieceniu/ rzeczy won
38:
ne na máſć pomázowánia/ y ku ká
39:
dzeniu wonnemu.


kolumna: d
werset: 9Kámienie Onychiny/ y kámienie
1:
ktoremi máią być oſádzone/ Efod/
2:
y Napierſnik.

werset: 10A wſzyſcy nádowćipnieyſzy mie
3:
dzy wámi niech ſie zeydą/ á to wſzy
4:
tko co Pan roſkazał ſpráwią.

werset: 11To ieſt Przybytek y namiot iego/
5:
Wierzch iego/ Kolcá iego/ y De-
6:
ſzczki/ Drążki/ Słupy/ y Podſtá-
7:
wki ich.

werset: 12Skrzynię theż y drążki do niey/
8:
Wieko/ y Zaſłonę do namiotu.

werset: 13Przythym Stoł y drążki iego/ y
9:
wſzytko naczynie do niego/ y Chle
10:
by pokłádne.

werset: 14Thákże Lichtarz ku świeceniu z
11:
naczyniém iego/ Lámpy iego/ y O-
12:
liwę ku świeceniu.

werset: 15Pothym Ołtarz ku kádzeniu/ z
13:
drążki iego/ Máſć pomázowánia/
14:
kádzenia wonne/ y Oponę miá-
15:
ſto drżwi Przybytkowych.

werset: 16Ktemu y Ołtarz do palonych o-
16:
fiar/ y z kratą iego miedźiáną/ drąż
17:
ki iego/ y wſzytko naczynie należą-
18:
ce kniemu/ tákże y Wánnę z Słu-
19:
pcem iey.

werset: 17Potym Opony do Sieni/ Słupy
20:
iey z Poſtáwki ich/ y Oponę miá-
21:
ſto drzwi v Sieni.

werset: 18Przytym Kołki około Przybyt-
22:
ku y ſieni/ y z powrożki ich.

werset: 19Tudźieſz Száty ku poſługowá
23:
niu/ w ktorych będą ſłużyć ná miey-
24:
ſcu Swiętem: Y ſwięte Száthy
25:
Aaroná kápłaná/ y ſzáty Synow ie
26:
go/ áby ták vrząd kápłáńſki ſpráwo
27:
wáli.

werset: 20Tedy wſzytko zgromádzenie ſy-
28:
now Izráelſkich/ wyſzli od obliczno
29:
śći Moiżeſzowey.

werset: 21A ile ich było ktorych to ſercá ru-
30:
ſzyło/ á mieli dobrą wolą przycho-
31:
dźili á znoſili podatek Pánu/ ná bu
32:
dowánie Przybythku zgromádze-
33:
nia/ y ku ochędoſtwu iego/ tákżená
34:
robotę ſzat ſwiętych.

werset: 22A nie tylko mężowie/ ále też y nie
35:
wiáſty z ſwey chući/ przynoſiły za-
36:
pony/ nauſznice/ pierśćienie/ y má
37:
nuelle/ á wſzytki klenoty złote: O-
38:
wa káżdy przynoſił podathek złotá
39:
Pánu.

werset: 23Tákże ktory kolwiek miał Hiá-
40:
cynt/ ſzárłat/ iedwab czerwony/
41:
len ćienki/ wełnę koźią/ ſkory ſkopo-
42:
we czerwono fárbowáne/ ſkory bor-
43:
ſukowe/ wſzytko to przynoſili.



strona: 55v


kolumna: d
rozdział: 38
werset: 30Z ktorych poſpráwował Podſtá
1:
wki do Drzwi Przybytku zgromá

strona: 56

Kſztáłt przybytku Páńſkiego/ y vbiorow nawyżſzego kápłaná. Wtore Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 56.

kolumna: a
dzenia/ y Ołtarz miedźiány z Ro-
1:
ſztem iego Miedźiánem/ y ze wſzyt
2:
kiem naczyniem náleżącem k niemu

werset: 31Tákże y Podſtawki około Sie-
3:
ni/ Podſtáwki v drzwi do ſieni/ y
4:
kołki wſzytki do Przybytku/ y do ſie
5:
ni wſzędy w około.

rozdział: 39
KApit. 39.1. Kſztałt vbiorow y Szat Biſkupich/
6:
32. Dokończon Przybytek zgromádzenia/
7:
y wſzytek ſprzęt do niego náłeżący.
werset: 1
P
Orobili też z hi
8:
ácyntu/ z ſzarła-
9:
tu/ z iedwabiu czer
10:
wonego/ ſzáty ku
11:
poſługowániu ná
12:
mieyſcu świętem:
13:
A ſpráwili odźienie święte Aaro-
14:
nowi/ thák iáko był Pan roſkazał
15:
Moiżeſzowi.

werset: 2A ták ſpráwił Efod ze złotá/ z hi
16:
ácyntu/ z ſzárłathu/ z czerwonego
17:
iedwabiu/ y ze lnu kręconego.

werset: 3Y nábreytowáli Blach złotych/ z
18:
ktorych náſtrzygli ćienkich sztref ku
19:
przeplátániu miedzy hiácynt/ ſzár-
20:
łat/ y iedwab czerwony/ y miedzy
21:
len ſubtelny/ robotą háftárſką.

werset: 4A do tego Efodu ſpráwili dwá
22:
humerały/ kthore po obu ſtron ná
23:
kráioch ſie zápináły.

werset: 5Robotá też Bramu temże kſztał
24:
tem byłá iáko y Efod/ to ieſt ze zło-
25:
tá/ z hiácyntu/ z ſzárłatu/ z czerwo
26:
nego iedwabiu/ y z kręconego lnu/
27:
ták iáko był Pan roſkazał Moiże-
28:
ſzowi.

werset: 6Ktemu wygotowáli kámienie
29:
Onychiny/ opráwione złotem oſá-
30:
dzeniem/ wyrywſzy imioná Sy-
31:
now Izráelſkich/ robotą ſnycerſką/
32:
iáko pieczęći rzeżą.

werset: 7A ony wpráwili po obu ſtron E-
33:
fodu w humeralech/ áby były pá-
34:
miątką Synom Izráelſkiem/ ták iá
35:
ko roſkazał Pan Moiżeſzowi.

werset: 8Spráwił też y Napierſnik há-
36:
ftárſką robotą/ tákowąż rownie/ iá
37:
ka byłá robotá Efodu/ ze złothá/ z
38:
hiácyntu/ z ſzárłathu/ z iedwabiu
39:
czerwonego/ y ze lnu ſubtelnie krę-
40:
conego.

werset: 9A vczynili Napierſnik on ná czte
41:
ry gráni/ y ſowity/ ktory był w dłuż
42:
ná piędźi/ á w ſzerz ná piędźi.

werset: 10Y oſádźili go cztermi rzędy ká-
kolumna: b
mieni/ w pierwſzem rzedźie był
1:
Sárdyus/ Thopázyus/ y Szmá-
2:
rágd.

werset: 11W drugiem rzędźie Kárbunku
3:
lus/ Száfir/ y Iáſpis.

werset: 12W trzećiem záſie rzędźie/ Linku
4:
ryus/ Achátes/ y Ametyſt.

werset: 13Ná oſtátku w czwartem rzędźie/
5:
Chryſolit/ Onyx y Beryl/ ktore w-
6:
ſzytki kámienie były opráwione o-
7:
ſádzeniem złotem.

werset: 14A ták onych kámieni było dwá-
8:
naśćie z imiony Synow Izráel-
9:
ſkich wyrytych/ robotą iáko rzeżą pie
10:
częći/ według dwoygánaśćie poko
11:
lenia Izráelſkiego/ iáko ktorego by-
12:
ło imię.

werset: 15Poczynili też łáncuſzki v obu-
13:
dwu końcow napierſniká ná wierz
14:
chu/ ktore były z ſzczerego złotá/ mi
15:
ſternie plećioną robotą ſpráwione.

werset: 16Spráwili theż dwá Haczki/ y
16:
dwie obrączce złote/ á ony dwie o-
17:
brączce przypráwili do obu końcow
18:
Napierſniká.

werset: 17A do onych záwlekli dwá łáncu
19:
ſzki złote/ po końcoch napierſniká.

werset: 18Potym drugie końce obu łáncu-
20:
ſzkow/ záwlekli do onych dwu hacz
21:
kow/ ktore byli przypráwili ná wie-
22:
rzchu humerałow v Efodu.

werset: 19Przytem vczynili drugie dwie o-
23:
brączce złote/ ktore do obu końcoch
24:
Napierſniká ná doł przypráwili po
25:
kráioch ku Efodowi.

werset: 20Spráwili też dwie drugie obrą
26:
czki złote/ ktore przypráwili do krá-
27:
iow humerálnych v Efodu/ przeći
28:
wko onemu gdźie ſie v dołu końce
29:
ſchodźiły ná háftowániu Efodo-
30:
wem.

werset: 21Y przywiązáli napierſnik od o-
31:
brączek iego áż do obrączek Efodo-
32:
wych/ táśmą hiácyntową/ áby ták
33:
było ná onem háftowániu Efodo-
34:
wem/ á iżby napierſnik nie był odięt
35:
od Efodu/ ták iáko był Pan roſka
36:
zał Moiżeſzowi.

werset: 22Potym ſpráwili pod Efod ſzátę
37:
wſzytkę hiácyntową/ tkáckiey ro-
38:
boty.

werset: 23A v wierzchu iey vczynili roſpor/
39:
y około onego roſporu vczynili bram
40:
w páncerzowy wzor plećiony/ iżby
41:
ſie nie rozerwał.

werset: 24A v podołká ſzáty oney poczynili
42:
gałki ná kſztałt pomágránatow/ z
43:
hiácyntu/ z ſzárłathu/ z iedwabiu

strona: 56v

Vbior nawyżſzego kápłáná. EXODVS.

kolumna: c
czerwonego y ze lnu kręconego.

księga: Lev.


strona: 58v


kolumna: c
rozdział: 3
werset: 2Y położy rękę ſwą ná głowie o-
1:
fiáry ſwoiey/ á zárznie ią przed drz-
2:
wiámi przybytku zgromádzenia/
3:
A Kápłani Synowie Aaronowi
4:
kreẃ iey wyleią wkoło na wierzchu
5:
ołtarzá.

werset: 3Potym z oney ſpokoyney ofiáry/ bę
6:
dźie ſpráwował zápaloną ofiárę Pá
7:
nu/ x to ieſt tłuſtoſć ktora okrywa w
8:
nętrznoſći y wſzytkę tłuſtoſć z nich.
x w. 2. Mo. 29. v. 13.

werset: 4Wyimie też B dwie nerce z tłuſto
9:
ſćią ich/ ktora ieſt przy polędwicách/
10:
y odźiedzę ktora ieſt około wątroby
11:
z nerkami.
B Ty cząſtki popalone známionuią vmartwienie ſtárego Adámá/ y z pożądliwoſćiámi iego/ Abowiem w tych cząſtkách nawięthſza pożądliwoſć ſie w człowiecze okázuie.

werset: 5A ſynowie Aaronowi ſpalą tho
12:
ná ołtharzu ſpołu z ofiárą paloną/
13:
ktorą włożą ná ſtos drew w ogniu/
14:
A táć ieſt ofiárá palona ku wdźię-
15:
czney wonnoſći Pánu

werset: 6Ale ieſliż tá ofiárá będźie z owiec
16:
ku ſpráwowániu ſpokoyney ofiáry
17:
Pánu/ ſámiec abo ſámicá/ thedy ią
18:
niech ofiáruie zdrową.

werset: 7Będźieli chćiał za ſwą ofiárę od-
19:
dáć báráná/ tedy go niech przynieſie
20:
przed oblicznoſć Páńſką.

werset: 8A wloży rękę ná głowę ofiáry
21:
ſwoiey/ y zárznie ią przed przybyt-
22:
kiem zgromádzenia/ thámże ſyno-
23:
wie Aaronowi pokropią w koło ná
24:
wierzch ołtarzá krew iey.

werset: 9Y będźie ták ſpráwował z oney ſpo
25:
koyney ofiárę zápaloną Pánu/ Wy-
26:
bierze tłuſthość iey/ y ogon cáły od
27:
grzbietá/ Też wyimie błonę kthora
28:
ieſt około podrobow/ ze wſzytką tłu
29:
ſtośćią ich.

werset: 10Wyimie też dwie nerce z tłuſto-
30:
śćią ich/ kthora ieſt przy polędźwi-
31:
cách/ z odźiedzą ktora ieſt około wą
32:
troby/ y z nerkámi.

werset: 11Potym kápłan zápali to ná ołta
33:
rzu/ iáko wdźięczną potráwę Pá-
34:
nu z ofiáry zápaloney.

werset: 12Ieſliżby też oná ofiárá byłá z koz/
35:
tedy ią niech przynieſie przed oblicz-
36:
ność Páńſką.

werset: 13A położywſzy rękę ſwą ná gło-
37:
wie iey/ zárznie ią przed przybyth-
38:
kiem zgromádzenia/ tám że ſynowie
39:
Aaronowi pokropią krwią iey w ko
40:
ło ná ołtarzu.

werset: 14Y ſpráwi z niey zápaloną ofiárę
41:
Pánu/ wyiąwſzy błonę y tłuſtość
42:
wſzytkę/ ktora ieſt około podrobow.

werset: 15Wyimie też dwie nerce z tłuſtoſćią
43:
ich/ ktora ieſt przy polędzwicách/ z o-
kolumna: d
dźiedzą ktora ieſt około wątroby/ y
1:
z nerkámi.

werset: 16A to kápłan ſpali ná Ołtharzu/
2:
iáko wdźięczną potráwę Pánu z o-
3:
fiáry zápaloney. Bo wſzythká tłu-
4:
ſtość ieſt Páńſka.

werset: 17A ták tę vſtáwę wieczną y w po-
5:
tomſtwách wáſzych/ gdźiekolwiek
6:
iedno mieſzkáć będźiećie záchowy-
7:
wayćie: Zadney też C tłuſtośći ani
8:
krwie iádáć nie będźiećie.
C Ieſć tłuſtoſć známionuie być człowiekiem wedle ćiałá żywiącem/ A pić kreẃ známionuie być okrutnikiem.

rozdział: 4
KApitu. 4.2. Ofiárá zá grzech niewiádomośći. 3. Ták
9:
kápłáńſki. 13. Iáko wſzego poſpolſtwá I-
10:
zráelſkiego. 23. Ták Kſiążęcy, 27. Y iák téż
11:
człowieká iednego z ludu poſpolitego.
werset: 1
N
Ad to m-
12:
owił Pan do
13:
Moiżeſzá w
14:
ty ſłowá.

werset: 2Mow thák
15:
do Synow I-
16:
zráelſkich/ Gdi
17:
by ktożkolwiek z niewiádomoſći z-
18:
grzeſzył przećiw ktoremu roſkazá-
19:
niu Páńſkiemu/ przez ktore co záká
20:
zuie/ á wykroczyłby przećiw ktore-
21:
mu z nich.

werset: 3Ieſliby kápłan pomázány A zgrze
22:
ſzył iáko ieden z ludu poſpolitego/
23:
tedy niech zá grzech ſwoy ktorego ſie
24:
dopuśćił/ ofiáruie ćielcá zdrowego
25:
Pánu.
A Drudzy ták wykłádáią. Ieſliby kápłan przywiodł w grzech lud poſpolity.

werset: 4Y przywiedźie ćielcá onego do drzwi
26:
przybytku zgromádzenia/ przed o-
27:
bliczność Páńſką/ á włoży rękę ná
28:
głowę ćielcowi/ y zábije go przed
29:
Pánem.

werset: 5A on pomázány kápłan weźmie
30:
krew ćielcowę/ y wnieſie ią do przy-
31:
bytku zgromádzenia.

werset: 6Omoczy pothym pálec ſwoy we
32:
krwi/ á ſiedḿ kroć ią kropić będźie
33:
przed Pánem/ przećiw zaſłonie mie
34:
ſcá ſwiętego.

werset: 7Tenże kápłan pomáże krwią oną
35:
rogi v Ołtarzá kádzenia wonnego
36:
przed Pánem/ ktory Ołtarz ieſt w
37:
przybytku zgromádzenia: A wſzyt-
38:
kę krew ćielcowę ktora zoſtánie/ wy
39:
leie v ſpodku ołtharzá palonych o-
40:
fiar/ ktory ołtarz ſtoi w ſámem we-
41:
śćiu v przybytku zgromádzenia.

werset: 8Y wyimie wſzytkę tłuſtoſć z niego
42:
zá grzech/ naprzod błonę ktora ieſt
43:
około podrobow/ y wſzytkę tłuſtoſć
44:
z nich.



strona: 61


kolumna: a
rozdział: 7
werset: 22Potym ták mowił Pan do Mo-
1:
iżeſzá.

werset: 23Powiedz ſynom Izráelſkiem te-
2:
mi ſłowy/ Nie będźiećie ieść żadney
3:
tłuſtoſći wołowey/ ſkopowey/ áni
4:
koźiey.

werset: 24Tłuſtość bydlęćia zdechłego/ ábo
5:
od źwierzęćiá iákiego záiedźionego/ tę
6:
ná káżdą ſwą potrzebę obroćić może
7:
ćie/ á wſzákoż ſie iey ieść nie godźi.

werset: 25Abowiem ktoby śmiał ieſć tłuſtoſć
8:
bydlęćiá zábitego ku ofierze paloney
9:
Pánu/ ten ktory ieść będźie/ niechay
10:
będźie ſtrácon z poſrzod ludu ſwego.

werset: 26Krwieżadney vżywáć nie będźie
11:
ćie/ gdźiekolwiek będźiećie mieſzkáć/
12:
ták z ptakow iáko y z bydląt.

werset: 27A ktobykolwiek krwie pożywáć
13:
śmiał/ ten z pośrzodku ſwych niech
14:
będźie ſtrácon.

werset: 28Ktemu ieſcze mowił thák Pan
15:
Moiżeſzowi.

werset: 29Powiedz ſynom Izráelſkiem w
16:
ty ſłowá/ Kto ſwą ofiárę ſpokoy
17:
ną będźie ofiárował Pánu/ niechay
18:
że przynieſie Pánu dar ku ofierze zá
19:
pokoy ſwoy.

werset: 30Ręką ſwą przynieſie ofiárę ku pa
20:
leniu Pánu/ tłuſtoſć y z pierſiámi/ o
21:
brácáiąc w ofiárowániu ony pierſi
22:
przed Pánem.

werset: 31Potym kápłan ſpali tłuſtość ná
23:
ołtarzu/ á pierſi weźmie ſobie Aa-
24:
ron y ſynowie iego.

werset: 32Lopátkę práwą oddaćie kápła-
25:
nowi ku podnoſzeniu/ odiąwſzy ią
26:
od ſpokoynych ofiar ſwoich.

werset: 33Kto theż ofiárowáć będźie kreẃ
27:
y tłuſtość ofiar ſpokoynych z ſynow
28:
Aaronowych/ then ſobie zá ſwoy
29:
dźiał weźmie łopátkę práwą.

werset: 34Abowiem pierſi obrácáne/ y łopát
30:
kę podnoſzoną/ wźiąłem od ſynow
31:
Izráelſkich z pokoynych ofiar ich/ á
32:
oddałem ie Aaronowi kápłanowi
33:
y ſynom iego/ wiecznem práwem
34:
miedzy ſyny Izráelſkiemi

werset: 35D Toć ieſt pomázánie Aaroná y
35:
ſynow iego z ofiar zápalonych Pá-
36:
nu/ od dniá onego w ktory ie ſobie
37:
wezwał ná vrząd kápłáńſki.
D To Aaron y ſynowie iego będą mieć miáſto zapłáty dla pomázánia ſwego.

werset: 36To co iem Pan roſkazał oddá-
38:
wáć/ od dniá onego kiedy ie pomázał
39:
miedzy ſyny Izráelſkiemi/ dawſzy
40:
iem to práwo wieczne áż ná potom
41:
ne czáſy.


kolumna: b
werset: 37A táć też ieſt vſtáwá ofiary zápa
1:
loney y śniedney/ y zá grzech y zá
2:
wyſtępek/ ofiar też poświącánia/
3:
y ofiáry ſpokoyney.

werset: 38Ktorą ſam Pan roſkazał Moiże
4:
ſzowi ná gorze Synái/ dniá thego
5:
kiedy roſkazał ſynom Izráelſkiem
6:
ſpráwowáć ofiáry Pánu ná pu-
7:
ſzczy Synái.

rozdział: 8
KApitu. 8.1. Poświęcenie Aaroná y ſynow iego. 7.
8:
Vbiory ich. 12. Pomázánie. 14. Ofiáry zá nie
9:
Cielec. 16. Skopi. 26. Chleby nie kwáſzone y
10:
ine obchody.
werset: 1
P
Otym mo-
11:
wił Pan do
12:
Moiżeſzá temi
13:
ſłowy.

werset: 2Weźmi Aa-
14:
roná y ſyny ie-
15:
go z niem/ ſzáty-
16:
ty/ Oley pomázowánia/ Cielcá ofiá
17:
ry zá grzech/ dwu Skopu/ y koſz
18:
Chlebow niekwáſzonych.

werset: 3A zbierz wſzytek lud ku drzwiam
19:
przybytku zgromádzenia.

werset: 4Tedy thák vczynił Moiżeſz iáko
20:
mu był Pan roſkazał/ á zgromádźi
21:
wſzy lud wſzytek do drzwi przybyt-
22:
ku zgromádzenia.

werset: 5Rzekł ták do nich/ Toć ieſt co ro
23:
ſkazał Pan áby ták było.

werset: 6Y przywiodł Moiżeſz Aaroná y
24:
ſyny iego/ á omył ie wodą.

werset: 7Y oblokł go w ſuknią/ á opáſał Pá-
25:
ſem/ y wdźiał nań ſzátę długą/ wło
26:
żył też nań y Efod/ á opáſał go há-
27:
ftowánie Efodu/ y zápiął go weń.

werset: 8Włożył też nań y Napierſnik/ ná
28:
ktorem theż przypráwił Vrym/ y
29:
Tummim.

werset: 9Tákże y Czapkę włożył ná głowę
30:
iego/ przypráwiwſzy do niey ná
31:
przodek Bláchę złotą/ koronę ſwiętą/
32:
ták iáko to był Pan roſkazał Moi-
33:
żeſzowi.

werset: 10Tedy wźiął Moiżeſz Oley pomá
34:
zánia/ y pomázał Przybytek/ y wſzy
35:
tki rzeczy co w niem były/ y poświę
36:
ćił ie.

werset: 11Potym ſiedḿ kroć polał iem oł-
37:
tarz/ y pomázał gi ze wſzytkiem na-
38:
czyniem iego/ Wánnę y z Słupcem
39:
iey/ áby ie poświęćił.

werset: 12Temże też Oleiem pomázánia po
40:
lał głowę Aaronowę/ á pomázaw-
41:
ſzy poświęćił go.



strona: 63v


kolumna: c
rozdział: 11
werset: 37Też ieſliby co z thych rzeczy zde-
1:
chłych wpádło miedzy naſienie kto-
2:
re ſiać máią/ tedy ono zoſtánie czyſte.

werset: 38Ale ieſliby z tych zdechlin wpádło
3:
co miedzy naſienie moczone/ thedy
4:
iuż nieczyſtem ſie ſtánie.

werset: 39Tákże ieſliby ktore źwierzę zde-
5:
chło/ z tych ktorych wam ieść dopu-
6:
ſczono/ á dotknąłby ſie go ktożkol-
7:
wiek/ tedy ten będźie nieczyſtem áż
8:
do wieczorá.

werset: 40A ktoby iadł onę zdechlinę/ ten
9:
powinien vpráć ſzáty ſwe/ á będzie
10:
ſam nieczyſtem áż do wieczorá/ tákże
11:
y ten coby precz wynoſił on śćierw/
12:
vpierze odźienie ſwe/ á będźie przed
13:
ſie nieczyſtem áż do wieczorá.

werset: 41Wſzelka gádźiná płáżáiąca ſie po
14:
źiemi/ obrzydła v was będźie/ áni
15:
iey ieść będźiećie.

werset: 42To co ſie theż po brzuchu włoczy
16:
máiąc cztery ábo więcey nog mie-
17:
dzy gádźinámi/ ktore ſie włoczą po
18:
źiemi/ tych wy ieść nie będźiećie/ bo
19:
ſą obrzydłe.

werset: 43Sámi ſie też nie chćieyćie pyſkłáć
20:
zadną gádźiną/ ábyśćie ſie prze nię
21:
nie zmázáli y ſplugáwili.

werset: 44Abowiem Iam ieſt Pan Bog
22:
wáſz/ x ſtárayćieſz ſie ábyśćie też y
23:
wy ſtáli ſie ſwiętemi/ gdyżem ia ieſt
24:
ſwięty: Nieoſzpeczayćieſz ſie tedy ża
25:
dną gádźiną ktora ſie płáza po źiemi
x 1. Piotr. 1. v. 16.

werset: 45Abowiem Ia ieſt Pan/ ktorym
26:
was wywiodł z źiemie Egipth-
27:
ſkiey/ ábych był Bogiem wáſzem/ á
28:
wy iżbyśćie też ſwiętemi byli/ gdy-
29:
żem ia ieſt ſwięty.

werset: 46A thákować ieſt vſtáwá około
30:
Zwierząt/ Ptakow/ y około wſzech
31:
rzeczy żywych pływáiących w wo-
32:
dách/ y wſzech rzeczy żywych co ſie
33:
włoczą po źiemi.

werset: 47Ku rozeznániu czyſtego y nieczy
34:
ſtego/ á miedzy źwierzęty ktorych ſie
35:
pożywáć godźi/ á kthorych nie go-
36:
dzi.

rozdział: 12
KApitu. 12.Oczyśćienie niewiáſty po porodzeniu.
werset: 1
M
Owił pothym
37:
Pan do Moiżeſzá
38:
temi ſłowy.

werset: 2Powiedz ták ſy-
39:
nom Izráelſkiem/
40:
x Gdy niewiáſtá A
41:
wydawſzy z ſiebie naſienie porodźi
kolumna: d
Mężczyznę/ będźie nieczyſthą przez
1:
ſiedḿ dni/ B według czáſu iáko dłu
2:
go ſwą chorobę miewa.
x Luk. 2. v. 22. A Niekthorzy to wykłádáią/ Począwſzy naſienie/ Ale tu podług Zydowſkie go wykłádu wyłożono ieſt/ Gdy niewiáſtá wydawſzy naſienie z ſiebie/ prziymuie mężczyńſkie naſienie: Z kąd ſie płod rodźi/ A toć ieſt przećiw onem kthorzy powiedáć śmieią neiwiáſthy byc oprocz naſienia/ iáko ſą Nowokrzczeńcy/ ktorzy powiedáią iż Kryſtus nic nie wźiął z Pánny Máryey. B To ieſt thyło dni ile mieſzka oſobno będąc chorą ná przyrodzoną niemoc.

werset: 3x A dniá oſmego obrzeżą ćiáło nie
3:
obrzeſki Mężczyzny onego.
x Luk. 2. v. 21. Ian. 7. v. 22.

werset: 4A oná zoſtánie przez trzydźieśći
4:
y trzy dni/ we krwi oczyśćienia ſwe
5:
go/ y niedothknie ſie żadney rzeczy
6:
ſwiętey/ C áni wnidźie do mieſcá
7:
ſwiętego/ áż ſie wypełnią dni oczy-
8:
śćienia iey.
C Tá Cerymonia ktemu wiedźie człowieká/ áby obaczył wielkość grzechu/ ktory oſzpeca poczęćie y národzenie iego/ ták iáko było poſzpećiło y przodki iego: Aczkolwiek poczęćie y národzenie ſámo z ſiebie wdźięczne ieſt Pánu Bogu/ A ták to ieſt ku náuce tu przełożono káżdemu/ áby ſie brzydźił grzechem ſwem pierworodnem/ máiąc gi w obmieerżeniu.

werset: 5A ieſliż porodźi Dźiewkę/ przez
9:
czternaśćie dni nieczyſtą będźie/ to
10:
ieſt/ po dwá kroć thák długo iáko
11:
miewa ſwą chorobę/ á zoſtánie we
12:
krwi oczyśćienia ſwego/ przez ſzeſć
13:
dźieſiąt y ſześć dni.

werset: 6Gdy ſie potym wypełnią dni oczy
14:
ſćienia iey/ ták po Synaczku iáko y
15:
po Dźieweczce/ przynieſie ná ofiárę
16:
paloną báráná łońſzczaká/ y gołę-
17:
biątko/ ábo ſynogárlicę ná ofiárę zá
18:
grzech/ á tho odda Kápłanowi v
19:
Przybytku zgromádzenia.

werset: 7Kthorego on ofiárowáć będźie
20:
przed Pánem/ á będźie ſie modlił zá
21:
nią/ y oczyśći ią od płynienia krwie
22:
iey: Táć ieſt tedy vſtáwá około nie-
23:
wiáſty/ kthora porodźi Syná ábo
24:
Dziewkę.

werset: 8Ale ieſliż ſie zdobyć niemoże ná bá
25:
ráná/ tedy niech weźmie parę ſyno-
26:
gárlic/ ábo parę gołąbiąt/ iedno ku
27:
ofierze paloney/ á drugie ná ofiárę
28:
zá grzech/ tedy ſie zá nią będźie mo-
29:
dlił kápłan/ á ták oczyſćioną będźie.

rozdział: 13
KApitu. 13.Iáko kápłan ma rozeznáć gdźie trąd á
30:
gdzie nie trąd/ y o oczyścieniu iego.
werset: 1
P
Othym ie-
31:
ſzcze mowił
32:
Pan do Mo-
33:
iżeſzá y do A-
34:
aroná w ty ſło
35:
wá

werset: 2A Człowiek
36:
ktoryby miał ná ſkorze ćiáłá ſwego
37:
guzy/ ábo liſzáie/ ábo białe blizny/
38:
ták iżby ſie ná ſkorze ćiáłá iego przy-
39:
miot trądu okazał/ táki ma być przy
40:
wiedźion przed kápłaná Aaroná/
41:
ábo przed ktorego inego kápłaná z
42:
ſynow iego.
A Trąd tákowa zmázá o ktorey ſie tu wſpomina/ známionuie trąd y nieczyſtothę grzechu/ kthorego rozſądek ná ſámego thylko Kryſtuſá Páná/ prawdźiwego kápłaná náleży/ ktory ſie thu znáczy przez Aaroná.



strona: 66


kolumna: a
rozdział: 14
werset: 48Ale ieſliby przyſzedſzy obaczył ká
1:
płan/ iż ſie nie ſzerzy záráżenie w do
2:
mu onem/ potym gdyby gi potyn-
3:
kowano/ tedy zezna iż ieſt czyſty/ á
4:
bowiem zginęło záráżenie ono.

werset: 49A ták ku oczyśćieniu onego do-
5:
mu/ weźmie dwá wroblá/ drzewo
6:
cedrowe/ iedwab czerwony/ y Izop.

werset: 50Y zárznie wroblá iednego/ w na
7:
czyniu gliniánem nád wodą żywą.

werset: 51A weźmie drzewo cedrowe/ ie-
8:
dwab czerwony/ y Izop/ y wroblá
9:
żywego/ á zmacza tho wſzytko we
10:
krwi wroblá zábitego/ y w wodźie
11:
żywey/ á tym ſiedḿ kroć ma on dom
12:
pokropić.

werset: 52Oczyśći tedy dom krwią wroblá
13:
onego/ y wodą żywą/ y żywem wro
14:
blem/ drzewem cedrowem/ Izo-
15:
pem/ y iedwabiem czerwonem.

werset: 53A potym zywego wroblá puśći
16:
wolno precz zá miáſtho w pole/ á
17:
ták oczyśći on dom/ że będźie czy-
18:
ſtem.

werset: 54A tháć ieſt vſtáwá około káżdey
19:
niemocy trądu/ y párchow.

werset: 55O trędźie też ná ſzáćie/ y ná domu

werset: 56Y o guźiech/ o liſzáioch/ y o białych
20:
bliznách.

werset: 57Ku náuce rożeznánia/ w kthory
21:
czás co ieſt czyſtego ábo nieczyſtego:
22:
A toć ieſt vſtáwá około trądu.

rozdział: 15
KApitu. 15.2. O człowieku z ktorego naſienie płynie. 3.
23:
Splugáwienie iego. 13. Oczyśćienie iego.
24:
19. Niewiáſtá przyrodzoną niemoc máiąca
25:
a ſplugáwienie iey. 28. Oczyśćiánie iey.
werset: 1
M
owil potym
26:
Pan do Moi-
27:
żeſzá y do Aa-
28:
roná w ty ſło-
29:
wá.

werset: 2Powiedzćie
30:
thák ſynom I-
31:
zráelſkiem/ A Z kthoregobykolwiek
32:
mężá náſienie płynęło/ ten będźie
33:
nieczyſtem.
A Tu z tego mieſcá rozumieć mamy o káżdem mężu ktory poddan ieſt roſkoſzam/ á pożądliwośćiam ćiáłá ſwego/ ktori y ſam y ze wſzythkiemi ſpráwámi ſwemi ieſt nieczyſty.

werset: 3A toć będźie znák nieczyſtego pły-
34:
nienia iego/ gdy ábo z niego popły-
35:
nie ábo w niem zgęſtnieie naſienie.

werset: 4Ná ktorembykolwiek łozu tháki
36:
ktory ma płynienie naſienia leżał/ ło
37:
że ono ieſt nieczyſthe/ y ná czemby
38:
kolwiek ſiadł/ to nieczyſte będźie.

werset: 5Ktoby ſie dotknął łożá iego/ vpie-
kolumna: b
rze odźienie ſwoie/ á omyie ſie wodą/
1:
á będźie nieczyſtem áż do wieczorá.

werset: 6Ktoby też ſiadł ná tym ná czem
2:
ten ſiedźiał co z niego płynie/ ma v-
3:
práć ſzáty swe/ y omyć ſie wodą/ á
4:
będźie nieczyſtem áż do wieczorá.

werset: 7Tákże ieſliby ſie B kto tknął ćiałá
5:
mężá onego z ktorego płynie naſie-
6:
nie/ ma vpráć ſzáty ſwe/ y omyć ſie
7:
wodą/ á będźie nieczyſtem áż do wie
8:
czorá.
B Ktorzy ſie z ludźmi nieczyſthemi ſtowarzyſzáią/ y ſámi też ſie nieczyſtemi ſtawáią.

werset: 8Ieſliby też kto czyſthem będąc od
9:
niego był oplwan/ ma on vpráć ſzá
10:
ty ſwe/ y omyć ſie wodą/ á będźie nie
11:
czyſtem áż do wieczorá.

werset: 9C To też wſzytko ná czemby iedno
12:
ieźdźił mąż płynienie máiący/ będźie
13:
nieczyſto.
C Słowo to ktore tu położył Moiżeſz/ znáczy tu wſzytek rząd/ ktory ná koniu bywa/ ſiodło ábo y co inego/ ktemu też tem płynieniem ták mężowem iáko y niewieśćiem/ o ktore thu przypomina/ dáie nam znáć/ iż Pan Bog po nas chce wielkiey á oſobliwey czyſtośći.

werset: 10Ktoby ſie też iákieykolwiek rzeczy
14:
dotknął/ kthoraby iedno byłá pod
15:
niem/ nieczyſtem będźie áż do wie-
16:
czorá/ á ktoby ie noſił/ vpierze ſzáty
17:
ſwe y omyie ſie wodą/ á będzie nie-
18:
czyſtem áż do wieczorá.

werset: 11Ktemu też kogoby ſie dotknął ten
19:
co płynienie ćierpi/ nie vmywſzy
20:
przed tym rąk ſwych/ tedy on ktore-
21:
go dotknął/ ma vpráć ſzáty ſwe/ á
22:
omyć ſie wodą/ á będźie nieczyſtem
23:
áż do wieczorá.

werset: 12A ieſliż ſie człowiek tháki dotknie
24:
naczynia iákiego gliniánego/ tedy
25:
tákowe naczynie ſtłuczono będźie/
26:
á ieſliż będźie drzewiáne naczynie/
27:
tedy wodą wypłokáć máią.

werset: 13Ale gdyby on człowiek od tákie-
28:
go płynienia był oczyśćion/ odło-
29:
ży ſobie ſiedḿ dni ku oczyśćieniu
30:
ſwemu/ y vpierze ſzáty ſwe/ á ćiáło
31:
ſwe omyie żywą wodą/ y ták ſie ſtá-
32:
nie czyſtem.

werset: 14Potym oſmego dniá weźmie ſo-
33:
bie dwie ſynogárlicy ábo dwoie go-
34:
łąbiąt/ á prziydźie przed Páná do
35:
drzwi przybytku zgromádzenia/ á
36:
to odda kápłanowi.

werset: 15Tedy káplan iedno z nich ofiáro-
37:
wáć będźie D zá grzech/ á drugie ku
38:
ofierze paloney/ á thák go oczyśći
39:
przed Pánem od płynienia naſienia
40:
iego.
D O thym pátrz niżey w Káp. 14. w. wierſzu. 3.

werset: 16Mąż z ktoregoby przez ſen wyſzło
41:
naſienie/ wſzythko ſwe ćiáło omyie
42:
wodą/ á nieczyſthem będźie áżdo
43:
wieczorá.

werset: 17Ktemu ieſliby iáka ſzátá/ ábo ſko
44:
rá naſieniem płynącem ſpluſkanáby
45:
łá/ tedy muſi być przeprána w wo-

strona: 66v

Synái ábo Horeb. LEVITICVS Cerymonie

kolumna: c
dźie/ ábędźie nieczyſtą áż do wie-
1:
czorá.



strona: 68v

Synái ábo Horeb. LEVITICVS Práwá y vſtáwy poſpolite.

kolumna: c
rozdział: 18
werset: 30Strzeżćież tedy vſtaw moich/ nie
1:
náſláduiąc żadney z tych obrzydło-
2:
śći/ kthore przed wámi czyniono/
3:
áni ſie plugawćie iemi/ Abowiem
4:
ia ieſtem Pan Bog wáſz.

rozdział: 19
KApitu. 19.2. Roſkázuie áby świętemi byli. 3. Rodźice
5:
we czći mieli á Szábáty ſwięćili y ſtrzegli
6:
ſie báłwanow. 9. Roſkázuie o żniwie/ y o
7:
zbierániu winá. 11. Aby ſie wyſtrzegáli kra
8:
dźieſtwá/ przyſięgi/ y krzywd. 15. Nieſprá-
9:
wiedliwoſći y potwarzy. 17. Nienawiſći/ po
10:
mſty/ y wſzelkiey nie słuſzney rzeczy. 23. Ze
11:
pierwſze owoce z drzew do trzech lat precz
12:
wyrzucáć mieli. 26. Krwie nie pożywáć. 31.
13:
Czárownikow y gusłnikow ſie ſtrzedz. 32.
14:
Stáre mieć w vczćiwoſci. 33. Cudzoźiemce
15:
miłowáć. 35. Iákoteż ſpráwiedliwośći
16:
ſtrzedz miano.
werset: 1
P
Othym ták
17:
rzekł Pan do
18:
Moiżeſzá.

werset: 2Moẃ do w-
19:
ſzytkiego zgro
20:
mádzenia ſy-
21:
now Izráel-
22:
ſkich/ á powiedz iem/ x Swięthemi
23:
bądźćie/ Abowiem iam ieſt ſwięty
24:
Pan Bog wáſz.
x Wyżſzei. 11. v. 44. 1. Piotr. 1. v. 16.

werset: 3Czći káżdy oycá ſwego y máthkę
25:
ſwoię/ á záchowywayćie Szábáty
26:
moie/ A Bom ia ieſt Pan Bog wáſz.
A Ty słowá iż częſto bywáią powtarzáne/ tedy ſie tho dla tego dźieie/ iż wſzytki ſpráwy náſze záwżdy ku Pánu obrácáć mamy/ ábychmy mu służyli/ y iemu ſie z niemi podobáli.

werset: 4Nie vdawayćie ſie zá báłwany/
27:
áni czyńćie ſobie Bogow lithych/
28:
Bomći ia ieſt Pan Bog wáſz.

werset: 5A ieſliż ofiáry ſpokoyne Pánu o-
29:
fiárowáć będźiećie/ tedy tho z ſwey
30:
dobrey woley vczynićie.

werset: 6W ten dźień gdy ofiárowáć bę-
31:
dźiećie/ iedzćie/ á tákże y názáiutrz/
32:
ále coby ná trzeći dźień pozoſtáło/
33:
ſpalćie w ogniu.

werset: 7A ieſliżby to miano ieść trzećiego
34:
dniá/ tedy to obrzydłe á nie przyie-
35:
mne będzie.

werset: 8Ktobykolwiek iadł/ odnieſie ka-
36:
ránie zá złość ſwoię/ Abowiem
37:
ſplugáwił rzecz Páńſką ſwiętą/ á
38:
przetoż tákowy będźie wytrácon z
39:
pośrzod ludu ſwego.

werset: 9xB Gdy będźiećie żąć zboża ná po
40:
lách wáſzych/ tedy ich do końcá wy-
41:
żynáć niebędźiećie/ áni będźiećie kło
42:
ſow zbieráć ktore pozoſtáną.
x Niżey. 23. v. 22. B Tu nam dawa znáć iáką miłość przećiw bliźniem ſwem záchowywáć mamy.

werset: 10Z winnice twey nie do końcá bę-
43:
dźieſz obrzynał gron/ áni zbierał iá-
44:
god twych/ ále ich zoſtháwiſz nieco
45:
dla vbogich/ y dla cudzoźiemcow/
46:
Bom ia ieſt Pan Bog wáſz.


kolumna: d
werset: 11Nie krádnićie/ áni przyćie ſie dłu
1:
gow/ nie kłámayćie ieden przed dru
2:
giem.

werset: 12" Nie przyſięgayćie fáłſzywie przez
3:
imię moie/ á nie lżyćie imieniá Bogá
4:
wáſzego/ Abowiemem ia Pan.
" w. 2. Mo. 20. v. 7. y. 16. W. 5. Mo. 5. v. 11. y. 20.

werset: 13x Nie czyń żaden krzywdy bliźnie
5:
mu twemu/ áni go odźieray: X Za-
6:
płáty naiemnikowi twemu nie zá-
7:
wſćiągay do iutrá.
x Ekkl. 10. v. 6. X w. 5. Mo. 24. v. 14. Tob. 4. v. 15.

werset: 14Głuchemu nikt z was niech nie łá
8:
ie/ áni ſlepemu niech ná drodze zá-
9:
wády nie kłádźie/ Ale ſie káżdy boy
10:
Bogá twego/ Abowiemem ia ieſt
11:
Pan.

werset: 15Nie ſądzćie nieſpráwiedliwie/ x
12:
á nie folguyćie vbożſzemu/ áni miey
13:
ćie w więczſzey wadze możnieyſzego/
14:
Ale ſądzćie ſpráwiedliwie bliźniego
15:
waſzego.
x w. 5. Mo. 1. v. 17. y. 16. v. 19. Ekkle. 42. v. 1. Przyp. 24. v. 23. Iák. 2. v. 1

werset: 16Miedzy ludem twem niebędźieſz
16:
potwárcą/ á nie tárgay ſie ná kreẃ
17:
bliźniego twego/ Abowie ia ieſt Pan

werset: 17" W ſercu twem nie będźieſz no-
18:
ſił nienawiſći przećiw bráthu twe-
19:
mu/ nápominay bliźniego twego/
20:
ále go fáłſzywie nie winuy.
" Ekkl. 19. v. 13. Mát. 18. v. 15. Luk. 17. v. 3. 1. Ian. 2. v. 11. y. 3. v. 15.

werset: 18Nie mſći ſie/ á nie pomni krzywdy
21:
ieſlibyś ią kiedy miał od ludu twego/
22:
x Ale miłuy bliźniego twego iáko ſie
23:
bie ſámego/ Bom ia ieſt Pan.
x Mát. 5. v. 43. y. 22. v. 39. Márk. 12. v. 31. Rzym. 13. v. 9. Gál. 5. v. 14. Iák. 2. v. 8

werset: 19Vſtaw moich ſtrzeżćie/ C Bydlęćiá
24:
roznego rodzáiu z drugiem złączá-
25:
nie ſpolnem dla płodu/ mieſzáć nie
26:
będźieſz: Polá twego mieſzanem na
27:
ſieniem oſiewáć nie będźieſz/ tákże y
28:
w ſzáćie z roznych rzeczy ſpráwio-
29:
ney nie chodź.
C Pan ma trzodę ſwą ná polu ſwem tho ieſt/ Kośćioł ſwoy/ á brzydźi ſie nie słuſznem mieſzániem rozlicznego naſienia ktore w niem ieſt/ co ſie rozumie o náuce iego/ áby ſie nie mieſzáłá z cudzą: Co ſie też znáczy w they ſzáćie z rożnych rzeczy ſpráwioney.

werset: 20Ieſliby ktho zelżył niewiáſtę nie
30:
wolną zmowioną za mąż/ ktoraby
31:
nie byłá okupioná/ áni wolnoſćią
32:
dárowaná/ tedy oboie máią być bi-
33:
ćiem karáni/ á nie ná gárdle/ gdyż
34:
nie ieſt wolna.

werset: 21A on człowiek przynieſie ſkopu o-
35:
fiárę zá wyſtępek ſwoy Pánu przed
36:
drzwi Przybytku zgromádzenia.

werset: 22Thedy kápłan przez onego ſkopu
37:
oczyſći gi od grzechu iego przed Pá-
38:
nem/ á będźie mu odpuſzczon grzech
39:
ktorego ſie dopuſćił.

werset: 23A gdy do źiemie oney prziydźie-
40:
ćie/ á będźiećie ſzczepić iákie drzewá
41:
rodzące owoc ku iedzeniu/ tedy bę-
42:
dziećie wyrzucáć precz owoc iego/
43:
á do trzech łat mieyćie gi zá nieczy-
44:
ſty/ áni go pożywayćie.



strona: 71


kolumna: a
rozdział: 23
werset: 1
R
Zekł ieſzcze kte
1:
mu Pan do Mo-
2:
iżeſzá temi ſłowy.

werset: 2Moẃ do ſynow
3:
Izráełſkich á po-
4:
wiedz iem/ Swię
5:
tá Páńſkie vroczyſte/ wkthore do
6:
zgromádzenia ſwiętego ſchodźić ſie
7:
będźiećie/ ſą oto ty.

werset: 3x Przez ſzeſć dni roboty będą ſprá
8:
wowáne/ á dniá ſiodmego ktory bę
9:
dźie ſwięto odpoczynienia/ ſwiętą
10:
ſchadzkę mieć będźiećie/ w kthory
11:
dźień żadney robothy niepoczniećie/
12:
ábowiem ieſt Szábát Páńſki/ gdźie
13:
kolwiek iedno mieſzkáć będźiećie.
x w. 2. Mo. 20. v. 9. y. w. 5. Mo.. 5. v. 13.

werset: 4A tyć też ſą zacne ſwiętá Páńſkie
14:
á ſwięte ſchadzki/ ktore czáſu pew-
15:
nego miewáć będźiećie

werset: 5x Naprzod dniá czternaſtego mieſią
16:
cá pierwſzego pod wieczor/ będźie
17:
ćie obchodźić Wielką noc Páńſką.
x w. 2. Mo. 12. v. 16. w. 4. Mo. 28. v. 16.

werset: 6Potym dniá piętnaſtego thegoż
18:
mieſiącá/ obchodzćie Swięto Prza
19:
ſnikow Pánu/ przez ſiedḿ dni ie-
20:
dząc chleby nie kwáſzone.

werset: 7A w pierwſzy dźień z tych będźie-
21:
ćie mieć ſwięte ześćie/ á żadney ro-
22:
boty prácowitey nie poczniećie.

werset: 8Będźiećie też przez ſiedḿ dni ſprá
23:
wowáć palone ofiáry Pánu/ á dniá
24:
ſiodmego gdy będźiećie ześćie ſwię-
25:
te mieć/ wſzytkich robot prácowi-
26:
tych przeſtániećie.

werset: 9Potym Pan rzekł do Moiżeſzá
27:
w ty ſłowá.

werset: 10Ták to opowiedz ſynom Izráel-
28:
ſkiem/ Gdy wnidźiećie do źiemie
29:
ktorą wam podam/ á żniwá ſwe w
30:
niey ſpráwowáć będźiećie/ tedy ká-
31:
płanowi przynieſiećie A Omer pier
32:
worodnych zboż z żniwá wáſzego.
A O them pátrz w 2. Moi. 16. v. 16. Acz thu niektorzy wykłádáią/ Garść kłoſow.

werset: 11A on then dar będźie przed Pá-
33:
nem podnoſić/ áby od was był wdźię
34:
cznie przyięt/ á to názáiutrz po Szá
35:
báćie kápłan czynić będźie.

werset: 12W ten też dźień gdy to zboże od-
36:
daćie Pánu/ przynieſiećie przed Pá
37:
ná báránká łońſzczaká zdrowego
38:
ku ofierze paloney.

werset: 13Przytem też ofiáry śniedney dwie
39:
częſći z dźieſiąći/ mąki czyſthey ná-
40:
gnietáney z oliwą/ ku paleniu Pá-
41:
nu dla wonnoſći wdźięczney/ á do
42:
tego przylać máią winá czwarthą
43:
częſć Hinu.


kolumna: b
werset: 14Nie iedzćieſz chlebá/ áni prażmá/
1:
áni ćiáſtá/ aż do dniá tego/ w ktory
2:
przynieſiećie ofiárę Bogu wáſzemu:
3:
A ten obchod ná potym wiecznie bę-
4:
dźie miedzy wámi y pothomſtwem
5:
wáſzem trwáć/ thám gdźie iedno
6:
mieſzkáć będźiećie.

werset: 15Odliczćieſz od dniá B pierwſze-
7:
go po Szábáćie/ w ktoryſćie ofiáro
8:
wáłi Omer ku podnoſżeniu/ ſiedḿ
9:
niedźiel zupełnych.
B W ten dźień názáiutrz po wielkiei nocy ofiárowano Pánu Omer on zboża.

werset: 16Ták áby do dniá kthory pierwſzy
10:
będźie po oſtátniem Szábáćie/ byłá
11:
liczbá piąćidźieſiąt dni/ C gdźie tám
12:
w ten czás ofiárowáć będźiećie no-
13:
wą śniedną ofiárę Pánu.
C To ſwięto vſtáwione ieſt ná pámiątkę dniá piećdźieſiątego po wyśćiu z Egiptu/ w ktory dźień lud wźiął od Paná zakon á oſobliwe práwá/ iáko lud wolny.

werset: 17Z domow wáſzych przynieśćie
14:
dwoie Chlebá pieczonego ku podno
15:
ſzeniu/ ze dwu częśći z dźieſiąći mą
16:
ki czyſtey kwáſzoney zá pierworo-
17:
dne zbożá Pánu.

werset: 18Przytemże chlebie ofiárowáć ma
18:
ćie ſiedm Báránow łońſkich zdro-
19:
wych/ y Cielcá iednego/ y dwu Sko
20:
pow/ ku paloney ofierze Pánu/ z ich
21:
śniednemi y mokremi ofiárámi/ á
22:
tyć w ogniu będą ofiárowáne ku w
23:
dzięczney wonnośći Pánu.

werset: 19Ktemu ieſzcze będźiećie ofiáro-
24:
wáć Kozłá iednego zá grzech/ y
25:
dwá bárány łońſzczaki zá ofiárę ſpo
26:
koyną.

werset: 20Tedy kápłan ofiárowáć to będźie
27:
z chleby pierworodnemi/ y ze dwie-
28:
má Bárány/ podnoſząc przed Pá-
29:
nem/ ktore będąc Pánu poświęco-
30:
ne prziydą ná kápłaná.

werset: 21A tegoż dniá ſwięte ześćie opowie
31:
dzćie/ nie poczynáiąc żadney roboty
32:
prácowitey/ ktory obchod gdźieżkol-
33:
wiek mięſzkáć będźiećie/ wiecznie
34:
miedzy wámi y pothomſtwem wá-
35:
ſzem ná potym trwáć będźie.

werset: 22" A gdy będźiećie robić około żniw
36:
w źiemi wáſzey/ tedy do końcá pol
37:
twych dożynáć niemaſz/ áni będźieſz
38:
zbierał kłoſow pozoſtáłych/ ále ie v-
39:
bogiemu á przychodniowi zoſthá-
40:
wiſz/ Boćiem ia ieſth Pan Bog
41:
wáſz.
" Wyżſzey. 19. v. 9.

werset: 23A przytem Pan rzekł do Moiże-
42:
ſzá temi ſłowy.

werset: 24Powiedz ták ſynom Izráelſkiem/
43:
Dniá pierwſzego D mieſiącá ſiodme
44:
go/ będźiećie obchodźić pámiąthkę
45:
ſwiętá trąb/ á będźiećie mieć zgro-
46:
mádzenie ſwięte.
D To ieſt Wrześniá/ ktory Mieſiąc więcey w ſobie ſwiąt miał niż ktory iny/ A przetoż dniá pierwſzego ná początku iego trąbili w rogi/ áby ſie wſzyſcy gotowáli ku obchodzeniu ſwiąt Páńſkich.



strona: 73


kolumna: b
rozdział: 26
werset: 3x Ieſliż wedle vſtaw moich zácho

strona: 73v

LEVITICUS Synái ábo Horeb.

kolumna: c
wáć ſie będźiećie/ ſtrzegąc á pełniąc
1:
roſkazánia moie.
w. 5. Mo. 28. v. 1.

werset: 4A Tedy wam ſpuſzczę dżdże czá-
2:
ſu ſwego/ á poda wam źiemiá vro-
3:
dzay ſwoy/ y drzewá polne wydá-
4:
dzą wam owoc ſwoy.
A Obietnice ty docześnych rzeczy/ ſą iáko znáki rzeczy niebieſkich wiecznych/ ktore nigdy wiernych nie chybią/ choćiażby iem też pod czás thych cześnych nie doſtáło.

werset: 5Y będźie trwáć młoćbá áż do zbie-
5:
ránia winá/ á zbieránie win áż do
6:
ſiania/ y náiećie ſie chlebá ſwego do
7:
ſytośći/ x á beſpiecznie w źiemi ſwey
8:
mieſzkáć będźiećie.
x Iob. 11. v. 19.

werset: 6Vczynię też tákowy pokoy w źie-
9:
mi wáſzey/ iż was nikt ſpiących nie
10:
przeſtráſzy: Bo w źwierzętá ſrogie
11:
wytrácę precz z źiemie/ áni też miecz
12:
nie poſtoi w źiemi wáſzey.

werset: 7A nieprzyiaćioły ſwe gonić będźie
13:
ćie/ y poráźićie przez miecz.

werset: 8Wáſzych pięć/ ſto nieprzyiacioł
14:
gonić będą/ á ſto wáſzych dźieſięć ty
15:
ſięcy/ y będą leżeć przed wámi porá-
16:
żeni nieprzyiaćiele wáſzy.

werset: 9Abowiem ia weyzrę ná was/ á ro
17:
zrodzę y rozmnożę was/ á przymie-
18:
rze ſwe poſtánowię z wámi.

werset: 10Stárych zboż pożywáć będźiećie/
19:
á ſtáre przed nowem precz wyná-
20:
ſzáć muſićie.

werset: 11Poſtáwię przybytek moy miedzy
21:
wámi/ á duſzey mey nieſprzykrzy ſie
22:
zwámi.

werset: 12x Będę chodźił miedzy wámi/ y bę
23:
dę wáſzem Bogiem/ á wy będźiećie
24:
ludem moiem.
x 2. Korint. 6. v. 16.

werset: 13Ia ieſtem Pan Bog wáſz ktorym
25:
was wywiodł z źiemie Egiptſkiey/
26:
nie chcąc was tám mieć niewolni-
27:
ki/ y złamałem iarzmo wáſze/ á wy
28:
wiodłem was żeśćie ſzli z támthąd
29:
podniożſzy głowy wáſze.

werset: 14" Ale ieſliż mnie poſłuſzni nie bę-
30:
dźiećie/ á nieuczynićie doſyć wſzyt-
31:
kiemu roſkazániu temu.
" w. 5. Mo. 28. v. 15. Lamen. 2. v. 17. Malách. 2. v. 2.

werset: 15Zgárdźićieli memi vſtháwámi/
32:
y práwy memi będźie ſie brzydźiłá
33:
duſzá wáſzá/ thák iż nieczyniąc w-
34:
ſzytkiego mego roſkazánia/ zgwał-
35:
ćićie przymierze moie.

werset: 16Tedy ia też to ná was przepuſzczę
36:
ſtrách/ ſuchoty/ gorączkę/ kthore
37:
wam oczy zniſzczą/ á ſtrapią bole-
38:
śćią duſze wáſze/ á będźiećie prożno
39:
ſiać naſienia ſwoie/ bo ie wytrawią
40:
nieprzyiaćiele wáſzy.

werset: 17A oborzę ſie w gniewie ſwem prze
41:
ćiwko wam/ ták iż od nieprzyiaćioł
42:
ſwych poráżeni będźiećie/ á ći co
43:
was nie nawidzą/ nád wami páno
kolumna: d
wáć będą/ y będźiećie vćiekáć choć
1:
was nikt gonić nie będźie
obietnice poſłuſznych y przeklęctwá niepoſłuſznych zakonu.

werset: 18A ieſliż ieſzcze y w tym poſłuſzni
2:
mnie nie będźiećie/ thedy ia pomſty
3:
ná wáſze złośći ſiedḿ kroć więczſze
4:
rozmnożę.

werset: 19Y przełomię ſam pychę mocy wá-
5:
ſzey/ B á vczynię wam niebo iáko zelá
6:
zne/ y źiemię wáſzę iáko miedźiáną.
B Ty rzeczy známionuią wielkie nieurodzaie y ſuſze.

werset: 20Praca wáſzá wniwecz ſie obro-
7:
ći/ bo áni źiemiá wáſzá poda z ſiebie
8:
vżytkow ſwych/ áni drzewá kráiny
9:
wáſzey wydádzą owocu ſwego.

werset: 21A ieſliżbyśćie ſie ieſzcze y w tem
10:
przećiwko mnie C vpornie ſtháwić
11:
chćieli/ tedy ia ſiedḿ kroć ſrożſze tra
12:
pienie ná wáſze złoſći przepuſzczę.
C W Zydowſkiem ſtoi/ ieſlibyſćie tho nieſzczęſćiu przyczytháli czem ia was treſtcę/ chociaż ſie w thym wykłádácze nie zgadzáią.

werset: 22Tedy ná was puſzczę ſrogie źwie
13:
rzętá/ ktore pomorduią dzieći wá-
14:
ſze/ á pożrą bydłá wáſze/ á ták was
15:
vplenią/ Drogi też wáſze obrocą ſie
16:
w puſtynie.

werset: 23A ieſliż ieſzcze y tego karánia me
17:
go nie prziymiećie/ ále mi ſie ſprzeći-
18:
wić będźiećie.

werset: 24D Tedy ſie ia też wam przećiwnem
19:
ſthánę/ á ſiedḿ kroć więczſze pom-
20:
ſty rozmnożę nád wámi prze złoſći
21:
wáſze.
D To ieſt odſtąpię was á puſzczę was zá nieſzczęśćiem y zá przygodámi/ áni ſie będę o wáſzych rzeczach ſthárał/ gdiż mniemaćie iákoby ſwiát moią opátrznośćią ſpráwowan nie był.

werset: 25A poſlę ná was miecz pomſthy/
22:
y pomſzczę ſie nád wámi przymierza
23:
mego/ á gdźiebyſćie chćieli vćiekáć
24:
do miaſt ſwych/ tedy ná was powie
25:
trze morowe puſzczę/ ták iż muſićie
26:
przydź wręce nieprzyiaćielá wáſzego.

werset: 26Y thák pomoc żywnośći odey-
27:
mę od was/ iż dźieſięć niewiaſt w ie
28:
dnem piecu chleb dla was piec będą
29:
oddawáiąc go wam pod wagą kto
30:
ry choćiaż ieſć będźiećie/ iednák nie
31:
będźiećie náſyceni.

werset: 27A ieſliż ieſzcze y przeto mnie poſłu
32:
ſznemi nie będziećie/ á vpornie ſie
33:
przećiw mnie poſtáwićie.

werset: 28Tedy ia też w gniewie ſwem zá-
34:
bieżę wam/ á ſiedḿ kroć ſrożſze pom
35:
ſty obrocę ná was prze złoſći wáſze.

werset: 29Ták iż muſićie ieść mięſo ſynow
36:
y corek ſwoich.

werset: 30Y poborzę wyſokie káplice wáſze/
37:
á potłukę obrázy wáſze/ y ſkłádę tru
38:
py wáſze ná trupiech báłwánow
39:
wáſzych/ á obrzydzę was ſobie.

werset: 31Miáſteczká wáſze popuſtoſzę/ á
40:
koſćiołki wáſze poborzę/ y niebędę ſie
41:
kochał w wonnoſći ofiar wáſzych.

księga: Num.


strona: 76


kolumna: a
rozdział: 1
werset: 8Y domu Izáſchárowego/ Nátá
1:
náel ſyn Suarow.

werset: 9Z domu Zábulonowego/ Eliáb
2:
ſyn Helonow.

werset: 10Z ſynow Iozefowych Zefráimá/
3:
Elizámá ſyn Ammiudow/ z Máná
4:
ſeſá Gámáliel ſyn Fádáſſurow.

werset: 11Z domu Beniáminowego/ Abi-
5:
dán ſyn Gedeonow.

werset: 12Z domu Dán/ Ahiezer ſyn Am-
6:
miſádáiow.

werset: 13Z domu Aſer/ Fegiel ſyn Ochra-
7:
now.

werset: 14Z domu Gád/ Eliázáf ſyn Due-
8:
low.

werset: 15Z domu Neftáli/ Ahirá ſyn E-
9:
nanow.

werset: 16Cić ſą co zacnieyſzy ze wſzytkiego
10:
ludu/ ktorzy byli przednieyſzy w do
11:
miech oycow ſwoich/ á Hethmány
12:
nád woyſki Izráelſkimi.

werset: 17Wźięli tedy ku ſobie Moiżeſz y A-
13:
aron męże ty iáko tu ſą miánowáni

werset: 18A pierwſzego dniá Mieſiącá wto
14:
rego zezwano wſzytko woyſko/ y o-
15:
bliczano káżdego głowę miánowi-
16:
ćie według rodu/ pokolenia/ y po-
17:
dług domow oycow ich/ ktoremu-
18:
by iedno z nich było dwádźieſćiá lat
19:
y wyżſzey.

werset: 19Y obliczył ie Moiżeſz ná puſzczy
20:
Synái ták iáko mu był pan roſkazał

werset: 20Byli tedy Rubená pierworodne
21:
go ſyná Izráelowego policzeni/ we
22:
dług rodu/ pokolenia/ á podług do
23:
mow oycow ich/ káżdy mężczyzná
24:
miánowićie z oſoby ſwey/ ktory ie-
25:
dno miał dwádźieſćiá lat y wyżſzey
26:
á godził ſie ku boiowi.

werset: 21Y byłá ſumma wſzytkich policzo-
27:
nych z pokolenia Rubenowego czter
28:
dźieſći y ſzeſć tyſięcy y pięć ſet.

werset: 22A z ſynow Symeonowych poli-
29:
czeni też ſą według rodu/ pokolenia
30:
y domow oycow ich/ káżdy mężczy-
31:
zná miánowićie z oſoby ſwey/ ktory
32:
iedno miał dwádźieſćiá lat y wyż-
33:
ſzey/ á godźił ſie ku boiowi.

werset: 23Y byłá ſummá policzonych z poko
34:
lenia Symeonowego pięćdźieſiąt y
35:
dźiewięć tyſięcy y trzy ſtá.

werset: 24A z ſynow Gád byli policzeni we
36:
dług rodu/ pokolenia y domow oy-
37:
cow ich/ káżdy mężczyzná miánowi
38:
ćie z oſoby ſwey/ kthory iedno miał
39:
dwádźieſćiá lat y wyżſzey/ á godźił
40:
ſie ku boiowi.


kolumna: b
werset: 25Byłá tedy ſummá wſzech policzo
1:
nych z pokolenia Gád/ czterdźieſći
2:
y pięć tyſięcy/ ſzeſć ſet y pięćdźieſiąt.

werset: 26A z ſynow Iudá policzeni byli
3:
wedle rodu/ pokolenia/ y domow
4:
oycow ich/ káżdy mężczyzná miáno
5:
wićie z oſoby ſwey/ ktory iedno miał
6:
dwádźieſćiá lat y więcey/ á godźił
7:
ſie ku boiowi.

werset: 27A było wſzytkich policzonych z po
8:
kolenia Iudá ſiedḿdźieſiąt y cztery
9:
tyſiące y ſzeſć ſet.

werset: 28A z ſynow Izáſchárowych oblicze
10:
ni ſą wedle rodu/ pokolenia/ y do-
11:
mow oycow ich/ káżdy mężczyzná
12:
miánowićie z oſoby ſwey/ ktory ied-
13:
no miał dwádźieſćiá lat y więcey á
14:
godźił ſie ku boiowi.

werset: 29Y było wſzytkich policzonych z po
15:
kolenia Izáſchárowego pięćdźieſiąt
16:
y cztery tyſiące y cztery ſtá.

werset: 30A z ſynow Zábulonowych obli-
17:
czeni ſą podlug rodu/ pokolenia/
18:
y domow oycow ich/ káżdy mężczy-
19:
zná miánowićie z ſwey oſoby/ kto-
20:
remu było dwádźieśćiá lath ábo y
21:
wyżſzey/ á godźił ſie ku boiowi.

werset: 31Y byłá ſummá wſzech ſynow Zá-
22:
bulonowych/ pięćdźieſiąt y ſiedḿ ty
23:
ſięcy y cztery ſtá.

werset: 32A z ſynow Iozefowych od Efrá-
24:
imá policzeni ſą według rodu/ poko
25:
lenia/ y domow oycow ich/ káżdy
26:
meżczyzná miánowićie z ſwej oſoby/
27:
kthory miał dwádźieſćiá lat y wyż-
28:
ſzey/ á godźił ſie ku boiowi.

werset: 33A náliczono ich z pokolenia E-
29:
fráim/ czterdźieſći tyſięcy y pięć ſet.

werset: 34Tákże z ſynow Mánáſseſowych
30:
policzeni ſą podług rodu/ pokole-
31:
nia/ y domow oycow ich/ káżdy męż
32:
czyzná miánowićie z oſoby ſwey/ kto
33:
ry miał dwádźieſćiá lat y więcey/ á
34:
godźił ſię ku boiowi.

werset: 35Y náliczono ich z pokolenia Má-
35:
náſſeſowego/ trzydźieſći y dwá ty-
36:
ſiącá y dwieśćie.

werset: 36A zſynow Beniáminowych poli-
37:
czeni ſą podług rodu/ pokolenia/ y
38:
domow oycow ich/ káżdy mężczyz-
39:
ná miánowićie z oſoby ſwey/ kthory
40:
iedno miał dwádźieſćiá lat y wyż-
41:
ſzey/ á godźił ſie ku boiowi.

werset: 37Tedy náliczono z pokolenia Be-
42:
niáminowego/ trzydźieſći y pięć ty-
43:
ſięcy y cztery ſtá.

werset: 38A z Synow Dán byli policze-
44:
ni podług rodu/ pokolenia/ y do-

strona: 76v

NVMERI. Synái
Porządek obozu Izráelſkiego.

kolumna: c
domow oycow ich/ káżdy mężczy-
1:
zná miánowićie z oſoby ſwey/ ktory
2:
iedno miał dwádźieſćiá lat y wyz-
3:
ſzey/ á godził ſie ku boiowi.



strona: 78v


kolumna: c
rozdział: 4
werset: 10A ktemu gi z onem wſzytkiem na
1:
czyniem iego vwiną w nákryćie z
2:
ſkor borſukowych/ á záłożą drążki.

werset: 11Tákże ná Ołtarzu złotem rozpo
3:
ſtrzywſzy oponę hiácyntową przy-
4:
kryią go przykryćiem z ſkor borſuko-
5:
wych/ á záłożą do niego drążki iego.

werset: 12Pozbieráią też wſzytki naczynia
6:
ktoremi poſługuią ná mieyſcu ſwię
7:
tem/ á vwiną ie wſzythki w oponę
8:
hiácyntową/ á włożą ná nie przy-
9:
kryćie z ſkor borſukowych/ y założą
10:
drążki.

werset: 13Ktemu zmiotą popioł z Ołtarzá
11:
á ná niem roſpoſtrzą oponę hiácyn
12:
tową.

werset: 14Y włożą nań wſzythki naczynia
13:
ktore do niego przyſłuſzáią/ to ieſt/
14:
Lopáty/ Widełki/ Miotły/ y Mie-
15:
dnice/ y wſzytko ine naczynie ku Oł
16:
tarzowi náleżące/ á włożywſzy nań
17:
przykryćie z ſkor borſukowych/ záło-
18:
żą do niego drążki.

werset: 15A gdy iuż do końca Aaron y ſyno
19:
wie iego odpráwią ſie z onym przy-
20:
krywániem mieyſcá ſwiętego ze w-
21:
ſzythkiem naczyniem iego/ gdy ſie z
22:
obozem ruſzyć máią/ thedy ſyno-
23:
wie Káát przyidą áby ony rzeczy nie
24:
ſli/ Ale ſie nie máią dothykáć rzeczy
25:
ſwiętych/ áby nie pomárłi: A táć po-
26:
ſługá będźie Káárythow w przy-
27:
bytku zgromádzenia.

werset: 16Ale Eleázár ſyn Aaroná kápła-
28:
ná będźie pilen Oliwy ku ſwieceniu/
29:
y rzeczy wonnych/ ofiáry śniedney/
30:
y oliwy pomázowánia: Nád to bę-
31:
dźie miał w poruczeńſtwie wſzytek
32:
Przybytek/ y wſzytko co w niem ie-
33:
dno ieſt/ ták ze y Mieyſce Swięthe
34:
ze wſzytkiem naczyniem iego.

werset: 17Potym rzekł Pan do Moiżeſzá
35:
y Aaroná temi ſłowy.

werset: 18Nie zátrácayćie pokolenia Káá-
36:
tytow z pośrzod Lewitow.

werset: 19Ale ták iem vczyńćie áby żywi by
37:
li/ á iżby nie pomárli/ Gdy przyidą
38:
do Mieyſcá naświętſzego/ thám
39:
ſie zeydą Aaron y ſynowie iego/ á ká
40:
żdemu z nich vrząd iego y brzemię
41:
iego náznáczą.

werset: 20Aby nie pomárli ieſliby przyſzli
42:
pátrzáć gdy będą przykrywáć rze-
43:
czy ſwięte.

werset: 21A ktemu ieſzcze rzekł Pan do Mo
44:
iżeſzá w ty ſłowá.


kolumna: d
werset: 22Vczyniſz też liczbę ſynow Ger-
1:
ſonowych/ wedlug pokolenia y do-
2:
mow ich.

werset: 23Od tych ktorzy máią trzydźieśći
3:
lat/ áż do tych co ſą w piąćidźieſiąt
4:
lat/ licząc wſzytki ktorzyby ſie zeſzli
5:
do zgromádzenia/ áby też mieli v-
6:
rząd ſwey około Przybytku zgromá
7:
dzenia.

werset: 24A táć będźie poſługá pokolenia
8:
Gerſonitow ku poſłudze y ku noſze
9:
niu.

werset: 25Będą noſić opony od Przybytku/
10:
y ſam Przybythek zgromádzenia/
11:
Wierzch iego/ y Przykryćie z ſkor
12:
borſukowych/ ktore bywa ná wierz
13:
chu rozbite nád niem/ tákże y Zaſło
14:
nę ktora bywa v drzwi Przybytku
15:
zgromádzenia.

werset: 26Ktemu ieſzcze y opony od Sieni/
16:
y Zaſłonę ktora bywa we drzwiách
17:
v Sieni/ ktora ieſt około Przybyt-
18:
ku y około Ołtarzá/ przythym Po-
19:
wrozy/ y wſzytki przypráwy do te-
20:
go náleżące/ á ktemu y wſzytko cze-
21:
go vżywáią około poſługi ich.

werset: 27Vrząd ich będźie wedlug roſka-
22:
zánia Aaronowego y ſynow iego/
23:
ták około brzemion iáko y około po-
24:
ſługi: A thák poruczyćie pod ich
25:
ſtraż wſzytko to co iem należeć bę-
26:
dźie.

werset: 28A thenći będźie vrząd pokolenia
27:
ſynow Gerſonowych w Przybytku
28:
zgromádzenia/ ktore będźie miał w
29:
ſwem poruczeńſtwie Itámár ſyn A
30:
aroná Kápłaná.

werset: 29Obliczyſz też ſyny Meráry/ we-
31:
dle pokolenia y domow oycow ich.

werset: 30Od thych co ſą we trzechdzieſiąt
32:
lat y dáley/ áż do tych co ſą w piąći-
33:
dźieſiąt lat/ licząc ty wſzytki ktorzy
34:
by ſie zeſzli do zgromádzenia/ áby
35:
też mieli ſwoy vrząd w przybythku
36:
zgromádzenia.

werset: 31A thenći będźie ich vrząd przy
37:
poſłudze Przybythku zgromádze-
38:
nia/ áby noſili Deſzczki od Przy-
39:
bytku/ Drążki/ Słupy y Podſtáw-
40:
ki iego.

werset: 32Przytym Słupy ktore bywáią o-
41:
koło Sieni z Podſtháwki/ Kołki/
42:
Powrozy/ y wſzythki przypráwy y
43:
naczynia kniem náleżące/ á káżde-
44:
mu miánowićie poruczyćie czego
45:
kto ma być pilen.

rozdział: 7


strona: 81

Dáry Kſiążąt Izráelſkich. Czwarte Kſięgi Moiżeſzowe. Liſt. 81.

kolumna: a
werset: 36Piątego dniá po niem przynioſł
1:
dáry ſwe Sálámiel ſyn Suryſádá
2:
iego/ Kſiąże pokolenia Symeon.

werset: 37A dáry iego były/ Miſá śrebrna
3:
co wáżyłá ſto y trzydźieſći ſyklow/ Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedḿ-
4:
dźieſiąth ſykłow kośćielnych/ pełne
5:
mąki czyſtey nágnietáney z Oliwą
6:
ku ofierze śniedney.

werset: 38Przytym też dał Czáſzkę złothą
7:
ważącą dzieſięć ſyklow/ pełną rzeczy
8:
wonnych ku kádzeniu.

werset: 39Ktemu Cielcá iednego/ Skopu/
9:
y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 40A Kozłá iednego zá grzech.

werset: 41Nád to dwá Woły/ pięć Sko-
10:
pow/ pięć Kozłow/ pięć Báránow
11:
rocznych ku ofierze ſpokoyney. A
12:
tyć były dáry Sálámielá ſyná Su-
13:
ryſádáiego.

werset: 42Szoſthego dniá przynioſł dáry
14:
ſwe Eliázáf ſyn Duelow Kſiążę ſy
15:
now Gád.

werset: 43A dáry iego byly/ Miſá śrebrna
16:
co ważyłá ſto y trzydzieśći ſykłow/
17:
á Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedḿ-
18:
dźieſiąt ſyklow kośćielnych/ ná kto-
19:
rych było pełno czyſtey mąki nágnie
20:
táney z oliwą ku ofierze śniedney.

werset: 44Oddał też Czáſzkę złotą ważącą
21:
dźieſięć ſykłow/ pełną rzeczy won-
22:
nych ku kádzeniu.

werset: 45Ktemu Cielcá iednego/ Skopu/
23:
y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 46A Kozłá ku ofierze zá grzech.

werset: 47Nád to dwá Woły/ pięć Sko-
24:
pow/ pięć Kozłow/ pięć Báránow
25:
rocznych ku ofierze ſpokoyney. A tyć
26:
były dáry Eliázáfá ſyná Duelowego

werset: 48Siodmego dniá przynioſł dáry
27:
ſwe Elizámá ſyn Amiudow Kſią-
28:
żę ſynow Efráim.

werset: 49A dáry iego były/ Miſá śrebrna
29:
co ważyłá ſto y trzydźieſći ſyklow/
30:
á Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedḿ-
31:
dźieſiąt ſykłow kośćielnych/ ná kto-
32:
rych było pełno mąki czyſtey nágnie
33:
táney z oliwą ku ofierze śniedney.

werset: 50Oddał też Czáſzkę złotą ważącą
34:
dźieſięć ſyklow/ pełną rzeczy won-
35:
nych ku kádzeniu.

werset: 51Ktemu Cielcá iednego/ Skopu/
36:
y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 52A Kozłá ku ofierze zá grzech.

werset: 53Nád to dwá Woły/ pięć Sko-
37:
pow/ pięć Kozłow/ pięć Báránow
38:
rocznych ku ſpokoyney ofierze. A tyć
39:
ſą dáry Elizámowe Syná Ami-
kolumna: b
udowego.

werset: 54Oſmego dniá przynioſł ofiáry
1:
ſwe Gámáliel Syn Fádázurow/
2:
Kſiążę ſynow Mánáſe.

werset: 55A dáry iego były Miſá śrebrna co
3:
ważyłá ſtho y trzydźieśći ſyklow/ á
4:
Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedḿ-
5:
dźieſiąt ſykłow kościelnych/ pełne
6:
mąki czyſtey z oliwą nágniećioney
7:
ku ofierze śniedney.

werset: 56Oddał też Czáſzkę złotą ważącą
8:
dźieſięć ſykłow/ pełną rzeczy won-
9:
nych ku kádzeniu.

werset: 57Ktemu Cielcá iednego/ Sko-
10:
pu/ y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 58A Kozłá ku ofierze zá grzech.

werset: 59Nád to dwá Woły/ pięć Sko-
11:
pow/ pięć Kozłow/ pięć Báránkow
12:
rocznych ku ſpokoyney ofierze. A
13:
tyć były dáry Gámálielá ſyná Fádá
14:
zurowego.

werset: 60Dźiewiąthego dniá oddał dáry
15:
ſwe Abidám ſyn Gedeonow/ Kſią-
16:
żę ſynow Beniáminowych.

werset: 61A dáry iego były/ Miſá śrebrna
17:
co ważyłá ſto y trzydzieśći ſykłow/
18:
á Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedm-
19:
dźieſiąt ſykłow kośćielnych/ ná kto-
20:
rych było pełno mąki czyſtey nágnie
21:
ćioney z oliwą ku ofierze śniedney.

werset: 62Oddał też Czáſkę złotą ważącą
22:
dźieſięć ſyklow/ pełną rzeczy won-
23:
nych ku kádzeniu.

werset: 63Ktemu Cielcá iednego/ Sko-
24:
pu/ y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 64A Kozłá dla ofiáry zá grzech.

werset: 65Nád to dwu Wołu/ pięć Sko-
25:
pow/ pięć Kozłow/ pięć Báránow
26:
rocznych ku ſpokoyney ofierze. A tyć
27:
były dáry Abidámowe ſyná Gede-
28:
onowego.

werset: 66Dniá dźieſiątego przynioſł dáry
29:
ſwe Ahiezer ſyn Amiſádáiego Kſią
30:
żę ſynow Dán.

werset: 67A dáry iego były Miſá śrebrna co
31:
ważyłá ſto y trzydzieśći ſyklow/ á
32:
Czáſzá śrebrna co ważyłá ſiedḿ-
33:
dźieſiąt ſykłow kośćielnych/ ná kto-
34:
rych było pełno mąki czyſtey zoliwą
35:
ná gniećioney ku ofierze śniedney.

werset: 68Oddał też Czáſzkę złotą ważącą
36:
dźieſięć ſyklow/ pełną rzeczy won-
37:
nych ku kádzeniu.

werset: 69Ktemu Cielcá iednego/ Sko-
38:
pu/ y Báránká ku ofierze paloney.

werset: 70A Kozłá ku ofierze zá grzech.

rozdział: 11


strona: 83v

Farán. NVMERI.
Szemránie ludu Izráelſkiego.

kolumna: c
werset: 1
Y
Trefiło ſie
1:
pothym że lud
2:
nie ſłuſznie ſie
3:
vſkárżał nárze
4:
káiąc/ co ſie Pá
5:
nu nie podoba
6:
ło: A vſłyſza-
7:
wſzy to bárzo ſie rozgniewał/ y zá-
8:
palił ſie ogień iego przećiwko iem/ á
9:
popalił niemáłą część obozu.

werset: 2Tedy lud wołał do Moiżeſzá/ á
10:
on ſie modlił Pánu/ y wnet vgáſł
11:
ogień.

werset: 3Thámże wezwał mieyſce ono A
12:
Táberá/ ábowiem ſie tám był zápa-
13:
lił ná nie ogień Páńſki.
A To ieſt ſpalenie.

werset: 4Lud tedy poſpolity ktory był mie
14:
dzy niemi poruſzon chćiwoſćią wiel
15:
ką odwroćił ſie/ gdzie też y Syno
16:
wie Izráelſcy płákáli mowiąc/ x Y
17:
ktoż nas nákarmi mięſá?
1. Korin. 10. v. 6.

werset: 5Wſpominamy ná ryby kthory-
18:
cheſmy darmo vzywáli w Egipt-
19:
ćie/ y ná ogorki/ málony/ łuk/ cybu-
20:
lę y czoſnek.

werset: 6A teraz wywiędły duſze náſze/
21:
gdyż nic przed oczymá nie mamy ie
22:
dno tylko Mánnę.

werset: 7A oná Mánná podobna byłá źiár
23:
nu Koryandrowemu/ á bárwy tá-
24:
kiey iáko B Perłábiała.
B W Zydowſkiem ſthoi Bedolá/ a w Greckiem Kryſztał.

werset: 8x Ktorą ludźie rozſzedſzy ſie zbiera
25:
li á mełli w żárnách/ y tłukli w moż
26:
dżerzách/ á wárzyli w kotlech czy-
27:
niąc też z niey y plácki/ á ſmak iey był
28:
iako świeżey oliwy.
x w 2. Mo. 16. v. 14. Pſal. 78. v. 24. Mądr. 16. v. 20. Ioan. 6. v. 31.

werset: 9Tá mánná pádáłá w nocy z roſą
29:
do obozu.

werset: 10Y vſłyſzał Moiżeſz iż lud wſzy-
30:
tek w obec płákał przed namiothy
31:
ſwemi/ ktora rzecz poruſzyłá Pá-
32:
ná ku wielkiemu gniewu/ á Moi-
33:
żeſzá też to bárzo obráźiło.

werset: 11Thedy rzekł Moiżeſz do Páná/
34:
Przeczże mię ták trapiſz ſługę twe-
35:
go? á przecz łáſki v ćiebie náleść
36:
nie mogę? iżeś ty thák ćięſzkie brze-
37:
mię thego wſzytkiego ludu ná mię
38:
włożył?

werset: 12Y zażem ia ſam począł á porodźił
39:
lud ten/ iż mi mowiſz/ Nieś gi ná
40:
łonie ſwoiem/ iáko piáſthun nośi
41:
niemowiątko/ do ziemie o kthorąś
42:
przyſiągł oycom ich?

werset: 13Y gdźieſz ia mam wźiąć mięſá iż
43:
bych go wſzytkiemu ludowi themu
44:
dał? Bo oto płáczą ná mię á mowią/
kolumna: d
Day nam mięſá ábychmy ſie go ná-
1:
iedli.

werset: 14Nie mogęć ſam doſyć vczynić te-
2:
mu ludowi/ ábowiem mi ieſt názbyt
3:
ćiężek.

werset: 15A ieſliż ſie iuż thák zemną obcho-
4:
dzić chceſz? proſzę ćię ieſliżem nálazł
5:
łáſkę v ćiebie/ C rádſzey mię zábiy
6:
ábych iuż dáley nie pátrzył ná ſwoy
7:
żal.
C Rádſzey niech vmrę á niżbych miał widźieć pomſthę/ ktorą ty ſpráwiedliwym ſwym ſądem puśćiſz ná ten lud zá iego złośći/ A tákowyć ieſt záwżdy ſthan sług Bożych/ ktorym zwierzono pracey około kośćiołá iego/ iż w niem pełno żalu y fráſunku záwżdy miewáią.

werset: 16Thedy Pan rzekł do Moiżeſzá/
8:
Zbierz ku mnie ſiedḿdźieſiąt mężow
9:
z ſtárſzych ludu Izráelſkiego/ ktore
10:
ty wieſz być Stárſzemi y przedniey
11:
ſzemi nád ludem/ á przywiedź ie
12:
przed drzwi Przybytku zgromádze
13:
nia/ y niech tám z tobą ſtáną.

werset: 17A ia też tám zſtąpię ábych ſie ro-
14:
zmowił z tobą/ y vdźieliwſzy z tego
15:
duchá ktory w tobie ieſt podzielę go
16:
też miedzy nie/ áby oni z tobą noſili
17:
brzemię ludu tego/ á nietylko ty ſam.

werset: 18Rzeczeſz theż ludowi/ Poſwieć-
18:
ćie ſie ná iutro/ á będźiećie ieść mię-
19:
ſo/ bo płácz wáſz przyſzedł do vſzu
20:
páńſkich á mowiliſćie/ Ktoż nas ná
21:
kármi mięſá? lepieyći nam było mie
22:
ſzkáć w Egiptćie/ A przetoż wam
23:
Pan da mięſo/ ktore ieſć będźiećie.

werset: 19Nie będziećie go ieść thylko przez
24:
ieden dźień/ ábo prze dwá/ áni przez
25:
pięć/ áni przez dźieſieć/ áni przez
26:
dwádźieſćiá.

werset: 20Ale przez cały mieſiąc/ áż ſie wam
27:
nozdrzámi rzući/ á omierznie wam/
28:
gdyżeśćie wzgárdźili Pánem ktory
29:
ieſth miedzy wámi/ á iżeſćie przed
30:
niem płákáli ták mowiąc/ Nácoże-
31:
ſmy tu wyſzli z Egiptu?

werset: 21A Moiżeſz rzekł/ Ludu tego z kto
32:
rym mieſzkam ieſt ſześć kroć ſto ty-
33:
ſięcy pieſzych/ á tyś powiedźiał iż im
34:
daſz mięſá doſtátek/ áby iedli przez
35:
cáły mieſiąc.

werset: 22Izali iem będą bić woły y owce iż
36:
by ich doſtáthek mieć mogli? izali ſie
37:
też zbiorą wſzytki ryby morſkie áby
38:
ich doſtátek mieli?

werset: 23Ná to odpowiedźiał Pan Moi-
39:
żeſzowi/ Izaſz ręká páńſka ieſt ſkur
40:
czoná? oto iuż vyzryſz ieſliż ſie doſyć
41:
ſtánie obietnicy moiey/ ábo nie.

werset: 24A ták wyſzedſzy Moiżeſz opowie
42:
dział ludowi ſłowá Páńſkie/ y zę-
43:
brał ſiedḿdźieſiąt mężow z ſtárſzych
44:
ludu onego/ á poſtháwił ie około
45:
Przybytku.

rozdział: 15


strona: 86


kolumna: a
KApitu. 15.3. Ofiáry rozmáite y vſtáwá około nich. 22.
1:
Oczyśćienie zá grzech niewiádomoſći. 32.
2:
Człowiek ktori zwgałćił Sábát ná gárdle
3:
karan. 38. Roſkazánie około noſzenia bra-
4:
mow ná ſzátách/ á dla czego ie miewano.
werset: 1
Y
Mowił Pan
5:
do Moiżeſzá tymi
6:
ſłowy.

werset: 2Opowiedz to I-
7:
zráelithom/ Gdy
8:
przyidziećie do źie
9:
mie mieſzkánia wáſzego kthorą ia
10:
wam dam.

werset: 3A gdy będźiećie chćieć ofiárowáć
11:
ofiárę zápaloną Pánu/ ábo też po-
12:
ſlubioną/ ábo dobrowolną ofiárę/
13:
ábo przy obchodzeniu świąth wá-
14:
ſzych/ czyniąc wdźięczną wonnoſć
15:
Pánu z Wołow ábo z Skopow.

werset: 4Ten ktory dar przynieſie/ thedy
16:
mą oddáć zá ofiárę śniedną Pánu
17:
dźieſiątą częſć Efá mąki przenie-
18:
czyſtey nágniećioney/ z czwąrtą czę
19:
ſćią Hinu oliwy.

werset: 5Przytym winá czwartą częſć Hi-
20:
nu/ ku pokropieniu ofiar palonych/
21:
ábo ku ofierze iednego Báráná.

werset: 6Przy Skopie theż oddaſz ofiárę
22:
twą śniedną dwie częśći dźieſiąći
23:
mąki czyſthey nágnietáney/ z trze-
24:
ćią częſćią Hinu oliwy.

werset: 7Oddaſz też y wino ku pokropie-
25:
niu zá wdźieczną wonnſć Pánu.

werset: 8Przytym ofiáruiąc Cielcá ku pa
26:
leniu/ ábo ku ofierze dla wypełnie-
27:
nia ſlubu Pánu/ ábo zá pokoy.

werset: 9Tedy maſz ku Cielcowi oddáć o-
28:
fiárę śniedną/ troię dźieſiątą część
29:
Efá/ mąki przednieczyſtey nágnie-
30:
ćioney z polowicą Hinu oliwy.

werset: 10Oddaſz też ku zákrapiániu poło
31:
wicę Hinu winá zá ogniſtą ofiárę/
32:
dla wdźięczney wonnośći Pánu.

werset: 11A toż ma być przy káżdym Wole/
33:
y przy káżdym Skopie/ ábo Bará-
34:
nie/ ták z ſtádá Owiec iáko z ſtádá
35:
Koz.

werset: 12A ile kroć zárznione ofiáry oddá-
36:
wáć będźiećie/ thedy ſię ták przy ká-
37:
żdey ſpráwowáć maćie.

werset: 13Wſzyſcy tedy domowi thák czy-
38:
nić máią ofiáruiąc zápaloną ofiá-
kolumna: b
rę ku wdźięczney wonnoſći Pánu.

werset: 14A ktoby też goſć będący miedzy wá
1:
mi ábo iáki przychodźień mieſzkáią
2:
cy miedzy potomſtwem wáſzem o-
3:
fiárował ogniſtą ofiárę Pánu ku
4:
wonnoſći wdźięczney/ tedy iáko ſie
5:
wy ſpráwowáć będźiećie/ y on ſie też
6:
ták niechay ſpráwuie.

werset: 15O A ludu moy/ niechay będźie ie-
7:
dnákaſz vſtáwá/ thák wam iáko y
8:
przychodniom mieſzkáiącym z wá-
9:
mi/ ktora niechay trwa zá wieczne
10:
práwo y miedzy potomſtwem wá-
11:
ſzem/ á iáko wy ták y przychodźień
12:
będźie przed Pánem.
A W Zydowſkiem ſtoi o zgromádzenie.

werset: 16B W iednem práwie y pod iednem
13:
ſądem bądźćie/ thák wy iáko y przy-
14:
chodniowie mieſzkáiący z wámi.
B Gdyż nie ieſt iedno ieden Bog/ tedyć też nie ieſt iedno iedná wiárá/ ieden zakon/ ieden páſterz/ y owczárnia iedná.

werset: 17Tedy mowił Pan do Moiżeſzá
15:
tymi ſłowy.

werset: 18Powiedz ták ſynom Izráelſkim/
16:
Gdy wnidźiećie do źiemie do ktorey
17:
was wiodę.

werset: 19A poczniećie vżywáć chlebá oney
18:
źiemie/ tedy z niego maćie oddáć o-
19:
fiárę Pánu.

werset: 20Oddaćie ku podnoſzeniu plácek
20:
z pierwſzych ćiaſt wáſzych/ ták iáko
21:
oddawaćie ofiárę z pierwſzego wy-
22:
młocku.

werset: 21A thák z pierwſzych ſwych ćiaſt
23:
oddáwáć będźiećie ofiárę Pánu/ y
24:
w potomſtwách wáſzych.

werset: 22A ieſliż nie bácznie obłądźićie ſie
25:
nie czyniąc doſyć wſzythkiemu te-
26:
mu roſkazániu co Pan powiedźiał
27:
Moiżeſzowi.

werset: 23To ieſt wſzytkiemu co wam Pan
28:
roſkazał przez Moiżeſzá/ od thego
29:
czáſu iáko wam naprzod dał roſka
30:
zánie/ y ná potym potomſtwom wá
31:
ſzym.

werset: 24A ieſliżby ſie co miedzy ludem z o-
32:
myłki á nieobácznie ſtáło/ tedy w-
33:
ſzytko zgromádzenie má ofiárowáć
34:
Cielcá ku ofierze paloney zá wdźię-
35:
czną wonnoſć Pánu/ ſpołu z ſnie-
36:
dną y z mokrą ofiárą według zwy-
37:
czáiu/ y Kozłá z ſtádá zá grzech.

werset: 25Ták pothym Kápłan ma ſie mo-
38:
dlić zá wſzythko zgromádzenie ſy-
39:
now Izráelſkich/ á bedźie iem odpu
40:
ſzczono/ bo ieſt grzech niewiádomo
41:
ſći/ á oni máią oddáć dar ku ofierze
42:
paloney Pánu/ y ofiárę zá grzech
43:
ſwoy przed Pánem iż ſie thák obłą-
44:
dźili.

rozdział: 18


strona: 88v

Farán. NVMERI.
Vrząd Lewitow.

kolumna: c
werset: 17Ale zá pierworodne od Krowy/
1:
Owce/ y Kozy nie będźieſz brał oku
2:
pu/ ábowiem ſą poświęcone/ kto-
3:
rych kreẃ wyleieſz ná Ołtarz/ á ſpa
4:
liſz tłuſtość ich ku ogniſtey ofierze
5:
zá wdźięczną wonność Pánu.

werset: 18Mięſo ich ná ćię przychodźić bę-
6:
dźie/ iáko y pierſi podnoſzenia/ y Lo
7:
pátká práwa.

werset: 19Wſzytki ofiáry podnoſzone z rze-
8:
czy poſwięconych/ ktore ſynowie I-
9:
zráelſcy oddawáią Pánu odda-
10:
łem thobie y ſynom twym y corkam
11:
twoim z tobą ná wieki. D Vſtáwá
12:
około ſoli/ tá niechay będźie wiecz-
13:
na przed Pánem v ćiebie y potom-
14:
ſtwá twego.
D To ieſt/ ábyś ofiáry żadney nieofiarował przez ſoli/ o czem patrz w 3. Mo. 2. v. 13.

werset: 20Potym ieſzcze Pan rzekł do Aa-
15:
roná/ W źiemi ich żadnego dźiedźi
16:
cthwá mieć niebędźieſz/ áni dźiału
17:
miedzy nie mi/ x ábowiem ia ieſtem
18:
E dźiał twoy y dźiedźictwo twoie/
19:
w pośrzod ſynow Izráelſkich.
x w. 5. Mo. 10. v. 9. y. 18. v. 2. Iozue. 13. v. 14. y 33. Ezech. 44. v. 28. E Tu wſzyſcy wierni náukę máią/ áby żądze ſwe odwodźili od rzeczy źiemſkich/ biorąc ſobie Páná zá dźiedźictwo ſwoie/ gdyż ſą narodem ſwiętym y kápłańſkiem.

werset: 21Co ſie też tknie ſynow Lewi/ te-
20:
dym iem dał dziedźicznie wſzyth-
21:
ki dźieſięćiny od ſynow Izráelſkich/
22:
ná vrząd ktory ſpráwuią w poſłu-
23:
dze około Przybythku zgromádze-
24:
nia.

werset: 22A ſynowie Izráelſcy niechay iuż
25:
więcey nie przychodzą do Przybyt-
26:
ku zgromádzenia/ áby nie zoſthali
27:
winni grzechu/ á iżby nie pomárli.

werset: 23Ale Lewitowie niechay ſpráwu
28:
ią vrząd ſwoy około przybytku zgro
29:
mádzenia/ á oni niechay odnoſzą
30:
karánie zá grzech ſwoy/ á tá vſtá-
31:
wá zoſtánie wiecznie w pothom-
32:
ſtwie wáſzym/ áby oni miedzy ſy-
33:
ny Izráelſkiemi żadnego dźiedzic-
34:
twá nie mieli.

werset: 24Abowiem ia Lewitom oddałem
35:
dźiedźicznie dźieſięćiny od ſynow I-
36:
zráelſkich/ ktore będą oddáwáć ku
37:
podnoſzeniu Pánu/ A przetoż záka
38:
załem áby oni dźiedźictwá nie mie-
39:
li miedzy ſyny Izráelſkiemi.

werset: 25Pothym Pan rzekł do Moiże-
40:
zá w ty ſłowá.

werset: 26Moẃ ták do Lewitow á powiedz
41:
iem/ Gdy wezmiećie dźieſięćiny od
42:
Izráelithow/ ktorem ia wam ná-
43:
znáczył miáſto dźiedźictwá wáſze-
44:
go/ tedy z tych dźieſięćin ofiárowáć
45:
będźiećie dźieſiątą część Pánu.

werset: 27A oná ofiárá ták od was przyi-
46:
mowána będźie/ iáko zboże z boiſká
47:
F ábo co przychodźi od pełney práſy.
F To ieſt Moſzcz/ Oliwá/ y cokolwiek tłoczą w práſách.


kolumna: d
werset: 28A ták wy też ofiárowáć bedźiećie
1:
Pánu ze wſzytkich ſwych dźieſięćin
2:
co weźmiećie od ſynow Izráelſkich/
3:
á oddaćie onę Páńſką ofiárę Aaro-
4:
nowi kápłanowi.

werset: 29Tákże y ze wſzytkich dochodow
5:
ſwych co nalepſze oddaćie Pánu zá
6:
ofiárę/ áby byłá poświęconą.

werset: 30Powieſz im też/ Gdy z tych docho
7:
dow ſwych co náwybornieyſze zá o-
8:
fiárę oddáwáć będźiećie/ thedy od
9:
Lewitow thák to będźie prziymo-
10:
wano/ iáko dochod z boiſká/ ábo do
11:
chod z práſy.

werset: 31Y będźiećie ich vżywáć ná káż-
12:
dym mieyſcu/ ſpołu z czeládźią wá-
13:
ſzą/ ábowiem to ieſt zapłátá wáſzá
14:
zá ſłużbę kthorą czynićie w Przy-
15:
bytku zgromádzenia.

werset: 32A ták nie ponieſiećie zá to karánia
16:
prze grzech/ gdy co náwyborniey-
17:
ſze rzeczy z nich oddáwáć będźiećie/ á nieſplugáwićie rzeczy poświęco
18:
nych od ſynow Izráelſkich/ áni po-
19:
mrzećie.

rozdział: 19
KApitu. 19.2. Cerymonie około krowy płowey. 11. Kto
20:
ſie dotknie śćierwu iákiego/ nieczyſthem
21:
ieſt. 17. Oczyśćienie tákiego.
werset: 1
M
Owił kthe-
22:
mu Pan do
23:
Moiżeſzá y do
24:
Aaroná tymi
25:
ſłowy.

werset: 2Táć ieſt vſtá
26:
wá ktorą Pan
27:
roſkázuie w tym ſłowá/ Powiedz I-
28:
zráelitom ábyć przywiedli A płową
29:
krowę zdrową oprocz wſzego náru
30:
ſzenia/ á ktoreyby iarzmo nie po-
31:
ſtáło.
A Thá ofiárá znáczy ofiárę Páná Iezuſá Kryſtuſá/ kthorego figuruie przez ſámicę dla náſzey krewkośći/ Bárwá tá płowa ábo czerwona znáczy grzech Kośćiołá iego/ ktory nośi ná ſobie/ nie czuiąc ieſzcze ná ſobie żadnego iarzmá czártowſkie go.

werset: 3Tę oddaćie Ełeázárowi Kápła
32:
nowi/ ktory ią wywiedźie B zá na-
33:
mioty/ á przed niem zárznioná bę-
34:
dźie.
B Tákżeć y Kryſthus ieſt ofiárowan przed miáſtem/ iáko o thym piſze Ian. 19.

werset: 4Thedy Eleázár Kápłan omoczy
35:
pálec we krwi iey/ á ſiedḿ kroć ią
36:
kropić będźie ku Przybytkowi zgro
37:
mádzenia.

werset: 5Támże przed nim krowá oná ma
38:
być ſpaloná ſpołu z ſkorą/ z mięſem/
39:
ze krwią y z gnoiem iey.

werset: 6Y weźmie Kápłan C drzewo Ce-
40:
drowe/ Izop/ y czerowny iedwab/
41:
á wrzući do ogniá ná ktorym ſie kro
42:
wá pali.
C Cedr drzewo ieſt wyſokie/ ktore nie botfieie/ A Izop záſie oczyſćia gorzkoſćią ſwoią/ ktore rzeczy nadobnie ſie zgadzáią z wiecznem oczyſćienie Kryſtuſowem.

rozdział: 22


strona: 91

Polá Moábſkie/ Bálák/ Báláám. Czwarte Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 91.

kolumna: a
werset: 12Thedy rzekł Pan do Báláámá/
1:
Niechodź z niemi/ áni przeklinay lu
2:
du/ bowiem ieſt błogoſłáwiony.

werset: 13Wſtawſzy thedy ráno Báłáám/
3:
powiedźiał Kſiążęthom Báláko-
4:
wym/ Wroczćie ſie do źiemie wá-
5:
ſzey/ bo mi Pan niechce dopuſćić á-
6:
bych iść miał z wámi.

werset: 14A ták Kſiążętá Moábſkie wro-
7:
ćiwſzy ſie przyſzłi do Báláká opo-
8:
wiedáiąc że Báláám z niemi iść nie
9:
chćiał.

werset: 15Powtore tedy poſłał Bálák wię
10:
cey Kſiążąt poważnieyſzych.

werset: 16Ktorzy przyſzli do Báláámá/ á
11:
powiedźieli mu/ Prośi ćię Bálák
12:
ſyn Seforow ábyś nie odmawiał
13:
iechać do niego.

werset: 17Abowiemći chce vczynić wielką
14:
poczćiwość/ á cokolwiek mu roſka
15:
żeſz to vczyni/ iedno ćie tylko prośi
16:
ábyś przyſzedł á przeklinał lud ten.

werset: 18Thedy Báláám odpowiedźiał á
17:
rzekł ſługom Bálákowym/ By mi
18:
też Bálák dał dom pełny ſwoy śre-
19:
brá y złotá/ E tedy ia roſkazánia Pá
20:
ná Bogá mego przeſtąpić nie mogę/
21:
ábych miał co ábo więcey ábo na-
22:
mniey czynić.
E To wyznánie nie ieſt ku chwale Bożey iáko ludźi wiernych/ ále ieſt wyznániem możnoſći Páńſkiey/ kthorą Czárt y z sługámi ſwemi/ rad y nierad wyznáwáć muſi.

werset: 19Ale proſzę zetrwayćie tu przez tę
23:
noc/ á dowiem ſie co mi ieſzcze Pan
24:
powie.

werset: 20Támże oney nocy przyſzedł Bog
25:
do Baláámá y rzekł do niego/ Ie-
26:
ſliż mężowie ći dla tego przyſzli á-
27:
byś z niemi ſzedł/ tedy idź z niemi/ á
28:
wſzákoż to czyń co ia tobie powiem.

werset: 21Wſtawſzy tedy ráno Báláám o
29:
ſiodłał oſlicę ſwoię/ y iechał z Kſią-
30:
żęty Moábſkiemi.

werset: 22Y F rozgniewał ſie Bog że iáchał/ á Anioł Páńſki záſtąpił mu drogę
31:
áby go powśćiągnął gdy iechał ná
32:
oſlicy ze dwiemá ſługámi ſwemi.
F To rozgniewánie z tąd przyſzło iż Báláám iechał z tym vmysłem áby lud przeklinał ſpuſćiwſzy ſie ná obietnice Bálákowe.

werset: 23x Tedy oſlicá vyzrawſzy Anio-
33:
łá Páńſkiego ſtoiącego ná drodze/
34:
á trzymáiącego w ręku miecz doby-
35:
ty/ pierzchnęłá z drogi y vſtąpiłá ná
36:
pole: A gdy ią bił Báláám áby ſzłá
37:
drogą.
x 2. Piotr. 2. v. 16. Iud. v. 11.

werset: 24Anioł páńſki ſtáłnął ná drodze mie
38:
dzy dwiemá winnicomá/ ktore by-
39:
ły ogrodzone murem po obu ſtron.

werset: 25Y widząc oſlicá Aniołá Páńſkie
40:
go/ przyćiſkáłá ſie ku murowi/ ták
41:
iż nogę Báláámowę przypárłá ku
42:
niemu/ gdźie ią więc Báláám bił ie
43:
ſzcze tym więcey.


kolumna: b
werset: 26Tedy Anioł przeſzedł powtore á
1:
ſthánął ná mieyſcu ćiáſnem/ gdźie
2:
iuż nigdźiey z drogi áni ná práwo/
3:
áni ná lewo nie mogł vſtąpić.

werset: 27Tám oſlicá widząc Aniołá Páń
4:
ſkiego/ pádłá pod Báláámem/ y ro-
5:
zgniewawſzy ſie Báláám/ bił kijem
6:
oſlicę.

werset: 28Potym Pan otworzył vſtá oney
7:
oſlice/ kthora rzekłá do Báláámá/
8:
Cożemći winná iż mie iuż po trze-
9:
ćie bijeſz?

werset: 29G A Báláám rzekł do oſlice/ Iż ze
10:
mnie ſzydźiſz/ á pewnie bych miał
11:
miecz zábił bych ćię teraz.
G Nic ſie niezlękł głoſu oney oſlice/ Abowiem był iuż przywykł głoſom tákowym/ kthore częſtokroć słychał od cżártow kiedy ie záklinał.

werset: 30Tedy mu oná oſlicá rzekłá/ A za-
12:
żem ia nie ieſt oſlicá twoiá ná kto-
13:
reyśty áż do thego czáſu zwykł ieź-
14:
dzić? izalimći to kiedy przed tym czy
15:
nić zwykłá? A on iey odpowiedźiał/
16:
Nie czyniłáś nigdy.

werset: 31A gdy otworzył Pan oczy Baláá
17:
mowe/ vyzrał Aniołá Páńſkiego
18:
ſtoiącego ná d:odze/ á trzymáiące-
19:
go miecz dobyty w ręku/ tedy ſie on
20:
H pokłonił ięmu áż práwie do zie-
21:
mie.
H Thák záwżdy Czárth y złoſnicy drżą przed Pánem á muſzą choćiaſz niechcą mieć go w wielkiey vczćiwoſći.

werset: 32Rzekł tedy do niego Anioł Páń-
22:
ſki/ Przecześ thrzeći kroć bił oſlicę
23:
ſwoię? othom ia przyſzedl ábych ćię
24:
powśćiągnął/ ábowiemeś ná they
25:
drodze zgrzeſzył przećiwko mnie.

werset: 33A oſlicá widząc mie vſtąpiłá trzy
26:
kroć przedemną/ á gdyby byłá nie v-
27:
ſtąpilá przedemną/ pewnie żebych ia
28:
był ćiebie zábił záchowawſzy ią.

werset: 34Tedy rzekł Báláám do Aniołá
29:
Páńſkiego/ I Zgrzeſzyłem/ ábowie-
30:
mem nie wiedźiał byśmi był miał zá
31:
ſtępić drogę/ ále ieſliż ſie to tobie nie
32:
podoba tedy ſie ia wrocę.
I To wyznánie ieſt też iáko y ono Fáráonowe/ ktore pochodźi z ſtráchu iż widźi zginienie ſwoie.

werset: 35Záthym rzekł Anioł Páńſki do
33:
Báláámá/ Iedź zá tymi ludźmi/ á-
34:
le co ia thobie powiem/ tedy to mo
35:
wić będźieſz: A tákże iechał Bálá-
36:
ám z Kſiążęty Bálákowemi.

werset: 36A gdy vſłyſzał Bálká iż przyie-
37:
chał Báláám/ tedy przećiwko nie-
38:
mu wyiechał do niekthorego miá-
39:
ſteczká Moábſkiego v Arnon/ kto-
40:
re było ná ſámey gránicy.

werset: 37Tedy rzekł Bálák do Báláámá/
41:
Czemuś nieprziſzedł do mnie gdym
42:
po ćię ſłał pierwſze poſły? á zaſz ia
43:
ćiebie zacnie vczćić niemogę?

rozdział: 26


strona: 93v

NVMERI. Polá Moábſkie.

kolumna: c
werset: 28A ſynowie Iozefowi byli wedle do
1:
mow ſwych/ Mánáſes y Efráim.

werset: 29Synowie Mánaſſeſá byli/ Má
2:
chir/ od ktorego poſzli Máchiryto-
3:
wie: A z Máchirá národźił ſie Gá-
4:
láád/ od ktorego idźie dom Gáláá-
5:
dytow.

werset: 30To też ſą ſynowie Gáláádowi/
6:
Iezer/ z ktorego poſzli Iezerytowie.
7:
Helek/ z ktorego poſzli Helekitowie.

werset: 31Aſryel/ z kthorego Aſryelczycy/
8:
Sechem/ od ktorego idźie dom Se
9:
chemitow.

werset: 32Semidá/ od ktorego dom Semi
10:
daitow/ Hefer/ od ktorego idą He-
11:
ferytowie.

werset: 33A Sálfáád ſyn Heferow/ then
12:
nie miał ſynow iedno dźiewki/ kto-
13:
rych thy ſą imioná/ Máálá/ Noá/
14:
Heglá/ Melchá y Terſá.

werset: 34A tyć były domy Mánáſſeſowe/ kthorych liczbá byłá pięćdźieſiąt y
15:
dwá tyſiącá y ſiedḿ ſet ludu.

werset: 35Tákże też ſynowie Efráim we-
16:
dle domow ſwych ći byli/ Sutálá/
17:
od ktorego Sutáláitowie/ Becher/
18:
od ktorego Becherytowie/ Tehen/
19:
od ktorego Tehenitowie.

werset: 36Sutulá záſie miał ſyná/ Herán/
20:
z ktorego poſzedł dom Herámitow.

werset: 37A tyć ſą domy Efráimitow we-
21:
dle ich liczby/ thrzydźieſći y dwá
22:
thyſiącá y pięć ſet. A ćić ſą ſynowie
23:
Iozefowi wedle ſwych domow.

werset: 38A ſynowie Beniáminowi wedle
24:
domow ſwych ći ſą/ Belá/ od ktore
25:
go poſzli Beláitowie/ Aſbel/ z ktore
26:
go Aſbelitowie/ Achirám/ z ktore-
27:
go dom Achirámitow.

werset: 39Sufám/ od kthorego idźie dom
28:
Sufámithow/ Hufán/ od kto-
29:
rego Hufámitowie.

werset: 40Belá też miał ſyny/ Heredá y No
30:
emáná/ z Heredá poſzedł dom He-
31:
redáithow/ á z Noemá Noemán-
32:
czycy.

werset: 41A táć ieſt liczbá Beniámithow
33:
wedle domow ich/ czterdźieſći y pięć
34:
tyſięcy y ſzeſć ſet ludu.

werset: 42Tákże theż ſynowie Dán wedle
35:
domow ſwych/ Suhám/ od ktore go
36:
poſzedł dom Suhámitow/ A toć
37:
były domy Dán wedle pothomſtw
38:
ich.

werset: 43Wſzytkich domow Suámitow
39:
było w liczbie/ ſzeſćdźieſiąt y cztery
40:
tyſiące y cztery ſtá ludu.

werset: 44A ſynowie Aſſer ći byli wedle do
kolumna: d
mow ſwych/ Iemná/ z kthorego Ie-
1:
mnitowie/ Ieſsui/ z kthorego poſzli
2:
Ieſsuitowie/ Brye/ z ktorego Bry-
3:
ieyczycy.

werset: 45Synowie Bryiego/ Heber/ z kto
4:
rego Heberytowie/ Melchiel/ z kto
5:
rego dom Melchielitow.

werset: 46A imię dźiewki Aſer było Sará.

werset: 47Cić ſą ſynowie Aſer wedle licz-
6:
by ich/ pięćdźieſiąt y trzy thyſiące y
7:
cztery ſtá.

werset: 48A ſynowie Neftáli wedle ſwych
8:
domow ći ſą/ Ieſyel/ od kthorego
9:
dom Ieſyelitow/ Guni/ z kthorego
10:
dom Gunitow.

werset: 49Ieſer/ z ktorego dom Ieſerytow/
11:
Selem/ z ktorego Selemitowie.

werset: 50A ták tyć ſą domy Neftáli wedle
12:
potomſtw ich/ kthorych liczbá by-
13:
łá cztherdźieſći y pięć tyſięcy y czte-
14:
ryſtá.

werset: 51Owa liczbá wſzitkich ſynow I-
15:
zráelſkich byłá ſzeſć kroć ſto tyſięcy y
16:
ieden tyſiąc/ ſiedm ſet y trzydzieſći.

werset: 52Tedy Pan mowił do Moiżeſzá
17:
w ty ſłowá.

werset: 53Miedzy ty podźielićie thę źiemię
18:
w dźiedźictwo wedle liczby imion.

werset: 54A gdźie ich będźie więczſza licz-
19:
bá/ tedy tym więczſzy dźiał mieć bę-
20:
dą/ kthorych mniey będźie/ ći theż
21:
mnieyſzy dźiał wezmą/ káżdym tedy
22:
ma być dáne dźiedźictwo wedle licz
23:
by ich.

werset: 55A wſżákoż loſem ma być rozdźie-
24:
loná źiemiá/ á według imion oy-
25:
cow pokolenia ſwego będą brác dźie
26:
dźictwá.

werset: 56Y ták rozdźielą loſmi dźiedźictwá
27:
wedle liczby ich więczſzey y mniey-
28:
ſzey.

werset: 57Ci záſie ſą policzeni z Lewitow
29:
wedle domow ſwoich/ x Gerſon/ z
30:
ktorego dom Gerſonitow/ Káhát/
31:
z ktorego dom Káhátytow/ Merá
32:
ry/ z ktorego Merárytowie.
x w. 1. Mo. 46. v. 11. W. 2. M. 6. v. 16. Wyżſz. 3. v. 17. 1. Kron. 6. v. 1. y. 23. v. 6.

werset: 58Tyć ſą domy Lewi/ dom Libni
33:
tow/ dom Hebronitow/ dom Mo-
34:
holitow/ dom Muſitow/ dom Ko
35:
rytow. Ale z Káhát vrodźił ſie Am
36:
rám.

werset: 59A imię żony Amrámowey było
37:
Iochábod corká Leui/ ktora ſie ie-
38:
mu w Egiptćie vrodźiłá. Tá Amrá
39:
mowi porodźiłá Aaroná/ Moiże-
40:
ſzá/ y Máryą ſioſtrę ich.

rozdział: 30


strona: 96


kolumna: a
werset: 7Tákże ieſliby máiąc mężá ſlub iá
1:
ki vczyniłá/ ábo ſie vſty ſwymi w iá
2:
ką przyſięgę wdáłá.

werset: 8Gdyby ſie thego dowiedźiał mąż
3:
iey/ á wtym iey záráżem nic nie prze
4:
każał/ tedy iey ſluby y przyſięgi pod
5:
ktore ſie poddáłá/ máią wźiąć ſwoy
6:
ſkutek.

werset: 9Ale gdyby mąż dowiedźiawſzy
7:
ſie bronił iey tego/ wniwecz obroći
8:
ſlub iey w ktory ſie wdáłá/ á ná co
9:
ſie vſthy ſwemi obowiązáłá/ á Pan
10:
iey odpuśći.

werset: 10Ale ſlub káżdey wdowy/ ábo tey
11:
co ſie rozwiodłá z mężem ktorymby
12:
ſie obowiązáłá/ ma być wypełniony.

werset: 11Lecz ieſliby ſlubiłá ieſzcze zá ży-
13:
wotá mężá ſwego/ ábo ſie przyſięgą
14:
obowiązáłá.

werset: 12Ieſliżby mąż wiedząc tho zámil-
15:
czał á nie przekażał iey tego/ tedy o-
16:
ny wſzytki ſluby y przyſięgi pod kto
17:
re ſie poddáłá máią wźiąć ſwoy ſku
18:
tek.

werset: 13Wſzákoż ieſliby mąż iey zárażem
19:
dowiedźiawſzy ſie bronił iey tego/
20:
tedy to ná cokolwiekby ſie oná obo-
21:
wiązáłá y ſlubiłá/ wniwecz ſie obro
22:
ćić ma/ á Pan iey to odpuſći/ ábo-
23:
wiem to od mężá ieſt przekażano.

werset: 14Káżdego ſlubu y káżdey przyſię-
24:
gi około A poſtu/ mąż iey może do-
25:
puſćić/ może też ono wniwecz obro-
26:
ćić.
A W Zydowſkiem ſthoi/ Vtrapienie ćiáłá.

werset: 15Ktory ieſliby milcząc odedniá do
27:
dniá nie bronil iey tego/ tedy onych
28:
wſzytkich iey ſlubow y przyſiąg po-
29:
twierdźił á vmocnił ie/ ábowiem
30:
milczał ná on czás gdy ſie tego do-
31:
wiedział.

werset: 16A ieſliżby ie potym przekáźił do-
32:
wiedźiawſzy ſie/ thedy iey karánie
33:
ná ſobie odnieſie.

werset: 17A thák tyć ſą vſtáwy ktore Pan
34:
Moiżeſzowi roſkazał miedzy mężem
35:
á żoną iego/ miedzy Oycem á corką
36:
iego/ poki ieſzcze ieſt dziewká w mło
37:
doſći ſwey w domu oycá ſwego.

rozdział: 31
KApitu. 31.1. Bitwá z Mádyánity. 7. Porażká ich/
38:
Krolow ich y Báláámá. 11. Lupy z oney
39:
kráiny. 20. Oczyśćienie ich/ ſummá á dźiał
40:
ich. 28. Dań ktora ná Páná przyść miáłá.
kolumna: b
werset: 1
P
Otym mo-
1:
wił Pan Mo
2:
iżeſzowi tymi
3:
ſłowy.

werset: 2Pomſći ſie zá
4:
ſyny Izráelſki
5:
mi nád Mády
6:
ánitámi/ á potym do ludu twego
7:
przyłączon będźieſz.

werset: 3A thák Moiżeſz mowił do ludu
8:
w ty ſłowá/ Niech miedzy wámi ſie
9:
zgothuią mężowie ku bitwie/ áby
10:
wtárgnęli do Mádyánitow/ á iżby
11:
ſie nád nimi pomſćili krzywdy Páń
12:
ſkiey.

werset: 4A poſzlićie z káżdego pokolenia
13:
Izráelſkich ſynow ná woynę po ty
14:
ſiącu.

werset: 5Obráni tedy ſą z woyſká Izráel-
15:
ſkiego po tyſiącu mężow z káżdego
16:
pokolenia/ to ieſt dwánaſćie tyſięcy
17:
ludźi godnych ku boiowi.

werset: 6Ktore Moiżeſz wyſłał ná woynę
18:
z Fineeſem ſynem Eleázárá Kápła
19:
ná/ A y z naczyniem mieyſcá ſwięte-
20:
go/ kthory też z ſobą wźiął trąby ku
21:
trąbieniu.
A To możemy rozumieć o Skrzyni y o Wieku vbłagánia/ z trąbámi ktore známionuią ráthunek y wſpomożenie Boże gdiż im on ſam dawał zwycięſtwo.

werset: 7Ci thedy iáko był Pan roſkazał
22:
Moiżeſzowi/ zwiodſzy bitwę z Má
23:
dyánity pobili wſzytki męſzczyżny.

werset: 8x Przytym Mádyánſkie krole po
24:
mordowáli między inemi poráżone
25:
mi ich/ to ieſt/ Ewi/ Recem/ Sur/
26:
Hur/ y Rebe/ pięć krolow Mádyáń
27:
ſkich/ támże też zámordowáli mie-
28:
czem Báláámá ſyná Beorowego.
x Iozue. 13. v. 22.

werset: 9Y pobráli ſynowie Izráelſcy y poy
29:
mánie niewiáſthy Mádyáńſkie y
30:
dźiatki ich/ bydłá/ y wſzytki ich má-
31:
iętnoſći.

werset: 10A wſzytki ich miáſtá w ktorych
32:
mięſzkáli/ y wſzytki B w ich popa-
33:
lili.
B Abo Dwory.

werset: 11Y pobráli łupy wſzytki/ y plony
34:
ták z ludu iáko y z bydł.

werset: 12A odwiedli więznie y z onemi plo
35:
ny y łupy do Moiżeſzá/ y do Eleá-
36:
zárá kápłaná/ y do wſzytkiego zgro
37:
mádzeńia Izráelſkiego do Obozu/
38:
ná polá Moábſkie/ nád Iordanem
39:
przećiw Hierychu.

werset: 13Przećiwko ktorym Moiżeſz z E-
40:
leázárem/ y z inemi przednieyſzymi
41:
z ludu/ wyſzli przed namioty.

werset: 14Y rozgniewał ſie Moiżeſz ná Het
42:
mány woiſká onego/ ná Rotmiſtrze
43:
y ná Setniki/ kthorzy ſie byli z oney

strona: 96v

NVMERI. Polá Moábſkie/ porażká Mádyánitow.
bitwy wroćili.

rozdział: 33


strona: 98v

NVMERI. Gránice źiemie Izráelſkiey.

kolumna: c
werset: 47A wyſzedſzy z Helmondeblátá-
1:
im/ ſtánęli z obozem na gorách H A-
2:
bárym ku Nábo.
H Ty gory ktore idą od Moábitow ku gorze Gáláad/ tedy dźielą Amoreyczyki od Amonithow/ kthorych wierzchy nawyżſze názywáią Fáſgá y Nábo.

werset: 48Tedy wyſzedſzy z gor Abárym/
3:
położyli ſie ná polách Moábſkich/
4:
nád Iordanem ku Ierychu.

werset: 49Támże záłożyli oboz nád Iorda-
5:
nem v Betyeſimoth/ áż do Abelſá-
6:
tym ná polách Moábſkich.

werset: 50Na ktorych polách nád Iordane
7:
ku Ierychu mowił Pan z Moiże-
8:
ſzem tymi ſłowy.

werset: 51Mow do Izráelczykow á po-
9:
wiedz iem to/ Gdy przeydźiećie zá
10:
Iordan/ á wnidziećie do źiemie Chá
11:
náeyſkiey.

werset: 52Tedy wſzytki tám mieſzkáiące w
12:
oney źiemi precz wypądźćie/ á po-
13:
borzćie wſzytki ich báłwany/ y obrá-
14:
zy ryte/ przytym y wſzytki ich kápli
15:
ce zobalayćie.

werset: 53x Z támtąd thedy wypędźiwſzy
16:
wſzythki mieſzkaiące/ ſámi w niey
17:
mieſzkáć będźiećie/ ábowieme wam
18:
dał w oſiadłoſć źiemię tę.
x w. 5. Mo. 7. v. 2. Iozue. 11. v. 11.

werset: 54A ták poſiędźiećie źiemię podźie-
19:
liwſzy ią loſem miedzy ſie według do
20:
mow wáſzych/ á gdźie ich więcey bę
21:
dzie/ tedy im też więczſzy dział da-
22:
ćie/ gdźie ich záſie mniey/ tedy mniey
23:
ſze dziedźictwá bráć máią/ A ktore
24:
mieyſce loſem ná kthorego przypá-
25:
dnie/ áby ſie zoſtał przy tym/ rozdźie
26:
liwſzy oſiádłoſć ná domy pokolenia
27:
káżdego.

werset: 55Ale ieſliż nie wypędźićie precz mie
28:
ſzkáiących w tey źiemi/ oni kthore z
29:
nich pozoſtáwićie będą iáko żądłá
30:
w oczoch wáſzych/ á iáko ćiernie bo-
31:
kow wáſzych/ y będą was trapić w
32:
źiemi w ktorey oſiędźiećie.

werset: 56A to com ia z niemi vmyſlił vczy
33:
nić/ tedy to wam vczynię.

rozdział: 34
KApit. 34.2. Gránice źiemie Chánáneyſkiey. 14.
34:
Dźiał Rubenitow y Gádytow. 17. Imio-
35:
ná tych ktorzy dźielili źiemię.
werset: 1
P
Othym Pan
36:
rzekł do Moiżeſzá
37:
tymi ſłowy.

werset: 2Roſkaż ſynom I
38:
zráelſkim á ták po-
39:
wiedz iem/ Gdyż
40:
iuż wnidźiećie do źiemie Cháná-
41:
neyſkiey/ kthorać źiemiá w gráni-
kolumna: d
cách ſwych przyidźie wam w dźie-
1:
dźictwo.

werset: 3xA Tedy gránicá wáſzá ku połu-
2:
dniu będźie od puſzczey Syn áz do
3:
gránic Edomſkich/ ktora gránicá
4:
południowa poydźie od morzá ſło-
5:
nego ku Wſchodu ſłońcá.
x Iozue. 17. v. 1. A Ziemiá wáſzá od ſtrony Południowey poydźie od morzá słonego/ ktore ieſt ku Wſchodu słońcá áż do morzá Egipthſkiego ná Zachod/ á to idąc około Kades y około Idumeey.

werset: 4Gránicá też wáſzá od Południá
6:
będźie obwiedźioná do Máháleá-
7:
krábim/ y poydźie áż ku Syn/ á doy
8:
dzie koniec iey od Południá do Ká
9:
desbárne/ á z támtąd ſie będźie ćią-
10:
gnąć áż do wſi Adár/ bieżąc áż ku
11:
Aſmon.

werset: 5Od Aſmon záſie zákrąży ſie áż do
12:
rzeki Egiptſkiej/ á ſtánie áż vmorzá

werset: 6Záchodnią też gránice będziećie
13:
mieć B Morze wielkie/ kthore was
14:
iuż zá grániczy od Zachodu.
B To Morze zową Mediteránneum

werset: 7Gránicá też Pułnocna tá będźie
15:
od Morzá wielkiego/ powiedźiećie
16:
gránicę ſwą do gory C Hor.
C Hor tá gorá nie ieſt oná ná ktorey vmárł Aaron/ ale ieſt bliſko Tyru y Sydonu/ á ieſt częſćią iedną Libanu/ ktora ſie ćiągnie ku morzu.

werset: 8Potym od gory Hor poydą grá-
17:
nice wáſze thędy gdźie chodzą do D
18:
Hemát/ a będą ſie kończyć áż v Se-
19:
dádá.
D Ty przezwiſká Hemát y Sedádá/ známionuią mieyſcá zacnieyſze/ ktore ſą ná końcu gránice Gálileyſkiey wyżſzey ku Pułnocy od Zachodu ku Wſchodowi.

werset: 9Gránicá też tá będźie wiedźio-
20:
ná áż do Zefronu/ y dokończy ſie
21:
áż v wśi Enán/ á tę będźiećie mieć
22:
gránicę Pułnocną.

werset: 10Gránicę też od Wſchodu powie-
23:
dźćie od wſi Enán áż ku E Sefámá.
E Sefamá ieſt ná brzegu Iordanu ku miáſtu ktore zową Ceſarea Filipowá.

werset: 11Od Sefamá poydźiećie gránicą
24:
ku Reblátá od Wſchodu Ain/ á tá
25:
gránicá poydźie ku ſtronie F Morzá
26:
Cyneret ná Wſchod ſłońcá.
F To Morze ktore zową ieźiorem Geneżaret.

werset: 12A gránicá tá prziydźie áż ku Ior
27:
danu/ kończąc ſie áż v morzá ſłone
28:
go/ á wedle gránic tych źiemiá wá-
29:
ſzá ze wſząd ográniczoná będźie.

werset: 13Tedy Moiżeſz roſkazał Izráeli-
30:
tom ták do nich mowiąc/ Táć ieſt źie
31:
miá ktorą loſem otrzymaćie/ ktorą
32:
roſkazał Pan rozdáć dźiewięćiorgu
33:
pokoleniu/ y połowicy dźieſiątego.

werset: 14Abowiem pokolenie ſynow Ru
34:
ben/ wźięli ſobie dźiedźictwo po-
35:
dług domow oycow ſwych/ thákże
36:
pokolenie Gád wedle domow oy-
37:
cowſkich/ y połowicá pokolenia
38:
Mánáſſe iuż wźięli dźiedźicthwo
39:
ſwoie.

werset: 15Dwoie pokolenie y połowicá trze
40:
ćiego wzięli dźiedźictwo ſwe z they
41:
ſtrony Iordanu ku Ierychu od w-
42:
ſchodu ſłońcá.

werset: 16Y mowił Pan do Moiżeſzá thy-
43:
mi ſłowy.

księga: Devt.
rozdział: 1


strona: 101



strona: a

werset: 33Ktory áby ſam przepátrzał ſtáno
1:
wiſká namiotom wáſzym/ ſzedł w
2:
drogę przed wámi w nocy w ogniu/
3:
ábyſćie widźieli drogę ktorąſćie ſzli/
4:
á wednie w obłoku.

werset: 34A tákże Pan ſłyſząc głos ſłow wá
5:
ſzych/ rozgniewawſzy ſie przyſiągł
6:
tymi ſłowy.

werset: 35Zaden z tego ták złoſćiwego na-
7:
rodu nie ogląda tey wyborney źie-
8:
mie/ kthorąm ia był przyſiągł dáć
9:
przodkom ich.

werset: 36Oprocz Kálebá ſyná Iefonowego
10:
ktory ia ogląda/ á iemu ią dam źie-
11:
mię tę y ſynom iego/ ktorą on prze-
12:
ſzedł/ ábowiem ten ſtátecznie zácho
13:
wał ſie Pánu.

werset: 37Tákżeć ſie y ná mię dla was Pan
14:
rozgniewał/ á powiedźiał mi/ I ty
15:
támo nie wnidzieſz.

werset: 38Ale Iozue ſyn Nunow ktory to-
16:
bie ſłuży/ tám wnidźie/ A ták ty the
17:
mu czyń ſerce dobre/ bo on ſyny Izrá
18:
elſkie w wiedźie w oſiádłoſć źiemie
19:
tey.

werset: 39Wáſzy też málutcy/ o ktorycheſćie
20:
wy powiedáli iż mieli być podáni do
21:
łupu/ y dźiateczki ktore dźiś nie wie
22:
dza co zle á co dobrze/ ći támo wni-
23:
dą/ á tym ia źiemię tę w dźiedźictwo
24:
podam.

werset: 40Ale ſie wy wroććie ná puſzczą ku
25:
Morzu czerwonemu.

werset: 41Tedyſćie wy mnie ná tho powie-
26:
dźieli/ Zgrzeſzyliſmy przećiwko Pá
27:
nu á ták poydźiemy/ á zwiedźiemy
28:
bitwę iáko nam roſkazał pan Bog
29:
náſz. Thedy ná ſie wźiąwſzy zbroie
30:
ſwe/ byliſćie po gothowiu wniſć ná
31:
gorę.

werset: 42A Pan tám rzekł ku mnie/ Nápo
32:
minay ie áby nie chodźili/ á iżby bit-
33:
wy nie ſtaczali/ gdyżem ia nie ieſth
34:
miedzy wámi/ ábyſćie ſnadź nie by-
35:
li poráżeni od nieprzyiaćioł wáſzych

werset: 43Co gdym ia wam opowiedał/ te
36:
dyſćie mie ſłucháć nie chćieli/ owſze
37:
wzgárdźiwſzy roſkazánie Páńſkie/
38:
vpornieſćie ná gorę ćiągnęli.

werset: 44Tedy Amoreiczyk ná onej gorze mie
39:
ſzkáiący/ wyćiągnął przećiw wam
40:
á gonił was nie ináczey iáko pczoły
41:
y poráźił was w Seir áż ku Hormá

werset: 45A tákże wy wroćiwſzy ſie/ płáká
42:
liſćie przed Pánem/ lecz on iednák
43:
nie wyſłuchał was/ áni chćiał kwa
44:
náchylić vchá ſwego.


kolumna: b
werset: 46Tákżeſćie potym mieſzkáli w Ká
1:
des przes czás niemáły/ thák długo
2:
iákoſćie y pierwey tám mieſzkáli.

rozdział: 2
KApitu. 2.2. Przechodzącem Izráelitom przes źiemię
3:
Edom/ Moáb y Ammon/ zákázano áby lu
4:
dźi tám mieſzkáiących nie gábáli. 10. A co
5:
zá narody tám przed tym mieſzkáły. 14. W-
6:
ſzyſcy kthorzy niezgody y nieſnaſki miedzy
7:
ludem poczynáli/ záwżdy ginęli. 26. Seon
8:
krol Amoreyſki broniąc iem wolney drogi
9:
poráżon.
werset: 1
N
A ten czás
10:
wroćiwſzy ſie
11:
ſzliſmy ná Pu
12:
ſzczą ku morzu
13:
czerwonemu/
14:
ták iáko mi był
15:
Pan roſkazał
16:
á obchodźiliſmy przes wiele dni go-
17:
rę Seir.

werset: 2Tedy mię Pan nápominał tymi
18:
ſłowy.

werset: 3Doſyćieſćie iuż chodźili k około tey
19:
gory/ obroććieſz ſie iuż ku pułnocy.

werset: 4Roſkażże ludowi/ Gdy wnet poy
20:
dźiećie przes gránice bráćiey wáſzey
21:
ſynow Eſau/ kthorzy mięſzkáią w
22:
Seir/ á oni ſie was bać będą/ ſtrzeż-
23:
ćieſz ſie wy też pilnie.

werset: 5Abyſćie ich nie zdraznili/ ábowie
24:
wam y ná ſtopę nie dam źiemie ich/
25:
gdyżem ia gorę Seyr dał w oſiád-
26:
łoſć Eſauowi.

werset: 6A ták potrzeby ku żywnoſći zá pie
27:
niądze v nich kupowáć będźiećie/ y
28:
wodę ku pićiu.

werset: 7Abowiemći pan Bog thwoy we
29:
wſzytkich twych ſpráwách ſzczęſćił/
30:
y ſpráwił ći przechod beſpieczny
31:
przes onę wielką puſzćzą w onych
32:
czterdźieſći lat/ w ktorych pan Bog
33:
wáſz ták był przy tobie/ iżeś żadney
34:
rzeczy nie potrzebował.

werset: 8Obroćilichmy ſie tedy od bráćiey
35:
náſzey ſynow Eſau/ mieſzkáiących
36:
w Seyr drogą rowną od Eláth y
37:
od Aſyongáber/ á vdáliſmy ſie dro-
38:
gą ku puſzczy Moábitow.

werset: 9Támże mi Pan zákazał mowiąc
39:
tymi ſłowy/ Nie tárgay ſie ná Mo-
40:
ábity/ áni podnoś walki przećiw im
41:
ábowiem ia źiemie ich nie dam tobie
42:
w oſiádłoſć/ gdyżem Lotowemu po
43:
tomſtwu podał Ar w dźiedźictwo

werset: 10Kędy pirwey Emitowie mięſzká
44:
li/ ktory lud y wielkoſćią/ y mozno-

strona: 101v

DEVTERONOMIVM. Sehon krol Amoreyſki.
1:
Gorá Seir Zared/ Arnon/ Moábitowie/ Ammonitowie

kolumna: c
ćią/ y wzroſte rownał ſie Enácyto.

rozdział: 4


strona: 103v

DEVTERONOMIVM. Vpominánie/ áby lud Izráelſki zakon Boży chował.

kolumna: c
werset: 36Thenżeć dał ſłyſzeć z niebá głos
1:
ſwoi M ku náuce twoiey/ á thobie o
2:
kazał ná źiemi on wielki ſwoy ogień
3:
gdźieś thy ſłyſzał ſłowá iego z po-
4:
ſrzodku ogniá.
M Oſobliwy vrząd zakonu ieſt aby vczył/ Bo ieſliż oſkárża ábo potąpia tedy ſie to ſtawa dla grzechu/ nie z właſnoſći zakonu.

werset: 37N A iż vmiłował przodki thwe
5:
obrał przyſzłe potomſtwo ich/ x á wy
6:
wiodł ćie z Egyptu przed ſobą wiel
7:
ką mocą ſwoią.
N Vkázuie że wſzytki rzeczy dobrowolnie á dárem ſą im podáne/ á oprocz wſzey zasługi/ Abowiem też oycowie ich byli ſynowie gniewu iáko y drudzy/ á wſzákoż byli wezwáni z ſámey dobroći y miłoſierdźia Bożego. x w. 2. Mo. 13. v. 21.

werset: 38Aby wygnał przed thobą naro
8:
dy więczſze y możnieyſze/ nizliś thy
9:
ieſt á iżby ćie wwiodł do źiemie ich y
10:
podał ći ią w dźiedźictwo/ iákoſie to
11:
dźiś okázuie.

werset: 39A przetoż obácz dźiś/ á przywiedź
12:
ſobie ná pámięć/ iż Pan Bog ieſt ná
13:
niebie wzgorę/ y ná źiemi niſko/ á
14:
nie ieſt nádeń iny.

werset: 40Záchowayże tedy vſtáwy y ro-
15:
ſkazánia iego/ ktore ia dźiś roſkázu
16:
ię tobie/ ábyć ſie po wſzythki dni do-
17:
brze wodziło y dźiatkom twe po to
18:
bie/ á iżbyś długo żył ná źiemi/ ktorą
19:
da tobie Pan Bog twoy.

werset: 41Tedy Moiżeſz oddźielił trzy miá
20:
ſtá z tę ſtronę Iordanu ku Wſcho-
21:
du ſłońcá.

werset: 42Aby ſie tám vćiekał mężoboycá/
22:
ktoryby kogo z nieobaczenia zábił/
23:
nie máiąc z nim nieprzyiázni przed
24:
tym/ á then vćiekſzy ſie do iednego
25:
miáſtá z tych/ áby był beſpiecznym.

werset: 43" Y było iedno Bezer w puſzczey/
26:
w rowninie miedzy Rubenithy/ á
27:
drugie Rámoth w Gáláád miedzy
28:
Gádyty/ á trzećie Golám w Blan/
29:
miedzy Mánáſsity.
x Iozue. 20. v. 8.

werset: 44Tenći tedy ieſt zakon ktory Moi-
30:
żeſz przekłádał Izráelitom.

werset: 45Ty też ſą ſwiádectwá/ vſtáwy y
31:
práwá/ kthore im Moiżeſz opowie
32:
dźiał gdy wyſzli z Egiptu.

werset: 46Z tę ſtronę Iordanu O w dolinie
33:
prećiw Bethfegor/ w źiemi Seho
34:
ná krolá Amoreyſkiego/ ktory mie-
35:
ſzkał w Heſebon/ á poráżon ieſth od
36:
Moiżeſzá y od Izráelitow/ gdy wy
37:
ſzli z Egyptu.
O To ieſt w źiemi Moábſkiey.

werset: 47Y pobili pod ſię źiemię iego/ y źie
38:
mię Ogá krolá Báſánſkiego/ dwu
39:
krolow Amoreyſkich/ ktorzy byli z tę
40:
ſtronę Iordanu ná Wſchod ſłońcá.

werset: 48Od Aroer ktore ieſt ná brzegu po
41:
toku Arnon/ áż do gory Son/ á tá
42:
ieſt Hermon.

werset: 49Y wſzytki polá nád Iordanem ku
43:
Wſchodu ſłońcá/ áż do Morzá kto-
44:
re ieſt w polu pod Aſdothfáſgá.


kolumna: d
rozdział: 5
KApitu. 5.1. Iáko zákon ieſt dan y Powtorzon przez
1:
Moiżeſzá. Moiżeſz ieſt poſrzednikiem mie
2:
dzy ludem y Bogiem.
werset: 1
Z
Woławſzy te
3:
dy Moiżeſz w-
4:
ſzytkich Izráeli-
5:
tow/ vczynił do
6:
nich rzecz w thy
7:
ſłowá/ Słuchai
8:
ćie Irzáelczycy v
9:
ſtaw y praw/ ktore ia dźiś opowie-
10:
dam w wáſze vſzy/ iżbyśćie ſie ich v
11:
czyli/ a pilnie ie chowáli.

werset: 2x Pan Bog náſz wziął z námi
12:
przymierze w Horeb.
x w. 2. Mo. 19. v. 5.

werset: 3A A thego przymierza nie vczynił
13:
Pan z oycy náſzymi/ ále z námi kto-
14:
rzychmy dźiś tu oto wſzyſcy ſą żywi
A Niektorzy thák czytáią y wykłádáią/ Nie tylko z oycy náſzymi/ ále też y z nami.

werset: 4Pan Bog oczywiſćie mowił z wá
15:
mi/ ná oney gorze z poſrzod ogniá.

werset: 5Támżem ia ná ten czás był mie-
16:
dzy Pánem/ y miedzy wámi/ ábym
17:
wam odnoſił ſłowo Páńſkie/ iżeſćie
18:
wy będąc ogniem przeſtráſzeni ná
19:
gorę nie weſzli/ A tákći on mowił.

werset: 6x Iam ieſt Pan Bog twoy/ ktho-
20:
rym ćie wywiodł z źiemie Egypt-
21:
ſkiey/ z domu niewoley.
x w. 2. Mo. 20. v. 2. Pſalm. 81. v. 11.

werset: 7Nie miey cudzych Bogow przede
22:
mną.

werset: 8" Nie czyń ſobie rytego báłwaná/
23:
áni obrázu żadnego/ podobnego rze
24:
czam tym/ ktore ſą ná niebie wzgorę
25:
áni też tym ktore ſą ná źiemi niſko/
26:
áni tym co ſą w wodách pod źiemią.
" w. 2. Mo. 20. v. 4. w. 3. Mo. 26. v. 1. Pſalm. 97. v. 7.

werset: 9Niekłániay ſie im/ áni ich chwal x
27:
Abowiem Iam ieſt Pan Bog twoy
28:
Bog zawiſny w miłoſći/ mſzcząc ſie
29:
niepráwoſći oycow nád ſyny do
30:
trzećiego y czwártego pokolenia/
31:
tych co mie nienawidzą.
x w. 2. Mo. 20. v. 5. y 34. v. 7. Ierem. 32. v. 18.

werset: 10A czyniąc miłoſierdźie nád thy-
32:
ſiącmi tych co mie miłuią/ y zácho-
33:
wáią ſie wedle roſkazánia mego.

werset: 11x Niebierz ná dáremno imieniá pá
34:
ná Bogá twego/ ábowiem Pan pom
35:
ſći ſie nád tym/ ktory ná prożno imię
36:
iego bierze.
x w. 2. Mo. 20. v. 7. W. 3. Moi.. 19. v. 12. Mát. 5. v. 33.

werset: 12x Záchowyway dźień Sábáthny
37:
ábyś gi ſwięćił/ ták iáko tho tobie
38:
roſkazał Pan Bog twoy.
x w. 2. Mo. 20. v. 8. y 31. v. 14. Eze. 20. v. 12.

werset: 13Przez ſzeſć dni będźieſz robił y
39:
odpráwiſz wſzytki twoie roboty.

werset: 14" Ale dnià ſiodmego B ieſt odpo-
40:
czynienie Páná Bogá twego/ Zad-

strona: 104

Synái. Dźieſięćioro Boże przykazanie. Piąte Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 104.

kolumna: a
ney roboty nie poczynay weń/ áni ſyn
1:
thwoy/ áni thwa corká/ áni ſługá
2:
twoy/ áni ſłużebnicá twoiá/ thákże
3:
áni woł/ áni oſioł twoy/ áni żadne
4:
bydlątko twoie/ áni goſć twoy ktho
5:
ry mieſzka w domu twym/ thák iżby
6:
ſługá twoy y ſłużebnicá twa odpo-
7:
czynęli iáko y ty.
B To odpoczynienie troiákiem ſpoſobem rozumieć mamy/ Naprzod dla porządku vſtháwionego w koſćiele ku obchodzeniu rzeczy Boſkich w święthych. Drugie ku vlżeniu pracey sługom/ Thrzećie nam znáczy odpoczynienie duchowne/ ktore w tym záwiſnęło iż byſmy my przeſtháli od ſpraw właſnych ćiáłá náſze go/ áby w nas ſam pan Bog ſpráwował wolą ſwą/ w czym należy odrodzenie naſze.
" w 1. Mo. 2. v. 2. Zyd. 4. v. 4.

rozdział: 9


strona: 106


kolumna: a
werset: 2Lud wielki y wyſokiego wzroſtu/
1:
ſyny B Enákowe ktore znaćie/ o kto-
2:
rych ſłyſzeliſćie/ co powiádano/ Y
3:
ktoż ſie Enácitom oprzeć może?
B Abo Obrzymy.

werset: 3Ale tho wiedzćie dźiſia/ iż Bog
4:
wáſz ieſtći on/ ktory idźie przed wá
5:
mi iáko ogień trawiący/ on ie ſam
6:
poborzy á wam ie podda/ á wypedźi
7:
ćie ie y wygłádźićie bárzo prętko/ ták
8:
iáko to wam obiecał Pan.

werset: 4Nie chćieyćieſz mowić w ſercu
9:
ſwe/ gdy ie Pan Bog wáſz wypędźi
10:
przed wámi/ Pan dla ſpráwiedli-
11:
woſći náſzey wprowádźił nas/ á-
12:
bychmy poſiedli źiemię tę/ Abowiem
13:
Pan ony narody dla niepráwośći
14:
ich rozegnał przed wámi.

werset: 5Nie dla wáſzeyći ſpráwiedliwo
15:
ſći/ áni práwoſći ſwercá wáſzego wni-
16:
dźiećie w oſiádłość źiemie ich/ ále
17:
Pan Bog wáſz ony narody dla wy
18:
ſtępkow ich wypędza przed wámi/
19:
á iżby to wypełnił co przodkom wá
20:
ſzym/ Abráhámowi/ Izáákowi y Iá
21:
kobowi poprzyſiągł.

werset: 6Wiedzćieſz tedy żeć nie dla wá-
22:
ſzey ſpráwiedliwoſći oſiádłość oney
23:
przewybornej źiemie będźie wam da
24:
ná od Páná Bogá wáſzego/ gdyże
25:
ſćie wy ſą ludźie C twárdego kárku.
C To ieſt zli/ odporni y krnąbrni/ á to podobieńſtwo ieſt wźięte od wołow/ kthorzy ná ſie iarzmá włożyć nie dopuſzczáią.

werset: 7x Wſpomnićie á niezápámiętha
26:
wayćie/ iżeſćie wy ná puſzczy gnie
27:
wali Pána Bogá wáſzego/ á od o-
28:
nego dniá iákoſćie z Egiptſkiey źie-
29:
mie wyſzli/ áżeſćie tu ná to mieyſce
30:
przyſzli/ byliſćie Pánu odpornemi.
x w. 2. Mo. 14. v. 10. y. 16. v. 2. y. 17. v. 2. W. 4. Mo. 20. v. 4.

werset: 8D Tákżeſcie y w Horeb Páná obru
31:
ſzyli ná ſie/ y ták ſie był rozgniewał/
32:
iż chćiał was wygłádźić.
D Ná on czás gdy Cielcá złotego chwalili.

werset: 9Ná on czás gdym ia był wſzedł
33:
ná gorę/ ábych wźiął tablice kamien
34:
ne/ tablice przymierza kthore Pan
35:
brał z wámi/ x y trwałem ná gorze
36:
czterdźieſći dni y czterdźieſci nocy/
37:
nie iedząc chlebá/ áni piiąc wody.
x w. 2. Mo. 24. v. 18. y. 34. v. 28.

werset: 10" Tedy mi Pan dał dwie thablicy
38:
pálcem Bożym nápiſáne/ ná ktorych
39:
ty wſzytki ſłowá były/ ktore Pan do
40:
was mowił ná gorze z pośrzod o-
41:
gniá/ w dźień zgromádzenia wáſzego.
" w. 2. Mo. 31. v. 18.

werset: 11A gdy wyſzło czterdźieſći dni/ y
42:
czterdźieſći nocy/ gdy mi Pan dwie
43:
tablicy kámienne/ to ieſt tablice przy
44:
mierza dał.

werset: 12Tedy ták zemną mowił/ Wſthań
45:
á idź z thąd co narychley/ ábowiem
46:
lud twoj ktoryś z Egiptu wywiodł
kolumna: b
popſował ſie/ á prędko ſie vchylili z-
1:
drogi/ ktorą ia im roſkazał/ y vlali
2:
ſobie Báłwaná.

werset: 13A przetoż ieſzcze mowił ku mnie
3:
tymi ſłowy/ Záiſthe widzę iż to ieſt
4:
lud twárdego kárku.

werset: 14E Dopuſć mi ábych ie wytráćił/ á
5:
iżbych imię ich z źiemie wygłádźił/ á
6:
z ćiebie wywiodę narod możnieyſzy
7:
y więczſzy niżli ten.
E W Zydowſkiem ſthoi/ Nie wſćiągay mię: A w tych słowiech Pan vkázuie iáka ieſth moc wierney modlitwy ludźi ſwiętych/ ktorą on bywa zwyćiężon.

werset: 15Tedym ſie ia wroćił/ á ſzedłem z
8:
gory/ ktora ná ten czás ogniem pa-
9:
łáłá/ nioſąc dwie tablicy przymie-
10:
rza w obu rękách moich.

werset: 16A otom vyzrał/ iżeſćie wy zgrze-
11:
ſzyli przećiw pánu Bogu wáſzemu
12:
vlawſzy ſobie Cielcá/ á prędźiuchno
13:
ſćie ſie vchylili z drogi/ kthorą wam
14:
Pan roſkazał.

werset: 17Támżem ia wźiąwſzy dwie tabli
15:
ce ony/ vderzyłem ie obiemá rękomá
16:
o źiemię/ á ztłukłem ie przed oczymá
17:
wáſzemi.

werset: 18Potym przed Pánem iáko y pir
18:
wey vpadſzy/ byłem przez czterdźie
19:
ſći dni y czterdźieſći nocy/ nie iedząc
20:
chlebá/ áni piiąc wody/ dla wáſzych
21:
grzechow wſzytkich/ ktorycheśćie ſie
22:
dopuſćili czyniąc złoſć przed oczy-
23:
má Páńſkimi/ wzruſzáiąc go ku
24:
gniewu.

werset: 19Abowie ſie bał oney popędliwoſći
25:
y gniewu/ ktorym ſie był Pan roz-
26:
gniewał przećiw wam áby was wy
27:
tráćił/ y wyſłuchał mie ná ten czás.

werset: 20Thákże gdy ſie Pan bárzo roz-
28:
gniewał ná Aaroná chcąc go zágu-
29:
bić/ tedym ſie też zá nim modlił the-
30:
goż czáſu.

werset: 21A złoſć wáſzę ktorąſćie vczynili/
31:
to ieſt ćielcá/ porwałem y ſpaliłem
32:
w ogniu/ y ſtłukłem go y ſtárłem w
33:
drobny proch/ ktory wrzućiłem w-
34:
rzekę co z gory płynęłá.

werset: 22Potymeſćie go rozgniewáli w F
35:
Taberá/ y w G Máſſá y w H Kibroth
36:
Háthááwá.
F Słowo to znáczy pogorzeliſko/ o tym ieſt zmiánká w. 4. Mo. w. 11. v. 1. Gdy Bog puſćił ogień kthory popalił nie máłą częſć obozu. G Máſsá ieſt w Ráfidym/ gdźie lud ſzemrał gdy iem nie doſtawáło wody w. 2. Mo. 17. v. 7 H To słowo známionuie groby pożądliwośći/ iż tam ná onym mieyſcu karał Bog pożądliwoſć nie mierną ludu/ ktora go przywiodłá ku ſzemrániu/ o czym w 4. Mo. 11. v. 34.

werset: 23Tákże gdy was Pan wyſłał z Ká
37:
deſbárne/ ábyſćie ſie ruſzyli poſiá-
38:
dáć źiemię ktorą wam dał/ tedyſćie
39:
wy odporni byli roſkazániu Páná
40:
Bogá wáſzego/ ániſćie wierzyli ie-
41:
mu/ y niechćieliſćie być poſłuſzni gło
42:
ſu iego.

werset: 24Owa krotko/ iákom was iedno
43:
poznał/ tedyſćie záwżdy odpornymi
44:
byli Panu.

rozdział: 12


strona: 108


kolumna: b
werset: 32x A ták cokolwiek iedno ia wam
1:
roſkázuię/ o tym ſie ſtárayćie ábyſćie

strona: 108v

Przykazánia y Práwá. DEVTERONOMIVM.

kolumna: c
temu doſyć czynili nic do thego nie
1:
przydawáiąc/ áni vmnieyſzáiąc od
2:
niego.
x Wyżſz. 4. v. 2. Przypo. 30. v. 6.

rozdział: 13
KApitu. 13.2. Fáłeſzny prorok. 9. Y ten ktory chce
3:
odwodźić lud od Bogá/ áby był zabit. 12.
4:
Miáſto coby ſie zá báłwochwálſtwem v-
5:
dáło ma być zborzone.
werset: 1
I
Eſliby ſie
6:
miedzy wámi
7:
nálaſłiáki pro
8:
rok ábo iáki co
9:
by A ſny ſwepo
10:
wiedał/ á ktore
11:
by wam y iákie
12:
znáki ábo cudá okázował.
A Ten ktory powieda/ iż ma obiáwienie przez ſen.

werset: 2B A onby ſie znák ábo cud wam
13:
przezeń opowiedány wypełnił/ ále
14:
by was przedſię odwodźił ku náſlá-
15:
dowániu y chwaleniu Bogow cu-
16:
dzych/ ktorych wy nie znaćie.
B Vkázuie/ iż wſzytki cudá máią być v nas podeyzráne á kłamliwe/ ieſliſz ſie nie zgadzáią z słowem Bożem/ á to z ſtrony czártá y cżárownikow/ ktorzy vżywáią kłamliwych cudow ná zdrádę ludzką.

werset: 3Nie bądźćieſz poſłuſzni ſłowom
17:
proroká tákiego/ ábo tego co ſny po
18:
wiedáć będźie/ C ábowiemći was do
19:
ſwiadcza Pan Bog wáſz chcąc wie
20:
dźieć/ ieſliż go ze wſzytkiego ſercá/ y
21:
z duſze wſzytkiey wáſzey miłuiećie.
C O pokuſách/ ktoremi pan Bog ſwych doświádcza Páthrz wyżſzey w Kápit. 8.

werset: 4Náſláduyćież Páná Bogá wáſze
22:
go/ á boyćie ſie iego/ tegoż roſkazá-
23:
nia chowayćie/ á głoſu iego ſłuchay
24:
ćie/ iemu ſłużąc á ſtáthecznie przy
25:
nim trwáiąc.

werset: 5Ale prorok on/ y zmyſlácz ſnow o
26:
nych niechay zábit będźie/ D gdyż to
27:
powiedał iżby was odwiodł od Pá
28:
ná Bogá wáſzego/ ktory was wy-
29:
wiodł z źiemie Egyptſkiey/ á odku
30:
pił was z domu niewoley/ y chćiał
31:
was odwieſć zdrogi/ po ktorey wam
32:
chodźić roſkazał Pan Bog wáſz/
33:
A ták odeymiećie to złe z poſrzodku
34:
was.
D Tu báczyć mamy/ iż zakon Páńſki roſkázuie zábiiáć wſzytki ktorzy vczą fałſzywey náuki/ odwodząc lud z drogi prawdźiwey/ á karánie tákowe ná ſam tylko vrząd y zwierzchnoſć należy. O czem páthrz niżey Kápi. 18. v. 20.

werset: 6E Ieſliby ćie też brát twoy od ied-
35:
ney mátki národzony/ ábo ſyn twoy
36:
ábo corká/ ábo małżonká thwoiá/
37:
ábo twoy przyiaćiel thák miły to-
38:
bie iáko duſzá twoiá/ táiemnie pod
39:
wodźił ku chwale Bogow cudzych
40:
ktorycheś thy nie znał/ áni oycowie
41:
twoi.
E Táſz ieſt tu rownie náuká iáko y Kryſtuſowá/ ktory roſkázuie opuśćić oycá/ mátkę żonę/ y dźieći dla imienia ſwego.

werset: 7Iáko ſą Bogowie ktorzy miedzy
42:
okolicznemi narody ſą/ ták bliſko iá
43:
ko y opodal od ćiebie/ od iedney grá
44:
nice źiemie áż do drugiey.

werset: 8Tedy mu ná to nie przyzwalay/ á
kolumna: d
ni go w tym ſłuchay/ áni mu folguy
1:
F áni ſie theż nád nim zmiłuy/ y nie
2:
chćiey go w tym táić.
F Owſzem ná thákowego maſz ſkárżyć á powiedźieć go przed vrzędem.

werset: 9G Ale go zámorduy/ ták iżby ręká
3:
twa ku iego zábićiu pirwſza byłá/ á
4:
potym ręká ludu wſzytkiego.
G A to ná ten czás gdy dekretem ſędźiego ſkazan będźie/ ſkąd ſie oto okázuie/ iáko ieſth rzecz obrzydła báłwochwálſtwo/ á iáka nas chuć ma wieść ku ſtárániu o chwałę Bożą.

werset: 10Y vkámionuieſz go áż do ſmierći/
5:
ábowiem ſthárał ſie iákoby ćie od-
6:
wieſć mogł od Páná Bogá twego/
7:
ktory ćie wywiodł z źiemie Egypt-
8:
ſkiey z domu niewolſtwá.

werset: 11Aby ſie wſzyſcy Izráelitowie gdy
9:
otym vſłyſzą bali/ á ná pothym nie
10:
dopuſzczáli złoſći tákowey miedzy
11:
wámi.

werset: 12A ieſliżbyś vſłyſzał/ iżby w ktho
12:
rymkolwiek mieſćie/ kthore tobie
13:
dawa Pan Bog twoy ku mięſzká-
14:
niu/ ktokolwiek powiedał.

werset: 13Iż niektorzy mężowie przewrot-
15:
ni wyſzli z poſrzod ćiebie/ á podwie
16:
dli mieſzczány w mieſćie ſwoim
17:
ku chwaleniu Bogow cudzych/ kto
18:
rych nie znaćie.

werset: 14Thedy ſie pilnie bádáiąc wywiá
19:
duyćie/ á doſtátecznie wypytayćie/
20:
á ieſliż ieſt rzecz prawdźiwa y pew
21:
na wieść że obrzydłoſć táka ſtáłá ſie
22:
miedzy wámi.

werset: 15Tedy ony mięſzkáiące wthym
23:
mieſćie mieczem pomorduiećie/ á
24:
miáſtho zborzyćie H ze wſzytkim tym
25:
co w nim ieſt/ y bydłá iego pobiie-
26:
ćie.
H Rzeczy od Bogá ſthworzone/ choćiaſz ſą ſámy z ſiebie dobre/ ále gdy ſą w ręku niepobożnych/ thedy nie inák iáko przeklęcthwem przed Pánem Bogie ſą A z tey przyczyny opowieda Apoſtoł iż ony wżdycháią oczekawáiąc odkupienia ſynow Bożych. Rzym 8. v. 2.

werset: 16A zebrawſzy wſzytki łupy/ wpo-
27:
ſrzod rynku miáſtá onego/ ſpalićie
28:
do gruntu miáſtho z onym wſzyt-
29:
kim łupem/ przed Pánem Bogiem
30:
twoim/ y zoſtánie náwieki kupá ru
31:
mu/ á nigdy nie bedźie napráwio-
32:
no.

werset: 17I niechay nic nie zoſtawa w ręku
33:
wáſzych z onego przeklęcthwá áby
34:
Pan Bog zawćiągnawſzy popędli
35:
woſć gniewu ſwego/ zmiłowáł ſie
36:
nád wámi/ á był wam miłoſćiwy á
37:
rozmnażał was/ iáko to záprzyſiągł
38:
oycom wáſzym.

werset: 18Gdyż głoſu Páná Bogá wáſze-
39:
go ſłucháć będźiećie/ záchowywá-
40:
iąc wſzytki roſkazánia iego/ kthore
41:
ia wam dźiś roſkázuię/ á czyniąc to
42:
co ieſt dobrego/ przed oczymá Páná
43:
Bogá wáſzego ſpráwowáć.

rozdział: 18


strona: 110v


kolumna: d
KApitu. 18.1. Dźiedźictwo Lewitow. 3. Práwo ká-
1:
pláńſkie. 9. Zwyczáiow pogáńſkich áby ſie

strona: 111

Przykazánia y Práwá. Piąte Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 111.

kolumna: a
ſie przeſtrzegáli. 11. Czárownikow y wieſzcz
1:
kow áby miedzy ſobą nie ćierpieli. 15. Zná-
2:
ki prawdźiwego y fáłſzywego Proroká.
werset: 1
K
Apłani Le
3:
witowie/ y w-
4:
ſzytko pokole-
5:
nie Lewi/ dźiá
6:
łu y dźiedźic-
7:
twá miedzy I-
8:
zráelithy mieć
9:
niebędą/ Ale z ofiar palonych/ á A z
10:
dziedźictwá Páńſkiego żyć będą.
A Tho cokolwiek ofiáruią Pánu/ tedy to ieſt iáko dźiedźictwo Páńſkie

werset: 2Niechayże tedy dźiedźictwá mie-
11:
dzy ſwemi bráthy nie máią/ x Pan
12:
ſam ieſt dźiedźictwo ich iáko iem
13:
to obiecał.
x w 4. Mo. 18. v. 20. Wyżſzey. 10. v. 9. W. 1. Kor. 9. v. 13.

werset: 3A toć niechay będźie práwo Ká-
14:
płanow miedzy ludem/ ktożkolwiek
15:
by iedno ofiárę ſpráwował/ thák z
16:
wołu/ iáko y z owce/ tedy kápłano-
17:
wi ma oddáć łopátkę/ czeluſći y káł-
18:
dun.

werset: 4Pierworodne też zboż/ winá/ y o-
19:
liwy/ tákże y pirwſze ſtrzyżenie weł
20:
ny z owiec ma mu być dane.

werset: 5Abowiem go obrał Pan Bog
21:
thwoy miedzy wſzem pokoleniem
22:
twoiem/ áby ſłużył imieniowi Páń
23:
ſkiemu/ ták on ſam iáko y ſynowie
24:
iego po wſzytki czaſy.

werset: 6A gdyby Lewitá z ktoregokolwiek
25:
miáſtá Izráelſkiego kędy był goſćiem/ będąc przywiedźion B iákiemżekol-
26:
wiek vmyſłem przyſzedł do mieyſcá
27:
ktore ſobie Pan obrał.
B To ieſth ruſzony iákiem nabożeńſtwem.

werset: 7Tedy then ſłużyć ma imieniowi
28:
Páná Bogá ſwego/ thák iáko y ini
29:
Lewitowie bráćiá iego/ ktorzy tám
30:
ſtoią ſłużąc przed Pánem.

werset: 8Y máią pożywáć rownego dźiá-
31:
łu z drugiemi/ oprocz tego ieſliby co
32:
dźiedźicznego przedał coby wźiął
33:
po oycach ſwoich.

werset: 9Gdy tedy wnidźieſz do źiemie kto
34:
rą tobie dawa Pan Bog twoy/ nie
35:
vczże ſie ábyś miał náſládowáć o-
36:
brzydłoſći narodow onych.

werset: 10Niechayże ſie nikt miedzy wámi
37:
nie znáyduie coby miał C przenáſźáć
38:
przez ogień ſyná ſwego/ ábo corkę
39:
ſwoię/ áni wieſzczek/ áni guſlnik/
40:
áni ten coby wrożył/ áni czárownik.
C Co wiec czyniáli pogáni ku chwale Molochowi/ iáko o tym w. 3. Mo. 20. Káp.

werset: 11Tákże áni czárnokſiężnik/ x áni
41:
ten ktory ma ſpráwę z duchy złemi/
42:
áni práktykarz/ áni ten coby ſie od
43:
vmárłych czego dowiádował.

werset: 12Abowiem ieſt káżdy obrzydłym
kolumna: b
v Páná ktożkolwiekby tho czynił/ á
1:
dla thychći obrzydłoſći Pan Bog
2:
twoy wygania ie przed tobą.

werset: 11
x w. 3. Mo. 20. v. 27. 1. Sám. 28. v. 9.

werset: 13Ale ty bądź vprzeymem Pánu Bo
3:
gu twemu.

werset: 14Abowiem narodowie ći ktore ty
4:
opánuieſz/ ſłucháią wrożbithow y
5:
wieſzczkow/ ále thobie Pan Bog
6:
twoy nie dopuſzcza tego.

werset: 15" Pan Bog twoy wzbudźi tobie D
7:
z pośrzodku ćiebie z bráćiey thwey
8:
Proroká/ E iáko y mnie ktoremu po
9:
ſłuſznym będźieſz.
" Ian. 1. v. 45. Dzie. 3. v. 22. 7. 37. D Ten Prorok národzony z ludu thego/ ieſt Kryſthus według wykłádu Piotrá. S. w Dźieiech Apoſthołſkich Bo ácz po Moyżeſzu náſthał Iozue y wiele inych Prorokow było posłánych od Páná Ale oni nic nie vczyli iedno tego/ co im ten był roſkazał będąc głową Prorokow/ á o kthorym rzeczono/ Thegoż słuchayćie. E Wzbudźi go Pan áby też vczył tego wſzytkiego iáko też y mnie obiáwił/ A tuc ieſt przyrownanie y podobieńſtwo wtem/ iż iáko był Moiżeſz poſlan áby vczył y ſpráwował lud Boży/ tákże też miał być ten Prorok o ktorym tu powieda.

werset: 16Iákoś żądał od Páná Bogá twe
10:
go w Horeb w dźień zgromádzenia/
11:
gdyś proſił żebyś więcey nie x ſłuchał
12:
głoſu Páná Bogá twego/ áni wi-
13:
dźiał onego ogniá wielkiego/ byś
14:
ſnadź nie vmarł.
x w. 2. Mo. 20. v. 19. Zydow. 12. v. 19.

werset: 17Gdźie mnie thák odpowiedźiał
15:
Pan/ Dobrzeć czynią iż ták mowią.

werset: 18Wzbudzę im Proroká z poſrzod
16:
bráćiey ich iáko y ćiebie/ do ktorego
17:
vſt podam ſłowá moie/ á thákże do
18:
nich mowić będzie cokolwiek ia ro-
19:
ſkażę iemu.

werset: 19A ieſliż ſie przyda żeby kto nie był
20:
poſłuſzen ſłowom moiem kthore on
21:
imieniem moiem opowiedáć będźie/
22:
nád tákowem ſie ia pomſzczę.

werset: 20Nád to ieſliby iáki prorok podnio
23:
wſzy ſie w pychę chćiał opowiedać
24:
ſłowá iákie w imię moie/ ktorychem
25:
ia iemu nie roſkazał/ ábo ktoryby co
26:
opowiedał imieniem inych bogow/
27:
tákowy prorok niechay vmrze.

werset: 21A ieſliżbyś ták rozbieráć chćiał w
28:
myſli ſwey/ Iákoż rozeznáć mam
29:
ſłowá ty kthorych Pan do niego nie
30:
mowił?

werset: 22Tedy ieſlić ktorą rzecz opowie-
31:
dáć będźie Prorok w imię Páńſkie/ á onáby ſie nie wypełniłá/ F iużći to
32:
oná rzecz ieſt ktorey mu Pan nie ro
33:
ſkazał/ áleć on Prorok opowiedał
34:
to z chłuby ſwey/ á przetoż ſie go nie
35:
boy.
F Dwoiáki obyczay ieſt/ iako máią być poznawáni fałeſzni Prorocy/ Pierwſzy/ gdy ſie to nie wypełni co oni opowiedáią/ Drugi iż choć ſie to wypełni/ ále że ſie to dla thego dźieie/ áby wierni odwiedźieni byli od chwały Páńſkiey/ tedy to ie znáczy być fáłſzywe proroki/ O tym pátrz wyżſzey. Ká. 13.

rozdział: 19
KApitu. 19.1. Miáſtá vćieczki dla mężoboycow kto-
36:
rzy ſie mordu z nieobáczenia dopuſćili. 11.
37:
Mężoboycy ktorzy z vmysłu mordu ſie do
38:
puſzczáią/ śmierćią karáni być máią. 14. O
39:
przenoſzeniu gránic. 16. Karánie ná fáłe-
40:
ſznego świádká.
rozdział: 23


strona: 113v

DEVTERONOMIVM. Przykazánia y Práwá.

kolumna: c
werset: 1A
N
Iechay
1:
nie wchodzą
2:
do zgromádze
3:
nia páńſkiego
4:
przepukły áni
5:
trzebieniec.
A To co tu powieda nie w chodźić do Páńſkiego zgromádzenia tedy to znáczy nie vżywáć práwá y ſpołecznoſći w rzeczy poſpolitey/ á zwłaſzczá małżeńſtwá/ y przełożeńſtwá.

werset: 2Nie poczći-
6:
wego łozá ſyn nie ma być przypuſz-
7:
czon do zgromádzenia Páńſkiego/
8:
B áni dźieſiąte pokolenie iego.
B To ieſt nigdy.

werset: 3C Ammonitá áni Moábczyk nie
9:
ma być prziymowan do zgromadze
10:
nia Páńſkiego/ áni dźieſiąte iego po
11:
tomſthwo ma być przypuſzczone do
12:
zebránia Páńſkiego áż ná wieki.
C Tu tylko o mężczyznách/ á nie o niewiáſtach powieda/ ábowiem Rut przyiętha byłá do tey ſpołecznoſći/ gdy ią wźiął zá żonę Boos.

werset: 4D Abowiem wam nie chćieli vży-
13:
czyć áni chlebá áni wody w drodze o
14:
ney gdyſćie ſzli z Egiptu/ x kthemu
15:
iż náięli przećiwko wam Báláámá
16:
ſyná Beorowego z Petor w Mezo-
17:
potámiey/ kthory was miał przekli
18:
náć.
D Słuſznie im tho Pan ná oczy wyrzuca/ iż gdym był łáczny nie dáliſćie mi ieść/ á dla thegoż ie wyłącza z towárzyſthwá ludu ſwoiego. x w 4. Mo. 22. v. 5.

werset: 5Acz niechćiał Pan Bog thwoy
19:
ſłucháć Báláámá/ ále iego przekliná
20:
nie obroćił tobie w błogoſłáwień-
21:
ſtwo/ iż ćię miłował Pan Bog
22:
twoy.

werset: 6Nie będźieſz iem nigdy życzył po-
23:
koiu y nic dobrego pokiś żyw ná wie
24:
ki.

werset: 7Idumeyczykiem ſie brzydźić nie bę
25:
dźieſz/ ábowiem ieſt brát twoy/ ták
26:
że y Egiptcyániná nie obmierźiſz ſo
27:
bie/ ábowiemeś był goſćiem w źiemi
28:
iego.

werset: 8Synowie z trzećiego ich potom-
29:
ſtwá w ſpołecznoſć ludu Páńſkie-
30:
go przypuſzczeni będą.

werset: 9Gdy ruſzyſz woynę przećiw nie-
31:
przyiaćiołom/ tedy ſie káżdey rzeczy
32:
nieſłuſzney ſtrzedz maſz.

werset: 10Ieſliby kto miedzy wámi był nie-
33:
czyſtem z iákiey nocney przygody/
34:
tedy wynidź ma zá oboz á nie ma ſie
35:
tám wrácáć.

werset: 11Aż ſie w wieczor omyie wodą/
36:
á iáko zaydźie ſłońce wnidźie do o-
37:
bozu.

werset: 12Będźiećie też mieć mieſce iedno zá
38:
obozem/ kędy będźiećie chodźić ná po
39:
trzebę przyrodzoną.

werset: 13E Y będźieſz miał rydlik miedzy i-
40:
nem naczyniem ſwoiem/ á pierwey
41:
niż vſiędźieſz/ wykopaſz dołek w
42:
ktorym zágrzebieſz pługáſtwá ſwo
43:
ie.
E Tu mámy náukę iáko ſie Pan brzydzi plugáſthwem á nieczyſtoſcią duſzną/ á iáko on ſam ieſt czyſtym y świętym/ ták ſie theż przed nim nikt ostac nie może/ iedno áż będzie czystym á ſwiętym.

werset: 14Abowiem Pan Bog twoy ieſt w
kolumna: d
oboźie twoiem/ áby ćię bronił á tobie
1:
poddał nieprzyiaćioły twoie/ á prze
2:
toż namioty twe niechay będą ſwię
3:
te/ by ſie nie odwroćił od ćiebie ieſli-
4:
by co ſproſnego około ćiebie obaczył.

werset: 15Sługi ktoryby do ćiebie od páná
5:
ſwego vćiekł/ F niewydaway Pá-
6:
nu iego.
F To ſie wykłáda o słudze poſtronnego narodu/ ktory ſie vćieka do koſciołá Páńſkiego/ w ktorym ſie okázuie beſpieczna vćieczká tym ktorzy ſą wniewolſthwie czártowſkim/ gdy przyięći będą do koſćiołá onego.

werset: 16Ale niechay v ćiebie mieſzka ná
7:
ktorym ſie mu mieyſcu podobáć bę-
8:
dźie/ w ktorymkolwiek miáſteczku
9:
wáſzem/ á nie czyń mu przykroſći.

werset: 17Niechay miedzy corkámi Izráel-
10:
ſkimi żadney niewiáſty nierządney
11:
nie będźie/ áni miedzy Izráelczyki
12:
nieczyſtego ſproſniká.

werset: 18Náymu nierządney niewiáſty/
13:
áni kupná G pśiego nie wnoś do ko-
14:
ſćiołá Páná Bogá twego zá iákim
15:
kolwiek ſlubem/ ábowiem tymi obie
16:
má rzeczámi brzydźi ſie Pan Bog
17:
twoy.
G Kupno pſie ták rownie poczytha/ iáko naiem niewiáſty nierządney ábowiem pies ieſt beſtya nieczyſta/ okrutna y nie powśćiągliwa w nieczyſtocie/ á przetoż Pan Bog nic ſobie nieczyſthego przynoſić nie kazał.

werset: 19H Brátu twemu nie dáy pieniędzy
18:
ná lichwę/ áni pożywienia/ áni ża-
19:
dney rzeczy kthorą ná lichwę da-
20:
wáią.
H Przez to słowo Brátá rozumiemy ty ktorzy ſą przyłączeni w przymierze Páńſkie/ ktore z onym ludem vczynione było/ wczym obaczyć káżdy może ſnádnie/ ieſliż słuſznie Krzeſćiáni ná lichwę dáwáć máią.

werset: 20I Cudzoźiemcowi ná lichwę dá
21:
wáć możeſz/ ále z bráthá twego li-
22:
chwy nie bierz/ ábyć błogoſłáwił
23:
Pan Bog twoy we wſzytkich two-
24:
ich ſpráwách/ w źiemi tey do ktorey
25:
idźieſz ábyś ią opánował.
I To miáło mieyſce/ pokąd ieſzcze byłá w ſwey mocy miedzy thym ludem ich rzecz poſpolita/ ták koſcielna iáko y ſwietſka gdźie ſie im godziło cudżoźiemce ćiſnąć niewolſtwem trapić y ſrodze ſie obchodźić z nimi/ ábowiem ſie to ták Pánu Bogu podobáło/ ále tego dźiś nikth słuſznie ná przykład bráć nie może/ áby ſie thák ſpráwowáć miał/ chybá żeby miał roſkazánie Páńſkie.

werset: 21x Ieſlibyś co poſlubił Pánu Bo-
26:
gu twemu/ thedy nie maſz odwło-
27:
czyć ábyś tego oddać nie miał ábo-
28:
wiemći ſie tego Pan Bog twoy v-
29:
pomináć będźie/ á nie vydźieſz ka-
30:
ránia.
x Ekle. 5. v. 3.

werset: 22A ieſliż ſlubowáć nie będźieſz/ nie
31:
zoſtánieſz winien.

werset: 23To co obiecuieſz ſtháray ſie ábyś
32:
wypełnił/ ták iákoś poſlubił dobro-
33:
wolnie Pánu Bogu twemu/ y v-
34:
ſtyś ſwemi tego potwierdźił.

werset: 24Ieſli do czyiey winnice wnidźieſz
35:
tedy ſie náiedz iágod do woley ſwej/
36:
ále ich nie zbieray do naczynia ſwe-
37:
go.

werset: 25" Tákże ieſli wnidźieſz miedzy zbo
38:
że cudze/ tedy możeſz nárwáć kło-
39:
ſow ręką twą/ ále ſierpá nie zápu-
40:
ſzczay w cudze żniwo.
" Mat. 12. v. 1.

rozdział: 28


strona: 115v


kolumna: d
werset: 9Pan Bog twoy poſtánowi ćie ſo

strona: 116

Błogoſłáwieńſtwá y złorzeczeńſtwá ludu Izráelſkiego. Piąte Kśiegi Moiżeſzowe. Liſt. 116.

kolumna: a
bie ludem ſwiętym/ iákoć to záprzy
1:
ſiągł/ ieſli tyłko przykazánia iego zá
2:
chowywáć będźieſz/ á poydźieſz dro
3:
gámi iego.

werset: 10Y oglądáią wſzytki narody źiemie
4:
iż ſie wy B ozywaćie imieniem Páń-
5:
ſkiem/ á będą ſie was lękáć.
B To ieſt/ iżeś thy ieſt ludem/ kthoremu Bog ieſt miłoſciw.

werset: 11A Pan Bog twoy zbogáći ćie w
6:
dobrách/ w owocu żywotá twego/
7:
w przypłodkách bydłá twego/ y w-
8:
vżytkoch źiemſkich/ w źiemi tey kto-
9:
rą záprzyſiągł Pan Bog oycom two
10:
im/ iż ią tobie dać ma.

werset: 12Otworzy thobie Pan Bog niebo
11:
ſkarb ſwoy nálepſzy/ á puſći deſzcz
12:
ná źiemię twą czáſu ſwego/ y będźie
13:
ſzczęſćił wſzytki ſpráwy twoie/ thy
14:
wielu narodom vżyczáć będźieſz/ á
15:
ni od kogo pożyczáć nie będźieſz.

werset: 13Y vczynićie Pan C przednieyſzim
16:
á nie poſlednieyſzym/ y będźieſz wyż
17:
ſzy á nie niżſzy/ byś iedno poſłuſz-
18:
nym był przykazániu Páná Bo-
19:
gá twego kthore ia dźiś roſkázuię
20:
tobie/ ábyś ie záchowywał y wedle
21:
niego ſie ſpráwował.
C W żydowſkim ſtoi/ Głową á nie Ogonem.

werset: 14Nie vchyláiąc ſie áni ná práwo á-
22:
ni ná lewo od żadney z tych rzeczy/
23:
ktore dźiś roſkázuię tobie/ nie cho-
24:
dźąc zá bogi cudzemi/ ábyś ie chwá
25:
lić miał.

werset: 15x Ale ieſliż poſłuſznym nie będźieſz
26:
głoſowi Páná Bogá twego/ áni zá
27:
chowywáć będźieſz wſzego roſkazá
28:
nia y vſtaw iego ktore ia dźiś roſká
29:
zuię tobie? tedy wſzytki ty przeklęc
30:
twá przypádną ná ćię á ogárną ćię.
x w 3. Mo. 26. v. 14. Láment. 2. v. 17. Málá. 2. v. 2. Báruch. 1. v. 20.

werset: 16Nie ſzczęſliwym będźieſz w mie-
31:
ſćie/ nie ſzczęſliwym ná polu.

werset: 17Koſz twoy y dźieżá twoiá przeklę
32:
te będą.

werset: 18Nie ſzczęſny owoc żywotá twe-
33:
go/ y vżytki źiemie twey/ przypłod-
34:
ki krow y owiec twoich.

werset: 19Będźieſz przeklętym wchodząc y
35:
wychodząc.

werset: 20Puſći ná ćię Pan przeklęctwo/
36:
trfogę/ y zginienie we wſzytkie co po
37:
cznieſz/ áż ćie zgłádźi á z ſtrzaſkie do
38:
gruntu ſtráći/ dla złoſći wynálas-
39:
kow twych prze ktoreś mie odſtąpił

werset: 21Záráźi ćie Pan powietrzem/ áż
40:
ćie wykorzeni z źiemie do kthorey
41:
idźieſz ábyś ią opánował.

werset: 22Przepuſći ná ćię Pan ſuchoty/ źi
42:
mnicę/ gorąckę/ ſuſzą/ miecz/ wia-
43:
try ſzkodliwe/ rdze/ á będźie ćie ták
44:
trapił áż zginieſz.


kolumna: b
werset: 23"D Y niebo ktore nád thobą będźie
1:
ſtánie ſie miedźiáne/ á źiemiá ktora
2:
pod tobą będźie ſtánie ſie żelázna.
" w 3. Mo. 26. v. 19. D To ieſt niebędźie dzdzá/ áni źiemie oráć będą.

werset: 24Spráwi to Pan/ iż miáſto dżdżá
3:
ſpádnie proch y popioł ná twoię źie
4:
mię/ ktory z niebá przyidźie ná ćię/ áż
5:
w niwecz obrocon będźieſz.

werset: 25Poráźi ćie Pan nieprzyia-
6:
ćioły twemi/ thák iż co iedną drogą
7:
przyćiągnieſz przećiwko im/ to záſie
8:
ſiedmią drog vćiekáć będźieſz/ á bę-
9:
dźieſz roſproſzon po wſzytkich kro-
10:
leſtwách źiemie.

werset: 26Y będą pokármem trupy wáſze ptá
11:
ſtwu powietrznemu y źwierzętom
12:
źiemſkiem/ ták iż nikt nie będźie coby
13:
ie odpłoſzyć miał.

werset: 27Y dopuſći ná ćię Pan wrzod E-
14:
giptſki/ wrzody názaſobnicy/ y kro
15:
ſty/ á świerzb nieuleczony.

werset: 28Záráźi ćię Pan ſzaleńſtwem/ ſle-
16:
potą/ y zmamieniem ſercá.

werset: 29E Ták iż w południe będźieſz má
17:
cał iáko ſlepy w ćiemnośćiách/ á
18:
drogi twe nie będąć ſie ſzczęſćić/ zá-
19:
wżdy będźieſz trapion y łupion/ á
20:
nikt nie będźie coby ćię odiąć miał.
E Toć ſie nie o ſlepoćie oczu/ ále o ſlepoćie ſerdeczney rozumie.

werset: 30Poymieſz ſobie żonę á iny znią ſpáć
21:
będźie/ zbuduieſz dom á mięſzkáć w
22:
nim nie będźieſz/ náſádźiſz winni-
23:
cę á nie będźieſz iey zbierał.

werset: 31Wołu twego zábiią przed twymi
24:
oczymá á ty fo ieſć nie będźieſz/ O-
25:
ſłá twego będą wydźieráć przed tobą
26:
á nie wrocąć go/ Owce twoie zábie
27:
rze nieprzyiaćiel/ á nikt mu ich bro-
28:
nić nie będźie.

werset: 32Synowie twoi y corki twoie bę-
29:
dą podáne narodem poſtronnem/
30:
ná co patrzáć będźieſz oczymá ſwe-
31:
mi/ ktoreć dla nich ná káżdy dźień od
32:
żalu vſtáwáć będą/ y nie będźieſz ſo-
33:
bie mogł nic w tym pomoc.

werset: 33Vżytkow źiemie twey y wſzytkiey
34:
twej prace vżywáć będźie narod kto
35:
rego ty nie znaſz/ á nic inego iedno
36:
vſtáwicznie vtrapion y łupion bę-
37:
dźieſz.

werset: 34A pátrząc ná to oczymá ſwemi/
38:
práwie oſzáleieſz.

werset: 35Záráźi ćie Pan wrzodem iádo-
39:
witym nieuleczonym w kolánách y
40:
w goleniách/ od podeſzwy áż do wie
41:
rzchu głowy.

werset: 36Záwiedźie ćie Pan y Krolá ktore-
42:
go nád ſobą poſtánowiſz/ do naro
43:
du ktoregoś thy z przodki twoiemi
44:
nie znáł/ gdźie thám będźieſz ſłużył

strona: 116v

Złorzeczeńſtwá ná przęſtępce zakonu. DEVTERONOMIVM.

kolumna: c
bogom cudzym/ drzewiánym y ká-
1:
miennym.

rozdział: 31


strona: 118v


kolumna: c
werset: 7Tedy Moiżeſz przyzwawſzy Iozu
1:
ego przed oblicznoſćią wſzego ludu
2:
Izráelſkiego rzekł k niemu/ Bądź
3:
ſtałym á ſercá dobrego/ ábowiem ty
4:
wnidźieſz z ludem tym do źiemie o-
5:
ney/ kthorą Pan záprzyſiągł oycom
6:
ich/ że im ią dáć miał/ á ty ią miedzy
7:
nie podźieliſz.

werset: 8Pan ieſt ſam ktory idźie przed to-
8:
bą/ á onći ieſt ktory będźie przy tobie/
9:
on ćie nie zoſtáwi áni opuſći/ A prze
10:
toż ſie nie boy áni ſobie każ ſercá.

werset: 9Tedy Moiżeſz ſpiſał then zakon/
11:
á oddał Kápłanom ſynom Lewi/
12:
kthorzy noſili Skrzynię przymierza
13:
Páńſkiego/ y wſzytkim ſtárſzym I-
14:
zráelſkim.

werset: 10Przytym Moiżeſz roſkazał im w
15:
thy ſłowá/ Przy dokończeniu roku
16:
Siodmego/ czáſu obchodu Swię-
17:
tá odpuſzczánia/ w Swięto kuczek

werset: 11Gdźie ſie wſzythek lud Izráelſki
18:
zeydźie áby ſie okazał przed Pánem
19:
Bogiem thwoim/ ná mieyſcu
20:
ktore obierze ſobie/ thedy czytáć bę-
21:
dźieſz zakon ten przed wſzemi Izrá-
22:
elczyki/ gdźieby wſzyſcy ſłyſzeli.

werset: 12Y roſkażeſz ſie zeydź ludowi thák
23:
mężom iáko y niewiáſtom/ málucz
24:
kim/ y goſćiom ktorzy z tobą mieſzká
25:
ią/ áby ſłucháli y vczyli ſie bać Páná
26:
Bogá náſzego/ y ſtáráć ſie áby czynili
27:
doſyć wſzytkim ſłowom zakonu tego.

werset: 13Tákże y ſynowie ich ktorzy go nie
28:
vmieią/ niech ſłucháią á vczą ſie bać
29:
Páná Bogá náſzego/ pokąd iedno
30:
będźiećie żyć w źiemi/ do ktorey idźie
31:
ćie przepráwiwſzy ſie zá Iordan á-
32:
byſćie ią poſiedli.

werset: 14Potym rzekł Pan Moiżeſzowi/
33:
Oto iuż bliſki ieſt dźień twey ſmier-
34:
ći/ przyzowże tedy Iozue go á ſtańćie
35:
w Przybytku zgromádzenia/ ábych
36:
mu roſkazał: Záthymże przyſzedł
37:
Moiżeſz y Iozue/ á ſtánęli w Przy-
38:
bytku zgromádzenia.

werset: 15Tedy ſie vkazał Pan w Przybyt-
39:
ku pod ſłupem obłokowem/ á ſtánął
40:
on obłokowy Słup nád drzwiámi
41:
Przybytku zgromádzenia.

werset: 16Y rzekł Pan do Moiżeſzá/ Oto ty
42:
záśnieſz z oycy ſwoiemi/ á lud then
43:
prziydźie ktemu iż ſie ſcudzołoży zbo
44:
gi cudzymi w oney źiemi do kthorey
45:
idźie/ y odſtąpi mie/ á złamie przy-
46:
mierze ktorem z nim poſtánowił.

werset: 17A przetoż onego czáſu zápali ſie
kolumna: d
nań gniew moy/ á opuſzczę gi/ y zá
1:
kryię od niego oblicze ſwe/ áby był
2:
podan ná łup/ á wiele złego y vtra
3:
pienia nań przypádnie/ ták iż rzecze
4:
dniá onego/ A zaſz nie dla thego iż
5:
Bogá mego zemną nie máſz podká-
6:
ły mie nieſzczęſćia ty.

werset: 18Ale ia czáſu onego zákryię oblicze
7:
ſwe dla złoſći ich ktorych ſie dopuſći
8:
li/ odſtępuiąc do Bogow cudzych.

werset: 19A ták teraz nápiſzćie ſobie thę A
9:
pieśń/ á náuczćie iey ſynow Izráel
10:
ſkich/ B y podayćie ią do vſt ich/ áby o
11:
to tá pioſnká byłá mnie ſwiádec-
12:
twem przećiw ſynom Izráelſkim.
A Pioſnká tá ieſt w tym niżſzem. 32. Kápitulum. B To ieſt/ Stárayćie ſie aby ią pámiętáli y ſpiewáli vſty.

werset: 20Abowie ie przywiodę do źiemie kto
13:
rąm záprzyſiągł przodkom ich/ obfi-
14:
thuiącey mlekem y miodem/ A oni
15:
gdy iedząc/ będą náſyceni y vtyią/ od
16:
wrocą ſie á poydą zá bogi cudzymi y
17:
bedą ie chwálić/ á obruſzą mię ku
18:
gniewu łamiąc przymierze moie.

werset: 21Lecz gdy wiele złego y vthra-
19:
pienia przypádnie ná nie/ thedy tá
20:
pieśń będźie świádczyć przećiwko
21:
niem/ ábowiem nie wynidźie z pá-
22:
mięći y z vſt potomſtwá ich/ gdyż ia
23:
znam myſl ſercá ich/ y to co dźiś czy
24:
nią/ choćiażem ich nie w wiodł ieſz-
25:
cze do źiemie ktorąm im záprzyſiągł.

werset: 22A ták Moiżeſz onegoż dniá nápi
26:
ſał tę pieśń y náuczył iey ſynow Izrá
27:
elſkich.

werset: 23Potym roſkazał Pan Iozuemu
28:
ſynowi Nunowemu/ Bądź że ſta-
29:
łym á ſercá dobrego/ ábowiem ty wy
30:
wiedźieſz lud do źiemie ktorąm im
31:
dáć przyſiągł/ A ia będę z tobą.

werset: 24A gdy ſpiſał Moiżeſz ſłowá Zako
32:
nu tego w kſięgi y dokończył ich.

werset: 25Tedy roſkazał Lewithom ktorzy
33:
noſili Skrzynię przymierza Páń-
34:
ſkiego thák mowiąc.

werset: 26Weźmićie Kſięgi Zakonu tego/
35:
y włożćie przy iedney ſthronie do
36:
Skrzynie przymierza Páná Bogá
37:
wáſzego/ áby tám były ku ſwiádec-
38:
twu przećiwko wam.

werset: 27Abowiem ia znam vpor thwoy
39:
y zátwárdźiałoſć ſzyie twey/ bo oto
40:
poki ieſzcze ieſtem żyw z wámi/ tedy
41:
ſćie Pánu przećiwnemi/ á coż po ś-
42:
mierći moiej dáleko więcey tego będźie

werset: 58 (!)Roſkażćieſz ſie zeydź do mnie w-
43:
ſzytkim ſtárſzym z káżdego pokole-
44:
nia wáſzego/ y przełożonym wá-
45:
ſzym/ áby ſłucháli wſzythkich tych
46:
ſłow ktore do nich mowić będę/ á iż

strona: 119

Pieśń Moiżeſzowá. Piąte Kśięgi Moiżeſzowe. Liſt. 119.

kolumna: a
bych ſie oświádczył niebem y źiemią
1:
przećiw nim.

księga: Ioz.


strona: 121

KSięgi Iozuego.Argument.
1:
ACz niektorzy mnimáią żeby ty kſięgi nie miały być Io
2:
zuego/ Ale my tych náſláduiemy ktorzy ie twierdzą zápewne być od niego pi
3:
ſáne/ á do tego ſłuſzne dowody máią. A ták ty kſięgi názywáią imieniem te
4:
go ktory ie piſał/ á był zacnym Prorokiem Bożym/ będąć poſtánowionem ná
5:
mieyſcu Moiżeſzowem Hetmánem nád ludem Izráelſkim. Zámykáią theż
6:
w ſobie weſćie ludu Izráelſkiego do źiemie Chánáneyſkiey/ y zwyćięſthwá
7:
ich/ y poráżenie ludu mięſzkáiącego w oney źiemi. Przytym iáko źiemia o-
8:
ná podźieloná ieſt od Iozuego miedzy pokolenia Izráelſkie. A potrzebá bá-
9:
czyć w ćienioch y podobieńſtwách tey hiſtoryey/ Iż iáko Iozue w wiodł
10:
lud on Boży do źiemie obiecáney/ Ták Iezus Kryſtus w wiedźie nas do wie
11:
cznego błogoſłáwieńſtwá/ co ſie nam známionuie przez onę obiecáną źiemię.
rozdział: 1

kolumna: a
KApitu. 1.2. Roſkazał Bog Iozuemu áby wſzedł do
1:
źiemie obiecáney. 7. Y záchowywał zakon
2:
páńſki. 9. Pan go potwierdza ſwą obliczno
3:
ſćią. 10. Iozue roſkázuie ſie gothowáć ludo
4:
wi. 16. Ktory mu obiecuie posłuſzeńſtwo.
werset: 1
Y
Stáło ſie
5:
po ſmierći Moi
6:
żeſzá ſługi páń
7:
ſkiego/ iż mo-
8:
wił pan do Io
9:
zuego ſyná Nu-
10:
nowego ſłuże-
11:
bniká Moiżeſzowego tymi ſłowy.

werset: 2Moiżeſz ſłużebnik moy vmárł/ A
12:
przetoż bądź teraz gotow/ á przeydź
13:
przez ten Iordan ze wſzytkim them
14:
ludem/ do źiemie ktorą ia dawam/
15:
ſynom Izráelſkim.

werset: 3x A iákom powiedźiał Moiżeſzo
16:
wi dałem wam wſzelkie mieyſce/
17:
gdźie iedno ſtáną ſthopy nog wá-
18:
ſzych.
x w. 5. Mo. ij. v. 24. Niżey. 14. v. 9.

werset: 4Gránice wáſze będą od puſzczey
19:
y od Libanu áż do rzeki wielkiey
20:
Eufrátes/ wſzytká źiemiá Hetey-
21:
czykow/ áż do Morzá wielkiego ku
22:
Zachodowi.

werset: 5Zaden ſie thobie nie oprze dokąd
23:
żyw będźieſz: Abowiem iákom był
24:
z Moiżeſzem/ ták y z tobą będę x Nie
25:
odſtąpię ćie/ áni ćie opuſzczę.
x Zyd. 13. v. 5.


kolumna: b
werset: 6Bądź że thedy mocnym á ſtałym/
1:
ábowiem ty ludowi temu podźie-
2:
liſz w dźiedźictwo źiemię tę/ ktorąm
3:
ia záprzyſiągł oycom ich/ iż ią im
4:
dać mam.

werset: 7Iedno bądź mocnym á ſtałym tym
5:
więcey ábyś ſie ſtárał żebyś czynił
6:
doſyć wſzytkiemu zakonowi/ ktory
7:
thobie roſkazał Moiżeſz ſłużebnik
8:
moy. Nie vchylayże ſie od niego/ áni
9:
ná práwo áni ná lewo/ iżbyś ſie ro
10:
ſtropnie ſpráwował gdźie kolwiek
11:
poydźieſz.

werset: 8Kſięgi zakonu tego niechay nig-
12:
dy od vſth twych nie odſtępuią/ ále
13:
w nich będźieſz rozmyſlał we dnie y
14:
w nocy/ á ſtáray ſie ábyś czynił doſić
15:
wſzytkiemu temu co w nich ieſt ná
16:
piſano. Abowiem thák ſpráwy twe
17:
ſzczęſliwieć ſie ſzáńcowáć będą/ á ro
18:
ſtropnie ſie ſpráwowáć będzieſz.

werset: 9Izalim tobie nie roſkazał/ ábyś
19:
był mocnym y ſtałym? á iżbyś ſie nie
20:
bał áni lękał? Abowiem Pan Bog
21:
twoy ieſt z tobą gdźiekolwiek poy-
22:
dźieſz.

werset: 10A A przetoż Iozue roſkazał thák
23:
przełożonym nád ludem.
A Tu mamy w Iozuem przykład prawdźiwego posłuſzeńſtwá y mocney wiáry/ kthory ſie nie zbrania wźiąć ná ſie vrzędu trudnego y nie beſpiecznego.

werset: 11Przeydźćie przez poſrzodek woy
24:
ſká/ á roſkáżćie ludowi/ áby ſobie
25:
przygothowáli ſpiżę/ ábowiem po
26:
trzećim dniu przeydźiećie Iordan/
27:
ábyſćie weſzli á poſiedli źiemię/ kto-

strona: 121v

IOSVE Ierycho

kolumna: c
rą Pan Bog wáſz dawa w oſiád-
1:
łoſć wam.

rozdział: 6


strona: 123v


kolumna: c
werset: 1
Y
Było Ie-
1:
rycho ták zam-
2:
knione y opá-
3:
trzone przed ſy
4:
ny Izráelſkimi
5:
że żaden nie był
6:
coby zthámtąd
7:
wynidź/ ábo tám wnidź miał.

werset: 2Tedy Pan rzekł do Iozuego/ O-
8:
bácz żećiem dał w ręce twoie Iery-
9:
cho y z krolem iego/ y ze wſzytkim ry
10:
cerſtwem iego.

werset: 3A ták wy wſzytcy mężowie boio
11:
wi obeydźiećie wkoło miáſto A raz/
12:
A to vczynićie przez ſzeſć dni.
A To ieſt/ ná káżdy dźień raz ieden.

werset: 4Przytym ſiedḿ kápłanow ponio
13:
ſą ſiedḿ thrąb B rogowych przed
14:
Skrzynią/ á dniá ſiodmego obeydźie
15:
ćie miáſto ſiedḿkroć/ y będą kapłani
16:
trąbić w trąby.
B Abo báránich.

werset: 5A gdy będą trąbienie przedłużáć
17:
ná rogowych trąbách/ iáko ſkoro v
18:
ſłyſzyćie głos trąby/ tedy lud vczyni
19:
wielki okrzyk/ á mur miáſtá obáli
20:
ſie C ná mieyſcu ſwem/ y wnidźie
21:
lud onędy iáko gdźie ktho będzie
22:
ſtał ná mieyſcu ſwoiem.
C Káldeyſki tłumácz thák ma/ A mur w źiemię wpádnie.

werset: 6A ták Iozue Syn Nunow wez-
23:
wawſzy kápłanow rzekł do nich/
24:
Wezmićie Skrzynię przymierza/ á
25:
drugich ſiedḿ kápłanow niech nio
26:
ſą ſiedḿ trąb rogowych przed Skrzy
27:
nią Páńſką.

werset: 7Potym rzekł do ludu/ Idźćie á o-
28:
beydźćie miáſto/ á ktorzy ſą zbroyni
29:
niechay idą przed ſkrzynią Páńſką.

werset: 8D To ſkoro Iozue ludowi powie-
30:
dźiał ſiedḿ kápłanow nioſąc ſiedḿ
31:
trąb rogowych/ ſzli w przod przed
32:
Skrzynią Páńſką y trąbili w ony
33:
trąby/ á Skrzyniá przymierza Páń
34:
ſkiego ſzłá zá nimi.
D Ten ſpoſob ćiągnienia okazány przez Iozuego zda ſie głupſtwem rozumowi ludzkiemu/ Ale mądroſć Boża okazána w słowie iego dáleko ieſt inákſza/ ktorey náſláduią wierni/ poddawáiąc rozumy ſwe pod nie.

werset: 9A mężowie zbroyni ſzli przed ká
35:
płany trąbiącemi w trąby/ drugi też
36:
lud poſpolity ſzedł pozad ſkrzynie/
37:
y trábiono w trąby idąc.

werset: 10A Iozue przykazał był ludowi ty
38:
mi ſłowy: Niewołayćieſz/ áni day-
39:
ćie ſłyſzeć głoſu ſwego/ y namniey-
40:
ſze ſłowo z vſt wáſzych niechay nie
41:
wychodźi áż do onego dniá gdy wam
42:
roſkażę/ vczyńćie okrzik/ tedy vczyni
43:
ćie okrzyk.

werset: 11A ták Skrzyniá Páńſka obeſzłá
44:
miáſto w krąg ieden raz/ á oni ſie w
45:
roćili do obozu y támże trwáli przez
46:
noc.


kolumna: d
werset: 12Názáiutrz Iozue wſtał ráno/ á
1:
kápłani nieſli Skrzynię Pánſką.

werset: 13Drugich też ſiedḿ kápłanow nio
2:
ſąc ſiedḿ trąb rogowych ſzło przed
3:
Skrzynią Páńſką/ y trąbili idąc/
4:
przed ktoremi ſzedł lud zbroyny/ á zá
5:
ſie pozad ſzkrzynie ſzedł lud poſpoli-
6:
thy/ y trąbiono w trąby idąc.

werset: 14A ták dniá wtorego obeſzli miá-
7:
ſto drugi raz/ á potym ſie wroćili do
8:
obozu/ y tákże czynili przez ſzeſć dni.

werset: 15Y ſtało ſie dniá ſiodmego gdy w-
9:
ſtáli ráno ná świtániu/ obeſzli miá
10:
ſto tymże ſpoſobem ſiedḿ kroć/ á tyl
11:
koż thego ſiodmego dniá ſiedḿ kroć
12:
obeſzli miáſto.

werset: 16A gdy Kápłani ſiedḿ kroć zátrą
13:
bili w trąby/ tedy rzekł Iozue do lu
14:
du/ Vczyńćie okrzyk/ ábowiem Pan
15:
podał wam miáſto.

werset: 17Y będźie do gruntu poborzono y
16:
to co w nim ieſt k woli Pánu/ ied-
17:
noż Ráháb wſzetecznicá żywo zo-
18:
ſtánie y wſzyſcy ktorzy z nią ſą w do-
19:
mu x gdyż przekryłá poſły ktorechmy
20:
my byli poſłáli.
x Wyżſzey. 2. v. 4.

werset: 18A wſzákoż ſie wy ſtrzeżćie E rze-
21:
czy zápowiedźianych/ ábyſćie ſie ni-
22:
czego z nich nie dotykáli áni ich brá-
23:
li/ byſćie w przeklęctwo y w kłopoth
24:
nie wpráwili woyſká Izráelſkiego.
E Rzeczy zápowiedźiáne známienuią ty rzeczy/ ktore do gruntu żniſzczone być máią/ nic znich nie zoſtáwuiąc/ iáko z rzeczy przeklętych.

werset: 19Ale wſzytko złoto y śrebro/ y na-
25:
czynia miedźiáne y żelázne będą po-
26:
święcone Pánu/ á wnioſą ie do
27:
ſkárbu Páńſkiego.

werset: 20A ták lud krzyknął gdy zátrąbio-
28:
no/ ábowiem gdy vſłyſzał lud głos
29:
trąb/ krzyczeli wielkim krzykiem/
30:
x y obálił ſie mur ná mieyſcu ſwym/
31:
ták iż lud wſzedł do miáſtá/ káżdy
32:
ztámtąd gdzie ſtał/ y wźięli miáſto.
x Zydo. 11. v. 30. 2. Mach. 12. v. 15.

werset: 21Pomordowáli mieczem wſzytko
33:
co iedno było w mieſćie/ ták męże iáko
34:
y niewiáſty/ thák młodźieńce iáko y
35:
ſtárce/ áż do wołow/ owiec y oſłow

werset: 22Ale Iozue rzekł do onych dwu mę
36:
żow ktorzy wyſzpiegowáli onę źie-
37:
mię/ " Wnidźćie do domu oney nie-
38:
wiáſty wſzetecznice/ á wywiedźćie
39:
ią z támtąd ze wſzytkim co ieſt iey/
40:
iákoſćie iey przyſięgłi.
" Wyżſzey. 2. v. 14. Zydow. 11. v. 31.

werset: 23Tedy mężowie oni co byli wyſzpie
41:
gowáli źiemię/ wſzedſzy wywiedli
42:
Ráháb y oycá/ y mátkę iey/ bráćią
43:
y to wſzytko co było iey/ tákże y wſzy
44:
tek iey narod/ á odwiedli zá namio
45:
ty Izráelſkie.

rozdział: 9


strona: 126


kolumna: a
werset: 23A ták teraz przeklęći ieſteſćie/ F a-
1:
żaden z was nie zoſthánie coby nie
2:
miał być ſługą ku rąbániu drew/ y
3:
ku czerpániu wody do domu Bogá
4:
mego.
F To niewolſtwo włożono ieſt ná nie áby ich nákarano zá zdrádę/ ále nie ná wieki thrwáłá niewola oná/ iedno do kąd źiemiá miedzy pokolenia nie byłá podźieloná.

werset: 24Kthorzy odpowiedźieli ták Iozu
5:
emu/ Iż nam oznáymiono ſługam
6:
thwoim co był roſkazał Pan Bog
7:
twoy Moiżeſzowi ſłudze ſwemu/
8:
áby wam dał źiemię tę/ a iżby wygłá
9:
dźił wſzytki mieſzkáiące w tey źiemi
10:
przed wámi/ tedychmy ſie bárzo bali
11:
o żywot náſz/ y dla tegochmy thák
12:
vczynili.

werset: 25A przetoż teraz ieſtechmy w ręku
13:
twoich/ czyńże z námi coć ſie podo-
14:
ba/ á co ſie tobie zda nalepſzego.

werset: 26Y vczynił ták z niemi/ á wybáwił
15:
ie z rąk ſynow Izráelſkich iż ich nie
16:
wymordowali.

werset: 27Támże dniá onego vſtháwił ná
17:
nie áby drwá rąbáli y wodę czerpáli
18:
zgromádzeniu/ y do Ołtarzá Páń-
19:
ſkiego áż y do tego czáſu/ ná mieyſcu
20:
ktoreby obrał.

rozdział: 10
KApitu. 10.3. Pięć Krolow ćiagnąc przećiw Gábá-
21:
onitom poráżeni ſą od Iozuego. 11. Y po-
22:
bići ſą grádem wielkiem. 12. Słońce y Mie
23:
ſiąc záſtánowiły ſie. 16. y 23. Ony pięć Kro
24:
low wywlokſzy z Iáſkinie obieſzono. 28. W
25:
źięto Mácedá y ine miáſtá z Krolmi.
werset: 1
G
Gdy vſły-
26:
ſzał Adoniſe-
27:
dek Krol Ie-
28:
rozolimſki/ iż
29:
Iozue wźiął
30:
Hái/ á zborzył
31:
ie do gruntu/ á iáko ſie obchodźił z Ieryche y z Kro
32:
lem iego/ że toż vczynił Hái y Kro-
33:
lowi iego: Kthemu iż Gábáonito
34:
wie vczynili ſobie pokoy z Izráelczy
35:
ki/ y mieſzkáli z niemi.

werset: 2Thedy ſie bárzo vlękł/ ábowiem
36:
Gábáon było wielkie miáſtho/ iáko
37:
niektore z miaſt krolewſkich/ nád to
38:
iż było więczſze niż Hái/ y mężowie
39:
w niem mocni.

werset: 3A przetoż poſłał Adoniſedek Krol
40:
Ierozolimſki do Hohám Krolá He
41:
bron/ y do Farám krolá Ierymot/ y
42:
do Iáfiá Krolá Láchis/ y do Dábir
43:
Krolá Eglon/ z temi ſłowy.


kolumna: b
werset: 4Sćiągnićie ſie ku mnie/ á rátuy-
1:
ćie mie ábychmy pobili Gábáończyki/
2:
ktorzy ſobie vczynili pokoy z Iozu-
3:
em y z ſyny Izráelſkimi.

werset: 5A ták ſie zebráli á ćiągnęli pięć kro
4:
low Amoreyſkich/ Krol z Ieruzá-
5:
lem/ Krol z Hebron/ Krol z Iery-
6:
moth/ Krol z Láchis/ y Krol z E-
7:
glon/ ze wſzytkiemi woyſki ſwemi/ y
8:
położyli ſie z obozem v Gabáon/ á
9:
dobywáli go.

werset: 6Tedy Gabáończycy poſłáli do Io
10:
zuego do obozu w Gálgál z tákiemi
11:
ſłowy/ Nie odćiągay rąk ſwych od
12:
ſłużebnikow ſwoich/ przyćiągni k-
13:
nam co narychley á wybaẃ y rátuy
14:
nas/ boć wſzyſcy Krolowie Amo-
15:
reyſcy ktorzy po gorach mieſzkáli ze
16:
bráli ſie przećiwko nam.

werset: 7Ruſzył ſie tedy Iozue z Gálgál ze
17:
wſzytkiem ſwym ludem boiowem/
18:
ktorzy byli wſzyſcy waleczni.

werset: 8Y rzekł Pan ku Iozuemu/ Nieboy
19:
ſie ich/ ábowiem podałem ie tobie w
20:
ręce twe/ á nieoſthoi ſie żaden z nich
21:
przed tobą.

werset: 9A thák Iozue przyſzedł nagle ná
22:
nie bo cáłą noc ćiągnął z Gálgál.

werset: 10Poſtráſzył ie tedy Pan A przed I
23:
zráelczyki/ á poráźił ie porażką wielką
24:
v Gábáon/ y gonili ie Izráelczycy
25:
drogą ktorą chodzą ku Betoron y gro
26:
mił ie áż do Azeká y do Mácedá.
A Abo potárł.

werset: 11A gdy vćiekáli przed Izráelczyki
27:
bieżąc z gory od Bethoron/ tedy ná
28:
nie puſćił Pan z niebá kámienie wiel
29:
kie áż do Azeká/ y dáleko ich więcey
30:
pomárło od kámienia grádowego/
31:
á niżli ich pobili mieczem ſynowie
32:
Izráelſcy.

werset: 12Potym Iozue mowił do Páná
33:
onegoż dniá/ gdy podał Pan w ręce
34:
Izráelczykom Amoreyczyká/ y rzekł
35:
przed oczymá Izráelitow/ x Stoy
36:
B Słońce w Gábáon/ á Mieſiąc w
37:
dolinie Aiálon.
x Ezái. 28. v. 21. Ekle. 46. v. 5. B Ty słowá ſtoſuią ſie z pirwſzemi/ kędy Iozue mowi z pánem/ Bo proſi Páná áby słońce ſthało ná mieſcu ſwym/ ále mu nie roſkázuie.

werset: 13Y ſtánęło Słońce á záſtánowił ſie
38:
Mieſiąc/ áż ſie lud pomſćił nád nie-
39:
przyiaćioły ſwemi: Izali to nie ieſth
40:
nápiſano w kſięgách C ſpráwiedliwe
41:
go? Tedy ſłońcę ſtánęło w pośrzod
42:
niebá/ áni ſie poſpieſzyło ku zácho-
43:
dowi iákoby zá cáły dźień.
C To ieſt Moiżeſzá/ iáko niektorzy mnimáią/ Niektorzy czytáią w kſięgách Iáſár/ á powiedáią że ty kſięgi zginęły gdy był lud w więźieniu Bábilonſkiem.

werset: 14Tákowy dźień nigdy przed tym áni
44:
potym nie był w ktoryby Pan miał D
45:
vſłucháć głoſu człowieczego/ A
46:
ſamći Pan walczył zá Izráelczyki.
D Aby ná prośbę iego miał záwśćiągnąć biegu przyrodzonego.

rozdział: 13


strona: 128v


kolumna: c
werset: 28A thoć ieſt dźiedźictwo ſynow
1:
Gád wedle domow ich/ miaſthá y
2:
wſi ich.

werset: 29Nád to oddał Moiżeſz dźiedźic-
3:
two połowicy pokoleniu Mánáſſe-
4:
ſowemu/ á ono dźiedźictwo połowi
5:
ce pokolenia ſynow Mánáſſeſowych
6:
wedle domow ich to było.

werset: 30Gránice ich od Máháánáim były
7:
wſzythko Baſán/ y wſzytko krole-
8:
ſtwo Og Krolá Bázáńſkiego/ y w
9:
ſzytki miáſtheczká Iáir/ ktore ſą w
10:
Baſán ſzeſćdźieſiąt miaſt.

werset: 31Y połowicá Gáláád/ v Aſtárot/ y
11:
Edrái miáſtá kroleſtwá Og w Ba
12:
ſán/ ſynom Máchir/ ſyná Mánás-
13:
ſeſowego/ połowicy ſynow Máchir
14:
wedle domow ich.

werset: 32A tyć ſą dźiedźictwá ktore podźie
15:
lił Moiżeſz w polách Moábſkich zá
16:
Iordanem przećiw Ierychu ná W-
17:
ſchod ſłońcá.

werset: 33Ale pokoleniu Lewi nie oddał
18:
Moiżeſz dźiedźictwá/ ábowiem ſam
19:
Pan Bog Izráelſki ieſth dźiedźic-
20:
twem ich/ x iáko to im powiedźiał.
x w 4. Mo. 18. v. 2.

rozdział: 14
KApitu. 14.1. Rozdźiał źiemie Chánáneyſkiey miedzy
21:
ſyny Izráelſkiemi. 3. Lewithowie dźiedźic
22:
thwá niemáią. 6. Prośbá Kálebowá. 13.
23:
Ktoremu oddano Hebron.
werset: 1
A
Thoć ieſt co w
24:
dźiedźictwo wźię-
25:
li ſynowie Izráel-
26:
ſcy w źiemi Chá-
27:
náneyſkiey/ á co
28:
práwem dźiedźicz-
29:
nem oddáli im w oſiadłoſć Eleázár
30:
Kápłan y Iozue ſyn Nunow/ y prze
31:
dnieyſzy mężowie z pokolenia ſynow
32:
Izráelſkich.

werset: 2x A przyſzło im dźiedźictwo loſem
33:
iáko był Pan roſkazał przez Moiże-
34:
ſzá/ áby oddał dźiewięćiorgu poko-
35:
koleniu/ y połowicy pokolenia ied-
36:
nego.
x w 4. Mo. 34. v. 13.

werset: 3Abowiem był Moiżeſz oddał dźie
37:
dźictwo dwoygu pokoleniu/ y poło
38:
wicy pokolenia zá Iordanem/ Ale
39:
Lewitom nie dał dźiedźictwá mie-
40:
dzy nimi.

werset: 4Bo było ſynow Iozefowych dwo
41:
ie pokolenie/ Mánáſſe y Efráim/
42:
áni dáli dźiáłu Lewitom w źiemi/
kolumna: d
oprocz miaſt ku mieſzkániu y z przed
1:
mieśćiámi ich/ dla bydł y dla trzod
2:
ich.

werset: 5A iáko był Pan roſkazał Moiże-
3:
ſzowi/ ták vczynili ſynowie Izráel-
4:
ſcy y podźielili źiemię.

werset: 6Thedy przyſzli ſynowie Iudá do
5:
Iozuego w Galgál/ á rzekł do niego
6:
Káleb ſyn Iefoná Cenizeyſkiego/ x
7:
Ty wieſz co mowił Pan do Moiże-
8:
ſzá mężá Bożego o mnie y o tobie w
9:
Kádes Bárne.
x w 4. Mo. 14. v. 24.

werset: 7Iużem był we czterdźieſtu lat gdy
10:
mie poſłał Moiżeſz ſługá Páńſki z
11:
Kádes bárne ku przeſzpiegowániu
12:
źiemie/ y odnioſłem mu wſzythkę
13:
rzecz A iákom zrozumiał.
A W żydowſkim ſthoi/ iáko było w ſercu moim.

werset: 8Ale bráćia moi ktorzy chodźili ze
14:
mną/ ſkáźili ſerce ludowi/ á iam
15:
przedſie ſzedł ſtátecznie zá Pánem
16:
Bogiem moim.

werset: 9Y przyſiągł Moiżeſz dniá onego
17:
mowiac "/ Ziemiá po ktoreieś cho-
18:
dźił przyiydźie tobie w dźiedźictwo
19:
y ſynem twoim ná wieki/ ábowie-
20:
meś ſtáthecznie chodźił zá Pánem
21:
Bogiem moim.
" Wyżſzey. 1 v. 3.

werset: 10A teraz oto Pan przedłużył żywo
22:
tá mego/ iáko powiedźiał/ Iuż ſą
23:
czterdźieſći y pięć lat od onego czáſu
24:
iáko tę rzecz mowił Pan do Moi-
25:
żeſzá/ á iáko chodźili Izráelczycy po
26:
puſzczy/ á terazem iuż ieſt w ośmi-
27:
dźieſiąt y w piąći lećiech.

werset: 11A ieſzczem otho y dźiś teyże ſiły
28:
iáko y ná on czás gdy mię ſłał Moi-
29:
żeſz/ x á iákom ná on czás moc miał/
30:
táką mam y theraz ku boiowániu y
31:
ku wychodzeniu y przychodzeniu.
x Ekle. 46. v. 11.

werset: 12A ták teraz day mi tę gorę o kto-
32:
rey Pan powiedźiał dniá onego/ á-
33:
bowiemeś ty ſłyſzał dniá onego/ iż
34:
Enácytowie tám ſą/ y miáſtá wiel-
35:
kie á obronne/ owa Pan będźie ze
36:
mną á wypędzę ie/ thák iáko to Pan
37:
obiecał.

werset: 13Y błogoſłáwił mu Iozue/ x á od-
38:
dał w dźiedźictwo Hebron Kálebo
39:
wi ſynowi Iefonowemu.
x Sędz. 1. v. 20. 1 Mách. 2. v. 56.

werset: 14A ták B Hebron Kálebowi ſyno-
40:
wi Iefoná Cenezeyſkiego przyſzło
41:
w dźiedźictwo/ áż y do dniá tego/
42:
przeto iż ſtátecznie ſzedł zá Pánem
43:
Bogiem Izráelſkim.
B Miáſto ſáme nie było dane Kálebowi iedno tylko kráiná około niego/ Abowiem ono miáſtho oddáne było Lewitom. Oczem pátrz niżey Ká. 21. v. 11.

werset: 15A zwano przed tym Hebron Kiry
44:
át Arbá/ kthory Arbá był człowie-
45:
kiem wielkim miedzy Enácity/ y ták
46:
że ſie źiemiá vſpokoiłá od walki.

rozdział: 19


strona: 131


kolumna: a
KApitu. 19.1. Dźiał pokolenia Symeon. 10. Zábulon.
1:
17. Izáſchár. 24. Aſer. 32. Neftáli. 40. Dán.
2:
49. Iozuego.
werset: 1
P
Adł też los
3:
wthory poko-
4:
leniu Symeo
5:
nowemu we-
6:
dle domow ich
7:
A doſtháło ſie
8:
im dziedźicth-
9:
wá ich poſrzod dźiedźictwá ſynow
10:
Iudá.

werset: 2Y wźięli dźiedźictwo ſwe Berſá-
11:
bee/ Sábee/ y Moládá.

werset: 3Háſerſuál/ Bálá/ y Aſem:

werset: 4Eltolád/ Bethul/ y Hormá.

werset: 5Syceleg/ Bethmárcháboth/ y
12:
Háſerſuſá.

werset: 6Bethlebáot/ y Sárohen/ trzyna
13:
ſćie miaſt z ich wſiámi.

werset: 7Ain/ Remmon/ Atár/ y Aſán/
14:
cztery miáſtá ze wſiámi ich.

werset: 8Y wſzytki wſi ktore były wokoło
15:
tych miáſt áż do Bááláthbeer/ y Rá
16:
máth ku ſtronie Południowey A
17:
toć ieſt dźiedźictwo ſynow Syme-
18:
onowych wedle domow ich.

werset: 9Z dźiáłu ſynow Iudá doſtáło ſie
19:
dźiedźictwo ſynom Symeonowym ábowiem był więczſzy dźiał ſynow
20:
Iudá niż oni ſámi/ á tákże dźiedźic-
21:
thwo wźięli ſynowie Symeonowi
22:
w poſrzod dźiedźictwá ich.

werset: 10Padł záſie trzeći los ná ſyny Za-
23:
bulonowe wedle domow ich/ á byłá
24:
gránicá dźiedźictwá ich áż do Sá-
25:
ryd.

werset: 11Y ſzłá gránicá ich do Morzá y Me
26:
rálá/ y przychodźiłá do Debbáſeth/
27:
ćiagnąc ſie precz do rzeki ktora ieſth
28:
przećiw Ieknoám.

werset: 12Obráca ſie theż od Sárid ná w-
29:
ſchod ſłońcá ku gránicy Cháſeletta-
30:
bor/ á ztámtąd bieży do Dábereth/ y
31:
ćiągnie ſie do Iáfiie.

werset: 13Potym z támtąd bieży ku wſcho-
32:
du ſłońcá do Gethefer y Tákáſim/ á
33:
wychodźi w Remmon/ Amthár y
34:
Noá.

werset: 14Zákoliłá ſie potym tá gránicá od
35:
Pułnocy ku Hannáton/ á kończą
36:
ſie gránice iey v doliny Ieftháel.


kolumna: b
werset: 15Y Kátheth/ Náálol/ Semeron/
1:
Iedalá/ y A Betlehem/ dwánaśćie
2:
miaſt z ich wśiámi.
A Ieſth y drugie Bethlehem w pokoleniu Iudá ku Południu.

werset: 16A toć ieſt dźiedźictwo ſynow Zá
3:
bulonowych wedle domow ich/ z
4:
miáſty y ze wśiámi ich.

werset: 17Potym czwarty los padł ná ſyny
5:
Izáſchárowe wedle domow ich.

werset: 18Y byłá gránicá ich Ieſráel/ Cháſá
6:
lot/ y Sunem.

werset: 19Háfáráim/ Seon/ y Anáháráth

werset: 20Ráboth/ Ceſion/ y Abes.

werset: 21Rámeth/ Engánnim/ Enhád-
7:
dá/ y Bethfeſes.

werset: 22Y bieży gránicá ich do Tabor/ do
8:
Seheſimá/ y do Bethſemes/ á kończą
9:
ſie gránice ich v Iordanu/ ſzeſna-
10:
ſćie miaſt ze wśiámi ich.

werset: 23A toć ieſt dźiedźictwo ſynow Izáſ
11:
chárowych wedle domow ich z miá
12:
ſty y ze wśiámi ich.

werset: 24Potym przyſzedł piąty los ná poko
13:
lenie ſynow Aſer wedle domow ich

werset: 25Y byłá gránicá ich Hálkáth/ Chá
14:
li/ Bethen/ y Axáf.

werset: 26Elmelech/ Amáád/ y Meſſál/ y
15:
przychodźi áż do Kármelu ku Mo-
16:
rzu/ y Sihor y Lábánáth.

werset: 27Ztámtąd ſie obrácá ku Wſchodu
17:
ſłońcá ku Bethdágon/ y bieży áż ku
18:
Zábulon przez dolinę Ieftháel ku
19:
Pułnocy/ v Bethemek/ y v Nehi-
20:
el/ wychodząc ku Kábul po lewey
21:
ſtronie.

werset: 28Abran/ Rohob/ Hámon/ y Ka-
22:
ná/ áż do Sydonu wielkiego.

werset: 29Y obráca ſie tá gránicá od Ramá
23:
áż do Zor miáſtá obronnego/ z támtąd
24:
ſie obraca gránicá áż do Hoſá/ á koń
25:
czy ſie v Morzá od dźiału Achzybá.

werset: 30Ammá/ Afek/ y Rohob/ dwádźie
26:
ſćiá miaſt y dwie z ich wśiámi.

werset: 31A toć ieſt dźiedźictwo pokolenia
27:
ſynow Aſer wedle domow ich/ z miá
28:
ſty y ze wſiámi ich.

werset: 32Potym ná ſyny Neftáli padł los
29:
ſzoſty wedle domow ich.

werset: 33Y byłá gránicá ich od Helefy od
30:
Elon do Sáánánim y Adámi/ kto
31:
re ieſth Neceb y Iebnáel/ áż ku Le-
32:
kum/ y kończy ſie v Iordanu.

werset: 34Potym ſie obráca thá gránicá ku
33:
Morzu do Azánoth Thabor á z tám
34:
tąd bieży ku Hukoká/ y idźie do Zá-
35:
bulon ná Południe/ á do Aſer ku
36:
Zachodu/ do Iudá záſie ku Iorda-
37:
nowi ná Wſchod ſłońcá.

rozdział: 22


strona: 133v


kolumna: c
werset: 31Tedy rzekł Finees ſyn Eleázárá
1:
Kápłaná do Rubenitow/ do Gá
2:
dythow/ y do Mánáſſeyczykow/
3:
Dźiſiechmy doználi iż Pan ieſt w-
4:
pośrzodku nas/ iżeſćie ſie nie do-
5:
puſćili przeſtępſtwá thego przećiw
6:
Pánu/ á terazeſćie wybáwili ſyny I
7:
zráelſkie z rąk Páńſkich.

werset: 32A ták wroćił ſie Finees ſyn Ele-
8:
ázárá Kápłaná z onemi Kſiążęthy
9:
od Rubenitow/ y od Gádythow
10:
z źiemie Gáláád do źiemie Cháná-
11:
neyſkiey do ſynow Izráelſkich/ y opo
12:
wiedźieli im tę rzecz.

werset: 33Y bárzo ſie to podobáło ſynom I
13:
zráelſkim/ á błogoſłáwili Bogá I-
14:
zráelſczycy/ áni mowili dáley áby mie
15:
li iść walczyć przećiwko nim/ á iżby
16:
mieli poborzyć źiemię w ktorey Ru
17:
benitowie y Gádytowie mieſzkáli.

werset: 34Przezwáli tedy Rubenithowie y
18:
Gadytowie Ołtarz on Ed ták mo-
19:
wiąc/ ſwiádectwem będźie miedzy
20:
námi że Pan ieſt Bogiem.

rozdział: 23
KApitu. 23.2. Przez ſpráwy y dobrodźieyſtwá Boże
21:
okazáne Izráelitom. 6. Nápomina ie Io-
22:
zue ku prawdźiwey chwale Bożey obiecu-
23:
iąc im rátunek ieſliżeby posłuſznymi by-
24:
li/ á pomſtę ieſliżeby posłuſznymi nie byli.
werset: 1
Y
Stháło ſie
25:
po niemáłym
26:
czáſie gdy dał
27:
Pan odpoczy
28:
nienie Izráel-
29:
czykom od w-
30:
ſzythkich nie-
31:
przyiaćioł ich okolicznych/ á Iozue
32:
ſie był ſtárzał y był zeſzłym w lećiech.

werset: 2A Ze przyzwáł Iozue wſzythkich
33:
Izráelczykow/ ſtárſzych ich á czel-
34:
nieyſzych miedzy nimi/ ſędźiow y
35:
przełożonych ich/ y rzekł ku nim/
36:
Iam ſie iuż ſtárzał á zſzedłem w le-
37:
ćiech.
A Iozue ieſt pozoſtáwion ná przykład wſzythkiem kſiążętom/ przełożonym/ y goſpodárzom/ áby ſię vczyli/ iáko vczyć máią poddánych ſwych czáſu káżdego/ á zwłaſzczá gdy ſie z nimi roſtháwáią/ ták przez śmierć iáko y ktorem inſzem obyczáiem.

werset: 3A wyſćie widźieli wſzytko tho
38:
co czynił Pan Bog wáſz wſzytkim
39:
tym narodom przed wámi/ że Pan
40:
Bog wáſz walczył zá was.

werset: 4Obáczćież/ rozdźieliłem wam lo
41:
ſem ty pozoſtałe narody w dźiedźic-
kolumna: d
two miedzy pokolenia wáſze/ y thy
1:
wſzytki narody ktorem wytráćił od
2:
Iordanu/ áż do Morzá wielkiego
3:
od Zachodu ſłońcá.

werset: 5A Pan Bog wáſz ſam ie on wy-
4:
pędźi przed wámi/ á wypłoſzy ie od
5:
oblicznośći wáſzey/ y poſiędźiećie
6:
dźiedźicznie źiemię ich/ thák iáko
7:
wam tho powiedźiał Pan Bog
8:
wáſz.

werset: 6Bądźćież tedy ſercá dobrego áby
9:
ſćie ſtrzegli á czynili doſyć themu co
10:
nápiſano ieſth w Kſięgách zakonu
11:
Moiżeſzowego/ ábyſćie nie odſtę-
12:
powáli od niego áni ná práwo áni
13:
ná lewo.

werset: 7Nie mieſzayćież ſie miedzy ty na
14:
rody ktore zoſtáły z wámi/ áni wſpo
15:
minayćie imieniá Bogow ich/ nie
16:
przyſięgayćież przez nie/ áni im ſłuż
17:
ćie/ áni ſie kłániayćie przed nimi.

werset: 8Ale ſie dzierzćie Paná Bogá
18:
wáſzego/ iákoſćie to czynili áż y do
19:
dniá tego.

werset: 9Dla tegoć wypędźił ty ták wiel-
20:
kie y mocne narody przed wámi/ á
21:
żaden ſie przed wámi nie mogł o-
22:
przeć áż y do dniá tego.

werset: 10Ieden mąż z was gonił ich tyſiąc/
23:
ábowiem Pan Bog wáſz ieſt ktory
24:
walczy zá wámi iáko to wam obie-
25:
cał.

werset: 11B A przethoż przeſtrzegayćie ſie z
26:
pilnośćią ábyśćie miłowáli Páná
27:
Bogá wáſzego.
B W żydowſkiem ſtoi przeſtrzegayćie duſz wáſzych.

werset: 12Bo ieſliż ſie odwroćićie/ á przyſtá
28:
niećie do tych pozoſtáłych narodow
29:
ktore ſą z wámi/ y C ſpowinowáći-
30:
ćie ſie z niemi/ á będźiećie ſie mieſzáć
31:
z nimi á oni też z wámi.
C Mamy ſie ſtrzedz małżeńſtwá z niewiernymi.

werset: 13Terazże iuż wiedzćie żeć pothym
32:
Pan Bog wáſz nie wypędźi wſzyt-
33:
kich tych narodow przed wámi/ ále
34:
będą ná was ſidłem/ zawádą/ y
35:
biczem bokom wáſzym/ á żądłámi
36:
w oczoch wáſzych/ áż poginiećie z
37:
tey przewyborney źiemie/ ktorą wam
38:
dał Pan Bog wáſz.

werset: 14A ták oto ia dźiś iuż tám D idę/ do
39:
kąd y wſzyſcy inſzy ludźie/ vznay-
40:
ćież tedy ze wſzytkiego ſercá wáſze
41:
go/ y ze wſzytkiey duſze wáſzey/ żeć
42:
nie vchybiło by iedno ſłowo ze wſzy
43:
tkich onych wybornych słow/ ktore
44:
mowił o was Pan Bog wáſz/ w
45:
ſzythkić ſie nád wámi wypełniły/ á
46:
żadna rzecz z nich nie ieſt opuſzczo-
47:
ná.
D To ieſt Vmrę iáko y inſzem ludźiom zámierzono ieſt.

księga: Iud.
rozdział: 2


strona: 136

Kśięgi Sędźiow. Liſt. 136.

kolumna: a
werset: 3A thákem rzekł/ Nie wypędzę ich
1:
od oblicznoſći wáſzey/ ále będą wam
2:
iáko żądłá/ á bogowie ich będą wam
3:
iáko A śidło.
A To ieſt nieſzczęſćiem wáſzem.

werset: 4Gdy tedy Anioł Páńſki ty ſłowá
4:
mowił wſzytkich ſynow Izráel-
5:
ſkich/ tedy lud płákał wielkiem gło-
6:
ſem.

werset: 5Y dáli imię mieyſcu onemu B Bo-
7:
chim/ y támże Pánu ofiáry czynili.
B Tho ieſt mieſce płáczących.

werset: 6x A roſpuſćił był Iozue lud/ y rozeſz
8:
li ſie ſynowie Izráelſcy káżdy do dźie
9:
dźictwá ſwego/ áby poſiedli źiemię.
x Iozu. 24. v. 28.

werset: 7Tedy lud ſłużył Pánu po wſzyt-
10:
ki dni poki żyw był Iozue/ y po wſzy
11:
tek czás ſtárſzych kthorzy dłużey żyli
12:
po śmierći Iozuego/ á ktorzy widźieli
13:
ony wſzytki zacne ſpráwy Páńſkie/
14:
ktore czynił nád Izráelem.

werset: 8A ták vmárł Iozue ſyn Nunow
15:
ſługá Páńſki/ będąc we ſtu y w dźie
16:
ſiąći lat.

werset: 9Y pogrzebli go ná gránicy dźie-
17:
dźictwá iego w Thámnáth Hares
18:
ná gorze Efráim/ od Pułnocy go-
19:
ry Gáás.

werset: 10Y on też wſzytek narod przyłączon
20:
ieſt do oycow ſwoich/ C á potym po
21:
nich náſtał inſzy narod/ kthory nie
22:
znáł Páná/ áni ſpraw ktore czynił
23:
nád Izráelem.
C Abowiem Iozue y ſtárſzy ktorzy po nim żyli z wielką ſie pilnoſćią otho ſtáráli/ áby Izráelczyki vczyli y zá w ſćiągáli w porządku ſzáfowánie słowá Boże go/ A owſze ie przynucáli/ áby powinną cześć czynili Bogu/ Ale gdy ći vmárli/ tedy vpádło ſzáfowánie słowá Páńſkiego/ A ták ſie też oni odwroćili od prawdźiwei chwały Bożey.

werset: 11Y czynili ſynowie Izráelſcy złość
24:
przed oczymá Páńſkimi/ á ſłużyli D
25:
Báálom.
D To mamy rozumieć o báłwanie ktorego chwalili Bábilończycy/ tho ieſt Bele ſyná Nemrotowego/ á oycá Ninuſowego/ kthoremu był Ninus zbudował koſćioł w Bábilonie/ á chwały Boſkie pod tym imieniem Iowiſzá Bele ſprawowáli iemu/ z kąd pothym przyſzło to poſpolićie iż wſzytki báłwany zwano Báál.

werset: 12I opuſćili Páná Bogá oycow
26:
ſwoich/ kthory ie wywiodł z źiemie
27:
Egiptſkiey/ á ſzli zá bogi cudzymi/
28:
ktorzy byli z bogow onych narodow
29:
okolicznych/ y kłániáli ſie im/ á obru
30:
ſzyli Páná.

werset: 13Opuſćili Páná/ á ſłużyli Báálo
31:
wi/ y E Aſtárothowi.
E Aſtároth był báłwan ná kſztałt owce ſpráwiony.

werset: 14A ták Pan rozgniewał ſie w po-
32:
pędliwoſći ſwey przećiw Izráeli-
33:
tom/ y podał ie w ręce łupieſcom kto
34:
rzy ie łupili/ á F záprzedał ie w ręce
35:
nieprzyiaćioł ich okolicznych/ ták iż
36:
ſie dáley oprzeć nie mogli nieprzyia-
37:
ćiołom ſwoim.
F To ieſt Podał A vżywa tego słowá w ten ſpoſob/ iż ie był przed tym wybáwił iákoby ie był wykupił z niewolſtwá w ktorym byli.

werset: 15Gdźie ſie iednokolwiek ruſzyli/
38:
thedy ręká Páńſka byłá przećiwko
39:
nim ku złemu/ iáko powiedźiał Pan
40:
á iáko im záprzyſiągł/ y tákże ćięſzko
41:
ſćiámi ſrodze byli vtrapieni.

werset: 16Potym Pan wzbudźił Sędźie kto
42:
rzy ie wyrywáli z rąk łupieſcow ich.

werset: 17Ale oni áni Sędźiow ſwych nie
43:
ſłucháli/ owſzem ſie cudzołożyli z
kolumna: b
bogi cudzymi/ kłániáiąc ſie im/ Y v
1:
ſtąpili prędko z drogi ktorą ſzli oyco
2:
wie ich/ ktorzy byli poſłuſzni roſka-
3:
zániu Páńſkiemu/ y nie czynili ták
4:
iáko oni.

werset: 18A ták gdy im Pan wzbudźił Sę
5:
dźie/ tedy Pan był przy Sędźiem/ á
6:
wybáwiał ie z rąk nieprzyiaćioł ich
7:
po wſzytki dni żywotá onego Sę-
8:
dźiego/ ábowiem było Pánu żal płá
9:
czu G ich przed tymi ktorzy ie ſćiſkáli
10:
y trapili.
G Abowiem byli náuczáni słowem Bożem/ poki byli żywi ſędźiowie ich/ ktorzy byli od Páná poſtánowieni/ A przetoż grzechy ſwe vznawáiąc náwrácáli ſie ku Pánu y zá to płákáli.

werset: 19Wſzákoż po śmierći Sędźiego zá
11:
ſie ſie odwrácáli y pſowali więcey
12:
niż oycowie ich/ chodząc zá bogi cu
13:
dzymi á ſłużąc im y kłániáiąc ſie im/ y
14:
nic nieopuſzczáli z ſpraw ich/ y z dro
15:
gi ich vporney.

werset: 20A dlathegoż wzruſzyłá ſie popę-
16:
dliwoſć Páńſka przećiw Izráelowi
17:
y rzekł/ Przeto że przeſtąpił ten na-
18:
rod przymierze moie o ktore roſka-
19:
załem oycom ich/ á niechćieli być po
20:
ſłuſzni głoſowi moiemu.

werset: 21Tedy ia też po tym nie wypędzę ża
21:
dnego przed nimi z tym narodow/
22:
ktore pozoſtáwił Iozue kiedy vmárł

werset: 22Abych przez nie H pokuſzał Izrá-
23:
elczyki będąli ſtrzedz drogi Páńſkiey
24:
chodząc po niey/ iáko iey ſtrzegli oy
25:
cowie ich/ czyli nie.
H Tu Pokuſzenie mamy rozumieć/ Doświádſzenie/ ábowiem Pan nie kuſi nas iedno dla nas ſámych/ y dla pożytku náſzego/ ábychmy ſie ták obaczyli/ á otworzyli oczy ſwe/ poznawáiąc náſze przyrodzenie/ iákoż nam tego ieſt potrzebá/ A ták pokuſzenie páńſkie ieſt náuką náſzą.

werset: 23A ták zoſtáwił Pan narody ony
26:
nie wypądzáiąc ich zárázem/ áni ich
27:
podał w ręce Iozuemu.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Narodowie pozoſtawieni w Chánáney
28:
ſkiey źiemi ku doświádczeniu Izráelitow.
29:
6. ktorzy Biorą znimi przymierze. 7. y. 12.
30:
Dopuſzczáią ſie báłwochwálſtwá. 8. y. 12. Zá
31:
co ieſth pothym lud karan. 9. Wybáwion
32:
przez Sędźie/ przez Otonielá. 15. Przez Aho-
33:
dá. 31. Y przez Sámgárá.
werset: 1
A
Tyć ſą naro-
34:
dy ktore pozoſthá-
35:
wił Pan áby przez
36:
nie pokuſzał Izrá-
37:
elczykow wſzyth-
38:
kich/ ktorzy nie wie
39:
dźieli o onych walkách Chánáney-
40:
ſkich.

werset: 2Aby o thym wiedźieli narodowie
41:
ſynow Izráelſkich/ á przyuczáli ſie
42:
walkam/ A ktorych przed thym oni
43:
nie ználi.
A Abowie zá czáſu Iozuego ſam Bog zá nie walczył.

werset: 3Pięćioro Kſiążąt Filiſtyńſkich/ y
44:
wſzythki Chánáneyczyki/ Sydoń-
45:
czyki y Heweyczyki mieſzkáiące ná

strona: 136v

Othoniel. IVDICVM. Aod.

kolumna: c
gorze Libanie/ od gory Báálher-
1:
mon áż do ſámego Hemáth.

rozdział: 6


strona: 138v


kolumna: c
werset: 19Odſzedſzy tedy Gedeon zgotho-
1:
wał koźiełká z ſtádá/ y przáſne chle-
2:
by z D Efá mąki/ y włożył mięſo w
3:
koſz/ á polewkę wlał w gárnek/ ták
4:
że ono przynioſł do niego pod on dąb
5:
a położył przed nim.
D O thym słowie Efá pátrzay w. 3. Mo. 5. v. 11.

werset: 20Potym do niego rzekł Anioł Bo
6:
ży/ Weźmi tho mięſo y ty chleby nie
7:
kwáſzone/ á położ ie ná tey ſkále/ po
8:
lewkę wylawſzy/ A on vczynił ták.

werset: 21Zátym Anioł Páńſki ſćiagnął ko
9:
niec laſki kthorą miał w ręce ſwey/ y
10:
dotknął mięſá y przáſnikow/ thedy
11:
wyſzedł ogień z ſkáły á ſpalił mięſo y
12:
przáſniki/ A potym Anioł Páńſki
13:
odſzedł od oczu iego.

werset: 22A widząc Gedeon iż to był An-
14:
ioł Páńſki rzekł/ Ach Pánie Boże E
15:
czemużem widźiał Aniołá Páńſkie
16:
go oczywiſćie.
E Ták rozumie iż człowiek nie może Bogá widźieć y w oſobie Anielſkiey/ áby nie miał vmrzeć/ wſzákże wiele mężow ſwięthych to potykáło/ á iednák nie pomárli/ A przethoż mamy czynić rozdźiał miedzy widzeniem Bożem/ ábowiem tho ktore bywa w iego wielmożnoſći/ thedy thákiego mdłoſć ludzka nie może znieść/ áni też onego gdy ſie okázuie w rozgniewániu ſwoim/ Ale ono widzenie bywa znośnieyſze gdy ſie okázuie ćichym y dobrotliwym iáko ſie okazał Iakobowi w. 1. Mo. 32. Y Moiżeſzowi. w. 2. kſięgách. 33. A thu Gedeonowi.

werset: 23Ná co odpowiedźiał Pan/ Pokoy
17:
z tobą nie boy ſie/ nie vmrzeſz.

werset: 24Támże Gedeon F zbudował Pá-
18:
nu Ołtarz/ y przezwał gi Pan po-
19:
koiu/ ktory ieſzcze áż y do tego czáſu
20:
ſtoi w Efrá Abiezerytow.
F To ieſt z roſkazániá Páńſkiego/ iáko ſie to okázuie w drugim wierſzu.

werset: 25Y ſtáło ſie oney nocy iż rzekł Pan
21:
do niego/ Weźmi Cielcá z ſtádá oy-
22:
cá twego/ y drugiego Cielcá ſied-
23:
mioletnego/ rozwalże Ołtarz Bá-
24:
álow ktory ieſt oycá twego/ á wyſiecz
25:
gay ktory ieſt około iego.

werset: 26Y zbuduy Ołtharz Pánu Bogu
26:
twemu ná wierzchu tey ſkáły ná ro
27:
wnym mieyſcu/ weźḿiż Cielcá dru
28:
giego á vczyń z niego ofiárę paloną
29:
temi drwámi ktoreś porąbał w gáiu

werset: 27A ták Gedeon wźiął dźieſięć mę-
30:
żow z ſług ſwoich/ y vczynił ták iá-
31:
ko mu był Pan powiedźiał/ ále G iż
32:
ſie bał domu oycá ſwego y mieſzczan/
33:
nie czynił tego we dnie ále w nocy.
G Thá boiaźń nie ma być gánioná/ ábowiem nie dla tego ſie rozmyſlał áby co miał czynić przećiw roſkazániu Páńſkiemu/ ále roſthropnie przebaczał iákoby doſyć mogł vczynić woley iego/ áby też vſzedł niebeſpieczeńſtwá ktore baczył. Z kąd my tu náukę mamy iż imo wſzythko winniſmy posłuſzni być Pánu/ A wſzákoż y zdrowia ſwego ſzánowáć ieſli to może być bez obruſzenia Pánſkiego/ á ieſliby być nie mogło tedy iego chwałá ma záwżdy mieć przodek.

werset: 28Gdy thedy wſtáli ráno mieſzczá-
34:
nie/ vyzreli rozwálony Ołtarz Bá-
35:
álow/ y wyrąbány gay ktory był oko
36:
ło niego/ y ćielcá onego drugiego ofiáro
37:
wánego ná Ołtarzu zbudowánym

werset: 29Záthym rzekł ieden do drugiego/
38:
Ktoż wżdy to vczynił? A gdy ſie py
39:
táli á pilnie bádáli/ powiedźiáno/ iż
40:
Gedeon ſyn Ioásow to vczynił.

werset: 30Tedy rzekli mieſzczánie do Ioáſá/
41:
Wywiedź ſyná twego á niechay v-
42:
mrze/ ábowiem rozrzućił Ołtharz
kolumna: d
Báálow y porąbał gay około niego.

werset: 31Y odpowiedźiał Ioás wſzytkim
1:
ktorzy ſtali około niego/ A wyż ſie to
2:
máćie ſwárzyć o Báálá? izali wy mu
3:
pomoc chcećie? Ten co ſie oń poku-
4:
ſił niechay vmrze iutro ráno/ bo ie-
5:
ſly ieſt Bog niechayże ſie mśći nád
6:
tym ktory rozwálił Ołtarz iego.

werset: 32Thedy onegoż dniá názwan był
7:
Gedeon Ierobáál/ przetho iż oćiec
8:
rzekł/ Niech ſie nád nim mśći Báál
9:
iż mu rozrzućił Ołtarz.

werset: 33Ná ten czás Mádyánitowie/ A
10:
málechitowie/ y ludźie od Wſchodu
11:
ſłońcá zebráli ſie ſpołu/ y przepráwi
12:
wſzy ſie/ záthoczyli oboz w dolinie
13:
Iezráel.

werset: 34Ale Duch Páńſki ogárnął Gede
14:
oná/ á gdy zátrąbił w trąbę/ zebrał
15:
ſie kniemu dom Abiezerow.

werset: 35Y wypráwił poſły do wſzytkich
16:
Mánáſſytow/ y zebráli ſie do niego/
17:
tákże poſłał do Aſer/ do Zábulon/ y
18:
do Neftáli/ ktorzy mu záćiągáli.

werset: 36Thedy rzekł Gedeon do Bogá/ H
19:
Ieſliż przez mię wybáwić chceſz lud
20:
Izráelſki iákoś powiedźiał.
H By był Gedeon nie miał wiáry/ tedyby był nie ruſzył walki przećiw nieprzyiaćiołom ktorych liczbá y moc byłá bárzo wielka. A ták będąc ná to wezwány czyni doſyć powołániu ſwemu/ A wſzákoż iz ieſth mdłem/ á vćieka ſie do Bogá/ á proſi iżby był vtwierdzon iákim cudem/ czego iśćie nie czynił oprocz duchá Bożego/ od ktorego był pobudzan/ áby ſie ná dálſze rzeczy oglądał/ gdyż go przywiodł kthemu áby żądał cudá nád oną wełną.

werset: 37Oto ia położę runo wełny ná bo
21:
iſku/ ieſliże roſá tylko ná wełnę vpá
22:
dnie/ á wſzytká źiemiá ſucha będźie/ tedy będę wiedźiał iż przez mię wy-
23:
báwiſz Izráelczyki iákoś obiecał.

werset: 38Y ſtáło ſie ták/ ábowiem gdy názá
24:
iutrz wſtał á ſćiſnął runo/ tedy wy-
25:
żął z wełny pełnę báńkę wody z roſy.

werset: 39Nád tho ieſzcze rzekł Gedeon do
26:
Bogá/ I Niechay popędliwość twa
27:
nie poruſza ſie przećiwko mnie/ á
28:
niechay ieſzcze ras rzekę/ y niechay
29:
ieſzcze raz doświádſzę w tey weł-
30:
nie/ proſzę niech tylko ſámo runo bę
31:
dźie ſuche/ á ná wſzytkę źiemię niech
32:
pádnie roſá.
I Duch Páńſki pobudzáiąc Gedeoná áby proſił o znák/ przekłáda nam náukę o przyſćiu y o kroleſtwie Kryſtuſowem/ O czem mámy ſwiádecthwo w Pſál. 72. Runo nam znácży lud Zydowſki/ Roſá Náukę niebieſką/ ktora byłá naprzod do nich przynieſioná. Ziemiá znáczy Pogány ſucha á oprocz wilgotnoſći tey náuki ſwiętey/ ktorą iednák potym przyięli/ á Runo zoſtáło ſuche/ Nieprzyiaćiele znáczą nam Smierć Grzech y Piekło/ Gedeon záſie posłány przećiwko nie znáczy nam Kryſtuſá.

werset: 40Y vczynił thák Bog oney nocy/ iż
33:
tylko ſámo runo było ſuche/ á wſzyt
34:
ká źiemiá przypádłá roſą.

rozdział: 7
KApitu. 7.2. Ktorzy ſą obráni ná woynę. 8. A ktorzy
35:
ſą roſpuſzczeni. 19. Zwyćięſtwo nád Mádiá
36:
nity.
rozdział: 9


strona: 141

Abimelech. Kśięgi Sędźiow. Liſt. 141. Tholá Iáir.

kolumna: a
werset: 35A wyſzedſzy Gáál ſyn Obedow/
1:
ſtánął w ſámey branie miáſtá/ Ru
2:
ſzył ſie tedy Abimelech y lud ktory z
3:
nim był z vſadki.

werset: 36A ták widząc Gáál lud rzekł do
4:
Zebulá/ Otho lud idźie z wierzchu
5:
gor/ Ktoremu odpowiedźiał Zebul/
6:
Cień gor widźiſz miáſto ludźi.

werset: 37Tedy powtore rzekł Gáál/ Otho
7:
lud idźie z pośrzodku źiemie/ á ie-
8:
den huf idźie od polá Meonenim.

werset: 38Rzekł thedy do niego Zebul/ Kę-
9:
dyż ſą teraz ony ſłowá kthoreś mo-
10:
wił/ Coż ieſt Abimelech ábyſmy mu
11:
ſłużyć mieli? Izali to nie ten lud kto
12:
ryś wzgárdźił? Idźże iuż teraz pro-
13:
ſzę ćię á walcz przećiw niemu.

werset: 39A ták wyſzedł Gáál przed Syche
14:
mithy/ á walczył przećiw Abime-
15:
lechowi.

werset: 40Y gonił go Abimelech gdy przed
16:
nim począł vćiekać/ á poległo wiele
17:
ránnych áż do ſámey brany.

werset: 41A Abimelech zoſtał w Arumá/
18:
Zebul też wygnał Gáálá z bráćią ie
19:
go/ áby nie mieſzkáli w Sychem.

werset: 42A ták názáiutrz wyſzedł lud ná
20:
polá/ y opowiedźiano to Abimele-
21:
chowi.

werset: 43Tedy on wźiąwſzy lud rozdźielił
22:
gi ná trzy hufce/ á poſtáwił gi ná v-
23:
ſadzce w polu/ y widząc ludźi wy-
24:
chodzące z miáſtá/ wyrwał ſie ná
25:
nie y pobił ie.

werset: 44Sam też Abimelech y hufy ktore
26:
z nim były/ ſzturmowáli y ſtánęli v
27:
ſámey brany miáſtá/ á ine dwá hu-
28:
fy vderzyły ná wſzytki ktorzy byli w
29:
polu/ y pobili ie.

werset: 45Ktemu Abimelech dobywał miá
30:
ſtá przez on wſzythek dźień/ y wźiął
31:
ie/ á lud ktory w nim był pomordo-
32:
wał/ y miáſtho zborzył y F ſolą po-
33:
trząſł.
F Aby thák ono mieyſce zoſtáło ná potym ſpuſtoſzáłe.

werset: 46Co ſłyſząc wſzyſcy mężowie kto-
34:
rzy byli ná wieży Sychem/ przyſzli
35:
do twierdzey domu Bogá Beryth.

werset: 47Y opowiedźiano Abimelechowi/
36:
że ſie tám zgromádzili wſzyſcy mężo
37:
wie wieże Sychem.

werset: 48Tedy Abimelech wſzedſzy ná go-
38:
rę Sálmon ze wſzytkim ludem kto
39:
ry z nim był/ wźiął ſiekiery y okrze-
40:
ſał gałęźie z drzewá/ ktore wźiąwſzy
41:
á włożywſzy ná rámioná ſwoie/
42:
rzekł do ludu ktory z nim był/ To co
43:
widźićie iżem ia vczynił/ czyńćie y
44:
wy rychło.


kolumna: b
werset: 49A ták z onego wſzytkiego ludu ká-
1:
żdy vćiąwſzy gáłąź ſwą ſzedł zá Abi
2:
melechem/ á ſkłádli ie około twier-
3:
dze/ y zápaliwſzy ie/ ſpálili ogniem
4:
twierdzą: Támże zginęli zludźi wie
5:
że Sychem wſzytkich mężow y nie-
6:
wiáſt około tyſiącá.

werset: 50Potym odſzedł Abimelech do Te-
7:
bes/ y położywſzy ſie v niego wźiął ie.

werset: 51Ale wieżá byłá mocna w pośrzod
8:
ku miáſtá/ ná ktorą vćiekli wſzyſcy
9:
mężowie y niewiáſthy z mieſzczan/
10:
á zámknąwſzy ią o ſobie weſzli ná
11:
dách wieże.

werset: 52Tedy przyſzedł Abimelech áż do ſá
12:
mey wieże/ y dobywał iey/ á ſtáną-
13:
wſzy v ſámych drzwi chćiał ią ſpálić

werset: 53Ale niewiáſtá niektora zrzućiłá
14:
ſztukę kámieniá od żaru ná głowę A
15:
bimelechowę/ y ſtrąćiłá mu czáſzkę.

werset: 54Ktory nátychmiaſt záwoławſzy
16:
pácholęćiá co noſił broń iego/ rzekł
17:
kniemu/ Dobądź mieczá twego á zá
18:
biy mię/ by ſnadź o mnie nie rzeczo-
19:
no niewiáſtá go zábiłá/ A thák go
20:
przebodło pácholę iego y vmárł.

werset: 55A widząc Izráelczycy iż vmárł
21:
Abimelech/ rozeſzli ſie káżdy do miey
22:
ſcá ſwego.

werset: 56G A ták oddał Bog onę złość Abi-
23:
melechowi kthorą vczynił nád oy-
24:
cem ſwoim/ gdy zábił ſiedḿdźieſiąt
25:
bráćiey ſwey.
G Tákowyć ieſt koniec wſzytkich niewiernikow po tym doczeſnem dobrem mieniu.

werset: 57Przytym też wſzytke złoſć mężow
26:
Sychem obroćił Bog ná głowę ich/
27:
á wypełniło ſie nád nimi przeklęc-
28:
two Ioátámá ſyná Ierobáálowego

rozdział: 10
KApitu. 10.1. Po Abimelechu náſtał Tolá. 3. A po nim
29:
záſie Iáir. 6. Izráelczycy zá ſwoy grzech by
30:
li trapieni od Filiſtynow. 10. Wołáią do Pá
31:
ná ktory ie karze á potym ſie zlitował nád
32:
nimi.
werset: 1
N
Aſthał po-
33:
tym po Abime
34:
lechu Tolá ſyn
35:
Fuy ſyná Do
36:
dowego mąż z
37:
pokolenia Izá
38:
ſchár/ áby wy-
39:
báwił Izráelczyki/ á ten mieſzkał w
40:
Sámir ná gorze Efráim.

werset: 2Y ſądźił Izráelczyki przez dwá-
41:
dźieſćiá y trzy látá/ á potym vmárł y
42:
pogrzebion ieſt w Sámir.

werset: 3Po nim náſtał Iáir Gáláádczyk

strona: 141v

Iáir. IVDICVM. Iefte.

kolumna: c
ktory ſądźił Izráelá przez dwádźie-
1:
ſćiá y dwie lećie.

rozdział: 14

kolumna: 143v
Sámſon. IVDICVM.

kolumna: c
werset: 1
T
Edy Sám
1:
ſon ſzedł do Tá
2:
mnathy/ á vyz
3:
rał thám nie-
4:
wiáſthę z corek
5:
Filiſtyńſkich.

werset: 2Y przyſzedſzy
6:
opowiedźiał to oycu ſwemu y mátce
7:
ſwoiey ták mowiąc/ Widźiałem nie
8:
wiáſtę w Támnaćie z corek Filiſtyń
9:
ſkich/ á przetoż mi ią teraz weźmićie
10:
zá żonę.

werset: 3Ale kniemu rzekł oćiec y mátká ie
11:
go/ A Azaż nie maſz miedzy corkámi
12:
bráciey twey/ y we wſzythkim ludu
13:
moim niewiáſty/ iże iść chceſz ábyś
14:
ſobie wźiął żonę z Filiſtynow nie o-
15:
brzezánych? Wſzákoż Sámſon od-
16:
powiedźiał oycu ſwemu/ Tę mi we
17:
źmićie zá żonę bo mi ſie bárzo ſpodo-
18:
báłá.
A Słuſznie gánią tę rzecz Sámſonowi/ bo zakon zákázował/ áby niewiaſt z onych kráin nie poymowano/ á wſzákoż tego nie rozumieią/ iż Duch Boży inſzą rzecz ſtánowił około Sámſoná/ ále iednák zrozumiawſzy wſzytkę rzecz/ nie ſą przećiwko temu.

werset: 4A nie wiedźieli oćiec áni mátká
19:
iego iż to Pan ták mieć chćiał/ B bo
20:
iuż ſzukał przyczyny ná Filiſthyny/
21:
gdyż ná on czás pánowáli Filiſty-
22:
ni nád Izráelem.
B Aczkolwiek mogł ſpráwiedliwie woynę ruſzyć przećiw Filiſthynom iáko ná to obrány ieſzcze wnet z żywotá mátki ſwey/ á wſzákoż ſie otho niekuſił/ áżby pierwey byłá słuſzna przyczyná o kthorey by wſzyſcy wiedźieli/ á iżby theż niedał o ſobie namnieyſzey przyczyny złe go mniemánia.

werset: 5Thedy ſzedł Sámſon z oycem
23:
ſwym y z mátką ſwą do Támnathy/
24:
á gdy przychodźili ku winnicom/ o-
25:
to lwię zábieżáło mu rycząc.

werset: 6Y przypadł nań C Duch Páńſki/ á
26:
rozdárł go by więc miał rozerwáć
27:
koźlę/ choćiaż nic nie miał w ręku
28:
ſwych/ y nie oznaymił tego áni oy-
29:
cu áni mátce ſwoiey co był vczynił.
C Przez tegoż Duchá prawdźiwi Názáreyczycy/ to ieſt poſlubieni y poświęceni Pánu rozrywáią moc lwá ryczącego/ ktory vſtáwicznie chodźi około nich áby ie pożárł.

werset: 7Potym ſzedſzy do niewiáſty oney
30:
ktora ſie byłá vpodobáłá iemu mo-
31:
wił z nią.

werset: 8A wroćiwſzy ſie po kilku dni áby
32:
ią poiął/ zſthąpił chcąc oglądáć on
33:
śćierw lwi/ D á nálazł w nim roy
34:
pczoł y z miodem.
D Lew ryczący zwyćiezony od prawdźiwego Názáreyczyká Iezuſá Kryſtuſá/ známionuie nam/ iż ſrogość y gorzkość Grzechu Smierći y Piekłá iuż ieſt odięthá/ á słodkość łáſki y miłoſierdźia/ nam ieſt zgotowána ábychmy iey vżywáli ná wieki.

werset: 9Y wźiąwſzy go w rękę ſwą iadł i-
35:
dąc/ á pothym do oycá y do máthki
36:
ſwey przyſzedſzy dał im też/ y iedli/ á
37:
le im nie powiedźiał iż onego miodu
38:
nábrał z śćierwu lwiego.

werset: 10Szedł tedy oćiec iego do niewiá-
39:
ſty/ á ſpráwił tám Sámſon gody/
40:
ták iáko był zwyczay iż ie młodźień-
41:
cy ſprawowáli.

werset: 11A ták gdy go tám vyzrano/ wźię-
42:
li do niego trzydzieſći towárzyſzow
43:
y byli przy nim.

werset: 12Do kthorych rzekł Sámſon/ E Zá
44:
dam wam teraz gadkę/ á ieſli ią zgá
45:
dniećie przez ſiedḿ dni weſela/ á wy
kolumna: d
łożyćie mi ią/ tedy wam dam trzy
1:
dźieſći prześćieradł/ dam y trzydźie
2:
śći ſzat odmiennych.
E Iozefus piſze/ iż then obyczay był miedzy onymi ludźmi zadáwáć ſobie gadki áby ſie im rozum oſtrzył w wypráwowániu ich/ co ſie theż dźiało miedzy Sálomonem y Hirámem krolem Tyrſkiem.

werset: 13A ieſliż mi iey nie zgádniećie/ te-
3:
dy wy mnie daćie trzydźieſći przeſćie
4:
radł y trzydźieſći ſzat odmiennych: Ktorzy iemu odpowiedźieli/ Po-
5:
wiedzże nam tę gadkę á będźiem iey
6:
ſłucháć.

werset: 14A ták on rzekł do nich/ Spożyrá
7:
iącego wyſzedł pokarm/ á z mocne-
8:
go wyſzłá ſłodkoſć/ I nie mogli zgá
9:
dnąć przez trzy dni oney to gadki.

werset: 15Gdy iuż tedy przychodźił dźień ſio
10:
dmy rzekli do żony Sámſonowey/ Námawiay mężá twego áby nam
11:
powiedźiał gadkę/ chceſzli bychmy
12:
ćię nie ſpalili y z domem oycá twego/
13:
I ná thożeſćie nas tu wezwáli áby
14:
ſćie nam pobráli máiętnoſći náſze.

werset: 16Płákáłá tedy żoná Sámſonowá
15:
przed nim mowiąc/ Záprawdę mię
16:
maſz w nienawiśći á nie miłuieſz
17:
mię/ zádałeś gadkę ludowi memu
18:
á niechceſz mi iey oznáymić/ Ktory
19:
ták rzekł do niey/ Othom iey oycu
20:
ſwemu y mátce nie oznaymił/ á tobie
21:
bych ią oznáymić miał?

werset: 17Ale ona płákáłá przed nim przez
22:
onę wſzytkę ſiedḿ dni poki gody by
23:
ły/ áż iey oznaymił dniá ſiodmego
24:
gdy mu iuż donagláłá/ A tákże oná
25:
oznaymiłá gadkę ludowi ſwemu.

werset: 18Tedy mężowie miáſthá onego w
26:
ſiodmy dźień przed Zachodem ſłoń-
27:
cá rzekli kniemu/ Coż może być ſłod
28:
ſzego nád miod/ á co moze być mo-
29:
cnieyſzego nád Lwá? Kthorym on
30:
odpowiedźiał/ Byſćie byli nie oráli
31:
ćielicą moią nie tráfilibyſćie byli gad
32:
ki moiey.

werset: 19Y przypadł nań Duch Páńſki/ á
33:
ſzedſzy do Aſkálon/ zábił z nich trzy
34:
dźieſći mężow/ y wźiąwſzy łupy ich/
35:
oddał z nich ſzáty oddmienne onym
36:
ktorzy zgádli gadkę/ Tákże ſie ro-
37:
zgniewawſzy ſzedł do domu oycá
38:
ſwego.

werset: 20A żoná Sámſonowá daná ieſt
39:
towárzyſzowi iego/ ktorego był on
40:
ſobie wźiął zá przyiaćielá.

rozdział: 15
KApitu. 15.1. Gdy wźiętá żoná Sámſonowi. 4. Tedy
41:
náłápawſzy liſzek popalił zbożá Filiſtyń-
42:
ſkie. 7. A ſámy okruthnie pomordował. 15.
43:
Tyſiąc ludu zábił oſlą czeluſćią. 19. Z kto
44:
rey pił wodę.
rozdział: 18


strona: 146

Michás. Kśięgi Sędźiow. Liſt. 146.

kolumna: a
werset: 23Y wołáli zá nimi/ ále ſie oni obro
1:
ćiwſzy rzekli do Michaſá/ Cożći po
2:
tym żeś ſie ták zebrał.

werset: 24A on odpowiedźiał/ Bogi ktorem
3:
ia poczynił ſobie pobráliſćie mi gwał
4:
tem y Kápłaná/ á odeſzliſćie nic mi
5:
nie zoſtáwiwſzy/ á ieſzcze mię pyta-
6:
ćie/ Coż mi potym?

werset: 25Ná to mu odpowiedźieli ſynowie
7:
Dán/ Nie wołayże zá námi/ by ſnadź
8:
męże zágniewáni nie rzućili ſie ná
9:
was/ á thák zginieſz ſpołu z domem
10:
twoim.

werset: 26A ták ſzli oni mężowie z Dán w
11:
ſwą drogę/ A Michás widząc że by
12:
li możnieyſzy niżli on/ wroćił ſie á
13:
ſzedł do domu ſwego.

werset: 27Tedy oni wźiąwſzy to co był ſprá
14:
wił Michás y z Kápłanem ktorego
15:
miał/ przyſzli do Láchis ku ludowi
16:
ſpokoynemu y beſpiecznemu/ á wy
17:
ſiekli ie mieczem/ y miáſto ſpalili.

werset: 28A nie mieli ktoby ie był rátował/
18:
ábowiem byli dáleko od Sydonu
19:
á żadnego porozumienia z niſkiem
20:
nie mieli/ A to miáſto leżáło wdoli
21:
nie ktora ieſt przećiw Bethrohob/
22:
ktore znowu opráwiwſzy mieſzká
23:
li w nim.

werset: 29Y názwáli ie Dán imieniem oycá
24:
ſwego/ ktory ſie był vrodźił Izráelo
25:
wi/ choćiaż przedtym miaſto ono ná
26:
zywano E Láis.
E Potym to miáſto názywano Ceſárea Filippowá/ á po Grecku Pálea/ ná oſtátek ie zwano Nemorá.

werset: 30A ták ſynowie Dán poſtháwili
27:
tám ſobie obraz ryty/ A Ionáthán
28:
ſyn Gerſonow ſyná Mánáſſeſowe-
29:
go on ſam y ſynowie iego byli Kápła
30:
ny w pokoleniu Dán/ áż do czáſu
31:
poimánia obywátelow oney źiemie

werset: 31Támże miedzy niemi poſtháwion
32:
ieſt on obraz ryty Micháſow/ ktory
33:
był ſobie ſpráwił F przez wſzytek on
34:
czás poki dom Páńſki był w Sylo.
F Aż do czáſow Heli Kápłaná.

rozdział: 19
KApitu.19.2. Niektoremu Lewićie odeſzłá żoná do do
35:
mu oycá ſwego. 8. Ktorą gdy záś do domu
36:
odwodźił. 25. Vczynion ieſth iey gwałt w
37:
Gábáá ták iż vmárłá. 29. Lewita ią zrąba
38:
wſzy ná dwánaſćie ſztuk rozſyła do wſzyt-
39:
kich ſynow Izráelſkich.
werset: 1
S
Tháło ſie po-
40:
tym zá onych czá-
41:
ſow gdy nie było
42:
Krolá w Izráelu/
43:
że mąż niektory z Le
44:
witow mieſzkał iá
45:
ko goſć w iedney ſtronie gory Efrá
kolumna: b
im/ ten ſobie poiął zá żonę A założni-
1:
cę z Bethlehem Iudá.
A To ieſt dźiewkę niepoſáżoną y nie ſlubną.

werset: 2Oná záłożnicá ſcudzołożyłá ſie od
2:
niego/ y B odeſzłá do domu oycá ſwe
3:
go do Betlehem Iudá/ y byłá tám
4:
przez cztery mieſiące.
B Abowiem ią mąż iey ſrodze fukał o cudzołoſtwo.

werset: 3Potym on mąż iey ſzedł zá nią áby
5:
záſię C námowił á odwiodł z ſo-
6:
bą/ wźiąwſzy z ſobą ſługę y dwá o-
7:
ſły/ Ale oná wwiodłá go w dom oy
8:
cá ſwego/ ktorego on vyzrawſzy rá
9:
dował ſie z przyſćia iego.
C W żydowſkiem ſtoi/ áby z nią mowił do ſercá iey/ ábowiem ią miłował/ á choćiaż ią on mogł był porućić/ a wſzákoż ſie ku iey lepſzemu woli z nią iednáć niż ią ná ſwą wolą puſćić.

werset: 4Y przyiął go wdźięcznie on świe-
10:
kier iego/ á mieſzkał v niego przez
11:
trzy dni/ támże v niego máiąc goſpo
12:
dę iedli y pili.

werset: 5A gdy przyſzedł dźień czwarthy
13:
wſtáli bárzo ráno y chćiał on odeydź
14:
do domu ſwego/ Ale oćiec oney dźie
15:
wki rzekł do źięćiá ſwego/ Poſil ſie
16:
pirwey trochą chlebá toż potym poy
17:
dźiećie.

werset: 6A ták obá ſiadſzy iedli y pili/ zá-
18:
tym rzekł oćiec oney dźiewki do mę-
19:
żá/ Proſzę zoſtań ná noc á bądź we-
20:
ſoł.

werset: 7Potym on wſtał chcąc idź w dro-
21:
gę/ ále go przynućił świekier iego/ iż
22:
ſie wroćiwſzy zoſtał ná noc v niego

werset: 8Piątego dniá potym wſtał bárzo
23:
ráno chcąc idź wdrogę/ ále oćiec dzie
24:
wki oney mowił/ Proſzę poſil ſie/ Y
25:
tákże go zátrzymał áż ſie dźień ná-
26:
chylił kwieczorowi/ á iedli ſpołu obá
27:
dwá.

werset: 9Ale mąż on wſthał áby ſzedł z zá-
28:
łożnicą ſwą y z ſługą ſwym/ ku kto-
29:
remu rzekł świekier iego/ Otho ſie
30:
iuż dźień náchylił ku zaſćiu ſłońcá
31:
proſzę ćię przenocuyże tu/ á niechay
32:
ſie weſeliſćie thwoie/ á iutro ráno
33:
wſtawſzy poydźiećie w ſwą drogę/
34:
y przyidźieſz do namiotu twego.

werset: 10Tedy on nie chcąc zoſtháć ná noc
35:
wſtał á ſzedł áż ku Iebus/ ktore ieſt
36:
Ieruzalem/ máiąc zſobą dwá oſły
37:
z brzemiony y záłożnicę ſwoię.

werset: 11A gdy byli bliſko Iebus/ tedy ſie
38:
iuż dźień bárzo kwieczorowi chylił/
39:
tedy rzekł ſługá pánu ſwemu/ Pro-
40:
ſzę podźmy á zſtąpmy do tego miáſtá
41:
Iebuzeyczykow/ y przenocuiemy w
42:
nim.

werset: 12Ktoremu odpowiedźiał pan iego/
43:
Nie zſtępuymy do żadnego miáſtá
44:
cudzoźiemcow/ ktore nie ieſt ſynow
45:
Izráelſkich/ ále idźmy do Gábáá.

księga: Ruth.


strona: 148v

KSięgi Ruthy.Argument.
1:
KSięgi ty máłe názywáią Ruth/ á to z tąd iż w ſo-
2:
bie zámykáią ſpráwy y Hiſthoryą iey/ A ſą przypiſáne do Kſiąg
3:
piſmá świętego/ nie ták wiele dla niey/ iáko dla thego więcey że-
4:
bychmy wiedźieli narod Kryſtuſow/ ktory wedle ćiáłá miał wynidź z rodu
5:
Dawidowego/ ktory poſzedł z Ruthy/ A choćiaż oná byłá niewiáſtá Moáb
6:
ſka/ y podłego ſthanu á cudzoźiemká/ nie z ludu Bożego/ á wſzákoż iednák
7:
Kryſtus Pan nie wſtydał ſie thego áni ſie thym brzydźił iż wyſzedł z narodu
8:
iey. W czym nam iáwnie á iáſnie okázuie/ iż przezeń y niewierni ſą poświęce
9:
ni á przyłączeni do ludu iego/ A ktemu iż miáłá być iedná owczárnia y ie-
10:
den paſtyrz.
kolumna: c
rozdział: 1
KApitu. 1.1. Elimelech záſzedſzy do źiemie Moábſkiey
1:
z Noemi żoną ſwą y ze dwiemá ſyny támże
2:
vmárł. 4. Synowie też iego ſpoymowawſzy
3:
żony pomárli. 7. y. 14. Noemi z Ruthą nie-
4:
wiáſtką ſwą wráca ſie do Betlehem.
werset: 1
Z
A onych czá-
5:
ſow A kiedy Sę-
6:
dźiowié ſądźili/
7:
był głod w źiemi
8:
y wyſzedł nie kto
9:
ry mąż z Betle-
10:
hem Iudá z żo-
11:
ną ſwą y ze dwiemá ſyny ſwymi B ku
12:
mieſzkániu do źiemie Moábſkiey.
A Rozmáithe ſą mniemánia wykłádáczow otym tho czáſie/ w ktory ſie ty rzeczy toczyły co ſą wtey Hiſtoryiey nápiſáne/ á wſzákoż Iozefus thák piſze że ſie to dźiáło zá czáſow Heli kápłaná. B Gdyż ná then czás był głod w źiemi Chánáneyſkiey.

werset: 2A imię mężá onego było Elime-
13:
lech/ żonę też iego zwano Noemi/ á
14:
dwu ſynow iego były imioná/ iednego
15:
Mahálon á drugiego Chelion/ á ći
16:
byli Efráteyczycy z Betlehem Iu-
17:
dá/ A ták záſzedſzy do źiemie Moáb
18:
ſkiey mieſzkáli tám.

werset: 3Pothym Elimelech mąż Noemi
19:
vmárł/ á oná pozoſtáłá ze dwiemá
20:
ſyny ſwymi.

werset: 4C Ktorzy támże ſpoymowáli ſobie
21:
żony Moábſkie/ z ktorych iednę zwa
22:
no Orfá á drugą Ruthá/ y mieſzká
23:
li tám około dźieſiąći lat.
C Nie było tego zákazania iżby byli ſobie niemieli poymowáć żon zniewiaſt Moábſkich/ ále to im było zákazano/ że by Moábſcy mężowie niebyli przyimowáni wſpołeczne zgromádzenie Izráelczykow/ áż do dźieſiątego pokolenia.

werset: 5Vmárli potym oni dwá ſynowie
24:
iego/ Máhálon y Chelion/ á tákże
25:
niewiáſthá oná zoſtháłá ſierotą po
26:
dwu ſyniech y po mężu ſwoim.

werset: 6A ták wezbrawſzy ſie z niewiáſt-
27:
kámi ſwemi wroćiłá ſie z źiemie Mo
28:
ábſkiey/ oſłyſzawſzy ſie thám że był
29:
Pan náwiedźił lud ſwoy/ á dał im
30:
doſyć chlebá.


kolumna: d
werset: 7Tedy wyſzłá z mieyſcá ná ktorym
1:
byłá z onymi dwiemá niewiáſtkámi/
2:
á vdały ſie w drogę áby ſie wroćiły
3:
do źiemie Iudá.

werset: 8Zátym Noemi rzekłá ku niewiáſt
4:
kam ſwoim/ Idźćież á wroććie ſie ká
5:
żda do domu mátki ſwey/ niechayże
6:
Pan nád wámi vczyni miłoſierdźie
7:
D iákoſćie wy vczynili nád vmárły-
8:
mi y nádemną.
D To ieſt nád dwiemá mężmi wáſzemi z ktoremiſćie ſie łáſkáwie obchodźiły.

werset: 9Niechayże wam tho da Pan áby
9:
káżda ználazłá odpoczynienie w do
10:
mu mężá ſwego: Támże ie cáłowá
11:
łá/ á ony płákáły głoſem wielkiem.

werset: 10Y mowiły do niey/ Záiſteć ſie z to
12:
bą wroćiemy do ludu twego.

werset: 11Ale im Noemi rzekłá/ Wroććie
13:
ſie moie miłe corki/ bo przeczżebyſćie
14:
ze mną idź miáły? E á zaż ia ieſzcze
15:
mogę mieć dźiatki ktorzyby byli mę-
16:
żmi wáſzymi?
E To co tu mowi y co tám dáley nápiſano ſtoi/ tedy dla tego czyni/ oglądáiąc ſie ná zakon/ ktory roſkazuie aby wdowę poimował po śmierći vmárłego mężá ieden z powinowátych.

werset: 12Wroććież ſie miłe corki á idźćie/
17:
boćiem ſie iuż zſthárzáłá á nie mogę
18:
idź zá mąż/ choćiażbych też rzekłá żeć
19:
ieſzcze mam nádźieię/ ále bych też do
20:
brze tey nocy ſpáłá z meżem á porodźi
21:
łá ſyny?

werset: 13Izali wy ich czekáć będźiećie áżby
22:
doroſli? omieſzkáwáiąc ſobie idź zá
23:
mąż? Nie czyńćież tego corki moie/
24:
áczći ieſt więczſzá żáłoſć moiá niż wá
25:
ſzá/ ábowiem ręká Páńſká obroćiłá
26:
ſie przećiwko mnie.

werset: 14Ale ony znowu głoſem płákáły/
27:
támże Orfá pocálowawſzy świe-
28:
krę ſwą wroćiłá ſie/ á Ruthá przed
29:
ſie zoſtáłá przy niey.

księga: Sam.
rozdział: 1


strona: 151


kolumna: a
werset: 9Tedy Anná náiadſzy ſie y nápi-
1:
wſzy w Sylo/ ſzłá/ á Heli Kápłan
2:
ſiedźiał ná ſtolicy v podwoiá koſćio
3:
łá Páńſkiego.

werset: 10Będąc tedy oná z fráſowánego v-
4:
myſłu/ modliłá ſie Pánu z wielkiem
5:
płáczem.

werset: 11Y vczyniłá Pánu ſlub thymi ſło-
6:
wy/ O Pánie zaſtępow/ ieſliż wey-
7:
zryſz ná vtrapienie ſłużebnice two
8:
iey/ y wſpomniſz ná mię/ á nie zába-
9:
czyſz ſłużebnice twoiey/ y daſz mi po
10:
tomſtwo męſzczyńſkie/ tedy ie tobie
11:
oddam o Pánie po wſzythki dni ży-
12:
wotá iego/ á nie poſtoi brzytwá ná
13:
głowie iego.

werset: 12Y gdy ſie dłużey modliłá przed Pá
14:
nem/ tedy Heli pátrzał pilnie ná v-
15:
ſtá iey.

werset: 13Ale Anná w ſercu ſwym thylko
16:
mowiłá/ á tylkoż wárgámi ruſzáłá/
17:
áni ſłycháć było głoſu iey: Y mnimał
18:
Heli áby piiáná byłá.

werset: 14Zátym Heli rzekł do niey/ Y dłu-
19:
goż ták maſz być piiáną? wytrzeźw
20:
że ſie z winá twego.

werset: 15Ale mu odpowiedźiáłá Anná/
21:
Nie tákći ieſt moy Panie/ Alećiem
22:
ia ieſt niewiáſtá z fráſowáney my-
23:
ſli/ ánićiem piłá winá áni Sechár/
24:
owſzem wſzytek ſwoy vmyſł otwo-
25:
rzyłám przed Pánem.

werset: 16Nie rozumieyże o ſłużebnicy ſwey
26:
iáko o niewieſćie niepobożney/ gdyż
27:
z obfithey żáłoſći y boleſći moiey zá-
28:
mowiłám ſie ták długo.

werset: 17Ktorey odpowiedźiał Heli/ Idź-
29:
że w pokoiu/ á Bog Izráelſki nie-
30:
chay doſyć vczyni temu coz go pro-
31:
śiſz.

werset: 18A oná záthym rzekłá/ Niechay ia
32:
ſłużebnicá thwa znaydę łáſk[ę] przed
33:
oczymá twymi: Y odeſzłá z tym nie-
34:
wiáſtá w ſwą drogę/ á náiadſzy ſie
35:
nie byłá więcey złey myſli.

werset: 19Wſthawſzy pothym bárzo ráno
36:
chwalili páná/ á wroćiwſzy ſie z tám
37:
tąd/ przyſzli do domu ſwego do Rá
38:
má. Tedy Elkaná poznał Annę żo-
39:
nę ſwą/ á wſpomniał Pan ná nię.

werset: 20A ták po niektorem czáſie poczęłá
40:
Anná y porodźiłá ſyná/ á dáłá mu
41:
imię Sámuel/ Iż go v Páná vproſi
42:
łá ſobie.

werset: 21Potym Elkaná mąż iey ſzedł y ze
43:
wſzytkiem ſwem domem/ áby Pá-
kolumna: b
nu oddał dorocznią ofiárę y ſlub
1:
ſwoy.

werset: 22Ale Anná nie ſzłá z nim/ bo mowi
2:
łá mężowi ſwemu/ Nie poydę áż o-
3:
ſtáwię dźiećiątko/ potym ie odwio-
4:
dę z ſobą/ á będę ie ofiárowáć Panu/
5:
áby tám iuż było záwſze.

werset: 23Ku ktorey rzekł Elkaná mąż iey/
6:
Czyńże iákoć ſie podoba/ ábądź thu
7:
áż go zoſtháwiſz/ á Pan niech v-
8:
twierdźi ſłowo ſwe: Zoſtáłá thedy
9:
niewiáſtá y chowałá dźiećiątko/ áż
10:
ie potym od pierſi zoſtáwiłá.

werset: 24A gdy ie zoſtáwiłá przywiodłá
11:
ie z ſobą ze trzemi Cielcy/ z iednem
12:
Efá mąki y z fláſzą winá/ á przynie-
13:
ſli ie do domu Páńſkiego w Sylo
14:
dziećiątkiem ieſzcze máluczkiem.

werset: 25Y zábiwſzy Cielcá przynieſli dźie
15:
ćię do Heli.

werset: 26A ták oná rzekłá/ Słuchay mie o
16:
moy Pánie/ ták iákoś ty dźiś żyw/
17:
tedyćiem ia ieſt niewiáſtá oná kto-
18:
ram tu ſtáłá przy thobie modląc ſie
19:
Pánu.

werset: 27Proſiłáćiem o to dźiećiątko/ y dał
20:
mi Pan to o com proſiłá.

werset: 28A przetoż oddáłám ie Pánu/ áby
21:
iemu ſłużył po wſzytki dni żywotá
22:
ſwego/ A także thám chwalili Pá
23:
ná Bogá.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Pieśń y modlitwá Anny. 12. Niepoboż-
24:
noſć ſynow Heli. 22. Ktory im názbyt fol-
25:
guie. 11. y 26. Sámuel służy Pánu/ a Pro-
26:
rok Páńſki karze Heli opowiedáiąc
27:
vpadek domu iego.
werset: 1
T
Edy Anná
28:
modliłá ſie ták
29:
mowiąc/ Roz
30:
weſeliło ſie ſer-
31:
ce me w Pánu/
32:
á A chwałá mo
33:
iá przezeń ieſth
34:
wywyżſzoná: Otworzyły ſie vſtha
35:
me nád nieprzyiaćioły memi/ ábo-
36:
wiemem ſie rozrádowáłá B w zbá-
37:
wieniu twoim.
A W Zydowſkiem ſtoi/ Bog moy. B To ieſt z tych dobrodźieſtw ktorem wźięłá od ćiebie/ á ktore mnie ták ſą miłe iáko zbáwienie moie.

werset: 2Zadnego nie máſz ták ſwięthego
38:
iáko Pan/ bo nie máſz inego nád ćię/
39:
áni ieſt żaden mocnieyſzy nád Bo-
40:
gá náſzego.

werset: 3Nie mowćieſz ná potym ſłow py-
41:
ſznych/ á niechay z vſt wáſzych nie
42:
wychodzą hárde powieſći/ ábowiem
43:
Bog ieſt Pánem vmieiętnoſći/ C á

strona: 151v

SAMVELIS. I. Heli.

kolumna: c
ſam ieſt ſprawcą wſzech rzeczy.
C Abo vważá wſzytki ludzkie ſpráwy.

rozdział: 6


strona: 153


kolumna: b
werset: 3Ktorem oni ták odpowiedźieli/
1:
Ieſli odeſlećie Skrzynię Bogá Izrá

strona: 153v

SAMVELIS. I. Skrzyniá przymierza páńſkiego odwieźioná.

kolumna: c
elſkiego/ nie odſylayćież iey prożney/
1:
ále przy niey oddayćie ofiárę zá ſwoy
2:
grzech/ y będźiećie ták vzdrowieni/ y zrozumiećie przecz was Pan tra-
3:
pić nie przeſtawa.

werset: 4A oni im rzekli/ Iákaż będźie ofiá
4:
rá zá grzech kthorą iemu oddáć ma-
5:
my? Y odpowiedźieli im/ Poczyni-
6:
ćie ſobie wedle liczby Kſiążąt Fili-
7:
ſtyńſkich pięć zádnic złotych/ y pięć A
8:
myſzy złotych/ ábowiem iednoż ieſt
9:
karánie nád wſzythkiemi wámi/ y
10:
nád Kſiążęty wáſzemi.
A Myſzy były przeto iż Bog dopuſćił był myſzy ktore pſowáły zboża ich.

werset: 5Y poczynićie podobieńſtwá zád-
11:
nic y podobieńſtwá myſzy ktore pſo-
12:
wáły źiemię/ á oddaćie chwałę Bo-
13:
gu Izráelſkiemu/ á ſnadź ſie vlży rę
14:
ká iego nád wámi y nád bogi wáſze-
15:
mi/ y nád źiemią wáſzą.

werset: 6Przeczże maćie zátwárdzáć ſerce
16:
wáſze/ iáko ie byli zátwárdźili E-
17:
giptcyánie y Fárao? Wſzák áż gdy
18:
dźiwne rzeczy czynił nád nimi/ tuż
19:
ie x puſćili á oni odeſzli.
x W. 2. Mo. 12. v. 31.

werset: 7A przethoż teraz ſprawćie nowy
20:
woz á dwie krowie od ćieląt/ ná kto
21:
rych nie poſtáło iarzmo/ záprzężćie
22:
weń/ á ćielętá ich odwiedzćie do do-
23:
mu.

werset: 8Weźmićież Skrzynię Páńſką á
24:
włożćie ią ná woz/ klęnoty też złote
25:
ktoreſćie ofiárowáli zá grzech/ włoż
26:
ćie w ſzkátułę pobok iey/ y wypuſći
27:
ćie ią/ áby byłá odwieźioná.

werset: 9Pátrzayćież ieſli drogą gránic
28:
ſwych poydźie do Bethſámes/ tedyć
29:
on ná nas dopuſćił to wſzytko złe/ A
30:
ieſliż nie/ tedy ſie dowiemy iż ſie nas
31:
nie iego ręká dotknęłá/ ále to ná nas
32:
z trefunku przyſzło.

werset: 10Y vczynili ták mężowie oni/ á w-
33:
źiąwſzy dwie krowie od ćieląth zá-
34:
przegli ie w woz/ zámknąwſzy ćie-
35:
lętá ich w domu.

werset: 11Potym włożyli Skrzynię Páń-
36:
ſką ná woz/ y ſzkáthułkę z myſzámi
37:
złotemi/ y z kſztałty zádnic ſwych.

werset: 12Y obroćiły ſie krowy proſto drogą
38:
ku Bethſámes/ á idąc iedną drogą
39:
ryczáły/ nie zſtępuiąc áni ná práwo
40:
áni ná lewo/ A Kſiążętá Filiſtyńſkie
41:
ſzli zá nimi áż do gránic Bethſámes

werset: 13Ná ten czas ludźie z Bethſámes żę
42:
li pſzenicę w dolinie/ á podniożſzy o
43:
czu ſwych vyzreli Skrzynię/ y byli
44:
rádźi vyzrawſzy ią.

werset: 14A thák przyſzedł woz ná pole Io-
45:
zuego Bethſámity/ y tám że ſtánął
kolumna: d
A tám był kámień wielki/ Y porąba
1:
wſzy woz/ ony krowy ſpalili ku o-
2:
fierze Pánu.

werset: 15Pothym Lewitowie złożywſzy
3:
Skrzynię Páńſką y ſzkátułę kthora
4:
byłá z nią/ w ktorey były klęnoty zło-
5:
te/ poſtháwili ie ná onym kámieniu
6:
wielkiem: A mężowie z Bethſámes
7:
dniá onego ſpráwowáli palone y in
8:
ſze ofiáry Pánu.

werset: 16Co widząc pięćioro Kſiążąt Fili-
9:
ſtyńſkich/ wroćili ſie onegoż dniá do
10:
Akáron.

werset: 17A tyć były zádnice złote ktore od-
11:
dáli Pánu Filiſthyni ku ofierze zá
12:
grzech/ od Azotu iednę/ od Gázy ied
13:
nę/ od Aſkálon iednę/ od Geth ied-
14:
nę/ y od Akkáron iednę.

werset: 18Myſzy záſię złothe według liczby
15:
wſzytkich miaſt Filiſtyńſkich/ ktore
16:
były pod pięćiorgiem Kſiążąt/ począ
17:
wſzy od miáſtá murowánego áż do
18:
miáſteczká około ktorego muru nie
19:
było/ y áż do rownini gdźie był on
20:
wielgi kámień ná ktorym poſtáwili
21:
Skrzynię Páńſką/ ktory ieſt y do te
22:
go czáſu ná polu Iozue Betſámity

werset: 19Ale Pan zámordował z ludu Bet
23:
ſámes/ przeto iż náglądáli w Skrzy
24:
nię Páńſką/ pięćdźieſiąt thyſięcy y
25:
ſiedḿdźieſiąt mężow/ A ták lud płá
26:
kał iż ie Pan pomordował ták ſro-
27:
giem karániem.

werset: 20Y mowili ludzie z Bethſámes/
28:
Ktoż ſie może oſtáć przed tym ſwię-
29:
tym Pánem Bogiem? á dokąd od
30:
nas poydźie?

werset: 21A ták wypráwili poſły do mieſzczá
31:
now Káryáthiárym/ opowiedáiąc
32:
iż Filiſtyni odwieźli Skrzynię Páń
33:
ſką/ á przetoż áby przyſzli á wźięli ią
34:
do ſiebie.

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Skrzyniá odwieźioná do Káryáthiárym
35:
3. Izráelczycy zá nápominániem Sámuelo
36:
wem nawroćiłi ſie do Páná. 9. Zá iego mo
37:
dlithwą poráżeni ſą Filiſtyni. 15. Sądźi I
38:
zraelczyki.
werset: 1
P
Rzyſzli thedy
39:
mężowie z Káryáty
40:
árym y odwieźli
41:
Skrzynię Páńſką/
42:
á wnieſli ią do do-
43:
mu Abinádábá w Gábáá/ y poſwię
44:
ćili Eleázárá ſyná iego/ áby ſtrzegł
45:
Skrzynie Páńſkiey.

rozdział: 11


strona: 156

Sámuel. Saul. Pierwſze Kśięgi Sámuelowe. Liſt. 155.

kolumna: a
werset: 1
N
A ten czás Ná
1:
hás Ammończyk po
2:
łożył ſie z woyſkiem
3:
przećiw Iábes Gá
4:
láádſkiemu/ Y żą-
5:
dáli od niego wſzy-
6:
ſcy mieſzczánie z Iábes/ Vczyń przy
7:
mierze z námi A á będźiemyć ſłużyć.
A Wolą służyć Báłwochwálcom y cudzoźiemcom/ niżli być wolnymi w domu Páńſkim

werset: 2Thedy im odpowiedźiáł Náhás
8:
Ammończyk/ Ták z wámi przymie-
9:
rze vczynię/ ieſli wyłupię káżdemu z
10:
was prawe oko/ á tę zelżywoſć vczy
11:
nię nád wſzytkiem Izráelem.

werset: 3Do ktorego rzekli ſtárſzy z Iábes/
12:
Potrway nam do ſiodmego dniá iż
13:
wypráwiemy poſły do wſzech grá-
14:
nic Izráelſkich/ á ieſli nas nikt nierá
15:
tuie/ tedyć ſie podamy dobrowolnie

werset: 4Y przyſzli poſłowie do Gábáá Sa
16:
ulowego/ y odpowiedźieli wſzythkę
17:
rzecz gdźie ſłyſzał lud/ A thák wſzy
18:
ſcy wielkiem głoſem płákáli.

werset: 5Zátym Saul ſzedł z B polá zá woł
19:
mi y rzekł/ Co ſie dźieie ludowi iż
20:
płácze? Y powiedźieli mu wſzytkę
21:
rzecz mieſzczánow z Iábes.
B Sthan rolniczy/ nie ieſt ku zelżywoſći Krolewſkiey/ Bo theż świeckie hiſtorye ſwiadczą/ że było wiele Krolow zacnych y Ceſárzow/ ktorzy też bywáli oraczmi.

werset: 6Tedy ſtąpił Duch Boży ná Sau
22:
lá gdy ty ſłowá vſłyſzał á bárzo ſie
23:
rozgniewał.

werset: 7Y wźiąwſzy parę wołow rozrą-
24:
bał ie ná ſztuki/ á rozeſłał po wſzyt-
25:
kich gránicách Izráelſkich przez po-
26:
ſły ſwe z tym poſelſtwem/ Ktobykol
27:
wiek nie wyſzedł zá Saulem y Sá-
28:
muelem/ tedy ſie ták ſtánie z wołmi
29:
iego/ A ták przyſzedł ſtrách od Páná
30:
ná lud/ á wyſzli wſzyſcy ſpołu.

werset: 8Y obliczył ie w Bezek/ á było ſy-
31:
now Izráelſkich trzy kroć ſto tyſięcy
32:
ludu/ á mężow Iudá trzydzieſći ty
33:
ſięcy.

werset: 9Thedy dano odpowiedź poſłom
34:
ktorzy byli przyſzli/ Ták powiedzćie
35:
mieſzczánom Iábes Gáláádſkiego/
36:
Iutro gdy ſłońce ogrzeie będźiećie
37:
mieć pomoc: Y wroćili ſie poſłowie
38:
á powiedźieli to mieſzczánom w Iá
39:
bes/ z czego ſie oni weſelili.

werset: 10A ták rzekli mieſzczánie z Iábes/
40:
Ráno wynidźiemy ku wam/ á vczyni
41:
ćie známi wſzytko co ſie wam będźie
42:
podobáło.

werset: 11Názáiutrz tedy rozſzykował Sa
43:
ul lud ná trzy hufy/ y wtárgnął w-
44:
puł obozu przed świtániem/ á porá
45:
ził Ammonity áż ſie dźień ogrzał/ A
46:
ći ktorzy żywo pozoſtáli roſproſzeni
kolumna: b
ſą iż ich niezoſtáło dwu poſpołu.

werset: 12x A thák lud rzekł do Sámuelá/
1:
Gdźież ieſt ten ktory mowił/ Izali
2:
Saul ma krolowáć nád námi? Wy
3:
dayćie nam męże thy ábychmy ie po-
4:
mordowáli.
x Wyżſzey. 10. v. 29.

werset: 13Tedy rzekł Saul/ Dźiś nikt zábit
5:
niebędźie/ ábowiem Pan dźiś wy-
6:
báwił Izráelá.

werset: 14Záthym Sámuel rzekł do ludu/
7:
Zeydźćie ſie á poydźiemy do Gálgál/
8:
á tám ponowiemy kroleſtwo.

werset: 15Szedł tedy wſzytek lud do Gál-
9:
gál/ y poſtanowił tám Saulá kro-
10:
lem przed Pánem/ támże ſpráwo-
11:
wáli ofiáry zá pokoy przed Pánem/
12:
y bárzo ſie weſelił Saul ze wſzytkim
13:
ludem Izráelſkim.

rozdział: 12
KApitu. 12.2. Sámuel okázuie ſpráwiedliwoſć ſwą y
14:
wiernoſć vrzędu ſwego gdy był ſędzią. 6.
15:
Przypomina ludowi dobrodźieyſtwá Bo-
16:
że. 14. y. 20. Karze gi y nápomina ku posłu
17:
ſzeńſtwu. 16. Bog przez gromy y dżdże oká
18:
zuie wyſtępek Izráelitow.
werset: 1
R
Zekł potym
19:
Sámuel do w
20:
ſzytkiego ludu
21:
Izráelſkiego/
22:
Otom was v-
23:
ſłuchał we w-
24:
ſzytkiem o co-
25:
ſćie ze mną mowili/ y poſtánowi
26:
łem nád wámi Krolá.

werset: 2Otoż iuż maćie Krolá ktory was
27:
ſpráwuie á iam ſie ſthárzał y ośi-
28:
wiał/ oto y ſynowie moi ſą z wámi/
29:
á iamteż od młodoſći moiey rządźił
30:
was áż do tego czáſu.

werset: 3x Otoż ia teraz biorę was ná świá
31:
dectwo przećiw ſobie przed Pánem
32:
y przed A pomázáńcem iego/ ieſliżem
33:
wźiął ktoremu z was wołu ábo o-
34:
ſłá/ á ieſlibych komu krzywdę vczy-
35:
nił ábo gwałt/ ieſlibych też od kogo
36:
brał vpominki/ ábo przepátrywał
37:
czyiey B ſpráwiedłiwoſći/ á ia wam
38:
nágrodzę.
x Ekle. 46. v. 22. A To ieſt Saulem ktoregom ia pomázał ná roſkazánie Páńſkie. B Albo ieſliżem ia milczał widząc czyię krzywdę.

werset: 4A oni mu odpowiedźieli/ Nie v-
39:
czyniłeś nam krzywdy áni gwałtu
40:
żadnego/ ániś wźiął nic ni od kogo.

werset: 5Tedy rzekł do nich/ Swiádkiem
41:
ieſt Pan przećiwko wam/ y świád-
42:
kiem ieſt Pomázániec iego dźieſieyſze
43:
go dniá/ iżeſćie nic tákowego nie ná
44:
leźli przećiwko mnie/ A oni rzekli/
45:
Niechay będźie świádkiem.

rozdział: 15


strona: 158v


kolumna: c
werset: 1
Y
Rzekł Sámu
1:
el Saulowi/ Pan
2:
mię poſłał ábym ćię
3:
pomázał Krolem
4:
nád ludem iego I-
5:
zráelſkim á przetoż
6:
theraz poſłuchay głoſu ſłow Páń-
7:
ſkich.

werset: 2Pan zaſtępow ták mowi/ Ia A pá
8:
miętam co vczynił Amálek Izráe-
9:
lowi/ iáko ſie oborzył nań w drodze
10:
gdy x wyſzedł z Egiptu.
A To mowi piſmo ku okazániu iż pan ſpráwiedliwy Sędźia nie zápomni nigdy grzechu/ áby go nie miał káráć/ oprocz tych ktorzy ſie przez pokutę do niego náwrácáią. x w. 2. Mo. 17. v. 8.

werset: 3Aprzetoż teraz idź á pobiy Amále
11:
chity/ A wſzytko co máią poborz nic
12:
im nie folguiąc/ á pobiy męże/ nie-
13:
wiáſty/ dźiatki y niemowiątká/ wo
14:
ły/ owce/ wielbłądy/ y oſły.

werset: 4A ták Saul zebrawſzy lud poli-
15:
czył gi w Theláim/ y było pieſzego
16:
ludu dwá kroć ſto tyſięcy/ y dźieſięć
17:
tyſięcy ludu z Iudá.

werset: 5A gdy Saul przyſzedł do miáſtá
18:
Amálek á miał zwieſć bitwę nád
19:
rzeką.

werset: 6Rzekł B Cyneyczykom/ Odſtępćie/
20:
odeydźćie/ á wynidzćie z pośrzodku
21:
Amálechitow abych was ſpołu z ni-
22:
mi nie wytráćił/ ábowiemeſćie wy
23:
vczynili miłoſierdźie nád wſzytkimi
24:
ſyny Izráelſkimi gdy ſzli z Egiptu/ A tákże Cyneyczycy odſtąpili od A
25:
málechitow.
B To było potomſtwo Ietrá/ ktorego inácey zwano Cyneiczykiem/ y był ten świekrem Moiżeſzowe y Kápłanem w Mádyán/ ktore było głowne miáſto Amálechitow/ nie dáleko od Morzá czerwonego.

werset: 7Y pobił Saul Amálechity od He-
26:
wilá áż do Sur kthore ieſt przećiw
27:
Egiptowi.

werset: 8Y poimał Agág Krolá Amálechi
28:
tow żywego/ á wſzytek iny lud po-
29:
mordował mieczem.

werset: 9Ale Saul y z ludem ſwym C prze-
30:
puſćił Agágowi/ y co nalepſzem o-
31:
wcom/ wołom/ y bydłu tłuſtemu y
32:
báránom/ y wſzytkiemu co było na-
33:
lepſze/ á nie chćieli tego tráćić: Iedno
34:
tho co było niczemne á ninacz ſię nie
35:
godźiło to pozábiiáli.
C To vczynili przećiw roſkazániu Bożemu/ o czym pátrz wyżſzey w. v. 3.

werset: 10Rzekł potym Pan do Sámuelá
36:
tymi ſłowy.

werset: 11D Zal mi iżem Saulá poſtháno-
37:
wił Krolem/ ábowiem odwroćił ſie
38:
odemnie/ á nie vczynił doſyć roſka-
39:
zániu memu/ z czego ſie bárzo záfrá
40:
ſował Sámuel/ á wołał do Páná
41:
przez cáłą noc.
D Pátrz w Kſięgách rodzáiu w kápit. 6. v. 6. wierſzu. Iáko rozumieć mamy że Bog żáłuie.

werset: 12Zátym Sámuel wſtawſzy ráno/
42:
ſzedł przećiw Saulowi/ y powie-
kolumna: d
dźiano mu iż Saul przyſzedł do Kár
1:
melu/ E y támże ſie był położył ná nie-
2:
ktorem mieyſcu/ á z támtąd ſie wro
3:
ćił do Gálgál.
E Abo poſtáwił ſobie Słup/ ábo iáki inſzy znák zwyćięſtwá ku pámiątce.

werset: 13Y ſkoro Sámuel przyſzedł do Sa
4:
ulá/ tedy go ták witał Saul/ Bądź
5:
że błogoſłáwiony od Páná/ wypeł-
6:
niłemći roſkazánie Páńſkie.

werset: 14Ale mu Sámuel rzekł/ Coż tho
7:
ieſt zá wrzaſk bydłá ktory przycho-
8:
dzi do vſzu moich? y co zá ryk wo-
9:
łow ktory ſłyſzę?

werset: 15Odpowiedźiał Saul/ Przypę-
10:
dzono to od Amálechitow/ ábo-
11:
wiem lud przepuſćił co nalepſzem
12:
owcom y wołom/ áby ie ofiárowá-
13:
li Pánu Bogu twemu/ á oſtáteke-
14:
ſmy wytráćili.

werset: 16Thedy rzekł Sámuel ku Saulo-
15:
wi/ A dopuſćiſz mi iżći to oznaymię
16:
co mi Pan mowił they nocy? A on
17:
mu dopuſćił mowić.

werset: 17Y rzekł mu Sámuel/ Izali nie
18:
ſtałeś ſie głową pokolenia Izráel-
19:
ſkiego/ gdyś ſie ſobie zdał namniey-
20:
ſzym/ á pomázał ćię Pan krolem nád
21:
Izráelem?

werset: 18Y poſłał ćię Pan ná tę drogę/ ro-
22:
ſkázuiącći ábyś ſzedł á wytráćił zło-
23:
ſćiwe Amálechity/ á walką wygu-
24:
bił áż do iednego.

werset: 19Przeczżeś nie był poſłuſznym ro-
25:
ſkazániu Páńſkiemu? á vdałeś ſie
26:
zá łupy/ y dopuſćiłeś ſie they złoſći
27:
przed Pánem?

werset: 20Y odpowiedźiał mu Saul/ Y o-
28:
wſzemem ia był poſłuſzen roſkazá-
29:
niu Páńſkiemu/ á doſyćiem vczy-
30:
nił temu ná co mię Pan poſłał/ y wy
31:
tráćiwſzy Amálechithy poymałem
32:
Agág Krolá ich.

werset: 21Thylkoż lud nábrał z łupow o-
33:
wiec y wołow/ áby ie ofiárował pá
34:
nu Bogu twemu w Gálgál/ iáko z
35:
rzeczy przednieyſzych ktore ſą Pánu
36:
poſlubione.

werset: 22Y rzekł Sámuel/ Y mnimaſz áby
37:
ſie ták kochał Pan w palonych y w
38:
inych ofiárách/ iáko w poſłuſzeń-
39:
ſtwie roſkazánia iego/ x F Otho le-
40:
piey ieſt być poſłuſznem niż ofiáro-
41:
wáć/ á ſłucháć lepiey ieſt niż tłuſtoſć
42:
ſkopową iemu oddáwáć.
x Ekkle. 4. v. 17. Ozee. 6. v. 6. Mát. 9. v. 13. y. 12. v. 7. B Z tąd ſie okázuie iáko ſie Pan brzydźi tymi ktorzy go chcą chwálić według wynálaſkow ludzkich/ odſtępuiąc od słowá iego.

rozdział: 18


strona: 161

Saul Dawid. Pierwſze Kśięgi Sámuelowe. Liſt 161.

kolumna: a
werset: 1
A
Gdy Da-
1:
wid dokończył
2:
rzeczy ſwey ku
3:
Saulowi/ te-
4:
dy Ionátán ſer
5:
decznie ſie ro-
6:
zmiłował Da-
7:
widá/ á kochał ſie w nim/ iáko w
8:
zdrowiu ſwoim.

werset: 2A ták onegoż dniá wźiął go Saul
9:
do ſiebie/ áni ſie mu dał wrácáć do
10:
domu oycá iego.

werset: 3I zbuntował ſie Ionáthán z Da
11:
widem ábowiem go miłował iáko
12:
zdrowie ſwoie.

werset: 4A ziąwſzy Ionáthán z ſiebie płáſzcz
13:
kthory miał ná ſobie/ dał gi Dawi
14:
dowi/ Przytym drugie ſwe ſzáthy/
15:
miecż/ łuk/ y pás rycerſki.

werset: 5A gdźie iedno Saul poſłał Da-
16:
wida/ ſzedł wſzędy/ á roſtropnie ſo
17:
bie pocżynał/ A tákże Saul przeło-
18:
żył go nád rycerſthwem/ y podobał
19:
ſie wſzytkiemu ludowi/ y ſłużebni-
20:
kom Saulowym.

werset: 6Gdy ſie pothym wráćáli/ á Da-
21:
wid ſie też wroćił/ zábiwſzy Fili-
22:
ſtyńcżyká/ wyſzły niewiáſty ze wſzy
23:
tkich miaſt Izráelſkich A ſpiewáiąc
24:
y táńcuiąc przećiw Saulowi kro-
25:
lowi/ z bębny z weſelem/ y z gęſlámi.
A Thy pieśni y ty thańce bywáły oprocż wſzetecżeńſtwá ćieleſnego w cżyſtośći ſerca/ okázuiąc wtym weſele/ ktore miáły z wybáwienia Izráelſkiego przez Saulá y Dawidá/ Aby thu niemiáły wymowki pánie/ ktore ſie kwoli ćiáłu w niepotrzebnych tańcách y máſzkárách kocháią.

werset: 7A gráiąc ony niewiáſty ſpiewá-
26:
ły ná przemiány temi ſłowy. x Porá
27:
źił Saul ſwoy thyſiąc/ á Dawid
28:
ſwych dźieſięć tyſięcy.
x Ekle. 47. v. 7.

werset: 8I rozgniewał ſie Saul bárdzo/ á
29:
niepodobáły mu ſie thy ſłowá/ y
30:
rzekł/ Przywłaſzczyli Dawidowi
31:
dźieſięć tyſięcy/ á mnie iedno tyſiąc/
32:
á cżegoż mu więcey potrzebá iedno
33:
kroleſtwá?

werset: 9A przetoż Saul od onego cżáſu zá
34:
wżdy krzywo pátrzył ná Dawidá.

werset: 10Potym názáiutrz duch zły od Bo
35:
gá opętał Saulá/ y B plotł ledáco
36:
w domu ſwym/ á Dawid przed
37:
nie grał ná hárfie iáko y przed tym/
38:
ná każdy dźyeń/ A Saul miał w rę-
39:
ku ſzefelin.
B Wżydowſkiem ſtoi Prorokował/ A ten obyczay mowięnia wźięt ieſth od prawdźiwych Prorokow/ ktorzy roſpráwuiąc o rzeczách Boſkich/ ſą w pośmiewiſku v onych ktorzy to ſobie máią zá błażeńſthwo/ gdyż ſie z nich niepolepſzáią. Káldeyſki wykłádácz miáſto słowá tego prorokował/ położył ſzálał.

werset: 11I ćiſnął iem mowiąc/ Przebiię
40:
Dawidá ku śćienie/ Ale Dawid v
41:
ſtąpił przed niem po dwá kroć.

werset: 12Bał ſie tedy Saul Dawidá/ wi
42:
dząc iż Pan był z niem/ á od niego
43:
odſtąpił.

werset: 13I odpráwił go od ſiebie/ á vcży-
44:
nił go C rothmiſtrzem/ y wodźił lud
kolumna: b
gdźie było pothrzebá.
C Abowiem w ták niebeſpiecznym ſtanie mniemał áby rychley miał zginąć.

werset: 14Owa Dawid we wſzytkich ſprá
1:
wách ſwych/ roſtropnie ſobie pocży
2:
nał/ przeto iż był Pan przy nim.

werset: 15Co gdy widźiał Sául/ iż ták mą
3:
drze ſobie Dawid poczynał/ D thedy
4:
ſie go bárzo bał.
D Gdy ſie w nim zazdroſć z boiaźni mnożyłá.

werset: 16Ale wſzytek lud Izráelſki y Iud-
5:
ſki miłowáł Dawidá/ ábowiem on
6:
ſprawcą ich był w rzeczách boiowych

werset: 17Aták Saul rzekł do Dawidá/ O-
7:
toć dam Merob ſtárſzą corkę ſwą zá
8:
żonę/ iedno bądź mężnym cżłowie
9:
kiem/ á ſpráwuy walki Páńſkie/ Bo thák ſobie mowił Saul: Nie
10:
cháy go ia ręką ſwą niezábiiam/ ále
11:
niechać zginie od rąk Filiſtyńſkich.

werset: 18Tedy rzekł Dawid ku Saulowi
12:
Cożem ia ieſt/ á co ieſt zá ſtan moy/
13:
á co też ieſt zá dom oycá moiego w I
14:
zráelu/ ábych miał być źięćiem Kro
15:
lewſkim?

werset: 19A gdy przyſzedł cżás/ iż Merob
16:
corká Saulowá miáłá być daná
17:
Dawidowi/ tedy ią dano zá żonę
18:
Adryelowi Mecholátyckiemu.

werset: 20Ale Michol corká Saulowá/
19:
rozmiłowáłá ſie Dawidá/ Co gdy
20:
powiedźiano Saulowi/ thedy ſie
21:
mu to bárzo podobáło.

werset: 21I rzekł Saul. Dam mu ią ná ie
22:
go vpadek/ áby tym rychley zginął
23:
od rąk Filiſtyńſkich. A przetoż rzekł
24:
Saul Dawidowi/ Damći dźiś tę
25:
drugą/ y będźieſz źięćiem moim.

werset: 22A tákże Saul roſkazał ſługam
26:
ſwoim/ Mowćie potáiemnie Da-
27:
widowi/ Otho Krol vpodobał ćię
28:
ſobie/ y miłuią ćię wſzytcy ſłużebni
29:
cy iego/ á przetoż teraz zoſtań źię-
30:
ćiem Krolewſkim.

werset: 23Opowiedźieli thedy ſłużebnicy
31:
Dawidowi ſłowá ty/ Ale im odpo
32:
wiedźiał Dawid. I mnimaćież że
33:
by ledá co było być źięćiem Krolew-
34:
ſkim? gdyżem ia ieſt cżłowiek vbogi
35:
y niſkiego ſtanu?

werset: 24A przethoż ſłudzy opowiedźieli
36:
to Saulowi/ Tákći á ták powie-
37:
dźiał Dawid.

werset: 25Tedy rzekł Saul/ Thák mu po-
38:
wiedźćie/ Niedbać Krol o wiáno/
39:
iedno tylko chce mieć ſto nieobrzezek
40:
Filiſtyńſkich/ áby ſie ták pomſtá ſtá
41:
łá nád nieprzyiaćiołmi Krolewſki-
42:
mi. Bo myſlił Saul iákoby wydáć
43:
Dawidá w ręce Filiſtynom.

rozdział: 22


strona: 163v

SAMVELIS. I. Saul Dawid.

kolumna: c
werset: 1
W
Yſzedſzy tedy z
1:
tamthąd Dawid
2:
ſkrył ſie w iáſkini
3:
Odollám/ Co gdy
4:
vſłyſzeli bráćiá ie-
5:
go/ y wſzytek dom
6:
oycá iego/ przſzli tám ku niemu.

werset: 2Y zebráli sie do niego káżdy ktory
7:
iedno miał vćiſk ná ſię/ y káżdy ktory
8:
był dłużen/ y ktorego iedno co dole
9:
gáło/ y był Kſiążęćiem ich/ ták iż ich
10:
było przy nim około czterech ſet mę-
11:
żow.

werset: 3Z támtąd potym Dawid ſzedł
12:
do Másfá Moábſkiego/ á mowił ku
13:
Krolowi Moábſkiemu/ Proſzę nie
14:
chay oćiec moy y mátká moiá przy-
15:
prowádzą ſie áby mieſzkáli z wámi/
16:
áż ſie dowiem co będźie Bog zemną
17:
czynił.

werset: 4A ták przywiodł ie przed Krolá
18:
Moábſkiego/ y mieſzkáli z niem po
19:
wſzytek czás/ poki Dawid był ná o-
20:
ney A twirdzy.
A Názywa Másfá twierdzą/ ábowiem byłá kráiná bárzo mocna y obronna.

werset: 5Rzekł potym prorok Gád ku Da
21:
widowi/ Niemięſzkay więcey ná
22:
tey twirdzy/ ale idź do źiemie Iudá:
23:
Atak Dawid wyſzedſzy z thámtąd
24:
przeprowádźił ſie do láſá Háreth.

werset: 6To gdy vſłyſzał Saul iż ſie poiá
25:
wił Dawid z ludem kthory z niem
26:
był: Bo Saul mieſzkał w Gábáá
27:
pod drzewem w Rama/ máiąc ſze-
28:
felin w ręku ſwych/ á wſzyſcy ſłu-
29:
dzy iego ſtali przed niem.

werset: 7Rzekł thedy Saul ku ſługam
30:
ſwym/ ktorzy ſtali około niego/ Pro
31:
ſzę ſłuchayćie ſynowie Iemini/ Izaż
32:
wam wſzythkim da ſyn Izái role
33:
y winnice/ á poczyni was wſzyth-
34:
ki rothmiſtrzámi y ſetniki?

werset: 8Przeczżeſćie ſie wy wſzyſcy ſprzy
35:
ſięgli przećiwko mnie/ á żadnego
36:
niemáſz co by mię wtym przeſtrzegł
37:
Gdyż y ſyn moy zbuntował ſie z ſyne
38:
Izáiego/ á nie máſz żadnego z was
39:
coby ſie mnie w tym vżalił/ á ktory
40:
by mi to oznaymił/ iż ſyn moy pobu-
41:
dźił przećiwko mnie ſługę mego/ á-
42:
by czyhał ná mię iáko ſie to dźiś oká
43:
zuie.

werset: 9Thedy Doeg Edomczyk kthory
44:
był przełożon nád ſłużebniki Sau-
45:
lowymi odpowiedźiał mu temi ſło
46:
wy/ Widźiałem ſyná Izaiego gdy
47:
przyſzedł do Noby ku Aichmelecho
48:
wi ſynowi Achitobowemu.


kolumna: d
werset: 10Kthory ſie rádźił Páná w rze
1:
czách iego/ y dał mu żywnośći/ kte-
2:
mu y miecż Goliáthá Filiſtyńczy-
3:
ká.

werset: 11Aták poſłał Krol áby przyzwano
4:
Achimelechá kápłaná ſyná Achito-
5:
bowego/ y wſzythkich kápłanow z
6:
domu oycá iego ktorzy byli w No-
7:
bie/ y zeſzli ſie wſzyſcy do Krolá.

werset: 12Ku ktoremu rzekł Saul/ Słu-
8:
chay teraz ſynu Achithobow/ A on
9:
rzekł: Otom ia moy Pánie.

werset: 13Rzekł tedy kniemu Saul/ Prze
10:
cześćie ſie przećiwko mnie ſprzyſię-
11:
gli/ ty y ſyn Izáiego/ gdyś mu dał chleb
12:
y miecz á rádźiłeś ſie oń Bogá/ áby
13:
powſtał przećiw mnie á czyhał ná
14:
mię/ iáko ſie to dźiś okázuie.

werset: 14Y odpowiedźiał Achimelech Kro
15:
lowi: Y ktoż ieſt ták wierny miedzy
16:
ſłużebniki twemi iáko Dawid? kto
17:
ry ieſt y źięćiem krolewſkim/ y poſłu
18:
ſznem ieſt káżdemu roſkazániu twe
19:
mu/ y ieſt zacnym w domu twoim?

werset: 15A dopierożbych ia począł ſie onim
20:
pytáć Bogá? Vchoway tego Boże/
21:
Niechayże Krol nierozumie o ſłu-
22:
dze ſwoiem/ áni o wſzytkim domu
23:
Oycá moiego/ ábych ia ſłużebnik
24:
twoy miał co wiedźieć o wſzytkich
25:
rzeczách/ thák máłych iáko y wiel-
26:
kich.

werset: 16Y rzekł Krol/ Vmrzeſz pewnie A-
27:
chimelechu/ thy y wſzytek dom oycá
28:
twego.

werset: 17Nád to rzekł Krol tym co ſtali o-
29:
koło niego/ Obroććie ſie á oborzćie
30:
ná ty kápłany Páńſkie/ ktorzy máią
31:
porozumienie z Dawidem/ A iż
32:
wiedząc że vćiekał nie oznáymili mi
33:
tego: Ale ſłudzy krolewſcy niechćie
34:
li podnieść ręki ſwey/ áby ſie mieli
35:
oborzyć ná kápłany Páńſkie.

werset: 18Rzekł potym Krol ku Doegowi/
36:
Obroć ſie thy ſam á B pomorduy ie: Ktory oborzywſzy ſie mordował ká
37:
płany/ á zábił ich dniá onego ośm-
38:
dźieſiąt y pięć mężow/ ktorzy noſili
39:
Efod lniáne.
B Saul każe ze złoſći ſwey pomordowáć Kapłany/ A wſzákoż w tym czyni doſyć Bożemu dekretowi ſpráwiedliwemu/ ktory ſie mśći nád ſyny złoſći Heli Oycá ich/ Iáko o tym przypomina piſmo wyżſzey Káp. 2. v. 30.

werset: 19Potym y Nobe miáſtho kápłáń-
40:
ſkie/ ták męże iáko y niewiáſty/ dźia
41:
theczki y ſące/ woły/ oſły/ y owce
42:
wyſiekł mieczem.

werset: 20Tylkoż ieden ſyn Abimelechow
43:
ſyná Achitobowego/ ktorego zwa-
44:
no Abiáthár/ vćiekł do Dawidá.

rozdział: 25


strona: 166


kolumna: a
werset: 35A ták Dawid przyiął wdźięcznie
1:
od niey ono co mu przynioſłá/ y
2:
rzekł do niey/ Idź w pokoiu do do-
3:
mu ſwego/ á bácz iżem ćię vſłuchał
4:
y przyiąłem ćię wdźięcznie.

werset: 36Tedy Abigáil przyſzłá do Nábálá
5:
á oto on w domu ſwem ſpráwił vcz
6:
thę práwie krołewſką/ y był dobrey
7:
myſli/ á vpił ſie bárzo/ Ale mu oná
8:
nie oznaymiłá namnieyſzey rzeczy
9:
áż do zaránku.

werset: 37Nazáiutrz pothym gdy Nábál
10:
otrzeźwiał po onem opilſthwie/ o-
11:
znaymiłá mu żoná iego onę wſzytkę
12:
rzecz/ ták iż w niem ſerce zmartwiá
13:
ło/ y ſtał ſie iáko kámień.

werset: 38A gdy wyſzły dźieſięć dni/ zárá-
14:
źił Pan Nábálá iż vmárł.

werset: 39A ták Dawid vſłyſzawſzy iż v-
15:
márł Nábál/ rzekł: Błogoſłáwio-
16:
ny ieſt Pan/ kthory ſie pomśćił po-
17:
háńbienia mego nád Nábálem/ á
18:
vchował ſłużebniká ſwego od złego
19:
A złość Nábálowę obroćił na gło-
20:
wę iego/ A przethoż Dawid poſłał
21:
do Abigáil dowiáduiąc ſie/ ieſliby
22:
chćiáłá być żoną iego.

werset: 40Y przyſzli ſłudzy Dawidowi ku
23:
Abigáil do Kármelu/ y mowili do
24:
niey tymi ſłowy/ Poſłał nas ku to-
25:
bie Dawid chcąc ćię mieć ſobie zá
26:
żonę.

werset: 41Ktora powſtawſzy vkłoniłá ſie
27:
niźiuchno aż do ſámey źiemie/ y rze
28:
kłá: Oto ia ſłużebnicá iego/ á goto
29:
wám vmywáć nogi y ſłużebnikom
30:
Páná moiego.

werset: 42Aták wſtáłá nátychmiaſt Abi-
31:
gáil/ y wſiádłá ná oſła z piąćią pá-
32:
nienek ſwych ktore zá nią chodźiły/
33:
Y tákże iecháłá zá poſły Dawidowe
34:
mi/ á byłá żoną iego.

werset: 43A wźiął też ſobie Dawid Achino
35:
áme z Iezráel/ y były obiedwie żo-
36:
námi iego.

werset: 44A Sául Michol corkę ſwą/ żonę
37:
Dáwidowę oddał Fáltemu ſyno-
38:
wi Láiſowemu/ ktory był z Gállim.

rozdział: 26
KApit. 26.1. Zyfeyczycy wydáią Dawidá. 7. Kthory
39:
Saulá mogł poimáć kiedy nań czyhał. 9.
40:
Niedopuſzcza áby go zábić miano. 14. Wi-
41:
nuie niedbálſtwo ſtrażey iego. 20. Okázuie
42:
krzywdę Saulowi ktorą ćierpi od niego.
43:
21. Saul wyznawa błąd ſwoy.
kolumna: b
werset: 1
Y
Przyſzli Zy-
1:
feyczycy ku Saulo
2:
wi do Gábáá/ á po
3:
wiedźieli mu: Iza
4:
li ſie nie kryie Da
5:
wid ná pagorku
6:
Háchilá ktory ieſt przećiw Ieſymo?

werset: 2Ryſzył ſie tedy Saul/ y ćiągnął ku
7:
puſzczey Zyf/ áby tám ſzukał Dawi
8:
dá á miał z ſobą trzy tyſiące mężow
9:
z Izráelá práwie ná wybor.

werset: 3Y położył ſie Saul z woyſkiem ná
10:
págorku Háchilá/ ktore ieſt przećiw
11:
Ieſymon podle drogi/ á Dawid mie
12:
ſzkał ná puſzczy/ y dowiedźiał ſie iż
13:
go Saul gonił aż ná puſzczą.

werset: 4Poſłał tedy Dawid ſzpiegi á do-
14:
wiedźiał ſie że Saul przyſzedł zá pe
15:
wne.

werset: 5Przetoż przyſzedł áż ku mieyſcu
16:
gdźie Saul leżał z woyſkiem/ y wi-
17:
dział kędy ſpał Saul/ y Abner ſyn
18:
Nerow Hetman woyſka iego/ Bo
19:
Saul ſpał w oboźie/ á lud leżał oko
20:
ło niego w namiećiech ſwoich.

werset: 6Y mowił Dawid ku Achimelecho
21:
wi Heteyczykowi/ y ku Abiſáiemu
22:
ſynowi Sáruiego brátu Ioábowe
23:
mu/ tymi ſłowy/ Kto ze mną poydźie
24:
ku Saulowi do woyſká? Odpo-
25:
wiedźiał Abiſái/ Ia z tobą poydę.

werset: 7A ták Dawid y Abiſái przyſzli w
26:
nocy do woyſká/ á Saul leżał ſpiąc
27:
w oboźie/ á ſzefelin iego był we-
28:
tknion w źiemi v głowy iego/ Ab-
29:
ner też z ludem inem ſpáli około nie
30:
go.

werset: 8Tedy rzekł Abiſái ku Dawidowi/
31:
Podał dźiś Bog nieprzyiaćielá twe
32:
go w ręce twoie/ A przetoż teraz pro
33:
ſzę ćię niechay go przebiię oſzczepem
34:
ku źiemi iedno raz/ á więcey nie po-
35:
wtorzę.

werset: 9Ale Dawid rzekł ku Abiſáiemu/
36:
Nie zábiiay go/ ábowiem ktoż nie zo
37:
ſtánie winien ieſliżeby ſie tárgnął
38:
ſwą ręką ná pomázańcá Páńſkiego?

werset: 10Nádtho rzekł Dawid/ O iákoć
39:
Pan żywie żeć go on ſam zábiie/ ábo
40:
prziydźie dźień iego iż vmrze/ ábo ná
41:
woynę poćiągnie y tam zginie.

werset: 11Ale mnie vchoway tego Pánie á-
42:
bych ſie miał tárgnąć ręką ſwoią ná
43:
pomázáńcá Páńſkiego: Przeto te-
44:
ráz weźmi ſzefelin ktory ieſt w gło-
45:
wách iego/ y dzban wodny á podźwá
46:
precz.

rozdział: 30


strona: 168


kolumna: b
werset: 21Y przyſzedł Dawid do onych dwu

strona: 168v

Dawid Poráżká Izráelitow. SAMVELIS. I. Smierć Saulowá.

kolumna: c
ſet mężow ktorzy byli ſprácowáni/ á
1:
niemogli idź dáley z Dawidem/ á
2:
zoſtáwili ie byli v potoká Beſor/ kto
3:
rzy wyſzli przećiw Dawidowi/ y
4:
przećiw ludowi ktory z niem był/ A
5:
przyſtąpiwſzy do nich Dawid przy
6:
witał ie łáſkáwie.

werset: 22Ale niektorzy źli á niepobożni lu-
7:
dźie ktorzy chodźili z Dawidem mo-
8:
wili ták/ Przeto iż ći nie chodźili zná
9:
mi/ nie damy im nic z thych łupow
10:
ktoreſmy odięli/ iedno tylko káżdy z
11:
nich niechay weźmie żonę ſwą y dźie
12:
ći/ niechayże idzie precz.

werset: 23Lecz im rzekł Dawid/ Nie czyń-
13:
ćież thák bráćia moi/ gdyż nam tho
14:
Pan dał y ſtrzegł nas/ á podał w rę
15:
ce náſze woyſko ktore było przyſzło
16:
przećiwko nam.

werset: 24Y ktoż was w tey rzeczy będźie ſłu
17:
chał? owſzem iáki dźiał prziydźie
18:
tym co chodźili ná woynę/ táki też bę
19:
dźie y tym co zoſtháli przy oboźie/ á
20:
rowno ſie dźielić będą.

werset: 25A od tegoż czáſu y ná potym zá-
21:
chowáne ieſt to práwo y ten zwyczay
22:
w Izráelu áż y do dniá tego.

werset: 26A thák przyſzedł Dawid do Sy-
23:
celegá/ y poſłał z onego łupu przyia
24:
ćiołom ſwem ſtárſzem w Iudá mo-
25:
wiąc ták/ Oto bądźćie vczeſniki bło
26:
goſłáwieńſtwá z łupow nieprzyia
27:
ćioł Páńſkich.

werset: 27Tym kthorzy byli w Bethel/ y w
28:
Rámoth ku Południu/ y tym co by
29:
li w Gether.

werset: 28I tym co byli w Aroer/ w Sefá-
30:
moth/ y w Eſthámo.

werset: 29Tákże y tym co byli w Ráchál y w
31:
miáſteczkách Ieráchmeel/ y w miá-
32:
ſteczkách Ceni.

werset: 30Thym theż co byli w Hormá/ w
33:
Choráſán/ y w Athách.

werset: 31Y tym co byli w Hebron/ y ná w-
34:
ſzytkich inych mieyſcách/ kędy prze-
35:
mięſzkawał Dawid y z lude ſwem.

rozdział: 31
KApitu. 31.1. Porażká Izráelitow. 4. Saul ſie ſam zá-
36:
bił. 9. Ciáło iego záwieſzono ná murze. 11. Po
37:
grzebion z ſyny ſwemi od mieſzczan Iábes
38:
Gáláádſkiego.
werset: 1
A
Ták Filiſthyni z-
39:
wiedli bitwę z Izráeli-
40:
ty/ y vćiekli Izráelitowie
41:
przed Filiſtyny/ á polegli poráżeni
42:
ná gorze Gelboe.


kolumna: d
werset: 2A goniąc Filiſtyni Saulá y ſyny
1:
iego/ zábili Ionátháná/ Abinádá-
2:
ba/ y Melchiſuego ſyny Saulowe.

werset: 3Y roſrożyłá ſie walká przećiw Sa
3:
ulowi/ ktory gdy przyſzedł miedzy
4:
ſtrzelce/ A bárzo ſie ich bał.
A Niktorzy wykłádáią: Bárzo był zranion od nich.

werset: 4Y rzekł ku ſłudze ſwemu ktho-
5:
ry nośił broń iego/ Dobądź mieczá
6:
twego á przebiy mię/ bo ſnadź prziy
7:
dą ći nieobrzezáńcy á zábiią mię/ y
8:
będą ſie zemnie pośmiewáć/ Ale ſłu
9:
gá iego niechćiał thego vczynić że
10:
ſie bárzo bał/ A przetoż Saul doby
11:
wſzy mieczá przebił ſie ná niem.

werset: 5A widząc ſługá iego iż vmárł
12:
Saul/ przebił ſie też ná ſwem mie-
13:
czu/ y vmárł ſpołu z nim.

werset: 6A tákże zábit był Saul y trzey ſy-
14:
nowie iego/ y ſługá co zá nim broń
15:
nośił/ przytym y B wſzytek lud iego
16:
záraz dniá iednego.
B t. i. ktorzy byli z niem w bitwie.

werset: 7Co gdy vyzreli mężowie Izráel-
17:
ſcy kthorzy mieſzkáli zá doliną y zá
18:
Iordanem iż vćiekáli Izráelczycy/
19:
á iż zábit był Saul y ſynowie iego/
20:
ſámi też odbieżawſzy miaſt poućie
21:
káli/ á przyſzedſzy Filiſthyni mieſz
22:
káli w nich.

werset: 8Názáiutrz przyſzli Filiſtyni áby
23:
odźieráli zábite/ y náleźli Saulá le
24:
żącego ze trzemi ſyny iego ná gorze
25:
Gelboe.

werset: 9A vćiąwſzy głowę iego/ zdárli z
26:
niego zbroię/ y poſłáli to wſzędy po
27:
źiemi Filiſtyńſkiey/ áby to oznáymo
28:
wano w koſćielech báłwanow ich/ y
29:
miedzy ludem.

werset: 10Y zoſtáwili zbroię iego w Koſćie
30:
le Aſtároth/ á ćiáło iego przybili do
31:
muru Bethſán.

werset: 11x O czym vſłyſzawſzy mieſzczánie
32:
Iábes Gáláádſkiego/ iż ták Filiſty-
33:
ni vczynili nád Saulem.
x 2. Sám

werset: 12Szli wſzyſcy ludźie mężni przez
34:
onę cáłą noc/ á wźiąwſzy ćiáło Sa
35:
ulowe/ y ćiáłá ſynow iego z muru
36:
Bethſán/ przyſzedſzy do Iabes ſpa
37:
lili ie.

werset: 13A wźiąwſzy koſći ich pogrzebali ie
38:
pod niektorem drzewem w Iábes/ y
39:
poſćili przez ſiedḿ dni.

księga: 2. Sam.
rozdział: 3


strona: 171


kolumna: a
werset: 25Izaż niewieſz/ że Abner ſyn Ne-
1:
row ná to tu przyſzedł áby ćię zdrá-
2:
dźił wywiáduiąc ſię co ſię około
3:
ćiebie dźieie/ y co ſą zá ſpráwy twoie

werset: 26Ioáb zátym odſzedſzy od Dawi-
4:
dá wypráwił poſły zá Abnerem/
5:
ktorzy oprocz Dawidowey wiádo-
6:
mośći/ wroćili go od ſtudniey Sy
7:
rá.

werset: 27A thák Abner wroćił ſie do He-
8:
bron "/ á Ioáb odwiodł go z ſobą
9:
w pośrzod brony chcąc ſie zniem ro
10:
zmowić przyiaćielſkie/ y przebił go
11:
pod piąte żebro/ iż thámże vmárł/
12:
przeto iż zábił x Azáelá bratá iego.
" 1. Krol. 2. v. 5. x Wyżſzey. 2. v. 23.

werset: 28Czego gdy ſie potym dowiedźiał
13:
Dawid/ rzekł: Iam nic niewinien/
14:
áni kroleſtwo moie krwie Abnerá
15:
ſyná Nerowego przed Pánem aż
16:
ná wieki.

werset: 29Ale niechay prziydźie ná głowę
17:
Ioábowę/ y ná wſzytek dom oycá ie
18:
go/ Niechayże będźie vſtáwicznie
19:
w domu Ioábowem płynienie ćier
20:
piący/ trędowáty/ o kiu chodżący/
21:
zábity y żebrak.

werset: 30A ták Ioáb y Abizái brát iego zá-
22:
bili Abnerá/ przeto iż on też był zábił
23:
Azáelá brátá ich w bitwie v Gábá-
24:
onu.

werset: 31Rzekł potym Dawid do Ioábá/
25:
y do wſzytkiego ludu ktory był przy
26:
niem/ rozdźierayćie odźienia wáſze/
27:
á opáſzćie ſię wormi/ y płáczćie Ab-
28:
nerá/ A ſam krol Dawid/ ſzedł zá
29:
márámi.

werset: 32Y pogrzebli Abnerá w Hebron/
30:
á płákał krol głoſem wielkiem nád
31:
grobem iego/ Płákał theż z niem y
32:
wſzytek lud.

werset: 33A thák krol żáłował Abnerá ták
33:
mowiąc/ Oto vmárł Abner iáko ie
34:
den niczemny człowiek.

werset: 34Ręce twoie nie byłyć związáne/
35:
áni nogi twe okowáne w pętá/ po-
36:
ległeś iáko y drudzy więc polegáią
37:
przed ludzmi złośćiwymi/ Y płákał
38:
wſzytek lud nád niem.

werset: 35Potym ſie zſzedł wſzytek lud áby
39:
iedli z Dawidem poko ieſzcze dobrze
40:
był dźień/ Ale Dawid przyſiągł te-
41:
mi ſłowy/ Ták mi niechay Bog po-
42:
magá/ iż nie będę iadł by namniey
43:
pierwey niż ſłońce zaydźie.

werset: 36Gdy to poznał wſzytek lud/ po-
44:
dobáło ſie iem/ á wſzytko cokolwiek
kolumna: b
Krol vczynił/ wdźięczno prziymo-
1:
wáli.

werset: 37Poznał ná ten czás wſzytek lud I
2:
zráelſki iż krol nieprzyzwalał ná to/
3:
áby było zábito Abnerá ſyná Nero-
4:
wego.

werset: 38Potym krol rzekł do ſłużebnikow
5:
ſwoich/ Izaż nie wiećie/ iż dźiś
6:
wielki hethman poległ w Izráelu?

werset: 39A ia dźiś práwie iáko z nowu ie-
7:
ſtem pomázánym Krolem/ Bo ći ſy-
8:
nowie Sárwiego ſrożſzy ſą niżli ia/
9:
ále Pan niechay iem odpłáći złoſćią
10:
zá złość ich.

rozdział: 4
KApitu. 4.5. Gdy Bááná y Recháb zábili Isboſe-
11:
thá. 8. Przynieſli głowę iego do Dawidá.
12:
9. Z kąd ſie on bárzo rozgniewał. 12. I ka
13:
zał ie pomordowáć.
werset: 1
G
Dy tedy vſły-
14:
ſzał ſyn Saulow/
15:
iże zábit Abner w
16:
hebron/ vpádło mu
17:
ſerce/ á wſzythcy
18:
Izráelithowie byli
19:
przeſtráſzeni.

werset: 2Y byli dwá hethmáni nád hufy
20:
ſyná Saulowego/ z ktorych iedne-
21:
go zwano Bááná/ á drugiego Re-
22:
cháb/ ſynowie Remmoná Berothy
23:
ty z ſynow Beniáminowych/ ktory
24:
też Beroth policzon był miedźy Be-
25:
niámity.

werset: 3Vćiekli tedy Berothytowie do A
26:
Getháim/ y mieſzkáli tám iáko go-
27:
śćie aż do onego czáſu.
A Ieſt miáſto bárzo dálekie od źiemie Filiſthyńſkiey gdźie byli vćiekli po ſmierći Saulowey boiąc ſie Filiſtynow.

werset: 4A Ionáthán ſyn Saulow/ miał
28:
iednego ſyná chromego ná nogi/ kto
29:
ry miáł pięć lath ná on czás gdy przy
30:
ſzłá wieść o ſmierći Saulowey y
31:
Ionáthánowey w Iezráel/ tedy go
32:
wźięłá mámká iego y vćiekáłá znie/ A gdy prętko bieżáłá vćiekáiąc the
33:
dy iey vpadł/ y ochromiał á zwano
34:
go Mifiboſeth.

werset: 5Poſzli tedy ſynowie Remmoná
35:
Berothythy/ Rechab y Bááná/ á
36:
gdy dźień iuż ſie dobrze ogrzewał/
37:
weſzli w dom Izbozethow/ A on ſie
38:
przeſypiał w łożnicy ſwey w połu-
39:
dnie.

werset: 6A weſzli w dom iego iákoby B ku-
40:
powáć zboża/ támże go przebili pod
41:
piąte żebro/ á ſámi oni bráćia Re-
42:
chab y Bááná vćiekli.
B Odmieniwſzy ſzáty ſwe/ iákoby mieli być kupcy iácy.

rozdział: 8


strona: 173


kolumna: b
werset: 7Pobrał tedy Dawid tárcze złote

strona: 173v

SAMVELIS. II. Dawid Mifiboſeth.

kolumna: c
kthore były ná ſługách Adárezero-
1:
wych/ y wnioſł ide do Ieruzálem.

werset: 8Przytym z Bethy y z Berothu
2:
miaſth Hádárezerowych przynioſł
3:
Krol Dawid bárzo wiele miedźi.

werset: 9Tho vſłyſzawſzy Thou Krol C
4:
Emáth/ iż Dawid poráźił woyſko
5:
wſzytko Adárezerowe.
C Ieſt miáſto w Syryey Anthyocheńſkiey/ ktore też inácey zową Reblá.

werset: 10Poſłał Iorámá ſyná ſwego do Krola Dawidá náwiedzáiąc zdro
6:
wie iego/ á życząc mu iż walcząc z
7:
Adárezerem poráźił go/ Abowiem
8:
Adárezer walczył z Thou. Y przy
9:
nioſł z ſobą klenoty ſrebrne y złote/ y
10:
naczynia miedźiáne.

werset: 11Ktore rzeczy Dawid Krol poświę
11:
ćił Pánu z inem ſrebrem y złote/ kto
12:
re był poświęćił pobrawſzy od wſzyt
13:
kich narodow/ ktore pod ſię podbił.

werset: 12Iáko od Syryanow/ od Moá-
14:
bitow/ od Ammonitow/ od Fili-
15:
ſtynow/ od Amálechithow/ y z łu-
16:
pow Adárezerá ſyná Rochobowe-
17:
go Krolá Soby.

werset: 13A ták Dawid doſtał ſobie wiel-
18:
kiey ſławy/ gdy ſie wroćił poráźiw-
19:
ſzy Syryany w D dolinie Soli/
20:
gdźie pobił ośmnaśćie tyſięcy ludu.
D Tę dolinę thák zwano iż byłá v morzá słonego/ w ktore Morze wpada rzeká Iordan.

werset: 14Oſádźił też we wſzythkiey źiemi
21:
Edomſkiey ſłużebne/ á wſzyſcy E-
22:
domczycy ſłużyli Dawidowi/ Y rá
23:
tował go Pan wſzędy/ gdźie ſie ie-
24:
dnokolwiek obroćił.

werset: 15A przetoż Dawid krolował nád
25:
wſzytkim Izráelem/ ſądząc wſzytek
26:
lud ſwoy w ſpráwiedliwośći.

werset: 16A Ioáb ſyn Sárwiego był hetmá
27:
nem wielkim/ á Iozáfáth ſyn Há-
28:
giluthow Kanclerzem.

werset: 17E A Sádok ſyn Achitobow/ y A-
29:
chimelech ſyn Abiáthárow byli prze
30:
dnieyſzy kápłani/ á Sáráiá piſárze.
E Sádok był z ſynow Aaronowych od Eleázárá/ á Achimelech od Ithámárá z ktorego poſzedł Heli.

werset: 18Bánáiás też ſyn Ioiádow był prze
31:
łożonem nád F Cheretczyki/ y Felet
32:
czyki/ A ſynowie Dawidowi byli G
33:
Kſiążęty.
F Iozofus piſze iż ći byli ludźie ktorzy ſthrzegli zdrowia Dawidowego/ A były ty imioná dwu domow/ A Káldeyſki wykłádácz powieda/ Iż Heteyczycy byli ſtrzelcy/ á Feletczycy z proce ćiſkáli. G Niektorzy wykłádáią/ Byli Kápłany.

rozdział: 9
KApitu. 9.2. Dawid wráca dobrá Saulowe Mifi-
34:
boſetowi. 7. Y ma go ná wielkiey báczno-
35:
śći. 9. Dawa mu Sybę áby był ſprawcą
36:
iego.
werset: 1
R
Zekł tedy Dawid/
37:
Ieſtli kto coby pozoſthał
38:
z domu Saulowego/ á-
39:
bych mu co dobrego vczynił dla Io-
40:
nátháná.


kolumna: d
werset: 2Y był z domu Saulowego ſługá
1:
niektory co go zwano Sybá/ ktore-
2:
go przyzwano aby przyſzedł ku Da
3:
widowi/ Y rzekł Krol do niego/ A
4:
tyżeś ieſth Sybá/ A on odpowie-
5:
dźiał: Iam ieſt ſłużebnik twoy.

werset: 3Potym rzekł Krol: Ieſtli ieſzcze
6:
kto z domu Saulowego/ ábych go
7:
opátrzył iákiem A zacnem dobro-
8:
dźieyſtwem? Odpowiedźiał Sybá
9:
Krolowi/ Pozoſtał ieſzcze ſyn Io-
10:
náthánow chromy ná nogi.
A W Zydowſkiem ſtoi/ Miłoſierdźie Bożem.

werset: 4Y rzekł Krol k niemu: Gdźieli
11:
ieſt? á Sybá mu odpowiedźiał/ ieſt
12:
w domu Máchira ſyná Ammielo-
13:
wego z Lodábáru.

werset: 5Tedy poſłał Krol Dawid/ áby go
14:
przywiedźiono z domu Machirá
15:
ſyná Ammielowego z Lodábáru.

werset: 6A gdy przyſzedł Mifibozeth ſyn
16:
Ionátháná ſyná Saulowego do
17:
Dawidá/ vpadł ná oblicze ſwoie y
18:
kłániał ſię przed niem/ Y rzekł Da-
19:
wid do niego/ Mifiboſet? A on mu
20:
odpowiedźiał/ Otom ia ſługá twoy

werset: 7Potym rzekł ku niemu Dáwid/
21:
Nie lękay ſie/ ábowiem ia chcę tobie
22:
dobrze vczynić dla Ionátháná oy-
23:
cá twego/ á wroćićći wſzytko imie-
24:
nie Saulá dźiádá twego/ á ty ſam
25:
záwżdy będźieſz iadł v ſtołu mego.

werset: 8Tedy ſie on vkłoniwſzy rzekł/ Co
26:
żem ia ieſt zacz ſłużebnik twoy/ iżeś
27:
weyzrał ná B pſá zdechłego iákom ia
28:
ieſt?
B To mowi vkázuiąc ſie być wzgárdzonem y niſkiego ſtanu.

werset: 9Potym Krol wezwał Syby ſłu-
29:
żebniká Saulowego y rzekł ku nie-
30:
mu/ Tho cokolwiek miał Saul ze
31:
wſzytkiem ſwem domem/ tom ia od-
32:
dał ſynowi Paná twoiego.

werset: 10Y będźieſz orał role iego z ſyny twe
33:
mi y z ſługámi twemi/ á będźieſz od
34:
dawał wſzytki pożytki ná żywność
35:
ſynowi páná twoiego/ A Mifiboſet
36:
ſyn páná twego będźie záwżdy ia-
37:
dał v ſtołu mego/ A miał Sybá ſy-
38:
now pietnaśćie/ á ſłużebnikow dwá
39:
dźieśćiá.

werset: 11Tedy Sybá odpowiedźiał Kro-
40:
lowi/ Wſzytko to co Krol pan moy
41:
roſkázuie mnie ſłużebnikowi ſwe-
42:
mu ták vczynię/ C A niechay Mifi
43:
boſeth iada v ſtołu mego iáko ktory
44:
ſyn krolewſki.
C Drudzy czytáią/ A Krol rzekł/ Mifiboſet będźie iadał v ſtołu mego.

werset: 12Y miał Mifiboſeth ſyná máłego/
45:
ktoremu było imię Michá/ á Sybá
46:
ze wſzythkiem ſwem domem ſłużył
47:
Mifiboſethowi.

rozdział: 13


strona: 176


kolumna: a
werset: 10Tedy rzekł Amnon ku Thámár:
1:
Wnieś háiw potráwę do łożnice/
2:
ábych iádł z ręki twey/ A wźiąwſzy
3:
Thámár plácki ktore nágotowáłá/
4:
przynioſłá ie thám Amnonowi brá
5:
tu ſwemu.

werset: 11Y podáłá mu áby iadł/ Kthory
6:
vchwyćiwſzy ią/ rzekł do niey/
7:
Chodź ſioſtro moiá/ á leż ſemną.

werset: 12Ale mu oná rzekłá/ Niechay te-
8:
go bráćie moy/ á nie czyń mi thego
9:
gwałtu/ Abowiem nie bywa táka
10:
ſpráwa w Izráelu/ Poniechayże
11:
tego ſzaleńſtwá.

werset: 13Abowiem iákoż bych ia mogłá z
12:
ſiebie z iąć żelżywość ſwoię? Thy też
13:
ſam będźieſz iáko ieden z ſzalonych
14:
w Izráelu/ A przetoż teraz proſzę ćię
15:
moẃ z Krolem/ ábowiem on nie od
16:
mowi mię dáć tobie.

werset: 14Ale on nic niedbał ná ſłowá iey/
17:
owſzem ſię zmocniwſzy vczynił iey
18:
gwałt y leżał z nią.

werset: 15Y bárzo ią ſobie obrzydźił Amnoná dáleko iey więcey nienawidźiał á
19:
niż ią miłował/ Y rzekł ku niey: W-
20:
ſtańże á idź precz.

werset: 16Kthora iemu odpowiedźiáłá/
21:
Toć dopiero ieſt gorzey/ á niżli tho
22:
coś vczynił zemną/ że mię ták wypy
23:
chaſz/ Ale on nic ná to niedbał.

werset: 17Owſzem záwoławſzy pácholę-
24:
ćiá kthory mu ſłużył/ kazał ią precz
25:
od ſiebie wywieść/ y zámknąć drzwi
26:
zá nią.

werset: 18A oná miáłá ná ſobie ſuknią
27:
pſtrą/ ábowiem corki krolewſkie pá
28:
nienki w thákowych ſukniách cha-
29:
dzáły: Y wywiodło ią precz pácho-
30:
lę/ á zámknęło drzwi zá nią.

werset: 19Thedy Thámár poſypáłá głowę
31:
ſwą prochem/ á rozdárłá ná ſobie
32:
pſtrą ſuknią/ y włożywſzy ręce ná
33:
głową ſwą ſzłá krzycząc.

werset: 20Rzekł potym Abſálom bráth iey/
34:
Abo Aminon brát twoy był z tobą?
35:
Milczże teraz miła ſioſtro/ boć ieſt
36:
brát twoy á niefráſuy ſię o to. Y mię
37:
ſzkáłá Thámár zelżoná w domu
38:
Abſalomá brátá ſwego.

werset: 21Co wſzytko gdy vſłyſzał Dawid
39:
Krol/ rozgniewał ſie bárzo.

werset: 22Y nie mowił Abſálom z Amno-
40:
nem áni źle áni dobrze/ ábowiem go
41:
miał w nienawiśći/ przeto że zgwał
42:
ćił Thámár ſioſtrę iego.


kolumna: b
werset: 23Potym po dwu lat ſtrzyżono ow
1:
ce Abſálomowe w Báálházor/ kto
2:
re ieſth w Efráim/ y proſił do ſiebie
3:
Abſalom wſzytkich ſynow Krolew
4:
ſkich.

werset: 24Przyſzedł też Abſálom y do Kro-
5:
lá á ták mowił/ Oto teraz ſtrzygą
6:
owce ſłużebnikowi twoiemu/ prze
7:
toż proſzę/ áby Krol y z ſłużebniki
8:
ſwymi przyſzedł theż do mnie ſłuże
9:
bniká ſwego.

werset: 25Do ktorego rzekł Krol: Niechay
10:
że niechodźimy wſzytcy miły ſynu/
11:
bychmy ćię nie obćiążyli/ A choćiaż go
12:
on ták bárzo proſił/ wſzákże on nie
13:
chćiał idź/ ále mu błogoſłáwił.

werset: 26Rzekł potym Abſálom/ A Am-
14:
non brát moy izali theż niepoydźie z
15:
námi? Ale mu Krol rzekł/ A po coż
16:
ma idź z tobą?

werset: 27A gdy go tym vporniey proſił Ab
17:
ſalom/ poſłał z nim Amnoná y w-
18:
ſzytki ſyny ſwe.

werset: 28Tedy Abſálom roſkazał ſłużebni
19:
kom ſwoim/ áby pilnowáli Amno-
20:
ná/ gdyby podpiwſzy był dobrey my
21:
ſli/ A gdy ia wam roſkażę go zábić/
22:
thedy go zábiyćie/ nic ſię nieboiąc/
23:
gdyżem ia wam rokazáł/ Bądźćież
24:
tedy ſercá dobrego y mężnego.

werset: 29A ták ſłudzy Abſálomowi/ vczy-
25:
nili ták Amnonowi iáko im roſka-
26:
zał Abſalom/ A wſzythcy ſynowie
27:
Krolewſcy wſiadſzy ná muły ſwe
28:
vćiekli.

werset: 30Ale poki ieſzcze byli w drodze/
29:
przyſzłá wieść do Dawidá/ Iż Abſá
30:
lom pomordował wſzytki ſyny Kro
31:
lewſkie iż z nich żaden nie zoſtał.

werset: 31Tedy Dawid porwawſzy ſię ro-
32:
zdárł ná ſobie ſzáty ſwe y padł ná źie
33:
mię/ á wſzytcy ſłużebnicy iego ſtali
34:
około niego rozdárſzy ſzáty ſwoie.

werset: 32Pothym Ionádáb ſyn Semmy
35:
brátá Dáwidowego/ rzekł ku nie-
36:
mu: Niepowieday tego pánie moy
37:
áby wſzythki ſyny Krolewſkie pobić
38:
miano/ boć thylko Amnon zábit
39:
ktorego Abſálom groźił ſie zábić od
40:
onego czáſu/ iáko był zgwałćił Thá
41:
már ſioſtrę iego.

werset: 33A przetoż teraz Krolu pánie moy
42:
nie czyń ſobie złey myſli z tey wieſći/
43:
iż powiedźiano żeby pobići byli w-
44:
ſzytcy ſynowie Krolewſcy/ boć ied-
45:
no ſam Amnon vmárł.

rozdział: 16


strona: 178v

Dawid Vćieka przed Abſálomem. Semei Chuſái SAMVELIS. II

kolumna: c
werset: 13Tedy Dawid ſzedł z ludem ſwym
1:
drogą/ á Samei ſzedł po ſtronie go
2:
ry przećiwko iemu/ złorzecząc y ći-
3:
ſkáiąc kámieńmi zá nim/ y miecąc
4:
proch.

werset: 14Y przyſzedł Krol ze wſzytkim lu-
5:
dem ktory był przy nim vprácowa-
6:
wſzy ſie/ y támże odpoczywáli.

werset: 15A Abſálom ze wſzythkim ludem
7:
Izráelſkim przyſzli do Ieruzálem/
8:
gdźie też z nimi był y Achitofel.

werset: 16Tám gdy Chuſái Aráchitá przy
9:
iaćiel Dawidow przyſzedł do Abſá
10:
lomá rzekł k niemu/ Niechay żywie
11:
Krol ná długie czáſy.

werset: 17Tedy rzekł Abſálom do Chuſáiá/
12:
A tákżeś to łáſkaw ná przyiaćielá
13:
ſwego iżeś z nim nie ſzedł?

werset: 18Ale mu on odpowiedźiał/ Nie
14:
chćiałem ták vczynić/ ále kthorego
15:
Pan obrał y lud ten y wſzyſcy Izrá
16:
elitowie/ z tym ia zawżdy przeſtá-
17:
wáć będę.

werset: 19A druga/ Komuż ia mam ſłużyć?
18:
izali nie ſynowi iego? Abowiem iá
19:
kom ſłużył oycu twemu/ ták będę y
20:
tobie.

werset: 20Rzekł potym Abſálom do Achi-
21:
tofelá/ Rádzćież mi co mam czynić?

werset: 21Y odpowiedźiał mu Achitofel/
22:
Wnidź do założnic oycá twego/ kto
23:
re zoſtawił áby ſthrzegły domu/ A
24:
gdyć vſłyſzą wſzytcy Izráelczycy G
25:
iżeś tę zelżywość vczynił oycu twe-
26:
mu/ wſzytcy ktorzy będą z twey ſtro
27:
ny/ będą vmocnieni.
G To ieſt/ Gdy odſthánieſz od oycá twego/ żadney nádźieie od oycá twego/ żadney nádźieie nie możeſz mieć poiednánia twego.

werset: 22A thák Abſálomowi rozbili na-
28:
miot ná dáchu/ y " wſzedł do założ-
29:
nic oycá ſwego przed wſzytkiem I-
30:
zráelem.
" Wyżſzey. 12. v. 11.

werset: 23Abowiem rádá Achithofelowá
31:
ná ten czás byłá w tákiey powadze/
32:
iáko by ſię kto Bogá pytáć miał/ á
33:
w tákowym mnimániu byłá/ ták v
34:
Dawidá iáko też y v Abſálomá.

rozdział: 17
KApitu. 17.1 Rádá Achitofelowá w niwecz obroconá
35:
7. Przez Chuſáiá. 23. Achitofel vdawił ſię.
36:
21. Dawid prżyćiągnął do Máhánáim.
werset: 1
T
edy Achitofel rzekł
37:
ku Abſálomowi/ Nie-
38:
chay teraz wybiorę dwá
39:
naſćie tyſięcy mężow/ ábym tey no-
40:
cy Dawidá gonił.


kolumna: d
werset: 2Y vderzę nań/ ábowiem ſie ſprá-
1:
cował y vſtał/ á przeſtráſzę go ták/
2:
iż muśi vćiec wſzytek lud iego ktory
3:
ieſt z nim/ y ſámego Krolá zábiię.

werset: 3A przywiodę do ćiebie wſzythek
4:
lud/ Y gdy ſię wſzytcy wrocą do ćie-
5:
bie/ A ktorych ty ſzukaſz/ będźie po-
6:
koy miedzy wſzytkim ludem.
A Niektorzy czytáią/ Gdy ten mąż/ to ieſt Dawid/ ktorego zdrowia ſzukaſz zábit będźie/ tedy wſzytcy záchowáni będą w pokoiu.

werset: 4Tá rzecz Abſalomowi podobáłá
7:
ſię y wſzytkim ſtárſzym Izráelſkim.

werset: 5Y kazał Abſalom záwołáć Chu-
8:
ſáiá Aráchity/ áby też ſłyſzał zdánie
9:
iego.

werset: 6A gdy Chuſái przyſzedł do Abſa
10:
lomá rzekł ku niemu Abſalom: Táć
11:
ieſt rádá Achitofelowá/ przeto thy
12:
powiedz/ mamyli iey ſłucháć/ ábo
13:
nie.

werset: 7Tedy Chuſái odpowiedźiał Ab
14:
ſalomowi: Rádá tá ktorą Achito-
15:
fel dał ná ten czás/ nie ieſt dobra.

werset: 8Nád to rzekł/ Swiádomeś oycá
16:
twego y ludu iego/ iż ſą mężni/ y kte
17:
mu ſercá zápálczywego/ nieináczey
18:
iáko niedzwiedźicá dźika kthorey
19:
dźieći pobrano/ Ktemu oćiec twoy
20:
ieſt człowiek waleczny/ ktory nie bę
21:
dźie B nocował z ludem.
B To ieſth/ nie będźie ſpał.

werset: 9A podobno ſię teraz ſkrył w ktorey
22:
iáſkini ábo gdźie indźie/ A ieſliby kto
23:
rzy z tych ná pierwſzym potkániu po
24:
legli/ y przyſzłáby tá wieść że lud kto
25:
ry był z Abſálomem ieſt poráżony.

werset: 10Tedy y namężnieyſzy/ y ktorzy ieſt
26:
ſmiáłośći lwiey záthrfoży ſię/ gdyż
27:
wſzytek Izráel wie/ iż oćiec twoy y
28:
z ludem ſwoim ſą bárzo mężni ludźie

werset: 11Ale ia rádzę/ áby ſię do ćiebie z ćią-
29:
gnęli wſzytcy Izráelczycy/ począwſzy
30:
od Dán áż do Berſábee/ ktorych bę-
31:
dźie liczbá niezliczona/ iáko piaſku
32:
ná brzegu morſkim/ z ktorymi thy
33:
ſam poydźieſz ná woynę.

werset: 12A my przyćiągnąwſzy gdźie kol-
34:
wiek ſię naydźie/ vderzymy nań/ ták
35:
gęſto/ iáko roſá ná źiemię páda/ á z
36:
tych wſzytkich ktorzy przy nim ſą y ie
37:
den nie zoſtánie.

werset: 13A ieſliżeby vſzedł do kthorego
38:
miáſtá/ tedy my wſzytcy Izráelczy-
39:
cy ono miáſto powrozmi obtoczy-
40:
wſzy wćiągniemy ie wrzekę/ ták iż
41:
thám y ieden kámyk nie będźie nále-
42:
źion.

werset: 14Tedy Abſalom y wſzytcy Izráelczy
43:
cy powiedźieli/ Iż ieſt lepſza rádá
44:
Chuſáiá Aráchity/ niż Achitofelo
45:
wá/ Bo Pan iuż był poſtánowił á-

strona: 179

Dawid Vćieka przed Abſalomem. Wtore Kśięgi Sámuelowe. Liſt 179.

kolumna: a
by rádá Achitofelowá kthora byłá
1:
dobra/ w niwecz ſię obroćiłá/ chcąc
2:
dopuśćić nieſzczęſćie ná Abſálomá.

rozdział: 19


strona: 181


kolumna: a
werset: 38Ná co Krol thák rzekł/ Niechay
1:
Chámáá idźie zemną/ á ia vczynię
2:
z nim co ſie thobie nalepiey podobáć
3:
będźie/ á dla ćiebie theż co iedno bę-
4:
dźieſz chćiał vczynię.

werset: 39A gdy wſzytek lud przepráwił ſie
5:
y z Krolem przez Iordan/ tedy Krol
6:
pocáłowáł Berzoláiá błogoſłáwiąc
7:
iemu/ y thákże ſie on wroćił do miey
8:
ſcá ſwego.

werset: 40Pothym przyſzedł Krol do Gál-
9:
gál/ á z nim Chámáám/ ále wſzytek
10:
lud Iudá prowádźili Krolá y z po-
11:
łowicą ludu Izráelſkiego.

werset: 41A oto wſzyſcy mężowie Izráelſcy
12:
zſzedſzy ſie do Krolá mowili/ Przecz
13:
bráćiá náſzy mężowie Iudſcy wykrá
14:
dli ćię nam/ á przyprowádźili Krolá
15:
y z domem iego zá Iordan/ y wſzy-
16:
tek lud Dawidow z nim?

werset: 42Y odpowiedźieli wſzyſcy mężo-
17:
wie Iudſcy Izráelitom/ Przeto iż
18:
Krol ieſt krewny náſz/ á przeczże ſie
19:
oto maćie gniewáć? Izaż nam zá to
20:
dawa ieſć Krol? Abo zali zá tho od
21:
niego iákie dáry bierzemy?

werset: 43Ale Izráelczycy odpowiedźieli mę
22:
żom Iudſkim/ Dźieſięć kroć my ma-
23:
my więcey do Krolá/ y więcey ná
24:
nas Dawid należy niż ná was:
25:
Przeczżeſćie nas wzgárdźili? A zaże
26:
chmy my nie pierwey mowili o przy
27:
wroceniu Krolá náſzego? Ale hár-
28:
dźiey mowili mężowie Iudſcy niż
29:
mężowie Izráelſcy.

rozdział: 20
KApitu. 20.1. Sebá Izráelczyki odwodźi od posłuſzeń-
30:
ſtwá Krolá Dawidá. 7. Ioáb goniąc go
31:
zábił Amázę. 22. Mieſzczánie z Abel ſćią-
32:
wſzy Sebę wyrzućili głowę Ioábowi.
werset: 1
Y
Przydáło ſię
33:
że był mąż niektory
34:
niepobożny/ ktorego
35:
zwano Sebá ſyn
36:
Bochry mąż z Ie-
37:
mini/ ten zátrąbił
38:
w trąbę/ y mowił/ Nie mamy my
39:
cząſtki náſzey w Dawidźie áni dźie
40:
dźictwá náſzego w ſynu Izáiowem:
41:
A thák o Izráel wroć ſie káżdy do
42:
przybytku ſwego.

werset: 2Y odſtąpił wſzytek lud Izráelſki
43:
od Dawidá/ á przyſtáli do Seby
44:
ſyná Bochry/ A mężowie Iudſcy
45:
zoſtáli przy Krolu ſwoim od Iorda
kolumna: b
nu áż do Ieruzálem.

werset: 3Przyſzedł potym Dáwid do do-
1:
mu ſwego w Ieruzálem/ á wźią-
2:
wſzy dźieſięć niewiaſt ſwych záłoż-
3:
nic/ ktore był zoſtáwił áby ſtrzegły
4:
domu/ dał ie pod ſtraż á chował ie
5:
nie wchodząc do nich/ y były w wię
6:
źieniu w wdowiem ſtanie y A áż do
7:
śmierći ſwoiey.
A Przeto iż Abſálom ſyn iego leżał z nimi: Co też y Iákob z Bálą vczynił

werset: 4Pothym Krol rzekł do Amázy/
8:
Zbierz mi wſzythek lud Iudſki zá
9:
trzy dni/ á ſam tu bądź z nimi.

werset: 5A ták Amázá ſzedł áby zebrał lud
10:
Iudſki/ y zmięſzkał dłużey niżli by-
11:
ło czás náznáczono iemu.

werset: 6Y rzekł Dawid ku Abiſáiowi/ Te
12:
raz nam gorzey vczyni Sebá ſyn Bo
13:
chry niżli Abſálom/ A przethoż we-
14:
źmi ſłużebniki páná thwego á goń
15:
go/ by ſnádź przed námi nie vſzedł
16:
do miaſt obronnych.

werset: 7A ták wyſzli z nim mężowie Ioábo
17:
wi/ Cheretczycy y Feletczycy/ y wſzy
18:
tko rycerſtwo wyſzli też z Ieruzálem
19:
w pogonią zá Sebą ſynem Bochry.

werset: 8A gdy byli v onego wielkiego ká-
20:
mieniá ktory widáć w Gábáon/ te
21:
dy Amázá ſzedł przećiwko nim/ á
22:
Ioáb przypáſawſzy ſzátę ſwą w kto
23:
rey chodźił/ przypáſał theż ná nię y
24:
miecz do biodry ſwey/ thák iż łácno
25:
mogł być wyięt y wypáſć.

werset: 9Potym rzekł Ioáb ku Amáźie/
26:
Zdroweſli dobrze bráćie moy? Y viął
27:
go práwą ręką zá brodę iákoby go
28:
miał cáłowáć.

werset: 10A Amázá nie ſtrzegł ſie nic mie-
29:
czá ktory Ioáb miał w ręku/ ktorym
30:
go przebił pod piąte żebro áż wypły-
31:
nęły trzewá iego ná źiemię/ y tákże zá
32:
iednym ranieniem vmárł/ Ale Io-
33:
áb y Abiſá i brát iego ſzli w pogonią
34:
zá Sebą ſynem Bochry.

werset: 11Y zoſtał ieden z ſłużebnikow Io-
35:
ábowych przy nim á ták mowił/ Kto
36:
ry ſtoi przy Ioábie y Dawidźie/ ten
37:
niechay idźie zá Ioábem.

werset: 12Ale Amázá wáláł ſie we krwi ſwej
38:
w pośrzod drogi/ á widząc niekto-
39:
ry iż ſie lud záſtánawiał nád nim/
40:
zwlokł go z drogi na pole/ y przykrył
41:
go ſzátą/ áby ſie nikt nád nim nie zá
42:
ſtánawiał widząc go.

werset: 13Y gdy thák był zwleczon z drogi/
43:
tedy káżdy bieżał zá Ioábem goniąc
44:
Sebę ſyná Bochry.

rozdział: 23


strona: 183v


kolumna: c
werset: 22A tyć ſą ſpráwy rycerſkie Báná-
1:
ie ſyná Ioiády/ Ktory ſobie doſtał
2:
ſławy/ ták iáko y oni trzey mężni.

werset: 23Y był ſławnieyſzem miedzy temi
3:
trzemidźieſiąth/ á wſzákoż niedo-
4:
ſzedł onych trzech/ á vczynił go Da-
5:
wid Sekretarzem ſwoim.

werset: 24Był też Azáel brát Ioabow mie-
6:
dzy trzemidźieſiąth/ y Elháná ſyn
7:
Dodonow z Bethlehem.

werset: 25Sámmá Hárodczyk/ y Eliká ták
8:
że Hárodczyk.

werset: 26Heles Fáltczyk/ y Hirá ſyn Ak-
9:
ceſow Thekuitczyk.

werset: 27Abiezer Anáthothczyk/ y Mo-
10:
bonnái Huſátczyk.

werset: 28Selmon Ahohitczyk/ y Mahá-
11:
rái Netofátczyk.

werset: 29Helebſyn Báány Nethofátczyk/
12:
y Ithai ſyn Rybáiego z Gábááth
13:
ſynow Beniáminowych.

werset: 30Bánáiá Fárathończyk/ y Hed-
14:
dái od potoká Gáás.

werset: 31Abiálbon Arbátczyk/ y Azmá-
15:
weth Beromczyk.

werset: 32Eliábá Sálábończyk/ y ſyn Iáſſe
16:
now Ionáthán.

werset: 33Semmá Hororczyk/ y Ahiám ſyn
17:
Sárárow Arárytczyk.

werset: 34Elifeleth ſyn Ahásbáiow ſyná
18:
Machátego y Eliám ſyn Achitofe-
19:
lá Gelonity.

werset: 35Hezrái z Kármelu/ y Fárái z Ar-
20:
bi.

werset: 36Igáál ſyn Nátháná Soby/ y Bá
21:
ni z Gád.

werset: 37Selek Ammonitczyk/ y Náhá-
22:
rái Behorytczyk/ kthory nośił broń
23:
Ioábá ſyná Sárwie.

werset: 38Irá Iethrytczyk/ y Gáreb też Ie
24:
thrytczyk.

werset: 39Przytym Vryáſz Heteyczyk/ O-
25:
wa wſzytkich trzydźieſći y ſiedḿ.

rozdział: 24
KApit. 24.1. Dawid gdy kazał lud policzyć. 10. Záłuie
26:
tego záſię. 11. Pan ſzle Nátháná do niego/
27:
á dawa mu obieráć miedzy troiem kará-
28:
niem. 14. Obierá to áby wpadł w ręce Páń
29:
ſkie. 15. Ktory nań przepuſćił powietrze. 17.
30:
Dawid ſię modli dla tego Pánu 18. Bu-
31:
duie Ołtarz ná plácu Areuny. Ytámże o-
32:
fiáry ſpráwuie/ Y Bogá przepraſza.
kolumna: d
werset: 1
P
Othym Pan
1:
rozgniewał ſię ná
2:
Izráelczyki x á A po
3:
budźił przećiwko
4:
nim Dawidá áby
5:
obliczył Izráelá y
6:
Iudę.
x 1. Kron. 21. v. 1. A Thu mowi/ iż Bog Dawidá pobudźił. Ale w kſięgách pierwſzych Kronik. 21. Nápiſano ieſt/ iż Száthan Dawidá pobudźił. Z kąd rozumiemy iż on ieſt ſprawcą gniewu Bożego/ áby ſercá ludzkie pobudzał/ gdźie iedno Pan raczy.

werset: 2A przethoż rzekł Krol do Ioábá
7:
hetmáná/ kthorego miał nád woy-
8:
ſkiem ſwym/ Obież wſzytki pokole-
9:
nia Izráelſkie od Dán áż do Beerſe
10:
bá/ á B obliczćie wſzythek lud iżbych
11:
wiedźiał liczbę iego.
B Nie byłá to rzecz ſluſzna/ bo w zakonie było zákazano/ áby żadne obliczánie niebyło/ iedno áby káżdy człowiek od głowy płáćił ieden Sykł pánu. Ale Dawid zániedbáwſzy tego/ á ruſzony prozną chwałą/ z onych thák zacnych zwyćięſthw ktore otrzymawał y z ták bogáte go Pánowánia każe lud obliczáć/ iżby było tym sławnieyſze imię iego á iżby ſię pokazał być krole ludu ták wielkiego/ w czym ſprośnie okázał ſwą niewdźięczność/ á przed Pánem ſwiętokradſthwá winien zoſtał/ iákoby vkradáiąc chwały iego

werset: 3Tedy Ioáb rzekł do Krolá/ Nie
12:
chay Pan Bog twoy tyle ſtokroć ro
13:
zmnaża lud twoy iáko ſą teraz/ áby
14:
ná to pátrzáły oczy Krolá páná mo
15:
iego/ Ale dla czegoz wżdy czynić
16:
chceż Krolu moy Pánie?

werset: 4Wſzákoż ſłowu krolewſkiemu
17:
muſiał doſić vczynić Ioáb y hetmá-
18:
ni woyſká/ A ták wyſzedſzy od obli
19:
cznoſći krolewſkiey/ iecháli obliczáć
20:
lud Izráelſki.

werset: 5Y przepráwili ſię przez Iordan/ á
21:
położyli ſię z woyſkiem po práwey
22:
ſtronie C Aroer/ ktore ieſt w poſrzod
23:
doliny Gád y v Iázer.
C Ieſt miaſtho w źiemi Gád á Iázer drugie.

werset: 6Pothym przyſzli do Gáláád y do
24:
źiemie dolney Hádſy/ á z thámtąd
25:
przyſzli do Dán Iáán y podle Sy-
26:
donu.

werset: 7Potym przyſzli do murow Tyr-
27:
ſkich/ y do wſzytkich miaſt Hewey-
28:
ſkich y Chánáneyſkich: Z kąd potym
29:
przyſzli ku południu Iudy do Beer
30:
ſebá.

werset: 8A gdy obeſzli wſzythki źiemie/
31:
przyſzli po dźiewiąćiu mieſiącoch y
32:
po dwudźieſtu dniu do Ieruzálem.

werset: 9Y oddał Ioáb poczet ludu obli-
33:
czonego Krolowi/ á było w Izrá-
34:
elu ośḿ kroć ſto tyſięcy ludu rycer-
35:
ſkiego godnego ku boiowi/ á ludu
36:
Iudá pięć kroć ſto tyſięcy mężow.

werset: 10D Záfráſował ſię potym Dawid
37:
w ſercu gdy obliczył lud/ Y rzekł do
38:
Páná/ x Cięſzkom w tym zgrzeſzył
39:
com vczynił. A przetoż teraz o Pá
40:
nie odpuſć proſzę tę niepráwoſć ſłu
41:
dze twemu/ bo ćiem ſobie bárzo głu
42:
pie począł.
D Thákći zwykł Pan czynić ze wſzytkiemi wiernemi/ gdy ſercá ich przeraża iż błąd ſwoy vznawáią. x 1. Kron. 21. v. 8.

werset: 11A gdy Dawid wſtał ráno/ mo-
43:
wił Pan do Gád proroká/ co był
44:
zwykł Dawidowi prorokowáć ro-
45:
ſkázuiąc iemu.

księga: 1. Reg.
rozdział: 2


strona: 186

Sálomon. Adoniaſz zábit Pierwſze Kśięgi Krolewskie. Liſt. 186. Ioáb zábit

kolumna: a
werset: 14Nád tho rzekł do niey: Mam nie
1:
co mowić z tobą/ A oná rzekłá moẃ.

werset: 15Tedy on rzekł do niey: Thy wieſz
2:
iżeć Kroleſtwo było moie/ á wſzyſcy
3:
Izráelczycy zezwaláli ná mię ábych
4:
ia był krolował/ ále przenieſione ieſt
5:
kroleſtwo ná brátá mego/ abowiem
6:
ſię mu od Páná doſtáło.

werset: 16A przetoż ćię teraz proſzę o iednę
7:
rzecz/ á nie odmawiay mi tego. A
8:
oná mu rzekłá/ Powiedz.

werset: 17Zátym on rzekł/ D Proſzę ćie moẃ
9:
do Krolá Sálomoná bo wiem żeć
10:
nic nie odmowi/ áby mi dał Abiſág
11:
Sunámithſką zá żonę.
D Tá prośbá byłá chytroſć pokryta/ ktorey nie mogłá zárazem obáczyć tá niewiáſtá dla proſtoty ſwoiey: Abowiem ná on czás żadnemu nie godźiło ſie poymowáć tey ktora byłá zá Krolem/ áżby też ſam był Krolem: A przetoż Abſálom wſzedł do żon oycá ſwego/ áby ták tym ſpoſobem práwo ſwe y doſtąpienie Kroleſtwá potwierdźił.

werset: 18Odpowiedźiała Bethſábee/ Do
12:
brze/ ia będę o ćię z Krolem mowiłá

werset: 19A thák Bethſábee ſzłá do Krolá
13:
Sálomoná ſpráwowáć rzeczy A-
14:
doniaſzowey/ á Krol wſthał y wy-
15:
ſzedł przećiwko niey. Kthory ſię iey
16:
vkłoniwſzy/ ſiadł ná ſtolicy ſwey/ ka
17:
zał też przynieſć ſtolicę mátce ſwey:
18:
Ktora ſiádłá po práwey ręce iego.

werset: 20Zátym oná rzekłá/ Proſzę ćię o ie
19:
dnę máłą rzecz/ iedno mi tego nie-
20:
odmawiay/ A Krol iey odpowie-
21:
dźiał/ Proś miła mátko/ ábowiem
22:
nic tobie odmáwiáć nie będę.

werset: 21Tedy oná rzekłá/ Niechay Abiſag
23:
Sunámithſka będźie dana zá żonę
24:
Adoniaſzowi brátu twemu.

werset: 22Ale Krol Sálomon odpowie-
25:
dźiał ná to mátce ſwoiey/ Przeczże
26:
ty wżdy proſiſz Abiſág Sunámith
27:
ſkiey Adoniaſzowi? Vproś że mu
28:
zárázem y Kroleſtwo/ Abowiem ći
29:
on ieſt ſtárſzym brátem mym/ á przy
30:
nim ieſt Abiáthár Kápłan y Ioáb
31:
ſyn Sárwie.

werset: 23Y przyſiągł Krol Sálomon przez
32:
Páná/ mowiąc/ Niechay mi ták bę
33:
dźie Bog miłoſćiw/ żeć Adoniaſz
34:
mowił ty ſłowá ſam przećiwko ſo-
35:
bie.

werset: 24A przetoż teraz oſwiadſzam ſię
36:
Pánem/ ktory mię vtwierdźił/ á dał
37:
mi oſieſć ſtolicę Dawidá oycá moie-
38:
go/ y ktory mi zbudował dom iáko o
39:
biecał iż dźiś zábit będźie Adoniáſz

werset: 25A ták Krol Sálomon roſkazał
40:
Bánái ſynowi Ioiádowemu/ ktory
41:
zámordował go.

werset: 26Potym Krol rzekł ku Abiátháto
42:
wi Kápłanowi/ Idź do Anáthoth
43:
do imięnia ſwego/ E ábowiemeś go-
44:
dźien ſmierći/ á wſzákoż ćię dźiś nie
45:
zábiię/ gdyżeś noſił ſkrzynię pánſką
kolumna: b
przed Dawidem oycem moim/ á ku
1:
temu iżeś tho wſzytko ćierpiał czym
2:
był trapion oćiec moy.
E Przeto że myſlił vczynić krolem Adoniaſzá przećiwko woley y poſtánowieniu Dawidowemu.

werset: 27Y wyrzućił Sálomon Abiáthárá
3:
áby nie był Kápłanem Páńſkim/ x á
4:
iżby ſię wypełniło ſłowo Páńſkie/
5:
ktore było nád F domem Heli powie
6:
dźiano w Sylo.
x 1. Sámu. 2. v. 31. F Abowiem Abiátár był z domu Heli/ á wyſzedł z Aaroná przez Ithámárá/ iáko Sádok przez Eleázárá.

werset: 28Tá wieſć gdy doſzłá Ioábá ktory
7:
też przeſtawał z Adoniaſzem/ ácz
8:
nie przyſtawał do Abſálomá/ vćiekł
9:
do przybytku Páńſkiego/ á vchwy-
10:
ćił ſię rogow ołtarzá.

werset: 29Co gdy opowiedźiano Sálomo
11:
nowi Krolowi/ iż Ioáb vćiekł do
12:
przybytku Pańſkiego á iż był v ołta-
13:
rzá/ poſłał Bánáię ſyná Ioiádowe
14:
go/ roſkázuiąc mu áby ſzedł á zábił
15:
go.

werset: 30Y przyſzedł Bánáiá do Przybytku
16:
Páńſkiego/ á rzekł k niemu: Roſkazáł ći Krol ábyś wyſzedł A on odpo
17:
wiedźiał/ Nie poydę/ Ale owſzem
18:
tu vmrę. A thák Bánáiá opowie-
19:
dźiał to Krolowi/ iż ták mowił Io-
20:
áb/ á iż ták mu odpowiedźiał.

werset: 31A Krol rzekł do niego/ Vczyńże
21:
ták iákoć ſam rzekł/ á zábiwſzy po-
22:
grzeb go/ á odeymieſz odemnie y od
23:
domu oycá mego kreẃ ktorą bez przy
24:
czyny Ioáb wylał.

werset: 32A Pan G morderſtwo iego obroći
25:
ná głowę iego: ábowiem tárgnął ſię
26:
ná dwu mężow ſpráwiedliwſzych y
27:
lepſzych niżli ſam/ y zámordował ie
28:
mieczem/ o czym niewiedźiał oćiec
29:
moy/ iáko " Abnerá ſyná Nerowego
30:
hetmáná woyſká Izráelſkiego/ x y A
31:
mázę ſyná Ietherowego hétmáná
32:
rycerſtwá Iudſkiego.
G W Zydowſkiem ſtoi/ Kreẃ iego. x 2. Sámu. 3. v. 27. x 2. Samu. 20. v. 10.

werset: 33A ták kreẃ ich prziydźie ná głowę
33:
Ioábowę/ y ná głowę potomſtwá
34:
iego áż ná wieki: á nád Dawidem y
35:
nád potomſtwem iego/ nád domem
36:
y nád ſtholicą iego będźie pokoy od
37:
Páná áż ná wieki.

werset: 34Tedy Bánáiá ſyn Ioiádow obo-
38:
rzywſzy ſię nań zábił gi/ y pogrze-
39:
bion ieſt w domu ſwym ná puſzczy.

werset: 35Y poſtánowił Krol ſámego Bá-
40:
náię ſyná Ioiádowego miáſto niego
41:
nád woyſkiem/ á Sádoká kápła-
42:
ná poſtánowił miáſto Abiáthárá.

werset: 36Potym Krol poſłał/ á przyzwał
43:
Semeiá roſkázuiąc mu/ áby ſobie
44:
zbudował dom w Ieruzálem y H mie
45:
ſzkał tám/ á nigdźiey z thámtąd nie
46:
wychodźił.
H Bo przed thym mieſzkał w Báhurym w mieſćie Beniámitow.

rozdział: 6


strona: 188v


kolumna: c
werset: 6Spodnia Komorá byłá w ſzerz
1:
ná pięć łokći/ á ſrzednia byłá w ſzerz
2:
náſześć łokći/ á trzećia byłá w ſzerz
3:
ná ſiedḿ łokći: Abowiem vczynił
4:
był około domu blofárki/ żeby tramy
5:
nie leżáły na murze Koſćielnym.

werset: 7Y budowano dom z cáłego ká-
6:
mięniá iákie przywożono/ á w o-
7:
nym budowániu nie ſłyſzeć było áni
8:
młotá/ áni ſiekiery/ áni żadnego na
9:
czynia żeláznego.

werset: 8Drzwi Komory Srzedniey były
10:
ná práwey ſtronie Domu/ do ktorey
11:
chodzono po okrągłym ſchodźie/ á z
12:
támtąd do trzećiey.

werset: 9A ták zbudował on Dom á do-
13:
kończył/ á ná wierzchu vczynił ſtrop
14:
ſklepiſty z drzewá Cedrowego/ y
15:
z forſtował go Cedrem.

werset: 10Przybudował theż Ganek około
16:
wſzytkiego Domu/ ktory był ná w-
17:
zwyſz pięć łokći/ y ktorego tramy Ce
18:
drowe leżáły ná murze Domu onego.

werset: 11Thedy rzekł Pan do Sálomoná
19:
tymi ſłowy.

werset: 12Co ſię tycze Domu tego ktory ty
20:
buduieſz/ ieſli będźieſz chodźił w v-
21:
ſtáwach moich ſpráwuiąc ſię wedle
22:
wyrokow moich/ y záchowywáiąc
23:
wſzytki roſkazánia moie/ tedyć tho
24:
wypełnię nád tobą/ x com oycu twe
25:
mu Dawidowi obiecał.
x 2. Sámue. 7. v. 13. Wyżſzey. 5. v. 5. Niżey. 9. v. 9. W 1. Kron. 22. v. 10

werset: 13Y będę mieſzkał miedzy ſyny Izrá
26:
elſkimi/ á ludu mego Izráelſkiego
27:
nie opuſzczę.

werset: 14A tákże Sálomon dokonał budo
28:
wánia onego domu.

werset: 15A wewnątrz pobudował śćiány
29:
z forſtu cedrowego/ od źiemie áż do
30:
ſtropu Domu onego: á tákże wſzy
31:
tek we wnątrz obit był drzewem/ y
32:
położył gi też tárćicámi iodłowymi.

werset: 16Zbudował też po bokách Domu
33:
przegrodzenie z thárćić cedrowych
34:
ná dwádźieſćiá łokći od źiemie áż do
35:
wierzchu śćian/ á w onym Domu
36:
zbudował Mieyſce Modlitwy/ áby
37:
było Mieyſcem Naſwiętſzym.

werset: 17A druga Stroná Domu/ to ieſt
38:
koſćioł ná przećiwko mieyſcu Mo-
39:
dlitwy byłá ná czterdźieſći łokći.

werset: 18A ná tárćicach cedrowych ktory
40:
mi był dom obit we wnątrz/ było rze
41:
zanie ná kſztałth B Iábłek leśnych á
B Lekárze ty názywáią Kolocynthydámi.

42:
kwiátow rozmáitych/ wſzytko było
kolumna: d
obito cedrem/ á nigdźiey nie widáć
1:
było kámięnia.

werset: 19A we wnątrz poſtáwił Mieyſce
2:
Modlitwy w poſrzodku Domu/ á
3:
by thám byłá ſchowaná Skrzyniá
4:
przymierza Páńſkiego.

werset: 20A ono Mieyſce Modlithwy we
5:
wnątrz było wzdłuż ná dwádźie-
6:
ſćia łokći/ tákże wſzerz y ná wzwyſz
7:
też było ná dwádźieſćiá łokći/ y oprá
8:
wił ie złotem ſczyrem/ á ołtharz ce-
9:
drem.

werset: 21Tákże Sálomon obił we wnątrz
10:
Dom ſczyrem złothem/ y zámknął
11:
mieyſce modlithwy łáncuchy złote-
12:
mi/ á obił ie złotem.

werset: 22Y obił złotem wſzytek on Dom nie
13:
opuſzczáiąc żadney ſtrony/ tákże y oł
14:
tarz ktorybył przed mieyſcem Mo-
15:
dlitwy opráwił złotem/

werset: 23W onym też mieyſcu Modlitwy/
16:
vczynił dwá Cherubiny z drzewá
17:
oliwnego/ kthorzy byli wzwyſz ná
18:
dźieſiąći łokiet.

werset: 24Skrzydło iedno Cherubiná by-
19:
ło ná piąći łokći/ á ſkrzydło drugie
20:
theż ná piąći łokći/ á ták od iedne-
21:
go końcá iednego ſkrzydłá áż do koń
22:
cá drugiego było dźieſięć łokiet.

werset: 25Wtory Cherubin był ná dźieſiąći
23:
łokći teyże miáry iáko y pierwſzy/ á
24:
obádwá iednáko rzezáni byli.

werset: 26A obádwá Cherubini ná wzwyſz
25:
byli ná dźieſiąći łokći.

werset: 27Y poſtáwił ony Cherubiny w po
26:
śrzodku C Domu wnętrznego/ kto
27:
rzy ſkrzydłá ſwe roſćiągáli thák/ iż
28:
ſkrzydło iednego dothykáło iedney
29:
ſćiány/ á drugiego ſkrzydło dotyká
30:
ło też drugiey ſćiány/ á drugie ſkrzy
31:
dłá ich ktore były w poſrzodku one-
32:
go Domu/ ſpołu ſie zetknęły.
C To ieſt Mieyſcá Modlitwy.

werset: 28Y opráwił Cherubiny ony złotem

werset: 29Y wyrzezał ná wſzythkich śćiá-
33:
nách w około Domu onego kſztałt
34:
Cherubinow y Palm/ y kſztałth
35:
kwiátkow ták D we wnątrz iáko y
36:
z wierzchu.
D A tákże w wierſzu. 29. y. 30. Thy słowá (we wnątrz y zwierzchu) znáczą wnęthrzny gmách mieſcá modlitwy/ á zwierzchu gmách w koſćiele y w mieſcu świętym.

werset: 30Y opráwił pokład domu onego zło
37:
te/ ták we wnątrz iáko y zwierzchu.

werset: 31Vczynił też v mieyſcá modlitwy
38:
drzwi dwoiſte z oliwnego drzewá/ á podwoie y odrzwie były ná pięć
39:
gráni.

werset: 32A ná tych drzwiách zdrzewá oli-
40:
wnego/ wyrzezawſzy Cherubiny y
41:
páłmy/ y kwiáty/ powlokł ie złotem
42:
ták Cherubiny iáko y pálmy.

rozdział: 8


strona: 191

Sálomon. Pierwſze Kśięgi Krolewskie. Liſt. 191.

kolumna: a
werset: 40Aby ſie ćiebie bali/ poki żyć będą
1:
ná źiemi/ ktorąś dał oycom náſzym.

werset: 41Nád to ieſli cudzoźiemcy kthorzy
2:
nie ſą z ludu twoiego Izráelſkiego/
3:
przyidą z źiemie dálekiey dla imięniá
4:
twego.

werset: 42Vſłyſzawſzy iáko ieſt wielkie imię
5:
twoie/ á iáko ieſt mocna ręká twoiá
6:
y rámię twoie wyćiągnione/ á przy
7:
ſzedſzy będą ſie modlić w domu tym

werset: 43Wyſłuchayże ich z niebá z mieyſcá
8:
mieſzkánia twego/ dawáiąc im to
9:
wſzytko o co ćię proſić będą oni cu-
10:
dzoźiemcy/ áby wſzyſcy narodowie
11:
źiemſcy poznawſzy imię twoie/ bali
12:
ſię ćiebie iáko y lud twoy Izráelſki/
13:
á iżby też doſwiádſzyli że wzywáne
14:
ieſt imię twoie w tym domu ktorym
15:
ia zbudował.

werset: 44Gdy wynidźie lud twoy ná wal
16:
kę przećiw nieprzyiaćielowi ſwe-
17:
mu gdźiekolwiek ie poſleſz/ y będą
18:
ćiebie Páná proſić obroćiwſzy ſię ku
19:
miáſtu kthoreś obrał/ y ku domowi
20:
kthorym ia zbudował imięniowi
21:
twemu.

werset: 45Wyſłuchay z niebá modlithwę y
22:
prośbę ich C á ſpráwę ich weźmi w o-
23:
piekę ſwoię.
C W żydowſkim ſtoi/ vczyń ſąd ich.

werset: 46Gdy też zgrzeſzą przećiw tobie/
24:
x bo niemáſz żadnego człowieká ktory
25:
by nie grzeſzył/ á rozgniewawſzy ſie
26:
podaſz ie pod moc nieprzyiaćielowi ktory ie poimawſzy weźmie w nie-
27:
wolą do źiemie nieprzyiaćielſkiey
28:
ták dáleko iáko y bliſko.
x 2. Kron. 6. v. 36. Ekkle. 7. v. 21. Ian 1. v. 8.

werset: 47Y támże w oney źiemi do ktorey
29:
záwiedźieni ſą w niewolą obaczą ſię
30:
y náwrocą/ á k temu ćiebie proſić bę
31:
dą w źiemi tych ktorzy ie poimáli do
32:
więźienia/ wyznawáiąc iż zgrzeſzy
33:
li/ á nieſpráwiedliwie y niepobo-
34:
źnie vczynili.

werset: 48Y náwrocą ſie do ćiebie cáłych ſer-
35:
cem y zupełną duſzą ſwoią w źiemi
36:
nieprzyiaćioł od ktorych ſą do wię-
37:
źienia poimáni/ á będą ſie modlić to
38:
bie obroćiwſzy ſię przećiw ziemi ſwey
39:
ktorąś dał oycom ich/ y przećiw miá
40:
ſtu ktoreś obrał/ y domowi ktorym
41:
zbudował imięniowi twemu.

werset: 49Wyſłuchay z niebieſkiego mieſzká
42:
nia twego modlitwę y prośbę ich/ á
43:
D weźmi ſpráwę ich w opiekę ſwoię.
D To inni wykłádáią/ áby ſię Bog mſćił krzywdy ſynow Izraelſkich.

werset: 50A bądz miłoſćiw ludowi twemu
44:
ktory przećiw tobie zgrzeſzył/ y od-
45:
puſć wſzytki niepráwoſći ich ktho-
46:
rych ſię przećiw tobie dopuſćili/ á o-
kolumna: b
ny do ktorych poimáni ſą w niewo-
1:
lą nákłoń ku miłoſierdźiu/ áby ſię
2:
nád nimi zmiłowáli.

werset: 51Abowie tenći ieſt lud twoy/ y dźie
3:
dźictwo twoie ktoreś wywiodł z E
4:
giptu z poſrzodku E piecá żeláznego.
E To ieſt/ z okrutney niewoliey.

werset: 52Abyś weyzrał oczymá twymi ná
5:
prośby ſłużebniká twego/ y ná proś
6:
by ludu twego Izráelſkiego/ á wy-
7:
ſłuchay ich we wſzytkim oco ćię w-
8:
zywáć będą.

werset: 53Abowiemeś ie ty wyłączył ſobie
9:
w dźiedźictwo ze wſzytkich naro-
10:
dow źiemie/ iákoś otym powiedźiał
11:
przez Moiżeſzá ſługę twego/ gdyś
12:
wywiodł oyce náſze z Egiptu o Pá
13:
nie Boże.

werset: 54A gdy Sálomon dokończył w-
14:
ſzytkiey oney modlitwy y prośby ku
15:
Pánu/ powſtał od Ołtharzá Páń-
16:
ſkiego/ á przeſtał klęczeć y podnoſić
17:
rąk ſwych ku niebu.

werset: 55Ale ſtoiąc błogoſłáwił wſzytkie-
18:
mu zgromádzeniu Izráelſkiemu/
19:
głoſem wielkim mowiąc.

werset: 56Błogoſłáwiony Pan kthory dał
20:
odpoczynienie ludowi ſwemu Izrá
21:
elſkiemu według wſzytkiego iáko
22:
powiedźiał/ á nie opuſćił żadnego
23:
ſłowá z onych dobr kthore obiecał
24:
przez Moiżeſzá ſłużebniká ſwego.

werset: 57Niechayże będźie z námi Pan Bog
25:
náſz/ iáko był z oycy náſzemi á nie-
26:
chay nas nie opuſzcza.

werset: 58Aby nákłonił ſercá náſze ku ſobie
27:
żebychmy chodźili we wſzytkich dro-
28:
gách iego/ ſtrzegąc roſkazánia/ wy
29:
rokow/ y ſądow iego/ ktore przyka-
30:
zał oycom náſzym.

werset: 59Niechayże záwżdy prośby moie
31:
ktore czynię przyidą przed Páná Bo
32:
gá náſzego we dnie y w nocy/ áby on
33:
przyiął ſpráwę ſłużebniká ſwego/ y
34:
ſpráwę ludu ſwego Izráelſkiego po
35:
wſzytki dni.

werset: 60Zeby poználi wſzyſcy narodowie
36:
źiemſcy/ że Pan ieſt Bogiem/ á ná
37:
deń iny nie ieſt.

werset: 61A ſerce wáſze niechay będźie do-
38:
ſkonáłe z Pánem Bogiem náſzem/ chodząc w wyrocech iego/ á chowá
39:
iąc roſkazánia iego/ thák iáko dniá
40:
dźiſieyſzego.

werset: 62A ták Krol y wſzytcy Izráelito-
41:
wie ſpráwowáli z nim ofiáry przed
42:
Pánem.

rozdział: 11


strona: 193v


kolumna: c
werset: 30Tedy Achiáſz ziąwſzy on płaſzcz
1:
nowy co miał ná ſobie/ rozdárł gi
2:
ná dwánaſćie ſztuk.

werset: 31Y rzekł do Ieroboámá/ Weźmi ſo
3:
bie ty dźieſięć ſztuk/ Abowiem tákći
4:
powieda Pan Bog Izráelſki/ Oto
5:
ia oderwę Kroleſtwo z rąk Sálo-
6:
monowych/ á dam tobie dźieſięćio-
7:
ro pokolenie.

werset: 32Tylkoż mu iedno zoſtáwię dla Da
8:
widá ſługi moiego/ y dla Ieruzálem
9:
miáſtá ktorem obrał ze wſzytkiego
10:
pokolenia Izráelſkiego.

werset: 33A to dlatego iż oni mnie opuſćili/
11:
á chwalili Aſtárotę boginią Sydoń
12:
ſką/ Chámoſá bogá Moábſkiego/ y
13:
Milchę bogá Ammonitſkiego/ á nie
14:
chodźili drogámi moimi/ áni doſyć
15:
czynili temu co ſię mnie podobáło/
16:
áni ſtrzegli wyrokow y ſądow mo-
17:
ich/ iáko Dawid oćiec iego.

werset: 34A wſzákoż ia nie odeymę Krole-
18:
ſtwá z rąk iego/ owſzem go poſtáno
19:
wię Kſiążęćiem po wſzytki dni ży-
20:
wotá iego/ dla Dawidá ſługi mego
21:
ktoregom ia obrał/ iż on ſtrzegł ro-
22:
ſkazánia mego y wyrokow moich.

werset: 35Ale z rąk ſyná iego wezmę Krole-
23:
ſtwo/ y dam ie tobie/ to ieſt dźieſię-
24:
ćioro pokolenie.

werset: 36A ſynowi iego dam pokolenie ied
25:
no/ áby był świátłoſćią Dawidowi
26:
ſłużebnikowi memu po wſzythek
27:
czás przedemną w Ieruzálem mie-
28:
ſćie ktorem ia obrał ſobie/ áby thám
29:
było imię moie.

werset: 37A ćiebie wezmę y będźieſz Krolo-
30:
wał nád wſzytkiem iákoć ſie podo-
31:
báć będźie/ á będźieſz Krolem nád I-
32:
zráelem.

werset: 38Nád to ieſli ſłucháć będźieſz wſzy
33:
tkiego co ia roſkázuię tobie/ á będźieſz
34:
chodźił drogámi moimi/ czyniąc te-
35:
mu doſyć co ſie mnie podoba/ ſtrze-
36:
gąc wyrokow moich y roſkazánia
37:
moiego/ iáko czynił Dawid ſłużeb
38:
nik twoy/ tedy ia będę z tobą/ á zbu
39:
duięć dom mocny/ iákom zbudował
40:
Dawidowi/ y podamći Izráel.

werset: 39Y dla tego trapić będę potomſtwo
41:
Dawidowe/ á wſzákoż nie po wſzyt
42:
ki czáſy.

werset: 40A ták Sálomon przeto chćiał zá-
43:
bić Ieroboámá: Ale on vćiekł do E-
44:
giptu/ do Seſáká Krolá Egiptſkie
45:
go/ y był tám áż do śmierći Sálo-
kolumna: d
monowey.

werset: 41Wſzytki tedy ine ſpráwy Sálomo
1:
nowe ktorekolwiek czynił/ y mądroſć
2:
iego/ wypiſáne ſą w kſięgách ſpraw
3:
Sálomonowych.

werset: 42A wſzytek czás iáko długo Sá-
4:
lomon krolował w Ieruzálem nád
5:
Izráelem/ było czterdźieſći lat.

werset: 43Záſnął pothym Sálomon z oycy
6:
ſwoimi/ y pogrzebion ieſt w mieſćie
7:
Dawidá oycá ſwego/ á Krolował
8:
po nim Roboám ſyn iego.

rozdział: 12
KApitu. 12.1. Roboám náſtawa ná Kroleſtwo. 3. Vży
9:
wáiąc złey rády młodych ludźi/ nie chce ſię
10:
lżey z ludem obchodźić. 20. Ieroboám ob-
11:
ran Krolem nád Izráelem. 21. Roboám
12:
chce z nim walczyć. 22. Pan mu tego nie do
13:
puſzcza. 28. Ieroboám ſpráwił ćielce złote.
werset: 1
T
x Edy Robo-
14:
ám ſzedł do Syche
15:
gdźie ſię tám był ze-
16:
brał lud áby go po-
17:
ſtánowili Krolem
x 2. Kron. 10. v. 1.

werset: 2Co gdy vſłyſzał
18:
Ieroboám ſyn Nábáthow ktory był
19:
do Egiptu vćiekł przed krolem Sá
20:
lomone/ á támże przemięſzkawał.

werset: 3A przetoż poſłáli poń á wezwáli
21:
go/ A tákże Ieroboám y ze wſzytkim
22:
Izráelſkim zgromádzeniem przyſzli
23:
á mowili do Roboámá tymi ſłowy.

werset: 4Oćiec twoy oćiążał nas iarzmem
24:
ćięſzkiem/ ále thy teraz vlży nam
25:
co z tákowego ſrogiego niewolſtwá
26:
oycá twego/ y z thego ták ćięſzkiego
27:
iarzmá ktore on kładł ná nas/ á my
28:
tobie ſłużyć będźiem.

werset: 5Tedy on im dał odpowiedź/ O-
29:
deydźćież teraz/ á po trzech dni wro
30:
ćićie ſie do mnie: Y tákże lud odſzedł

werset: 6Y wſzedł Krol Roboám w rádę
31:
z ſtárſzemi ktorzy bywáli w rádźie
32:
oycá iego Sálomoná zá iego żywo-
33:
tá mowiąc do nich/ Co wy rádźićie
34:
iákobych miał dáć odpowiedź ludo
35:
wi?

werset: 7A oni mu ták odpowiedźieli/ Ieſli
36:
dźiś w tym pozwoliſz ludowi temu
37:
á poſłuchaſz ich/ y daſz im odpo-
38:
wiedź podle ich myſli/ tedyć oni bę-
39:
dą ſługámi po wſzytki czáſy.

werset: 8Ale on opuſćiwſzy rádę ſtárſzych kto
40:
rą mu podáli/ wſzedł w rádę z mło
41:
dymi ktorzy z nim roſli/ á kthorzy
42:
przy nim bywáli.

rozdział: 15


strona: 195v


kolumna: d
werset: 3Y chodźił we wſzytkich grzechoch

strona: 196

Krolowie Iudſcy. Abiam. Aza. Pierwſze Kśięgi Krolewskie. Liſt. 196. Krolowie Izráelſcy. Nádáb. Báázá.

kolumna: a
oycá ſwego ktore czynił przed nim/
1:
á nie trwał ſtátecznem ſercem przy
2:
Pánu Bogu ſwoim/ iáko Dawid
3:
oćiec iego.

werset: 4A wſzákoż Pan Bog iego dla Dawi
4:
dá dał mu A świátłoſć w Ieruzálem
5:
wzbudźiwſzy po nim ſyná iego v-
6:
twierdzáiąc Ieruzálem.
A To ieſt/ Syná w dobrey wierze poſtánowionego/ to ieſt Azę/ ktory był ſwiátłoſćią ludowi Izráelſkiemu/ á wyrwał go z pośrzod onych ćiemnoſći báłwochwálſkich.

werset: 5Przeto iż Dawid czynił wſzytko
7:
co ſię nalepiey Pánu podobáło/ á nie
8:
vchylał ſię od żadnego iego roſkazá-
9:
nia po wſzytek czás żywotá ſwego/
10:
x oprocz tylko oney ſpráwy z Vrya
11:
ſzem Heteyſkiem.
x 2. Sámu. 11. v. 4. y 17. y. 12. v. 9.

werset: 6Y byłá vſtáwiczna woyná miedzy
12:
Roboámem y Ieroboámem poki ie-
13:
dno żyw był.

werset: 7Ale inſze ſpráwy Abiámá y w-
14:
ſzytko co czynił/ nápiſáne ſą w Kro
15:
nikách Krolow Iudſkich " I bywáłá
16:
walká miedzy Abiámem y Ieroboá
17:
mem.
" 2. Kronik. 13. v. 2.

werset: 8x Potym záſnął Abiám z oycy ſwe
18:
mi/ á pogrzebiono go w mieſćie Da
19:
widowem/ y náſtał po nim ná Kro
20:
leſtwo Azá ſyn iego.
x Kron. 14. v. 1.

werset: 9Tedy dwudźieſtego roku zá Iero
21:
boámá Krolá Izráelſkiego/ Krolo
22:
wał Azá nád Iudą.

werset: 10A był Krolem w Ieruzálem czter
23:
dźieſći lat y rok/ á imię B Mátki iego
24:
było Mááchá corká Abſálomowá.
B Byłá bábá iego/ Iáko też y Dawidá názywa częſtho piſmo Oycem/ ktory był Dźiádem.

werset: 11Ale Azá ſpráwował ſię thák iáko
25:
ſie Pánu podobáło/ iáko y Dawid o
26:
ćiec iego.

werset: 12Abowie wytráćił Sodomczyki z źie
27:
mie/ y wyrzućił wſzytki báłwany
28:
ktorych náſpráwowáli oycowie iego.

werset: 13Ktemu też mátkę ſwą Mááchę z-
29:
rzućił zpánowánia/ ktorą byłá zbudo
30:
wáłá C báłwaná w gáiu/ ále gi Azá
31:
dał porąbáć y ſpalić v potoká cedron
C Tho był ſromotny Báłwan/ w gáiu ktory był themuż poſwięcony/ Niektorzy mnimáią iż był báłwan kthorego zwano Pan áby był ná poſtrách onemu ludowi.

werset: 14A choćiaż Káplic nie pokáźił/ ied
32:
nák przedſie ſerce ſwe ſtátecznie zá
33:
chował Pánu D po wſzytek czás ży-
34:
wotá ſwego.
D To mamy rozumieć o więcſzey częſći krolowánia iego ábowiem też ná niektory czás zgrzeſzył.

werset: 15Y wnioſł rzeczy poświęcone oy-
35:
cá ſwego/ y rzeczy ktore ſam poświę
36:
ćił do Domu Páńſkiego/ śrebro/ zło
37:
to/ y naczynia.

werset: 16Y byłá vſtáwiczna woyná miedzy
38:
Azą y Báázą Krolem Izráelſkim po
39:
wſzytek czás ich żywotá.

werset: 17Abowiem Báázá Krol Izráelſki
40:
ćiągnął przećiw Iudźie/ á zbudo-
41:
wał Ramę áby záwárł źiemię/ iżby
42:
nikt nie przyſzedł áni wyſzedł do
43:
Azy Krolá Iudſkiego.


kolumna: b
werset: 18Tedy Azá wźiąwſzy wſzytko zło-
1:
to y śrebro ktore było pozoſtháło w
2:
ſkárbie domu Páńſkiego y w ſkárbie
3:
Krolewſkim/ dał ie w ręce ſłużebni
4:
kom ſwoim/ á E poſłał ie do Bená-
5:
dádá ſyná Tábremoná/ ſyná Hezyo-
6:
ná Krolá Syryiſkiego/ ktory mięſz
7:
kał w Dámáſzku z tym poſelſtwem
E Tu zgrzeſzył niedowiarſtem/ iż więcey nádźieię ſwą pokłádał w mocy ludzkiey ániżeli w Bogu.

werset: 19Iż ieſt przymierze miedzy mną y
8:
miedzy tobą/ á miedzy oycem moim
9:
y miedzy oycem twym/ otoć ſzlę dá-
10:
ry złote y śrebro/ ábyś zrzućił przy-
11:
mierze twe z Báázą Krolem Izráel-
12:
ſkim/ áby odćiągnął odemnie.

werset: 20Y vczynił to Benádád kwoli Kro
13:
lowi Azie/ iż poſłał ſwe Hetmány z
14:
woyſki ktore miał przećiw miáſtom
15:
Izráelſkim/ y poborzył Ahion/ Dán/
16:
y Abelbethmááchę/ y wſzytko Cene
17:
roth/ y wſzytkę źiemię Neftáli.

werset: 21To gdy vſłyſzał Báázá przeſtał bu
18:
dowáć Ramy/ y mieſzkał w Terſie.

werset: 22Tedy Krol Azá zebrał wſzytek lud
19:
Iudſki żadnego nie zoſtáwuiąc/ á ro
20:
znioſł kámienie y drzewo z Ramy/
21:
ktore był pobudował Báázá/ á oprá
22:
wił imi Gábáá Beniámin y Másfá

werset: 23Ale wſzytki ine ſpráwy Azy y wſzy
23:
tká iego moc/ y cożkolwiek iedno czy-
24:
nił/ y miáſtá ktore zbudował/ ſpiſá
25:
ne ſą wkronikách Krolow Iudſkich á czáſu ſtároſći ſwey chor był ná nogi

werset: 24Zátym záſnął z oycy ſwemi/ y po-
26:
grzebion ieſt z nimi w mieſćie Da-
27:
widá oycá ſwego/ á Krolował po
28:
nim Iozáfát ſyn iego.

werset: 25Ale Nádáb ſyn Ieroboámow ná
29:
ſtał ná Kroleſtwo Izráelſkie wto-
30:
rego roku Kroleſthwá Azy Krolá
31:
Iudſkiego/ y Krolował nád Izrá
32:
elem dwie lećie.

werset: 26Y czynił złoſć przed Páne chodząc
33:
drogámi oycá ſwego/ y wonych grze-
34:
choch w ktore on wpráwił Izráelity

werset: 27Przećiw ktoremu Báázá ſyn A-
35:
chie z domu Izáſchár ſprzyſiągł ſię/
36:
y poráźił go v Gebethon miáſtá Fili
37:
ſtyńſkiego/ bo Nádáb ze wſzytkim
38:
Izráelem obległ był Gebethon.

werset: 28Y zábił go Báázá roku trzećiego
39:
zá pánowánia Azy Krolá Iudſkie-
40:
go/ á ſam Krolował miáſto niego.

rozdział: 18


strona: 198v


kolumna: c
werset: 33Zgotował pothym drwá y porą-
1:
bał ćielcá ná ſzthuki/ y ſkładł go ná
2:
drwá.

werset: 34Y rzekł/ Náczerpayćie wody we
3:
cztyry wiádrá/ á wyleyćie ią ná tę o-
4:
fiárę co ma być paloná y ná ty drwá/
5:
Rzekł nád to/ Vczyńćie ieſzcze po
6:
wtore/ Y vczynili ták/ Rzekł ieſzcze
7:
po tym/ Vczyńćie thák y potrzećie. Y
8:
vczynili trzeći kroć.

werset: 35Ták iż płynęły wody około ołta-
9:
rzá/ á przekopá byłá nápełnioná wo
10:
dą.

werset: 36A gdy czás był ſpráwowánia o-
11:
fiár przyſtąpił Eliaſz prorok/ y mo
12:
wił/ H Pánie Boże Abráhámow/
13:
Izáákow y Izráelow/ Dźiś nie-
14:
chay poznáią iżeś ty ieſt Bogiem w
15:
Izráelu/ á iżem ia ieſt ſługá twoy/
16:
ktory to wſzytko czynię ná roſkazá-
17:
nie twoie.
H Wzywa Páná tym tytułem/ oglądaiąc ſię ná obietnice ktore vczynił Abráhámowi/ Izáákowi/ y Iakobowi/ y ná przymirze ktore vczynił z ludem ſwem.

werset: 37Wyſłuchayże mię Pánie wyſłu-
18:
chay/ á niechay pozna lud ten/ iżeś
19:
ty ieſt Pan Bog/ á iżeś ná zad obro
20:
ćił ſerce ich.

werset: 38Tedy ſpadł I ogień Páńſki/ y po-
21:
palił ofiárę y drwá/ kámienie/ y proch
22:
k themu wyſuſzył y wodę kthora w
23:
przekopie byłá.
I Ten ogień ktory ſpadł z niebá/ známienuie nam prawdźiwy ogień niebieſki duchá Bożego zſtępuiący do ſerc náſzych ku ſtráwie y ku pożárćiu ſtárego náſzego Adámá z iego pożądliwoſćiámi/ A thenże nas ogień czyni beſpiecznemi o dobrowoleńſtwie Páná Bogá náſzego przećiwko nam/ iáko ten zwierzchowny ogień czynił paląc ofiáry.

werset: 39To gdy vyzrał wſzytek lud/ vpá-
24:
dli ná oblicze ſwoie á mowili/ Pan
25:
ći ieſt Bog/ Pan ći ieſt Bog.

werset: 40Tedy rzekł Eliaſz/ Pochwytayćie
26:
proroki Báálowe/ á żaden niechay
27:
z nich nie vchodźi Y pochwytano ie/
28:
A tákże Eliaſz odwiodł ie do poto
29:
ká Cyſon/ y támże ie pomordował.

werset: 41Potym rzekł Eliaſz do Achábá/
30:
Idź/ iedz á piy/ ábowiem oto ſzum
31:
dżdżá wielkiego.

werset: 42Tedy ſzedł Acháb áby iadł y pił/ á
32:
Eliaſz wſzedł ná wierzch gory Kár
33:
melu/ y padł ná źiemie/ á oblicze ſwe
34:
położył ná łonie ſwoim.

werset: 43Potym rzekł do ſługi ſwego/ Idź
35:
że teraz á wyizrzy ku Morzu/ A ták
36:
on ſzedſzy wyizrał á powiedźiał iż
37:
nic thákiego nie baczył/ Ale mu on
38:
rzekł/ Idź áż do ſiodmego rázu.

werset: 44A ták zá ſiodmym rázem rzekł ku
39:
niemu/ Oto máluczki obłoczek iáko
40:
dłoń człowiecza wyſtępuie zmorzá:
41:
Tedy on rzekł/ Idź á powiedz Achá
42:
bowi/ áby záprzągał á vieżdzał/ by
43:
go deſcz nie záſtał.

werset: 45A gdy ſie obrácał y tám y ſám/ oto
44:
ſię zaćmiło niebo ze wſząd obłoki y
kolumna: d
wiátr wſtał/ á był deſcz bárzo wiel-
1:
ki/ A wſiadſzy Acháb ná woz/ vie-
2:
chał do Iezráel.

werset: 46A ręká Páńſka byłá nád Eliáſzem
3:
y podpáſał biodrá ſwe/ á bieżał przed
4:
Achábem áż przyſzedł do Iezráel.

rozdział: 18
KApitu. 19.1. Eliaſz vćieka przed Iezabelą. 4. Prágnie
5:
áby vmárł. 5. Anioł go obżywia. 8. Przez
6:
cztherdźieſći dni chodźi nic nie iedząc. 10.
7:
Zal iego o krzywdę Bożą/ y widzenie gdy
8:
mu ſie Pan vkazał. 15. Pan Bog mu roſká
9:
zuie aby pomázał Házáelá ná Kroleſthwo
10:
Syryiſkie. 16. Przythym y Iehu ná Kro-
11:
leſtwo Izráelſkie/ á Elizeuſzá ná vrząd pro
12:
rocki. 19. Ktory zá nim idźie.
werset: 1
Y
Oznaymił
13:
Acháb Iezábe-
14:
li wſzytko co v
15:
czynił Eliaſz á
16:
iż práwie wſzy
17:
tki proroki po
18:
mordował mie
19:
czem.

werset: 2A ták Iezabel wypráwiłá poſłá
20:
ku Eliaſzowi z temi ſłowy/ Nie-
21:
chać ſię ták nádemną pomſzczą bogo
22:
wie/ iáko ia iutro o tym czáſie nie
23:
odeymę zdrowia twego ták iáko ied
24:
nego z onych.

werset: 3Tho gdy wyrozumiał Eliaſz/
25:
ſzedł gdźie ſie mu zdáło/ á przyſzedł
26:
do Berſábee ktore było w Iudá/ y
27:
zoſtáwił tám ſługę ſwego.

werset: 4A ſam ſzedł przez puſczą cáły dźień
28:
á ſiadł pod drzewem iáłowcowym
29:
żądáiąc áby mogł vmrzeć/ á mo-
30:
wiąc/ Iuż doſyć o thym Pánie weź
31:
miż duſzę moię/ boćiem ia nie ieſth
32:
lepſzy nád oyce ſwoie.

werset: 5Potym ſię vkładſzy vſnął pod one
33:
iáłowcem/ á oto ná ten czás tknął go
34:
ánioł/ y rzekł ku niemu/ wſtań á iedz

werset: 6A gdy ſię obeyrzał/ otho w gło-
35:
wách iego był chleb pieczony miedzy
36:
zarżowiem y z czáſzą wody/ A ták
37:
iadł y pił/ y vkładł ſię po wtore.

werset: 7Pothym ſię wroćił ánioł Páńſki
38:
ku niemu drugi raz/ á tknął go ták
39:
mowiąc/ Wſtań á iedz/ ábowiem
40:
maſz dáleką drogę.

werset: 8A ták wſtawſzy iadł y pił/ á ſzedł
41:
poſiliwſzy ſię onym pokármem przez
42:
czterdźieſći dni y czterdźieſći nocy/
43:
áż do Horeb gory Bożey.

rozdział: 22


strona: 201


kolumna: a
werset: 4Potym rzekł do Iozáfátá/ Poćią
1:
gnieſz zemną ná woynę przećiw Rá
2:
moth Gáláádſkiemu? A on mu od-
3:
powiedźiał/ Ia przeſtawam z tobą
4:
á lud moy niechay będźie iáko lud
5:
twoy/ y konie moie iáko konie twoie

werset: 5Potym rzekł Iozáfát Krolowi I
6:
zráelſkiemu/ Proſzę ćię poradź ſię
7:
dźiś Páná.

werset: 6A ták Krol Izráelſki zebrał około
8:
A czterech ſeth prorokow/ do ktho-
9:
rych rzekł: Mamli ćiągnąć do Rá-
10:
moth Gáláádſkiego ná woynę/ czy
11:
tu zoſtáć? A oni mu odpowiedźie-
12:
li/ ćiągni/ bo ie Pan poda w ręce
13:
twe Krolewſkie.
A Ty fáłeſzne proroki Iezabel chowáłá po ſmierći onych ktore był pobił Eliaſz.

werset: 7Ale Iozáfát rzekł/ Ieſtli tu ieſzcze
14:
iáki prorok Páńſki/ żebyſmy ſię go
15:
pytáli?

werset: 8Ná co mu odpowiedźiał Krol I
16:
zráelſki/ Ieſtći thu ieden człowiek
17:
Micheaſz ſyn Imle przez ktoregoby
18:
chmy ſię mogli rádźić Páná/ iedno
19:
że go iá B nie rad widzę/ bo mi nigdy
20:
nic dobrego nie prorokuie/ iedno
21:
wſzytko złe/ Y rzekł Iozáfáth/ Nie
22:
moẃ ták Krolu.
B Abowiem ſlowo Páńſkie ktore Micheaſz opowiedał/ w tę go nienawiſć przypráwiło.

werset: 9A ták záwołáł Krol Izráelſki C ko
23:
morniká niektorego/ roſkázuiąc mu
24:
áby corychley przyźwał Micheaſzá
25:
ſyná Imle.
C Sárem żydowſkie słowo/ známięnuie trzebieńcá/ ábo iákiego człowieká zacnego.

werset: 10A ná ten czás Krol Izráelſki y Io
26:
záfáth Krol Iudſki ſiedźieli ná ſtoli
27:
cách ſwoich w ſzátách ſwych/ w vli-
28:
cy v brany Sámáryey/ á wſzyſcy pro
29:
rocy prorokowáli przed nimi.

werset: 11Tedy Sedechiaſz ſyn Chanáánow
30:
ſpráwił ſobie D rogi żelázne y mowił/
31:
Tákći powieda Pan/ Tymi będźieſz
32:
bodł Syriyczyki áż ie wyniſzczyſz.
D Zwykli theż byli prawdźiwi prorocy vżywáć tych znákow zwierzchownych/ ku okazániu prawdźiwych proroctw ſwoich.

werset: 12A tákże też prorokowáli y wſzyſcy
33:
ini prorocy mowiąc/ Ciągni do Rá
34:
moth Gáláádſkiego/ á będźieć ſię for
35:
thunnie wiodło/ ábowiem ie Pan
36:
poda w ręce twoie.

werset: 13Tedy poſeł ktory chodźił áby przy
37:
zwał Micheaſzá mowił ku niemu/
38:
Oto wſzyſcy prorocy dobrze thuſzą
39:
Krolowi/ á przetoż y ty zgodź ſię z ni
40:
mi ná iedno ſłowo/ á powiedz co do
41:
brego Krolowi.

werset: 14Ku kthoremu rzekł Micheaſz/
42:
Swiádkiem mi ieſt Pan Bog/ że ia
43:
nic inego powiedźieć nie mogę ied-
44:
no co mi roſkaże Pan.

werset: 15A przetoż gdy przyſzedł ku Kro-
45:
lowi/ rzekł Krol do niego/ Michea
kolumna: b
ſzu mamli ćiągnąć ná woynę do Rá
1:
moth Gáláádſkiego czyli tego zánie
2:
chác? A on rzekł/ E Ciągni/ á będzieć
3:
ſię ſzczęſćić/ ábowiem poda ie Pan
4:
w ręce twe Krolewſkie.
E To mowi/ Iákoby ſię náśmiewáiąc z fáłſzywego proroctwá tych co byli Krolá zbłaźnili.

werset: 16Tedy Krol rzekł k niemu/ Poprzy
5:
ſięgam ćię po kilkákroć/ ábyś mi nie
6:
powiedał iedno prawdę w imię
7:
Páńſkie.

werset: 17A on rzekł/ Widźiałem wſzytek
8:
lud Izráelſki roſproſzony po gorách
9:
iáko owce przez páſtherzá/ A Pan
10:
rzekł/ Niemáiąc ći pánow/ niechay
11:
że ſię káżdy wroći do domu ſwego w
12:
pokoiu.

werset: 18Tedy rzekł Krol Izráelſki do Iozá
13:
fátá/ Izażem ia tobie nie powiedał
14:
żeć on mnie nigdy nic dobrego nie
15:
prorokuie iedno wſzytko złe.

werset: 19Y rzekł powtore/ Słuchayże tedy
16:
ſłowá Páńſkiego/ F Widźiałem Pá
17:
ná ſiedzącego ná ſtolicy iego/ y wſzy
18:
tko rycerſtwo niebieſkie ſtoiące oko
19:
ło niego/ ták po práwey iáko y po le-
20:
wey ſtronie.
F Wthym widzeniu chciał okázáć Pan Miecheaſzowi/ iáko ſię ſpráwuie kiedy poſyła Anioły ſwe ták złe iáko y dobre/ ku wypełnieniu woley ſwoiey.

werset: 20Tedy Pan rzekł/ Kto mi Achábá
21:
zdrádźi/ áby ſzedł ná ſwoy vpadek
22:
do Rámoth Gáláádſkiego? Y rzekł
23:
ieden ták á długi inák.

werset: 21A wyſzedſzy niektory G duch ſtá-
24:
nął przed Pánem y rzekł/ Ia go zdrá
25:
dzę/ A Pan mu rzekł/ W czymże?
G To ieſt: Zły duch

werset: 22Tedi mu odpowiedźiał/ Ia wyſzed
26:
ſzy będę duchem kłamliwem w vſ-
27:
ćiech wſzytkich prorokow iego: I rzekł
28:
mu Pan/ Ták go zdrádźiſz y vczy-
29:
niſz doſyć ſwemu/ idźże á vczyń ták.

werset: 23A przethoż oto teraz H podał Pan
30:
duchá kłamliwego w vſtá tych wſzy
31:
tkich prorokow twoich/ á iuż vmy-
32:
ſliłći źle vczynić.
H Tu widźimy/ iż gdy złoſnicy bywáią przypędzeni ku złemu/ ábo gdy bywáią w ſercu zátwárdzeni/ iż tho nie ieſt proſte Boże dopuſzczenie/ owſzem ieſt pewny dekret iego/ ktory chce ſąd ſwoy ſpráwiedliwy okázać nád tym naczynim ktore on zgotował ku gniewu y ku potępieniu.

werset: 24Tedy przyſzedſzy Sedechiaſz ſyn
33:
Chánáánow dał policzek Michea
34:
ſzowi mowiąc/ A kiediż odemnie od
35:
ſzedł duch Páńſki áby ztobą mowił?

werset: 25Odpowiedźiał mu Micheaſz/ Oto
36:
vyzryſz onego dniá kiedy będźieſz bie-
37:
gał od komorki do komorki kriiąc ſię

werset: 26A ták Krol Izráelſki rzekł/ We-
38:
źmićie Micheaſzá á wiedźćie go do
39:
Amoná ſtároſty miáſtá/ y do Ioáſá
40:
ſyná Krolewſkiego.

werset: 27Y powiećie im/ Thák wam Krol
41:
roſkazał ábyſćie go trzymáli w wię
42:
źieniu dawáiąc mu po kęſu chlebá
43:
y po troſze wody/ áż ſię ia wrocę we
44:
zdrowiu.

księga: 2. Reg.
rozdział: 3


strona: 203


kolumna: b
werset: 11Ale Iozáfáth rzekł/ Y niemáſz że

strona: 203v

Krol Iudſki Iozafáth. REGVM. II. Krol Izráelſki Iorám.

kolumna: c
tu iákiego Proroká Páńſkiego/ żeby
1:
ſmy ſię przezeń porádźili Páná? A
2:
odpowiedźiał niekthory ſłużebnik
3:
Krolá Izráelſkiego. Ieſt tu Elize
4:
uſz ſyn Sáfátow ten ktory nálewał
5:
wody ná ręce Eliaſzowe.

werset: 12A ták rzekł Iozáfát/ Tenći ma ſło
6:
wo Páńſkie: A przetoż Krol Izrá-
7:
elſki z Iozáfátem y z Krolem Edom
8:
ſkim ſzli do niego

werset: 13Rzekł tedy Elizeuſz ku Krolowi
9:
Izráelſkiemu/ A mnie co do ćiebie?
10:
Idź do prorokow oycá twego y mát
11:
ki twey: Ale mu powiedźiał Krol
12:
Izráelſki/ C Nieuczynię tego. Azaż
13:
Pan zebrał tych trzech Krolow/ áby
14:
ie podał w ręce Moábitom.
C Káldeyſki wykłádácz ták to mieſce wykłáda (Proſzę nie wymiáthuy mi grzechu oycowſkiego) Y owſzem ſię rádſzey modl zá námi ktorzychmy tu ſą trzey Krolowie co nas Pan podáć chce w ręce Moábitom.

werset: 14Ale mu powiedźiał Elizeuſz/
15:
Swiádkiem mi ieſt Pan zaſtępow/
16:
przed ktorym ſtoię bych niebaczył ná
17:
Iozáfáthá Krolá Iudſkiego/ żebych
18:
ná ćię niedbał ánibych ná ćię weyz-
19:
rzał.

werset: 15A przetoż przywiedźćie mi ſkrzyp-
20:
ká: Ktory gdy przed nim D grał ru-
21:
ſzyłá go moc E Páńſká.
D To ieſt ku chwale Bożey. E W Zydowſkiem ſtoi/ ręká Páńſka.

werset: 16Rzekł zátym: Ták mowi Pan/ V
22:
czyńćie w tym rzeczyſku gęſte doły.

werset: 17Abowiem ták mowi Pan/ Iż cho
23:
ćia wiátru áni dżdżá nie vyzryćie/
24:
A wżdy to rzeczyſko pełne wody bę-
25:
dźie/ ſkąd wy ſámi/ ſthádá wáſze y
26:
bydłá wáſze pić będźiećie.

werset: 18Aleć tho ieſzcze mnieyſzá rzecz v
27:
Páná/ gdyż on wam podáć chce
28:
Moábithy w ręce waſze.

werset: 19Y poburzyćie wſzytki miáſtá o-
29:
bronne/ y co názacnieyſze/ á wſzytki
30:
co nawybornieyſze drzewá porąbie-
31:
ćie y wſzytki źrzodłá wod záſypiećie
32:
y káżdą narodzáynieyſzą rolą kámie
33:
niem záwálaćie.

werset: 20A ták názáiutrz ráno kiedy ofiá-
34:
ry zwykłem obyczáiem ſpráwuią przy
35:
ſzły wody drogą od Edomſkiey źie-
36:
mie/ á nápełniły źiemię wodámi.

werset: 21Tedy wſzyſcy Moábitowie/ ſły-
37:
ſząc że Krolowie ćiągną wálczyć
38:
przećiwko nim/ zebrawſzy ſię też kto
39:
rzy iedno mogli znieſć broń rycerſką
40:
záſádźili ſię ná gránicách.

werset: 22A gdy Moábitowie ráno wſta-
41:
wſzy gdy ſłońce wſchodźić poczęło
42:
poyzreli ná wody/ zdáły ſię im iáko
43:
kreẃ czerwone.

werset: 23Thedy rzekli/ kreẃ ći ieſt: Bo ći
44:
Krolowie powádziwſzy ſię ſámi z
45:
ſobą/ pomordowáli ſię ſpołu: A ták
kolumna: d
theraz o Moábczycy vbiegayćie ſię do łupu.

werset: 24Ale gdy przyſzli do obozu Izráel-
1:
ſkiego: Tedy ſie ruſzył lud á mordo
2:
wáli Moábity/ ták iż tył podáć mu-
3:
ſieli/ y tákże ie bili y poráźili.

werset: 25Y poborzyli miáſtá/ á ćiſkáiąc w-
4:
ſzędy kámieńmi zámiotáli polá co na
5:
rodzáynieyſze/ y pozáſypowáli w-
6:
ſzytki źrzodłá: A porąbáli wſzytki
7:
drzewá nawybornieyſze/ y niezoſtá
8:
wili iedno kámienie murow w Kir
9:
Háreſeth/ A dobywáiąc go ći co by
10:
li z procámi/ zborzyli ie.

werset: 26Thedy widząc Krol Moábſki iż
11:
ſię bitwá tym więcey ſrożyłá/ wźią-
12:
wſzy zſobą ſiedḿ ſeth mężow go-
13:
dnych ku boiowi/ chćiał ſię oborzyć
14:
ná Krolá Edomſkiego/ Ale thego
15:
dowieść nie mogł.

werset: 27A ták wźiąwſzy F pierworodnego ſy
16:
ná ſwego/ ktory po nim Krolem zo
17:
ſtác miał ſpalił go ku ofierze ná mu
18:
rze/ czym będąc Izráelczycy bárzo
19:
obruſzeni G odćiągnęli od niego y
20:
wroćili ſię do źiemie ſwey.
F Niektorzy to rozumieią o ſynu Krolá Edemſkiego/ ktorego w bitwie poimano/ A niektorzy o ſynu Krolá Moábſkiego/ ktorego on ſwym bogom iákoby roſpacżáiąc ofiárował. G Izráelczycy ták wam ſproſnem vcżynkiem thego Krolá ruſzeni/ widząc tháką w nim nieludzkoſć y okrućieńſtwo odćiągnęli od niego

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Pan Bog niewieſćie przyſparza oliwy
21:
dla Elizeuſzá. 12. Vproſił dźiećiątko goſpo
22:
dyniey ſwoiey. 20. Kthore vmárło. 32. Ale
23:
ie Elizeuſz wſkrzeſił. 40. Gorzkoſć z potrá
24:
wy oddalił y nákarmił lud dźiwnem cu-
25:
dem.
werset: 1
T
Edy byłá nie-
26:
wiáſtá iedná A żo-
27:
ná Proroká iedne-
28:
go/ ktorá wołáłá zá
29:
Elizeuſzem ták mo
30:
wiąc/ Służebnik
31:
twoy mąż moy vmárł/ á ty wieſz iż
32:
ſię on bał páná: Otoż teraz przyſzedł
33:
dłużnik á chce wźiąć dwoie dźiatek
34:
mych áby ſię mu wyſługowáły.
A Iozefus ták piſze/ że tá niewiáſtá byłá żoná Abdyaſza Proroká/ ktory Proroki Páńſkie pokrył przed Iezábelą zá pánowánia Achábowego/ y żywiąc ie zoſtał był w długu niemáłym.

werset: 2Do kthorey rzekł Elizeuſz/ Po-
35:
wiedzże mi cobych z tym czynić miał?
36:
A ieſli maſz co w domu? Tedy oná
37:
powiedźiáłá/ Niemam nic więcey
38:
ia ſłużebnicá twoiá w domy ſwym
39:
iedno trochę oliwy w dzbánku.

werset: 3Ale on rzekł do niey/ Idźże á ná-
40:
pożyczay ſobie zinąd v ſąſiad naczy-
41:
nia prożnego á nie nábyway tego máło.

werset: 4Wnidźże potym do domu zám-
42:
knąwſzy drzwi o ſobie y o ſyniech/ á
43:
náley w to wſzytko naczynie/ á kto-
44:
re będźie pełne/ tedy każeſz precz wy
45:
nieſć.

rozdział: 6


strona: 205v


kolumna: d
werset: 26A gdy Krol Izráelſki przechadzał

strona: 206

Krol Iudſki Iozáfáth/ Izráelſki Iorám. Wtore Kśięgi Krolewſkie. Liſt. 206. Elizeuſz Prorok.

kolumna: a
ſię po murze/ oto zá nim wołáłá nie
1:
wiáſtá mowiąc/ Rátuy mię Krolu
2:
moy pánie.

werset: 27Ktory rzekł do niey/ Ieſliżeć ćię
3:
Pan nie rátuie/ ia ſkądże ćię mam
4:
ráthowáć? A Izali z boiſká/ czyli z
5:
práſy.
A To ieſt gdyż nie mam áni chlebá áni winá.

werset: 28Pytał iey potym Krol coby ſię iey
6:
dziáło? A oná rzekłá/ Otothá nie-
7:
wiáſtá mowiłá ze mną/ Day mi ſy-
8:
ná twego żebychmy go dźiś ziádły/
9:
á iutro ziemy moiego.

werset: 29A tákżechmy vwárzyły ſyná me-
10:
go/ y ziedlichmy go/ potymem ia ná
11:
záiutrz rzekłá do niey/ Dayże też ty
12:
ſyná ſwego ábychmy go ziádły/ ále
13:
go oná ſkryłá.

werset: 30Thy ſłowá oney niewiaſty gdy
14:
Krol vſłyſzał rozdárł ná ſobie odźie
15:
nie ſwe/ A gdy chodźił po murze/
16:
vyzrał lud iż ná czele iego był wor.

werset: 31Tedy rzekł/ Niechay mie Bog nie żywi ieſliże dźiś nie dam śćiąć głowy Elizeuſzowi ſynowi Sáfátowemu.

werset: 32Tedy poſłał po niektorego z ſług ſwo
17:
ich/ przed ktorego poſłá przyſćiem/
18:
ſiedźiał Elizeuſz w domu ſwym á
19:
ſtárſzy około niego/ do kthorych on
20:
rzekł/ A niewiećież iż ſyn mężoboy-
21:
ce poſłał thu áby wźięto głowę mo
22:
ię: Pilnuyćież thego gdy prziydźie
23:
ten poſeł żebyſćie drzwi zámknęli/
24:
á powśćiągnęli go przededrzwiá-
25:
mi/ boć B ſłyſzę tętnánie nog páná ie
26:
go tuż ieſt zá nim.
B Abowiem Krol od żáłoſći odmienił vmysł ſwoy/ kthory był ẃźiął przed ſię.

werset: 33A gdy ieſzcze z nimi mowił/ otho
27:
poſeł przybieżał do niego/ záktorym
28:
tuż Krol przyſzedł mowiąc/ Otho
29:
nieſzczęſćie to ieſt od Páná? á cze-
30:
goż iuż mam czekáć dáley od niego?

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Elizeuſz opowieda wielką obfitoſć zbożá
31:
w Sámáriey. 6. Syryiczycy od Bogá prze-
32:
ſtráſzeni vćiekaią. 9. To trędowáći opowie
33:
dáią w mieſćie. 12. Krol themu nie wie-
34:
rzy y poſyła dowiáduiąc ſię ieſliby ták by-
35:
ło. 15. Kſiążę niewierne od ludźi podeptáne.
werset: 1
T
Edy rzekł Eli
36:
zeuſz/ Słucháyćie
37:
ſłowá Páńſkiego/
38:
ktory thák mowi/ Iutro o tym czáſie
39:
miárá mąki będźie
40:
przedáwána zá ſykl/ á dwie mierze
41:
ięczmieniá też zá ieden ſykl w branie
42:
Sámáryey.


kolumna: b
werset: 2Ná to Kſiążę ktory Krolá trzy-
1:
mał pod rękę odpowiedźiáło mężo-
2:
wi Bożemu/ By też Pan podźiáłał
3:
okná w niebie/ izaliby to być mogło:
4:
Ale mu on powiedźiał/ Vyzryſz to
5:
iutroż ná oko/ ále thego ieſć niebę-
6:
dźieſz.

werset: 3Tedy cztherzey mężow trędowá-
7:
thych ſtoiąc w branie mowili ieden
8:
ku drugiemu/ Przeczże tu mięſzká-
9:
iąc pomrzeć mamy?

werset: 4Ieſliż chcemy idź do miáſtá tedyć
10:
thám od głodu pomrzemy/ á ieſliż
11:
też tu zoſtániemy przedſię pomrzeć
12:
muſiemy: A przetoż rádſzey ſię vćie
13:
czmy do obozu Syriyſkiego/ á ieſliż
14:
nas będą chćieli żywo zoſtáwić do-
15:
brze/ ieſli nam też zdrowie wezmą/
16:
tedy pomrzemy.

werset: 5A ták gdy ſię rozedniewáć poczę-
17:
ło/ ſzli do woyſká Syryiſkiego/ A
18:
gdy náprzod ná koniec obozu przy-
19:
chodźili/ nie ználeźli tám nikogo.

werset: 6Abowiem był Pan ták vcżynił/
20:
Iż w oboźie ſwym Syryánie vſłyſze
21:
li wielki thęten wozow koni y woy-
22:
ſká wielkiego/ á rzekli ieden ku dru
23:
giemu/ Otho Krol Izráelſki náiął
24:
zá pieniądze Krole Heteyſkie y E-
25:
gipthſkie/ áby ćiágnęli przećiwko
26:
nam.

werset: 7A ták rániuczko wſtawſzy vćie-
27:
kli odbieżawſzy namiotow koni y o
28:
ſłow ſwych w oboźie/ iedno tylko ſá
29:
mi vćiekli dla zdrowia ſwego.

werset: 8Tám gdy oni tredowáći przyſzli
30:
áż ná koniec obozu/ Weſzli do ie-
31:
dnego namiotu y náiedli ſię y nápili
32:
á nábrawſzy z támtąd śrebrá/ złotá
33:
y ſzat/ ſzli y ſkryli tho/ Pothym ſię
34:
wroćili y weſzli do drugiego namio
35:
tu/ á nábrawſzy tákże odeſzli y po-
36:
kryli.

werset: 9Zátym rzekł ieden ku drugiemu/
37:
Dźień ten ieſtći dobrego poſelſtwá/
38:
á ták nie dobrze czyniemy iż ták dłu-
39:
go milczemy/ bo ieſli bedźiem czekáć
40:
áż ſię będźie rozedniewáć/ tedy zoſtá
41:
niemy winni/ A przetoż podźmy á o
42:
powiedzmy to w domu krolewſkim

werset: 10A tákże przyſzedſzy záwołáli ná
43:
wrotnego mieſckiego oznáymuiąc y
44:
opowiedáiąc/ Przyſzlichmy do obo
45:
zu Syriyſkiego/ á otochmy nienále
46:
źli nikogo ták iż nie ſłycháć namniey
47:
ſzego człowieká/ iedno konie y oſły
48:
powiązáne/ á namioty iáko były.

rozdział: 10


strona: 208


kolumna: b
werset: 9A gdy ráno wyſzedł/ tedy ſtánął

strona: 208v

Krol Iudſki Ochożyaſz/ Izráelſki Iehu REGVM. II. Elizeuſz Prorok.

kolumna: c
á rzekł do wſzytkiego ludu/ C Sprá
1:
wiedliwemi wy ieſteſćie/ othom ſię
2:
ia ſprzyſiągł przeciwko pánu memu
3:
á zábiłem go/ Ale ototy wſzytki kto pobił?
C Iákoby rzekł/ I mniemaćie wy żeśćie ſą ſpráwiedliwi/ á ia nie ſpráwiedliwy iżem ſie zprzyſiągł przećiw Pánu memu/ Ale iákoſćie nie wy pomordowáli ototy ſyny Krolewſkie ále Pan: Thákżeć też nie iaćiem zábił Páná moiego ále ſam Pan/ bo com kolwiek ia czynił/ wſzytko ſię to ſtáło z roſkazania iego.

werset: 10Wiedzćież theraz iż nic nie chybi
4:
z tego co Pan mowił przećiw domo
5:
wi Achábowemu/ gdyż to wſzytko
6:
vczynił Pan co powiedźiał przez E
7:
liaſzá ſługę ſwego.

werset: 11A pobił Iehu wſzytki ktorzy pozo
8:
ſtáli z domu Achábowego w Iezrá
9:
el/ ták wſzytki iego pány iáko theż
10:
przyiaćiele y kápłany iego/ ták iż żad
11:
nego nie zoſtáwił po nim.

werset: 12Potym odiechał do Sámáryey/
12:
á w drodze gdy był v domu gdźie pá
13:
ſtyrze ſtrzygáli owce.

werset: 13Nálazł Iehu D bráćią Ochozya-
14:
ſzá Krolá Iudſkiego/ y rzekł/ Coſćie
15:
wy zacz? A oni odpowiedźieli/ Ieſte
16:
ſmy bráćiá Ochozyáſzowi/ y przyſzli
17:
chmy tu ábychmy E witáli ſyny Kro
18:
lewſkiey Krolowey.
D Cić byli ſynowie brátow Ochozyaſzowych. E Abo ábyſmy im pomogli.

werset: 14A on rzekł/ Poimayćie ie żywo/ A
19:
oni to vczynili y pośćináli ie v ſtoku
20:
kthory był przy onym domie gdźie
21:
ſtrzygano owce/ A było onych mę
22:
żow czterdźieſći y dwá/ z ktorych żad
23:
nego żywo nie zoſtáwił.

werset: 15Z támtąd odiechawſzy podkał ſię
24:
z Ionádábem ſynem Rechábowem/
25:
á przywitawſzy go rzekł mu/ A mi-
26:
łuieſzże ty mnie thák vprzeymie iáko
27:
ia ćiebie? Y odpowiedźiał mu Io-
28:
nádáb/ Thákći ieſt: A on mu rzekł/
29:
Ieſli ták ieſt dayże mi ná to rękę ſwą
30:
Tedy mu on dał rękę/ A on go wźiął
31:
do ſiebie ná woz.

werset: 16Potym rzekł/ Iedź ze mną/ á oba-
32:
czyſz chuć moię ku Pánu: A thákże
33:
go wſádzono ná woz do niego.

werset: 17Y przyiechał do Sámáryey á po-
34:
bił wſzytki ktorzy byli pozoſtáli z do
35:
mu Achábowego w Sámáryey/ áż
36:
ie wytráćił według ſłowá Páńſkie
37:
go/ ktore powiedźiał przez Eliaſzá.

werset: 18Zátym Iehu zebrał wſzytek lud/
38:
do ktorego rzekł: x Acháb throchę
39:
chwalił Báálá/ Ale Iehu będźie go
40:
bárźiey chwalił.
x 11. Krol. 16. v. 32.

werset: 19A przetoż teraz zbierzćie do mnie
41:
wſzytki proroki Báálowe wſzytki
42:
ſługi y kápłany iego áż do iednego/
43:
Abowiem będę ſpráwował zacną
44:
ofiárę Báálowi/ A kthoryby iedno
45:
niebył/ pewnie vmrze. A tho Iehu
kolumna: d
czynił chytrze chcąc wytráćić chwal
1:
ce Báálowe.

werset: 20Pothym rzekł Iehu: Obwołay-
2:
ćież ſwięto zgromádzeniu Báalo-
3:
wemu/ Y obwołano.

werset: 21Z támtąd Iehu poſłał po wſzyt-
4:
kiey źiemi Izráelſkiey/ y zeſzli ſię w-
5:
ſzyſcy chwalcy Báálowi: Ták iż y ie-
6:
dnego niebyło co by nieprzyſzedł. Y
7:
weſzli do Koſćiołá Báálowego/ á był
8:
ich dom pełen od końcá áż do końcá.

werset: 22Rzekł potym podſkárbiemu kto-
9:
ry chował vbiory ich/ Wynieś ſzáty
10:
wſzythkim chwalcom Báálowem/
11:
A on im ie wynioſł.

werset: 23Zátym wſzedł Iehu y Ionádáb
12:
ſyn Rechábow do domu Báálowego
13:
y mowił do ſług Báálowych/ Do-
14:
wiedzćie ſię á obáczćie ieſli że niemáſz
15:
kogo miedzy wámi z ſług Páńſkich
16:
chybá ſámi chwalcy Báálowi.

werset: 24A tákże oni weſzli ku ſpráwowá
17:
niu ofiar palonych/ A Iehu iuż był
18:
záſádźił oſḿdźieſiąt mężow ná dwo
19:
rze/ Kthorym ták roſkazał/ Ieſliby
20:
ktory mąż z ludu tego kthory ia po-
21:
dam w ręce wáſze vćiekł/ tedy gár-
22:
dło iego będźie zá gárdło onego.

werset: 25A gdy ſię dokończyły ofiáry palo-
23:
ne/ rzekł Iehu ſłużebnym y rotmi-
24:
ſtrzom: Idźćie á pomorduyćie ie/ á-
25:
by y ieden z nich nieuſzedł/ A tákże
26:
pomordowáli ie mieczem/ á trupy
27:
ich precz wyrzućili. Potym oni ſłu
28:
żebni y rothmiſtrze ſzli áż do miaſtá
29:
domu Báálowego.

werset: 26A wywłocząc ſłupy z domu Bá-
30:
álowego/ popalili ie.

werset: 27Obálili też y ſłup Báálow y Ko-
31:
ſćioł iego/ A vczynili z niego wy-
32:
chody áż do tego czáſu.

werset: 28A ták Iehu wygłádźił Báálá z I
33:
zráelá.

werset: 29A wſzákoż ſię Iehu nie odchylił
34:
od grzechow Ieroboámá ſyná Ná-
35:
bátowego/ w ktore przywiodł lud I
36:
zráelſki/ zoſtáwiwſzy ony ćielce zło
37:
te ktore były w Bethel y w Dán.

werset: 30A ták Pan rzekł do Iehu: Gdy-
38:
żeś pilnoſć vczynił około tego/ co ſie
39:
mnie podobáło/ á vczyniłeś wſzyt-
40:
ko to com ia vmyſlił vczynić domo-
41:
wi Achábowemu/ Synowie twoi
42:
ſiedźieć będą ná ſtolicy Izráelſkiey/
43:
áż do czwartego pokolenia.

rozdział: 14


strona: 211


kolumna: a
werset: 15Ale ine ſpráwy Ioáſowe kthore
1:
czynił/ y moc iego/ y iáko walczył z
2:
Amázyaſzem Krolem Iudſkim: O
3:
thym nápiſano ieſt w Kronikách
4:
Krolow Izráelſkich.

werset: 16Záſnął potym Ioás z oycy ſwemi/
5:
y pogrzebion ieſt w Sámáryey z
6:
Krolmi Izráelſkimi/ á Krolował
7:
po nim Ieroboám ſyn iego.

werset: 17A gdy vmárł Ioás ſyn Ioácháſá
8:
Krolá Izráelſkiego/ Tedy Amázy-
9:
aſz ſyn Ioáſá Krolá Iudſkiego był
10:
żyw przez piętnaſćie lat.

werset: 18A ine ſpráwy Amázyaſzowe nápi
11:
ſáne ſą w Kronikách Krolow Iud
12:
ſkich.

werset: 19Przećiwko ktoremu ſprzyſięgli ſię
13:
byli niekthorzy w Ieruzálem/ ſkąd
14:
on vćiekł áż do Láchis/ gdźie go oni
15:
poſławſzy zánim/ zábili.

werset: 20Potym go przynieſli ná koniech/
16:
y pogrzebion ieſt z oycy ſwymi w Ie
17:
ruzálem mieſćie Dawidowym.

werset: 21" A ták wſzytek lud Iudſki wźią
18:
wſzy Azáryaſzá kthoremu było ſze-
19:
ſnaſćie lat/ poſtánowili go Krolem
20:
ná mieyſcu Amázyaſzá Oycá iego.
" 2. Kron. 26. v. 1.

werset: 22Then potym gdy záſnął Krol z
21:
oycy ſwymi/ pobudował Eláth y
22:
przywroćił ie záś do Iudy.

werset: 23Tedy roku piętnaſtego zá Amázy
23:
aſzá ſyná Ioáſá Krolá Iudſkiego/
24:
krolował Ieroboám ſyn Ioaſá Kro
25:
lá Izráelſkiego w Sámáryey/ czter
26:
dźieſći lat y rok.

werset: 24A czynił złoſć przed Pánem nieod
27:
chyláiąc ſię od wſzythkich grzechow
28:
Ieroboámá ſyná Nábátowego/ kto
29:
ry przypráwił lud Izráelſki ku grze
30:
chowi.

werset: 25Ten przywroćił záſię gránice I-
31:
zráelſkie od Emáth áż do Morzá
32:
ku puſzczy/ według ſłowá Páná
33:
Bogá Izráelſkiego/ kthore był opo-
34:
wiedźiał przez ſługę ſwego Ioná-
35:
ſá/ ſyná Amáthy Proroká kthory
36:
był z Gáthefer.

werset: 26Abowiem Pan widźiał im dáley
37:
tym więcſze vtrapięnie Izráelſkie/ Ták tych co byli ná mieyſcách obron
38:
nych/ iáko y onych co byli gdźie in-
39:
dźiey ná ſtronie/ y niemieli rátunku
40:
Izráelitowie.

werset: 27Abowiem był Pán niepowie-
41:
dźiał áby miał wygłádźić imię Izrá
42:
elſkie/ żeby niezoſtáło pod niebem/ A
kolumna: b
przetoż ie wybáwił przez rękę Iero-
1:
boámá ſyná Ioáſowego.

werset: 28Ale wſzytkie ine ſpráwy Ierobo-
2:
ámowe/ y wſzytko co czynił/ Kte-
3:
mu moc iego iáko walczył/ iáko przy
4:
wroćił Dámáſzek y Emáth ku Iu
5:
dźie miedzy Izráelity/ Otym ná-
6:
piſano ieſt w Kronikách Krolow I
7:
zráelſkich.

werset: 29Y záſnął Ieroboám z oycy ſwymi
8:
Krolmi Izráelſkimi/ á po nim kro
9:
lował Zácháryaſz ſyn iego.

rozdział: 15
KApitu. 15.1. Azáryaſz Krol Iudſki. 5. Trędem zárá
10:
żony. 7. Smierć y pogrzeb iego. 8. Zácháry
11:
aſz Krol Izráelſki grzeſzy. 10. Zábit od Sel
12:
lumá. 13. Ktory Krolował ná mieyſcu iego
13:
14. Ten záſię zábit od Mánáchemá kthory
14:
po nim zoſtał Krolem. 21. Ten pothym v
15:
márł á ponim náſtał Fáceiá ktorego Fa-
16:
ceáſz ſyn Komeliaſzow zábił y Krolował
17:
po nim 30. Tego záſię zábił Ozeaſz ſyn Ele
18:
y Krolował po nim. 32. Ioáthán Krolo-
19:
wał w Iudźie 38. Po ktorym náſtał Acház.
werset: 1
D
Wudźieſthego
20:
roku á ſiodmego zá
21:
pánowánia Iero-
22:
boámá Krolá Izrá
23:
elſkiego począł kro
24:
lowáć Azáryaſz ſyn
25:
Amázyaſzá Krolá Iudſkiego.

werset: 2Ná then czás było mu ſzeſnaſćie
26:
lat gdy zoſtał Krolem/ á Krolował
27:
pięćdźieſiąt y dwie lećie w Ieruzá-
28:
lem: Imię też mátki iego było Ioche
29:
lia z Ieruzálem.

werset: 3Ten ſię pobożnie záchował przed
30:
Pánem we wſzytkim iáko theż y A-
31:
mázyaſz oćiec iego.

werset: 4A wſzákoż káplice po gorách nie-
32:
były popſowáne/ y owſzem lud ieſz-
33:
cze ná nich ofiáry ſpráwował y ká-
34:
dzenia.

werset: 5Tedy Pan A záráźił Krolá trędem
35:
x w ktorym był áż do ſmierći/ y mie-
36:
ſzkał w domu oſobnym/ A Ioá-
37:
thám ſyn Krolewſki rządźił domem
38:
y ſądźił lud oney źiemie.
A To nań było przyſzło dla iego pychy y niepobożne y śmiáłoſci/ kiedy ſię był tárgnął ná vrząd Kápłáńſki. O czym pátrz. x 2. Kron. 26. v. 21.

werset: 6Ale ine ſpráwy Azáryaſzowe y
39:
wſzytko co czynił/ nápiſano ieſt w
40:
Kronikách Krolow Iudſkich.

werset: 7Záſnał potym z oycy ſwymi á po-
41:
grzebion z nimi w mieſćie Dawido
42:
wym/ y Krolował po nim Ioátám
43:
ſyn iego.

rozdział: 18


strona: 213v


kolumna: c
KApitu. 18.1. Ezechiaſz wyrzuca precz Báłwochwál-
1:
ſtwo. 4. Złąmał wężá miedźiánego. 9. I-
2:
zráelczycy zágnáni wniewolą do Aſſyryey
3:
13. Sennácheryb ćiągnie przećiw Krole-
4:
ſtwu Iudſkiemu. 14. Ezechiaſz chce go v-
5:
błágáć dáry 17. A on przedſie obległ Ieru
6:
zálem. 19. Pychá iego y bluźnierſtwo prze-
7:
ćiw Bogu.
werset: 1
T
Rzećiego roku
8:
zá Ozeaſzá ſyná E
9:
lę krolá Izráelſkiegox
10:
Ezechiaſz ſyn Achá
11:
zá Krolá Iudſkiego
12:
począł Krolowáć.
x 1. Kron. 29. v. 1.

werset: 2A miał ná then czás pięć y dwá-
13:
dźieſćiá lat/ y Krolował w Ieruzá-
14:
lem dwádzieſćiá y dźiewięć lat: A i-
15:
mię mátki iego było Abi corká Zá-
16:
cháryaſzowá.

werset: 3Y ſpráwował ſię pobożnie przed
17:
Pánem iáko y Dawid Oćiec iego.

werset: 4Bo wygłádźił Káplice po gorách/
18:
Báłwány połamał/ gáie zwyćinał/
19:
y złamał wężá miedźiánego x ktorego
20:
był Moiżeſz ſpráwił/ ábowiem áż
21:
do onych czáſow Izráelczycy kádźi-
22:
li mu/ y názwał go A Nehuſtán.
x w. 4. Mo. 21. v. 9. A Tho ieſt rzecz miedźiáną y nikczemną/ kthorey nie ſzłuſzáło mieć za Bogá.

werset: 5Pánu Bogu Izráelſkiemu dufałA ponim żadney niebył podobien ie-
23:
mu miedzy wſzytkimi krolmi Iud-
24:
ſkimi/ áni miedzy tymi ktorzy przed
25:
nimi byli.

werset: 6Y mocnie ſtał przy Pánu nieod-
26:
ſtępuiąc od niego á ſtrzegąc przyka
27:
zánia iego/ ktore był Pan roſkazał
28:
Moiżeſzowi.

werset: 7A był Pan znim/ y gdźieſiękolwiek
29:
obroćił ſzczęſćiło ſię iemu: Y odſtą-
30:
pił od krolá Aſſyryiſkiego á był mu
31:
poddánym.

werset: 8Poráźił też Filiſtyny áż do Gázy
32:
y do gránic iego/ od wieże kędy ſtraż
33:
byłá áż do miáſtá obronnego.

werset: 9Pothym roku czwartego Krolá
34:
Ezechiaſzá/ kthory był ſiodmy rok
35:
krolowánia Ozeaſzá ſyná Ele Kro
36:
lá Izráelſkiego/ Sálmánáſſár Krol
37:
Aſſyryiſki ćiągnął przećiw Sámáry
38:
ey y obległ ią.

werset: 10" A po trzećim roku wźiął ią/ A ten
39:
był ſzoſty rok pánowánia Ezechia-
40:
ſzá/ á dźiewiąty Ozeaſzá Krolá I-
41:
zráelſkiego/ gdy Sámáryą wźięto.
" Wyżſzey. 17. v. 6.

werset: 11Tedy Krol Aſſyryiſki zábrał Izrá
kolumna: d
elity do Aſſyryey/ y kazał ie záprowá
1:
dźić do Hále/ do Habor ktore ieſt v
2:
rzeki Gozán/ y do miaſt Medſkich.

werset: 12Przeto iż niebyli poſłuſzni roſka-
3:
zániu Páná Bogá ſwego/ Ale prze
4:
ſtępowáli przymierze iego/ y wſzyt-
5:
ko co roſkazał Moiżeſz ſługá Páń-
6:
ſki/ że go oni ſłucháć áni temu doſyć
7:
czynić niechćieli.

werset: 13x Potym czternaſtego roku zá Eze
8:
chiaſzá Krolá/ ruſzył woynę Sen-
9:
nácheryb krol Aſſyryiſki przećiw w
10:
ſzytkim miáſtam obronnym Iud-
11:
ſkim y pobrał ie.
x 2. Kron. 32. v. 1. Ezáia. 36. v. 1. Ekkle. 48 v. 19.

werset: 14A ták Ezechiaſz Krol/ wyprá-
12:
wił do Krolá Aſſyryiſkiego do Lá
13:
chis z tym poſelſtwem/ Zgrzeſzyłem
14:
ći odćiągni proſzę odemnie/ á ia chcę
15:
wſzythko nieſć co iedno na mię wło
16:
żyſz: Tedy Krol Aſſyryiſki roſkazał
17:
mu ſobie dáć trzyſtá tálentow śre-
18:
brá/ y trzydźieſći tálentow złotá.

werset: 15Y dał Ezechiaſz wſzytko śrebro/
19:
co go iedno nálazł w Koſćiele Páń-
20:
ſkim y w ſkárbie Krolewſkim.

werset: 16Támże w ten czás Ezechiaſz od-
21:
iął drzwi od Koſćiołá Páńſkiego/ y
22:
ſłupy ktore był obił złothem/ á dał ie
23:
Krolowi Aſſyryiſkiemu.

werset: 17Ale Krol Aſſyryiſki poſłał Thár
24:
táná Rábſáryſá y Rábſáceſá z Lá-
25:
chis ku Krolowi Ezechiaſzowi/ z
26:
wielkim woyſkiem do Ieruzálem/
27:
Ktorzy tám przyćiągnąwſzy/ Poło
28:
żyli ſię v przekopu ſtáwu wyżſzego/
29:
podle drogi polá Blechárzowego.

werset: 18Wyzwáli tedy krolá/ Y wyſłał do
30:
nich Eliákimá ſyná Helkiaſzowego
31:
ſprawcę domu ſwego/ y Sobnę Pi
32:
ſárzá/ y Ioáhá ſyná Aſáfowego kán
33:
clerzá.

werset: 19Do ktorych rzekł Rábſáces: Po-
34:
wiedzćie proſzę was Ezechiaſzowi
35:
co do niego wſkazał wielki Krol
36:
Aſſyryiſki wthy ſłowá/ W czymże
37:
wżdy ták bárzo vfáſz.

werset: 20Ty tylko ſłowy wálczyć chceſz/ á-
38:
leć rády y mocy ku walce potrzebá/
39:
w czymże tedy vfaſz iżeś mię odſtąpił

werset: 21Otho teraz vfaſz w Egiptćie w
40:
tey trćinney laſce złąmáney/ ná kto-
41:
rey ieſliby ſię kto podpárł/ tedy prze
42:
kole ſobie rękę/ á oná przeniknie ią:
43:
Tákżeć też ieſt y Fáráo Krol Egipt
44:
ſki wſzytkim tym co iemu vfáią.

rozdział: 21


strona: 216


kolumna: a
werset: 16Ktemu też Mánáſſes wyláł bár
1:
zo wiele krwie niewinney/ ták iż ią
2:
nápełnił Ieruzálem/ od iednego
3:
áż do drugiego końcá/ oprocz grze-
4:
chu ſwego/ przez kthory przywiodł
5:
Iudę áby czynił złoſć przed Pánem.

werset: 17Ale ine ſpráwy Mánáſſeſowe/ y
6:
wſzytko co czynił/ y grzech ktorego
7:
ſię dopuſćił/ to ieſt nápiſáno w Kro
8:
nikách Krolow Iudſkich.

werset: 18Záſnął pothym Mánáſſes z oycy
9:
ſwymi/ y pogrzebion ieſth w ogro-
10:
dźie domu ſwego w ogrodźie Ozy/
11:
á Krolowal po nim Amon ſyn iego.

werset: 19Ná ten czás Amonowi było dwá
12:
dźieſćiá y dwie lećie gdy zoſtał Kro
13:
lem/ á Krolował dwie lećie w Ieru
14:
zálem/ y było imię mátki iego Más
15:
ſálemeth corká Haruſá z Iátheby.

werset: 20Y dopuſzczał ſię złoſći przed Pá-
16:
nem/ iáko y Mánáſſes Oćiec iego.

werset: 21A chodźił wſzythkimi drogámi/
17:
ktorymi chodźił iego oćiec ſłużąc báł
18:
wanom/ ktorym ſłużył oćiec iego/ y
19:
kłániáiąc ſię przed nimi.

werset: 22Y opuśćił Paná Bogá Oycow
20:
ſwych/ á niechodźił drogámi Páń-
21:
ſkimi.

werset: 23Potym ſłudzy Amonowi ſprzyſię
22:
gli ſię nań/ y zábili go w domu iego.

werset: 24A lud oney źiemie pomordował
23:
ony wſzytki ktorzy ſię byli ſprzyſięgli
24:
przećiwko Amonowi/ y obráli Kro
25:
lem po nim Iozyaſzá ſyná iego.

werset: 25Ale ine ſpráwy Amonowe ktore
26:
czynił/ nápiſáne ſą w Kronikách
27:
Krolow Iudſkich.

werset: 26Y pogrzebion ieſt w grobie ſwym
28:
w ogrodźie Ozy/ á Krolował po
29:
nim Iozyaſz ſyn iego.

rozdział: 22
KApitu. 22.1. Iozyaſz popráwuie Koſćiołá. 8. Helcy-
30:
aſz náláżwſzy Kſięgi zakonu przyniosł ie
31:
do Iozyaſzá. 12. Ktory ſię Páná rádźi przez
32:
Hołdę prorokinią. 18. Y wysłuchan ieſt y
33:
poćieſzon.
werset: 1x
N
A ten czás ośḿ lat
34:
było Iozyaſzowi gdy zo-
35:
ſtał Krolem/ a trzydźie-
36:
ći y ieden rok Krolował w Ieru-
37:
zálem/ A mátkę iego zwano Iedy
kolumna: b
dá corká Adáiá z Beſekáthu.
x 2. Kroni. 34. v. 1.

werset: 2Ten ſię ſpráwował dobrze przed
1:
Pánem/ chodząc wſzytkimi drogá-
2:
mi Dawidá oycá ſwego/ á nie vchy
3:
lał ſię áni ná práwo áni ná lewo.

werset: 3Tedy oſmegonaſtego roku zá pá-
4:
nowánia Iozyáſzowego/ poſłał
5:
Krol Sáfáná ſyná Aſaliaſzowego/
6:
ſyná Meſulámy piſárzá Koſćiołá
7:
Páńſkiego/ roſkázuiąc mu.

werset: 4Idź do Helkiaſzá Kápłaná na-
8:
wyżſzego/ áby zebrał pieniądze znie-
9:
ſione do Koſćiołá Páńſkiego/ ktore
10:
wybieráli od ludu ſtrożowie progu

werset: 5A iżby ie oddał w ręce tym ktorzy
11:
ſtáli nád robotámi w Koſćiele Páń
12:
ſkim/ A oni áby ie záſię A rozdawáli
13:
rzemieśnikom ku napráwie tego co
14:
ſię było poobaláło około Koſciołá
15:
Páńſkiego.
A Od czáſow Ioáſowych przez dwieśćie dwádźieſćiá y cztery lathá/ Zadney popráwy nie było około Koſciołá/ a tho prze niedbálſtwo Kápłáńſkie/ kthorzy o tym czynić pilnoſć mieli/ w kthorym przykłádźie ták tego ſwiętego Krolá ieſt zoſtáwiona náuká wſzythkim Krolom y Kſiążętom: iáki ich vrząd ma być przećiwko niedbáłym Kapłánom/ ktorzy nieczynią doſyć powinnoſci ſwoiey.

werset: 6To ieſt ćieſlom/ murárzom/ y tym
16:
ktorzy ſkupowáli drzewo/ y ćioſáne
17:
kámienie ku budowániu Koſćiołá.

werset: 7A wſzákoż nie kazał im do rąk dá
18:
wáć pieniędzy pod liczbą/ iedno to
19:
przypuſzczáiąc ná ich wiárę.

werset: 8A ták Helkiaſz Kápłan nawyżſzy
20:
powiedźiał Sáfánowi Piſárzowi
21:
iż nálazł Kſięgi Zakonu w Koſciele
22:
Pánſkim/ ktore kſięgi oddał Helki
23:
aſz Sáfánowi ku czytániu.

werset: 9Przyſzedſzy thedy do Krolá ſá-
24:
fán piſarz odnioſł mu to poſelſtwo/
25:
Zebrálichmy ſłużebnicy twoi pienią
26:
dze kthorechmy nálezli w Koſćiele
27:
y oddálichmy ie wręce przyſtawom/
28:
ktorzy ſtoią nád robotámi w koſćie-
29:
le Páńſkim.

werset: 10Nád to Sáfán piſarz oznaymił
30:
Krolowi iż Helkiaſz kápłan dał mu
31:
kſięgi/ Y czytał ie przed Krolem.

werset: 11A gdy vſłyſzał Krol ſłowá kſiąg
32:
Zakonu B rozdárł ná ſobie ſzáty ſwe.
B A to będąc wielką boleſćią wzruſzony/ iż zrozumiał zakon Páńſki nápiſány w onych Kſięgách ták bárzo być opuſzczony y zgwałcony.

werset: 12Y roſkazał Helkiaſzowi Kápła-
33:
nowi/ y Ahikámowi ſynowi Sáfá
34:
nowemu/ y Achoborowi Synowi
35:
Micheaſzowemu/ y Sáfánowi pi
36:
ſárzowi/ y Azáiaſzowi ſłudze ſwe-
37:
mu tymi ſłowy.

werset: 13Idźćie á rádzćie ſię Páná o mię y
38:
o lud y o wſzytkiego Iudę/ ná ty ſło
39:
wá kſiąg ktore ſą ználeźione/ ábowie
40:
wielki ieſt gniew Páńſki ktory ſię
41:
zápalił przećiwko nam/ przeto iż oy
42:
cowie náſzy nie byli poſłuſzni ſło-
43:
wam tych Kſiąg/ nie czyniąc temu
44:
doſyć co ieſt nam w nich opiſano.

rozdział: 25


strona: 218v


kolumna: c
werset: 20Ktore poimawſzy Nábuzárdán
1:
Hetman/ záwiodł ie do Krolá Bá-
2:
bilońſkiego do Rebláthy.

werset: 21C A dał ie pobić y pomordowáć
3:
Krol Bábilońſki w Reblácie w źie-
4:
mi Eemát/ A ták Iudá przenieſion
5:
ieſt z źiemie ſwey.
C Ci to ſą ktorzy ſprzećiwiáli ſię Ieremiaſzowi á mowili/ Koſćioł Páńſki/ Koſćioł Páńſki.

werset: 22x Ale nád ludem ktory ieſzcze był
6:
zoſthał w źiemi Iudſkiey/ kthorego
7:
Nábuchodonozor Krol Bábilońſki
8:
niezábrał/ przełożył Godoliaſzá ſy
9:
ná Achikámowego ſyná Sáfáná.
x Ieremi. 40. v. 5.

werset: 23A gdy Hetmáni wſzyſcy z inſzym
10:
ludem ſłyſzeli/ iż Krol Bábilońſki
11:
przełożył Godoliaſzá przyſzli do nie
12:
go w Másfá miánowićie Izmáel
13:
ſyn Nátániaſzow y Iochánán Syn
14:
Káreaſzow y Sáráfiaſz ſyn Tánchu
15:
metá Netofáthczyk y Iezoniáſz ſyn
16:
Máácháthow/ Ci wſzyſcy z ludem
17:
ſwoim.

werset: 24Ktorym przyſiągł Godoliaſz y lu
18:
dowi ich á mowił im/ Nieboyćie ſie
19:
być poddánemi Káldeyczykom/ zo-
20:
ſtańćie w źiemi á ſłużćie krolowi Bá
kolumna: d
bilońſkiemu y będźie wam dobrze.

werset: 25Potym mieſiącá ſiodmego Izmá
1:
el ſyn Nátániaſzowſyná Eliſámy z
2:
narodu Krolewſkiego y dźieſięć mę
3:
żow z nim/ przyſzedſzy zámordowáli
4:
Godoliaſzá y vmárł: Tákże też y Zy
5:
dy y Káldeyczyki ktorzy z nim byli
6:
w Másfá.

werset: 26Tedy wſzytek lud powſthał od
7:
máłego áż do wielkiego y Hetmáni/
8:
á vćiekli do Egiptu/ przetho iż ſię
9:
Káldeyczykow bali.

werset: 27Zátym roku trzydźieſtego ſiodmego
10:
poimánia Ioáchiná Krolá Iuſkie-
11:
go dwunaſtego mieſiącá dniá dwu
12:
dźieſtego ſiodmego Ewilmerodách
13:
Krol Bábilońſki tegoż roku gdy po-
14:
czął Krolowáć wyzwolił z więźie-
15:
nia Ioáchiná Krolá Iudſkiego.

werset: 28Y rozmawiał z nim łáſkáwie/ á
16:
ſtolicę iego poſtáwił wyżſzey nád ſto
17:
lice inych Krolow ktorzy z nim byli
18:
w Bábiloniey.

werset: 29Odmienił mu też odźienie wkto-
19:
rym w więźieniu był/ y miał go zá-
20:
wżdy v ſwego ſtołu poki żyw był.

werset: 30A obrok miał záwżdy od Krolá/
21:
káżdego dniá po wſzytek czás żywo
22:
tá ſwego.

księga: 1. Paral.
PIerwſze Kſięgi Kroniki/ ktore też Párálipomenon zową.ARgument tych oboygá kśiąg.
23:
Z
Ydowie thy dwoie Kśięgi w iedny záwieráią/
24:
ktore zową Kroniką/ to ieſt Hiſtorią porządnie wypiſáną
25:
y znieſioną wedle wſzytkich czáſow. Grekowie záſię z kto-
26:
remi ſię y Láćinnicy zgadzáią rozdźieláią ie ná dwoię/ ábo
27:
wiem ſię im zdáły dłużſze niżli ine kſięgi Bibliey/ y dáli im
28:
przezwiſko Párálipomenon/ to ieſt rzeczy pozoſtáłe/ Abo-
29:
wiem wiele rzeczy ktore ſą opuſzczone w kſięgách Krolewſkich tu ſię w nich
30:
zámykáią. W pierwſzych ieſt krotkie przypominánie narodu Adámowego/
31:
áż do Abráhámá/ Izááká/ y Iakobá/ y do dwunaſćie ſynow iego/ á oſobli-
32:
wie áż do Iudy/ Od niego záſię áż do Dawidá/ A to dla Kryſtuſá ktory miał
33:
wynidź wedle ćiáłá z pokolenia iego: Zámykáią też w ſobie ſpráwy Dawi-
34:
dowe/ od tego czáſu iáko wſtąpił ná doſtoieńſtwo Krolewſkie po śmierći
35:
Saulowey/ áż gdy począł Sálomon Krolowáć/ A nie tylko ty ktore nale-
36:
żą ná porządek poſpolity/ ále też y o porządku koſćielnym y około ſłużby Bo-
37:
żey/ z iáką pilnoſćią ſtárał ſię o nię/ áby zgotował wſzytki potrzeby ktore na-
38:
leżáły do Koſćiołá/ y naczynie iego. Wtore záſię Kſięgi zámykáią w ſobie ſprá
39:
wy Krolow Izráelſkich y Iudſkich/ od Kroleſtwá Sálomonowego áż do

strona: 219

Adám Noe y potomſtwo ich áż do Abráhámá Pierwſze Kśięgi Kroniki. Liſt. 219.

kolumna: a
zburzenia Ieruzálem á záwiedźienie wniewolą ludu do Bábiloniey:
rozdział: 4


strona: 221


kolumna: a
werset: 13Byli też ſynowie Kenezowi/ Oto
1:
niel/ y Sárám/ á ſynowie Othoni-
2:
elowi/ Hátat.

werset: 14Máonáthemu národźił ſię Ofrá/
3:
á Sáráiaſzowi vrodźił ſię Ioáb o-
4:
ćiec Doliny rzemieſnikow/ bo tám
5:
oni mieſzkáli rzemieſnicy.

werset: 15Synowie záſię Chálebowi ſyná
6:
Iefny byli/ Hir/ Elá Náhám/ á
7:
ſyn Ele był Kenez.

werset: 16Synowie też Iáláleelowi byli/
8:
Zyf/ Zyfá/ Thyrya y Aſáráel.

werset: 17Synowie záſię Ezry byli/ Iether
9:
Mered/ Efer y Iálon/ národźiłá mu
10:
ſię theż Márya y Sámmái/ y Iesbá
11:
oćiec Eſtámá.

werset: 18Zoná záſię iego Iudáiá porodźiłá
12:
Iáredá oycá Gedorowego/ y Heberá
13:
Oycá Socho/ przytym Iekuthyelá
14:
oycá Zánoy/ A ćić ſą ſynowie Betye
15:
corki Fáráonowey kthorą był poiął
16:
Mered.

werset: 19A ſynowie Odáie ſioſtry Náhá-
17:
má oycá Ceile ſą/ Gármi y Eſthá
18:
má/ Máchátczyk.

werset: 20Przythym ſynowie Symeonowi
19:
byli/ Amnon/ y Rynná ſyn Háná-
20:
now y Thylon/ A ſynowie záſię Ie
21:
ſy byli/ Zoheth y Benzobeth.

werset: 21x Synowie Sele ſyná Iudowe-
22:
go byli/ Her oćiec Lechá/ y Láádá o-
23:
ćiec Máreſá/ y pothomſtwo domu
24:
tych ktorzy robili lnem ſubtylnem w
25:
domu Asbea.
x 1. Mo. 38. v. 1.

werset: 22Y Ioakiná z mieſzczány Chozeby/
26:
y Ioáſá y Sáráfá/ ktorzy pánowáli
27:
nád Moábem y mieſzczány Lahem/
28:
á E to wſzytko było zſtárádawná.
E To ieſt tyć wſzytki imioná były ludźi ſtárych.

werset: 23A ćić byli Zdunowie/ obywátele
29:
Nethái y Gederá/ á kthorzy thám
30:
mięſzkáli z Krolem dla robot iego.

werset: 24" A ſynowie Symeonowi byli/
31:
Námuel/ Iámin/ Iáryb/ Zará/ y
32:
Saul.
" w 1. Mo. 46. v. 10. w 3. Mo. 6 v. 15.

werset: 25Sellumow ſyn był Mábſám/ á
33:
Mábſámow/ Máſmá.

werset: 26Syn Máſmá/ Hámuel/ z ktorego
34:
poſzedł Záchur/ á z Záchurá Semei

werset: 27Then Semei miał ſzeſnaſćie ſy-
35:
now y ſzeſć corek/ ále bráćia iego nie
36:
mieli wiele ſynow/ y nie mogł doidź
37:
wſzytek dom ich liczby ſynow Iudá.

werset: 28Y mięſzkáli w Berſábee/ w Mo-
38:
ladá/ y w Háſárſuál.

werset: 29W Bálá/ w Aſon/ y w Tholád.


kolumna: b
werset: 30W Báthuel/ w Hormá/ y w Sy
1:
celeg.

werset: 31W Bethmárcháboth/ w Háſár-
2:
ſuſym/ w Bethberái/ y w Sáárá-
3:
im/ ktore miáſtá trzymáli áż do Kro
4:
lá Dawidá.

werset: 32Ty też były wśi ich/ Etám/ Aen/
5:
Remmon/ Thochen/ y Aſán/ pięć
6:
miaſt.

werset: 33Kthemu wſzythki wśi ich około
7:
tych miaſt áż do Báál/ A thoć było
8:
mieſzkánie y narody ich.

werset: 34Moſobáb theż y Iemlech/ y Ioſá
9:
ſyn Amázye.

werset: 35Przytym Ioel y Iehu ſyn Ioſábie
10:
ſyná Sáráie ſyná Aſyelowego.

werset: 36Ktemu Elioenái/ Iákobáſz/ Iſu
11:
háiaſz Aſáiaſz/ Adyel/ Iſmiel/ y
12:
Bánáiaſz.

werset: 37Tákże y Zyzá/ ſyn Sefeiá ſyná Al
13:
lonowego/ ſyná Idáiáſzowego/ ſy
14:
ná Semry/ y ſyná Sámáiaſzowego.

werset: 38A ćić byli Kſiążęty káżdy miáno-
15:
wićie w domu ſwym/ á rozmnażá-
16:
iąc ſię bárzo w domiech oycow ſwo-
17:
ich.

werset: 39Ruſzywſzy ſię tedy ku Gádor áż
18:
ku Wſchodu oney doliny/ ſzukáli pá
19:
ſtwiſká bydłu ſwemu.

werset: 40Y náleźli przewyborne y obfite pa
20:
ſze/ á źiemię przeſtroną y ſpokoyną/ y
21:
rodzáyną w kthorey przed tym mię
22:
ſzkał narod Chámow.

werset: 41Ci thedy ktorzy tu ſą miánowićie
23:
wypiſáni/ przyſzli tám zá czáſow E
24:
zechiaſzá Krolá Iudſkiego/ y pobo-
25:
rzyli przybitki ich/ y mieſzkánia kto
26:
re iedno tám náleźli/ á wymordowá
27:
li ie áż y do tego czáſu/ y mieſzkáli ná
28:
mieyſcu ich/ bo tám mieli paſze dla
29:
bydł ſwoich.

werset: 42Nád to niektorzy z onych ſynow
30:
Symeonowych ſzli ná gorę Seir o
31:
koło piąći ſet mężow/ ktorzy nád ſo-
32:
bą poſtánowili przełożonemi/ Fálty
33:
aſzá/ Nááryaſzá/ Ráfáiaſza/ y O-
34:
zyeláſyny Ieſy.

werset: 43Y wymordowáli oſtátki ktore by
35:
ły zoſtáły z Amálechitow/ á mieſzká
36:
li tám áż y do tego czáſu.

rozdział: 5
KApitu. 5.1. Iozefowi dáne ieſt práwo pierworo-
37:
dźieńſtwá/ á odięte Rubenowi. 3. 8. Syno-
38:
wie Rubenowi y mięſzkánia ich. 10. 19. A-
39:
gárenczycy od nich zwyciężeni. 11. Rodzay
40:
Gádytow y mieſzkánia ich. 23. Połowice
41:
pokolenia Manaſseſowego.
rozdział: 7


strona: 223v

Iákobowe pothomſtwo z Aſerá y z Beniáminá. PARALIPOMENON. I.

kolumna: c
werset: 32Heberowi vrodźił ſię Iefláth/ So
1:
mer/ Hothán/ y Sua ſioſtrá ich.

werset: 33Synowie Ieflátowi byli/ Fo-
2:
ſech/ Chámáál y Aſoth: Aćić ſą ſyno
3:
wie Iefláthowi.

werset: 34Somer záſię miał ſyny Ahiá/ Ro
4:
ágá/ Iehubę/ y Arámá.

werset: 35Synowie záś Helemá brátá iego
5:
byli/ Sufá Iemná/ Selos y Amál.

werset: 36Synowie Sufy byli/ Sue/ Hár
6:
náfer/ Suál/ Bery/ Iámrá.

werset: 37Boſor/ Hod/ Sámmá/ Sáluſá/
7:
Iethrán y Berá.

werset: 38Synowie Ietherowi byli/ Ieſon
8:
ne/ Fáſfá y Ará.

werset: 39Synowie Ollá byli/ Aree/ Háni
9:
el y Reſyá.

werset: 40Cić wſzyſcy ſą ſynowie Aſſerowi
10:
przednieyſzy w narodźiech ſwych/ á
11:
przebráni y mężni Hetmáni/ ktho-
12:
rych w liczbie było godnych wedle
13:
lat ku boiowi mężow dwádźieſćiá y
14:
ſześć tyſięcy.

rozdział: 8
KApitu. 8.1. Rodzay Synow Beniáminowych.
werset: 1
B
x Eniáminowi
15:
vrodźił ſię Belá
16:
pierworodny ſyn ie
17:
go/ Asbel wtory/
18:
Ahárá trzeći.
x 1. Mo. 46. v. 21. Wyżſzey. 7. v. 6.

werset: 2Noháá czwar-
19:
ty/ Ráfá piąty.

werset: 3A ſynowie Bele byli/ Addár/
20:
Gerá/ Abiud.

werset: 4Abiſue/ Náámán/ Ahoe.

werset: 5Gerá/ Sefufán/ y Hurám.

werset: 6A ćić ſą ſynowie Aodowi naczel-
21:
nieyſzy miedzy narody mieſzkáią-
22:
cemi w Gábáá/ ktorzy byli przenieſie
23:
ni do Mánáháth.

werset: 7To ieſt Náámán/ Achia y Gerá/
24:
á ten przeniożſzy ie/ mial ſyny Ozę y
25:
Ahiudá.

werset: 8A Sácháráim odpráwiwſzy Hu
26:
ſymę y Bárę żony ſwoie miał dźieći
27:
w kráinie Moáb.

werset: 9Z Hodos żony ſwey ktora mu vro
28:
dźiłá Iobábá/ Sobiaſzá/ Moſá/ Mol
29:
chomá.

werset: 10Iehuſá/ Sechiſá/ y Mármá/ á ćić
30:
ſą ſynowie przednieyſzy w domoch
31:
ſwych.

werset: 11A z Huſymy miał Abitobá y El-
32:
fáálá.

werset: 12Synowie Elfáálowi byli/ Heber/
33:
Miſáám/ y Sámád/ ktory zbudo-
kolumna: d
wał Ono y Lod y ze wſiámi iego.

werset: 13A Báryaſz y Sámmá byli Kſiążę
1:
tá mięſzkáiących w Aiálon/ á ćić wy
2:
gnáli mieſzczány z Geth.

werset: 14Ktemu Ahio/ Seſák/ Ierymoth

werset: 15Y Zábádyaſz/ Arád/ Eder.

werset: 16Micháel/ Iesfá/ y Iohá ſynowie
3:
Báryaſzowi.

werset: 17Y Zábádyaſz/ Moſollám/ Hezeki/ y
4:
Heber.

werset: 18Ieſámáry/ Iezliaſz/ y Iobáb/ ſyno
5:
wie Elfáálowi.

werset: 19Iákim/ Zechry/ Zábdy.

werset: 20Elioenái/ Selethái/ Eliel.

werset: 21Adáiaſz/ Báráiáſz/ Sámáráth ſy
6:
nowie Semeiowi.

werset: 22Iesfán/ Heber/ Eliel.

werset: 23Abdon/ Zechry/ Hánán.

werset: 24Hánániaſz/ Elám/ Anáthotyaſz

werset: 25Iefdáiaſz y Fánuel/ ſynowie Se
7:
ſákowi.

werset: 26Sámſáry/ Sohoryaſz/ Otholiaſz

werset: 27Ierſyaſz/ Eliaſz/ y Lechry/ ſyno
8:
wie Ierohámowi.

werset: 28Ci wedle ſwych narodow byli na
9:
czelnieyſzy/ y mieſzkáli w Ieruzálem

werset: 29x A w Gábáon mieſzkáli Abigábá
10:
on/ ktorego żony imię było Mááchá.
x Niżey. 9. v. 35.

werset: 30A ſyn iego pierworodny/ Abdon
11:
tákże Sur/ Cys/ Báál/ y Nádáb.

werset: 31Gedor/ Achio/ y Zácher.

werset: 32A Mácellothowi vrodźił ſię Sá
12:
máá: A ći mieſzkáli poſpołu z bráćią
13:
ſwą w Ieruzálem.

werset: 33" A Ner miał Cyſá/ ktoremu ſię vro
14:
dźił Saul/ á Saulowi Ionáthán
15:
Melchiſua/ Abinádáb y Esbáál.
" Niżey. 9. v. 39. 1. Krol. 14. v. 51.

werset: 34A ſyn Ionáthánow był Merybbá
16:
ál/ á Merybbáálowi vrodźił ſię Mi
17:
chás.

werset: 35Synowie Micháſowi byli/ Fi
18:
thon/ Melech/ Tháráá y Acház.

werset: 36Acházowi vrodźił ſię Ioádá/ á Io
19:
ádźie Alámáth/ Azmoth y Zámry/
20:
á Zámremu Moſá.

werset: 37A Moſá miał Bánáá/ kthorego
21:
ſyn był Ráfá/ á wnuk Eleaſzá/ á prá
22:
wnuk Azel.

werset: 38Ten Azel miał ſześć ſynow/ kto-
23:
rych imioná ty ſą/ Ezrykám/ Boch
24:
ru/ Izmáel/ Sáryaſz/ Obdyaſz/ y Há
25:
nán/ ći byli ſynowie Azelowi.

werset: 39A ſynowie Eſeká brátá iego byli/
26:
Vlám pierworodny iego/ Iehus w
27:
tory/ Elifálet trzeći.

werset: 40Y byli ſynowie Vlámowi waleczni
28:
ludźie y mocni ſtrzelcy/ ktorzy mieli
29:
wiele ſynow y wnukow/ iż było

strona: 224

Obliczenie tych kthorzy ſię wroćili z niewoley Bábilońſkiey. Pierwſze Kśięgi Kroniki. Liſt. 224.

kolumna: a
pułtoráſtá/ á ći wſzyſcy poſzli z ſy-
1:
now Beniáminowych.

rozdział: 12


strona: 226


kolumna: a
werset: 16Nád to przyſzli niektorzy z ſynow
1:
Beniámin y z Iudá/ áż do mieyſcá
2:
obronnego ku Dawidowi.

werset: 17Ku ktorym wyſzedł Dawid y mo
3:
wił do nich/ Ieſliżeſćie przyſzli do
4:
mnie dla pokoiu ábyſćie mię rátowá
5:
li/ tedy ſerce me ſpołu przyſtánie do
6:
was/ ále ieſliſćie do mnie ná zdrádźie
7:
przyſzli/ z ſtrony nieprzyiaćioł mo-
8:
ich/ gdyżem ia żadney złoſći niewi-
9:
niem niech tho Bog oycow wáſzych
10:
obeyrzy á zemſći ſię tego.

werset: 18Tedy Amázyaſzá Kſiążę nád trze
11:
midźieſiąt ruſzył duch iż rzekł/ Twoi
12:
ćiechmy o Dawidźie/ á z tobą przeſtá
13:
wamy ſyna Izáiow/ mir pokoy tobie/
14:
y pokoy pomocnikom twoim/ gdyżći
15:
Bog twoy pomaga: A tákże ie przy-
16:
iął Dawid/ á poſtánowił Kſiążęty
17:
nád hufem.

werset: 19Nád to niektorzy z pokolenia Má
18:
náſſeſowego vćiekli też ku Dawido
19:
wi gdy ćiągnął z Filiſtyny ná woy-
20:
nę przećiw Saulowi/ ále im nie był
21:
ná pomocy x / gdyż Kſiążęta Filiſtyń
22:
ſkie wſzędy w rádę odeſłáli go mo-
23:
wiąc/ Iż ten z głowámi náſzemi v-
24:
ćiecze do Saulá páná ſwego.
1 Sámue. 29. v. 4.

werset: 20A ták gdy ſzedł do Sycelegá vćie
25:
kli kniemu niekthorzy z Mánáſſe/
26:
Ednás/ Iozábád/ Iedyhel/ Mi-
27:
cháel/ Iozábád/ Eliu/ Sáláthy/
28:
Hetmáni nád tyſiącmi w Mánáſſe.

werset: 21A ćić byli Dawidowi ná pomo-
29:
cy przećiw onemu hufowi ábowiem
30:
byli wſzythko ludźie mężni y przed-
31:
nieyſzy w onym woyſku.

werset: 22Y przybywáło ich ná káżdy dźień
32:
Dawidowi ná ráthunek áż ich był
33:
wielki poczeth iáko woyſká Boże-
34:
go.

werset: 23Táć thedy ieſt liczbá przedniey-
35:
ſzych y godnych ku boiowi/ kthorzy
36:
przyſzli ku Dawidowi do Hebron
37:
áby mu podáli Kroleſtwo Saulo-
38:
we wedle ſłow Páńſkich.

werset: 24Z ſynow Iudá ći co tarcz y drze-
39:
wá noſili/ było ſześć thyſięcy y ośm
40:
ſet ludźi gotowych ku boiowi.

werset: 25Z ſynow Symeon ludźi mężnych
41:
walecznych ſiedḿ tyſiecy y ſto.

werset: 26Z ſynow Lewi/ cztery thyſiące y
42:
ſześć ſet.

werset: 27A z Ioiádą ktory był przedniey-
43:
ſzym z ſynow Aaronowych/ było
44:
trzy tyſiące y ſiedḿ ſet ludu.

werset: 28Sádok też młodzieniec mężny ry-
kolumna: b
cerz/ y z domu oycá iego przedniey-
1:
ſzych było dwádźieſćiá y dwoie.

werset: 29A z ſynow Beniáminowych brá-
2:
ćiey Saulowych było trzy tyſiące lu
3:
du/ abowiem ieſzcze więcſza część
4:
ich ſtrzegli domu Saulowego.

werset: 30Z ſynow też Efráim było dwá-
5:
dźieſćiá tyſięcy y ośḿ ſet ludu god-
6:
nego ku boiowi/ y mężow ſławnych
7:
tych w domiech narodow ich.

werset: 31A z połowice pokolenia Mánás-
8:
ſythow było osḿnaſćie tyſięcy/ kto
9:
rzy byli náznáczeni miánowićie/ á-
10:
by przyſzli á poſtánowili Dawidá
11:
Krolem.

werset: 32Tákże z ſynow Izáſchárowych lu
12:
dźi godnych ktorzy vmieli rozeznáć
13:
czáſy/ ták iż wiedźieli co kiedy Izrá
14:
el począć miał/ było kſiążąt ich dwie
15:
ſćie/ ná ktorych rádźie przeſtáwáli
16:
ich bráćia.

werset: 33A z Zábulonithow ktorzy cho-
17:
dźili ná walki/ á byli biegłemi oko-
18:
ło wſzythkich przypraw woiennych
19:
było pięćdźieſiąt tyſięcy gotowych w
20:
ſzyku/ á z ſtátecznym ſercem.

werset: 34A z Neftálimitow było przedniey
21:
ſzych tyſiąc/ á z nimi było incyh z tar
22:
czámi y z drzewy trzydźieſći y ſiedḿ
23:
tyſięcy.

werset: 35Z pokolonia theż Dán ludu god
24:
nego ku boiowi było ośḿ á dwádźie
25:
ſćiá tyſięcy y ſześć ſeth.

werset: 36Tákże z Aſſer wyſzło ludu rycer-
26:
ſkiego z ſzykowánego ku potkániu
27:
czterdźieſći tyſięcy.

werset: 37Ktemu z zá Iordánia/ z Rubeni
28:
tow/ Gádytow/ y z połowice poko-
29:
lenia Mánáſſeſowego ludu wſzyt
30:
kiego zprzypráwámi woiennemi/ by
31:
ło ſto dwádźieſćiá tyſięcy.

werset: 38A ten wſzytek lud rycerſki y ſprá
32:
wiony ku boiu ſćiągnęli ſię do He-
33:
bron z ſcáłym ſerce/ áby poſtánowili
34:
Dawidá Krolem nád wſzytkim I-
35:
zráelem/ ktemu też iny wſzytek lud
36:
Izráelſki przychylili ſię do tego ied-
37:
noſtáynem ſercem áby obráli Dawi
38:
dá Krolem.

werset: 39Y byli tám przy Dawidźie przez
39:
trzy dni iedząc y piiąc/ ábowiem im
40:
byli doſyć nágotowáli wſzythkiego
41:
bráćia ich.

rozdział: 17


strona: 228v


kolumna: c
werset: 8Y byłem z thobą wſzędźie gdźieś
1:
chodźił/ á wſzythki nieprzyiaćioły
2:
twoie wytráćiłem przed tobą/ y ſprá
3:
wiłemći imię iáko tym ktorzy ſą ná-
4:
ſławnieyſzy ná źiemi.

werset: 9A poſtánowiłem mieyſce ludo-
5:
wi memu Izráelſkiemu/ y wſadźi-
6:
łem go/ á będźie mięſzkał ná mieyſcu
7:
ſwem/ áni ſię więcey poruſzy/ á lu-
8:
dźie złośćiwi nie podepcą go/ iáko
9:
czynili od początku.

werset: 10Y od onego czáſu iákom poſtáno
10:
wił ſędzie nád ludem moim Izráel-
11:
ſkim: Y podbiłem wſzytki nieprziya
12:
ćioły twoie/ á thák oznaymuięć iż
13:
Pan tobie dom B zbuduie.
B To ieſt dam tobie pothomſtwo.

werset: 11A gdy ſię dni twoie ſpełnią ábyś
14:
zſzedł z oycy twoiemi/ wzbudzę po-
15:
tomká twego po tobie/ ktory będzie
16:
z ſynow twoich/ á Kroleſtwo twoie
17:
potwierdzę.

werset: 12Tenći mnie dom zbuduie/ y vmo
18:
cnię ſtolicę iego ná wieki.

werset: 13x Ia mu będę zá oycá/ á on mnie bę
19:
dźie zá ſyná/ á nie odeymę miłoſier-
20:
dźia moiego od niego/ iákom ie odiął
21:
od tego ktory był przed tobą.
x 2. Sámu. 7. v. 14.

werset: 14Owſzem potwierdzę go w domu
22:
moim y w Kroleſtwie moim wiecz-
23:
nie/ á ſtolicá iego trwáła będźie ná
24:
wieki.

werset: 15Mowił tedy Náthán do Dawi-
25:
dá wedle tych wſzytkich ſłow/ y we-
26:
dle wſzytkiego widzenia tego.

werset: 16Zátym Krol Dawid przeyſzedſzy
27:
ſiadł przed Pánem y rzekł/ O Pánie
28:
Boże cożem ia ieſt/ á co ieſt zá dom
29:
moy/ żeś ty mnie dotąd przywiodł.

werset: 17Ale y to máło było v ćiebie o Bo-
30:
że/ gdyż nád to mowiłeś ieſzcze o do
31:
mu ſłużebniká twego ná długi czás/
32:
y miałeś pieczą o mnie C iáko o zac-
33:
nym iákim człowieku o pánie Boże.
C To ieſt vmyſliłeś mię vczynić zacnieyſzym y sławnieyſzym nád wſzytki ine.

werset: 18Coż może dáley żądáć Dawid/
34:
gdyś vczćił ſłużebniká twego ktore-
35:
goś ty poznał.

werset: 19O Pánie/ dla ſłużebniká twego/
36:
y wedle myſli twoiey ſpráwiłeś thę
37:
wſzytkę wielmożność/ ábyś oznay-
38:
mił ty wſzytki zacne rzeczy.

werset: 20Pánie nie ieſtći żaden tobie podob
39:
ny/ á nád ćię nie máſz Bogá/ wedle
40:
tych wſzytkich rzeczy ktorechmy v-
41:
ſzymá ſwemi ſłyſzeli.


kolumna: d
werset: 21Y ktoryż ieſt narod ná źiemi iáko
1:
lud twoy Izráelſki/ dla ktorego Bog
2:
zſzedł áby go ſobie doſthał zá lud/ á
3:
iżbyś ſobie ſpráwił wielką ſławę y
4:
ſtráſzną wygnawſzy pogány przed
5:
ludem twoim ktoryś wykupił z E-
6:
giptu.

werset: 22Y poſtáwiłeś lud twoy Izráelſki
7:
ſobie zá lud ná wieki/ á ty Pánie by-
8:
łeś im zá Bogá.

werset: 23Przeto teraz Pánie niechay ſło-
9:
wo ktoreś mowił o ſłużebniku two-
10:
im y o domu iego będźie vtwierdzo-
11:
ne ná wieki/ á vczyń thák iákoś po-
12:
wiedźiał.

werset: 24A imię twoie niech trwa/ á niech
13:
będźie vwielbione ná wieki/ áby mo
14:
wiono Pan zaſtępow Bog Izráel-
15:
ſki ieſth Bogiem nád Izráelem/ á
16:
dom Dawidá ſłużebniká thwego
17:
niech będźie vmocnion przed tobą.

werset: 25Abowiem ty Boże moy oznaymi-
18:
łeś w vſzu ſłużebniká twego iż mu
19:
dom zbuduieſz/ á dla tego ia ſłużeb-
20:
nik twoy D ſmiele tę modlitwę obrá-
21:
cam ku tobie.
D W żydowſkim ſtoi nalazłem modlitwę przed tobą.

werset: 26A ták Pánie ty ſám ieſteś Bogiem
22:
ktoryś mowił z ſłużebnikiem ſwym
23:
o tym dobrodźieyſtwie.

werset: 27Przeto chćiey teraz błogoſłáwić
24:
domowi ſłużebniká twego áby trwał
25:
przed tobą ná wieki/ Abowiem gdy
26:
ty Pánie iemu błogoſłáwiſz/ będźie
27:
błogoſłáwiony ná wieki.

rozdział: 18
KApitu. 18.1. Dawid podbiwſzy Filiſtyny. 2. Moá-
28:
bity. 3. Hádárezerá. 5. Syryány. 9. Thou
29:
Krolá Hemáth. 12. Idumeyczyki. 14. Zo-
30:
ſtawa Krolem ſpokoynym w Izráelu.
werset: 1x
Z
Athym Da-
31:
wid poráźił Fili-
32:
ſtyny y podbił ie/
33:
á wźiął Geth y ze
34:
wſiami iego z rąk
35:
Filiſtynom
x 2. Sámu. 8. v. 1.

werset: 2Poráził też y Moábity/ ktorzy ſta
36:
li ſię ſługámi Dawidowemi/ á hołd
37:
A mu dawáli.
A Abo dáry.

werset: 3Czáſu onego Dawid też poráźił
38:
Hádárezerá Krolá Soby w He-
39:
máth/ gdy ćiągnął áby moc ſwoię B
40:
poſtánowił v rzeki Eufrátes.
To ieſt áby páńſtwo ſwoie rozſzerzył áż do rzeki Eufrates.

werset: 4Wźiął tedy Dawid tyſiąc wozow
41:
iego y ſiedḿ tyſięcy iezdnych/ y dwá
42:
dźieſćia tyſięcy pieſzych/ á ony wſzyt
43:
ki wozy z podćinał/ tylko ſto z nich ſo
44:
bie zoſtáwił.

rozdział: 23


strona: 231

Dawid/ Sálomon. Pierwſze Kśięgi Kroniki. Liſt. 231.

kolumna: a
KApitu. 23.1. Dawid będą iuż ſtáry poſtánowił Sá-
1:
lomoná Krolem. 3. Liczbá Lewitow. 4. Y
2:
vrzędy ich. 13. Aaron y ſynowie iego nawyż
3:
ſzy kápłani. 14. Synowie Moiżeſzowi.
werset: 1
A
Ták Dawid
4:
będąc ſtáry y zeſzły
5:
w lećiech/ poſtáno
6:
wił Sálomoná ſy
7:
ná ſwego Krolem
8:
nád Izráelem.

werset: 2Y zebrał wſzytki Kſiążętá Izráel-
9:
ſkie z kápłanmi y z Lewity.

werset: 3Gdźie obliczono Lewity począw
10:
ſzy od tych ktorym było trzydźieſći
11:
lat y wyżſzey/ y było oblićzonych po-
12:
głowia mężczyńſkiego trzydźieſći y
13:
ośḿ tyſięcy.

werset: 4Z tych poſtánowieni ſą cztery y
14:
dwádźieſćiá thyſięcy áby pilnowáli
15:
poſługowánia domu Páńſkiego/ á
16:
przełożonych záſię y ſędźiow było
17:
ſześć tyſięcy.

werset: 5Ktęmu cztery tyſiące odźwiernych
18:
ktorzy chwálili Páná ná inſtrumen
19:
ćiech tych też cztery tyſiące ktore on
20:
ſpráwił ku chwaleniu.

werset: 6Y rozdźielił ie podług częśći ſy-
21:
now Lewi x / to ieſt Gerſoná/ Káá-
22:
thá y Meráry.
x 2. Mo. 6. v. 17. Wyżſzey. 6. v. 1.

werset: 7Gerſonitowie byli/ Leedán y Se
23:
mei.

werset: 8Synowie Leedánowi byli/ Iechiel
24:
przednieyſzy/ Zethám Ioel trzey ich.

werset: 9Synowie Semeiowi byli/ Selo
25:
mit Hozyel y Arán trzey ich/ A ćić byli
26:
przednieyſzy z domu Leedánowego

werset: 10Ktemu ſynowie Semeiowi byli/
27:
Ieháth/ Zyná/ Iaus y Báryaſz/ Ci
28:
czterzey byli ſynowie Semeiowi.

werset: 11Ieháth był pierwſzy/ Zyná wto-
29:
ry ále Iaus y Báryaſz niemieli wiele
30:
dźiatek/ przeto byli policzeni zá ied-
31:
no pokolenie y zá ieden dom.

werset: 12Synowie Kááthowi byli/ Am-
32:
rám/ Iſáár/ Hebron y Ozyel czte-
33:
rzey ich.

werset: 13x Synowie Amrámowi byli/ Aa
34:
ron y Moiżeſz " / ále Aaron był odłą
35:
czon/ áby poświęćił przybytek na-
36:
świętſzy y z ſyny ſwemi ná wieki że
37:
by też kádźili przed Pánem/ ſłużyli
38:
mu/ y błogoſłáwili w imię iego áż
39:
ná wieki.
x 2. Mo. 2. v. 2 y. 6. v. 20. " V Zyd. 5. v. 4.

werset: 14A ſynowie Moiżeſzá mężá Boże
40:
go policzeni ſą w pokoleniu Lewi.


kolumna: b
werset: 15x Ktorego Moiżeſzá ſynowie by-
1:
li/ Gerſom/ y Eliezer.
x 2. Mo. 2. v. 22. y. 18. v. 3.

werset: 16Syn záſię Gerſomow był/ Se-
2:
buel pierwſzy.

werset: 17A ſyn Eliezerow był/ Rehábiaſz
3:
pierwſzy/ y niemiał Elizer ſynow
4:
inych/ ále ſynow Rehábiaſzowych
5:
było bárzo wiele.

werset: 18Syn Iſáárow był/ Solomith
6:
pierwſzy.

werset: 19Synowie Hebronowi byli Ieryau
7:
pierwſzy/ Amáryaſz wtory/ Iáhá-
8:
zyel trzeći/ Iekmáám czwarty.

werset: 20Synowie Ozyelowi byli/ Michá
9:
pierwſzy/ Ieſyaſz wtory.

werset: 21Synowie Meráry byli/ Moholi y
10:
Muſy/ á ſynowie Moholiego byli/
11:
Eleázár y Cys.

werset: 22Y vmárł Eleázár nie máiąc ſy-
12:
now iedno corki ktore ſpoymowáli
13:
ſynowie Cyſowi bráćiá ich.

werset: 23Synowie Muſy byli/ Moholi/
14:
Eder/ y Ierymoth/ trzey ich.

werset: 24Cić ſą ſynowie Lewi wedle do-
15:
mow oycow ich przednieyſzy z naro
16:
du káżdego policzeni káżdy miáno-
17:
wićie z oſobná ktorzy pilnowáli po-
18:
ſługowánia w domu Páńſkiem/ po
19:
cząwſzy odtych ktorym było dwádźie
20:
ſćiá lat y wyżſzey.

werset: 25Abowiem rzekł Dawid/ Pan
21:
Bog Izráelſki dał odpoczynienie lu
22:
dowi ſwemu/ y będźie mieſzkał w
23:
Ieruzálem áż ná wieki.

werset: 26Ktemu Lewitowie iuż niebędą
24:
noſić przybytku/ y wſzytkiego naczy
25:
nia ku poſługowániu iego.

werset: 27A ták wedle oſtátniego poſtáno-
26:
wienia Dawidowego policzono Le
27:
wity/ począwſzy od tych ktorym by-
28:
ło dwádźieſćiá lat y wyżſzey.

werset: 28Y poruczył ie ſynom Aarono-
29:
wym ná poſługowánie Domu Páń
30:
ſkiego/ w przyſionkách/ w gmáchách/
31:
y we wſzythkim ochędożeniu rzeczy
32:
poświęconych/ y w pracey około po
33:
ſługowánia Domu Bożego.

werset: 29Przytym około chlebá pokłádne-
34:
go/ około mąki ná ofiárę/ y około
35:
pláckow nie kwáſzonych rzeczy ſmá
36:
żonych y wſzelkiey miáry.

werset: 30A iżby ſtali káżdego záránia ku
37:
wyſławiániu y chwalieniu Páná
38:
á tákże y od wieczorá.

werset: 31Nád to przy káżdym oddáwániu
39:
paloney ofiáry pánu we dni Sobot
40:
ne ná nowiu mieſiącá y w vroczyſte
41:
świętá wedle liczby y porządku kto

strona: 231v

Dawid. Sálomon. PARALIPOMENON. 1.

kolumna: c
ry ieſt im náznáczon vſthawicznie
1:
przed Pánem.

rozdział: 27


strona: 233v

Dawid/ Salomon. PARALIPOMENON. I.

kolumna: c
werset: 25Nád ſkárby też Krolewſkiemi był
1:
przełożonym Azmoth ſyn Adyelow
2:
A nád ſkárby ktore były w polách/ w
3:
mieſćiech/ we wſiách/ y po zamkách
4:
był Ionáthán ſyn Ozyaſzow.

werset: 26Nád oraczami też ktorzy ſpráwo-
5:
wáli źiemię był Ezry ſyn Chelubow

werset: 27Nád winnicámi był Semeiaſz Rá
6:
máthczyk: A nád piwnicámi winne
7:
mi Zábdyáſz Sáfomithczyk.

werset: 28Nád ſády oliwnemi y Sykomo
8:
rowemi ktore ſą w polách/ był Balá
9:
nán Gederythczyk/ á nád komorá-
10:
mi oliwnemi Ioás.

werset: 29Nád wołmi ktore páſiono w Sá
11:
ron Setrái Sáronithczyk: A nád
12:
wołmi po dolinach Sáfáth ſyn Ad
13:
láiego.

werset: 30Nád wielbłądy Obil Izmáelitczyk
14:
A nád oſlicámi Iádyaſz Meronát-
15:
czyk.

werset: 31Nád owcámi Iázys Agáreńczyk/
16:
A cić wſzyſcy byli przełożonemi nád
17:
máiętnoſćiámi Krolá Dawidá.

werset: 32Ionáthán záſię ſtryi Dawidow
18:
był Pánem rádnym człowiek mą-
19:
dry y vczony w zakonie/ ták ſam iáko
20:
y Iáhiel ſyn Háchámony z ſyny Kro
21:
lewſkiemi.

werset: 33Achitofel theż był Pánem rád-
22:
nym Krolewſkiem/ á Chuſái Ará-
23:
chithczyk kochánkiem Krolewſkim.

werset: 34Po Achitofelu był Ioiádá ſyn Bá
24:
náiaſzow y Abiáthar/ A Hetmá
25:
nem woyſká Krolewſkiego Ioáb.

rozdział: 28
KApit. 28.1. Dawid do ludu czyni nápominánie. 5.
26:
Oznáymuie im iż po nim Salomon Kro-
27:
lem zoſtháć ma. 8. A nápomina go ſpołu
28:
z ludem áby ſię bał Bogá. 10. A iżby budo-
29:
wał koſćioł. 11. Vkázuie kſztałth iáki ma
30:
być koſćoł. 14. Y czego potrzebá ku budo-
31:
wániu koſćiołá.
werset: 1
T
Edy Dawid
32:
zebrał do Ieruzá-
33:
lem wſzytki Kſiążę
34:
tá Izráelſkie y prze
35:
dnieyſze z káżdego
36:
pokolenia y przed-
37:
nieyſze nád hufy ktore ſłużyli Krolo
38:
wi/ Ktemu rothmiſtrze y ſethniki-
39:
y przelożone wſzytkiey máiętnoſći y
40:
dobytku Dawidowego y ſynow ie
41:
go z komorniki y z inemi zacnieyſzy
42:
mi/ á z ludem wſzytkim rycerſkim.

werset: 2Y wſthawſzy Krol ná nogi ſwe
43:
rzekł/ Bráćia moi y ludu moi ſłu-
kolumna: d
chayćie mię/ Vmyſliłem był ſam bu-
1:
dowáć Dom gdźieby odpoczywáć
2:
miáłá Skrzyniá przymierza Pań-
3:
ſkiego/ y dla podnożká nog Bogá ná
4:
ſzego/ y zgotowałem potrzeby ku bu
5:
dowániu.

werset: 3Ale Bog rzekł do mnie/ x Ty nie bę
6:
dźieſz budował Domu imieniowi
7:
memu/ ábowiemeś człowiek wa-
8:
leczny y wylałeś kreẃ.
x Wyżſzey. 22. v. 8. 2. Sámuel. 7. v. 13.

werset: 4A iáko mię Pan Bog Izráelſki
9:
obrał ze wſzytkiego domu oycá mo-
10:
iego ábych był Krolem ná wieki nad
11:
Izráelem/ y iáko obrał z Iudy Kſią-
12:
żę á znarodu Iudſkiego dom oycá
13:
moiego/ y z ſynow oycá mego vpo
14:
dobał mię ſobie obrawſzy mię Kro-
15:
lem nád wſzytkim Izráelem.

werset: 5Tákżeć y ze wſzytkich ſynow mych
16:
kthorych mi wiele dał Pan/ x obrał
17:
Sálomoná ſyná mego/ áby ſiedział
18:
ná ſtolicy kroleſtwá Páńſkiego nád
19:
Izráelem.
x Mądroſći. 9. v. 7.

werset: 6Y mowił ku mnie/ Sálomon ſyn
20:
twoy będźie budował Dom moy y
21:
przyſionki moie: Abowieme go ſobie
22:
obrał zá ſyná ktorego ia oycem będę.

werset: 7Y vmocnię Kroleſthwo iego ná
23:
wieki/ będźieli iedno pilen áby doſyć
24:
czynił roſkazániu męmu y ſądom
25:
moim iáko oto dźiś.

werset: 8A ták teraz przed wſzytkimi Izrá
26:
elity ktorzy ſą zebrániem Pánſkiem
27:
gdźie ſłyſzy Bog náſz/ ſtrzeżćie y ſzu
28:
kayćie wſzytkiego roſkazánia Paná
29:
Bogá náſzego/ abyſćie ſię oſiedźieli w
30:
źiemi dobrey y zoſtáwili ią w dźiedźi
31:
ctwo potomſtwu ſwemu ná wieki.

werset: 9Ty też Sálomonie ſynu moy po-
32:
znay Bogá oycowſkiego/ iemuż ſłuż
33:
doſkonáłem ſercem y z chuthliwem
34:
vmyſłem/ " ábowiemći Pan wie ſer
35:
ce káżde/ y wſzytkę myſl zrozumie-
36:
wa/ Ieſliż go ſzukáć będźieſz znay-
37:
dźieſz/ á ieſliż go opuſćiſz odrzući ćię
38:
ná wieki.
" 1. Sámu. 16. v. 7. Pſalm. 7. v. 10. Ieremi. 11. v. 20. y. 17. v. 10. y. 20. v. 12. Ziáwien. 2. v. 23.

werset: 10Obáczże teraz iż ćię Pan obrał ku
39:
budowániu Mieyſcá Swiętego/
40:
bądźże ſtałym á czyń temu doſyć.

werset: 11Tedy Dawid oddał Sálomono
41:
wi ſynowi ſwemu kſztałt Sieni y
42:
iey gmáchow/ komor/ ſchowánia/
43:
y wewnętrznego mięſzkánia/ y do
44:
mu vbłagánia.

księga: 2. Par.
rozdział: 3


strona: 236


kolumna: a
werset: 2A począł gi budowáć wtorego
1:
dniá Mieſiącá wtorego roku czwar
2:
tego zá ſwego pánowánia.

werset: 3Y záłożył Sálomon grunty táko
3:
we poczynáiąc budowáć koſćioł Páń
4:
ſki/ ták iż pierwſzego rozmierzenia
5:
było wzdłuż ná ſzeſćidźieſiąt łokiet/
6:
á ſzerza ná dwádźieſćiá łokiet.

werset: 4Sień też ktora byłá przed oną dłu
7:
żą y przed ſzerzą/ byłá ná dwudźie-
8:
ſtu łokiet/ á ná wzwyſz ſto y dwá-
9:
dźieſćiá łokiet/ ktorą we wnątrz o-
10:
práwił ſzczyrym złotem.

werset: 5A pokład Domu wielkiego poło-
11:
żył drzewem iodłowem/ ktory theż
12:
opráwił ſzczyrym złothem/ dawſzy
13:
ná nim wyryć pálmy y łáncuſzki.

werset: 6Przykrył też Dom kámieniem dro
14:
giem ná ſchwał/ á złoto było z Pár-
15:
wáim.

werset: 7Nád to opráwił Dom/ tramy/ pod
16:
woie/ ſćiány/ y drzwi iego złotem/
17:
dawſzy wyryć Cherubiny ná śćiá-
18:
nách.

werset: 8Spráwił theż Dom mieyſcá na-
19:
świętſzego/ ktory był ná dłużą thák
20:
iáko y on Dom ná dwádźieſćiá ło-
21:
kiet á wſzerzą ná dwádźieſćiá/ y o-
22:
práwił gi ſzeſćią ſet tálentow złotá
23:
náwybornieyſzego.

werset: 9Goźdźie theż ważyły pięćdźieſiąt
24:
ſyklow złotá/ á gmáchy też opráwił
25:
złotem.

werset: 10Kthemu w Domu mieyſcá na-
26:
ſwiętſzego ſpráwił dwá Cherubi-
27:
ny ná kſztałt dźiatek/ ktore też oprá
28:
wił złotem.

werset: 11Tych Cherubinow ſkrzydłá były
29:
wzdłuż ná dwudźieſtu łokiet/ ſkrzy
30:
dło iedno ná piąći łokiet/ doſięgáiąc
31:
ſćiány domu/ Drugie tákże ſkrzydło
32:
ná piąći łokiet/ doſięgáiąc ſkrzydłá
33:
Cherubiná drugiego.

werset: 12Tákże ſkrzydło Cherubiná drugie
34:
go ná piąći łokći doſięgáło ſćiány do
35:
mu/ á ſkrzydło drugie ná piąći ło-
36:
kći doſięgáło ſkrzydłá Cherubiná
37:
drugiego.

werset: 13A ták onych Cherubinow rozſze-
38:
rzone ſkrzydłá były ná dwádźieſćiá
39:
łokiet: A oni ſtali ná nogách ſwych/
40:
ktorych twarzy były w Dom obro-
41:
cone.

werset: 14" Spráwił też y Zaſłonę z Hiácyn
42:
tu/ z ſzárłatu/ z iedwabiu/ y z ſub-
kolumna: b
tylnego lnu y dał wyháwtowáć ná
1:
niey Cherubiny.
" Máteu. 27. v. 51.

werset: 15x Przed domem też ſpráwił dwá
2:
Słupy ná trzydźieſći y ná piąći łokći
3:
wzdłuż/ á Gałká ktora byłá ná wierz
4:
chu káżdey byłá ná piąći łokiet.
x Ieremi. 52. v. 21.

werset: 16Spráwił też Láncuſzki tákie iáko
5:
y ná mieyſcu Swięthym/ á przyprá
6:
wił ie náwierzch onych Słupow:
7:
Spráwił też y ſto Iábłek gránato-
8:
wych/ kthore wpráwił miedzy ony
9:
łáncuſzki.

werset: 17Y dał poſtáwić ony Słupy przed
10:
Koſćiołem/ ieden po práwey á dru-
11:
gi po lewey ſtronie/ y przezwał prá
12:
wy Iáchin/ á lewy názwał Booz.

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Ołtarz ofiar. 2. Koćieł wielki. 6. Wán-
13:
ny. 7. Lichtarze. 8. Stoły/ y ine naczynia
14:
Koſćielne.
werset: 1
V
Czynił też
15:
y Ołtharz w-
16:
zdłuż ná dwu
17:
dźieſtu łokiet/
18:
y wſzerz ná
19:
dwudźieſtu/
20:
á wzwyſz ná
21:
dźieſiąći.

werset: 2x Spráwił też y Koćieł wielki ná
22:
dźieſiąći łokieth/ od iednego brzegu
23:
iego áż do drugiego ze wſząd okrą-
24:
gły/ ktory był ná wzwyſz ná piąći ło
25:
kiet/ á miał wokoło trzydźieſći ło-
26:
kiet miáry nićią.
x 1. Krol. 7. v. 23.

werset: 3A pod thym Kotłem były podo-
27:
bieńſtwá Wołow/ wokrąg ze wſząd
28:
dźieſięć ná łokćiu káżdym wſzędy wo
29:
koło pod kotłem dwiemá rzędy/ á ty
30:
Woły były lithe ſpolu z inem odla-
31:
niem.

werset: 4Y ſthał ná dwunaſćie Wołow/
32:
z ktorych trzey byli obroceni ku Puł
33:
nocy/ á trzey ku Zachodowi/ á trzey
34:
ku Południu/ á trzey ku Wſchodo-
35:
wi ſłońcá/ ná kthorych Koćieł był po
36:
ſtáwion: Ale poſládki ich wſzytkich by
37:
ly pod ſpodkiem.

werset: 5Był też wzmięſz iákoby ná dłoń/ á
38:
kraniec iego był iáko kraniec v kub-
39:
ká liliowemi kwiátámi ochędożo-
40:
ny: A brał w ſię trzy tyſiące batow.

werset: 6Spráwił ktemu y dźieſięć Wánien
41:
y poſtáwił ich pięć po práwey/ á pięć
42:
po lewey ſtronie/ iżby tám vmywa-
43:
no y chędożono to co ku ofiáram pa
44:
lonem przyſłuſzáło: Ale Koćieł był

strona: 236v

Sálomon. PARALIPOMENON. II.

kolumna: c
dla tego iżby ſię w nim Kápłani v-
1:
mywáli.

rozdział: 7


strona: 238


kolumna: b
werset: 11" A ták Sálomon dokończył do

strona: 238v

Sálomon. PARALIPOMENON. II.

kolumna: d
mu Páńſkiego y domu Krolewſkie
1:
go/ y wſzytkiego co iedno vmyſlił w
2:
ſercu ſwoim/ áby to vczynił w do-
3:
mu Páńſkim y w domu ſwym/ w
4:
czym ſię mu ſzczęſćiło.
" 1. Krol. 9. v. 1.

werset: 12Vkazał ſię potym Pan Sálomo
5:
nowi w nocy/ y rzekł do niego/ Wy
6:
ſłuchałem modlitwę twoię/ x y obra
7:
łe mieſce to ſobie zá Dom ku ofiáram
x w. 5. Mo. 12. v. 5.

werset: 13Ieſli zámknę niebo żeby dżdżá nie
8:
było/ á ieſli roſkażę ſzáráńcy áby po-
9:
żárłá źiemię/ ieſli też przepuſzczę po
10:
wietrze ná lud moy.

werset: 14A ieſli ſię vpokorzy lud moy/ kto-
11:
ry ſię imieniem moim ozywa/ y będą
12:
proſić y ſzukáć oblicza mego/ náwro
13:
ćiwſzy ſię od drog ſwych złoſćiwych/
14:
tedy ia ie wyſłucham z niebá/ y od-
15:
puſzczę grzechy ich/ á vzdrowię źie-
16:
mię ich.

werset: 15Oczy theż moie otworzone będą/
17:
á vſzy moie przykłonione ku modli-
18:
twie mieyſcá tego.

werset: 16A A przethoż teraz obrałem y po-
19:
święćiłem Dom ten/ áby tám imię
20:
moie było áż ná wieki/ y będą tám o-
21:
czy y ſerce moie po wſzytki czáſy.
A Obáczyć mamy iż cokolwiek tho o tym domu powiedźiano że ſię to ſtoſuie ná Kryſtuſá.

werset: 17Ty też ieſli będźieſz chodźił prze-
22:
demną iáko chodźił Dawid Oćiec
23:
twoy/ á będźieſz czynił wſzytko com
24:
roſkazał tobie/ y będźieſz ſtrzegł v-
25:
ſtawy ſądow moich.

werset: 18Tedy vmocnię ſtolicę Kroleſtwá
26:
twego/ iákom vczynił przymierze z
27:
Dawidem oycem twem mowiąc/
28:
Nie będźie z ćiebie odięt mąż pánu-
29:
iąc nád Izráelem.

werset: 19Ale ieſli wy ſię odwroćićie á o-
30:
puſćićie vſtáwy moie/ y roſkázánia
31:
me ktorem ia podał/ á odſzedſzy bę-
32:
dźiećie ſłużyć bogom cudzym kłá-
33:
niáiąc ſię im.

werset: 20Tedy was wykorzęnię z źiemie mo
34:
iey ktoram wam dał/ á Dom ten kto
35:
rym poświęćił imieniowi memu/
36:
podam w przypowieſć y w báśń v
37:
wſzytkich narodow.

werset: 21Owa ten Dom ktory miał być ſła
38:
wnem v wſzytkich przechodzących
39:
przezeń/ będźie wpodźiw/ á rzeką/ Y
40:
przeczże ták vczynił Pan źiemi tey
41:
y Domowi temu?

werset: 22Tedy odpowiedzą/ Przeto iż opu
42:
ſćili Páná Bogá oycow ſwoich kto
43:
ry ie wywiodł z źiemie Egiptſkiey
44:
á chwyćili ſię bogow cudzych á chwa
45:
lili ie y ſłużyli im/ á dla tegoż przy-
46:
wiodł ná nie wſzytko to nieſzczęſćie.

rozdział: 8

kolumna: d
KApitu. 8.2. Miáſthá pobudowáne od Sálomoná. 7.
1:
Hołdownicy Sálomonowi. 12. Ofiáry ie-
2:
go. 17. Szle do Ofir po złoto.
werset: 1
S
x Táło ſię po-
3:
tym po dwudźie-
4:
ſtu lećiech przez kto
5:
re budował Sálo
6:
mon Dom Páńſki
7:
y Dom ſwoy.
x 1. Krol. 9. v. 10.

werset: 2Iż ty miáſtá ktore był dał A Hirám
8:
Sálomonowi pobudował ie Sálo
9:
mon/ á dał thám mieſzkánie ſynom
10:
Izráelſkim.
A W pierwſzych Kſięgách Krole. Káp. 9. v. 11. nápiſano ieſt/ iż Sálomon dał był Hirámowi Krolowi Tyrſkiemu dwádźieſćiá miaſt ktore ſię mu niepodobáły/ ſkąd ie názwał Chabul á z tego mieſcá rozumiemy iż thy záſie były wrocone Sálomonowi ktory ie opráwił/ ábowiem były ná gránicách Kroleſtwá iego.

werset: 3Ciągnął potym Sálomon do E
11:
máth Sobá/ y wźiął ie.

werset: 4Pobudował też Tádmor ná pu-
12:
ſzczy/ y wſzytki miáſtá B obronne kto
13:
re pobudował w Emáth.
B Abo miáſtá kędy chowano ſpiżę y przypráwy woienne.

werset: 5Nád to zbudował Bethoron wyż
14:
ſze y Bethoron dolne miáſtá muro-
15:
wáne/ zbranami y z záworámi.

werset: 6Bálááth też y wſzytki miáſtá mo
16:
cne ktore iego były/ y wſzytki miá-
17:
ſtá kędy były wozy/ y miáſthá gdźie
18:
też byli iezdni/ y wſzythko co ſię po-
19:
dobáło Sálomonowi/ tho pobu-
20:
dował w Ieruzálem y w Libanie/
21:
y we wſzythkiey źiemi páńſtwá ſwe
22:
go.

werset: 7Wſzytek też lud ktory był pozoſtał
23:
z Heteyczykow/ Amoreyczykow/ Fe
24:
rezeyczykow/ Heweyczykow/ y Iebu
25:
zeyczykow ktorzy nie byli z Izráelá.

werset: 8Z ſynow ich ktorzy zoſtáli po nich
26:
w źiemi/ co ich byli nie wygubili ſy
27:
nowie Izráelſcy/ poczynił Sálo-
28:
mon hołdowniki áż do dniá tego.

werset: 9Ale z ſynow Izráelſkich nie poſtá
29:
nowił Sálomon żadnego ſługi w
30:
robotách ſwych: Abowiem oni byli
31:
mężowie waleczni/ y przednieyſzy
32:
Hetmáni iego/ y przełożeni nád wo
33:
zy iego/ y nád ieżdnemi iego.

werset: 10A ćić ſą przednieyſzy z przełożo-
34:
nych ktorzy byli Krolá Sálomoná/
35:
dwieſćie y pięćdźieſiąt kthorzy rzą-
36:
dźili nád ludem.

werset: 11Zátym Sálomon roſkazał ſię wy
37:
prowádźić corce Fáráonowey z miá
38:
ſtá Dawidowego do Domu ktory
39:
iey zbudował/ Abowiem thák mo-
40:
wił/ Niebędźie mięſzkáłá żoná mo
41:
iá w domu Dawidá Krolá Izráel-
42:
ſkiego/ ábowiem ieſt ſwięty/ przeto
43:
iż weſzłá byłá do niego Skrzyniá
44:
Páńſka.

rozdział: 12


strona: 241

Krolowie Iudſcy Roboám Abiá/ Krol Izráelſki Ieroboám. Wtore Kśięgi Kroniki. Liſt. 241.

kolumna: a
werset: 15Wſzytki tedy ſpráwy Roboámo-
1:
we ták pierwſze iáko y poſledniey-
2:
ſze wypiſáne ſą w Kſięgách Seme-
3:
iaſzá Proroká/ y Addo widzącego/
4:
gdźie wypiſuią porządek rodzáiow/
5:
á były vſtáwiczne walki miedzy Ro
6:
boámem á miedzy Ieroboámem.

werset: 16A ták záſnął Roboám z oycy ſwe-
7:
mi/ y pogrzebion ieſt w mieſćie Da-
8:
widowym/ á po nim Krolował A-
9:
biá ſyn iego.

rozdział: 13
KApit. 13.2. Abiá walcząc przećiw Ieroboámowi.
10:
4. Niewinnoſć ſwą z zakonu okázuie. 12.
11:
A dufáiąc Pánu poráźił Ieroboámá. 21.
12:
Zony y dźieći Abiego.
werset: 1
R
Oku oſmy
13:
naſtego zá Ie
14:
roboámá Kro
15:
lá/ Krolował
16:
Abiá nád Iu
17:
dą.

werset: 2A Krolo-
18:
wał w Ieruzálem przez trzy látá/ á
19:
imię mátki iego było Micháiá corká
20:
Vryelowá z Gábáá: x Y byłá walká
21:
miedzy Abią y Ieroboámem.
x 1. Krol. 15. v. 7.

werset: 3A ták Abiá zſzykował woyſko ku
22:
bitwie/ máiąc zſobą cztery kroć ſto ty
23:
ſięcy walecznych mężow ná wybor:
24:
Ieroboám tákże z ſzykował woyſko
25:
ſwe/ máiąc zſobą ośḿ kroć ſto tyſięcy
26:
mężow ná wybor ludźi mężnych.

werset: 4Tedy Abiá ruſzył ſię ná gorę Se-
27:
meron/ kthora byłá miedzy gorámi
28:
Efráim/ y rzekł/ Poſłuchay mię Ie
29:
roboám y wſzytcy Izráelitowie.

werset: 5Izali nie wam należáło wiedźieć
30:
iż Pan Bog Izráelſki podał Krole
31:
ſtwo Dawidowi nád Izráelem áż
32:
ná wieki/ ták iemu iáko y ſynom ie-
33:
go z przymierzem A mocnem.
A W Zydowſkim ſthoi/ Z przymierzem ſoli/ dla tego iż ſol nie dopuſzcza żadnego nákáżenia/ ábo iż theż do ofiar záwżdy ią przidawano/ ták w inych Cerymoniách iáko y przy ſpráwowániu przymierza Bo v Zydow ten był zwyczay/ iż nigdy żadnych ofiar áni przymierza nie ſpráwowano przez ſoli. O czym pátrz w kſięgách. 4. Mo. 18. v. 19.

werset: 6x Ale Ieroboám ſyn Nábáthow
34:
ſługá Sálomoná ſyná Dawidowe
35:
go powſtał/ á był odpornym prze-
36:
ćiw pánu ſwemu.
x 1. Krol. 11. v. 26.

werset: 7Y zebráli ſię do niego mężowie nik
37:
czemni á ludźie nie pobożni/ y zmoc
38:
nili ſię przećiw Roboámowi ſyno-
39:
wi Sálomonowemu: A Roboám
40:
był práwie dźiećię y lękliwego ſercá/
41:
y niemogł ſię im oprzeć.

werset: 8A przetoż wy teraz vmyſliliſćie ſię
42:
zmocnić przećiw kroleſtwu Páńſkie
43:
mu/ ktore ieſt w ręku ſynow Dawi
44:
dowych/ y ieſt was bárzo wielka licz
kolumna: b
bá/ á maćie z ſobą ćielce złote kthore
1:
wam ſpráwił Ieroboám zá Bogi.

werset: 9" Izażeśćie nie wyrzućili ſynow
2:
Aaronowych Kápłanow Páńſkich
3:
y Lewitow/ á poczyniliſćie ſobie ká
4:
płany iáko ini narodowie źiemſcy:
5:
Ktokolwiek przydźie z ćielcem áby
6:
poświęćił rękę ſwą á z ſiedmią ſko-
7:
pow/ ten zoſtánie Kápłanem tych
8:
ktorzy nie ſą bogowie.
" 1. Krol. 12. v. 31.

werset: 10Ale my ieſteſmy Páná Bogá náſze
9:
go/ y nie opuſćilichmy go/ A Kápła
10:
ni ſynowie Aaronowi ſłużą Pánu/
11:
y Lewitowie pilnuią vrzędu ſwego.

werset: 11Y ſpráwuią Pánu ofiáry palone
12:
ná káżdy zaránek y ná káżdy wieczor/
13:
kádząc rzeczámi wonnemi/ y máiąc
14:
pokłádne chleby ná ſtole czyſtym/ ku
15:
temu Lichtarz złoty y z lámpámi ie-
16:
go/ áby gorzáły ná káżdy wieczor/
17:
Abowiem my ſtrzeżemy roſkazánia
18:
Páná Bogá náſzego kthoregośćie
19:
wy opuſćili.

werset: 12A záiſteć Bog ſam známi ieſt Het
20:
mánom náſzem/ á Kápłani iego y
21:
trąby głośne będą brzmiáły przećiw
22:
ko wam/ á ták ſynowie Izráelſcy nie
23:
walczćie z Pánem Bogiem oycow
24:
wáſzych boć ſię wam to nie poſzczę-
25:
śći.

werset: 13Ale Ieroboám roſkazał hufcom
26:
áby im záćiągnęli ćicho z tyłu/ y obto
27:
czyli Iudę ták wprzod iáko y wtył.

werset: 14A vyzrawſzy ſynowie Iudſcy że
28:
byłá walká nánie z przodku y z tyłu/
29:
do Páná wołáli/ á Kápłani trąbi-
30:
li w trąby.

werset: 15Gdy tedy okrzyk vczynili mężo-
31:
wie Iudſcy/ w onym ich okrzyku
32:
poráźił Bog Ieroboámá y wſzythki
33:
Izráelczyki przed Abią y Iudą.

werset: 16A thák ſynowie Izráelſcy vćiekli
34:
przed Iudą/ á podał ie Bog w ręce
35:
ich.

werset: 17Y pobił ie Abiá z ludem ſwem po-
36:
rażką wielką/ ták iż poległo ránnych
37:
z Izráelá/ pięć kroć ſto thyſięcy mę-
38:
żow ná wybor.

werset: 18A przetoż vſkromieni ſą ſynowie
39:
Izráelſcy ná tenczás/ á zmocnili ſię
40:
ſynowie Iudſcy/ gdyż vfáli Pánu
41:
Bogu oycow ſwoich.

werset: 19Y gonił Abiá Ieroboámá/ á od-
42:
iął mu kilká miaſt/ Bethel/ Ieſáná/
43:
Efron/ y ze wſiámi ich.

werset: 20A niemogł przyſć potym ku moż
44:
noſći Ieroboám zá czáſu Abie/ bo go
45:
Pan záráźił/ á tákże vmárł.

rozdział: 18


strona: 243v


kolumna: c
werset: 24Ktoremu odpowiedźiał Miche-
1:
aſz/ Oto ty oglądaſz ná on czás gdy
2:
będźieſz kryiąc ſię vćiekał z komory
3:
do komory.

werset: 25A ták Krol Izráelſki rzekł/ Weź
4:
mićie Micheaſzá á odwiedźćie go do
5:
Amoná ſtároſty mieſckiego/ y do Io
6:
áſá ſyná Krolewſkiego.

werset: 26Y powiedzćie/ Ták roſkázał Krol
7:
ábyſćie tego wſádźili do ćiemnice/ á
8:
karmili go trochą chlebá y throchą
9:
wody áż ſię Krol wroći w pokoiu.

werset: 27Thedy rzekł Micheaſz/ Ieſliże ſię
10:
wroćiſz w pokoiu thedyć Pan nie
11:
mowił przez mię: A nád tho rzekł/
12:
Słuchayćież tego wſzyſcy ludźie.

werset: 28Ciągnął tedy Krol Izráelſki y Io
13:
záfát Krol Iudſki do Rámoth Gá
14:
láádſkiego.

werset: 29Y rzekł Krol Izráelſki ku Iozáfá-
15:
thowi/ Odmienię ſię ia y poydę ku
16:
bitwie/ ále ſię ty vbierz w ſzáty ſwe:
17:
Tákże ſię odmienił Krol Izráelſki
18:
y potym zwiedli bitwę.

werset: 30A Krol Syriyſki roſkazał był het
19:
mánom ſwym kthorzy byli nád iezdą
20:
ták mowiąc/ Nie potykayćie ſię áni
21:
z máłym áni wielkim/ iedno tylko z
22:
Krolem Izráelſkim.

werset: 31Y vyzrawſzy oni Hetmáni iezd-
23:
nych Iozáfátá rzekli/ Tenći ieſt krol
24:
Izráelſki: Y obroćili ſię przećiwko nie
25:
mu áby ſię z nim potykáli/ Ale Iozá
26:
fáth záwołał/ á Pan go rátował/ y
27:
odegnał ie Bog od niego.

werset: 32A obaczywſzy hetmáni iż nie tho
28:
był Krol Izráelſki/ wroćili ſię od
29:
niego.

werset: 33A niektory człowiek wyćiągnąw
30:
ſzy łuk ſwoy/ z trefunku ranił Kro
31:
lá Izráelſkiego miedzy nity y pán-
32:
cerz: A on rzekł woźnicy ſwemu/
33:
Náwroć á wywieś mię z woyſká bo
34:
ćiem ieſt ránion.

werset: 34Y byłá ſroga bitwá dniá onego/ á
35:
Krol Izráelſki ſtał proſto ná woźie
36:
przećiwko Syryiczykom áż do wie-
37:
czorá/ á wten czás gdy ſłońce zácho
38:
dźiło vmárł.

rozdział: 19
KApitu. 19.1. Iozáfath sfukan od Proroka iż ſię ſpo
39:
winowáćił z Achábem. 4. Przywodźi lud
40:
do Paná. 5. Vſtáwuie Sędźie. 8. Y Lewity
41:
9. Náucza y nápomina ie ku boiáźni Páń
42:
ſkiey.
kolumna: d
werset: 1
T
Edy Io-
1:
záfáth Krol
2:
Iudſki wro-
3:
ćił ſię w poko-
4:
iu ku domo-
5:
wi ſwemu do
6:
Ieruzálem.

werset: 2Przećiwko ktoremu wyſzedł Ie
7:
hu ſyn Hánániego widzący y rzekł ku
8:
niemu/ Izaliś miał ſłuſznie pomá-
9:
gáć niepobożnemu/ á miłowáć thy
10:
ktorzy nienawidzą Páná? á dla te-
11:
goż nád tobą ieſt gniew Páńſki.

werset: 3Ale ſpráwy dobre náleźione ſą w
12:
tobie przeto iżeś porąbał gáie ſwięco
13:
ne co były wźiemi/ á zgothowałeś
14:
ſerce ſwe ábyś ſzukał Bogá.

werset: 4A ták Iozáfáth mieſzkał w Ieru-
15:
zálem/ á wroćiwſzy ſię ſzedł w dro-
16:
gę miedzy lud od Berſebá áż do go-
17:
ry Efráim/ áby ie záſię przywiodł
18:
do Páná Bogá oycow ſwoich.

werset: 5Y poſthánowił ſędźie w źiemi po
19:
wſzytkich miáſtách Iudſkich obron
20:
nych y po inych miáſteczkách.

werset: 6Rzekł potym do ſędźiow/ Bácz-
21:
ćież co máćie czynić ábowiem nie zá
22:
ſiadaćie ná ſądźie ludzkim/ ále ná
23:
Páńſkim/ ktory będźie z wámi przy
24:
ſpráwách ſądu.

werset: 7A przetoż teráz niechay będźie mie
25:
dzy wámi boiazń Páńſka/ ſtrzeżćież
26:
tego y ták ſię ſpráwuyćie/ ábowiem
27:
niemáſz złoſći w Pánu Bogu ná-
28:
ſzym x áni brákuie oſobámi/ áni bie-
29:
rze dárow.
x w. 5. Mo. 10. v. 17. Iob. 34. v. 19. Mądroſći. 6. v. 8. Eklezy. 35. v. 15. Dźiei. 10. v. 34. Rzym. 2. v. 11. Gala. 2. v. 6. Efes. 6. v. 9. Kolos. 3. v. 26. 1. Piotr. 1. v. 17:

werset: 8Tákże y w Ieruzálem poſtánowił
30:
Iozáfát z Lewitow y z kápłanow/ y
31:
zprzednieyſzych domow Izráelſkich
32:
dla ſądow Páńſkich/ y dla ſpráw ie
33:
go: A ták ſię wroćili do Ieruzálem.

werset: 9Tedy im rokazał mowiąc/ Ták
34:
że ſię ſpráwuyćie z boiáźnią Páńſką
35:
w wierze y w doſkonáłym ſercu.

werset: 10A wſzytki ſpráwy kthore przed
36:
was przychodźić będą od bráćiey wá
37:
ſzey/ kthorzy mieſzkáią w mieſćiech
38:
ſwoich/ A ták około morderſtwá iáko
39:
około zakonu y przykazánia/ y około
40:
vſtaw y ſądow/ A będźiećie ie nápo
41:
mináć áby nie wyſtępowáli przećiw
42:
ko Pánu/ áby nie przyſzedł gniew ná
43:
was y ná bráćią wáſzę: Ták tedy czy
44:
nić będźiećie á nie zgrzeſzyćie.
A W Zydowſkim ſtoi miedzy krwią y krwią/ to ieſt ieſliby ſię morderſtwo ſtáło vmyſlnie abo z trefunku.

rozdział: 23


strona: 246

Atália matká Ochozyaſzowá kroluie nád Iudą. Wtore Kśięgi Kroniki. Liſt 246. Ioás Krol Iudſki.

kolumna: a
werset: 13Kthora vyzrawſzy iż Krol ſtał
1:
v ſłupá w ſámem weſćiu/ á Kśiążę-
2:
tá y trębácze około niego/ á iż ſię lud
3:
wſzythek źiemſki weſelił trąbiąc w
4:
trąby/ śpiewaki też z inſtrumenty
5:
Muzyki ćwiczone ku chwaleniu/
6:
rozdárłá Atália ſzáty ſwe mowiąc/
7:
Zdrádá/ zdrádá.

werset: 14Wywiodł potym Ioiádá kápłan
8:
rotmiſtrze y Hetmány mowiąc im/
9:
Wywiedzćie ią precz zá párkan/ á
10:
ktoby zá nią ſzedł niechay będźie zá-
11:
bit: Abowiem roſkazał był Kápłan
12:
żeby iey nie zábiiano w Domu Páń
13:
ſkim.

werset: 15A thák ią oni vchwyćiwſzy gdy
14:
przychodźiłá ku branie ſtháien przy
15:
domu Krolewſkim/ zábili ią tám.

werset: 16Potym Ioiádá vczynił przymie-
16:
rze miedzy ſobą/ miedzy wſzythkim
17:
ludem/ y miedzy Krolem/ áby byli
18:
ludem Páńſkim.

werset: 17A ták wſzythek lud ſzli do domu
19:
Báálowego y poborzyli gi/ Ołtarze
20:
też y báłwany iego połamáli/ Má-
21:
tháná też kápłaná Báálowego zá-
22:
mordowáli przed ołtarzmi.

werset: 18Y poſtánowił Ioiádá przełożone
23:
w Domu Páńſkim pod poruczeń-
24:
ſtwem kápłanow y Lewitow/ ktore
25:
był Dawid rozrządźił w domu Páń
26:
ſkim/ áby ſpráwowáli ofiáry palone
27:
Pánu/ iáko nápiſano ieſt w zakonie
28:
Moiżeſzowym/ z weſelem y z ſpieś-
29:
niámi wedle porządku Dáwidowego

werset: 19Poſtáwił też y odźwierne v bran
30:
Domu Páńſkiego/ áby thám żaden
31:
nie wchodźił ktoryby był nieczyſtym
32:
w iákieykolwiek rzeczy.

werset: 20Potym wźiąwſzy Rotmiſtrze y
33:
przednieyſze/ y ty kthorzy pánowáli
34:
nád ludem/ ktemu wſzytek lud oney
35:
źiemie/ prowádźił Krolá z domu
36:
Páńſkiego/ á przyſzli przez wyżſzą
37:
branę do domu Krolewſkiego/ y po
38:
ſádźili Krolá ná ſtolicy kroleſtwá.

werset: 21A przetoż wſzytek lud oney źie-
39:
mie bárzo ſię weſelił/ y vſpokoiło ſię
40:
miáſto: A Athália zámordowaná
41:
byłá mieczem.

rozdział: 24
KApit. 24.1. Ioás dał opráwić Koſćioł. 8. Podáthek
42:
od ludu ná to. 15. Smierć Ioiády. 17. Ioás
43:
po iego śmierći ſię vdał zá báłwochwál-
44:
ſtwem y roſkazał zabić Zácháryaſzá proro-
45:
ká. 23. Ioás vtrapion od Syryánow. 25.
46:
Ioás zábit od sług ſwoich.
kolumna: b
werset: 1
A
x Był Io-
1:
ás w ſiedmi le
2:
ćiech gdy Kro
3:
lowáć począł/
4:
y krolował w
5:
Ieruzále czter
6:
dźieſći lat/ A
7:
imię mátki iego Sebiá z Berſábee.

werset: 2Y ſprawował ſię Ioás pobożnie
8:
przed Pánem po wſzytek czás żywo
9:
tá Ioády Kapłaná.

werset: 3Y dał mu Ioádá dwie żenie/ á ná
10:
rodźiły mu ſynow y corek.

werset: 4Potym Ioás myſlił opráwowáć
11:
Dom Páńſki.

werset: 5A zebrawſzy Kápłany y Lewity
12:
rzekł do nich/ Idźćie do miaſt Iud-
13:
ſkich á wybierayćie od wſzytkich I-
14:
zráelczykow pieniądze ku popráwo
15:
wániu Domu Bogá wáſzego ná ká
16:
żdy rok/ á wy ſámi pilnie ſię do tego
17:
przyczyńćie: Ale thego Lewitowie
18:
pilni nie byli.

werset: 6A dla tegoż wezwał ſobie Ioiády
19:
Kſiążęćiá y rzekł mu/ Przecz ſię nie
20:
ſtaraſz áby Lewitowie znoſili z Iu-
21:
dy y z Ieruzálem y od zgromádzenia
22:
Izráelſkiego podáthek vſtáwiony
23:
przez Moiżeſzá ſługę Páńſkiego/ ná
24:
Przybytek świádectwá?

werset: 7Bo Athália niezbożna y ſynowie
25:
iey popſowáli Dom Boży á wſzytki
26:
rzeczy poświęcone z Domu Páń-
27:
ſkiego obroćili ná báłwany.

werset: 8Przetoż Krol roſkazał áby vczy-
28:
niono ſkrzynię iednę/ ktorą poſtáwio
29:
no przed bráną Domu Páńſkiego.

werset: 9Y obwołano w Iudźie y w Ieru
30:
zálem áby znoſzono Pánu podátek
31:
x vſtáwiony od Moiżeſzá ſługi Bo-
32:
żego ná Izráelſczyki ná puſzczy.
x w. 2. Moiżeſzo.

werset: 10A byli temu rádźi wſzyſcy przed
33:
nieyſzy y wſzytek lud/ á przynaſzáli
34:
y kłádli do oney Skrzynie/ áż ſię w-
35:
ſzytcy obeſzli.

werset: 11Thedy gdy przynoſili ſkrzynię po
36:
dług poruczenia krolewſkiego Lewi
37:
towie/ á widźieli iż w niey było peł-
38:
no pieniędzy/ przychodźił piſarz kro
39:
lewſki y przyſtaw Kápłaná przed-
40:
nieyſzego/ y wyſypowáli z niey/ á od
41:
noſili ią y ſtáwiáli ná mieyſce iey: A
42:
thák ná káżdy dźień czynili/ y zebráli
43:
pieniędzy bárzo wiele.

rozdział: 28


strona: 248v


kolumna: c
werset: 9Tám był niektory Prorok Páńſki
1:
imieniem Oded/ kthory záſzedſzy
2:
przed ono woyſko co ćiągnęli do
3:
Sámáryey rzekł do nich/ Oto Pan
4:
Bog oycow wáſzych rozgniewa-
5:
wſzy ſię ná Iudę podał ie w ręce wá
6:
ſze ktoreſćie pomordowáli w tákiey
7:
popędliwoſći kthora przyſzłá áż w
8:
niebo.

werset: 10A teraz ieſzcze lud z Iudy y z Ieru
9:
zálem chcećie miec zá ſługi y zá ſłu-
10:
żebnice ſwoie/ Izaliſćie y wy ſámi
11:
nie zgrzeſzyli przećiw Pánu Bogu
12:
wáſzemu?

werset: 11Przetoż mię teraz ſłuchayćie/ á od
13:
wiedźćie więźnie ktoreſćie pobráli z
14:
bráćiey wáſzey/ bo pewnie gniew po
15:
pędliwoſći Páńſkiey nád wámi ieſt

werset: 12Tedy powſtali mężowie przed-
16:
nieyſzy z ludu Efráim/ Azáryaſz
17:
ſyn Iohánáná/ Báráchiaſz ſyn Mo
18:
ſollámotá/ Ezechiaſz ſyn Sellumá
19:
y Amázá ſyn Hádláiow przećiwko
20:
tym ktorzy przyſzli z woyny.

werset: 13Y rzekli do nich/ Nie wodźćie tu
21:
tych więźniow/ ábyſmy przećiw Pá
22:
nu nie zgrzeſzyli: Wyſćie vmyſlili
23:
przydáć nád grzechy y nád wyſtępki
24:
náſze/ A wielkić ieſth grzech wáſz/ y
25:
gniew popędliwoſći nád Izráelem.

werset: 14A przetoż ono woyſko roſpuſćilo
26:
więźnie y z onemi łupy przed Kſiążę
27:
ty y przed wſzythkim zgromádze-
28:
niem.

werset: 15Y powſtawſzy mężowie ktorzy by
29:
li ná tho miánowićie obráni wźięli
30:
ony więźnie/ á wſzytki z nich ktorzy
31:
byli nádzy przyodziali z łupow/ dá
32:
li im ſzáty y obow/ á nakarmiwſzy y
33:
nápoiwſzy ie pomázáli ie y odpro-
34:
wadzáli ná oſlech káżdego niemoc-
35:
nego/ á przyprowádźili do Ierychá
36:
miáſtá palm do bráciey ich: A potym
37:
ſię wroćili do Sámáryey.

werset: 16Na then czás Krol Acház poſłał
38:
do Krolow Aſſyriyſkich o rátunek.

werset: 17Bo też byli ieſzcze przyćiągnęli E
39:
domczycy y poráźili Iudę/ á pobráli
40:
więźnie.

werset: 18Nád to Filiſtyni położyli ſię też by
41:
li po mieśćiech w rowninách y ná
42:
Południe w Iudźie/ y wźięli Beth
43:
ſámes/ Aiálon y Gáderoth/ przy-
44:
tym Socho/ Támmę/ y Gámzę z ich
45:
wſiámi/ y támże mięſzkáli.


kolumna: d
werset: 19Abowiem był Pan vniżył Iudę
1:
dla Acházá Krolá Izráelſkiego/ iż
2:
był wyrzućił chwałę Bożą z Iudy/
3:
á przewrotnie ſię ſpráwował prze-
4:
ćiw Pánu.

werset: 20Y przyćiągnął Telgáthfálnáſár
5:
krol Aſſyriyſki/ ktory mu był ieſzcze
6:
więcey ćiężek/ á niżli mu przydał po
7:
mocy.

werset: 21Abowiem Acház pobrał niemáło
8:
z domu Páńſkiego y z domu Kro-
9:
lewſkiego/ y od Kſiążąt/ á dał Kro
10:
lowi Aſſyriyſkiemu/ ktory go przed-
11:
ſię nie rátował.

werset: 22A ná ten czás gdy był nawięcey
12:
vtrapion/ thedy ieſzcze tym więcey
13:
grzeſzył przećiw Pánu/ tenże Krol
14:
Acház.

werset: 23Abowiem ofiárował bogom z Dá
15:
máſzku od ktorych był poráżon/ y mo
16:
wił/ Gdyż bogowie Krolew Sy-
17:
riyſkich pomagáią im/ thedyć ia im
18:
też będę ofiárował á rátuią mię: Ale
19:
mu oni byli ku vpadkowi y wſzytkie
20:
mu Izráelowi.

werset: 24Pobrał też Acház naczynia Do-
21:
mu Páńſkiego y potłukł ie/ á zám-
22:
knął drzwi Domu Páńſkiego/ y po
23:
budował ſobie Ołtharze po wſzyt-
24:
kich kąćiech w Ieruzálem.

werset: 25Thákże y po wſzytkich miáſtách
25:
Iudſkich pobudował káplice/ áby
26:
kádźił Bogom cudzym/ wzruſzáiąc
27:
ku gniewu Páná Bogá oycow ſwo
28:
ich.

werset: 26Ale ine ſpráwy y wſzytki poſtępki
29:
iego ták przednieyſze iáko y poſled-
30:
nieyſze/ nápiſáne ſą w kſięgách Kro
31:
low Iudſkich y Izráelſkich.

werset: 27Záſnął potym Acház z oycy ſwe-
32:
mi/ y pogrzebion ieſt w mieſćie Ie-
33:
ruzálem/ Ale nie był położon w gro
34:
biech Krolow Izráelſkich/ á po nim
35:
Krolował Ezechiaſz ſyn iego.

rozdział: 29
KApit. 29.1. Ezechiaſz Krol popráwuie koſćiołá/ y v-
36:
kázuie Lewitom iáko ieſt bárzo zepſowána
37:
chwałá Boża. 10. Ktore nápomina ku ná-
38:
práwie iey. 12. Lewitowie koſćioł oczyſćiá-
39:
ią. 20. Ezechiaſz y z Kſiążęty ſpráwuie ofiá
40:
ry w koſciele. 25. A tám Lewitowie ſpiewá
41:
ią chwaląc Páná. 30. A śpiewáiąc pſálmy
42:
Dawidowe y Azáfowe. 32. Ofiáry od ludu
werset: 1
Y
x Począł krolowáć
43:
Ezechiaſz we dwudźie-
44:
ſtu y piąći lećiech/ á krolo
45:
wał dwadźieſćiá dźiewięć lat w Ie-

strona: 249

Ezechiaſz Krol Iudſki. Wtore Kśięgi Kroniki. Liſt. 249.

kolumna: a
ruzálem: A imię mátki iego było A-
1:
biá corká Zácháryaſzowá.
x 2. Krol. 18. v. 1.



strona: 251


kolumna: a
rozdział: 32
werset: 2A widząc Ezechiaſz iż przyćią-
1:
gnął Sennácheryb/ y chćiał wálczyć
2:
przećiw Ieruzálem.

werset: 3Wſzedł w rádę z Kſiążęty ſwemi
3:
y z rycerſtwem ſwoim/ áby záſypáli
4:
źrzodłá wod ktore były około miáſtá/
5:
Y pomogli mu w tym.

werset: 4A ták zebrawſzy ſię lud wielki/ zá
6:
ſypáli wſzytki źrzodłá y potok kto-
7:
ry wylewał ná onę źiemię/ przetho
8:
áby Krolowie Aſſyriyſcy przyćią-
9:
gnąwſzy nie náleźli tey obfithośći
10:
wod.

werset: 5A vczyniwſzy ſobie dobre ſerce/
11:
pobudował wſzytki obálone mury/
12:
y wieże też opráwił/ przytym też dru
13:
gi mur przed nim opráwił mocnie/
14:
y Mello w mieſćie Dawidowym/ á
15:
dał poczynić wiele broni y tarczy.

werset: 6Y poſthánowił hetmány nád lu-
16:
dem ktore on zebrał do ſiebie ná plác
17:
v brany mieſckiey/ y mowił ták do
18:
nich wdźięcznemi ſłowy.

werset: 7Bądźćie ſtałymi y mężnymi/ á nie
19:
boyćie ſię áni ſię lękayćie Krolá Aſſy
20:
riyſkiego/ áni wielkoſći oney wſzyt-
21:
kiey ktora z nim ieſt/ Abowiem dále
22:
ko więcey ich z námi ieſt niżli z nimi.

werset: 8Z nimi ieſt A rámię ćieleſne/ ále z
23:
námi ieſt Pan Bog náſz áby nas rá
24:
thował/ y ſpráwował náſze walki:
25:
Thedy lud wźiął śmiáłoſć z onych
26:
ſłow Ezechiaſzá Krolá Iudſkiego.
A To ieſt moc.

werset: 9Potym Sennácheryb Krol Aſſy
27:
riyſki poſłał ſłużebniki ſwoie do Ie
28:
ruzálem (gdy ieſzcze dobywał Lá-
29:
chis/ y miał z ſobą wſzytek lud krole
30:
ſtwá ſwego) do Ezechiaſzá Krolá
31:
Iudſkiego/ y do wſzytkich z Iudy kto
32:
rzy byli w Ieruzálem z tym poſelſtwe

werset: 10Thák mowi Sennácheryb Krol
33:
Aſſyriyſki/ W czymże wżdy dufaćie
34:
mięſzkáiąc w Ieruzálem w oblęże-
35:
niu?

werset: 11Izali was nie zwodźi Ezechiaſz
36:
áby was pomorzył głodem y prágnie
37:
niem mowiąc/ Pan Bog náſz wyr
38:
wie nas z ręku Krolá Aſſyriyſkiego?

werset: 12Izali nie ten ieſt Ezechiaſz ktory
39:
popſował Káplice y ołtarze B iego?
40:
y przykazał Iudźie y mieſzczánom
41:
Ierozolimſkim tymi ſłowy? Będźie
42:
ćie chwálić Páná tylko przy iednym ołtarzu/ y ná nim kádźić będźiećie.
B To ieſt Bogá/ A to mowi Sennácheryb nieprawdźiwie bo ołtarze ony były bałwanow á nie Bogá prawdźiwego/ Iáko też y báłwochwálcy czáſu tego wymiátuią ná oczy wiernym ktorzy chwałę bożą nápráwuią żeby mieli vſtáwy Boże wyniſzczáć.

werset: 13Izali nie wiećie com ia vczynił y
43:
oycowie moi wſzythkim narodom
44:

kolumna: b
źiemſkiem? Zaż bogowie narodow
1:
innych mogli wyrwáć źiemię ſwoię z ręki moiey?

werset: 14Y ktoryż był ze wſzytkich Bogow
2:
onych narodow ktore oycowie moi
3:
poráźili/ ktoryby mogł wybáwić lud
4:
ſwoy z ręki moiey? áby też Bog wáſz
5:
mogł was z ręki mey wyrwáć?

werset: 15Teraz tedy niech was Ezechiaſz
6:
nie zwodźi/ á niechay was w thym
7:
nie oſzukawa/ áni mu wierzćie: Abo
8:
wiem ieſli żaden Bog wſzytkich na
9:
rodow y wſzythkich Kroleſtw nie
10:
mogł wybáwić ludu ſwego z ręki
11:
moiey/ y z ręki oycow moich/ dáleko
12:
więcey Bog wáſz nie wiymie was z
13:
ręki moiey.

werset: 16Nád tho ieſzcze ſłużebnicy iego
14:
mowili przećiw Pánu Bogu/ y prze
15:
ćiwko Ezechiaſzowi ſłudze iego.

werset: 17Piſał ktemu liſty bluźniąc Páná
16:
Bogá Izráelſkiego/ á mowiąc prze-
17:
ćiwko niemu tymi ſłowy/ Iáko Bo
18:
gowie inych narodow źiemſkich
19:
nie mogli wyrwáć ludu ſwego zrę
20:
ki moiey/ thák Bog Ezechiaſzow
21:
ludu ſwego nie wyrwie z ręki mo-
22:
iey.

werset: 18Y C wołáli wielkim głoſem po Zy
23:
dowſku ná lud Ierozolimſki ktory
24:
był ná murzech ſtráſząc ie/ y trfożąc
25:
imi áby ták miáſto wźięli.
C Wołánie ich iákowe było pátrza y we wtorych Kſię. Krole. Káp. 18.

werset: 19A mowili przećiw Bogu Iero-
26:
zolimſkiemu/ iáko przećiw Bogom
27:
narodow źiemſkich roboćie rąk lu-
28:
dzkich.

werset: 20Tedy ſię modlił Ezechiaſz Krol
29:
y Ezáiaſz ſyn Amoſá Proroká dla
30:
thego wołáiąc áż do niebá.

werset: 21Y poſłał Pan Aniołá ktory wy-
31:
tráćił wſzytki mocarze w woyſzcze
32:
y wodzá y Hetmáná w oboźie Kro-
33:
lá Aſſyriyſkiego ták iż ſię z záwſty-
34:
dzoną twarzą wroćił do źiemie ſwo
35:
iey: Tám gdy wſzedł do domu Bo
36:
gá ſwego/ ći ktorzy wyſzli byli z nie-
37:
go zámordowáli go tám mieczem.

werset: 22A ták Pan wybáwił Ezechiaſzá y
38:
mieſzczány Ierozolimſkie z rąk Sen
39:
nácherybá Krolá Aſſyriyſkiego/ y z
40:
rąk wſzytkich inych/ á ſpráwił im po
41:
koy ze wſząd.

werset: 23Thedy wiele ich przynoſili Pánu
42:
dáry do Ieruzálem/ y vpominki ko-
43:
ſzthowne Ezechiaſzowi Krolowi
44:
Iudſkiemu/ A ták potym wywyż-
45:
ſzon był przed wſzytkimi národy.

rozdział: 35


strona: 253v


kolumna: c
werset: 16A ták dniá onego zgotowáne ieſt
1:
wſzytko poſługowánie Páńſkie/ áby
2:
obchodźili Wielkąnoc/ y ſpráwowá
3:
li ofiáry palone ná ołtarzu Páńſkim
4:
według roſkazánia Krolá Iozy-
5:
aſzá.

werset: 17Tego tedy czáſu ſynowie Izráelſcy
6:
kthorzy iedno náleźieni byli obcho-
7:
dźili Wielką noc y Swięto przaſni
8:
kow przez ſiedḿ dni.

werset: 18Y nie był obchod tákowy Wiel-
9:
kiey nocy w Izráelu od czaſow Sá
10:
muelá Proroká/ áni żaden ze wſzyt
11:
kich Krolow Izráelſkich ſpráwo-
12:
wał thákową wielką noc iáką ſprá
13:
wił Iozyaſz z kápłany/ z Lewity/ y
14:
ze wſzytkim Iudą y Izráelem ktho-
15:
ry thám był náleźion y z mieſzczány
16:
Ierozolimſkimi.

werset: 19A tá Wielkánoc byłá ſpráwowá
17:
ná oſmegonaſthego roku zá Krole-
18:
ſtwá Iozyaſzowego.

werset: 20" Potym wſzytkim gdy dopráwił
19:
Iozyaſz koſćiołá/ ruſzył woyſko Ne
20:
cho Krol Egipthſki chcąc dobywáć
21:
C Kárchemis nád rzeką Eufráthes
22:
á Iozyaſz też ciągnął przećiwko nie
23:
mu.
" 2. Krol. 23. v. 19. C To miáſtho było Krolá Aſsyriyſkiego/ á leżáło nád Eufrates rzeką ktore gdy chćiał wźiąć Necho Krol Egiptſki/ Iozyaſz boiąc ſię áby on nie ćiągnął przez źiemię iego poſiádáć iey/ ruſzył ſię też z woyſkiem przećiw niemu.

werset: 21Ale on poſłał do niego poſły ſwe
24:
z temi ſłowy/ Azaż ia mam co z tobą
25:
czynić krolu Iudſki? gdyż ia dźiś nie
26:
ćiągnę przećiwko tobie/ ále przećiw-
27:
ko domowi mnie odpornemu/ kędy
28:
mi Bog roſkazał ábym ſię pośpie-
29:
ſzył: A ták ſtrzeż ſię pośpie-
30:
ſzył: A ták ſtrzeż ſię Bogá ktory ieſt
31:
zemną áby ćię nie zábił.

werset: 22Ale Iozyaſz nie chćiał ſię wroćić
32:
od niego/ owſzem ſię gotował z nim
33:
potykáć/ á nieprzeſtał ná ſłowiech
34:
Nechá ktore wyſzły z vſt Bożych: x
35:
A ták przyćiągnąwſzy/ zwiodł z nim
36:
bitwę w polu Mágeddo.
x Zácháry. 12. v. 11.

werset: 23Y poſtrzelili ſtrzelcy Krolá Iozy
37:
aſzá/ á on rzekł do ſłużebnikow ſwo
38:
ich/ Znieſćie mię/ bo ieſt bárzo rá
39:
nion.

werset: 24A ták ſłużebnicy iego znieſli go z
40:
wozu y włożyli go ná drugi woz kto
41:
ry miał zſobą/ á odwieźli go do Ieru
42:
zálem/ támże vmárł y pogrzebion w
43:
grobiech Oycow ſwoich/ á płákał
kolumna: d
wſzytek lud Iudſki y Ieruzálem nád
1:
Iozyaſzem.

werset: 25Vczynił też y Ieremiaſz nárzeká
2:
nie nád Iozyaſzem/ kthore wſzyſcy
3:
śpiewacy y śpiewaczki w ſwych lá
4:
menćiech przypomináią o Iozya-
5:
ſzu y po dźiſieyſzy dźień/ D podawſzy
6:
y inym ten zwyczay w Izráelu/ A ty
7:
wſzytki rzeczy nápiſáne ſą w lámen
8:
ćiech.
D To ieſt śpiewáć pioſnki żáłoſne.

werset: 26Ale ine wſzytki ſpráwy Iozyaſzo
9:
we y dobrodźieyſthwá iego/ iáko
10:
ieſt nápiſano w zakonie Páńſkim.

werset: 27Przytym ine iego przednieyſze y
11:
oſtátecznieyſze ſpráwy/ tyć ſą nápi-
12:
ſáne w kſięgách Krolow Izráelſkich
13:
y Iudſkich.

rozdział: 36
KApit. 36.1. Ioácház Krol Iudſki. 4. Záwiedźion
14:
w więźienie do Egiptu/ á Eliákim ktore
15:
go też zową Ioákim poſtánowion ieſt ná
16:
mieyſcu iego. 6. Ktory też záwiedźion ieſt
17:
w więźienie do Bábilonu. 8. Ioáchin ná
18:
mieyſcu iego poſtánowion á ten też záwie-
19:
dźion do Bábilonu/ á Sedekiaſz obran ná
20:
mieyſce iego. 14. Lud iż wzgárdźił vpomi-
21:
nánia Boże. 17. Zágnan ieſt wniewolą do
22:
Bábiloniey. 19. Koſcioł y miáſto Ieruzá-
23:
lem poborzone. 22. Cyrus lud wolno puſz-
24:
cza zwieźienia.
werset: 1
Y
x Wźiął ſo-
25:
bie lud źiemie
26:
oney Ioácházá
27:
ſyná Iozya-
28:
ſzowego/ á po
29:
ſthánowił go
30:
ſobie zá Krolá
31:
ná mieyſcu oycá iego w Ieruzálem.
x 2. Krol. 23. v. 30.

werset: 2Ktoremu było dwádźieſćia y trzy
32:
látá gdy Krolowáć począł/ á iedno
33:
trzy mieſiące Krolował w Ieruzá-
34:
lem.

werset: 3Bo go wźiął Krol Egipthſki
35:
z Ieruzálem/ y záłożył podáthek ná
36:
źiemię ſto tálentow śrebrá y tálent
37:
złotá.

werset: 4Y poſtánowił Krol Egiptſki E-
38:
liákimá brátá iego Krolem nád Iu
39:
dą y nád Ieruzálem/ á odmienił i-
40:
mię iego Ioákim/ á wźiąwſzy Ne-
41:
cho Ioácházá brátá iego zſobą/ przy-
42:
wiodł go do Egiptu.

werset: 5Ná then czás Ioákimowi było
43:
dwádźieſćiá y pięć lat gdy Krolo-
44:
wác począł/ á iedennaſćie lat Kro-
45:
lował w Ieruzálem/ dopuſzczáiąc
46:
ſię złoſći przed Pánem Bogiem ſwo
47:
im.

księga: Esdr.
rozdział: 2


strona: 256


kolumna: a
werset: 60Synow Dáláiáſzowych/ ſynow
1:
Tobiaſzowych ſynow Nekodá ſześć
2:
ſet pięćdźieſiąt y dwá.

werset: 61A z ſynow Kápłáńſkich/ ſynowie
3:
Hábáiowi/ ſynowie Akkoſowi/ ſy-
4:
nowie Berzeláiowi kthory był ſobie
5:
wziął żonę z corek Bebzeláiá Gálá-
6:
ádczyká y názwan był imieniem ich.

werset: 62Ci ſzukáli opiſánia narodu ſwe-
7:
go/ ále nie náleźli y zrzuceni ſą z ká-
8:
płáńſtwá.

werset: 63Ku ktorym rzekł Atherſáthá áby
9:
nie iádáli z rzeczy poświęconych B
10:
áżby ſtał Kápłan z Vrym y z Thu-
11:
mim.
B O thym pátrz w kśięgách 2. Mo. 28. v. 30.

werset: 64A wſzytkiego zgromádzenia po-
12:
ſpołu było czterdźieſći thyſięcy dwá
13:
tyſiącá trzy ſtá y ſiedḿdźieſiąt.

werset: 65Oprocz ſług y ſłużebnic ich kto-
14:
rych było ſiedḿ tyſięcy trzy ſtá trzy-
15:
dźieſći y ſiedḿ/ á było też z niemi ſpie
16:
wakow y ſpiewaczek dwieſćie.

werset: 66Koni ich było ſiedḿ ſet trzydźieſći
17:
y ſześć/ á mułow dwieſćie czterdźie
18:
ſći y pięć.

werset: 67Wielbłądow cztery ſtá trzydźieſći
19:
y pięć/ á oſłow ſześć tyſięcy ſiedḿ ſet
20:
y dwádźieſćiá

werset: 68A kſiążęthá z domow przedniey-
21:
ſzy/ gdy weſzli do domu Páńſkiego
22:
kthory był w Ieruzálem/ dobrowol
23:
nie do domu Bożego znieſli to czym
24:
by gi poſtáwili ná grunćie iego.

werset: 69Y oddáli wedle ſwych możnoſći
25:
do ſkáŕbu ná roboty/ Złotá ſześćdźie
26:
ſiąt tyſięcy łotow y tyſiąc/ A Srebrá
27:
pięć tyſięcy grzywien y ſto ſzat ká-
28:
płáńſkich.

werset: 70A ták mieſzkáli kápłani y Lewito
29:
wie y lud poſpolity ſpiewacy y odź-
30:
wierni/ tákże y Náthyneyczycy w
31:
mieſciech ſwoich y wſzytcy Izráeli-
32:
towie po mieſćiech ſwoich.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Ieſua y Zorobabel zbudowáli oltarz.
33:
4. Obchodzą święto Kuczek. 5. Ofiáruią
34:
palone ofiáry. 10. Dźiękuią Pánu iż záłoży
35:
li grunty koſćielne.
werset: 1x
G
dy tedy przy
36:
ſzedł Mieſiąc ſiod
37:
my/ á ſynowie I-
38:
zráelſcy iuż byli w
39:
mieſćięch zebráli ſię
40:
ſpołu do Ieruzá-
41:
lem.
x 3. Ezdra. 5. v. 47.

werset: 2A ták Ieſuá ſyn Ioſedekow wſta
kolumna: b
wſzy/ y bráćia iego Kápłani/ przy-
1:
tym Zorobabel ſyn Sáláthyelow/ y
2:
bráćia iego/ zbudowáli ołtarz Bogá
3:
Izráelſkiego/ áby ná nim ſpráwo-
4:
wáli ofiáry palone/ ták iáko ieſt ná-
5:
piſano w zakonie Moiżeſzá mężá
6:
Bożego.

werset: 3Y poſtáwili A gi ná podſtáwkách
7:
iego/ iż ſię bali narodow poſtron-
8:
nych/ y ſpráwowáli ná nim ofiáry
9:
palone Pánu/ thák ráno iáko y w
10:
wieczor.
A Ná mieſcu gdźie go był Sálomon poſtáwił.

werset: 4Y obchodźili ſwięto kuczek x iáko o
11:
tym ieſt nápiſano/ ſpráwuiąc palo
12:
ne ofiáry ná káżdy dźień/ według
13:
liczby y zwyczáiu dniá káżdego.
x w 2. Mo. 23. v. 16.

werset: 5Potym vſtáwiczną paloną ofiárę/
14:
ták w pierwſze dni Mieſiącá/ iáko
15:
też we wſzytki vroczyſte ſwiętá Pá
16:
nu poświęcone/ y we wſzytkim co
17:
dobrowolnie ofiárowano Pánu.

werset: 6Od pierwſzego dniá Mieſiącá ſiod
18:
mego poczęli ſpráwowáć ofiáry pa
19:
lone Pánu/ ácz ieſzcze nie záczął ſię
20:
był fundáment Koſćiołá Bożego.

werset: 7Oddáli potym pieniądze murá-
21:
rzom y rzęmięśnikom/ ktemu ſtrá-
22:
wę/ pićie/ y oliwę/ Sydończykom y
23:
Thyriyczykom/ áby woźili drzewá
24:
cedrowe z Libanu do morzá do Iop
25:
py/ według roſkazánia ktore mieli
26:
od Cyruſá Krolá Perſkiego.

werset: 8Potym roku wtorego po ich przy
27:
ſćiu do Domu Bożego w Ieruzá-
28:
lem/ wtorego Mieſiącá/ záczęli thę
29:
ſpráwę Zorobabel ſyn Gáláthye-
30:
low/ y Ieſua ſyn Ioſedekow/ y ini
31:
ich bráćia Kápłáni y Lewitowie/ y
32:
wſzyſcy ktorzy przyſzli do Ieruzá-
33:
lem z więźienia/ á poſtánowili Le-
34:
wity co mieli dwádźieſćá lat y dá-
35:
ley áby byli przyſtáwy nád robotámi
36:
Domu Páńſkiego.

werset: 9Y poſtáwieni ſą Ieſua y ſynowie
37:
iego/ y bráćia iego/ Kádmiel y ſyno
38:
wie iego z narodu Iudy ſpołu/ áby
39:
doglądáli robotnikow w domu Bo
40:
żym/ ſynowie Henádádowi z ſyny
41:
ich y bráćią Lewitámi.

werset: 10A ták záłożyli fundamenty Ko-
42:
śćiołá Páńſkiego budownicy/ á po
43:
ſtánowili Kápłany w branie z trą-
44:
bámi/ y Lewithy ſyny Azáfowe z
45:
Cymbały/ áby chwalili Páná we-
46:
dług poſtánowienia Dawidá Kro
47:
lá Izráelſkiego.

rozdział: 7


strona: 258v

ESDRAS.

kolumna: c
werset: 20A ktemu czego iedno potrzebá bę
1:
dźie do domu Bogá twego/ á ná co
2:
ſię tobie będźie dáć godźiło/ tedy daſz
3:
z ſkárbu Krolewſkiego.

werset: 21Ieſzczem ia Artákſerkſes Krol
4:
wydał tákowy dekret do wſzytkich
5:
podſkárbiow ktorzy ſą zá rzeką/ w-
6:
ſzytko oczkolwiek będźie żądał Ez-
7:
draſz Kápłan y vczony w zakonie
8:
Bogá niebieſkiego/ áby wnet było.

werset: 22Aż do ſtá tálentow ſrebrá y do ſtá
9:
korcy pſzenice/ do ſtá bathow wi-
10:
ná/ y do ſthá batow oliwy/ áſoli i-
11:
leby potrzebá.

werset: 23Co kolwiek roſkazał Bog niebie-
12:
ſki áby prętko było w domu iego/ by
13:
ſnadź gniew iego nie przyſzedł ná kro
14:
leſtwo/ ná Krolá/ y ná ſyny iego.

werset: 24Oznáymuiemy theż wam/ iżby ná
15:
wſzytki Kápłany/ ná Lewithy/ ná
16:
ſpiewáki/ na Odźwierne/ ná Náty
17:
neyczyki/ y ná ine ſługi tego domu
18:
Bożego/ żaden ſthároſtá nie zá-
19:
kłádał dáni/ cłá/ áni popłátku do-
20:
roczniego.

werset: 25Ty też Ezdráſzu według mądroſći
21:
Bogá twego w ktorey ieſteś biegłym
22:
poſtánow ſędźie y rozdeymce co by ſą
23:
dźili wſzytek lud co ieſt za rzeką/ w-
24:
ſzytki ktorzy znáią práwá Bogá twe
25:
go/ á ktorzy nieumieią abyſćie ie v-
26:
czyli.

werset: 26A káżdego kthoryby nie czynił
27:
doſyć zakonowi Bogá twego/ y prá
28:
wu Krolewſkiemu/ áby z nim byłá
29:
pręthka ſpráwiedliwość/ ábo ná
30:
śmierć/ ábo ná wygnánie/ ábo ná ká
31:
ránie ná máiętnoſći/ ábo ná więźie-
32:
nie.

werset: 27O błogoſłáwionyſz Pan Bog oy
33:
cow náſzych/ ktory dał nieco táko-
34:
wego w ſerce Krolewſkie/ áby thák
35:
zacnie oſláchćił Dom Páńſki ktory
36:
ieſt w Ieruzálem.

werset: 28A iż mi ſpráwił łáſkę przed Kro-
37:
lem y przed rádą iego/ y przed wſzyt
38:
kimi możnemi Kſiążęty Krolewſki
39:
mi/ gdźie więc ia będąc vtwierdzo-
40:
ny mocą Bogá moiego zebráłem z
41:
Izráelá przednieyſze kthorzyby ſzli
42:
zemną.

rozdział: 8
KApitu. 8.1. Imioná tych ktorzy ſzli z Ezdraſzem
43:
do Ieruzálem. 12. Zápowieda poſt. 28. V-
44:
czy kápłanow powinnoſći ich. 33. Co vczy
45:
nili przyſzedſzy do Ieruzálem.
kolumna: d
werset: 1
A
x Cić ſą prze
1:
dnieyſzy z do-
2:
mow oycow-
3:
ſkich y ten ieſt
4:
narod tych kto
5:
rzy wyſzli zem
6:
ną z kroleſtwá
7:
Artákſerkſeſá Krolá Bábilońſkiego.
x 3. Ezdre. 8. v. 31.

werset: 2Z ſynow Fineeſowych Gerſon/ z
8:
ſynow Ithámárowych Dániel/ á z
9:
ſynow Dawidowych Hátthus.

werset: 3Z ſynow Secheniaſzowych ſyná
10:
Fáreſowego Zácháryaſz/ á z nim mę
11:
zow ſto y pięćdźieſiąt w liczbie.

werset: 4Z ſynow Fáháthmoábowych/
12:
Elioenái ſyn Zeráchiaſzow/ á z nim
13:
dwie ſćie mężow.

werset: 5Z ſynow Secheniaſzowych ſyn
14:
Iáházyelow/ á z nim trzy ſthá mę-
15:
żow.

werset: 6Z ſynow Adynowych/ Abed ſyn
16:
Ionáthánow/ á z nim piećdźieſiąt
17:
mężow.

werset: 7Z ſynow Elámowych/ Ezáiaſz ſyn
18:
Atálie/ á z nim ſieḿdźieſiąt mężow.

werset: 8Z ſynow Sáfátyaſzowych/ Ze-
19:
bedyaſz ſyn Micháelow/ á z nim oſḿ
20:
dźieſiąt mężow.

werset: 9Z ſynow Ioábowych/ Obádyaſz
21:
ſyn Iáhielow/ á z nim dwie ſćie y
22:
ośḿnaſćie mężow.

werset: 10Z ſynow Selomitowych ſyn Io-
23:
záfiaſzow/ á z nim ſtho y ſześćdźie-
24:
ſiąth mężow.

werset: 11Z ſynow Bebáiowych/ Zácháry-
25:
aſz ſyn Bebáiow/ á z nim oſḿ á dwá
26:
dźieſćiá mężow.

werset: 12Z ſynow Azgádowych/ Iohánán
27:
ſyn Ekcethánow/ á z niḿ ſto y dzie-
28:
ſięć mężow.

werset: 13Z ſynow Adonikámá ná oſtátecz
29:
nieyſzych ktorych ty ſą imioná/ Eli
30:
feleth/ Iehiel/ y Sámáiaſz/ á z ni-
31:
mi ſześćdźieſiąt mężow.

werset: 14Z ſynow Beguiá/ Vtái y Zábud/
32:
á z nim ſiedḿdźieſiąt mężow.

werset: 15A ták zebrałem ie do rzeki kthora
33:
bieży do Aháwy/ y zoſtáliſmy thám
34:
przez trzy dni: Pothymem oglądał
35:
lud y Kápłany/ á nie nálazłem tám
36:
nikogo z Lewitow.

werset: 16Poſłalem tedy do Eliezerá/ do
37:
Aryelá/ do Semeiaſzá/ do Elná-
38:
tháná/ do Iárybá/ do Elnátháná/
39:
do Nátháná/ do Zácháryaſzá/ y do
40:
Meſullámá do kſiążąt/ do Ioiárybá
41:
y do Elnátháná do náuczonych.

księga: Neh.


strona: 261

Kśięgi Nehemiaſzowe. Liſt. 261.

kolumna: a
rozdział: 1
werset: 5Y rzekłem x Proſzę Pánie Boże nie
1:
bieſki/ ktory ieſteś mocny/ wielki y
2:
ſtráſzliwy/ záchowywáiąc vmowę
3:
y miłoſierdźie tym ktorzy ćię miłuią
4:
y ſtrzegą przykazánia twego.
x Dániel. 9. v. 4.

werset: 6Niechayże ſię vcho twe nákłoni/
5:
á oczy twoie niechay będą otworzo-
6:
ne/ ábyś vſłyſzał modlitwę ſłużebni
7:
ká twego/ ktorą ia czynię dźiś przed to
8:
bą y we dnie y w nocy zá ſyny Izráel
9:
ſkiemi ſłużebniki twemi/ ábowie wy
10:
znawam grzechy ſynow Izráelſkich
11:
ktorycheſmy ſię dopuſćili przećiw to
12:
bie y ia y dom oycá mego zgrzeſzyliſmy

werset: 7Cieſzkochmy wyſtąpili przećiw
13:
tobie/ y nie ſtrzegliſmy roſkazánia/
14:
vſtaw/ y ſądow kthoreś roſkazał
15:
Moiżeſzowi ſłudze twemu.

werset: 8Roſpomniż proſzę ćię ná tho coś
16:
roſkazał Moiżeſzowi ſłudze twe-
17:
mu mowiąc/ Gdy ſię zemną będźie-
18:
ćie niewiernie obchodźić/ thedy ia
19:
was roſproſzę miedzy narody.

werset: 9A gdy ſię do mnie náwroćićie ſtrze
20:
gąc przykazania mego y czyniąc mu
21:
doſyć x choćiażbyſćie byli wygnáni ná
22:
kray D świátá/ tedy was ztámthąd
23:
zgromádzę/ y przywiodę do mieyſcá
24:
ktorem obrał ábym thám poſtáwił i-
25:
mię moie.
x w 5. Mo. 30. v. 4. D W Zydowſkim ſtoi/ Niebá.

werset: 10A oni ſą ſłudzy twoi y lud twoy/
26:
ktoreś odkupił mocą twą nawięcz-
27:
ſzą/ y ręką twą namocnieyſzą.

werset: 11Proſzę o Pánie/ niech wyſłucha
28:
vcho twoie modlitwę ſługi twoie-
29:
go/ y modlitwę ſłużebnikow two-
30:
ich/ ktorzy prágną áby ſię bali imie-
31:
niá twego: A dźiś poſzczęść ſłudze
32:
twemu proſzę ćię/ y ſpraw mu miło
33:
ſierdźie v E mężá onego: A iam był
34:
podczáſzem Krolewſkim.
E To ieſt v Krolá Artákſerkſeſá.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Nehemiaſz otrzymawſzy liſty od Arthá-
35:
kſerkſeſá Krolá/ przyſzedł do Ieruzálem.
36:
12. Oględuie miáſto ſpuſtoſzáłe. 18. Budu-
37:
ią mury Ierozolimſkie.
werset: 1
Y
Przydáło
38:
ſię Mieſiącá
39:
Niſán/ roku
40:
dwudźieſtego
41:
zá pánowá-
42:
niá Artákſer-
43:
kſeſá Krolá/ iż
44:
przed nim wino ſtało/ Tedym ia ie
45:
wźiąwſzy podał Krolowi/ á nie wi
46:
dział mię nigdy ták ſmętnego.


kolumna: b
werset: 2Tedy Krol rzekł ku mnie/ Przecz
1:
ták maſz ſmętną poſtháwę gdyż nie
2:
choruieſz? Nie możeć to być iż muſiſz
3:
mieć w ſercu coś złego: A przetożem
4:
ſię ia zlękł bárzo.

werset: 3Rzekłem pothym ku Krolowi/
5:
Niechay Krol będźie zdrow ná wie
6:
ki/ Ale iákoż oblicze moie nie ma być
7:
ſmętne/ gdyż miáſto y mieyſce gro-
8:
bow oycow moich poborzone ieſt/ á
9:
brany iego ogniem popalone?

werset: 4Tedy rzekł Krol ku mnie/ Czegoż
10:
ty wżdy żądaſz? A iam ſię ná ten czás
11:
modlił ku Bogu niebieſkiemu.

werset: 5Zátymżem odpowiedźiał Krolo
12:
wi/ Ieſliżeć ſię to podoba Krolu/ á
13:
ieſliś łáſkaw ná mię ſłużebniká twe
14:
go/ poſliż mię do Iudy do miáſthá
15:
kędy ſą groby oycow moich/ ábym go
16:
popráwił.

werset: 6Ná to mi krol odpowiedźiał gdźie
17:
tuż przy nim ſiedźiáłá y Krolowa/
18:
Iákoż tám długo zmieſzkaſz ná tey
19:
drodze? y iáko ſię rychło wroćiſz?
20:
Spodobáło ſię to tedy Krolowi/ y
21:
odpráwił mię/ á iam themu zámie-
22:
rzył pewny czás.

werset: 7Y rzekłem ku Krolowi/Ieſliżeć ſię
23:
ták zda Krolu/ tedy mi niechay dá-
24:
dzą liſty do Kſiążąt ktorzy ſą zá rze-
25:
ką/ áby mię przeprowádźili áżbych
26:
przyſzedł do Iudy.

werset: 8Przytym liſt do Azáfá ktory trzy-
27:
ma ſtraż láſow Krolewſkich/ áby
28:
mi dał drzewá ku budowániu bran
29:
páłacu kthory ieſt przy koſćiele/ y ná
30:
mury mieſckie/ á ná dom do ktorego
31:
prziydę: Y dał mi Krol wſzytko zá
32:
A łáſką Bogá mego ktorą nádemną
33:
okazał.
A W Zydowſkim ſtoi/ wedle ręki dobrey Bogá mego.

werset: 9A gdym przyſzedł do ſthároſt zá
34:
rzeką/ oddałem liſty Krolewſkie/ A
35:
poſłał też był zemną Krol rotmiſtrze
36:
y ieżdne.

werset: 10Co gdy vſłyſzał Sánábálláth Ho
37:
ronitczyk/ y Tobiaſz on ſługá Amo
38:
nitczyk bárzo ſię im to nie podobáło/
39:
iż przyſzedł człowiek ktory ſię ſtárał
40:
o dobre ſynow Izráelſkich.

werset: 11A przetożem przyſzedł do Ieruzá
41:
lem y mięſzkałem tám przez trzy dni

werset: 12Wſtałem potym w nocy z trochą
42:
ludźi/ y nie oznáymiłem tego żadne
43:
mu/ co Bog moy podał do ſercá
44:
mego ábym vczynił w Ieruzálem/
45:
nie miałem theż zſobą żadnego by-
46:
dlątká/ iedno to ná kthoremem ſie
47:
dźiał.

rozdział: 6


strona: 263v


kolumna: c
werset: 7Ktemuś ieſzcze poſtánowił Pro
1:
roki ktorzyby o tobie opowiedáli w
2:
Ieruzálem mowiąc/ Ześ ieſt Kro-
3:
lem w Iudźie: A przetoż teraz doy-
4:
dźie to do krolá: Przydźże tedy á po
5:
radźmy ſię miedzy ſobą.

werset: 8Alem ia poſłał do niego ztymi ſło
6:
wy/ niedźieie ſię ták iáko ty powie-
7:
daſz/ ále to ſam ſobie wymyſlaſz.

werset: 9Abowiem oni wſzyſcy ſtráſzyli
8:
nas mowiąc/ Niechać vſtáną ręce
9:
ich od roboty áby nie byłá dokończo-
10:
ná: A przetoż teraz o Boże vtwierdz
11:
ręce moie.

werset: 10Potymem ia przyſzedł do domu
12:
Semáiaſzá ſyná Daláiego ſyná Merá
13:
beelowego ktory był w zámknieniu/
14:
ktory mi rzekł/ Zeydźmy ſię do domu
15:
Bożego w pośrzod Koſćiołá/ zám
16:
knimyſz o ſobie drzwi iego/ ábowiem
17:
ći przydą chcąc ćię zábić/ á they nocy
18:
przydą áby ćię zámordowáli.

werset: 11Alem ia odpowiedźiał/ Izali kto
19:
táki iákim ia ieſt vćiekać ma? Izali
20:
kto tákowy iákim ia ieſt ma wnidź
21:
do Koſćiołá á B bronić zdrowia ſwe
22:
go? Zadnym obyczáiem nie wnidę.
B Drudzy wykłádáią/ A będźie żyw/ Co ták rozumieią niemoże tho być żeby go Bog zábić nie miał gdyby koſćioł zgwałćił.

werset: 12Y poznałem ia że go Bog nie po-
23:
ſłał áby ku mnie prorokował/ ále iż
24:
go Thobiáſz y Sánábállath náięli.

werset: 13Abowiem on był dla tego przená
25:
ięt ábych ſię ia vlęknąwſzy to vczy-
26:
nił y zgrzeſzył/ á iżby o mnie wſzę-
27:
dźie złą ſłáwę puſćili ktorąby mi ná
28:
oczy zárzucáli.

werset: 14Pomniſz o Boże moy ná Tobiaſzá
29:
y Sánábállátá co oni czynili/ tákże
30:
ná Noádyę prorokinią/ y ná ino pro
31:
roki ktorzy mię ſtráſzyli.

werset: 15A ták ieſt dopráwion mur dwu-
32:
dźieſtego y piąthego dniá Mieſiącá
33:
C Elul/ po pięćdźieſiątym y wtorym
34:
dniu.
C Then Mieſiąc ieſt Sierpien.

werset: 16To gdy vſłyſzeli wſzyſcy nieprzy-
35:
ćiele náſzy/ zlęknąwſzy ſię wſzyſcy na
36:
rodowie okoliczni/ vpádli w my-
37:
ſlách ſwych/ á poználi że thá ſpráwá
38:
byłá od Bogá náſzego.

werset: 17Tychże też czáſow niektorzy zac-
39:
nieyſzy w Iudźie częſto ſwe przeſyłá
40:
li liſty do Thobiaſzá/ á záſię od Tho
41:
biaſzá przynoſzono do nich liſty.

werset: 18Abowiem wiele ich w Iudźie było
42:
co ſię z nim ſprzyſięgli/ gdyż on był
43:
źięćiem Secheniaſzá ſyná Arácho-
44:
wego/ áktemu ſyn iego Iohánán po
kolumna: d
iął był corkę Meſullámá ſyná Bárá
1:
chiaſzowego.

werset: 19Ktemu przedemną zálecáli dobroć
2:
iego/ á potym ſłowá moie ná ſtro-
3:
nie przenoſili do niego/ A Thobi-
4:
aſz poſyłał liſty ſtráſząc mię.

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Dobudowawſzy murow poſthánawia
5:
ſtraż Nehemiaſz. 5. Obliczáią lud kthory
6:
ſię wroćił z więźienia.
werset: 1
G
x Dy tedy
7:
mury zbudo-
8:
wáne były/ po
9:
ſtháwiłem y
10:
wrotá/ kthe-
11:
mu poſtáwiłe
12:
wrotne Spie
13:
waki y Lewithy.
x Ekle. 49. v. 15.

werset: 2Nád tom roſkazał Hánániemu
14:
brátu memu/ y Hánániaſzowi ſtá-
15:
roſćie zamku Ierozolimſkiego/ ábo
16:
wiem ten był człowiek wierny y bo-
17:
iący ſię Bogá nád wiele inych.

werset: 3A powiedźiałem thak/ Niechay
18:
brany Ierozolimſkie otworzone nie
19:
bywaią áż ſłońce ogrzeie/ á poki ie-
20:
ſzcze ſtraż będźie ſtałá/ áby zámyka-
21:
no brany y mocnie opátrzono: Y po
22:
ſtánowiłem ſtraż z mieſzczánow Ie
23:
rozolimſkich/ káżdego ná mieſcu ſwo
24:
im y przećiw domowi iego.

werset: 4A było miáſtho bárzo ſzerokie y
25:
wielkie/ á ludu w nim bárzo máło/ y
26:
domy nie pobudowáne.

werset: 5Podał ktemu Bog moy do ſercá
27:
mego/ ábych zebrał przednieyſze y prze
28:
łożone/ y lud poſpolity żeby podług
29:
národow ſwych obliczeni byli: Ná-
30:
lazłem theż z Kſięgi narodu onych
31:
ktorzy przedtym przyſzli/ y nálazłem
32:
w nich ten ſpiſek.

werset: 6x Ci ſą ludźie kráiny náſzey ktorzy
33:
przyſzli z zágnánia ktore był záwiodł
34:
Nábuchodonozor Krol Bábilońſki
35:
á wroćili ſię do Ieruzálem y do Iu-
36:
dy káżdy do miáſtá ſwego.
x w. 3. Esdr

werset: 7A przyſzli z Zorobabelem/ Ieſuá/
37:
Nehemiaſz/ Azáryaſz/ Ráámiaſz/
38:
Náhámáni/ Márdocheuſz/ Bel-
39:
ſán/ Mesfáráth/ Beguiaſz/ Ná-
40:
hum/ Bááná: Przythym liczbá lu-
41:
du poſpolitego tá ieſt.

werset: 8Synow Fároſowych/ dwá tyſią
42:
cá ſto ſiedḿdźieſiąt y dwá.

rozdział: 9


strona: 266


kolumna: a
werset: 29Y nápominałeś ie chcąc ie przy-
1:
wieſć ku Zakonowi twemu: Ale ſię
2:
oni hárdźie ſpráwowáli/ á nie ſłu-
3:
cháli roſkazánia twego/ owſzem grze
4:
ſzyli przećiw ſądom twoim/ x ktore
5:
gdyby człowiek pełnił będźie w nich
6:
żył/ á niechćieli poddáć rámion ſwo
7:
ich/ y záthwárdźili kárk ſwoy á nie
8:
chćieli ſłucháć.
x w. 3. Mo. 18. v. 5. Ezechi. 10. v. 11. Rzym. 10. v. 5. Gal. 3. v. 12.

werset: 30A wſzákożeś im ty folgował przez
9:
wiele lat/ oświádczáiąc ſię przećiw
10:
ko nim Duchem twym przez Proro
11:
ki twoie/ á coż gdy oni nie ſłucháli/
12:
A przetożeś ie thy podał w ręce na
13:
rodom pogránicznym.

werset: 31Aleś ich dla wielkiego miłoſier-
14:
dźia thwego nie wytráćił dokońcá/
15:
ábowiemeś ieſt Bog łáſkáwy y miło
16:
ſierny.

werset: 32" A przetoż teraz Boże náſz/ Boże
17:
wielki możny y ſtráſzliwy/ ktory ſtrze
18:
żesz przymierza y miłoſierdźia/ nie
19:
lekceż ſobie pokłáday tego wſzytkie
20:
go vtrapienia ktore ogárnęło nas y
21:
Krole náſze/ Kſiążętá náſze/ Kápła
22:
ny/ Proroki/ y oyce náſze/ y wſzytek
23:
lud twoy/ ieſzcze zá czáſow krolow
24:
Aſſyriyſkich áż y do tego dniá.
" Wyżſzey. 1 v. 5. Daniel. 9. v. 4.

werset: 33Abowiemeś ty ieſt ſpráwiedliwy
25:
we wſzytkim tym co ſię nam przydá
26:
ło/ gdyżeś to ſłuſznie vczynił/ żeś
27:
my ſię złoſćiwie ſpráwowáli.

werset: 34Krolowie náſzy/ Kſiążętá náſze/
28:
Kápłani náſzy y oycowie náſzy nie
29:
czynili doſyć Zakonowi twemu/ á-
30:
ni byli pilni roſkazánia twego/ áni
31:
świádectw kthoremiś ſię oswiád-
32:
czał przećiwko nim.

werset: 35Ktemu oni w kroleſtwie ſwoim
33:
y w tey thák wielkiey dobrotliwoſći
34:
ktorąś im okazał w źiemi przeſtro-
35:
ney y rodzáyney/ kthorąś im był dał
36:
nie ſłużyli tobie/ áni ſię odwroćili
37:
od vczynkow złoſćiwych ſwoich.

werset: 36Oto my dźiś ieſtechmy niewolni-
38:
ki w źiemi ktorąś dał oycom náſzym
39:
áby z niey pożywáli owocow y do-
40:
brá iey/ otochmy ſą w niey niewol-
41:
niki.

werset: 37Táć wielkie dochody ſwe wyda-
42:
wa Krolom/ ktoreś ty poſtánowił
43:
nád námi dla grzechow náſzych/ kto
44:
rzy pánuią nád ćiáły náſzymi y doby
45:
tki náſzemi według ſwey woley/ y ie
46:
ſtechmy w wielkim vćiśnieniu.

werset: 38A wſzákoż my będąc we wſzytkim
kolumna: b
tym/ czyniemy z tobą przymierze mo
1:
cne y zápiſuiemy ie/ ná ktore ſię pod-
2:
piſáli Kſiążętá náſze/ Lewithowie
3:
náſzy/ y Kápłani náſzy.

rozdział: 10
KApitu. 10.1. Imioná thych ktorzy ſię podpiſáli pod
4:
przymierze. 29. A co Pánu lud obiecał przy
5:
przymierzu.
werset: 1
A
Tyć ſą imio-
6:
ná tych co ſię pod
7:
piſáli/ Nehemiaſz
8:
Atárſatá ſyn Há-
9:
cháliaſzow y Se-
10:
dekiaſz.

werset: 2Sáráiáſz/ Azáryaſz/ Ieremiaſz.

werset: 3Fáshur/ Amáryaſz/ Melchiaſz.

werset: 4Hátus/ Sebeniáſz/ Melluch.

werset: 5Hárym/ Merymuth/ Obdyaſz.

werset: 6Dániel/ Genthon/ Báruch.

werset: 7Moſollám/ Abiaſz/ Miámin.

werset: 8Máázyaſz/ Belgáiaſz/ Semái-
11:
aſz/ A ćić byli Kápłani.

werset: 9A Lewitowie záſię/ Ieſua ſyn A-
12:
zániaſzow/ Bennui z ſynow Hená-
13:
dádowych y Kádmiel.

werset: 10Bráćia też ich Sebeniaſz/ Odái-
14:
aſz/ Celitá/ Fáláiaſz/ Hánán.

werset: 11Michá/ Rohob/ Háſebiaſz.

werset: 12Záchur/ Serebiaſz/ Sábániaſz.

werset: 13Odáiaſz/ Báni/ Báninu.

werset: 14Przednieyſzy też z ludu/ Fáros/
15:
Fáháthmoáb/ Elám/ Záth/ Báni.

werset: 15Bonni/ Azgád/ Bebái.

werset: 16Adonáiaſz/ Begoái/ Adyn.

werset: 17Ater/ Ezechiaſz/ Azur.

werset: 18Odáiaſz/ Háſum/ Bezái.

werset: 19Háref/ Anáthoth/ Nehái.

werset: 20Megfiaſz/ Moſollám/ Házyr.

werset: 21Meſyzabel/ Sádok/ Iáddua.

werset: 22Feltyaſz/ Hánán/ Anáiaſz.

werset: 23Ozeaſz/ Hánániaſz/ Háſub.

werset: 24Alohes/ Fálea/ Sobek.

werset: 25Rehum/ Háſebná/ Mááſyaſz.

werset: 26Achiaſz/ Hánán/ Anán.

werset: 27Melluch/ Hárym/ Bááná.

werset: 28Y ini z ludu/ z Kápłanow/ z Le-
16:
witow/ z Odźwiernych/ z Spiewa
17:
kow/ z Náthyneyczykow y wſzyſcy
18:
ktorzy ſię odłączyli z poſtronnych na
19:
rodow ku Zakonowi Bożemu/ żo-
20:
ny/ ſynowie/ y corki ich/ y wſzyſcy
21:
ktorzykolwiek byli przy dobrym ro-
22:
zumie.

rozdział: 13


strona: 268v

NEHEMIAS.

kolumna: c
werset: 15Onegoż czáſu widźiałem Zydy á
1:
oni w Sábáth tłoczyli w práſach/ y
2:
noſili ſnopki/ á kłádąc ná oſły brze-
3:
mioná/ winá/ iágod/ fig/ y wſzyt-
4:
kich inych potrzeb/ noſili w Sábáth
5:
do Ieruzálem: Ktorem ia fukał one-
6:
goż dniá w ktory przedáwáli żyw-
7:
noſći.

werset: 16Tyryiczycy też ktorzy mieſzkáli w
8:
nim noſili ryby y wſzytki ine towá-
9:
ry/ á przedawáli w Ieruzálem ſy-
10:
nom Iudá w Sábáth.

werset: 17A tákem sfukał przełożone w Iu
11:
dźie mowiąc do nich/ Coż to ieſt zá
12:
złoſć ktorey ſię dopuſzczaćie gwał-
13:
cąc dźień Sobotny?

werset: 18Izali nie toż czynili oycowie wáſzy
14:
zá co Bog náſz przywiodł ná nas w-
15:
ſzytko to nieſzczęſćie/ y ná to miáſto?
16:
A wy ieſzcze przyczyniaćie tym wię
17:
cey gniewu ná Izráelá gdy gwałći
18:
ćie Sábáth?

werset: 19Potym gdy ku wieczorowi záći-
19:
miáło ſię w Branách Ierozolim-
20:
ſkich przed Sábáthem/ roſkazałem
21:
zámknąć wrotá/ y nie kazałem ich o-
22:
twárzáć áż po Sábáćie: Nád thom
23:
ſługi ſwe poſtáwił w branách/ żeby
24:
nie wnoſzono żadnych brzemion w
25:
dźień Sobotny.

werset: 20A ták kupcy y ktorzy wſzytko wy-
26:
kłádáli ku przedawániu/ ſtali przed
27:
miáſthem Ierozolimſkim y raz y
28:
drugi.

werset: 21Kthorymem ia pod świádec-
29:
twem zágroźił/ mowiąc do nich/
30:
Przecz wy nocuiećie zá mury? Ieſli-
31:
że to potym vczynićie/ tedy was każę
32:
poimáć: A tákże od onego czáſu nie
33:
przychodźili w Sábát.

werset: 22Nád tom kazał Lewithom áby
34:
ſię oczyſćili/ á przyſzedſzy áby ſtrze-
35:
gli bran/ á ſwięćili dzień Sobotny:
36:
A przetoż też w tey rzeczy pomni ná
kolumna: d
1:
mię o Boże moy/ á odpuſć mi we-
2:
dług wielkoſći miłoſierdźia twego.

werset: 23Onegoż też czáſu vyzrałem Zydy
3:
kthorzy ſobie poięli żony Azotſkie/
4:
Ammonitſkie y Moábſkie.

werset: 24A ſynowie ich częſćią po Azotſku
5:
mowili/ nie vmieiąc mowić po Zy-
6:
dowſku/ iedno ięzykiem onych to na
7:
rodow.

werset: 25A przetożem ie sfukał y przeklina
8:
łem ie/ á niektore znich biłem y rwa-
9:
łem zá łeb/ y poprzyſiągłem ie przez
10:
Bogá/ áby nie dawáli corek ſwo-
11:
ich ſynom ich/ áni bráli corek ich zá
12:
żony ſynom ſwoim/ y ſobie.

werset: 26Izaliż Sálomon Krol Izráelſki
13:
dla thego nie zgrzeſzył? A wſzákże
14:
miedzy wielą narodow nie było mu
15:
Krolá rownego/ Bo był miły Bo
16:
gu ſwoiemu/ á Bog poſtánowił go
17:
był Krolem nád wſzytkim Izráelem
18:
A wżdy go niewiáſthy poſtronne
19:
przywiodły ku grzechowi.

werset: 27A wam izali tego pozwaláć mamy
20:
żebyſćie ſię dopuſzczáli tey ták ćięſz-
21:
kiey złoſći/ ábyſćie grzeſzyli przećiw-
22:
ko Bogu náſzemu poymuiąc żony
23:
obce?

werset: 28A niektory z ſynow Ioiády ſyná
24:
Eliáſybá Kápłaná wielkiego/ był
25:
źięćiem Sánábálláthá Horonitczy
26:
ká/ kthoregom ia precz wygnał od
27:
ſiebie.

werset: 29Pomniż ná to o Boże moy/ przećiw
28:
tym ktorzy pomázáli kápłáńſtwo/ y
29:
przymierze Kápłáńſkie y Lewitow.

werset: 30A przetożem ie oczyſćił od wſzyt
30:
kich obcych: Y poſtánowiłem Kápła
31:
ny y Lewity ná vrzędźiech ich káżde
32:
go w iego ſpráwie.

werset: 31Y ku paleniu drew dla ofiar w zá
33:
mierzone czáſy/ y dla rzeczy pierwo
34:
rodnych: Pámiętayże thedy ná mię
35:
Boże moy ku dobremu.

księga: Est.
rozdział: 4


strona: 271

Kśięgi Eſter. Liſt. 271.

kolumna: a
werset: 3Ktemu po wſzytkich kráinách y
1:
ná wſzelkim mieyſcu gdźie roſkazá
2:
nie y dekret Krolewſki przyſzedł/
3:
byłá wielka żáłoſć miedzy żydy/ poſt
4:
płácz y nárzekánie/ á wiele ich oblok
5:
ſzy ſię w wory leżeli w popiele.

werset: 4Tedy wſzedſzy pánienki Eſther
6:
y komornicy iey/ oznaymili iey tho/
7:
y záfráſowáłá ſię bárzo Krolowa/
8:
á poſłáłá ſzáthy áby ſię w nie oblokł
9:
Márdocheuſz zwlokſzy z ſiebie wor/
10:
Ale ich on nie wźiął.

werset: 5W záwołáłá Eſter Atáchá iedne
11:
go z komornikow Krolewſkich/ kto
12:
remu był poruczył áby iey ſłużył/ y ro
13:
ſkazáłá mu do Márdocheuſzá/ áby
14:
ſię dowiedźiał co to ieſt zá ſpráwá á
15:
przeczby ták czynił.

werset: 6Wyſzedł tedy Athách do Márdo
16:
cheuſzá ná vlicę mieſcką ktora byłá
17:
przed Braną Krolewſką.

werset: 7Y oznaymił Márdocheuſz co mu
18:
ſię przydáło/ przytym iáko Amán o-
19:
biecał śrebro odważyć do ſkárbu
20:
Krolewſkiego zá Zydy áby byli wy-
21:
tráceni.

werset: 8Nád to mu dał y przepis dekretu
22:
Krolewſkiego/ ktory był przybił w
23:
Suſán ná wytrácenie ich/ áby gi v-
24:
kazał Eſter y oznazmił to iey: A przy
25:
thym roſkazáł áby ſzłá do Krolá á
26:
proſiłá go/ y przyczyniłá ſię zá lu-
27:
dem ſwoim.

werset: 9A ták przyſzedſzy Athách oznay
28:
mił Eſter ſłowá Márdocheuſzowe.

werset: 10Ná co odpowiedźiáłá Eſter Atá
29:
chowi roſkázuiąc mu ták do Már-
30:
docheuſzá.

werset: 11Wſzyſcy ſłużebnicy Krolewſcy/ y
31:
wſzythek lud w źiemiách Krolew-
32:
ſkich wiedzą o tym/ iż ktobykolwiek
33:
choćia mąż/ choćia niewiaſtá wſzedł
34:
do Krolá do ſieni we wnętrzney/ á
35:
niebyłby wezwan/ iż o nim ieſt de-
36:
kret áby zárázem był zábit/ á tylko ten
37:
ma żyw oſtáć ná ktorego Krol śćią
38:
gnie ſwe ſceptrum złote: A iam iuż
39:
w tych trzechdźieſiąt dni nie ieſt we
40:
zwaná ábych ſzłá do Krolá.

werset: 12Ty ſłowá Eſter oznaymione ſą
41:
Márdocheuſzowi.

werset: 13Ale on rzekł áby ták powiedźia-
42:
no Eſther/ Nie mniemay ábyś thy
43:
zdrowie ſwoie miáłá záchowáć w
44:
domu Krolewſkim imo wſzythki
45:
Zydy.

werset: 14Bo záiſte ieſli ty ná ten czás mil
46:
czeć będźieſz przyidźie Zydom ſkąd
kolumna: b
inąd vlżenie y wybáwienie/ ále thy
1:
y z domem oycá twoiego poginiećie:
2:
A ktoż to wie ieſliś nie dla tey potrze
3:
by doſtąpiłá Kroleſtwá?

werset: 15Tedy rzekłá Eſter áby ták oznáy
4:
miono Márdocheuſzowi.

werset: 16Idź á zbierz wſzytki Zydy ktorzy
5:
ſą w Suſán/ pośććież ſię zá mię/ á
6:
nie iedzćie áni piyćie przez trzy dni/
7:
y przez trzy nocy/ ia też tákże będę ſię
8:
poſćić z ſłużebnicámi ſwemi: A po-
9:
tym wnidę do Krolá choćiażći tego
10:
zwyczáiu niemáſz A by mi też ná oſtá
11:
tek y zginąć.
A Drudzy wykłádáią á mamli zginąć niechayże zginę.

werset: 17A odſzedſzy Márdocheuſz vczy-
12:
nił wſzytko iáko mu Eſther roſka-
13:
záłá.

rozdział: 5
KApitu. 5.1. Eſther ma przyſtęp do Krolá. 4. 8. Wyż
14:
wa go ná cześć y z Amánem. 10. Amán py-
15:
ſzny kazał zbudowáć ſzubienicę ná Már-
16:
docheuſzá.
werset: 1
P
Otym trzećie-
17:
go dniá oblokłá ſię
18:
Eſter w vbior Kro
19:
lewſki/ y ſtánęłá w
20:
ſieni wewnętrzney
21:
pałacu Krolewſkiego przećiw gmá
22:
chowi krolewſkiemu/ á krol ſiedźiał
23:
ná ſtolicy Kroleſtwá ſwego w pá-
24:
łacu przećiw drzwiom domu ſwego.

werset: 2Gdy tedy Krol vyzrał Eſter krolo
25:
wą ſthoiącą w ſieni/ ruſzony łáſką
26:
przećiwko niey/ śćiągnął ſceptrum
27:
złote ku niey ktore trzymał w ręku/
28:
A Eſter przyſtąpiwſzy dotknęłá ſię
29:
końcá ſceptrum onego.

werset: 3Tedy Krol rzekł do niey/ Czegoć
30:
potrzebá Krolowa Eſter/ á ocz pro
31:
ſiſz/ Byś też chćiałá y puł Kroleſtwá
32:
tedyć będźie dano.

werset: 4A Eſther odpowiedźiáłá/ Ieſlić
33:
ſię Krolu podoba/ prziydźże dźiś y
34:
z Amánem ná vcztę kthoram prze
35:
ćię ſpráwiłá.

werset: 5Záthym rzekł Krol/ Przyzowćie
36:
rychley Amáná/ áby doſyć vczynił
37:
ſłowu Eſter: Przyſzedł tedy krol y
38:
Amán ná onę vcztę ktorą Eſther
39:
ſpráwiłá.

werset: 6Y rzekł Krol do Eſter przy oney
40:
bieſiedźie/ Czegoż wżdy żądaſz á o-
41:
trzymaſz? á ocz proſiſz byś też proſiłá
42:
y o puł kroleſtwá tedyć będźie dano

werset: 7Ná to Eſther odpowiedźiáłá/
43:
Ządánie moie y prośbá ma tá ieſt.

rozdział: 9


strona: 273v


kolumna: c
werset: 29Nád to nápiſáłá Eſter Krolo-
1:
wa corká Abiháilowá/ y Márdo-
2:
cheuſz Zyd ze wſzeláką pilnoſćią áby
3:
ſię mocnie trzymáli tego wtorego li
4:
ſtu około Purym.

werset: 30A poſłáłá liſty do wſzytkich Zy-
5:
dow do ſtha dwudźieſtu y ſiedmi
6:
źiem Krolá Aſweruſá/ opowiedá-
7:
iąc im B pokoy y beſpieczeńſtwo.
B Wżydowſkim ſtoi/ słowá pokoiá y prawdy.

werset: 31A iżby mocnie záchowywáli ony
8:
dni Purym czáſow ſwoich/ iáko im
9:
ie poſtánowił Márdocheuſz Zyd y
10:
Eſter Krolowa/ y iáko obowiązá-
11:
li duſze ſwe y potomſtwo ſwe ku po
12:
ſtom y C ku wołániu.
C Ku wołániu do Bogá ná modlithwách zwyczáynych onego świętá.

werset: 32Dekret też Eſther potwierdźiłá
13:
vſtawy tych dni Purym/ y zápiſa-
14:
no to ieſt w kſięgi.


kolumna: d
rozdział: 10
KApitu. 10.1. Sławá y możność Márdocheuſzowá v
1:
Krolá.
werset: 1
Y
Włożył Krol
2:
Aſwerus podatek
3:
ná źiemię ſwą y
4:
ná wyſpy morſkie

werset: 2A wſzytki zac-
5:
ne y możne ſprá-
6:
wy iego/ Przytymiáko zacnie wy-
7:
wyżſzył Márdocheuſzá/ to ieſt wy-
8:
piſano w Kronikách krolow Med-
9:
ſkich y Perſkich.

werset: 3Abowiem Márdocheuſz Zyd był
10:
wtorym po Krolu Aſweruſie/ y zac
11:
nym miedzy Zydy/ á wdźięcznym v
12:
wſzytkiey bráćiey ſwey ſtáráiąc ſię o
13:
dobre ludu ſwego/ á życząc pokoiu
14:
wſzytkiemu narodowi ſwemu.

księga: Iob.

kolumna: c-d
KSięgi Iobowe.ARgument.
T
A Hiſtorya ieſt nam przykładem cudnym oſo
1:
bliwey á bárzo wielkiey ćierpliwoſći/ gdyż nam przekłáda te
2:
go zacnego á ſwiętego człowieká Iobá dźiwnie vtrapione-
3:
go/ nie tylko z wierzchu á ná ćiele iego/ ále też y ná duſzy po
4:
kuſámi ktoremi on był vtrapion ták od żony iáko y od przy
5:
iáćioł/ ktorzy dźiwnemi rozmowámi ſtháráli ſię iákoby go
6:
mogli w roſpácz przywieſć: Abowiem mu naprzod przekłádáli gniew Boży
7:
iákoby mu miał być głownym nieprzyiaćielem/ á iż ieſt odrzucon od niego/ á
8:
iż ſię ná tym bárzo mylił mnimáiąc żeby mu Bog był miłośćiwym/ á przetoż
9:
prożno żeby dáley miał vfáć Pánu. Aczći byli przyſzli w ten ſpoſob áby go
10:
ćieſzyli/ á wſzakoż go więcey trapili niżli ono iego właſne vdręczenie: A w-
11:
ſzákże on mężnie y z wielką ſtałoſcią ſpor wiedźie z nimi/ á potym przychodźi ku
12:
ſzczęſliwemu dokończeniu. Przytym w tey hiſtoryey obáczáć mamy/ iż Iob
13:
broni ſłuſzney rzeczy/ á wſzákoż ſię zda iákoby w niey głupie á nie porządnie
14:
poſtępowáć miał/ á iego záſię nieprzyiaćiele iákoby porządnie á mądrze bro-
15:
nili niepobożney ſwey ſtrony/ Abowiem Iob vznawa iż Bog nie záwżdy ná
16:
wiedza ludźi według wielkoſći grzechow ich/ ále iż też ma y niektore ſądy tá
17:
iemne z ktorych nam nie powinien czynić liczby: Wſzákoż on ná ten czás zo-
18:
ſtawa ſpráwiedliwym/ á człowiek nie może ſię mu ni w czym záſtháwić áby
19:
zwyćiężon być nie miał. Co też y o ſobie Iob trzyma/ tuſząc iż go Bog od ſie-
20:
bie nie odrzući: Lecz iednák tu vżywa wiele rzeczy nie przyſtoynych/ czáſem
21:
mowiąc przećiw rozumowi/ á owſzem pod czás vżywa przykrych á ſrogich
22:
powieſći/ ták iż ná wielu mieyſcách zda ſię żeby miał być człowiekiem roſpá-
23:
czáiącym/ y ták ſię zápala/ że ſię zda iákoby ſię chćiał przećiwić Bogu. Otoż
24:
ſwą rzecz choćiaż dobrą nieporządnie á źle wypráwuie: Nieprzyiaćiele ie-
25:
go záſię bronią tego/ iż záwſze ſłuſznie Bog grzeſzniki karze według miáry
26:
grzechow ich/ vżywáiąc nadobnych wywodow/ á chcąc tho iáſnie okázáć.

strona: 274

Kśięgi Iobowe Liſt 274.
A ták w ich roſpráwách nie máſz nic czegoby ſię przyiąć nie godźiło/ iákoby
1:
to z ſámego Ducha ſwiętego być miáło/ ábowiem ieſt ſzczyra prawdá/ á prá
2:
wie grunt powinnoſći náſzey: Bo roſpráwuią o opátrznoſći Bożey/ o ſprá-
3:
wiedliwoſći iego/ y o grzechoch ludzkich/ A wſzákoż cel ich ku ktoremu mie-
4:
rzą/ ieſth zły á niepobożny/ gdyż Iobá chcą w wieſć w roſpácz á práwie do
5:
przepáſći wrzućić/ á thák w tym złą ſtronę trzymáią. Piſmo nam nie oznay-
6:
muie czáſu ktorego był żyw Iob/ á wſzákoż możemy ſię domyſlić że był zá da-
7:
wnych czáſow/ Abowiem Zyd ieden Filo rzeczony/ powieda że był zá czáſu
8:
Iakobowego/ á miał poiąć Dynę corkę iego. A záſię wſzytkich Zydow poſpo
9:
lite zdánie ieſt/ iżby Moiżeſz tę Hiſtoryą wypiſał.
rozdział: 6


strona: 276

Kśięgi Iobowe. Liſt. 276.

kolumna: a
werset: 3Tedyćby było ćiężſze niż piaſek mor
1:
ſki/ á przetoż mi y ſłow nie ſtawa.

werset: 4Abowiem ſtrzały wſzechmocnego
2:
przeniknęły mię/ ktorych iad zniſzczył
3:
duchá mego/ á ſtráchy Boże woiuią
4:
mię.

werset: 5A Izali ryczy ośieł leśny widząc
5:
trawę? ábo woł izali ryczy nád po-
6:
kármem ſwoim?
A Iákoby rzekł/ Mniemaſz ábych ſię ia bez przyczyny vſkárżáć miał/ kiedy y źwierzętá máiąc doſtathki ſwe/ nie czynią tego.

werset: 6B Izali kto może ieść rzecz nie ſmá
7:
czną bez ſoli? ábo ieſtli iáki ſmák w
8:
białku iáiowym?
B Iákoby rzekł/ Człowiek nie może ieść potráwy nieſmáczney/ cożby ieſzcze miał ieść gorzką/ iákie ſą rzeczy ktore ia ćierpię.

werset: 7To czegom ſię przed thym tknąć
9:
nie chćiał/ toć teraz ieſt iáko C pokár
10:
mem ćiáłu moiemu.
C Drudzy czytáią/ Są nie mocy ćiáłu moiemu.

werset: 8Boże day áby ſię to ſtáło ocz pro-
11:
ſzę/ á iżby Bog dopuśćił czego ſię ná
12:
dźiewam.

werset: 9D Iżby mię chćiał Bog zetrzeć/ á pu
13:
śćił wolno rękę ſwoię y wyćiął mię.
D Słowá ſą człowieká vtrapionego/ ktoremi ſię vſkárża wedle ćiáłá.

werset: 10Miałbych to ſobie zá poćiechę/ á rá
14:
dowałbych ſie w boleśći choćiaby mi
15:
nic nie folgował/ E iednák ſię nie bę-
16:
dę zbraniał ſłowem Swiętego.
E Tho ieſt nie będę bluźnił imieniá Páńſkiego.

werset: 11Abowiem coż ieſt zá moc moia że
17:
bych wytrwáć mogł? ábo kthory ko-
18:
niec moy będźie ieſliby ſię dáley prze-
19:
dłużył żywot moy?

werset: 12Izaż moc moiá ieſt kámienna? á
20:
ćiáło moie miedźiáne?

werset: 13Azaż nie ieſt thák iż ſobie pomoc
21:
nie mogę/ á śiły moie odięte mi ſą.

werset: 14Miáłoćby być iákie dobrodźiey-
22:
ſtwo vtrapionemu okazane od bli-
23:
źniego ſwego/ ále on opuſćił boiazń
24:
wſzechmocnego.

werset: 15F Bráćia moi omylili mię iáko po-
25:
thok/ á vpłynęli iáko powodź w
26:
rzekách.
F Przyrownywá przyiaćioły nieuſtáwiczne pothokom byſtrym/ ábowiem ieſt właſność potokow czáſu ſuſzey iż wyſycháią/ á wody w nich nie bywa/ á czáſu źimy wymárzáią/ A ták gdy wody potrzebá nie bywa iey/ á záſię w deſzcz gdy wody nie potrzebá thedy w nich bywa názbyt wody: A tákowić ſą omylni przyiaćiele.

werset: 16Kthore bywáią mętne od lodu/ y
27:
od śniegu gdy ſię w nich roſtáią.

werset: 17A záſię czáſu ſuſzey wiginą/ á od
28:
gorącoſći vſtawáią z mieſcá ſwego.

werset: 18Vdáwáią ſię iną drogą/ y niſzcze-
29:
ią á práwie giną.

werset: 19Podrożni ludźie ktorzy idą z krái
30:
ny Themán/ obaczyli ie/ á ktorzy ſzli
31:
do Sebá mieli w nich nádźieię.

werset: 20Ale ſię záwſthydźili iż w nich ná-
32:
dźieię mieli/ á gdy tám przyſzli záſro
33:
máli ſię.

werset: 21Záiſte wy ieſteſćie G iemu podob-
34:
ni/ ábowiem vyrzawſzy ćięſzkie ſka-
35:
ránie moie vlękliſćie ſię.
G To ieſt potokowi.

werset: 22Izalim mowił ábyſćie mi co przy
36:
nieſli? ábo iżbyſćie mi co dáli z má-
37:
iętnoſći wáſzych?

werset: 23Abo iżbyſćie mię wybáwili od v-
38:

kolumna: b
ćiſkáiącego? ábo wykupili z rąk okru
1:
tnikow?

werset: 24Náuczćież mię á vmilknę/ á w
2:
czymbych zbłądźił oznayḿćie mi.

werset: 25O iákoż ſą mocne ſłowá prawdźi
3:
we/ á coż pomożećie tym wáſzym po
4:
ſwarkiem?

werset: 26Izali ſobie lekce poważyćie ſłowá
5:
vtrapionego? iákoby nic inego nie
6:
były iedno wiátr?

werset: 27Záprawdę gniew wáſz thárgnie
7:
ſię y ná ſierotkę/ gdyż ſię ták chytrze
8:
obchodźićie z przyiaćielem ſwoim.

werset: 28A przethoż teraz chćieyćie ſię mi
9:
przypátrzyć/ ieſliżebych chćiał kłá-
10:
máć przed wámi.

werset: 29Mowćież znowu proſzę was á nie
11:
ſądźćie złoſćiwie/ pocznicież záś á v
12:
znayćie w tym ſpráwiedliwoſć moię

werset: 30Ieſliż ieſt w ięzyku mym złość/ á
13:
vſtá moie nie czuiąli gorzkoſći.

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Iob vkázuie iż żywot ludzki nic nie ieſt
14:
inego iedno praca y nędzá vſtáwiczna.
werset: 1
I
Zali czło-
15:
wiekowi czás
16:
nie ieſt zámie-
17:
rzony ná źiemi/
18:
á dni iego iáko
19:
dni naiemnicze

werset: 2Iáko ſługá
20:
prágnie A ćieniá/ á iáko naiemnik cze
21:
ka zapłáty zá pracą ſwoię.
A To ieſt nocy áby odpoczynął.

werset: 3Thákżeć y mnie iákoby práwem
22:
dźiedźicznem przyſzły Mieſiące B
23:
prożne/ á nocy prácowithe ſą mi ná
24:
znáczone.
B To ieſt/ W ktorychem miał nádźieię odpoczynienia á nie miałem go.

werset: 4Ieſlim ſie vkładł tedym mowił/
25:
Y kiedyż wżdy wſthánę? A gdy ro-
26:
zmierzam wieczor/ tedy C vſtawam
27:
obrácáiąc ſobą áż do świtánia.
C W Zydowſkiem ſtoi/ Náſycon bywam.

werset: 5Ciáło moie przyobleczone ieſt ro-
28:
baki y plugáſtwem z prochu/ ſkorá
29:
moiá popádáłá ſię áż mi obmierzłá.

werset: 6D Dni moie przemiiáią pręcey niż
30:
czołnek tkácki/ á bez nádźieie máią
31:
koniec ſwoy.
D Ty słowá mowi ku Bogu ktorego proſi áby vmnieyſzył dni iego/ áżby corychley oglądał koniec boleśći ſwoich/ A woli śmierć niż dobrá docześne o kthorych czynił wzmiánkę Elifáz/ to ieſt iż ſpráwiedliwi ktorzy ćierpią pewni ſą iż doczekáią dni dobrych.

werset: 7Wſpomniż iż żywot moy ieſt iáko
32:
wiátr/ á oko moie nie ogląda po-
33:
wtore ſzczęſćia.

werset: 8Niechayże nie pátrzy ná mię oko
34:
tych ktorzy mię widzą/ ále dwie E oczy
35:
twoie obroć ná mię/ álić mnie nie
36:
ſtánie.
E To ieſt moc twoia ieſt thák bárzo wielka/ iż tylko ſámem weyzreniem twoiem możeſz mię wniwecz obroćić.

rozdział: 12


strona: 278v


kolumna: c
werset: 25Mácáią w ćiemośćiách bez świá
1:
tłoſći/ á ſpráwuie to iż ſię tułáią iáko
2:
piiáni.

rozdział: 13
KApitu. 13.1. Iob ſztrofuie przyiaćioły ſwe z ichże wła
3:
ſnych ſłow. 15. Zbáwienie obiecáne nie mi
4:
nie pokutuiących/ á záſię potępienie ludźi
5:
pokrytych. 20. Proſi Páná áby go ták przy-
6:
kro nie karał.
werset: 1
O
To ty wſzy
7:
tki rzeczy oglą
8:
dáło oko moie
9:
y ſłyſzáło vcho
10:
moie y zrozu-
11:
miáło.

werset: 2Iáko wy to
12:
wiećie ták ia też wiem/ á nie ieſtem
13:
w tym vpoſledzon nád was.

werset: 3A wſzákoż będę mowił z wſzech-
14:
mocnem/ á chcę ſię roſpráwowáć z
15:
Bogiem.

werset: 4Gdyżeſćie wy ſą zmyſlácze kłam-
16:
ſtwá/ á ieſteſćie wy wſzyſcy lekárze
17:
niczemni.

werset: 5Obyſćie byli lepiey milczeli/ bo by
18:
wam wżdy to możono poczytháć zá
19:
mądroſć.

werset: 6Słuchayćież teraz moiey roſprá
20:
wy/ á obáczćie dowody vſt moich.

werset: 7Izali kwoli Boga potrzebá wam
21:
fałſz mowić? ábo dla niego zdradli-
22:
wie co powiedáć?

werset: 8Izaż ſię mu tym przyſłużyć chce-
23:
ćie? á zań ſię ſwárzyć będźiećie?

werset: 9A dobrzeżby to ieſliby on was do
24:
świádczał? á możećieli go oſzukáć
25:
iáko oſzukawaćie człowieká?

werset: 10Záiſteć pokarze was ieſliż ſkry-
26:
ćie komu ku woli odſtąpićie od pra-
27:
wdy.

werset: 11Zacnoſć iego izali was nie vſtrá
28:
ſzy? á ſtrách iego izali ná was nie
29:
przypádnie?

werset: 12Wáſze powieſći ſą podobne popio
30:
łowi/ á ćiáłá wáſze ſą podobne ćiá-
31:
łom gliniánym.

werset: 13Vmilknićieſz przedemną á ia nie-
32:
chay mowię/ niechayże iuż co chce ze
33:
mną ſię ſtánie.

werset: 14A Czemuż mam ćiáło moie bráć
34:
w zęby ſwe? á duſzę ſwą kłáſć w rę-
35:
ku moich?
A To ieſt/ Nie ták ſobie wielce ważę zdrowia ſwego ábych ie ſobie zachowáć chćiał w tákowych boleſciách Abowiem bráć w zęby ciáło ſwe ieſt zdrowie wydáwáć ná niebeſpieczeńſtwo/ á thoż też ſię rozumie y w ręku kłaść żywot.

werset: 15Choćiażby mię też y zábić chćiał/
36:
przedſię ia w nim vfam/ á wſzákoż
kolumna: d
drog moich będę przed nim poprá-
1:
wował.

werset: 16Abowiemći on ieſt zbáwieniem
2:
moim/ gdyż żaden pokryty człowiek
3:
nie prziydźie przed oblicznoſć iego.

werset: 17Słuchayćież z pilnoſćią powieśći
4:
moiey/ á to co mowię poymićie y v-
5:
ſzy wáſze.

werset: 18Othom ſię teraz wdał w ſąd/ y
6:
wiem to że zoſtánę ſpráwiedliwym.

werset: 19Ktoż ſię tedy będźie zemną ſpie-
7:
rał? gdyż teraz vmilknę y obumrę.

werset: 20B Wſzákże tylko tego dwoygá nie
8:
czyń ze mną/ á thedyć ſię nie ſkryię
9:
przed oblicznoſćią twoią.
B Obrácá rzecz ſwą ku Bogu.

werset: 21Odeyḿ precz odemnie rękę two-
10:
ię/ á thwoy ſtrách niechay mię nie
11:
przeraża.

werset: 22Wzoẃ mię á iać ſię ozowę/ ábo ia
12:
będę mowił á ty mnie odpowieday.

werset: 23Y wieleſz C ieſt nieprawoſći y grze
13:
chow moich? oznayḿże mi przeſtęp-
14:
ſtwá y grzechy moie.
C Acz ſię vznawa być grzeſznym/ á wſzákoż powieda iż ſię nie ták wielkich grzechow dopuſćił zá kthoreby miał być godźien tak ſrogiego karánia.

werset: 24Przeczże zákrywaſz oblicze two-
15:
ie? á przecz mię poczytaſz zá nieprzy
16:
iaćielá ſwego?

werset: 25Izali D liſt kthory ſię chwieie po-
17:
trzeſz? á źdźbło ſuche przeſládowáć
18:
będźieſz?
D Opiſuie niczemność człowieczeńſtwá/ przyrownywáiąc ie liſtowi y źdźbłu.

werset: 26E Piſzeſz przećiwko mnie ſrogo-
19:
ſći twoie/ á wkłádaſz ná mię nieprá
20:
woſći młodoſći moiey.
E To ieſt/ Práwie iákoby z regeſtru wyliczaſz grzechy moie.

werset: 27Dałeś nogi moie w F okowy/ kto
21:
re ſię wiádły w koſtki nog moich/ y
22:
ſtrzeżeſz mie ná wſzytkich drogách
23:
moich.
F Przez okowy rozumie vtrapienie kthorem ieſt śćiśnion.

werset: 28Gdyżem ieſt iáko co ſprochniáłe-
24:
go od ſtároſći/ á iáko ſzáthá ktorą
25:
mol zie.

rozdział: 14
Kápitu. 14.1. Wypiſuie nędzę y krotkoſć żywotá czło-
26:
wieczego. 7. y. 14. Prorokuie o zmartwych-
27:
wſtániu y o mękách wiecznych. 18. Wſzyt-
28:
ki rzeczy widome ſą odmienne.
werset: 1
C
Złowiek ná
29:
rodzony z nie-
30:
wiáſty ieſt bár
31:
zo krotkich dni
32:
á pełen ieſt frá
33:
ſunkow.

werset: 2Wyraſta iá-
34:
ko kwiatek/ y bywa podćięt/ x prze-
35:
miia iáko ćień á nie oſtoi ſię.
x Wyżſzey. 8. v. 9. Pſál. 144. v. 4.

werset: 3Y ná tákiegoż ty ieſzcze otwarzaſz
36:
oczy twoie/ á pozywaſz mię z ſobą do
37:
ſądu.

rozdział: 20


strona: 281

Kśięgi Iobowe. Liſt. 281.

kolumna: a
KApit. 20.5. Sofár okázuie iż chwałá ludźi niepobo-
1:
żnych krothko trwa. 7. A iż dokończenie ich
2:
bywa bárzo nędzne. 12. Choćiaż ſię zdádzą
3:
być do czáſu ſzczęſliwemi.
werset: 1
K
V themu
4:
rzekł Sofár
5:
Náámatczyk.

werset: 2A Myſli mo
6:
ie przywodzą
7:
mię ábychći od
8:
powiedźiał/ y
9:
dla thegożem ſię poſpieſzył.
A Iákoby rzekł/ Dwie rzeczy mię przywodzą/ iżem ſię poſpieſzył dać ći odpowiedź/ Pierwſza ieſt záwſtydzenie iż mię ſthrofuieſz/ A druga ieſt rozum y náuká ktorą też w ſobie czuie iżći ſtátecznie odeprzeć mogę.

werset: 3Słyſzałem od ćiebie ſztrofowá-
10:
nie z záwſtydzeniem moim/ á wſzá-
11:
koż ieſzcze czuię iż wżdy mam ten ro
12:
zum żeć mogę odpowiedźieć.

werset: 4Izaż nie wieſz że to ieſt od wieku/
13:
od onego czáſu iáko ieſt cżłowiek po
14:
ſtáwion ná źiemi.

werset: 5Iż chłubá niepobożnych B prętko
15:
ma ſwoy koniec/ á weſele człowieká
16:
pokrytego ieſt docześne.
B W tych słowiech ſkryćie okázuie/ iżby Iob był niepobożny y obłudny człowiek przeto iż chwałá iego nie długo trwáłá/ á iż ták nędznie był pokáran od Bogá.

werset: 6By theż wywyżſzenie iego było áż
17:
do niebá/ á głową ſwą dotykał obło
18:
kow.

werset: 7A wſzákoż ná koniec zginie iáko
19:
gnoy iego/ á ći kthorzy go widźieli
20:
rzeką/ Gdźież ieſt?

werset: 8Vleći iáko ſen á nie naydą go/ á
21:
przeminie iáko nocne widzenie.

werset: 9Oko ktore przed tym nań pátrzy-
22:
ło/ nie ogląda go powthore/ áni ći
23:
ktorzy z nim mieſzkáli oglądáią go
24:
więcey.

werset: 10Dźieći iego będą ſię kłániáć vbo-
25:
giem/ á ręce iego wrocą C bogáctwá.
C To ieſt/ ktorych on byl zle nábył.

werset: 11Koſći iego nápełnione ſą wyſtęp-
26:
kow młodoſći iego/ á D będą leżeć z
27:
nim w prochu.
D To ieſt/ grzechy młodoſći iego doprowádzą go áż do śmierći hániebney.

werset: 12E A gdy złość ſłodnie w vſćiech ie
28:
go/ záchowywa ią pod ięzykiem
29:
ſwoim.
E To ieſt/ iáko rzeczy słodkie y ſmáczne pod ięzykiem náſzym zátrzymawamy/ ták złoſnicy kocháią ſię dźiwnie w złoſći/ á trwáią w niey.

werset: 13Y folguie iey á nie wypuſzcza iey/
30:
zátrzymawáiąc ią w vſćiech ſwych.

werset: 14F Pokarm iego odmieni ſie we w-
31:
nętrznoſćiách iego w żołć Aſpido-
32:
wą.
F To ieſt/ złoſć ktora ſię mu ták bárzo vpodobáłá obroci ſię mu ná zginienie iego.

werset: 15Wyrzući bogáctwá ktore pożárł
33:
á wydrze ie Bog z żywotá iego.

werset: 16Obeśſie ſię iádu Aſpidowego/ á
34:
ięzyk zmiin zábiie gi.

werset: 17G Nie ogląda ſtrumieniow áni
35:
rzek miodem y máſłem opływáią-
36:
cych.
G To ieſt/ nie doſtánie obfitoſći rzeczy roſkoſznych y wdźięcznych.


kolumna: b
werset: 18To co z pracą nábył/ wroći á nie
1:
połknie/ iáko odmienne máiętnoſći
2:
z ktorych ſie áni rozweſeli.

werset: 19Abowiem deptał ludźi á zubożył
3:
ie/ wydźierał domy ktorych nie bu-
4:
dował.

werset: 20x A wſzákoż nie poczuie náſyce-
5:
nia w żywoćie ſwoiem/ áni będźie
6:
mogł záchowáć rzeczy wdźięcznych.
x Ekle. 5. v. 12.

werset: 21Nic nie pozoſtánie od potraw ie
7:
go/ á nie będą trwáłe dobrá iego.

werset: 22Choćiaż będźie miał doſyć wſzyt-
8:
kiego/ á wſzákoż ſie będźie trapił/ á
9:
ze wſząd trudnoſćiámi vćiśnion bę
10:
dźie.

werset: 23Gdy będźie chćiał nápełnić żywot
11:
ſwoy/ tedy nań Bog puſći popędli-
12:
woſć gniewu ſwego/ á ſpuſći deſzcz
13:
nań y ná H pokármy iego.
H To ieſt/ gdy będźie iadł/ tedy pokarm będźie wydárt z ręku iego.

werset: 24Przed bronią żelázną vćiekáć bę-
14:
dźie/ á łuk ſtalony przebiie gi.

werset: 25Dobyto mieczá z poſzew iego kto
15:
ry przebiie ćiáło iego błyſzcząc ſie żoł
16:
ćią/ á prziydą nań ſtráchy.

werset: 26Wſzytki ćiemnoſći złożone ſą do
17:
táiemnych mieyſc iego/ á pożrze go
18:
I ogień nieugáſzony/ á cokolwiek zo
19:
ſtánie w domu iego zniſzczeie.
I Drudzy wykłádáią ogień nie ſkrzeſány/ á ktorego nie rozdymano/ to ieſt z niebá ſpuſzczony.

werset: 27Niebioſá iáwnie okażą złoſć iego/
20:
á źiemiá powſtánie przećiwko iemu

werset: 28Pożytki domu iego przeminą/ y v-
21:
płyną czáſu K gniewu iego.
K To ieſt czáſu vtrapienia iego gdy ieſt w gniewie Bożym.

werset: 29Tenći ieſt dźiał człowieká niepo-
22:
bożnego/ á L nagrodá od Bogá zá ie
23:
go bluźnierſtwá.
L W Zydowſkim ſtoi dźiedźictwo.

rozdział: 21
KApitu. 21.7. Iob okázuie/ iż złośnicy wſzetecznieią w
24:
ſzczęſciu. 14. Ták iż bluźnią Bogá. 16. Opo
25:
wieda też bliſki ich vpadek. 23. Nád to vká
26:
zuie iż żaden ſkarány nie ma być rozumian
27:
złoſćiwem/ áni ten komu ſię ſzczęſći ma być
28:
rozumian pobożnym.
werset: 1
N
A to Iob od-
29:
powiedźiał.

werset: 2Słuchayćie z pil
30:
noſćią ſłow moich
31:
á w tym mie vćie-
32:
ſzyćie.

werset: 3Cierpćie mie niechać mowię/ á
33:
gdy ſie námowie dopieroż ſzydźćie.

werset: 4A Izaż obrácam ſłowá ſwe ku czło
34:
wiekowi? Ieſliże thák ieſt/ iákoż ſie
35:
nie ma fráſowáć duch moy.
A Iákoby rzekł/ Nie z ludźmić ále z Bogiem mam rozmowę/ a przethoż iákoż vmysł ſwoy vſpokoię lękáiąc ſię máieſtatu Bożego.

werset: 5Weyrzyćież ná mię á zdumieyćie
36:
ſie/ á zátkayćie ſobie vſtá ręką.

rozdział: 27


strona: 283v

IOB.

kolumna: c
werset: 22Kláſnie nád nim káżdy rękomá/
1:
á będą świſtáć mieſzkáiący ná miey
2:
ſcu iego.

rozdział: 28
KApit. 28.1. Z przypáthrowánia rzeczy ſtworzo-
3:
nych/ y z zacnych ſpraw Bożych wywodźi
4:
Iob wſzechmocnoſć y zacnoſć ſtworzyćie-
5:
la. 20. W ktorym ſámym ieſt doſkonáła
6:
mądroſć.
werset: 1
S
Rebro ma
7:
mieyſcá ſwe z
8:
kąd pochodźi/
9:
á złoto miey-
10:
ſce kędy bywa
11:
płáwiono.

werset: 2Zelázo zźiemie
12:
biorą/ á z kámienia zlewáią miedź.

werset: 3Bog ográniczył ćiemnoſći/ á wſzyt
13:
kich rzeczy doſkonále A ſwiádom z grá
14:
nicą ćiemnoſći y z ćieniem śmierći.
A To ieſt/ wſzytkim rzeczam ſtworzonym kres zámierzył/ á ten pewny kres názywa Gránicą Ciemnoſći cieniem Smierći/ przeto iż ieſt dokończeniem ich.

werset: 4Wylewa rzeká przećiwko B mie
15:
ſzkáiącym/ á druga rzeká przez kto-
16:
rą nikt przebyć nie mogł/ gdy wyż-
17:
ſzey wzbierze niż człowiek wyſycha.
B To ieſt thák iż tám żaden zmieſzkać nie może.

werset: 5Ná iedneyże ziemi rodźi ſie chleb/
18:
á pod niąż będźie nieiáka odmianá/
19:
iáko C ogień.
C Tho ieſt/ źiemiá ſiárczána.

werset: 6Ieſt też niektore mieyſce ná ktho-
20:
rym znáyduią kámień Száfir y bry
21:
ły złotá.

werset: 7A tey drogi áni ptak wie/ áni iey
22:
oglądáło oko ſępie.

werset: 8Nie poſtáły w niey źwierzętá ſro
23:
gie/ ani lew przez nię przeſzedł.

werset: 9Bog rękę ſwą obroćił ná ſkáłę/ á
24:
z gruntu gory wywroćił.

werset: 10Z ſkał wywodźi ſtrumienie/ á o-
25:
ko iego widźi káżdą rzecz koſztowną.

werset: 11Záwſćiąga rzek áby nie wyle-
26:
wáły/ á rzeczy ſkrythe wywodźi ná
27:
iáſnią.

werset: 12Y z kądże ſzukáć mądroſći/ á kędy
28:
ieſt mieyſce rozumu?

werset: 13Człowiek nie wie iáka ieſt drogá/
29:
áni iey mogą náleść w źiemi żywią-
30:
cych.

werset: 14Przepáſć powieda iż iey w ſobie
31:
nie ma/ morze theż powieda iż iey w
32:
nim nie máſz.

werset: 15Nie może być kupioná zá złoto/
33:
áni może być odważone ſrebro zá iey
34:
frymárk.

werset: 16x Nie może być oſzácowaná zá zło
35:
to Ofir/ áni zá Onix koſztowny/ á-
36:
ni zá Száfir.
x Mądroſći. 7. v. 9.

werset: 17Złoto áni kryſztał nie porowná-
kolumna: d
ią z nią/ áni frymárk iey może być zá
1:
klenot złotá ſzczerego.

werset: 18Nie wſpomioną áni koralu/ áni
2:
D Gábiſá/ ábowiem mądroſc koſzto-
3:
wnieyſza ieſt niżli perły.
D Ieſt niektory kámień koſztowny/ o ktorym rozmaićie rozumieią.

werset: 19Nie ſztychuie iey Thopázyus z źie
4:
mie Ethyopſkiey/ áni iey záważy zło
5:
to naczyſtſze.

werset: 20Skądże tedy prziydzie mądrość?
6:
ábo gdźie ieſt mieyſce zrozumienia?

werset: 21Zákrytać ieſt od oczu wſzech lu-
7:
dźi żywych/ á nie wiedzą o niey y pta
8:
cy powietrzni.

werset: 22E Zginienie y śmierć powiedáią/
9:
Słyſzeliſmy vſzymá náſzemi o iey
10:
ſławie.
E To ieſt/ vmárli.

werset: 23F Bogći ſam zrozumiewa drogę
11:
iey/ á ſam wie mieyſce iey.
F To ieſt/ Bog ieſt powodem mądroſći.

werset: 24Abowiem on pátrza ná kończyny
12:
źiemie/ á wſzytko co ieſt pod niebem
13:
widźi.

werset: 25Gdy vczynił pod wagą wiátry/
14:
á wody záwieſił pod miárą.

werset: 26Poſtánowił práwa dżdżom/ á
15:
drogę błyſkáwicam gromow.

werset: 27Tedyć ią G oglądał Bog/ y okazał
16:
ią/ zgotował y wybaczył.
G Tymi słowy okázuie/ iż Bog wſzythko ſpráwił w mądroſći od początku wſzego ſtworzenia.

werset: 28Y rzekł człowiekowi/ x Otho bo-
17:
iazń Boża ieſt mądroſć/ á wiáro-
18:
wáć ſię złego/ ieſt zrozumienie.
x Przyp. 1. v. 7.

rozdział: 29
KApitu. 29.1. Iob przypomina ſzczęſćie ſwe y żyćie/ y
19:
wſzytki ſwe poczćiwe y pobożne ſpráwy. 7.
20:
y 21. Zacnoſć ſwą. 12. Spráwiedliwoſć y
21:
pobożnoſc/ Co wſzytko przyczyta dobrotli-
22:
woſći Boſkiey.
werset: 1
P
otym Iob
23:
wypráwował
24:
ieſzcze rzecz
25:
ſwą tymi ſło-
26:
wy.

werset: 2Boże day á-
27:
bych był tákim
28:
iáko y pierwey/ y według onych czá
29:
ſow gdy Bog ſtraż miał około mnie

werset: 3Gdy iegoA pochodnia ſwiećiłá nád
30:
głową moią/ zá ktorey świátłośćią
31:
B przechodźiłem ćiemnoſći.
A To ieſt/ łáſká y dobrotliwość. B To ieſt/ zwyćiężyłem wſzytki ſprzećiwieńſtwá.

werset: 4Y iákiemem był czáſu młodoſći
32:
mey/ gdy Bog ſpokoynie mieſzkał w
33:
przybytku moim.

werset: 5Gdy ieſzcze Wſzechmocny był ze
34:
mną/ á dźiatki moie około mnie.

werset: 6C Gdym ieſzcze śćieſzki ſwe vmy-
35:
wał máſłem/ á z opoki ćiekły mi ſtru
36:
mienie oliwy.
C To ieſth/ gdym miał thák wielką obfitość wſzego/ iákoby też y ná drogách było másłá pelno/ á z opoki oliwá płynęłá.

rozdział: 33


strona: 286


kolumna: a
werset: 31Obáczże to Iobie á ſłuchay mie/
1:
vmilkni á ia będę mowił.

werset: 32Ieſliż maſz ku themu iákie ſłowá
2:
odpowiedzże mi/ A moẃ/ bo ćię chcę
3:
vſpráwiedliwić.

werset: 33A ieſli nie maſz/ ſłuchayże mie á
4:
milcz/ á ia ćiebie náuczę mądroſći.

rozdział: 34
KApit. 34.5. Powtore Iobá fuka że ſie czyni ſprawie
5:
dliwym. 12. Okázuie iż Bog ieſt ſpráwied-
6:
liwym w ſądźiech ſwoich. 24. A iż odmiány
7:
Kroleſtw ſą od niego.
werset: 1
P
Owiedźiáł ku
8:
themu ieſzcze E-
9:
lihu tymi ſłowy.

werset: 2Słuchayćież wy
10:
mędrcy powieſći
11:
moich/ á wy náu-
12:
czeni przydayćie ſłowam moim v-
13:
ſzy ſwoie.

werset: 3Abowiem vcho rozeznawa ſło-
14:
wá/ á vſtá czuią ſmák w iedzeniu.

werset: 4Obierzmy ſobie ſąd/ á rozeznay
15:
my miedzy ſobą co lepſzego.

werset: 5Abowiem Iob rzekł/ Ieſtem ſprá
16:
wiedliwym/ á Bog A pozbáwił mie
17:
práwá mego.
A To ieſt/ karał mię niewinnie.

werset: 6Izaż będę B kłámał o moim prá-
18:
wie? ábowiemem ieſt ránion ſtrza-
19:
łą choćiażem nic nie winien.
B To ieſt/ mamli milczeć niewinnoſći moiey?

werset: 7Y ktoryż ieſt człowiek táki iáko
20:
Iob? coby ſie C opił pośmiewiſká iá-
21:
ko wody?
C To ieſt/ ktory ieſt pełen słow śmieſznych.

werset: 8Kthory chodźi w towárzyſtwie
22:
tych co czynią złoſći/ á D chodźi z ludź
23:
mi niepobożnymi.
D To dla tego mowi mniemáiąc áby Iob bronił ludźi niepobożnych.

werset: 9Abowiem powiedźiał/ Nic nie po
24:
może człowiekowi gdy przeſthawa
25:
z Bogiem.

werset: 10A przetoż wy mężowie ſercá ſta-
26:
łego ſłuchayćie mię/ Vchoway Bo-
27:
że áby miáłá być złoſć w Bogu/ á w
28:
Wſzechmocnym iáka niepráwoſć.

werset: 11Abowiem zápłáći człowiekowi
29:
wedle ſpraw iego/ á naydźie káżde
30:
go według drogi iego.

werset: 12Aleć iśćie Bog nie czyni nic złoſći
31:
wie/ á Wſzechmocny nie podwráca
32:
ſądow.

werset: 13Ktoż nádeń náwiedza źiemię/ á
33:
kto rozrządźił wſzytek okrąg ſwiátá

werset: 14x Ieſliż vmyſli w ſercu ſwem od czło
34:
wieká wźiąć duchá y tchnienie iego
x Pſál. 104. v. 29.

werset: 15Tedyć zginie ſpołu wſzytko ćiáło/
35:
á człowiek ſie obroći w proch.

werset: 16Ieſliż tedy maſz rozumienie ſłu-
kolumna: b
chayże tego/ á poymuy vſzymá głos
1:
powieſći moich.

werset: 17A zaż ten pánowáć będźie ktory
2:
ma w nienawiśći ſąd? á będźieſzże
3:
mniemał niepobożnym tego ktory
4:
ieſt práwie ſpráwiedliwym?

werset: 18Rzeczeſzli Krolowi/ O złoſćiwy/
5:
á Kſiążętom/ O niepobożni.

werset: 19x A temu ktory nie ma bácznoſći
6:
ná oſoby Kſiążąt/ á rowno ſobie wa
7:
ży ták Bogaczá iák y vbogiego/ gdyż
8:
oni ſą wſzyſcy ſpráwá rąk iego.
x w. 5. Mo. 10. v. 17. W2. Kron. 19. v. 7. Mądro. 6. v. 8. Ekle. 35. v. 15. Rzym. 2. v. 11. Gal. 2. v. 6. Efes. 6. v. 9. Kol. 3. v. 24. W 1. Piotr. 1. v. 17.

werset: 20Narodowie nagle pomrą/ á o
9:
pułnocy wzruſzeni będą/ y przemi-
10:
ną/ á porwą mocarzá/ ále nie rę-
11:
komá.

werset: 21" Abowiem oczy iego ſą nád drogá
12:
mi człowieczemi/ á widźi káżde po
13:
ſtąpienie iego.
" Przyp. 5. v. 21.

werset: 22Nie máſz żadnych ciemnoſći/ áni
14:
ćieniá śmierći kędyby ſię ſkryli ći kto
15:
rzy ſię paráią złoſćią.

werset: 23Abowiem nie ták wiele da czło-
16:
wiekowi áby miał wieść ſpor z Bo-
17:
giem.

werset: 24Potrze mocarze nie pytáiąc ſię/
18:
á inſze poſtáwi ná mieyſcu ich.

werset: 25A przethoż obiáwi ſprawy ich/ á
19:
ſkoro noc przyidźie będą potárći.

werset: 26Pobił ie iáko niepobożne ná miey
20:
ſcu widocznem.

werset: 27Przeto iż ták odſtąpili od niego/
21:
á drog iego nie chćieli rozumieć.

werset: 28Aby nie dopuſćili głoſu vbogiego
22:
pryść do niego/ á iżby miał wyſłu-
23:
cháć wołánia niedoſtátecznych.

werset: 29A gdy on ſpráwi pokoy ktoż prze
24:
káźi? A ieſli zákryie oblicze ſwoie
25:
ták od narodu iáko od człowieká
26:
ktoż go widźieć może?

werset: 30A przetoż człowiek pokryty krolu
27:
ie dla E złoſći ludzkich.
E Abo dla zgorſzenia.

werset: 31Boſkáć to rzecz mowić ták/ Odpu
28:
ſćiłem y nie zepſuię.

werset: 32F Ale tho czego ia niewidzę/ ná-
29:
ucz mię/ Ieſlim ſię złoſćiwie ſprá-
30:
wował nie będę tego więcey czynił.
F Ná ćię należy ták mowić do Bogá/ Nie baczę iżbych zgrzeſzyć miał/ á tak náucz mię. rc.

werset: 33G Czy vczyni to dla ćiebie? ábowiem
31:
ty H wzgárdźiłeś im/ obierałeś ſo-
32:
bie ále nie ia/ á przethoż co ieſzcze
33:
wieſz powiedz.
G To ieſt/ mniemaſz áby ſię ćiebie Bog miał rádźić mali to vczynić co vmyſlił. H To ieſt/ obmierźiłeś ſobie żywoth ſwoy/ obieráiąc ſobie rádſzey śmierć á nie pytać ſię Bogá ieſliże on przyzwoli ná twe zdánie.

werset: 34I Ludźie ſercá ſtałego niech mi po
34:
wiedzą/ á człowiek mądry niechay
35:
mię ſłucha.
I Tymi słowy przypuſzcza ſię ná rozſądek mędrſzych.

werset: 35Abowiem Iob nie mowił z nieu-
36:
mieiętnoſći/ á ſłowá iego nie ſą z ro
37:
zumu.

rozdział: 40


strona: 288v

IOB.

kolumna: c
werset: 1
T
Edy Pan od
1:
powiedźiał Iobo-
2:
wi z Obłoku temi
3:
ſłowy.

werset: 2Podpáſzże te-
4:
raz biodrá ſwe iá-
5:
ko mąż/ będę ćie pytał á ty mi oznay
6:
mi.

werset: 3Izali rozerwieſz ſąd moy/ á obwi
7:
nuieſz mię/ ſámego ſiebie vſpráwie
8:
dliwiáiąc?

werset: 4Izali maſz tákie rámię iáko Bog/
9:
á zágrzmiſz głoſem ſwoim iáko on?

werset: 5Ochędożże ſię theraz zacnoſćią y
10:
wielmożnoſćią/ á oblecz ſię w chwa-
11:
łę y w ochędoſtwo.

werset: 6Roſproſz popędliwoſć gniewu
12:
twego/ á pátrz ná káżdego pyſzne-
13:
go y poniż go.

werset: 7Poyzry ná káżdego hárdego á
14:
złoż go/ y wywroć niepobożne z mie
15:
ſcá ich.

werset: 8Zákriy ie poſpołu w prochu/ á o-
16:
blicza ich zámkni w dole.

werset: 9A ia też wyznam przed tobą że ćię
17:
wybáwi práwicá twoiá.

werset: 10Oto teraz A Behemot ktoregom
18:
ſtworzył iako y ćiebie trawę ie iáko
19:
woł.
A Niektorzy mniemáią być Słoniá/ á niektorzy zwierzę bárzo wielkie ktorego ludźie náſzy nie znaią.

werset: 11Otho teraz moc iego ieſt w bio-
20:
drách iego/ á ſiłá iego w pępku żywo
21:
tá iego.

werset: 12Pręthko ruſza ogonem ſwoim
22:
ktory ieſt ták wielki iáko cedrowe
23:
drzewo/ á żyły członku iego ſą powi
24:
kłáne.

werset: 13Koſći iego ſą mocne iáko miedź/ á
25:
mnieyſze koſtki iego iáko drągi że-
26:
lázne.

werset: 14Ten naprzod od Bogá ieſt ſtwo-
27:
rzon/ á ten kthory go ſtworzył B po
28:
dnieſie nań miecz ſwoy.
B To ieſt/ ſam go thylko Bog vkrocic może.

werset: 15Gory wydáwáią mu páſtwiſká/
29:
á wſzytki źwierzęthá polne tám i-
30:
gráią.

werset: 16Leży pod ćieniem w iámie trći-
31:
ny ná mokrádli.

werset: 17Drzewá gáłęźiſte zákrywáią go
32:
ćieniem ſwym/ á wierzbiny nád po-
33:
toki okrywáią go.

werset: 18Oto C chwyta wody rzeczne/ á nie
34:
lęka ſie/ vfa iż Iodran wypiie páſz-
35:
czeką ſwoią.
C To ieſt/ iákoby miał wſzytkę rzekę wypić.

werset: 19D Oczymá ſwoimi bierze ią/ á noz
36:
drze ſwe otwarza gdy mu przycha-
37:
dza do nich.
D To ieſt/ piiąc y oczy y nozdrzá wnurzy áż do dná.

werset: 20Wyrwieſzli E Lewiátháná wę-
kolumna: d
dą / á ięzyk iego vwiążeſzli ſznurem?
E W thym słowie rozumieią niektorzy Wielorybá/ á drudzy záſię mniemáią iż to imię poſpolite káżdey ryby bárzo wielkiey.

werset: 21Izali zárzućiſz wędę w nozdrze
1:
iego? á ćierniem przekoleſz czeluśći
2:
iego?

werset: 22Izali ſię przed thobą będźie bárzo
3:
modlił? á będźie z thobą mowił łá-
4:
godnie?

werset: 23Izali z tobą vczyni przymierze? á
5:
weźmieſz go za ſługę wiecznego?

werset: 24Izali z nim będźieſz grał iáko z pta
6:
kiem/ á vwiążeſz go dziewkam ſwym

werset: 25Thowárzyſze F ſpráwiąli z nie-
7:
go bieſiádę/ á kupcy rozdźieląli go
8:
miedzy ſobą.
F Poſpolita to ieſt v rybitwow morſkich/ iż gdy iáką wielką rybę vłowią/ tedy ſie proſzą ná vczthy/ ábo ią kupcy dźielą miedzy ſię/ ále Lewiatáná nie mogą ktory ieſt w mocy ſámego Bogá.

werset: 26Izali porzeżeſz ſkorę iego nożmi?
9:
á teſakiem rybitwiem porąbaſz gło-
10:
wę iego?

werset: 27Położ ná nim rękę twą/ á potym
11:
z nim nie wſpominay walki.

werset: 28Oto prożno ſię tego nádźiewáć/ á
12:
bowiem káżdy muſi vpáſć kto iedno
13:
nań weyzry.

rozdział: 41
KApitu. 41.1. W wypiſowániu Wielorybá okázuie
14:
Pan wſzechmocnoſć ſwoię/ thákową kto
15:
rey ſię nic ſprzećiwić nie może.
werset: 1
Z
Aden táknie
16:
ieſt śmiáły kto-
17:
ryby go miał o-
18:
budźić/ á kthoż
19:
by ſię przedemną
20:
oſtał?

werset: 2Ktoż mię A v-
21:
przedźił a oddam mu? ábowiem co-
22:
kolwiek ieſt pod niebem moie ieſt?
A To ieſt/ w ſtworzeniu świátá.

werset: 3Niezámilczże członkow iego/ á-
23:
ni ſilney mocy iego/ y wdźięcznośći
24:
vrody iego.

werset: 4Ktoż odkrył zwierzchnie B odźie-
25:
nie iego/ á kto w páſzczekę iego zá-
26:
łoży wędźidło?
B To ieſt/ zwierzchnią ſkorę iego.

werset: 5Ktoż otworzy przodek páſzczeki
27:
iego/ y rząd ſtraſzliwych zebow iego

werset: 6Luſki iego ſą iáko tarcze namoc
28:
nieyſze/ ſpoione bárzo mocnie.

werset: 7Iedná ſię ku drugiey zroſłá/ ták
29:
iż wiátr nie przeydźie miedzy nie.

werset: 8Złączyłá ſię iedná z drugą dźier-
30:
żąc ſię ſámy ſiebie á nie rozdźieláiąc.

werset: 9Kichánie iego C zápala świa-
31:
tłość/ á oczy iego ſą iáko zarzá.
C To co tu powieda iż tá beſtyia kicha ogniem/ á iż ſię ſwiecą oczy iey/ tedy w thych słowiech okazuie iáko ieſth zápálczywy gniew iey.

werset: 10Z vſt wychodzą lámpy y ogniſte
32:
iſkry.

werset: 11Dym z nozdrzy iego wychodźi iá
33:
ko z gárncá ábo kotłá wrzącego.

księga: Psal.
rozdział: 5


strona: 291


kolumna: a
werset: 11O Boże ſpuſtoſzże ie/ á niechać v
1:
pádną w rádách ſwoich/ odrzuć ie
2:
dla wielkoſći przeſtępſtwá ich/ ábo
3:
wiemći ſą odpornymi przećiw tobie.

werset: 12A ći wſzyſcy co vfáią w tobie/ nie-
4:
chać ſie rozweſelą y wiecżnie rozrá
5:
duią/ brońże ich/ áby ſię ći weſelili
6:
w tobie/ ktorzy miłuią imię twoie.

werset: 13Abowiem thy Pánie ſpráwiedli-
7:
wemu będźieſz błogoſłáwił/ á do-
8:
brotliwoſćią twoią iáko tharczą go
9:
záſtáwiſz.

rozdział: 6
Pſalm. 6.2. Zápálczywa modlitwá Dawidowá gdy
10:
był ćieſzką niemocą złożon. 4. A vcżuł Bo-
11:
ży gniew. 6. Y śćiśnienie ſmierći. 9. Pręt-
12:
kie iego weſele z vfánia nieiákiego że Bog
13:
wysłuchał modlitwę iego.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpie-
14:
waki na A Neginoth y Seminith/
15:
pieśń Dawidowá.
A Pieśń tę śpiewano ná oſmy ton ná inſtrumenćie ktory był o ośmi ſtron okthawą wyżſzey nád drugiemi.

werset: 2
P
Anie nie karz
16:
mię w gniewie two
17:
im/ á nie treſc mię
18:
w twoiey popędli-
19:
woſći.

werset: 3Zmiłuy ſię nádemną Pánie bo-
20:
ćiem mdły/ vzdrow mię Pánie boć
21:
ſię ſtrfożyły B koſći moie.
B To ieſt/ wſzytko ćiáło moie ieſt wzruſzone y potárthe boleſćią gwałtowną.

werset: 4Duſzá moiá bárzo ieſt zátrfożo-
22:
ná/ y długoż tak będźie Pánie?

werset: 5Náwroć ſię Pánie á wyrwi du-
23:
ſzę moię/ wybaẃ mię dla miłoſier-
24:
dźia twego.

werset: 6Abowiem w śmierći nie máſz pá-
25:
miątki o tobie/ á w C grobie kthoż ćię
26:
wyznáwáć będźie?
C Thuć nie dáie znáć áby duſzá przy śmierći miáłá zginąc/ ále iż poznawał ſąd Boży nád ſobą przy śmierći/ ktory gdy ná człowieká przypadá/ ieſt rzecz niepodobna/ áby ſię człowiek záthrwożyć niemiał/ ták iż áni wſpomináć Bogá nie może/ ktorego tak widźi przećiw ſobie rozgniewánego.

werset: 7Sprácowałem ſię w płáczu mo-
27:
im/ ná káżdą noc opływa poſćiel mo
28:
iá/ á łoże moie mokre ieſt od łez.

werset: 8Záćmiło ſię oko moie od popędli-
29:
woſći/ á D ſtárzáło ſię przed wſzytki
30:
mi ktorzy mię trapią.
D To ieſt/ vtráćiło czerſtwość ſwą.

werset: 9xE Odſtąpćie wy odemnie ktorzy
31:
ſię paraćie złoſćiámi/ abowiem Pan
32:
vſłyſzał głos płáczu moiego.
x Mat. 7. v. 23. E Thu Dawid po długich ſwych ćięſzkoſciach vczuwſzy ráthunek Páńſki czyni ſobie ták dobrą myſl iákoby theż iuż do końcá miał być wybáwion.

werset: 10Pan wyſłuchał modlitwę moię/
33:
á Pan przyiął prośbę moię.

werset: 11Będą záwſtydzeni y bárzo zátrfo
34:
żeni wſzyſcy nieprzyiaćiele moi/ y po
35:
dádzą thył/ á będą F prętko poháń-
36:
bieni.
F To ieſt omylą ſię w nádźiei ſwoiey.


kolumna: b
rozdział: 7
Pſalm. 7.2. Modlitwa Dawidowá gdy był niewin
1:
nie trapion od Saulá. 7. Sądu Bożego
2:
przećiwko ſwym przećiwnikom prágnie/ a
3:
przytym y Kroleſtwá ktore mu było obie-
4:
cano. 13. Groźi ſwym nieprzyiaćiołom ieſli
5:
ſię nie vznáią. 15. A okázuie iż złoſnicy ſą
6:
przyczyną vpadku ſwego.
werset: 1A Sygáion Dawidowe kto
7:
re ſpiewał Pánu o ſpráwách B Chu
8:
ſá ſyna Iemini Beniámit
9:
cżyká.
A Sygáion ieſt notá pieśni niektorey. B Chus był krewny Saulow/ ktory go pobudzał záwżdy przećiw Dawidowi fałſzywemi powieſciámi. A przetoż Dawid będąc ſam w ſobie fráſownym żáłuie ſię przed Bogiem y proſi o wſpomożenie przećiwko Chuſowi/ y przećiw inym potwarcom y Saulowi przeſládowcy ſwemu.

werset: 2
P
Anie Boże
10:
moy w tobie v
11:
fam/ wybaẃże
12:
mię od wſzy-
13:
ſtkich przeſlá-
14:
dowcow mo-
15:
ich/ y wyrwi
16:
mię.

werset: 3By ſnadź nie C porwał iáko lew/
17:
y nie rozdrápał duſze moiey/ á nie
18:
byłby ktoby ią wyrwał.
C To ieſt Saul.

werset: 4Pánie Boże moy ieſliżem ſię D te-
19:
go dopuſćił/ á ieſliż ieſt złoſć w ręku
20:
moich.
D To ieſt/ ocz mię przeſládowcy moi potwarzáią.

werset: 5Ieſliżem źle czynił temu ktory ze
21:
mną w pokoiu mieſzkał/ ieſliżem nie
22:
wyrwał tego ktory ieſt nieprzyiaćie
23:
lem mym bez przyczyny.

werset: 6Niechayżeć nieprzyiaćiel przeſlá-
24:
duie duſzę moię/ á niechay poima y
25:
podepce ná źiemi żywot moj/ á chwa
26:
łę moię niechay zágrzebie w proch.
27:
Selá.

werset: 7Powſtańże Pánie w popędliwoſći
28:
twej/ podnieś ſię przećiw zágniewá
29:
niu nieprzyiaćioł moich/ á ocuć ſię
30:
według E ſądu kthoryś mnie poſtá-
31:
nowił.
E To mowi o kroleſtwie żydowſkim ktore mu Pan przyſądźił.

werset: 8F Thedy zgromádzenie narodow
32:
zbieży ſię do ćiebie/ á dla niegoG vſiądź
33:
ná wyſokoſći.
F To ieſt iáko ſkoro Krolem będę/ tedy ſie narodowie zbieżą áby ćię chwalili. G To ieſt okaż możnoſć y ſpráwiedliwoſc twoię.

werset: 9Pan będźie ſądźił narody/ oſądźże
34:
mię moy Pánie wedle H ſpráwiedli
35:
woſći moiey/ á wedle doſkonáłoſći
36:
ktora ieſt we mnie.
H Tho wſzytko ſie śćiąga ná on ſpor miedzy nim y Saulem/ gdźie tu Dawid cżyni ſie wtey rzeczy niewinnym ácz ſie zna w wielu inych rzeczách grzeſznym.

werset: 10Niechayże proſzę vſtánie złość
37:
ludźi niepobożnych/ á vmocni ſprá-
38:
wiedliwego: O Boże kthoryś ieſt
39:
ſpráwiedliwy/ á x doſwiadczaſz ſerc
40:
y wnętrznoſći.
x 1. Sám. 16. v. 7. 1. Kron. 28. v. 9. Ierem. 11.v. 20.

werset: 11Obroná moiá ieſt w Bogu/ kto-
41:
ry wybáwia ludźi práwego ſercá.

werset: 12Bog ieſt ſędźią ſpráwiedliwym/
42:
á Bog groźi ná káżdy dźień.

rozdział: 17


strona: 293v

PSALMI.

kolumna: c
werset: 4Co ſię tycże ſpraw ludzkich/ we-
1:
dług ſłowá vſth twoich chroniłem
2:
ſie záwżdy drogi okrutnikow.

werset: 5Poſtąpienia moie były mocne ná
3:
drogách twoich/ á podeſzwy nog
4:
moich nie poſliznęły ſie.

werset: 6Wzywałem ćię o Boże/ ábowie-
5:
mieś mi ſię ozwał/ nákłońże tedy v-
6:
chá twoiego ku mnie/ á wyſłuchay
7:
ſłow moich.

werset: 7Okaż dźiwne dobrotliwoſći twe
8:
ty ktory záchowywaſz vfáiące w to
9:
bie/ przećiw tym ktorzy powſtawá
10:
ią przećiwko práwicy twoiey.

werset: 8Strzeż mię iáko źrzenice w oku/
11:
pod ćieniem ſkrzydeł twoich zákriy
12:
mię.

werset: 9Przed złośniki kthorzy mię bo-
13:
rzą/ y przed nieprzyiacioły kthorzy
14:
mię ogárnęli chcąc wziąć zdrowie
15:
moie.

werset: 10C Zátkáli vſtá ſwe tłuſtośćią/ á
16:
mowią hárdźie gębą ſwą.
C To ieſt/ otyli w roſkoſzách ſwoich ták iż hárdźie mowią.

werset: 11Otoć nas ogárnęli ná ſćieſzkách
17:
náſzych/ vpáthruią oczymá ſwymi
18:
gdzieby ná ziemi śidlá rozſtháwić.

werset: 12Podobienći ieſt lwowi ktory ieſt
19:
chutliwy ku porwániu/ y lwięćiu
20:
ktore ſię tái w iámie.

werset: 13Powſtańże Pánie á vprzedz go/
21:
ſtrąć go/ á wybaẃ duſzę moię od zło
22:
śniká D miecżem twoim.
D Abo kthory ieſt mieczem twoim/ á to ſię ma rozumieć iż złośnicy ſą iáko naczyniem Bożym ku trapieniu wiernych/ A wſzákoż przedſię Bog zoſtáwa ſpráwiedliwym/ á oni w ſwej złoſći zoſtáwáią.

werset: 14Y od mężow ręką twą wyrwi mię
23:
o Pánie/ á od ludźi tego ſwiátá/ kto
24:
rych cżąſtká ieſt w tym żywoćie/ á
25:
ktorych żywoth nápełniaſz z twego
26:
ſkárbu/ ták iż máią doſyć y ſynowie
27:
ich/ y pozoſtánie oſtátek po nich po-
28:
tomſtwu ich.

werset: 15Ale ia oglądam oblicże twoie w
29:
ſpráwiedliwośći/ á náſycę ſie obli-
30:
cznośći twey/ gdy ſię ocucę.

rozdział: 18
Pſalm 18.1 Tá pieśń ieſt bárzo známienita w ktorey
31:
Dawid Pánu zwycięſtwá ſwe ſpiewáiąc
32:
wysławia/ á to ná on cżás gdy go iuż po-
33:
ſtánowił ſpokoynym krolem. 5. Okázuie iá
34:
ko go wiele kroć wyrwał z wiela niebe-
35:
ſpiecżeńſtw iego. 18. A nawięcey z rąk nie
36:
przyiacioł iego. 38. Kthore zwyćiężył dźi-
37:
wnymi obycżáymi. 21. Wyznawa iż Pan
38:
Bog bronił niewinnośći iego.
werset: 1Przednieyſzemu nád ſpie-
39:
waki ſługi Pańſkiego Dawidá/
40:
x ktory ſpiewał Pánu pioſnkę tę ná
41:
on cżás gdy on Pan wyrwał z rąk
42:
wſzytkich nieprzyiaćioł iego/ y z rąk
43:
Saulowych/ tak mowiąc.
x 2. Sámu. 22. v. 1.


kolumna: d
werset: 2
R
Ozmiłuię
1:
ſię ćiebie Pá-
2:
nie ktoryś ieſt
3:
mocą moią.

werset: 3Pan ieſt o-
4:
poká moiá/ y
5:
obroná moiá/
6:
y wybáwićiel moy/ Bog moy y ſkáłá
7:
moiá/ x w ktorym ia vfáć będę/ Onći
8:
ieſt thárcż moiá/ y A rog zbáwienia
9:
mego/ y twirdza moiá.
x Zyd. 2. v. 13. A To ieſt moc.

werset: 4Będę wzywał Páná chwaląc go/
10:
á będę wybáwion od nieprzyiaćioł
11:
moich.

werset: 5Ogárnęłyć mię były boleśći ſmier
12:
ći/ á potoki niepobożnych ludźi ſtrá
13:
ſzyli mię.

werset: 6Boleſći grobu ogárnęły mię były/
14:
á potykáły mię śidłá śmierći.

werset: 7A wſzákożem wzywał Páná w
15:
vtrapieniu moim/ á wolałem do
16:
Bogá mego/ y wysłuchał głoſu me
17:
go z koſćiołá ſwego/ á wołánie kto
18:
rem cżynił k niemu/ przyſzło áż do v
19:
ſzu iego.

werset: 8B Thedy ſię wzruſzylá y zádrzáłá
20:
ziemiá/ á zátrząſnęły ſie fundámen
21:
thy gor/ y wzruſzyły ſie od gniewu
22:
iego.
B Abowiem iż nas porządek przyrodzony nigdy ruſzyć nie może/ á przetoż przypomina pręthkie odmiány ktore nas przywodzą ku zdumieniu/ ſkąd więc poznawamy rátunek od Bogá.

werset: 9Zákurzył ſie dym z nozdrzy iego/
23:
á ogień wychodzący z vſt iego poże-
24:
rał/ a węgle ſię od niego roſpalało.

werset: 10Nákłonił niebo y zſtąpił/ á ćiem-
25:
ność byłá pod nogámi iego.

werset: 11Y iezdźił ná Cherubie/ á latał bę
26:
dąc noſzon ná ſkrzydłách wiátru.

werset: 12Vcżynił ſobie pochronką ćiemno-
27:
śći/ á przybytek około ſiebie ćiemno
28:
śći wod y obłoki gęſte.

werset: 13Przed iáſnoſćią ktora ſzłá przed
29:
nim rozbiegły ſie obłoki ony/ grád y
30:
węgle ogniſte.

werset: 14Y zágrzmiał Pan ná niebie/ á na
31:
wyzſzy dał ſie ſłyſzeć z grádem y z
32:
węglem ogniſtem.

werset: 15Puſćił ſtrzały ſwe y roſproſzył ie/
33:
rzućił wiele błyſkáwic/ y rozgro-
34:
mił ie.

werset: 16Y okazáły ſię głębokoſći wod/ á od
35:
kryte ſą grunty ſwiátá ná fukánie
36:
twe o Pánie/ y ná tchnienie wiátru
37:
C gniewu twego.
C W Zydowſkim ſtoi noſá twego.

werset: 17Sćiągnął rękę z wyſokośći y zá-
38:
chwyćił mię/ á wyrwał mię z wod
39:
wielkich.

werset: 18Wydárł mię od mocnego nieprzy
40:
iácielá mego/ y od thych ktorzy mię
nieli w nie-


strona: 294

Kśięgi pſálmow. Liſt. 294.

kolumna: a
mieli w nienawiśći/ przetho iż byli
1:
mocnieyſzy niżli ia.

rozdział: 25


strona: 296

Kśięgi Pſálmow. Liſt. 299.

kolumna: a
werset: 3Też y ći wſzyſcy ktorzy oczeka-
1:
wáią ćiebie nie zawſtydaią ſię/ ale ći
2:
kthorzy bez przyczyny przeſtępſtwá
3:
ſię dopuſzczáią/ będą poháńbieni.

werset: 4Drogi twe Pánie dayże mi po
4:
znáć/ á śćieſzek twoich náucz mię.

werset: 5Prowadź mię przez prawdę
5:
thwoię/ y náucz mię/ ábowiemeś
6:
ty ieſt Bog zbáwienia mego/ á w to
7:
bie vfam ná káżdy czas.

werset: 6Wſpomni Pánie ná miłoſier-
8:
dźie twoie/ y ná dobrotliwoſći two
9:
ie/ ábowiem ſą od wieká.

werset: 7Grzechow młodośći moiey/ y
10:
przeſtępſtwá mego nie przywodź ſo
11:
bie ná pámięć/ ále według miłoſier
12:
dźia twego wſpomni ná mię dla
13:
twey dobrotliwoſći Pánie.

werset: 8Panći ieſt dobry y ſpráwiedli-
14:
wy/ á przethoż grzeſznikow náuczy
15:
drogi.

werset: 9Poprowadźi pokorne wſprá-
16:
wiedliwoſći/ á pokornych náuczy
17:
drogi ſwoiey.

werset: 10Wſzytki śćieſzki Páńſkie ſą mi
18:
łoſierdźie y prawdá/ tym kthorzy
19:
ſtrzegą przymierza y świádectw
20:
iego.

werset: 11Dla imieniá twego Pánie od-
21:
puść niepráwoſći moiey/ ábowiem
22:
ći ieſt wielka.

werset: 12Kthoryż ieſt człowiek coby ſię
23:
bał Páná? á náuczy go drogi ktorą
24:
ma obráć.

werset: 13Duſzá iego w dobrách przemię
25:
ſzkáwáć będźie/ á pothomſtwo iego
26:
otrzyma w dźiedźictwo źiemię.

werset: 14Táiemnicá Páńſka wiádoma
27:
ieſt wſzythkim boiącym ſię iego/ á
28:
przymierze ſwoie oznáymuie im.

werset: 15Oczy moie zawżdy podnoſzę
29:
ku Pánu/ ábowiem on z ſieći wywie
30:
dźie nogi moie.

werset: 16Weyrzyż ná mię/ á zmiłuy ſię
31:
nádemną/ ábowiemćiem ia ieſt o-
32:
puſzczony y vtrapiony.

werset: 17Trapienia ſercá mego rozmno
33:
żyły ſię/ przeto od vćiſku mego wy-
34:
wiedź mię:

werset: 18Obácz vdręczenie moie y pracą
35:
moię/ á odpuſć wſzytki grzechy moie

werset: 19Obácz też nieprzyiaćioły moie
36:
boć ich bárzo wiele/ á máią mię w o-
37:
krutney nienáwiſći.

werset: 20Strzeż duſze moiey/ á wyrwi
38:
mię/ bych nie był poháńbion gdyż w
39:
tobie vfam.

werset: 21Szczyroſć moiá w wiernoſć mo
kolumna: b
iá záchowywáią mię/ ábowiem ćie-
1:
bie oczekawam.

werset: 22Wybaẃże ty o Boże lud Izrá-
2:
elſki ze wſzytkich vćiſkow iego.

rozdział: 26
Pſalm. 26.1. Dawid z wielkiem vfániem modli ſię Pá
3:
nu. 11. Oświádcza ſię w ſwey niewinnośći.
4:
4. Iż ſię ſtrzegł zgromádzenia złoſćiwych.
5:
8. A prágnął przyłęczyć ſię do koſćiołá Bo
6:
żego. 9. Proſi áby był wyięt od niepráwoſći.
werset: 1Dawidow.
7:
R
Ozſądźże mię
8:
Panie/ ábowiem-
9:
ćiem chodźił w do
10:
ſkonałoſći mey/ á
11:
gdyżem vfał pánu
12:
nie záchwieię ſię.

werset: 2Doświádczay mię Pánie y poku
13:
ſzay/ wywiedz ſię wnętrznoſći mo-
14:
ich y ſercá moiego.

werset: 3Abowiem miłoſierdźie twoie ieſt
15:
przed oczymá moimi/ á chodźiłem
16:
w prawdźie twoiey.

werset: 4Nie záſiádałem z ludźmi kłam-
17:
liwemi/ á z ludźmi obłudnymi nie
18:
miałem towárzyſtwá.

werset: 5Nie náwidźiałem zgromádze-
19:
nia złoſnikow/ á nie ſiedźiałem z nie
20:
pobożnemi.

werset: 6Vmyłem w niewinnoſći ręce mo
21:
ie/ á obchodźiłem w około Ołtharz
22:
twoy Pánie.

werset: 7Abych tobie czynił chwałę głoſem
23:
wielkim/ á opowiedał wſzytki cu-
24:
dá twoie.

werset: 8Vmiłowałem Pánie mieſzkánie
25:
domu twego/ y mieyſce przybythku
26:
chwały twoiey.

werset: 9Nie przyłączayże miedzy grzeſz-
27:
niki duſze moiey/ áni miedzy morde
28:
rze żywotá moiego.

werset: 10W kthorych ręku ieſt przewrot-
29:
ność/ á práwicá ich pełná ieſt da-
30:
row.

werset: 11Aleć ia chodzę w doſkonáłoſći mo
31:
iey/ á dla tegoż odkup mię/ á zmiłuy
32:
ſię nádemną.

werset: 12Nogá moiá ſtánęłá w proſtoſći/
33:
á przetoż w zborzech będę błogoſłá-
34:
wił Páná.

rozdział: 27
Pſalm. 27. 1. Dáwid lekce ſobie waży nieprzyiaćioły
35:
ſwoie máiąc vfánie w Bogu. 4. Y. 9. Proſi
36:
pokornie Paná áby ſobie vczynił mieſzká
37:
nie v niego.
rozdział: 34


strona: 298v

PSALMI.

kolumna: c
werset: 2
B
Edę chwa-
1:
lił Páná ná káż-
2:
dy cżás/ á chwa-
3:
łá iego zawżdy bę
4:
dźie w vſćiech mo
5:
ich.

werset: 3Duſzá moiá w Pánu ſię chłu
6:
bić będźie/ co vſłyſzawſzy pokorni
7:
rozweſelą ſię.

werset: 4Wyſławiayćież zacnie Páná
8:
zemną/ a wywyżſzaymy imię iego
9:
ſpołecznie.

werset: 5Szukałem Páná/ á wyſłu-
10:
chał mię/ y wyrwał mię od wſzyt-
11:
kich ſtráchow moich.

werset: 6Ci ktorzy ku niemu poglądáią/
12:
będą oświeceni/ á oblicża ich nie bę
13:
dą záwſtydzone.

werset: 7Then A vbogi wołał/ á Pan
14:
go wyſłuchał/ y záchował go od
15:
wſzytkiego vtrapienia iego.
A To ieſt/ Dawid nędznie vtrapiony

werset: 8Anioł Páńſki zátacża oboż oko
16:
ło tych kthorzy ſię go boią/ y wyry-
17:
wa ie.

werset: 9Skoſztuyćież á obacżćie iáko
18:
ieſt dobry Pan/ á ſzcżęſliwy to cżło
19:
wiek ktory w nim vfa.

werset: 10Boyćież ſię Páná ſwięći iego/
20:
ábowiemći żadnego niedoſthátku
21:
nie cżuią ktorzy ſie go boią.

werset: 11Lwiętá będą w niedoſtátku ćier
22:
pieć głod/ ále ći ktorzy ſzukáią Pá-
23:
ná w żadney rzecży B nie vćierpią
24:
niedoſtátku.
B Prawdáć iż Pan Bog wiele dopuſzcza ná wierne ſwoie/ á wſzákoż ich nigdy nie opuſzcza bez rátunku.

werset: 12Zeydźćież ſię ſynowie á ſłuchay
25:
ćie mię/ náucżę was boiáźni Páń-
26:
ſkiey.

werset: 13x Ktoryż ieſth mąż thákowy co
27:
chce długo żyć/ á kthory ſię kocha w
28:
długim zdrowiu áby C widźiał do-
29:
brá?
x 1. Piotr. 3. v. 10. C Iákoby rzekł/ ieſtli kthory coby chćiał oglądáć ſzczęſćie prawdźiwe/ gdyż tu ma káżdy náukę iáko go doſtąpić ma.

werset: 14Strzeż ięzyká twego od złośći/ á
30:
warg twoich od mowy zdrádliwey

werset: 15Odchyl ſię od złego/ á ćżyń do-
31:
brze/ ſzukay pokoiá á idź zá nim.

werset: 16x Ocży Páńſkie ſą nád ſpráwied
32:
liwymi/ á vſzy iego ku wołániu ich.
x Ekle. 15. v. 20.

werset: 17Ale D oblicże Páńſkie przećiw-
33:
ko tym ktorzy broią złoſći/ aby wy-
34:
korzenił pámiątkę ich z ziemie.
D To ieſt gniew.

werset: 18Spráwiedliwi wołáią á wyſłu
35:
chawa ich pan/ wyimuie ie y ze wſzy
36:
tkich trudnoſći.

werset: 19Pan ieſt bliſki tym ktorzy ſą ſer-
37:
cá ſkruſzonego/ á záfráſowáne w
38:
duchu záchowywá.

werset: 20Wieleć ma nieſzcżęśćia ſprá-
kolumna: d
wiedliwy/ á wſzákoż od wſzytkie
1:
go wyrywa go Pan.

werset: 21Strzegąc wſzytkich E kośći ie-
2:
go/ thák iż ſię by iedná z nich nie
3:
ſkruſzy.
E Ty słowá zgadzáią ſię z onymi słowy Kryſtuſowemi ktore mowi Lukaſz. 12. iż wſzytki włoſy policzone ſą ná głowie wáſzey áby y ieden z nich nie zginął.

werset: 22Ale złośniká zátráći złość/ á ći
4:
ktorzy máią ſpráwiedliwego w nie
5:
nawiſći/ będą ſpuſtoſzeni.

werset: 23Odkupi Pan zdrowie ſług ſwo
6:
ich/ á wſzyſcy kthorzy w nim vfáią/
7:
nie będą poborzeni.

rozdział: 35
Pſalm 35.1. Pilniuchno ſię modli Pánu áby bronił
8:
ſprawiedliwośći iego. 4. A iżby przećiwni
9:
cy iego kthorzy go ták ſrodze trapili/ byli
10:
poháńbieni y wywroceni/ ieſliby w tey zło
11:
śći vpornie trwáli ktorą tu wypiſuie 9 po
12:
budza ſię ſam ku chwałam Páńſkim. 18. A
13:
opowiáda ſię że imię iego iáwnie chce wy-
14:
slawiáć.
werset: 1Dawidow.
15:
P
Anie krzywdę
16:
moię weźmi ná ſię/
17:
A przećiwko thym
18:
ktorzy ſię wádzą ze
19:
mną/ á walcż prze
20:
ćiwko tym kthorzy
21:
walcżą przećiwko mnie.
A Ty słowá ſą przećiwko onym potwarcom ktorzy byli ná dworze Saulowym/ á kthorzy poduſzczáli y ine z ludu przećiw Dawidowi fałſzywemi obmowámi.

werset: 2Porwi tarcż y rodellę/ á powſtań
22:
ná rátunek moy.

werset: 3B Dobądź ſzefeliná twego/ á zá-
23:
ſtaẃ ſię ná drodze przećiwko thym
24:
ktorzy mię przeſláduią/ rzecżże du-
25:
ſzy moiey/ iaćiem ieſt wybáwieniem
26:
twoiem.
B Tu zbroię widomą wypiſuie nam Dawid moc nie zwyćiężoną Bogá niewidomego.

werset: 4Niechay będą poháńbieni/ á nie-
27:
chay ſię záſromáią ktorzy ſzukáią du
28:
ſze moiey/ á ći kthorzy mi źle myſlą/
29:
niechać tył podádzą á zoſtáną bezec
30:
nymi.

werset: 5Niechay będą iáko plewy pirzchá
31:
iące przed wiátrem/ á Anioł Pań-
32:
ſki niechay ie roſpłoſzy.

werset: 6Drogá ich niech będzie ćiemna y
33:
ſliſká/ á niechay ie goni Anioł Páń
34:
ſki.

werset: 7Abowiem bez mey niewinnośći
35:
zákryli przedemną doł ſieći ſwoich/
36:
á bez przyczyny wykopáli doł ná du
37:
ſzę moię.

werset: 8Niechay nań prziydźie vpadek o
38:
ktorym nie wie/ á ſieć kthorą zákrył
39:
niechay go ſámego poima/ y niechay
40:
wpádnie w tenże doł.

werset: 9Ale duſzá moiá niechay ſię rozrá
41:
duie w Pánu/ á niechay ſię rozwe-
42:
ſeli w wybáwieniu iego.

rozdział: 40


strona: 301


kolumna: a
werset: 8Tedym rzekł: Otom D przyſzedł/
1:
á nápiſano ieſt o mnie E naprzodku
2:
kſiąg.
D Tho ieſt/ dobrowolniem ſię ſam ofiárował. E To ieſt nápiſano ieſt w kſięgách zakonu/ iżem powinien być posłuſznym woley twey/ chociaż to Apoſtoł rozumiał pod podobieńſthwem o Kryſtuſie. Zyd. 10. v. 7.

werset: 9O moy Boże chcę ábym doſyć czy-
3:
nił woley twoiey/ á zakon twoy ieſt
4:
w pośrod wnętrznoſći moich.

werset: 10Opowiedałem ſpráwiedliwość
5:
twoię wzgromádzeniu wielkim/ á
6:
záiſte nie zawſćiągnąłem warg mo
7:
ich iáko ty ſam znaſz Pánie.

werset: 11Nie zákryłem ſpráwiedliwoſći
8:
twoiey w pośrod ſercá mego/ oznáy
9:
mowałem prawdę twą y zbáwienie
10:
twe/ á nie táiłem miłoſierdźia twe-
11:
go y wiernoſći twey w zgromádze-
12:
niu wielkiem.

werset: 12A przetoż ty Pánie nie odeymuy
13:
odemnie miłoſierdźia twego/ ábo-
14:
wiem prawdá twa y miłoſierdzie
15:
twe záwżdy mię ſtrzegą.

werset: 13Ogárnęły mię niezliczone nie-
16:
ſzczęſćia/ á poimáły mię złoſći moie
17:
ták iżem ich przeyzreć nie mogł/ á ieſt
18:
ich więcey niżli włoſow ná głowie
19:
mey/ a przetoż vſtało we mnie ſer-
20:
ce moie.

werset: 14Rácz że mię Pánie wyrwáć/ á
21:
pośpieſz o Pánie ná rátunek moy.

werset: 15Niechay ſię záwſtydáią/ á niechay
22:
będą poháńbieni wſzyſcy ſpołu/ kto
23:
rzy czyháią ná duſzę moię áby ią zá-
24:
tráćili/ niechayże ſię obrocą názad/
25:
á niechay ſię záwſtydáią ktorzy prá
26:
gną nieſzczęſćia mego.

werset: 16Niechayże będą zborzeni kthorzy
27:
mię poháńbić chćieli/ á ktorzy mnie
28:
mowią/ Ehey/ Ehey.

werset: 17Wſzyſcy też ktorzy ſzukáią ćiebie
29:
niechay ſię rozweſelą y rozráduią
30:
w tobie/ á ći ktorzy miłuią zbáwie-
31:
nie twoie niechay záwżdy mowią/
32:
Pan niech będźie zacnie wyſławion

werset: 18Vbogić ieſtem y niedoſtháte-
33:
czny/ ále Pan myſli o mnie/ będąc
34:
rátunkiem moim y wybáwićielem
35:
moim/ o Boże moy nie omieſzka-
36:
wayże.

rozdział: 41
Pſalm 41.2. Szczęſćie tych ktorzy bywáią miłoſier
37:
nemi nad vtrapionemi. 6. vkázuie złość y
38:
zdrádę ſwych przyiaćioł obłudnych. 10. A
39:
zwłaſzcza niekthorego co był oſobliwym
40:
przyiaćielem iego/ ktory nieſie ná ſobie oſo
41:
bę Iudaſzowę. 11. Potym wzywa y chwa
42:
li Páná.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpiewáki/
43:
pieśń Dawidowá.


kolumna: b
werset: 2
S
Zczęſliwy
1:
ten ieſt ktory
2:
ma báczność
3:
ná niedoſthá-
4:
tecznego/ czá-
5:
ſu nieſzczęſćiá
6:
wybáwi go
7:
Pan.

werset: 3Pan go będzie ſtrzegł y záchowa
8:
go żywo áby był ſzczęſliwym ná źie-
9:
mi/ y nie poda go ná wolą nieprzy-
10:
iaćiołom iego.

werset: 4Pan go będzie ćieſzył w niemocy
11:
łożney/ á A odmieni poſćiel iego w
12:
niemocy iego.
A Tho ieſt/ odmieni chorobę iego ku pierwſzemu zdrowiu.

werset: 5Tedym ia rzekł/ Pánie zmiłuy
13:
ſię nádemną/ vlecz duſzę moię/ ábo
14:
wiemem zgrzeſzył tobie.

werset: 6Nieprzyiaćiele moi mowią zle o
15:
mnie/ y kiedyż wżdy vmrze á zginie
16:
imię iego?

werset: 7Ieſli też ktory z nich przychodźił
17:
náwiedzáć mię/ tedy ku mnie kłamli
18:
wie mowił/ á w ſercu ſwem zbie-
19:
rał złość ktorą wyſzedſzy precz opo
20:
wiedał.

werset: 8Wſzyſcy ktorzy mię mieli w nie-
21:
nawiſći ſzemráli poſpołu przećiw
22:
mnie/ á myſlili zle o mnie.

werset: 9Mowiąc/ Iákaś ćięſzka złoſć dźier
23:
ży ſię go/ á iáko leży iuż więcey nie
24:
wſtánie.

werset: 10Y ten też z ktorymem mieſzkał w
25:
pokoiu/ á ktoremum vfał/ x y ktory
26:
ze mną chleb moy iadał/ wierzgał
27:
przećiwko mnie.
x Ian. 13. v. 18. Dźie. 1. v. 16.

werset: 11Ale ty Pánie zmiłuy ſię nádemną/
28:
podnieś mię á oddam to im.

werset: 12W tym ia znam iże ty mnie miłu
29:
ieſz/ gdyż nádemną nie wykrzyka nie
30:
przyiaćiel moy.

werset: 13Aleś ty mnie podpárł w vprzey-
31:
moſći mey/ á poſtáwiłeś mię záwżdy
32:
przed ſobą.

werset: 14Błogoſłáwiony ieſth Pan Bog
33:
Izráelſki ná wieki wieczne/ Amen/
34:
amen.

rozdział: 42
Pſalm. 42.2. Dawid ſię vſkarża iż nie może wniść do
35:
Koſćiołá Bożego/ y wyznawa iż choćiaż
36:
wedle ćiáłá nie ieſt w Koſćiele/ á wſzákoż
37:
chućią y vmysłem ieſt w nim. 6. A ták bę-
38:
dąc vćiśnionym ćieſzy ſię ſam/ á vfa w do
39:
brotliwoſći Páńſkiey. Przednieyſzemu nád śpie-
40:
waki/ Máſkil ſynow Korego.
rozdział: 49


strona: 303v

PSALM I.

kolumna: c
werset: 18x Abowiem gdy vmrze/ nie we-
1:
źmie nic z ſobą/ áni zá nim poydźie
2:
chwałá iego.
x Iob. 27. v. 19.

werset: 19Gdyż poki żyw ieſth zda ſię ſobie
3:
być ſzcżęſliwym/ á chwalą go gdy
4:
wcżaſow ſwych vżywa.

werset: 20Aleć on poydźie za potomſtwem
5:
oycow ſwych/ á áż ná wieki nie oglą
6:
da ſwiátłośći.

werset: 21Cżłowiek gdy ieſt we ćći nie rozu
7:
mie/ á podobien ieſt bydlętom kto-
8:
re giną.

rozdział: 50
Pſalm 50.4. Okázuie zacność máieſtatu Bożego gdy
9:
prziydźie ná ſąd. 5. A iako do ſiebie wſzytki
10:
narody zbierze przez przepowiedanie E-
11:
wánieliey/ y iáko ſą v niego wdźięcżnymi
12:
ludźie miłoſierni. 8. Ktemu iż żadne ofiáry
13:
v niego nie ſą przyiemne. 15 Chybá modli
14:
twá. 23. O wypełnieniu woley iego. 23. Y chwały. 16. Potym háńbi niepobożne choćiaż ſię zdobić chcą iakąś zwierzchowną ſwiątośćią.
werset: 1Pieśń A Aſáfowá.
A Then był przednieiſzym nád śpiewaki obránym od Dawida. A niemáſz nic o tym pewnego ieſliże thę pieśń vcżynił ſam Aſáf/ ábo ią od Dawidá miał.
B
og nád B Bogi
15:
Pan mowił/ y we
16:
zwał wſzytkiey źie
17:
mie/ od wſchodu
18:
ſłońcá áż do zacho
19:
du iey.
B To ieſt Bog Aniołow ábo krolow.

werset: 2Bog ktory ieſt doſkonáłey ſwiátło
20:
śći/ C obiáſnił ſię z Syonu.
C Abo obiáſni ſię Abowiem v Prorokow częſtokroć cżás przeſzły bywa położon zá przyſzły w cżym ſię nam znáczy wielka pewność tego co ſię ma ſtáć ná potym iákoby ſię też tho iuż wykonáć miáło.

werset: 3Prziydźie Bog náſz á niezámil-
21:
cży/ D ogień przed nim będźie poże-
22:
rác/ á około niego wzruſzy ſię wiel-
23:
ki wicher.
D W thych słowiech niewymowną moc y dobroć Boſką wypiſuie/ gdy będźie chćiał ſprawowáć ſwoy ſąd.

werset: 4Przyzowie niebá z gory y źiemie/
24:
áby ſądźił lud ſwoy.

werset: 5Zgromadzćież ku mnie ſwięthe
25:
moie/ ktorzy zemną vcżynili przymie
26:
rze przy ofierze.

werset: 6Y oznaymiły niebioſá ſpráwiedli
27:
wość iego. Abowiem Bog ieſth ſę-
28:
dzią. Selá.

werset: 7Słuchayże ludu moy coć powiem/
29:
zrozumieyże Izraelu gdy ſię przećiw
30:
tobie oſwiádcżáć będę/ ábowiemem
31:
ia ieſt Bog á Bog twoy.

werset: 8Nie będę ćię karał z ofiar twoich/
32:
áni z ofiar palonych/ iż ich przede-
33:
mną záwżdy nieſpráwowano.

werset: 9Nie będę brał z domu twego ćiel
34:
cá/ áni z obory twey kozłá.

werset: 10Abowiem wſzytki zwierzętá leſne
35:
moie ſą/ y tyſiące zwierząt páſących
36:
ſię po gorách.

werset: 11Znam wſzytki ptáki po gorách/ y
37:
wſzytki zwierzętá polne ſą moie.


kolumna: d
werset: 12Ieſli będę łáknął nię rzekęć nic o
1:
to/ x abowiem ieſt moy ſwiát y wſzy
2:
tko co ná nim ieſt.
x w Pſal. 24. v. 1.

werset: 13Y zali będę iadł mięſo bykowe? á-
3:
bo pił kreẃ kozłową?

werset: 14E Ofiáruy Bogu chwałę/ á od-
4:
day nawyzſzemu ſluby twoie.
E Tuć ieſt wypiſan koniec wſzytkich ofiar y Cerymoniy zakonnych/ ktory ieſliby niebył/ thedy ſą obrzydłemi przed Bogiem/ A w thych słowiech chwały wzywánia y ſlubow zámyka wſzyſthkę duchowną chwałę Bożą kthora należy w prawdźiwey wierze/ y w wzywániu cżyſthym ſercem y chući ku posłuſzeńſthwu Bogu we wſzytkich rzecżách.

werset: 15Wzywayże mię cżáſu vtrapienia
5:
á wyrwę ćię/ y thák mię vććiſz.

werset: 16Ale złoſnikowi Bog rzekł/ Coż to
6:
bie do tego że ty opowiedaſz vſtáwy
7:
moie/ á bierzeſz w vſtá twe przymie
8:
rze moie?

werset: 17A ty maſz w nienawiſći kárność
9:
á ſłowá moie zárzućiłeś w tył zá ſię.

werset: 18Widźiſzli złodźieiá/ nátychmiaſt
10:
znim bieżyſz/ á bierzeſz dźiał z cudzo
11:
łożniki.

werset: 19Vſtá twe roſpuſzcżaſz zá złoſćią/
12:
á ięzyk twoy plećie zdrády.

werset: 20Záſiadaſz á mowiſz/ przećiw brá
13:
tu twemu/ á vwłacżaſz ćći ſynowi
14:
mátki twoiey.

werset: 21Toś cżynił/ á iam milczał/ y dla te
15:
goś mnimał żebym ia był takowy iá
16:
koś ty/ ále ćię będę karał/ á przełożęć
17:
to przed ocży twoie.

werset: 22Zrozumieyćież to proſz was wy
18:
kthorzy zápominaćie Bogá/ bych
19:
was ſnadź nie porwał/ á nie będźie
20:
ktoby was wydárł.

werset: 23Kthory mi ofiáruie chwałę/ vćći
21:
mię/ á temu ktory ſię trzyma tey dro
22:
gi/ okazę zbáwienie Boże.

rozdział: 51
Pſalm. 51.3 Ggy ſię dopuśćił cudzołoſtwá z Betſá-
23:
bee/ y przypráwiwſzy o gárdło Vryaſzá/ wy
24:
znáwa Dawid grzech ſwoy y prośi o odpu
25:
ſzcżenie. 12. A prośi ná pothym o duchá po-
26:
święcenia. 17. Aby mogł chwalic Paná.
27:
20. Budowánie prawdźiwego Ieruzálem
28:
ktore ieſt koſćiołem. 48. Ktore ſą ofiáry ie-
29:
mu wdźięcżne.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpie-
30:
waki pſalm Dawidow.

werset: 2x Gdy do niego przyſzedł Náthan
31:
prorok po onym iáko ſię był zſzedł z
32:
Betſábee.
x w 2. Sam. 12. v. 1.

werset: 3
Z
Miłuy ſię
33:
nádemną Boże
34:
według miło-
35:
ſierdzia twego
36:
á według wiel
37:
kiey litoſći two
38:
iey zgładź nie-
39:
práwośći moie.

rozdział: 59


strona: 306

Kśięgi Pſálmow. Liſt. 306.

kolumna: a
werset: 2
W
Yrwi mię
1:
o Boże moy
2:
od nieprzyia-
3:
ćioł moich/ á
4:
wybaẃ mię od
5:
tych kthorzy
6:
powſtawáią
7:
przećiwko mnie.

werset: 3Wyrwi mię od tych ktorzy broią
8:
niepráwoſći/ á od ludźi kreẃ wyle-
9:
wáiących záchoway mię.

werset: 4Abowiem otho czyháią ná duſzę
10:
moię/ á zebráli ſię przećiwko mnie
11:
mocarze/ oprocz przeſtępſtwá me-
12:
go/ y oprocz winnoſći moiey Pánie.

werset: 5Oprocz złoſći moiey zbieżeli ſię/ y
13:
ſą gotowi/ powſtańze tedy á zaydź
14:
przećiwko mnię/ y obácz.

werset: 6Ty tedy Pánie Boże zaſtępow/
15:
Boże Izráelſki ocuć ſię/ á náwiedz
16:
wſzytki narody/ áni ſię zmiłuy nád
17:
wſzytkimi przeſtępcy złośćiwemi.
18:
Selá.

werset: 7Wráćáiąć ſię pod wieczor/ á wár
19:
czą iáko pśi chodząc około miáſtá.

werset: 8Oto mowią vſty ſwemi/ á wárgi
20:
ich ſą iáko miecz/ abowiem mowią/
21:
Y ktoż ieſt coby nas ſłyſzał?

werset: 9Ale ty Pánie náśmieieſz ſię z nich/
22:
náſzydźiſz ſię ze wſzytkich narodow.

werset: 10Tobie moc moię prouczę/ ábowie
23:
meś ty ieſt Boże obroná moiá.

werset: 11Bog miłoſierdźia moiego vprze-
24:
dźi mię/ á Bog da mi oglądáć to cze
25:
go żądam nad nieprzyiaćioły memi

werset: 12Nie zábiiayże ich/ by ſnadź thego
26:
nie zápomniał lud moy/ dopuść ſię
27:
im tułać przez moc twoię/ á złoż ie/
28:
gdyżeś ieſt tarczą náſzą Pánie.

werset: 13Dla grzechu vſt ich/ y dla ſłowá
29:
warg ich/ będą poimáni z hárdoſćią
30:
ſwoią dla złorzeczeńſtwá y dla kłam
31:
ſtwá ktore opowiedáią.

werset: 14Wytraćże ie w popędliwośći/ á
32:
wniwecz obroć/ niechayże wiedzą
33:
iż Bog pánuie w Iákobie/ y po koń
34:
czynách źiemie. Selá.

werset: 15Y wrocą ſię ku wieczorowi/ y bę-
35:
dą wárczeć iáko pśi chodząc około
36:
miáſtá.

werset: 16Będą ſię tułáć áby ſię A náiedli/ á
37:
nie B náiadſzy ſię poydą ſpáć.
A Tho ieſt/ będą chćieć komu záſzkodźić ále nie będą mogli. B Abo ieſli żądoſći ſwey nie náſycą/ tedy ſzemráć będą.

werset: 17A ia będę wyſławiał moc twoię/
38:
y będę ráno wychwalał miłoſier-
39:
dźie twoie/ gdyżeś był obroną moią
40:
y vćieczką czáſu vćiſku mego.

werset: 18Tobie będę śpiewał o mocy mo-
41:
iá/ ábowiemeś ty ieſt Boże obroná
42:
moiá/ á Bog miłoſierdźia moiego.

rozdział: 60
Pſalm. 60.3. Modli ſię Pánu áby podnieść raczył lud
43:
ſwoy ktory vniżył. 8. A przypomina obiet
44:
nice o Kroleſtwie ſwoim nád Izráelem y
45:
nád poſtronnemi.
kolumna: b
13. Proſi o rátunek Bo-
1:
gá/ vfáiąc w ſámey iego dobroći y mocy.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpie-
2:
waki ná A Suſáneduth/ Michtam
3:
Dawidowe ku náuce.
A Ieſt przezwiſko inſtrumentu nieiákiego/ á niektorzy to wykłádáią/ rożą świádectwá.

werset: 2x Gdy walczył przećiw Mezopo-
4:
támiey/ y przećiw Syryánom z So
5:
by/ gdy ſię Ioáb wroćiwſzy porá-
6:
źił Edomczykow dwánaſćie tyſię-
7:
cy w dolinie Solney.
x 2. Sámu. 8. v. 3. y 10. v. 7. 1. Kron. 18. v. 3.

werset: 3
O
Boże od-
8:
rzućiłeś nas y
9:
B roſproſzyłeś
10:
nas/ rozgnie-
11:
wałeś ſię/ á
12:
przetoż ſię ná-
13:
wroć do nas.
B Záłobliwie wysławia długie vtrapienie ktore kośćioł ćierpiał zá czáſu Saulowego.

werset: 4Zátrząſnąłeś źiemią/ y roſzczepi-
14:
łeś ią/ náprawże roſpádliny iey/ boć
15:
ſię chwieie.

werset: 5Srodześ vtrapił lud twoy/ á o-
16:
poiłeś nas winem C iádowitem.
C Drudzy wykłádáią winem ktore czyni że wſzythek człowiek ztrętwieie.

werset: 6Aleś dał tym ktorzy ſię ćiebie bo-
17:
ią D chorągeẃ ku wywyżſzeniu dla
18:
prawdy twey. Selá.
D Tho ieſt dobrą myſl w zwyćiężtwie.

werset: 7x Aby byli wybáwieni miłoſnicy
19:
twoi/ wybaẃże mię práwicą twoią
20:
á wyſłuchay mię.
x Pſal. 108. v. 7.

werset: 8Bogći mowił ná ſwiętym miey-
21:
ſcu ſwoim/ ſkąd ſię ia rozweſelę że bę
22:
dę dźielił E Sychem/ á rozmierzę do
23:
linę Sokot.
E Wymienia niektore częſći źiemie o ktorych ſobie tuſzy że ie poſieſć ma/ vfáiąc w obietnicy Bożey/ á przez thy częſći rozumie ſobie wſzytko Kroleſtwo.

werset: 9Moieć ieſt Gáláád/ y moieć ieſt
24:
Mánáſse/ Efráim ieſt moc głowy
25:
moiey/ á Iudá F ieſt vſtawcą praw
26:
moich.
F To ieſt będźie ſtolicą Krolewſką/ ſkąd będą wychodźić wſzythki práwá.

werset: 10G Moab będźie gárncem vmywá-
27:
nia mego/ á ná Edom porzwę bo-
28:
ty moie/ á ty Páleſtyno wykrzykay
29:
nádemną.
G W tych ſłowiech známienuie iż Moábity y Edomczyki ma podbić w wielką niewolą.

werset: 11Ktoż mię przywiedźie do miáſtá
30:
obronnego? á kto mię przyprowadźi
31:
áż do Edom?

werset: 12Izali nie ty Boże ktoryś nas był
32:
odrzućił/ á niechodźiłeś Boże przed
33:
woyſki náſzymi.

rozdział: 68


strona: 308v

PSALMI.

kolumna: c
werset: 21Bog ći ieſt Bogiem náſzym ku
1:
zbáwieniu/ á dokończenie kázdego
2:
śmierći ieſt od Páná Bogá.
I Tho ieſt/ Pán ći ſám ieſt ktory wybáwia z oſtátecznego niebeśpieczeńſtwá.

werset: 22A wſzákoż Bog przebiie głowę
3:
nieprzyiaćioł ſwoich/ á wierzch czu
4:
pryny tego kthory chodźi w grze-
5:
choch ſwych.

werset: 23Pan powiedźiał K / Wywiodę ty
6:
ktorzy ſą moi z Baſán/ á wyprowá-
7:
dzę ie z głębokoſći Morſkich.
K Tho ieſt/ wybáwię ie z ręku Obrzymow y znawiętſzych niebespieczeńſtw.

werset: 24Aby ſię L omoczyłá nogá thwoiá
8:
we krwi/ á iężyk pſow twoich/ áby
9:
też łeptał kreẃ nieprzyiaćielſką.
L Znáczy ſtráſzliwą pomſtę y porażkę ktorą Bog miał vczynić nád nieprzyiaćiołmi ludu ſwego/ ktora thák wielka miáła być/ iż theż nogi ich we krwi brodźić miáły/ á pſi ięzyki ſwe w niey máczáć mieli.

werset: 25Widźianoć ſlad thwoy o Boże/
10:
ſlad Bogá moiego y Krolá moiego
11:
ná świętym mieyſcu.

werset: 26Szli w przod śpiewacy/ á zá nimi
12:
grácze z inſtrumenty/ á w pośrod-
13:
ku ſzły pánienki biiąc ná bębniech.

werset: 27Chwalćież Bogá w zebrániu/ á
14:
Páná wy ktorzy ieſteſćie z narodu
15:
Izráelſkiego.

werset: 28Támći był Beniámin máluczki
16:
ktory ie opánował/ á Kſiążęta Iud
17:
ſkie były mocą ich/ Kſiążętá Zabuloń
18:
ſkie/ y Kſiążętá Neftalimſkie.

werset: 29Dodał ći Pan mocy tákowey/ O
19:
Boże vmocniże to coś ſpráwił zná-
20:
mi.

werset: 30Dła koſćiołá twego ktory ieſt w
21:
Ieruzálem/ kędy thobie Krolowie
22:
dáry oddáwáć będą.

werset: 31Poraźże poczet M kopiennikow/ y
23:
mnoſtwo możnych bykow y ćielcow
24:
w narodźiech/ áby ſię poddáli w hołd
25:
z ſztukámi śrebrá/ roſproſzże naro
26:
dy ktore ſię kocháią w walkach.
M Ná tym mieſcu przez kopienniki y byki znarodow rożumie Kſiążętá y ſprawce ludźi ktorzy mocą Páńſką będąc pohołdowáni będą dáwáć dań ktorą Prorok tu zowie ſztukámi śrebrá.

werset: 32N Zacne Kſiążętá przyidą z Egi-
27:
ptu/ á z Ethiopiey pośpieſzą ſię pod
28:
noſić rąk ſwych ku Bogu.
N Then wierſz y z thym drugim po nim zámykáią wſobie powołánie Poganow pod kroleſtwo Paná Kryſtuſowe.

werset: 33Kroleſthwá źiemie śpiewayćież
29:
Bogu/ śpiewayćie Pánu/ Selá.

werset: 34Temu ktory zdawná ieżdżi ná o-
30:
błokách niebieſkich/ boć oto głośno
31:
podawa głos mocy ſwoiey.

werset: 35Podayćież moc Bogu/ Boć nád
32:
Izráelem ieſt zacność iego/ á nád o-
33:
błoki moc iego.

werset: 36O Boże iákożeś ty ieſt ſtráſzliwy
34:
od świętych przybytkow thwoich/
35:
Bog ći Izráelſki ieſt kthory dáwa
36:
moc y ſiły ludowi/ Niechayże będźie
37:
Bog błogosłáwiony.

rozdział: 69
Pſalm. 69.2. Vſkarżánie Dáwidowe gdy był vćiśnion
38:
vtrapieniem. 7. Modli ſię Bogu áby go
kolumna: d
wſpomagał y wſzytki ludźi vtrapione. 9.
1:
Przytym iako ſą ći w wielkim pohánbie-
2:
niu ktorzy miluią koſćioł Boży. 11. Ktorzy
3:
wielką żáłość z tego miewaią gdy widzą iż
4:
prawdźiwa chwałá Boża zátłumioná by-
5:
wa. 14. A ták w vtrapieniu tákowym ma
6:
vćieczkę ku Bogu/ modląc ſię áby był wy
7:
báwion. 23. A iżby też iego przeſládownicy
8:
byli wniwecz obroceni. 29. Ażeby też byli
9:
wygłádzeni z Kſiąg żywotá. 30. Potym ſo
10:
bie czyniąc dobrą myſl w vtrapieniu/ czy-
11:
ni dźięki Pánu. 35. Nápomináiąc wſzytko
12:
ſtworzenie áby tákież czyniło. 36. opowieda
13:
ſzczęśćie Kryſtuſowe y koſciołá iego.
werset: 1Przednieyſzemu nad śpie-
14:
waki ná A Soſánnim Pſalm Da-
15:
widow.
A O tym pátrż w Pſálmie. 45.

werset: 2
O
Boże zácho-
16:
way mię ábowiem
17:
ći przyſzſłyB wody
18:
áz ku duſzy.
B Przez wody rozumie wſzytki wielkie vtrápienia y ſprzećiwieńſtwá.

werset: 3Zánorzyłem ſię w
19:
przepáſći głębo-
20:
kiey/ á niemam ſię gdźie oſtáć/ przy-
21:
ſzedłem w głębokoſći wod/ á por-
22:
wáły mię ich náwáłnoſći.

werset: 4Sprácowałem ſię wołáiąc áż mi
23:
gárdło ochrápiáło/ vſtáły oczy moie
24:
gdym oczekáwał Bogá moiego.

werset: 5Więcey ieſt tych ktorzy mię máią
25:
wnienáwiſći bez mey przyczyny niż
26:
włoſow ná głowie mniey/ zmocnili
27:
ſię nieprzyiaćiele moi ktorzy mię gu
28:
bią oprocz winnoſći moiey/ ták iż
29:
muſzę to wrácáć czegom nie wydźie
30:
ral.

werset: 6O Boże ty znaſz głupſtwo moie
31:
á wyſtępki moie nie ſą táyne przed
32:
tobą.

werset: 7Niechayże nie będą záwſthydáni
33:
we mnie ći ktorzy ćiebie oczekawáią
34:
o Pánie Pánie zaſtępow/ á niechay
35:
nie będą záſrománi we mnie ći kto-
36:
rzy ćiebie ſzukáią o Boże Izráelſki.

werset: 8Abowiemem dla ćiebie podeymo-
37:
wáł pohańbienie/ á zelżywość okry
38:
wáła oblicze moie.

werset: 9Stałem ſię iáko obcy v bráćiey
39:
moiey/ á iáko nieznáiomy v ſynow
40:
mátki moiey.

werset: 10x Abowiem chutliwa miłość do-
41:
mu twego C zgryzłá mięá/ x zelżywo
42:
ſći tych ktorzy ćiebie háńbią przypá-
43:
dły ná mię.
x Ian. 2. v. 17. C Okázuie iż nie o ſwą/ ále o Bożą krzywdę był przeſladowan. x Rzym. 15. v. 3.

werset: 11Płákałem y trapiłem w poſćie du
44:
ſzę moię/ á D tyś mnie był ná poháń
45:
bienie.
D To ieſt/ ieſzcze w wiecſzym wzgárdzeniu był v ludźi.

rozdział: 74


strona: 311

Kśięgi Pſálmow. Liſt 311.

kolumna: a
werset: 13Tyś w mocy thwoiey rozdzielił
1:
Morze/ á potárłeś głowy wielory-
2:
bow w wodách.

werset: 14Tyś ſkruſzył głowy C Lewiátáno
3:
we/ á dałeś go zá D pokarm ludowi
4:
na puſzczy mieſzkáiącemu.
C O tym pátrz v Iobá w 40 przez Lewiatáná tu rozumie Fáráoná. D To ieſt lud Izráelſki kthory ſię tułał po puſzczy y pobráł łupy Egiptcyánom.

werset: 15Tyś otworzył zrodło y pothoki/
5:
á tyś oſuſzył rżeki byſtre.

werset: 16Twoyći ieſt dźien y twoiá też ieſt
6:
noc/ á thyś ſpráwił świátłość y
7:
ſłońce.

werset: 17Tyś poſtháwił wſzytki gránice
8:
źiemie/ á tyś ſpráwił lato y zimę.

werset: 18Wſpomniż ná to żeć nie przyia-
9:
ćiel bluźnił Páná/ á iż lud ſzalony
10:
lekce poważył imię twoie.

werset: 19Nie podáyże zwierzętom duſze E
11:
śinogárlice twoiey/ á zgromadze-
12:
nia vbogich twoich nie zápominay
13:
ná wieki.
E Przez tego ptaká rozumie koſcioł dla iego proſtoty y ſzczyroſći.

werset: 20Wſpomni ná przymierze twoie/
14:
ábowiemći F wſzythki mieſzkánia
15:
ćiemne ná źiemi nápełnione ſą okru
16:
ćieńſtwá.
F Gdy Bog popuſći wodze okrutnikom tedy oni ſobie thuſzą żeby ich Bog niewidźiał.

werset: 21Niechayże ſię nędzniczek od ćie-
17:
bie G nie wráca z pohańbieniem/ á-
18:
la vbogi y żebraczek niechay chwalą
19:
imię twoie.
G To ieſt/ gdy ſię do ćiebie vćieka niechay nie będźie odrzucon.

werset: 22Powſtańże o Boże á rozſądź ſprá
20:
wę twą/ wſpomni ná poháńbienie
21:
twoie ktore ſię dźieie od ſzalonego ná
22:
káżdy czás.

werset: 23Nie przepominayże głoſu nieprzy
23:
iaćioł twoich/ á niechay záwżdy bę
24:
dźie przed tobą krzyk tych ktorzy po
25:
wſtáią przećiwko tobie.

rozdział: 75
Pſalm. 75.1. Wierni chwálą imię Páńſkie dla nádźieie
26:
ktorą máią o Pánu/ iż on ma raz świát ſą
27:
dźic y vczynić nápráwę ięgo/ ku poháńbie-
28:
niu niepobożnych/ á ku chwale wiernych. 5.
29:
Nápomina złośniki iżby ſię hárdźie nie ſtá
30:
wili. 1.. A dobre ku chwale Bożey.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpie-
31:
waki/ Nie zátrácay/ Pſalm Azá-
32:
fowy pieſń.

werset: 2
W
Yſłáwiáć ćię
33:
będźiem o Boże/
34:
wyſłáwiáć ćię bę-
35:
dźiem/ ábowiem
36:
bliſko ieſth imię
37:
twoie/ á ći ktho-
38:
reś wybáwił będąopowiedáć cudá
39:
twoie.

werset: 3A Gdy obaczę czás zámierzony/ te
40:
dy ia będę ſądźił ſpráwiedliwie.
A Tu mowi w oſobie Bożey opowiedáiąc iáko on ma wſzytko wpráwić w słuſzny porządek czáſu náznáczonego.


kolumna: b
werset: 4B Rozſtąpiłá ſię źiemiá y wſzyſcy
1:
mieſzkáiący ná niey/ á iam poſtáno
2:
wił ſłupy iey/ Selá.
B To ieſt/ áczkolwiek przeminie źiemiá/ y mieſzkaiący ná niey á wſzákoż podpárćie ich będźie w Bodze.

werset: 5Mowiłem ſzalonym/ Nieſzáley-
3:
ćie/ á niepobożnym/ Nie wywyżſzay
4:
ćie roku ſwego.

werset: 6Nie podnoſćież ſię ku gorze ſtrzą-
5:
ſáiąc porożem wáſzym á nie mowćie
6:
zátyłą ſzyią.

werset: 7Abowiem áni od Wſchodu ſłoń-
7:
ca/ áni od Zachodu/ áni od C Puſz-
8:
czey przychodźi D wywyżſzenie.
C To ieſt od Południá. D Iákoby rzec chćiał iż niemáſz nigdźiey thák zacnego porthu ná źiemi kędyby moc abo doſtoieńſtwo przedawano ktore pochodźi od ſamego Boga/ y napomina áby ſię żaden niepodwyzſzał przećiwko Bogu dla iakiego doſtoieńſthwá ábo mocy/ gdyż to ieſt od ſámego Bogá.

werset: 8Abowiem Bog ieſt ſędźią kthory
9:
iednego poniża/ á drugiego wy-
10:
wyżſza.

werset: 9E Y dźierży Pan w ręku kubek w
11:
ktorym ſię czerwieni wino/ a ieſt pe-
12:
łen zámącenia/ z thegoż nálewa/ á
13:
wſzákoż drożdże iego wyſsą w wypi
14:
ią wſzyſcy niepobożni ná źiemi.
E W tych słowiech dáwa znáć iáką pomſtę ma wźiąć Pan z nieprzyiaćioł ſwoich.

werset: 10Ale ia będę wyſłáwiał ná wieki
15:
śpiewáiąc Bogu Iákobowemu.

werset: 11A pokruſzę wſzytki poroża niepo
16:
bożnych/ y będą wywyżſzone mocy
17:
ſpráwiedliwych.

rozdział: 76
Pſalm. 76.1. Wysławia moc Boſką nád ludem ie-
18:
go kthorą okázuie przećiwko nieprzyiacio-
19:
łom ſwoim. 6. Lekce waży moc ich. 12. W-
20:
ſzytki wierne nápomina ku wyznániu do-
21:
brodźieyſtw Páńſkich.
werset: 1Przednieyſzemu nád śpie-
22:
waki ná Neginoth A Pſalm y pieſń
23:
Azáfowá.
A Ten pſalm złożon ieſt od niektorego proroká ná pámiąthkę onego sławnego wybáwienia ludu y koſćiołá Bożego od Sennacherybá.

werset: 2
B
Og ieſt za
24:
cny w Iudzie
25:
á ſławne imię
26:
iego w Izrá-
27:
elu.

werset: 3Przybytek ie
28:
go ieſt w Sa
29:
lem/ á mieſzkánie iego w Syonie.

werset: 4Thámći połamał ſtrzały y łuk/
30:
tarcz y miecz y walkę/ Selá.

werset: 5Ochędożnieyſzy ieſteś y ſtráſzniey
31:
ſzy niż B gory łupow.
B To ieſt/ kędy pełno ſrogich zwierząt.

werset: 6Ci ktorzy byli mężnemi podáni ſą
32:
ná łup/ poſnęli twárdym ſnem/ á
33:
wſzyſcy ludźie rycerſcy ſtráćili moc
34:
w rękách ſwych.

werset: 7O Boże Iakobow wozy y iezdni
35:
poſnęli ná fukánie twoie.

rozdział: 81


strona: 313v

PSALMI.

kolumna: c
werset: 2
W
Eſelćie ſię w
1:
Bogu kthory ieſt
2:
mocą náſzą/ wy-
3:
krzykáiąc Bogu
4:
Iakobowemu.

werset: 3Zácznićie pieśń
5:
B biiąc ná bębnie przy wdźięczney
6:
hárfie y przy ſkrzypicách.
B O vżywániu tych inſtrumentow muzyki/ iákie ma być w kościele Bożym pátrz w Pſálmie 33. v. 2.

werset: 4Zátrąbćie w trąbę ná nowie Mie
7:
ſiącá/ y w dźień náſzego świętá v-
8:
roczyſtego.

werset: 5Abowiem to ieſt poſtánowienie
9:
w Izráelu/ á ten ieſt dekret wydány
10:
Bogá Iakobowego.

werset: 6x Záłożyl ie ná C świádectwo w
11:
Iozef kiedy D przychodźił do źiemie
12:
Egiptſkiey/ kędym ſłyſzał ięzyk kto
13:
regom nie rozumiał.
x w. 1. Mo. 41. v. 25. C To ieſt/ thák poſtánowił Pán miedzy wſzem ludem ſwoim/ o kthorem thu rozumie pod tym imieniem Iozefowym/ iż on chował oyce ich w Egiptćie. D To ieſt Pan ktory okázował cudá wielkie.

werset: 7E Odwiodłem go od brzemion/ á
14:
ręce iego od robot gárnczárſkich.
E Tu okázuie iáko by Bog mowił/ iż on ſam lud ſwoy wybáwił z niewolſtwá/ y od onych ćięſzkich robot ktore muſieli robić w Egiptćie.

werset: 8W ćięſzkoſći ſwey wzywałeś mię/
15:
y wyrwałem ćię/ y ozwałemći ſię F w
16:
ſkrytośći gromu/ x á doświádcza-
17:
łem ćię v wod Merybá. Selá.
F Tho ieſt/ gdy ſię im w obłoku okázował z grzmieniem. x w. 2. Mo. 17. v. 6.

werset: 9Thedym mowił/ Słuchayże lu-
18:
du moy/ oświádczamći ſię przed to
19:
bą/ o Izráelu będźieſzli mię ſłuchał.

werset: 10" A ieſli nie będźieſz miał Bogá cu
20:
dzego/ áni ſię będźieſz kłániał Bogu
21:
poſtronnemu.
" w. 2. Mo. 20. v. 1.

werset: 11Tedy ia kthory ieſtem Pan Bog
22:
twoy/ á kthorym ćię wywiodł z źie-
23:
mie Egiptſkiey/ ocz iedno G otwo-
24:
rzyſz vſta twoie/ wypełnięć to.
G Tho ieſt/ cokolwiek odemnie żądáć będźieſz vczynię dla ćiebie.

werset: 12Ale lud moy nie był poſłuſzen gło
25:
ſu moiego/ á Izráel nie chćiał mi być
26:
powołnym.

werset: 13A przetożem ia dał ie w zátwár-
27:
dzenie ſercá ich/ x y chodźili zá rádá
28:
mi ſwemi.
x Dźiei. 14. v. 16.

werset: 14x O by był lud moy mnie poſłu
29:
ſznym/ aby był Izráel chodźił dro-
30:
gámi moimi.
x Báruch. 3. v. 13.

werset: 15W krotkiem czáſie pohołdował
31:
bych był nieprzyiaćiele ich/ á przećiw
32:
przećiwnikom ich obroćiłbych był
33:
rękę moię.

werset: 16Ci kthorzy nie nawidzą Páná/
34:
poddáliby ſię im byli/ á zoſtáliby by-
35:
li przy nich áż ná wieki.

werset: 17A Bog karmiłby ie obfitośćią zbo
36:
żá/ á náſyćiłby z opoki miodem.

rozdział: 82
Pſalm. 82.1. Sztrofuie ſędźie y przełożone. 3. Okázuiąc
37:
iákoby miał być vrząd ich. 5. A gdy widźi
kolumna: d
złoſć ich w tákowym zácnym ſtanie ich. 8.
1:
Modli ſię Bogu áby on ſam iako ſpráwie
2:
dliwy ſędźia miał ná nie baczenie.
werset: 1Pſalm Aſáfow.
3:
W
A Zebrániu
4:
Bogow ſthá-
5:
nął Bog/ á w
6:
pośrzodku ſą-
7:
dźi B Bogi.
A Tho ieſt w nawyżſzey ſwoiey rádźie. B To ieſt przełożone ná vrzędy/ ktore mieyſce y ſam Kryſthus przypomina v Iana. 10. v. 35.

werset: 2Y dokądże
8:
będźiećie ſą-
9:
dźić nieſpráwiedliwie? á będźiećie
10:
folgowáć oſobam złoſnikow? Se-
11:
lá.

werset: 3Sądźćie vbogiego/ ſierotkę/ á czyń
12:
ćie ſpráwiedliwość nędznemu y nie
13:
doſtátecznemu.

werset: 4x Wyzwolćie ſtrapionego y niedo
14:
ſtáthecznego/ á wyrwićie go z ręki
15:
niepobożnym.
x Przyp. 24. v. 11.

werset: 5C Lecż oni nie wiedzą áni rozu-
16:
mieią/ w ćiemnośćiách chodzą/ á D
17:
chwieią ſię wſzytki grunty źiemie.
C Iákoby rzekł/ Prożno ie nápomináć/ gdyż ſą w vſtáwiczney nievmieiętnoſći. D To ieſt zá ich nieſpráwiedliwemi ſądy pełno po wſzytkiey źiemi rozruchow y zámieſzánia.

werset: 6A iam rzekł/ E Bogowie ieſteſćie
18:
á wy wſzyſcy ſynowie ieſteśćie Na-
19:
wyżſzego.
E Tho ieſt/ Iam was tym przezwiſkiem vczćił/ gdyż wy tu ná źiemi záſiedliſćie mieyſcá moie.

werset: 7A wſzákoż wy pomrzećie iáko y
20:
ini ludźie/ á vpádniećie iáko ieden
21:
z Kſiążąt.

werset: 8Powſtańże Boże ábyś ſądźił źie-
22:
mię/ ábowiem ty poſiędźieſz dźiedźi
23:
cznie wſzytki narody.

rozdział: 83
Pſalm. 83.2. Modli ſię Bogu áby dał rátunek ludo-
24:
wi ſwemu przećiwko ſrogiem á okrutnym
25:
ich nieprzyiaciołom 10. A iżby ie wytráćił y
26:
poráźił/ iáko ony ktorzy przed tym powſta-
27:
wáli przećiwko niemu.
werset: 1Pieśń y A Pſalm Aſáfow.
28:
O
Boże nie v
29:
ſtawayże/ áni
30:
chćiey zámil-
31:
czeć/ áni zá-
32:
niechaway o
33:
Boże.
A Ten Pſalm ieſt złożon zá czáſu Iozáfátá Krolá Iudſkiego/ gdy przećiw iemu wálczyli Ammonithowie/ Moábitowie y ini narodowie.

werset: 3Abowiem-
34:
ći ſię oto burzą nieprzyiaćiele twoi/
35:
á ći ktorzy ćię w nienawiśći máią/
36:
podnieſli głowę.

rozdział: 89


strona: 316

Kśięgi Pſálmow. Liſt. 316.

kolumna: a
werset: 40Zrzućiłeś przymierze z ſłużebni-
1:
kiem twoim/ á zráziłeś áż ná źiemię
2:
koronę iego.

werset: 41Popſowałeś wſzytki przygrodki
3:
iego/ á poborzyłeś báſzti iego.

werset: 42Vrywáli go wſzyſcy ktorzy mimo
4:
oń ſzli drogą/ á zſthał ſię poháńbie-
5:
niem v ſąſiádow ſwoich.

werset: 43Wywyzſzałeś práwicę nieprzyia-
6:
ćioł iego/ á dałeś nád nim poćiechę
7:
wſzytkim przećiwnikom iego.

werset: 44H Przytępiłeś oſtrze miecżowi ie
8:
go/ á nie rátowałeś go w bitwie.H To ieſt/ niedałeś mu mocy przećiw nieprzyiaćielowi.

werset: 45Odiąłeś ſwietną zacność iego/ á
9:
przewroćiłeś ná źiemię ſtolicę iego.

werset: 46I Ukroćiłeś dni młodośći iego/ á
10:
okryłeś go záwſtydzeniem. Selá.
I To ieſt/ onego cżáſu ktorego kwitnęło kroleſtwo moie.

werset: 47Y dokądże ſię ták będźieſz krył Pá
11:
nie áż ná wieki? á gniew twoy zápá
12:
láć ſię będźie iáko ogień?

werset: 48K Wſpomniſz ná to com wżdy ia
13:
ieſt/ á co ieſth zá cżás moy/ przecż-
14:
żeś wżdy prożno ſtworzył wſzytki ſy
15:
ny ludzkie?
K To ieſt/ iáko ieſt krotki żywot moy.

werset: 49Y ktoryż cżłowiek będźie żył áby
16:
niemiał oglądáć śmierći? á ktoryby
17:
zdrowie ſwoie miał wyrwáć zmocy
18:
grobowi? Selá.

werset: 50Y gdźież ſą o Pánie ony dawne
19:
dobrodźieyſtwá twoie/ ktoreś " zá-
20:
przyſiągł w prawdźie twey Dawi-
21:
dowi?
" 2. Sám. 7. v. 16.

werset: 51Wſpomniſz Pánie ná poháńbie
22:
nie ſłużebnikow twoich/ ktore noſzę
23:
w zánádrzu moiem od wiela naro-
24:
dow możnych

werset: 52Abowiemći Pánie poſromoćili
25:
nieprzyiaćiele twoi/ á poháńbili śćie
26:
ſzki pomazáńcá twego.

werset: 53O błogoſłáwionyſz ieſth Pan áż
27:
ná wieki/ L Amen/ Amen.
L To ieſt/ niechay że ſię ták ſtánie.

rozdział: 90
Pſalm. 90.2. Naprzod przypomina wielką życżliwoſć
28:
Bożą przećiwko ſwoim. 3. Potym wypiſu
29:
ie krotkość y nędzę tego żywothá. 10. Dla
30:
grzechow. 11. Y prágnie áby to wſzyſcy po-
31:
ználi. 13. A ku końcowi prośi o miłoſierdźie
32:
Boże/ áby był od ſwoich chwalon.
werset: 1A Modlitwá Moizeſzá mę-
33:
żá Bożego.
kolumna: b
T
Yś Pánie był
1:
náſzą vćieczką/ od
2:
wiekuiſthych cżá-
3:
ſow.

werset: 2Pierwey niżli ſię
4:
gory zſtáły/ y niżliś
5:
wykſztałtował źiemię y okrąg ſwiá
6:
tá/ tedyś ty ieſt Bogiem od wiekow
7:
áż ná wieki.
A Moizeſz vcżynił tę modlitwę máluczko co przed ſmierćią/ áby lud miał poćiechę w thák wielkich trudnoſćiách ktore miał ná ſię.

werset: 3Ty práwie B pokruſzyſz cżłowieká/
8:
á mowiſz: Náwroććie ſię o ſynowie
9:
ludzcy.
B To ieſt/ thy cżłowieká nędzą y ſtároſćią ſtreſceſz/ á potym go ſmierćią złożyſz/ á obroćiſz w źiemię z ktorey wyſzedł/ áleś ty ieſth wiecżnym.

werset: 4x Abowiem przed tobą tyſiąc lat/
10:
ſą iáko dźień wcżoráyſzy ktory prze-
11:
minął/ y iáko ſtraż nocna.
x 2. Piotr. 3. v. 8.

werset: 5Porwieſz ie iáko dżdżem gwałto
12:
wnym/ á zſtaną ſię iáko ſen/ z porán
13:
ku będą iáko źiołko w czerſtwośći.

werset: 6Z poránku kwitnie á rośćie/ á ku
14:
wiecżoru bywa poſiecżone y vſchnie.

werset: 7Abowiem w popędliwośći twey
15:
bywámy zniſzcżeni/ á w twoim gnie
16:
wie vſtráſzeni.

werset: 8Składłeś przed ſobą niepráwo-
17:
śći náſze/ á wyſtępki naſze przed iá-
18:
ſnoſćią oblicża twego.

werset: 9Abowiemći przemiiáią wſzythki
19:
dni náſze dla gniewu twego/ a látá
20:
náſze ták niſzcżeią iáko ſłowá ktore
21:
ná wiátr puſzcżamy.

werset: 10x Cżás żywotá náſzego ieſt ſiedḿ-
22:
dźieſiąt lat/ ábo nawięcey ośḿdźie-
23:
ſiąt/ á nalepſzy cżás ich boleść y nę-
24:
dzá/ abowiem pręthko przemiia/ á
25:
my też vlátuiemy.
x Ekklez. 18. v. 8.

werset: 11Y ktoż zna moc gniewu twego?
26:
á C iáko ſię kto ćiebie boi/ ták nań przy
27:
pada gniew twoy.
C Im ſię więcey boimy Bogá y chwalimy go/ tym więcey cżuiemy w ſercách náſzych/ iákowy ieſt ſąd iego á popędliwość przećiw grzechom naſzym.

werset: 12Náucżże nas iáko mámy D obli-
28:
cżyć dni náſze/ ábychmy ſerce náſze
29:
przywiedli ku mądrośći.
D To ieſt/ Obacżyć iáko ieſt krotki żywot náſz.

werset: 13Zmiłuyże ſię o Pánie/ y dokądże ſię
30:
nie zmiłuieſz? zlituyże ſię nád ſłuże-
31:
bniki twymi.

werset: 14Náſyćże nas z poránku twym miło
32:
ſierdźiem/ y rozráduiemy ſię/ á roz-
33:
weſelemy po wſzytki cżáſy náſze.

werset: 15Rozweſel nas przez thák długi
34:
cżás iákoś nas trapił/ á według tych
35:
lat iákochmy w nieſzcżęſćiu byli.

werset: 16Niecháy będźie znácżna ſpráwá
36:
twa nád ſłużebniki twemi/ á chwa-
37:
łá twoiá nád ſyny ich.

werset: 17Niechayże będźie iáſność Pána
38:
Bogá náſzego nád nami/ á ſpráwuy
39:
w nas prace rąk náſzych/ y vtwierdz
40:
prace rąk náſzych.

rozdział: 100


strona: 318v

PSALMI.

kolumna: c
werset: 1
S
Pieway-
1:
ćie Pánu w-
2:
ſzyſcy mieſzká
3:
iący ná źiemi.

werset: 2Służćie Pá
4:
nu z weſelem/
5:
á przychodźćie
6:
przedeń z rádośćią.

werset: 3Wiedźćież że Pan ieſt Bogiem/
7:
á odniegoćiechmy ſtworzeni nie ſá-
8:
mi od ſiebie/ mychmy ſą lud iego/ y
9:
owce páſtwiſká iego.

werset: 4Wnidźćież w brány iego z wyſła
10:
wiániem/ á od páłacow iego z chwa
11:
łą/ wyſławiayćież go á dobrorzecz-
12:
ćie imieniowi iego.

werset: 5Abowiem Pan dobry ieſt/ á mi-
13:
łoſierdźie iego trwa záwżdy/ y pra-
14:
wdá iego áż ná wieczne czáſy.

rozdział: 101
Pſalm. 101.1. Obiecuie záwſze posłuſznym być Pánu
15:
ſpráwuiąc Kroleſtwo ſwoie/ okázuiąc w
16:
iákim porządku ie chce chowáć. 3. Naprzod
17:
ſię w nim ſpráwuiąc bez krzywdy żadnego.
18:
4. y. 7. Potym kárząc złośniki y broniąc do-
19:
brych.
werset: 1Pſalm Dawidow.
20:
Z
Aśpiewam o
21:
miłoſierdźiu y o
22:
ſpráwiedliwośći/
23:
á będę tobie śpie-
24:
wał Pánie.

werset: 2Będę ſię roſtro
25:
pnie ſpráwował ná práwey drodze
26:
gdy ku mnie A prziydzieſz/ á będę cho
27:
dźił wſzczyrośći ſercá moiego w do
28:
mu moim.
A To ieſt/ gdy mię będźieſz miał poſtánowić ná ſtholicy Kroleſtwá mego.

werset: 3Nie będę brał przed oczy moie rze
29:
czy złoſćiwey/ á káżdą ſpráwę ludźi
30:
przewrotnych będę miał w nienawi
31:
śći/ á nie przyſtánę ku niey.

werset: 4Serce złośćiwe odſtąpi odemnie/
32:
á nie vznam złośći.

werset: 5Tego ktory potáiemnie vwłacza
33:
czći bliźniemu ſwemu/ wytrácę/ á
34:
tego kthory ieſt hárdy y ſercá wy-
35:
nioſłego/ nie záćierpię.

werset: 6Będę rad widźiał wierne ná źie-
36:
mi áby ſiadáli zemną/ á ten kthory
37:
chodźi práwą drogą mnie ſłużyć bę-
38:
dźie.

werset: 7W domu mym zdraycá mieſzkáć
39:
nie będźie/ áni ſię oſtoi kłamcá prze-
40:
demną.

werset: 8B W czás będę wytrácał wſzythki
kolumna: d
złośniki ná źiemi/ ábym wykorzenił
1:
z miáſtá Páńſkiego wſzytki ktorzy
2:
broią złośći.
B W Zydowſkiem/ bárzo ráno.

rozdział: 102
Pſalm. 102.1. Nárzekánie ludu Bożego w vtrapie-
3:
niu. 4. Okázuie doległoſći ſwe w tym krot
4:
kim żywoćie. 13. Pilno proſi áby od nich
5:
był wybawion. 17. Y áby Syon było náprá-
6:
wione. 22. Skądby ſię mnożyłá chwałá páń
7:
ſka. 23. Y náwrocenie pogánow y poſtron-
8:
nych Kroleſtw. 27. Trwáłość Kroleſtwá
9:
Kryſtuſowego. 29. Y Koſćioła iego.
werset: 1Modlitwá vtrapionego kie
10:
dy ieſt w vćiſku/ á gdy ſię przed Pá-
11:
nem żałobliwie vſkárża.

werset: 2
P
Anie wy-
12:
ſłuchay mod-
13:
litwę moię/ á
14:
niechay wołá
15:
nie moie prziy
16:
dźie przed ćię.

werset: 3Nie zákry-
17:
way oblicza twego przedemną/ y o-
18:
wſzem gdym ieſt vćiśnion nákłoń v
19:
chá thwego ku mnie/ á wyſłuchay
20:
mię prętko gdy ćię wzywam.

werset: 4Abowiem dni moie zniſzczáły iá
21:
ko dym/ á koſći moie wygorzáły iá-
22:
ko głownia.

werset: 5Serce moie wywiędło y wyſchło
23:
iáko trawá/ iżem zapomniał ieść
24:
chlebá mego.

werset: 6Kośći moie przyſchły do ſkory mo
25:
iey dla głoſu nárzekánia mego.

werset: 7Stałem ſię iáko A Pelikan ná pu-
26:
ſzczy/ á ieſtem iáko puhacz mieſzká-
27:
iący ná puſtyniách.
A Niektorzy wykłádáią gżegżołkę ábo bąká.

werset: 8Nie ſpię/ á ieſtem podobien wro
28:
blowi ktory ſam zoſtawa ná dáchu.

werset: 9Nieprzyiaćiele moi vſtáwicznie
29:
mi lekkość wyrządzáią/ á ći co ſię zá
30:
iątrzyli przećiw mnie/ B ſprzyſięgá-
31:
ią ſię.
B Abo przyſięgáią przez mię.

werset: 10Ták iżem iadł popioł iáko chleb/
32:
á pićie moie mieſzałem ze łzámi.

werset: 11Dla thwoiey popędliwośći y dla
33:
gniewu twego/ ábowiem wywyż-
34:
ſzyłeś mię y záſieś mię złożył.

werset: 12Dni moie ſą iáko cień ktory prze-
35:
miia/ á iam zwiądł iáko trawá.

werset: 13Ale ty Pánie trwaſz ná wieki/ á
36:
pámiątká twoiá ná wieki wieczne.

werset: 14Powſtań á zmiłuy ſię nád Syo-
37:
nem/ ábowiemći ieſt czás żebyś ſię ro
38:
zlitował nád nim/ gdyż czás C ná-
39:
znaczony przyſzedł.
C Tho ieſt przepowiedźiány od prorokow/ á zwłaſzczá przez Ieremiaſzá/ Kápit. 16. v. 15.

rozdział: 106


strona: 321


kolumna: a
werset: 24Wzgárdźili też y źiemię wdźięcz-
1:
ną/ á nie wierzyli ſłowu iego.

werset: 25Y ſzemráli w namiećiech ſwoich/
2:
á nie byli poſłuſzni głoſowi Páńſkie-
3:
mu.

werset: 26" Y podnioſł ná nię rękę ſwą/ chcąc
4:
ie pomordować na puſzczy.
" w 4. Mo. 14. v. 28

werset: 27Ktemu theż chcąc pomordowáć
5:
potomſtwo w narodźiech/ á ro-
6:
ſproſzyc ie po źiemiách.

werset: 28Przyſtáli potym do Báálfegor/ y
7:
iedli ofiáry vmárłym ſpráwowáne

werset: 29Y wzruſzyli ku gniewu Bogá
8:
ſpráwámi ſwemi/ á rozſrożyło ſię
9:
nád nimi karánie.

werset: 30x Y záſtháwił ſię Finees/ á pom-
10:
ſćił ſię/ y záwſćiągnione ieſt karánie
x w 4. Mo. 25. v. 7.

werset: 31Tedy mu to pocżytano ku ſprá-
11:
wiedliwoſći ná potomne y ná wiecz
12:
ne czáſy.

werset: 32x Wzruſzyli go theż ku gniewu v
13:
wod Merybá/ thák iż ſię y z Moiże-
14:
ſzem źle dźiáło dla nich.
x 4. Mo. 20. v. 2.

werset: 33Abowiem wzruſzyli duchá iego/
15:
iż też mowił D niebácznie vſty ſwemi
D Mowił nie bácznie/ á to ná on czás kędy powiedźiał/ Izaż wam może Bog wywieść wodę z tego kámieniá.

werset: 34x Nád to nie wytráćili narodow
16:
o ktorych im Pan powiedział.
x w 5. Mo. 7. v. 1.

werset: 35Ale ſie mieſzáli z onymi narody/
17:
y vczyli ſię ſpraw ich.

werset: 36Y ſłużyli rzezánym báłwanom
18:
ich/ ktore były vpadkiem ich.

werset: 37Abowiem ofiárowáli ſyny y cor-
19:
ki ſwoie dyabeſtwu.

werset: 38Y wylewáli kreẃ niewinną ſynow
20:
y corek ſwoich/ ktore ofiárowáli ry
21:
thym báłwanom Chánáneyſkim/
22:
thák iż źiemiá ſplugáwioná ieſth
23:
krwią.

werset: 39Y oſzpećili ſię wſpráwách ſwo-
24:
ich/ á cudzołożyli w vczynkoch ſwo
25:
ich.

werset: 40Rozgniewał ſię tedy Pan w po-
26:
pędliwoſći nád lud ſwoy/ á obrzy-
27:
dźił ſobie dźiedźictwo ſwoie.

werset: 41Y podał ie w ręce pogánom/ á pá
28:
nowáli nád nimi ći ktorzy ie mieli w
29:
nienawiſći.

werset: 42Y vćiſkáli ie nieprzyiaciele ich/ á
30:
poddáni ſą pod moc ich.

werset: 43Wybawiał ie wielekroć/ á wſzá-
31:
koż oni wzruſzali go ku gniewu rá-
32:
dámi ſwemi/ á ták bywáli vniżeni
33:
dla złoſći ſwoich.

werset: 44A wſzákoż on widźiał gdy byli w
34:
vćiſku/ y wyſłuchawał wołánia ich

werset: 45" Y wſpominał ná przymierze
35:
ktore miał z nimi/ á rozlithował ſię
kolumna: b
ich według wielkich dobrotliwoſći
1:
ſwoich.
" w 5. Mo. 30. v. 1.

werset: 46Wzruſzył też przećiwko nim wſzy
2:
tkich litoſć ktorzy ie miewali w wię
3:
źieniu v ſiebie.

werset: 47Wybaẃże nas Pánie Boże náſz/
4:
á zgromadź nas z narodow/ ábych
5:
my chwalili ſwięte imię twe/ á chłu
6:
bili ſię w chwale twoiey.

werset: 48Błogoſłáwiony ieſt Pan Bog
7:
Izráelſki od wiekow aż ná wieki/
8:
niechayże rzecze wſzytek lud Amen.
9:
Chwalćie Páná.

rozdział: 107
Pſalm. 107.1. Nápomina wſzytki wykupione od Pá-
10:
ná áby go chwalili. 4. Okázuiąc rozmáite
11:
ſpoſoby kthorych vżywał/ y vżywa wyba-
12:
wiáiąc ſwe wierne z nieſzczęſćia/ á ſprá-
13:
wuiąc wſzythko wedle woley ſwoiey. 9.
14:
Przepuſzczáiąc ſzczęſćie y nieſzczęſćie/ chcąc
15:
ie przywieſć ku ſobie. 11 A karżąc odporne.
16:
33. Dla ktorych przepuſzcża nieurodzáie/
17:
á záſię posłuſznym dawá błogosławieńs-
18:
two ſwoie. 40. Odmienia ſtany kſiążęce.
19:
41. A ćieſzy vtrapione. 42. Okázuie pożytki
20:
ktore przychodzą z przypátrowánia opá-
21:
trznoſći Bożey.
werset: 1
W
x Yſławiay
22:
ćie Páná/ ábo
23:
wiemći ieſt do
24:
bry/ á ná wie-
25:
ki trwa miło-
26:
ſierdźie iego.
x Iudyt. 13. v. 21.

werset: 2Niechyżeć
27:
powiedzą ći co ſą odkupieni od Pá-
28:
ná/ á ktore wykupił z ręki okrutni-
29:
kow.

werset: 3Y kthore zgromádźił z rozlicznych
30:
źiem/ od Wſchodu/ od Zachodu/
31:
od Pułnocy/ y od Południá.

werset: 4Gdy ſię tułáli po puſzczy y po pu-
32:
ſtyni bez drogi/ á nie náleźli miaſtá
33:
ku mieſzkániu.

werset: 5Byli głodnemi y prágnącemi ták
34:
iż w nich vſtawáłá duſzá ich.

werset: 6Y wołáli do Páná z vtrapienia
35:
ſwego/ á rátował ie w vćiſku ich.

werset: 7Y prowádźił ie proſthą drogą/
36:
iż przyſzli do miáſtá w ktorem mięſz
37:
káli.

werset: 8Niechayżeć wyſławiáią miłoſier-
38:
dźie Pańſkie/ á cuda iego przed ſyny
39:
ludzkimi.

werset: 9Iż obfićie náſyćił duſzę prágnącą/
40:
á duſzę głodną nápełnił wſzem do-
41:
brem.

werset: 10Tych co mieſzkáli w ćiemnoſćiách
42:
y w ćieniu ſmierći/ á byli więźniámi

strona: 321v

PSALMI.

kolumna: c
w niedoſtátku y w żeleźie.

rozdział: 115


strona: 323v


kolumna: c
werset: 4Báłwáni ich ſą ſrebro y złoto/ y
1:
robotá rąk ludzkich.

werset: 5x Vſtá máią á nie mowią/ oczy
2:
máią á nie widzą.
x Mądr. 15. v. 15.

werset: 6Máią vſzy á nie ſłyſzą/ nozdrze
3:
máią á nie czuią wonnoſći.

werset: 7Máiąc ręce ni czego ſie nie tkną/
4:
á máiąc nogi nie chodzą/ áni wołá-
5:
ią gárdłem ſwym.

werset: 8Niechayże będą tákowymi iáko
6:
y oni ktorzy ie czynią/ y káżdy ktory
7:
im vfa.

werset: 9Ale Izráel niechay vfa Pánu/ á
8:
bowiem on ieſt rátunkiem y tarczą
9:
ich.

werset: 10Dom Aaronow niechać vfa Pá
10:
nu/ ábowiem on ieſt ráthunkiem y
11:
tarczą ich.

werset: 11Ci ktorzy ſie Páná boią/ niechay-
12:
żeć vfáią Pánu/ gdyż on ieſt obro-
13:
ną y tarczą ich.

werset: 12Pan ći nas nie zápomni/ y będźie
14:
nam błogoſłáwił/ bedźie ſzczęſćił
15:
dom Izráelſki/ y błogoſłáwił dom
16:
Aaronow.

werset: 13Będźie błogoſłáwił ty kthorzy ſie
17:
go boią/ ták máłe iáko y wielkie.

werset: 14Przyda też wam Pan tym wię-
18:
cey/ wam y ſynom wáſzym.

werset: 15Szczęſliwiżeśćie wy ſą od Pá-
19:
ná/ ktory ſpráwił niebo y źiemię.

werset: 16A Niebo/ niebo Páńſkie ieſt/ ále
20:
źiemię oddał ſynom ludzkim.
A Thu ieſt wielka náuká ku poznániu wielkięy dobrotliwośći Bożey przećiw ludźiom. Iákoby rzekł/ Boguć nie potym nie było iżby był ſtworzył ten świát ſam dla ſiebie/ ábowiem on ſam w ſobie był doſkonáłem we wſzytkiem/ ále iż ſtworzył źiemię y co ná niey ieſt/ tedy tho vczynił dla człowieká áby był chwalon od niego.

werset: 17x Nie vmárli chwálić ćie będą Pá
21:
nie/ áni ći wſzyſcy ktorzy zoſtawáią
22:
w milczeniu.
x Báruch. 2. v. 17.

werset: 18x Ale my będźiem błogoſłáwić Pá
23:
ná/ od thego czáſu áż y ná wieki Chwalćież Páná.
x Dániel. 2. v. 20.

rozdział: 116
Pſalm. 116.1. 5. Wysławia nie ogárnioną dobroć Bo
24:
żą przećiwko ſobie. 3. 6. Iż go wybáwił z-
25:
wielkich niebeſpiecżnoſci y pokus. 10. Kto
26:
rych vſzedł przez wiárę. 9. 12. Obiecuie v-
27:
przeymym ſercem dufáć Pánu ſamemu.
28:
17. Y oddáć mu ſluby/ y dźiękowánie.
werset: 1
M
Iłuię Pá
29:
na iż wyſłuchał
30:
głoſu prośb
31:
moich.

werset: 2Abowiem ná
32:
kłonił vcho s-
33:
woie ku mnie/
34:
á przetoż będę go wzywał poki bę-
35:
dę żyw.

werset: 3Ogarnęły mię były boleſći śmier
kolumna: d
ći/ y zięły mię vtrapienia grobu/ y
1:
potkał mie vćiſk y boleſć.

werset: 4Będę wzywał imieniá Pánſkie-
2:
go/ proſzę Pánie wybaẃ że duſzę
3:
moię.

werset: 5Pan ieſt dobrotliwy y ſpráwied-
4:
liwy/ a Bog náſz ieſt miłoſierny.

werset: 6Pan ieſth ſtrożem ſzczyrych/ á
5:
gdym był vćiſniony/ záchował mie.

werset: 7Wroć ſie duſzo moiá do odpoczy
6:
nienia twego/ ábowiem Pan oka-
7:
zał dobrodźieyſtwo przećiwko tobie

werset: 8Abowiemeś wybáwił duſzę mo
8:
ię od śmierći/ y oczy moie od płá-
9:
czu/ y nogi moie od vpadku.

werset: 9Będę chodźił przed oblicznoſćią
10:
Pańſką w ziemiách żywiących.

werset: 10x Vwierzyłem/ á dla tegoż będę
11:
mowił/ będąc bárzo vtrapiony.
x 2. Kor. 4. v. 13.

werset: 11x Rzekłem w A zátrwożeniu mo-
12:
im/ Káżdy człowiek ieſt kłamcá.
x Rzym: 3. v. 4. A Abo w kwápieniu/ tho ieſt gdym vćiekał przed Saulem.

werset: 12A coż wżdy mam oddáć Pánu
13:
zá wſzythki dobrodźieyſtwá iego
14:
przećiwko mnie?

werset: 13B Weźmę kubek zbáwienia/ y będę
15:
C wzywał imieniá Páńſkiego.
B To ſię śćiąga ku Cerymoniam zakonnym/ ábowiem był ten zwyczay iż pili y iedli przed Pánem ná znak weſela y wybáwienia/ á iżby też dźiękowáli Pánu zá dobrodźieyſtwá iego. C Tho ieſt/ będę chwalił Páná.

werset: 14Oddam teraz D ſluby moie Pánu
16:
przed wſzytkiem ludem iego.
D O thym pátrz w 1. Mo. 28. v. 20. y w 3. Mo. 27. v. 2.

werset: 15Smierć miłoſiernych iego ieſth
17:
droga przed oczymá Páńſkimi.

werset: 16Záiſte Panie " izem ieſth ſługą
18:
twoim y ſłużebnikiem twym/ y ſy-
19:
nem ſłużebnice twoiey/ potárgałeś
20:
moie zwiąſki.
" Mądr. 9. v. 5.

werset: 17Będę thobie ofiárował ofiárę
21:
chwały/ y będę wzywał imieniá
22:
Páńſkiego.

werset: 18Oddam teraz ſluby moie Pánu
23:
przed wſzytkiem ludem iego.

werset: 19W przyśionkách Koſćiołá Páń-
24:
ſkiego/ y w poſrzodku ćiebie o
25:
Ieruzálem. Chwalćie Pána.

rozdział: 117
Pſalm. 117.Nápomina wſzytki ludźi áby chwalili mi
26:
łoſierdźie w prawdę wieczną Páńſką.
werset: 1
W
x Szyſcy narodo-
27:
wie chwalćie Páná/ á
28:
wy wſzyſcy ludźie iemu
29:
czeſć dawayćie.
x Rzym. 15. v. 11.

werset: 2Abowiem dobrotliwoſć iego wiel-
30:
ka ieſt nád námi/ x á prawdá Pań-
31:
ſka trwa ná wieki. Chwalćie Páná
x Ian. 12. v. 34.

rozdział: 119


strona: 326

Kśięgi Pſálmow. Liſt. 326

kolumna: a
werset: 118Podeptałeś wſzytki ktorzy ſię o-
1:
błądźili od vſtaw twoich/ ábowiem
2:
ći ieſt kłamliwa zdrádá ich.

werset: 119Obroćiłeś w niwecz wſzytki zło
3:
ſniki źiemie iáko zużelicę/ y dla tego
4:
żem vmiłował ſwiádectwá twoie.

werset: 120Zdrygáło ſię ćiáło moie dla ſtrá-
5:
chu twego/ á lękałem ſię przed wyroki twemi.

Ain.
werset: 121
C
Zyniłem ſąd y
6:
ſpráwiedliwoſć/ nie
7:
opuſzzcayże mię miedzy tymi ktorzy
8:
mię vćiſkáią.

werset: 122Niechay ſię ſługá twoy roſkocha
9:
w dobrym/ á pyſzni niechay mię
10:
gwałtem nie vćiążáią.

werset: 123Oczy moie vſtáły prágnąc zbá-
11:
wieniá twego/ y ku wyrokom ſprá-
12:
wiedliwoſći twoiey.

werset: 124Obchodzże ſię z ſłużebnikiem twem
13:
według miłoſierdźia twego/ á ná-
14:
ucz mię vſtaw twoich.

werset: 125Ieſtem ći ia ſługá twoy/ dayże mi
15:
zrozumienie/ ábych wiedźiał świá-
16:
dectwá twoie.

werset: 126Czásći iuż czynić o Pánie/ ábo-
17:
wiem roſproſzono zakon twoy.

werset: 127A dla tegożem więcey vmiłował
18:
roſkazánia twoie/ niżli złotá y kle-
19:
noty.

werset: 128A przethoż wſzytki roſkazánia
20:
o wſzech rzeczách opowiedałem być
21:
prawdźiwe/ álem miał w nienawi
22:
ſći wſzytki śćieſzki kłámſtwá.

Pe.
werset: 129
D
źiwne ſą wſzytki świá-
23:
dectwá twoie/ á przetoż ich
24:
ſtrzeże duſzá moiá.

werset: 130Początek ſłow twoich oświeca/
25:
y dawa zrozumienie proſtakom.

werset: 131Otworzyłem vſtá moie y wzdy-
26:
chałem/ ábowiemem prágnął przy-
27:
kazánia twego.

werset: 132Weyzryż ná mię/ á zmiłuy ſię ná-
28:
demną według zwyczáiu thwego
29:
przećiw tym ktorzy miłuią imię twe.

werset: 133Chod moy wyproſtuy w ſłowie
30:
twoim/ á niecháy nádemną żadna
31:
złość nie pánuie.

werset: 134Wykup mię od vćiśnienia ludz-
32:
kiego/ á będę ſtrzegł roſkazánia two
33:
iego.

werset: 135Oświeć oblicze twoie nád ſłuże-
34:
bnikiem twoiem/ á vſthaw twoich
35:
náucz mię.


kolumna: b
werset: 136Wypłynęły zrzodłá wod z oczu
1:
moich/ dla tego iż nie ſtrzeżono zako
2:
nu twego.

Záde.
werset: 137
S
Práwiedliwyś thy ieſt
3:
Pánie/ y prawdźiwy w ſą-
4:
dźiech twoich.

werset: 138Roſkazałeś chowáć ſpráwiedliwe
5:
świádectwá twe/ á nawięcey pra-
6:
wdę.

werset: 139Popędliwość moiá ſtrapiłá mię/
7:
iż nieprzyiaćiele moi zápámiętáli
8:
ſłow twoich.

werset: 140Słowo thwoie wyczyśćione ieſt
9:
doſtátecznie/ á rozmiłował ſię go
10:
ſługá twoy.

werset: 141Máluczkićiem ieſt y wzgárdzony/
11:
wſzákoż nie zápomniałem roſkazá-
12:
nia twego.

werset: 142Spráwiedliwość twoiá/ ſprá-
13:
wiedliwość ieſth wieczna/ á zakon
14:
twoy ieſt prawdá.

werset: 143Trapienie y vćiſk ogárnęły mię/
15:
lecz kochániem moim były roſkazá-
16:
nia twoie.

werset: 144Swiádectwá twoie ſpráwiedli-
17:
we ſą áż ná wieki/ dayże mi zrozu-
18:
mienie/ y będę żył.

Kuf.
werset: 145
W
Ołałem ze wſzytkiego
19:
ſercá mego/ wyſłuchayże mię
20:
o Pánie/ á będę ſtrzegł vſtaw twych

werset: 146Wołałem ktobie/ záchoway że mię/
21:
á będę pilen świádectw twoich.

werset: 147Vprzedzam ine ná świtániu/ y
22:
wołam oczekawáiąc ná ſłowo twe.

werset: 148Oczy moie niedoſypiáią w nocy/
23:
ku rozmyſlániu wyrokow twoich.

werset: 149Słuchayże Pánie głoſu moiego
24:
wedlug miłoſierdźia twego/ á ob-
25:
żyw mię wedle ſądu twego.

werset: 150Przyſtąpili ſię ku mnie ći ktorzy ná
26:
ſláduią złoſći/ á oddalili ſię od za-
27:
konu twego.

werset: 151Pánie tyś ieſt bliſko/ á wſzytki ro
28:
ſkazánia twe ſą ſpráwiedliwe.

werset: 152Zdawnám zrozumiał o świádec
29:
twách thwoich iżeś ie vtwierdźił
30:
ná wieki.

Reſz.
werset: 153
O
Bácz vtrapienie moie
31:
á wyrwi mię/ boćiem nieprze
32:
pomniał zakonu twego.

werset: 154Broń práwá mego/ y záſtęp mię/
33:
á dla ſłowá twego obżyw mię.

rozdział: 132


strona: 328v


kolumna: c
werset: 8x Ruſzże ſię Pánie do odpoczy-
1:
nienia twego/ ty y Skrzyniá moż-
2:
noſći twoiey.
x 2. Kron. 6. v. 41.

werset: 9Kápłani twoi niechać ſię obloką
3:
w ſpráwiedliwość/ á miłośnicy
4:
twoi niechay ſię rozráduią.

werset: 10Dla Dawidá ſłużebniká twego
5:
nie odwrácay oblicza od C Pomá-
6:
zańcá twego.
C To ieſt od Sálomoná.

werset: 11Poprzyſiągł Pan Dawidowi
7:
prawdę/ ktorey nie odmieni/ ták mo
8:
wiąc/ x Poſtánowię owoc zywothá
9:
twego ná ſtolicy twoiey.
x 2. Sám. 7. v. 12. Dźiei. 2. v. 30. Luk. 1. v. 32. y w. 55.

werset: 12Ieſliże ſynowie twoi ſtrzedz bę-
10:
dą przymierza moiego y vſtaw mo-
11:
ich ktorych ich náuczę/ tedy też y ſy-
12:
nowie ich będą ſiedźieć aż ná wieki
13:
ná ſtolicy twoiey.

werset: 13Abowiem Pan obrał ſobie Sy-
14:
on/ á vpodobał ią ſobie áby byłá mie
15:
ſzkániem iego.

werset: 14Tać ieſt odpoczynieniem moim
16:
áż ná wieki/ á tám będę mieſzkał/
17:
ábowiemem ią vpodobał ſobie.

werset: 15Zywnoſći iey będę obfićie ná w-
18:
ſzem błogoſłáwił/ á vbogie iey ná-
19:
ſycę chlebem.

werset: 16Kápłany iey przyoblokę zbáwie-
20:
niem/ á miłośnicy iey vprzeymie ſię
21:
rozráduią.

werset: 17" Tám dam kwithnąć D zacnoſći
22:
Dawidowey/ á zgotuię pochodnią
23:
Pomázáńcowi moiemu.
" Málách. 3. v. 1. Luk. 1. v. 69. D W Zydowſkiem ſthoi/ Rogowi Dawidowemu.

werset: 18Nieprzyiaćioły iego przyoblokę
24:
wſtydem/ á nád nimi ſię roſkwitnie
25:
koroná iego.

rozdział: 133
Pſalm. 133.1. Iáko ieſt wdźięczna ſpołeczność y mi-
26:
łość miedzy wiernemi Páńſkiemi thu we
27:
dwu podobieńſtwách okázuie.
werset: 1Pieśń Máháloth Dawido
28:
wá.
29:
O
To iáko ieſt
30:
rzecz dobra y
31:
wdźięczna kę-
32:
dy bráćia ſpo-
33:
łecznie mieſz-
34:
káią.

werset: 2Ieſt iáko na-
35:
wybornieyſzy A oleiek ná głowie ſpły
36:
wáiąc y áż ná brodę Aáronowę/ á
37:
opływáiący áż ná podołek ſzat iego.
A O thym oleyku pátrzay w 2. Moi. 6. v. 7. y w. 1. Sámu. 10. v. 1.

werset: 3Ieſt też iáko roſá Hermon/ kotra
38:
zſtępuie ná gory Syon/ ábowiem
kolumna: d
tám Pan ſpráwił B błogoſłáwień-
1:
ſtwo/ y żywot áż ná wieki.
B To ieſt/ tám kędy ieſth wierna á bráterſka miłoſć/ thedy Pan tákowym wſzytko fortuni/ iż żywą w błogosłáwieńſtwie iego.

rozdział: 134
Pſalm. 134.1. Nápomina Lewity y wierne Páńſkie
2:
áby w czuynoſći chwalili Paná winſzuiąc
3:
im błogosławieńſtwá.
werset: 1Pieśń Máháloth.
4:
O
Toż teraz do-
5:
brorzeczćie Pá-
6:
nu wſzyſcy ſłudzy
7:
Páńſcy/ ktorzy ſta
8:
waćie w domu
9:
páńſkim przez noc.

werset: 2Podnoſćie ręce wáſze ku mieyſcu
10:
świętemu/ á błogoſławćie Pánu.

werset: 3Niechayżeć Pan błogoſłáwi z
11:
Syonu ktory ſtworzył niebio y źie-
12:
mię.

rozdział: 135
Pſalm. 135.1. 19. Nápomina wſzytki wierne ku chwá
13:
le Páńſkiey dla iego dźiwnych ſpraw. 4. A
14:
nawięcey dla dobrodźieyſtw ktore okázo-
15:
wał Izráelitom. 15. Náśmiewa ſię z báł-
16:
wanow y z báłwochwálcow/ á okázuie im
17:
ich prożność.
werset: 1Chwalćie Páná.
18:
C
Hwalćie i-
19:
mię Pańſkie/
20:
Chwalćież go
21:
ſłudzy Páńſcy.

werset: 2Ktorzy ſtoi-
22:
ćie w domu
23:
Páńſkim w ſieniách domu Bogá
24:
náſzego.

werset: 3Chwalćież Páná/ ábowiem-
25:
ći ieſt dobry Pan/ śpiewayćież imię
26:
niowi iego/ boć ieſt wdźięczne.

werset: 4Abowiemći Pan obrał ſobie Iá-
27:
kobá/ á Izráel ieſt właſna oſiadłość
28:
iego.

werset: 5Gdyż ia znam iż ieſth wielki
29:
Pan/ á Pan náſz nád wſzythkiemi
30:
Bogi.

werset: 6Bo Pan wſzytko co iedno chce
31:
ſpráwuie ná niebie/ ná źiemi/ w Mo
32:
rzu/ y we wſzytkich przepáſćiách.

werset: 7x Ktory wywodźi od kończyn źie
33:
mie obłoki/ á łyſkáwice y dżdże ſam
34:
ſpráwuie/ á wywodźi wiátr z ſká-
35:
rbow ſwoich.
x Ierem. 10. v. 13.

werset: 8x Kthory pobił pierworodne w
36:
Egiptćie od człowieká áż do bydlę
37:
ćiá.
x w 2. Mo. 12. v. 29.

rozdział: 143


strona: 331


kolumna: a
werset: 8Oznayḿże mi wczás miłoſierdźie
1:
twoie/ ábowiemći w thobie vfam/
2:
dayże mi wiedźieć drogę kthorąbych
3:
miał chodźić/ gdyż ku tobie podno-
4:
ſzę duſzę moię.

werset: 9Wyrwi mię od nieprzyiaćioł mo-
5:
ich Pánie/ gdy ſię vćiekam ku tobie.

werset: 10Náucz mię doſyć czynić woley
6:
twey/ abowiemeś ty ieſt Bog moy/
7:
á duch twoy dobrotliwy wyprowá
8:
dźi mię do źiemię rowney.

werset: 11Dla imieniá twego Pánie obży-
9:
wiſz mię/ á dla ſpráwiedliwoſći two
10:
iey wywiedźieſz z vtrapienia duſzę
11:
moię.

werset: 12Y dla miłoſierdźia twego wytrá-
12:
ćiſz nieprzyiaćioły moie/ á potrá-
13:
ćiſz wſzytki przećiwniki duſze mo-
14:
iey/ boćiem ia ieſt ſługá twoy.

rozdział: 144
Pſalm. 144.1. Z wielką pokorą dźiękuię Pánu zá do-
15:
brodźieyſtwá/ y zá zwyćięſtwá ktore otrzy-
16:
mał za pomocą iego. 5. 11. Prośi o rátunek
17:
y o vpádek niewiernych. 3. 12. Prożność
18:
człowieká/ á zwłaſzczá tákowego ktory ſię
19:
vdał zá roſkoſzámi ſwiátá tego. 15. Szczę-
20:
śćie wiernych.
werset: 1Dawidow.
21:
B
Logoſłáwiony
22:
Pan ſkáłá moiá/
23:
kthory ćwiczy ręce
24:
moie ku bitwie/ á
25:
pálce moie ku wal-
26:
ce.

werset: 2Onći ieſt miłoſierdźiem moiem y
27:
twierdzą moią/ wywyżſzeniem mo-
28:
im y wybáwićielem moim/ tharczą
29:
moią/ á w nim ſámym vfam/ bo on
30:
podbił pod mię lud moy.

werset: 3x Pánie/ y coż ieſt człowiek iż nań
31:
ták maſz baczenie/ á ſyn człowieczy
32:
iż ſię oń ták ſtáraſz?
x Wyżſzey. 8. v. 5. Zyd. 2. v. 6.

werset: 4Człowiek ieſt podobnym prożno-
33:
ſći/ á dni iego iáko ćień przechodzą.

werset: 5A Nákłońże Pánie niebá twego/
34:
á zſtęp/ dotkni gor/ á zákurzą ſię.
A W tych słowiech wyznawa że Bog prziydźie ná wſpomożenie iego.

werset: 6Zábłyśni błyſkáwicą á roſproſz
35:
ie/ puść ſtrzały twoie/ y zátrfoż imi.

werset: 7Sćiągni rękę twą z wyſokośći/ á
36:
odkup mię/ wyrwi mię z wod wiel-
37:
kich/ y z B ręki ſynow obcych.
B To ieſt od złoſnikow ktorzy odſtąpili zakonu twoiego/ choćiaż ſię vſty wyznáwáią być náſládowcami twoimi.

werset: 8Kthorzy vſtá máią fáłeſzne á C
38:
práwicá ich ieſt práwicá omylna.
C Tho mowi przećiw ſwym nieprzyiaćiołom/ kthorzy dawſzy mu práwicę ſwą nie zdźierżeli mu słowá.

werset: 9O Boże pioſnkę nową tobie zá-
39:
ſpiewam/ w pioſnkách y przy inſtru
kolumna: b
menćiech o dźieſiąći ſtrun śpiewáć
1:
tobie będę.

werset: 10Onći dawa wybáwienie Kro-
2:
lom/ á on odkupił Dawidá ſłużeb-
3:
niká ſwego od ſrogiego mieczá.

werset: 11Wybaẃże mię á wyrwi mię z rę-
4:
ki ſynom obcym/ ktorych vſtá ſą fá-
5:
łeſzne/ á práwicá ich ieſt práwicá
6:
kłamliwa.

werset: 12Aby byli ſynowie náſzy iáko ſzcze
7:
py rodzáyne w młodośći ſwoiey/ á
8:
corki náſze D iáko węgły wyćioſáne
9:
ná kſztałt Koſćiołá.
D Abowiem dla ich pięknośći y pocżćiwośći ſą ochędoſtwem domom ſwoim.

werset: 13Spiżárnie náſze ſą pełne obfitu-
10:
iąc we wſzytkich zbożách/ trzody ná
11:
ſze rodzą tyſiącmi/ á dźieſięć tyſięcy
12:
po vlicách náſzych.

werset: 14Woły náſze ſą duże/ niechayżeć
13:
nie będźie E rozerwánie/ áni iákie F
14:
prowádzenie/ á niechay nie będźie
15:
krzyk po vlicách náſzych.
E To ieſt/ áby nieprzyiaćiel nie borzył murow naſzych. F Niechay od nieprzyiaćioł nie bywamy wygnani.

werset: 15Szczęſliwyć to ieſt lud z ktorym
16:
ſię ták dzieie/ á błogoſłáwiony tho
17:
lud ktorego Bogiem ieſt Pan.

rozdział: 145
Pſalm. 145.1. Zacna chwałá Páńſka dla iego wielko-
18:
ſći. 6. Mocy. 7. Dobroci. 14. Opátrznoſći. 17.
19:
Y dla ſpráwiedliwoſci. 18. A zwłaſzczá prze
20:
ćiw ſwym wiernym.
werset: 1Chwałá Dawidowá.
21:
O
Boże moy y
22:
Krolu/ wywyżſzać
23:
ćię będę/ á ná wieki
24:
wieczne będę do-
25:
brorzeczył imienio
26:
wi twemu.

werset: 2Ná káżdy dźień będę błogoſławił
27:
tobie/ chwaląc imię twoie ná wieki
28:
wieczne.

werset: 3Wielkić ieſt Pan y bárzo chwále-
29:
bny/ á wielkość iego ieſt niedośći-
30:
gnioná.

werset: 4Narod narodowi ſpráwy twoie
31:
opowiedáć będźie/ á moc iego oznáy
32:
mowáć będą.

werset: 5Ochędogę chwały y wielmożno-
33:
ſći twoiey/ w dźiwnych twych ſprá-
34:
wách roſpráwowáć będę.

werset: 6Y moc ſtráſzliwych vczynkow
35:
twoich opowiedać będą/ á zacność
36:
twoię oznaymię.

werset: 7Pámiątkę wielkiey dobrotliwo-
37:
ſći twey ſerdecznie wyznáią/ á ſprá-
38:
wiedliwość twą rozgłáſzáć będą.

księga: Prov.
rozdział: 2


strona: 333v


kolumna: c
werset: 13Y od tych A ktorzy opuſzczáią ſćie-
1:
ſzki proſthe/ vdawáiąc ſię drogámi
2:
ćiemnemi.
A To ieſt/ kthorzy opuśćiwſzy słowo Boże vdawáią ſię zá ſwymi wymyſły.

werset: 14Y od thych ktorzy ſię kocháią źle
3:
czyniąc/ á weſelą ſię w złoſćiwych
4:
przewrotnoſćiách.

werset: 15Ktorych ſćieſzki ſą krzywe/ á oni
5:
ſą przewrotnemi ná drogách ſwych.

werset: 16Aby ćie wyrwał od niewiáſty po
6:
ſtronney y obcey/ kthora pochlebuie
7:
łágodnemi ſłowy.

werset: 17Ktora opuſzcza B wodzá młodo-
8:
ſći ſwoiey/ á zápomniáłá C przymie
9:
rza Bogá ſwoiego.
B Thym przezwiſkiem názywa mężá/ iż ieſt głową żony ſwey y wodzem C To ieſt/ obietnice małżeńſkiey.

werset: 18Abowiem dom iey ieſt bliſki ſmier
10:
ći/ á śćieſzki iey wiodą do vmárłych

werset: 19Wſzyſcy kthorzy do niey wnidą/
11:
nie wrocą ſię/ á nie tráfią do ſćieſzki
12:
żywotá.

werset: 20A przetoż chodź drogámi ludzi po
13:
bożnych/ á ſtrzeż śćieſzki ſpráwied-
14:
liwych.

werset: 21Boć ludźie cnotliwi będą mieſz-
15:
káć ná źiemi/ á ludźie ſzczyrzy pozo-
16:
ſtáną ná niey.

werset: 22x Aleć złoſnicy będą wykorzenie-
17:
ni z źiemie/ á niewiernicy będą z niey
18:
wygłádzeni.
x Iob. 18. v. 7.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Słowo Pańſkie dawa żywot. 3. Miło-
19:
ſierdźie y prawdę. 5. Vfánie y boiaźń. 9. Po
20:
żytek ktory przychodźi z chwały Páńſkiey.
21:
13. Wysławiánie mądroſci. 21. Wſzytko ſię
22:
obráca ku dobremu tym ktorzy náſláduią
23:
słowá Bożego. 27. Záleca miłość. 31. Zło-
24:
ſnikow náſládowáć nie mamy.
werset: 1x
N
Ie zápo-
25:
minay Synu
26:
moy zakonu me
27:
go/ á ſerce two
28:
ie niechay ſtrze-
29:
że roſkazánia
30:
moiego.
x w. 5. Mo. 8. v. 1. y. 30. v. 16.

werset: 2Abowiem długie czaſy y látá ży-
31:
wotá thwoiego/ y pokoy przynioſą
32:
tobie.

werset: 3Miłoſierdźie y prawdá A niechay
33:
ſię nie puſzczáią ćiebie/ á vwiąż ie ſo-
34:
bie v ſzyie/ y nápiſz ie ná tablicy ſer-
35:
cá twoiego.
A W thych słowiech záleca iáką wielką pilność y ſtáránie mieć mamy około roſkazánia Pańſkiego.

werset: 4Tedy naydźieſz łáſkę y rozum do
36:
bry/ ták v Bogá iáko y v ludźi.

werset: 5Vfayże Pánu ze wſzytkiego ſer-
37:
cá twego/ á nie ſpuſzczay ſię ná two
38:
ię roſtropnoſć.


kolumna: d
werset: 6Ná wſzytkich drogách twoich po
1:
znaway go/ á onći wyproſtuie ſćie-
2:
ſzki twoie.

werset: 7x Nie chćiey być mądrym ſam v
3:
ſiebie/ ále ſię boy Páná y vchodź zło
4:
ſći.
x Rzym. 12. v. 16.

werset: 8Abowiem z tąd ozdrowieie B ży-
5:
wot twoy/ á nápełnią ſię koſći twe.
B W Zydowſkim ſtoi/ pępek/ w ktorych słowiech vkázuie/ iż ni ná czym nie ma zeydź potrzebam ćiałá człowieczego.

werset: 9x Czći Páná z bogactw twoich/ y
6:
z pierworodztw wſzythkich docho-
7:
dow twoich.
x Tob. 4. v. 9. Luk. 14. v. 12.

werset: 10Y będą obfićie nápełnione gum-
8:
ná twoie/ á od winá nowego będą
9:
ſię pádáć práſy twoie.

werset: 11" Nie odrzucayże ſynu moy kará
10:
nia Páńſkiego/ a nie bądź theſkliw
11:
przed treſktaniem iego.
" Zyd. 12. v. 5. Ziáw. 3. v. 17.

werset: 12Abowiem kogo Pan miłuie tego
12:
karze/ á iako oćiec ktory bárzo ſyná
13:
miłuie.

werset: 13Szczęſliwyż to ieſt człowiek kto
14:
ry naydźie mądroſć/ y then ktory w
15:
ſobie okázuie roſtropnoſć.

werset: 14Abowiem oná lepſzem ieſt kupiec-
16:
twem niż kupiectwo śrebrá/ a lep-
17:
ſze ſą pożytki iey niż ſzczyre złoto.

werset: 15Drożſza ieſt niżli perły/ á żadne y
18:
nákoſzthownieyſze twe rzeczy z nią
19:
niezrownáią.

werset: 16W práwicy iey ſą czáſy długo
20:
trwáiące/ á w lewey ręce iey bogác-
21:
twá y zacnoſći.

werset: 17Drogi iey ſą drogi roſkoſzne/ á ná
22:
wſzytkich iey śćieſzkách pokoy.

werset: 18Tym ktorzy iey doſtąpią ieſt drze-
23:
wem żywotá/ á ſzczęſliwi ſą ktorzy
24:
ſię iey trzymáią.

werset: 19Pan w mądroſći vgrunthował
25:
źiemię/ á w roſtropnoſći vmocnił
26:
niebioſá.

werset: 20W vmieiętnoſći iego rozſthąpiły
27:
ſię przepáſći/ á obłoki pokrapiáią
28:
roſą.

werset: 21Synu moy niechayżeć tedy od o-
29:
czu twych nie odſtępuią/ á ſtrzeż za-
30:
konu y oſtrożnoſći.

werset: 22Y będą żywotem duſzy twoiey/ á
31:
łáſką ſzyi twoiey.

werset: 23Tedy będzieſz chodźił beſpiecznie
32:
drogámi twemi/ á nie potknie ſię no
33:
gá twoiá.

werset: 24Ieſliż ſię vkłádźieſz/ nie prziydźie
34:
ná ćię ſtrách/ á leżąc nie zátrwożyſz
35:
ſię/ y gdy ſię vpokoiſz/ wdźięczny bę-
36:
dźie ſen twoy.

werset: 25Nie vlęknieſz ſię poſtráchu gwał
37:
townego/ áni vpadku gdy prziydźie
38:
ná źłośniki.

rozdział: 8


strona: 336


kolumna: a
werset: 18Przy mnie ſą bogáctwá y zacnoſć/
1:
y trwáła máiętność/ y ſpráwiedli-
2:
wość.

werset: 19Owoc moy lepſzy ieſt niż złotho
3:
ſzczyre y kámienie drogie/ á docho-
4:
dy moie lepſze ſą niż wyborne ſrebro.

werset: 20Prowádzę śćieſzką ſpráwiedli-
5:
wośći y w pośrzod śćieżek ſądu.

werset: 21Abych ty ktorzy mię miłuią vczy-
6:
niłá dziedźicmi na wieki/ á iżbych
7:
nápełniłá ſkárby ich.

werset: 22x Pan miał mię z ſobą ná początku
8:
B drogi ſwey/ á ieſzcze od wieká przed
9:
ſprawámi ſwemi.
x Mądr. 9. v. 9. B To ieſt/ ſtworzenia świátá.

werset: 23x Od wieku byłám poſtánowioná/
10:
y od początku niżli była źiemiá.
x Ekkl. 24. v. 14.

werset: 24Gdy ieſzcze nie były przepáśći ie-
11:
ſtem národzoná/ y poki ieſzcze źrzo-
12:
dłá nie obfitowáły wodámi.

werset: 25Przed tym niżli gory były vgrun-
13:
towáne/ y przed wſzytkimi pagorká
14:
mi národzonám ieſt.

werset: 26Ieſzcze był nie ſpráwił źiemie/ á-
15:
ni kończyn iey/ áni wierzchu/ áni
16:
prochu świátá.

werset: 27Gdy gotował niebioſá támem by-
17:
łá/ y gdy w krąg roſpiſował wierzch
18:
przepáſći.

werset: 28Gdy z gory vtwierdzał obłoki/ y
19:
gdy vmacniał ſtudnie przepáśći.

werset: 29Gdy zákładał morzu kres iego/ y
20:
wodam áby z brzegow ſwych nie wy
21:
chadzáły/ thákże gdy roſpiſował
22:
grunty źiemie.

werset: 30Iam byłá v niego ſprawcą vży-
23:
wáiąc vſtáwicznych roſkoſzy/ á grá
24:
iąc przed nim ná káżdy czás.

werset: 31Gráiąc ná okręgu ziemie iego/ á
25:
D kochanie moie ieſt być z ſyny ludz-
26:
kiemi.
D Okázuie iż dla narodu ludzkiego w kthorym ſię záwſze Bog kochał/ chćiał oćiec Boſką mądrość ſwą okazáć w ćiele/ áby mieſzkáłá miedzy námi/ y áby nas vbogácił wſzelákiemi dobrámi. A toć ieſt kochánie mądroſći Bożey y gránic iey.

werset: 32A przetoż teraz ſynowie bądźćie
27:
mi poſłuſznymi: Szczęſliwiſz to ſą
28:
ktorzy ſtrzegą drog moich.

werset: 33Słuchayćie cwiczenia á bądźćie
29:
mądrymi/ nie odpądzayćież go od
30:
ſiebie.

werset: 34Błogoſłáwionyſz to ieſt człowiek
31:
ktory mię ſłucha/ vſtháwicznie czu
32:
iąc v wrot moich/ á ſtrzeże podwo-
33:
iow drzwi moich.

werset: 35Abowiem kto mnie náyduie znay
34:
dźie żywot/ á otrzyma łáſkę v Páná

werset: 36Ale ktory grzeſzy przećiwko mnie/
35:
zoſthawa winien duſzy ſwoiey/ á
36:
wſzyſcy kthorzy mię w nienawiśći
37:
maią/ kocháią ſię w ſmierći.


kolumna: b
rozdział: 9
KApitu. 9.1. Mądrość námawia do ſiebie wſzytki ku
1:
dobram ſwoim. 7. Szyderz nie może ćier-
2:
pieć karánia. 9. Mądry miłuie thákiego
3:
ktory go przeſtrzega. 10. Dobrá ktore pocho
4:
dzą z boiaźni y z mądroſći Bożey. 13. Obyczá
5:
ie y poſtawki niewiáſty wſzeteczney.
werset: 1
M
ądrość A zbudo
6:
wáłá ſobie dom/ y
7:
wyćioſáłá B ſiedḿ
8:
ſłupow ſwoich.
A Aczkolwiek wſzytki rzeczy ſą páńſkie/ ale iednák ſobie zbudowáł dom ku ſwemu oſobliwemu mieſzkániu. Wſzákże nie mamy nic ćieleſnie á zwierzchownie rozumieć o thym domu/ Bowiem gdy Bog ieſth Duch thedy y dom iego ieſt duchowny/ to ieſt/ kośćioł ábo zebránie wiernych/ w ktorych on mieſzka/ kędy káżdy ſobie mądroſci ſzukáć ma. B Pod thą liczbą ſiedmi słupow według zwyczáiu piſmá ſwiętego rozumie liczbę niezliczoną/ przez ktore rozumie patryárchy/ Proroki/ Apoſtoły/ y sługi słowá Bożego.

werset: 2C Zgotowáłá pokármy ſwoie/ náto
9:
czyłá winá ſwego/ y przygotowałá
10:
ſtoł ſwoy.
C W tych słowiech okázuie ſzczodrobliwość mądroſći Bożey/ kthorą przyrownywa ku zacnem Kſiążętom ktorzy ſpráwuią bieſiády hoyne.

werset: 3Rozeſłáłá D pánny ſwe áby wo-
11:
łáły ná wyſokich wierzchoch mu-
12:
row mieyſkich.
D Rozumie sługi Boże kthorzy opowiedáią słowo iego/ ábowiem námawiáią y wzywáią ná onę vcztę niebieſkiey mądroſci/ ludźi ty ktorzy niedbáią o zbáwienie ſwoie.

werset: 4Ktożkolwiek ieſt proſtakiem/ nie
13:
chay tu zſtąpi/ y do głupich też mo-
14:
wiłá.

werset: 5Zeydźćież ſię á pożywayćie E chle-
15:
bá moiego/ y piyćie wino ktoregom
16:
wam naláła.
E Ci ktorzy ſą wezwáni do ſtołu niebieſkiego/ bywáią poſiláni chlebem y winem/ kthore ſą znáki tháiemnic y dobrodźieyſtw ktore bierzemy z mądroſci Bożey.

werset: 6Opuśććieſz proſtaczkowie drogę
17:
waſzę/ a będźiećie żyć/ a chodźćie dro
18:
gą roſtropnośći.

werset: 7Ten ktory ſztrofuie ſzyderzá/ od-
19:
nośi ná ſobie zelżywość/ á kthory
20:
ſztrofuie złośniká/ odnośi ohydze-
21:
nie.

werset: 8A przethoż nie ſztrofuy ſzyderzá
22:
by ćię ſnadź nie miał w nienawiśći/
23:
karz mądrego á będźie ſię kochał w
24:
tobie.

werset: 9Náuczay mądrego á będźie thym
25:
roſtropnieyſzy/ vcz ſpráwiedliwe-
26:
go á będźie tym vczeńſzy.

werset: 10x Początkiem mądrośći ieſtći bo-
27:
iaźń Páńſka/ á vmieiętność świętá
28:
ieſt roſtropnośćią.
x Wyżſzey 1. v. 7. Pſal 111. v. 18. Ekkl. 2. v. 16.

werset: 11Abowiem przez mię przybędźie to
29:
bie dni twoich/ á przedłużą ſię látá
30:
żywotá twego.

werset: 12Ieſli będźieſz mądrym ſam ſobie
31:
będźieſz mądrym/ ále ieſli ſzyderzem
32:
ſam odnieſieſz ná ſobie karánie.

werset: 13Niewiáſthá ſzalona/ ſwarliwa/
33:
głupia/ nic nieumieiąca.

werset: 14Ta ſiedźi ná ſtołku v drzwi domu
34:
ſwego/ á ná mieyſcách wyſokich w
35:
mieśćie.

werset: 15Wołáiąc ku ſobie tych ktorzy idą
36:
drogą/ á ktorzy idą proſtemi śćieſz-
37:
kámi.



strona: 338


kolumna: b
rozdział: 14
werset: 17Ktory ſię prędko rozgniewa/ do

strona: 338v

PROVERBIA.

kolumna: c
puſzcza ſię ſzaleńſtwá/ á człowiek
1:
wielkich myſli ieſt przemierzły.

werset: 18Sproſnicy dziedźicznie otrzymá
2:
ią ſzalenſtwo/ á oſtrożni będą koro-
3:
nowáni vmieiętnoſćią.

werset: 19Kłániáią ſię zli przed dobremi/ á
4:
złoſnicy ſtoią v drzwi ſpráwiedli-
5:
wego.

werset: 20Vbogi ieſt w nienawiſći v przyia
6:
ćielá ſwego/ ále wiele tych ieſt kto-
7:
rzy miłuią bogacze.

werset: 21Grzeſznik wzgardza bliźniego
8:
ſwego/ ále ten ieſt ſzczęſliwy kthory
9:
ma litoſć nád vbogim.

werset: 22Izali nie błądzą ći ktorzy zmyſlá-
10:
ią złoſći? ale ći ktorzy dobrze myſlą
11:
otrzymáią miłoſierdźie y prawdę.

werset: 23W káżdey pracy ieſt obfitość/ á
12:
thylkoż z ſłow prożnych przychodzi
13:
vboſtwo.

werset: 24Koroná mądrych ieſt bogáctwem
14:
ich/ á głupſtwo ſzalonych ieſt ſzaleń
15:
ſtwem.

werset: 25Wyzwala duſze ſwiádek praw-
16:
dźiwy/ á człowiek przewrotny opo-
17:
wieda kłamſtwo.

werset: 26W boiázni Páńſkiey ieſt mocne
18:
vfánie/ á ſynowie iego zoſtáną w-
19:
nádźiei.

werset: 27Boiáźń Páńſka ieſt źrodło ży-
20:
wotá/ ábychmy vſzli od śidł śmier
21:
ći.

werset: 28W wielkoſći ludu ieſth zacnoſć
22:
Krolewſka/ á gdźie niemaſz ludu
23:
tám wątleie Kſiążę.

werset: 29Ten ieſt bárzo rozumnym ktory
24:
ieſt nierychłym ku gniewu/ ále then
25:
ktory ieſt ſkwápliwy/ wywyżſza ſza
26:
leńſtwo ſwoie.

werset: 30Serce ſkromne ieſth zdrowiem
27:
ćiáłu/ ále zazdroſć ieſt ſprochnie-
28:
niem koſćiam.

werset: 31" Ktory czyni krzywdę vbogiemu
29:
ten lży ſtworzyćielá iego/ ále ktory
30:
ieſt litoſćiwym nád vbogim czyni
31:
mu poczćiwoſć.
" Niżey. 17. v. 5.

werset: 32Niepobozny będźie wygnáńcem
32:
dla złoſci ſwoich/ á ſpráwiedliwy
33:
będzie miał nádźieię vmieráiąc.

werset: 33W ſercu człowieká roſtropnego
34:
odpocżywa mądroſć/ á znáć ią y w-
35:
poſrod ſzalonych.

werset: 34Spráwiedliwoſć wywyzſza na-
36:
rody/ ále grzech ieſth poſromoce-
37:
niem ludu.

werset: 35Sługá roſtropny ięſt kochániem
38:
krolewſkiem/ a gniew iego ieſt prze
39:
ćiwko ſproſnemu.


kolumna: d
rozdział: 15
KApitu. 15.
werset: 1
S
Kromna odpo
1:
wiedź vśmierza
2:
gniew/ á ſłowá v-
3:
ſzczypliwe wzru
4:
ſzáią popędliwoſć.

werset: 2Ięzyk mądrych
5:
nadobnie vżywa vmieiętnoſći/ á v
6:
ſtá ſzalonych głupie mowią.

werset: 3Ná wſzelkim mieyſcu oczy Páń
7:
ſkie vpátruią złe y dobre.

werset: 4Zdrowy ięzyk ieſt iáko drzewo ży
8:
wotá/ ále w ktorym ieſt przewrot-
9:
noſć trfoży vmyſłem.

werset: 5Szalony wzgardza karániem oy
10:
cá ſwego/ ále ktory prziymuie vpo-
11:
minánie zſtánie ſię mądrym.

werset: 6W domu ſpráwiedliwego ieſth
12:
ſkarb wielki/ ále w dochodźiech zło
13:
ſnikowych ieſt roſproſzenie.

werset: 7Wárgi mądrych ſieią vmieięth-
14:
noſć/ ále ſerce ſzalonych nie ták.

werset: 8x Ofiárá niepobożnych ieſt obrzy-
15:
dła Pánu/ á modlitwa ſpráwiedli
16:
wych podoba ſię iemu.
x Ekkl. 34. v. 23.

werset: 9Drogá złoſniká ieſth obrzydła
17:
Pánu/ ale on miłuie náſládowcę
18:
ſprawiedliwośći.

werset: 10Ten ktory ſię puśći śćieſzki/ będźie
19:
ſrodze karan/ á ktory ma przeſtrzeże
20:
nie w nienawiśći vmrze.

werset: 11Niſkośći y zátrácenie ſą przed Pá
21:
nem/ á dáleko więcey ſercá ſynow
22:
ludzkich.

werset: 12Szyderz nie miłuie tego kthory
23:
go ſzthrofuie/ áni chodźi do mą
24:
drych.

werset: 13Serce weſołe czyni piękną twarz/
25:
ále z boleśći ſerdeczney bywa duch
26:
ſmętny.

werset: 14x Serce roſtropne ſzuka vmieięt-
27:
nośći/ ále vſtá ſzalonych karmią ſię
28:
głupſtwem.
x Niżey. 17. v. 22.

werset: 15Wſzytki czáſy vbogiego ſą nędz-
29:
ne/ ale weſoła myſl ieſt iáko vſthá-
30:
wiczne gody.

werset: 16Lepſzy ieſt kąſek z boiaźnią Páń-
31:
ſką/ niżeli wielki ſkarb z kłopotem.

werset: 17Lepſza ieſt bieſiáda ledá o źiołku
32:
ogrodnym kędy ieſt miłoſć/ á niżli o
33:
karmnym wole kędy ieſt nienawiſć.

werset: 18Człowiek gniewliwy wſzczyna
34:
zwady/ ále ten ktory ieſt ćierpliwy
35:
vśmierza nieſnaſki.

rozdział: 20


strona: 341


kolumna: a
werset: 20" Thego ktory przeklina oycá y
1:
mátkę ſwoię zágáśnie C pochodnia
2:
w wielkich ćiemośćiách.
" w 2. Mo. 21. v. 17. w 3. Mo. v. 9. Mát 15. v. 4. C Przez pochodnią rozumie weſele y ſzczęśćie/ á przez ćiemnoſći ſmuthek y żáłoſći.

werset: 21Dźiedźictwo z przodku prętko ná
3:
byte nie poſzczęśći ſię ná oſtatek.

werset: 22x Nie powieday ábyś miał komu
4:
złem płáćić/ ále oczekaway Páná/
5:
á on ćiebie wybawi.
x w 5. Mo. 32. v. 35. Wyżſzey. 17. v. 13. Niżey. 24. v. 29. Rzym. 12. v. 17. 1. Thes. 5 v. 15. 1. Piotr. 3. v. 9.

werset: 23Nie rowne gwichty ſą obrzydłe
6:
Pánu/ á ſzale fałſzywe nie ſą mu
7:
wdźięczne.

werset: 24Pan ſpráwuie poſtępki ludzkie/ á
8:
człowiek iákoż może zrozumieć dro
9:
gi ſwoie?

werset: 25D Rzeczy poświęcone ſą śidłem
10:
człowiekowi temu ktory ie pożera/
11:
a vczyniwſzy ſlub potym ſzukáć iá-
12:
koby go vydź.
D Tho rozumie o tych rzeczách ktore nacz inego bywáią obrácáne niż ná tho ná coby ich słuſznie miano vżywáć.

werset: 26Krol mądry roſpraſza złośniki/
13:
á E toczy imi w około.
E To ieſt/ karze ie wedle zasługi.

werset: 27Rozum ludzki ieſt F pochodnią
14:
Páńſką/ ktory doznawa wſzytkich
15:
wnętrznośći.
F Tha pochodnia ieſt słowo z mocą Duchá s. zá ktorego ſpráwą ſtawáią ſię mądre ſercá ludzkie/ kthore z przyrodzenia ſwego ſą tępe y ćiemne.

werset: 28Miłoſierdźie y prawdá ſtrzegą
16:
krolá/ á dobrotliwośćią bywa pod
17:
párta ſtolicá iego.

werset: 29Moc ludźi młodych ieſt poczći-
18:
wośćią ich/ G á ſzedźiwość ieſt ochę
19:
doſtwem ludźi ſtárych.
G To ieſt mądroſc/ ſtátecznoſć/ y baczenie.

werset: 30Złego człowieká leczą rázy záśi-
20:
niáłe/ á H rány áż w wnętrznoſćiách
21:
żywotá.
H Złośnicy ledwie ſię zá karániem polepſzáią.

rozdział: 21
KApitu. 21.
werset: 1
S
Erce Kro-
22:
lewſkie w ręku
23:
Páńſkich ieſt
24:
iako zrodło
25:
wod/ á ná w-
26:
ſzythko gdźie
27:
iedno chce o-
28:
broći ie.

werset: 2Káżda ſpráwá człowiecza zda
29:
ſię być dobrą przed ocżyma iego/ ále
30:
Pan vważa ſercá.

werset: 3Więcey ſię Pánu podoba czynić
31:
ſąd ſpráwiedliwość niżli ofiáry.

werset: 4Oczy wynioſłe/ y ſerce nádęte/ y A
32:
ſzczęśćie złośnikow ieſt grzech.
A W Zydoſkiem ſtoi/ pochodnia.

werset: 5Człowieká prácowitego myſli zá
33:
iſteć ćiągną ſię ku doſtáthkowi/ ale
34:
ktho ieſt ſkwapliwy/ przychodźi w
35:
vboſtwo.


kolumna: b
werset: 6Ktho ſobie zbiera ſkárby ięzykiem
1:
kłamliwym/ ieſt tho rzecz prożna/
2:
ktora ſię roſproſzy z tymi ktorzy idą
3:
ku śmierći.

werset: 7Drapieſtwo niepobożnych potrá
4:
ći ie/ abowiem nie chcą czynić ſprá-
5:
wiedliwośći.

werset: 8Przewrotna ieſt drogá ludźi nie
6:
ktorych y obłędna/ ále człowieká czy
7:
ſtego proſta ieſt ſpráwá.

werset: 9x Lepiey ieſt mieſzkáć w kąćiku pod
8:
dáchem/ niżli z niewiáſtą ſwarliwą
9:
w domu przeſtronym.
x Niżey. 25. v. 24.

werset: 10Vmyſł złośniká prágnie złe-
10:
go/ áni ieſt przyiaćiel wdźięcznym v
11:
niego.

werset: 11B Kiedy karzą ſzyderzá/ tedy pro
12:
ſtak ſtawa ſię mędrſzym/ á gdy mą-
13:
drego vpomináią ſtawa ſię roſtro
14:
pnieyſzym.
B O thym iuż maſz wyżſzey w. 19. v. 25.

werset: 12Przypátruie ſię ſpráwiedliwy do
15:
mowi złosnikowemu/ gdy niepobo
16:
żni dla złosći podwrácáni bywáią.

werset: 13Ktho zátula vcho ſwe przed wo-
17:
łániem vbogiego/ gdy też on będźie
18:
wołał nie będzie wyſłuchan.

werset: 14Dar potáiemnie dány vśmierza
19:
popędliwość/ á gniew ſrogi vpo-
20:
minek do zánadr włożony.

werset: 15Weſele ma ſpráwiedliwy czyniąc
21:
ſąd/ ále vpadek thym ktorzy broią
22:
złość.

werset: 16Człowiek ktory vbłądźi z drogi
23:
mądrośći odpoczywa w zebrániu
24:
vmárłych.

werset: 17Człowiek vbogi co ſię kocha w
25:
weſelu/ á co ſię kocha w winie y w o-
26:
leykách wonnych niezbogáćieie.

werset: 18xC Złośnik będźie dan ná okup ſprá
27:
wiedliwego/ á zá ludźi ſpráwiedli-
28:
we przeſtępcá.
x Wyżſzey. 11. v. 8. C Poćiechá ſpráwiedliwych/ iż oni z niebeſpieczeństwá káżdego wybáwieni będą/ á złośnicy w nim zoſtáną.

werset: 19" Lepiey ieſt mieſzkáć w źiemi ſpu-
29:
ſtoſzáłey/ niż z niewiáſtą ſwarliwą
30:
y gniewliwą.
" Niżey. 25. v. 24. Ekkl. 25. v. 23.

werset: 20D Skarb koſztowny y wonne oley
31:
ki ſą w domu człowieká mądrego/ á
32:
le człowiek ſzalony roſproſzy.
D To ieſt/ człowiek mądry poczciwie vżywa ſwoich bogactw/ á ſzalony źle ich vżywa.

werset: 21Ktory náſláduie ſpráwiedliwo-
33:
ſći y miłoſierdźia/ then naydźie ży-
34:
wot/ ſpráwiedliwość/ y chwałę.

werset: 22Mądry bierze miáſtá ludźi wa-
35:
lecznych/ y pſuie moc vfánia ich.

werset: 23Ktory ſtrzeże vſt ſwoich y ięzyká
36:
ſwego/ then ſtrzeże od vtrapienia
37:
duſze ſwoiey.

werset: 24Człowieká pyſznego y chłubnego
38:
názywáią ſzyderzem/ ábowiem ſię

strona: 341v

PROVERBIA.

kolumna: c
ſpráwuie hárdźie y pyſznie.

rozdział: 26


strona: 343v


kolumna: c
werset: 8Iáko kamyk drogi wrzucony mie
1:
dzy kupę kámienia/ ták ieſt chwałá
2:
ktorą kto czyni ſzalonemu.

werset: 9Iáko ćiernie ktore przebija rękę
3:
pijánicy/ ták przypowieſć ieſt w v-
4:
ſćiech ſzalonego.

werset: 10Nawyżſzy ſtwarza wſzytko/ á czy
5:
ni nagrodę ſzalonemu y przeſtępcy.

werset: 11Iáko pies ktory ſię wráca do zmie
6:
cyſká ſwego/ thák ſzalony ktory po-
7:
wtarza ſzaleńſtwo ſwoie.
x 2. Piotr. 2. v. 22.

werset: 12Widźiałżeś człowieká ktory ieſt
8:
mądrym w oczách ſwoich? więcſzać
9:
ieſth nádźieiá o ſzalonym á niżeli o
10:
nim.

werset: 13x Mowi leniwiec/ Lew ná dro-
11:
dze/ lew ná vlicách.
x Wyżſzey. 22. v. 13.

werset: 14Iáko ſię drzwi obrácáią ná ha-
12:
koch/ tak leniwiec ná łożku ſwoim.

werset: 15" Kryie leniwiec rękę do zánadrz
13:
ſwoich/ á ſpracuie ſię nioſąc ią do
14:
gęby.
" Wyżſzey. 19 v. 24

werset: 16Mędrſzy ieſt leniwiec ſam przed
15:
ſobą/ niżli ſiedḿ mężow ktorzy mo-
16:
wią k rzecży.

werset: 17Iáko ten ktory chwyta pſá zá v-
17:
ſzy/ ták ieſt ten ktory ſię wrywa do
18:
zwády ktora nań nie należy.

werset: 18Iáko ten ktory ſię kryiąc wypu-
19:
ſzcza iſkry/ ſtrzały y śmierć.

werset: 19Tákowyć ieſt ten ktory zdrádza
20:
przyiáćielá ſwego/ á mowi/ Zartu
21:
iącći ia to czynię.

werset: 20Gdźie nie máſz drew zgáſnie ogień/
22:
tákże gdźie nie máſz potwárce vſtá-
23:
nie zwádá.

werset: 21x Iáko wągl w rzeżatku á drwá
24:
ná ogniu/ thák człowiek ſwarliwy
25:
łátwie roznieći zwádę.
x Ekkle. 28. v. 12.

werset: 22x Słowá pochlebcowe ſą iáko rá
26:
ny tháiemne/ á wſzákoż przenikáią
27:
áż do wnętrznośći.
x Wyżſzey. 18. v. 8.

werset: 23Wárgi pobudzáiące zwády y ſer
28:
ce złe/ ſą iáko żużelicá z ſrebrá/ kto-
29:
rą nacżynie gliniáne polewáią.

werset: 24Ktory kogo nienawidźi/ poznáć
30:
go zwarg iego/ á kryie wſercu ſwo
31:
iem zdrádę.

werset: 25Gdy z thobą mowi łáſkáwie/ nie
32:
wierz mu/ ábowiem wiele ma obrzy
33:
dłośći w ſercu ſwoim.

werset: 26Ktory zdradnie pokrywa niena-
34:
wiść/ tákiego złość będźie iáwna w
35:
zebrániu.

werset: 27x Ktory kopa doł drugiemu/ w-
36:
pádnie ſam weń/ á ktory na drugie
37:
go kámień thoczy/ obroći ſię na ſá-
38:
megoż.
x Pſál. 7. v. 16. Ekkl. 10. v. 8. Ekkl. 27. v. 29.


kolumna: d
werset: 28Ięzyk kłamliwy ma w nienawiſći
1:
vtrapionego/ á vſthá obłudne cży
2:
nią wzruſzenie.

rozdział: 27
KApit. 27.
werset: 1
N
Ie chlub
3:
ſię dniá iu-
4:
thrzeyſzego/
5:
gdyż niewież
6:
coć przynieſie
7:
przyſzły dźień

werset: 2Niechay ćię
8:
kto iny chwali/ á nie vſtá twoie/ kto
9:
obcy/ á nie wárgi twoie.

werset: 3x Cięſzkić ieſt kámień á ważny pia
10:
ſek/ ále gniew ſzalonego ieſt ćięzſzy
11:
niż to oboie.
x Ekkle. 22. v. 18.

werset: 4Okrutnyć ieſt gniew/ á gwałto-
12:
wna popędliwość/ ále przed zazdro
13:
ſćią ktoż ſię oſtoi?

werset: 5Lepſze ieſt iáwne káránie/ á niżli
14:
ſkryta miłość.

werset: 6Wdźięcznieyſze ſą rány miłuiące-
15:
go/ á niżeli łagodne pocáłowánie
16:
cżłowieká nienawidzącego.

werset: 7x Cżłowiek nie łácżny depce plaſtr/
17:
á człowieku głodnemu choćiaż ieſth
18:
co gorzkiego/ zda ſię mu ſłodko.
x Iob. 6. v. 6.

werset: 8Iáko ſię thuła ptak od gniazdá
19:
ſwoiego/ thak ſię cżłowiek tuła od
20:
mieyſcá ſwoiego.

werset: 9Iáko máść y rzecży wonne roz-
21:
weſeláią ſerce/ ták ieſt rzecż wdźię-
22:
cżna cżłowiekowi przyiaćiel wier-
23:
nie rádzący.

werset: 10Nie opuſzczay przyiaćielá twe-
24:
go/ y przyiaćielá oycá twego/ á nie
25:
wchodź do domu brátá twego/ cżá
26:
ſu vtrapienia twego/ ábowiem le-
27:
pſzy ieſt ſąſiad bliſki/ niż brát dáleki.

werset: 11Bądź mądrym ſynu moy/ á roz-
28:
weſelay ſerce me/ ábych mogł odpo-
29:
wiedźieć themu kthory mi wyrzucá
30:
przed ocży.

werset: 12Chytry widząc nieſzcżęſćie kryie
31:
ſię/ á proſtacżkowie niedbale miiá-
32:
iąc ſzkodę podeymuią.

werset: 13" Weźmi ſzátę tego kthoryć ręcżył
33:
zá obcego/ á ktoryć przyrzekał zá ob
34:
cą/ weźmi zakład od niego.
" wyżſzey. 20. v. 16.

werset: 14Ktory wielkim głoſem wſtawſzy
35:
A ráno błogoſłáwi ſwemu przyia-
36:
ćielowi/ temu będą B przycżytháć zlo
37:
rzecżeńſtwo.
A To ieſt/ vkwápnie á nieprzyſtoynie. B To ieſt/ nie będą mu thego mieć zá dobre/ ále zá rzecz niesłuſzną.

księga: Eccl.


strona: 346

Ekkleſiáſtes/ kthorego inacżey zową Kázno-
1:
dźieią.
2:
ARgument.
3:
S
Alomon od ktorego ſą ty Kſięgi nápiſáne/ názywa ſię Káznodźieią/ kto-
4:
rego Greckim imieniem zową Ekkleſiaſtes/ nie przywłaſzcżáiąc ſobie tego vrzędu ktory nale-
5:
żał ná Kápłany/ ále máiąc wzgląd na ty Kſięgi/ przez ktore okázuie ſię wſzytkim/ iákoby mo-
6:
wiąc/ Otom ia ieſt/ ábyśćie ſię zeſzli á ſłuchali mię/ ábowiemći wam opowiedam rzecży táko-
7:
we/ ktore należą ná dobrego Káznodźieię/ y záiſte nieſie ná ſobie vrząd práwdźiwego Kázno
8:
dźieie/ okázuiąc w zgromádzeniu Páńſkim/ ſzczyrą y zbáwienną náukę/ á ſtháráiąc ſię aby
9:
mogł przywieść ſłuchacże ſwoie ku poznániu rzecży Boſkich/ á iżby ſię w nich kocháli. Nápomina ie áby trwali
10:
w prawdźiwey boiázni Pańſkiey/ pokąd iedno będą żywi w tym krotko trwáiącym żywoćie/ á iżby zachowywá
11:
li cżyſte ſumnienie/ aby tak poſtháwili ſię z nim beſpiecżnie przed ſądem Bożym/ thák tu ná tym iako y ná onym
12:
ſwiećie. A wiedźie ie też do tego biorąc nadobne dowody od tych rzecży świeckich y krotko trwáiących/ okázu-
13:
iąc iż w nich niemáſz nic iedno ſzcżyre prożnośći/ ná oſtatek y wſámym człowieku/ choćiaż poſtánowion ná tym
14:
ſwiećie głową wſzytkich rzeczy ſtworzonych. Z kąd rzecz ſwą zámykáiąc/ vczy nas/ ábyſmy myſl ſwą odzywá-
15:
iąc od tych prożnośći/ wſzytek náſz vmyſł vdáli ku ſzukániu y nábywániu Nawyzſzego dobrá/ ktorego nikt in-
16:
dźiey náleść niemoże iedno w ſámym Bogu.
kolumna: a
rozdział: 1
KApitu. 1.2. Cokolwiek ieſt ná ſwiećie/ wſzytko ieſth
1:
prożne y nietrwáłe. 16. Wſzytká mądrość
2:
ſwiáta tego/ nic inego nie ieſt/ iedno głu-
3:
pſtwo.
werset: 1
S
Lowá A Ká
4:
znodźieie ſyná
5:
Dawidowego
6:
krolá w Ieru-
7:
zálem.
A To ieſt/ Sálomoná.

werset: 2Prożność
8:
nád prożnoś-
9:
ćiámi/ powiedźiał Káznodźieiá/
10:
prożność nád prożnoſćiámi/ á wſzy
11:
tko prożność.

werset: 3B Coż ma cżłowiek zá pożythek ze
12:
wſzytkiey prace ſwey prácuiąc pod
13:
Słońcem?
B Tu ná tym mieyſcu nie gáni prac ludzkich/ ále vkázuie iż cżłowiek żądzam ſwym doſyć vczynić nie może ná thym świećie/ nie tylko w pracy ſwoiey/ ále theż w żadney namnieyſzey rzeczy kthora ieſth pod niebem: Iáko o tym ſzerzey będźie niżey wypráwował/ A przethoż powiedźiał że ieſt prożność we wſzytkich rzeczách/ przetho że ſą nietrwáłe á przemiiáiące.

werset: 4Ieden wiek przemiiá/ á drugi na
14:
ſtawa/ lecż źiemiá wiecznie ſtoi.

werset: 5Słońce wſchodźi y záchodźi/ wrá
15:
cáiąc ſię do mieyſcá ſwego kędy
16:
wſchodźi.

werset: 6Bieży wiátr ku południu/ y záſię
17:
bieży kołem ku pułnocy/ á obrácáiąc
18:
ſię y tám y ſám/ wráca ſię z kąd wy-
19:
ſzedł.

werset: 7x Wſzythki C rzeki śćiekáią ſię ku
20:
morzu/ á wżdy morze nie pełne/ z-
21:
tamthąd záſię bieżą rzeki wracáiąc
22:
ſię áby záſię támże ſzły.
x Ekkl. 40. v. 11. C Morze ktore zewſząd obtocżyło źiemię/ wypycha wodę ſwoię w źrodłá iey/ ktore pothym ná wierzch źiemie wynikáią/ ná tych mieyſcách kthore my zowiemy źrodły/ z kthorych rzeki wychodzą á bieżą do morzá.

werset: 8Wſzytkié rzecży ſą trudnieyſze niż
23:
ie człowiek wymowić może/ thák iż
24:
oko widząc ie/ nie może ich poiąć/ á
kolumna: b
vcho ſłyſząc nie nápełni ſię imi.

werset: 9Coż wżdy ieſt co było? tożći też y
1:
będźie. Coż ieſt co ſię ſtáło? tożći ſię
2:
zſtánie/ á niemáſz nic nowego pod
3:
Słońcem.

werset: 10Ieſtli co/ o czymby kto mogł rzec/
4:
Pátrzayże/ to nowa rzecż? Iużći to
5:
było przeſzłych czáſow kthore były
6:
przed námi.

werset: 11Niemaſzći pámiątki rzecżam pier
7:
wſzym/ y też tem kthore będą poſle-
8:
dnieyſze/ á ni o nich wſpomioną ći
9:
ktorzy potym náſtáną.

werset: 12Ia káznodźieiá będąc Krolem
10:
Izráelſkim w Ieruzálem.

werset: 13Vdałem ſerce ſwe ku ſzukániu y
11:
bádániu mądroſći/ o thym wſzyth-
12:
kim co ieſt pod niebiem/ kthorą D zá-
13:
báwę trudną dáł Bog ſynom ludz-
14:
kim áby ſię ią báwili.
D Niekthorzy wykłádáią/ ſtáránie.

werset: 14Widźiałem wſzytki ſpráwy kto-
15:
re ſą pod ſłońcem/ á oto wſzytki rze-
16:
cży ſą prożne/ á trápią myſl.

werset: 15Tho co ieſt krzywego/ nie może
17:
być wyproſtowane/ á niedoſthátki
18:
nie mogą być oblicżone.

werset: 16Mowiłem ia thák ſam w ſercu
19:
moim/ Otom ſię ſtał wielkim/ á ie-
20:
ſtem mędrſzy nád wſzytki kthorzy
21:
byli przedemną w Ieruzálem/ y o-
22:
głądáło ſerce moie wielkoſć mądro-
23:
ſći y vmieiętnoſći.

werset: 17Y vdałem ſerce ſwe ábych poznał
24:
ták mądroſć y vmieiętnoſć/ iako ſza
25:
leńſtwo y głupſtwo/ alem poznał iż
26:
to ieſt vtrapienie myſli.

rozdział: 7


strona: 348

17. Z ſámey

strona: 348v

ECCLESIASTES.

kolumna: c
mey łáſki Bożey człowiek bywa wybá-
1:
wion od zdrády niewieśćiey. 29. Trudna
2:
rzecz ieſt bárzo náleſć niewiáſtę roſtropną.
werset: 1
K
Toż zna co ieſt
3:
dobrego człowie-
4:
kowi zá żywotá po
5:
wſzytki czáſy krot
6:
kiego żyćia iego/
7:
ktore przemiia iá-
8:
ko ćień? abowiem ktoż oznaymi czło
9:
wiekowi co po nim náſthánie pod
10:
ſłońcem?

werset: 2x Lepſzać ieſt ſławá niżli máść
11:
nalepſza/ á dźień śmierći lepſzy ieſt
12:
niż dźień národzenia.
x Przyp. 22. v. 1.

werset: 3Lepiey ieſt idź do domu płáczu/
13:
niż do domu weſela/ dla tego iż tám
14:
widźimy koniec wſzythkich ludźi/ á
15:
człowiek żywiący będźie gi vważał
16:
w ſercu ſwoim.

werset: 4Lepſzy ieſt gniew niżli śmiech/
17:
gdyż przez záfráſowánie twárzy ro
18:
zweſela ſię ſerce.

werset: 5Myſl ludźi mądrych ieſth w do-
19:
mu płáczu/ ále ſzalonych w domu
20:
weſela.

werset: 6Lepiey ieſt ſłucháć fukánia czło-
21:
wieká mądrego/ niżli ſłucháć pieśni
22:
ludźi ſzalonych.

werset: 7Abowiem iáki ieſt trzaſk ćiernia
23:
pod gárncem/ tákowyć ieſt śmiech
24:
ſzalonego. A y tho ieſt prożność.

werset: 8Záiſteć vćiſk człowieká mądrego
25:
przywodźi w ſzaleńſtwo/ á dáry od
26:
mieniáią ſerce.

werset: 9Lepſzy ieſt koniec káżdey rzeczy
27:
niżli iey początek/ á człowiek ćierpli-
28:
wy lepſzy ieſt niżli ten ktory ieſt wy
29:
nioſłey myſli.

werset: 10Nie bądź ſkwápliwym ku gnie-
30:
wu/ ábowiem gniew záwżdy ieſt w
31:
zánádrzu ſzalonych.

werset: 11Nie mowże/ Przeczże czáſy prze
32:
ſzłe były lepſze niżli ninieyſze? bo o
33:
tym nie pytaſz ſię z mądrośći.

werset: 12Dobra ieſt mądrość z dźiedzic-
34:
twem/ á ieſt A zacnośćią tym ktorzy
35:
widzą ſłońce.
A To ieſt/ w thym ieſt położoná wſzytká zacność ludźi żywiących/ áby byli mądrymi.

werset: 13Abowiem pod ćieniem mądrośći
36:
y pod ćieniem ſrebrá odpocżynie
37:
cżłowiek: áleć ieſt zácnieyſze pozná
38:
nie mądrośći ktore przynośi żywot
39:
cżłowiekowi.

werset: 14Przypátrz ſię ſpráwie Bożey: á-
40:
bowiem ktoż może ſproſthowáć co
41:
on ſkrzywi?

werset: 15Cżáſu weſela bądź weſoł/ á cżáſu
42:
nieſzcżęśćia miey ſię ná piecży/ boć
kolumna: d
też to Bog ſpráwił ná to/ áby cżło-
1:
wiek widźiał iż thu niemáſz nic pe-
2:
wnego.

werset: 16Widźiałem wſzythko zá cżáſu
3:
nicżemnego żywothá mego/ Cżło-
4:
wieká ſpráwiedliwego ktory ginie
5:
przez ſpráwiedliwość ſwoię/ á zá-
6:
ſię złośniká ktory długo żywie przez
7:
złość ſwoię.

werset: 17B Niebądź názbyth ſpráwiedli-
8:
wym/ áni názbyth mądrym/ byś
9:
ſnadź nie vpadł.
B Nápomina nas ábychmy nie byli okrutniki/ kiedy chcemy być ſpráwiedliwemi/ á gdybyſmy chcieli być názbyt mądrymi/ ábyſmy nie byli pyſznemi.

werset: 18Nie bądź náder niepobożnym/ á-
10:
ni názbyt ſzalonym/ byś ſnadź przed
11:
cżaſem nie vmárł.

werset: 19Dobrze ieſt ábyś ſię tego trzymał
12:
á od tego nie odćiągał ręki twoiey:
13:
ábowiem ktho ſię boi Bogá/ vcho-
14:
dźi temu wſzytkiemu.

werset: 20Mądrość vmacnia więcey mą-
15:
drego/ niżli dźieſięć możnych kſiążąt
16:
ktorym ieſt porucżone miáſtho.

werset: 21x Záiſteć nie ieſt nikt ſpráwiedli-
17:
wy ná źiemi/ ktoryby dobrze cżynił
18:
á nie grzeſzył.
x 1. Krol. 8. v. 46. 2. Kron. 6. v. 36. Przyp. 20. v. 9. 1. Ian. 1. v. 8.

werset: 22Nie wſzytkich ſłow bácż ktoreć
19:
ludźie powiedaią/ áni ſłuchay ſłu-
20:
gi twego złorzecżącego tobie.

werset: 23Abowiem też wiele kroc znaſz to
21:
do ſiebie/ iżeś też inym złorzecżył.

werset: 24Wſzytkiegom tego doſwiadcżał
22:
w mądrości/ mowiąc/ Będę mą-
23:
drym/ áleć oná ieſt dáleko odemnie.

werset: 25A gdyż ieſt odemnie dáleko/ á iá
24:
koż iey doſtánę? y gdyż ieſth głębſza
25:
niżli przepáść/ ktoż ią znaydźie?

werset: 26Rozmyſlałem w ſercu ſwym/ á-
26:
bych wiedźiał/ y wybádał ſię/ á ná-
27:
lazł mądrość y dowćip/ ábych theż
28:
wiedźiał złość ſzaleńſtwá y głupſt-
29:
wo błędu.

werset: 27Y doznałem iż niewiáſtá gorſz-
30:
cżeyſza ieſt niżli ſmierć/ abowiem ſer
31:
ce iey ieſt iáko śieći y śidłá/ á ręká
32:
iey iáko zwiąſki/ Cżłowiek cnotliwy
33:
vydźie od niey/ ale grzeſzny będzie
34:
od niey poiman.

werset: 28Oto cżegom ia doznał/ mowi Ká
35:
znodzieiá/ przyrownywaiąc iedno
36:
ku drugiemu/ ábych wiedźiał pew-
37:
ną rzecż.

werset: 29Cżegom ieſzcże ſzukał w vmyſle
38:
moim/ á nienálazłem? Mężá dobre-
39:
go w tyſiącu ználazłem/ ále niewiá
40:
ſty żadney między wſzytkimi thymi
41:
nieználazłem.

księga: Cant.


strona: 351

Nazacnieyſza Pieśń Sálomonowá. Liſt. 351.

kolumna: a
rozdział: 1
KApitu. 1.1. Rozmowá ktora ma być ſkryćie rozumiá
1:
na o miłośći miedzy Kryſtuſem y kośćio-
2:
łom iego. 6. Nieprzyiaćiele domowi kto-
3:
rzy przeſláduią kośćioł Pańſki. Pieśń ktora ieſt nád ine pie
4:
śni Sálomonowe.
werset: 1A
P
Ocáłuy mię
5:
pocałowánie vſt
6:
ſwoich/ ábowiem
7:
miłoſći twoie w-
8:
dźięcżnieyſze ſą niż
9:
wino.
A Ty słowá ſą koſciołá z Kryſthuſem/ ábo duſze káżdego człowieká wiernego/ ktora ieſt zápalona miłoſćią ku oblubieńcowi ſwemu.

werset: 2Dla B wonnośći przenawybor-
10:
nieyſzych máśći twoich/ gdyż imię
11:
twoie ieſt iáko oleiek wonny/ á prze
12:
toż ſię ćiebie rozmiłowáły C dźiewe-
13:
cżki.
B Tu ná tym mieyſcu názywa wonnoſćiámi dobrodzieyſthwá Boże gdy ie w ſobie czuiemy. C To ieſt duſze ludzi wiernych.

werset: 3D Poćiągniż mię/ á pobieżemy zá
14:
tobą/ vwiodłći mię Krol do E gmá-
15:
chow ſwoich/ á będźiem ſię weſelić y
16:
rádowáć w tobie/ rozpomnimy ſo-
17:
bie ná miłośći twoie więcey niż ná
18:
wino/ á ſpráwiedliwi rozmiłuią ſię
19:
ćiebie.
D Oblubienicá/ to ieſt/ Kośćioł Páńſki wyznawa to/ iż nie może naſládowáć Páná/ áżby byłá od niego przywiedzioná. E Ty gmáchy y weſela ktore przypomina/ máią być rozumiáne o onym weſelu niebieſkim.

werset: 4O corki Ierozolimſkie/ ácżćiem
20:
ieſt F przycżerńſza/ alem ieſt wdźię-
21:
cżną iáko C namioty Cedar/ y iáko
22:
opony Sálomonowe.
F Iákoby thák rzekł/ O duſze wierne/ wiem iżem ieſt wielkimi zmázámi grzechu ſzczerniáłą/ á wſzákoż ſię podobam oblubieńcowi memu. G Then Cedár był ſyn Izmáelow/ od kthorego imieniá niekthorą źiemicę w Arábiey názywano/ kędy w namiećiech mieſzkáli dla gorącośći słoneczney.

werset: 5H Nie dźiwuyćieſz ſię themu we
23:
mnie żećiem ieſt przycżerńſza/ ábo-
24:
wiem ná mię I vderzyło ſłońce/ Sy
25:
nowie mátki mey rozgniewáli ſię ná
26:
mię/ y poſthánowili mię ku ſtraży
27:
nád winnicámi/ K álem ia nie ſtrze-
28:
głá winnice moiey kthorąm miáłá.
H Iákoby chćiał rzec/ Wy kthorzy o Bogu nie wiećie nie chćieyćieſz mi ſię przypátrowáć tylko ták z wierzchu áni mię wedle ſwego zdánia poſądzayćie. I To ieſt vpalenie y oná gorącość od ktorey ludzie ogorewáią/ w ktorych słowiech rozumie ſkáżenie przyrodzone kthore zá grzechem przyſzło. K Oblubienicá wyznawa niedbálstwo ſwoie.

werset: 6Oznayḿże mi kogo miłuie duſzá
29:
moia/ gdźież będźieſz L paſł á gdźie
30:
będźieſz odpocżywał w południe/ á-
31:
bowiem przecżżebych miáłá być iáko
32:
tułáiąca ſię zá trżodámi M towárzy
33:
ſzow twoich?
L Małżonká widząc niedbálſtwo ſwoie/ vćieka ſię do oblubieńcá ſwego. M Tu o tych rozumie ktorzy vczą ſię czego inego miáſto náuki Bożey.

werset: 7O napięknieyſza między niewiá-
34:
ſtámi/ ieſliż nie wieſz/ idźże ſládem
35:
trzody/ N á páś kozki twoie podle o-
36:
bor páſterzow.
N Dawa znáć o prawdźiwych páſterzách ktorzy prawdy náuczáią.

werset: 8O O namileyſza moiá/ przyrowna
37:
łem ćię iáko iednemu z woźnikow w
38:
woźiech Fáráonowych.
O Wſzytko to o duchownych ochędoſtwách ma być rozumiano.

werset: 9Piękne ſą policżki twoie z ſwemi
39:
klenoty/ á ſzyiá twa w łáncuchoch.

werset: 10Klenoty złote pocżynimi tobie/ y
kolumna: b
z knáflámi ſrebrnymi.

werset: 11Ná ten cżás gdy krol leżał ná P ło
1:
żu ſwoim/ tedy moie ſpikánardy wy
2:
dało wonność ſwoię.
P To ieſt ná ſtolicy ſwoiey.

werset: 12Namilſzy moy ieſth iáko ſnopek
3:
mirrhy/ ktory Q noſzę między pier-
4:
ſiámi memi.
Q Oblubienicá wyznawa beſpieczeńſtwo ſwoie/ á iż ma mieć ſpolne ziednoczenie z oblubieńcem ſwoim.

werset: 13Namilſzy moy ieſt iáko grono R
5:
z Kofer ná winnicách Engáddi.
R Ieſt mieyſce kędy ſą zacnych doſyć winnic w kráinie Engáddy/ o ktorey pátrz w. 1. kſię. Sám. 24. v. 15.

werset: 14Otoś ty ieſt napięknieyſza miło-
6:
ſnico moiá/ otoś ty ieſt napiękniey
7:
ſza/ á ocży twoie ſą iáko gołębicże.

werset: 15Otoś y ty namilſzy moy ieſt napię
8:
knieyſzy y nawdźięcżnieyſzy/ á S łoże
9:
twoie ieſth kwitnące/ ſloſtramy w
10:
domoch náſzych ſą cedrowe/ á ſtro-
11:
py iodłowe.
S W ſercu wierney duſze przemięſzkawá duch małżonká prawdźiwego.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Kryſtus ieſt przyrownan Liliey/ á ko-
12:
śćioł iego roży. 3. Kośćioł záwżdy ſię vćie-
13:
ka pod ćień Kryſthuſow. 8. Słucha gło-
14:
ſu iego. 14. A ieſt przyrownan ku gołębicy.
werset: 1A
I
A ieſtem iáko
15:
roża polna/ á lilia
16:
roſthąca w doli-
17:
nách.
A Ty ſą słowá oblubieńcowe ktore ták o ſobie mowi iáko y o ſwey oblubienicy.

werset: 2Iáko lilia miedzy
18:
ćierniem/ ták przy-
19:
iaćiołká moiá miedzy dźieweczkámi.

werset: 3Iáka ieſt iábłoń miedzy drzewy
20:
leśnymi/ thákić ieſt namileyſzy moy
21:
miedzy młodźieńcy/ pod kthoregom
22:
ćieniem prágnęłá ſiedźieć/ y ſiedźiá-
23:
łám/ á owoc iego ſłodnął w vſćiech
24:
moich.

werset: 4Wyprowádźił mię do piwnice win
25:
ney/ á miłość iego ieſth chorągwią
26:
nádemną.

werset: 5B Podeprzyćie mię fláſzámi z wi-
27:
nem/ á potwierdzayćie mię iábłki/
28:
abowiemći omdlewam od miłośći.
B Wyznawa oblubienicá z wielką pożądliwośćią/ iż chce cále przeſtáwáć z małżonkiem ſwoim/ służąc mu wiernie y prawdźiwie/ á wſzákoż czuie w ſobie niedoſtátek woley ſwey/ ták iáko o tym powieda Apoſtoł do Rzym. Káp. 7.

werset: 6C Lewą rękę ſwą niechay podłoży
29:
pod głowę moię/ á D práwicą ſwą
30:
niechay mię obłápi.
C To ieſt/ słowo iego w tym docześnym żywoćie. D To ieſt/ chwałą ſwą po tym ninieyſzym żywoćie.

werset: 7O corki Ierozolimſkie/ poprzyſię
31:
gam was przez ſárny E y przez łánie
32:
polne/ nie obudzayćież áni przeka-
33:
żayćie namilſzey moiey/ áż ſámá zá-
34:
chce.
E Ieſth przyſięgá myſliwcow/ w ktorych słowiech dawa znáć kochánie w thych rzeczách ktore ſobie zá naprzednieyſze máią.

werset: 8Głos namilſzego mego/ oto przy
35:
chodźi F ſkacżąc po gorách/ á ſko-
36:
kiem bieżąc po pagorkách.
F To ſię rozumie o Kryſtuſie kthory ná ſię wźiął ćiáło náſze.

werset: 9Namiłſzy moy podobny ieſt ſarn
37:
ce ábo łániatku/ oto on ſtoi zá G ſćia
38:
ną náſzą poglądáiąc oknem/ á mru-
39:
gáiąc przez kraty.
G Przetho iż Boſtwo oblubieńcowe było zakrythe pod płaſzczem ćiáłá náſzego.

księga: Is


strona: 353v

Pocżyna ſię Proroctwo Ezáiaſzá Proroká.
1:
ARgument.
2:
P
Rawdźiwy vrząd Prorokow ktorzy byli w kośćiele Izráelskim/ ten był/ á
3:
by nie tylko opowiedali ludźiam rzecży przyſzłe ktorych mieli obiawienie/ ále też y wykładáć za
4:
kon/ y krotko wypráwowáć náuki ktore ſię zámykaią w zakonie/ przyłączáiąc ie ku pożytku y ku
5:
zbáwieniu káżdego/ ták iáko wedle potrzeby y wedle cżáſu/ á wedle zwycżáiu onego wieku ba
6:
czyli. Trzy tedy naoſobliwſze rzecży záwżdy oni w zakonie vpátrowáli/ ktore zá grunt zákłá
7:
dáli ſobie. To ieſt/ Náukę krotko ná dwu tablicách opiſáną/ Obietnice y pogrozki/ y przymie
8:
rze poiednánia/ ktore ieſt fundowáne ná Kryſtuſie pánie náſzym/ ktory ieſt koniec á práwy cel zakonu/ do kto
9:
rego oni nic nieprzydawáli/ áni też od niego nic nie vymowáli/ ále wiernie oznáymowali do cżego ſię on ćiągnął/
10:
vkázuiąc prawdźiwe vżywánie iego/ aby go ſobie w pożytek obrácáli y z tym co w nim było zoſtáwiono/ thák iż
11:
wſzytká ich náuká nic inego niebyłá/ iedno komentarze á ſzerſze wywody zakonu. A iż ná cżąſtki náukę ſwą roz
12:
kłádáli/ cżęſtokroć przypomináią pogrozki y obietnice/ y cżáſy obiáwienia ktore miewáli od Páná. Co y Moi
13:
zeſz cżynił przedtym ogułem/ Także co Moiżeſz o przymierzu poiednánia mowił pod pokrywką a ogolnie/ to o
14:
ni iáſniey oznaymowáli/ á práwie iáko pálcem vkazáli/ to ieſt/ Meſyaſzá á zbáwićielá być fundámentem przy
15:
mierza onego. W tych tedy wſzytkich rzecżách Ezáiaſz między inemi Proroki był biegleyſzy y pilnieyſzy/ ſzczy
16:
rze vcżąc prawdy Bożey/ nápomináiąc/ gániąc/ grożąc/ y ćieſząc. A iż powiem krotko/ podawał náuki iákoby
17:
nieiakiego lekárſtwá przewybornego/ gdźie w ludźiach bacżył iákie niedoſtátki wedle potrzeby. Też przekłádał
18:
nie omylnie wiele proroctw y obiáwienia/ ktore wźiął od Bogá o obiecániu Kryſtá páná/ o vrzędzie y o krole
19:
ſtwie iego/ o miłośći páńſkiey przećiw kośćiołowi ſwemu/ o powołaniu pogánow/ y o ziednocżeniu ich z Zydy/
20:
co wſzytko doſtátecżnie w tych kſięgách ieſt opiſane. Kthore kſięgi ſą krotkiem zebrániem wſzytkiego kazánia
21:
iego co ie cżynił do ludu. Ták iáko też ſą kſięgi y inych prorokow. Abowiem był ten zwyczay miedzy Proroki
22:
(po wypráwieniu ludowi woley Bożey) iż kroćiuchno zbieráłi kazánia ſwoie/ a przybiiali ie na drzwiach Ko
23:
ſćielnych/ iżby ták ich náuká y proroctwo táyne nie było. A po kilku dni odeymowano ie odedrzwi a chowano ie
24:
do ſkárbu ku wiecżney pámiątce. Co káżdy obáczyć może z wtorego káp. Abakuká. y 5. 8. káp. tych kſiąg. Ták
25:
ći Pan opátrznoſćią ſwoią záchowywa w koſćiele pracą ſług ſwych/ y náukę ktora zá onych cżáſow od niego po
26:
ſtánowiona byłá w vſćiech prorokow iego. Y iáko záwżdy był/ y ieſt ieden y tenże Bog/ y ieden duch ſtátecżny á
27:
nie odmienny. Tákże teſz aby iednáż y iednákaſz náuká gruntowna y mocna zoſtáła w kośćiele iego ná wieki. A
28:
co ſię tknie oſoby y cżáſu zá ktorego był Ezáiaſz/ był z narodu krolewſkiego ſyn Amoſow brátá Azoriaſzá kro
29:
la Iudſkiego/ á prorokował y kazał ſześćdzieſiąt w cżtery látá/ począwſzy od czáſu Ozyaſzá krolá/ áż do cżáſu y
30:
kroleſtwá Ioátáná/ Achaſá/ y Ezechiaſzá/ a áż do Mánáſſeſá/ od ktorego ieſt zábit. A iedná rzecż náoſobliw
31:
ſzá w tym Proroku ma być obacżoná ták iáko y w inych/ iż gdźie o rzecżách przyſzłych wypráwuie/ cżęſthokroć
32:
iákoby cżás przeſzły przypomina/ oglądáiąc ſię ná wolą Bożą/ ktora mu byłá obiáwioná. Bo to ták rzecz pewną
33:
byłá/ iákoby ſię też iuſz iſtotnie wypełniłá.
rozdział: 1

kolumna: c
KApitu. 1.1. Krolowie zá ktorych ſpráwował Ezái-
1:
aſz vrząd proroctwá ſwego. 2. Ezáiaſz hań
2:
bi niewdźięcżność y vpor w Zydźiech. 9.
3:
Naſienie Kośćiołá zachowáne miłoſier-
4:
dźiem Bożym. 11. Bog odrzuca Cerimonie
5:
y obchody zwierzchowne ktore oprocż wiá-
6:
ry bywáią. 16. Szcżyre á prawdźiwe zako-
7:
nu záchowánie. 19. W czym prawdźiwa
8:
ſzcżęſliwość zależy. 21. Ezáiaſz z płácże nárze
9:
ka ná grzechy Ierozolimſkie á groźi ſądem
10:
Bożym/ ćieſząc wierne á obiecuiąc im ná-
11:
práwę kośćiołá. 28. Okázuie iáki ma być ko
12:
niec wiernych y pokrytych ludźi.
werset: 1A
W
Idzenie E-
13:
záiaſzá ſyná Amo
14:
ſowego/ ktore wi
15:
dźiał nád Iudą y
16:
nád Ieruzálem B
17:
zá cżáſu Ozyáſzá/
18:
Ioátáná/ Acháſá/ y Ezechiaſzá kro
kolumna: d
low Iudſkich.
A To ieſt obiáwienie abo proroctwo kthore bywáło oznáymowáne przez wiárę álbo przez ſen. B Co zá czáſy były za pánowánia tych Krolow y co ſię w nich dźiáło/ o tym nápiſano w. 2. Kſię. Krole. 14. káp. áż do 21. A w 2. Kſię. Kroniki w 25. káp. áż do 33.

werset: 2Poſłuchayćie C niebá/ y ty źiemio
1:
nákłoń vchá/ abowiem Pan Bog
2:
mowi/ Synym wychował y wy-
3:
wyżſzył/ á oni ſię mnie odpornymi
4:
ſtali.
C Obráca rzecz ſwą ku ſtworzeniu ktore nie czuie iákoby miáło być ſpoſobnieyſze ku słuchániu/ á posłuſznieyſze słowu iego niż ludźie ku ich więcſzey zelżywoſci.

werset: 3D Woł zna goſpodarzá ſwego/ á
5:
ośieł iáśli páná ſwego/ ále Izráel
6:
nie poznał/ lud moy nie zrozumiał.
D Tho ieſt/ w niemych zwierzętách wdźięczność więcſza ieſt niż w thych co ſię miánuią ludem Bożym.

werset: 4Biádá narodowi grzeſzącemu/
7:
ludowi oćiążonemu złosćią/ náſie-
8:
niu nieſláchetnemu/ ſynom ſkáżo-
9:
nym: Opuśćili Páná/ wzywali ku
10:
gniewu Swiętego Izráelſkiego/ y
11:
cofnęli ſię ná zad.

werset: 5E Y przeczże iuż was mam wię-
12:
cey káráć/ gdyż wy przydaćie prze-
13:
wrotnoſći? F káżda głowá (ſprá-
14:
wioná ieſt) ku niemocy/ á káżde ſerc
15:
e mdłe ieſt.
E Oznáymuie im iż ſą niezlecżeni/ á iż im nic karánie nie pomoże/ gdyż nie przeſtáią zle czynić. F Rozumie przez głowę y przez ſerce kſiążętá y przełożone nád ludem.

rozdział: 5


strona: 356

Proroctwo Ezáiaſzowe. Liſt. 356.

kolumna: a
werset: 19Ktorzy powiedáią/ niech ſię L po
1:
śpieſzy/ á ſpráwá iego niech rychło
2:
przyidźie/ ábychmy ią iedno oglądá
3:
li/ niech ſię przybliży/ á ráda ſwięte
4:
go Izráelſkiego niech prziydźie/ że-
5:
bychmy ią poználi.
L Oznáymuie słowá niepobożnych/ ktore zwykli máwiáć przećiw tym ktorzy im przyſzły ſąd Páńſki opowiedáią.

werset: 20Biádá onym kthorzy názywáią
6:
złe dobrym/ á dobre złym/ kthorzy
7:
kłádą ćiemność zá świáthłośći/ á
8:
świátłość zá ćiemnośći/ ktorzy po-
9:
kłádáią gorzkość ná mieyſce ſłodko
10:
śći/ á ſłodkość ná mieyſce gorzko-
11:
śći.

werset: 21x Biádá onym ktorzy ſámi v ſie-
12:
bie widzą ſię być mądrymi/ á ſámi w
13:
ſobie roſtropnymi.
x Przyp. 3. v. 7. Rzym. 12. v. 16.

werset: 22Biádá onym kthorzy ſą mocni
14:
M ku pićiu winá/ á ludźiom trwá-
15:
łym ku nálewániu Sekár.
M Ktorzy ſię kocháią w opilſthwie y chlubią ſię z niego.

werset: 23Kthorzy vſpráwiedliwiáią nie
16:
ſpráwiedliwego zá dáry/ á ſprawie
17:
dliwość ſpráwiedliwych odeymu-
18:
ią od nich.

werset: 24A przetoż iáko płomień ogniowy
19:
trawi śćierń/ á płomień zżyra mierz
20:
wę/ ták korzeń ich ſtánie ſię iáko
21:
prochno/ á látorośl ich zniſzczeie iáko
22:
proch/ abowiem odrzućili zakon
23:
Páná zaſtępow/ á zgárdźili ſłowo
24:
świętego Izráelſkiego.

werset: 25A ták gniew páńſki zápalił ſię prze
25:
ćiw ludowi ſwemu/ á wyćiągnąw-
26:
ſzy rękę ſwą vderzył nań/ y zádrżáły
27:
gory/ á trupy ich roſthárgáne ſą w
28:
poſrzod vlic ich/ á przedſię w thym
29:
wſzytkim nie vſtał gniew iego/ o-
30:
wſzem ieſzcze wyćiągnioná ieſt rę-
31:
ká iego.

werset: 26Podnieſie chorągieẃ w narodoch
32:
dálekich/ á świſtániem przyzowie
33:
lud z ſkończyn źiemie/ y oto przyi-
34:
dźie rychło á prętko.

werset: 27Zaden miedzy nimi nie będźie ſprá
35:
cowány/ áni kthoryby ſię potknąć
36:
miał/ áni drzemiący/ áni oſpáły/ á
37:
pás ná biodrách iego nie rozepnie
38:
ſię/ y rzemyk v trzewiká iego nie ro-
39:
zwiąże ſię.

werset: 28Strzały N iego ſą oſtre/ á wſzytki
40:
łuki iego będą wyćiągnione/ kopytá
41:
koni iego zdádzą ſię iáko krzemień/
42:
á kołá iego iáko wicher.
N To ieſt/ ludu onego kthory Pan przyzowie do źiemie ich.

werset: 29Ryk iego iáko lwi/ á ryczeć bę-
43:
dźie iáko ſzczenięthá lwie/ y będźie
44:
mruczał chwytáiąc łup ſwoy/ por-
45:
wie gi á nie będźie coby gi wydárł.

werset: 30Záhuczy nád niem dniá onego
46:
iáko Morze/ á gdy pátrzáć będźie-
kolumna: b
my ná ziemię/ otho ćiemnośći będą
1:
vtrapienia/ á świátło záćmi ſię ná O
2:
niebie iego.
O To ieſt/ w źiemi Iudſkiey.

rozdział: 6
KApitu. 6.1. Prorok wypiſuie widzenie ktorym ieſt
3:
vtwierdzon w vrzędźie wezwánia ſwego.
4:
9. Posłánie iego do Zydow ku oznaymie-
5:
niu záſlepienia á odrzucenia ich. 13. Prze-
6:
powieda nápráwę koſćiołá.
werset: 1
R
Oku thego
7:
ktorego vmárł
8:
Krol Ozyaſz/
9:
widźiałem pá
10:
ná ſiedzącego
11:
ná ſtolicy wy-
12:
ſokiey á pod-
13:
nieſioney/ á podołki iego A nápeł-
14:
niły Kośćioł.
A Promienie ktore wyniknęły od niego

werset: 2A Seráfim ſthali nád nim/ y ká
15:
żdy z nich miał ſześć ſkrzydeł/ dwie-
16:
má zákrywáli twarz ſwoię/ á dwie-
17:
má okrywáli nogi ſwoie/ á záſię B
18:
dwiemá latáli.
B Skrzydłá kthore zákrywáią thwarz znáczą/ iż Aniołowie ſámi nie mogą pátrzyć ná iáſność Bożą. A ſkrzydłá ktore okrywáią nogi/ dawaią żnáć/ iż my ná thym świećie nie możem widźieć iáſnośći chwały Bożey/ ktora ſię w thych Aniołoch święći. Thy záſię ktorymi latáią/ dáią znáć o ich prędkim poſłuſzeńſtwie ktore czynią roſkazániu Bożemu.

werset: 3Y wołał ieden do drugiego mo-
19:
wiąc/ x Swięty/ Swięty/ Swię-
20:
ty Pan Bog zaſtępow/ wſzytká źie
21:
miá nápełnioná ieſt chwały iego.
x Ziáw. 4. v. 8.

werset: 4A odrzwia y podwoie wzruſzyły
22:
ſię dla głoſu wołáiących/ á dom ná
23:
pełnion ieſt dymem.

werset: 5Tedym rzekł/ Biádá mnie zginą
24:
łem/ ábowiem człowiek ieſtem C po
25:
mázánych warg/ á mieſzkam w po
26:
śrzod ludu kthory ma pomázáne
27:
wárgi/ á wſzákoż oczy moie widźiá
28:
ły Krolá Páná zaſtępow.
C Przeto iż on był poświęćił á poſlubił Pánu vſtá ſwe ná vrząd prorocki/ widząc niedoſthátek ſwoy ku służbie Páná tákiego/ tedy ſię ták ná to vſkarża.

werset: 6A ieden Seráfim przylećiał ku
29:
mnie/ máiąc w ręce ſwey wągł roſ-
30:
palony/ ktory z ołtarzá wźiął kleſzczy
31:
kámi.

werset: 7Y dothknął im vſt moich á rzekł/
32:
Otom dotknął tym warg twoich/
33:
áby odiętá byłá złość twoiá/ y áby
34:
oczyſćion był grzech twoy.

werset: 8Potymem ſłyſzał głos Páná mo
35:
wiącego/ Kogoż poſlę/ á kto będźie
36:
poſłem do nas? tedym rzekł D Otom
37:
ia/ poſli mnie.
D Thym ſpoſobem mamy oddáwáć náſze posłuſzeńſthwo Pánu/ gdy znamy żechmy od niego ſą oczyśćionymi.

werset: 9Y rzekł/ Idź á moẃ ludowi temu/
38:
Ex Słuchayćie á nie rozumieyćie/ wi
39:
dżąc pátrzayćie á nie vznawayćie.
E Iákoby rzekł/ Choć prożno będźieſz náuczał lud ten/ á wſzákoż idź á czyń doſyć posłuſzeństwu. x Ierem. 5. v. 6. Mát. 13. v. 14. Már. 4. v. 12. Luk. 8. v. 10. Ian. 12. v. 40. Dźiei. 28. v. 26. Rzym. 11. v. 8.

werset: 10F Zátucz ſerce ludu tego/ á zát-
40:
kay vſzy ich/ G y záſlep oczy ich/ áby
41:
ſnadź nie widźiał oczymá ſwemi/ á
42:
iżby nie ſłyſzał vſzymá ſwemi/ á że-
43:
by nie rozumiał ſercem ſwem/ też

strona: 356v

ESAIAS.

kolumna: c
żeby ſię nie náwroćił áby był vzdro-
1:
wion.
F Oznáymuie iż on lud thym więcey miał być zátwárdzony/ Abowiem z przyrodzenia tho ma ſerce człowiecze zátwárdzonym być ku náuce zbawienney iáko gliná od slońcá/ á wſzákże ći ktorzy vczą nie máią dla they przyczyny vſtáwáć G Iáko chorem oczom przykre ieſt słońce iż w nie pátrzyć nie mogą/ thákże rozumowi ludzkiemu prawdźiwa świáthłoć słowá Bożego ieſt przykra.

rozdział: 10


strona: 358v


kolumna: c
werset: 23Bo Pan Bog zaſtępow/ vcżyni
1:
doſkonáłe K popſowánie w pośrzod
2:
wſzytkiey źiemie.
K To ieſt/ zniſzczy y wytráci lud zły dla ich niewdźięcznoſći.

werset: 24A dla tegoż ták mowił Pan zaſtę
3:
pow/ Ludu moy ktory mieſzkaſz w
4:
Syonie/ nie boy ſię Aſſyryicżyká/ v-
5:
derzy ćię rozgą/ y kiy ſwoy podnieſie
6:
ná ćię/ iáko ſię zwámi w drodze E-
7:
giptſkiey dźiało.

werset: 25Ale ieſzcże máluczko wypełni ſię
8:
gniew moy/ á popędliwoſć moiá ná
9:
ſkázę ich.

werset: 26Y pobudźi Pan záſtępow przećiw
10:
iemu bicż iáko w porażce x Mádiań
11:
ſkiey ná opoce Oreb/ á rozgę ſwoię
12:
nád Morzem/ y podnieſie ią iáko w
13:
Egiptćie.
x Sędz. 7. v. 25.

werset: 27Y ſtánie ſię dniá onego że odięte bę
14:
dźie brzemię iego od rámion twoich
15:
á iárżmo iego od ſzyie twoiey/ á z-
16:
gniie iárzmo od L pomázowánia.
L Dla Ezechiaſzá pomázáńcá Páńſkiego/ abo Meſyaſzá Kryſtuſá ktory wybáwił lud ten.

werset: 28M Przyidźie do Aiáth/ á przeydźie
17:
przez Mágron/ v Machmás pokłá
18:
dźie ſwe zbroie.
M Wypiſuie drogę kthorą Aſyryicżycy mieli ćiągnąć do Ieruzálem.

werset: 29Przeydą przez brody Iordanu/ á
19:
nocleg ich będzie w Gábáá/ przeſtrá
20:
ſzoná będźie N Rámá/ Gábáá Sau
21:
lowa vćiecze.
N O they Rámie czytay w 1. Sámu. 22. v. 6.

werset: 30Podnieś głos twoy corko Gál-
22:
lim/ day ſię ſłyſzeć Láiſa y ty vbogie
23:
Anátoth.

werset: 31Roſproſzone ieſt Mádmená/ mie
24:
ſzczánie Gabin też ſię zebráli.

werset: 32Ieſzcze zá świátłá przyiedźie do
25:
Nob áby tám odpoczywał/ podnie
26:
ſie rękę przećiw gorze corki Syoń-
27:
ſkiey/ y pagorkowi Ieruzalem.

werset: 33Oto Pan Bog zaſtępow możnie
28:
okrzeſze gáłęzie/ á co wyſoko ſtoi bę
29:
dźie podrąbiono/ á podnioſłe rzeczy
30:
będą złożone.

werset: 34Y porąba ſiekierą O gęſtwy leśne/
31:
á Liban gwałtownie vpádnie.
O Rozumie Kſiążętá y przednieyſze miedzy ludem ſwoim.

rozdział: 11
KApitu. 11.1. Prorok vkázuie że Kryſtus ma być z do-
32:
mu Dawidowego. 2. Wypiſuie dáry Duchá
33:
świętego ktorym dárowan ieſt. 3. Vrząd
34:
y moc Kryſtuſowá. 6. Stan tych kthorzy
35:
ſą pod Kroleſtwem iego. 10. Powolánie
36:
pogánow. 13. Pokoy á zgodá miedzy temi
37:
co ſą w koſćiele Kryſtuſowym. 14. Ko-
38:
ſćioł pánowáć będźie nád nieprzyiaćioły
39:
ſwemi.
kolumna: d
werset: 1xA
Y
Wynik-
1:
nie rozczká ze
2:
pniá Iſáiowe
3:
go/ á látoroſł
4:
ká z korzeniá iego wyroſćie.
x Dźie. 13. v. 23. A Oznáymuie przez kogo ma byc wyzwolon lud Boży z więźienia wyżſzey námienionego.

werset: 2Y B odpoczy-
5:
nie nád niem Duch Panſki/ Duch
6:
mądrośći y rozumienia/ Duch rády
7:
y mocy/ Duch vmieiętnoſći y boia-
8:
źni Páńſkiey.
B Ty rzeczy kthore tu przypomina nie mogą być o Ezechiaſzu rozumiane/ iedno thylko o ſámym Meſyaſzu Kryſtuśie.

werset: 3A vczyni go czuiącym w boiázni
9:
Páńſkiey nie wedle widzenia oczu
10:
ſwoich będźie ſądźił/ áni wedle ſłu-
11:
chánia vſzu ſwych kárac będźie.

werset: 4Ale będzie ſądźił w ſprawiedli-
12:
woſći vbogie/ á będzie karał w prá
13:
woſći/ áby bronił na źiemi vtrápio-
14:
nych/ C y vderzy źiemię rozgą vſth
15:
ſwoich/ á x duchem warg ſwoich za
16:
biie niepobożnego.
C Náuká Kriſtuſowá biie ſercá wiernych/ y vmartwia pożądliwośći ich/ á ieſt też wonnośćią śmierći tym ktorzy giną/ á tymći ſpoſobem biie źiemię rozgą vſt ſwoich. x 2. The. 2. v. 8.

werset: 5Y będźie ſpráwiedliwość D páſem
17:
ná biodrách iego/ á wiárá przepá-
18:
ſániem nerek iego.
D Przez pás rozumie ochędoſtwo y zacnoſć krolewſką.

werset: 6" E A będźie mieſzkał wilk z bárá
19:
nem/ á lampart będźie leżał z koźlę-
20:
ćiem/ ćielę ze lwięćiem/ á tłuſte bydłá
21:
ſpołu będą/ y málućkie dziećię rzą-
22:
dźić ie będzie.
" Niżey 65. v. 25. E Ludźie dla ſkáżonych ich pożádl[i]wośći/ nazywa piſmo wilki/ lwy/ żmiiami. rc. Ale słowo Páńſkie ſpołu z iego duchem vmartwia thy wſzytki pożądliwośći w ludźiách/ ktorzy miedzy ſobą ſpołeczną miłość mieć będą/ á ſtaną ſię ćichemi iáko báránkowie y gołębice/ A tymći ſpoſobem miedzy bárány wilcy mieſzkáć będą.

werset: 7Ale y krowá z niedzwiedźiem páść
23:
ſię będźie/ y poſpołu płod ich leżeć bę
24:
dzie/ lew iáko woł plewy ieść będźie.

werset: 8A niemowiątko będźie gráło nád
25:
iámą Aſpidową/ y zoſtáwione od
26:
pierśi dziećiątko włoży rękę ſwą do
27:
iáſkinie Bázyliſzkowey.

werset: 9Nie záſzkodzą áni będą ná przeká
28:
źie ná F wſzytkiey gorze moiey świę
29:
tey/ abowiem nápełnioná ieſt źie-
30:
miá znáiomoſćią Páńſką iáko Mo
31:
rze wodą.
F To ieſt w kośćiele Páńſkim.

werset: 10Y G ſtánie ſię dniá onego/ iż x látoro
32:
ſli Ieſe ktora ſtánie zá chorągiew w
33:
narodźiech/ pogáni ſzukáć będą/ y bę
34:
dźie chwalebne odpoczynienie iey.
G Opowieda powołanie pogánow. x Rzym. 15. v. 12.

werset: 11Dniá onego ſtánie ſię/ iż H pod-
35:
nieſie Pan powtore ręke ſwoię/ áby
36:
poſiadł oſtátki ludu ſwoiego ktory
37:
pozoſthánie z Aſyryey y z Egiptu/
38:
I z Patros/ z Etyopiey/ z K Elám/
39:
y z Sennáár/ z Emát/ y z wyſpow
40:
Morſkich.
H To wybáwienie nie śćiąga ſię ná ono ktore ſię zá Zorobabelá ſtało/ ále ſię ma śćiąg(áć) ná Kryſtuſo(we) (wy)báwienie/ kt(ore) wzywa ludu ſwego roſproſzone ͦ ze wſzytkich ſtron świata. I Nazywa tym przezwiſkiem Párthy.

werset: 12A podnieſie choragiew miedzy
41:
pogány/ y zgromádzi wygnáne z
42:
Izráelá/ á roſproſzone z Iudy zgro-
43:
mádźi ze cztherzech kątow ziemie.
K Rozumie Perſy/ á przez Sennaar. Kaldeyczyki.

rozdział: 17


strona: 360v


kolumna: d
werset: 9D Tego cżáſu miáſtá ich obronne o

strona: 361

Proroctwo Ezáiaſzowe. Liſt. 361.

kolumna: a
puſzcone będą/ iáko chroſty y gáłęźie
1:
opuſzcżone przed ſyny Izráelſkimi/
2:
y będźie ſpuſtoſzenie.
D Ták ſię rownie ſtánie z Izráelczyki iáko ſię Kánáneycżykom przydało gdy źiemie ſwey odbieżeli vćiekaiąc przed nimi.

werset: 10Bo iżeś zápomniał Bogá zbá-
3:
wienia twoiego/ ániś wſpomniał
4:
ná opokę mocy twoiey/ dla tegoż bę
5:
dźieſz ſzcżepił roſkoſzne ſzcżepy/ á bę
6:
dźieſz ſiał naſienie obce.

werset: 11Daſz rość we dnie ſzczepowi
7:
twoiemu/ á ráno daſz kwitnąć na
8:
ſieniu twemu/ ále żniwo będźie wźię
9:
te cżáſu vżywánia/ y będźie żal z roz
10:
pácży.

werset: 12Biádá wielkośći ludu rozmáite
11:
go ktorzy hucżą iáko ſzum morſki/ á
12:
zgiełkowi narodow/ kthore brzmią
13:
iáko nawáłnośći wod.

werset: 13Narodowie záſzumią iáko wody
14:
wielkie/ zfuka ie á vćieką dáleko/ y
15:
będą przeſládowáni po gorách iáko
16:
plewy od wiáthru/ á iáko źdźbło
17:
przed wichrem.

werset: 14Podwiecżor oto zátrwożenie/ á
18:
niż dźień będźie álić go niemáſz. Táć
19:
ieſt zapłáthá łupieżcow náſzych/ á
20:
dźiał tych ktorzy nas dárli.

rozdział: 18
KApitu. 18.1. Opowiedá pomſty przećiw niktorem na
21:
rodom á nieprzyiaćiołom Zydowſkim/ kto
22:
rych thu imieniá Prorok nie przypomina.
23:
7. Proroctwo o wybáwieniu kośćiołá.
werset: 1
B
Iádá źiemi A
24:
ktorą záćimiáią ża
25:
gle przychodzące
26:
do niey/ ktora ieſt
27:
zá rzekámi Etyop
28:
ſkiemi.
A W Zydowſkiem ſtoi/ ktora záćimia ſkrzydlámi/ bo żagle ſą iáko ſkrzydłá v okrętu.

werset: 2Ktorą poſyła poſły przez morze/
29:
á w łodkách śithowych po wodách
30:
mowiąc/ Idźćie B podwodnicy pręd
31:
cy do narodu C rozerwánego y ſplun
32:
drowánego/ do ludu vſtráſzonego/ nád ktorego niemáſz nikogo vſtrá-
33:
ſzeńſzego/ do ludu rowno z źiemią
34:
położonego y potłocżonego/ ktore-
35:
go źiemię D rzeki rozerwały.
B Dawa znáć iáko lud then pogáńſki był prędki ku pobudzeniu/ Aſsyryánow y Egiptcyánow przećiw Bożemu ludowi. C Rozumie Izráelczykow od Páná vtrapione. D Przez rzeki rozumie nieprzyiaćioły ludu Bożego.

werset: 3Wy wſzyſcy ktorzy mieſzkaćie ná
36:
świećie/ y kthorzyśćie oſiedli źiemię
37:
gdy chorągiew będźie podnieſioná
38:
ná gorách vyźryćie/ y gdy trąbić bę-
39:
dą vſłyſzyćie.

werset: 4Abowiem Pan thák mowił do
40:
mnie/ Vſpokoię ſię á będę ſię przypá
41:
trował w mieſzkániu moim/ iáko po
42:
godá po dżdżu/ á iáko mgłá wypu-
kolumna: b
ſzcżáiąca roſę ná vpalenie we żni-
1:
wo.

werset: 5Bo przede żniwy gdy kwiát opá-
2:
dnie/ á owoc ſię doſtoi/ porzeże śir-
3:
pem rożcżki/ á zobćina gáłęźi.

werset: 6Wſzytko ná gorach pthakom bę-
4:
dźie zoſtáwiono/ y zwierzętom źiem
5:
ſkim/ ták iż tám nád nimi ptacy lá-
6:
towáć/ á wſzytki ziemſkie zwierzętá
7:
źimowáć będą.

werset: 7Cżáſu onego będźie przynieſiony
8:
zá dar Pánu zaſtępow lud roſtár-
9:
gniony á ſplundrowány/ lud vſtrá
10:
ſzony nád kthorego nie máſz inego
11:
vſtráſzeńſzego/ lud rowno z źiemią
12:
położony y potłocżony/ ktorego źie-
13:
mię wody poderwáły/ ná mieyſce
14:
imieniá Páná zaſthępow/ ná gorę
15:
Syon.

rozdział: 19
KApitu. 19.1. Ezáiaſz Prorokuie przećiwko Egipto-
16:
wi. 2. Namienia vpadek ktory miał Pan
17:
dopuśćić ná nie. 11. Náśmiewa ſię z rády
18:
Fáraonowey. 17. Wyraża przyczynę przez
19:
kthorą Bog miał pokáráć Egipt. 18. Po
20:
ſrogich pogrozkách poćiechę mu obiecuie.
21:
19. Opowieda prawdźiwą chwałę Bożą/
22:
ktora miáłá być w Egiptcie/ á iáko miáło
23:
być podwrocone báłwochwálſtwo.
werset: 1
B
Rzemię E
24:
giptu/ Otho
25:
Pan wſiadſzy
26:
ná oblok pręd-
27:
ki prziydzie do
28:
Egiptu á bał
29:
wány Egipt-
30:
ſkie wzruſzą ſię przed oblicżnoſćią ie
31:
go/ y ſerce Egiptſkie zemdleie w po-
32:
środ niego.

werset: 2Y ſpuſzcżę Egiptcżyki z Egiptcży
33:
ki/ á każdy brat będzie walcżył prze-
34:
ćiw brátu/ przyiaćiel przećiw przy-
35:
iaćielowi/ miaſto przećiw miáſtu/
36:
kroleſtwo przećiw kroleſtwu.

werset: 3Duch Egiptſki zniſzczeie w nim
37:
á wywrocę radę iego/ y będą ſię rá-
38:
dzić báłwanow ſwoich/ á wieſzcz-
39:
kow/ czárownikow/ y czárnokſię-
40:
żnikow ſwoich.

werset: 4Y podam Egipt w ręce pánow
41:
okrutnych/ á ſrogi Krol im páno-
42:
wáć będzie/ mowi Pan Bog zaſtę-
43:
pow.

werset: 5Y zginą wody Morſkie/ á z Rzeki
44:
woda wyniſzczoná będzie y wyſchnie

rozdział: 24


strona: 363v

ESAIAS.

kolumna: c
werset: 15A przethoż wyſławiayćie Páná
1:
ná dolinách/ imię Páná Bogá Izrá
2:
elſkiego ná wyſpách Morſkich.

werset: 16Słyſzeliſmy od końcá ziemie chwa
3:
łę ſpráwiedliwego/ Y rzekłem ia/ B
4:
Wnętrznoſći moie wnętrznoſći mo
5:
ie/ biádá mnie/ zdrádliwi zdrádli-
6:
wie czynili/ zdrádliwi zdrádliwie
7:
czynili w zdrádźie.
B Dawa znáć iż kośćioł Boży miał być ſrogim wewnętrznym trapieniem vćiśniony/ á tho przez domowe nieprzyiaćioły ktore tu názywa wnętrznośćiámi.

werset: 17Strách/ doł/ y śidło nád thobą
8:
ieſt ktory mieſzkaſz ná źiemi.

werset: 18x Y ſtánie ſię iż ktory będźie chćiał
9:
vydz przed ſthráchem wpádnie w
10:
doł/ á ktory wynidźie z dołu vmota
11:
ſię w śidło/ iż C okná niebieſkie ſą o-
12:
tworzone/ á grunty ziemie drżą.
x Iere. 48. v. 44. C Známionuie pomſtę Páńſką kthora tak przydź miáłá y z niebá y z źiemie.

werset: 19Ziemiá ſię roſtąpi/ źiemiá ſię po-
13:
ryſuie/ y poruſzoná będźie.

werset: 20D Ziemiá iáko piiány ták ſie chwiać
14:
będźie/ y będźie rozwleczoná iáko
15:
budká/ á grzech iey oćiąży ią/ vpád-
16:
nie á iuż więcey nie powſtánie.
D Tho ieſt/ ludźie mieſzkáiący ná źiemi.

werset: 21Tedy Pan dniá onego náwiedźi
17:
E woyſko wynioſłe ktore ieſt ná wy-
18:
ſokoſći/ y nád Krole ktorzy mieſzká-
19:
ią ná źiemi.
E Opowieda iż nie miáłá być żadna tákowa moc ná świećie doſtáteczna ktoreyby Pan rozgą ſwoią pokáráć nie miał.

werset: 22Y będą zgromádzeni w kupę iá-
20:
ko więźniowie do ćiemnice/ á bę-
21:
dą zámknieni iáko do táráſu/ á po
22:
niemáłym czáſie záſię F náwiedźeni
23:
będą.
To ieſt będą poćieſzeni.

werset: 23Záſroma ſię G Mieſiąc/ á záwſty-
24:
da ſię Słońce/ kiedy Pan zaſtępow
25:
będźie Krolowal ná gorże Syon y
26:
w Ieruzálem/ y kiedy będźie chwa-
27:
lon przed ſtárſzymi ſwoiemi.
G Okázuie iż thák Pan osławi kroleſtwo ſwe zacnie/ iż ſię theż roziáśni więcey niż słońce ábo mieſiąc.

rozdział: 25
KApitu. 25.1. Prorok czyni dźięki Pánu iż ſię okazał
28:
ſędźią świátá karząc złoſći á broniąc ſwo-
29:
ich. 6. Okázuie dobrodźieyſtwá kthore Zy-
30:
dom y pogánom Kryſtus przyniść raczył.
31:
9. Opowieda o kroleſtwie Kryſtuſowym
32:
y o pożytku przychodzącym z niego. 10. Cie
33:
ſzy wierne obiecuiąc vpadek nieprzyiaćio
34:
łom ich.
werset: 1
P
Anie thyś
35:
ieſt Bog moy/
36:
wywyżſzáć ćię
37:
będę á wyznam
38:
imię twoie/ á-
39:
bowiemeś dźi
40:
wne rzeczy v-
41:
czynił/ á rádę zdawná poſtánowio
42:
ną/ vczyniłeś pewną.

werset: 2Vczyniłeś A z miáſthá kupę ká-
43:
mienia/ á z miáſtá mocnego rozwá
kolumna: d
lenie/ á mieſzkánie cudzoźiemcow á-
1:
by iuż dáley B miáſtem nie było/ á ná
2:
wieki nie było zbudowáne.
A Nie thylko tu o iednym mieśćie dawa znac/ ále o wſzytkich ktore Pan umyſlił pokáráć. B To ieſt/ miáſto w ktorym ćię chwalono/ niech iuż dáley miáſtem nie będźie/ ále niechay cudzoźiemcom podáne będźie.

werset: 3Dla tego lud możny ćiebie wielbić
3:
będźie/ miáſto narodow ſrogich ćie
4:
bie ſię bać będźie.

werset: 4Abowiemeś ty ieſt moc nędzniká/
5:
á podporá vbogiego w vtrapieniu
6:
iego/ vciecżká przed wichrem/ zaſło
7:
ná od vpalenia/ gdyż popędliwość
8:
okrutnikow ieſt iáko niepogodá bi-
9:
iąca w śćiánę.

werset: 5Vśmierzyſz nieſnaſki niepobo-
10:
żnych iáko gorącość ná mieyſcu ſu-
11:
chem/ á poniżyſz potomſtwo okrut-
12:
nikow iáko vpalenie ćieniem obłoko
13:
wem.

werset: 6A Pan zaſtęp̀ow vcżyni ná wſzy
14:
tki narody vcżtę z rzecży tłuſthych
15:
ná tey C gorze/ y będźie ie cżeſtował
16:
wyſtałem winem y ſzpikiem z kośći/
17:
á wybornym pićiem.
C To ieſt/ ná Syonie/ przez ktorą rozumie kośćioł Boży/ abowiem thám gotuie gody wielkie/ ná ktore wzywa narodow wſzytkich/ ták iáko tego y ſam Kryſtus potwierdził onym podobnieńſtwem o Krolu/ ktory ſpráwił gody ſynowi ſwemu/ przyrownywáiąc do niego kroleſtwo ſwoie.

werset: 7Ná gorze they odeymę D zaſłonę
18:
ktorą zákryte ſą twarzy wſzech na-
19:
rodow/ y przykryćie ktorem ſą przy
20:
kryći wſzyſcy pogani.
D Przez zasłonę rozumieć mamy nieumieiętność y záſlepienie.

werset: 8x Zepſuie śmierć ná wieki/ á otrze
21:
Pan Bog łzę ze wſzelákiey twarzy/
22:
y zdeymie poháńbienie ludu ſwego
23:
ze wſzytkiey źiemie/ ábowiem to po
24:
wiedźiał Pan.
x Ziá. 7. v. 17. y. 21. v. 4.

werset: 9Dniá onego powiedzą/ Oto Bog
25:
náſz/ ocżekawálichmy go/ y zbáwi
26:
nas: Tenći ieſt Pan w ktorymechmy
27:
dufáli/ á będźiemy ſię weſelić y roz-
28:
ráduiemy ſię w zbáwieniu iego.

werset: 10Abowiem ręká Páńſka odpoczy
29:
nie ná they gorze/ á E Moáb będźie
30:
ſtárt pod nią iáko zgoniny podeptá
31:
ne w gnoiu.
E W przypominániu Moábitow rozumie wſzytki nieprzyiaćioły kośćiołá Bożego.

werset: 11Y wyćiągnie ręce ſwoie y pośrod
32:
iego/ iáko ten kthory ie pływáiąc
33:
wyćiąga/ á złoży pychę iego mocą
34:
rąk ſwoich.

werset: 12Obronę też wyſoką murow twych
35:
rozrzući/ á położy ią rowno z źie-
36:
mią ták iż ſię w proch obroći.

rozdział: 26
KApitu. 26.1. Ezáiaſz okázuie w cżym należy zbáwie-
37:
nie kośćiołá. 2. Oznáymuie ná kogo obiet
38:
nice w kośćiele nalezą. 4. Nápomina wier
39:
ne áby vfáli w Pánu/ á przydawa przycży
40:
nę przecż tho cżynić máią. 7. Okázuie iáką
41:
prácą ma Pan o ſpráwiedliwych/ á iáki
42:
ieſt koniec ſądow Bożych. 10. Niepobożni
43:
niepoznawáią ſądow Bożych. 13. Wierni
44:
vtrapieni od niewiernych okrućieńſthwá

strona: 364

Proroctwo Ezáiaſzowe. Liſt. 364.

kolumna: a
vſkarżáią ſię przed Pánem. 19. Prorok ćie-
1:
ſzy wierne nápomináiąc ie ku ćirpliwośći.
rozdział: 30


strona: 366

Proroctwo Ezáiaſzowe. Liſt 366.

kolumna: a
werset: 4Abowiem Kſiążęthá iego były w
1:
Zoán/ á poſłowie iego przyſzli áż do
2:
Hánes.

werset: 5Wſzyſcy ſię záwſtydáią zá lud kto
3:
ry im nic nie mogł być pożyteczen á-
4:
ni pomocen/ y żadnego pożytku nie
5:
przynoſił/ iedno tylko ſromotę á po-
6:
háńbienie.

werset: 6A Brzemię B Zwierząt od Połud-
7:
niá: W źiemi vtrapienia y vćiśnie-
8:
nia gdzie ieſt lew y lwicá/ báżyliſzek
9:
y Smok latáiący/ ponioſą C bogác-
10:
twá ſwe ná grzbiećiech oſłow ſwo-
11:
ich/ á ſkárby ſwe na grzbiećiech wiel
12:
błądow do ludu im niepożythecz-
13:
nego.
A Iáko maſz tho słowo rozumieć/ czytay ſobie o tym Kápit. 15. v. 1. B Pod thym imieniem zwierząt groźi Egiptowi/ á to dla tego iż tám było wielkie mnoſtwo ſrogich źwierząt/ á był ku południowi od Zydowſtwá. C Powieda o Zydźiech iż oni idąc do Egiptu o pomoc proſić ponioſą dáry wielkie á wdádzą ſię w niebieśpiecżeńſthwá ſrogich źwierząt.

werset: 7Egiptcyánie nikczemni ſą y proż
14:
na ieſt pomoc ich/ á dla tego ná tho
15:
wołam/ moc ich ieſt ſiedźieć z poko-
16:
iem.

werset: 8A przetoż teraz wnidź á nápiſz D
17:
to iuż przed nimi ná tablicách/ á wy
18:
riy to ná kſięgách żeby to trwáło do
19:
dniá oſtátecznego ná wieki.
D To ieſt/ To proroctwo.

werset: 9Abowiem ieſt lud krnąbrny/ á ſy
20:
nowie kłamliwi/ ſynowie ktorzy nie
21:
chcą ſłucháć zakonu Páńſkiego.

werset: 10Kthorzy mowią widzącym/ nie
22:
chćieyćie widźieć/ á Prorokom/ nie
23:
opowiedayćie nam nic práwego/ á
24:
le rzeczy nam przyiemne powieday-
25:
ćie/ á przepowiedayćie błędy.

werset: 11Vſtąpćie z drogi/ zeydźićie z śćie-
26:
ſzki/ nie wſpominayćie przed námi
27:
świętego Izráelſkiego.

werset: 12A dla tegoż święty Izráelſki ták
28:
mowi/ Iześćie ſię brzydźili ſłowem
29:
tym/ á vfáliſćie w łupieſthwie y w
30:
niepráwośći/ á tymeſćie ſię podpie-
31:
ráli.

werset: 13A przetoż thá niepráwość będźie
32:
wam iáko mur wyſoki zryſowány á
33:
pochylony ku obáleniu/ ktorego vpá
34:
dnienie nagle á prędko przychodźi.

werset: 14A pokruſzenie iego będźie iáko na-
35:
cżynie gliniáne ſtłuczone ktoremu
36:
nic nie folguią/ thák iż namnieyſza
37:
ſkorupká iego nie zoſtánie ná ktorey
38:
by ſię godźiło zánieść wągl z ogni-
39:
ſká/ á ktorąby wodá z cyſterny czer-
40:
pána być mogła.

werset: 15Abowiem ták mowił Pan świę
41:
ty Izráelſki/ Ieſli ſię náwroćićie/ á
42:
w pokoiu będźiećie/ będźiećie zácho-
43:
wáni/ moc wáſzá będzie w milcze-
44:
niu y w nádźiei/ áleſćie wy nie choćieli

werset: 16A thákeśćie mowili/ Nie ták/
45:
ále vćieczemy ná koniách náſzych/ á
kolumna: b
przethoż vćieczećie: Wſiędźiemy ná
1:
prętkie konie/ lecz nieprzyiaćiele ná-
2:
ſzy ieſzcze prędſzemi będą.

werset: 17Tyſiąc wáſzych vćiekáć będą ná
3:
pogrożenie iednego/ á ná pogrożkę
4:
piąći vćieczećie áż práwie nie zoſtá-
5:
niećie iedno iáko máſzt okręthu ná
6:
wierzchu gory/ á iáko chorągiew ná
7:
pagorku.

werset: 18A dla tegoż czeka Pan áby ſię zmi
8:
łował nád wámi/ y tak wywyżſzon
9:
będźie wam przepuſzczáiąc/ ábo-
10:
wiem Pan ieſt Bog ſądu/ x Błogo-
11:
ſłáwieni wſzyſcy ktorzy oczekawá-
12:
ią iego.
x Pſál, 2. v. 13.

werset: 19Záiſte lud mieſzkáć będźie w Sy
13:
onie y w Ieruzálem/ iuż płákáć nie
14:
będźieſz/ On kthory czyni miłoſier-
15:
dźie zmiłuie ſię nád tobą/ á iako ćię
16:
ſkoro vſłyſzy wołáiącego odpowie
17:
głoſowi twoiemu.

werset: 20A gdy tobie da Pan chleb vtra-
18:
pienia y wodę vćiśnięnia nie odda
19:
li więcey dżdżá twego/ á oczy two-
20:
ie oglądáią deſzcz twoy.

werset: 21Y vſzy twoie vſłyſzą ſłowá ták to
21:
bie w tył mowiącego/ Otho drogá
22:
chodźćie po niey/ á nie odwrácayćie
23:
ſię áni ná práwo áni ná lewo.

werset: 22A gdy E ſplugáwiſz zaſłonę obrá
24:
zow śrebrem twoim y ochędoſtwo
25:
złotem przykryte/ wyrzućiſz ie precz
26:
iáko chuſtę ſplugáwioną od niewiá
27:
ſty ktora ma przyrodzoną niemoc/
28:
á rzeczeſz im/ Nu ſtąd precz.
E To ieſt/ gdy zdeymieſz złoto y śrebro twoie ná ochędostwá bálwanow włożone.

werset: 23Y da Bog deſzcz naſieniu twoie-
29:
mu gdzie iedno poſieieſz rolą/ á chleb
30:
źiemie twoiey będzie wyborny/ y ob-
31:
fity będźie dochod twoy/ á dniá one
32:
go bydłá twoie páść ſię będą po ſze-
33:
rokim polu.

werset: 24Wołowie y oſłowie ktorzy ćiągną
34:
w pługu będą ieść vmieſzáną ſiecz-
35:
kę y plewy z zgoninámi.

werset: 25Y będą ſtrumienie wody ćiekącey
36:
ná káżdey gorze wyſokiey/ y ná káż-
37:
dym pagorku/ w dźień porażki wiel
38:
kiey kiedy ſię będą wálić wieże.

werset: 26A iáſność mieſiącá będźie iáko iá
39:
ſność ſłoneczna/ y świátłość ſłoń-
40:
cá ſiedmioráko ſię roziáśni iáko iá-
41:
ſność ſiedmi dni/ dniá ktorego Pan
42:
záwinie ránę ludu ſwego/ y vzdro-
43:
wi raz rány iego.

werset: 27A F oto imię Páńſkie zdáleká przy
44:
chodźi á zápali ſię popędliwoſć iego/
45:
y ieſt nie znośna/ wargi iego pełne

strona: 366v

ESAIAS.

kolumna: d
ſą rozgniewánia/ á ięzyk iego iáko
1:
ogień tráwiący.
F Thá groźbá oſobliwie ſię śćiągá ná Aſsyryány głowne nieprzyiaćioły ludu Bożego.

rozdział: 36


strona: 368v

ESAIAS.

kolumna: c
werset: 4Do ktorych rzekł Rábſáćes/ Po-
1:
wiedzćie teraz Ezechiaſzowi otho
2:
tak mowi wielki Krol Krol Aſsy-
3:
riyſki/ coż to ieſt za dufanie w kto-
4:
rym vfaſz?

werset: 5Zdami ſię iż thylko w vśćiech
5:
ſwych maſz słow doſyć/ ále do woy
6:
ny potrzebá rády y mocy/ teraz w
7:
kimże vfaſz żeś odemnie odſtąpił?

werset: 6Oto vfaſz w tey laſce trzćinney ná
8:
łomioney/ to ieſt w Egipćie/ kto-
9:
rey ieſliby ſię ktho podpárł/ prze-
10:
niknie rękę iego y przebodźie ią/
11:
Tákći ieſt y Fárao Krol Egiptſki
12:
wſzytkim ktorzy vfáią iemu.

werset: 7A ieſli mi odpowieſz/ Vfamy Pá
13:
nu Bogu náſzemu? Izali nie on ieſt
14:
kthorego Ezechiaſz káplice popſo-
15:
wał y z ołtarzmi/ á roſkażał Iudźie
16:
y Ieruzálem miáſtu/ Przed ołta-
17:
rzem tym modlić ſię będźiećie.

werset: 8Teraz thedy záręcz ſię Krolowi
18:
Aſſyriyſkiemu pánu memu á ia dam
19:
tobie dwá tyſiącá koni/ będźieſzli
20:
ie ſam mogł oſadźić iezdnemi.

werset: 9A iákozbyś ty mogł odeprzeć ie-
21:
dnemu Kſiążęćiu z ſłużebnikow pá
22:
ná mego? choćiaż y iednemu z na-
23:
mnieyſzych? á wżdy thy śmieſz vfáć
24:
Egiptowi dla wozow y konnych.

werset: 10A teraz ázabych ia tu do tey źie-
25:
mie wſzedł woiowáć oprocż wiedze
26:
nia Páńſkiego/ Pan ći mnie rzekł/
27:
Wtárgni w źiemię tę á borz ią.

werset: 11Tedy Eliákim/ Sobná/ y Ioáh
28:
rzekli do Rábſáceſá/ Mow prośi-
29:
my do nas ſług twych ięzykiem Sy-
30:
riyſkim gdyż gi rozumiemy/ á nie
31:
mow z námi po Zydowſku kędy ſły-
32:
ſzy lud ktory ná murzech ieſt.

werset: 12Odpowiedźiał im Rábſáces/ I-
33:
zali Pan moy posłał mię do pána
34:
twego ábo do ćiebie iżbych to powie
35:
dźiał? Izali dáleko nie więcey do lu-
36:
du kthory ſiedźi ná murze/ áby iedli
37:
łáyná ſwe/ y pili mocż ſwoy z wámi?

werset: 13Tedy ſtánąwſzy Rábſáces wołał
38:
gloſem wielkim po Zydowsku mo-
39:
wiąc/ Słuchayćie ſłow wielkiego
40:
Krolá Krolá Aſsyriyſkiego.

werset: 14Ták mowi Krol/ Niechay was
41:
nie zwodźi Ezechiaſz gdyż was rá-
42:
towáć nie może.

werset: 15Niechay wam powodem nie bę-
43:
dźie Ezechiaſz byśćie mieli pánu v-
44:
fáć/ mowiąc ták/ Pan zá pewne wy
45:
báwi nas/ á miáſto to nie będźie po-
46:
dáne w ręce Krolá Aſsyriyſkiego.


kolumna: d
werset: 16Nic słuchayćież Ezechiaſzá/ á-
1:
bowiem ták mowi Krol Aſsyriy-
2:
ſki/ Weźḿcie zemną przymierze/ y wy
3:
nidźćie ku mnie/ á káżdy z was iedz
4:
z winnice y z figi ſwoiey/ á piy káż-
5:
dy z wás wodę z cyſterny ſwoiey.

werset: 17Aż przyćiągnę á przenioſę was do
6:
źiemie ktora ieſt ná kſztałth źiemie
7:
wáſzey/ do źiemie zboż y winá/ do
8:
źiemie chlebney y winney.

werset: 18Niechay was Ezechiaſz nie zwo
9:
dźi/ mowiąc: Zápewne Pan wybá-
10:
wi nas/ y ktoryż z Bogow pogáń-
11:
ſkich wybáwił źiemię ſwą z rąk Kro
12:
lá Aſsyriyſkiego?

werset: 19Gdźie ieſt Bog z Emáth y z Ar-
13:
phát/ gdźież ieſt Bog z Sefárwá-
14:
im? izali wybáwili Sámáryą z rę-
15:
ki moiey?

werset: 20Ktoryż z tych wſſech bogow źieḿ
16:
tych wybáwił źiemię ſwą z rąk mo-
17:
ich? zali y Pan może was wybáwić
18:
z ręki moiey?

werset: 21A oni vmilknęli/ á słowá nie ptze
19:
mowili/ bo im był thák roſkazał
20:
Krol: Nic mu ná to nie odpowie-
21:
dayćie.

werset: 22Tedy Eliákim ſyn Helkiaſzow y
22:
Sobná Kánćlerz/ y Ioáh ſyn Aſá
23:
phow Secretharz/ wroćili ſię do
24:
Ezechiaſzá rozdárſzy ſwe odźie-
25:
nia/ á oznáymili mu słowá Ráb-
26:
ſáceſowe.

rozdział: 37
KApit. 37.1. Krol Ezechiaſz słyſząc bluźnierſthwo
27:
Rábſáceſowe żáłośćiw z tego. 2. śle do Ezái
28:
iaſzá posły ſwe. 6. Odpowiedź Ezáiaſzo-
29:
wá do sług Krolewſkich. 9. Sennácheryb
30:
z nowu śle do Ezechiaſzá. 10. Bluźni prze-
31:
ćiw Bogu Izráelſkiemu. 16. Modlitwá
32:
Ezechiaſzowá słyſząc bluźnierſtwá Sen-
33:
nácheribowe. 21. Ezáiaſz ćieſzy Ezechiaſzá/
34:
opowiedáiąc mu vpádek Sennácheribow
35:
30. Známieniem vtwierdza prorocthwo
36:
ſwoie. 36. Porażká Aſsyryánow przez An
37:
iołá ſpráwioná. 38. Smierć Seńnáche-
38:
rybowá.
werset: 1x
C
o gdy vſłyſzał
39:
Krol Ezechiaſz/
40:
rozdárł odzienie
41:
ſwoie/ á oblokſzy
42:
ſię w wor wſſedł
43:
do domu Páńſkie
44:
go.
x 2. krol. 19. v. 1.

werset: 2Y posłał Eliákimá ochmiſtrzá y
45:
Sobnę Kánclerzá/ y ſtárſze kápła-

strona: 369

Proroctwo Ezáiaſzowe. Liſt. 369.

kolumna: a
ny oblecżone w wory/ do Ezáiaſzá
1:
Proroká ſyná Amoſowego.

rozdział: 40


strona: 371


kolumna: a
werset: 31Ale vfáiący w Pánu oświeżeią/
1:
podnioſą ſkrzydłá iáko orłowie/ po
2:
bieżą á nie ſprácuią ſię/ chodźić będą
3:
á nie ſtrudzą ſię.

rozdział: 41
KApit. 41.1. Pan pozywa wſzytkich narodow ná ſąd
4:
iákoby będąc gotow cżynić licżbę znimi ze
5:
wſzythkich vczynkow ich przed ſędźiem. 2.
6:
Przythacża w pośrodek przykład Abráá-
7:
mow/ áby tym więcey vtwierdził Zydy. 4.
8:
On ieſt pirwſzy y oſtátecżny. 6. Zápálcży-
9:
wość báłwochwálcow około czynienia báł
10:
wanow. 8. Izráelá nápomináią w wezwá
11:
niu iego/ áby ſię nie mázał łącząc ſię z po-
12:
gány. 10. Obietnice Boże do ludu iego I-
13:
zráelſkiego. 24. Nikczemność báłwánow.
14:
27. Wybáwienie obiecáne Syonowi przez
15:
Proroki.
werset: 1
N
Iech vmil
16:
kną przedem-
17:
ną wyſpy á na
18:
rodowie niech
19:
ſię posilą/ nie
20:
chay ſię zeydą/
21:
y niech mowią
22:
żebychmy ſię ſpołu zeſzli ná ſąd.

werset: 2Kthoryż on ieſth co od wſchodu
23:
ſłońcá wzbudźił A ſpráwiedliwoſć/
24:
B wezwał iey áby przyſzła zá niem/ C
25:
podał mu narody/ á podbił podeń
26:
Krole/ poddał ie pod miecz iego iá
27:
ko proch/ á łukowi iego iáko ſłomę
28:
pierzcháiącą?
A Przez thę ſpráwiedliwość rozumie Abráámá prawdźiwego wyznawcę ſpráwiedliwośći. B To ieſt/ wyrwał z Vr źiemie Káldeyſkiey. C To ieſt/ przeż obietnicę ktorą dał iemu y pothomſtu iego.

werset: 3Vganiał ſię z nimi/ á ſpokoynie
29:
przeſzedł drogę/ ná ktorą nie wyſzedł
30:
nogámi ſwemi.

werset: 4Ktoz to ſprawił y vcżynił/ wzy-
31:
wáiący narody od pocżąthku? x Ia
32:
Pan ieſtem pirwſzy y oſtátecżny.
x Niżey. 44. v. 6. y. 48. v. 12. Ziáw. 1. v. 17. y 22. v. 13.

werset: 5Wyſpy vyżráły y przeſtráſzyły ſię
33:
końcżyny źiemie D zádrżáły/ zeſzli ſię
34:
ſpołu y E przyſzli.
D Tho ieſt/ ná on cżás gdym ták cudow wiele cżynił miedzy ludem ſwoim. E Okázuie iż choćiaż ludźie widźieli tákowe cudá/ wſzákoż ſię zeſzli do báłwanow ſwoich.

werset: 6Káżdy F podpomaga bliźniego
35:
ſwego/ á mowi brátu ſwemu/ Bądź
36:
ſercá dobrego.
F To ieſt/ około roboty báłwanow.

werset: 7Teſzarz złotniká ćieſzy/ á nádáwá
37:
iący żelázá tego biie co młotem ná
38:
kowádle ták mowiąc/ Godźi ſię ku
39:
zwárzeniu/ á ták gwoźdźmi znituie
40:
gi áby ſię nie ruſzył.

werset: 8Ale ty Izráelu ieſteś ſługá moy/
41:
á tyś ieſt Iakobie ktoregom ia x obrał
42:
naſienie Abráámá miłośniká mego
x Luk. 1. v. 54.

werset: 9Abowiem wywiodłem ćię od o-
43:
ſtátecżnych końcżyn źiemie/ á wez-
44:
wałem ćię z dalekich mieyſc iey/ y rze
45:
kłem tobie/ Sługá moy ty ieſteś/ o-
kolumna: b
brałem ćię á nie odrzućiłem ćię.

werset: 10Nie boyże ſię tedy bom ieſt z tobą/
1:
nie trwoż ſię bom ieſt Bog twoy/ v-
2:
mocniłem ćię y rátowáłem ćię/ á pod
3:
pierałem ćię práwicą ſprawiedli-
4:
wośći moiey.

werset: 11Oto wſzyſcy ktorzy ćię náieżdzáią
5:
záwſtydzą ſię á będą poháńbieni/ y
6:
w niwecż ſię obrocą/ á ći ktorży ná
7:
ćię walczą poginą.

werset: 12Będźieſz ich ſzukáć á nie znay-
8:
dźieſz/ to ieſt/ ludźi ktorzy ſię z tobą
9:
wádzą/ y będą iákoby nic/ á ktorzy z
10:
tobą walcżą/ zniſzczeią.

werset: 13Abowiem ia ieſtem pan Bog twoy
11:
ktory dźierżę rękę twoię á mowię do
12:
ćiebie/ Nie boy ſię bo ćię wſpomogę.

werset: 14Nie boy ſię G robaczku Iákobie y
13:
ty Izráelu rátuię ćię mowi Pan/ bę
14:
dę wybáwićielem twym ia święty I
15:
zráelſki.
G Názywa Pan lud ſwoy słowy tákowemi dla iego małośći/ y iákoby go nie było/ iákoby rzekł/ Choćiaś ſię ty zdał nikczemnym/ thedy ia rátuię ciebie.

werset: 15Otom ia ćiebie vczynił iáko woz/
16:
á iáko bránę nową żębiáſtą/ thy bę-
17:
dźieſz łámał H gory/ a obroćiſz ię w
18:
drobne ſkiby/ a pagorki w proch po
19:
kruſzyſz.
H Tho ieſt/ harde nieprzyiacioły twoie.

werset: 16Będźieſz ie przewiewał/ á roznie-
20:
ſie ie wiátr/ á wicher roſproſzy ie/ á-
21:
le ſię ty rozráduieſz w Pánu/ á bę-
22:
dźieſz ſię chlubił święthym Izráel-
23:
ſkim.

werset: 17Vbodzy á nędznicy będą ſzukáć
24:
wody á nie będźie iey/ á ięzyk ich od
25:
prágnienia vſchnie/ ia Pan wyſłu-
26:
cham ich/ ia Bog Izráelſki nie opu-
27:
ſzczę ich.

werset: 18Otworzę I rzeki ná mieyſcách wy
28:
ſokich/ á zdroie w pośrodku dolin/
29:
obrocę puſthynie w ieziorá wod/ á
30:
źiemię ſuchą w wody ćiekące.
I Obietnicá thych wod zámyka w ſobie wody obiecáne przez Kryſtuſá ku vgáſzeniu prágnienia w grzechoch.

werset: 19Ná puſzczy poſtáwię Cedr/ ſośnią
31:
Miert/ y oliwne drzewo/ poſtawię
32:
ná puſzczy iedlinę/ wiąz/ y buxpan
33:
poſpołu.

werset: 20Aby widźieli y wiedźieli/ obaczyli
34:
y wyrozumieli iż ręká Páńſka ty rze
35:
czy vczyniłá/ á święty Izráelſki ſtwo
36:
rzył ie.

werset: 21K Przełożćie rzecz wáſzę mowi
37:
Pan/ á przywiedźćie dowody ſwe
38:
mocne mowi Krol Iákobow.
K Mowi do narodow pogáńſkich/ ták iáko cżyni y w pierwſzym wierſzu

werset: 22L Niech przyſtąpią á nam oznay-
39:
mią co ma być/ powiedayćież co iuż
40:
przeſzło/ a będźiemy rozbierać ábyſ-
41:
my wiedźieli co zá koniec ich ma być
42:
ábo nam przyſzłe rzeczy powiedzćie.
L To ieſt/ bogowie wáſzy niechay ſię okażą iż ſą bogi/ bo ieſliż ſą bogowie tedyć muſzą wiedźieć wſzythko/ ále iż nie wiedzą przeſzłych áni przyſzłych rzecży á przetoż też nie ſą bogi.

rozdział: 47


strona: 373v


kolumna: c
werset: 14Oto ſtáli ſię iáko ſłomá/ ogień ie
1:
popali/ nie wybáwią duſzę ſwey od
2:
gwałthownego płomieniá/ nie bę-
3:
dźie węgla przy kthorymby ſię zá-
4:
grzać/ áni ſwiátłá będźie coby przy
5:
nim poſiedźieć.

werset: 15Tákowić będą ći około ktorycheś
6:
pracą miáłá/ á z kthoremiś hándel
7:
wiodłá od młodośći twoiey/ káżdy
8:
zbłądźił w práktyce ſwoiey/ á żaden
9:
nie ieſt co by ćię wybáwił.

rozdział: 48
KApitu. 48.1. Gdyż iuż opowiedźiał o zborżeniu Bábi-
10:
lonu/ obraca rzecż ſwą do Zydow aby ie
11:
vtwierdźił w obietnicách Bożych. 4. V-
12:
kázuie przecż Pan nápominał Zydy z tego
13:
co ná nie przydź miáło od dawnego cżáſu/
14:
niż przyſzło. 9. Oznáymuie przecż ták dłu
15:
go odwłácżał/ iż ich nie karał zá ich krną-
16:
brność y niewiárę. 12. Wywyżſza moc
17:
Páńſką. 14. Opowieda przyśćie Cyruſo-
18:
we. 16. Powtore rzecż ſwą obráca do Zy-
19:
dow/ á przywabia ie ku náuce ſwoiey. 17.
20:
Obiecuie im wybáwienie/ á vkázuie
21:
przecż w niewolę podáni byli.
werset: 1
S
Luchayćie te-
22:
go domie Iako-
23:
bow ktorzy ſię ozy-
24:
waćie imieniem I
25:
zráelſkim/ á wyſzli
26:
śćie z wod Iud-
27:
ſkich/ ktorzy przyſięgaćie przez imię
28:
Pánſkie á przypominaćie Boga Iz-
29:
ráelſkiego/ á coż gdy nie w praw-
30:
dźie áni w ſpráwiedliwośći.

werset: 2Abowiem ozywáią ſię z miáſthá
31:
ſwiętego/ á podpieráią ſię Bogiem
32:
Izráelſkim/ ktorego imię ieſt Pan
33:
zaſtępow.

werset: 3Opowiedźiałem przed tym rze-
34:
cży pierwſze/ y wyſzły z vſt moich/ y
35:
dałem ſię ſłyſzeć/ naglem vcżynił y
36:
przyſzły.

werset: 4Poznalem iżeś tward/ a iż kárk
37:
twoy iáko żylá żelázna/ á cżoło two
38:
ie iáko miedź.

werset: 5Oznáymiłem ći od dawnego cżá
39:
ſu przed thym/ y okázałem ći niż ſię
40:
co ſtáło/ byś ſnadź nie rzekł/ Báł-
41:
wáni moi ſpráwili to/ á ſtrugałko-
42:
wie y vláni bożkowie moi rozkazá-
43:
li to.

werset: 6Słyſzałeś y to iuż widźiſz wſzyt-
kolumna: d
ko/ izali y ſámi nie wyznaćie? Da
1:
lemći ſłyſzeć rzecży nowe iuż teraz/
2:
ktore były zákryte á nie znałeś ich.

werset: 7Theraz ſą ſtworzone á nie w on
3:
cżás/ á przed tym dniem nie ſłycha-
4:
łeś o nich/ byś ſnądź nie rzekł/ Wſzá
5:
kem ia to dawno wiedźiáł.

werset: 8Ieſzcżeś áni ſłychał ániś o thym
6:
wiedźiał/ áni ná on cżás vcho two
7:
ie było odethkáne/ bo ia wiedźia-
8:
łem żeś zá pewne nie wiernie ſię ob-
9:
chodzić miał/ á przethożem ćię ná-
10:
zwał odpornym wnet z żywotá.

werset: 9Dla imieniá mego odkłádałem
11:
popędliwość moię/ á dla chwały
12:
moiey hámowałem gniew moy á-
13:
bych ćię nie wykorzeniał.

werset: 10Oto wypláwiłem ćię/ ále nie iá-
14:
ko ſrebro/ wybrałem ćię w piecu v-
15:
trapienia.

werset: 11Dla mnie dla mnie tho cżynię/
16:
bo inacżey byłoby pomázáne imię
17:
moie x / Y zápewne chwały moiey nie
18:
dam inemu.
x Wyżſzey. 42. v. 8.

werset: 12Słuchay mię Iakobie y Izráelu
19:
ktoregom wezwał/ x Ia ieſthem Ia
20:
pierwſzy y ia oſtátecżny.
x Wyżſzey. 41. v. 4. y 44. v. 6.

werset: 13Y ręká też moiá záłożyłá źiemię/
21:
á práwicá moiá rozmierzyłá niebá
22:
piędźią/ wezwałem ich y ſthánęli
23:
ſpołu.

werset: 14Zbierćie ſię wſzyſcy á ſłuchayćie/
24:
ktoż miedzy nimi opowiedał rzecży
25:
thákowe/ Pan vmiłował go á wy-
26:
pełni wolą iego przećiw Bábilonu/
27:
á rámię iego będźie przećiw Kál-
28:
deycżykom.

werset: 15Iam ieſt/ iam ieſt ktorym mowił
29:
ktorym go też wezwał/ y przywio-
30:
dłem go/ á będźie ſię ſzczęśćilá drogá
31:
iego.

werset: 16Przybliżćie ſię ku mnie á ſłuchay-
32:
ćie tego/ nie mowiłem ći ſkriyćie od
33:
A pocżątku/ w then cżas gdy ſię tho
34:
dźiało tám ia byłem/ Y theraz Pan
35:
Bog B y Duch iego poſłáł mię.
A To ieſt od onego czaſu gdym ſię oznáymił oycom wáſzym. B Niektorzy wykłádáią duchá ſwego/ A tuć ſię opowieda Prorok iż ſię nic zá ſwe Proroctwo nie wſtydáiąc nie kryie ſię z nim. A iáko ſię to wypełniło co opowiedał o Sennácherybie/ ták też to rzecż pewną oznáymuie/ co ſię dotycże Cyruſá/ ktorego Pan Bog miał posłáć z mocą Duchá ſwego/ A wſzákoż ſię to o prawdźiwym Cyruſie rozumie/ tho ieſt/ o Kryſtu Pánu ktory był pełen Duchá świętego/ iáko o tym thenże Prorok opowieda 42. Kap.

werset: 17Ták mowi Pan odkupićiel twoy
36:
Swięthy Izráelſki Iam ieſt Pan
37:
Bog twoy naucżáiąc ćię rzecży po-
38:
zytecżnych/ á prowádząc ćię ná dro
39:
gę po ktorey chodźić maſz.

werset: 18O byżeś był ſłuchał przykázania
40:
mego/ tedyby pokoy twoy był iáko
41:
rzeká/ á ſpráwiedliwość twoiá iá-
42:
ko wáły morſkie.

rozdział: 53


strona: 376


kolumna: a
werset: 3x Wzgárdzony ieſt y odrzucony
1:
do ludźi/ człowiek zboláły á świá-
2:
domy w boleśći/ dla tego thwarz
3:
naſzę zákrylichmy przed nim/ y był
4:
thák bárzo wzgárdzony żechmy go
5:
práwie zá nic nie mieli.
x Már. 9. v. 12.

werset: 4C " Záprawdęć odnioſł choroby ná
6:
ſze/ á włożył ná ſię boleśći náſze/ á
7:
wſzákże mnimálichmy go być zrá-
8:
nionego y vtrápionego od Bogá.
C Táć ieſth przyczyná dla kthorey Kryſtus miał ſię okázáć ták odrzuconym/ wzgardzonym y vtrapionym ábowiem on miał być náſz zaſtępcá áby wypłaćił zá nas Bogu oycu to cochmy iemu winni byli czyniąć doſyć ſpráwiedliwości iego. " Mat. 8. v. 17. 1. Piotr. 2. v. 24.

werset: 5x A on zrániony ieſt dla złośći ná
9:
ſzych/ á vbit ieſt dla grzechow ná-
10:
ſzych/ karan ieſt dla pokoiu náſzego/
11:
á zśiniáłemi rázy iego vzdrowieni
12:
chmy ſą.
x 1. Kor. 15. v. 3.

werset: 6Zbłądźilićiechmy wſzyſcy iáko ow
13:
ce/ obroćilichmy ſię káżdy zá ſwą dro
14:
gą/ á Pan wrzućił nań niepráwo-
15:
śći wſzytkich nas.

werset: 7Vćiśnion był y vdręcżon/ á nie o-
16:
tworzył vſt ſwoich x wiedźion ku zá-
17:
bićiu iáko báránek/ á przed ſtrzy-
18:
żącym iáko owiecżká milczał/ nie o-
19:
twarzáiąc vſt ſwoich.
x Mát. 26. v. 53. Dźiei. 8. v. 32.

werset: 8D Wiedzion ieſth z więźienia y z
20:
ſkazánia. Y ktoż wiek iego wypo-
21:
wie? Abowiem wykorzenion ieſt z
22:
źiemie żywiących/ á zránion ieſt dla
23:
przeſtępſtwá ludu moiego.
D To ieſt ná śmierć

werset: 9E Dał ſię pogrześć miedzy złośni-
24:
ki/ á vmárł miedzy F bogacżmi x / cho
25:
ćiaż złośći nie popełnił/ á zdrádá
26:
nie náleźioná ieſt w vśćiech iego.
E Opowieda iż choćiaſz ná śmierć był podan/ wſzákoż iego wiek miał trwáć ná wieki. F To ieſt/ vmárł iáko grzeſzny/ á ieſt pogrzebion iáko zacny/ choćiaſz to słowo bogacze może być rozumiáne o onych przełożonych Zydowſkich ktorzy Kryſtuſá o śmierć prżypráwili. x 1. Piotr. 2. v. 22. 1. Ian. 3. v. 5.

werset: 10Pan chćiał dotrzeć nań boleśćią
27:
G Ieſliby położył duſzę ſwą zá grzech
28:
ogłąda pothomſtwo ſwoie/ á prze-
29:
dłuży dni ſwoie/ a wola Páńſka po
30:
ſzcżęſći śię w ręku iego.
G Iákoby rzekł/ choćiaż vmrze zá grzech/ przedſię iednák wzbudźi nie źliczony poczeth potomſtwá wiernych á będźie żył ná wieki.

werset: 11Ogląda H zápłátę zá pracą duſze
31:
ſwoiey/ y vżywie iey/ á ſpráwiedliwy
32:
ſługa moy wiele ich vſpráwiedliwi
33:
vmieiętnośćią ſwoią/ á on ſam od-
34:
nieſie niepráwośći ich.
H To ieſt/ pożytek śmierći ſwoiey ktory ieſt zbáwieniem ludzkim.

werset: 12Dla cżego dam cżąſtkę iemu mie-
35:
dzy wielem ich/ I á rozdźieli łupy z
36:
mocarzmi/ Abowiem wydał żywot
37:
ſwoy ná ſmierć " á policżon ieſt w po
38:
cżet przeſtępcow/ á on ſam odnioſł
39:
grzech wiela ich/ y modlił ſię zá prze
40:
ſtępcámi.
I To znáczy zwyćięſtwo Kryſtuſowe/ kthore otrzymał nád śmierćią grzechem y piekłem. " Már. 15. v. 28. Luk. 22. v. 37.

rozdział: 54
KApit. 54.1. Prorokuie o napráwie kośćiołá/ y o po-
kolumna: b
mnożeniu iego. 4. Nápomina gi áby był
1:
dobrey nádzieie ná pothym/ á zápominał
2:
wſzytkiego przeſzłego vtrapienia. 7. Po-
3:
wieda iż tylko do cżáſu miały trwáć tra-
4:
pienia iego. 9. Obiecuie mu że ſię nań
5:
więcey gniewáć nie chce. 11. Obiecuie mu
6:
ſthan zacnieyſzy niż był pierwſzy. 13. Iż
7:
Wierni ſtawáią ſię náucżonemi od Páná/
8:
á nieprzyiaćiele bywáią wykorzenieni.
werset: 1Ax
O
Niepło-
9:
dna ktora nie
10:
rodźiſz záſpie-
11:
way/ á ty kto-
12:
ra nie pocży-
13:
naſz śpieway
14:
chwałę/ á ra-
15:
duy ſię B ábowiem ſynow opuſzcżo-
16:
ney więcey będźie niż mężatey/ Mo
17:
wi Pan.
A Obraca rzecz ſwą ku kośćiołowi vczyniwſzy wzmiánkę o śmierći Kryſtuſowey áby lepiey zrozumiał moc iey/ á názywa go niepłodnym dla iego trapienia iákoby miał być wdową á przez małżonká. x Luk. 23. v. 29. Gál. 4. v. 27. B To ieſt kośćioł w vtrápieniu ſwoim daleko więcey ſynow rozrodźi Pánu niż czáſu ſzczęśćia ſwego.

werset: 2C Rozpoſtrzy mieyſce namiotu ſwe
18:
go/ á niech będa rozćiągnione kor-
19:
tyny przybytkow twoich/ nie ſzá-
20:
nuy ich/ wyćiągay powrozy twoie/ á
21:
mocne kołki twe wbiiay.
C Temi słowy dawa znáć rozmnożenie wiernych w kośćiele.

werset: 3Abowiem rozmnożyſz ſię ná prá-
22:
wo y na lewo/ á náſienie twoie poſię
23:
dźie pogány/ á będźie mięſzkáć w-
24:
mieśćiech ſpuſtoſzonych.

werset: 4Nie boy ſię bo poháńbioná niebę-
25:
dźieſz/ nie wſtyday ſię ábowiem nie
26:
prziydzieſz ná poſromocenie/ ále
27:
zápomniſz ſromoty D młodoſći two
28:
iey/ á nie wſpomniſz dáley ná po-
29:
háńbienie wdowſtwá twego.
D Przez młodość y wdowſthwo rozumie vtrapienie kośćioła.

werset: 5Abowiem ſtworzyćiel twoy máł
30:
żonkiem twoim będźie/ Pan zaſtę-
31:
pow ieſt imię iego/ a odkupićiel twoy
32:
święty Izráelſki/ x y będźie wezwan
33:
Bog wſzytkiey źiemie.
x Luk. 1. v. 32.

werset: 6Abowiem Pan wezwał ćiebie iáko
34:
niewiáſtę opuſzczoną/ y ſtrapioną w
35:
ſercu/ y iáko młodą żonę gdyześ byłá
36:
opuſzczoná/ A ták mowi Bog twoy.

werset: 7Iam ćię ná málucżki cżás opuſćił
37:
ále ćię záſię zgromádzę w wielkim
38:
miłoſierdźiu.

werset: 8Gniewałem ſię iáko ná mgnienie o
39:
ká/ á zákrywałem twarz moię od ćie
40:
bie/ álem ſię zmiłował nád thobą
41:
wiecżnym miłoſierdźiem/ mowi
42:
Pan odkupićiel twoy.

werset: 9A tho będźie iáko wody zá
43:
Noego " Abowiem iákom przyſiągł
44:
żem niemiał więcey ſpuſzcżáć poto-
45:
pu iáko zá Noego ná źiemię/ thák
46:
przyſięgam iż ſię ná ćię więcey gnie-
47:
wáć nie będę/ E á iuż ćię więcey gro-
48:
mić nie będę.
" w. 1. Mo. 9. v. 1. E To ieſt/ tákową ſrogośćią ábych ćię miał wytráćić.

rozdział: 59


strona: 378v


kolumna: c
werset: 13Gdyż grzeſzymy y kłamamy prze
1:
ćiw Pánu/ a odſtępuiemy od Bogá
2:
náſzego/ mowimy potwarz y prze-
3:
wrotnoſć/ á pocżynamy y zmyſlamy
4:
w ſercu ſłowá kłamliwe.

werset: 14A przetoż ſąd ná zad vſtąpił ſię/ á
5:
ſpráwiedliwość z dáleká ſtánęłá/ bo
6:
ſię prawdá powáliłá ná vlicách/ á
7:
práwość wnidź nie mogłá.

werset: 15Prawdá vſtáłá/ á then co ſię od-
8:
wroćił od złośći był wydan ku łupo
9:
wi/ Pan to widźiał á nie podobało
10:
ſię iemu/ przeto iż ſądu nie było.

werset: 16Y vyżrzał Bog że żadnego nie E
11:
było/ á dźiwował ſię iż żaden nie zá
12:
ſtáwił ſie o tho/ á dla tegoż rámie-
13:
niem ſwym ſię bronił/ á podpárł ſię
14:
ſpráwiedliwośćią ſwoią.
E To ieſt/ ktoryby miał cżynić ſpráwiedliwość.

werset: 17x Przyobłokł ſię ſpráwiedliwo-
15:
śćią iáko páncerzem/ á helm zbáwie
16:
nia był ná głowie iego/ przyoblokł
17:
ſię iáko odźieniem pomſtą/ á przyo-
18:
blokł ſię zápálcżywośćią iáko pła-
19:
ſzcżem.
x Efes. 6. v. 17. 1. Tes. 5. v. 8.

werset: 18Iákoby ku pomſzcżeniu/ á iżby ro
20:
wno zá rowne nágrodźił popędli-
21:
woſćią nieprzyiaćiołom ſwym/ y zá-
22:
wetował ſprzećiwnikom ſwoim/ á
23:
wyſpom oddał zápłátę ich.

werset: 19A ći co ſą ná zachod ſłońcá/ będą
24:
ſię bać imieniá Pańſkiego/ á ktorzy
25:
ſą ná wſchod ſłońcá chwały iego/
26:
gdy prziydźie iáko rzeká gwałtow-
27:
na ktorą duch Páńſki pędźi.

werset: 20x Y przydźie odkupićiel do Syonu
28:
y do onych ktorzy ſię náwrácáią od
29:
złośći w Iákobie/ mowi Pan.
x Rzym. 11. v. 26.

werset: 21A oto to ieſt przymierze moie z ni-
30:
mi mowi Pan/ F Duch moy ktory
31:
ieſt w tobie/ y ſłowá moie ktorem po
32:
łożył w vſćiech twych/ nie odſtąpią
33:
od vſt twych áni od vſt naſienia twe
34:
go/ y od vſt náſienia potomſtwá twe
35:
go/ mowi Pan od tąd áż ná wieki.
F Społu złącżą duchá z náuką/ abowiem oprocż mocy iego byłáby niepożytecżną/ A to oboie ná wieki obiecuie kośćiołowi ſwoiemu.

rozdział: 60
KApit. 60.1. Rozkáżuie kośćiołowi áby miał nádźieię
36:
w wybáwieniu od vćiſkow ſwych. 2. Vkázu
37:
ie iáko ieſt prawdźiwe świátło wiernych.
38:
4. Rozwodźi obietnice vczynione kośćio-
39:
łowi ku náprawie iego. 6. Wypiſuie chwałę
40:
y wielmożność kośćiołá przyſtoſuiąc ſię do
41:
czáſow y oſob z kthorymi miał ſpráwę. 9.
42:
Náucza kthorym vmysłem pogáni mieli
43:
ſię chwyćić chwały Bożey. 12. Groźi przeći
44:
wnikom kośćiołá. 13. Mowi powtore o na
kolumna: d
práwie iego/ y vkázuie ktora ieſt prawdźi
1:
wa napráwá kośćiołá.
werset: 1
P
OWſthań
2:
obiáśni ſię/ á-
3:
bowiem świá
4:
tłoſć twa przy
5:
ſzłá/ á chwa-
6:
łá Pańſká wze
7:
ſzłá nád tobą.

werset: 2Abowiem oto ćiemnosći okryią
8:
źiemię/ á záćmienie narody/ ale Pan
9:
wznidźie nád tobą/ á chwałá iego
10:
nád tobą oglądána będźie.

werset: 3A pogáni chodźić będą w iáſnoſći
11:
twoiey/ y krolowie w oświeceniu
12:
A wześćia twego.
A Przez to wześćie ábo przez zarzę rozumie świáthłość dáną Kośćiołowi żydowſkiemu przez Zakon y Proroki kthorzy byli przed przyśćiem Kryſtuſá słońcá prawdźiwego.

werset: 4x Podnieś ocży twe około ſiebie y
13:
weyźry/ wſzyſcy ći ſię zgromádźili
14:
á przyſzli k tobie/ ſynowie twoi zey-
15:
dą ſię zdáleká/ á corki twoie iáko v
16:
piaſthunek ná ręku chowáne będą.
x Wyżſz. 49. v. 18.

werset: 5Tedy oglądaſz á roziáſniſz ſię/ á
17:
ſerce twe zádźiwuie ſię/ á od weſela
18:
rozrośćie ſię/ gdy wielkość morzá
19:
będźie obrocona k tobie/ á moc po-
20:
gánow do ćiebie przydźie.

werset: 6Obfitość wielbłądow okryie ćię
21:
y B mułow z Mádyany z Efá/ wſzy
22:
ſcy z Saby zbieżą ſię przynoſząc zło-
23:
to y kádźidło/ a wyſławiáiąc chwa
24:
ły Páńſkie.
B Niektorzy wykłádáią Dromedarze.

werset: 7Wſzytki owce zgromadzą ſię k to
25:
bie z Kedár/ á báráni z Nábáiothu
26:
będą tobie ſłużyć/ będą ofiárowáni
27:
ná ołtarzu vbłagánia mego/ á dom
28:
máieſtátu mego vwielbię.

werset: 8Ktorzyſz ſą ći co iáko obłok C przy
29:
láthuią/ á iáko gołębice do mácło-
30:
chow ſwoich.
C Tho mowił dla prętkośći y ochoty wiernych/ á zwłaſzcżá tych ktorzy ſię do Páná náwroćić mieli.

werset: 9Záiſte y wyſpy mię też ocżekiwá
31:
ią/ y okręty z Tarſys iako zdawná by
32:
ło/ áby ſyny twoie przywiodły z dá
33:
leká/ á ich ſrebro y złoto ſpołu z ni-
34:
mi/ dla imienia Páná Bogá twego
35:
á ſwiętego Izráelſkiego ktory ćię v-
36:
wielbił.

werset: 10A ſynowie cudzoźiemcow pobu-
37:
duią mury twoie/ y D krolowie ich to
38:
bie ſłużyć będą/ abowiem w rozgnie
39:
wániu moim vderzyłem ćię był/ a w
40:
dobroći moiey zmiłowałem ſię nád
41:
tobą.
D To ſię wypełniło cżáſu Cyruſá z Dáryuſza/ kthorzy byli figurą wſzytkiego wypełnienia w Kryſtuſie.

rozdział: 65


strona: 381


kolumna: a
werset: 15Y zoſtánie imię wáſze ná przeklęc
1:
two miedzy wybránymi moimi/ á
2:
Pan Bog was zábiie/ ále ſługi ſwe
3:
názowie I inſzym imieniem.
I To ieſt/ obierze ſobie iny lud kthory temu służyć będźie.

werset: 16Ktho chce być błogoſłáwionym
4:
ná źiemi/ błogoſłáwionym będźie
5:
w Bogu prawdźiwym/ á kthory
6:
będzie K przyſięgáł ná źiemi/ przy-
7:
ſięże przez prawdziwego Bogá/ á-
8:
bowiem pierwſze vćiſki ſą w zápá-
9:
miętániu/ y zákryte dędą od ocżu mo
10:
ich.
K Pod tymi słowy błogosławieńſtwa y przyſięgi/ zamyka wſzythkę chwałę Bożą.

werset: 17x Abowiem oto ſtwarzam nowe
11:
niebo y nową ziemię/ á rzecży prze-
12:
ſzłe w pámięći nie będą/ áni ſię wię-
13:
cey tkną ſercá.
x 2. Piotr. 3. v. 13. Ziáw. 21. v. 1.

werset: 18Ale wy rozewſelićie ſię y rozrádu
14:
iećie ſię záwżdy w thym co ia ſtwa-
15:
rzam/ Abowiem otho Ieruzálem
16:
ſtwarzam iáko weſele/ á lud iego iá
17:
ko rádość.

werset: 19Rozweſelę ſię w Ieruzálem/ á roz
18:
ráduię ſię nád ludem moim/ nie bę-
19:
dzie w nim dáley ſłyſzeć głoſu płá-
20:
czu/ áni gloſu nárzekánia.

werset: 20Iuż tám więcey dźiećiny nie bę-
21:
dzie áni ſthárcá kthoryby niemiał
22:
doydź lat ſwych/ ábowiem ten kto-
23:
ry we ſtu lat vmrze będźie iáko dzie
24:
ćię/ á grzeſznik y we ſtu lat przeklę-
25:
ty będźie.

werset: 21L Pobuduią domy á będą w nich
26:
mieſzkáć/ náſádzą winnic/ á będą
27:
pożywáć owocu ich.
L Przekłáda ludowi wiernemu błogosłáwieńſtwá zakonne/ ktore okázuiąc w thych rzecżách docżeśnych/ rozumie o onych duchownych.

werset: 22Nie będą budować áby tám ktho
28:
iny mieſzkáć miał/ nie będą ſzcżepić
29:
áby miał kto iny pożywáć/ ábowiem
30:
dni ludu moiego będą iáko dni drze
31:
wá/ á wybráni moi vżywáć będą
32:
pracey rąk ſwoich długo trwáią-
33:
cey.

werset: 23Nie będą więcey dármo robić/ á-
34:
ni więcey z zátrwożeniem będą ro-
35:
dźić/ ábowiem ſą náſieniem błogo-
36:
ſłáwionych Páńſkich/ y potomſth-
37:
wo ich z nimi będźie.

werset: 24x Y ſtánie ſię że pierwey niż záwo-
38:
łáią ku mnie/ ozowę ſię im/ á ieſzcże
39:
nie przeſtháną mowić/ á ia wyſłu-
40:
cham.
x Pſál. 32. v. 5.

werset: 25xM Wilk y Báran ſpołu ſię páſć bę
41:
dą/ Lew y Woł poſpołu zgoniny
42:
ieść będą/ á żywnoſć wężowi będzie
43:
proch/ nie będą więcey ſzkodzić áni
44:
záwádzáć ná wſzytkiey ſwiętey go
45:
rze moiey/ Mowi Pan.
x Wyżſzey. 11. v. 6. M Oznáymuie iż mocą Duchá świętego/ ták będą ſkroceni ludzie okrutni że ſię nád żadnym ſrożyć nie będą.


kolumna: b
rozdział: 66
KApit. 66.1. Gáni prożne vfánie w Zydźiech ktore po
1:
kłádali w kośćiele y w Ceremoniách zwierz
2:
chownych. 5. Przytacza rzecz ſwą ná pra-
3:
wdziwe sługi Boże/ á vkázuie znák po kto
4:
rym máią być poznawáni. 7. Prorokuie o
5:
napráwie Kośćiołá. 14. Grozi nieprzyia-
6:
ćiołom iego y báłwochwálcom. 19. Opo-
7:
wieda o wezwániu pogánow. 22. Vkázuie
8:
że napráwá kośćiołá ſtać wiecznie będźie.
werset: 1x
T
Ak mowi
9:
Pan/ A Niebo
10:
ieſt ſtolicá mo-
11:
iá/ á źiemiá ieſt
12:
podnożek nog
13:
moich/ gdźieſz
14:
tedy będźie ten
15:
dom kthory dla mnie zbuduiećie? á
16:
gdźie będźie mieyſce odpoczynienia
17:
mego?
x Dźiei. 7. v. 49. A Tu ſztrofuie prożne vfánie ludu onego ktore pokłádáli w onym ſwoim kośćiele y w ofiárách/ gdyż przed ſię vſtáwicznie w złośćiách leżeli.

werset: 2Abowiem ręká moiá wſzytko to
18:
vczyniłá/ y wſzytko to ieſt przez mię
19:
ſpráwiono mowi Pan? Ale ná ko-
20:
goż weyżrę iedno ná vtrapionego á
21:
ſkruſzonego w duchu/ y ná tego kto
22:
ry drży ná ſłowá moie.

werset: 3B Kthory ofiáruie wołu iákoby
23:
człowieká zábił/ ktory ofiáruie owcę
24:
iákoby pſá śćiął/ ktory ſpráwuie iá-
25:
kie ofiáry iákoby świnią kreẃ rozle
26:
wał/ ktory kurzy kádźidłem iákoby
27:
złoſći chwalił/ bo záiſte obieráli ſo-
28:
bie drogi ſwoie/ á duſzá ich kocháłá
29:
ſię w brzydliwośćiách ich.
B Lud then iż był złego ſumnienia/ á oprocż boiáźni Bożey/ tedy wſzytki iego ofiáry były obrzydłe/ a iako plugáſthwo ſproſne przed ocżymá iego

werset: 4A też ia wybiorę wynálaſki ich/ á po
30:
ſlę ná nie to czego ſię boią/ x abowiem
31:
wzywałem á żaden ſię nie ozwał/
32:
mowiłem á nie ſłucháli/ y czynili zle
33:
przed oczymá moiemi/ á obieráli to
34:
co ſię mnie nie podobáło.
x Przyp. 1. v. 23. Ieremi. 7. v. 13. Wyżſzey 65. v. 12.

werset: 5Słuchayćie ſłowá Páńſkiego wy
35:
kthorzy drżyćie przed ſłowem iego/
36:
wáſzy bráćia ktorzy was nie nawi-
37:
dźieli/ á odrzucáli dla imienia me-
38:
go/ mowili/ Pan niech okaże chwa-
39:
łę ſwoię/ á okaże ſię z weſelem wá-
40:
ſzym/ á oni poháńbieni będą.

werset: 6Głos wrzaſku będźie ſłyſzan z
41:
miáſtá/ głos z koſćiołá/ głos Páńſki
42:
ktory płáći zá rowno nieprzyiaćio-
43:
łom ſwoim.

werset: 7C Porodźiłá pierwey niż zabolá-
44:
łá/ pierwey niż ią ogárnęłá boleść
45:
porodźiłá meſzczyżnę.
C Dawa znáć o wielkim rozmnożeniu Kośćioła wiernych przez słowo Boże.

werset: 8Ktoż co themu kiedy podobnego
46:
ſłyſzał? y kto rzecz tákową widział?
47:
Ziemiá możeli rodźić dniá iednego?

strona: 381v

ESAIAS.

kolumna: c
ábo możeli ieden narod rázem ſię ro
1:
dźić? ábowiem gdy naprzod Syon
2:
boleć poczęłá zrodźiłá ſyny ſwoie.

księga: Ier.


strona: 383v

IEREMIAS.

kolumna: c
rozdział: 3
werset: 1
T
Ak więc mo-
1:
wią/ Ieſli kto opu-
2:
ſći żonę ſwoię/ á o-
3:
ná odſzedſzy od nie
4:
go mieſzkáłáby z i-
5:
nym mężem/ Izali
6:
ſię powtore do niey wroći? Izali o-
7:
ná źiemiá nie będźie pomázána? A-
8:
le y ty cudzołożyłáś z A wielem gám
9:
rathow/ A wſzákoż nawroć ſię ku
10:
mnie/ mowi Pan.
A To rozumie o cudzych bogoch ktore lud chwalił opuśćiwſzy Páná/ A thę chwałę słuſznie zowie cudzołoſtwem

werset: 2Podnieś ocży twoie ná mieyſcá
11:
wyſokie/ á obácż ieſliżeś gdźie nie cu
12:
dzołożyłá/ Siedźiáłáś ná drogách
13:
cżekáiąc ich iáko Arábcżyk na puſz
14:
cży/ á zmázáłáś źiemię wſzetecżno
15:
ſćim y twemi y złośćią ſwoią.

werset: 3A dla tego záwśćiągnione ſą dż-
16:
dże ráne/ á deżdż poźny vſthał/ á
17:
miáłáś cżoło wſzethecżnice wſty-
18:
du nie máiąc.

werset: 4Izali pothym nie záwołaſz ku
19:
mnie/ Thyś ieſt oćiec moy/ y wodz
20:
młodośći moiey.

werset: 5Zátrzymali gniew ſwoy ná wie-
21:
ki? y będźieli gi chował áż do końca?
22:
Oto mowiłáś y cżyniłáś źle ileś mo
23:
głá.

werset: 6A Pan rzekł do mnie zá onych
24:
cżáſów Krolá Iozyaſzá x Izaliś nie
25:
widźiał co tá Izráel odpornie vcży
26:
niłá: ábowiem ſzłá ná wſzelką wy-
27:
ſoką gorę/ y pod káżde drzewo gáłę-
28:
ziſte/ y tám B cudzołożyłá.
x Wyżſzey. 2. v. 20. B Tho przypiſuie dźieſięćiorgu pokoleniu/ ktorych kroleſtwo było w Sámáryey.

werset: 7A gdy to wſzytko vcżyniłá/ rze-
29:
kłem/ Wroć ſię ku mnie: ále ſię nie
30:
wrociłá/ Y C Iudá ſioſtra iey nie-
31:
wierná to bacżyła.
C Thu záſię dawa znáć o dwoygu pokoleniu kroleſtwá Iudſkiego.

werset: 8Zem ia to widźiał/ á iż dla thych
32:
wſzytkich przycżyn/ przez kthore ſię
33:
tá nierządnicá Izráelſka cudzoło-
34:
żyłá/ opuſćiłem ią/ y dalem/ iey liſth
35:
rozwodny/ Iednák Iudá ſioſthrá
36:
iey niewierna nie bałá ſię/ ále też od
37:
ſzedſzy y ſámá ſię ſcudzołożyłá.

werset: 9Y ſtáło ſię że nieſtátecżnoſćią cudzo
38:
łoſtwá ſwego/ pomázáłá źiemię/ á
39:
dopuſćiłá ſię ſcudzołożenia z kamie
40:
niem y z drzewem.

werset: 10A we wſzytkim thym Iudá nie-
41:
wierna śioſtrá nie náwroćiłá ſię ku
42:
mnie ze wſzytkim ſercem ſwoim/ tyl
43:
ko kłamliwie/ Mowi Pan.

werset: 11Y rzekł Pan ku mnie/ Izráel od-
44:
porna okazáłá ſię ſpráwiedliwſzą
45:
niżli Iudá zdraycżyna.

werset: 12Idźże tedy á wołay ku D Pułno-
kolumna: d
cy á moẃ. Náwroć ſię odporna Iz-
1:
ráel Mowi Pan/ á ia więcey nie pu
2:
ſzcżę ná was gniewu moiego/ ábo-
3:
wiem ieſtem miłoſierny mowi Pan/
4:
á nie będę ná wieki záchowywał
5:
gniewu mego.
D To ieſt/ ku Aſsyriey/ gdźie dźieſięćioro pokolenie było w poimániu.

werset: 13Tylko vznay złość ſwoię/ ábowie
6:
meś ty zgrzeſzyłá przećiw pánu Bo
7:
gu twemu/ á biegáłáś drogámi twe
8:
mi z cudzoźiemcy pod wſzelkie drze-
9:
wo krzewiſte/ á nie ſłucháłáś głoſu
10:
moiego/ mowi Pan.

werset: 14O ſynowie odporni náwroććie ſię
11:
mowi Pan/ ábowiem ia ieſtem mał
12:
żonek wáſz/ E A wezmę y iednego
13:
z was z miáſthá/ á dwu z pokoleniá
14:
iednego/ y przywiodę was do Sy-
15:
onu.
E Iákoby rzec chćiał/ Chocby tylko ieden ábo dwá z nich pozoſtáli iednák ia ie wybáwię.

werset: 15Y dam wam páſterze według v-
16:
myſłu moiego/ ktorzy was páſć bę-
17:
dą vmieiętnoſćią y zrozumieniem.

werset: 16A gdy rozmnożeni będźiećie/ á roz
18:
roſćiećie ſię ná źiemi F w onych
19:
dnioch/ mowi Pan nie będą więcey
20:
mowić. Skrzyniá przymierza Páń
21:
ſkiego: Ani prziydźie im ná myſl/ á
22:
nigdy więcey niewſpomioną o niey/
23:
áni iey náwiedzáć będą/ G y nie będźie
24:
ták więcey.
F To náleży ku zupełnemu wybáwieniu przez Kryſtuſá gdźie iuż niepotrzebá było Pánu dáley służyć w cerymoniách. G Drudzy wykłádáią/ Y nie będźie ofiar ofiárowánia więcey.

werset: 17Cżáſu onego Ieruzálem będźie
25:
názwáne ſtolicą Páńſką/ á wſzyſcy
26:
narodowie zgromádzą ſię do niego/
27:
w imię Páńſkie w Ieruzálem/ Y nie
28:
będą chodźić dáley zá vporem złoſli-
29:
wego ſercá ſwego.

werset: 18Onychże cżáſow/ dom Iudſki cho
30:
dźić będźie z domem Izráelſkim/ y
31:
prziydą ſpołu z źiemie pułnocney do
32:
źiemie ktorąm dał w dźiedźicthwo
33:
oycom wáſzym.

werset: 19Alem rzekł/ iákożći mam dáć ſy-
34:
ny/ y dać źiemię przyiemną/ ſláchet-
35:
ne dźiedźictwo y zaſtępy pogánow?
36:
Y rzekłem/ Ty mnie názowieſz oy-
37:
cem/ á nie odſtąpiſz odemnie.

werset: 20Ale iáko zdrádna żoná z mężem/
38:
thák y wy obchodźiliśćie ſię zemną
39:
zdrádnie o domie Izráelſki/ mowi
40:
Pan.

werset: 21Głos vſłyſzan ieſth ná wyſokoś-
41:
ćiach/ á płácż prośb ſynow Izráel-
42:
ſkich/ ábowiem pokázili drogi ſwo
43:
ie/ á zápámiętáli Páná Bogá ſwo
44:
iego.

werset: 22O wy ſynowie odporni náwroć
45:
ćie ſię/ á ia vlecżę odpornoſći wáſze H Oto przyſzlichmy k tobie/ ábowie-
46:
meś ty ieſt Pan Bog náſz.
H To mowi w oſobie ludu Izráelſkiego ku poháńbieniu ludu Iudſkiego/ ktory ſię nie chćiał náwroćić do Páná.

rozdział: 7


strona: 386

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt. 386.

kolumna: a
werset: 1
S
Lowo Páń-
1:
ſkie ktore ſię ſtáło
2:
do Ieremiaſzá w
3:
ten ſpoſob.

werset: 2Sthań w bra-
4:
nie domu Páńſkie-
5:
go/ á obwołay tám to ſłowo y moẃ/
6:
Wy wſzyſcy z Iudy ſłuchayćie ſło-
7:
wá Páńſkiego/ wy ktorzy temi bra-
8:
námi chodźićie chwalić Páná.

werset: 3Pan zaſtępow Bog Izráelſki ták
9:
mowi/ x Popraẃćie drog wáſzych y
10:
ſpraw wáſzych/ á będę mięſzkał z wá
11:
mi ná mieſcu tym.
x Niżey. 26. v. 13.

werset: 4A Nie vfayćie ſłowom kłamli-
12:
wym mowiąc/ Tu ieſt koſćioł Páń-
13:
ſki/ koſćioł Pańſki/ koſćioł Páńſki.
A Ludowi themu kiedy opowiedano gniew Pańſki ktory iuż był bárzo bliſki zá ich złośći/ tedy ſię oni ſzcżyćili kośćiołem y Cerymoniami zakonnemi/ iákoby ták rzekli/ Iż niezepſuie Pan nigdy kośćiołá ſwego/ á dla tegoż ſię podpieráiąc tym/ przedſię złośći ſwych nieprzeſtáwáli.

werset: 5Ale popraẃćie drog wáſzych y ſpraw wáſzych ku dobro ͮ/ á ſpráwiedliwy ſąd czyńćie miedzy ſtronámi.

werset: 6A nie cżyńćie krzywdy goſćiowi/
14:
ſirotce/ y wdowie/ y nie wylewayćie
15:
ná thym mieſcu krwie niewinney/
16:
á nie chodzćie zá Bogi cudzemi ná
17:
wáſz vpadek.

werset: 7Tedy wam mieyſce to dam ku mię
18:
ſzkániu w źiemi ktoram dał oycom
19:
wáſzym ná wieki wiecżne.

werset: 8Oto dufaćie ſłowom kłamliwym
20:
co wam niepożyteczno.

werset: 9Krádnąc/ zábiiáiąc/ cudzoło
21:
łożąc/ krzywoprzyſięgáiąc/ kádząc
22:
Báálowi/ á chodząc zá Bogi obce-
23:
mi ktorych nieznáćie.

werset: 10A wſzákoż przychodźićie/ á przede
24:
mną ſię ſtáwićie w domu thym w-
25:
ktorym wzywáią imieniá mego/ y
26:
mowićie/ Ieſtechmy wybáwieni/ á
27:
przethoż thákowe obrzydliwoſći czy-
28:
niemy.

werset: 11x A tedy dom ten ſtał ſię iáſkinią
29:
łotrowſką/ ná ktorem imię moie w-
30:
zywáne było przed oczymá wáſze-
31:
mi? A oto widźiałem ia to ſam mo-
32:
wi Pan.
x Mát. 21. v. 13. Már. 11. v. 17. Luk. 19. v. 46.

werset: 12Ale idźćie teraz do mieſcá mego
33:
ktore było w B Sylo/ gdźiem był od
34:
początku záłożył imię moie/ á obácz
35:
ćie com nád nim vczynił dla złośći
36:
ludu mego Izráelſkiego.
B O Sylo pátrzay ſobie w kſię. Iozu. Káp. 22. v. 9.

werset: 13Tákże y teraz gdyſćie ty wſzythki
37:
ſpráwy wypełnili mowi Pan " y mo
38:
wiłem do was ráno wſthawáiąc á
39:
nieſłucháliſćie/ wołałem was á nie
40:
ozwáliſćie ſię.
" Przyp. 1. v. 23. Ezá. 65. v. 12.

werset: 14Vczynię y domowi temu nád kto
41:
rym wzywáią imieniá mego/ y w-
kolumna: b
kthorym vfaćie/ y mieſcu themu
1:
ktorem wam dał y oycom wáſzym/
2:
ták x iákom vczynił Sylo.
x Sam. 4. v. 10.

werset: 15Y odrzucę was od oblicza mego
3:
iákom odrzućił wſzytkę bráćią wá-
4:
ſzę wſzytko potomſtwo Efráimowe

werset: 16x Ty tedy nie modl ſię za tym lu-
5:
dem/ nie wołay zá nimi/ áni ſię w
6:
kłáday zá nie/ áni ſię zá niemi przy-
7:
czyniay/ bo ćię nie wyſłucham.
x Niżey. 14. v. 11.

werset: 17Izali thy nie baczyſz co broią w
8:
miáſtách Iudſkich y vlicách Ierozo
9:
limſkich?

werset: 18x Synowie zbieráią drwá/ á oy-
10:
cowie podpaláią ognie/ á żony ich
11:
dźieże mieſzáią ku pieczeniu plác
12:
kow C Krolowey niebieſkiey/ áby czy
13:
nili mokre ofiary Bogom cudzym/
14:
iżby mię gniewáli.
x Niżey. 44. v. 19. C To ieſt/ mieſiącowi y inem gwiazdam niebieſkim.

werset: 19Izali mnie ku gniewu wyzywáią
15:
mowi Pan? izáli nie więcey ſámi ſie
16:
bie ná poháńbienie twarzy ſwych?

werset: 20A dla thegoż mowi Pan/ Otho
17:
gniew moy y popędliwość moiá
18:
wylaná ieſt przećiw mieyſcu temu/
19:
ták ná ludźi iáko ná beſtie/ ná drze-
20:
wá polne/ y ná owoce źiemie/ y zápa
21:
li ſię á nie będźie zgaſzoná.

werset: 21Ták mowi Pan zaſtępow/ Bog
22:
Izráelſki/ Skłádźćie ofiáry zápa-
23:
lone ſpołu z inemi ofiárámi wáſze-
24:
mi/ á iedzćie mięſá.

werset: 22Abowiem D nie mowiłem z oycy
25:
wáſzemi/ ánim im roſkázował oko
26:
ło tych palonych y inych ofiar ná on
27:
cżás gdym ie wywodźił z Egiptu.
D Rozumieli oni iż ofiáry ich miáły ie vcżynić wdźięcżnymi Bogu/ y vfáli im á wſzákoż przy tym nie ſtáráli ſię o cżyſte ſumnienie y o ſzcżyrość ſerdecżną/ o ktorą ie tu Pan ſztrofuie.

werset: 23Ale ototom im roſkázał/ mowiąc/
28:
Słuchayćie głoſu moiego y będę Bo-
29:
giem wáſzym/ á wy będziećie ludem
30:
moim/ á chodźćie káżdą drogą kto-
31:
rąm wam roſkazał/ áby wam dobrze
32:
było.

werset: 24Lecż oni nie ſłucháli thego/ áni
33:
nákłonili vchá ſwego/ owſzem cho-
34:
dźili zá rádámi ſwemi/ á zá vporem
35:
ſerca ſwoiego złego/ y ſzli wſpák á
36:
nie wprzod.

werset: 25Od dniá onego gdy wyſzli przod
37:
kowie wáſzy z źiemie Egiptſkiey/
38:
áż oto do dniá tego/ poſyłałem do
39:
was wſzytki ſługi moie proroki v-
40:
ſtáwicżnie was przed cżáſem vpo-
41:
mináiąc.

werset: 26" Ale mię nie ſłucháli/ y nie ná-
42:
kłonili vchá ſwego: Y owſzem zá-
43:
twárdźili ſzyię ſwą/ á ieſzcże gorzey
44:
cżynili niż oycowie ich.
" Niżey. 16. v. 12.

rozdział: 11


strona: 388v


kolumna: c
werset: 8Ale oni niechćieli go ſłucháć/ áni
1:
przychylili vſzu ſwych/ owſzem káż
2:
dy ſzedł zá rádą ſercá ſwego złego/
3:
Y przepuſćiłem ná nie wſzytki ſłowá
4:
przymierza tego ktorem roſkazał á-
5:
by ie pełnili/ ále oni temu nie czynili
6:
doſyć.

werset: 9Y rzekł Pan do mnie/ Zprzyſięże-
7:
nie ieſt miedzy mężmi Iudſkiemi/
8:
y miedzy mieſzczány Ierozolimſkiemi

werset: 10Obroćili ſię ku złoſćiam oycow ſwo
9:
ich/ ktorzy ſłucháć nie chcieli ſłow
10:
moich/ á dla thegoż naſladowáli i-
11:
nych Bogow y ſłużyli im/ Dom I-
12:
zráelſki y dom Iudſki złamáli przy-
13:
mierze ktorem był poſtánowił z oycy
14:
ich.

werset: 11A dla tegoż ták mowi Pan/ Oto
15:
poſlę ná nie nieſzczęśćie z ktorego nie
16:
wybrną/ á wołać ku mnie będą lecz
17:
ich nie wyſłucham.

werset: 12Miáſtá Iudſkie y mieſzczánie Ie
18:
rozolimſcy odeydą/ á będą wołáć do
19:
Bogow ktorym kádzidłá kurzyli/
20:
ále ći ich nie wybáwią czáſu vćiśnie
21:
nia ich.

werset: 13x Abowiem o Iudá ták wieleś miá
22:
ło Bogow ile miaſt/ tákże y ty Ieru
23:
zálem obrzydłycheś ołtarzow náſtá
24:
wiáło podług liczby vlic twych/ oł-
25:
tarzow ku kadzeniu Báálowi.
x Wyżſzey. 2. v. 28.

werset: 14x Ty tedy nie modl ſię za ludem
26:
tym/ á nie wkłáday ſię zá niemi/ á-
27:
ni proś od nich/ bo nie wyſłucham
28:
ná ten czás gdy do mnie záwołáią w
29:
vćiśnieniu ſwoim.
x Niżey. 14. v. 11.

werset: 15A Czemuż by tedy miły moy mieſz
30:
káć miał w domu moim gdy czynią
31:
thák wiele obrzydliwośći? A mięſo
32:
domu świetego odnieſione ieſt precz
33:
od B niego/ á gdy złe czynią ieſzcze
34:
kocháią ſię z tego.
A Pan ták názywá Ieremiaſzá ſwoim miłym/ gdyż żydowie tákie obrzydłości cżynili. B To ieſt/ ku służbie Báálowey.

werset: 16Pan był wezwał imię twoie oli-
35:
wą gáłęźiſtą/ piękną/ rodzáyną/ y w
36:
dźięczną/ ále z wielkim ſzumem za-
37:
palił ſię ogień ná niey/ y gáłęźi iey po
38:
łamáne ſą.

werset: 17Abowiem Pan zaſtępow kthory
39:
wſzczepił ćię/ wyrzekł wſzythko złe
40:
przećiw tobie/ dla złoſći domu Izrá
41:
elſkiego y domu Iudſkiego/ ktorą ná
42:
ſwe złe czynili ku rozgniewániu
43:
mnie kádząc Báálowi.

werset: 18Ty tedy Pánie oznaymileś mi to
kolumna: d
y poznałem/ ich C ſpráwy otworzyłeś
1:
mi.
C To ieſt/ rády ich o mnie że mię zabić chćieli.

werset: 19Alem był iáko báran y woł ktore
2:
wiodą na rzeź/ niewiedząc iż oni rá
3:
dy ſwe zmyſláli przećiw mnie mo-
4:
wiąc/ Popſuymy chleb iego D trućiź-
5:
ną/ á wykorzeńmy go z źiemie żywią
6:
cych/ áby więcey nie zoſtáłá pámiąt
7:
ká imieniá iego.
D W Zydowſkiem ſtoi drzewem przez ktore ſię rozumie owoc iakiego drzewá iádem zaráżonego.

werset: 20Ale o Pánie zaſtępow kthoryś
8:
ieſt ſpráwiedliwy ſędzia " á doſwiád
9:
cżáſz wnętrznośći y ſercá/ niech wi-
10:
dzę pomſtę twą nád niemi/ ábowie-
11:
mem tobie oznaymił doległość moię
" 1. Sám. 16. v. 7. 1. Kron. 28. v. 9. Niżey. 17. v. 10. y. 20. v. 12. Pſál. 7. v. 10. y. 26. v. 2.

werset: 21A dla tego ták mowi Pan do lu
12:
du w Anáthoth/ ktorzy czyháią ná
13:
twoie zdrowie/ á mowią/ Nie Pro-
14:
rokuy więcey do nas w imię Pań-
15:
ſkie nie chceſzli vmrzeć z náſzych rąk

werset: 22A przetoż Pan zaſtępow ták mo
16:
wi: Oto náwiedzę ie/ młodźieńcy po
17:
mrą od miecżá/ á ſynowie y corki ich
18:
głodem wykorzenieni będą.

werset: 23A żaden z nich nie zoſtánie/ ábo-
19:
wiem wſzytko złe przywiodę ná lu-
20:
dzi w Anátot w roku náwiedzenia
21:
ich.

rozdział: 12
KApitu. 12.1. Prorok zięt ieſt podźiwieniem gdy wi-
22:
dzi niepobożnych ſzczęſliwe powodzenie ná
23:
tym świećie. 3. Złorzecży im y vſkarża ſię
24:
ná ludzkie złośći. 5. Pan opowieda iego
25:
ćiężkie trapienie ktore miał vćierpieć w Ie
26:
ruzalem. 7. Przepowieda odrzucenie Zy-
27:
dow y ſkáżenie Ieruzálem. 14. Prorokuie
28:
o wybáwieniu y przywroceniu ich.
werset: 1
P
Anie ieſli
29:
powiodę ſpor
30:
z tobą tedy ty
31:
zoſtánieſz ſprá
32:
wiedliwy/ A
33:
wſzákoż o ſą-
34:
dźiech thwych
35:
z tobą mowić bedę/ x Czemu ſię ták
36:
fortunią drogi niepobożnych? y ták
37:
ná wſzem ſpokoynie żywą ktorzy ſię
38:
zdrádliwie obchodzą?
x Iob. 21. v. 7. Hábá. 1. v. 3.

werset: 2Wſzczepiłeś ie y roſkorzenili ſię/
39:
vroſli y owoc ſwoy wydali/ A ieſteś
40:
bliſki vſtam ich/ á wſzákoż daleki ie
41:
ſteś od ſerc ich.
A To ieſt/ máią ćię częſtho w vśćiech częſto ćię wſpomináią.

werset: 3Ale ty Panie poznałeś mię/ Wi-
42:
dźiałeś mię y doświádczyłeś ſercá
43:
mego przećiw ſobie/ Wleczże ie iáko
44:
owce ku zabićiu/ á zgotuy ie ná dźień
45:
zárzezánia.

rozdział: 16


strona: 391

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt. 391.

kolumna: a
werset: 1
T
Ak do mnie
1:
PAN vcżynił
2:
rżecż mowiąc.

werset: 2Nie poymuy
3:
żony/ áni bę-
4:
dźieſz mieć ſy-
5:
now y corek tu
6:
nátym mieſcu.

werset: 3Abowiem thák mowi Pan o ſy-
7:
niech y o corkach ktore ſię ná tym mie
8:
ſcu zrodzą/ y o mátkách ich ktore ro
9:
dźić będą/ y o oycoch ktorzy ie rozro-
10:
dzą w tey źiemi.

werset: 4Pomrą wrzody záráźliwemi/
11:
nie będą ich płákáć/ áni im pogrze-
12:
bow będą ſpráwowáć/ Y będą leżeć
13:
ná wierzchu źiemie iáko ná gnoiu/ y
14:
będą wytráceni głodem y miecżem/
15:
á trupy ich ſtáną ſię pokármem pta-
16:
kom powietrznym/ y źwierzętham
17:
źiemſkiem.

werset: 5Abowiem ták mowi Pan/ Nie
18:
wchodź do domu płácżu ábyś tám
19:
płákał/ áni ćię to niechay ruſza: ábo-
20:
wiemem ia odiął pokoy moy od lu-
21:
du tego/ mowi Pan/ tákże y miło-
22:
ſierdźie y litośći.

werset: 6Y zemrą wielcy y máli w źiemi tey/
23:
nie będą pogrzebieni á żadnego płá-
24:
cżu nád nimi nie będźie/ áni ſię ża-
25:
den po twarzy záſkrobie dla nich/ y
26:
nie będźie thárgał włoſow prze
27:
śmierć ich.

werset: 7Nie vłomią chlebá zá nie żáłuiąc
28:
ich/ áby miał ćieſzyć ieden drugiego
29:
po vmárłym/ áni ſię będą nápáwáć
30:
z cżáſze poćieſzenia po oycu y máth-
31:
ce ſwoiey.

werset: 8Nie wchodź też y do domu bieſiá
32:
dy ábyś thám miał záſieść á z nimi
33:
ieść y pić.

werset: 9Abowiem Pan zaſthępow Bog
34:
Izráelſki ták mowi/ Otho ſpráwię
35:
iż vſtánie od ocżu wáſzych y zá wá-
36:
ſzych cżáſow głos weſela y głos rá-
37:
dośći/ głos oblubieńcá y głos oblu
38:
bienice.

werset: 10A gdy opowieſz ludowi themu
39:
wſzytki ty ſłowá/ á rzekli by do ćie-
40:
bie x Cżemuż Pan groźi nam wſzy
41:
thkim thym wielkim nieſzcżęśćiem
42:
Y coż ieſth zá złość náſzá/ ábo co
43:
ieſth zá naſz grzech kthoregochmy
44:
ſię dopuśćili przećiw Pánu Bogu
45:
náſzemu?
x Wyżſzey. 5. v. 19.

werset: 11Tedy ty im powieſz/ Przetho iż
46:
oycowie wáſzy opuśćili mię/ mowi
47:
Pan/ á chodźili zá Bogi cudzemi/
kolumna: b
y ſłużyli im á chwalili ie/ á mnie opu
1:
ſćili/ y zakonu mego nie przeſtrzegáli.

werset: 12x Ale wy ieſzcżeśćie gorzey cżyni-
2:
li niż oycowie waſży: ábowiem oto
3:
káżdy z was chodźi zá wynálaſki ſer
4:
cá ſwego złego/ áby mnie poſłuſz-
5:
nym nie był.
x Wyżſzey. 7. v. 26.

werset: 13Wyrzucę was tedy dla thego z
6:
źiemie tey do źiemie iney/ ktoreieś-
7:
ćie áni wy áni oycowie wáſzy nie
8:
ználi/ á thám ſłużyć będziećie we-
9:
dnie y w nocy bogom cudzym/ gdyż
10:
ia żadnego miłoſierdzia wam nie o
11:
każę.

werset: 14A przetoż/ " Oto dni przychodzą/
12:
mowi Pan/ á nie rzekną dáley/ Zy-
13:
wie Pan/ ktory wywiodł ſyny Iz-
14:
ráelſkie z źiemie Egiptſkiey.
" Niżey. 23. v. 8.

werset: 15Ale/ Zywie Pan ktory wywiodł
15:
ſyny Izráelſkie z ziemie Pułnocney/
16:
y ze wſytkich źiem do kthorych ie był
17:
wygnał: Y przywiodę ie do źiemie
18:
ich/ ktorąm dał oycom ich.

werset: 16Oto ślę do wiele A rybithwow/
19:
mowi Pan/ áby ie łowili/ Y potym
20:
poſlę do wiela łowcow áby ich ch-
21:
wytháli/ z káżdey gory/ y z káżdego
22:
pagorku/ y z máclochu ſkał.
A Oznáymuie iż chce zebráć wierne do Kośćiołá ſwego/ co doſkonále vczynił przez rybitwy ſwe Apoſtoły święte.

werset: 17Abowiem ocży moie ſą nád wſzy
23:
tkimi drogámi ich/ nie ſą zákryte od
24:
oblicża mego/ áni złość ich zátáio-
25:
ná ieſt od moich ocżu.

werset: 18Ale náprzod oddam dwoiáko zá
26:
niepráwośći ich/ y zá grzechy ich/ iż
27:
pomázáli ziemię moię trupy obrzy-
28:
dliwośći ſwoiey/ y nápełnili dźie-
29:
dźicthwo moie ſmrodliwośćiámi
30:
ſwemi.

werset: 19O Pánie tyś ieſt moc y możnosć
31:
moiá/ y vćiecżká moiá cżáſu vtrapie
32:
nia: Pogáńſtwo zbieży ſię k tobie z
33:
końcżyn źiemie/ á rzekną/ Zápraw
34:
dę oycowie náſzy dźiedzicżyli w
35:
kłamſtwie y w prożnoſći/ w ktorych
36:
żadnego pożytku nie było.

werset: 20Izali cżłowiek może ſobie vcżynić
37:
bogi/ ktorzy nie ſą bogowie?

werset: 21A dla tegoż/ Oto im teraz vkażę/
38:
á vkażę im rękę moię á moc moię/ y
39:
dowiedzą ſię że imię moie ieſt Pan.

rozdział: 17
KApitu. 17.1. Vkázuie iáka krnąbrność Zydow bylá
40:
ku cżynieniu zlego/ á groźi im ſzaleńſtwem.
41:
5. Ten ktory dufa w cżłowieku przeklęty
42:
ieſt. 7. Ten ktory dufa w pánu błogoſláwio
43:
ny ieſt. 9. Serce cżłowiecże ieſt zdradliwe.
44:
10. Pan ſerc doſwiádcża. 13. Ktorzy opu-
45:
ſzcżáią Páná będą poháńbieni.
rozdział: 20


strona: 393v


kolumna: c
werset: 17Czemużeś mię nie zábił wnet z ży
1:
wotá? á przecz mátká moiá nie ſtá-
2:
łá ſię grobem mem? á żywoth iey wie
3:
cznem poczęćiem?

werset: 18Czemużem wyſzedł z żywotá á-
4:
bych oglądał pracą y boleść/ á iżby
5:
dni moie ſtrawione były w poſromo
6:
ceniu?

rozdział: 21
KApitu. 21. 1. Przepowieda poimánie Sedekiaſza y
7:
zburzenie Ieruzálem. 12. Nápomina Kro
8:
lą ku pokucie. 13. Nápomina Ieruzalem á-
9:
by ſwem ſiłam y obronam nie vfáło.
werset: 1
R
Zecz ktorą v-
10:
czynił Pan ku Iere
11:
miaſzowi gdy Se
12:
dekiaſz Krol Iud
13:
ſki poſłał do niego
14:
Fáſſurá ſyná Mál
15:
kiego/ y Sofoniaſza kápłaná ſyná
16:
Mááſyáſzowego z tymi ſłowy.

werset: 2Pytay teraz Páná o nas/ ábo-
17:
wiem Nábuchodonozor krol Bábi
18:
lońſki oborzył ſię ná nas/ ieſliż Pan
19:
chce z námi vczynić według wſzyt-
20:
kich cudow ſwych iżby on odćiągnął
21:
od nas.

werset: 3A Ieremiaſz powiedźiał im/ Ták
22:
powiećie Sedekiaſzowi.

werset: 4Pan Bog Izráelſki ták mowi/
23:
Oto wydrę przypráwy woienne kto
24:
re ſą w rękách wáſzych/ á kthoremi
25:
walczyć chcećie ná Krolá Bábiloń-
26:
ſkiego/ y przećiw Káldeyczykom kto
27:
rzy was oblegli około murow/ y tu
28:
ie zgromádzę w pośrod miáſtá tego.

werset: 5A będę walcżył przećiwko wam
29:
ręką wyćiągnioną/ y mocnem rámie
30:
niem/ w gniewie/ w popędliwośći/
31:
y w wielkiey ſrogośći.

werset: 6Y pobiię mieſzcżány miáſtá tego/
32:
lud y bydło/ á pomrą wielkim mo-
33:
rem.

werset: 7Y potym wowi Pan/ Dam Se-
34:
dekiaſzá Krolá Iudſkiego y ſługi ie-
35:
go/ łud/ y ty co pozoſtáną w mieśćie
36:
tym/ po morze/ po miecżu/ y po gło
37:
dźie/ w ręce Nábuchodonozorá kro
38:
lá Bábilońſkiego/ y w ręce nieprzyia-
39:
ćioł ich/ á w ręce tych ktorzy ſzukáią
40:
duſze ich/ á pomorduie ie ſrogim mie
41:
cżem/ nie przepuśći im/ áni im po-
42:
folguie/ áni ſię zmiłuie nád nimi.

werset: 8Ty też rzeczeſz do ludu tego/ Pan
kolumna: d
ták mowi/ x Oto kládę przed wámi
1:
drogę A żywotá y drogę śmierći.
x Niżey. 38. v. 2. A Drogę żywotá zowie ieſliby ſię poddáli Bábilońſkiemu Krolowi/ A drogę śmierći názywa tho ieſliby ſię mu ſprzećiwić chćieli.

werset: 9Ktory pozoſtánie w mieśćie tym
2:
zdechnie morem/ miecżem/ y gło-
3:
dem/ á ktory wynidźie á vćiecze do
4:
Káldeycżykow ktorzy was oblegli/
5:
żyw zoſthánie/ á duſzá iego będźie
6:
mu zá korzyść iego.

werset: 10Abowiem obroćiłem twarz ſwą
7:
ku złemu nád miáſte tym/ á nie ku
8:
dobremu/ mowi Pan/ y będźie po-
9:
dáne w ręce krolá Bábilońſkiego/ kto
10:
ry ie ogniem popali.

werset: 11Y rzecżeſz domowi krolá/ Iudſkie
11:
go/ Słuchayćie ſłowá Páńſkiego.

werset: 12Domie Dawidow thák mowi
12:
Pan/ x Sądźćie ráno ſąd ſpráwie-
13:
dliwie/ á wyzwolćie vćiśnionego z
14:
rąk vćiſkáiącego/ by ſnadź gniew
15:
moy nie wyrwał ſię iáko ogień/ á iż
16:
by ſię nie zápalił ták iż żaden nie był
17:
by náleźion coby vgáśił dla złośći
18:
wynálaſkow wáſzych.
x Niżey 22. v. 3.

werset: 13Oto mam z tobą ſpráwę o B ty kto
19:
ra mieſzkaſz w dolinie á ná opoce w
20:
polu/ mowi Pan/ ktorzy powieda-
21:
ćie/ Ktoż ſię oborzy ná nas? á ktho
22:
wnidźie do domow náſzych?
B To ieſt/ Ieruzálem.

werset: 14Ia was káráć będę według owo
23:
cu wynálaſkow wáſzych/ mowi
24:
Pan/ á zápalę ogień w leſie wá-
25:
ſzym/ y popałi wſzytko wſzędy oko-
26:
licżnie.

rozdział: 22
KApit. 22.2. Vrząd krolewſki y sług iego. 4. Pożytek
27:
záchowánia zakonu Páńſkiego/ y karánie
28:
zá przeſtępſtwo iego. 10. Proroctwo prze-
29:
ćiw Sellumowi. 15. Iedyna przycżyná
30:
przecż ſię ſzcżęśći krolom. 18 Proroctwo
31:
przećiw Ioákimowi ſynowi krolá Iozya-
32:
ſzá.
werset: 1
P
An ták mo
33:
wi/ Zſthąp do
34:
domu Krolá
35:
Iudſkiego/ á
36:
tám opowiedz
37:
to ſłowo.

werset: 2A moẃ/ O
38:
krolu Iudſki ktory ſiedźiſz na ſtoli-
39:
cy Dawidowey/ ſłuchay ſłowá
40:
Páńſkiego/ ty y ſłudzy twoi/ y lud
41:
twoy kthory wchodźi branámi ty-
42:
mi.

werset: 3Ták mowi Pan/ x Cżyńćie ſądy
43:
ſpráwiedliwość/ á wyzwolćie vćiś-
44:
nionego z rąk vćiſkáiącego/ Nie zá-
45:
ſmucayćie przychodniá/ śiroty/ y

strona: 394

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt. 394.

kolumna: a
wdowy/ Nie cżyńćie krzywdy áni
1:
krwie niewinney nie wylewayćie.
x Wyżſzey 21. v. 12.

rozdział: 25


strona: 395v


kolumna: d
werset: 14Abowiem też oni ſłużyć będą wie

strona: 396

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt. 396.

kolumna: a
lu narodom y wielkim krolom/ á od
1:
dam im wedle ſpraw ich/ y wedle v-
2:
cżynkow rąk ich.

werset: 15Abowiem Pan Bog Izráelſki
3:
thák do mnie mowił/ Weźmi z ręki
4:
moiey kubek winá popędliwoſći tey/
5:
y nápoiſz im wſzytki narody do kto
6:
rych ćię poſyłam.

werset: 16Będąć pić z niego y zátháczáć ſię
7:
będą/ y poſzáleią dla miecżá kthory
8:
poſyłam miedzy nie.

werset: 17A Wźiąłem tedy kubek z ręki Páń-
9:
ſkiey/ y nápawałem z niego wſzytki
10:
narody do ktorych mię Pan poſłał.
A Prorok to cżynił w widzeniu ktore iemu od Páná było podane/ oznáymuiąc iż ſię to wſzytko pewnie z cżáſem ſwym wypełnić miáło.

werset: 18To ieſt do Ieruzálem y do miaſth
11:
Iudſkich/ do krolow ich y do kſiążąt
12:
ich ku zborzeniu ich/ á ku złożeniu
13:
ich ná podźiw/ y ná poświſtowánie
14:
y ná przeklęctwo/ tak iáko ſię to dźiś
15:
okazáło.

werset: 19Do Fáráoná krolá Egiptſkie-
16:
go/ do ſług y do kſiążąt iego/ thákże
17:
y do wſzytkiego ludu iego.

werset: 20Y do poſpolſtwá/ y do wſzech kro
18:
low źiemie Hus/ y do wſzech kro-
19:
low źiemie Filiſtińſkiey/ y do Aſká-
20:
lon/ do Gazy/ do Akkáronu y do o-
21:
ſtátkow Azotſkich.

werset: 21Do Edom y Moáb/ tákże y do ſy
22:
now Ammonowych.

werset: 22Do wſzytkich krolow Tyrſkich/
23:
y do wſzech krolow Sydońſkich/ y
24:
do krolow ktorzy ſą ná wyſpiech po
25:
oney ſtronie morzá.

werset: 23Y do Dedan/ do Themá/ do Buz
26:
y do wſzytkich tych ktorzy ſą w oſtá
27:
tecżnych gránicách.

werset: 24Do wſzech krolow Arábſkich/ y
28:
poſpolićie do wſzytkich krolow kto-
29:
rzy mieſzkáią ná puſzcży.

werset: 25A do wſzytkich Krolow Zámbry
30:
y do wſzech Krolow Elám/ y do
31:
wſzech krolow Medſkich.

werset: 26Y do wſzech krolow pułnocnych/
32:
blizſzych y dálſzych/ ieden do drugie
33:
go/ y do wſzech kroleſtw ktore ied-
34:
no ſą ná źiemi/ á Krol B Sezách po
35:
nich pić będźie.
B Tho ieſt/ Krol Bábilońſki.

werset: 27Y rzecżeſz do nich/ Pan zaſthę-
36:
pow Bog Izráelſki ták mowi/ Piy-
37:
ćie á popiyćie ſię/ bluyćie á powalay
38:
ćie ſię/ á nie wſtáyćie przed mieczem
39:
ktory ná was puſzcżę.

werset: 28A ieſliżby nie chćieli wźiąć z ręki
40:
twey kubká ku pićiu/ rzecżeſz im/
41:
Pan zaſtępow thak mowi/ Wżdyć
42:
wam pić z niego.


kolumna: b
werset: 29" Abowiem oto pocżynam kará-
1:
nie od miaſtá ktore ſię ozywa imie-
2:
niem moim/ á wy izali ſię oſiedźićie
3:
z pokoiem? Záiſte bez pomſty niebę-
4:
dźiećie/ ábowiem przyzwałem miecż
5:
ná wſzytki mieſzkaiące ná źiemi/ mo
6:
wi Pan zaſtępow.
" 1. Piotr. 1. v. 17.

werset: 30Będźieſz tedy prorokował to wſzy
7:
tko przećiw im/ á rzecżeſz do nich/
8:
x Pan zárycży z wyſoká/ á głos ſwoy
9:
wypuśći z świętego przybytku ſwe-
10:
go/ zárycży nád mieſzkániem ſwo-
11:
im wołaiąc iáko ći ktorzy groná wy
12:
tłacżáią w práśie/ do wſzytkich mie
13:
ſzkáiących ná źiemi.
x Ioel. 3. v. 16. Amos. 1. v. 3.

werset: 31Huk przyſzedł áż do końcżyn
14:
źiemie/ ábowiem Pan przą ma z po
15:
gány/ á ſądzi ſię z káżdem ćiáłem/ y
16:
da niepobożne pod miecz/ mowi pan

werset: 32Ták mowi Pan zaſtępow/Oto
17:
nieſzcżęśćie wynidzie z iednego ná-
18:
rodu/ ná drugi/ á wielki wicher wz
19:
budzony będźie od końcżyn źiemie.

werset: 33Y będą dnia onego od Páná pobi
20:
ći od iednego końcá źiemie áz do dru-
21:
giego/ Nie będą ich płákáć áni zbie-
22:
ráć/ áni ich pogrzebą/ ále będą ná źie
23:
mi iáko gnoy.

werset: 34Wy páſtyrze/ wyićie á wołayćie/
24:
Y wy przełożeni nád trzodą walay-
25:
ćie ſię/ ábowiem dokonywáią ſię dni
26:
wáſze/ iż pobići á rozproſzeni będźie
27:
ćie/ y rozwálićie ſię iáko nacżynie dro
28:
gie.

werset: 35Páſtyrze vćiec nie będą mogli/ á
29:
przełozeni nád trzodą nie vydą.

werset: 36Głos wołánia paſtyrzow/ y ná-
30:
rzekanie przełożonych nád trzodá-
31:
mi będźie ſłyſzán/ ábowiem Pan po
32:
borzył páſtwiſká ich.

werset: 37Zginęły ſthánowiſká ſpokoyne/
33:
dla zápalenia gniewu Pańſkiego.

werset: 38Opuśćił iámę ſwą iako lew/ ábo
34:
wiem ziemiá ich ſpuſtoſzona ieſth
35:
przed zápalonym gniewem vćiſká-
36:
iącego/ y przed popędliwośćią iego.

rozdział: 26
KApitu. 26.1 Oznaymuie Zydom ſkáżenie kośćiołá dla
37:
złości ich. 8. Kápłani y prorocy grożą mu
38:
śmierćią. 10. Oſkárżon ieſt przed kſiążęthy
39:
Iudſkiemi. 12. Prorokuie powtore przećiw
40:
ko Zydom. 16. Wolnym vcżynion od kſią-
41:
żąt y od ſtárſzych. 17. Przełożeni przywodzą
42:
przykłády Micheaſzá y Vriaſzá ſyná Se-
43:
meiego ku odpárćiu ſrogośći kápłanow y
44:
Prorokow.
rozdział: 29


strona: 398v


kolumna: c
werset: 21Ták mowi Pan zaſthępow Bog
1:
Izráelſki o Achabie ſynu Koláiego/
2:
y o Sedekiaſzu ſynu Semeiego/ kto
3:
rzy wam fałeſznie prorokuią w i-
4:
mię moie/ Oto ie podam w ręce Ná
5:
buchodonozorá Krolá Bábilońſkie
6:
go/ á pobiie ie thuż przed wáſzymi
7:
ocżymá.

werset: 22Y wezmą ſobie z nich tákowe zło
8:
rzecżenia wſzyſcy wygnáńcy z Iu-
9:
dy ktorzy ſą w Bábilonie/ mowiąc/
10:
Niechay ćię ták Pan ſkarze iáko Se
11:
dekiaſzá y Achábá/ ktore Krol Bá-
12:
bilońſki dał vpiec.

werset: 23Abowiem obrzydłość popełnili
13:
w Izráelu/ gwałćili cudze żony/
14:
á opowiedáli ſłowá fáłeſzne w i-
15:
mię moie/ cżegom ia im nie roſkázo-
16:
wał/ o ktorey rzecży ia ſam wiem/ y
17:
ieſtem ſwiádkiem iey/ mowi Pan.

werset: 24A do Semeiaſzá Nehelámithy
18:
moẃ tákowymi ſłowy.

werset: 25Oto thák mowi Pan zaſtępow
19:
Bog Izráelſki/ Iżeś twym imieniem
20:
poſłał liſty/ do wſzego ludu kthory
21:
ieſt w Ieruzálem/ y do Zofoniaſzá
22:
ſyná Mááſyiego kápłaná/ y do w-
23:
ſzytkich kápłanow/ mowiąc.

werset: 26Pan ćię zoſtháwił kápłanem ná
24:
mieyſcu Ioiády kápłaná/ ábyś był
25:
ſtrożem domu Páńſkiego/ nád káż
26:
dym B záchwyconym w duchu y nád
27:
prorokuiącym/ ábyś go wſádźił w
28:
kunę y w pętá.
B Ty słowá należą ná ony proroki ktorzy fałſz opowiedáli.

werset: 27A przetoż teraz cżemuś niepohá
29:
mował Ieremiaſzá Anátothcżyká
30:
ktory wam prorokuie?

werset: 28Abowiem poſłał do nas do Bá-
31:
bilonu mowiąc/ Ieſzcżeć długo cże-
32:
káć/ buduyćie domy á mieſzkayćie w
33:
nich/ ſzcżepćie ſády/ a pożywayćie
34:
owocow z nich.

werset: 29Tedy Zofoniaſz kápłan cżytał ten
35:
liſt przed Ieremiaſzem.

werset: 30A ſłowo Páńſkie podáne było Ie
36:
remiaſzowi w then ſpoſob.

werset: 31Poſli do wſzytkich wygnáńcow
37:
ſłowá ty/ Ták mowi Pan o Seme
38:
iaſzu Nehelámićie/ Iż wam Seme
39:
iaſz prorokował/ á iam go nie ſłal
40:
á przywiodł was w omylne vfánie.

werset: 32A dla tegoż ták Pan mowi/ Oto
41:
náwiedzę Semeiaſzá Nehelámi-
42:
tę y potomſtwo iego/ Zaden z naro
43:
du iego nie będźie mieſzkał w po-
44:
śrzodku ludu tego/ á nie ogląda do
45:
brá ktorem obdárzę lud moy/ mowi
kolumna: d
Pan: ábowiem był przycżyną odpor
1:
nosći przećiw Pánu.

rozdział: 30
KApit. 30.1. Opowieda przywrocenie żydom z więźie-
2:
nia Bábilońſkiego. 8. Prorokuie o krole-
3:
ſtwie Kryſtuſowym/ á obiecuie pokoy y be
4:
ſpieczeńſtwo wiernym. 11. Pan karze nie-
5:
przyiaćioły ſwoie/ á záchowywa ſwe. 12.
6:
Cieſzy żydy/ á vkázuie im iż iedno po tąd by
7:
li karáni dla złoſći ſwoich. 17. Cieſzy koś-
8:
ćioł vmawiáiąc ſię z Ieruzálem/ á opowie-
9:
da napráwę iego. 25. Groźi niepobożnym
10:
y ſprzeciwnikom kośćiołá.
werset: 1
P
Otym ſtáło
11:
ſię ſłowo Páń-
12:
ſkie do Ieremia
13:
ſzá w ten ſpoſob
14:
Pan Bog Iz
15:
ráelſki ták mo
16:
wi/ Piſz wſzyt-
17:
ki ty ſłowa kto-
18:
rem do ćiebie mowił w kſięgi.

werset: 3Abowiem oto dni prziydą mowi
19:
Pan/ áprzywrocę więźnie ludu mo
20:
iego Izráelſkiego y Iudſkiego mo-
21:
wi Pan/ y przywrocę ie do źiemie
22:
kthorąm dał oycom ich/ y poſiędą ią.

werset: 4A thyć ſą ſłowá ktore rzekł Pán
23:
nád Izráelem y nád Iudą.

werset: 5Pan thák mowi/ Słyſzelichmy
24:
głos ſtráſzliwy/ ſtrách á nie pokoy.

werset: 6Pytayćie ſię teraz á obáczćie mo-
25:
żeli porodźić mężczyżná? Czemu-
26:
żem thedy widźiał áno káżdy mąż
27:
chwyta ſię zá biodry rękomá/ iákoby
28:
o na niewiáſtá ktora rodźi/ á przecz
29:
wſzytki oblicża ich pobládły?

werset: 7x Biádá/ ábowiem dźień ten wiel
30:
ki ieſt thák iż mu rownia niemáſz/ á
31:
ieſt czás vtrapienia Iakobowego/
32:
á wſzákoż záchowan będźie od nie-
33:
go.
x Ioel. 2. v. 11. Amos. 5. v. 18. Sof. 1. v. 15.

werset: 8I ſtánie ſię dniá onego mowi Pan
34:
zaſtępow/ iż złamię iárzmo iego z ſzy
35:
ie twoiey/ á roztárgnę zwiąſki twe/
36:
á niebędźieſz więcey ſłużył obcym.

werset: 9Ale ſłużyć będą Pánu Bogu ſwe
37:
mu/ y A Dawidowi krolowi ſwemu
38:
ktorego im wzbudzę.
A To ieſt/ Meſyaſzowi.

werset: 10x Nie lękayże ſię ſługo moy Iako-
39:
bie/ mowi Pán/ áni ſię boy Izráelu/
40:
ábowiem oto ia rátuię ćiebie z źiemie
41:
dálekiey/ y naſienie twoie z ziemie
42:
więźienia/ Iakob náwroći ſię/ y v-
43:
ſpokoi ſię/ á w przeſpiecżeńſtwie zo-
44:
ſtánie/ y żaden nie będzie co by go
45:
vſtráſzyć miał.
x Ezái. 44. v. 1. Luk. 1. v. 70.

rozdział: 32


strona: 401


kolumna: a
werset: 35Y wybudowáli káplice wyſokie
1:
Báálowi/ ktore ſą ná dolinie ſynow
2:
Hennom/ kędy przenaſzáli przez o-
3:
gień ſyny y corki ſwoie B Molocho-
4:
wi/ cżegom ia im nie roſkázował/ á-
5:
nim o thym nigdy myſlił/ żeby kiedy
6:
táką obrzydłość cżynić mieli/ przy-
7:
wodząc w grzech Iudę.
B O tym báłwanie Molochu pátrz w 3. Mo. 18. v. 21.

werset: 36A teraz dla tego pan Bog Izrá-
8:
elſki mowi o mieyſcu tym/ o ktorym
9:
wy powiedaćie/ Podáne będźie w rę
10:
ce krolá Bábilońſkiego/ miecżem/
11:
głodem/ y morem.

werset: 37Oto ia zgromadzę ie ze wſzytkich
12:
źiem do ktorychem ie był wyrzućił/
13:
w popędliwośći moiey y w gniewie
14:
moim/ y w zágniewániu wielkim/
15:
Y dam ſię im záſię wroćić do mieſcá
16:
tego/ w ktorym beſpiecżnie mieſzkáć
17:
będą.

werset: 38Oni będą ludem moim/ á ia będę
18:
Bogiem ich.

werset: 39" Y dám im ſerce iedno/ y drogę ie
19:
dnę/ áby ſię mnie vſtáwicżnie bali/
20:
á iżby ſię im dobrze dźiało y ſynom
21:
ich ná potym.
" Ezech. 11. v. 19.

werset: 40A vcżynię z nimi przymierze wie
22:
cżne/ y nie odſtąpię ná zad od nich á-
23:
bych im dobrze cżynił/ owſzem poło
24:
żę boiaźń moię w ſercu ich/ iżby ode-
25:
mie nie odſtępowáli.

werset: 41Y rozkocham ſię w nich cżyniąc im
26:
dobrze/ wſzcżepię ie w źiemi they w
27:
prawdźie ze wſzytkiego ſercá mego
28:
y ze wſzytkiey ſwey duſze.

werset: 42Abowiem Pan thák mowi/ Iá-
29:
kom oto przywiodł wſzytko tho złe
30:
ná lud ten/ thák przywiodę ná nie
31:
wſzytko dobre kthorem obiecał im.

werset: 43A polá w źiemi tey będą mieć go-
32:
ſpodarze o ktorey wy powiedaćie/
33:
Spuſtoſzona ieſt/ á nie máſz w niey
34:
ni cżłowieká/ ni bydlątká/ bo ieſt po
35:
dána w ręce Káldeycżykom.

werset: 44Będą kupowáć role zá pieniądze/
36:
á będą cżynić zapiſy/ y będą zápiecżę
37:
towáne/ y będą bráć k temu świádki
38:
w źiemi Beniámin/ y wſzędy około
39:
Ieruzálem/ y w miáſtách Iudſkich/
40:
w miáſtecżkách ná gorách/ w miá-
41:
ſtecżkách polnych/ y w miáſtecżkách
42:
ktore ſą ku południowi/ ábowiem
43:
náwrocę poimáne ich/ mowi Pan.

rozdział: 33
KApit. 33.1. Przedſię nieprzeſtawa opowiedáć o przy
kolumna: b
wroceniu Zydow y nápráwie Ieruzálem.
1:
15. prorokuie o kroleſtwie Kryſtuſowym y
2:
o pokoiu á beſpiecżeńſthwie wiernych/ zá
3:
cżáſu iego. 19. y 25. Vkázuie przymierze/ kto
4:
re kośćioł ma przez Kryſtuſá iż ma być mo
5:
cne y nie zgwałcone. 22. Opowieda naſie-
6:
nie kośćiołá niezlicżone.
werset: 1
A
SLOwo
7:
Páńſkie ſtáło
8:
ſię powtore do
9:
IEremiaſzá
10:
gdy ieſzcze był
11:
zámkniony w
12:
przyſionku ćie
13:
mnice/ w ten ſpoſob.

werset: 2Ták mowi Pan/ Sprawcá iego
14:
Pan/ ktory A ią wybudował/ áby ią
15:
vmocnił/ imię iego ieſt Pan.
A To ieſt Syon.

werset: 3Wołay do mnie/ á odpowiem to
16:
bie/ á opowiemći rzecży wielkie y
17:
ſkryte/ ktorycheś ty nie znał.

werset: 4Abowiem pan Bog Izráelſki tak
18:
mowi/ Co ſię dotycze domow/ miaſt/
19:
y domow Krolow Iudſkich/ ktore
20:
ſą pokáżone táránmi y miecżem.

werset: 5Y dla tego iż wyćiągnęli walcżyć
21:
przećiw Káldeycżykom/ áby były ná
22:
pełnione trupy ludzkimi/ ktorem po
23:
bił w gniewie y w popędliwośći mo
24:
iey/ gdym zákrył oblicże ſwe od miá
25:
ſtá tego/ prze ich wſzelką złość.

werset: 6Otho vlecżę ie y vzdrowię/ ábo-
26:
wiem o nich pracą mieć będę/ y obiá
27:
wię wielkość pokoiu y prawdy.

werset: 7Y wywiodę poimáne z Iudy y poi
28:
máne z Izráela/ á pobuduię ie iáko
29:
y przed tym.

werset: 8Y ocżyśćię ie od wſzelákiey nieprá
30:
wośći ich ktorą przećiw mnie zgrze-
31:
ſzyli/ y przepuſzcżę wſzythkim złoś-
32:
ćiam ich/ ktorymi obráźili mię y ob-
33:
ruſzyli.

werset: 9Y ſtáną ſię mnie ſławą/ radośćią
34:
chwałą/ y wielmożnoſćią przed wſzy-
35:
tkimi narody/ ktorzy vſłyſzą wſzy-
36:
tko dobre/ ktore ia vcżynię z nimi/
37:
Y vlękną ſię á zádrżą ſłyſząc o ſzczę-
38:
śćiu ich/ y o pokoiu kthory vcżynię
39:
nád miáſtem.

werset: 10Pan ták mowi/ Ná mieſcu tym
40:
co o nim powiedaćie że ieſt puſtynią
41:
á iż niemáſz żadnego człowieká ani
42:
bydlęćiá w mieśćiech Iudſkich po
43:
vlicách Ieruzálem/ ktore ſą ſpuſto-
44:
ſzone/ gdźie áni cżłowieká/ ani by-
45:
dlęćiá/ áni żadnego mieſzkáiącego
46:
thám nie máſz.

rozdział: 36


strona: 403v


kolumna: c
werset: 24A żaden ſię nie vlękł áni rozdárł
1:
odźienia ſwego/ áni Krol/ áni ſłu-
2:
dzy ktorzy ſłyſzeli wſzytki ty ſłowá.

werset: 25Wſzákoż Elnátán/ y Dáláiaſz/
3:
y Gámáriaſz prośili krolá áby kſiąg
4:
nie kázał palić: Ale ich on ſłucháć
5:
nie chćiał.

werset: 26Y owſzem Krol roſkazał Ieremia
6:
ſzowi ſynowi Hámmelechowemu/ y
7:
Sáráiaſzowi ſynowi Azryelowe-
8:
mu/ y Selemiaſzowi ſynowi Abde-
9:
elowemu/ áby poimáli Báruchá pi-
10:
ſárzá/ y Ieremiaſzá Proroká: Ale ie
11:
Pan pokrył.

werset: 27Y ſtáło ſię ſłowo Páńſkie do Ie-
12:
remiaſzá gdy Krol ſpalił kſięgi y ſło
13:
wá ktore był ſpiſał Báruch z vſt Ie
14:
remiaſzowych/ w ten ſpoſob.

werset: 28Weźmi znowu drugie kſięgi/ á
15:
nápiſz wnie wſzytki pirwſze ſłowá
16:
ktore były w pierwſzych kſięgách co
17:
ie ſpalił Ioákim Krol Iudſki.

werset: 29Y rzeczeſz Ioákimowi Krolo-
18:
wi Iudſkiemu/ Pan thák mowi/
19:
Spaliłeś thy kſięgi mowiąc/ Cze
20:
muś ná nich piſał iż Krol Bábiloń
21:
ſki przyidźie á zburzy tę źiemię/ y wy
22:
gubi zniey ludźi y zwierzętá.

werset: 30A przetoż Pan Bog tak mowi o
23:
Ioákimie Krolu Iudſkim/ Nie zo
24:
ſthánie żadny z potomſtwá iego/
25:
ktoryby miał záſieść ſtolicę Dawido
26:
wę/ á trup iego będźie wyrzucony
27:
we dnie ná gorącość/ á w nocy ná źi-
28:
mno.

werset: 31Náwiedzę nád nim/ y nád naſie-
29:
niem iego/ y nád ſługámi iego złoſći
30:
ich/ y dopuſzczę ná nie/ y ná mieſz-
31:
czány Ierozolimſkie/ y ná lud Iud-
32:
ſki/ wſzytko złe com opowiedźiał o
33:
nich/ lecz oni tego nie ſłuchali.

werset: 32Tedy Ieremiaſz wźiął drugie kſię
34:
gi á dał ie Báruchowi ſynowi Nery
35:
ego piſárzowi/ kthory w nich piſał z
36:
vſt Ieremiaſzowych onyż wſzythki
37:
ſłowá kſiąg kthore Ioákim popa-
38:
lił/ á kthemu wiele inych ſłow było
39:
przydánych co były podobne pier-
40:
wſzym.

rozdział: 37
KApit. 37.1. Sedekiaſz náſtáwa ná kroleſtwo ná miey
41:
ſcu Iechoniaſzá ſyná Ioákimowego. 3. Po
42:
ſyła do Ieremiaſzá áby ſię modlił zá nim.
43:
6. Odpowiedź Ieremiaſzowá do Sedekia
kolumna: d
ſzá. 11. Ieremiaſz poimány iáko zbieg wſá-
1:
dzon ieſt do więźienia. 17. Wybáwiony od
2:
Sedekiaſzá Krolá. 19. Nápomina Sede-
3:
kiaſzá áby nie vfał fałeſznym Prorokom.
4:
20. Prośi Krolá áby go więcey nie dawał
5:
do więźienia w ktorym był.
werset: 1
Y
x Krolował Se
6:
dekiaſz ſyn Iozya-
7:
ſzow ná mieſcu Ie
8:
choniaſzá ſyná Io-
9:
ákimowego poſtá
10:
nowiony Krolem
11:
w źiemi Iudſkiey przez Nábuchodo
12:
nozorá Krolá Bábilońſkiego.
x 2. Krol. 24. v. 17. 2. Kron. 36. v. 10.

werset: 2Ale nie chćiał być poſłuſznym z
13:
ſługámi ſwemi áni z ludem źiemie
14:
oney ſłowam Páńſkim ktore mowił
15:
przez Proroká Ieremiaſzá.

werset: 3Poſłał tedy Krol Sedekiaſz Iu
16:
chála ſyná Selemiego/ y Sofonia-
17:
ſzá ſyná Mááſyego kápłaná do Ie-
18:
remiaſzá proroká áby mu mowili/
19:
Modl ſię prośimy ćię Panu Bogu
20:
náſzemu zá námi.

werset: 4Ná ten czás chodźił Ieremiaſz
21:
wolno miedzy ludźmi/ bo ieſzcze nie
22:
był wſadzon do więźienia.

werset: 5Tedy woyſko Fáráonowe wy-
23:
ſzło z Egiptu/ á gdy Káldeyczycy
24:
ktorzy oblegli Ieruzálem poſły-
25:
ſzeli wieſć o nich odćiągnęli od Ieru
26:
zalem.

werset: 6Podáne ieſt tedy ſłowo Páńſkie
27:
do Ieremiaſzá w ten ſpoſob.

werset: 7Pan Bog Izráelſki ták mowi/
28:
Wy tak opowiedzćie Krolowi Iud
29:
ſkiemu ktory was przyſłał ábyśćie
30:
ſię rádźili mnie/ Oto woyſko Fáráo
31:
nowe ktore wam przyćiągnęło było
32:
na pomoc wroći ſię do Egipthu do
33:
źiemie ſwoiey.

werset: 8A Kaldeyczykowie wrocą ſię y
34:
miáſto to oblęgą/ wezmą/ y popalą.

werset: 9Pan thák mowi/ Nie omylayćie
35:
ſerc ſwych mowiąc/ Zápewne Kál
36:
deyczycy odćiągną od nas/ boć nie
37:
odćiągną.

werset: 10Choćiażbyſćie wy też wſzytko woy
38:
ſko Káldeyczykow porázili ktorzy
39:
przećiw wam walczą ták iżby żaden
40:
z nich nie zoſtał iedno ránny á wſzá
41:
koż powſtánie káżdy z namiotu ſwe
42:
go/ á popalą miáſto to ogniem.

werset: 11Gdy tedy woyſko Káldeyczykow
43:
ruſzyli oboz od Ieruzálem dla woy-
44:
ſka Faráonowego.

werset: 12Ieremiaſz wyſzedł z Ieruzálem á-
45:
by ſzedł do źiemie Beniámin/ chcąc
46:
ſię wyłączyć z pośrod ludu onego.

rozdział: 41


strona: 406

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt. 406.

kolumna: a
werset: 4Potym názáiutrz gdy zábit ieſt
1:
Godoliaſz/ pierwey niż ſię tego kto
2:
dowiedźiał.

werset: 5Niekthorzy mężowie z Sychem
3:
z Sylo y z Sámaryey przyſzli/ tho
4:
ieſt/ ośḿdźieſiąt mężow A ogoliw-
5:
ſzy brody/ y rozdarſzy ná ſobie odźie
6:
nie/ á z podrápánymi twarzámi/ á
7:
mieli dáry y kádźidło wrękách ſwo
8:
ich/ áby ie B ofiárowáli w Domu
9:
Páńſkim.

werset: 6Przećiw ktorym wyſzedł Izmá-
10:
el ſyn Nátániego z Mispy/ á ſzedł
11:
C płácżąc/ A gdy im záſzedł drogę/
12:
rzekł do nich/ Podźćie do Godolia-
13:
ſza ſyná Achikámowego.
A Okázuiąc znák żáłoby gdy vsłyſzeli o zborzeniu miáſtá. B Abowiem ſię byli ieſzcże nie osłyſzeli żeby Kośćioł miał być zepſowan.
C Then płácż był zmyſlony á był ná zginienie ludźi onych.

werset: 7Gdy tedy przyſzli w pośrzod miá
14:
ſtá/ Izmáel ſyn Náthániego pośći
15:
nał ie nád przekopem/ on ſam y mę-
16:
żowie ktorzy z nim byli.

werset: 8Ale ználázło ſię dźieſięć mężow
17:
miedzy nimi/ ktorzy rzekli Izmáelo-
18:
wi/ Nie żábiiay nas/ ábowiem ma-
19:
my ſkárby w polách/ pſzenicę y ięcż-
20:
mień/ oliwę y miod: Thedy ſię po-
21:
wśćiągnął/ á nie zábił ich z iną brá-
22:
ćią ich.

werset: 9A przekop on w ktory powmiáto
23:
wał Izmáel trupy onych mężow kto
24:
re był pobił dla Godoliaſzá/ był prze
25:
kop ktory dał wybráć Krol Aſá dla
26:
Bááſy Krolá Izráelſkiego/ A Iz-
27:
máel ſyn Náthániego nápełnił gi
28:
zábitemi.

werset: 10Potym Izmáel wiodł wſzytki o-
29:
ſtátki ludu ktore były w Miſpie w
30:
poimánie/ corki krolewſkie/ y wſzy-
31:
tek lud ktory był zoſtał w Mispie/
32:
ktore Nábuzárdán hetman poruczył
33:
był Godoliaſzowi ſynowi Achiká-
34:
mowemu/ tenże Izmáel ſyn Náthá
35:
niego wiodł w poimánie/ chcąc vydź
36:
z nimi do ſynow Ammonowych.

werset: 11Ale Iohánán ſyn Kárego y wſzy
37:
ſcy rotmiſtrze woyſká kthore z nim
38:
było/ gdy vſłyſzeli onę niecnotę kto-
39:
rą zbroił Izmáel ſyn Nathániego.

werset: 12Wźiąwſzy z ſobą wſzythek lud
40:
ſwoy/ ćiągnęli áby zwiedli bithwę
41:
z Izmáelem ſynem Náthániego/ y
42:
nálezli go v wod wielkich kthore ſą
43:
w Gábáonie.

werset: 13A gdy lud wſzytek ktory był z I-
44:
zmáelem/ vyzreli Iohánnáná ſyná
45:
Karego/ y wſzytki rotmiſtrze kto-
46:
rzy z nim byli vrádowáli ſię.

werset: 14Wſzythek tedy lud ktory był Iz-
47:
máel poimał w Mispie/ wroćił ſię/
kolumna: b
á ſzedł do Iohánnáná ſyna Káre go.

werset: 15A Izmáel ſyn Náthániego v-
1:
ćiekł z ośmią mężow przed Iohán-
2:
nánem/ á przyſzedł do ſynow Am-
3:
monowych.

werset: 16A Iohánnán Syn Kárego/ y
4:
wſzyſcy rotmiſtrze woyſká kthorzy
5:
z nim byli/ wźięli oſtátek ludu/ kto-
6:
re byli wydárli z rąk Izmáelá ſyná
7:
Nathániego z Mispy/ potym iáko
8:
on był zábił Godoliaſzá ſyná Achi-
9:
kámowego/ ludźi rycerſkie/ y nie-
10:
wiáſty/ y dźiatki/ y komorniki/ kto-
11:
re był odwiodł z Gabáonu.

werset: 17Y odſzedſzy mieſzkáli w Geruth-
12:
chimchám/ ktora ieſt wedle Bethle
13:
hem/ áby vſzli do Egiptu.

werset: 18Przed Káłdeycżyki/ ábowiem ſię
14:
ich bali dla tego/ że Izmáel ſyn Ná
15:
taniego zábił Godoliaſzá ſyná Achi
16:
kámowego/ ktorego był Krol Bá-
17:
biloński vcżynił w źiemi przełożo-
18:
nym.

rozdział: 42
KApit. 42.1. Zydowie po śmierći Godoliaſzá/ proſzą
19:
od Ieremiaſza iżby ſię modlił zá nimi. 3.
20:
Przyſięgáią iż chcą być posłuſzni Ieremi-
21:
aſzowi. 10. Rádźi im áby w Iudſkiey źiemi
22:
mieſzkáli/ á z wielkimi groźbámi zákázuie
23:
im vćiekáć do Egiptu przed ſtráchem Bá
24:
bilońcżykow.
werset: 1
T
Edy wſzythcy
25:
Rothmiſtrzowie
26:
woyská/ y Iohán
27:
nán ſyn Kárego/
28:
y Iezániaſz ſyn O
29:
ſaiego/ y wſzytek lud
30:
ták máłych iáko y wielkich przyſzli.

werset: 2A rzekli Ieremiaſzowi proroko-
31:
wi/ Prośbá náſzá niechay od ćiebe
32:
przyięthá będźie/ á modl ſię zá nas
33:
Pánu Bogu twemu/ á zá thymi o-
34:
ſtátki wſzytkimi: Abowiem z wiel
35:
bárzo nas máluczko zoſtháło/ iáka
36:
to ſam widźiſz ocżyma ſwemi.

werset: 3Niechayże nam Pan Bog twoy
37:
obiáwi drogę po ktoreybychmy cho-
38:
dźić mieli/ y tho cobychmy cżynić
39:
mieli.

werset: 4Rzekł im tedy Prorok Ieremiaſz/
40:
Słyſzę/otho będę ſię modlił Pánu
41:
Bogu wáſzemu wedle they prośby
42:
wáſzey/ A káżde ſłowo ktore vſłyſzę
43:
od Páná oznáymię wam/ y nie zátá
44:
ię nic przed wámi.

rozdział: 46


strona: 408


kolumna: b
werset: 10Abowiem dzień ten Páná Boga

strona: 408v

IEREMIAS

kolumna: c
zaſtępow/ dźień ieſt pomſty/ áby ſię
1:
pomśćił nád nieprzyiaćioły ſwemi/
2:
ktore miecż poźrze y náſycon á nápo
3:
ion będźie krwią ich: ábowiem Pan
4:
Bog zaſtępow ma E ofiárę w ziemi
5:
Pułnocney nád rzeką Eufrátes.
E Mord kthory ſię dźieie nád thymi kthorzy dla grzechow ſwych bywáią mordowáni názywa prorok ofiárą.

werset: 11Wſtęp do F Gáláádu/ á weźmi ży
6:
wice G pánno corko Egiptſka: ále
7:
prozno ſobie zbieraſz lekárſtwá/ bo
8:
wiem nie będźieſz vlecżoná.
F O Gáláádźie pátrz w. 2. Krol. 5. v. 29. gdźie ná onym mieyſcu rodźił ſię bálſam ábo żywicá známienita ku goieniu ran/ A tu dawa znać iż żadne máśći Egiptcyánom pomoc nie miáły. G Názywa Egiptcyány pánną okázuiąc iż ieſzcze od żadnego nieprzyiaćielá náruſzonemi nic nie byli.

werset: 12Narodowie ſłyſzeli o ſromoćie
9:
twoiey/ á wołániem twym nápeł-
10:
nioná ieſt źiemiá: ábowiem mocarz
11:
potrąćił mocarzá/ á obádwá ſię ſpo
12:
łu powálili.

werset: 13Rzecż ktorą vcżynił Pan do Ie-
13:
remiaſzá o przyśćiu Nábuchodo-
14:
nozorá Krolá Bábilońſkiego/ ku
15:
ſpuſtoſzeniu ziemie Egiptſkiey.

werset: 14Oznáymuyćie w Egiptćie/ á roz
16:
głáſzayćie w Mágdálu y obiawiay
17:
ćie w Nof/ y w Táfnes tymi ſłowy/
18:
Sthań á bądź gothow/ ábowiem
19:
miecż poźrze wſzytko to co ieſt oko-
20:
ło ćiebie.

werset: 15Cżemuż ieſt przepłoſżon mocarz
21:
twoy á oſtáć ſię nie mogł? iż go zá-
22:
pędźił Pan.

werset: 16Dopuśćił wielu ich vpáść/ ták iż
23:
wſzyſcy obálili ſię ieden ná drugie-
24:
go/ y rzekli/ Wſtań á wroćmy ſię do
25:
ludu náſzego y do źiemie w kthorei
26:
eſmy ſię zrodźili przed miecżem po-
27:
ráżáiącym.

werset: 17Thám záwołáią/ Fáráo Krolu
28:
Egiptſki do trwogi/ Ale on omie
29:
ſzkał cżáſu náznácżonego.

werset: 18Zywę ia/ mowi Krol/ kthorego
30:
imię ieſt Pan zaſtępow/ iako Tha-
31:
bor ieſt miedży gorámi/ y iáko Kár
32:
mel ná morzu/ ták y H on prziydzie.
H To ieſt/ Nábuchodonozor kthory pewnie przyſzedſzy poráźi Egiptcyány.

werset: 19O corko mieſzkáiąca w Egiptćie/
33:
gotuyże ſię ku prowádzeniu z ſprzę-
34:
tem ſwym: ábowiem Nof ſtánie ſię
35:
puſtynią/ á opuſthoſzę ie iż w nim
36:
nikt mieſzkáć nie będźie.

werset: 20Egipth ieſt iako piękna ćielicá/
37:
niſzcżenie prżiydzie od pułnocy/ y
38:
pewnieć prziydźie.

werset: 21I Naiemnicy iego ſą w pośrod ie-
39:
go iáko ſyći ćielcowie/ ábowiem ſię
40:
też y oni obrocą/ á vcieką ſpołu/ y
41:
nie oſthoią ſię: bo dźień porażki ich
42:
przyſzedł ná nie/ y cżás náwiedze-
43:
nia ich.
I To ieſt lud służebny.

werset: 22K Głos iego iáko wężowy wyni
44:
dźie/ ábowiem z woyſkiem L poydą/ á
45:
prziydą przećiw niemu z ſiekierámi/
kolumna: d
iáko ći co drwá rąbáią.
K Egiptcyáni będąc obleżeni od Káldeyczykow będą wołáć y nárzekać piſzcząc iáko wężowie. L To ieſt/ Káldeyczycy nieprzyiaćiele ich.

werset: 23Podrąbią M lás iego/ mowi Pan:
1:
ábowiem im licżby niemaſz/ bo ich
2:
mnoſtwo więcżſze niż ſzárańcżey/
3:
y licżby im nie będzie.
M To ieſt wygubią woyſko Egiptſkie ktore tu przyrownawa láſowi.

werset: 24Corka Egiptſka będzie poſro-
4:
moconá/ á podána w ręce ludu puł
5:
nocnego.

werset: 25Pan zaſthępow Bog Izráelſki
6:
ták mowi/ Oto náwiedzę poſpolſt-
7:
wo N z No y Fáráona z Egiptem/ y
8:
bogi iego/ Krole iego/ ták ſámego Fá
9:
ráoná/ iáko y ony co w nim vfáli.
N Niktorzy wykłádáią Alexándryą.

werset: 26Y podam ie w ręce tych/ kthorzy
10:
im o żywot ſtoią/ y w ręce Nábucho
11:
donozorá Krolá Bábilońſkiego/ w
12:
ręce ſłużebnikow iego/ y pothym w
13:
nim mieſzkáć będą/ iáko y przed
14:
tym/ mowi Pan.

werset: 27x A thy Iakobie ſługo moy/ nie
15:
boy ſię/ áni ſię lękay Izráelu/ ábo-
16:
wiem oto wybáwię ćię z dáleká/ y na
17:
ſienie twoie z źiemie poimánia twe
18:
go/ A wroći ſię Iakob á odpocży-
19:
nie/ y poſzcżęśći ſię iemu/ á żaden
20:
nie będźie coby go ſtráſzył.
x Ezáiaſz. 44. v. 1. Wyżſzey. 30. v. 10.

werset: 28Ieſzcże też ty Iakobie ſługo moy
21:
nie boy ſię/ mowi Pan: bo ia z tobą
22:
ieſthem/ Vcżynię theż dokońcżenie
23:
wſzech pogánow do ktorychem ćię
24:
wygnał/ lecż nie vcżynię dokoncże-
25:
nia twego/ ále ćię káráć będę z roz-
26:
ſądkiem/ á nie wygubię ćię do ſzcżą-
27:
tká.

rozdział: 47
KApit. 47.1. Prorokuie przećiw Filiſtynom/ Tyriy-
28:
cżykom y Sydoniánom.
werset: 1
R
Zecz kthora
29:
podána ieſt do
30:
Ieremiaſzá od
31:
Páná przećiw
32:
Filiſthynom/
33:
przed tym niż
34:
Fáráo dobył
35:
Gázy.

werset: 2Pan ták mowi/ A Oto wody kto
36:
re idą z Pułnocy ſą iáko powodź
37:
gwałtowna/ zátopią źiemię y wſzy
38:
tko co ieſt ná niey/ miáſto y mieſzká
39:
iące w nim/ wołać będą ludźie/ á
40:
wſzyſcy mieſzkáiący ná źiemi roz-
41:
płácżą ſię.
A Rozumie tu woyſká Káldeyſkie.

rozdział: 50


strona: 411

Proroctwo Ieremiaſzowe. Liſt 411.

kolumna: a
werset: 2Opowiedayćie w narodźiech/ á
1:
dayćie ſię im ſłyſzeć/ podnieśćie cho
2:
rągiew/ rozgłaſzayćie/ á nic nie tay
3:
ćie/ mowćie/ Wźięte ieſt Bábilon/
4:
A Bel poháńbion ieſth/ Merodách
5:
ſtłucżon/ báłwány iego poháńbio-
6:
ne/ y bogowie iego pokruſzeni ſą.
A Bel y Merodách byli Bogowie Bábilońſcy ktorym oni oſobliwie wierzyli.

werset: 3Abowiem B narod wyćiągnie prze
7:
ćiw iemu od pułnocy/ á położy źie-
8:
mię iego w ſpuſtoſzenie/ y nie będźie
9:
nikt coby w niey mieſzkał ták z ludźi
10:
iáko y zwierząt/ wſzytcy ſię ruſzyli y
11:
wyſzli.
B To ieſt Perſowie y Medowie.

werset: 4W onych C dnioch y w onych cżá-
12:
ſiech/ mowi Pan/ ſynowie Izráel-
13:
ſcy przyidą y ſynowie Iudſcy ſpołu/
14:
á idąc płákáć będą/ á przydą y ſzu
15:
káć będą páná Bogá ſwego.
C To ſię ná then czás wypełnić miáło/ gdy Cyrus wźiął Bábilon á dał Zydom wolność Ezd. 1.

werset: 5Pytáć ſię będą drogi do Syonu/
16:
á tu ſię obrocą twarzy ich/ Zeydźćie
17:
ſię á poſlubćie ſię Pánu przymierzem
18:
wiecżnym/ ktore nigdy nieprzyidźie
19:
w zápámiętánie.

werset: 6Lud moy był iáko owcá vpłoſzo
20:
na/ páſtyrze ich dopuśćili ſię im błą-
21:
káć/ á wygnáli ie ná gory/ tułáły ſię
22:
od gory do pagorku/ á zápomniáły
23:
ſtánowiſká ſwego.

werset: 7Wſzytcy ktorzy ie znáydowáli po
24:
żyráli ie/ á mowili nieprzyiaćiele ich
25:
My nic złego nie cżyniemy gdyż oni
26:
zgrzeſzyli Pánu/ ktory był mieſzká
27:
niem ſpráwiedliwośći y nádźieią oy
28:
cow ich.

werset: 8Wynidźćie z pośrodku Bábilonu
29:
á wynidźćie z źiemie Káldeycżykow
30:
ſtańćie ſię iáko kozłowie przed trzo-
31:
dą.

werset: 9Abowiem otho wzbudzę y przy-
32:
wiodę ná Bábilon zgromádzenie
33:
wiela narodow z źiemie pułnocney
34:
y ſpráwią woyſká przećiw iemu/ y
35:
ták wźięte będźie/ á ſtrzáły iego bę-
36:
dą iáko ſtrzelcá łucżnego/ z ktorych
37:
żadna dármo wyſthrzelona nie bę-
38:
dźie.

werset: 10Káldea podána będźie ná łup/ á
39:
wſzytcy ktorzy ią złupią náſyceni bę
40:
dą/ mowi Pan.

werset: 11Dla thego iżeśćie ſię rádowáli y
41:
weſelili depcąc dźiedźictwo moie/ y
42:
dla tego iżeśćie ſię vtucżyli im/ iáko
43:
ćielicá trawą/ á poryzáliśćie iáko
44:
waśniwe konie.

werset: 12D Mátká wáſzá bárzo ieſt poſro-
45:
moconá/ rodźićielká wáſzá záwſty
kolumna: b
dźiłá ſię/ ſtánie ſię poſlednieyſzą mie
1:
dzy narody/ będźie puſtha/ płona y
2:
ſucha.
D To ieſth źiemiá Káldeyſka kthora byłá pánią wſzytkich inych kroleſtw.

werset: 13Nie będą w niey dáley mieſzkáć
3:
dla gniewu Páńſkiego/ ále będźie
4:
do ſzcżątka puſtą/ ktokolwiek przey
5:
dzie przez Bábilon zdumieie ſię/ y
6:
świſnie nád wſzytkimi plagámi ie-
7:
go.

werset: 14Zſzykuyćie woyſká przećiw Bábi
8:
lonu wſzędy w około/ wy wſzytcy
9:
co łuk ćiągniećie/ ſtrzelayćie do nie-
10:
go/ nie ſzánuyćież ſtrzał/ ábowiem o-
11:
no zgrzeſzyło przećiw Pánu.

werset: 15Krzycżćie ná nie ze wſzech ſtron
12:
boć ſię muśi podáć/ vpádły grun-
13:
ty iego/ mury iego rozrzucone ſą/ á
14:
bowiem nád niem pomſtá Páńſka/
15:
Vcżyńćie nád niem pomſtę/ á odday
16:
cie mu iáko ono inem oddawáło.

werset: 16Wykorzeńćie rozſiewácżá z Bábi
17:
lonu/ y tego ktory trzyma śirp cżá-
18:
ſu żniwá/ przez miecż borzący káżdy
19:
z nich obroći ſię do ludu ſwoiego/ y
20:
káżdy vćiecże do źiemie ſwoiey.

werset: 17Izráel ieſt iáko trzodá rozproſzo-
21:
ná/ lwi ie roſproſzyli/ E Krol Aſsy-
22:
ryiſki ten go napirwey źrzeć pocżął/
23:
á potym ten Nábuchodonozor krol
24:
Bábilońſki oſtátecżnie pogryzł F ko
25:
śći iego.
E To ieſth/ Teglát Fáláſsár ktory naprzod záwiodł do więźienia dźieſięćioro pokolenie. F A to gdy záwiodł dwoie pokolenia w poimánie Iudę y Beniámin.

werset: 18A przetoż pan zaſtępow Bog I-
26:
zráelſki tak mowi/ Otho náwiedzę
27:
Krolá Bábilońſkiego/ y źiemię iego
28:
iákom náwiedźił Krolá Aſsyriyſkie
29:
go.

werset: 19Y przywrocę záś Izráela do mie-
30:
ſzkánia iego/ á pąść ſię będźie w Ká
31:
rmelu/ y w Báſán/ á duſzá iego ná
32:
ſyconá będźie ná gorách Efráim y
33:
w Gáláád.

werset: 20W onych dnioch y w onych cżá-
34:
ſiech/ mowi Pan/ Będą ſzukáć nie-
35:
práwośći Izráelſkich/ á nigdźiey ſię
36:
nie pokażą/ grzechow Iudſkich/ á nie
37:
będą znaleźione/ ábowiem odpuſz-
38:
cżę tym ktore pozoſtáwię.

werset: 21G Wyćiągni przećiw źiemi odpor
39:
ney/ y owſzem przećiw mieſzkáią-
40:
cym w niey/ ábyś ie náwiedźił/ Ro
41:
ſypuy á borz zá niemi/ mowi Pán/
42:
á czyń wſzytko iáko ia każę tobie.
G Tu Pan czyni rzecz do Cyruſá y do woyſká iego.

werset: 22Głos walki ieſt w źiemi y ſpuſto
43:
ſzenie wielkie.

rozdział: 52


strona: 413


kolumna: b
werset: 3Abowiem gniew Páńſki był nád
1:
Iudą y nád Ieruzálem/ áż ie od-

strona: 413v

IEREMIAS.

kolumna: c
rzućił od oblicżnośći ſwoiey: bo Se
1:
dekiaſz odpornym był Krolowi Bá
2:
bilońſkiemu.

werset: 4I ſtháło ſię dziewiąthego ro-
3:
ku kroleſtwá iego/ dzieſiątego mie-
4:
ſiąca/ dniá dżieſiąthego/ iż Nábu-
5:
chodonozor Krol Bábilońſki przy-
6:
ćiągnąl ze wſzythkim ſwym woy-
7:
ſkiem pod Ieruzálem/ y obległ ie
8:
wſzędy wkoło wyſypuiący wały.

werset: 5Y bylo miáſto w oblężeniu áż do
9:
iedennaſtego roku pánowania Se
10:
dekiaſzowego.

werset: 6Ale mieſiącá cżwarthego/ dniá
11:
dźiewiątego/ głod wźiął moc w mie
12:
śćie/ á ſpiże niedoſthálo ludowi o-
13:
nei źiemi.

werset: 7I miaſto rozwálone ieſt/ y wſzyt-
14:
cy ludzie rycerſcy zućiekáli/ y wy-
15:
ſzli z miáſtá wnocy fortką/ ktora by
16:
łá miedzy dwiemá mury bliſko ogro
17:
du Krolewſkiego/ y vćiekli drogą
18:
ku puſtyni/ A Káldeycżycy leżeli o-
19:
koło miáſtá.

werset: 8Tedy woyſko Káldeycżykow
20:
gonilo/ y poimálo Krolá Sede-
21:
kiaſzá ná puſzcży Ierycho/ á wſzy-
22:
tek pocżet ludu iego/ rozpierzchnął
23:
ſię od niego.

werset: 9A gdy poimáli Krolá/ poſłáli go
24:
do Krolá Bábilońſkiego w Ryblat
25:
ktore ieſt w ziemi Hemát/ á on wy
26:
dał dekret przećiwko iemu.

werset: 10Krol tedy Bábilońſki dał pośći
27:
náć ſyny Sedekiaſzowe przed nim/
28:
y kázał pomordowáć wſzytki Kſią-
29:
żętá Iudſkie w Rybláth.

werset: 11Dał też ocży wyłupić Sedekia-
30:
ſzowi/ y związawſzy go łáncuchy
31:
roſkázał krol Bąbylońſky záwieść
32:
do Bábilonu y wſadzicz doćiemni-
33:
ce/ gdzie był aż do śmierći.

werset: 12A piątego mieſiącá dniá dzieſiąte
34:
go tegoż mieſiącá/ roku ktory dzie-
35:
wiątynaſty byl pánowánia Krolá
36:
Nábuchodonozorá krola Babyloń
37:
ſkiego/ Nabuzárdan Hetman kto-
38:
ry był ſługą Krola Bábilońſkiego
39:
przyechał do Ieruzálem.

werset: 13Y ſpalił ogniem dom Páńſki/ y
40:
dom Krolewſki/ y wſzytki domy Ie
41:
rozolimſkie y wſzytki domy przed-
42:
nieyſze.

werset: 14A wſzythko woyſko Káldeycży-
43:
kow ktore było z przerzecżonym Het
44:
manem/ rozmiotáli wſzytky mu-
45:
ry około Ieruzálem.

werset: 15Przytym Nábuzárdan Heth-
kolumna: d
man/ zágnał w więżenie ludźi v-
1:
bogie y oſtátki poſpolſtwá/ ktore
2:
bylo pozoſtálo wmieśćie/ y ty co byli
3:
zućiekáli do Krolá Bábilońſkiego
4:
y oſtátki ludu.

werset: 16A wſzákoż ſamże Nábuzárdan
5:
Hethman pozoſtháwił niektore v-
6:
bogie w źiemi/ winarze y oracże.

werset: 17Połamáli też Káledycżycy ſłupy
7:
miedźiáne ktore były w domu Páń
8:
ſkim y podſtáwki/ y koćieł wielky
9:
miedźiány ktory był w domu Páń-
10:
ſkim/ y zánieśli do Bábilonu wſzyt-
11:
kę ich miedź.

werset: 18Pobráli theż kotły/ łopáty/ in-
12:
ſtrumenty Muzyki/ miednice/ cża
13:
ſzki/ y wſzytko nacżynie miedziane/
14:
ktorym poſługowano.

werset: 19A Hethman pobrał wiadra y
15:
kádźiłdnice/ bánie/ gárnce/ świecż
16:
niki/ możdżerze/ y kubki/ y wſzythki
17:
nacżynia złote y ſrebrne.

werset: 20Y dwá ſłupy/ koćieł ieden/ dwá-
18:
naśćie wołow miedźiánych/ ktorzy
19:
byli pod podſtháwki/ co ie był ſprá-
20:
wił Sálomon Krol w domu Páń
21:
ſkim/ á miedźi tego wſzytkiego na-
22:
cżynia niebyło wagi.

werset: 21Wyſokość ſłupu iednego byłá na
23:
ośmnaśćie łokiet/ á łáncuſzek okolo
24:
niego ná dwunaśćie łokiet a miąſz
25:
ſzość iego byłá ná cżterzy pálce/ á
26:
wnątrz był dęty.

werset: 22A ná wierzchu byłá gałká mie-
27:
dźiána ktorey wyſokość byłá ná pią
28:
ći łokiet/ robotą plećioną/ á iabłká
29:
granathowe w okrąg około gałki/
30:
wſzytko z miedźi/ A tákowyż theż
31:
był kſztalt ſłupu drugiego y iábłek.

werset: 23Z iedney ſtrony widáć było dzie-
32:
więćdzieſiąt y ſześć iábłek/ á wſzyt-
33:
kich iábłek było ſtho wſzędy wkoło
34:
w oney roboćie plećioney.

werset: 24Wziął tez Hethman Sáráiaſzá
35:
naprzednieyſzego kápłaná/ y Zofo-
36:
niaſzá wtorego po nim/ y trzy ſtroże
37:
weśćia.

werset: 25A z miáſtá wziął komorniká/ kto
38:
ry był przełozonym nád rycerzmi/
39:
y ſiedm mężow ſług Krolewſkich
40:
ktore ználeźiono w mieśćie/ y prze-
41:
dnieyſzego ſekretarzá woyſká ktory
42:
popiſował lud źiemie ku boiowi/ y
43:
ſześćdźieſiąt mężow z ludu źiemie/
44:
ktorzy ſą ználeźieni w mieśćie

księga: Lam. Ier.
rozdział: 3


strona: 416

Láment Ieremiaſzow. Liſt. 417.

kolumna: a
werset: 40Obácżmy drogi náſze á ſzukay-
1:
my ich/ y náwroćmy ſię do Páná.

werset: 41Podnieśmy ſercá y ręce náſze do
2:
Bogá ktory ieſt w niebie.

werset: 42Złośćiwiechmy ſię ſpráwowáli/ y
3:
odpornichmy byli/ á dla tego niefol
4:
gowałeś nam.

werset: 43Rozbiłeś namiot gniewu/ á go-
5:
niłeś nas mordowałeś nic nie prze-
6:
puſzcżáiąc.

werset: 44Zákryłeś ſię obłokiem/ ábyś nie
7:
ſłyſzał modlitw náſzych.

werset: 45Składłeś nas iáko gnoy y ſmrod
8:
w pośrodku narodow.

werset: 46Wſzytcy náſzy nieprzyiaćiele zie-
9:
wáią ná nas gębámi ſwoimi.

werset: 47Strách y śidło thuż nád námi/
10:
ſpuſtoſzenie y nieſzcżęśćie.

werset: 48Strumienie wod wypłynęły z o-
11:
cżu moich nád vpadkiem corki ludu
12:
mego.

werset: 49Oko moie opływa bez przeſtán-
13:
ku/ iż odpocżynku nie ma.

werset: 50Aż weyźry Pan á obacży z niebá.

werset: 51Oko moie duſzę moię trapi/ dla
14:
wſzytkich corek miáſta moiego.

werset: 52Nieprzyiaćiele moi ſrodze mię
15:
przeſládowáli/ łowiąc mię iáko pta
16:
ká bez przyczyny.

werset: 53Zámknęli żywot moy w E ſtudni
17:
y przywálili mię kámieniem.
E Pátrz o tym Ieremiaſzá. 38. v. 6.

werset: 54Wody opłynęły obfićie ná głowę
18:
moię/ á mowiłem/ Zginąłem.

werset: 55Wzywałem imienia twego Pá-
19:
nie zdołu głębokiego.

werset: 56Słyſzałeś głos moy/ nie zátulay
20:
że vchá twego od wzdychánia mego
21:
y od wołánia moiego.

werset: 57Przyblizyłeś ſię w dźień w ktho-
22:
rym ćiebie wzywał/ á mowiłeś/ Nie
23:
boy ſię.

werset: 58O Pánie/ wźiąłeś ná ſię krzywdę
24:
duſze moiey/ á wybáwiłeś żywoth
25:
moy.

werset: 59Widźiałeś moy Pánie krzywdę
26:
moię/ Brońże ty práwá moiego.

werset: 60Baczyłeś wſzytkę ich ſrogość/ á
27:
wſzytkę myſl ich przećiwko mnie.

werset: 61Vſłyſzałeś Pánie poháńbienie
28:
ich/ á wſzytko ich ſtáránie przećiw
29:
ko mnie.

werset: 62Też y wárgi tych ktorzy ſię podno
30:
ſzą przećiwko mnie/ y vſtháwicżne
31:
myſlenie ich przećiwko mnie.

werset: 63Obacżay kiedy ſię kłádą y kiedy
32:
wſtáią/ żećiem ia ieſt pioſnká ich.

werset: 64Odday im zá rowno miły Pánie
kolumna: b
według ſpráwy rąk ich.

werset: 65Thy im daſz boleść ſerdeczną/ y
1:
przeklęctwo twoie.

werset: 66Przeſládowáć ie będźieſz w gnie
2:
wie twoim/ á zgłádźiſz ie z ſwiátá o
3:
Pánie.

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Wypiſuie ony wielkie vćiſki kthore ſię
4:
prżydáły w Ieruzálem gdy było oblęzone
5:
przez Nábuchodonozorá. 13. Vkázuie grze-
6:
chy prorokow y kápłanow/ że oni byli przy
7:
cżyną vpadku iego. 21. Groźi Edomcży-
8:
kom nieprzyiaćielom Ierozolimſkim.
werset: 1
O
Iákoż po-
9:
smiedźiáło ieſt
10:
złotho/ A á od-
11:
mieniona ieſth
12:
bryłá złotá ſcży
13:
rego/ y kámie-
14:
nie domu Páń
15:
ſkiego ſą rozmietháne w przecżni-
16:
cách wſzytkich vlic.
A Przez złoto rozumie Kſiążęthá/ á przez kámienie drogie Kápłany.

werset: 2Iákoż teraz ſzláchetni ſynowie Sy
17:
ońſcy co byli pocżytáni iáko złotho
18:
ſzcżyre/ ſą iáko gárnce gliniáne/ á iá
19:
koby ſpráwá rąk zduńſkich.

werset: 3B Smokowie wyłożyli pierśi ſwe
20:
á karmili mlekiem ſzcżeniętá ſwoie/
21:
A corka ludu moiego ták ieſt okru-
22:
tna iako C ſtruſowie ná puſzcży.
B Iákoby rzekł/ wężowie wychowywáią dźieći ſwe/ ále corki Izráelſkie nie wychowywáią ſwoich. C W tych słowiech dawa znáć iż niewiáſty opuſzczały dźiathki ſwe iáko ſtruſowie gdy iáycá zniożſzy odchodzą ich ná puſzczy.

werset: 4Ięzyk ſącego prżylgnął ku podnie
23:
bieniu iego w vpragnieniu/ Má-
24:
lucżcy prośili o chleb/ ále żaden nie
25:
był co by go im vłomił.

werset: 5Oni ktorzy ſię karmili potráwá-
26:
mi roſkoſznymi/ poginęli w vlicách
27:
y oni kthorzy byli wychowáni w o-
28:
dźieniu ſzárłathnem/ przykryli ſię
29:
gnoiem.

werset: 6Więcſze ieſt karánie zá grzech cor
30:
ki ludu moiego/ á niż karánie grze-
31:
chu Sodomy x ktore ieſt podwro-
32:
cone w iednem okámgnieniu/ bo
33:
namioty nie były rozbite przećiw ie
34:
mu.

werset: 7Názáreyſcy iego czyſztſzy byli niż
35:
śnieg/ á bielſzy niż mleko/ rumień-
36:
ſzey byli bárwy niż rubin/ á piękniey
37:
wypráwieni niż ſzáfir.

werset: 8Ale theraz oblicże ich cżyrnieyſze
38:
niż wągl/ nie poznáć ich ná vlicách/
39:
przyſchłá ſkorá ich do kośći ich/ wy-
40:
ſchnęłá iáko drewno.

werset: 9Lepiey ſię tym ſtáło co zginęli od
41:
miecżá/ niż tym co poginęli od gło-
42:
du/ ábowiem ći wywiedli iáko pobi
43:
ći dlá niedoſtátku płodnoſći źiemie.

x w 1. Moi. 19. v. 25.
księga: Ezech.
rozdział: 3


strona: 418


kolumna: b
werset: 27Ale ſkoro z tobą I mowić przeſtánę
1:
otworzę vſtá twe/ á rzecżeſz do nich

strona: 418v

EZECHIEL.

kolumna: c
Pan Bog ták mowi/ ktho ſłyſzy
1:
niech ſłucha/ á kto nie chce niech prze
2:
ſtánie/ bo oni ſą dom odporny.

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Prorokuie o oblężeniu Ieruzálem od
3:
Káldeyczykow. 4. Vkázuie czás oblężenia.
4:
9. Opowieda wielki głod ktory miał być
5:
czáſu oblężenia.
werset: 1
T
Y theż ſynu
6:
człowieczy/ we
7:
źmi cegłę á po
8:
łoż ią przed ſo-
9:
bą/ á wyriy ná
10:
niey miaſto Ie
11:
ruzálem.

werset: 2Oblężeſz ie/ á wybuduieſz báſzty
12:
y vſypieſz przećiw iemu wáły/ á ob-
13:
toczyſz ie obozem/ y záſádźiſz tará-
14:
ny przećiw iemu.

werset: 3Weźmiż ſobie A paneẃ żelázną/ á
15:
poſthaẃ ią miáſto muru żelázne-
16:
go miedzy tobą á miedzy miáſtem/
17:
á obroć obłicze ſwoie przećiw iemu/
18:
y obłęż ie/ á dobyway go: Toć będźie
19:
dźiw domowi Izráełſkiemu.
A Przez tę paneẃ wykłádácze rozumieią vpor zátwárdźiałość/ y krnąbrność ludu thego/ przećiwko kthorey Prorok miał wałczyć.

werset: 4B Záſnieſz też ná C lewy bok twoy/ á
20:
złość domu Izráelſkiego włożyſz
21:
nań/ y ponieſieſz tę złoſć ich iáko dłu
22:
go ná nim łeżeć będźieſz.
B W tym słowie zámyka báłwochwálſtwo ich w ktorym byli práwie zaſnęli.

werset: 5Abowiem podałem tobie látá nie-
23:
práwośći ich/ według liczby trzech
24:
ſet y dźiewiąćidźieſiąt dni/ á ponie-
25:
śieſz niepráwość domu Izráelſkiego

C Przez ten ſen ná lewy bok/ ná ktore Prorok niosł złość Izráelſką/ rozumie Sámáryą/ ktora leży od Ieruzálem po lewey ſtronie/ y znáczy ten grzech w ktorym dźieſięćioro pokolenie ták było práwie záſnęło iáko pogrzebione przez thák wiele lat iáko długo prorok ſpał ná bok ſwoy/ to ieſt przez trzy ſtá y dźiewięć dzieſiąt/ Zydowie liczą trzy ſtá y dźiewięćdźieſiąt y ſześć tym porządkiem/ pod ſędźmi od Iozuego áż do Sámſoná ſto y iedenaśćie lat/ pod krolmi od Ieroboámá áż do Ozeego dwie śćie czterdźieśći y ieden á zoſtáwáią ieſzcże trzydźieśći y ośm/ z ktorych dwádźieśćiá wypełnili zá Sámſoná/ á ośmnaſćie zá Sámgárá przez ktory wſzytek czas tho dźieſięćioro pokolenie trwáło w báłwochwálſtwie.
werset: 6A gdy ie wypełniſz/ vkłádźieſz ſię
26:
powtore ná práwy bok twoy/ á po
27:
nieſieſz x złoſć Iudſką przez czterdźie
28:
śći dni/ podałem tobie ieden dźień
29:
zá rok/ dźień ieden zá rok.
x w 5. Mo. 14 vv. 34

werset: 7A obroćiſz twarz ſwoię przećiw
30:
oblężeniu Ieruzálem/ y obnáżyſz rę
31:
kę twoię ná nie/ á będźieſz przećiw ie
32:
mu prorokował.

werset: 8A oto ia zwiáżę ćię/ ták iż ſię nie
33:
ruſzyſz z iednego boku ná drugi/ áż
34:
wypełniſz dni oblężenia twego.

werset: 9Weźmieſz też pſzenicę/ ięczmień/
35:
bob/ ſoczewicę/ proſo/ y wykę/ y
36:
włożyſz to w iedno nacżynie/ á z te-
37:
go ſobie vczyniſz chleb według licz-
38:
by dni ktorych leżeć będźieſz ná boku
39:
twym/ D będźieſz gi iadł przez trzy
40:
ſtá y dźiewięćdźieſiąt dni.
D W tych słowiech dáwa znáć głod wielki ktory miał być czáſu oblężenia á miał trwáć przez ták wiele dni iáko wiele lat trwáli w báłwochwálſthwie ktorych dni liczbá czyni około czternáśćie mieſięcy.

werset: 10Pokarm ten ktorego vżywáć bę-
41:
dźieſz/ będźie pod wagą dwádźie-
42:
śćiá Syklow ná káżdy dźień/ á zá-
43:
mierzonych czáſow ieść gi będźieſz.


kolumna: d
werset: 11Będźieſz też pił wodę pod miárą
1:
ſzoſtą część Hinu/ á będźieſz ią pić
2:
w zámierzony czás.

werset: 12Y będźieſz ten chleb iadł iáko plác
3:
ki ięczmienne/ á vpieczeſz go ná E łá
4:
inie człowieczym przed oczymá ich.
E Oznáymuie bárzo wielki niedoſtátek drew y inych rzeczy ku vczynieniu ogniá.

werset: 13Rzekł tedy Pan ták/ Tákći ſyno
5:
wie Izráelſcy ſwoy chleb ieść będą
6:
ſplugáwiony miedzy narody do
7:
ktorych ie wypędzę.

werset: 14A iam rzekł/ Ach Pánie Boże/ ia
8:
nie ieſtem ſplugáwiony ánim iadł
9:
zdechliny/ ábo co zwierzę zágryzło/
10:
od młodośći moiey áż do tego cżá-
11:
ſu/ á żadne mięſo brzydkie nie poſtá
12:
ło w vśćiech moich.

werset: 15Y rzekł do mnie/ Oto dawamći łáy
13:
no wołowe miáſto łáyná człowie-
14:
czego/ á ná nim ſobie vpiecżeſz chleb.

werset: 16Y ieſzcze rzekł do mnie/ Synu
15:
ćzłowieczy/ x Oto ia odeymę pomoc
16:
chlebá w Ieruzálem/ á będą ieść
17:
chleb ſwoy pod wagą y w vćiſku/ bę
18:
dą pić wodę miárką z zdumieniem.

werset: 17Abowiem chleb y wodá vſtáną/
19:
zdumieią ſię ſpołu/ á dla złośći ſwey
20:
vwiędną.
x Niżey. 5. v. 16. y 14. v. 13.

rozdział: 5
Kapitu. 5.1. Opowieda ſkáżenie Ieruzálem y wielkie
21:
pomordowanie ludu. 5. Vkázuie przyczy-
22:
ny prżecz ie Bog ſkáźić chce. 11. Oznáymu-
23:
ie co to rożumie przez ogolenie włoſow y
24:
brody.
werset: 1
T
Y też ieſzcze ſy-
25:
nu cżłowiecży we-
26:
źmi noż oſtry/ we-
27:
źmi brzytwę bár-
28:
wierſką/ á wźiąw-
29:
ſzy ogol ſobie gło-
30:
wę y brodę/ weźmi theż ſzale y roz-
31:
dźiel ty włoſy.

werset: 2Trzećią część ich ſpaliſz w pośrzod
32:
A miáſtá po wypełnieniu dni oblę-
33:
żeniá/ potym weźmieſz trzećią cżeść
34:
y rożetnieſz ią ze wſząd nożem/ á oſtá
35:
tnią trzećią cżęść rozſypieſz po wiá
36:
tru/ y dobędę mieczá zá nimi.
A To ieſt/ kthoreś ty wyrył ná cegle gdźie thu przez ogień rozumie głod y mor przez ktory wielka część ludu poginęłá w mieśćie czaſu oblężenia Nábuchodonozorowego/ przez noż zá ſię rozumie pomordowánie y poimánie ludu drugiey częſći/ á przez wiátr też rozumie vćiekánie do Egiptu kędy leżeli po wźięćiu miáſtá Ieruzálem.

werset: 3Weźmieſz też ieſzcze z nich nieiá-
37:
ką liczbę maluczką/ á vwiążeſz ie v
38:
podołká ſzáty twoiey.

werset: 4A potym weźmieſz nie co z nich/
39:
wrzućiſz do ogniá y ſpaliſz/ á z tam
40:
tąd wynidźie ogień po wſzytkim do
41:
mu Izráelſkim.

werset: 5Pan Bog ták mowi/ Toć ieſt Ie
42:
ruzálem/ á poſtáwiłem ie miedzy na
43:
rody/ y kráiny około niego.

rozdział: 10


strona: 421

Proroctwo Ezechielowe. Liſt. 421.

kolumna: a
werset: 1
P
Otymem weyz-
1:
rał/ á oto nád obło-
2:
kiem kthory był nád
3:
głową Cherubinow
4:
iako kámień Sáfir/
5:
á iákoby podobień-
6:
ſtwo ſtolice/ ktora ſię nád nimi oká-
7:
zowáłá.

werset: 2Y rzekł do mężá vbránego w odźie
8:
nie lniáne/ Wnidź miedzy kołá ktore
9:
ſą pod Cherubiny/ á nábierz pełno
10:
w ręce ſwoie węgla ogniſtego z po-
11:
śrzod Cherubinow/ á rozſyp po mie
12:
śćie: Y wſzedł przedemną.

werset: 3A Cherubini ſtali po práwey ſtro-
13:
nie Domu gdy on mąż wchodźił/ y
14:
obłok ná ten cżás nápełnił przyśio-
15:
nek we wnętrzny.

werset: 4Potym chwáłá Páńſka znieśioná
16:
ieſt z Cherubiná nád prog domu/ á
17:
dom nápełnion ieſt obłokiem/ y przy-
18:
śionek nápełnion theż ieſt iáſnośćią
19:
chwały Páńſkiey.

werset: 5Y ſłyſzan ieſt ſzum ſkrzydeł Cheru
20:
binow áż do przyśionka zewnętrz-
21:
nego/ iáko głos Bogá wſzechmoc-
22:
nego gdy mowi.

werset: 6A gdy roſkazał mężowi vbráne-
23:
mu w lniáne odźienie mowiąc/ We-
24:
źmi ogniá zpośrzod koł miedzy Che
25:
rubiny/ Wſzedł on y ſthánął podle
26:
kołá.

werset: 7A ieden z Cherubinow wyćiągnął
27:
rękę z pośrzod Cherubinow/ do o-
28:
gniá ktory był miedzy Cherubiny/ á
29:
wźiąwſzy podał go w ręce onego kto
30:
był vbrány w odźienie lniáne/ ktory
31:
wźiąwſzy go wyſzedł.

werset: 8Y vkazáło ſię miedzy Cherubiny o-
32:
nymi podobieńſtwo ręki człowieczey
33:
pod ſkrzydły ich.

werset: 9Potymem weyzrał/ á oto cztery ko
34:
łá przy Cherubiniech/ iedno koło przy
35:
iednym Cherubinie/ á drugie koło
36:
przy drugim Cherubinie/ y ná weyz
37:
reniu były kołá/ iáko bárwá kámie-
38:
nia Thárſys.

werset: 10A ná weyzreniu onych czterech by
39:
lo podobieńſtwo iednákie/ ták iáko-
40:
by miáło być koło w pośrzod kołá.

werset: 11Gdy tedy chodźiły/ na cztery ſtro-
41:
ny pochadzáły/ á chodząc nie obrá-
42:
cáły ſię ále do mieyſcá ná ktore ſię
43:
pierwey obroćił pierwſzy Cherub/
44:
ſzły zá nim/ ani ſię obrácáły gdy cho-
45:
dźiły.

werset: 12x Wſzytki ich ćiáłá/ y grzbiet ich/
kolumna: b
ręce ich y ſkrzydłá ich/ w kołá/ były peł
1:
ne oczu wſzędy wokoło onych koł czte
2:
rech.
x Wyżſzey. 1. v. 8. y. 18.

werset: 13Y záwołano ná ony kołá gdźiem
3:
ia ſłyſzał mowiąc/ O koło.

werset: 14A káżde zwierzę miáło czthery
4:
twarzy/ pierwſza twarz byłá twarz
5:
Cherubiná/ druga twarz byłá twarz
6:
człowiecza/ trzećia byłá twarz lwia/
7:
á czwarta byłá twarz Orla.

werset: 15Potym ſię podnośiły Cherubini/
8:
á toż było zwierzę ktorem widźiał v
9:
rzeki Chobár.

werset: 16A gdy chodźili Cherubini/ chodźi-
10:
ły theż ſpołu y kołá/ y gdy Cherubini
11:
podnośili ſkrzydłá ſwe áby wzláto-
12:
wáli od źiemie/ nieobrácáły ſię kołá
13:
ony/ ále ſtały przy nich.

werset: 17Gdy oni ſtali/ ſtáły też y ony/ á gdy
14:
ſię oni podnośili/ podnośiły ſie theż
15:
ony z nimi ſpołu/ ábowiem był duch
16:
żywotá w nich.

werset: 18A chwała Páńſka zeſzłá od pro-
17:
gu Domu/ y ſthánęłá nád Cheru-
18:
biny.

werset: 19A Cherubinowie rośćiągnąwſzy
19:
ſkrzydłá ſwoie podnieſli ſię od źiemie
20:
przed oczymá moimi/ á gdy oni wy-
21:
chodźili były kołá przy nich/ á káżdy
22:
z nich ſtánął w ſámym weśćiu brany
23:
od Wſchodu ſłońcá Domu Páńſkie
24:
go/ á chwałá Bogá Izráelſkiego ſtá
25:
nęłá nád nimi z wierzchu.

werset: 20x Toć było źwierzę ktorem widźiał
26:
pod Bogiem Izráelſkim v rzeki Cho
27:
bár/ á potymem poznał iż byli Che-
28:
rubini.
x Wyżſzey. 1. v. 14.

werset: 21Cżthery twarzy były v káżdego z
29:
nich/ y cztery ſkrzydłá v káżdego/ á
30:
podobieńſtwo człowieczey ręki pod
31:
ſkrzydły ich.

werset: 22A Podobieńſtwo twarzy ich było
32:
iáko ony twarzy kthorem widźiał v
33:
rzeki Chobár/ á ná weyzrenie prá-
34:
wie ony ſámy/ á káżdy z nich chodźił
35:
proſto twarzą.

rozdział: 11
KApitu. 11.1. Prorokuie przećiw dwudźieſtu piąći ſtár
36:
ſzych z ludu/ ktorzy ſię śmiali z pogrożek pro
37:
rockich. 13. Smierć Felátyáſzá ſyná Báná-
38:
iego. 14. Gáni ſzalone Iudſkie vfánie/ kto-
39:
rzy ſię śmiali z tych co byli w więźieniu Bá
40:
bilońſkim. 16. Pan ćieſzy Zydy poimáne w
41:
Bábilonie/ obiecuiąc im náwrocenie do
42:
Ieruzálem. 19. Obiecuie im ſerce ćieleſne.
43:
21. Vkázuie im iákie miáło być przyſzłe ſká-
44:
żenie niewiernych y niepobożnych.
rozdział: 14


strona: 423v

EZECHIEL.

kolumna: c
werset: 10Y ponioſą karánie zá złośći ſwoie
1:
á złość prorokowá będźie iáko onego
2:
kthory go wypytawa.

werset: 11Aby thák dom Izráelſki iuż dáley
3:
nie obłądzał ſię odemnie/ á iżby ſię
4:
więcey nie oſzpećił we wſzytkich prże
5:
wrotnośćiách ſwoich/ ále owſzem á-
6:
by mi był ludem/ á ia żebych był Bo-
7:
giem iego/ mowi Pan Bog.

werset: 12Ieſzcże też ſłowo Páńſkie ieſt do
8:
mnie podáne w ten ſpoſob.

werset: 13Synu cżłowiecży/ kiedyby źiemiá
9:
zgrżeſzyłá ku mnie ſwoimi przewro-
10:
tnośćiámi/ wyćiągnę nád nią rękę mo
11:
ię/ x á potrę moc chlebá iey/ y puſzcżę
12:
głod ná nię/ á wykorzenię z niey cżło
13:
wieka y dobytek.
x Wyżſzey. 4. v. 16. y. 5. v. 16.

werset: 14A choćiażby theż ći trzey mężo-
14:
wie w pośrodku iey byli/ tho ieſt/ G
15:
Noe/ Dániel/ á Iob/ oni oſwobodzą
16:
zdrowie ſwe ſpráwiedliwośćią ſwą/
17:
Mowi Pan Bog.
G Oto ći trzey mężowie święći/ á prawdźiwi słudzy Boży tu ſpołu ſą złącżeni/ ábowiem kázdy z nich doświádczył ręki Bożey/ miłoſierney y rozgniewáney zá czáſow ſwoich/ á to co ſię dotycże Dánielá tedy ten był w tymże poimániu z Ezechielem.

werset: 15A tákże ieſlibych puśćił ná źiemię
18:
iákie ſrogie zwierzętá/ á onyby ią ſpu
19:
ſtoſzyły/ ták iżby puſtynią byłá/ gdźie
20:
by więc żaden przybyć nie mogł dlá
21:
zwierząt onych.

werset: 16Tedy choćby ći trzey mężowie byli
22:
w pośrod iey/ Zywę ia mowi Pan
23:
Bog/ iż oni nie wybáwią áni ſynow
24:
áni corek/ iedno tylko oni ſami wy-
25:
báwieni będą/ á źiemiá ſpuſthoſzoná
26:
będźie.

werset: 17Abo ieſlibych theż poſłał miecż do
27:
źiemie oney/ á rzekłbych/ Niech przey
28:
dźie miecż przez nię/ y wyniſzcżyłbych
29:
z niey cżłowieká y dobytki.

werset: 18A byliby ći trzey mężowie w po-
30:
środ niey/ Zywę ia/ mowi pan Bog
31:
nie wybáwią áni ſynow áni corek/ ie
32:
dno tylko wybáwią ſámi ſiebie.

werset: 19A tákże puſzczęli mor w źiemię onę
33:
á wyleię gniew moy ku pomordowá
34:
niu iey/ thák iżbych z niey wyniſzcżył
35:
cżłowieká y dobytek.

werset: 20A Noe/ Dániel/ y Iob/ byliby w
36:
pośrod iey/ Zywę ia/ mowi pan Bog
37:
iż oni áni ſynow/ áni corek nie wybá
38:
wią/ iedno tylko oni ſámi wybáwią
39:
zdrowie ſwe ſpráwiedliwośćią ſwą.

werset: 21Abowiem thák mowi pan Bog/
40:
Dáleko to więcey będźie gdy przepu
41:
ſzcżę ná Ieruzálem cżtery ćięſzkie pla
42:
gi moie to ieſth/ miecż/ głod/ ſrogie
43:
zwierzętá/ y mor/ ku wygłádzeniu z
44:
niey cżłowieka y dobytkow.

werset: 22A oto iednak zoſtánie w niem nie-
kolumna: d
co oſtátkow/ z tych ktorzy vydą/ ſyno
1:
wie y corki/ A otho oni wynidą do
2:
was/ oglądaćie drogi ich y ſpráwy
3:
ich/ á vćieſzą was nád tym nieſzcżę-
4:
śćiem ktorem przywiodł na Ieruzá-
5:
lem/ ze wſzythkimi inymi rzecżámi
6:
ktoremkolwiek dopuśćił ná nie.

werset: 23Y będą was ćieſzyć gdy vyźryćie
7:
drogi y ſpráwy ich/ á rozumieyćie
8:
żem nie bez przycżyny to wſzytko cży-
9:
nił com nád niem vcżynił/ Mowi
10:
Pan Bog.

rozdział: 15
KApitu. 15. 1. Przyrownawa Ieruzálem ku gáłązce
11:
winney/ ktora gdy ieſt płodną y wino ſwo
12:
ie podawa/ wdźięcżna ieſt y pożytecżna cżło
13:
wiekowi/ á záſię gdy od máćice ieſt wyćiętá
14:
y wyſchłá/ nie máſz żadnego drewná nikcżemnieyſzego nád nię/ á ninacż inego ſię nie go-
15:
dźi/ iedno áby byłá ſpalona w ogniu/ Gdźie
16:
prorok dawa znác/ iż ſynowie Boży máią
17:
podawáć z ſiebie owoce święte ktoreby po-
18:
chodźiły z wiáry/ A ieſliby kto przez wiárę w
19:
Kryſtuſie nie mieſzkał iáko gáłązká win-
20:
na w ſwey máćicy/ tedy tákowy będźie wy-
21:
korzenion y wyſchnie/ á ná oſtátek w ogień
22:
będźie wrzucon.
werset: 1
A
ſłowo Pań
23:
ſkie ieſth do
24:
mnie podane w
25:
then ſpoſob.

werset: 2Synu cżło-
26:
wiecży/ Y coż
27:
ieſt drzewo má
28:
ćice winney przećiwko inym drze-
29:
wam/ ábo látoroſłká miedzy A drze-
30:
wy leśnymi?
A To ieſt/ kthora niedawa owocu iáko y ine drzewá w leſie/ iákoby thak rzekł/ Ieſliż winnicá moiá nie poda owocu/ czymże będźie zacnieyſzą nád ine drzewá?

werset: 3Izali ſię z niey może obráć drzewo go
31:
dne ku roboćie iákiey? ábo możeli z
32:
niey być iáki gwoźdź/ ná kthoremby
33:
mogło być záwieſzone nacżynie iá-
34:
kie?

werset: 4Oto oná podána ieſt áby byłá ſpa
35:
lona ogniem/ ogień poniſzczył obá-
36:
dwá końce iey/ á środek iey zgorzał/
37:
Izali ieſt pożytecżna ku roboćie?

werset: 5Oto pokąd oná ieſzcże byłá cáłą/
38:
ninacż ſię nie godźiłá/ iákoż tedy dá-
39:
leko mniey ſię godźi/ gdy ieſt ogniem
40:
náruſzona y ſpaloná?

werset: 6A dla tego ták mowi Pan Bog/ Iá
41:
kom drzewko máćice ktore ieſt mie-
42:
dzy drzewy leśnymi podał ku ſpale-
43:
niu ogniowi/ thákże podam mieſz-
44:
cżány Ierozolimſkie.

rozdział: 17


strona: 426

Proroctwo Ezechielowe. Liſt. 426.

kolumna: a
werset: 23Ná gorze wyſokiey Izráelſkiey
1:
wſzcżepię ią/ á tám rozrodźi rożcżki
2:
y wyda owoc/ K y będźie Cedrem zac
3:
nym/ będźie pod niem mieſzkáć wſzy
4:
tko ptáſtwo/ y wſzytko co ma ſkrzy-
5:
dłá mieſzkáć będzie pod ćieniem gá-
6:
łęźia iego.
K To ieſt wywyżſzenie kroleſtwá Kryſtuſowego kthory ſię rozumie przez ty ptaki.

werset: 24A wſzytki drzewá polne dowie-
7:
dzą ſię/ iz ia ktory ieſtem Pan poniży
8:
łem drzewo wyſokie/ á wywyżſzyłem
9:
drzewo poźieme: Vſuſzyłem drzewo
10:
źielone/ á ſuche drzewo vcżynię źielo
11:
ne/ Ia Pan mowię to y vcżynię.

rozdział: 18
KApitu. 18.1. Opowiedá iż káżdy z oſobná karánie zá
12:
grzech ſwoy odnośić ma. 5. Wylicża ktho-
13:
re vcżynki od poboznych ſpráwowáne być
14:
miáły/ y ktorych ſię wárowáć mieli. 20. Syn
15:
nie ponieſie złośći oycowſkiey. 29. Drogi
16:
Pańſkie proſte ſą. 30. Pobożne nápomina
17:
nie ku pokućie/ y ku polepſzeniu żywotá.
werset: 1
I
Eſzcże theż
18:
ſłowo Páńſkie
19:
podáne ieſt do
20:
mnie w then
21:
ſpoſob.

werset: 2Coż wam po
22:
tym iż vżywa-
23:
ćie tey przypowieśći o źiemi Izráel-
24:
ſkiey/ mowiąc/ A Oycowie iedli iá-
25:
godę cierpnącą/ á w zębiech ſynom zo
26:
ſtáią oſkomińy.
A Tymi ſłowy dawa znáć iż ći co ták mowili rozumieli że ich oycowie grzeſzyli á ſynowie zá to cierpieli.

werset: 3x Zywę ia mowi Pan Bog/ iż iuż
27:
żaden miedzy wámi nie będźie daley
28:
vżywał przypowieśći tey w Izráelu.
x Iere: 31. v. 29.

werset: 4Oto wſzytki duſze moie ſą/ á iáko
29:
duſzá oycowá moiá ieſt/ ták y duſzá
30:
ſynowa moiá ieſt/ Táż duſzá kthora
31:
zgrzeſzy vmrze.

werset: 5A mąż ſpráwiedliwy ktoryby cży
32:
nił ſąd y ſpráwiedliwość.

werset: 6Ktoryby nie iadał ná B gorách/ á kto
33:
ryby ocżu ſwych nie podnośił ku báł
34:
wánom domu Izráelſkiego/ á ten co
35:
by żony bliźniego ſwego nie zgwałcił/
36:
y do niewiáſty przyrodzoną niemoc
37:
ćierpiącey nie wchodźił.
B To ieſt ku czći báłwanom ábo thego co ieſt báłwánom poświęcone.

werset: 7Y kthoryby nikogo nie obráźił/
38:
ktoryby też wroćił záſtáwę dłużniko
39:
wi ſwemu/ ten kthoryby nic nikomu
40:
przez gwałt nie wydárł x / kthoryby
41:
dał łáknącemu chlebá ſwego/ ábo
42:
kthoryby odzieniem przykrył nágie-
43:
go.
x Ezái. 58. v. 7. Máth. 25. v. 35.


kolumna: b
werset: 8Ten ktoryby nic ná lichwę nie dal/
1:
ániby żadnego przydáthku brał/
2:
kthoryby rękę ſwą zawściągnął od
3:
złośći/ y ktoryby cżynił ſąd ſpráwie-
4:
dliwy miedzy iednym y drugim.

werset: 9Kthoryby chodźił w roſkazániu
5:
moim/ á ſtrzegłby ſądow moich/ áby
6:
cżynił prawdę/ Onći ieſth ſpráwie-
7:
dliwy/ on zápewne żyć będźie/ mowi
8:
Pan Bog.

werset: 10A gdyby też miáł ſyná morde-
9:
rzá y wylewácża krwie/ y kthoryby
10:
zgrzeſzył w cżymkolwiek z rżecży
11:
tych.

werset: 11A choćby ſię wſzythkich inych nie
12:
dopuśćił/ ále ná gorách iadał/ á żonę
13:
bliźniego ſwego zgwałćił.

werset: 12Vbogiego y potrzebuiącego vćiſ-
14:
nął/ á gwałtem cudze wydárł/ záſtá
15:
wy nie wroćił/ á podnośił oczy ſwe
16:
ku báłwánom cżyniąc obrzydłość.

werset: 13Dawał ná lichwę/ y brał przydá-
17:
tki/ Izali tákowy żyć bydźie? záiſthe
18:
żyć nie będźie/ gdyż wſzytki ty obrzy-
19:
dłośći vcżynił/ owſzem śmierćią v-
20:
mrze/ á kreẃ iego zoſtánie nád nim.

werset: 14A ieſliby theż kto miał ſyná/kto-
21:
ryby widząc wſzytki grzechy co ie po
22:
pełniał oćiec iego/ á vlękłby ſię/ y nie
23:
cżyniłby nic podobnego temu.

werset: 15Ieſliby nie iadł ná gorách/ ániby
24:
podnioſł ocżu ſwych ku báłwánom
25:
domu Izráelſkiego/ y nie zgwałćił-
26:
by żony bliźniego ſwego.

werset: 16Ieſliby żadnego nie vćiſnął/ áni
27:
by záſtáwy zátrzymał/ y nie wydarł
28:
by nic nikomu przez gwałth/ Ieſliby
29:
dał łáknącemu chlebá ſwego/ á ná-
30:
giego przykryłby odźieniem.

werset: 17Ieſliby nie cżynił krzywdy vbo-
31:
giemu/ ániby brał lichwy y przydát-
32:
ku/ Sądyby moie ſpráwował/ á cho
33:
dźiłby w vſtáwách moich/ thákowy
34:
nie vmrze dla złośći oycá ſwego/ ále
35:
żyć będźie.

werset: 18Oćiec iego/ przeto że czynił krzy-
36:
wdę y łupił brátá ſwego/ iż theż nic
37:
dobrego nie cżynił w pośrodku ludu
38:
ſwego/ Oto vmrze w złośći ſwoiey.

werset: 19A ieſli wy ieſzcże rzeczećie/ Cze-
39:
muż nie ma nieść ſyn złośći oycow-
40:
ſkiey? dla thego iż ſyn cżynił ſąd y
41:
ſpráwiedliwość/ á C ſtrzegł wſzyt-
42:
kiego przykazánia mego/ y pełnił ie/
43:
żyć będźie.
C Złącza záchowánie przykazánia z pokuthą dawáiąc znáć iż prawdźiwa pokutá ieſt odmienieniem y odnowieniem żywotá.

rozdział: 21


strona: 428v

EZECHIEL.

kolumna: c
werset: 15Aby ſię rozpłynęło ſerce gdy ſię roz
1:
mnażáią vpadki/ gdyżem ia poſthá-
2:
wił ſtrách mieczá we wſzytkich bra-
3:
nách ich/ Ach iákożći ſię błyſzcży/ á
4:
zgotowan ieſt ku zábiiániu.

werset: 16Vſtąp gdźie ná iákie mieſce/ á o-
5:
broć ſię ábo ná práwą/ ábo ná lewą
6:
ſtronę/ tám gdźieś twarz ſwą obroćił

werset: 17Támże ia trzáſnę rękámi moimi/
7:
á D powſćiągnę gniewu ſwego/ bo ia
8:
Pan mowiłem to.
D Iákoby rzekł/ ták ie ſrodze káráć bedę áż vczynię doſyć popędliwoſći ſwoiey.

werset: 18Słowo tedy Páńſkie ſtáło ſię do
9:
mnie w ten ſpoſob.

werset: 19Ty ſynu cżłowiecży E poſtánoẃ ſo-
10:
bie dwie drodze ktoremi przyść ma
11:
miecz Krolá Bábilońſkiego/ obie-
12:
dwie niech wychodzą z źiemie iedney
13:
Obierz mieſce/ á obierz ie ná rozſtá-
14:
niu drogi mieyſkiey.
E To ſię śćiąga ná tho co był vmyſlił krol Nábuchodonozor/ áby ſię oborzył ná Ammonithy y ná Ieruzálem/ wſzákoż był ieſzcze pewnie niepoſthánowił gdźie ſię naprzod z woyſkiem ruſzyć miał/ wſzákoż ſię iednák naprzod oborzył ná ziemię Iudſką/ potym ná Ammonity.

werset: 20Poſtánoẃ drogę iednę ktorą poy-
15:
dźie miecż do Rábbáth ſynow Am-
16:
monowych/ á drugą kthorą poydźie
17:
do Ieruzálem obronnego miáſta w
18:
Iudźie.

werset: 21A Krol Bábilońſki ſtánie miedzy
19:
rozſtániem dwu drog ſzukáiąc wieſz
20:
cżby/ á poleruiąc ſtrzały/ pytał ſię báł
21:
wánow/ á pátrzył ná F wątrobę.
F To ieſt bydląt ofiárowánych báłwanom/ wrożąc á ſzukáiąc z tąd ſobie rády według zwyczáiu pogáńſkiego.

werset: 22Wieſzcżbá tedy iego pádłá ná prá
22:
wą ſtronę ku Ieruzálem/ áby thám
23:
poſtánowił rotmiſtrze/ á iżby w nim
24:
vczyniono dźiurę ku zámordowániu
25:
z wielkiem krzykiem y wołániem ku
26:
náſadzeniu tháránow przećiw bra-
27:
nam á ku ſypániu wáłow/ y wyſtá
28:
wieniu baſzt.

werset: 23Y będźie iákoby omylna wieſzcżbá
29:
tá G przed oblicżnośćią ich/ dla onych
30:
H wielkich przyſiąg im vcżynionych/ ále przywiedźie ná pámięć wſzythkę
31:
niepráwość ich/ żeby ták byli poimá
32:
ni.
G Iákoby rzekł/ Ierozolimczycy będą tho mieć zá fałſzywą wieſzczbę vfáiąc ſwym fáłeſznym prorokom ktorzy imi ſzalili ćieſząc ie nádźieią prożną. H To ieſt od onych ſałſzywych Prorokow ich.

werset: 24Y dla tego Pan ták mowi/ Prze-
33:
to żeśćie ná pámięć przywiedli nie-
34:
práwośći ſwoie/ gdyśćie oznaymili
35:
przewrothnośći wáſze/ á okazáli zło
36:
śći wáſze/ we wſzythkich ſprawách
37:
wáſzych/ iż ie thedy wſpominaćie/ bę
38:
dźiećie ręką poimáni.

werset: 25Ty tedy kſiążę Izráelſkie pługáwy
39:
á złośćiwy/ ktorego dźień przyſzedł y
40:
cżas ku dokońcżeniu złośći.

werset: 26Pan thák mowi/ Zdeym cżapkę/
41:
ſtárgni koronę/ ktora iuż nigdy táko
42:
wą nie będźie/ Bo podnioſę vpádłe-
43:
go á zrzucę wywyzſzonego.

werset: 27Wniwecż/ wniwecż/ wniwecż o-
kolumna: d
brocę ią/ á nie będźie iuż dáley/ I áż
1:
on przyidźie ktory o niey ſąd vcżyni/
2:
á ktoremu ią podam.
I Po wybáwieniu z więźien a był nieiáki znák Páńſtwá y kroleſtwá miedzy ludem onym/ ále to było wposłuſzeńſtwie Perſow Grekow y Rzymiánow áż przyſzedł on ná kthorego właſnie należáł vrząd Krolewſki/ to ieſt Kryſtus.

werset: 28Ty tedy ſynu cżłowiecży prorokuy
3:
á moẃ/ Pan Bog thák mowi do ſy-
4:
now Ammonowych/ ná pohánbie-
5:
nie ich/ á rzecż: Miecz/ miecż ieſth
6:
dobythy ku mordowániu/ y wyprá-
7:
wiony ku wytráceniu/ theraz ſię iuż
8:
tedy niech źábłyſzcży.

werset: 29Iż ſobie daſz prorokowáć K rzecży
9:
prożne/ á kłamſtwá tobie opowiedá
10:
ią/ przeto też polężeſz miedzy złośniki
11:
pobitymi/ kthorych dźień przyſzedł y
12:
cżás zámierzony złośćiam ich.
K Ty słowá powieda o mieczu ktory był opowiedźian iż miał vpáść ná ſzyię ludźi odpornych/ z czego ſzydźili Ammonitowie y Zydowie/ maiąc tho zá kłamſtwo.

werset: 30Izali włożę miecż w nożny ſwoie?
13:
owſzem ćię ſądźić będę w źiemi/ w kto
14:
reieś ſię národziło/ y w ktorey mieſz-
15:
kaſz.

werset: 31Wyleię ná ćię gniew moy/ á pode-
16:
dmę ná ćię ogień popędliwośći mo-
17:
iey/ y podam ćię w ręce ludu ſzalone-
18:
go/ y dowćipnego ku wytráceniu.

werset: 32Będźieſz wytrácone ogniem/ á
19:
krew twoiá zoſthánie w pośrod źie-
20:
mie/ przyidźieſz w zápámiętanie/ á-
21:
bowiem ia Pan opowiedźiałem tho.

rozdział: 22
KApitu. 22.1. Winuie miáſto Ierozolimſkie w łákom-
22:
ſtwie y w inych złośćiách ktore w nim páno
23:
wáły. 15. Groźi mieſzczánom iż máią być zá-
24:
wiedźieni w niewolą. 16. Powthore cżyni
25:
rzecż o grzechoch ktore pánowáły w Ieruzá
26:
lem. 25. Mowi przećiw ſáłeſznym prorokom
27:
y kápłanom. 27. Przećiw kſiążętom y ſpra-
28:
wcam miáſtá Ierozolimſkiego.
werset: 1
P
Othym ſło-
29:
wo Páńſkie po-
30:
dáne mi ieſt tym
31:
ſpoſobem.

werset: 2Ty ſynu cżło
32:
wiecży/ Izáli nie
33:
máſz ſądzić/ I-
34:
zali nie maſz ſądźić miáſtá wylewáią
35:
cego kreẃ niewinną? okażże mu wſzy
36:
tki obrzydłośći iego.

werset: 3Y powiedz/ Ták mowi Pan Bog/ O
37:
miáſto ktore wylewaſz kreẃ w pośro
38:
dku ſiebie przyidźie cżás twoy/ á kto-
39:
reś cżynił o báłwány ſámo przećiw ſo
40:
bie ábyś ſię oſzpećiło.

rozdział: 24


strona: 431


kolumna: a
werset: 26W ten dźień prziydźie do ćiebie ten
1:
ktory vydźie/ á oznáymi to tobie.

werset: 27W then dźień otworzą ſię vſthá
2:
twoie z tym ktory vſzedł/ á będźieſz
3:
mowił/ y nie ſtánieſz ſię więcey nie-
4:
mym/ A będźieſz im ná znák/ Y po-
5:
znáią iżem ia ieſt Pan.

rozdział: 25
KApitu. 25.1. Prorokuie przećiw Ammonitom y prze
6:
ćiw wielu inym narodom ktorzy ſię ćieſzyli
7:
z ſkáżenia Ierozolimſkiego. 8. Przećiw Mo
8:
ábitom y Idumeycżykom. 15. Przećiw Fi-
9:
liſtynom y Chereteycżykom.
werset: 1
A
Słowo Páń-
10:
ſkie ieſt do mnie po
11:
dáne thym ſpoſo-
12:
bem.

werset: 2Synu cżłowie-
13:
cży/ Obroć twarz
14:
ſwą przećiw ſynom Ammonowym/
15:
á prorokuy przećiwko im.

werset: 3A powiedz ſynom Ammonowym/
16:
Słuchayćie ſłowá Páná Bogá/
17:
Ták mowi Pan Bog/ Iżeśćie wy A
18:
mowili/ Nuż nuż przećiw mieſcu me
19:
mu ſwiętemu/ przeto iż było ſpluga-
20:
wione/ y przećiw ziemi Izráelſkiey iż
21:
byłá ſpuſtoſzoná/ y przećiw domo-
22:
wi Iudſkiemu przeto że ieſt záwie-
23:
dźion do więzienia.
A Iákoby rzekł/ iżeśćie ſię z tego kocháli że mieyſce święte moie podáne było w ręce nieprzyaćiołom y zelżone od nich.

werset: 4A dla tegoż/ otho ia podam ćię w
24:
oſiádłość tym co ſą ná B wſchod ſłoń
25:
cá/ a oni poſtawią w thobie pałace
26:
ſwoie/ Oni będą ieść vrodzáie two
27:
ie/ á pić będą mleko twoie.
B To ieſt/ Bábilończykom.

werset: 5Podam C Rábbath ku mieſzkániu
28:
wielbłądom/ á ſyny Ammonowe
29:
miáſtho łożyſká owcam/ y dowiećie
30:
ſię żećiem iá ieſt Pán.
C Rábbath to miáſto było Filádelfia o cżym pátrz. 2. Sámu. 12. v. 29.

werset: 6Abowiem Pan Bog thák mowi
31:
Przeto iżeś kláſkáło rękámi/ á tęptá
32:
łoś nogámi/ y weſeliłoś ſię vprzey-
33:
mym ſercem wzgárdzáiąc Izráelá.

werset: 7A przetoż otho ia wyćiągnę rękę
34:
ſwą á podam ćię w rozborzenie pogá
35:
nom/ y wykorzenię ćię z narodow/ á
36:
wytrácę ćię z źieḿ/ y wygłádzę ćię/
37:
á dowiećie ſię iżem ia ieſt Pan.

werset: 8D Pan Bog ták mowi/ Przeto iż
38:
Moáb y Seir mowili/ Otho dom
39:
Iudſki ieſt iako ini narodowie.
D Ci byli ſąſiády Moábitow w puſtyniey Arábſkiey.

werset: 9Dla tego otho ia otworzę ſtronę
40:
iednę do Moábá/ y wſzythkich miaſt
41:
iego/ y od gránic iego zácnych kráin
kolumna: b
Bethieſymoth/ y Baálmeon/ y Ká-
1:
riátháim.

werset: 10Ludźie od wſchodu ſłońcá przy-
2:
zowę ná Ammonity/ á podam ie w
3:
dźiedzictwo ich/ ták iż niezoſtánie pá
4:
miąthká więcey ſynow Ammono-
5:
wych miedzy narody.

werset: 11Vcżynię ſąd o Moábie y dowie-
6:
dzą ſię iżem ia ieſt Pan.

werset: 12Pan thák mowi/ Iż Edomcżycy
7:
thák ſię ſrodze mśćili nád domem
8:
Iudſkim/ á zgrzeſzyli ſrodze mſz-
9:
cżąc ſię nád nimi.

werset: 13A dla tegoż też Pan thák mowi/
10:
Wyćiągnę rękę moię nad Edom/ á
11:
wyſiekę z niey ludźi y dobytki/ Vczy-
12:
nię ią puſthynią od Themán áż do
13:
Dedán że polęgą od miecża.

werset: 14Założę pomſthę ſwą nád Edo-
14:
mem przez ręcę ludu moiego Izráel-
15:
ſkiego/ á vcżynię w Edom według
16:
popędliwośći y rozgniewánia me-
17:
go/ Y poznáią pomſthę moię/ mowi
18:
Pan Bog.

werset: 15Ták mowi Pan Bog/ Przeto iż
19:
Filiſtyni mśćili ſię ták ſrodze á ſwo-
20:
wolnym vmyſłem thárgnęli ſię ná
21:
ſkáżenie ich cżyniąc doſyć ſthároda-
22:
wney nienawiśći.

werset: 16Y przetoż thák mowi Pan Bog/
23:
Oto wyćiągnę rękę moię nád Filiſty
24:
ny/ wykorzenię E Cheretheycżyki/ y
25:
wygubię oſtátki ſiedzących nád mo-
26:
rzem.
E Filiſtyni mieli niktore żołnirze miedzy ſobą ktore z ſobą miewáli czáſu woyny/ á názywali ie Chereteyczyki.

werset: 17Vcżynię nad nimi wielkie pomſty
27:
karząc ie w gniewie/ Y dowiedzą ſię
28:
żem ia ieſt Pan/ gdy ſię ták pomſzcżę
29:
ná nimi.

rozdział: 26
KApitu. 26.1. Prorokuie przećiw miáſtu Tyru/ przeto iż
30:
ſię kocháło z vthrapienia Zydowſkiego. 7.
31:
Groźi mu zborzeniem od Nábuchodonozo-
32:
rá Krolá Bábilońſkiego.
werset: 1
R
Oku iedennaſtego/ dniá
33:
pierwſzego onegoż mieſią
34:
cá/ ſtáło ſię ku mnie ſłowo
35:
Páńſkie w ten ſpoſob.

werset: 2Synu cżłowiecży/ przeto iż Tyr
36:
mowiło przećiw Ieruzálem/ Nuż/
37:
nuż/ A braná narodow złámana ieſt/
38:
obrocona ieſth do mnie/ ia nápeł-
39:
nione będę gdyż oná ſpuſtoſzáłá.
A Názywa Ieruzálem braną narodow/ to ieſt bárzo zacnym y ludnym miaſtem.

werset: 3Y dla tego/ ták mowi Pan Bog/
40:
Otom ia Tyrze przećiw tobie/ á przy
41:
wiodę ná ćię wiele narodow/ iáko
42:
ſię podnośi morze náwáłnośćiámi
43:
ſwemi.

rozdział: 29


strona: 433v

EZECHIEL.

kolumna: c
werset: 19A przetoż ták mowi Pan Bog/
1:
Oto ia Nábuchodonozorowi Kro-
2:
lowi Bábilońſkiemu dawam źiemię
3:
Egiptſką/ y zábierze wiele ludu iey/
4:
y wſzytki máiętnoſći złupi y rozchwy-
5:
ći bogáctwá iey/ á to będźie nagro-
6:
dá woyſku iego.

werset: 20Zá tę poſługę ktorą mnię tám v-
7:
czynił/ podałem mu źiemię Egipt-
8:
ſką/ iż on thám K mnie ſłużył/ mowi
9:
Pan Bog.
K To ieſt/ dobywáiąc miáſtá Tyru.

werset: 21Dniá onego vczynię to iż ſię rozro
10:
śćie rog domu Izráelſkiego/ á otwo
11:
rzę vſtá twe w pośrzodku ich/ á po-
12:
znáią iżem ia ieſt Pan.

rozdział: 30
KApit. 30.1. Nárzeka ná ſkáżenie Egiptſkie. 5. Pro
13:
rokuie przećiw wielu narodom.
werset: 1
T
Edy ſłowo páń
14:
ſkie ták ieſt mnie po-
15:
dáne.

werset: 2Synu człowie-
16:
czy/ prorokuj á moẃ
17:
Ták powieda Pan
18:
Bog/ Záwyićie/ Biádá dniowi.

werset: 3Abowiem bliſki ieſt dźień/ á tuż ieſt
19:
dźień Páńſki/ dźień chmurny/ á czás
20:
pogánow prziydźie.

werset: 4Miecz prziydźie do Egiptu/ á bę-
21:
dzie ſtrách w źiemi Etyopſkiey/ gdy
22:
vpadną ránni w Egiptćie/ á wiel-
23:
kość iego będźie poimána/ y grunty
24:
iego podwrocone będą.

werset: 5Etyopcżycy/ Libiánie/ y Lidiyczy-
25:
cy ze wſzytkim ludem poſpolitym/ y
26:
Chubczycy też/ y ſynowie źiemie przy
27:
mierza polęgą od mieczá z nimi.

werset: 6Thák mowi Pan/ Y ći też kto-
28:
rzy podpieráią Egipt polegą/ á py-
29:
chá mocy iego ſtrąconá będźie/ od wie
30:
że Syene/ polęgą w nim od mieczá/
31:
mowi Pan Bog.

werset: 7Rozborzeni będą w pośrzod źieḿ
32:
ſpuſtoſzonych/ á miáſtá ich będą mie
33:
dzy miáſty poborzonemi.

werset: 8Y dowiedzą ſię żem ia ieſt Pan gdy
34:
zápalę ogień w Egiptćie/ y gdy będą
35:
potárći wſzyſcy pomocnicy iego.

werset: 9Dniá onego wynidą odemnie po-
36:
ſłowie w okręćiech ku ſtráchowi źie-
37:
mie Ethyopſkiey wiele vfáiącey ſo-
38:
bie/ y będźie miedzy nimi ſtrách iáki
39:
był w dźień porażki Egiptſkiey/ ábo
40:
wiem A iuż oto przychodźi.
A To ieſt/ czás náwiedzenia iego.

werset: 10Pan Bog ták mowi/ Vczynię ko-
41:
niec wiełkośći Egiptſkiey/ przez rę-
kolumna: d
kę Nábuchodonozorá Krolá Bábi-
1:
lońſkiego.

werset: 11On y lud iego z nim/ y ini naokru-
2:
tnieyſzy narodowie prziydą ku ſkáże
3:
niu źiemie/ á dobędą miecżow ſwych
4:
przećiw Egiptowi/ y nápełnią źie-
5:
mię pobitymi.

werset: 12Wyſuſzę ieźiorá á záprzedam źie
6:
mię w ręce złośnikow/ y ſpuſtoſzę źie
7:
mię ze wſzytkim co w niey ieſt przez
8:
ręce poſtronnych/ Ia Pan mowi-
9:
łem to.

werset: 13x Pan Bog thák mowi/ Wytrácę
10:
báłwany/ y wniwecz obrocę obrázy
11:
z Memfis/ á kſiążęćiá źiemie Egipt
12:
ſkiey nie będźie daley/ á ſtrách będzie
13:
po wſzey Egipſtkiey źiemi.
x Zách. 13. v. 2.

werset: 14Y poborzę Patros/ á podpalę o-
14:
gień w B Zoán/ á záłożę ſądy w No.
B Abo Táfnis.

werset: 15Wyleię gniew moy ná Syn/ kto-
15:
re ieſt mocą Egiptſką/ á wykorzenię
16:
wielkość z No.

werset: 16Záłożę ogień w Egiptćie/ á Syn
17:
ſię dźiwnie rozżali/ y No będźie roz-
18:
borzone/ á Nof vćiſk będźie ćierpieć
19:
káżdy dźień.

werset: 17Młodźieńcy Awen y Fibeſeth/ polęgą od mieczá/ á ony poydą w poimánie.

werset: 18Dźień ſię záćmi w Tháfnis kie-
20:
dy thám pokruſzę zatwory Egipt-
21:
ſkie/ á pychá możnośći iego vſtánie
22:
w nim/ obłok ią okryie/ á corki iego
23:
będą záwiedźione do więźienia.

werset: 19Vczynię ſądy w Egiptćie á do-
24:
wiedzą ſię iżem ia ieſt Pan.

werset: 20Roku iedennaſtego dniá ſiodme-
25:
go/ mieſiącá pierwſzego/ ſtáło ſię ſło
26:
wo Páńſkie ku mnie tym ſpoſobem.

werset: 21Synu człowieczy/ Złomię rámię
27:
Fáráoná Krolá Egiptſkiego/ á oto
28:
nie ieſt záwinione áby było zleczone/
29:
nie było záwinione chuſteczkámi á-
30:
by mogł dźierżeć miecz.

werset: 22A dla tego ták mowi Pan Bog/
31:
Oto ia oborzę ſię ná Fáráoná Kro-
32:
lá Egiptſkiego/ á złámię rámię iego
33:
mocne y náłomione/ á wybiię miecz
34:
z rąk iego.

werset: 23Y rozrzucę Egipthcyány miedzy
35:
narody/ á roſproſzę ie po ziemiách.

werset: 24A vmocnię rámioná Krolá Bá-
36:
bilońſkiego/ y podam miecz moy w
37:
ręce iego/ potrę rámioná Fáráono-
38:
we/ á będźie krzyczał przed nim iáko
39:
ten ktory ieſt rániony ná śmierć.

rozdział: 34


strona: 436

Proroctwo Ezechielowe. Liſt. 436.

kolumna: a
werset: 1
P
Otym ſłowo Páń-
1:
ſkie ſtáło ſię do mnie w ten
2:
ſpoſob.

werset: 2x Synu człowieczy pro
3:
rokuy przećiw páſthyrzom Izráel-
4:
ſkim/ prorokuy á moẃ do tych páſty
5:
rzow/ Pan Bog ták mowi/ Biádá
6:
páſtyrzom Izráelſkim/ ktorzy ſámi
7:
śiebie páſą/ páſthyrze izali nie máią
8:
páść owiec?
x Iere. 23. v. 1.

werset: 3A Iadaćie mleko á przyodźiewaćie ſię
9:
wełną/ á zárzezuiećie to co ieſt tłuſte
10:
go/ ale owiec moich nie páśiećie.
A To ieſt/ pozytkow ſwych ſzukaćie o trzodę nic niedbáiąc.

werset: 4Niepotwierdzáliśćie niedołężney/
11:
ániśćie vzdrowili niemocney/ zła-
12:
máney nie zwięzowáliśćie/ á obłęd-
13:
ney nie przyprowádźiliśćie/ áni tego
14:
co było zginęło ſzukáliśćie/ owſzeme
15:
śćie im ſrodze á okrutnie pánowáli.

werset: 5A to roſproſzone ſą przeto iż były
16:
bez páſtyrzá/ á w onym roſproſzeniu
17:
były podáne wſzytkim beſtyám pol-
18:
nym ku pożárćiu.

werset: 6Owce moie błądźiły po wſzythkich
19:
gorách/ á po wſzech wyſokich pagor
20:
kách/ y roſproſzone ſą po wſzythkiey
21:
ziemi/ áni był ktoryby ich ſzukał/ á kto
22:
ryby o nich miał pieczą.

werset: 7A dla tegoż páſtyrze ſłuchaycie ſło-
23:
wá Páńſkiego.

werset: 8Zywę ia/ mowi Pan Bog/ przeto
24:
iż trzodá moiá ieſt podána ná łup/ á
25:
owce moie ku pożárćiu wſzythkim
26:
źwierzętom polnym/ oprocz páſty-
27:
rzá/ gdyż páſtyrze nie wywiádowáli
28:
ſię o owcách mych/ iedno ſię tylko ſámi
29:
páſtyrze páſli nie páſąc owiec mych.

werset: 9A przetoż páſtyrze ſłuchayćie ſło-
30:
wá Páńſkiego.

werset: 10Ták mowi Pan Bog/ Oto ia ſam
31:
oborzę ſię ná páſtyrze/ á ſzukáć będę
32:
owiec moich z rąk ich/ y záwśćiągnę
33:
ie że nie będą páſli owiec mych/ iuż ſię
34:
też więcey y ſámi páſtyrze páść nie bę
35:
dą/ bo wydrę owce moie z páſzczeki
36:
ich/ ták iż im pokármem nie będą.

werset: 11Abowiem thák mowi Pan Bog/
37:
Oto ia ſam ſzukáć będę owiec ſwych/
38:
á będę ie miał ná pieczy.

werset: 12Iáko páſtherz ma ná piecży trzo-
39:
dę ſwą w dźień kiedy ieſt w pośrzod
40:
trzod roſproſzonych owiec ſwoich/
41:
ták mieć będę ná pieczy trzodę ſwą/
42:
á wybáwię ie ze wſzytkich mieyſc kę-
43:
dy iedno ſą roſproſzone w dźień ćiem
44:
nośći á B chmury.
B To ieſt/ cżáſu vtrapienia.

werset: 13C Wywiedę ie z narodow/ á zgro-
kolumna: b
mádzę ie z źieḿ/ wwiodę ie do źiemie
1:
ich/ á páść ie będę ná gorách Izráel-
2:
ſkich przy ſtrumienioch/ y ná wſzyt-
3:
kich mieyſcách źiemie.
C Pan oznáymuie thu iákie ſtáránie ma o Kośćioł/ á iákiego ſię poćieſzenia ma kośćioł ſpodźiewáć gdy bywa od Páná iákiem karániem treſtan.

werset: 14Ná dobrych páſtwiſkách páść ie
4:
będę/ á ná gorách wyſokich Izráel-
5:
ſkich mieſzkánie ich będźie/ tám odpo
6:
czyną w oborách beſpiecznych/ á ob-
7:
fithymi páſtwiſki wypáſą ſię ná go-
8:
rách Izráelſkich.

werset: 15Ia ſam páść będę owce moie/ á
9:
ia ſam ie vſpokoię/ mowił Pan Bog

werset: 16Zginioney ſzukáć będę/ á błędną
10:
przywrocę/ złamáną zwiążę/ nie-
11:
dołężną pośilę/ tłuſtą á mocną wy-
12:
trácę/ páść ie będę wedle ſądu.

werset: 17A ták ty trzodo moiá/ ták mowił
13:
Pan Bog/ Oto ia vczynię ſąd mie-
14:
dzy owcą á owcą/ miedzy bárány á
15:
kozły.

werset: 18D Izali to wam máło iż ſię páſtwi
16:
ſki dobrymi páśiećie/ że oſtátki pás-
17:
twiſlk wáſzych podeptuiećie nogámi
18:
ſwoiemi? głębokie wody piiećie/ á o-
19:
ſtátki mąćićie nogámi ſwemi?
D Páſtwiſká dobre ſą ſzcżyra nauká Páńſka ſzáfowaná przez Proroki od niego posłáne/ á głębokie wody ſą łáſká y prawdá obietnic Páńſkich/ ktore odwilżáią y ochładzáią ſercá prágnące y wyſchłe/ á gdy ſię lud vdawa zá wymysły ludzkimi tedy ná tenczás podeptuie nogámi pokármy ſwe/ y wody czyſte mąći.

werset: 19Trzodá moiá podeptániem nog
20:
wáſzych páśie ſię/ á pomącenie nog
21:
wáſzych piie.

werset: 20A przetoż ták mowi do nich Pan
22:
Bog/ Oto ia ſam ſądźić będę miedzy
23:
owcą tłuſtą y owcą chudą.

werset: 21Dla tego żeśćie wy ie y bokiem y
24:
plecomá od ſiebie odrażáli/ á rogámi
25:
ſwemi roſpądzáliśćie mdłe/ áżeśćie
26:
ie precz roſpłoſzyli.

werset: 22Záchowamći ia owce moie/ á iuż
27:
dáley łupem nie będą/ bo ia ſądzić bę
28:
dę miedzy owcą á owcą.

werset: 23x Y wzbudzę nád nimi páſthyrzá
29:
iednego/ á będźie ie páść ſługá moy
30:
E Dawid/ on iśćie ie páść będźie/ á
31:
on ſam ich páſtyrzem będźie.
x Ezái. 40. v. 11. Dániel. 9. v. 24. Ian. 1. v. 45. y 10. v. 11. E To ieſt/ Kryſtus kthorego Dawid był figurą.

werset: 24A ia też Pan będę Bogiem ich/ á
32:
ſługá moy Dawid Kſiążęćiem w po
33:
śrzod ich/ Ia Pan mowiłem to.

werset: 25Y vczynię z nimi przymierze F po-
34:
koiu/ á wygubię z źiemie G źwierzętá
35:
ſzkodliwe/ á będą mieſzkáć ná puſzczy
36:
beſpiecznie/ á wyſpią ſię w leſiech.
F To ieſt/ Ewánielią przez ktorą pan oznáymuie nam życzność ſwoię zá prżyczyną onego páſtyrzá przerzeczonego. G Wſzytkę moc ſzátáńſką.

werset: 26Będę im błogoſłáwił około H pa-
37:
gorku mego/ á wypuſzczę im I deſzcz
38:
czáſu ſwego będą dżdże błogoſłáwione
H Tho ieſt/ kośćioł Boży. I To ieſt/ iz Pan będźie rátował ſwoich w káżdey potrzebie ich.

werset: 27Wyda drzewo polne owoce ſwe/ y
39:
źiemiá vrodzay ſwoy/ y będą ná źie-
40:
mi ſwey beſpieczne/ á dowiedzą ſię
41:
iżem ia ieſt Pan/ gdy połamię zwiąź-
42:
ki iarzmá ich/ á wybáwię ie z rąk tych
43:
ktorzy ſię ſrożą nád nimi.

rozdział: 38


strona: 438v

EZECHIEL.

kolumna: c
werset: 8Po wielu dni náwiedzon bę-
1:
dźieſz/ á oſtátniego roku przyidźieſz
2:
do ziemie ſpuſtoſzonej miecżem/ zebrá
3:
ney z wiela narodow do gor Iz-
4:
ráelſkich/ ktore záwżdy były w ſpu-
5:
ſtoſzeniu/ á oná byłá wywiedźioná z
6:
narodow/ á wſzythcy beśpiecżnie
7:
mieſzkáć będą.

werset: 9Y wynidźieſz á prziydźieſz iáko
8:
powodź/ á ſtánieſz ſię iáko obłok ku
9:
okryćiu źiemie/ Ty y wſzytki zgromá
10:
dżenia twoie/ y wiele narodow z to
11:
bą.

werset: 10Ták mowi Pan Bog/ Stánie ſię
12:
dniá onego D wſtąpi nieiákie przed-
13:
ſię wźięćie w ſerce thwe/ á będźieſz
14:
myſl złą rozmyſláł.
D Tho ieſt/ będźieſz myſlił iákobyś mogł Kośćioł moy przeſládowáć.

werset: 11A rzecżeſz/ wnidę do E źiemie gdzie
15:
tylko wśi ſą/ prziydę do tych kthorzy
16:
odpoczywáią á mieſzkáią beśpiecż-
17:
nie/ kthorzy wſzyſcy nie w murzech
18:
mieſzkáią/ nie máiąc áni zawor ani
19:
bran.
E Tymi słowy okázuie ſię beśpiecznie ſumnienie wiernych/ ktorzy będąc pod obroną Bożą nie myſlą o zadney pomocy ludzkiey.

werset: 12Abyś bráł łupy/ á rozchwytawał
20:
plony/ ábyś obroćił rękę ſwą do v-
21:
pádłych mieyſc w kthorych mieſzká-
22:
ią/ á ná lud zgromádzony z pogá-
23:
now/ ktory ma doſyć bydłá y máięt-
24:
ności/ á mieſzka w pośrod źiemie.

werset: 13Sábeycżycy y Dedańcżycy/ y ku-
25:
pcy z Tárſys/ tákże y wſzyſcy lewko
26:
wie ich rzekną ku tobie/ Izali ku wy-
27:
dźierániu łupow przychodźiſz/ á ze
28:
bráłeś wielkośći twe ku rozchwytá-
29:
niu bitunku ábyś ſię nábrał złothá y
30:
ſrebrá/ ábyś pobráł dobytki y máię-
31:
tnośći/ á iżbyś wielkie łupy wydárł?

werset: 14A przetoż ſynu cżłowiecży proro
32:
kuy á moẃ do Gog/ Pan Bog thák
33:
mowi/ Izali ſię nie dowieſz w on
34:
dźień/ gdy lud moy Izráelſki beśpie-
35:
cżnie mieſzkáć będźie?

werset: 15Gdy prziydźieſz z mieyſcá ſwego z
36:
ſtrony pułnocney/ ty y narodow wie
37:
le z tobą ieżdżących ná koniech/ z wiel
38:
kim pocżthem/ á niezlicżonym woy-
39:
ſkiem.

werset: 16Y przyćiągnieſz przećiw ludowi me
40:
mu Izráelſkiemu/ iáko obłok kthory
41:
pokrywa źiemię/ Ty F w oſtátne dni
42:
będźieſz/ y przywiodę ćię ná źiemię
43:
moię/ áby ini narodowie poználi
44:
mnie gdy ſię ia poświęcę w thobie
45:
przed oczymá ich/ o Gog.
F Przez dni oſtátecżne w piśmie świętym rozumie ſię wſzytek czás od przyśćia Meſyaſzowego áż do ſkończenia świátá.

werset: 17Ták mowi Pan Bog/ Azażeś nie
46:
ty ieſt o ktorymem ia zá cżáſow ſtá-
47:
rodawnych powiedał przez ſługi mo
48:
ie proroki Izráelſkie? ktorzy w onych
49:
dnioch prorokowali ieden po dru-
kolumna: d
gim/ iżem ćię miał przywieść na nie?

werset: 18Tedy dniá tego gdy Gog przyćią
1:
gnie ná źiemię Izráelſką/ mowi Pan
2:
Bog/ Wzruſzy ſię gniew moy w po-
3:
pędliwośći moiey.

werset: 19A w zápálcżywośći rozgniewá-
4:
nia mego mowiłem/ W ten dźień bę
5:
dźie wielkie wzruſzenie w źiemi Iz-
6:
ráelſkiey.

werset: 20x Y zadrżą od oblicżności moiey G
7:
ryby morſkie/ pthacy powietrzni/ y
8:
źwierzętá polne/ nád tho káżda gá-
9:
dźina płazáiąca ſię po ziemi/ y wſzy-
10:
ſcy ludźie kthorzy ſą ná źiemi/ bo ſię
11:
rozwalą gory/ zamki vpádną/ y ká-
12:
żdy mur obáli ſię ná źiemię.
x Mát. 24. v. 29. Luk. 21. v. 25. G Tymi słowy oznáymuie ſpuſtoſzenie niesłycháne.

werset: 21Y przyzową przećiw iemu miecż
13:
ná wſzythkich gorách moich/ mowi
14:
Pan Bog/ á oborzy ſię miecżem ie-
15:
den na drugiego.

werset: 22Będę H go ſądźił/ morem y pomor
16:
dowániem y dżdżem náwálnym/ grá
17:
dowemi ſztukámi/ ogniſty y ſárcżá-
18:
ny deżdż wypuſzcżę nań/ ná iego za-
19:
ſtępy/ tákże y ná on wſzytek lud kto-
20:
ry z nim będźie.
H To ieſth/ Gog y Mágog.

werset: 23Będę wten cżás vwielbion y po-
21:
święcon/ y znácżnym będę przed ocży
22:
má wiela narodow/ A dowiedzą ſię
23:
żem ia ieſt Pan Bog.

rozdział: 39
KApit. 39.1. Prorokuie przećiw Gog y Magog. 4.
24:
Opowieda iż maią vpaść w Izráelu to ieſt
25:
w kośćiele Páńſkim.
werset: 1
T
Eż ieſzcże ſynu cżłowie-
26:
cży/ Prorokuy przećiw
27:
Gog/ á moẃ/ Pan Bog
28:
ták mowi/ Oto mam z to
29:
bą cżynić o Gog Kſiążę y głowo Me
30:
ſech y Tubál.

werset: 2Y pokruſzę ćię/ A á w ſześćior náſob
31:
pokarzę ćię x wywiodę ćię z ſtron puł
32:
nocnych á przywiodę ćię ná B gory Iz
33:
ráelſkie.
A O tym pátrz wyżſzey w Ká. 38. v. 22. x Ziáwie. 20. v. 7. B Gog y Mágog/ to ieſt wſzytcy nieprzyiaćiele Boży y kośćiołá iego będą oſądżeni na gorách Iżráelſkich/ to ieſt słowe Bożym ktore ieſt zwierzone kośćiołowi iego co ſię przez gory Izráelſkie znácży.

werset: 3A łuk twoy C wytrącę z lewey twey
34:
ręki á wybiię ſtrzały thwe z práwey
35:
ręki twey.
C Wſzytkę moc twoię.

werset: 4Vpádnieſz ná gorách Izráelſkich/
36:
ty y woyſká twe/ y narodowie ktorzy
37:
z tobą będą. Podam ćię ku pożárćiu
38:
ptakom latáiącym/ y tym co pierze
39:
máią ná ſobie/ y źwierzętom polnym.

werset: 5Polężeſz na polu iżem ia to powie
40:
dźiał/ mowi Pan Bog.

werset: 6Puſzcżę ogień ná Mágog/ y ná ty
41:
co beſpiecżnie ná wyſpiech mieſzkáią/
42:
á dowiedzą ſię żećiem ia ieſt Pan.

rozdział: 40


strona: 441


kolumna: a
werset: 27A braná byłá w ſieni we wnętrz-
1:
ney ku południu/ y rozmierzył od bra
2:
ny do brany ku południu ſto łokiet.

werset: 28Potym mię wwiodł do ſieni we-
3:
wnętrzney przez południową branę/
4:
y rozmierzył theż południową branę
5:
wedle inych pomiáru.

werset: 29Y celle iey/ y ſieni iey były też wedle
6:
pierwſzey miáry/ á okná iey/ y przy-
7:
ſionki iey były około niey/ máiące dłu
8:
gość ná piąćidźieſiąt łokiet/ á ſzero-
9:
kość ná pięć á dwádźieśćiá łokći.

werset: 30A ſieni w około były ná dwudźieſtu
10:
y piąći łokiet ná dłużą/ á ná ſzerz pięć
11:
łokiet.

werset: 31A były też przyſionki iey przećiw ſie
12:
ni z dworu/ máiąc ná przodkách pál
13:
my/ á wſchod iey był ośḿ ſtopni ná
14:
gorę.

werset: 32Potym mię wwiodł do ſieni we
15:
wnątrz drogą od wſchodu ſłońcá/ y
16:
rozmierzył branę wedle pomiárow
17:
wyzſzey miánowánych.

werset: 33Celle iey/ cżołá iey/ y śieni iey tákże
18:
wedle inych miar/ á okná iey y przyſio
19:
ki iey wſzędy około niey/ pięćdźieſiąt
20:
łokći ná dłużą/ á ſzerz ná dwadźieſtu
21:
y ná piąći łokiet.

werset: 34A ſieni iey były przećiw ſieni zewnę
22:
trzney/ á pálmy ná cżołách ich tám y
23:
ſám/ miáłá theż wſchod do ſiebie ná
24:
ośmi ſtopniow.

werset: 35Potym mię wwiodł ku branie puł
25:
nocney/ y mierzył ią wedle w przod
26:
námienionych pomiárow.

werset: 36Celle iey/ przodki iey/ ſieni y okná
27:
iey/ były wſzędy wkoło/ pięćdźieſiąt ło
28:
kći ná dłuż/ á dwádźieśćiá y pięć ná
29:
ſzerz.

werset: 37Przodki iey były ku ſieni z dworu/
30:
á palmy iey były ná przodkách iey y
31:
tám y ſám/ á ná ośḿ ſthopniow był
32:
wſchod iey.

werset: 38Byłá też y ſalá ktorey weśćie było
33:
ná przodkách bran/ támże omywáli
34:
ofiáry palone.

werset: 39W przyſionku też v brany były dwá
35:
ſtoły z iedney ſtrony/ á dwá ſthoły z
36:
drugiey ſtrony/ ná kthorych rzezano
37:
ofiáry palone/ y oiárę zá grzech y zá
38:
wyſtępek.

werset: 40Ná ſtronie też zá wſchodem gdźie
39:
wchodzono w branę pułnocną były
40:
dwá ſtoły/ á przy drugiey ſtronie kto
41:
ra ieſt v przyſionku brany/ były theż
kolumna: b
dwá ſtoły.

werset: 41Przy ſtronie brany były tám cżtery
1:
ſtoły/ á ſám czterzy ſtoły/ ná tych oś
2:
mi ſtolech rzezáli.

werset: 42A cżterzy ſtoły palonych ofiar by-
3:
ły z ćioſánego kámieniá w zdłuż ná
4:
pułtora łokćiá/ á wſzerz ná pułtorá
5:
łokćiá/ á ná wyzſzą ná ieden łokieć/
6:
tamże ná nich kłádli naczynia ktore-
7:
mi rzezáli palone y ine ofiáry.

werset: 43We wnątrz thez były haki ná dłoń
8:
wſzędy wokoło przybite/ a mięſá ná
9:
ſtolech dla ofiar.

werset: 44Były też przed braną we wnętrzną
10:
komory śpiewákow w ſieni we wnę
11:
trzney/ ktora ieſt przyſtronie brany
12:
pułnocney/ kthorych przodki były ku
13:
południowey drodze/ iedná przy ſtro
14:
nie brany od wſchodu ſłońcá máiąc
15:
przodek ku drodze pułnocney.

werset: 45Rzekł tedy ku mnie/ Thá komorá
16:
ktorey przodek ieſth ku drodze połu-
17:
dniowey/ ieſt kapłanow kthorzy ſą
18:
ſtrożmi tego domu.

werset: 46A tá záſię ktorey przodek ku dro-
19:
dze pułnocney/ ieſt kápłanow ktorzy
20:
dźierżą ſtráż ołtarzá/ ćić ſą ſynowie
21:
Sádok/ kthorzy ſą z ſynow Lewi/
22:
przyſtępuiąc ku Pánu/ áby mu ſłużyli

werset: 47Y rozmierzył potem ſień ná ſto ło-
23:
kiet wzdłuż/ y ſtho łokiet w ſzerz ná
24:
cżterzy gráni/ á rozmierzył też ołtarz
25:
ktory był przed domem.

werset: 48Wwiodł mię potym do przyſionku
26:
domu/ á rozmierzył przodek przy-
27:
ſionká ná piąći łokiet tám/ á ná piąći
28:
łokći ſám/ ſzerza záſię brany miáła po
29:
trzy łokćie/ y tám y ſám.

werset: 49Długość przyſionká miáłá w ſo-
30:
bie dłużą ná dwudźieſtu łokiet/ á ſze
31:
rzą iedennáśćie łokiet/ y wchodzono
32:
do niego po wſchodźie/ gdźie były ſłu
33:
py ná przodkách/ ieden z iedney á dru
34:
gi z drugiey ſtrony.

rozdział: 41
KApitu. 41,1. Przedſię wyraża napráwę kośćiołá. 2.
35:
Długość y ſzerokość kośćiołá. 4. Długość y
36:
ſzerokość mieſcá świętego.
werset: 1
Y
Wwiodł mię do kośćiołá
37:
á rozmierzył odrzwia/
38:
ſześć łokieth ná ſzerz z ie-
39:
dney ſtrony/ y ſześć łokiet
40:
tákże w ſzerz z drugiey ſtrony/ á tá-
41:
kać byłá ſzerokość przybytku.

werset: 2A ſzyrokość drzwi byłá ná dźieſięć
42:
łokiet/ á przyboki brany ná piąći łokiet
43:
z iedney/ á ná piąći łokieth z drugiey

strona: 441v

EZECHIEL.

kolumna: d
ſtrony/ y rozmierzył długość ich ná
1:
cżterdźieści łokieth/ á ſzerokość ná
2:
dwudźieſtu łokiet.

rozdział: 44


strona: 443v


kolumna: c
werset: 25x Też Kápłan nie wnidźie do czło-
1:
wieká vmárłego/ áby ſię pomázáć
2:
miał/ iedno tylko do oycá/ do mátki/
3:
do ſyná/ do corki/ do brátá/ y do śio
4:
ſtry/ ktoraby zá mąż ieſzcze nieſzłá/
5:
á nád tymić ſię tylko pomázáć może.
x 3. Mo. 21. y. 22.

werset: 26Pothym po oczyśćieniu ſwoim/
6:
ſiedḿ dni ieſzcze liczyć mu będą.

werset: 27A dniá ktorego wnidź ma do miey
7:
ſcá swiętego w śień we wnętrzną/ á-
8:
by ſłużył ná mieyſcu świętym/ ofiá-
9:
rę vczyni zá grzech ſwoy/ mowi Pan
10:
Bog.

werset: 28x A miáſto dźiedźictwá zá dźie-
11:
dźictwo ſwoie mnie mieć będą: Nie
12:
daćie im żadnych ośiádłośći w Izrá
13:
elu/ bom ia ieſt ſam ośiadłośćią ich.
x w 5. Mo. 18. v. 1. W 4. Mo. 18. v. 20.

werset: 29Oni ieść będą ofiárę śniedną y o-
14:
fiárę zá grzech y zá wyſtępek/ á wſzy
15:
tko co będźie poświęcono w Izráelu/
16:
to ich będźie.

werset: 30" A wſzythki naipierwſze dáry
17:
pierworodztw wſzythkich/ y wſzyt-
18:
kich rzeczy poświęconych ze wſzyt-
19:
kich ofiar wáſzych kápłanom należą/
20:
y daćie kápłanom naipierwſze dáry
21:
ćiaſt wáſzych/ áby w domoch wá-
22:
ſzych zoſtáło błogoſłáwieńſtwo.
" w 2. Mo. 13. v. 2. y 12. y 22. y 29.

werset: 31x Kápłani nie będą ieść zdechliny/
23:
áni thego coby źwierzę ábo ptak ro-
24:
zdrápał.
x w 3. Mo. 22. v. 8.

rozdział: 45
KApit. 45.1. Wypiſuie rozdźielenie źiemie. 3. Pierwſza
25:
część należeć miałá ku Kośćiołowi y ku
26:
mieyſcu świętemu 5. Wtora ku Lewitom.
27:
6. Trzećia ku miáſtu. 7. Czwarta ná Kſią-
28:
żę. 9. Nápominánie ku Kſiążętom Izráel-
29:
ſkim. 10. Wvgá y miárá rowna ma być.
werset: 1
G
Dy thedy roz-
30:
dźielićie źiemię ná
31:
dźiedźictwá/ A ofiá
32:
rowáć będźiećie Pá
33:
nu ofiárę święthą z
34:
źiemie: Dłuża iey
35:
ná dwádźieśćiá y pięć thyſięcy laſk
36:
pomiárowych/ á ſzerza ná dźieſiąći ty
37:
ſięcy/ B poświęcenie iey będźie po w-
38:
ſzytkich gránicách wſzędy w koło.
A Podźielićie cżęść źiemie tey ktorą oddaćie Pánu iáko rzecz świętą. B Wſzythek okrąg iego będźie święty.

werset: 2Z tąd oddźielony będźie plác C ná
39:
święte mieyſce/ pięć ſet laſk thám y
40:
ſám ná cztery ſtrony wſzędy w okrąg/
41:
á pięćdźieſiąt łokći plác przedmieſćia
42:
wſzędy w około.
C To ieſt/ gdźie będźie poſtáwion kośćioł.


kolumna: d
werset: 3Thąż miárą rozmierzyſz ná dłużą
1:
dwádzieśćiá y pięć thyſięcy/ á w ſze-
2:
rzą dźieſięć thyſięcy/ á w tym będźie
3:
mieyſce święte/ y mieyſce wſzech na-
4:
świętſze.

werset: 4Then dźiał świętey źiemie wezmą
5:
kápłani ktorzy ſłużą w mieyſcu świę
6:
tym/ á ktorzy przychodzą ſłużyć Pá
7:
nu/ y będźie to mieyſce ich ku pobudo
8:
wániu domow/ y zá mieyſce święte.

werset: 5Nád to dwádźieśćiá y pięć tyſięcy
9:
wzdłuż/ y dźieſięć tyſięcy w ſzerz/ bę-
10:
dźie Lewitom ſługam domu zá oſiá
11:
dłość/ ku pobudowániu ſobie dwu-
12:
dźieſtu komor.

werset: 6Oſiádłość też miáſtá daćie ná pięć
13:
tyſięcy w ſzerz/ á ná dłużą dwádźie-
14:
śćiá y pięć tyſięcy/ przećiwko mieyſcu
15:
oddźielonemu áby było święthym
16:
wſzytkiemu domowi Izráelſkiemu.

werset: 7A Kſiążęćiu tám y ſám wydźielićie
17:
podle mieyſcá święthego/ y podle o-
18:
śiádłośći mieyſckiey przed mieyſcem
19:
świętym/ y przed oſiádłośćią mieyſc-
20:
ką od ſtrony zachodniey ku Zacho-
21:
du/ á od ſtrony zewſchodniey ku
22:
Wſchod ſłońcá/ długość tego będźie
23:
iáko iedná z onych częśći od gránice
24:
Zachodniey áż do gránice ku Wſcho
25:
du ſłońcá.

werset: 8Oſiádłość iego będźie w źiemi I-
26:
zráelſkiey/ Kſiążęthá moie iuż dáley
27:
vćiſkáć nie będą ludu moiego/ á wy-
28:
dźielą źiemię Izráelſką według po-
29:
kolenia ich.

werset: 9Thák mowi Pan Bog/ Mieyćież
30:
ná tym doſyć o Kſiążętá Izráelſkie/
31:
vchodźćie złośći y ſpuſtoſzenia/ ſąd y
32:
ſpráwiedliwoſć czyńćie/ zdeymićie
33:
oćiążenia wáſze od ludu mego/ mo-
34:
wi Pan Bog.

werset: 10Wagá ſpráwiedliwa y D Efá ſprá
35:
wiedliwe/ tákże y Bath niech będźie
36:
ſpráwiedliwy.
D O Efá pátrz w 3. Moiże. 5. v. 11. A o Bát 1 Krol. 5. v. 11.

werset: 11Efá y Bath niech będą pod iedną
37:
miárą miedzy wámi/ áby Bath brał
38:
w ſię dźieſiąthą część Omer/ á Efá
39:
dźieſiątą część Omer/ á według O-
40:
mer ich miárá ma być.

werset: 12x Też y Sykl niech ma w ſobie dwá
41:
dźieſćiá pieniędzy/ a grzywná będźie
42:
dwádźieśćiá Syklow/ pięć á dwá-
43:
dźieśćiá ſyklow y piętnaſćie ſyklow.
x w 2. Mo. 30. v. 13. W 3. Mo. 27. v. 25. W 4. Mo. 3. v. 47.

werset: 13Táć ieſt ofiárá ktorą ofiárowáć bę
44:
dźiećie/ ſzoſtą część Efá z Omer zbo-
45:
ża/ á ſzoſthą cżęść Efá z Omer ięcz-
46:
mieniá.

rozdział: 48


strona: 446


kolumna: a
werset: 31A Brany mieyſckie będą wedle licz
1:
by imion pokolenia Izráelſkiego/ trzy
2:
brany ku Pułnocy/ braná Ruben
3:
iedná/ druga braná Iudá/ á trzećia
4:
braná Lewi.
A Iáko dwánaſćie pokolenia Izráelſkie známionuią wſzytek kośćioł krzeſciiáńſki y liczbę wybránych/ tákże theż brany miáſtá świętego miánowáne z imion przerzecżonych pokolenia znáczą nam práwo dźiedźiczne kroleſtwá niebieſkiego ktorego ieſt figurą miáſto święte ktore wybránym należy.

werset: 32Stroná ku Wſchodu ſłońcá ná
5:
czterech tyſięcy y ná piąći ſet/ w kto-
6:
rey będą trzy brany/ brana iedná Io
7:
zefowá/ druga braná Beniámin/
8:
trzećia braná Dán.


kolumna: b
werset: 33Stroná też ku Południu ná czte
1:
rech tyſięcy y ná piąći ſet/ w niey trzy
2:
brany/ iedná braná Symeon/ drugá
3:
Izáſchár/ á trzećia braná Zábulon.

werset: 34Stroná tákże Zachodnia ná czte
4:
rech tyſięcy/ y ná piąći ſet/ w niey trzy
5:
brany/ iedná braná Gád/ druga bra
6:
na Aſſer/ trzećia Neftáli.

werset: 35Owa wſzędy w okrąg było ná
7:
18000 laſk/ á imię miáſtá od dniá te
8:
go będźie/ Támći ieſt Pan Bog.

księga: Dan.

kolumna: a-b
PRoroctwo Dánielá proroká.ARgument.
D
Aniel będąc bárzo młodym poiman ieſt y záwie
1:
dźion z Iechoniaſzem do Bábilonu. Ten kilká zacnych Hiſto
2:
riy ktore ſię dźiały zá czáſow iego bárzo tu nadobnie wypi-
3:
ſał/ okázuiąc iakie ieſt prawdźiwey z fáłeſzną mądrośćią zá-
4:
tárgnienie/ á co zá walká prawdźiwey chwały Bożey z za-
5:
bobony á wymyſły ludzkimi: Ten Prorok był żyw áż do czá-
6:
ſow Cyruſá Krolá Perſkiego/ będąc iuż dáley niż w ośmidźieſiąt lećiech/ A
7:
był ták mądrym człowiekiem/ że o nim byłá tá miedzy ludzmi przypowieść po
8:
ſpolićie/ Mędrſzy niż Dániel. Iáko y Ezechiel vżywa tych ſłow w 28. ká. w v.
9:
3. Názywáli go też wſzyſcy ludźie mądrzy Piſárzem wiela hiſtoriy/ Abowiem
10:
iáko wſzytkich kroleſtw ſtany przypomina/ ták w kroćiuchney hiſtoriey y ow-
11:
ſzem w proroctwie wſzytki zámyka y odpráwuie/ co drudzy pogańſcy wie-
12:
lomowce y piſárze w onych wielkośći kſiąg ſwych áni poczynáią. Onći ſam
13:
prawdźiwie wymálował ſpráwy Bábilończykow/ Perſow/ Mácedończy-
14:
kow/ y Rzymiánow/ Onże ſam wymálował ſpráwy Paná Kryſtuſowe/ Kro
15:
leſtwo iego/ początek Antykryſtow/ hániebną złość iego/ y dokończenie/ á kte
16:
mu zginienie świátá. A ná oſtátek oznáymuie Kryſtuſá Sędźiego ſpráwie-
17:
dliwego/ ſąd oſtátecżny/ ćiałá zmartwychwſtánie/ y żywot wieczny.
rozdział: 1
KApitułá. 1.6. Dániel y towárzyſze iego obráni z roſkázá
18:
nia Krolewſkiego áby iemu służyli. 16. Mą
19:
drość y dowćip ktorym Bog ie obdárzył.
kolumna: a
werset: 1Ax
R
Oku trzećie-
1:
go zá kroleſtwá Io
2:
ákimá Krolá Iud-
3:
ſkiego/ przyćiągnął
4:
Nábuchodonozor
5:
Krol Bábilońſki ku
6:
Ieruzálem/ y obległ ie.
A To ieſth/ gdy ſię iuż trzeći rok kroleſtwá iego dokończył/ á roku czwartego Nábuchodonozor zoſtał Krolem Bábilońſkim/ y tegoż roku przyćiągnął do Ieruzálem/ Ierem. 25. A ten Ioákim był ſyn Krolá Iozyaſzá oćiec Ioáchinow/ ktorego też zwano Iochoniaſz. x 2. Krol. 24. v. 10.

werset: 2Y podał Pan w ręce iego Ioáki-
7:
má Krolá Iudſkiego/ y część nacży
8:
nia domu Bożego/ y záwiodł ie do zie
9:
mie B Senáar do domu Bogá ſwe
10:
go/ á wnioſł naczynia do ſkárbu Bo
11:
gá ſwego.
B To ieſt/ w źiemi Káldeyſkiey gdzie ieſt Bábilon.

werset: 3Roſkazał też Krol Aſpenázowi prze
12:
łożonemu nád ſwemi komorniki/ á-
13:
by przywiodł z ſynow Izráelſkich/ y
14:
znarodu Krolewſkiego y z kſiążęcego


kolumna: b
werset: 4Młodźieniaſzki ná ktorychby żad-
1:
nego nákáżenia nie było/ piękne na
2:
weyzreniu/ y dowćipne ku wſzelákiej
3:
mądrośći w náuce/ á roſtropne y bacz
4:
ne/ ktorzyby ſię zgodźili ku ſłużbie na
5:
krolewſkim dworze/ á iżby byli vcze
6:
ni piſmá y ięzyká Káldeyſkiego.

werset: 5Y vſtáwił im Krol obrok ná káżdy
7:
dźień z potraw ſwych Krolewſkich/ y
8:
wino ktore przeń ſámego było dawá
9:
ne/ aby thák przez trzy latá chowáni
10:
byli/ á potym ſkończeniu żeby ſłużyli
11:
przed Krolewſką oblicznośćią.

werset: 6Byli tedy miedzy nimi z ſynow Iud
12:
ſkich/ Dániel/ Hánániaſz/ Miſáel/
13:
y Azáryaſz.

werset: 7Ktorym przełożony nád komorni-
14:
ki odmienił C imioná/ bo Dánielowi
15:
dał imię Báltháſſár/ á Hánániaſzo
16:
wi Sydrách/ á Miſáelowi Miſach/
17:
á Azáryaſzowi Abdenago.
C Imioná ich v poganow były obmierzłe dla thego iż imię Páńſkie w nich ſię zámyka/ ábowiem Dániel znáczy/ Bog ſądźi/ Anániaſz Bog miłoſierny/ Mizael/ Bog wzywány/ Azáryaſz Bog rátuiący.

rozdział: 3


strona: 448v

DANIEL.

kolumna: c
werset: 29Teraz tedy cżynię ten wyrok/ áby
1:
káżdy narod/ pokolenie/ y lud roz-
2:
nych ięzykow/ ktoryby złorzecżył prze
3:
ćiw Bogu Sydráchá/ Miſáchá/ y
4:
Abdenagá/ áby był cżwiertowan/ á
5:
dom iego niech będźie obrocon ná po
6:
ſpolity wychod/ gdyż nie ieſt Bog i-
7:
ny/ co by ták wybáwić mogł iáko ten.

werset: 30Tedy Krol zacnie wywyzſzył Sy
8:
dráchá/ Mizáchá/ y Abdenagá/ w
9:
kráinie Bábilońſkiey.

werset: 31Nábuchodonozor krol Bábilońſki
10:
wſzytkiemu ludowi/ narodom/ y lu-
11:
dźiam ięzykow roznych/ ktorzy iedno
12:
mieſzkáią po wſzey ziemi/ pokoy wam
13:
wſzem niech będźie obfity.

werset: 32Bog nawyzſzy okazáł cudá y zná-
14:
mioná przećiwko mnie/ á przetoż zá
15:
rzecż przyſtoyną zdáło ſię tho mnie
16:
wam oznáymić.

werset: 33A iáko ty znamioná iego ſą wiel-
17:
możne/ á cudá ſą wſzechmocne/
18:
ták y kroleſtwo iego/ ieſth kroleſtwo
19:
wiecżne/ xB á wielmożność iego ieſth
20:
od narodu do narodu.
x Niżey. 7. v. 14. B Drudzy wykłádáią/ á pánowánie iego.

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Nábuchodonozor opowieda ſen Dánielo-
21:
wi ktory widźiał: 16. Dániel oznáymuie Ná
22:
buchodonozorowi co známionował on ſen.
23:
25. To co opowiedał Dániel/ wypelniło ſię
24:
nád Nábuchodonozorem.
werset: 1
I
A Nábuchodo
25:
nozor/ będąc ná po-
26:
koiu w domu moim
27:
á práwie kwitnący
28:
w páłacu moim.

werset: 2Widźiałem ſen
29:
ktory mię przeſtráſzył/ y wſzytki my-
30:
ſli me ktorem miał ná łozu ſwym/ y wi
31:
dzenia głowy moiey zátrwożyły mię.

werset: 3A przetoż wydan ieſt wyrok ode-
32:
mnie/ áby wſzytcy mędrcy Bábiloń-
33:
ſcy byli przed oblicżność moię przy-
34:
wiedźieni/ żeby mi wykład ſnu oznay
35:
mili.

werset: 4Przyſzli tedy mędrcy y prákthyka-
36:
rze/ Káldeycżycy/ y wieſzczkowie/ á
37:
opowiedźiałem ſen przed nimi/ á
38:
wſzákoż oni wykłádu ſnu oznaymić
39:
mi nie vmieli.

werset: 5Aż potym był przywiedźion przed
40:
mię Dániel/ ktorego imię ieſt Bal-
41:
táſsár według A imieniá Bogá me-
42:
go/ á w kthorym ieſt duch Bogow
43:
świętych/ á przed tym ſen moy opo-
44:
wiedźiałem.
A Iáko theż mego Bogá zową/ á tego iego Bogá było imię Bel ábo Bál y Báltázar/ á po Zydowſku Beliáſazár tho ieſt Bel ſtroż ſkárbu náſzego.

werset: 6O Báltáſsár kſiążę nád wſzemi mę
kolumna: d
drcy/ wiem iz duch Bogow świętych
1:
ieſt w tobie/ á żadna tháiemnicá od
2:
ćiebie zákrytá nie ieſth/ widzenie ſnu
3:
mego ktorym widźiał tudźieſz y wy-
4:
kład iego powiedź mi.

werset: 7Abowiem widzenie głowy mey ná
5:
lożu moim było to/ Widźiałem drze
6:
wo w pośrod źiemie/ ktorego wyſo-
7:
kość byłá wielká.

werset: 8Wielkie y mocne drzewo/ ták iż wy
8:
ſokość iego dothykáłá niebá/ á B roz-
9:
ſzerzáło ſię áż do gránice wſzey źie-
10:
mie.
B Drudzy wykłádáią á okazále było.

werset: 9Gáłęźi iego były bárzo piękne/ á o-
11:
woc iego obfity/ ná niem był pokarm
12:
prze wſzytki/ á dawáło pod ſobą ćień
13:
ku mieſzkániu beſtyiam polnem/ mie
14:
dzy też iego gáłęziámi mieſzkáło ptá
15:
ſtwo powietrzne/ á z niego pożywá
16:
ło wſzelkie ciáło.

werset: 10Widźiałem ieſzcże w widzeniu
17:
głowy mey ná łożu moim/ a ono C
18:
ſtroż święty zſtąpił z niebá.
C To ieſt/ Anioł.

werset: 11Y głośno záwołał thák mowiąc/
19:
Podrąbćie drzewo/ obetnićie gáłęzi
20:
iego/ okrzeſzćie rozcżki iego/ á roſpro
21:
ſzćie owoc iego/ Zwierzęthá niech
22:
odeydą kthore ſą pod nim/ á pthacy
23:
niech zlecą z gáłęźią iego.

werset: 12A wſzákoż pień korzeniá iego zo-
24:
ſtawćie w źiemi/ a niech będźie zwią-
25:
zan żelázną y miedźiáną zwiąſką mie
26:
dzy chwaſtem polnym/ á niech będźie
27:
pokropion roſą niebieſką/ cżąſtká ie-
28:
go niechay będźie z zwierzęty miedzy
29:
chwaſtem źiemie.

werset: 13Serce iego niech ſię odmieni od
30:
przyrodzenia cżłowiecżego/ y niech
31:
mu będźie dane ſerce zwierzęce/ á
32:
ſiedm lat niech ſię wypełnią nád nim

werset: 14Tháć byłá rzecż według wyroku
33:
ſtrożow/ á święći to vrádźili pytá-
34:
iąc ſię/ Przecż wżdy ták? Aby zywiący
35:
poználi iż Nawyzſzy pánuie nád ká
36:
żdem kroleſtwem ludzkim/ á dawa ie
37:
temu komu chce/ á poſthánawia ná
38:
niem nazgárdzeńſzego cżłowieká.

werset: 15Tenći ieſt ſen ktorym ia Nábucho
39:
donozor Krol widział/ A ták ty Bál
40:
táſsár oznaym mi wykład iego/ ábo
41:
wiem wſzytcy mędrcy w kroleſtwie
42:
mym/ niemogli mi wyłożyć właſno-
43:
śći iego/ ále thy mozeſz/ ábowiem
44:
duch Bogow świętych ieſt w tobie.

rozdział: 7


strona: 451


kolumna: a
werset: 1
R
Oku pierwſze-
1:
go Bálſáſára Kro
2:
lá Babilońſkiego/
3:
widźiał Dániel ſen
4:
á widzenia w gło-
5:
wie iego były ná ło
6:
żu iego/ Thedy wnet ſpiſał on ſen/ á naprzod z thąd rzecż pocżął.

werset: 2Powiedźiał ták Dániel/ Widźia
7:
łem w widzeniu moim nocnym/ á o-
8:
to cżterzy A wiátry niebieſkie walcży
9:
ły nád morzem wielkiem.
A Oznáymuie wielkie zámieſzánia ktore ná świećie być miáły przy początku onych kroleſtw miánowánych w 2. Kápitule.

werset: 3A cżterzy B beſtyie wielkie wychodźi
10:
ły z morza rożne od ſiebie.
B Krolowie ábo Monarchi.

werset: 4Pierwſzą iako C lew máiąc ſkrzy-
11:
dłá D orle/ y przypátrzałem ſię gdy by
12:
ły wytárgane ſkrzydła iey/ á zięthá
13:
ieſt z źiemie ták iż ná nogách ſtanęłá
14:
iáko ludźie/ á ſerce cżłowiecże było
15:
iey dáne.
C Pierwſze páńſtwo ieſt Bábilońſkie ktore ſię poczęło zá Nabuchodonozorá ktorego on lew ſkrzydláſty znácżył dla thego iż gwałtownie y bárzo prędko z hołdował wſzytkie páńſtwá okoliczne. D To ieſth/ moc y woyſká onego páńſtwá ktore ná oſtátek było pohołdowáne.

werset: 5Potym otho druga beſtya podo-
16:
bna byłá E niedźwiedziowi/ y ſtánęłá
17:
przy iedney ſtronie/ máiąc F trzy kły
18:
w páſzcżece miedzy inemi zębámi/ do
19:
ktorey tak mowiono/ Wſtań rychło/
20:
á G żrzy wiele mięſá.
E Ten Niedźwiedź znáczy Perſkie páńſtwo. F Ty słowa znáczą Kroleſtwo Medſkie y Perſkie y Bábilońſkie ktore były w iedno pomieſzane. G Dawa znáć o wielkim okrucieńſtwie Perſow ktorzy ſie nie mogli náſyćić krẃie ludzkiey iáko to iáwnie okazáłá Tomirys krolowa przy śmierći Cyruſowey/ iáko o tym piſze Iuſtyn w pierwſzych kſięgách y Oroſyus we wtorych.

werset: 6Potymem widźiał/ á oto drugie
21:
źwierzę podobne było H lámpártowi
22:
á ſkrzydłá cżtherzy ptháſze były ná
23:
grzbiećie iego/ miałá też I cżterzy gło
24:
wy beſthya ona/ y ieſth mu podána
25:
moc.
H To znácżyło páńſtwo Mácedońſkie ktore ſię poczęło zá Alexándrá wielkiego ktory thu ieſt przyrownywan z Lámpártem ſkrżydláſthym dáwáiąc znác o wielkiey prędkoſći tegoż Alexándrá kthory zá dwánaśćie lat podbił pod moc ſwoię ták wiele Kroleſthw y źiem iż to rzecz nie podobna. I Alexander bárzo krotko pánował/ zoſtáwił po ſobie cztery pány/ ktorzy miedzy ſię iego páńſthwo rozdźielili/ Ptolemeuſowi doſtał ſię Egipt/ Seleukuſowi Syrya/ Antygenuſowi Azya/ á Filipowi Arydeowi Mácedonia.

werset: 7Kthemu wtymże nocnym widze-
26:
niu/ widźiałem/ a oto beſtya K cżwar
27:
ta ſtráſzliwa á ſrogá y barzo mocna
28:
ktora miáłá zęby wielkie żelázne/ á
29:
pożyráłá y poćieráła/ á oſtátek nogá
30:
mi ſwemi podeptawałá/ y była ro-
31:
zná od wſzech inych beſtiy kthorem
32:
widział przed nią/ á miáłá L dzieſięć
33:
rogow.
K To było páńſtwo Rzymſkie ſtráſzne po wſzytkim świećie. L Thá liczbá dźieſięć znáczy liczbę nie pewną y wielką/ á prżez thy rogi rożumieią ſię wſzytki kroleſtwá y páńſtwá kthore były zá dawnych czáſow pod Rzymſkim páńſtwem.

werset: 8Przypátrowałem ſię tam onym ro
34:
gom á oto ieden rog M máły wyráſtał
35:
miedzy nimi/ á trzy z pierwſzych
36:
rogow wyłomione ſą od niego. A w
37:
onym rogu były ocży iákoby cżłowie-
38:
cże/ y vſtá mowiące rzecży wielkie.
M Then rog máły znáczy kroleſthwo ktorego począthek miáł być bárzo podły y nie znáczny/ á pothym przyść ku wielkiey żacnoſći y podbić pod ſwoię moc trzy wielkie ony rogi przerzeczone/ to ieſt wiele ich á przecz ten rog máły rozumieć ſię Antykryſt bądź Máchomet/ bądź theż Antykryſt Rzymſki/ á ten rog był od inych rozny w tym iż miał oblicze człowiecze ktore znáczyło zwierzchnią ludzkość y święthobliwość á wżdy był rog/ to ieſt gwałt ſzczyry á okrućieńſtwo.

werset: 9Widźiałem też á ono ſtolice poſtá
39:
wione ſą/ á N Stárodawny ſiadł ná
40:
nich/ odźienie iego było iáko śnieg
41:
białe/ á włoſy na głowie iego iáko
42:
ſubtelna wełná/ ſtolicá iego iako pło
43:
mień ogniowy/ á koła ſtholice iego
44:
pałáły iáko ogień goráiący.
N Dáwá tu znáć o Bogu oycu ktorzy wſzytek ſąd dał ſynowi ſwemu/ á będźie wiecznie z nim krolował y z duchem świętym.


kolumna: b
werset: 10Rzeká ogniſta wychodźiłá od nie
1:
go/ a tyſiąc thyſięcy ſłużyli iemu/ y
2:
dzieſięć kroć tyſiąc tyſięcy ſtali około
3:
niego/ Y zaſiadł ſąd á O kſięgi otwo-
4:
rzone ſą.
O Tymi słowy okázuie iż ſumnienie káżdego odkryie ſię á táiemnice ſerc wſzytkich będą obiáwione.

werset: 11Y przypatrowałem ſię głoſowi P
5:
ſłow wielkich ktore mowił rog/ á pá
6:
trzałem áz Q beſtya zábitá byłá/ y ćiá
7:
ło iey zágubione było á podáne ku
8:
ſpaleniu ogniem.
P To ieſt/ bluźnierſtwá Antykryſtowe. Q Rozumie cżwarte páńſtwo ze wſzytkiemi rogámi iego.

werset: 12Także tez y R onym drugiem beſty-
9:
am odiętá ieſth moc/ bo iáko długo
10:
trwáć miały/ cżas im był pewny zá-
11:
mierzon.
R To ieſt/ trzy pierwſze páńſtwá trwáły do cżáſu/ ále to bárzo máło względem oſtáthniego/ kthore ma trwać przez bárzo długi czás.

werset: 13Teżem widźiał w widzeniu noc-
12:
nym/ á oto iáko ſyn cżłowiecży przy-
13:
chodźił ná S obłokách niebieſkich/ á
14:
przyſzedł áż do Starodawnego/ y
15:
przywiedźiono go przed oblicżność
16:
iego.
S Przez thy obłoki rozumie Anioły niebieſkie.

werset: 14Kthoremu podał moc/ y cżeść/ y
17:
kroleſthwo/ ták iz wſzyſcy narodo-
18:
wie/ pokolenia y ludźie roznych ięzy-
19:
kow ſłużyć mu będą/ x pánowanie ie
20:
go ieſt pánowániem wiecżnem/ kto-
21:
re odięte nie będzie/ á kroleſtwo iego
22:
ſkáżone być nie może.
x Miche. 4. v. 11. Luk. 1. v. 33.

werset: 15Thedy ia Dániel byłem zátrwo-
23:
żon w duchu mym w pośrod ćiáłá
24:
mego/ á widzenia głowy mey prze-
25:
ſtráſzyły mię.

werset: 16Y przyſtąpiłem ku iednemu z około
26:
ſtoiących/ á pytałem ſię od niego pra
27:
wdy o tych wſzytkich rzeczách/ Kto-
28:
ry thák mowił do mnie oznáymuiąc
29:
mi co známionowały ony rzecży.

werset: 17Czterzy ony wielkie beſtye/ ſą cżte-
30:
rzey Krolowie/ ktorzy powſtáną ná
31:
źiemi.

werset: 18A Swięći Nawyżſzego wezmą kro
32:
leſtwo/ y poſiędą kroleſtwo to/ áż ná
33:
wieki/ y áż ná wieki wiecżne.

werset: 19Chćiałem też z wielką żądzą wie-
34:
dźieć prawdę/ o cżwarthey beſtyiey/
35:
ktora byłá rozna od wſzech inych be-
36:
ſtiy/ bárzo ſtráſzliwa/ kthorey zęby
37:
były żelázne/ á páznokćie iey miedźia
38:
ne/ co pożárłá y poćieráłá/ á oſtátek
39:
nogámi potłacżáłá.

werset: 20O onych też dźieſiąći rogach kto-
40:
re były ná głowie iey/ y onym dru-
41:
gim ktory był wyroſł/ y cżemu theż
42:
trzy przed nim pádły/ á przecż on
43:
rog miáł ocży/ á vſthá iego mowiły
44:
rzecży wielkie/ ktory rog więtſzy był
45:
niż drugie rogi.

rozdział: 10


strona: 453v


kolumna: c
werset: 19Rzekł thedy do mnie/ Nie boy ſię
1:
mężu wdźięczny/ pokoy niech z tobą
2:
będzie/ zmocni ſię á mężnie poczynay
3:
ſobie: Y gdy ták mowił ze mną/ pośi-
4:
liłem ſię y rzekłem/ Niech mowi Pan
5:
moy/ ábowiemeś mię vmocnił.

werset: 20Potym rzekł/ Y wieſzże po com
6:
przyſzedł do ćiebie? theraz oto wrocę
7:
ſię ábych walczył z Kſiążęćiem Per-
8:
ſkim/ á gdy ſię záſię wrocę/ oto Kſią-
9:
żę Greckie prziydzie.

werset: 21A wſzákoż opowiem tobie to D co
10:
nápiſano ieſth w piśmie prawdy/
11:
gdyż y iednego nie máſz coby ſthał
12:
przy mnie w tych rzeczách/ wyiąwſzy
13:
Michál Kſiążę wáſze.
D To ieſt/ Dekret Boży.

rozdział: 11
KApitu. 11.1. Prorokuie o Kroloch Perſkich ktorzy mie
14:
li panować w Perſyey áż do czáſow Alexán
15:
drá wielkiego 5. Opowieda walki y nie-
16:
ſnaſki ktore miáły być miedzy Krolmi Sy-
17:
riyſkimi. 21. Mowi o Antyochu kthory był
18:
zwan ſláchethny/ y o iego ſrogośći przećiw
19:
Zydom. 34. Prżepowieda rátunek ktory im
20:
Pan miał zesłáć przez Iudaſza Máchábey
21:
czyká y bráćią iego. 36. Prorokuie o páno-
22:
wániu Rzymiánow/ y o ich pyſze y łákom-
23:
ſtwie.
24:
A
R
Oku pier-
25:
wſzego zá Dá-
26:
ryuſzá Medſkie
27:
go/ ſtánąłem ku
28:
vtwierdzeniu y
29:
vmocnieniu ie-
30:
go.
werset: 1
A Ty ſą słowa onego Aniołá ktory mowi/ y máią być przyłączone ku końcowi Káp. 10.

werset: 2Teraz iuż tedy prawdę oznaymię to
31:
bie/ Oto trzey Krolowie będą ieſzcże
32:
w Perſyey/ á B czwarty wielkimi bo-
33:
gáctwy obfithuiącem będźie ná de-
34:
wſzytki/ y gdy ſię ták zmocni w bo-
35:
gáctwách ſwoich/ podburzy wſzytki
36:
przećiw kroleſtwu Greckiemu.
B To ieſt/ Xerxes o ktorym y pogáńſcy Autorowie piſzą.

werset: 3Ale powſtánie C Krol mocny/ y bę-
37:
dźie pánował nád wielem pańſtw/ á czynić będźie wſzytko wedle ſwoiey
38:
myſli.
C To ieſt/ Alexánder wielki.

werset: 4Ktory gdy ſię wywyżſzy w ſwoim
39:
ſtanie/ Kroleſtwo iego ſtárte będźie/
40:
y będźie rozdźielone ná czterzy wiá-
41:
try niebieſkie/ á nic miedzy pothom-
42:
ſtwo iego/ áni będźie według páno-
kolumna: d
wánia iego iáko on pánował/ ábo-
1:
wiem kroleſtwo iego wykorzenione
2:
będzie/ á miedzy ine oprocz tych po-
3:
dzielone.

werset: 5Tedy ſię zmocni Krol D od Połud-
4:
niá/ á ieden z Kſiążąt iego/ y będźie
5:
mu śilen/ á opanuie go/ á thák iego
6:
pánowánie możne będźie.
D Iuż tu przypomina woyny miedzy Krolmi Egipſtkiemi y Syryiſkimi/ miedzy ktoremi leży źiemiá Zydowſka.

werset: 6A po ſkończeniu lat E vczynią przy-
7:
mierze/ ábowiem corká Krolá od
8:
Południá prziydźie ku Krolowi od
9:
Pułnocy dla czynienia ſpráwiedli-
10:
wośći/ ále F nie odzierży mocy w rá-
11:
mieniu/ áni ſię ſam oſthoi y rámię ie-
12:
go/ abowiem oná podaná będźie y z
13:
tymi kthorzy ią przywiodą/ y oćiec
14:
iey/ y ten co ią vmacniał zá onych czá
15:
ſow.
E To ſię rozumie o Berenicy corce krolá Egipthſkiego y Antyochuſie Krolu Syryiſkim ktorego zwáno Theos zá ktorego była daná w małżeńſtwo. F Dla thego Krol Egipthſki dał był corkę ſwoię zá Antyochuſá iż ſię nádźiewał że Kroleſtwo Syryiſkie miáło przyść na potomki iego ale ſię on omylił/ Abowiem Láodycea pierwſzá zoná Antyochuſowá przyſzłá zaſię ku łaſce mężá ſwego y dáłá zábić Bernicę/ á dla tego tu mowi iż nie otrzymał moc y ramieniá.

werset: 7Ale látoroſl G z korzeniá iego zoſtá
16:
nie mocną ná mieyſcu iego/ y prziy-
17:
dźie z woyſkiem/ a wnidźie w obron-
18:
ne mieyſcá Krolá od Pułnocy/ y bę-
19:
dzie ſobie w nich poczynał wedle my
20:
ſli ſwey/ y ſam ſię zmocni.
G Tá rozgá álbo látoroſl był Ptolemeus Euorgetes brat Bernice ktory walczył z Seleukuſem Kállinikiem ſyne Anthyochuſowym ktorego też zwano Teos y zabił go y z mátką.

werset: 8Nád to záwiedźie w poimánie do
21:
Egiptu Bogi ich z Kſiążęty ich/ y z
22:
nacżyniem ich złotem y śrebrnem/ y
23:
będźie długo trwał beſpiecznym od
24:
Krolá Pułnocnego.

werset: 9Y wtargnie Krol od Południá w
25:
Kroleſthwo/ á wroći ſię do źiemie
26:
ſwey.

werset: 10Ale H ſynowie iego wzburzą ſię/
27:
á zbiorą wielkość woyſká wielkie-
28:
go/ I prziydźie iáko náwáłność/ y
29:
przeydźie/ potym ſię wroći/ á wzbu-
30:
rzy ſię áż do obronnego mieyſcá iego.
H To ieſt/ Seleukuſá Káliniká/ á ći byli Antyochus wielki y Seleukus piorun. I To ieſt/ Krol Syryiſki przyidźie do Egiptu z mocą.

werset: 11Z kąd Krol od Południá poruſzon
31:
będźie/ á wynidźie y będźie walczył
32:
przećiw Krolowi Pułnocnemu/ á
33:
zbierze wielką wielkość/ ktora będźie
34:
podána w ręce iego.

werset: 12A przetoż wynieſie ſię wielkość/ á
35:
ſerce ſwe wywyżſzy/ y porázi dwá-
36:
dźieśćiá tyſięcy ich/ á przedſię nie wy
37:
gra.

werset: 13Thedy Krol od Pułnocy wroći
38:
ſię/ á zbierze więczſze woyſká niż pier
39:
wſze/ y prziydźie ná ſkończeniu czá-
40:
ſow y lath z wielkiem woyſkiem/ y z
41:
wielkim doſtátkiem.

werset: 14Onychże czaſow wiele ich powſtá
42:
nie przećiw Krolowi Południeyſze-
43:
mu/ też y K ſynowie roſproſzonych z
44:
ludu twego/ ruſzą ſię L áby poſtánowi
45:
li widzenie/ ále iednak polęgą.
K To ieſt/ o Dánielu niektorzy zli ludźie z narodu twego powſtáną. L Aby ſię wypełniło Proroctwo Ezáiaſzowe przećiw Egiptowi Ezái. 19.

księga: Ose.
rozdział: 3


strona: 456


kolumna: a
werset: 2C Nábyłem iey tedy ſobie zá pięt-
1:
naśćie pieniędzy ſrebrnych/ y zá puł-
2:
torá Omer ięcżmieniá.
C Dáwa znáć o dobrodźieyſtwách Bożych przećiw ludowi temu gdy gi wywiodł z Egiptu/ y potym z nim przymierze vczynił.

werset: 3Y rzekłem iey/ Bedźieſz zemną mie-
3:
ſzkáć przez wiele dni/ á iuż więcey cu
4:
dzołożyć nie będzieſz/ áni ſię przyłą-
5:
cżyſz do inego mężá/ D choćiaż ia też
6:
nie wnidę do ćiebie.
D To ieſt/ opuſzcżę ćie iáko wdowę/ á to ſię ſtáło gdy Kryſtus przyſzedł.

werset: 4Abowiem ſynowie Izráelſcy przez
7:
wiele dni zoſtháną E przez Krolá y
8:
przez Kſiążęćiá/ bez żadney ofiary/ y
9:
przez bałwáná/ przez F Efod y przez
10:
Torafim.
E To ieſt/ z narodu ich. Dáwa żnáć o przyśćiu Kryſtuſowym/ ábowiem ná on czás nie mieli żadnego páná iedno cudzoziemcá/ á kápłańſtwo było przedáyne chocia nie było żadnego bałwochwalſtwá. F O tym pátrz w 2. Mo. 28. v. 6. á Toráfim były obrázy ktorych ſie pogáni rádźili.

werset: 5Potym ſię náwrocą ſynowie Iz-
11:
ráelſcy/ á ſzukać będą Páná Bogá
12:
ſwego/ G y Dawidá Krolá ſwego/ á
13:
bać ſię będą Páná y dobrothliwośći
14:
iego/ w onych dnioch oſtátecżnych.
G Dawid tu znáczy Kryſtuſá.

rozdział: 4
KApitu. 4.1. Wylicża grzechy Izráelſkie. 6. Vkázuie
15:
iż vpádek ludzki przychodźi zá grzechem ie-
16:
go. 8. Obraca rzecż ſwą do kapłanow/ á
17:
háńbi ich zcudzołożenia y piiánſthwo. 12.
18:
Gáni báłwochwálſtwo ludu y groźi im dla
19:
tey przycżyny. 15. Nápomina Iudę áby nie
20:
náſládowáł báłwochwálſtwá Izráelſkiego.
werset: 1
W
Y ſynowie
21:
Izráelſcy ſłu-
22:
chayćie ſłowá
23:
Páńſkiego/ á-
24:
bowiem Pan
25:
ma przą z mie-
26:
ſzkáiącemi ná
27:
źiemi tey/ gdyż niemáſz prawdy áni
28:
miłoſierdźiá/ áni poznánia Bożego
29:
ná ziemi tey.

werset: 2Ale krzywoprzyſięſthwo/ kłam-
30:
ſtwo/ mężoboyſtwo/ złodźieyſthwo/
31:
cudzołoſthwo ſię mnożyło/ á bywáią
32:
częſte morderſtwá.

werset: 3A dla thegoż záżali ſię źiemiá/ á
33:
kthorykolwiek ná niey mieſzka/ ze-
34:
mdleie/ z zwierzęty polnemi y ptaki
35:
powietrznemi/ gdyż y ryby morſkie
36:
wyzdycháią.

werset: 4A wſzákoż/ niech żaden nie ſtrofu-
37:
ie áni winuie drugiego/ gdyż lud
38:
twoy podobny ieſt onemu A kthory
39:
ſię wadźi z kápłanem.
A Nie chce być nápominan od kápłaná ktoremu ten vrząd należy.


kolumna: b
werset: 5A przetoż dźiś vpádnieſz á pro-
1:
rok twoy z tobą iáko w nocy: á ia wy
2:
korzenię mátkę twoię.

werset: 6Lud moy ieſt wyćięt prze ſwoię
3:
nie vmieiętność/ gdyżeś ty odrzućił
4:
náukę moię/ á ia theż wzgárdzę ćie-
5:
bie/ iż nie będzieſz mi ſpráwował v-
6:
rzędu kápłáńſkiego. A gdyżeś zápo-
7:
minał zakonu Bogá twego/ ia theż
8:
zápomnię ſynow twoich.

werset: 7Im ich więcey było/ tym też wię-
9:
cey grzeſzyli przećiwko mnie: prze-
10:
toż ia też chwałę ich obrocę w poſro
11:
mocenie.

werset: 8B Pożyráią przeſtępſtwá ludu mo
12:
iego/ á grzechem iego ſię zywią.
B To ieſt/ ofiárámi ktore zá grzech bywáią ſprawione y zá przeſtępſthwo y nic inſzego nie pátrzáią iedno ofiar y dárow.

werset: 9x A iáki ieſt lud ták y kápłan/ y dla
13:
tego drogi iego náwiedzę nád nim/
14:
á vcżynki iego oddam iemu.
x Ezái. 24. v. 2.

werset: 10Będą ieść á nie będą náſyceni/ cu-
15:
dzołożyć będą á nie rozrodzą ſię: ábo
16:
wiem przeſtháli mieć w vććiwośći
17:
Páná.

werset: 11Zcudzołozenie/ wino y możdź ſer
18:
ce odeymuią.

werset: 12Lud moy rády ſzuka v drewná ſwe
19:
go/ C á iego kiy dawa odpowiedz ie-
20:
mu: ábowiem D duch cudzołoſthwá
21:
w wiodł gi w błąd/ ták iż opuśćiw-
22:
ſzy Bogá ſwego zcudzołożyli ſię.
C To ieſt/ Prorok fáłſzywy kthorym ſię podpiera lud iáko ſlepy laſką ſwoią. D To ieſt ſerce ktore ſię vdáło zá báłwochwálſtwo.

werset: 13Cżynią ofiáry ná wierzchoch gor/
23:
á kádzą ná pagorkoch/ pod dębiną y
24:
pod topoliną y pod więźiną/ przeto iż
25:
ich ćień ieſt wdźięcżny/ á dla te go cor-
26:
ki wáſze wſzetecżeńſtwá ſię dopuſz-
27:
cżáią á niewáſty wáſze cudzołożą.

werset: 14Nie náwiedzę karániem corek wá
28:
ſzych gdy ſię zcudzołożą/ áni nie-
29:
wiaſtek wáſzych gdy z wſzetecżnieią:
30:
ábowiem z wſzethecżnicámi odcho-
31:
dźićie ná ſtronę/ y z nierządnicámi o-
32:
fiáry ſpráwuiećie/ á przethoż lud
33:
nieumieiętny ſkaran będźie.

werset: 15Ieſli tedy cudzołożyſz ty o Izráelu/
34:
niechże wzdy nie grzeſzy Iudá/ áni
35:
wchodźćie do E Gálgál/ y nie chodź-
36:
ćie też do F Bethawen/ áni przyſię-
37:
gayćie/ mowiąc/ G Zywie Pan.
E Pátrz 1. Sámu. 7. v 16. F To ieſt/ do Betel gdźie Ieroboám báłwochwáłſtwo poſtánowił á zowie ie Betawen ku iego zelżywośći to ieſt dom niepráwośći. G They przyſięgi vżywáią wierni/ przetho ieſt zákazaná báłwochwálcom.

werset: 16Abowiem Izráel ſthał ſię odpor-
38:
nym iáko iáłowicá nie okrocona/ á
39:
wſzákoż ie Pan páść będzie H iáko
40:
bárána ná rowninách.
H To ieſt/ ku zábićiu.

werset: 17I Efráim przyſtał do báłwánow/
41:
á przethoż go opuść.
I To ieſt/ dźieſięcioro pokolenie.

rozdział: 11


strona: 458v


kolumna: c
KApitu. 11.1. Wylicza dobrodźieyſtwá kthore Pan
1:
zniosł ná ſyny Izráelſkie/ á vkázuie iáka
2:
w nich niewdźięczność byłá. 5. Opowieda
3:
iż mieli być záwiedźieni do Aſsyryey/ á miá
4:
ſtá ich iż miáły być wywrocone prze ich od-
5:
porność przećiwko Bogu. 9. Opowieda iá-
6:
ko im potym Pan Bog miłośćiw być miał.
7:
á przywroćić ie ku ich pierwſzemu doſtoień-
8:
ſtwu.
werset: 1
G
Dy Izrá-
9:
el był dźiećiąt-
10:
kiem/ miłowa-
11:
łem go/ x á wy
12:
zwałem ſyná A
13:
moiego z Egi-
14:
ptu.
x Mat. 2. v. 15. A Zowie ſynem ſwoim lud ten ktorego Kryſtus był głową/ á ták słuſznie Máteuſz święty mieyſce to Kryſtuſowi ſtoſuie.

werset: 2B Wzywáli ich/ ále oni odchodźili
15:
od oblicza ich/ ofiáry czynili Báalo-
16:
wi/ á kádźili báłwanom.
B To ieſt/ prorocy nápomináli ie ku pokućie ale oni ná to niedbáli.

werset: 3Dałem ia Efráimowi C piáſtuná/
17:
ktory ie nośił ná rámionách ſwoich/
18:
ále oni nie poználi iżem ia ie leczył.
C Abo wodzá przez kthorego ſię rozumie Moyżeſz.

werset: 4Przyćiągałem ie powrozmi ludzko
19:
śći/ á zwiąſkámi miłośći/ á byłem im
20:
iáko oni ktorzy vlżáią iarzmá od cze-
21:
luśći ich/ y zgotowałem im pokarm.

werset: 5Nie wroćić ſię do ziemie Egipt-
22:
ſkiey/ Ale będźie D Aſſur Krolem ich/
23:
gdyż ſię ku mnie náwroćić nie chćieli
D To ieſt/ będźie zágnan do Aſsyryiey.

werset: 6Miecz ſię werwie do miaſt ich/ á
24:
poniſzczy wśi ich dla rad ich.

werset: 7Lud moy z ſobą trwożyć będźie/ iż
25:
ſię mnie ſthał odpornym/ á wſzákoż
26:
prorocy go do Nawyżſzego náma-
27:
wiáli/ á przedſię żaden nie podnioſł
28:
ſię do niego.

werset: 8E O iákoż ia ćiebie podam Efráim/
29:
á wydam ćię o Izrael? iákoż ćię złożę
30:
iáko x Adámá/ á złożę ćię iáko Se-
31:
boim? F Serce moie odmieniło ſię we
32:
mnie/ á zápaliły ſię wſzythki żáłośći
33:
moie.
E Iákoby rzekł/ nie kocham ſię w karaniu twoim/ ále dla twoiey odpornoſci ćiebie treſtáć muſzę. x w 1. Mo. 19. v. 24. Amos 4. v. 11. F To ieſt/ gothowem ćiebie wypuſćić z thego karánia com ia myſlił przećiwko tobie.

werset: 9Nie będę ſię ſpráwował wedle po-
34:
pędliwośći moiey/ nie obrocę ſię ku
35:
ſpuſtoſzeniu Efráim/ ábowiem ie-
36:
ſtem Bog á nie człowiek/ święty w
37:
pośrzodku ćiebie/ áni wnidę G do
38:
miáſtá.
G To ieſt/ przećiwko miáſtu.

werset: 10Będą chodźić zá Pánem/ ktory bę
39:
dźie H ryczał iáko lew/ on gdy ryczeć
40:
będźie/ vlękną ſię ſynowie od zachodu
H Poruſzy świát/ á to Prorocthwo ieſt o Kryſtuſie.

werset: 11Vſtráſzeni porwą ſię iáko ptacy z
41:
I Egipthu/ á iáko gołębica z źiemie
42:
Aſſyriyſkiey/ y dam im mieſzkánie w
43:
domiech ich/ mowi Pan.
I Przez Egipth y Aſsyryą rozumie wſzytki ine źiemie dawáiące znáć iż ze wſzech ſtron świátá przyidą do Kryſtuſá.

werset: 12Efraim podchodźił mię K kłam-
kolumna: d
ſtwem/ á dom Izráelſki zdrádą/ ále
1:
Iudá ieſzcze będźie pánował z Bo-
2:
giem á ieſt wiernym z świętymi.
K Bo chlubi ſię z tego iż mnie słuzy á ono służy báłwanom/ ále Iudá nie ták czyni.

rozdział: 12
KApitu. 12.1. Gáni ſzalone vfánie/ ktore pokłádał lud
3:
Izraelſki w Aſsyryaniech y w Egiptcyá-
4:
niech. 3. Nápomina ie ku pokućie przywo-
5:
dząc im ná pámięć przykład Iakobá. 7. Gá
6:
ni złość ich y prożną nádźieię ktorą mieli w
7:
bogáctwách ſwoich. 10. Fuka ie iż gárdźili
8:
proroki á páráli ſię báłwochwálſtwem. 12.
9:
Przekłáda im po drugie przykład Iakobá.
werset: 1
E
Fráim kar-
10:
mi ſię A wiát-
11:
rem/ á chwytha
12:
wiátru od W-
13:
ſchodu ſłońcá/
14:
vſtáwicżnie roz
15:
mnaża ſię kłam
16:
ſtwo y ſpuſtoſzenie/ bierze przymie-
17:
rze z Aſſyryány/ á B nośi oley do E-
18:
giptu.
A Dármo báłwanom służy. B Dáry dawa krolowi Egipthſkiemu ſzukáiąc od niego łáſki.

werset: 2Pan ma poſwarek z Iudą/ á ná-
19:
wiedźi Iakobá wedle drog iego/ y
20:
odda iemu wedle zaſług iego.

werset: 3x W żywoćie C podchodził brátá ſwe
21:
go/ á chodźił zá páſy D z Bogiem.
x w 1. Mo 25. v. 25. y 32. v. 24. C Drudzy wykłádáią/ vłápił piętę. D Abo z Aniołem.

werset: 4Zmogł Aniołá y otrzymał zwyćię
22:
ſtwo/ płákał proſząc go/ á nálazł go
23:
w Bethel/ y támże mowił z námi.

werset: 5A Pan ieſt Bog zaſtępow/ Pan
24:
ieſt pámiątką iego.

werset: 6Ty tedy náwroć ſię do Bogá twe-
25:
go/ ſtrzeż ſądu y miłoſierdźia/ á vfay
26:
záwżdy w Bogu twoim.

werset: 7Aleś ty ieſt kupiec/ w ktorego ręku
27:
zdrádliwe ſą ſzale/ y ktory gwałt rad
28:
czyni.

werset: 8A wſzákoż Efráim mowił/ Zgro-
29:
mádziłem ſobie wiele bogactw/ á
30:
we wſzytkich pracách moich nie ieſt
31:
náleźioná złość áni grzech.

werset: 9Iaćiem ieſt Pan Bog twoy iákoż
32:
ieſzcze wnet z źiemie Egiptſkiey/ ie-
33:
ſzczeć dam mieſzkánie w przybytoch/
34:
iáko czáſu vroczyſtych świąt.

werset: 10Mowiłem z Proroki/ y podałem
35:
częſte widzenia/ okázowałem po-
36:
dobieńſtwá przez proroki.

werset: 11Záiſte E Gáláád dopuśćił ſię zło-
37:
śći/ á záprawdę prożuymi ſię ſtáli/
38:
ofiárowáli woły w Gálgál/ á ołta-
39:
rzow ich pełno po zagoniech polnych
40:
iáko kop kámienia.
E To ieſt/ Izráelczycy mieſzkáiący w Gáláád zá Iordanem.

werset: 12x Iakob był vćiekł do krainy Sy-
41:
ryey/ á Izráel F ſłużył zá żonę/ á zá żo
42:
nę páſał trzodę.
x w 1 Mo. 24. v. 5. F Záleca pracę oycá ich Iakobá/ á gáni złoſćiwe chytroſći ich.

księga: Ioe.
rozdział: 3


strona: 461


kolumna: a
werset: 7Oto ia wzbudę ie od mieyſcá tego
1:
do kthoregośćie ie byli záprzedali/ á
2:
przywrocę nagrodę wáſzę ná głowy
3:
wáſze.

werset: 8Záprzedam ſyny wáſze y corki wá
4:
ſze przez ręce ſynow Iudſkich/ á oni
5:
ie przedádzą Sábeyczykom narodo-
6:
wi dálekiemu/ bo ták mowił Pan.

werset: 9Wywołayćie tho w źiemi Syoń-
7:
ſkiey/ zgotuyćie ſię ku wałce/ pobudz
8:
ćie mocarze/ wſzyſcy mężowie boio-
9:
wi niech prziydą y wynidą.

werset: 10Dayćie robić miecze z lemieſzow
10:
wáſzych/ á oſzczepy z kos waſzych/ te
11:
raz niech rzecze mdły/ Ieſtem mocny.

werset: 11Zgromadźćie ſię á zbieżćie ſię wſzy-
12:
ſcy ludźie ze wſząd/ zbierayćie ſię/ á-
13:
bowiem tám Pan wytráći mocarze
14:
twoie.

werset: 12Niech ſię ocucą/ á niech wnidą na-
15:
rodowie D w dolinie Iozáfáth/ ábo-
16:
wiem tám záſiędę ná ſąd wſzythkich
17:
okolicznych narodow.
D Niektorzy o tey dolinie wiele rzeczy wymyſlili nie pothrzebnych mieniąc iż to mieyſce ieſt gdźie Kryſtus będźie ſądźił wſzyſtki narody/ lecż dáleko słuſzniey może być wykłádáne iáko ſię przypomináło wyżſzey w wierſzu. 2. Aczkolwiek może ſię rozumieć pod podobieńſtwem zginienie nieprzyiaćioł Kośćiołá Bożego máiąc wzgląd ná pomſtę ktorą vczynił Pan nád Moábity/ Ammonity Aſsyryány/ zá czáſow Krolá Iozáfát/ iáko o tym mamy 2. Kron. 20. á mieyſce gdźie ſtoczył z nimi bitwę názwáne ieſt doliną Iozáfáth.

werset: 13x Puśććie śierpy/ ábowiem żniwo
18:
doźrzewa/ podźćie á prziydźćie/ ábo-
19:
wiem práſá pełna ieſt/ á ſtępy opły-
20:
wáią/ gdyż złość ich rozmnożyłá ſię.
x Ziáw. 14. v. 15.

werset: 14Wielka ieſt wielkość ludu w do-
21:
linie E vpádu/ ábowiem dźień Páńſki
22:
ieſt bliſki w dolinie vpádu.
E Drudży czytáią ſąd ábo ſkazánie.

werset: 15x Słońce y Mieſiąc záćmią ſię/ á
23:
gwiazdy záwśćiągną świáthłośći
24:
ſwoiey.
x Wyżſzey. 2. v. 31. Ieremi. 25. v. 30.

werset: 16Nádto " Pan záryczy z Syonu/
25:
a głos ſwoy poda z Ieruzálem/ thák
26:
iż zádrży niebo y źiemiá/ y będźie Pan
27:
vfániem ludu ſwego/ y mocą ſynow
28:
Izráelſkich.
" Amos. 1. v. 2.

werset: 17Dowiećie ſię thedy żećiem ia ieſt
29:
Pan Bog wáſz/ mieſzkáiący w Sy-
30:
onie ná święthey gorze moiey/ á bę-
31:
dźie Ieruzálem święte/ y przetoż cu-
32:
dzoźiemcy przez nie więcey przecho-
33:
dźić nie będą.

werset: 18x A dniá onego F z gor popłynie
34:
moſzdz/ á pagorki opływáć będą mle
35:
kiem/ wſzytki ſtrumienie Iudſkie bę-
36:
dą pełno wod/ á źrzodło wynidźie z
37:
domu Páńſkiego/ y pokropi dolinę G
38:
Sythym.
F Dawa żnáć o obfitośći dárow Duchá święthego w kośćiele páńſkim. G Przez to słowo rozumie ſię wſzytká źiemiá Zydowſka á duchownym obyczáiem rozumie ſię kośćioł Boży. x Amos. 9. v. 13.

werset: 19Egipt prziydźie w ſpuſtoſzenie/ á
39:
Idumea w ſtráſzną puſthynią dla
40:
gwałtu ktory czynili nád ſyny Iud-
41:
ſkimi/ ktorych niewinną kreẃ wyle-
42:
wáli w źiemi ſwey.

werset: 20Ale w Iudá będą mieſzkáć ná wieki/
43:
á w Ieruzálem z narodu do narodu.

werset: 21Oczyśćię kreẃ tych ktorychem przed
44:
thym nie oczyśćiał/ á Pan mieſzkáć
45:
będźie w Syonie.

księga: Amos.
Proroctwo Amoſá Proroká.ARgument.
kolumna: ab
A
Mos ten áni Prorokiem áni ſynem prorockim nie
1:
był/ tho ieſt w żadnych náukách áni w piśmiech był ćwiczony/ ale
2:
był człowiek proſty y ſtanu wieſkiego. A wſzákoż ácz z proſtymi/ á-
3:
le ochędożnymi/ oſtrymi/ y krotkimi ſłowy do dźieſięćiorgá pokole
4:
nia/ był káznodźieią/ iáko y drudzy prorocy/ przywodząc ie ku pokućie/ Przy-
5:
tym wnet obráca rzecz ſwą ná niektore okoliczne narody/ biorąc ią z ſpráwie
6:
dliwego karánia Páńſkiego y z grzechow ludzkich. Onći był wielkim nieprzy
7:
iaćielem bałwochwálſtwu przez Ieroboámá wymyſlonemu/ y obłudnemu
8:
śpiewániu Kápłáńſkiemu/ y prorokował o powołániu pogánow.
rozdział: 1
KApitu. 1.1. Vkázuie Amos kthorego był ſtanu/ y zá
9:
ktorych Krolow ſpráwował vrząd proroc
10:
twá ſwego. 3. Prorokuie przećiwko czte-
11:
rzem niepráwośćiam Dámáſzku. 6. Wyli-
12:
cza cztery grzechy Gázy. 8. Prorokuie prze-
13:
ćiw Filiſtynom. 9. Czterzy grżechy Thyru
14:
przypomina. 11. Cztery grzechy Idumey-
15:
czykow wypiſuie. 13. Wylicza czterzy grze-
16:
chy ſynow Ammonowych.
kolumna: b
werset: 1
S
Lowá Amoſá
1:
ktory był miedzy pá-
2:
ſtyrzmi w Thekua/
3:
kthore widźiał nád
4:
Izráelem/ zá czá-
5:
ſow Ozyaſzá Krolá
6:
Iudſkiego/ y zá czáſow Ieroboámá
7:
ſyná Ioáſowego Krolá Izráelſkiego/
8:
x dwie lećie przed A drżeniem źiemie.
x Zách. 14. v. 5. Ier. 25. v. 30. A O thym drżeniu źiemie Amos prorokował dwie lećie przed tym niż ſię ſtáło.

werset: 2Y mowił/ x Pan B záryczy w Syonie/
9:
á poda głos ſwoy w Ieruzálem/ y bę-
10:
dą roſproſzone mieſzkánia páſtyrzow
11:
á wierzch gory Kármel wyschnie.
x Ioel. 3. v. 18. B Zátrwoży was.

rozdział: 6


strona: 463v

AMOS.

kolumna: c
werset: 4Kthorzy B ſypiaćie ná łożách z ko
1:
śći ſłoniowey/ á roźćiągaćie ſię w
2:
łożnicách waſzych/ ktorzy też zia-
3:
daćie co tluſthſze bárány z ſthádá/ á
4:
ćielce z pośrodku bydłá.
B W tym wierſzu y w inych dawa znáć o tych ktorzy ſię vdáwáią zá wſzelákimi roſzkoſzámi/ o Bogá niedbáiąc/ zá co im oznáymuie przekłęctwo kthore ná nie ma przydź od Bogá.

werset: 5Ktorzy miſternie graćie ná orgá-
5:
niech/ mniemáiąc iż thák iáko Da-
6:
wid vmiećie gráć ná inſtrumenćiech
7:
muzyki.

werset: 6Piią wino cżáſzámi/ á pomázuią
8:
ſię koſzthownemi máśćiámi: á nie-
9:
chcą żáłowáć trapienia Iozefowego.

werset: 7A dla tego/ teraz oto przenieſieni
10:
będą z pierwſzemi więźńmi: á weſe
11:
le odięte będźie od roſpuſtnych.

werset: 8x Pan Bog záprzyſiągł ná duſzę
12:
ſwoię/ á Pan zaſtępow ták mowił/
13:
Brzydziłem ſię pychą Iakobową/ á
14:
miałem w nienawiśći pałace iego: y
15:
dla tego miáſto to y ze wſzytkim co
16:
wnim ieſt podam nieprzyiaćielowi.
x Ieremi. 15. v. 14.

werset: 9Ták iż gdyby zoſtáło dźieſięć mę-
17:
żow w domu iednym/ oni pomrą.

werset: 10C Y dla tego ták ſtryi iáko wuy iego
18:
wezmą go/ y kośći iego wynioſą z
19:
domu/ á rzecże do tych ktorzy ſą w
20:
kąćie domu/ Y ieſtże thám kto wię-
21:
cey z tobą? á on odpowie/ Niemáſz/
22:
Potym rzecże D Milcż/ ábowiemeſ-
23:
my nie mieli wſpomináć imieniá
24:
Páńſkiego.
C Dawa znáć iż przyidźie ták wielkie vtrapienie że nie zoſtánie żadny potomek co by im miał ſpráwić pogrzeb. D Tymi słowy oznaymuie iż lud ku pokućie przyść nie miał.

werset: 11Abowiem otho rozkazał Pan/ á
25:
roztrąći dom wielki vpádkiem/ y
26:
dom mnieyſzy rozpádlinámi.

werset: 12Izali konie biegáć będą po opoce?
27:
ábo izáli thám wołmi oráć będą?
28:
Gdyżeśćie wy ſąd obroćili w gorz-
29:
kość/ á pożythek ſpráwiedliwośći w
30:
iad.

werset: 13Wy ktorzy ſię kochaćie w rzecżách
31:
nikcżemnych: ktorzy mowićie/ Izali
32:
nieſwym dowćipem doſtálichmy ſo-
33:
bie E tych rogow?
E To ieſt/ tey mocy á tey zwierzchnoſći.

werset: 14Ale o domie Izráelſki/ Oto wz-
34:
budzę przećiw wam narod/ mowi
35:
Pan Bog zaſtępow kthory was o-
36:
gárnie od F weśćia Hemáth/ áż do
37:
ſtrumieniá puſtyniey.
F Od iednego końcá źiemie wáſzey ku pułnocy áż do drugiego ktory ieſt ku południowi.

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Wypiſuie kilká widzenia/ kthoremi mu
38:
oznáymił Pan zburzenie ludu Izráelſkie-
39:
go. 2. y 4. Vkázuie iáko Pan ná prożby ie-
40:
go był w gniewie ſwym vbłágan. 10. Amá
41:
ziaſz kápłan w Bethel oſkárżył go iż ſię
42:
buntował przećiw Ieruzálem. 12. Zapo-
43:
wiedź mu cżyni áby nie śmiał prorokowáć
44:
przećiw Bethel. 14. Odpowiedź Amoſá ná
45:
onę zapowiedź Amázyaſzá.
kolumna: d
werset: 1
P
An Bog oz
1:
náymił mi wi-
2:
dzenie thákie/
3:
Oto ſtwarzał
4:
ſzáráńcże gdy
5:
náprzod pier-
6:
ſza trawá od-
7:
raſtháłá/ po pierwſzych pokoſiech
8:
traw Krolewſkich.

werset: 2A gdy do ſzczątká pożárły trawy
9:
ná ziemi/ tedym rzekł/ O Pánie Bo
10:
że ráczże być miłośćiw/ Y ktoż wzbu
11:
dźi Iakobá gdyż ták málucżki ieſt?

werset: 3Było tedy tego żal Pánu/ Y rzekł
12:
Pan/ Nie będzie.

werset: 4Potym mi to okazał Pan Bog/
13:
A otho Pan Bog pozywał ná ſąd
14:
przez ogień/ á ogień pożárł przepáś-
15:
ći wielkie/ y wytrawił cżęśc pol.

werset: 5Tedym ia rzekł/ O Pánie Boże/
16:
rácż przeſtháć proſzę/ Y iáko ſię ma
17:
podnieść Iakob/ gdyż ták máluczki
18:
ieſt?

werset: 6Thedy y w tym żal było Pánu/ Y
19:
tegoć nie będźie/ mowi Pan.

werset: 7Potym mi záſię vkázał/ á oto Pan
20:
ſthał ná murze zbudowánem pod
21:
ſznur/ máiąc w ręce práwidło.

werset: 8Tedy rzekł Pan ku mnie/ Coż wi
22:
dźiſz Amoſie? A iam odpowiedział/
23:
Widzę práwidło/ Tedy mi Pan po
24:
wiedźiał/ Oto ia połozę A práwidło
25:
w pośrodku ludu moiego Izráelſkie
26:
go/ a iuż go więcey miiáć nie będę.
A Ták iáko práwidłem nápráwuią tho co ſię vchybi przy budowániu żeby ſię śćiáná ábo mur niechylił áni ná thę áni ná onę ſtronę/ tákże grzechy máią być nápráwione ſpráwiedliwośćią/ á tu opowieda Pan iż nie będźie vżywał żadnego miłoſierdźia nád niemi dla krnąbrnośći ich.

werset: 9B Będą popſowáne káplice Izáá
27:
kowe/ y mieyſcá święthe w Izráelu
28:
popuſtoſzeią/ a powſtánę przećiw
29:
domowi Ieroboámowemv z miecżem.
B To ieſt ludu ktory poſzedł z Izááká.

werset: 10Thedy Amáżyaſz kápłan w Be-
30:
thel poſlał do Ieroboámá Krolá
31:
Izráelſkiego/ mowiąc/ Amos ſprzy
32:
ſiągł ſię przećiw tobie w pośrod do-
33:
mu Izráelſkiego/ ták iż więc źiemiá
34:
wſzythkich ſłow iego znieść nie mo-
35:
że.

werset: 11Abowiem ták mowi Amoś/ V-
36:
mrze przez miecż Ieroboám/ á Izrá
37:
el do ſzcżątká będzie wywiedźion do
38:
więźienia z źiemie ſwey.

werset: 12Tedy Amázyaſz rzekł do Amoſá/
39:
O widzący idź iuż á vćiekay do źie-
40:
mie Iudſkiey/ á tám pożyway chlebá
41:
twego/ y tám prorokuy.

werset: 13Ale iuż dáley nie prorokuy w Be
42:
thel/ ábowiem tu ieſt mieyſce świę-
43:
te Krolewſkie/ y dom Krolewſki.

księga: Ion.
rozdział: 1


strona: 466

Proroctwo Ionaſzowo. Liſt. 466.

kolumna: a
werset: 14Wołáli tedy do Páná mowiąc/
1:
Pánie prośimy ábychmy nie poginę
2:
li B dla duſze mężá oto tego/ áni wkłá
3:
day ná nas krwie niewinney/ ábo-
4:
wiem o Pánie cżyniſz coć ſię podoba.
B To ieſt/ ieſlibyſmy byli przyczyną śmierći iego.

werset: 15Tedy wźięli Ionaſzá á wrzućili go
5:
w morze/ y nátychmiaſt ſię morze v-
6:
ćiſzyło od záburzenia ſwego.

werset: 16C Bali ſię thedy Páná oni mężowie
7:
ſtráchem wielkim/ y ofiarowali ofia
8:
rę Panu/ y vcżynili ſluby.
C To ieſt/ będąc náuczeni od Ionaſzá y widząc on cud.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Ionaſzá ziadł wieloryb. 2. W żywoćie
9:
wielorybowem modli ſię ku Pánu. 3. Mo-
10:
dlitwá Ionaſzowa. 11. Ionáſz wyſzedł z ży-
11:
wotá wielorybowego.
werset: 1
A
Wſzákoż Pan
12:
przygotował był ry
13:
bę wielką kthora
14:
połknęłá Ionaſzá x á thám w żywoćie
15:
oney ryby był przez
16:
trzy dni y przez trzy nocy.
x Mát. 12. v. 40. y 16. v. 4. Luk. 11. v. 30. 1. Kor. 15. v. 4.

werset: 2Y modlił ſię Ionaſz ku Pánu Bo-
17:
gu ſwemu z żywotá ryby oney.

werset: 3A mowił/ x Wołałem z vtrapie-
18:
nia mego ku Pánu/ á wyſłuchał mię/
19:
wołałem z żywotá przepáśći/ á vſły-
20:
ſzałeś głos moy.
x Pſál. 119. v. 1.

werset: 4Wrzućileś mię w głębokośći w ſá
21:
my pośrodek morzá/ y ogárnęły mię
22:
rzeki/ potopy/ y wſzytki nawáłnośći
23:
twoie przeſzły nádemną.

werset: 5Alem ia mowił/ Odrzuconem od o
24:
blicżnośći oczu twoich/ á wſzákoż ie
25:
ſzcże oglądam kośćioł twoy święty.

werset: 6" Ogárnęły mię wody áż ku A du-
26:
ſzy moiey/ przepáść pozárłá mię/ y ro
27:
goziem obwinioná ieſt głowá moiá.
" Pſalm. 69. v. 1. A To ieſth/ áż do śmierći.

werset: 7Wſtąpiłem áż w niſkośći gor/ źie-
28:
miá ſię o mnie záwárłá zaworámi
29:
ſwemi áż ná B wieki/ á iednákeś ty po
30:
dnioſł z dołu duſzę moię/ o moy Pá-
31:
nie Boże.
B Iákoby rzekł/ zda mi ſię iż żadną miárą z tąd vydź nie mogę.

werset: 8Gdy vſtawáłá we mnie duſzá mo-
32:
iá/ wſpomniałem ná Pána/ á weſzłá
33:
áż do ćiebie modlitwá moiá/ do ko-
34:
śćiołá świętego twego.

werset: 9C Kthorzy ſię báwią prożnośćiámi
35:
kłamliwemi/ miłoſierdźie ſwe opu-
36:
ſzcżáią.
C Ktorzy báłwanom służą/ to ieſt ći żeglarze obaczywſzy twoię ſpráwę opuśćili nabożeńſtwo y chuć ktorą mieli ku Bogom ſwoim.

werset: 10Ale ia ofiárowáć tobie będę/ á v-
37:
cżynię doſyć temu com záſlubił tobie/
38:
gdyż od Pána ieſt zbawienie.

werset: 11A przethoż roſkazał Pan rybie o-
kolumna: b
ney/ y wyrzućiłá Ionaſzá ná źiemię.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Powtore Ionaſz posłan do Niniwe. 3.
1:
Wielkość Niniwe miáſtá. 5. Niniwitowie
2:
vwierżyli Pánu/ y vználi ſię ná kazánie Io
3:
naſzowe. 6. Krol Niniwe cżyni pokuthę/ y
4:
dał wywołać poſth. 10. Pan ſię zmiłował
5:
dla pokuty ludu onego.
werset: 1
P
Otym powtore
6:
podáne ieſth ſłowo
7:
Páńſkie Ionaſzowi
8:
tym ſpoſobem.

werset: 2Powſtań á idź do
9:
Niniwe miáſta one-
10:
go wielkiego/ á opowieday w nim to
11:
co ia roſkázuię tobie.

werset: 3Wſtał tedy Ionaſz/ y ſzedł do Ni-
12:
niwe według ſłowá Páńſkiego/ A
13:
Niniwe było miáſto bárzo wielkie/
14:
ná trzy dni chodu.

werset: 4Thedy Ionaſz chodząc w mieſćie
15:
dźień ieden/ wołał głoſem mowiąc/
16:
Ieſzcże cżterdźieśći dni ſą do thego/
17:
gdy Niniwe podwrocone będzie.

werset: 5Y vwierzyli męzowie Niniwitſcy
18:
Bogu/ á wywołano poſth/ y oblekli
19:
ſię w wory/ pocżąwſzy od wielkich áż
20:
do namnieyſzych.
x Mát. 12. v. 41. Luk. 11. v. 32.

werset: 6Ktora rzecż przyſzłá potym áż do
21:
Krola ſámego Niniwitſkiego/ tedy
22:
powſtał z ſtolice ſwoiey/ y złożył z ſie-
23:
bie odźienie ſwoie/ á oblokł ſię w wor
24:
y ſiedźiał w popiele.

werset: 7Y roſkazał to wywołáć y opowie-
25:
dzieć w Niniwe z dekrethu Krole-
26:
wſkiego y rád iego tymi ſłowy/ Lu-
27:
dzie y A bydlętá/ woły y owce/ niechay
28:
nic nie vkuſzáią/ á niech nie będą kar
29:
mione y nápawane.
A Bydlętá kthore ſą ſthworzone dla pożytku człowieczego nie zgrzeſzyly/ a przed ſię muſzą czuć ſrogośći ſądu Bożego dla człowieka/ iáko w potopie zá Noego to ſię iáwnie okazáło.

werset: 8A thák ludzie iáko y bydło/ niech
30:
przykryią wormi/ á niech głośno krzy
31:
cżą ku Pánu/ Każdy też niechay ſię
32:
odwroći od ſwey złey drogi/ y od nie
33:
práwośći ktora ieſt wręku ich.

werset: 9x Abowiem y ktoż tho wie/ ieſli ſię
34:
Bog nie náwroći/ á nie rozżáłuie ſię/ y odwroći ſię od popędliwośći gnie-
35:
wu ſwego/ iż wżdy nie zginiemy?
x Ieremi. 18. v. 11. Ioel. 2. v. 14.

werset: 10Potym obaczył Bog B ſpráwy ich/
36:
iż ſię oni náwroćili od ſwey złey dro
37:
gi/ y vżalił ſię Bog nád nieſzczęśćiem
38:
kthore był obiecał puśćić ná nie/ á
39:
wſzákoż nie puśćił.
B Pokutę ich ktora z wiáry pochodźiłá.

księga: Mich.
rozdział: 5


strona: 468v

MICHEAS.

kolumna: c
werset: 6Spuſtoſzą źiemię Aſsyriyſką mie
1:
cżem/ á źiemię Nemrotowę broniá-
2:
mi ſwemi/ A on wybáwi nas gdy
3:
Aſsyryánin prziydźie do źiemie ná-
4:
ſzey/ á będzie deptał gránice náſze.

werset: 7Thedy będą oſtátki Iakobowe w
5:
pośrod wiela národow iáko roſá od
6:
Páná/ á iáko dżdże vpadáiące ná
7:
źioła/ ktorych ſię nikt nie nádźiewa
8:
od cżłowieká/ áni ich pożąda od ſy-
9:
now ludzkich.

werset: 8Będą też oſtátki Iakobowe mie-
10:
dzy narody á miedzy wielkością lu-
11:
du iáko lew miedzy źwierzęty leśne-
12:
mi/ á iáko ſcżenię lwie miedzy ſthá-
13:
dy bydląt/ ktore gdyby idąc chwytá-
14:
ło/ y podeptowáło/ nie będźie nikth
15:
coby mu wydárł.

werset: 9Wywyżſzy ſię w żwyćięſtwie ręká
16:
twa nád nieprzyaćioły thwemi/ á
17:
wſzyſcy ſprzećiwnicy twoi będą wy-
18:
korzenieni.

werset: 10Nád to dniá onego mowi Pan/ F
19:
Wygłádzę konie twoie z pośrod ćie-
20:
bie/ á rozproſzę oczy twoie.
F Będę bronił mocą moią Boſką wiernych ſwych.

werset: 11Y podwrocę wſzytki G miáſtá two
21:
ie/ á zobalam wſzytki báſzty twoie.
G W ktorych dufáią ludźie bo chce tego po nas Pan ábyſmy iemu ſámemu dufáli.

werset: 12Wyſiekę cżárowniki z rąk twoich/
22:
á wieſzcżkowie nie zoſtaną w tobie.

werset: 13Porąbam rythe obrázy twoie/ á
23:
ſłupy thwe wymiecę z pośrod ćiebie/
24:
iuż ſię więcey kłániáć nie będźieſz ro-
25:
boćie rąk twoich.

werset: 14Y wykorzenię gáie twoie z poś-
26:
rod ćiebie á rozborzę miáſtá twoie.

werset: 15A vcżynię pomſtę w gniewie y w
27:
popędliwośći nád narody kthorzy
28:
by poſłuſzni być nie chćieli.

rozdział: 6
KApitu. 6.1. Gáni Zydy prze ich niewdzięczność/ á wy
29:
mietuie im ná ocży dobrodzieyſtwá im od
30:
Páná podáne. 6. Vkázuie ktore ofiary ſą
31:
wdźięcżne Bogu. 9. Strofuie złośći Zydo-
32:
wſkie y łákomſtwo ich. 16. Groźi im zginie-
33:
niem prze ich bałwochwálſtwo.
werset: 1
S
Luchayćie the-
34:
ras co mowi Pan/
35:
wſtań á A práwuy ſię
36:
B z gorámi/ á pagor
37:
ki niechay ſłucháią
38:
głoſu twego.
A Dáwa tu znáć o niewdźięcznośći ludu ktory dla tego słuſznie káran będźie. B Z Kſiążęty y z poſpolſtwem.

werset: 2Słucháyćie gory ſądu Páń-
39:
ſkiego/ y wy mocne grunthy źiemie:
40:
ábowiem Pan poſwarek mieć będźie
41:
z ludem ſwoim/ á Izráelá fukać bę-
42:
dzie.

werset: 3Ludu moy y cożem ci vćżynił/ y w
kolumna: d
cżymem ći ſię vprzykrzył? odpowiedz
1:
mi.

werset: 4x Abowiem wywiodłem ćię z źie-
2:
mie Egipthſkiey/ á odkupiłem ćię
3:
z domu niewoley/ á poſłałem przed
4:
tobą Moizeſzá/ Aaroná y Máryą.
w. 2. Mo. 14. v. 30,

werset: 5Ludu moy/ wſpomni teraz ſobie/
5:
x co zá rádę vmyſlił był Bálák Krol
6:
Moábſki á co mu odpowiedźiał Bá-
7:
láám ſyn Beorow/ y com iá pothym
8:
vcżynił od C Sythym áż do Galgál/
9:
wcżymbyś poznał ſpráwyedliwoś-
10:
ći Páńſkie.
x w 4. Mo. 22. v. 5. y 23. v. 7. C Gdym ia was przez Iordan prowádźił.

werset: 6Czymże ſię poſtháwię przed Pá-
11:
nem/ á nákłonię ſię przed Bogiem
12:
nawyżſzym? izáli do niego przyidę z
13:
ofiárámi y z ćielcy rocżniemi?

werset: 7Izali Pan potrzebowáć będźie
14:
tyſiącow báránow/ ábo dzieſiąći ty-
15:
ſięcy potokow oliwy? Izali dam pier
16:
worodnego mego zá grzech moy/ o-
17:
woc żywothá mego zá grzech duſze
18:
ſwoiey?

werset: 8O człowiecże/ oznáymiłem ia tho
19:
tobie co ieſth dobrego/ á co Bog od
20:
ćiebie potrzebuie/ to ieſt ábyś cżynił
21:
ſąd/ á rozmiłował ſię miłoſierdźiá/
22:
á iżbyś z pokorą chodźił przed Bo-
23:
giem twoim.

werset: 9Głos Páńſki D woła do miáſtá/
24:
mądry będźie miał przed oczymá i-
25:
mię twoie/ Słuchayćież F rozgi/ y
26:
tego ktory ią przepuſzcża.
D Przez Proroki. F Karánia.

werset: 10Skárby złości izali ieſzcże nie ſą
27:
w domu złośnikowym/ á Efá máłe F
28:
przemierzłe?
F To ieſt Bogu.

werset: 11Izali będę cżyſt z wagą nieſpráwie
29:
dliwą/ y z workiem fáłſzywych gwi-
30:
chtow?

werset: 12Ktorego miáſtá bogacże nápełnie
31:
ni ſą niepráwośćią/ á mieſzcżánie ie
32:
go mowili klamſtwo/ y ięzyk ich pe-
33:
łen był zdrády w vśćiech ich.

werset: 13Dopuśćiłem theż ná ćię chorobę
34:
vderzywſzy ćię/ a zniſzcżę ćię dla grze
35:
chow twoich.

werset: 14Ty ieść będźieſz á nie náſyćiſz ſię/
36:
y vniżenie twoie będzie w pośrod ćie
37:
bie/ żoná pocżnie a nie porodźi/ á
38:
ktore porodzi pod miecż ie podam.

werset: 15" Siać będzieſz á nie pożnieſz/ bę-
39:
dźieſz tłocżył oliwę/ ále ſię ią nie po-
40:
máżeſz/ tákże y moſzcż/ á wżdy winá
41:
pić nie będzieſz.
" 5. Mo. 28. v. 18. Agg. 1. v. 6.

werset: 16Strzegłeś rozkazánia G Amry/ y
42:
káżdey ſpráwy domu Achábowego/
43:
y chodźiłeś wedle rad ich/ á prze-
44:
toż ćię dam w ſpuſtoſzenie/ á mieſz-

strona: 469

Proroctwo Micheaſzowe. Liſt. 469.

kolumna: a
cżány twe w poświſtowánie/ Nád
1:
to poháńbienie ludu mego ná ſobie
2:
odnieśieś.
G Ten był krol Izráelſki niewierny po ktorym náſtał Acháb.

księga: Abak.
rozdział: 1


strona: 471

Proroctwo Abákukowe. Liſt. 471.

kolumna: a
werset: 11Tedy ſię ták w duchu ſwym/ ku py-
1:
ſze podnieſie/ zgrzeſzy/ á przeſthąpi/
2:
mowiąc/ Iż moc thakowa ieſt bogá
3:
iego.

werset: 12O Pánie Boże moy/ á Swięthy
4:
moy/ Izali nie ty ſam ieſteś od pocżą
5:
tku? nie pomrzemyć o Pánie/ tyś go
6:
náſádźił D ná pomſtę/ á vgruntowa-
7:
łeś go mocnym ku karániu.
D Tyś poſtánowił Nábuchodonozorá áby czynił doſyć ſądom twoim.

werset: 13Ocży twoie ták ſą iáſne/ iż nie ba-
8:
cżyſz nic złego/ áni pátrzyć możeſz ná
9:
niepráwość/ Y cżemuż tak pátrzaſz
10:
ná ty co wzgárdzáią nas á milcżyſz?
11:
gdyż niepobożny pożyra ſpráwiedli-
12:
wſzego niżli ſam.

werset: 14E Czyniſz ludzi podobne rybam mor
13:
ſkim/ y podobne gádźinam ktore ża-
14:
dnego páná nie máią.
E Przyrownywa świát Morzu á ludźi rybam/ á Nábuchodonozorá rybitwowi/ iákoby rzekł iż káżdemu wolno w Morzu łowić/ to ieſt trapić ludzi gdyż ſię żaden zá nim nie záſtáwi.

werset: 15Wſzytki wędą ſwą wyćiągnie á zá
15:
gárnie ie niewodem ſwoim/ y napę-
16:
dźi ich do ſieći ſwoich/ zkąd będzie
17:
mieć radość y weſele.

werset: 16A dlá thego cżynić F będźie ofiáry
18:
niewodowi ſwemu/ á będźie kádźić
19:
ſiećiam ſwoim/ iż przez nie obfithego
20:
zyſku y hoynego pożywienia doſtał.
F To ieſt/ wſzytko to ſzczęśćie ſwe ſámemu ſobie przywłaſzczáć będźie.

werset: 17Y pokądże ták będźie rozćiągał ſieći
21:
ty ſwoie/ á iuż thák wiecżnie zábiiał
22:
narody nieprzepuſzcżáiąc?

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Oświádcża ſię iż chce w ćierpliwośći cże-
23:
káć odpowiedźi od Páná. 2. Pan vkázuie iż
24:
chce vcżynić pomſtę nád niewierniki cżáſu
25:
ſwego.
werset: 1Ax
S
Thánę ia
26:
ná ſtraży mey/
27:
á będę ſtał ná bá
28:
ſzćie/ y będę ſzpie
29:
gował ábych o-
30:
bacżył co mi po
31:
wiedzą/ y cżem
32:
bych ſię miał obmowić temu co mię ká
33:
ráć będźie.
A Ten ſpoſob mowienia ieſt wźięty od tych ktorzy trzymáią ſthraż nád miáſthy á dáwa znáć iż to chce pilnie obaczyć przecz Pan ſzczęśći złośnikom á dobre karze ná co ſię vſkarże w 1. ká. v. 2. x Ezai. 21. v. 8.

werset: 2Tedy mi Pan odpowiedział mo-
34:
wiąc/ Napiſz widzenie to/ á wyraź
35:
ie ná tablicách/ iżby imo nie bieżąc
36:
możono ie cżytáć.

werset: 3Abowiem do czáſu pewnego wi-
37:
dzenie to trwáć będźie/ á o ſkońcże-
38:
niu iego mowić będźie/ y nie ſkłáma/
39:
Ieſliż ie málucżko odwlecże/ pocże-
40:
kay go ábowiemći záiſte przydźie/ á
41:
nie omieſzka.

werset: 4B Oto ſię hárdźie ſtáwi ten ktore-
42:
go duſzá nie ieſt práwa/ x Ale ſprá-
43:
wiedliwy ż wiáry ſwey żyć będźie.
B Drudzy czytáią duſzá niezoſtoi ſię w pyſznym w czym oznáymuie zginienie páńſtwá Káldeyſkiego ktorego Krolowie y Nábuchodonozor y ći ktorzy po nim náſtali wywyżſzywſzy ſię w zacnym ſzczęśćiu poginęli/ ále lud ktory był w więźieniu wybawion ieſt dla wiáry y dla nádźieie ſwey ktorą mieli w Bogu. x Ezai. 21. v. 2. Ian. 2. v. 37. Rzym. 1. v. 17. Zyd. 10. v. 38. Dán. 3. v. 11.


kolumna: b
werset: 5Cżłowiek C opiły przewrotnym ieſt
1:
á hárdy nie oſtoi ſię w ſwym mieſzká
2:
niu/ otwarza duſzę ſwą iáko grob/ á
3:
ieſth iáko śmierć nie náſycony/ ábo-
4:
wiem do ſiebie zgromádźił wſzythki
5:
narody/ á ſkupił około ſiebie wſzytki
6:
ludźi.
C To ſię właśnie z ćiąga ná Bálſaſárá/ o kthorym pátrz Dániel. 5.

werset: 6Izali ci wſzytcy nie vcżynią o nim
7:
gadki y przypowiesći/ á iákoby báś-
8:
ni/ mowiąc o nim/ Biádá temu kto-
9:
ry nie ſwoie zgromadza/ y pokądże te
10:
go cżynić będźie/ długoż ták iáko D bło
11:
to gęſte ná ſię gárnąć będźie?
D Thym słowem dáwa znáć o wielkich bogáctwach y ſkárbiech.

werset: 7E Oni ktorzy ćię kąſáć będą/ izali ſię
12:
z trzaſkiem nieporwą/ á zali ſię nie
13:
ocucą prędko ktorzy ćię nágábáć bę-
14:
dą/ á muśiſz być łupem ich?
E To ieſt/ Perſowie y Medowie á thu obráca rzecz ſwą ku Krolowi Bábilońſkiemu.

werset: 8Bo gdyżeś thy złupił wiele naro-
15:
dow/ przetoż też y ćiebie łupić będą i-
16:
ni wſzythcy narodowie/ dla oney
17:
krwie ludzkiey/ á dla gwałtu źiemie
18:
y miáſth/ y onych wſzytkich co mieſz-
19:
káli w nich.

werset: 9Biadá temu kthory pożąda zyſku
20:
niepobożnego ku podpomożeniu do-
21:
mu ſwego/ áby ſobie wił wyſokie gniá
22:
zdo ſwoie/ żeby ták mogł być świebo
23:
dnym od ręki złośnikowey.

werset: 10Nábywałeś ſobie rády ná poſro-
24:
mocenie domu twego/ morduiąc wie
25:
le ludu/ á grzeſząc przećiw ſwey du-
26:
ſzy.

werset: 11F Abowiem y kámienie z murow/
27:
wołáć będą ná ćię/ á drzewá żbudo-
28:
wánia odpowiedáć im będą.
F To ieſt/ máteryá z kthoreieś páłace ſwe budował będą ná ćię do Bogá wołáć y ná twe łupieſtwo z ktoregoś ie pobudował.

werset: 12" Biádá temu ktory buduie miáſto
29:
ze G krwie/ y temu ktory zákłáda miá
30:
ſto z niepráwośći.
" Ezech. 24. v. 9. Náu. 3. v. 1. G To ieſt/ z vćiśnieniem vbogich.

werset: 13Oto izáliſz ná tákowe nie prżydźie
31:
co od Páná zaſtępow? á dlá tego lu-
32:
dzie prácowáć będą H dla ogniá/ á
33:
narodowie dármo ſię vprácuią.
H To ieſt/ buduiąc to co potym będźie popalono.

werset: 14Abowiem źiemia napełniona bę-
34:
dźie poznánia chwały Páńſkiey/ kto
35:
re będźie iáko wody okrywáiące mo
36:
rzá.

werset: 15Biádá temu ktory opaia bliźniego
37:
ſwego okázuiąc mu popędliwość/
38:
á poiąc go/ iżby oglądał obnáżenie ie
39:
go.

werset: 16Y ty ſię ſam nápiieſz háńby ſwoiey
40:
miáſto chwały/ bo ſię y ſam opiwſzy
41:
I odkryieſz nágość ſwą/ gdyż kielich
42:
práwice Páńſkiey ná ćię wylan bę-
43:
dźie/ á ná ſromotę twą zwroćiſz há-
44:
niebnie miáſto chwały twoiey.
I To ieſt/ iákoś inym czynił pohańbienie tákże y ſam poháńbion będźieſz

księga: Ag.
rozdział: 1


strona: 473v

AGGEVS.

kolumna: c
werset: 5Otoż teraz Pan zaſtępow mowi/
1:
Obácżćież pilnie drogi wáſze.

werset: 6x Będźiećie wiele ſiać/ á máło názbie
2:
raćie/ będźiećie ieść á nie náiećie ſię/
3:
pic będziećie á wżdy prágnienia nie
4:
vgáśićie/ będźiećie ſię vbieráć á ied-
5:
nák ſię nie zágrzeiećie/ á ten co weź-
6:
mie naiem ſwoy/ kłáść gi będźie do
7:
dźiuráwego miechá.
x 5. Mo. 28. v. 38. Miche. 6. v. 15.

werset: 7Pan zaſtępow ták mowi/ Obácz-
8:
ćie pilnie drogi wáſze.

werset: 8Wnidźćie ná gorę á weźćie z tám-
9:
thąd drzewo/ buduyćie dom/ á ia ſię
10:
będę w nim kochał/ y chłubił/ mowi
11:
Pan.

werset: 9Będźiećie ſię ná wiele oględáć/ á o-
12:
to máło/ wnośiliśćie do domu á iam
13:
to rozwiał: A przethoż mowi Pan
14:
zaſtępow/ Iż ieſt dom moy opuſto-
15:
ſzon/ á káżdy z was bieży do domu
16:
ſwego.

werset: 10A dla tego niebioſá zámknione ſą
17:
nád wámi/ áby wam nie wypuſzczá
18:
ły roſy/ á źiemiá ſię theż záwárłá áby
19:
owocow ſwych nie wydawáłá.

werset: 11Y dopuśćiłem ſuſzą ná źiemię tę y ná
20:
gory/ ná pſzenicę/ ná moſzcz/ ná o-
21:
ley/ y ná wſzythko co rośćie z źiemie/
22:
ták ná ludźi iáko y ná bydlętá/ y ná
23:
wſzytki roboty rąk wáſzych.

werset: 12Tedy Zorobabel ſyn Sálátyelow
24:
y Iozue ſyn Iozedekow Kápłan na-
25:
wyżſzy y wſzytek iny lud/ poſłucháli
26:
głoſu Páná Bogá ſwego/ y ſłow
27:
Aggeuſzá proroká/ thák iáko go był
28:
Pan Bog ich do nich poſłał/ y bał ſię
29:
lud Páná.

werset: 13Aggeuſz tedy poſeł Páńſki wed-
30:
ług poſelſtwá Páńſkiego/ mowił do
31:
ludu/ Ia z wámi ieſtem/ mowi Pan.

werset: 14Y pobudźił Pan Bog duchá Zo-
32:
robabelá ſyná Sálátyelowego kſią-
33:
żęćiá Iudſkiego/ y duchá Iozuego
34:
ſyná Iozedekowego Kápłaná na-
35:
wyżſzego/ y wſzytkie go inego ludu/ kto
36:
rzy wſzedſzy záczęli robotę około do
37:
mu Páná zaſtępow Bogá ſwego.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Vápomina Zorobabelá y Iozuego ku bu
38:
dowániu kośćiołá/ obiecuiąc im do tego w-
39:
ſpomożenie Páńſkie. 7. Prorokuie o powołá
40:
niu pogánow. 10. Pod podobieńſtwem ko-
41:
śćiołá onego/ chwałę y wielmożność kośćio
42:
łá prawdźiwego wypiſuie. 12. Vkázuie iż
43:
Pan odrzuca ofiáry Zydowſkie dla złośći
44:
ich.
kolumna: d
werset: 1
D
Niá dwu-
1:
dźieſtego czwar-
2:
tego/ Mieſiącá
3:
ſzoſtego/ á wto
4:
rego roku/ zá
5:
Kroleſtwá Dá
6:
ryuſzowego.

werset: 2Siodmego Mieſiącá á dniá dwu-
7:
dźieſtego pirwſzego tegoż mieſiąca/
8:
ſłowo Páńſkie podáne ieſt przez ręce
9:
Aggeuſzá Proroká tym ſpoſobem.

werset: 3Mow theraz do Zorobabelá ſyná
10:
Sáláthyelowego Kſiążęćiá Iudſkie
11:
go/ y do Iozuego ſyná Iozedekowe-
12:
go nawyżſzego Kápłaná/ y do wſzyt
13:
kiego iengo ludu tymi ſłowy.

werset: 4Y ktoż miedzy wámi zoſtał ktory-
14:
by widźiał dom ten w pierwſzey ie-
15:
go chwale/ y iáki wy oto teraz widźi-
16:
ćie? izali nie ieſth thak iakoby nic prá-
17:
wie nie było przed oczymá wáſzemi?

werset: 5A teraz iuż bądz dobrey myſli o Zo
18:
robabelu/ mowi Pan/ y ty Iozue ſy-
19:
nu Iozedekow/ ktoryś ieſt nawyż-
20:
ſzym kápłanem/ bądź ſercá dobrego/
21:
y wy wſzyſcy ludźie co was kolwiek
22:
ieſt/ bądźćie lepſzey myſli/ á zmocni-
23:
ćie ſię ku budowániu/ ábowiem ia ie-
24:
ſtem z wámi/ mowi Pan zaſtępow.

werset: 6Vczynię wſzytko wedle ſłowá ſwe
25:
go ktorem wam przyrzekł/ ná on czás
26:
gdyśćie wychodźili z Egipthu/ bo y
27:
Duch moy ſthać będźie w pośrod
28:
was/ á przetoż ſię nie boyćie.

werset: 7Abowiem Pan zaſtępow ták mo-
29:
wi/ Ax Ieſzcze po maluczkim czáśie/
30:
á ia wzruſzę niebo y źiemię/ morze/ y
31:
ſuſzą.
A To prorocthwo ieſt o powołániu pogánow. x Zydo. 12. v. 26.

werset: 8A poruſzę wſzytki pogány/ y prziydą
32:
wſzyſcy narodowie z rzeczámi koſzto
33:
wnemi/ á ia nápełnię B dom ten chwa
34:
łą mowi Pan zaſtępow.
B To ieſt kośćioł.

werset: 9Srebro moie ieſt y złoto ieſt moie/
35:
mowi Pan zaſtępow.

werset: 10Chwałá poſlednieyſza domu te-
36:
go będźie więczſa á niż pierwſzego/
37:
mowi Pan zaſtępow/ A ná mieyſcu
38:
tym ſpráwię pokoy/ mowi Pan za-
39:
ſtępow.

werset: 11Dniá dwudźieſthego czwartego/
40:
Mieſiącá dźiewiątego roku wtore-
41:
go zá Dáryuſza/ Słowo Páńſkie
42:
ieſt podáne do Aggeuſzá Proroká
43:
tym ſpoſobem.

werset: 12Ták mowi Pan zaſtępow/ Pytay
44:
ſię teraz Kápłanow o zakonie/ mo-
45:
wiąc.

księga: Zach.
rozdział: 6


strona: 476


kolumna: a
werset: 13A onże ſam pobuduie kośćioł Páń
1:
ſki/ á odnieśie chwałę/ śiedząc á pa-
2:
nuiąc ná ſtolicy ſwoiey/ y ná theyże
3:
ſwey ſtolicy będźie Kápłanem/ á bę-
4:
dzie rádá pokoiu miedzy obiemá.

werset: 14Y ty korony zoſtáną v I Helemá/
5:
Tobiáſzá y Idáiego/ y v K Hená ſy-
6:
ná Sefániego/ ku pamiątce w Ko-
7:
śćiele Páńſkim.
I To ieſt/ Hołdáiego/ bo ten miał dwoie imię. K Tego też zwano Iozyaſzem.

werset: 15A ktorzy ſą dáleko/ prziydą/ y będą
8:
budowáć w kośćiele Páńſkim/ y do-
9:
wiećie ſię że Pan zaſthępow poſłał
10:
mię do was/ y to ſię ſtánie ieſlibyśćie
11:
pilnie ſłucháli głoſu Páná Bogá wá
12:
ſzego.

rozdział: 7
KApitu. 7.1. Vczy o tym iáko poſt ieſt przyiemni Bo-
13:
gu. 11. Sztrofuie krnąbrnośc Zydowſką.
werset: 1
R
Oku czwarte-
14:
go zá Krolá Dáry
15:
uſza/ vczynił Pan
16:
rzecz do Záchárya-
17:
ſzá dniá czwartego
18:
mieſiącá dźiewiąte-
19:
go/ ktory ieſt Káſleu.

werset: 2Gdy A Sáreſerá y Rogumelechá/
20:
y męże iego poſłano do domu Boże-
21:
go modlić ſię Panu.
A Zydowie ktorzy ieſzcże byli zoſtháli w Bábiloniey posłáli do tych ktorzy iuż byli wyſli do Ieruzálem.

werset: 3Aby mowili do Kápłanow w do-
22:
mu Páná zaſtępow/ tákże y do Pro
23:
rokow/ w thy ſłowá/ Izali płákáć
24:
będę B mieſiącá piątego wyłączywſzy
25:
ſię/ ták iákom czynił przez kilká lat?
B Dla zburzenia miáſtá y koſciołá ktore ſię ſtáło mieſiącá piątego/ tho ieſt Lipcá y dla zámordowánia Godoliaſzowego ktore ſiodmego mieſiącá było/ poſtánowili byli niektore poſty będąc w więźieniu.

werset: 4Tedy Pan zaſtępow rzekł do mnie
26:
tymi ſłowy.

werset: 5Moẃ ták do wſzytkiego ludu tey
27:
źiemie y do Kápłanow/ x Gdyśćie
28:
pośćili y płákáli mieſiącá piątego y
29:
ſiodmego przeż ty ſiedḿdźieſiąt lat/ C
30:
izażeśćie wy mnie posćili?
x Ezái. 58. v. 5. C Iákoby rzekł/ ázażem ia tho wam roſkazał?

werset: 6Abo theż gdyśćie iedli y pili/ izaże-
31:
śćie nie ſámi ſobie iedli y pili?

werset: 7Záiſteć ty ſą ſłowá ktore ſam Pan
32:
opowiedał przez ſwe dawne Proro-
33:
ki/ gdy mieſzkano w Ieruzáłem ſpo-
34:
koynie/ a pográniczne iego miaſtecż-
35:
ká y południeyſze/ y wſzytki ktore w
36:
rowninách były/ miáły ſwe goſpo-
37:
darze.

werset: 8Ták mowi Pan do Zácháryaſzá.

werset: 9Bog zaſtępow ták mowi/ D Czyń-
38:
ćie prawdźiwy ſąd/ á czyńćie miłoſier
39:
dźie y łáſkę káżdy nád bliźnim ſwym.
D Tyć ſą poſty prawdźiwe kthore ſię podobáią Panu.


kolumna: b
werset: 10x Nie czyńćie krzywdy wdowie áni
1:
śierotce/ áni gośćiowi/ áni vbogie-
2:
mu/ y nie zmyſlayćie nic złego iedni
3:
ná drugiego w ſercách ſwych.
x 2. Mo. 22. v. 22. Ezá. 1. v. 23. Iere. 6. v. 28.

werset: 11Ale nic dbáć niechćieli/ y obroćili ſię
4:
tyłem/ á zátulili vſzy ſwe áby nie ſłu-
5:
cháli.

werset: 12Sercá ſwe zátwárdźili iáko Adá
6:
mánthyn/ iżby nie ſłucháli zakonu y
7:
ſłow/ kthore Pan zaſtępow poſylał
8:
przez Duchá ſwoiego/ y przez poſłu-
9:
gę dawnych ſwych Prorokow/ ſkąd
10:
oto wzruſzyło ſię wielkie rozgniewá
11:
nie od Páná zaſtępow.

werset: 13A przethoż iáko oni wołáiącego
12:
nie ſłucháli/ ták ia też ich wołáiących
13:
nie wyſłucham/ mowi Pan zaſtępow

werset: 14Rozmiotałem ie iáko wicher mie-
14:
dzy wſzytki narody im nie znáiome/
15:
ziemiá przez nich ſpuſtoſzáła/ á ża-
16:
den w niey ani poſtał/ y ták oná ro-
17:
ſkoſzna źiemiá ſtáłá ſię puſtynią.

rozdział: 8
KApitu. 8.2. Wybáwienie Zydow. 20. Náwrocenie po
18:
gánow.
werset: 1
P
Owtore mo
19:
wił Pan zaſtę-
20:
pow ku mnie ty
21:
mi ſłowy.
22:
Thák mowi
23:
Pan zaſtępow/
24:
Zápaliłem ſię
25:
wielką zápalczywośćią dla Syonu/
26:
y byłem zápálczywym o nie w gnie-
27:
wie wielkim.

werset: 3Thák mowi Pan/ A Wrocę ſię do
28:
Syonu/ y mieſzkáć będę w Ieruzá-
29:
lem/ á będźie wezwano Ieruzálem
30:
Miáſtem prawdy/ á gorá Paná za-
31:
ſtępow/ Gorá święta.
A Błogosłáwieńſtwo obiecáne Syonowi y Ierozolimie śćiąga ſię ná kośćioł wiernych.

werset: 4Pan zaſtępow thák mowi/ Ieſzcze
32:
mieſzkáć będą ſthárcy y báby w vli-
33:
cách Ierozolimſkich/ á káżdy B będźie
34:
trzymał kiy w ręce ſwey/ ku podpár-
35:
ćiu ſtárośći ſwoiey.
B Dam im długo y ſzczęſliwie żyć.

werset: 5W vlicách mieyſckich będzie pełno
36:
dźiateczek y dźieweczek/ igráiących
37:
w nich.

werset: 6Ták mowi Pan zaſtępow/ Ieſliż
38:
ſię to zda zá rzecz trudną oſtátkom
39:
ludu tego w onych czáśiech/ Izali v
40:
mnie co trudnego być może? mowi
41:
Pan zaſtępow.

werset: 7Pan zaſtępow ták mowi/ Wybá-
42:
wię lud moy z źiemie wſchodu ſłoń-
43:
cá/ y z źiemie zachodu ſłoncá.

rozdział: 14


strona: 478v


kolumna: c
werset: 10I Wſzythká źiemiá obroći ſię w ro-
1:
wnią iáko polá od Gábáá/ áż do Rem
2:
mon ná południe ku Izeruzálem/ á
3:
wywyzſzy ſię/ y będźie mieć mieſzká-
4:
nie ſwe ná mieſcu ſwoiem od brany
5:
Beniámin/ áż do mieſcá brany pir-
6:
wſzey/ y do brany węgielney/ á od wie
7:
że Hanáneel áź do pras krolewſkich
I To ieſt/ Ierożolimſka/ A przez zacność tego Ieruzálem źiemſkiego dawa znáć o zacnośći onego Izeruzálem niebieſkiego

werset: 11Będą wniey mieſzkáć/ á żádney ná potym w niey porażki nie będzie/ owſzem w Ieruzálem beſpiecżnie mieſzkáć będą.

werset: 12A to będźie karánie ktore Pan poda
8:
wſzytkim narodom ktorzy będą wal
9:
cżyć przećiw Ieruzálem/ ćiáło kázde-
10:
go z nich zemdleie choćiaż ieſzcże ſtać
11:
będą ná nogách ſwoich/ á ocży ich wy
12:
płyną z dołkow ſwych/ y ięzyk ich v-
13:
ſchnie w vśćiech ich.

werset: 13Abowiem dniá onego będźie wnich
14:
wielkie vćiśnienie od Páná/ bo ſię ká
15:
żdy vchwyći ręki bliźniego ſwego/ á ze
16:
mdleie ręká iego/ w ręku bliźniego ſwego.

werset: 14Ale y K Iudá wálcżyć będźie prze-
17:
ćiw Izeruzálem/ á bogáctwá wſzy-
18:
thkich narodow okolicżnych zgro-
19:
madzone będą/ złoto y ſrebro/ y wiel-
20:
ka obfitość ſzat.
K Zydowie niewierni y przećiwnicy Ieruzálem to ieſt kośćiołá mego potępieni będą.

werset: 15Tákieżći też karánie będźie/ ná ko-
21:
nie/ ná muły/ wielbłądy y oſły/ y ná
kolumna: d
wſzytki bydlętá ktore iedno będą w o-
1:
nych oboźiech/ iáko oto to karánie.

werset: 16A ile ich pozoſtanie z onych wſzyt-
2:
kich narodow ktorzy ſię zćiągnęli prze
3:
ćiw Ieruzálem/ wnidą co rok ku chwa
4:
leniu krolá Páná zaſtępow y ku ob-
5:
chodzeniu L świętá namiotow.
L W tych słowiech rozumie wſzythkę chwałę należącą Pánu Bogu.

werset: 17Y ſthánie ſię że ći ktorzy nie poydą
6:
do Ieruzálem z pokolenia wſzey źie-
7:
mie/ ku chwaleniu krolá Páná zaſtę-
8:
pow/ nád M tymi dżdá nie będźie.
M To ieſt/ błogosłáwieńſtwá y łáſki Bożey.

werset: 18Ieſliż też pokolenie Egipthſkie nie
9:
przydźie áni wnidźie/ tedy deſzdż nie
10:
vpádnie ná nie/ ále będźie tám kará-
11:
nie ono/ ktorym Pan pobiie narody
12:
ktorzy nie przyſzli obchodźić świętá
13:
namiotow.

werset: 19A to ſię ſtánie prze grzech Egiptſki
14:
y prze grzech wſzytkich narodow/ kto
15:
re nie przyſzły ku obchodzeniu świętá
16:
namiotow.

werset: 20Cżaſu onego/ ſtánie ſię iż wſzythek
17:
N rząd ktory ieſt ná koniech/ będźie po
18:
święconym Pánu/ á O kothły będą w
19:
domu Páńſkim/ iáko miednice przed
20:
ołtarzem.
N Niektorzy cżytáią nacżołki ábo dzwonki/ w cżym tu vkázuie błogosłáwieńſtwo świętych ktorzy ſą poświęceni Pánu/ á kthorzy ſobie mężnie á ſtáthecżnie przynim pocżynáli. O Pod podobieńſthwem thych kotłow y miednic/ dawa znáć iż ći będą poświęceni Pánu ktorzy zdrowie ſwe/ y żywoth/ y kreẃ ſwą poświęcą ku wywyzſzeniu chwały Bożey

werset: 21A każdy koćieł ktory bedźie w Ieru
21:
zálem y w Iudźie/ będźie poświęco-
22:
ny Pánu zaſtępow/ y wſzytcy ofiá-
23:
ruiący przydą/ á biorąc ie będą wnich
24:
wárzyć/ á nie będźie ná potym kupiec
25:
w domu Páná zaſtępow dniá onego.

księga: Malach.

kolumna: ab
Proroctwo Máláchiaſzá Proroká.Argument.
T
En Máláchiaſz był oſtátni prorok miedzy Zydmi
1:
przed przyśćiem Kryſtuſowem/ kthorego náuká ſię zćiąga ku na-
2:
práwie vrzędu kápłáńſkiego/ Abowiem ſztrofuie złośći y przeſtę-
3:
pſtwá kápłanow/ wiodąc lud ku prawdźiwemu kápłanowi/ kto-
4:
ry ieſt Kryſtus/ A prorokuie o przyśćiu iego/ y o obfitośći ſkárbow ducho-
5:
wnych/ y o ſzcżęśćiu kthorego on kośćiołowi ſwemu vzycżyć racży. Nie wie-
6:
dzą zápewne co zacż był ten Máláchiaſz/ Grekowie mnimáią iż to był Anioł/
7:
Drudzy záſię tuſzą iż ten był Aggeuſz prorok/ A Zydowie powiedáią iż then
8:
był Esdráſż/ Láćinnicy záſię twierdzą iz ten był prorok/ o ktorym nigdźiey
9:
piſmo nie przypomina. A wſzákże to nas nie ma obruſzáć/ y owſzem nalepiey
10:
náukę tego proroká przyiąć/ ktora nam ieſt podána przez Duchá święthego
11:
ku budowániu kośćioła Bożego.
kolumna: c
rozdział: 1
KApitulá. 1.2. Mowi przećiw thym ktorzy gárdzą Bo-
1:
giem. 11. Powołanie pogánow.
werset: 1
B
Rzemię ſłowá
2:
Páńſkiego/ kthore
3:
ieſt podáne Izráel-
4:
cżykom/ przez Má-
5:
láchiaſzá.


kolumna: d
werset: 2Vmiłowałem was mowi Pan/ á
1:
wżdy wy mowićie/ W cżymeś nas v-
2:
miłował? Izali x Ezau nie był bráth
3:
Iákobow mowi Pan? á wzdym vmi
4:
łował Iakobá.
x Rzym. 9. v. 13.

werset: 3A A Ezau miałem w nienawiśći/ y
5:
dałem w ſpuſthoſzenie gory iego/ á
6:
dźiedźictwo iego ſmokom w puſthy-
7:
niách.
A Bog niema w ſobie nienawiśći áni żadnych ludzkich namiętnośći ále piſmo thák o Bogu mowi przyrownywáiąc ſię náſzey krewkoſći/ y dawa znáć przez nienawiść gdy na Pan nie vżycża dobrodźieyſtw ſwych w czym nie ieſt nieſpráwiedliwym/ gdyż nikomu tego nie powinien czynic áczkolwiek żadnego niemáſz ktoryby nie więcey wziął niż zásłużyć może.

księga: Apokryf.


strona: 481

KSięgi ktore poſpolicie zową
1:
Apokryfá/ álbo Kſięgi Kośćielne.Nápominánie ku Krzesciáńskiemu
2:
Czytelnikowi.KSięgi ktore názywáią Apokrifá zá
3:
wżdy były rozdźielone od tych/ kthore bez wąthpienia miano zá piſmá
4:
święte. Abowiem ſtárzy oycowie chcąc zábieżeć niebeſpiecżeńſtwu/ á-
5:
by kſięgi ktore poſzły z domyſłu ludzkiego/ nie były mieſzáne miedzy ty
6:
ktore oprocż wątpienia poſzły z duchá świętego/ tedy ie poſpołu zebráli
7:
w ieden regeſtr ktore názwáli Kanon: dawáiąc znać w tym przezwisku
8:
iż cokolwiek ſię w nich zamyka/ ieſt pewny zakon kthorego ſię trzymáć
9:
mamy. A ty záś názwáno od nich Apokryfá: dla tego iż ie mamy mieć zá
10:
piſmá poſpolite y nie ważne w kośćiele A przetoż táć ieſth roznicá mie-
11:
dzy pierwſzymi y tymi: iáko miedzy zapiſy potwierdzonymi przed vrzę
12:
dem/ á miedzy cyrográfem oſobno od kogo vcżynionym. A wſzákoż nie
13:
máią być lekce poważone/ gdyż w ſobie zámykáią zacne y pożythecżne
14:
náuki/ lecż ty rzecży ktore poſzły z Duchá świętego/ záwżdy v nas má-
15:
ią być zacnieyſze y w więcżſzey powadze/ niżli ty co ſą podáne od ludźi.
księga: 3.Ezdr.
rozdział: 4


strona: 483v

EZDRAE III.

kolumna: c
werset: 1
T
Edy wthory co
1:
powiedźiał o mocy
2:
krolewſkiey/ záczął
3:
rzecż ſwą tymi ſłowy

werset: 2Izali pánowie moi
4:
nie ieſt to wielka moc
5:
ludzká/ gdyż źiemię y
6:
morze trzymáią y wſzytko co w nich ieſt?

werset: 3A wżdy krol dáleko ieſth mocnieyſzy/
7:
ktory nád wſzytkymy pánuie/ y roſkázu-
8:
ie/ á wſzytko ſię ſtawa ná roſkazánie iego.

werset: 4Ieſli roſkaże ruſzyć woynę iednym prze
9:
ćiw drugim/ wnet vcżynią/ poſleli ie prze
10:
ćiw nieprzyiaćielom/ idą/ rozwalaiąc go
11:
ry/ mury/ y wieże.

werset: 5Morduią y bywáią mordowáni/ á nie
12:
przeſthępuią roſkazánia krolewſkiego/ ie-
13:
ſliż zwyćięſtwo wezmą/ tedy y łupy y wſzy
14:
tki ine rzecży kthorych doſtáli/ krolowi od
15:
noſzą.

werset: 6Tákże y ći ktorzy nie walcżą áni woiuią
16:
iedno ſię rolą páráią/ ći też poſiawſzy y po
17:
żąwſzy/ krolowi to przynoſzą/ A przymu-
18:
ſzáią iedni drugie/ áby dawali mu dań/
19:
choćiaż on tylko ſam ieſt.

werset: 7Ieſli on roſkaże áby zábito/ zábiiáią/ ie
20:
ſli puśćić/ puſzcżáią.

werset: 8Każe bić/ biią/ każe borzyć/ borzą/ każe
21:
budować/ buduią.

werset: 9Ieſli każe z gruntu wywroćić/ wywro
22:
cą/ każe ſzcżepić/ ſzcżepią.

werset: 10Owa wſzytek lud y woyſká iego/ iedne
23:
mu ſámemu ſą poſłuſzni/ a choćiaż oń ſie-
24:
dźi/ ie/ ábo piie/ ábo ſpi/ thedy około niego
25:
wſzytcy ſtraż trzymáią.

werset: 11Y niema żaden tey mocy odeydź od niego
26:
ku odpráwowániu ſwych rzecży/ theż ká-
27:
żdy muśi ſłucháć roſkazánia iego.

werset: 12A ták o pánowie moi/ Y iákoż krol nie ieſt
28:
mocnieyſzy ktoremu ſię dźieie tákowe po-
29:
ſłuſzeńſtwo?

werset: 13A gdy ten vmilknął/ tedy trzeći ktory był
30:
Zorobábel co o niewiáſthách y prawdźie
31:
powiedźiał/ ták mowić pocżął.

werset: 14O pánowie moi/ żadnym ſpoſobem/ áni
32:
krol ktory ieſt wielki/ áni wielkość ludźi/
33:
áni wino/ nieprzewyzſza w mocy ſwey.

werset: 15A ták co ieſth wyzſzego/ y co panuie nád
34:
niemi/ izali nie niewiaſty? Niewiáſthyć y
35:
krolá ſámego/ y wſzytek lud ktory pánuie
36:
nád ziemią y nád morzem zrodźiły.

werset: 16Z tychći ſą národzeni y od nich wychowá
37:
ni/ ći ktorzy winnice ſádzą/ ná ktorych ſię
38:
winá rodzą.

werset: 17Tyć ludziom ſzáty ſpráwuią/ y to co ieſt
39:
ku ochędoſtwu ludzkiemu/ áni mogą być
40:
ludźie przez niewiaſt.


kolumna: d
werset: 18Tákże ieſli ktorzy názbieráią złotá/ ſre-
1:
brá/ y rzecży napięknieyſzych/ á gdy bywá-
2:
ią vięći miłośćią iákiey niewiáſty cudney y
3:
chędogo vbráney.

werset: 19Izali ći nie vdawáią ocżu ſwych zá nią/
4:
opuśćiwſzy one wſzytko y zápátrzáiąc ſię
5:
ná nię otwárſzy vſtá/ żądáią iey więcey niż
6:
złotá ábo ſrebrá/ y inych rzecży napiękniey
7:
ſzych?

werset: 20Opuśći cżłowiek oycá ſwego ktory go
8:
wychował y właſną źiemię/ á przyſthánie
9:
do żony ſwey.

werset: 21Rádſzey zywie z żoną ſwoią/ zápomnia-
10:
wſzy oycá/ mátki/ y oycżyzny ſwoiey.

werset: 22A z tąd poznáć możećie/ iáko nád wámi
11:
niewiáſty pánuią/ Izali nie ná nie robićie
12:
y prácuiećie? á wſzytko tho záſię niewiá-
13:
ſtam oddawaćie y odnośićie.

werset: 23Nad to cżłowiek idąc w drogę/ przypá-
14:
ſuie miecż ſwoy/ áby zbiiáł y kradł/ ábo ſię
15:
puſzcża ná morze/ y płynie po rzekách/ tak
16:
że idźie prezćiw lwowi/ á przechadza przez
17:
mieſcá ćiemne.

werset: 24Potym nákradſzy/ náwydźierawſzy/ y ná
18:
łupiwſzy/ cżegokolwiek doſtánie odnosi
19:
tei ktorą miłuie.

werset: 25A tákći cżłowiek żonę ſwą miłuie wię-
20:
cey nizli oycá y mátkę.

werset: 26Ktemv ieſzcże wiele ich zapátrzywſzy ſię ná
21:
niewiáſty poſzáleli/ y podáni ſą dla nich w
22:
niewolą.

werset: 27Wiele ich poginęło y vpádło/ á wiele ich
23:
dla niewiaſt zgrzeſzyło.

werset: 28A przetoż/ izaźmi teraz nie wierzyćie?
24:
Iżali krol nie ieſt wielki w mocy ſwey/ kto
25:
rego wſzytki źiemie obawiáią ſię dotknąć?

werset: 29A wżdym go ia widział ſamego/ y Apá
26:
menę onego zacnego Bártáká corkę zało
27:
żnicę iego/ gdy ſiedźiáłá po práwey ręce iego

werset: 30A ziąwſzy koronę z głowy krolewſkiey/
28:
włożyłá ią ná ſię/ y biłá krolá lewą ręką.

werset: 31Wſzákoz on w then cżás zápátrzał ſię ná
29:
nię vſtá otworzywſzy/ á ieſłiż oná piękną
30:
poſtáwkę vkazáłá/ tedy ſię iey vśmiechał/
31:
á gdy ſię gniewáłá/ tedy ią przepraſzał/ ie
32:
dnáiąc ſię z nią.

werset: 32A ták pánowie moi/ izaz co ieſt mocniey
33:
ſzego nad niewiáſty/ ktore tákowe rzecży
34:
przewodzą?

werset: 33Tedy krol y pánowie pocżęli poglądác ie-
35:
den ná drugiego/ á on za tym pocżął o pra
36:
wdźie mowić.

werset: 34Izaż pánowie moi nie ſą mocnieyſze nie-
37:
wiáſty? ále źiemiá ieſt wielka/ niebo wyſo
38:
kie/ y ſłońce w biegu ſwym prędkie/ Abo-
39:
wiem ná okręgu niebieſkim wybiegſzy dniá
40:
iednego/ zaſię ſię wráca ná pierwſze ſwe
41:
mieſce.

rozdział: 6


strona: 486


kolumna: a
werset: 8Wiedz zápewne krolu pánie naſz/ iżech
1:
my iezdźili do ziemie Iudſkiey/ y bylichmy
2:
w mieśćie Ieruzálem/ á thámeſmy nálezli
3:
ſthárſze Zydowſkie kthorzy ſię wroćili z
4:
więźienia.

werset: 9Buduiąc Pánu kośćioł wielki/ nowy/ z
5:
kámieniá ćioſánego y bárzo koſztownego/
6:
y balki iuż były położone ná śćiánách.

werset: 10A robotá im idźie bárzo ſporo/ y wſzyt-
7:
ká ſpráwá ich ſzczęśći ſię im/ y końcżą tho z
8:
wielką pilnośćią/ y koſztem.

werset: 11Tedychmy pytáli onych ſtárſzych thymi
9:
ſłowy/ Ktoż wam roſkażał budowáć ten
10:
kośćioł/ y ty roboty zácżynáć?

werset: 12A dla tegochmy ich pytáli chcąc to oznay
11:
mić tobie/ y wypiſać ći ktorzy máią pracą
12:
około tych robot/ Y żądálichmy by nam dá
13:
li ná ſpiſku imiona przełozonych ſwoich.

werset: 13Ktorzy nam ták odpowiedźieli/ My ie
14:
ſteſmy ſłudzy Páná thego ktory ſtworzył
15:
niebo y źiemię.

werset: 14A ten dom byłći przed tym zbudowány
16:
z dawná od niektorego wielkiego y możne
17:
go krolá Izráelſkiego.

werset: 15Ale potym gdy zgrzeſzyli oycowie náſzy
18:
przećiw pánu Bogu Izráelſkiemu/ wzru
19:
ſzáiąc go ku gniewu/ tedy ie podal w ręce
20:
Nábuchodonozorá krolá Cháldeyſkiego
21:
do Babilonu.

werset: 16Ktorzy ten kośćioł zborzyli y popalili/ á
22:
lud do więźienia záwiedli do Bábilonu.

werset: 17A wſzákoż krol Cyrus pierwſzego roku
23:
gdy opánował kroleſtwo Bábilońſkie/ dał
24:
liſty áby ten kośćioł był budowan.

werset: 18Nacżynia też złote y ſrebrne kthore był
25:
Nábuchodonozor zábrał z kośćiołá Iero
26:
zolimſkiego/ á ſkladł ie był w ſwym kośćie
27:
le/ wynioſł Cyrus krol z kośćiołá Babiloń
28:
ſkiego/ y oddał ie Zerobabelowi/ y Sal-
29:
mánázárowi ſprawcy.

werset: 19Roſkázuiąc im áby ie ſkładł w kośćiele
30:
Ierozolimſkim/ á izby ná mieſcu ſwoim
31:
zbudował kośćioł Boży.

werset: 20Tedy Sálmánázár przyiechawſzy záło
32:
żył grunty kośćiołá Páńſkiego w Ieruzá-
33:
lem/ ktory ieſzcże y do tego cżáſu buduią/
34:
á nie ieſt dokońcżony.

werset: 21A dla tegoz ieſli ſię to tobie ták zda o kro
35:
lu/ każ pátrzáć miedzy kſięgámi krolá Cy-
36:
ruſá/ kthore ſą w Bábilonie/ á ieſliże ſię
37:
znaydźie iż zá iego dozwoleniem ieſt budo
38:
wánie kośćiołá Páńſkiego w Ieruzálem/
39:
á tobie ſię też ták zda krolowi á pánu náſze
40:
mu/ odpiſzże nam w tey rzeczy.


kolumna: b
werset: 22Tedy krol Dárius roſkazał ſzukáć mie-
1:
dzy wſzytkimi kſięgámi krolewſkimi/ y ná-
2:
leźiono w Ekbátáne/ ktore miáſtecżko ieſt
3:
w źiemi Medſkiey kſięgi niektore/ w kto-
4:
rych ták było nápiſano.

werset: 23Roku pirwſzego zá pánowánia ſwego/
5:
Krol Cyrus roſkazał budowáć kośćioł
6:
Páńſki w Ieruzálem/ kędy bywáły ofiáry
7:
z wiecżnym ogniem.

werset: 24Kthorego wyſokość byłá ná ſześćidźie-
8:
ſiąt łokiet/ á ſzerokość tákże.

werset: 25A były kámienie trzemá rzędomá ćioſá-
9:
ne/ á ieden rząd drzewa nowego kthore ſię
10:
thám rodźiło/ á iżby ſzedł nakład z ſkárbu
11:
krolá Cyruſá.

werset: 26Aby też nacżynia święte z kośćiołá Páń
12:
ſkiego ták złote iáko y ſrebrne/ ktore był zá
13:
brał Nábuchodonozor z kośćiołá Ierozo-
14:
limſkiego/ á zánioſł do Bábilonu/ áby zaś
15:
były wrocone do tegoż kośćioła Ierozolim
16:
ſkiego/ y poſtháwiono ie ná thym mieſcu
17:
ſkąd ie było zábrano.

werset: 27Y roſkazał Syſeneſowi Stárośćie Sy
18:
ryiſkiemu y Fenickiemu Sátrábuzanowi
19:
y towárzyſzom ich/ y inym vrzędnikom w
20:
Syriey y Fenicyey/ áby ſię o tym ſtáráli iá
21:
koby dáli pokoy mieſcu onemu/ á izby do-
22:
puśćili Zorobábelowi ſłudze Páńſkiemu/
23:
y ſpráwcam źiemie Iudſkiey/ y ſthárſzym
24:
Zydowſkim żeby budowáli on kośćioł Páń
25:
ſki ná mieſcu ſwoim.

werset: 28A ták ia koniecżnie roſkázuię áby był bu
26:
dowan/ á iżby thy Zydy ktorzy ſię wroćili
27:
zwięźienia opátrzáli y im pomagáli/ áżby
28:
ſię kośćioł Pańſki dokońcżył.

werset: 29Ktemu áby z dolney Syriey y Feniciey
29:
dawano im dań ná ofiáry Páńſkie przez
30:
Zorobábela ſprawcę ná ofiary Páńſkie/
31:
ná ćielce/ ná ſkopy/ y ná bárány.

werset: 30Thákże ná zboże/ ná pſzenicę/ ná ſol/ ná
32:
wino/ y ná oliwę vſtháwicżnie ná każdy
33:
rok/ ile okażą kápłani w Ieruzálem że ták
34:
wiele wychodźi ná káżdy dźień oprocż wſze
35:
go omieſzkánia.

werset: 31Aby ták ofiáry były ſpráwowáne Bogu
36:
nawyzſzemu/ zá krolá/ y zá iego dźieći/ á iż
37:
by ſię modlono zá ich zdrowie.

werset: 32Nád to poſtánowilichmy/ iż ktokolwiek
38:
wyſtąpiłby co przećiw temu co ieſt powie-
39:
dźiano y opiſáno/ aby then był obieſzon ná
40:
drzewie ktore by było wźięte z domu iego/
41:
á iego dobrá aby zábrano do ſkárbu krole
42:
wſkiego.

rozdział: 9


strona: 488v

EZDRAE III.

kolumna: c
werset: 1
T
Edy Ezdraſz wſta-
1:
wſzy od przyśionká Ko-
2:
śćielnego/ wſzedł do ko-
3:
mory Iohánnáná ſyná
4:
Eliáſybowego/ y thám
5:
mieſzkał.

werset: 2A nie vżywał żadnego pokármu/ áni pił
6:
żadney wody/ płácząc dla bárzo wielkich
7:
grzechow wſzytkiego ludu onego.

werset: 3Y oznaymiono to po wſzytkim Iudźie y
8:
Ieruzálem/ wſzytkim tym ktorzy ſię wro-
9:
ćili z więźienia/ áby ſię wſzyſcy zeſzli do Ie
10:
ruzálem.

werset: 4A ktorybykolwiek tám nie przyſzedł po
11:
trzećiem ábo po czwartym dniu/ według
12:
roſkazánia przełożonych/ áby bydłá ich po
13:
brano ná kośćioł/ á on ſam áby był wyrzu
14:
con z zebránia tych kthorzy ſię z więźienia
15:
wroćili.

werset: 5Y tákże ſię wſzyſcy oni kthorzy byli z po-
16:
kolenia Iudá y z Beniámin zá trzy dni ze-
17:
bráli do Ieruzálem/ ktory dzień był dwu-
18:
dźieſty: Mieſiąca dźiewiątego.

werset: 6Wſzytká tedy oná wielkość ſiedźiáłá ná
19:
onym plácu Kośćielnym/ drżąc od źimná
20:
ktore náſtawáło.

werset: 7Tedy Ezdraſz ſthánąwſzy mowił do
21:
nich/ Wyśćie zle vczynili żeśćie poymowá
22:
li żony obce/ ábowiemeśćie ták rozmno-
23:
żyli grzechy w Izráelu.

werset: 8A przetoż teraz wyznawayćie to/ y day-
24:
ćie chwałę Pánu Bogu oycow náſzych.

werset: 9Bądźćież poſłuſzni roſkazániu iego/ wy
25:
powiedźiawſzy ſię z towárzyſtwá poſtron
26:
nym narodom/ y niewiáſtam obcym.

werset: 10Wſzythek tedy on lud krzyknął głoſem
27:
wielkim/ mowiąc/ Vczyniemy iákoś nam
28:
roſkazał.

werset: 11Ale iz nas ieſt wielkie mnoſtwo/ á źimá
29:
nádchodźi/ y nie możem ſię oſtáć ná dwo-
30:
rze/ gdyż thá ſpráwá nie odpráwi ſię zá
31:
dźień áni zá dwá/ boćiechmy wielce w tey
32:
rzeczy zgrzeſzyli.

werset: 12A dla tegoż niechay thu zoſtáną przed-
33:
nieyſzy z ludu/ y ći ktorzy z nas poymowá-
34:
li żony obce.

werset: 13Niechayżeć ſię theż zeydą ze wſzytkich
35:
mieyſc Káplani w ſędźiowie ná dźień ná-
36:
znáczony/ áby tym ſpoſobem vbłagan był
37:
gniew Páńſki.

werset: 14Tedy Ionáthán ſyn Azáelow/ y Iách-
38:
zyaſz ſyn Tekuego wyſádzeni ſą ná tę ſprá
39:
wę/ á knim przydano Moſolámá/ Lewi-
40:
ego/ y Sábáthaiego.

werset: 15Przythymże ći ktorzy ſię z więźienia
41:
wroćili/ vczynili temu wſzytkiemu doſyć.

werset: 16Y obrał ſobie Ezdraſz Kápłan kilká
kolumna: d
mężow przednieyſzych z pokolenia ſwego/
1:
káżdego z nich miánowićie ktorzy ſię zeſzli
2:
w rádę/ dniá pierwſzego mieſiącá dźie-
3:
ſiąthego/ ku rozbierániu wſzytkiey they
4:
ſpráwy.

werset: 17Przetoczyłá ſię tedy ſpráwá tych ktorzy
5:
mieli żony obce/ pierwſzego dnia pierwſze
6:
goż mieſiącá.

werset: 18A nálázło ſię miedzy Kápłany tych kto-
7:
rzy byli nápoymowáli żon obcych.

werset: 19Naprzod z ſynow Iezuſowych/ ſynowie
8:
Iozedekowi/ a z bráćiey iego Mázeiaſz/
9:
Eleázár/ Ioryb/ y Ioádáy.

werset: 20Kthorzy napierwey żony ſwe porzucáć
10:
poczęli/ á dla oczyśćienia ſwoiego ofiáro
11:
wáli ſkopy/ áby mieli przeiednánie.

werset: 21Z ſynow Emerowych náleźiono Aná-
12:
niego/ Zábiego/ Eáneſá/ Sámeiaſzá/
13:
Iereelá y Azáryaſzá.

werset: 22Z ſynow Feſſurowych náleźli ſię/ Elio-
14:
nái/ Mááżyaſz/ Ieſmáel/ Nátánáel/ O-
15:
rydel/ y Aláſách.

werset: 23Z Lewitow też/ Iozábád/ Semei/ Ko-
16:
liaſz/ ktorego też zową Kálitás/ Pátyaſz/
17:
Iobudaſz/ y Ionás.

werset: 24Z śpiewakow kośćielnych/ Eliázyb/ y
18:
Báchur.

werset: 25Z odźwiernych/ Sállum/ y Tolbánes.

werset: 26A záſię z poſpolſtwá Izráelithow/ z ſy-
19:
now Fáreſowych/ Remiaſz/ Eddyaſz/
20:
Melchiaſz/ Máelus/ Eleázár/ Aſybiaſz
21:
y Bánáiaſz.

werset: 27Z ſynow Elámowych/ Mátániaſz/ Zá
22:
cháryaſz/ Iehiel/ Ieremot/ y Heliaſz.

werset: 28Z ſynow Záthoego/ Eliádás/ Elizyb/
23:
Motoniaſz/ Iárymoth/ Zábád/ y Sár-
24:
dáiuſz.

werset: 29Z ſynow Bebáiego/ Iohánán/ Hánáni-
25:
aſz/ Iozábáth/ y Emáteis.

werset: 30Z ſynow Bánáiego/ Olámus/ Máluch/
26:
Iedyaſz/ Iáſub/ Iaſáel/ y Ieremot.

werset: 31Z ſynow Addynowych/ Naáthus/ Mo
27:
oſyaſz/ Lákkunus/ Bánáiaſz/ Mátháni
28:
aſz/ Bezelel/ Bánnui/ y Mánáſſes.

werset: 32Z ſynow Amiaſzowych/ Elionás/ Aſe
29:
aſz/ Melchiaſz/ Sámmáiaſz/ Symon/ y
30:
Choſámiuſz.

werset: 33Z ſynow Háſámowych/ Máthániaſz/
31:
Mátátyaſz/ Bánnáiaſz/ Elifáláth/ Má
32:
náſes/ y Semei.

werset: 34Z Synow Banniego/ Ieremiaſz/ Mo-
33:
ády/ Amrám/ Iuel/ Bánáiaſz/ Bedyaſz/
34:
Ioniaſz/ Márymot/ Eliáſyb/ Mátniaſz/
35:
Máthánái/ Eliáſys/ Bánnui/ Elialei/
36:
Sámei/ Selemiáſz/ y Náthaniaſz.

księga: 4.Ezdr.
rozdział: 3


strona: 491

Czwarte Kśięgi Ezdraſzowe. Liſt 491.

kolumna: a
werset: 7Thedyś mu roſkazał áby ſię rozmiłował
1:
drogi twey/ ále on ią przeſtąpił: A przeto-
2:
żeś nátychmiaſt dopuśćił nań śmierć y ná
3:
narod iego/ ſkąd ſię námnożyło wiele ro-
4:
dzáiow/ narodow/ ludźi/ y potomſtwa nie
5:
zliczonego.

werset: 8x Gdy thedy każdy narod náſládował
6:
pożądliwośći ſwoiey/ á dopuſzczali ſię dźi-
7:
wnych rzeczy przed tobą/ gárdząc przyka-
8:
zániem twoim.
x 1. Mo. 6. v. 12.

werset: 9x Tedyś ná nie dopuśćił potop ná then
9:
czás/ á wygłádźiłeś mieſzkáiące ná świećie
x 1. Mo. 7. v. 10.

werset: 10A co przyſzło przez śmierć ná Adámá/
10:
to ná ty wſzytki przez potop.

werset: 11" A wſzákożeś zoſtáwił thylko iednego
11:
Noego z domem iego/ z ktorego ſię zrodźi-
12:
li wſzyſcy ſpráwiedliwi.
" 1. Pio. 3. v. 20.

werset: 12Y ſtało ſię potym gdy ſię pocżęli rozmná
13:
żáć ná źiemi mieſzkáiący/ á rozrodźiłá ſię
14:
liczbá dźiatek/ z ktorych lud y wielkie naro
15:
dy poſzły/ thedy złość tych poſlednieyſzych
16:
przewyzſzyłá niepráwoſć onych pierwſzych

werset: 13A choćiaż byli ták niepobożnymi przed
17:
tobą/ wſzákżeś thy ſobie z nich obrał mężá
18:
ktorego x zwano Abráhámem.
x 1. Mo. 12. v. 19.

werset: 14Ktoregoś vmiłował/ á ſámemuś tylko
19:
oznaymił wolą twoię.

werset: 15Poſtánowiłeś z nim przymierze wiecz-
20:
ne/ obiecuiąc mu iżeś nie miał nigdy opu-
21:
sćić potomſtwá iego.

werset: 16Potym gdyś mu dał Izááká/ á Izááko
22:
wiś dał Iakobá y Ezau/ x tedyś ſobie Ia
23:
kobá obrał/ á Ezauś odrzućił/ y rozrodźił
24:
ſię Iakob bárzo w wielki poczet.
x 1. Mo. 21: v 25. Rzym. 9. v. 7.

werset: 17x Potym wywiodſzy z Egiptu potom-
25:
ſtwo iego/ przywiodłeś ie ná gorę Synái.
x 2. Mo. 19. v. 1. 5. Mo. 4. v: 10.

werset: 18Nákłoniłeś niebá/ á zniżyłeś źiemię/
26:
wzruſzyłeś okrąg iey/ zatrząſnąłeś głębo-
27:
kośći/ y zátrwożyłeś świát.

werset: 19Maieſtat twoy przeniknął przez cztery
28:
brany ogniſte/ z trzęſieniem źiemie/ z wiá-
29:
trem/ y z mrozem/ ábyś dał zakon potom-
30:
ſtwu Iakobowemu/ y narodowi Izráel-
31:
ſkiemu áby go z pilnośćią ſtrzegli.

werset: 20A wſzákożeś im nie odiął vmyſłu złego/ iż
32:
by był zakon twoy vczynił w nich pożytek.

werset: 21Abowiem Adam naprzod będąc vmyſłu
33:
złośćiwego/ wyſtąpił y zwyćiężon ieſt/ ták
34:
żeć y wſzyſcy ktorzy ſię z niego zrodźili.

werset: 22Y byłá záwżdy mdłość złączona z zako-
35:
nem w ſercách ludzkich/ dla ſkáżonego
36:
korzenia/ ták iż to co było dobre/ vſtáło/ á
37:
co było złe/ zoſtáło.

werset: 23Záthym przeſzły cżáſy/ á dokończyły ſię
38:
látá/ ażeś wzbudźił ſłużebniká twego " i-
39:
mieniem Dawidá.
" Sám 16. v. 1. 2. Sám. 6. v. 2.

werset: 24Ktoremuś roſkazał budowáć miáſtho
40:
imieniowi twoiemu/ w ktorym by ie wzy-
kolumna: b
wano z kádźidłem y z ofiárą.

werset: 25Co gdy ſię przez wiele lat dźiáło/ mieſzká-
1:
iący w onym mieśćie odſtąpili.

werset: 26Y náſláduiąc przewrotnego vmyſłu A-
2:
dámowego/ y wſzytkiego potomſtwá iego/
3:
przeto iż też ſámi byli złośćiwego vmyſłu.

werset: 27A dla tego żeś miáſto twe podał w ręce
4:
nieprzyiaćioł twoich.

werset: 28Ale y ći co mieſzkáią w Bábilonie/ izaż
5:
co lepſzego czynią? á dla tego pánuią nád
6:
Syonem.

werset: 29Záiſthe iákom tu przyſzedł widźiałem
7:
niezliczone złośći/ ták iżem práwie omdle-
8:
wał/ bo tu mieſzkáiąc ia od trzechdźieſiąt
9:
lat/ widzę wiele wyſtępnych.

werset: 30Y widźiałem iákoś im ćierpiał choćiaż
10:
grzeſzyli/ y przepuſzczałeś tym co ſię złośći
11:
wie ſpráwowáli/ Aleś wytráćił lud twoy
12:
záchowawſzy nieprzyiaćioły twoie/ nie o-
13:
znáymuiąc tego nikomu.

werset: 31Zaiſteć ktomu prziydź nie mogę iákobych
14:
temu zrozumieć mogł: Izaż ſą lepſze ſprá-
15:
wy Bábilońſkie niż Syońſkie?

werset: 32x Izaż ćię iny narod poznał oprocz Izrá-
16:
elitow? Abo kthoreż narody vwierzyły
17:
świádectwam twoim iáko Iakobowe?
x Iere. 10. v. 21.

werset: 33Tychći ſię nagrodá nie okázuie/ áni pra-
18:
ca ich czyni pożytku/ abowiem mieſzkáiąc
19:
á chodząc miedzy pogány/ widźiałem ie
20:
kwitnącymi/ á coż gdy nie pámiętháli ná
21:
roſkazánie twoie.

werset: 34A przetoż teraz zważ ná wadze złośći
22:
náſze z złośćiámi inych mieſzkáiącymi ná
23:
źiemi/ á nigdźieyći ſię nie znaydźie imię two
24:
ie iedno miedzy Izráelczyki.

werset: 35Y kiedyż nie zgrzeſzyli przed tobą ći kto-
25:
rzy mieſzkáią ná źiemi? ábo izali ktory na-
26:
rod ſtrzegł ták pilnie roſkazánia twego?

werset: 36Záiſteć znaydźieſz żeć ći tylko miánowi-
27:
ćie záchowywáli roſkazánia twoie/ á nie
28:
pogáni.

rozdział: 4
KApitułá. 4.1. Anioł winuie Eżdarſzá/ zágádáiąc go trzemi
29:
niepodobnymi rzeczámi. 11. Sprawy Boże ſą nieo-
30:
gárnione. 27. Y to co obiecał ſprawiedliwym.
werset: 1
T
Edy Anioł imie-
31:
niem Vryel/ kthory do
32:
mnie był poſłan rzekł ku
33:
mnie/

werset: 2Serce twe wychodźi z
34:
miáry ná thym świećie/
35:
gdyż mniemaſz żebyś ogárnąć miał ſprá-
36:
wy Nawyzſzego.

werset: 3A iam powiedźiał/ Thákći ieſt moy Pá-
37:
nie: Tedy on ku mnie rzekł tymi ſłowy/ Po
38:
ſłanem ieſth ábychći okazał trzy rzeczy/ á
39:
przełożyłći trzy podobieńſtwá.

rozdział: 6


strona: 493v

EZDRAE IIII.

kolumna: c
werset: 24Y ſtánie ſię cżáſu onego/ iż przyiaćiele z
1:
przyiaćiołmi ſwemi będą walcżyć iako z
2:
nieprzyiaćioły y zátrwoży ſię ſpołu z nimi
3:
źiemiá/ á vſtáną y záſtánowią ſię źrzodłá
4:
przez trzy godźiny.

werset: 25Ale káżdy ktory tych wſzytkich rzecży vy
5:
dźie ktorem opowiedał/ będźie zbáwion
6:
y ogląda zbáwienie moie y koniec wieku
7:
wáſzego.

werset: 26Y vyzrą oni ludźie ktorzy ſą wźięći/ kto-
8:
rzy iáko ſię ſkoro národźili nie vkuśili
9:
śmierći/ Tedy ſię ſerce mieſzkáiących od-
10:
mieni w inákſzy zmyſł.

werset: 27Abowiem złość będźie záthráconá/ á
11:
zdrádá zágáſzoná.

werset: 28Zákwitnie wiárá/ á zepſowánie polęże
12:
y vkaże ſię prawdá/ Ktora przez ták dłu-
13:
gi cżás byłá bez pożytku.

werset: 29A gdy mi to powiedał/ otom pomálucż
14:
ku poglądał ná tego co przed nim ſtał.

werset: 30Ktory tak rzekł ku mnie/ Podźże ábych
15:
ći vkázał cżás nocy przyſzłey.

werset: 31A ieſliż będźieſz ſię z nowu modlił/ á ieſz
16:
cze przez ſiedm dni poſćić będźieſz/ tedyć ie-
17:
ſzcze więtſze rzeczy oznaymię niżliś we
18:
dnie ſłyſzał.

werset: 32Abowiem wyſłuchány ieſt twoy głos od
19:
Nawyżſzego/ á on ktory ieſt mocny vzrał
20:
prawdźiwe twe ſpráwy/ vznał y wſtyd kto
21:
ryś záchował od młodoſći.

werset: 33A dla tegoś mię posłał ábychći to wſzyt
22:
ko oznaymił y opowiedźiał bądzże dobrey
23:
myſli á nic ſię nie lękay.

werset: 34Nie wdáwayże ſię w rozmyſlánie proż
24:
ne pierwſzych wiekow/ ábyś ſkwápliwie
25:
nie miał względu ná poſlednieyſze czáſy.

werset: 35Potymem znowu płákał y poſćiłem ſię
26:
przez ſiedm dni ábych wypełnił trzy thego
27:
dnie ſobie zamierzone.

werset: 36Y przydáło ſię oſmey nocy iż vmyſł moy
28:
był znowu zfráſowány/ y począłem mo-
29:
wić ku Nawyżſzemu.

werset: 37Abowiem był zapálon wielce duch moy
30:
á myſl moiá była ſćiśnioná.

werset: 38Mowiłem tedy/ O Panie tyś iáśnie mo
31:
wił ná początku ſtworzenia dnia pierwſze
32:
go/ x Niechayże ſię ſtánie niebo y źiemiá/
33:
á zá twym roſkazániem ſtáłá ſię tá ſpráwá
x 1. Mo. 1. v. 1.

werset: 39A ná ten czás był duch/ y wſzędy ćiemno
34:
ſći milczenie/ á ieſzcze dzwięk głoſu czło-
35:
wieczego od ćiebie ſtworzon nie był.

werset: 40Tedyś z komor ſwych roſkazał wynidź
36:
iáſney świátłośći/ ktora obiaśniłá ſprá-
37:
wę twoię.

werset: 41Dniá wtorego ſtworzyłeś powietrze nie
38:
bieſkie/ y roſkazałeś áby wyſtąpiło miedzy
kolumna: d
wody/ y ták ie rozdźieliło áby iedny zoſtá-
1:
ły wzgorę/ á drugie ná dole.

werset: 42Záſię dniá trzećiego roſkazałeś ſię zbie-
2:
żeć wodam ná ſiodmą część źiemie/ á ſześć
3:
częſći oſuſzywſzy záchowałeś/ áby niekto-
4:
re znich tobie ſłużyły wſádzone y ochędożo
5:
ne mocą Boſką.

werset: 43Bo iáko ſkoro wyſzło ſłowo twoie/ ná-
6:
tychmiaſt wſzytká ſpráwá ſię dokońcżyłá.

werset: 44Y nátychmiaſt wyſzłá wielka obfithość
7:
owocow y rozliczne przyſmáki vſtham/ y
8:
kwiatki bárwy iákowa vczyniona być nie
9:
może z bárzo wdźięcżnemi wonnoſćiámi/
10:
kthore wſzythki rzeczy trzećiego dniá ſą
11:
ſtworzone.

werset: 45Czwartego też dniá iáſna świáthłość
12:
ſłońcá y mieſiącá y porządek gwiazd roſka
13:
zániem twym ſtworzyłeś.

werset: 46A nátychmiaſteś im roſkazał áby x były
14:
poſłuſzne człowiekowi kthory miał być
15:
ſtworzon.
x 5. Mo. 4. v. 14.

werset: 47" Potym dniá piątego roſkazałeś ſiod-
16:
mey częſći gdźie były wody zgromádzone
17:
aby zwierzętá ptaki y ryby zrodźiłá/ co ſię
18:
ták ſtało.
" 4. Mo. 1. v. 21.

werset: 48Tedy wodá niema y bez duſze ná roſka-
19:
zánie Boſkie zrodźiłá zwierzętá/ aby na-
20:
rodowie mieli z thąd opowiedáć cudá
21:
twoie.

werset: 49Zgotowałeś tez dwoie zwierząt z ktory
22:
cheś iedno náżwał Behemoth/ á drugie
23:
Lewiatán/ y rozdźieliłeś iedno od dru-
24:
giego.

werset: 50Abowiem oná ſiodma część gdźie ſię by
25:
ły wody zebráły nie mogłá ich ogárnąć.

werset: 51Y náznáczyłeś iednę część Behemoto-
26:
wi ktora trzećiego dniá oſuſzoná ieſt áby
27:
mieſzkał w niey/ kędy ią obthoczyło tyſiąc
28:
gor.

werset: 52Lewiátánowi záſię dałeś ſiodmą część
29:
mokrą/ ktorą beſtyą ſtworzyłeś áby poży
30:
rálá kogo ty chceſz/ y kiedy chceſz.

werset: 53Potym dniá ſzoſtego roſkazałeś źiemi
31:
áby przed tobą zrodźiłá/ bydła/ zwierzę-
32:
tá/ y gádźiny.

werset: 54Ktemu też y Adámá ktoregoś poſtá-
33:
wił Pánem nád wſzytkimi ſpráwámi od
34:
ćiebie ſtworzonemi.

werset: 55Od ktoregośmy ſię wſzyſcy poczęli/ y ten
35:
też lud ktoryś ſobie obrał.

werset: 56Tom wſzytko przed tobą przypomniał
36:
Pánie/ gdyżeś ty dla nas świát ſtworzył/
37:
á záſię ine narody ktore poſzły z Adámá
38:
thák lekce ważyſz práwie iáko ſlinę.

werset: 57A bogáctwá ich przyrownałeś ku kro-
39:
pli ktora vpada z naczynia.

rozdział: 8


strona: 496

Czwarte Kſięgi Ezdraſzowe. Liſt 496.

kolumna: a
werset: 55Abowiem też y oni doſtąpiwſzy wolno-
1:
śći/ wzgárdźili Nawyzſzego y lekce powa
2:
żyli zakon iego/ á opuśćili drogi iego.

werset: 56Nád to potłocżywſzy ſpráwiedliwe ie-
3:
go/ " wſercu ſwem záprzeli ſię Bogá/ cho-
4:
ćiaż wiedzą iż pomrzeć máią.
" Pſál. 14. v. 1. y 53. v. 2.

werset: 57Abowiem iáko was podkáią rzecży wyż
5:
ſzey opowiedźiáne/ ták ie podka prágnie-
6:
nie y dręcżenie ktore im ieſt zgotowáne.

werset: 58Bo niechćiał Bog áby cżłowiek zginął.

werset: 59Ale oni gdy ſą ſtworzeni/ ſplugáwili i-
7:
mię ſtworzyćielá ſwego okázuiąc niewdźię
8:
cżność przećiw temu ktory im żywot ſprá-
9:
wił.

werset: 60A dla tegoż ſię teraz ſądy moie przybli-
10:
żáły.

werset: 61Ktorychem nie wſzytkim okazał/ iedno
11:
tobie/ y niektorym tobie podobnym.

werset: 62A ná tom ia ták odpowiedźiał mowiąc/
12:
Otho teraz Pánie okazałeś mi wiele cu-
13:
dow/ ktoreś nágotował ná cżáſy oſtátecż
14:
ne/ wſzákożeś mi nie oznaymił kiedy to być
15:
ma.

rozdział: 9
KApitułá. 9.5. Wſzytki rzeczy máią pocżątek y koniec. 10. Prze
16:
ſtępcowie zakonu będą karáni po tym żywoćie. 15.
17:
Ktorych więtſza ieſt licżbá niż wiernych. 29. Zydo-
18:
wie wźiąwſzy ták wiele dobrodźieyſtw od Bogá/
19:
odſtąpili od niego. 36. Y dla tegoż poginęli. 38. Wi
20:
dzenie niektorey niewiáſty.
werset: 1
T
Edy on mnie od
21:
powiedźiał tymi ſło-
22:
wy/ Rozmierzże cżás
23:
ſámym cżáſem/ á gdy
24:
oglądaſz iż będźie prze
25:
miiáć cżęść niekthora
26:
známion opowiedźiá
27:
nych/

werset: 2Tedy zrozumieſz iż to ieſt then czás w
28:
ktory pocznie Nawyzſzy náwiedzáć świát
29:
przezeń ſtworzony.

werset: 3x Gdy ſię tedy ná świećie okaże trzęſienie
30:
źiemie/ y zámieſzánie miedzy ludźmi.
x Mát. 24. v. 7.

werset: 4Thedy zrozumieſz żeć o tym Nawyzſzy
31:
opowiedźiał ieſzcże od onych dni ktore by-
32:
ły przed tobą od pocżątku.

werset: 5Abowiem iáko wſzytko tho co ieſth ná
33:
świećie ſtworzono/ ma ſwoy pocżątek y do
34:
końcżenie/ y iáwny ieſt koniec ich.

werset: 6Tákżeć y cżáſy Nawyzſzego máią zná-
35:
cżne pocżątki z iáwnymi cudy/ á przeſtha-
36:
waią z ſkutecżnymi dźiwy.


kolumna: b
werset: 7Kthokolwiek tedy vydźie beſpiecżnie/ á
1:
przez vcżynki ſwe y wiárę ktorąśćie wy v-
2:
wierzyli/ może ſię vchronić/

werset: 8Ten wynidźie z tych przerzecżonych nie-
3:
beſpieczeńſtw/ a wybáwienie moie ogląda
4:
w źiemi moiey/ y w gránicách moich/ ábo
5:
wiem ia będąc święthy/ wyłączyłem ſię od
6:
świátá.

werset: 9Ná ten czás nędznymi będą kthorzy źle
7:
vzywáli vſtháw moich/ á zoſtáną w mę-
8:
kách ktorzy ie gárdząc odmiátuią.

werset: 10Abowiem ći co zá żywotá ſwego vżywá
9:
iąc dobrodźieyſtw mych nie chćieli mię po-
10:
znáć/

werset: 11A brzydźili ſię zakonem moim/ gdźie ie-
11:
ſzcże mieli mieſce ku pokućie/ nie zrozumie
12:
li/ ále tym wzgárdźili.

werset: 12Cić muſzą tho po śmierći w mękách po-
13:
znać.

werset: 13Nie pytayże ſię thy tedy názbyt w iákich
14:
mękách máią być niepobożni/ ále ſię py-
15:
tay iáko ſpráwiedliwi máią być wybáwie
16:
ni ktorych ieſt świát/ y dla ktorych będźie
17:
świát/ y kiedy.

werset: 14Ná tom ia ták odpowiedźiał/ Dawno-
18:
ćiem ia to mowił/ y theraz mowię/ y będę
19:
mowił.

werset: 15Iż więcey ieſt tych co giną/ niż tych co bę-
20:
dą wybáwieni.

werset: 16Gdyż więtſza ieſth nawáłność niż kro-
21:
pla/ á on mnie odpowiedźiał thymi ſło-
22:
wy.

werset: 17Iákać ieſt rola/ thákieć tez ſą y naſienia/
23:
iákie kwiatki tákie theż bárwy/ iáki ſpra-
24:
wcá/ táka też y ſpráwá/ á iáki oracż/ tákie
25:
też oránie/ ábowiem był cżás świátá.

werset: 18Záprawdę gdym gotował świat ktory
26:
ieſzcże nie był ſtworzon/ dla tych ktorzy te
27:
raz ná nim mieſzkaią/ tedy mi ſię żaden nie
28:
ſprzećiwił.

werset: 19Bo ná then cżás káżdy był poſłuſznym/
29:
ále teraz obycżáie tych ktorzy ſą ſtworzeni
30:
ná tym świećie po ſtworzeniu iego/ ſkáże-
31:
ni ſą ſądem wiecżnym/ y zakonem z ktorego
32:
ſię żaden wywikłáć nie może.

werset: 20A ták obacżyłem świát/ á oto był niebe
33:
ſpiecżny dla pożądliwośći ktore ſię dźiáły
34:
ná nim.

werset: 21O naſzaleńſza miedzy wſzemi niewiá-
35:
ſtami/ Izaż niewidziſz żáłosći náſzey/ y co
36:
my też cierpiemy.

werset: 19Amowiem Syon mátká náſzá ieſt peł-
37:
ná wſzego ſmętku/ y bárzo ieſth vtrapio-
38:
na/ á w ćięſzkiey ieſt żáłośći.

rozdział: 12


strona: 498v

EZDRAE IIII.

kolumna: c
werset: 1
T
Am ná ten cżás
1:
gdy Lew mowił ku
2:
Orłowi ty ſłowá/
3:
przydáło mi ſię iá-
4:
koś weyźreć.

werset: 2A oto głowá kto-
5:
ra pozoſtáłá/ y ony
6:
cżtery ſkrzydłá ktore k niey przyſtáły á po-
7:
wſtáły ku pánowániu/ zginęły/ kthorych
8:
pánowánie málucżkie było/ á zámieſzá-
9:
nia pełne.

werset: 3A gdym thák oto pátrzał/ widźiałem iż
10:
zginęły/ á wſzytko ćiało Orłowe gorzá-
11:
ło/ z cżego ſię wſzytká źiemia vſtráſzyłá/ á
12:
przetoż po they trwodze ocućiwſzy ſię/ y z
13:
onego odeśćia od pámięći/ á po tákim ſtrá
14:
chu/ winowałem rozum ſwoy mowiąc.

werset: 4Otoś ty mnie ieſt przycżyną tey rzecży/
15:
iż ſię chceſz pytáć drog Nawyżſzego.

werset: 5Gdyżem tedy ieſt ták ſprácowány ná v-
16:
myſle y rozumu mi nie z ſthawa/ iż iuż we
17:
mnie máło mocy przed thákim ſtráchem
18:
ktory mię tey nocy przeráźił.

werset: 6Będę ſię tedy modlił Nawyżſzemu áby
19:
mię vmocnił áż do końcá.

werset: 7A przetożem rzekł/ A pánuiący Pánie/
20:
Ieſliżem ználazł łáſkę przed thobą/ á ieſli
21:
mię maſz zá ſpráwiedliwego miedzy wie-
22:
lem inych/ ábo ieſliż przyimuieſz modlitwy
23:
me przed oblicżnośćią twoią.

werset: 8Pothwierdzże mię/ á oznayḿ mi ſłudze
24:
twemu wykład y rozdźiał tego ták ſtraſz-
25:
nego widzenia/ ábyś zupełnie vćieſzył v-
26:
myſł moy.

werset: 9Gdyż mię maſz zá godnego ktoremu o-
27:
ſtátecżne cżáſy chceſz okázáć.

werset: 10Zátym że on rzekł ku mnie/ Otoć ten ieſt
28:
wykład widżenia tego.

werset: 11Orzeł ktoregoś widźiał wychodzącego
29:
z morzá/ ieſt Kroleſtwo ktore x Danielo-
30:
wi brátu twemu w widzeniu ieſt okazáne
x Dáni. 7. v. 7.

werset: 12Ale iż mu go nie wykłádano przetoż ia
31:
go tobie teraz wykłádam.

werset: 13Oto prżyidźie cżás iż náſtánie Kroleſt-
32:
wo ná źiemi/ kthorego ſtrách będźie ſroż-
33:
ſzy nád ine wſzythki Kroleſtwá/ kthore
34:
przed nim były.

werset: 14A w nim Krolowáć będą dwánaśćie
35:
Krolow ieden po drugim.

werset: 15Z ktorych wtory doſtąpiwſzy kroleſtwá
36:
dłużey ie trzymáć będzie niż kthory iny ze
37:
dwunaśćie.

werset: 16A tenći ieſt wykład dwunaśćie ſkrzydeł
38:
ktoreś widźiał.

werset: 17Ten záſię głos ktoryś ſłyſzał mowiący/
39:
á co nie wychodźił z głow iedno z pośrod
40:
ćiáłá iego/ tenći ieſt wykład iego.


kolumna: d
werset: 18Iż po cżáſie Kroleſthwá onego/ zácżną
1:
ſię zwády wielkie/ ták bárzo/ iż będźie bli-
2:
ſko vpádku/ wſzákże w ten cżás nie vpá-
3:
dnie/ Ale z nowu przyidźie ku pierwſzemu
4:
ſtanowi.

werset: 19Coś żáſię widźiał piorá podſkrzydlne
5:
tkwiące z ſkrzydł iego/ thenći ieſt wykład
6:
tego.

werset: 20Iż náſtaną w nim ośm Krolow ktho-
7:
rych cżáſy krotkie będą y látá nie długie/
8:
A zginą dwá z nich.

werset: 21A gdy ſię śrzedni cżás przybliżáć będzie/
9:
záchowáne będą cżtyry do cżaſu/ áż pocż-
10:
nie cżás przychodźić káżdego áby wźięli
11:
ſwoy koniec/ áleć dwoie záchowáne będą
12:
do końcá.

werset: 22Coś theż widźiał trzy głowy w pokoiu
13:
ſtoiące/ tenći tego ieſt wykład.

werset: 23Nawyżſzy wzbudźi trzy kroleſthwá w
14:
oſtháteczne cżáſy/ y wroći do nich wie-
15:
le/ á będą pánowáć ná źiemi y nad thymi
16:
ktorzy mieſzkáią ná niey.

werset: 24Z więthſzym vćiſkiem niż kthory z o-
17:
nych co byli przed nimi/ á przetoż ie názo
18:
wą głowámi Orlemi.

werset: 25Abowiem oni dokońcżą ſpraw ich złoś-
19:
ćiwych y przywiodą ie ku oſthátecżnemu
20:
ſkońcżeniu.

werset: 26To też ieſzcże coś widźiał iż oná nawię
21:
cżſza głowá zginęłá/ tho znácży iż ieden z
22:
nich ma vmrzeć ná łożu ſwym z boleśćią.

werset: 27Bo ći dwá ktorzy pozoſtáną od miecżá
23:
poginą.

werset: 28Gdyż ieden drugiego zátráći miecżem
24:
ſwym/ á wſzákoż y ſam od miecżá zginie.

werset: 29Tákże tho coś widźiał iż dwie piorze
25:
podſkrzydlne przeſzły do głowy po prá-
26:
wey ſtronie.

werset: 30Tenći ieſt tego wykłád iż to ći ſą kthore
27:
záchował Nawyżſzy ku końcowi ſwemu/
28:
ktorych kroleſtwo ieſt málucżkie y zámie-
29:
ſzáne iákoś widźiał.

werset: 31Potym Lew ten ktoregoś widźiał z lá-
30:
ſa wychodzącego/ y rycżącego/ á ktory do
31:
Orłá mowił/ karząc ſłowy ſwemi wſzytki
32:
złośći iego ták iákoś ſłyſzał.

werset: 32Tenći ieſt wiátr ktory Nawyżſzy zácho
33:
wywa ku końcowi przećiw im y przećiw
34:
złośćiwym ſpráwam ich/ ktory ie káráć bę
35:
dzie/ á zárzući ná nie drapieſthwá ich.

werset: 33Abowiem ie poſtháwi żywo ná ſądźie/
36:
á gdy ie zwyćięży pokarze ie.

werset: 34Y wybáwi oſtátek ludu mego przez tra-
37:
pienie/ Kthorzy vydą w gránicách mo-
38:
ich á rozweſeli ie áż przyidźie koniec/ kto-
39:
ry ieſt oſtátecżny dźień ſądu o kthorymem
40:
ći naprzod powiedźiał.

rozdział: 15


strona: 501

Czwarte Kśięgi Ezdraſzowe. Liſt. 501.

kolumna: a
werset: 14Biádá świátu y tym kthorzy mieſzkáią
1:
ná nim.

werset: 15Abowiem miecż y zginienie záwiſnęło
2:
nád nimi/ a powſthánie ku bitwie narod
3:
przećiwko narodowi/ kthorych ręce ſą
4:
zbroyne.

werset: 16Bo ſię nieſnaſki weſzcżną miedzy ludź-
5:
mi/ á będą cżynić náiázdy iedni ná drugie/
6:
nie dbáiąc nic ná krolá ſwoiego/ a prze-
7:
dnieyſzy ſpraw ſwych dokázowáć będą we
8:
dle mocy ſwoiey.

werset: 17Y gdy kto będźie chćiał wnidź do miáſtá/
9:
nie będźie mogł/ ábowiem miáſtá będą zá
10:
mieſzáne.

werset: 18A to dla ich pychy domy będą ſprzewrá-
11:
cáne/ ták iż ludźie drżeć będą.

werset: 19Nie będźie miał lithośći ieden nád dru-
12:
giem/ áż domy wſzytkich będą wygłádzo-
13:
ne miecżem/ á dobrá ich będą rozchwytá-
14:
ne dla niedoſtátku chlebá/ y dla ich wielkie
15:
go vćiśnienia.

werset: 20Otho/ mowi Pan/ ia wzywam ſpołu
16:
wſzytkich krolow źiemie áby ſię mnie bali/
17:
od wſchodu ſłońcá/ od południá/ od zacho
18:
du/ y od Libanu/ áby ſię to ná nie obroći-
19:
ło/ y tym ſię im tho nágrodźiło/ co ná nie
20:
wnieśli.

werset: 21A iáko ſię też ieſzcże y dzis obchodzą z wy
21:
bránymi moimi/ thoz im też vcżynię y od-
22:
dam ná ich zánádrze/ to mowi pan Bog.

werset: 22Práwicá moiá nie przepuśći złoſśni-
23:
kom/ a miecż moy nie záwśćiągnie ſię od
24:
tych kthorzy wylewáią kreẃ niewinną ná
25:
źiemi.

werset: 23Wyrwał ſię ogień przed gniewem iego/
26:
á pochłanął grunty źiemie/ á złośniki iáko
27:
ſłomę popaloną.

werset: 24Biádá grzeſzącym/ y tym ktorzy nie ſtrze
28:
gą przykazánia mego/ mowi Pan/ ábo-
29:
wiem im nie odpuſzczę.

werset: 25Stąpćież z mocy ſwey o ſynowie/ á nie
30:
plugawćie mieſcá mego ſwiętego.

werset: 26Gdyż Pan zna wſzytki ktorzy wyſtępu-
31:
ią przećiw niemu/ á dla thegoż ie poda w
32:
śmierć y ná zábićie.

werset: 27Abowiem iuż złośći ogárnęły wſzythkę
33:
źiemię/ w kthorych vwiąźniećie/ boć was
34:
niewybáwi Bog przetho iżeśćie zgrżeſzyli
35:
przećiw niemu.

werset: 28Otoć oblicże iego ieſt ſtráſzliwe/ á twarz
36:
iego przychodźi od wſchodu ſłońcá.

werset: 29Wielki narod ſmokow Arabſkich wyni
37:
dźie z wielkośćią wozow/ kthorych licżbá
38:
przyidźie ná źiemię iáko wiátr/ iż ſię ich
39:
wſzytcy bać y przed nimi drżeć będą/ kto-
40:
rzy ſię oſłyſzą o nich.

werset: 30Wynidą potym Kármońcżycy popędli-
41:
wi w gniewie// ktorzy ſię wyrwą iáko dzi
kolumna: b
cy wieprzowie z láſá/ á oborzywſzy ſię wiel
1:
ką mocą/ zwiodą z nimi bithwę/ y pobo-
2:
rzą cżęść źiemie Aſſyryiſkiey.

werset: 31Pothym záſię ſmokowie wſpomniawſzy
3:
ná ſwe przyrodzenie pokrzepcżą ſię/ á ze-
4:
brawſzy ſię mocą wielką vdádzą ſię w po-
5:
gonią zá nimi.

werset: 32Ták iż oni przed ich mocą będą zátrwo-
6:
żeni y okroceni/ że przed nimi vćiekać bedą.

werset: 33Walecżnik oblęże ie od pierwſzych grá-
7:
nic Aſsyryiſkich/ ták iż iedni z nich będą o-
8:
kroceni/ á ná drugie woyſko ich przyidźie
9:
ſtrách y boiaźń/ á ná krole ich niezgodá.

werset: 34Oto ie popędzą obłoki od wſchodu y od
10:
zachodu áż ná południe oblicżnośćią bár-
11:
zo ſtráſzliwą/ popędliwą y gwałtowną.

werset: 35Kthore ſię miedzy ſobą potykáią/ wiele
12:
gwiazd zrzucą ná źiemię/ y owſzem ich na
13:
wyzſzą gwiazdę/ ták iż w oney bitwie będą
14:
we krwi brodźić áż do brzuchá/ á gnoy
15:
cżłowiecży áż do popręgu wielbłądzego
16:
będźie.

werset: 36Strách y lękánie wielkie przydźie ná źie
17:
mię/ ták iż ći co vyźrą ono okrućieńſtwo/
18:
będą ſię lękáć y przed tym drżeć.

werset: 37Potym ſię wzruſzą gwałtowne á cżęſte
19:
dżdże od południá y od pułnocy// á dru-
20:
ga cżęść od zachodu.

werset: 38Y ruſzą ſię też wiátry od wſchodu ſłoń-
21:
cá/ kthorzy onę cżęść roſpędzą/ y on obłok
22:
gwałtownie wzruſzony/ á gwiazdá ktora
23:
wznidźie ku vſtráſzeniu wiátru zewſcho-
24:
dniego/ y zachodniego.

werset: 39Y przyidą wielkie y gwałtowne obłoki
25:
y gwiazdy/ áby ſtráſzyli wſzytkę źiemię y
26:
ty kthorzy mieſzkáią ná niey/ á káżde mie-
27:
ſce wydáłe y wyſokie obleią ſtráſzliwą nie-
28:
pogodą.

werset: 40Ogniem/ grádem/ miecżmi latáiącymi/
29:
á moc wod wzbierze po wſzytkich polách/
30:
y ſtrumienioch.

werset: 41Ktemu miáſthá/ mury/ gory/ pagorki/
31:
drzewá láſy/ ſiáno z łąk/ y zbożá rozmiecą

werset: 42Y zá iednym pędem przyidą ku Bábilo-
32:
nu/ y podwrocą ie/ á thám ſię zebrawſzy/
33:
obtocżą ie.

werset: 43Y záleią ie niepogodámi ſwemi y gnie-
34:
wem ſwoim/ wzruſzy ſię proch y dym áż
35:
ku niebu/ á będą nád nimi wſzytcy okolicż
36:
nie płákáć.

werset: 44Ci záſię ktorzy w nim pozoſtháną/ będą
37:
ſłużyć tym ktorzy ie zborzą.

werset: 45Thákże y ty Azya/ ktoraś też vfáłá w
38:
towárzyſtwie Bábilońſkiem/ á ktoraś by
39:
łá chłubą oſoby iego.

werset: 46Biádáż tobie nędznico dlá thego iżeś
40:
go náſládowáłá/ y vbieráłáś corki twoie
41:
w vbior cudzołożny/ áby ſię vpodobáły

strona: 501v

EZDRAE IIII

kolumna: c
przed gámraty ſwoimi/ kthorrzy záwżdy
1:
prágnęły cudzołożyć ſię z tobą.

księga: Tob.
rozdział: 2


strona: 503v

TOBIAS.

kolumna: c
werset: 8Tedy ſąſiedzi moi náśmiewáli ſię ze mnie
1:
mowiąc/ Y nie boić ſię ten áby zá tho gár-
2:
dłá nie dał?

werset: 9Vćiekł był przed tym/ á przedſię y theraz
3:
pogrzeba vmárłe.

werset: 10Potym teyże nocy wroćiwſzy ſię od po-
4:
grzebu/ vkładłem ſię przy murze podle do-
5:
mu mego/ ábowiemem był niecżyſthym/ á
6:
odkrywſzy ſobie twarz nie obacżyłem
7:
wroblow ná śćienie.

werset: 11Kthorych gnoy gorący vpádł ná o-
8:
cży moie/ bo były otwárte/ z kąd mi bielmo
9:
vroſło.

werset: 12Zátymem ſzedł do lekárzow/ ále mi nic
10:
nie pomogli. Tedy mię na ten cżas Archiá
11:
chár chowáł/ áżem ſzedł do Elimedy.

werset: 13A Anná żoná moiá prácowáłá około
12:
robot niewieśćich/ ktore ſłáłá pánom.

werset: 14A ći gdy iey płáćili za robotę/ poſłáli iey
13:
tez y koźlątko.

werset: 15Ktore będąc przy mnie pocżęło wrzeſz-
14:
cżeć/ y rzekłem iey/ Z kąd to koźlę? á nie krá
15:
dźioneż? wroć ie cżyie ieſth/ boć ſię nam
16:
nie godźi ieść rzecży krádźioney. Ale mi
17:
oná rzekłá/ Danoć mi to przydátku nád
18:
moy zarobek. Alem ia iey nie wierzył. Y ro
19:
ſkazałem iey wroćić temu cżyie było. A ſro
20:
małem ſię zá nie.

werset: 16A oná mi odpowiedziáłá/ mowiąc/ Y
21:
x gdzie ſą iáłmuzny y dobrodźieyſtwa two
22:
ie? Otoć teraz ná tobie ſą znácżne.
x Iob 2. v. 9.

rozdział: 3
KApitułá 3.1. Modlitwá Tobithowá. 7. Sará corká Ragu
23:
elowá. 12. Wysłuchána modlitwá iey. 19. Anioł
24:
Ráfáel posłan.
werset: 1
G
Dym tedy był ták vtra-
25:
pion/ záwołałem/ y modliłem
26:
ſię z żáłośćią mowiąc.

werset: 2Panie toćieś ieſt ſpráwiedli-
27:
wy/ á wſzytki twoie ſpráwy y vczynki ſą
28:
miłoſierdźie y prawdá/ á cżyniſz ſąd ſprá
29:
wiedliwy y prawdźiwy ná wieki.

werset: 3Roſpomniż ná mię á weyźrzyż/ á nie
30:
karz mię według grzechow y niedbáłośći
31:
moich/ y oycow moich/ kthorzy zgrzeſzyli
32:
przed tobą.

werset: 4Abowiemći zátkáli vſzy ſwe przed roſka
33:
zániem twoim/ á przetożeś nas dał włup/
34:
w niewolſtwo/ ná śmierć/ y w ſromothne
35:
obmowiſká/ onym wſzytkim miedzy kto-
36:
remi ieſteſmy rozproſzeni.

werset: 5A teraz máſz wiele przycżyn prawdźi-
37:
wych/ ábyś ſię ze mną obchodźił wedle grze
38:
chow moich y przodkow moich/ ábowie-
39:
meſmy nie byli poſłuſzni roſkazániu twe-
40:
mu/ ánichmy ſię ſzcżyrze z thobą obcho-
41:
dźili.


kolumna: d
werset: 6A przeto teraz zemną pocżynay iákoć ſię
1:
nalepiey podoba/ á roſkáż ábych był wni-
2:
wecż obrocon y w proch ſię rozſypał: ábo-
3:
wiem lepſza mi ieſt śmierć niż żywot/ gdy
4:
żem ſię náſłuchał fáłſzywych potwarzy/ á
5:
ſtrapionem ieſt wielką boleſćią. Roſkáż że
6:
ábych mogł być przenieſion z tych fraſun-
7:
kow ná mieyſce wiecżne/ á nie odwrácay
8:
odemnie oblicża twego.

werset: 7Y ſtáło ſię thegoż dniá/ iż Sará corká
9:
Ráguelowa będąc w Ekbatánie mieśćie
10:
Medſkim ćierpiáłá zelżywość od ſłuże-
11:
bnic oycá ſwego.

werset: 8Abowiem byłá wydána zá ſiedḿ mę-
12:
żow/ á niekthory zły duch Azmodeus po-
13:
mordował ie niż ſię z nią zeſzli iáko z żoną.

werset: 9A przetoż iey ták mowiły/ Izaż nie wieſz
14:
iżeś męże ſwe podawiłá? Iużeś ich ſiedḿ
15:
miałá/ áni ćie żadnego imieniem názywa-
16:
ią/ á przecżże nas biieſz dlá nich? Ieſliżeć
17:
pomárli/ idźże zá nimi.

werset: 10Bodayżechmy z ćiebie ani ſyná áni corki
18:
nie oglądáły ná wieki.

werset: 11Co oná ſłyſząc/ ták w wielkiey żáłośći by
19:
łá/ iż ſię ſamá vdawić chćiáłá y mowiłá/
20:
Ieſtem iedyną dźiewką v oycá ſwego/ tho
21:
ieſlibych vcżyniłá/ byłoby to ku zhańbie-
22:
niu iego/ á ſthárość iego wprowádźiłá-
23:
bych z boleśćią do grobu.

werset: 12Tedy obroćiwſzy ſię ku oknu/ modliłá ſię
24:
tymi ſłowy.

werset: 13Pánie Boże moy/ tyś ieſt błogoſłáwio-
25:
ny/ y błogoſłáwione ieſt imię twoie/ ch-
26:
walebne y święte/ y wſzelákiey ćći godne
27:
áż ná wieki/ Niechayże ćię wyſławiaią
28:
wſzytki twe ſpráwy áż ná wieki.

werset: 14A teraz moy Pánie vdałám ku tobie o-
29:
blicże moie/ y rzekłam.

werset: 15Zdeyḿże mię proſzę z źiemie/ abych iuż
30:
więcey nie ſłycháłá tych obmowiſk.

werset: 16Ty znaſz Pánie iżem ieſt czyſtha od w-
31:
ſzelkiego grzechu męſzcżyńſkiego.

werset: 17Nie ſplugáwiłám ſławy mey/ áni ſła-
32:
wy oycá mego w źiemi tey niewolſtwá mo
33:
iego. Ieſthem iedynacżká v oycá mego/ á
34:
nie ma ſyná ktoryby po nim dźiedźicżył/
35:
Ani ieſt żaden z bráćiey náſzey bliſki/ ábo
36:
ſyn iego kthoremu bych miałá być zá żonę
37:
dochowaná/ iuż mi ich ſiedḿ vmárło/ Y
38:
przecżże tedy ia mam żywa zoſtáć? A ie-
39:
ſliżeć ſię nie zda ábyś mię zábił/ niechayżeć
40:
máią wzgląd ná mię/ ábych iuż więcey
41:
tych przymowiſk nie ſłychałá.

werset: 18Tedy modlitwá tych oboygá byłá wyſłu
42:
chána przed máieſtatem Bogá Nawyż-
43:
ſzego.

rozdział: 9


strona: 506

Kſięgi Tobiaſzowe. Liſt. 506.

kolumna: a
werset: 5Potym wſtawſzy ráno obádwa przyie-
1:
cháli ſpołu ná weſele/ á żoná Tobiaſzowá
2:
záſtąpiłá dziatkámi.

rozdział: 10
KApitułá. 10.1. Tobith y żoná iego fráſuią ſię dla nierychłego
3:
przyśćia ſyná ſwego. 10. Iáko Ráguel odpráwił
4:
Tobiaſzá y Sarę.
werset: 1
N
A then cżás Tobit
5:
oćiec iego káżdy dźień li-
6:
cżył/ A gdy ſię wypełniły
7:
dni drogi/ á oni ſię nie
8:
wroćili/ tedy rzekł Tobit/
9:
Nie podeſztoli ich?

werset: 2Podobno vmárł Gábáel/ y niewrocono
10:
mu ſrebrá.

werset: 3Y bárzo ſię fráſował/ ále mu mowiłá żo
11:
ná iego/ Syn moy vmárł/ bo go długo nie
12:
maſz.

werset: 4Y pocżęłá płákáć/ mowiąc/ Ni ocż mi
13:
więcey nie idźie miły ſynu iedno iżem ćię iuż
14:
ſtraćiłá/ kthoryś był świáthłośćią ocżu
15:
moich.

werset: 5Ale iey Tobit mowił/ Milcż/ nie fráſuy
16:
ſię/ zdrow ći ieſt.

werset: 6A oná mu odpowiedźiáłá/ Iuż mi wię-
17:
cey nie powieday/ áni mię oſzukaway/ boć
18:
ſyn moy vmárł/

werset: 7Y wychodźiłá ná káżdy dźień zá miáſto
19:
ku drodze kędy byli wyſzli/ á nie iádłá nic
20:
przez dźień będąc ſmętna/ y przez cáłą noc
21:
nie przeſthawáłá płákáć Tobiaſzá ſyná
22:
ſwego/ áż ſie wypełniły cżternaśćie dni we
23:
ſela/ przez kthore przyſiągł był Ráguel/ iż
24:
miał mieſzkáć v niego.

werset: 8Tedy Tobiaſz rzekł Ráguelowi/ Puść
25:
ćie mię iuż/ boć oćiec moy y mátká moiá nie
26:
nádźiewáią ſię mnie dáley oględáć.

werset: 9Y rzekł mu świekier iego/ Mieſzkayćie
27:
v mnie/ poſlę do oycá waſzego/ dawaiąc
28:
mu znáć iáko ſię maćie.

werset: 10Ale Tobiaſz rzekł/ Z tegoć nic/ ále mię od
29:
praẃ do oycá mego.

werset: 11A ták Ráguel wſtawſzy/ dał mu Sarę
30:
żonę iego/ y połowicę wſzytkich máiętno-
31:
śći ſwoich/ ſług/ bydłá/ y ſrebrá/ á błogo-
32:
ſłáwiąc im/ odprawił ie/ mowiąc.

werset: 12Bog niebieſki niechay wam ſzcżęśći mo-
33:
ie dźiátki niżli vmrę/ Y rzekł corce ſwey/

werset: 13Mieyże w vcżćiwośći świekrá twego y
34:
świekrę twoię/ ktorzyć teraz będą oycem y
35:
mátką/ ábychmy o tobie wſzytko dobre ſły-
36:
ſzeli/ y pocáłował ie.

werset: 14Tedy Edná rzekłá Tobiaſzowi/ Niech
37:
że was Pan niebieſki doprowádźi moy
38:
namileyſzy bráćie/ á niechay mi da tę łáſkę/
kolumna: b
ábych mogłá oglądáć ſyny twe z Sary cor
1:
ki moiey/ żebym ſię mogłá weſelić przed
2:
Pánem/ Othoć dawam corkę moię pod
3:
twą ſtraż iáko ku ſchowániu/ nie obchodź
4:
że ſię z nią źle.

werset: 15Pothym oná odeſzłá/ á Tobiaſz cżynił
5:
dźięki Bogu/ że mu ſzcżęśćił drogę iego/
6:
potym pożegnał Ráguelá y Ednę świe-
7:
krę ſwą/ á ſzedł w ſwą drogę áż ſię przybli
8:
żył ku Niniwe.

rozdział: 11
KApitu. 11.1. Tobiaſz ſię wroćił do rodźicow ſwoich. 9. Iáko
9:
go przyięli. 10. Oćiec iego ozdrowiał ná ocży. 17. Y
10:
błogosłáwi Páná.
werset: 1
T
Edy rzekł Ráfá
11:
el Tobiaſzowi/ Wieſz
12:
bráćie w iákimeś ſtá
13:
nie odſzedł od oycá
14:
twego.

werset: 2Idźmyż thedy w
15:
przod przed twą żoną
16:
á ochędozymy dom.

werset: 3Weźmiż z ſobą żołć rybią/ y thákże ſzli
17:
przed nią/ á pies zá nimi ſzedł po málucż-
18:
ku.

werset: 4A Anná ſiedźiáłá wyglądáiąc y tu y o-
19:
wdźie ku drodze zá ſynem ſwoim.

werset: 5Ktorego vyźrawſzyidącego/ powiedźiá
20:
łá oycu/ Oto ſyn twoy idźie/ y on cżłowiek
21:
ktory był z niem ſzedł.

werset: 6Y rzekł Ráfáel Tobiáſzowi/ Wiemći że
22:
oćiec twoy przyidźie ku wzrokowi pier-
23:
wſzemu.

werset: 7Pomáżże tedy żołćią ocży iego/ kthory
24:
gdyć pocżuie kąſánie żołći/ będźie tharł o-
25:
cży/ y zrzući z nich bielmo/ á ogląda ćię.

werset: 8Thedy Anná wybieżawſzy przeciw nie-
26:
mu/ vwieſiwſzy ſię ſynowi v ſzyie/ mowi-
27:
łá ták k niemu/ Niechay iuż vmrę miły ſy-
28:
nu/ gdym ćię oglądáłá/ y płákáli oboie.

werset: 9Wyſzedł y Tobit ku fortce/ ále malucż-
29:
ko nie vpadł/ á przethoż przybieżał ſyn ku
30:
oycu áby go rátował.

werset: 10Thedy pocżął mázać ocży oycá ſwoiego
31:
gorzką żołćią/ mowiąc/ Bądź dobrey myſli
32:
miły oycże/ ále gdy pocżęła go w ocży kąſáć/
33:
tedy iął drápać/ y opádło bielmo z ocżu iego/
34:
tedy vyźrawſzy ſyná ſwego/ vpadł ná ſzy-
35:
ię iego y płákał mowiąc.

werset: 11Błogoſłáwionyżeś ieſth o Boże/ y niech
36:
będźie błogoſłáwione imię twe ná wieki/
37:
niechay będą błogoſłáwieni wſzytcy Anio
38:
łowie twoi/ ábowiemeś mię pokarał twe
39:
mi rozgámi/ y zmiłowałeś ſię nádemną/
40:
oto widzę ſyná mego Tobiaſzá.

księga: Iud.
rozdział: 2


strona: 508v

IVDITH.

kolumna: c
werset: 10Ciągnęło tez przy nim wiele poſpolſtwá
1:
ktorych było ták wiele iáko ſzáráńczey á-
2:
bo piaſku ná źiemi/ ták iż oney wielkoſći ie
3:
go liczby nie było/ odćiągnąwſzy od Nini
4:
we zá trzy dni przeſzedł ná polá Bektylet/ z ktorego mieyſcá ruſzył ſię z obozem do go
5:
ry kthora leży po lewey ſtronie Cylicyiey
6:
wyżſzey.

werset: 11Z támtąd oboz ruſzywſzy/ y wſzytki woy
7:
ſká pieſzo y iezdne z wozmi ćiągnął przez
8:
gory.

werset: 12Y poráźił Fud y Lud/ y poborżył wſzytki
9:
ludźi z Kaſes y z Izmáel ktorży leżą ku pu-
10:
ſzczy ku południu od Cheleyczykow.

werset: 13Potym ſię przepráwiwſzy przez Eu-
11:
frátes/ ćiągnął przez Mezopothámią/ á
12:
wſzytki miaſtá wyſokie leżące nád poto-
13:
kiem Arbonái poborzywſzy przyćiągnął
14:
áż ku Morzu/ y podbił pod ſię gory Cylicy
15:
iey poráźiwſzy wſzytki ktorzy ſię mu ſprze
16:
ćiwili.

werset: 14Potym przyſzedł ná gránice Iafet kto-
17:
re leżą ku Południu od Arabiiey/ á ob-
18:
ſzedſzy wſzytki Mádyánity popalił wſzyt
19:
ki mieſzkania ich/ á cháłupy ich popuſto-
20:
ſzył.

werset: 15Zátym pyzyćiągnął ná polá Dámáſzku
21:
czáſu żniwa/ á záłożywſzy ogień ná polách
22:
popálił wſzytki zboża ich/ á popuſthoſzył
23:
obory y ſtadá/ miáſtá połupił/ á polá po
24:
puſtoſzył/ y wſzytki młodźieńce pomordo
25:
wał mieczem.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Narodowie ſię podáwáią Olofernowi. 11 Bo
26:
gi ich popſował á czyni dekret áby ſámego Nábu
27:
chodonozorá chwalono zá Bogá.
werset: 1
P
Rzyſzedł thedy
28:
ſtrách á boiazń iego
29:
ná wſzytki mieſzkaią
30:
ce nád Morzem/ Sy
31:
dończyki y Tyryiczy
32:
ki/ y ná wſzytki mie-
33:
ſzkáiące w Sur/ w
34:
Ocyniiey/ y w Gennáán/ y mieſzczánie w
35:
Azoth y w Aſzkálon bárzo ſię go vlękli.

werset: 2Poſłáli tedy poſły do niego proſząc o po
36:
koy temi ſłowy.

werset: 3Oto my ſłudzy Nabuchodonozorá Kro
37:
lá wielkiego gotowichmy przed tobą ábyś
38:
známi poczynał coć ſię zda.

werset: 4Oto mieſzkánia náſze y wſzytki polá ná
39:
ſze/ y pole z zbożmi/ tákże ſtadá y trzody/
40:
ſtáynie y owczárnie náſze ſą w mocy twey/
41:
czyńże z nimi coć ſię podoba.


kolumna: d
werset: 5Oto miáſtá náſze y mieſzczanie w nich
1:
ſą ſługámi twemi.

werset: 6A ták przyſzedſzy obchodź ſię z nimi iákoć ſię będźie podobáć.

werset: 7Gdy tedy oni mężowie przyſzli do Olo-
2:
ferná/ a przełożyli mu to co im było roſka
3:
zano.

werset: 8Tedy on z woyſki ſwemi przyćiągnął ku
4:
onym krainam nád Morzem/ á miaſta ich
5:
przednieyſze oſádźił ſłużebnemi/ á ze wſzy
6:
tkich obrał ſobie ludźi ná wybor ku pośił-
7:
kowi.

werset: 9Potym oni y wſzytki kráiny okoliczne
8:
przyięły go z wieńcy z tańcy y z bębny.

werset: 10Ale on przedſię wſzytki gránice ich pobo
9:
rzył/ y gáie święte wyrębował.

werset: 11Abowiem to miał v ſiebie áby był wytrá
10:
ćił wſzytki Bogi oney źiemie/ iżby ták wſzy
11:
ſcy oni ludzie chwalili ſámego Nabucho-
12:
donozorá á wſzytki ięzyki y narody wyzná
13:
wáli go być zá Bogá.

werset: 12Zátym przyćiągnął ku Ezdrelom ktore
14:
leży nie daleko Dotháim ktore ieſth prze-
15:
ćiwko nawięczſzemu pryſtępowi do źiemie
16:
Zydowſkiey.

werset: 13Y zátoczył oboz miedzy Gebá y Scyto
17:
polim/ á tám z mieſzkał cały mieſiąc áż ze-
18:
brał wſzytki przypráwy potrzebne do woy
19:
ſká ſwego.

rozdział: 4
KApitułá. 4.1. Izráelczycy vlęknąwſzy ſię oſádźili miáſtá ſwe.
20:
5. Ioáchim Biſkup piſze do mieſzczan Betuliiey
21:
áby opátrzyli miáſto ſwe. 8. Wſzyſcy wołáią do
22:
Páná poruczáiąc ſię iemu.
werset: 1
T
Edy Izráelcży
23:
cy mieſzkaiący w Iu
24:
dá vſłyſzawſzy co czy
25:
nił Olofernes Het-
26:
man Nábuchodono
27:
zorá Krolá Aſsyryi-
28:
ſkiego z inymi naro-
29:
dy łupiąc y borząc Kośćioły ich.

werset: 2A dla tegoż ſię bárzo vlękli przed nim/ á
30:
zátroſkáli ſię áby tákże nie vczynił koſcio-
31:
łowi Páná Bogá ich/ ábowiem ſię byli nie
32:
dawno wroćili z więźienia/ y dopiero ſię
33:
był wſzytek lud zgromádźił z Zydoſthwá
34:
ku oczyśćianiu naczynia y ołtarzá kthory
35:
był zgwałcon ſpołu z kośćiołem.

werset: 3A przetoż rozeſłáli po wſzytkich gránicach
36:
y miáſteczkach Samáryiey/ w Betoron/
37:
Belmen/ Ierycho/ Chobá/ y Eſorá/ tákae y
38:
do doliny Sálē/ áby oſádźili wſzytki wierz
39:
chy gor/ á miáſteczká mury zápráwowáli

strona: 509

Kſięgi Iudyth. Liſt 509.

kolumna: a
żeby ſpiże dla walki przygothowáli/ ábo-
1:
wiem ná ten cżás v nich nie dawno było po
2:
żniwiech.

rozdział: 8


strona: 511


kolumna: a
werset: 9Ktorzy gdy przyſzli tedy ták mowiłá do
1:
nich/ Słuchayćie wy mię przednieyſzy ſprá
2:
wce mieſzczan Betuliyſkich/ Słowá ktore
3:
ſćie dźiś mowili do ludu nie ſą dobre/ o przy
4:
ſiędze ktorąśćie vczynili miedzy Bogiem y
5:
miedzy ſobą/ iżeśćie powiedźieli że chcećie
6:
dáć miáſto náſzym nieprzyiaćiołom ieſliże
7:
by nas Pan nie rátował po piąći dnioch.

werset: 10Y cożeśćie wy ſą zacz iżeśćie dźiś kuśili
8:
Páná/ á chcećie być miáſto Bogá miedzy
9:
ludźmi? á teraz ſię pytaćie o Pánu wſzech
10:
mogącym/ á nic o nim nigdy rozumieć nie
11:
będźiećie: Abowiem gdy wy ſkrytoſći ſercá
12:
ludżkiego nie możećie z rozumieć/ áni o-
13:
gárnąć myſli y rozumu iego/ iakoż maćie
14:
zrozumieć Bogá ktory to wſzytko ſprá-
15:
wił/ á iáko poznaćie myſl iego/ y ogárnie-
16:
ćie rádę iego? Niechayćie bráćia moi nie
17:
wzruſzayćie ku gniewu Páná Bogá ná-
18:
ſzego: Abowiem ieſli nas nie będźie chćiał
19:
rátować w tych piąći dniách może nas o-
20:
bronić kiedy chce y ná wieki/ ábo theż nas
21:
poborzyć przed naſzymi nieprzyiaćiołmi/
22:
A przetoz wy nie obowięzuyćie rad Páná
23:
Bogá náſzego.

werset: 11Abowiemći Bog nie ieſt táki iáko czło-
24:
wiek áby miał być vſtráſzon groźbámi/ á-
25:
bo izby miał być przyćiągnion przed ſąd iá
26:
ko człowiek.

werset: 12A przetoż oczekáwáiąc wſpomożenia ie
27:
go wzywaymy go ná rátunek náſz/ á wy-
28:
ſłucha głoſu náſzego ieſliż ſię mu podobáć
29:
będzie: Abowiem dźiś w narodźie náſzym
30:
niemaſz żadnego pokolenia/ áni domu/ áni
31:
ludu/ áni miáſtá kthoreby miáło chwalić
32:
Bogi ręką vrobione iáko to przed tym by
33:
wáło/ á dla tegoż oycowie naſzy byli podá
34:
ni pod miecz y ná łup/ á polegli przed nie-
35:
przyiaćioły ſwemi w ſrogiey porazce.

werset: 13Ale my nieznamy inego Bogá oprocz
36:
niego/ á przetoż mieymy nadźieię żeć námi
37:
nie wzgárdźi/ áni żadnym z narodu náſze-
38:
go: Sławy Zydowſkie go narodu nie obro
39:
niemy będąc wpoimániu/ á koſćioł náſz bę
40:
dźie złupion/ ktoregoć ſplugáwienia bę-
41:
dźie Bog pátrzał z vſth náſzych/ á boiaźń
42:
bráćiey náſzey obroći ná głowę náſzę tákże
43:
też y niewolſtwo tey kráiny/ y ſpuſtoſzenie
44:
dźiedźictwá náſzego gdzie iedno w niewo
45:
li będźiem/ á przyidźiem w poháńbienie y
46:
w poſromocenie v tych ktorzy będą páno-
47:
wáć nád námi/ gdyż tákie niewolſtwo ná-
48:
ſze nie przyidźie nam z łáſką/ y owſzem tho
49:
ſpráwi Pan Bog náſz iż ſię nam obroći w
50:
nieſławę.


kolumna: b
werset: 14A przetoż theraz bráćia daymy z ſiebie
1:
przykład bráćiey náſzey kthorych myſl ná
2:
nas zawiſnęłá/ mieyſceć święte/ kośćioł y
3:
ołtarz ná nas ſtoi/ Nád to dźiękuymy Pá
4:
nu Bogu naſzemu ktory nas doświádcza
5:
iako y przodkow náſzych.

werset: 15Pamiętayćie ná to iáko ſię z Abráhá-
6:
mem obchodźił/ y iáko rozmaićie doświád
7:
czał Izáaka/ y na to co ſię prżydawáło Iá
8:
kobowi w Mezopotámiey Syryiſkiey/ ná
9:
on czás gdy paſał owce Lábána wuiá
10:
ſwego.

werset: 16Abowiem iáko ich doświádczał áby
11:
widźiał ſpráwę ſercá ich/

werset: 17Tákżeć ſię niemſći nád námi/ ále Pan
12:
karze dla náprawy tych ktorzy ſię máią ku
13:
niemu.

werset: 18Tedy Ozyaſz rzekł do niey/ Cośkolwiek
14:
powiedźiáła/ wſzytko z dobrego vmyſłu/
15:
á żadnego niemáſz kthory by ſię powieſći
16:
twey przećiwić miał/ Abowiem nie dopie
17:
roć dźiś znáć mądrość twoię/ ale wnet w
18:
pierwſzych lećiech twoich wſzyſcy ználi ro
19:
ſtropnosć twą gdyżeś ieſt dobrego ſercá/
20:
Iedno iż ludźie ſą ſtrapieni wielkim prá-
21:
gnieniem/ przetośmy im muſieli ná to po-
22:
zwolić ocz nas żądali/ á obowiązali nas
23:
przyſięgą ktorey my zgwałćić nie możemy.

werset: 19A przetoż teraz modl ſię zá námi abowie
24:
meś ty ieſt niewiáſtá bogoboyna/ áby nam
25:
Pan Bog ſpuſćił dżdzá ku nápełnieniu czy
26:
ſtern náſzych/ abychmy nie vſtháli w prá
27:
gnieniu.

werset: 20Tedy im rzekła Iudyth/ Poſłuchayćie
28:
mię á iać dokażę tákiego vczynku ktory ná
29:
wieki pamiętny będźie miedzy narodem ná
30:
ſzym.

werset: 21Stoyćiez wy tey nocy v brany/ á ia wy
31:
nidę z ſłużebnicą ſwoią/ á Pan rátuie Iztrá
32:
elitow przez mię w tych dnioch w ktoryche
33:
śćie miáſto podáć ſlubowáli.

werset: 22Ale ſie niepytayćie co czynić mam/ ábo-
34:
wiem wam tego nie oznaymię/ áż vczynię
35:
temu doſyć com vmyſliłá.

werset: 23Tedy Ozyaſz y inſzy ſtárſzy rzekli do niey
36:
Idź fortunnie/ á Pan Bog niechay będźie
37:
z tobą ku pomſćie nieprzyiacioł náſzych/ to
38:
rzekſzy wyſzli z oney komory/ á rozeſzli ſię
39:
káżdy do vrzędu ſwego.

rozdział: 9
KApitułá. 9.1. Iudyth ſię vpokorza prżed Pánem/ á modli ſię
40:
do niego o wybáwienie ludu ſwego. 6. Przećiw-
41:
ko pyſze Aſsyryánow.
rozdział: 13


strona: 512v

IVDITH.

kolumna: c
werset: 8Potym przyſtąpiwſzy do ſłupu kthory
1:
ſtał przy głowách Holoferna/

werset: 9Zięłá z niego miecz iego/ á przyſtąpiw-
2:
ſzy bliżey ku łożu/ vięłá go zá wierzch gło
3:
wy/ y rzekłá/ Zmocńże mię theraz Pánie
4:
Boże moy Izraelſki/ A ták dwá kroć mo-
5:
cą ćięłá w ſzyię iego/ ták iż vćięłá głowę ie
6:
go/ pothym zepchnęlá z lożá ćiáło iego/ y
7:
zrzućiłá z ſłupkow namiotek iego.

werset: 10Potym pomálucżku wyſzłá oddawſzy
8:
głowę ſłużebnicy ſwoiey/ ktorą oná wło-
9:
żyłá w ſumki ſwe.

werset: 11A ták obiedwie wyſzły ták iáko były zwy
10:
kły ná modlitwy.

werset: 12Wyſzedſzy pothym z obozu/ obeſzli onę
11:
dolinę/ á wſzedſzy ná gorę Bethuliiey/
12:
przyſzli áz do ſámych bran.

werset: 13A ták Iudyt z dáleká pocżęłá wołáć ná
13:
ſtraż ktora byłá ná branách/ Otworzćie
14:
co richlei/ otworzćie/ boć ieſt Bog z nami/
15:
Bog on náſz ktory ieſzcże moc ſwą okázu-
16:
ie nád Ieruzálem y możność ſwą przećiw
17:
nieprzyiaćiolom/ ták iáko to dźiś vcżynił.

werset: 14Then głos iey mieſzcżanie vſłyſzawſzy/
18:
zbiegli ſię wnet ku branie miáſtá ſwego/
19:
y wezwáli ku temu ſtárſzych z miáſtá.

werset: 15Zeſzli ſię tedy wſzytcy ſpołu od namniey
20:
ſzego áż do nawięcżſzego/ ábowiem ſię
21:
nie nádziewáli żeby ſię wroćić miáłá/ y ro-
22:
świećiwſzy świece/ othworzyli brany/ á
23:
przyiąwſzy ie/ ſtánęli około nich.

werset: 16Thedy oná wielkim głoſem záwołáłá/
24:
Chwálćie Páná y wyſłáwiayćie go: ábo
25:
wiemći nie odiął miłoſierdzia ſwego od
26:
domu Izráelſkiego.

werset: 17Aleć potłocżył nieprzyiaćioły náſze ręką
27:
ſwą nocy dziſieyſzey.

werset: 18A wźiąwſzy głowę z ſumek/ vkázowáłá
28:
im mowiąc/ Otho głowá Holofernowá
29:
nawyżſzego Hethmáná woyſk Aſsyryi-
30:
ſkich/ Oto namiotek w ktorym ſpał piiá-
31:
ny/ gdy go Pan niewieśćią ręką zámordo-
32:
wal.

werset: 19Oświádczam ſię Pánem kthory mię
33:
ſtrzegł w tey drodze kędym chodźiłá/ Abo
34:
wiem oblicze moie przywiodło go ku zgi-
35:
nieniu/ á nie popełnił zemną żadney ſpro-
36:
ſney áni obrzydłey złośći.

werset: 20Thedy lud wſzytek bárzo ſię zdumiał/ á
37:
wſzyſcy ſpołu klęknąwſzy chwálili Bogá
38:
mowiąc ſpołu.

werset: 21O Boże náſz bądźże pochwálon/ ktoryś
39:
dniá dźiſieyſzego wniwecż obroćił nie-
40:
przyiaćioły ludu twego.

werset: 22Zátym k niey rzekł Ozyaſz/ O miła cor-
kolumna: d
ko toćieś ty ieſt ſzczęſliwa nád wſzytki nie-
1:
wiáſty ná źiemi zá łáſką Bogá Nawyż-
2:
ſzego.

werset: 23A chwálebny ieſt Pan Bog ſtworzyćiel
3:
niebá y źiemie/ ktory ćię obroćił ku potło-
4:
cżeniu głowy Hetmáná nieprzyiaćioł ná-
5:
ſzych.

werset: 24Abowiem nigdy nie wyidźie z pámięci
6:
nádźieiá twa/ w tych ktorzy ſobie przypo-
7:
mináią możność Páńſką.

werset: 25A przethoż to niechay Bog tobie obroći
8:
ku wiecżney ſławie/ á niechay ćię Pan
9:
Bog wſzem dobrem vbogáći iżeś nie lito-
10:
wałá zdrowia twoiego dla vthrapienia
11:
narodu náſzego/ áleś ználázła táką dro-
12:
gę przed Bogiem náſzym/ pomágáiąc v-
13:
pádkowi náſzemu.

werset: 26A zátym lud wſzythek rzekł/ Niech że
14:
ſię ták ſtánie.

rozdział: 14
KApitu. 14.1. Iudyth roſkázuie głowę Holofernowę záwie-
15:
śić z muru. 5. Achior przyſtawa do ludu Izráel
16:
ſkiego. 8. Lud wtárgnął miedzy Aſsyryány. 16.
17:
Przyſzedł ná wſzytki ſtrách okrutny dla śmierći
18:
Holofernowey.
werset: 1
P
Othym mowiłá
19:
do nich Iudyth/ Słu
20:
chayćie mię bráćia/
21:
Weźmićie tę głowę/
22:
á záwieśćie ią gdźie
23:
ieſth náwyżſzy mur/
24:
A gdy ſię dobrze roze
25:
dnieie iż ſłońce wznidźie nád źiemią/ tedy
26:
káżdy z was wźiąwſzy broń ſwą/ á co mę-
27:
żnieyſzi ludzie wynidziećie z miáſtá obra-
28:
wſzy ſobie Hetmaná. Y wynidźiećie ku
29:
pierwſzemu ſtánowiſku Aſsyryánow/ w
30:
ſzákoż z gory nie zeydźiecie.

werset: 2Thedy theż oni wſzyſcy wźiąwſzy broń
31:
ſwą pobieżą do obozu ſwego/ aby wzbu-
32:
dźili Hetmány woyſká Aſsyriyſkiego/ á po
33:
bieżą proſto do namiotu Holofernowego/
34:
Ale gdy go nie naydą/ przyidźie ná nie
35:
ſtrách y vćieką przed wámi.

werset: 3A ták wy gonić ie będziećie ze wſzytki-
36:
mi ktorzy mieſzkáią ná gránicách Izráel-
37:
ſkich/ á poráźicie ie ná drogách ich.

księga: Sap.Sal.
rozdział: 2


strona: 516


kolumna: a
werset: 13x Opowieda ſię iż ma poznánie Boże/ á
1:
ſámego ſiebie názywa ſynem Bożym.
x Mát. 13. 27. v. 43.

werset: 14x Sthał ſię nam ku ſztrofowániu myſli
2:
náſzych.
x Ian. 7. v. 6.

werset: 15" Ciężko nam nań pátrząc ábowiem ro
3:
zny ieſt żywot iego od inych y inákſze po-
4:
ſtępki iego.
" Ezái. 53. v. 8.

werset: 16Ma nas ſobie zá podeyzrzáne/ y ſtrzeże
5:
ſię od towárzyſtwá náſzego iákoby od iá-
6:
kich plugaſtw/ ſkończenie ſpráwiedliwych
7:
opowieda być ſzczęſliwym/ chłubiąc ſię iż
8:
Bogá ma oycem.

werset: 17A przetoż ſpátrzaymy prawdáli to co po
9:
wieda/ a doświádczmy ieſliże go to potka

werset: 18x Bo ieſlić ieſt ſpráwiedliwym ſynem Bo
10:
żym/ wzdymieć ſię zá nim/ á wybawi go z
11:
rąk nieprzyiaćielſkich.
x Pſál. 12. v. 9. Math. 27. v. 43.

werset: 19x Potwarzą y męczeniem doświádczy-
12:
my go ábychmy doználi ſkromnoſci iego/
13:
y vczynili rozſądek w ćierpliwoſći iego.
x Iere. 11. v. 29.

werset: 20Skażmy go ná hániebną śmierć/ bo nań
14:
będzie wzgląd wedle powieſći iego.

werset: 21To myſląc pobłądźili/ ábowiem ie záſle
15:
piłá ich złość.

werset: 22x Ani poználi táiemnic Bożych/ áni ſię
16:
nadźiewáli zápłáty świątoſći/ ani vwa-
17:
żáli v ſiebie iáka ma być nagroda duſzam
18:
nienágánionym.
x Rzym. 1. v. 22.

werset: 23" Abowiem Bog ſtworzył człowieká ku
19:
nieśmiertelnoſći/ á ſpráwił go właſnym
20:
wyobráżeniem przyrodzenia ſwego.
" 1. Mo. 1. v. 27. Ekkle. 17. v. 1.

werset: 24x Ale z nienawiſći Diabelſkiey przyſzlá
21:
śmierć na świát/ á ćić iey doświadczaią
22:
ktorzy ſą z ſtrony iego.
x 1. Mo. 3. v 1.

rozdział: 3
Kápitułá. 3.1. Duſze ſpráwiedliwych ſą w ręku Bożych. 4. Ná
23:
dźieiá ich 8. Są ſędźmi narodow. 9. Bog ma pra
24:
cą o nich. 10. Niewiernych karánie. 11. Ná kogo
25:
przysłuſzy ſzcżęśćie ábo nieſzczęśćie.
werset: 1x
D
Vſze ſprawiedliwych ſą
26:
w ręce Bozey/ áni ſię ich tknie ża
27:
dna męká.
x 5. Mo. 33. v. 3.

werset: 2x Zdáło ſię ſzalonym iż vmierá
28:
li/ á dokończenie ich mniemali być nędzne
x Niżey. 5. v. 4. Zyd. 10. v 34.

werset: 3Y zeſćie ich od nas ná zátrácenie/ gdyż o-
29:
ni ſą w pokoiu.

werset: 4A choć przed ludźmi ſą męcżeni " wſzakże
30:
nádźieia ich pełna ieſt nieśmiertelnoſći.
" 1 Piot 3.

werset: 5Y máluczko będąc ſkaráni wezmą wielkie
31:
dobrodźieyſtwá/ x Abowiem ich Bog do
32:
świádczał/ y nálazl ie ſobie godnemi.
x 2. Mo. 16. v. 4. 5. Moi. 8. v. 2.

werset: 6Probowáł ich iáko złothá w piecu/ á
33:
przyiął ie iáko zupełną ofiárę.

werset: 7x A przetoż czáſu náwiedzenia ich roziá
34:
śnią ſie/ y iako iſkry będą biegáć miedzy
35:
trzćiną.
x Dáni. 12. v. 3. Máth. 13. v. 43.

werset: 8x Będą ſądźić narody y pánowáć nád lu
kolumna: b
de/ á Pan wnich wiecznie będźie krolował
x Mát. 19. v. 28. 1. Kor. 6. v. 2.

werset: 9Ci ktorzy máią w nim ſwe vfánie zro-
1:
zumieią prawdę/ á wierni zoſtáną przy
2:
nim w miłoſći/ gdyż łáſká y miłoſierdźie
3:
potka święte iego/ á będźie ſtáránie o wy
4:
bránych iego.

werset: 10Aleć złośnicy odnioſą ſłuſzne karánię zá
5:
ſwe myſli iż zaniedbawáli ſprawiedliwe
6:
go/ á odſtawáli od Páná.

werset: 11Abowiem ktory mądrość y kárność zá
7:
nic ſobie ma nędzny ieſt/ á prożna ieſt ná-
8:
dźieiá tákowych/ y praca ich nie pożytecz-
9:
na/ y ſpráwy ich nicżemne.

werset: 12Zony ich ſzalone ſą/ á dźieći ich niecno-
10:
tliwe/ y potomſtwo ich przeklęte.

werset: 13" Abowiem ſzczęſliwa ieſt niepłodna/
11:
ktora nie ieſt ſplugáwioná/ á ktora nie v-
12:
znáłá łożá złoſćiwego/ á tá weźmie poży-
13:
tek czáſu náwiedzenia duſz.
" Ezái. 54. v. 1. Luk. 23. v. 29. Gál. 4. v. 27.

werset: 14Przytym trzebieniec ktory ręka ſwą nie
14:
dopuſćił ſię złoſći/ áni myſlił nic złego prze
15:
ćiwko Pánu/ ábowiem temu będźie dan za
16:
cny dar wiáry/ y cząſtká wieczna w koſćie
17:
le Páńſkim.

werset: 15Abowiem chwálebny ieſth pożytek do-
18:
brych prac/ áni vſtánie korzeń roſtropnoſći

werset: 16Ale ſynowie cudzołoznikow od rzeczy
19:
świętych zábronieni będą/ á potomſtwo
20:
łożá złoſćiwego będźie wygładzone.

werset: 17Gdzie więc ieſliby dłużey żywi byli ni
21:
zacz nie będą miani/ á ſthárość ich áż do
22:
końcá będźie znieſławą.

werset: 18A ieſli też zeydą pręcey z świátá/ żadney
23:
nádźieie niemáią áni poćiechy czaſu náwie
24:
dzenia ſwego/ ábowiem złoſćiwego naro-
25:
du ſrogie będźie dokończenie.

rozdział: 4
Kápitułá. 4.1. O czyſtym narodźie wiernych. 8. Stárość nie
26:
ma być wedle lat pocżytaná. 16. Potępienie złośni
27:
kow y śmierć ſpráwiedliwych.
werset: 1
L
Epiey ieſt płodu niemieć
28:
a cnotę mieć/ gdyż Pámiątka iey
29:
ieſt nieśmiertelna/ á znáczna ieſt
30:
ták v Bogá iáko y v ludźi.

werset: 2Tey náſláduią kiedy ieſt/ á gdy iey nie-
31:
máſz/ tedy iey ſzukáią ktora vkoronowa-
32:
ná ná tym świećie weſeli ſię doſtawſzy zwy
33:
gráney bitwy zapłát nieśmiertelnych.

werset: 3Aleć wielkość złośnikow rozmnażáią-
34:
ca ſię nie przyidźie ku pożytkowi áni zlato
35:
roſli cudzołożnych rozkorzeni ſię głęboko
36:
áni záłoży mocnego gruntu.

werset: 4Bo choćiáż ſię do czáſu rozrodzą w gáłę-
37:
źi/ wſzákoż nie mocnie załozeni będą od
38:
wiátru wzruſzeni/ y od wichrow gwałto
39:
wnych będą wykorzenieni.

werset: 5Połamią ſię niedoſzle gałęźi około/ á o-
40:
woc ich będźie niczemny y niedozrały ku
41:
iedżeniu/ a ku żadney rzeczy niegodny.

rozdział: 10


strona: 518v

SAPIENTIA SALO.

kolumna: c
werset: 1
T
Ać pierwſzego oycá
1:
narodu ludzkiego wykſztał
2:
towánego/ y ſámego ſtwo
3:
rzonego od Bogá zácho-
4:
wáłá/ y od iego vpadku
5:
wyzwoliłá.

werset: 2x Y dáłá mu tákową moc áby mogł wſzy
6:
tko zwyćiężyć.
x 1 Moi 2. v. 20.

werset: 3Od they gdy nieſpráwiedliwy odſthał
7:
w gniewie ſwoim zginął x w nienawiśći
8:
ktorą przypędzon ieſt ku zámordowániu
9:
brátá ſwego.
x 1 Moi. 4. v. 8.

werset: 4" Dla ktorego/ źiemię potopem zátopio
10:
ną/ mądrość powthore záchowáłá/ gdy
11:
ſpráwiedliwego przeprowádźiłá kęſem
12:
drzewá.
" 1 Moi 7. v. 21.

werset: 5x Táć też ſpráwiedliwego miedzy narody
13:
złośćiwie ſprzyſiężonemi ználázłá y zácho
14:
wáłá Bogu niewinnem/ á byłá mu życżli-
15:
wa iáko ſynowi.
x 1 Moi 11. v. 4.

werset: 6x Thá wybáwiłá ſpráwiedliwego gdy
16:
źli zginęli/ kazawſzy mu vćiec z ogniá kto
17:
ry był ſpuſzcżon ná pięć miaſt.
x 1 Moi 19. v. 17.

werset: 7Kthorych y dźiś ieſzcże złośći zoſtháło
18:
świádectwo/ źiemiá kurząca ſię/ y ſzcze-
19:
py owoc podawáiące ktore nigdy nie doy-
20:
zrewáią ktemu y ſolny ſłup duſze niewier
21:
ney ku pámiątce poſtáwiony.

werset: 8Abowiem ći ktorzy wzgárdzáią mądro
22:
śćią nie thylko tę ſzkodę odnioſą iż o rze-
23:
cżách dobrych nie wiedzą/ ále też y ná po-
24:
tym pámiątkę głupſtwá ſwego zoſtáwu-
25:
ią/ iż w tym w cżym vpadli zátháić ſię nie
26:
mogli.

werset: 9Aleć mądrość chwałce ſwoie wybáwi-
27:
łá od kłopotu.

werset: 10x Tá ſpráwiedliwego gdy vćiekał przed
28:
brátem ſwoim proſtemi drogámi prowá
29:
dźiłá/ y vkazáłá mu kroleſtwo Boże/ y dá
30:
łá mu poznánie świętych/ ſzcżęśćiłá go w
31:
fráſunkách iego/ á prace iego wſzythkim
32:
dobrem nágrodźiłá.
x 1 Moi. 28. v. 22.

werset: 11Gdy był vćiśnion przez łákomſtwo by-
33:
łá przy nim y zbogáćiłá go.

werset: 12Záchowáłá od nieprzyiaćioł/ á broniłá
34:
go od tych ktorzy nań cżyháli/ w ćięſzkim
35:
boiu dáłá mu zwyćięſtwo/ áby poznał iż
36:
w káżdey rzecży ieſth mocnieyſza poboż-
37:
ność.

werset: 13" Táć nie opuśćiłá ſpráwiedliwego zá-
38:
przedánego/ owſzem go wybáwiłá od
39:
grzechu/ á ſpołu z nim wſtąpiłá do ſthu-
40:
dniey.
" 1 Moi 37: v. 28. Dziey. 7. v. 10.

werset: 14Ani go opuśćiłá w więźieniu/ áż mu
41:
przynioſłá ſceptrum Krolewſkie/ á dáłá
42:
mu moc nád tymi ktorzy go vćiſkáli/ á o-
43:
kazáłá ty kłamce kthorzy go potwarzáli/
44:
y ziednáłá mu ſławę wiecżną.


kolumna: d
werset: 15x Táć lud święty á niewinne potomſtwo
1:
wybáwiła od narodu ktory ie trapił.
x 2 Moi 1. v. 6.

werset: 16x Weſzłá w duſzę ſługi Bożego/ á záſtá-
2:
wił ſię ſrogim Krolom przez známioná y
3:
cudá.
x 2. Moi 3. v. 10.

werset: 17Nágrodźiłá świętym pracą ich/ á pro-
4:
wádźiłá ie dźiwną drogą/ thák iż im we
5:
dnie byłá miáſto zaſłony/ á w nocy miá-
6:
ſto świátłośći.

werset: 18x Przepráwiłá ie przez morze cżerwo-
7:
ne/ á przeprowádźiłá ie przez wiele wod.
x 2 Moi 14. v. 21

werset: 19Ale nieprzyiaćioły ich potopiłá/ a ie wy
8:
wiodłá z głębokich przepáśći.

werset: 20" A przethoż ſpráwiedliwi zebráli łupy
9:
niepobożnych/ á twoie imię święte o Pá-
10:
nie wyſławiali/ y rękę twoię nie zwyćiężo
11:
ną wychwaláli iednoſtáynemi vſty.
" 2 Moi 12. v. 5. 2. Moi. 15. v. 4.

werset: 21Abowiem mądrość otworzyłá vſtá nie
12:
mych/ á ięzyki niemowiątek ſpráwiłá wy-
13:
mowne.

rozdział: 11
KApitułá. 11.1. Bog miłoſierny. 28. Niemáſz w niem nic nie
14:
doſtátecżnego.
werset: 1x
S
Zczęśćiłá ſpráwy
15:
ich przez rękę Proroká
16:
świętego.
x 2 Moi 16. v. 1.

werset: 2Cżynili drogę po puſz-
17:
cży kędy nikt nie mieſzkał/
18:
á ſtawiali namiothy ſwe
19:
ná mieyſcách kędy drog nie było.

werset: 3Záſtawowáli ſię nieprzyiaćiołom ſwo-
20:
im/ y pomśćili ſię nad ſprzećiwniki.

werset: 4x Prágnęli y wzywáli ćiebie/ á z wyſo-
21:
kiey ſkáły daná im ieſt wodá/ y z twárde-
22:
go kámieniá vśmierzyli prágnienie.
x 3. Moi 20. v. 11. Pſálm. 78. v. 15. 1. Kor. 10. v. 4.

werset: 5-6Abowiem to przez co byli karáni nie-
23:
przyiaćiele ich/ przez toż też ći dobrodźiey-
24:
ſtwá wzięli gdy w niedoſtátku byli.

werset: 7-8Bo miáſto źrzodłá rzeki vſtáwicżnie
25:
płynącey záthrwożyli ſię zágniłą krwią
26:
przećiwko wyrokowi kthory był vcżynion
27:
ná mordowánie dźiatek/ y dałeś im wo-
28:
dę obfitą nád nádźieię.

werset: 9Okázuiąc przez ono prágnienie/ iákoś
29:
był pokarał ſprzećiwniki ich.

werset: 10Abowiem gdy bywali doświádcżáni/
30:
á z miłoſierdźiem karáni bywali/ poznali
31:
iákie złośnicy miewáią męki/ gdy bywáią
32:
ſądzeni w gniewie twoim.

werset: 11Boś tych iáko oćiec karząc doświádcżáł/
33:
á nád onemi oſądzonemi pomściłeś ſię iá-
34:
ko Krol ſrogi.

werset: 12Gdyż ći kthorzy byli y ktorzy nie byli/ ie-
35:
dnáko byli trapieni.

werset: 13Abowiem dwoiákiem fráſunkiem byli
36:
zięći/ y nárzekali wſpomináiąc rzecży prze
37:
ſzłe.

rozdział: 16


strona: 521


kolumna: a
werset: 3Iż gdy byli vćiśnieni głodem/ obrzydźi-
1:
li theż ſobie przyrodzoną chuć ſwoię y po-
2:
trzebną/ dla rzecży im od ćiebie dánych y
3:
okazanych. A ći ktorzy ná máły cżás nie-
4:
doſtatek ćierpieli áby wźięli pokarm no-
5:
wego ſmaku.

werset: 4Abowiem potrzebá było tym ktorzy vży
6:
wáli okrućieńſtwá vpáść w niedoſtátek/
7:
ktorego vyść nie mogli/ á tym to tyłko o-
8:
kázáć/ iáko ſprzećiwnicy ich byli dręcżeni.

werset: 5x Bo gdy ſię oborzyła ná nie ſroga popę
9:
dliwość beſtyi/ á ginęli od kąſánia wężow
10:
ſzkodliwych.
x 4 Moi 1. v. 6. 1 Kor. 10. v. 9.

werset: 6Ale do końcá nie trwał gniew twoy/ ie
11:
dno dla nápominania ná máły cżás byli
12:
zátrwożeni/ máiąc znák A zbawienia/ aby
13:
pámiętáli roſkażánie zakonu twego.
A To i. Wężá miedziánego.

werset: 7Abowiem ten ktory nań patrzał/ nie był
14:
vzdrowion że nań páthrzał/ ále dla ćiebie
15:
zbáwićielá wſzytkich.

werset: 8A w tymeś okazał wſzytkim náſzym nie
16:
przyiaćielom/ iżeś ty ieſt tym ktory wybá-
17:
wiáſz ze wſzytkiego nieſzcżęśćia.

werset: 9x Bo ony ktoreś zábiiał kąſániem ſzá-
18:
ráńcżey y much/ ták iż żadne lekárſtwo nie
19:
mogło być ználeźione zdrowia ich/ gdyż
20:
godni byli tákiey pomſty.
x 2 Moi 10. v. 4. Ziáw. 9. v. 7.

werset: 10Ale ſynow twych nie przemogły áni zę-
21:
by ſmokow iádowitych/ gdy przyſzło twe
22:
miłoſierdźie dla vzdrowienia im.

werset: 11Abowiemći byli popycháni ku pámiątce
23:
ſłow twoich/ y byli nátychmiaſt záchowy
24:
wáni/ by ſnadź nie przyſzedſzy w dalſze zá
25:
pámiętanie/ nie mogli być wyrwáni two
26:
im dobrodźieyſtwem.

werset: 12Gdyż áni źiołá áni plaſthry vzdrowić
27:
ich mogły/ ále ſłowo twoie o Pánie ktore
28:
wſzytko vzdrawia.

werset: 13" Bo thy maſz w mocy ſwey żywoth y
29:
śmierć/ á do bran niſkośći przywodźiſz y
30:
wywodźiſz.
" 5 Moi 22. v. 39. 1 Sám. 1. v. 6. Iob 13. v. 2.

werset: 14Acżći cżłowiek złośćią ſwą przyprawi
31:
kogo o śmierć/ z kąd wyſzedſzy duch nie
32:
wroći ſię/ wſzákoż duſze wźiętey żadnym
33:
ſpoſobem nie odeymie.

werset: 15Aleć nie ieſt rzecż podobna áby miał rę-
34:
ki twey vydź.

werset: 16x Abowiem złośnicy nie chcąć znáć ćie-
35:
bie/ mocą rámieniá twego byli chluſtha-
36:
ni/ niezwykłemi dżdżámi/ grády/ niepo-
37:
godámi/ y nieuwiárowánem przeſládo-
38:
wániem y ogniem byli niſzcżeni.
x 2 Moi 9. v. 23.

werset: 17A co ieſzcże dźiwniey/ iż ogień miał ták
kolumna: b
wielką moc nád wodámi ktore wſzythko
1:
gáſzą/ gdyż świát ieſt ten/ kthory ſię msći
2:
zá ſpráwiedliwe.

werset: 18Abowiem niekiedy vćiſzał ſię płomień
3:
áby niepalił źwierząt/ ktore były ná złoś-
4:
niki puſzcżone/ owſzem aby oni iáwnie wi
5:
dźieli/ iż ſą ſądem Bożym doćiśnieni.

werset: 19Niekiedy też ogień rozpalał ſię gwałto-
6:
wnie miedzy wodámi/ áby vrodzáie źie-
7:
mie złośćiwey wniwecz obroćił.

werset: 20x Zá kthore rzecży ochłodźiłeś lud twoy
8:
pokármem Anielſkim/ zeſławſzy im z nie-
9:
bá bez pracey chleb gotowy/ máiąc w ſo-
10:
bie wſzytki roſkoſzy y wſzeláki ſmák.
x 2. Moi 16. v. 14. 4 Moi. 11. v. 7. Pſálm. 78. v. 4. Ian 6. v. 21.

werset: 21A thy dáry twoie okázowáły wdźięcż-
11:
ność twoię przećiwko ſynom/ kthore ſłu-
12:
żąc chćiwośći tego ktory ich vżywał/ ſtá-
13:
wały ſię ná wolą káżdego.

werset: 22x Nád to śnieg y lod ták moc ogniową
14:
zádźierżywáły/ że ſię nie rozthapiáły/ áby
15:
zrozumieli że ogień goráiący błyſkáiąc ſię
16:
przez grády y dzdże popſował vżytki nie-
17:
przyiaćielſkie.
x 2 Moi. 9. v. 23.

werset: 23Thenże záſię áby ſię mieli ſpráwiedliwi
18:
cżym żywić zapomniał mocy ſwoiey.

werset: 24Abowiem ſtworzenie tobie ſtworzyćie-
19:
lowi vſługuiąc bierze moc ku pomśćie ná
20:
nieſprawiedliwe/ á záſię ſię vćiſza ku oká-
21:
zowániu dobrodzieyſtw nád tymi/ ktorzy
22:
tobie vfáią.

werset: 25A dla tegoż ſię też do wſzytkiego odmie-
23:
niaiąc ſłuży twey hoynośći/ ktora wſzyt-
24:
ko obżywia kwoli tym/ ktorzy tego po-
25:
trzebuią.

werset: 26Aby zrozumieli ſynowie twoi ktoreś ty
26:
vmiłował Pánie/ iż dochody owocow
27:
niezachowywaią cżłowieká/ ále ſłowo
28:
twe kthore záchowywa ty kthorzy vfáią
29:
tobie.

werset: 27Abowiem co od ogniá nie mogło być
30:
ſpráwiono/ to od málucżkiego promieniá
31:
ſłonecżnego zágrzáwſzy ſię roztopiło.

werset: 28Iżby z thąd było znácżno/ że niż ſłońce
32:
wznidźie potrzebá aby tobie dźięki cżynio
33:
ne były/ á przed wześćiem świátłośći á-
34:
byś ſię modlono.

werset: 29Abowiem nádźieiá cżłowieká niewdźię-
35:
cżnego roztopi ſię iáko mroz źimie/ á roz-
36:
płynie ſię iáko wodá nicżemna.

rozdział: 17
KApitu. 171. O ſrogich ſądźiech Bożych/ kthory dziwnemi
37:
pomſtámi trapił ludzi nie pobożne.
księga: Eccl.
rozdział: 1


strona: 523v

ECCLESIASTICVS.

kolumna: c
werset: 16Boiaźń Páńſka ieſt koroná mądrośći/
1:
ktora z śiebie podawa uſpokoienie/ y do-
2:
ſkonáłe zdrowie.

werset: 17Ktorzy go miłuią thy on rozſzyrza ku
3:
chwale.

werset: 18Vmieiętność y dowćip hoynie rozda-
4:
wa mądrość/ á ty ktorzy ſię iey trzymáią/
5:
wywyżſza zacnie.

werset: 19Bać ſię Páná/ ieſtći korzeń mądrośći/
6:
á gáłązki iey ſą przedłużeniem żywotá.

werset: 20Boiaźń Páńſka roſpądza grzechy/ á po
7:
kąd ieſt obecna záwśćiąga gniewu.

werset: 21Człowiek gniewliwy nie może być po-
8:
czythan ſpráwiedliwym/ ábowiem iego
9:
pręthkość ku gniewu przywodźi go w v-
10:
padek.

werset: 22Ten ktory ieſt ćierpliwym wſzytko zno-
11:
śi do czáſu/ ále potym przychodźi mu we-
12:
ſele.

werset: 23Do czáſu záwſćiągnie ſłow ſwoich/ á
13:
wárgi wiela ich będą powiedáć o roſtrop-
14:
noſći ięgo.

werset: 24W ſkárbiech mądrośći záchowaná ieſt
15:
vmieiętność/ á złośnicy brzydzą ſię pobo-
16:
żnośćią.

werset: 25Ieſliż prágnieſz mądrośći/ záchoway
17:
roſkazánia/ á Pan iey tobie vżyczy.

werset: 26Abowiem boiaźń Páńſka ieſtći mądro-
18:
śćią y ćwiczeniem/ á wdzięczna ieſt v nie-
19:
go wiárá y ćichość.

werset: 27Nie wątp w boiáźni Páńſkiey/ á nie
20:
przyſtaway do niego ſercem rozdwoionem.

werset: 28Nie przyrownyway ſię ku mowam ludz
21:
kim/ áni vfay wárgam twoim.

werset: 29Nie wywyżſzay ſię ſam ábyś nie vpadł/
22:
á iżbyś nie przypráwił duſze ſwey w po-
23:
ſromocenie.

werset: 30Aby nie odkrył Pan wſzytkich táiemnic
24:
twoich/ á nie złożył ćię pośrzod zgromá-
25:
dzenia.

werset: 31Dla tego iżeś nie przyſtąpił prawdźiwie
26:
ku boiáźni Páńſkiey/ a ſerce twoie było peł
27:
ne zdrády.

rozdział: 2
KApitulá 2.1. Napominánie ku ćierpliwośći/ ſtátecznośći/ wie
28:
rze/ nádźiei/ boiáźni/ miłośći/ y ku wyznániu Pá-
29:
ná Bogá.
werset: 1x
S
Ynu moy ieſliżeś
30:
vmyſlił ſłużyć Bogu/ przi
31:
gothuyże vmyſł ſwoy ku
32:
pokuſam.
x Mát. 4. v. 1. 2. Tim. 3. v. 12. 1. Piotr 4. v. 12.

werset: 2Spraw ſerce twoie á
33:
bądź ſtáthecznym/ á nie
34:
ſkwápiay ſię czáſu náiázdu.

werset: 3Przyſtań do niego á nie odſtaway/ á-
35:
byś áż do końcá zá czáſu twoiego był roz-
36:
mnożon.


kolumna: d
werset: 4Coć ſię kolwiek przygodźi wdźięcznie
1:
prziymuy/ á czáſu odmiany vtrapienia
2:
twego miey ćierpliwość.

werset: 5x Abowiem złoto ogniem bywa probowá
3:
ne/ á ludźie wdźięczni bywáią doswiádcże
4:
ni wpiecu vtrapienia.
x Mądr 3. v. 6. Przyp. 17. v. 3.

werset: 6Pokłáday w nim wiárę/ á prziymie ćię/
5:
wyproſtuy drogi twoie/ á nadźieię twoię
6:
w nim pokłáday.

werset: 7Ktorzy ſię lękaćie Páná/ vfayćież w nim/
7:
á nie zginie zapłátá wáſzá.

werset: 8Wy ktorzy ſię boićie Páná/ nádźieway-
8:
ćież ſię dobrego/ weſela wiecznego y łáſki.

werset: 9Wy ktorzy ſię boićie Páná/ oczekaway-
9:
ćie miłoſierdźia iego/ á nie odchylayćie ſię
10:
od niego ábyśćie nie vpádli.

werset: 10Obeyzryćież ſię ná zad ná przeſzłe czáſy/
11:
á obáczćie/ izali kto był záwſtydzon ktory
12:
mocnie ſwe vfánie położył w Pánu.

werset: 11" Y kthoż kiedy w boiáźni iego trwáiąc
13:
był opuſzczon? Izaż ktory był kiedy wzgár
14:
dzon od niego ktory go wzywał?
" Pſal. 37. v. 25

werset: 12Abowiem miłoſiernyć y dobrotliwy ieſt
15:
Pan/ y wielkiey ćierpliwośći á miłoſier-
16:
dźia/ ktory y odpuſzcza grzechy/ y przyna-
17:
ſza wybáwienie czáſu vtrápienia.

werset: 13Biedáſz ſercam lękliwym y rękam leni-
18:
wym/ y grzeſznikowi x dwiema drogá-
19:
mi idącemu.
x 1 Krol 18. v. 21.

werset: 14Biedáſz ſercu vpádłemu iż nie ma żad-
20:
ney wiáry/ á przethoż też nie bedźie miał
21:
zadnego rátunku.

werset: 15Biedáſz wam kthorzyśćie vtráćili ćier-
22:
pliwość.

werset: 16Abowiem coż będźiecie czynić kiedy Pan
23:
tego będźie doyzreć chćiał?

werset: 17x Ci ktorzy ſię Páná boią/ vfáią ſłowu
24:
iego/ á ktorzy go miłuią/ z pilnośćią ſtrze-
25:
gą drog iego.
x Ian. 14. v. 23.

werset: 18Ci ktorzy ſię boią Páná/ pytáią ſię o tym
26:
co ſię podoba iemu/ á ktorzy go miłuią/ bę
27:
dą ſię trzymać pilnie zakonu iego.

werset: 19Ktorzy ſię boią Páná/ przygotuią ſercá
28:
ſwe/ á vpokorzą przed nim duſze ſwoie.

werset: 20x Mowiąc/ Wpádniemy w ręce Pań-
29:
ſkie/ á nie w ręce ludzkie.
x 2. Sámu. 24. v. 14.

werset: 21Abowiem iáki ieſt máieſtat iego/ thákie
30:
też miłoſierdźie iego.

rozdział: 3
KApitulá. 3.1. O vczciwośći powinney y o posłuſzeńſtwie ro-
31:
dźicom powinnym/ y o wielkim pożytku kthory z tąd przychodzi.
werset: 1
S
Luchayćie ſynowie ſpo-
32:
łu oycá ſwoiego/ á thák czyńćie
33:
ábyśćie byli záchowáni.

rozdział: 8


strona: 526

Iezus Syrách. Liſt 526.
werset: 17Nie záchodź w ſwar z ſędźią/ ábowiemći
1:
zá nim wynidzie ſkazánie.

werset: 18Nie chodź w drogę z człowiekiem zvfáłym/
2:
by ſię ſnadź ná ćię nie oborzył/ abowiem on
3:
będźie czynił co ſię mu podobać będźie/ a thy
4:
zginieſz przez ſzaleńſtwo iego.

werset: 19Nie zwodź bitwy z człowiekiem gniewli-
5:
wym/ ani ſię z nim po puſzczey przechadzay/ á-
6:
bowiem on nie ma zá nic ſobie krwie/ a gdźie
7:
nie będźieſz miał rátunku/ zamorduie ćię.

werset: 20Nie wchodź w rádę z ſzalonym/ gdyż on
8:
żadnych powieśći nie zátái.

werset: 21Nie zwierzay ſię táiemnic człowiekowi nie-
9:
znáiomemu/ bo nie wieſz co on ma zbroić.

werset: 22Nie ledá komu otwarzay ſercá twego/ á-
10:
być nie oddał fałſzywą wdźięcznośćią.

rozdział: 9
Kápitulá 9.1. O zápáłczywey miłośći 2. Zoná niema rządźić mężá.
11:
14. O ſtarym przyiaćielu.
werset: 1
Z
Ony z ktorą mieſzkaſz nie
12:
miey w podeyzreniu/ a nie vcż iey
13:
żadney chytrośći złey przećiwko
14:
tobie.

werset: 2Nie poddáy názbyt myſli twey żenie/ áby
15:
nie wźięłá gory nád mocą twoią.

werset: 3Niezáchodź w drogę niewieśćie wſzetecz-
16:
ney/ ábyś ſnadź nie wpadł w śidło iey.

werset: 4Nie miey thowárzyſtwá częſtego z śpie-
17:
waczką/ byś ſnadź nie był poiman chytrośćiá
18:
mi iey.

werset: 5Nie zápátrzay ſię ná pánienkę/ ábyś ſię nie
19:
vwiodł zá iey pięknym vbiorem.

werset: 6Nieprzychylay myſli ku niewiáſtam wſze-
20:
tecznym/ ábyś máiętnośći twey nie ſtráćił.

werset: 7Nie pogląday áni tám áni ſam chodząc po
21:
vlicách mieyſckich/ ani ſię thułay po puſtych
22:
mieyſcách iego.

werset: 8Odwodź oczy twoie od niewiáſty piękney/
23:
áni ſię zápatrzay ná cudzą piękność.

werset: 9Bo wiele ieſt záwiedzionych cudnośćią nie
24:
wieśćią/ gdyż miłość z niey pała iáko ogień.

werset: 10Nie zaśiádáy z mężatką.

werset: 11Ani ſię z nią ſkłádaj ná bieſiádę/ áby ſię ſnadź
25:
nie przychylił k niey vmyſł twoy/ á vpadłbyś
26:
przez twą pożądliwość w zginienie.

werset: 12Nie opuſzczay ſthárego przyiaćielá/ ábo-
27:
wiem nowy nie będźie mu rownym.

werset: 13Abowiem nowy przyiaćiel ieſt iáko nowe
28:
wino/ á to ktore ſię podſtárzeie/ potym ie bę-
29:
dźieſz pił z roſkoſzą.

werset: 14Nie zayzry chwały człowiekowi złośćiwe-
30:
mu/ ábowiem nie wieſz iakie ma być dokoń-
31:
czenie iego.

werset: 15Co ſię złośnikom podoba/ ty nie chwal/ale
32:
pámiętay iż áż do śmierći nic ſpráwiedliwe-
33:
go czynić nie będą.

werset: 16Vchodź precz człowieku co ma moc zábi
34:
iáć/ á nie będzieſz vćiśnion ſtrachem śmierći.


kolumna: b
werset: 17A ieſliż ſię do niego przyłączyſz/ nie wyſtępuy
1:
że ni w czym/ ábyć zárázem żdrowia nie odiął

werset: 18A wiedz iż przez pośrzodek śidł maſz idź/ á
2:
chodźić po ſzczyćiech mieyſckich.

werset: 19Iáko możeſz napilniey doświádczay przy-
3:
iaćioł/ a rády twe mieway z mądrymi.

werset: 20Ludzi ſpráwiedliwe mieway ná bieśiedzie
4:
twey/ a w boiáźni Páńſkiey ſię chłub.

werset: 21Z ludźmi mądrymi mieway rozmowy two
5:
ie/ á o zakonie Nawyżſzego niechay będźie
6:
wſzytká roſpráwá twoiá.

werset: 22Iáko roboty z ręki rzemięśnikowey chwa-
7:
lą/ tak mądrość przełożonego nád ludem po
8:
znawáią z powieśći iego.

werset: 23Człek wielomowny ieſt ná poſtrách w mie-
9:
śćie/ á zufáły w mowie záſługuie nienawiſć.

rozdział: 10
Kápitułá 10.1. O mądrym ſprawcy. 3. O krolu głupim. 7. O pyſze.
10:
9: O łákomſtwie. 29. O tym ktory wiernie prácuie.
werset: 1
S
ędzia mądry vcży lud ſwoy
11:
á przełożeńſtwo człowieká roſtro-
12:
pnego będzie ſkromne.

werset: 2Iáki ieſt ſprawcá w mieśćie/ tá
13:
cy też ſą y vrzędnicy iego/ á iákie ieſt Kſiążę/
14:
tákowi też ſą mieſzczánie.

werset: 3Krol nieumieiętny potráći lud ſwoy/ ále ſię
15:
miáſtho przymnaża w ludzi roſtropnośćią
16:
przełożonych.

werset: 4Moc źiemie ieſt w ręka páńſkich/ ktory potrze
17:
bnie ná niey wzbudza człowieka pożytecznego

werset: 5Szczęſćie ludzkie ieſt w ręku Páńſkich/ á ten
18:
że człowiekowi vczonemu chwały dozycza.

werset: 6x Nie wzruſzay ſię przeciw blizniemu leda o
19:
krzywdę/ a nie czyń nic hardźie ku czyiey krzy
20:
wdźie.
x W. 3. Mo. 19. v. 17.

werset: 7Przemierżła ieſt pychá ták v Bogá iáko y v
21:
ludźi/ A á z obudwu idzie złość.
A Abo w oboygu pyſzny grzeſzy/ w gniewie/ y w krzywdźie.

werset: 8Bo dla nieſpráwiedliwosći/ krzywdy y bo-
22:
gactw zdradą nabytych/ bywáią przenaſza-
23:
ne kroleſtwá od iednego narodu do drugiego.

werset: 9Gdyż nad cżłowieká łákomego nie máſz nic
24:
gorſzego/ ktory ma y duſzę przedayną/ á w ży
25:
ćiu ſwym iákoby wydzierał wnętrznoſći ſwe.

werset: 10Dlugą niemoc odćina lekárż/ thákże Krol
26:
dźiś żyw á iutro vmiera.

werset: 11Przeczże ſię thedy pyſzni źiemiá y proch?
27:
gdyż cżłowiek vmárły robakom/ wężom/ y be
28:
ſtyam będźie dźiedźictwem.

werset: 12Początek pychy ieſt odſtánie człowieká od
29:
Pana/ á odwrocenie ſercá od ſtworzyćielá
30:
ſwego.

werset: 13Záiſteć pychá ieſt początkiem grzechu/ á kto
31:
ią w ſobie ma/ okázuie z śiebie wielkie obrzy-
32:
dłośći/ aż potym podwrocon będźie.

werset: 14A przetoż Pan nádętość z zelżywośćią po-
33:
hánbia/ á ná oſtátek tákowe podwráca.

werset: 15Pan ſtrąca kſiążęta ż ſtolic/ á na ich miey-
34:
ſce pokorne wyſadża.

rozdział: 16


strona: 528v

ECCLESIASTICVS.

kolumna: c
werset: 11Tákże też ſześć kroć ſto tyſięcy pieſzych/
1:
tych ktorzy ſię byli zebráli z myſlą vporną/
2:
biczuiąc/ lithuiąć/ biiąc/ y vzdrawiáiąc/
3:
Pan z miłoſierdźiem y z ſkaraniem zácho-
4:
wał/ A przetoż ieſliby ieden był vpornym
5:
miedzy ludem/ dźiwby to był aby miał vyſć
6:
karánia.

werset: 12Gdyż miłoſierdźie v niego ieſt y gniew/
7:
á mocen ieſt dáć odpuſzczenie prętkie/ y od
8:
śćić gniew: yáko thedy wielkie ieſt miło-
9:
ſierdźie iego/ tak też wielkie ieſt y karánie
10:
iego/ á ſądźi każdego wedle ſpraw iego.

werset: 13Złośnik przed nim nie vydźie z drapies-
11:
twem/ á ćierpliwość nie omyli wiernego.

werset: 14Da mieyſce wſzelákiey litośći/ ábowiem
12:
każdy bedźie pożywał owocu ſpraw
13:
ſwoich: Pan zátwárdźił Fáráoná aby go
14:
nie poznał/ á iżby iego mocne ſpráwy były
15:
oznaymione na źiemi kthora ieſt pod nie-
16:
bem/ á miłoſierdźie iego káżdemu ſtworze-
17:
niu ieſt znáiome/ kthory dyámentem roz-
18:
dźielił świátłość od ćiemnoſći.

werset: 15Nie powieday/ ſkryię ſię przed Pánem/
19:
á ktoż z wyſokośći będźie ſię ſtárał o mię?

werset: 16W wielkośći ludu nie będźie zadna pá-
20:
miątká o mnie/ ábowiem cożem ia zacż ieſt
21:
miedzy tak niezliczonym ſtworzeniem?

werset: 17Oto niebo y wyſokość niebios Bożych/
22:
ktemu przepáść y ziemiá/ y wſzythko co w
23:
nich ieſt poruſzą ſię gdy ie náwiedźi.
2. Piotr 3. v. 7. y. 10.

werset: 18Wſzytek świát ktory ieſt ſtworzony/ á
24:
bywa rządzon wedle woley iego/ y gory
25:
ſpołu z fundámenty źiemie/ z drżeniem ſię
26:
tłuką gdy Pan ná nie pátrzy.

werset: 19Zadne ſerce nie może myſlić o tych rze-
27:
czách iakoby przyſtało/ á drogi iego żaden
28:
rozumem nie ogárnie/ áni wichru/ ktorego
29:
też człowiek nie może doyzreć.

werset: 20Abowiem nawięczſza część ſpraw iego
30:
ſkryta ieſt/ á kthoby opowiedźieć y znieść
31:
mogł przykłády ſpráwiedliwośći iego.

werset: 21Bo zrządzenie iego dálekie ieſt od nas/
32:
á wſzytkich wywiádowánie vſtawa.

werset: 22Ktory ieſt pokornego ſercá ty rzeczy v-
33:
waża/ á głupi z obłądzeniem ſzalone rze-
34:
czy myſli.

werset: 23Słuchay mię ſynu/ y prziymuy vmieięt-
35:
ność/ á przychyl ſerce twoie ku powieſćiam
36:
moim.

werset: 24Oznáymuię náukę ná wadze/ y z pewno
37:
śćią opowiem vmieiętność iego.

werset: 25Z rozſądkiem Pan ſpráwy ſwoie wyko-
38:
nał od początku/ á od pierwſzego ſtworze
39:
nia rozrządźił káżdą cząſtkę ich.

werset: 26Ozdobił ſprawy ſwe aż ná wieki/ á po-
40:
czątki ich na potomne czaſy y rodzáie ſwe
41:
zoſtáną/ nie łaknęli áni ſię ſprácowáli w
kolumna: d
ſpráwách ſwych/ áni od prac ſwoich prze-
1:
ſtáli.

werset: 27Zaden z nich nie ſprzykrzył ſię bliźniemu
2:
ſwemu/ áni ſię nigdy ſprzećiwiáli ſłowu
3:
iego.

werset: 28Potym weyzrawſzy Pan ná źiemię/ ná-
4:
pełnił ią dobrámi ſwemi.

werset: 29Wſzeláki rodzay bydląt okrył wierzch
5:
źiemie/ w ktorą káżda ſię rzecz wroći.

rozdział: 17
KApitulá 17.1. Stworżenie cżłowieká y ſtan iego.
werset: 1x
P
An z źiemie ſtwo-
6:
rzył człowieká/ kthorego
7:
záſię w nię obroćił.
x W. 1. Moi. 1. v. 27.

werset: 2Zámierzył im dni pod
8:
liczbą y czás pewny/ y dał
9:
im moc nád rzeczámi źiem
10:
ſkiemi.

werset: 3Przyoblokł ie mocą ſwoią ile im przyſtá
11:
ło/ y ſtworzył ie na wyobráżenie ſwoie.

werset: 4x Strách iego położył nád wſzythkiemi
12:
źwierzęty/ áby pánował nád beſtyámi y
13:
nád ptaſtwem.
x W. 1. Moi. 2. v. 19.

werset: 5Dał im rozſądek/ ięzyk/ oczy/ vſzy/ y ſer-
14:
ce ku myſleniu/ dał też ſzoſtą rzecz vmyſł/
15:
á ſiodmą mowę/ ktoraby opowiedała ſprá
16:
wy iego.

werset: 6Obdárzył ie vmieiętnośćią y rozumem/
17:
y okazał im ſpołu złe y dobre.

werset: 7Vdał oko ſwe ná ſercá ich/ áby ie náu-
18:
czyl możnośći ſpraw ſwoich.

werset: 8Dał ſię im wiecznie chłubić cudámi ſwe
19:
mi/ aby roſtropnie opowiedali ſprawy ie-
20:
go/ aby ſpołu chwalili święte imię iego.

werset: 9Przydał im y vmieiętność/ á zakon ży-
21:
wota podał im w dźiedźićtwo/ aby theraz
22:
vznali iż ſą śmiertelnymi.

werset: 10Vczynił z nimi wieczne przymierze/ á ná
23:
uczył ie ſądow ſwoich.

werset: 11" Chwálebną wielmozność widźiáły oczy
24:
ich/ á vcho ich ſłyſzáło głos máieſtatu iego.
" W. 2. Mo. 20. v. 21.

werset: 12Mowiący/ Wſtrzymawayćie ſię od káż-
25:
dey rzeczy nieſpráwiedliwey/ á káżdemu
26:
z oſobna dał roſkazanie o bliżnym ſwoim.

werset: 13Záwżdy przed nim ſą iáwne drogi ich/
27:
á nie ſą zákryte przed oczymá iego/ bo wſzel
28:
ki człowiek od młodośći ſkłonnieyſzy ieſt
29:
ku złemu/ á z ich ſerca kámiennego nie mo
30:
gło być ćieleſne.

werset: 14x Abowiem w rozdźiale narodow po
31:
wſzey źiemi poſtháwił nad każdem z nich
32:
Kſiążę.
x Mąd. 6. v. 4. Rzym. 13. v. 1.

rozdział: 22


strona: 531

Iezus Syrách. Liſt 531.

kolumna: a
werset: 1
L
ENiwieć może
1:
być przyrownan ku
2:
kámieniowi poplugá
3:
wionemu/ z ktorego
4:
wſzyſcy ſzydzą ku po-
5:
háńbieniu iego.

werset: 2Leniwy może być
6:
prżyrownan gnoiowi plugáwemu/ kto-
7:
rego kto ſię kolwiek dothknie otrząſa rękę
8:
ſwoię.

werset: 3Syn zle wychowány/ ieſt ku zelżywoſći
9:
oycá ſwego/ y dźiewká ieſt nie thák płát-
10:
na.

werset: 4Corká mądra łácno mężá doſtánie/ ále
11:
kthora plugáwie żywie przynoſi ſmętek
12:
oycu.

werset: 5Nie wſtydliwa ieſt ku poháńbieniu oycu
13:
y mężowi/ á przetoż od obudwu będźie fu
14:
kána.

werset: 6Powieść nie wedle czáſu ieſt iako muzy
15:
ká w ſmętku/ á karánie y naukę przydáwa
16:
mądry wedle czáſu.

werset: 7Ktory ſzalonego vczy/ iákoby ſkorupy le
17:
pił/ á iákoby chćiał obudźić człowieká
18:
bárzo twardo ſpiącego.

werset: 8Dźiateczki ieſliż zpoczćiwym żyćiem máią
19:
wychowánie/ tedy niegodność rodźicow
20:
ſwych zátrą: A ieſliż dźiateczki w ſwey wo
21:
ley y wnieumieiętnoſći nádetymi będą/ ſlá
22:
chetność narodu ſwego oſzpeczą.

werset: 9Ktory z ſzalonym mowi iákoby mowił do
23:
drzemiącego/ bo gdy dokończy mowy ſwey
24:
pyta ſię/ Coż to ieſt?

werset: 10Narzekay nád vmárłym iż ieſt pozbá-
25:
wion światłoſći/ niemniey też żáłuy y ſza
26:
lonego iż ſtráćił rozum.

werset: 11A wſzákoż mniey żáłuy vmárłego/ bo
27:
ten iuż odpoczywa.

werset: 12Ale żywoth ſzalonego gorſzy ieſt niż
28:
śmierć.

werset: 13Záłobá po vmárłym iedno przez ſiedm
29:
dni trwa/ ale nád ſzalonym y niepoboż-
30:
nym po wſzytek czas żywotá iego.

werset: 14Niebaẃ ſię długiemi ſłowy z ſzalonym/
31:
áni ſię przyſtępuy do tego ktory niema żad
32:
nego rożſądku.

werset: 15Strzeż ſię go ábyć ſię nie ſprzykrzył/ á-
33:
by ćie nie ſplugawił gdy ſie otrząſa.

werset: 16Odchyl ſię od niego/ abyś miał pokoy/ á
34:
iżbyś nie odnioſł żáłoſći zgłupſtwá iego.

werset: 17Coż ieſt ćiężſzego nád ołow? á ktorym
35:
inym imieniem ſzalony ma być názwan?

werset: 18Bo łácniey ieſt noſić piaſek/ ſol/ y bryłę że
36:
lázá/ niż człowieká rozſądku niemáiącego.


kolumna: b
werset: 19Iáko wiążánie y bálki drzewiáne w bu-
1:
dowániu mocnie zięte/ záchwianiem nie
2:
bywáią rozerwáne/ thák ſerce vmocnione
3:
rozmyſlną rádą żadnego czaſu ſię nie vlę-
4:
knie.

werset: 20Serce myſlą roſtropną podpárthe ieſt
5:
iáko tynkowánie wapienne ktorym ſćiany
6:
narownywáią.

werset: 21Iáko tyki ze trzćiny poſtáwione ná miey
7:
ſcu wyſokim nie oſtaią ſię przed wiátrem/
8:
ták ſerce lękliwe w myſli głupiego nie wy-
9:
trwa przećiw żádnemu poſtráchowi.

werset: 22Ktory kole oko/ wyćiſka łży/ á ktory bo
10:
dźie ſerce pobudza boleſći.

werset: 23Kto ćiſka kámieniem ná ptaki roſpło-
11:
ſza ie/ á ktory ſromoći przyiaćielá rozry-
12:
wá przyiazń.

werset: 24Ieſli dobędźieſz mieczá prżećiw przyia-
13:
ćielowi/ iednak nie wąthp iż ſię znim záſię
14:
ſprzyiáźniſz.

werset: 25Ieſliż ſię popędźiſz ſłowy przećiw przy-
15:
iaćielowi/ nie boyże ſię gdyźći ieſzcze zoſta
16:
wa mieyſce poiednánia/ tylko by nie były
17:
wymowki/ pychá/ obiáwienie táiemnice/
18:
ábo vderzenie zdradą/ ábowiem dla tych
19:
rzeczy odbieży ćię káżdy prżyiaćiel.

werset: 26Staẃ ſię wiernym przyiaćielowi vbo-
20:
giemu ábyś ſię z nim ſpołu weſelił w rze-
21:
czách ſzczęſliwych.

werset: 27Státecżnie przy nim ſtoi czáſu vtrapie
22:
nia/ ábyś z nim ſpołu dźiedźiczył w oſiádło
23:
ſći iego/ bo nie záwżdy mamy gárdźić vbo
24:
ſtwem/ ani ſię mamy dźiwowáć bogacżo-
25:
wi ktory nie ma rozumu.

werset: 28Iáko párá y dym z kominá vprzedza
26:
ogień/ ták ſłowá vſzczypliwe vprzedzaią
27:
wylanie krwie.

werset: 29Nie będę ſie wſtydał bronić przyiaćielá/
28:
áni ſię prżed nim ſkryię.

werset: 30A ieſli mię od niego podka co złego/ kto
29:
kolwiek o tym vſłyſzy będźie ſię go przeſtrże
30:
gał.

werset: 31Y ktoż záloży ſtraż vſtam moim/ á pie-
31:
częć mądroſći przyłoży do warg moich á-
32:
bych przez nię ztrzaſkiem nie vpadł/ áiżby
33:
mię nie zatráćił ięzyk moy.

rozdział: 23
KApitułá. 23.1. Modlitwá ku Bogu. 9. Mámy ſię ſtrzedz cżę-
34:
ſtego przyſięgánia. 25. O cudżołoſtwie. 27. Oczy
35:
Pánſkie.
rozdział: 26


strona: 533


kolumna: b
werset: 27Zła niewiáſtá złemu człowieku będzie

strona: 533v

ECCLESIASTICVS.

kolumna: c
dźiałem oddana/ á pobożna będźie daná temu ktory ſię Páná boi.

werset: 28Niepoczćiwa niewiáſta lekce ſobie wa-
1:
ży ſromotę/ ále corká poczćiwa wſtyda ſię
2:
mężá ſwego.

werset: 29Nie wſtydliwą niewiáſthę mozeſz ku
3:
pſu przyrownáć/ aleć wſthydliwa boi ſię
4:
Pána.

werset: 30Niewiáſtę ktora ma w vczćiwoſći mę
5:
żá ſwego wſzyſcy zá mądrą máią/ ále zło
6:
ſćiwa ktora im gárdźi będźie znáczna dla
7:
pychy.

werset: 31Wrzáſkliwa y ſzczebietliwa niewiáſtá
8:
ma być ſzukáná ku odpędzeniu nieprzyia-
9:
ćioł/ á kthory kolwiek ieſt człowiek tháko-
10:
wychże obyczáiow záwżdy będźie miedzy
11:
trwogámi woiennemi.

werset: 32Dwie rzeczy ſą ktore ſerce me fráſuią/ á
12:
trzećią mie wzruſzą ku gniewu.

werset: 33Człowiek rycerſki á vbogi/ á ludzie mą
13:
drzy gdy ſą odrzuceni/ á w bárzo wielkim
14:
ſą wzgárdzeniu.

werset: 34Tákże ten ktory od ſpráwiedliwoſći v-
15:
dáwa ſię zá grzechem/ á tegoć Pan ſkaże
16:
ná śmierć.

werset: 35Kupiec ſię ledwo możę vchronić grze-
17:
chu/ kárczmarz też trudno by miał być bez
18:
winy.

rozdział: 27
KApitu. 27.1. Wiele ludźi prze vboſtwo dopuſzcza ſię złoſći/ á
19:
prze ſtáránie o bogáctwá gwałći ſpráwiedliwość.
20:
7. Vmysł człowiecży zpowieſći poznan bywa. 10.
21:
Prawdá ſię prawdźiwych dźierży. 17. Kto wydá
22:
ie táiemnice wiárę tráći miedzy prżyiaćioły. 29.
23:
Ktho pod kim doł kopa ſam wpádnie weń. 31.
24:
Pomſtá á vpadek ná hárde przychodźi. 32. Tych
25:
ktorzy ſię ćieſzą z przygody poboznych ludźi żáłość
26:
ćiężka vtrapi.
werset: 1
W
Iele ich zgrze-
27:
ſzyło dla vboſtwá/ á
28:
ktory ſie iedno chćiał
29:
zbogáćić odwroćił o-
30:
ko ſwe.

werset: 2Iáko klin ktory by-
31:
wa wbit miedzy ká-
32:
mienie ták też grzech záwádza ſię miedzy
33:
przedawániem y kupowániem.

werset: 3Ieſliz ſię ktho boiáźni Páńſkiey z pilno-
34:
ſćią nie będźie trzymał/ tedy wkrotce będźie
35:
wywrocon dom iego.

werset: 4Iako śmieći zoſtháwaią gdy przeſie-
kolumna: d
wáią rzeſzotem/ ták plugáſtwá człowie-
1:
cze w myſli iego.

werset: 5Piec doświádcza naczynia gárnczár
2:
ſkiego/ á człowiek bywa doświádczan w
3:
myſli ſwoiey.

werset: 6Iáko znać z owocu opráwę drzewá
4:
ták ſerce znác człowiecze z rozmyſlney po-
5:
wieſći.

werset: 7Nie chwal nikogo z powieſći przed
6:
tym niż go zrozumieſz/ ábowiemći to ieſt
7:
ludzkie doświádczenie.

werset: 8Ieſli będźieſz náſládował ſprawiedli-
8:
woſći doſtąpiſz iey/ á obleczeſz ią iako ſzátę
9:
poważną.

werset: 9Ptaſzkowie łączą ſię z ſobie rownemi/
10:
tákżec też y prawdá przyłącza ſię ku thym
11:
ktorzy iey pilnuią.

werset: 10Iako lew czyha ná zwierzę/ ták grzech
12:
ná ty ktorzy zle czynią.

werset: 11Powieść człowieká pobożnego ieſt v-
13:
ſtáwiczná mądrość/ ále ſzalony odmienia
14:
ſię iáko mieſiąc.

werset: 12Kiedy maſz wnidź miedzy ſzalone pá-
15:
trzay cżáſu/ ále w zebrániu ludźi roſtro-
16:
pnych vſtáwicznie bywáy.

werset: 13Powieść głupich ieſt z obráżeniem/ á
17:
śmiech ich ieſt z roſkoſzą złoſćiwą.

werset: 14Powieść człowieká cżęſto przyſięgáią-
18:
cego ieſt ku poſtráchowi/ á poſwarek tá-
19:
kowych zátula uſzy.

werset: 15Nieſnaſki hardych ſą zwylaniem krwie/
20:
á ſwary ich ćieżkie ku ſłuchániu.

werset: 16Ten kthory obiawia táiemnice/ tráći
21:
wiárę/ áni ſobie znaydźie przyiaćiela po
22:
myſli ſwey.

werset: 17Miłuy przyiaćielá/ á okázuy mu ſię
23:
wiernym.

werset: 18A ieſliż obiáwiſz táiemnice iego/ nie do
24:
ſtánieſz go potym.

werset: 19Abowiem iáko więc kto ſtráći nieprzy-
25:
iaćielá ſwego/ thák ſtráćiſz przyiaćielá
26:
twego.

werset: 20Iákoby gdy ktho ptaká z ręku vpuſći/
27:
ták vpuſćiſz przyiaćielá ktorego pothym
28:
nie vłowiſz.

werset: 21Nie gonże zá nim boć dáleko vbiegł/ á
29:
iáko dźika kozá wywikłał ſię z śidłá.

werset: 22Abowiem ráná może być záwiązána/ y
30:
poſwarek może byc poiednan/

werset: 23Ale ten ktory wydawa táiemnice/ ſtrá
31:
ćil wſzytkę wiárę.

werset: 24Ten co okiem mruga zle myſli/ á ktho
32:
go kolwiek zna chroni ſię go.

rozdział: 32


strona: 536

Iezus Syrách. Liſt 536.

kolumna: a
werset: 10Zámkni krothkiemi ſłowy wiele rzecży/
1:
by ćię zrozumiano/ á zátym záſię milcż.

werset: 11Nie rownay ſię pánom miedzy ktoremi
2:
będźieſz/ á kędy ſą ſtárcy/ nie ſzcżebiec wiele

werset: 12Iáko przed gromem vprzedza błyſkánie/
3:
ták ſromieźliwego vprzedza wdźięcżność.

werset: 13Wcżás powſtáway/ y nie idź miedzy oſtá
4:
tecznemi do domu/ á nie mieſzkay.

werset: 14Tám gray/ y cżyń ſobie wſzytko po my-
5:
ſli/ tylko byś nie zgrzeſzył/ á hárdźie ſobie
6:
nie pocżynał.

werset: 15Nád to wyſławiay ſtworzyćielá ſwego/
7:
ktory ćię dobrámi ſwemi obficie vbogaca.

werset: 16Kthory ſię boi Páná/ przyimie karánie
8:
iego/ á ći ktorzy go ráno ſzukáią/ otrzyma
9:
wáią łáſkę iego.

werset: 17Ktory náſláduie zakonu/ będźie im ná-
10:
pełnion/ ale obłudny będzie nim obráżon.

werset: 18Ktorzy ſię boią Páná/ znáydą to co ieſt
11:
ſpráwiedliwego/ á ſpráwiedliwość zápa
12:
lą iáko świátłość.

werset: 19Cżłowiek złoſliwy chroni ſię karánia/ á
13:
wedle ſwey woley wynáyduie wymowki.

werset: 20Cżłowiek roſtropny nie gárdźi rozmy-
14:
ſłem/ ále głupi y hárdy nie lęka ſię ni cżego/
15:
choćiaby też co cżynił nie romyſlnie.

werset: 21Nic nie cżyń bez rády/ ábyś tego potym
16:
nie zálował.

werset: 22Nie chodź drogą záwáloną/ ábyś ſię nie
17:
obráźił ná mieyſcách kámieniſtych.

werset: 23Záſię theż rowney drodze nie vfay/ á
18:
ſtrzez ſię y dzieci twoich.

werset: 24W káżdey ſpráwie dobrey/ bądź vmyſłu
19:
ſtátecżnego/ abowiemći to ieſt záchowy-
20:
wáć roſkazania.

werset: 25Kthory ieſt wiernym Pánu/ záchowy-
21:
wa przykázánia iego/ á kthory iemu vfa/
22:
nie podeymie żadney ſzkody.

rozdział: 33
KApitułá. 33.1. Boiazń Boża. 2. Człowiek mądry. 6. Przyiaćiel
23:
ſzyderz. 7. O rozmáithych cżáſiech. 15. Wierny y
24:
niewierny.
werset: 1
T
Ego ktory ſię Páná boi
25:
nie pothka nic złego/ ale będźie
26:
cżęſto wyrywan z pokuſy.

werset: 2Cżłowiek mądry nie ma w
27:
nienawiśći zakonu/ á ktory ſię w nim ob-
28:
łudnie ſpráwuie/ ieſt iáko okręt w náwáł-
29:
nośći.

werset: 3Cżłowiek roſtropny wiernie ſię w zako
30:
nie obiera/ á zakon mu ſię theż ſtáwi wier-
31:
nym.

werset: 4Rozmyſlay co máſz mowić iákoby ćię
32:
pytano o rzecży znákomite/ á thákże bę-
33:
dzieſz ſłyſzany/ Naucżże ſię/ á potym od-
34:
powieday.

werset: 5Wnętrznośći głupiego ſą iáko koło v wo
kolumna: b
zá/ á myſlenie iáko iego oś ná ktorey ſię o-
1:
bráca.

werset: 6Przyiaćiel co rad ſzydźi ieſth podobien
2:
ſthádnikowi/ kthory rże pod każdym ie-
3:
źdzcem.

werset: 7Y czemuż ieden dzień ieſt zacnieyſzy niż
4:
drugi/ gdyż wſzythká świátłość dniow
5:
wroku od ſłoncá pochodźi?

werset: 8Rozdźielone ſą rozſądkiem Páńſkim/
6:
ktory odmiány czáſow y dni świętych roz-
7:
rządźił.

werset: 9Ten iedny dni zacnieyſze vcżynił y poś-
8:
więćił/ á drugie poſpolite dni vcżynił.

werset: 10x Wſzyſcyć ludźie z źiemie poſzli/ y A-
9:
dam z ziemie ieſt ſtworzon.
x W 1. Moiże. 1. v. 27.

werset: 11Ale ie Pan rozlicżną vmieiętnośćią roz
10:
dźielił/ y drogi żywotá ich rozne vcżynił.

werset: 12Niektore z nich ſzcżęśćił y wywyżſzył/ á
11:
drugie poświęćił y przywłaſzcżył ſobie.

werset: 13Niektore ſobie obrzydźił y vniżył ie/ á
12:
przewroćił ie z ich ſtolic.

werset: 14x Iáko gliná ieſth w ręku gárncżárzo-
13:
wych/ z ktorey cżyni co chce/ ták rownie ſą
14:
ludźie w ręku ſtworzyćielá ſwego/ z ktho-
15:
rych káżdemu z oſobná płáći wedle zdá-
16:
nia ſwego.
x Rzym. 9. v. 20.

werset: 15Iáko złe dobremu ſię ſprzećiwi/ á śmierć
17:
ſię żywotowi ſprzećiwi/ tak ieſt ſprzećiw-
18:
nym złośnik pobożnemu/ á pobożny złośći
19:
wemu/ thákżeć y we wſzytkich ſpráwach
20:
Nawyżſzego bacżyſz dwie rzecży kthore ſą
21:
przećiwne iedná drugiey.

werset: 16Ałećiem ia naoſtátecżnieyſzy ocućił ſię
22:
ábych zbierał pozoſtáłe groná po tych kto-
23:
rzy wino zbieráli.

werset: 17Y poſzcżęśćiło mi ſię zá łáſką Páńſką/
24:
żem nápełnił práſę iákoby z pierwſzego
25:
zbieránia.

werset: 18Obácżćież żećiem nie tylko ſobie ſamemu
26:
prácował/ ále też y wſzytkim ſzukáiącym
27:
kárnośći.

werset: 19Słuchayćięż mię przednieyſzy nád lu-
28:
dem/ á ſprawce zgromádzenia nákłońćie
29:
vchá ſwego ku mnie.

werset: 20Ani ſynowi/ áni żenie/ áni bráthu/ áni
30:
przyiaćielowi niedopuſzcżay nád ſobą mo
31:
cy pokiś żyw/ á máiętnośći twoich nie od-
32:
daway drugiemi/ ábyś záſię żáłuiąc nie
33:
vpomniał mu ſię tego z proźbą.

werset: 21Pokiś żyw/ a poki w tobie duchá zſtáwa/
34:
nie wdaway ſię w niewolą żadnemu cżło-
35:
wiekowi.

werset: 22Abowiem lepiey ieſth áby v ćiebie dźieći
36:
twe potrzebowáły/ á nizli byś ty z rąk ſy-
37:
now twych cżego pátrzáć miał.

werset: 23We wſzythkich twych ſpráwach miey
38:
ſam przodek.

werset: 24Nie cżyń ſławie twey żadnego náruſzenia.

rozdział: 38


strona: 538v

ECCLESIASTICVS

kolumna: c
werset: 33A káżdy z tych vfáiąc rękam ſwoim w ro
1:
boćie ſwey/ okázuie ile ma mądrośći.

werset: 34A bez tychći żadnemiáſto ſtać nie może/
2:
áni by tám ludźie poſtali.

werset: 35A wſzákoż w rádach miedzy poſpol-
3:
ſtwem nie pytáią ſię ich zdánia/ áni w zgro
4:
mádzeniu zacnym będą.

werset: 36Ani będą ſiádáć ná ſtolicách/ áni rozu-
5:
mieć poſtępkow ſądowych.

werset: 37Nie będą też rozeznáwáć oſpráwiedli-
6:
wośći/ áni o prawie/ áni miedzy temi bę-
7:
dą/ miedzy ktoremi bywáią zacne y mądre
8:
rozmowy.

werset: 38Ale ſię báwią świeckimi robothámi/ á
9:
nic więcey nie pátrzą/ iedno káżdy rzemie-
10:
ſła ſwego.

rozdział: 39
KApitulá 39.1. Cwicżenie wiernego/ y pożytek ktory z tąd ma.
werset: 1
I
Edno ten ſam kto-
11:
ry przychylił vmyſł ſwoy
12:
k zakonowi Nawyżſze-
13:
go/ á kthory ſię báwi/ w
14:
rozmyſlániu iego/ ſzukáć
15:
będzie mądrośći wſzech
16:
ludźi ſtárodawnych/ á przyłoży pilnośći
17:
ſwey ku Prorokom.

werset: 2Będzie záchowywał rozmowy mężow
18:
zacnych/ á dosćignie powieśći trudnych y
19:
ſkrytych.

werset: 3Táiemnice ſkrytych przypowieśći zrozu-
20:
mie/ á będzie ſię obierał w gadkách przez
21:
podobieńſtwá powiedziánych.

werset: 4Miedzy Pány będzie ná vrzędźiech/ á
22:
przed Kſiążęty znácżnym będźie.

werset: 5Zwiedzi ziemie narodow poſtronnych/
23:
á doświádcży miedzy ludźmi złego y do-
24:
brego.

werset: 6Przygotuie vmyſł ſwoy áby ráno chwa
25:
lił Páná ſtworzyćielá ſwego/ á modlił ſię
26:
Nawyżſzemu.

werset: 7Vſtá ſwe otwarza ku modlitwie/ y pro
27:
śi o odpuſzcżenie grzechow ſwoich.

werset: 8Ieſli on Pan wielki będźie chćiał/ thedy
28:
go nápełni duchem zrozumienia/ á wyda z
29:
ſiebie ſłowá mądrośći/ y będźie Páná wy-
30:
ſławiał w modlitwie ſwoiey.

werset: 9Onći ſam wyproſtuie rádę y vmieięt-
31:
ność iego/ że będzie myſlił o tháiemnicách
32:
iego.

werset: 10On iáwnie okáże vmieięthność náuki
33:
ſwoiey/ á będzie ſię chłubił zakonem przy-
34:
mierza Páńſkiego.

werset: 11Wiele ich będą rozum chwálić tháko-
35:
wego áż ná wieki/ áni vſtánie y wygłá-
36:
dzona będzie pamiątká iego/ ále ſławá ie-
37:
go będzie trwáć ná wiecżne cżaſy.


kolumna: d
werset: 12Thego mądrość narodowie wyſłáwiáć
1:
będą/ á káżde zgromádzenie chwałę iego
2:
roznośić będźie.

werset: 13Ieſliż żeydzie z świátá/ zoſtáwi po ſobie
3:
ſławę tyſiąc kroć więtſzą niż inſzy: Ale ie-
4:
ſli też trwáć będzie ſłáwę otrzyma.

werset: 14Ale ia ieſzcże więcey rozmyſliwſzy ſię o-
5:
powiem/ gdyżem ieſt nápełnion iáko mie
6:
ſiąc pod pełnią.

werset: 15Słuchayćie mię ſynowie święći/ á roz-
7:
raſtayćie ſię iáko roża wſadzona nád ſtru
8:
mieniem wod.

werset: 16Wydáyćie z ſiebie wonność iáko kádźi-
9:
dło/ á wypuśććie kwiát iako lilia.

werset: 17Wypuſzcżayćie wonność/ a śpiewayćie
10:
chwaly/ wyſławiáiąc Páná we wſzytkich
11:
ſpráwach iego.

werset: 18Oddawayćie imieniowi iego wielmoż-
12:
ność/ á przyſthoynemi chwałámi wyſła-
13:
wiayćie go/ tak w pioſnkách vſtnych/ iáko
14:
y ná Arfach.

werset: 19A będziećie ták mowić w chwałách wá-
15:
ſzych.

werset: 20x Wſzythki ſpráwy Páńſkie ſą zacne/ á
16:
wſzytki iego roſkazánia ſtáną ſię cżáſu ſwego. x
x W 1. Moiże. 1. v. 31. Már. 7. v. 37.

werset: 21Nie godźi ſię mowić/ przecż to ták ieſt?
17:
ábo dla ćżego to? ábowiem to wſzytko zná
18:
cznie ſię okaże cżáſu ſwego/ Na roſkazá-
19:
nie iego ſtánęłá wodá ná kupie/ á ná ſło-
20:
wo vſt iego zebráły ſię wody.

werset: 22Wſzytko co chce roſkázuie/ á nie ieſt nikt
21:
ćoby miał vmnieyſzyć zbáwienia iego.

werset: 23Wſzytki ſpráwy ludzkie ſą iáwne przed
22:
nim/ áni ſię mogą ſkryć rzecży dalekie od
23:
ocżu iego.

werset: 24Od wieku do wieku przepátruie/ y nie
24:
máſz nic dźiwnego przed oblicżnośćią iego.

werset: 25Nie godźi ſię mowić/ Coż tho ieſt? ábo
25:
dla cżego to? ábowiem wſzytko ieſt ſtwo
26:
rzono k cżemu było cżego potrzebá.

werset: 26Błogoſławieńſtwo iego okrywa źiemię iá
27:
ko rzeká/ á cżyni ią płodną iáko powodź.

werset: 27Thákći pogáni pocżuią gniew iego/
28:
iáko obraca wody w ſłoność.

werset: 28Iáko drogi iego rowne ſą ludźiam świę
29:
tym/ ták złośnikom ſą nie rowne.

werset: 29Od pocżątku ſtworzone ſą rzeczy dobre
30:
dobrym/ á záſię złośnikom złe.

werset: 30Wſzythki rzecży należące ku potrzebam
31:
żywotá cżlowiecżego/ ſą ty/ wodá/ ogień/
32:
żelázo/ ſol/ mąká pſzenicżna/ miod/ mle-
33:
ko/ wino/ oliwá/ ſzáty.

werset: 31Kthore wſzytki rzeczy iáko ſą dobre lu-
34:
dziam cnotliwym/ ták złośnikom obrácá
35:
ią ſię ku złemu.

werset: 32Są duchowie ku pomśćie ſtworzeni/
36:
ktorzy z popędliwośćią ſwą ſrodze karzą.

rozdział: 44


strona: 540v


kolumna: d
werset: 20Ten ſtrzegł zakonu Nawyżſzego/ á trwał

strona: 541

Iezus Syrách. Liſt. 541.

kolumna: a
z nim w przymierzu/ ktore pewne ſpráwił
1:
ná ćiele ſwoim/ y naleźion ieſt wiernym w
2:
pokuſzeniu.

werset: 21A dla tegoż potwierdźił mu tego przy-
3:
ſięgą/ iż w iego potomſtwie miał vbłogo-
4:
ſłáwić wſzytki narody/ a iż ie miał rozmno
5:
żyć iako proch ná źiemi.

werset: 22Przytym iáko gwiazdy wywyzſzyć na-
6:
śienie iego/ á iż od morzá do morzá/ á od
7:
rzeki aż do gránic źiemie/ mieli być dźie-
8:
dźicmi.

werset: 23Toż potwierdźił x Izáákowi dla Abrá-
9:
háma oycá iego/ iż wſzyſcy ludźie mieli być
10:
błogoſłáwieńſtwem dárowáni/ x á thoż
11:
przymierze przyſzło w pokoiu ná głowę
12:
Iakobowę.
x W. 1. Mo. 26. v. 3. x W. 1. Mo. 28. v. 13.

werset: 24Dał ſię mu znáć przez błogoſłáwień-
13:
ſtwá ſwoie/ y podał mu dźiedźictwo po-
14:
dźieliwſzy ie na cząſtki/ ktore on rozdźielił
15:
ná dwoienaśćie pokolenie.

werset: 25A z tegoć wywiodł mężá miłoſiernego/
16:
ktory doſtąpił łáſki v wſżytkich ludźi.

rozdział: 45
KApitułá. 45.1. O Moiżeſzu/ o Aaronie/ y o Fineeśie.
werset: 1
W
Ywiodł też z te-
17:
goż Moiżeſzá/ ktory
18:
był wdźięcznym v
19:
Bogá y v ludźi/ kto-
20:
rego pámiąthka ieſt
21:
bárzo ſzczęſliwa.

werset: 2Tegoż porownał
22:
w chwale z świętymi/ á vczynił go wiel-
23:
kim ná poſtrach nieprzyiaćiołom.

werset: 3Ná iego ſłowo były vśmierzáne cudá/ á
24:
vczynił go zacnym przed Krolmi: Temuć
25:
dał roſkazánia do ludu ſwego/ vkázuiąc
26:
mu chwałę ſwoię.

werset: 4Vczynił go swiętym w wierze y w ćicho
27:
śći/ a wybrał go ze wſzytkich ludźi.

werset: 5x Temużći ſię on dał ſłyſzeć z głoſem ſwo
28:
im/ á wwiodł go w obłok.
x W. 20 Moi. 6. v. 24.

werset: 6Podał mu przykazánia oblicznie/ zakon
29:
żywota y vmieiętnośći/ aby náuczył przy-
30:
mierza Iákobá/ á práwá ſwego Izráelá.

werset: 7x Wywyżſzył Aaroná świętego podo-
31:
bnego iemu/ á bráthá iego z pokolenia
32:
Lewi.
x W. 2. Moi. 4. v. 14. y 7. v. 1.

werset: 8Vczynił z nim przymierze wieczne/á po
33:
ruczył mu vrząd kapłáńſki miedzy ludem/
34:
y vbłogoſłáwił go ochędoſtwem ſwoim/
35:
przyoblokł go ſzátámi zacnemi.


kolumna: b
werset: 9Doſkonąłą wielmożnośćią oblokł go/ á
1:
vbrał go w koſztowne przyprawy/ w vbrá
2:
nie/ dlugą ſzatę/ y w Efod.

werset: 10Knaflámi złotemi przychędożył go/ y gę
3:
ſtęmi dzwonki około niego/ ktore brzmiá-
4:
ły gdy chodźił/ a w kośćiele brząkały/ aby
5:
to było ná pámiątkę ſynom Izráelſkim lu-
6:
dowi iego.

werset: 11Przytym ſzátą świętą/ złotem/ y Hiá-
7:
cyntem/ ſzárłatem/ y robothą rozmáitą/
8:
z napierśnikiem ſądu z náuką y z prawdą.

werset: 12Robotą tkáną iedwabiu czerwonego/
9:
y kámieńmi drogiemi/ ná kſztałt ſygnetow
10:
rytemi/ y robotą złotniczą w złoto oſádzo-
11:
nemi/ wyrytymi z piſmem na pámiąthkę/
12:
według liczby pokolenia Izraelſkiego.

werset: 13Przythym koroną złotą ná czapce iego
13:
wyrytą na kſztałt ſygnetu świętego/ vbio
14:
rem vczćiwem zacney roboty/ y bárzo o-
15:
chędożnym na weyzreniu.

werset: 14A takoweć ſprawy nie były przed nim zá
16:
żadnego wieku.

werset: 15Ani w to obłoczył żaden obcy/ ále tylko
17:
vſtháwicznie ſámi ſynowie y wnukowie
18:
iego.

werset: 16Całe ich ofiáry bywáły vſtáwicznie dwá
19:
kroć odpráwowáne przeż dźień.

werset: 17" Ręce iego poświęćił Moiżeſz/ á pomá-
20:
zał go oleykiem świętym.
" W. 3. Moi. 8. v. 12.

werset: 18Themuć przymierzem wiecznym poru-
21:
czono y potomkom iego/ pokąd niebo dni
22:
ſprawuie/ aby ſłużyli Bogu y ſpołu ofiá-
23:
ry cżynili/ a w imię iego błogoſławili ludo
24:
wi iego.

werset: 19Tegoć ſobie Pan ze wſzech ludzi obrał
25:
ku oddawaniu ofiar śniednych y mok-
26:
rych/ y rzeczy wonnych na pámiątkę oczy-
27:
śćienia ludu.

werset: 20Themuż też podał y roſkazánia ſwoie/ y
28:
moc wedle opiſanych praw/ aby świá-
29:
dectw iego náuczał Iakoba/ a zakon ie-
30:
go/ obiaśnił Izraelowi.

werset: 21Przećiwkoć niemu ſię wzruſzyli ludźie
31:
obcy/ á przez zazdrość powſtáli przećiw-
32:
ko niemu na puſzczy męzowie kthorzy
33:
byli przy Dathánie y Abironie/ y zbun-
34:
towánie Korego z gniewem y z popędli-
35:
wośćią.

werset: 22A toć Pan widział/ á nie pochwalił tego/
36:
y owſzem w gniewie ſrogim ſą potrá-
37:
ceni.

werset: 23Okazał nád nimi cudá gdy ie potráćił
38:
płomieniem ogniá ſwego.

werset: 24Ale Aarona rozmnożył w chwale/ ydał
39:
mu dźiedziczne dochody/ y oddał mu wſzy
40:
tki pierworodztwa zboż/ á naprzod mu
41:
przygotował chleba doſtátek.

rozdział: 50


strona: 543v

ECCLESIASTICVS.

kolumna: c
werset: 27To ieſt ná ty ktorzy trzymáią gorę Sá-
1:
maryey/ y ná ty kthorzy mieſzkáią w źiemi
2:
Filiſtyńſkiey/ y przećiw narodowi ſzalone
3:
mu mieſzkáiącemu w Sychem.

werset: 28W tych kſięgach náukę mądrośći y vmie
4:
iętnoſći ſpiſał Iezus ſyn Syráchow wnuk
5:
Eleázárow Ierożolimczyk/ w ktorych o-
6:
kazał mądrość ſerca ſwego.

werset: 29Szczęſliwy to ieſt ktory ſię w nich obie
7:
ráć będźie/ á ſtánie ſię mądrym ktorzy ie zá-
8:
chowa w ſercu ſwym.

werset: 30Abowiem ktory ſię ták ſpráwowáć bę-
9:
dźie/ będźie godzien ku wſzytkiemu/ ábo-
10:
wiem śćieſzki ſwe pokłáda w świátłośći
11:
Pańſkiey/ ktory poboże ludźi mądrośćią
12:
nápełnia.

werset: 31Niechayżeć będźie Bog ſławion ná wie
13:
ki/ niechże ſię ták ſtánie.

rozdział: 51
KApitułá 51.1. Modlitwa Iezuſá ſyná Syráchowego/ ktora w
14:
ſobie zámyka czynienie dźięk. 18. Kędy ſię modli
15:
áby mogł otrzymáć mądrość. 30. Napomina nieu-
16:
mieiętne áby iey ſzukáli/ á iżby ſię podáli w posłu-
17:
ſzeńſtwo iey. Modlitwá Iezuſá ſyná Syrá-
18:
chowego.
werset: 1
W
Yſłáwiáć ćię bę
19:
dę Pánie á Krolu/
20:
á będę ćię chwalił Bo
21:
gá wybáwićielá me-
22:
go/ opowiedáiąc imię
23:
twoie.

werset: 2Abowiemeś ty był
24:
y pomocnikiem y obrońcą moim/ á zácho
25:
wałeś od zginienia ćiáło moie.

werset: 3Ktemu od śidłá ięzyká potwarnego/ y
26:
kłamſtwu poddánego/ tyś mnie był rátun
27:
kiem przećiw nieprzyiaćiołom moim.

werset: 4Tyś mię wybawił dla wielkiego miło-
28:
śierdźia twego/ y od ryku tych ktorzy ſię by
29:
li nágotowáli chcąc mię pożrzeć.

werset: 5Ktemu też y z rąk tych ktorzy czyháli ná
30:
moie zdrowie/ y z wiela trudnośći ktorem
31:
ćierpiał.

werset: 6Od ogniá ktory mię ze wſząd duśił/ y z
32:
pośrzod płomieniá kthory mię vpalić nie
33:
mogł.

werset: 7Z żywothá głębokiego grobu/ od ięzyká
34:
nieczyſthego/ y od fałeſznego oſkárżenia
35:
przed Krolem/ y od potwarzy ięzyka nie-
36:
ſpráwiedliwego.

werset: 8Duſzá moiá práwie iuż byłá bliſką
37:
śmierći.


kolumna: d
werset: 9Zdrowie moie tużći iuż było nád grobem.

werset: 10Ze wſząd mię trzymáły poimánego/ á nie
1:
był nikt coby mię był rátował/ oglądałem
2:
ſię ná ráthunek ludzki/ ále go niſkąd nie
3:
było.

werset: 11Tedy ná ten czás wſpomniałem ná mi-
4:
łosierdźie twe Pánie/ y ná to coś ſpráwo
5:
wał od wſzytkiego wieku.

werset: 12Abowiem ty ieſteś wybáwićielem tych
6:
ktorzy vfáią w tobie/ wiymuiąc ie z rąk nie
7:
przyiaćielſkich.

werset: 13A przetożem z źiemie podnioſł kthobie
8:
modlitwę/ á prośiłem ábych był od śmierći wybáwion.

werset: 14Wzywałem Paná/ á oycá Páná moie-
9:
go/ áby mię nie opuſzczał czaſu vtrapie-
10:
nia/ gdy mię hárdzi rátowác nie chćieli.

werset: 15Vſtáwicznie będę chwalił imię twoie/
11:
y będę ie wyſławiał z dźiękowániem/ abo-
12:
wiem moiá modlitwa ieſt wyſłuchána.

werset: 16Záchowałeś mię od zginienia/ y cżáſu
13:
nieſzczęśćia wybáwiłeś mię.

werset: 17A dla tegoż będę tobie czynił dźięki/ y będę
14:
ćię chwalił wyſławiáiąc imię twe Pánie.

werset: 18Będąc ieſzcze młodzieniaſzkiem niżlim
15:
ſię począł tułáć/ przez modlitwę ſwą ſzuka
16:
łem mądrośći.

werset: 19O tem prośił przed kośćiołem/ y ſzuka-
17:
łem iey áż y w dálekich kráinach/ onáć zá-
18:
kwitnęłá iako grono kthore doyzrewáć
19:
poczyna.

werset: 20Serce moie w niey ſię rozweſeliło/ á no
20:
gá moiá proſtho chodźiłá/ y ſzukałem iey
21:
też z młodośći moiey.

werset: 21Nákłoniłem trochę ku niey vchá mego/
22:
y náuczyłem ſię iey/ y doſtałem wielkiey v-
23:
mieiętnośći.

werset: 22Gdym tedy w niey poczuł poźytek/ będę
24:
dawał chwałę temu kthory mi dał doſtą-
25:
pić mądrośći.

werset: 23Vmyſliłem w niey ſię obieráć/ y prágną
26:
łem náſládowáć to co ieſt nalepſzego/ áni
27:
ſię mam zacz wſtydáć.

werset: 24Myſl moiá rozbieráłá to ſámá w ſobie/
28:
y rozwazałem ſobie ſpráwy moie.

werset: 25Podnioſłem ręce moie ku gorze/ y po-
29:
znałem błędy ſwe.

werset: 26Vdałem ſerce ſwe ku niey/ y nálazłem ią
30:
w czyſtośći.

werset: 27Od początku miałem ku niey przykłon-
31:
ne ſerce moie/ á dla thegoż nie będę opuſz-
32:
czon.

werset: 28Wnętrznośći moie poruſzyły ſię ku ſzu-
33:
kániu iey/ a przethożem doſtał dobrey o-
34:
śiadłośći.

werset: 29Pan mi dał miáſto nagrody ięzyk/ kto-
35:
rym go będę chwalił.

księga: Est.
rozdział: 16 [=16]


strona: 546

Oſtátek Hiſtoryiey Eſter. Liſt. 546.

kolumna: a
werset: 15A iż ſą ſynowie Bogá Nawyżſzego/
1:
Wſzechmogącego/ y wiecznie żywiącego/
2:
ktory y náſze/ y przodkow náſzych kroleſtwo
3:
zacnie poſtánowił.

werset: 16A ták dobrze vczynićie gdy liſtom ktore
4:
poſłał Aman Amádátczyk doſyć nie vczy
5:
nićie.

werset: 17Przeto iż on ktory był powodem thych
6:
liſtow/ obieſzon ieſt v bran miáſtá Suſys
7:
ze wſzythkim ſwym domem/ á Bog Pan
8:
wſzytkiego ſłuſznie y pręthko ſię pomśćił
9:
nad nim.

werset: 18A przetoż przez woźnego obwoławſzy
10:
liſthy wſzędy iáwnie/ dopuśććie Zydom
11:
wolno vżywáć praw ich.

werset: 19Y pomośćie im áby ſię mogli pomśćić
12:
nád tymi ktorzy czyháli na nie czáſu nie-
13:
ſzcżęſcia ich to ieſt dniá trzynáſtego/ á mie
14:
ſiąca dwunaſtego ktory ieſt Adár/ tegoż
15:
dniá.

werset: 20Abowiem Bog ſpráwił to weſele naro-
16:
dowi wybránemu miáſto ich zginienia.

werset: 21A przetoż wy bądźćie pilni dniá thego
17:
známienithego/ á obchodźćie gi z wielkiem
18:
weſelem/ ábychmy teraz y ná potym wſzy-
19:
ſcy beśpiecznymi byli/ ták my iáko y Perſo
20:
wie náſzy mili przyiaćiele.

werset: 22A iżby był na wieczną pámiątkę zginie-
21:
nia tym ktorzy nam źle myſlą.

werset: 23Káżde tedy miáſto y źiemicá ktoraby te-
22:
mu doſyć nie czyniłá/ z thákowemże gnie-
23:
wem/ mieczem/ y ogniem będźie poborzo-
24:
ná/ thák iż tám nie tylko ludźie więcey nie
25:
będą/ ále tám áni źwierzę/ áni ptak ná wie
26:
ki nie poſtoi.

rozdział: 10
To ma być przydane ku dźieſią-
27:
temu Kápitulum.
werset: 4
T
Edy rzekł Márdoche
28:
uſz/ Bogći ieſt ktory to wſzy
29:
tko czyni.

werset: 5Abowiem pamiętam ſen ktorym widźiał
kolumna: b
o tey wſzytkiey ſpráwie/ z ktorego ſnu nic
1:
ſię nie odmieniło.

werset: 6Zrzodło ono maluczkie z ktorego wielka
2:
rzeká płynęłá/ y odmieniła ſię w świat-
3:
łość/ w ſłońce/ y w wody wielkie: Eſther
4:
ieſt kthorą Krol poiąwſzy zá żonę vczynił
5:
Krolową.

werset: 7A Amán y ia ieſtechmy dwá ſmokowie/

werset: 8A narodowie ſą ći ktorzy ſię byli zebrali
6:
áby wygłádźili imię Zydowſkie.

werset: 9Aleć narod moy ſą Izráelczycy/ ktorzy
7:
wołáli do Pána/ y záchował ie/ abowiem
8:
Pan broni ludu ſwoiego/ wybáwiáiąc gi
9:
od káżdego nieſzczęśćiá/ á okázuiąc tákie
10:
dźiwy y cudá miedzy pogány.

werset: 10A przetoż vczynił dwá dźiały/ ieden lu-
11:
dowi Bożemu/ á drugi dla inych wſzytkich
12:
narodow.

werset: 11A ty dwá dźiały przyſzły przed Bogá w
13:
godźinę/ w czás/ y w dźień ſądu ktory miał
14:
vczynić miedzy wſzemi narody.

werset: 12Thedy Bog wſpomniał ná lud ſwoy/ y
15:
bronił ſtrony dźiedźictwa ſwego.

werset: 13A przetoż ty dni/ to ieſt cżternaſty y pięt
16:
náſty mieſiącá Adar/ będą záchowywáne
17:
w zgromádzeniu z weſelem y z rádośćią
18:
przed Bogiem/ teraz miedzy ludem iego/
19:
y ná potym wiecznie.

rozdział: 11
To też ieſt przydano w Greckim
20:
ná końcu dźieśiąthego Kápitulum/ co ſię
21:
nam zda nie bárzo krzeczy/ ale iákożkol-
22:
wiek może być przydano ná przod-
23:
ku iedennaſtego Kápitu-
24:
lum.
werset: 1
R
Oku czwartego zá Ptolo-
25:
meuſzá Krolá y Kleopátry/ Doſy-
26:
teuſz ktory ſię mienił być Kapłanem y Le
27:
witą/ y Ptolemeus ſyn iego/ przynieſli ty
28:
liſty Purym/ o kthorych powiedáią iż ie
29:
wykłádáł Liſtymach ſyn Ptholomeuſzow
30:
w Ieruzalem.

księga: Bar.
rozdział: 4


strona: 548v


kolumna: c
werset: 25Kochánkowie moi chodźiłi po drogách
1:
przykrych/ á zábráni ſą od nieprzyiaćioł
2:
iáko trzody zá łup pobráne.

werset: 26Bądźćież dobrey myſli dźiateczki/ á vfay
3:
cie Bogu/ ábowiem ten ktory tho ná was
4:
przywiodł/ wſpomni ná was.

werset: 27Iákośćie tedy mieli prędki vmyſł ku od
5:
ſtániu od Bogá wáſzego/ ták záſię náw-
6:
roćiwſzy ſię/ tyle dzieſięć kroć ſzukáyćie go.

werset: 28Abowiem ten ktory ná was wnioſł to
7:
nieſzczęśćie/ tenżeć was záſię wybáwiwſzy
8:
obdárzy weſelem wiecżnem.

werset: 29Bądźże dobrey wyſli o Ieruzálem/ ábo-
9:
wiem ten ktorego ſię imieniem ozywaſz/
10:
ten ćię poćieſzy.

werset: 30Nędznić to ludźie kthorzy ćię trapili/ á
11:
kthorzy ſię weſelili z vpadku twego.

werset: 31Nędzneż tho ſą miaſtá kthorym ſłużyli
12:
dziatki twoie/ á nieſzcżęſne ktore zabrało
13:
ſyny twoie.

werset: 32Abowiem iáko ſię rádowáło z vpadku
14:
y z zginienia twego/ thák zás będzie na-
15:
rzekać z ſpuſtoſzenia ſwego.

werset: 33Odeymę iego weſele vſtháwicżne/ á
16:
chłubę iego obrocę w płácż.

werset: 34Abowiem przez długi cżás będzie ná nie
17:
puſzcżon ogień od Bogá wiecżnego/ á przez
18:
długi cżás cżarci w nim mieſzkáć będą.

werset: 35Poyzryż o Ieruzálem ku wſchodu ſłoń-
19:
cá/ á obácz weſele kthoreć przychodzi od
20:
Bogá twego.

werset: 36Oto ſynowie twoi idą ktoreś ſtráćiło/
21:
á bieżą od wſchodu/ y od zachodu/ ná ſło-
22:
wo świętego Bogá zgromádzeni/ weſe-
23:
ląc ſię w chwale iego.

rozdział: 5
KApitułá. 5.Prorok nápomina Ierużáłem ku weſelu.
werset: 1
Z
Wlecż że ſię Ieru-
24:
zálem z odźienia płacżu
25:
y z żáłoby twoiey/ á oblećż
26:
ná ſię miáſto ſzáthy zac-
27:
ność chwały/ ktorą dawá
28:
Bog tobie ná wieki.

werset: 2Oblecżże ſię w dwoiakie ſzaty y w ſprá-
29:
wiedliwosć pochodzącą od Boga/ włoż
30:
ná twą głowę koronę chwały wiecżnego
31:
Bogá.

werset: 3Abowiem okáże Bog chwałę twą káżde-
32:
mu narodowi ktory pod niebem ieſt.

werset: 4Bog będzie ćię názywáł onym imieniem
33:
ná wieki/ Pokoiem ſpráwiedliwośći y ch
34:
wáłą pobożnośći.

werset: 5Powſtańże Ieruzálem/ á ſtań ná miey-
35:
ſcu wyſokiem/ y poyzry ku wſchodu ſłoń-
kolumna: d
cá/ y weyźry ná ſyny twe ktorzy ſię zbierá-
1:
ią od wſchodu ſłońcá áż do zachodu/ weſe
2:
ląc ſię w ſłowie Bożym á obchodżąc pámią
3:
tkę świętego.

werset: 6Abowiem ći ktorzy z ćiebie ſzli pieſzo bę-
4:
dąc gnáni od nieprzyiaćioł/ thy Bog ze
5:
chwałą y z doſthoynośćią przyprowadzi
6:
do ćiebie iáko ſyny Krolewſkie.

werset: 7Gdyż tho Pan Bog poſthánowił iż ma
7:
vniżyć káżdą wyſoką gorę/ y ſkáły wiecż-
8:
nie trwáiące/ y doliny nápełnić/ aby ſię źie
9:
miá wyrownałá/ á Izráel żeby miał dro-
10:
gę beśpiecżną w chwale Bożey.

werset: 8Láſy theż y drzewá podáwáiące wdzięcż
11:
ną wonność/ ná roſkazánie Boże záſło-
12:
nią ćieniem ſwym Izráelá.

werset: 9Abowiem Bog będźie wodzem Izráeli-
13:
tom z weſelem/ świátłosćią máieſtathu
14:
ſwego/ z miłoſierdziem y z ſpráwiedliwo-
15:
śćią/ ktora ieſt od niego

rozdział: 6
Dokońcżenie kſiąg Báru-
16:
chá Proroká.KApitu. 6. Przepis liſtu ktory Ieremiaſz poſzlał do tych kto-
17:
rzy byli záwiedzieni w niewolą do Babilonu od
18:
Krolá Babilońſkiego/ okazuiąc im to co miał z
19:
roſkazánia Bożego.
werset: 1
D
La grzechow kto
20:
rycheśćie ſię przećiw
21:
Panu dopuśćili/ bę-
22:
dźiećie poimáni y zá-
23:
wiedźieni do Bábilo
24:
nu od Nábuchodono
25:
zorá Krolá Bábiloń
26:
ſkiego.

werset: 2A gdy wnidźiećie do Bábilonu/ tám bę-
27:
dźiećie mieſzkác przez długi czás y przez
28:
wiele lat/ áż do ſiodmego pokolenia/ po-
29:
tym ia was z támtąd wywiodę w pokoiu.

werset: 3W vyzryćie w Babilonie Bogi żłote/ y ſre
30:
brne/ y drzewiáne kthore noſzą ná ramio-
31:
nách/ á ktorży ſą ná poſtrách pogánom.

werset: 4Strzeżćież ſię thedy abyśćie nie byli po-
32:
dobni cudzoziemcom/ á nie boyćie ſię Bo-
33:
gow onych.

werset: 5A gdy ie vyzryćie áno ie chwali wielka
34:
orda ludźi chodząc przed nimi y zá nimi/
35:
ták rozmyślayćie w ſercu ſwoim/ Ciebie
36:
Pánie ſámego potrzebá chwálić.

werset: 6Abowiem Anioł moy będzie przy was/
37:
ktory będzie bronił duſz waſzych.

werset: 7Bogow tych ięzyk ieſth wyprawion od
38:
rzemieśniká/ bo ſą pozłoceni y pośrebrze-
39:
ni/ áleć ſą fałſzywi/ y mowić nie mogą.

księga: Dan.
rozdział: 3


strona: 551

Pieśń trzech młodzieńcow. Liſt. 551.

kolumna: a
werset: 87Wy święći pokornego ſercá dobrorzecż
1:
ćie Pánu/ chwalćie go y wywyżſzayćie áż
2:
ná wieki.

werset: 88Wy Anániaſzu/ Azáryaſzu/ y Miſáelu/
3:
dobrorzeczćie Pánu/ chwalćie go y wywyż
4:
ſzaycie áż ná wieki/ Abowiem nas wy-
5:
dárł z grobu/ á wybáwił nas z ręki śmier
6:
ći/ y wyiął nas też z pośrod ogniá pałáią-
7:
cego.


kolumna: b
werset: 89Wyznawayćież Páná/ ábowiem ieſth
1:
dobry á miłoſierdzie iego ieſt na wieki wie
2:
cżne.

werset: 90Wy wſzyſcy ſłudzy Páńſcy wyſławiáy
3:
ćie Páná/ kthory ieſth Bog nad Bogi/
4:
Chwalćie go y wyznawayćie/ ábowiem
5:
miłoſierdzie iego trwa ná wieki.

rozdział: 13

kolumna: ab
Hiſtorya o Zuzánnie/ kthora ieſt pocżąth
1:
kiem proroctwá Dánielowego według Greckich piſm.8. Sprawce ludu rozmiłowáli ſię Zuzánny. 19. Znaleźli ią ſámę w ſádzie/ y namawiáią ią áby im
2:
zezwoliłá ku ich niecnoćie. 22. Zuzánná weſtchnąwſzy/ woli śmierć niżby im miáłá przyzwolić. 26. Ob-
3:
winowáli ią cudzołoſtwem/ y ſkazána ná śmierć. 45. Pan wzruſza Duchá Dánielowego. 62. Oni obá
4:
ſtárcy ſą podani ná śmierć. 63. Elkia y z żoną chwalą Páná.
werset: 1
C
Złowiek niekto-
5:
ry był mieſzkáiący w
6:
Bábilonie/ kthorego
7:
zwano Ioákim.

werset: 2Ten poiął ſobie zá
8:
żonę Zuzánnę/ corkę
9:
Elkiego barzo nado
10:
bną y bogoboyną.

werset: 3Abowiem iż rodźicy iey byli ludźie pobo
11:
żni/ przetoż corkę ſwą wyćwicżyli w zako
12:
nie Moiżeſzowym.

werset: 4A Ioákim był bárzo bogáty/ ktory miał
13:
ſad przy ſwoym domu/ á do niego ſię Zydo
14:
wie ſchodźili/ iż był ze wſzytkich názacniey
15:
ſzy.

werset: 5Tegoż roku byli obráni dwá ſtárcy z lu-
16:
du ſędzmi/ o ktorych był pan powiedźiał/ iż
17:
złość wyſzłá z Bábilonu od ſędźiow ſtár-
18:
ſzych/ ktorzy ſię zdali iákoby lud rządziłi.

werset: 6Ci cżęſto bywáli w domu Ioakimowym
19:
á ktorzykolwiek mieli iáką ſpráwę/ thedy
20:
ſię tám do nich ſchadzáli

werset: 7Ale gdy w przypołudnie lud ſię był roz-
21:
ſzedł/ thedy Zuzánná wſzedſzy przecha-
22:
dzáłá ſię po ſádźie męża ſwego.

werset: 8Tedy oni dwá ſtárcy widząc ią tám v-
23:
ſtáwicżnie wchodzącą y przechodzącą ſię/
24:
bárzo ſię zápalili miłośćią ku niey.

werset: 9Thák iż ſię im rozum záwroćił/ y ocży
25:
ſwe odwroćili áby nie pátrzáli w niebo/ zá
26:
pámiętawſzy y ſądu ſpráwiedliwego.

werset: 10A choćiaż byli obádwá zránieni miłoś-
27:
ćią iey/ iednák przedſię ieden drugiemu nie
28:
oznáymił bolu ſwego.

werset: 11Bo ſię wſtydáli ieden drugiemu oznay-
29:
mić niewſtydliwey pożądłiwośći ſwey kto
30:
rą k niey mieli.

werset: 12A gdy vſtáwicżnie obádwá prágnęli/
31:
áby ią iedno widźieć mogli/ rzekł ieden
32:
drugiemu/

werset: 13Idźmy iuż do domu/ abowiem ieſt cżas
33:
obiadu.

werset: 14Tedy ſię ſpolu rozeſzli/ á wroćiwſzy ſię/
34:
przyſzłi ná iednoż mieyſce. A ták oni z po-
35:
łu pytáli ſię przycżyny ześćia ſwoiego/ y
36:
támże obádwá wyználi o ſwoiey nierzą-
37:
dney miłośći/ Y od tegoż cżáſu poſtháno-
38:
wili miedzy ſobą kiedy by ią ſámę záſthać
39:
mogli.

werset: 15Y przydáło ſię gdy tákowego cżáſu pil-
40:
nowáli/ iż Zuzanná iáko byłá zwykłá do
41:
ſadu weſzła ze dwiema tylko dziewecżká-
42:
mi/ chcąc ſię tám myć/ iż było bárzo gorąco.

werset: 16A nie był tám nikt/ iedno oni dwá ſtár-
43:
cy/ ktorzy ſię ſkryli ſtrzegąc ná nie.

werset: 17Tedy oná rzekła ku ſwym ſłużebnicam/
44:
Przynieśćie mi oleyki y mydło/ a żámkni-
45:
ćie drzwi v ſádu/ ábych ſię zmyłá.

werset: 18Co ony vcżyniły ták iako im roſkazáłá/ á
46:
zámknąwſzy drzwi v ſádu/ wyſzły dru-
47:
gą fortką/ áby iey przynioſły to co byłá ro
48:
ſkazała/ nie wiedząc iż ſię thám ſkryli oni
49:
ſtárcy.

werset: 19A gdy ták ony ſłużebnice wyſzły/ pow-
50:
ſtáli oni ſtárſzy/ á przybiezawſzy ku niey/
51:
rzekli/

werset: 20Otho drzwi v ſádu ſą zámknione/ á
52:
nikt nas nie widzi/ Myſmy ſię ćiebie ro-
53:
zmiłowáli/ á dla thegoż przyzwol nam á
54:
vcżyń to dla nas obudwu.

werset: 21Abowiem ieſli nie będźieſz chćieć/ prze-
55:
ćiw thobie będziem świadcżyć/ żechmy ćię
56:
z młodźieńcem zaſtáli/ y iżeś dla tego ode
57:
ſłałá od ſiebie ſłużebnice.

księga: 1.Mach.
rozdział: 1


strona: 553v


kolumna: c
werset: 30A po dwu lat poſłał krol do miaſt Iud-
1:
ſkich Poborcę/ kthory przyćiągnął z wiel
2:
kim woyſkiem ludu.

werset: 31A gdy mieſzczánie ſłowom iego wrzko-
3:
mo z pokoynem/ wſzákoż zdrádliwym wiá
4:
rę dali/

werset: 32Tedy on z trzaſkiem wtárgnął do miá-
5:
ſtá/ á vczynił w niem wielki mord/ pozábi
6:
iawſzy wielki poczet Iźráelczykow.

werset: 33Y złupił miaſto a popalił ie ogniem/ á
7:
domy w nim y mury około niego poobálal

werset: 34Niewiáſty záſię y dźiatki ich záwiedli w
8:
poimánie/ y bydłá ich pobráli.

werset: 35Potym miaſto Dawidowe opráwili mu
9:
rem wielkim y mocnym/ pobudowawſzy
10:
około niego wieże wyſokie kthore im były
11:
miáſto zamku obronnego.

werset: 36Tamże w nich oſádźili narod ludźi zło-
12:
ſćiwych y męże niecnotliwe ktorzy ſię tám
13:
bárzo zmocnili.

werset: 37Y znieſli tám ná ono mieyſce zbroię y śpi
14:
żę/ y támże ſkłádli łupy ktore pobráli z Ie-
15:
ruzálem.

werset: 38A ták z támtąd wielkie przeſzkody/ y prze
16:
kázy mieyſcu święthemu były czynione/ á
17:
ná káżdy czás nieprzyiaćiel złoſćiwy tuż zá
18:
wżdy był nád Izráelczyki.

werset: 39Abowiem y około mieyſcá świętego kreẃ
19:
niewinną wylewáli/ á ſplugáwili ie.

werset: 40Tedy dla nich mieſzczánie z Ieruzálem
20:
z vćiekáli/ w ktorym nie mieſzkáli iedno cu-
21:
dzoźiemcy/ gdyż go odbieżeli mieſzczánie ie
22:
go/ á ći ktorzy ſię w nim z rodźili.

werset: 41Mieſce ich święte było ſpuſtoſzone/ á
23:
ich vroczyſte święthá obroćiły ſię w płácz
24:
y Szábáthy w poháńbienie/ á zacność ich
25:
przyſzłá ku wzgárdźie.

werset: 42Ták iż też zelżywość przerownáłá onę
26:
pierwſzą zacność iego/ á ono iego wielkie
27:
wywyzſzenie obroćiło ſię w żáłoſne nárze-
28:
kanie.

werset: 43Potym Krol Antyochus rozeſłał liſty po
29:
wſzythkim kroleſtwie ſwoim/ áby ſię wſzy
30:
ſcy ſthali iáko iednym ludem/ á iżby káżdy
31:
opuſćił zakon ſwoy.

werset: 44Y były tedy wſzytki narody poſłuſzni De
32:
kretowi iego.

werset: 45W[i]ele też z Izráelczykow przyſtáli ná ie
33:
go wiárę/ á ofiárowáli obrázom y pogwał
34:
ćili świętá.

werset: 46Ktemu ieſzcze poſłał krol przez poſły ſwe
35:
do Ieruzálem y do miaſt Iudſkich liſty ſwe
36:
áby práwá obcych źiem przyięli.


kolumna: d
werset: 47A iżby ſię pohámowáli od ofiar palo-
1:
nych/ śniednych/ y mokrych w koſćiele Bo
2:
żym.

werset: 48Aby też Szábbáthy y dni vroczyſtych
3:
świąt pogwałćili.

werset: 49Roſkazał też ſplugáwić mieyſcá świę-
4:
te ſpołu z ludźmi świętemi.

werset: 50Roſkazawſzy áby budowáli ołtarze/ gá
5:
ie y báłwány/ á áby im ofiárowáli świ-
6:
nie y bydłá nieczyſte.

werset: 51Synow też ſwoich áby nie obrzezowá-
7:
li/ duſze ſwe plugáwiąc wſzelákimi obrzy
8:
dłoſćiami/ y thak ſię ſprzećiwiąc áby za-
9:
kon przyſzedł w wieczne zápámiętánie/ y
10:
wſzytki vſtáwy áby były odmienione.

werset: 52A ieſliby ktory nie vczynił wedle wyro-
11:
ku krolewſkiego/ aby był gárdłem karan.

werset: 53Wedle tych wſzytkich ſłow roſpiſał w-
12:
ſzędy po kroleſtwie ſwoim poſtánowiwſzy
13:
vrzędniki nád wſzytkim ludem.

werset: 54Y roſkazał po wſzytkich mieſćiech Iud-
14:
ſkich/ áby w káżdym ofiáry ſpráwowano

werset: 55Ku ktorym ſię wiele ich z ludu zebráło/
15:
á zwłaſzczá wſzytcy przeſtępcowie zako-
16:
nu/ ktorzy ſię dopuſzczáli złoczyńſtwá w
17:
źiemi.

werset: 56Y záganiáli lud Izráelſki do iáſkiń kę-
18:
dy ſię kolwiek vćiekáli czáſu wygnánia.

werset: 57Potym dniá piętnaſtego mieſiącá Chá
19:
ſleu/ roku ſto czterdzieſtego y piątego po-
20:
ſtáwiono obrzydłość ſpuſtoſzenia ná oł-
21:
tarzu Páńſkim.

werset: 58Tákże y w miáſtach Iudſkich okolicz-
22:
nych pobudowáne ſą ołtarze/ á ſpráwo-
23:
wano kádzenia przededrzwiámi domu
24:
káżdego y po vlicach.

werset: 59Przytym y kſięgi zakonu ktore kolwiek
25:
náleźiono podrápawſzy w ogniu popalo
26:
no.

werset: 60V kogo by też náleźione były kſięgi przy
27:
mierza/ ábo ktoby kolwiek był przyiázli-
28:
wym zakonowi/ áby ten był mocą ich we-
29:
dle dekretu krolewſkiego ná gárdle kará-
30:
ny.

werset: 61A tákći ſię oni obchodźili z Izráelczyki/
31:
ktorzy ſię iedno ná káżdy mieſiąc vkazáli w
32:
mieſćie.

werset: 62Tedy piątego y dwudźieſtego dniá w
33:
mieſiącu ſpráwowáli ofiáry ná ołtharzu
34:
ktory był przy ołtarzu Bożym.

werset: 63Niewiáſty záſię ktore obrzezowáły ſyny
35:
ſwe mordowáli wedle dekrethu krolew-
36:
ſkiego.

rozdział: 4


strona: 556

Pierwſze Kſięgi Machábeyskie. Liſt 556.

kolumna: a
werset: 7A widząc woyſko pogańſkie barzo mocno y
1:
zbroyne/ y zewſząd iezdnemi obtocżone/ y theż w
2:
rzecżách woiennych ćwicżone.

werset: 8Thedy Iudás mowił do ſwoich w ty ſłowá/
3:
Nie boyćież ſię wielkośći ludźi tych/ áni ſię lękay-
4:
ćie gwałtowney mocy ich.

werset: 9Pámięthayćie iáko oycowie náſzy byli wybá-
5:
wieni w morzu czerwonym/ gdy Fárao gonił zá
6:
nimi z woyſkiem ſwym.

werset: 10A przetoż teraz záwołaymy ku niebu/ owa ſię
7:
Pán ſnadź zmiłuie nád námi/ á rozpomniaw
8:
ſzy ná przymierze oycow náſzych poraźi dźiś oto
9:
to woyſko przed námi.

werset: 11Aby poználi wſzyſcy narodowie/ iżeć ieſt then
10:
kthory wybáwia y záchowywa Izráelá.

werset: 12Tedy oni cudzoźiemcy podniozſzy ocży ſwe/ vy
11:
zreli ie przećiw ſobie ćiągnące.

werset: 13Tákże wyſzli k nim z obozu ku bitwie/ á ći kto-
12:
rzy ſtali przy Iudáſie trąbili ku potykániu.

werset: 14A ták zwiodſzy bitwę/ porázeni ſą pogáni/ y ro
13:
zegnáni po polu.

werset: 15Ci żáſię kthorzy z nich pozoſtáli/ byli miećżem
14:
pomordowáni/ Y ſzli zá nimi w pogonią od Gá
15:
zeron/ áż do pol Idumeyſkich/ Azotſkich/ y Iám
16:
nyſkich/ y zábili z nich trzy tyſiące mężow.

werset: 16Pothym Iudás z woyſkiem ſwym wroćił ſię od
17:
tych/ zá ktoremi chodźili w pogonią.

werset: 17Y mowił ták do ludu ſwego/ Niechayże wás nie
18:
zdeymuie chuć ku łupom/ ábowiemći ieſzcże ma-
19:
my przećiw ſobie woynę.

werset: 18Gorgiaſz ieſtći bliſko nas z woyſkiem ná gorze/
20:
Zaſtáwuyćież ſię tedy przećiw nieprzyiaćiołom
21:
náſzym/ á potykayćie ſię z nimi/ ábyśćie pothym
22:
beśpiecżnie y ſwobodnie pozbieráli łupy.

werset: 19Tego gdy Iudás ieſzcże domawiał/ oto ſię ich
23:
vkazáłá cżęść z gory.

werset: 20Ktorzy vyzrawſzy iż lud ich zućiekał/ á rycer-
24:
ſtwo Iudaſzowe oboz zápaliło/ (ábowiem dym
25:
ktory było widzieć/ okázował co ſię ſtáło)

werset: 21Vlękli ſię bárzo/ á vyzrawſzy woyſko Iudaſzo-
26:
we ktore ſtało w polu gotowe ku bitwie/

werset: 22Zućiekali wſzyſcy do źiemie cudzey.

werset: 23Pothym Iudás wroćiwſzy ſię ku łupom do o-
27:
bozu/ wielką moc złotá/ y śrebrá/ hiácynthow/
28:
ſzárłatu morſkiego y wielkie bogáctwá pobrał.

werset: 24A odpráwiwſzy tę rzecż/ wroćili ſię wywyżſzá
29:
iąc chwały Boże áż ku niebu/ y wyſławiáiąc go
30:
iż ieſt dobry/ á iż ná wieki ieſt miłoſierdźie iego.

werset: 25Y ſtháło ſię dniá onego wielkie wybawienie
31:
w Izráelu.

werset: 26Potym ći kthorzy byli zućiekáli z cudzoźiem-
32:
cow/ przyſzedſzy do Lizyaſzá/ opowiedźieli mu
33:
wſzytko co ſię było ſtáło.

werset: 27Co vſłyſzawſzy/ záfráſowal ſię/ y był złey my
34:
ſli że ſię nie ſtáło nád Izráelem iáko on chćiał/
35:
áni ſię też ſtáło iáko mu był Krol roſkazał.

werset: 28A thák drugiego roku Lizyaſz zebrał ná wy-
36:
bor ſześćdzieſiąt tyſięcy pieſzych/ á iezdnych pięć
kolumna: b
tyſięcy/ aby tymi woyſki dobył Ieruzálem.

werset: 29Przyſzli tedy do Idumeiey á położyli ſię z obo-
1:
zem v Betſury/ gdzie im też záćiągnął Iudás
2:
z dźieſiąćią tyſięcy ludu.

werset: 30Y vyzrawſzy mocne woyſko/ modlił ſię ták mo
3:
wiąc/ Błogoſłáwionyżeś ty ieſt wybáwićielu Iz
4:
ráelſki/ kthoryś przez ręce Dawidá ſłużebniká
5:
twego pokruſzył gwałtowną moc mocarzowę/
6:
á woyſko narodow poſtronnych podałeś w ręce
7:
Ionáćie ſynowi Saulowemu/ y pácholęćiu iego.

werset: 31Zagarńże y ty woyſká/ w ręce ludu twego Iz-
8:
ráelſkiego/ aby byli poháńbieni z mocámi ſwe-
9:
mi y z iezdnemi ſwemi.

werset: 32Puśćże ná nie ſtrách/ á zemdli śmiáłość mocy
10:
ich/ áby ſię vſtráſzyli vpadkiem ſwoim.

werset: 33Poraź ie miecżem tych ktorzy miłuią ćiebie/ á
11:
ći ktorym ieſt znáiome imię twe/ niechay ćię chwa
12:
ląc wyſlawiáią.

werset: 34Tędy zwiodſzy bitwę/ poráżeni ſą z woyſká Li-
13:
zyaſzowego około piąći tyſięcy ludu/ y wſzyſcy ini
14:
przed nimi polegli.

werset: 35Obacżywſzy potym Lizyáſz/ iż woyſká iego tył
15:
podáły/ a woyſko Iudaſzowe śmialość bráło/
16:
będąc mocnie ktemu gotowe/ ábo żywe zoſtáć/
17:
ábo vmrzeć/ wroćił ſie do Antyochiiey/ zbieráiąc
18:
ludźi rycerſkie poſtronne/ á ſpráwiwſży woyſko
19:
w thymże pocżćie iáko y pierwſze/ vmyſlił z tym
20:
pośiłkiem wtárgnąć po wtore do Iudá.

werset: 36Ale Iudás mowił y z bráćią ſwoią/ Othoć ſą
21:
poráżeni nieprzyiaćiele náſzy/ Podźmyż abyſmy
22:
oćżyśćili y odnowili mieyſcá święte.

werset: 37A thák zebrawſzy ſię ze wſzythkiem woyſkiem
23:
przyſzli ná gorę Syon.

werset: 38Tedy widząc ſpuſtoſzone mieyſce święte/ y oł-
24:
tarz zgwałcony/ brany też popalone/ á iż zaro-
25:
ſło chroſthem iáko w leſie/ ábo ná iakiey gorze/
26:
domki też kápłáńſtie poobáláno.

werset: 39A przethoż rozdárſzy ná ſobie odzienie ſwe/
27:
vcżynili wielkie nárzekánie/ y poſypáli głowy
28:
ſwe prochem.

werset: 40Y vpadſzy ná ziemi pokornie ná oblicża ſwoie/
29:
trąbili w trąby ktoremi godło dawano/ podno-
30:
ſząć ták głos ſwoy áż ku niebu.

werset: 41Tedy Iudás poſtánowił męże/ ktorzyby wal-
31:
cżyli przećiwko tym ktorzy trzymáli zamek/ áżby
32:
były ocżyśćione mieyſcá święte.

werset: 42Y obrał kápłany nienágánione/ y zakon miłu-
33:
iące ku ocżyśćieniu ich.

werset: 43Ci gdy ocżyśćili mieyſcá święte/ wynieśli ká-
34:
mienie ſplugáwione ná mieyſce niecżyſte.

werset: 44Potym vcżynili rádę coby mieli cżynić z onym
35:
ołtarzem ofiar palonych/ ktory był zgwałcony.

werset: 45Y przypádłá im rádá dobra/ áby go rozmiotá
36:
li/ żeby im ná potym nie był ku pohańbieniu/ iż gi
37:
pogáni ſplugawili/ á przetoż ołtarz on zburzyli.

werset: 46A ná gorze kośćielney/ ná mieyſcu ſłuſznym/
38:
ſkładli kámienie áżby náſtał Prorok kthory by
39:
im o tym mogł dáć odpowiedz.

rozdział: 6


strona: 558v

MACCHABAERVM I.

kolumna: c
werset: 47A ták oni widząc moc Krolewſką y gwałt
1:
woyſká iego vſtąpili przed nimi.

werset: 48Zátym woyſká krolewſkie ćiągnęły prze-
2:
ćiwko nim ku Ieruzáłem/ á krol połozył ſię
3:
obozem w Iudſkiey źiemi ná gorze Syon.

werset: 49Y vczynił pokoy z mieſzczány w Betſurze
4:
ktorzy ſami wyſzli z miáſtá dla thego iż im
5:
w źiemi śpiże nie doſtawało o ktoreyby by
6:
li w oblężeniu wytrwáć mogli/ ábowiem
7:
źiemiá odpoczywáłá.

werset: 50A ták krol wźiął Bethſurę oſádźiwſzy
8:
tám ſtraz ludem ſłużebnym.

werset: 51Potym kośćiołá świętego dobywał przez
9:
wiele dni záſadźiwſzy k niemu kuſze y tárá
10:
ny/ k temu przypráwy ku ćiſkániu ogniá y
11:
kámieni y ine ſtrzelby y proce.

werset: 52Przećiw ktorym przypráwam zgotowá
12:
li też oni drugie ktoremi przeż wiele dni im
13:
odpor dawali.

werset: 53Ale gdy w gumniech żadney żywnoſći
14:
nie było/ przeto iż był śiodmy rok/ á iż oſtá
15:
tek co było ſchowano wytrawili ci co byli z
16:
vćiekáli od poganow do Iudſkiey źiemie.

werset: 54Bárzo mało ludu zoſthało na mieyſcu
17:
świętym/ bo iż nád nimi wźiął głod moc/
18:
roſproſzyli ſię do domow ſwoich.

werset: 55Potym Lizyaſz gdy ſię dowiedział iż Filip
19:
ktorego krol Antyoch będąc ieſzcze żyw prze
20:
łożył aby wychował ná kroleſtwo Antyo-
21:
chá ſyná iego/

werset: 56Wroćił ſię z Medyiey y Perſyiey zwoy-
22:
ſki krolewſkiemi ktore były tám ćiągnęły z
23:
nim chcąc ſobie przywłáſzczyć wſzytki ſpra
24:
wy kroleſtwa.

werset: 57Nátychmiaſt odſthąpiwſzy od zamku
25:
ſzedł ku krolowi/ y ku Hetmánom woyſká
26:
powiedáiąc im/ Vbywa nam ná káżdy
27:
dźień/ y żywnoſći nam niedoſtáwa/ a kte-
28:
mu mieyſce ktorego dobywamy ieſt obron-
29:
ne/ k temu ieſzcze muſiemy ſię ſtáráć o krole
30:
ſtwo.

werset: 58A przetoż teraz dawſzy thym ludźiam
31:
rękę vczyńmy z nimi pokoy y ze wſzythkim
32:
ich narodem.

werset: 59Y poſtánowmy z nimi/ áby iáko y przed
33:
tym było im wolno vżywáć praw ſwoich/
34:
abowiemći oni dla zakonu ſwego kthory-
35:
ſmy odrzućili będąc gniewem wzruſzeni
36:
wſzytko to vczynili.

werset: 60Ktore ſłowá podobáły ſię ták krolowi/
37:
iako y Hetmánom/ támze ku nim poſłáli ty
38:
ktorzy im nieſli pokoy.

werset: 61Ktory oni przyięli z przyſięgą krolewſką y
39:
pánow iego/ a potym ſámi wyſzli z onego
40:
mieyſcá obronnego.

werset: 62A thak krol wſzedſzy ná gorę Syon/ á
41:
przypátruiąc ſię mieyſcu thák obronnemu
42:
przyſięgę ktorą im vczynił złamał roſkaza-
kolumna: d
wſzy wſzędy mury poborzyć.

werset: 63Zatym wnet odiechał/ y wroćił ſię do Anty
1:
ochiiey kędy znalazſzy Filipá pánuiącego
2:
w mieſćie dobywał go/ y miaſto wźiął mocą

rozdział: 7
KApitułá. 7.4. Demetryus kroleſtwo otrzymał. 15. Zdrádá Al
3:
cymuſowá. 35. Bluznierſtwá Nikánorowe.
werset: 1
R
Oku ſto pięćdzie-
4:
ſiąthego y pierwſzego
5:
Demetrius ſyn Sele-
6:
ukuſow wyiechawſzy
7:
z Rzymá/ przyćią-
8:
gnął z wielkim pocz-
9:
them ludu ku miaſtu
10:
nád Morzem/ á otrzymał tám kroleſtwo.

werset: 2A ták gdy wſzedł do domu krolewſkiego
11:
ktory był przodkow iego/ woyſko iego poi-
12:
máło Antyochá y Lizyaſzá/ aby ie przywio
13:
dlo przedeń.

werset: 3Czego on gdy ſię dowiedźiał zákażał áby
14:
mu nie vkázowano oblicza ich.

werset: 4A tak pomordowáło ie woyſko iego/ á De
15:
metryus otrzymał ſtolicę kroleſtwá ſwego

werset: 5Przyſzli potym k niemu wſzyſcy ludzie
16:
złoſćiwi y niepobożni z Izráelczykow/ kto
17:
rych Hetmánem był Alcymus ktory ſię ſtá
18:
rał o kápłáńſtwo.

werset: 6Ci przed Krolem oſkárżyli lud temi ſło-
19:
wy/ Iż Iudaſz z bráćią ſwą pomordowali
20:
wſzytki przyiaćioły twoie/ y nas wygnali
21:
z oyczyżny náſzey.

werset: 7A przetoż teraz poſli człowieká ktoremu
22:
byś dufáł/ áby tham iecháwſzy oglądał
23:
wſzytki ty ſzkody kthore na nas wnioſł y
24:
ná źiemię krolewſką/ á iżby ie pokarał ſpo-łu y z pomocniki iego.

werset: 8Tedy krol obrawſzy Báchideſá z przyia-
25:
ćioł ſwych pánuiącego zá rzeką/ wielkiego
26:
człowieká w kroleſtwie y krolowi wierne-
27:
go tám poſłał.

werset: 9A z nim ſpołu onego niepobożnego Alcymá
28:
ktorego poſtánowił káplanem poruczywſzy
29:
mu iákoby ſię pomſćić miał nád Izráelczyki.

werset: 10A tak oni ruſzywſzy ſię z wielkiemi woy-
30:
ſki przyćiągnęli do źiemie Iudſkiey poſław
31:
ſzy w przod ku Iudaſzowi y bráćiey iego po
32:
ſły z łágodnemi ále zdrádliwemi poſelſtwy

werset: 11Ale oni nieprzeſtáli ná ſłowiech ich/ wi-
33:
dząc iz ku nim zwielkiemi woyſki przyćią-
34:
gnęli.

werset: 12Támże ſię zeſzło ku Alcymowi y Báchideſo
35:
wi ludzi vczonych pewny poczet y zgromá
36:
dzenie/ żądáiąc ich o niektore rzeczy ſłuſzne.

werset: 13A miedzy nimi byli przednieyſzemi z Izrá
37:
elczykow/ Aſydeiczycy ktorzy od nich poko
38:
iu żądali.

rozdział: 9


strona: 561

Pierwſze Kſięgi Máchábeyſkie. Liſt 561.

kolumna: a
werset: 58Tedy ludzie złośćiwi wſzedſzy w rádę
1:
mowili/ Oto Ionátas y z ſwemi mieſzká-
2:
ią w pokoiu/ á przethoż podwiedźmy Bá-
3:
chidá/ áby ie wſzytki poimał iedney nocy.

werset: 59Y ſzedſzy vczynili z nim rádę ſpołecżną.

werset: 60Przethoż on ruſzył ſię w drogę z woyſki
4:
wielkiemi/ á poſłał potháiemnie liſty do
5:
wſzytkich ſwych towárzyſzow/ ktorzy byli
6:
w Iudá/ áby poimáli Ionátáná/ z thymi
7:
ktorzy przy nim byli/ A wſzákoż temu do-
8:
ſyć vcżynić nie mogli/ bowiem ſię oney rá-
9:
dy ich dowiedziano.

werset: 61A ták poimawſzy ony ktorzy byli powo
10:
dem oney złośći/ mieſzkáiąc w oney źiemi
11:
zábili ich/ około piąćidźieſiąt mężow.

werset: 62Potym Ionátás y Symon z ludem ſwo
12:
im/ viecháli do Betbázyn ktore ieſt ná pu-
13:
ſzcży/ y pobudował mury około niego po-
14:
borzone/ y mocnie ie opráwił.

werset: 63Tego dowiedźiawſzy ſię Báchides/ ze-
15:
brał wſzytki ſwe woyſká/ wezwawſzy też
16:
y ludu ſłużebnego z Iudá.

werset: 64A przyćiągnąwſzy záthocżył oboz w
17:
Bethbázyn/ y ſpráwiwſzy woienne przy-
18:
práwy/ dobywał go przez nie máły cżás.

werset: 65Tedy Ionátás zoſtáwiwſzy w mieśćie
19:
Symoná brátá ſwego/ wyćiągnął w pole
20:
z wielkim pocżtem ludu.

werset: 66Y zámordował Odomerá/ y bráćią ie-
21:
go/ tákże y ſyny Fázeron w namiećiech ich/
22:
A gdy ie tak mordowác pocżął/ y thym ſię
23:
więcey w mocy ſwey wzmágał/

werset: 67Tedy Symon tákże vcżynił wyćiecżkę z
24:
miáſtá z ludem ſwym á popalił woienne
25:
przypráwy.

werset: 68Y zwiodſzy bitwę z Báchidem/ poráźili
26:
go ſrodze/ á przetoż oná iego rádá/ y ru-
27:
ſzenie woyny było dáremne.

werset: 69Rozgniewał ſię thedy Báchides ná ony
28:
ludzie złośćiwe/ ktorzy mu byli powodem
29:
żeby ſię vtárgnął ná onę źiemię/ y pomor-
30:
dował ich wiele/ vmyſliwſzy wroćić ſię do
31:
źiemie ſwoiey.

werset: 70A ták Ionátas wypráwił kniemu poſły
32:
ſtánowiąc z nim pokoy/ á iżby wroćił wię
33:
źnie.

werset: 71Co on przyiął y przeſtał ná żądániu ie-
34:
go/ ktemu przyſiągł/ iż po wſzythek cżás
35:
żywothá ſwego/ nic mu złego myſlić nie
36:
miał.

werset: 72A ták więźnie kthore był przed tym wy-
37:
wiodł z źiemie Iudſkiey/ wroćił mu/ Zá-
38:
thym wyſzedſzy wroćił ſię do źiemie ſwey/
39:
áni pothym śmiał wtárgnąć w gránice
40:
Zydowſkie.

werset: 73Y przeſtálá woyná w Izráel/ á Ioná-
41:
tás mieſzkał w Máchmis ſądząc lud/ y wy
42:
głádził wſzytki ludźi niepobożne z Izráel.

rozdział: 10

kolumna: b
KApitu. 10.1. Demetryus. 18. Y Alexánder ſtáraią ſię o przy-
1:
iaźń Ionátánowę. 47. Ionátán przyimuie ku ſo-
2:
bie Alexándrá.
werset: 1
R
Oku ſto ſześćdzie
3:
ſiątego/ Alexánder ſyn
4:
Antyochá onego za-
5:
cnego ćiągnął/ y wźiął
6:
Ptholemáidę/ A gdy
7:
go przyięli/ thamże
8:
krolował.

werset: 2Co wyrozumiawſzy Demetryuſz Krol/
9:
zebrał bárzo wielkie woyſko/ y ruſzył woy
10:
nę przećiwko iemu.

werset: 3Potym poſłał liſty do Ionátáná/ przy-
11:
iaćielſkiemi ſłowy nápiſáne/ w ktorych go
12:
barzo chwalił.

werset: 4Abowiem thák v ſiebie rozmyſlał/ áby
13:
pierwey z nimi pokoy vcżynił/ á niżli by on
14:
z Alexándrem nań ſię zmowił.

werset: 5Bo będźie pámiętał wſzythki ony przy-
15:
krośći ktore go potykáły od nas/ y bráćią
16:
iego/ y narod iego.

werset: 6Y pozwolil mu tego áby zebrał woyſko/
17:
y zbroię zgotował/ y áby ſię z nim ſtowarzy
18:
ſzył/ Y roſkazał áby ći ktorzy w zakłádzie
19:
byli ná zamku/ iemu przywroceni byli.

werset: 7Thedy Ionátán przyiechał do Ieruzá-
20:
lem/ y cżytał liſty przed wſzytkim ludem/
21:
y przed tymi ktorzy ná żamku byli.

werset: 8Ktorzy vſłyſzawſzy/ iż Krol iemu poz-
22:
wolił zebráć woyſko/ bárzo ſobą zátrwo-
23:
żyli.

werset: 9Y przywroceni ſą ludźie ktorzy w zakłá
24:
dźie byli/ Ionáthánowi/ á on ie rodźicom
25:
ich oddał.

werset: 10A tákże Ionáthán mieſzkał w Ieruzá-
26:
lem/ y pocżął budowáć y odnáwiáć miáſto

werset: 11Y roſkażał robotnikom/ áby pobudowá-
27:
li kwádratem mury/ y gorę Syon w ko-
28:
ło/ dla obrony/ Y tákże vcżynili.

werset: 12A cudzoźiemcy kthorzy byli ná twier-
29:
dzách/ ktore był Bácchides pobudował/
30:
zućiekáli.

werset: 13Y káżdy z nich opuśćiwſzy ſwe mieyſce/
31:
odeſzli do źiemie ſwey.

werset: 14Tylko niektorzy zoſtáli w Betſurám/ z
32:
thych co byli opuśćili zakon y roſkazánie
33:
Boże/ ábowiem ono miáſto było im ku v-
34:
ćiecżce.

werset: 15Potym Krol Alexánder vſłyſzał o obie-
35:
tnicách/ ktore był vcżynił Demetrius Io-
36:
nátánowi/ y dano mu ſpráwę o walkách
37:
y o zacnych ſpráwách/ ktore był y z bráćią
38:
ſwą vcżynił/ y o pracách kthore byli pod-
39:
ięli.

rozdział: 11


strona: 563v

MACCHABAEORVM I.

kolumna: c
werset: 42Ktoremu Demetryus tákową dał od-
1:
powiedz/ Nie tylko to dla ćiebie y dla na-
2:
rodu twego vcżynię/ Lecż vpátrzywſzy
3:
cżás thedy ćię ſpołu y narod twoy zacnie
4:
wywyżſzę.

werset: 43Ale dobrze vcżyniſz ieſliż zárázem ku
5:
mnie męże pośleś/ ktorzyby mi przybyli ná
6:
rátunek/ bo mię wſzytko woyſko odſtąpiło

werset: 44Zátym Ionátás trzy tyſiące mężow ná
7:
wybor poſłał do Antyochiiey/ ktorzy gdy
8:
przyiecháli ku Krolowi tedy był rad przy-
9:
iechániu ich.

werset: 45Y zbieżáło ſię mieſzcżan około ſtá dwu-
10:
dźieſtu tyſięcy mężow áby go zábili.

werset: 46A Krol vćiekł ná páłac ſwoy/ ktory gdy
11:
mieſzcżánie oblegli y z vlicámi mieyſckie-
12:
mi/ pocżęli go dobywáć.

werset: 47Ale on wezwał ná rátunek Zydow/ kto
13:
rzy gdy ſię wſzyſcy zbieżeli do niego/ wyto-
14:
cżyli ſię ná miaſto.

werset: 48Y zábili w nim o ſtho tyſięcy ludu dniá
15:
onego/ á zápaliwſzy miáſto y doſthawſzy
16:
wielkiey korzyśći dniá onego wybáwili
17:
Krolá.

werset: 49A gdy mieſzcżánie vyzreli/ że Zydowie
18:
miáſta iáko chćieli doſtáli/ będąc ſtrwoże-
19:
ni ná ſercu/ krzyknęli pokornie ku Krolo-
20:
wi.

werset: 50Mowiąc/ Day nam ná to práwicę/ iż-
21:
by Zydowie nas y miáſthá náſzego doby-
22:
wáć przeſtáli.

werset: 51Zátymże y broń ſwą porzućili/ á ſtał ſię
23:
pokoy/ Tedy Zydowie otrzymáli ſławę v
24:
Krolá/ y v wſzytkich ktorzy byli w krole-
25:
ſtwie iego/ á nábrawſzy wiele łupow/ wro
26:
ćili ſię do Ieruzálem.

werset: 52Thedy Demetryus przywrocony ná ſto
27:
licę Kroleſtwá ſwego/ y gdy zá niego by-
28:
łá w pokoiu źiemiá/

werset: 53To cokolwiek był obiecał/ wniwecż obro
29:
ćił/ y odłącżył ſię od Ionátáná nie nágro-
30:
dźiwſzy mu tego łáſką co wźiął od niego/
31:
ále go nád to bárzo trapił.

werset: 54Zátym gdy ſię to tak działo/ wrocił ſię
32:
Tryfon z Antyochem młodźieniaſzkiem/
33:
ktory otrzymawſzy kroleſthwo włożył ná
34:
ſię koronę.

werset: 55Abowiem ſię do niego zbieżáły wſzytki
35:
woyſká/ od Demetryuſzá rozpuſzcżone/
36:
przećiw ktoremu woynę ruſzywſzy poráźi
37:
li go áż vćiekł.

werset: 56Y zábrawſzy wielkie źwierzętá/ Tryfon/
38:
wźiął Antyochią.

werset: 57Tedy Antyoch młodzieniec piſał do Io-
39:
nátaná tymi ſłowy/ Kápłáńſtwo náwyż
40:
ſze potwierdzam tobie/ y nád cżworgiem
41:
ſtároſtw przekładam ćię/ ábyś ſię okázał
42:
przyiaćiełem krolewſkim.


kolumna: d
werset: 58Poſłał mu przytym kubki złote/ y ſłużbę
1:
złotą ku piciu/ dáiąc mu moc aby w ſzár-
2:
łaćie chodźił noſząc ná ſobie zaponę złotą.

werset: 59Przythym Symonowi brátu iego dał
3:
ſtaroſtwo od gránic Tyrſkich áż do grá-
4:
nic Egiptſkich.

werset: 60Thedy Ionátás przepráwiwſzy ſię zá
5:
rzekę/ obieżdźiał miaſtá/ á przyćiągnąw-
6:
ſzy z woyſki wſzytkiemi/ ktorych ſobie ná-
7:
brał ná pomoc z Syryiey do Aſzkálonu/
8:
mieſzcżánie wyſzedſzy z miáſtá/ z wielką
9:
vććiwośćią ſzli przećiw iemu.

werset: 61Z támtąd ſię ruſzył do Gázy/ á iż Gá-
10:
zeńcżycy záwárłi ſię przed nim/ thedy ie-
11:
obległ/ á miáſthecżká okolicżne popalił y
12:
łupy pobrał.

werset: 62A tak potym Gázeńcżycy podáli ſię mu
13:
w pokorę/ ktorym on dał rękę ſwą prawą/
14:
á wźiąwſzy od nich w zakłádźie ſyny Kſią
15:
żęce/ y odeſławſzy ie do Ieruzalem/ prze-
16:
ſzedł ſam onę krainę áż do Dámáſzku.

werset: 63Ale gdy ſię dowiedział Ionátás iż Kſią-
17:
zętá Demetryuſzowe/ przyćiągnęli do Ká
18:
des ktore ieſt w Gálileiey z wielkiem woy-
19:
ſkiem/ chcąc go odegnáć od oney żiemice.

werset: 64Tedy im záćiągał/ zoſtáwiwſzy w oyczy
20:
znie Symoná brátá ſwego.

werset: 65Ktory gdy obległ Betſurę/ dobywáiąc
21:
go przez niemáły cżás/ przywiodł ie w
22:
wielki vćiſk.

werset: 66Iż mieſzcżánie żądáli aby im dał rękę/
23:
ktorą gdy im dał/ a wyprowádził ie z tám
24:
tąd/ doſtawſzy miáſtá oſádźił ie ſłużebne-
25:
mi.

werset: 67Zátym Ionátás z woyſkiem ſwym przy-
26:
ćiągnął ku Ieźioru Genázár/ á z támtąd
27:
ſię ráno ruſzył w pole Azor.

werset: 68Gdźie mu z nieobácżku ná onymże polu
28:
záiechał huf cudzoźiemcow/ vcżyniwſzy
29:
nań záſadkę miedzy gorámi/ á ſami ſię prze
30:
ćiw niemu wytocżyli.

werset: 69A ták gdy ći co ná záſadkách byli/ ru-
31:
ſzyli ſię z mieyſc ſwoich/ á ſtocżyli bitwę.

werset: 70Tedy wſzyſcy ktorzy z Ionátánem by-
32:
li podáli tył/ ták iż z nich y ieden nie zoſtał/
33:
oprocż Matáthyaſza ſyná Abſálomiego
34:
á Iudy ſyná Kálfiego Hethmánow nád
35:
woyſkiem.

werset: 71Y rozdárſzy Ionátás ſzáty ſwe/ y poſy-
36:
pawſzy głowę ſwą prochem modlił ſię Bo
37:
gu.

werset: 72Zátym ſię do nich obroćił walcżąc/ á po
38:
ráźiwſzy nieprzyiaćioły gonił ie.

werset: 73Co gdy vyzreli oni ktorzy byli zućiekáli/
39:
obroćili ſię záſię ku niemu y gonili ie aż do
40:
Kádes/ ná ono mieyſce gdzie ſię byli obo-
41:
zem położyli.

rozdział: 14


strona: 566

Pierwſze Kſięgi Máchábeyſkie. Liſt. 566.

kolumna: b
werset: 4Y bylá źiemiá w pokoiu zá wſzythkich
1:
czáſow Symonowych/ Abowiem ſtárał
2:
ſię o wſzytko dobre narodu ſwego będąc v
3:
nich w wielkiey ſławie y możnośći/ á po
4:
wſzytek cżás wdźięcznym.

werset: 5Też miedzy inemi zacnemi ſpráwámi ſwe
5:
mi/ wźiął też y Ioppen potrzebne dla por
6:
tu/ á otworzył przechod do wyſpow mor-
7:
ſkich.

werset: 6Rozprzeſtrzenił gránice narodu ſwego
8:
y był ſprawcą źiemie.

werset: 7Zebrał wiele thych co byli więźniámi/
9:
wźiął Gázárá y Betſurá/ y zamek z ktore-
10:
go wyrzućił plugáſtwá/ áni ſię mu żaden
11:
więcey ſprzećiwił.

werset: 8Ale każdy w pokoiu orał ſwą źiemię/ á
12:
ona theż zboża ſwe y drzewá polne owoce
13:
ſwe przynaſzáły.

werset: 9Stárcy ſiádáli ná vlicách wſzyſcy/ ſpo-
14:
lu o rzeczách dobrych rozmáwiáli/ mło-
15:
dźieńcy też w zacnych vbierzech y ſzáthach
16:
wálecżnie ſię ſpráwowáłi.

werset: 10Nád to miáſtá zápomogł w śpize y opá
17:
trzył ie woiennemi przypráwámi ku obro
18:
nie/ ták iż ſławá imieniá iego przyſzłá áż
19:
do kończyn ziemie.

werset: 11Then ſpráwił pokoy w ziemi/ z kąd lud
20:
Izraelſki wźiął rádość wielką.

werset: 12Abowiem káżdy ſiedźiał pod ſwą win-
21:
nicą/ y pod ſwą figą/ á żaden nie był co by
22:
ie ſtráſzył.

werset: 13Gdyż nieprzyiaćiele ich byli wyrzuceni
23:
z źiemie/ á krolowie zá onych cżáſow porá
24:
żeni.

werset: 14Thenći zmocnił wſzytki vniżone w ludu
25:
ſwym/ zakonu ſtrzegł z pilnośćią/ á wſzyt
26:
ki łotry y złocżyńce wytrácił.

werset: 15Ochędożył mieyſcá ſwięthe/ y nacżyniá
27:
poświęconego wiele przycżynił.

werset: 16A ták gdy vſłyſzane w Rzymie/ iż Ioná-
28:
tás vmárł/ á wieść theż do Spártánow
29:
przyſzłá/ wielką im to żałość przynioſło.

werset: 17Lecż gdy vſłyſzeli iż Symon ná mieyſcu
30:
bráthá ſwego poſtanowion ieſt nawyż-
31:
ſzym kápłanem/ á iż iako zwyćiężcá otrzy-
32:
mał onę źiemię.

werset: 18Nápiſáli do niego ná miedźiánych tha-
33:
blicách/ o ponowienie z nim ſprzyiáźnie-
34:
nia y ſtowárzyſzeniá kthore mieli z Iuda
35:
ſzem y z Ionátánem bráćią iego poſtáno-
36:
wione.

werset: 19Thy liſty były czytháne w Ieruzálem/
37:
przed zgromadzeniem/ á thenći ieſt prze-
38:
pis liſtu/ ktory Spártáni piſáli.

werset: 20Spártáńſkie Kſiążęthá y miáſtho/ Sy
39:
monowi kápłanowi wielkiemu/ przytym
40:
ſtárſzym y kápłanom/ tákże y inemu ludo-
kolumna: b
wi Zydowſkiemu/ bráćiey náſzey zdro-
1:
wia życzymy.

werset: 21Gdyż poſłowie do ludu náſzego poſłá-
2:
ni/ dáli nam pewną wiádomość o wáſzey
3:
zacnośći y ſławie/ rádowálichmy ſię przy-
4:
śćiu ich/ á to co oni powiedáli/ wpiſálich
5:
my w kſięgi poſpolite tym ſpoſobem.

werset: 22Gdy Numeniuſz Antyochow ſyn/ y An
6:
typater ſyn Iazonow poſłowie Zydow-
7:
ſcy przyſzli do nas ku ponowieniu z námi
8:
pierwſzey przyiáźni.

werset: 23Zdáło ſię ludowi poſpolitemu/ áby byli
9:
zacnie oni mężowie przyięći/ á iżby ſpiſaw
10:
ſzy ſpráwy ich/ wnieſiono w kſięgi poſpo-
11:
lithe ná pámiąthkę pothomną ludowi
12:
Spártáńſkiemu/ á tych rzecży przepis do
13:
Symona nawyżſzego kápłaná nápiſan
14:
ieſth.

werset: 24Pothym Symon poſłał Numeniuſzá
15:
do Rzymu z wielką tarcżą złothą/ kthora
16:
ważyłá tyſiąc grzywien/ ku potwierdze-
17:
niu towárzyſtwá z Rzymiány.

werset: 25Tego gdy ſię lud dowiedział co ſię ſtáło/
18:
rzekli/ Y coż zá wdźięcżnosć okażemy Sy
19:
monowi y ſynom iego?

werset: 26Gdyż on z bráćią ſwą/ y z domem oycow-
20:
ſkim/ wyſtháwił Izráel/ á wypędziwſzy
21:
walką nieprzyiaćioły/ doſtał im wolnoś-
22:
ći/ A ták nápiſawſzy táblice miedźiáne/ po
23:
ſtáwili ie ná ſłupiech/ ná gorze Syon.

werset: 27A tenći ieſt przepis onego piſmá/ Oſme
24:
gonáſtego dniá/ mieſiącá Elul/ roku ſto
25:
ſiedmdzieſiątego y wtorego (kthory ieſt
26:
trzeci rok iáko Symon odźierżał nawyż-
27:
ſze kápłáńſtwo w Sárámel)

werset: 28Przy wielkim zgromádzeniu kápła-
28:
now/ tákże przy Kſiążętách przed ludem
29:
y ſtárſzymi ziemie/ zdáło ſię nam poſpoli-
30:
ćie oznáymić/ Gdy ſię cżęſte walki wſzcży-
31:
nály w náſzey kráinie/

werset: 29Thedy Symon ſyn Mátáthyaſzow/
32:
ktory poſzedł z potomſtwá Iáryb y bráćia
33:
iego podáli ſię w niebeśpiecżeńſtwá/ á zá-
34:
ſtháwowáli ſię nieprzyiaćiołom narodu
35:
ſwego/ áby ich mieyſce święte y zakon zo-
36:
ſtał w cále/ y thenże narod wielką ſławą
37:
ozdobili.

werset: 30Y Ionáthán zátrzymał narod ſwoy/
38:
nád kthorym był nawyżſzym kápłanem/ á
39:
poſtąpił do ludu ſwego.

werset: 31A nieprzyiaćiele ich ſtáráli ſię/ iákoby w-
40:
tárgnąwſzy w źiemię ich/ poborzyli ią/ y ch
41:
cąc ſię ręką tárgnąć ná ich mieyſcá święte/

werset: 32Tedy Symon powſtał/ á podiął ſię wal
42:
czyć zá narod ſwoy/ wiele ſwych pienię-
43:
dzy náłożył/ rycerſthwo narodu ſwego
44:
zbroią opátrzył/ y płáćił im ſłużbę.

księga: 2.Mach.
rozdział: 1


strona: 568v

MACCHABAEORVM II.

kolumna: c
werset: 16Y otworzywſzy drzwi ſkryte gdzie wchá
1:
dzáli ná kościoł/ ze grzmieniem ćiſkáli ká
2:
mieńmi/ y zábili Hetmáná z iego towá-
3:
rzyſtwem/ á zrąbawſzy ie na ſztuki/ y po-
4:
śćinawſzy głowy/ wyrzućili precż.

werset: 17Za wſzytko tho niechay będzie Bog wy-
5:
ſławian/ kthory złośniki dał ná zátráce-
6:
nie.

werset: 18A przetoż máiąc ocżyśćiáć kośćioł dniá
7:
dwudźieſtego piątego mieſiącá Cháſleu/
8:
zdała ſię nam to ſłuſzna rzecż wam oznáy
9:
mić/ abyśćie wy gi theż obchodźili/ iáko
10:
dźień vrocżyſty kucżek/ y dzień zapalenia
11:
ogniá/ Ktorym Neemiaſz zbudowawſzy
12:
kośćioł y ołtarz ſprawował ofiárę.

werset: 19Abowiem gdy oycowie náſzy byli wie-
13:
dźieni do Perſyey/ tedy kápłani ktorzy ná
14:
ten cżás byli bogoboyni/ wźiąwſzy cżąſtkę
15:
ogniá z ołtarza x ſkryli potáiemnie w do-
16:
le/ gdźie byłá ſtudnia máiąc mieyſce ſuche/
17:
y tám że go beśpiecżnie ſchowali/ á żaden
18:
mieyſcá onego nie wiedźiał.
x W 3. Moiże. 6. v. 13. y 10. v. 1.

werset: 20A gdy wyſzło wiele lath/ á gdy ſię Pánu
19:
Bogu zdało/ wypuſzcżon ieſth od Krolá
20:
Perſkiego Neemiaſz/ á poſłał wnuki onych
21:
kápłanow kthorzy byli ſkryli ogień áby
22:
go ználeźli/ ktorzy nam powiedzieli iż nie
23:
ogień ale wodę zgęſtłą znaleźli.

werset: 21Thedy on iey roſkazał nácżerpáć y przy-
24:
nieść/ potym thy rzecży kthore ku ofierze
25:
należáły ſkładſzy ná ołtarz/ roſkazał Nee
26:
miaſz kápłanom polewáć oną wodą/ ták
27:
drwá iáko y ty rzecży ktorych tám byli ná
28:
kłádli.

werset: 22Co gdy vcżyniono thedy po máluczkim
29:
czáſie/ ſłonce kthore przed tym zaſzło było
30:
zá obłoki roziáśniło ſię/ y zápalił ſię ogień
31:
wielki/ ták iż ſię temu wſzyſcy zádźiwili.

werset: 23A przez ten cżás gdy ſię ofiáry paliły/ te
32:
dy thák kápłani iáko y wſzyſcy ini cżynili
33:
modlitwy/ Y pocżynał Ionátán/ á drudzy
34:
zá nim Neemiaſzowym przykłádem mo-
35:
wili.

werset: 24A modlitwa tá tymi ſłowy byłá ſprá-
36:
wioná/ O Pánie/ Pánie Boze/ ktory ie-
37:
ſteś ſtworzyćieł wſzech rzecży/ ſtraſzliwy/
38:
mocny/ ſprawiedliwy/ y miłoſierny/ kto-
39:
ry ieſteś ſam krolem dobrotliwym.

werset: 25Ty ſam ieſteś hoyny/ ſam ſpráwiedliwy/
40:
wſzechmocny/ y wiecżny/ kthory wybá-
41:
wiaſz Izraelá z nieſzcżęśćia káżdego/ kto-
42:
ryś obrał oyce naſze/ y poświęćiłeś ie.

werset: 26Przyimiż ofiárę zá wſzytek lud twoy Iz
43:
ráelſki thobie ofiárowáną/ záchowayże
44:
cżąſtkę twą/ y poświęć.

werset: 27Zgromadź rozproſzenie náſze/ á wyſwo-
45:
bodź ty ktorzy ſą niewolniki miedzy pogá-
46:
ny/ Weyzryż ná wzgárdzone/ y kthoremi
kolumna: d
ſię brzydzą/ áby ćię poználi pogáni Bogá
1:
náſzego.

werset: 28Trapże ty ktorzy nas vćiſkáią/ á gwał-
2:
townie y hárdzie krzywdzą.

werset: 29x A iáko Moiżeſz powiedźiał/ Wſzcżep
3:
lud twoy ná mieyſcu świętym.
x W 5. Moiże. 30. v. 5. Niżey 2 v. 18.

werset: 30Kápłani zaſię śpiewáli pioſnki.

werset: 31A gdy ſię ofiará ſpaliłá/ á oſtátek wody
4:
pozoſtáło/ tedy Neemiaſz roſkazał ią po-
5:
lać kámienie więtſze.

werset: 32To gdy vcżyniono zápalił ſię płomień/
6:
ktory przed iáſnośćią od ołtarzá ſię łſną-
7:
cą zgáſnął.

werset: 33Gdy tedy rzecż thę/ ktora ſię ták iáwnie
8:
ſtáłá/ opowiedźiano Krolowi Perſkie-
9:
mu/ Iz ná mieyſcu tym ná ktorym byli ká-
10:
płani ſkryli ogień/ gdy byli wiedźieni do
11:
więzienia/ wodę ználeźiono/ á ktorą theż
12:
Neemiaſz z ludem ſwym ofiáry ſprawo-
13:
wał.

werset: 34Krol dowiedźiawſzy ſię rzecży pewney/
14:
mieyſce ono dawſzy ogrodźić miał zá świę
15:
the.

werset: 35Vcżyniwſzy z hoynośći ſwey ná nie wiel-
16:
ki koſzt y nákład.

werset: 36Nád tho ieſzcże mieyſce ono názwał
17:
Neemiaſz/ Eftár/ co ſię wykłada ofiá-
18:
rá ocżyśćienia/ á ieſt ich wiele co ie zową
19:
Neftár.

rozdział: 2
KApitułá 2.1. Skrzyniá ſkryta przez Ieremiaſzá. 13. Nee-
20:
miaſz zbiera kſięgi prorockie. 19. Ty wtore kſię-
21:
gi ſą krotkiem zebrániem Hiſtoryiey Iazonowey.
werset: 1
I
Eſt też to nápiſano w kſię-
22:
gách/ Iż Ieremiaſz Prorok roſka
23:
zał/ áby ći ktorzy mieli idź w zágná
24:
nie wźięli ogień/ iako tho ieſt oz-
25:
náymiono/ á iáko to też y tym kthorzy ſzli
26:
w poimánie tenże Prorok roſkazał.

werset: 2Podawáiąc im zakon áby nie zápomi-
27:
náli przykazánia Páńſkiego x á iżby ſię nie
28:
vwodźili w vmyſlech/ gdyby złothe y śre-
29:
brne báłwány/ y ochędoſtwo ich vyzreli.
x Bár. 6. v. 4.

werset: 3Roſkázuiąc im y ine rzecży tákowe/ nápo
30:
minał áby zakon z ich ſerc nie odpadał.

werset: 4Y toć też ná piſmie zoſtáło/ iż namioth y
31:
ſkrzynię roſkazał Prorok zá nápominá-
32:
niem Páńſkiem nieść zá ſobą/ y gdy przy-
33:
ſzedł ná gorę ná ktorą był wſzedł x Moi-
34:
żeſz áby oglądał oſiádłość Páńſką.
x W 5. Moiże. 34. v. 1.

werset: 5Tám wſzedſzy Ieremiaſz/ ználazł loch
35:
gdzie wnioſł Namiot/ ſkrzynię/ y ołtarz
36:
kádzenia/ y záwálił drzwi.

werset: 6Potym gdy niekthorzy ſzli z nim ſpołu/
37:
chcąc ſobie náznácżyć onę drogę/ nie mo-
38:
gli tego mieyſcá ználeść.

rozdział: 4


strona: 571


kolumna: a
werset: 37A przetoż Antyoch będąc żalem wielkim
1:
wvmyſle zięthy/ á ruſzywſzy ſię miłoſier-
2:
dźiem/ zápłakał/ przywodząc ſobie mier-
3:
ność y wielką ſkromność onego cżłowie-
4:
ká vmárłego.

werset: 38Tedy będąc ták zápalony gniewem wnet
5:
dawſzy zwlec z Androniká ſzárłát/ y roz-
6:
dárſzy ſzátę dał go wodźić po wſzythkim
7:
mieście/ y thámże ná onym mieyſcu gdźie
8:
złośćiwie vcżynił gwałt Oniaſzowi roſka
9:
záł gi mordowáć iáko obrzydłego mężo-
10:
boycę/ gdyż Pan oddał mu tho też godną
11:
pomſtą.

werset: 39A gdy też y Lizymách pobroił wiele świę
12:
tokradztwá zá rádą Menełauſową/ á tá
13:
rzecż poſpolićie ſię rozſławiłá/ Zebráło ſię
14:
mnoſtwo ludu przećiw niemu gdy iuż wie
15:
le złotá po rozmáitych mieyſcách było roz-
16:
nieſiono.

werset: 40Tám Lizymách gdy ſię lud wzruſzył bę
17:
dąc nápełniony zágniewániem máiąc oko
18:
ło trzech tyſięcy ludu zbroynego/ nieſpráwie
19:
dliwie y gwałthowną cżynić zá przywie-
20:
dźieniem niektorego tyránná w lećiech y w
21:
ſzalonym rozumie podeſzłego.

werset: 41Widząc tedy oni ſtáránie Lizymáchowe/
22:
iedni pochwyćiwſzy kámienie/ drudzy ſpu
23:
ſtki drew/ niektorzy ile mogli w przygar-
24:
śnie prochu nábráć ná ony buntowniki Li
25:
zymáchowe miotali.

werset: 42Od ktorych iedni poránieni/ drudzy pobi
26:
ći/ ták iż práwie wſzyſci zućiekáli/ á on ſam
27:
świętokradcá podle ſkárbnice ieſt zábit.

werset: 43Około ktorey rzecży poſtánowion ieſth
28:
ſąd przećiw Menelauſowi.

werset: 44Gdy pothym przyſzedł Krol do Tyru/
29:
trzey męzowie od ſtárſzych poſłáni okázá-
30:
li go być winnym.

werset: 45Ale Menelans będąc práwem przekoná-
31:
ny/ obiecał bárzo wiele pieniędzy Ptole-
32:
meuſzowi Dorymenowemu ſynowi/ áby
33:
mu przeiednał niełáſkę v Krolá.

werset: 46A ták Ptolemeuſz gdy był Krol ná nie
34:
ktorą ſalę wſzedł/ iákoby dla ochłodzenia
35:
przewrotnie go do tego przywiodł.

werset: 47Iż Menelauſá ktory był powodem wſzyt
36:
kiey złośći/ vcżynił wolnym od obwino-
37:
wánia/ A ony nędzniki (ktorzy choćby theż
38:
przed Tátáry niewinność ſwą opowiedá
39:
li/ y od wſżelákich win byli wolnemi vczy-
40:
nieni) żeby ie ná śmierć ſkazał.

werset: 48Y tákże nátychmiaſt nieſpráwiedliwą ka
41:
źnią byli oſądzeni/ oni kthorzy byli na ſię
42:
wźięli rzecz mieyſcką/ y wſzego poſpolſtwá
43:
y nacżynia poświęconego.

werset: 49A dla tegoż Tyryicżycy będąc ruſzeni nie
kolumna: b
nawiśćią przećiw złośći thákowey/ dali
1:
hoynie wſzythki potrzeby ná ich pogrzeb
2:
należące.

werset: 50Zoſtał tedy Menelaus przy kſięſtwie prze
3:
łákomſtwo ludźi możnych/ tym ſię więcey
4:
mnożąc w złośći/ A będąc zdraycą wiel-
5:
kim mieſzczánow.

rozdział: 5
Kápitułá 5.1. Znáki na powietrzu widźiáne nad Ieruzálem.
6:
6. Iázon goniąc mieſzczány ſwe vmárł w wygná
7:
niu. 11. Wielka porażká Zydow przez Antyocha.
8:
23. Iudaſz z máłym pocżtem vćieka ná puſzczą.
werset: 1POd tymże cżáſem Antyoch wy
9:
práwił ſię po wthore ná woynę
10:
do Egiptu.

werset: 2Y przydáło ſię że po wſzythkim
11:
mieśćie/ práwie przez cżterdźieśći dni v-
12:
kázowáło ſię ná powietrzu rycerſtwo bie-
13:
gáiące/ w złothem odźieniu y iákoby hufy
14:
zbroyne z drzewy.

werset: 3Ktemu roty konnych z ſzykowáne w rzę
15:
dy/ y bitwy ſthácżáne y pothykánia z obu
16:
ſtron: Przytym ſtaczánie hárcow z tar-
17:
cżami y wielką moc drzewiec/ miecżow do
18:
bytych/ ſtrzelby y ochędoſtwá złote łſkną-
19:
ce ſię kthemu páncerze wſzelákie nátymże
20:
powietrzu było widáć.

werset: 4A dla tegoż wſzyſcy prośili áby ty cudá
21:
były ku dobremu.

werset: 5Ale gdy fałſzywa wieść przyſzłá iż Anty
22:
och vmárł/ Thedy Iazon zebrawſzy nie
23:
mniey od tyſiącá mężow/ ſtrzaſkiem przy-
24:
ſzedł aby wźiął miáſtho/ A gdy ſię wſzyſcy
25:
mieſzczanie zbiegli ná mury y gdy iuż mia
26:
ſto było wźięte/ Menelaus vćiekł ná zamek

werset: 6Iazon záſię czynił mord nad mieſzcżány
27:
ſwemi/ żadnemu nie przepuſzcżáiąc/ áni
28:
myſląc że ſzczęśćie z zginieniem ludu iego
29:
złączone miáło być wielkiem nieſzcżęśćiem
30:
lecż mniemáiąc żeby nád nieprzyiaćioły/ a
31:
nie nád mieſcżány zwyćięſthwo odzierżeć
32:
miał.

werset: 7Wſzákoż áni ten kſięſtwá otrzymał/ lecż
33:
koniec zdrady iego był z zelżywośćią/ á vćiek
34:
ſzy/ záſię ſię ſchronił do Amonitydy.

werset: 8Potym go potkáło nieſzcżęſne dokońcże-
35:
nie v Aretá Arábſkiego kſiążęćiá/ ták będąc
36:
odniego ogárniony iż z iednego miáſtá do
37:
drugiego vćiekał/ ktore go gdy wſzyſcy goni
38:
li/ y mieli w nienáwiśći iako przeſtępcę za
39:
konu/ brzydząc ſię im iáko katem oycżyzny
40:
y mieſzczan/ Y thákże ieſth wypędzon do
41:
Egiptu.

werset: 9Owa ten ktory ich wiele wygániał z oy
42:
cżyzny/ ſam też w wygnániu zginął/ y ſzed
43:
ſzy do Lácedemończykow iákoby ná pew-
44:
ne mieyſce/ ku záchowániu zdrowia ſwe-
45:
go/ dla ſkrewnienia ktore miał z nimi.

rozdział: 8


strona: 573v


kolumna: c
werset: 14A drudzy poprzedawſzy wſzytko/ co mie
1:
li/ prośili ſpołu Páná/ áby záchował ony/
2:
ktore niepobożny Nikánor przed ich przy-
3:
śćiem y potkániem poprzedał.

werset: 15A choćiaż nie dla nich ſámych/ ále dla
4:
przymierzá/ ktore było poſtanowione z oy
5:
cy ich/ y dla onego chwalebnego á wielmo
6:
żnego imieniá ktorem ſię ozywali.

werset: 16A przetoż Máchábeycżyk zebrawſzy to-
7:
wárzyſze/ ktorych było ſześć tyſięcy w lićz-
8:
bie/ nápominał ie aby ſię nie lękáli nieprzy
9:
iaćioł/ áni ſię bali wielkośći pogánow/ kto
10:
rzy ſię ná nie nieſprawiedliwie vtárgnę-
11:
li/ y owſzem aby ſię mężnie potykáli.

werset: 17Przekłádáiąc ſobie przed oczy zelży-
12:
wość kthora ſię nie ſłuſznie á nieprzyſtoy
13:
nie ſtháłá nad mieyſcem święthym/ y ná
14:
krzywdę ktora ſię ſtałá z pośmiewiſkiem
15:
miáſtu/ przytym też iż rzecż poſpolita kto-
16:
ra byłá od ſtárſzych náſzych poſtanowio-
17:
ná/ ieſt práwie wywroconą.

werset: 18Nád to ieſzcze powiedźiał/ Acżći oni w
18:
zbroiach ſwych/ y w zuchwalſtwie vfáią/
19:
alećieſmy my vfánie náſze położyli w Pá-
20:
nu wſzechmogącym/ ktory może ty ktorzy
21:
ſię ná nas vtárgnęli/ kthemu y wſzythek
22:
świat iednym kinieniem wniwecż obroćić

werset: 19Kthemu ieſzcze przypominał im pomo-
23:
cy/ ktore przedtym Bog okázował przod-
24:
kom ich/ á nawięcey ono/ iż zá Sennáche-
25:
ryba ſto ośḿdźieſiąt y pięć tyſięcy zginęło.

werset: 20Tákże onę walkę w Babiloniey/ kthorą
26:
mieli z Gálátámi gdzie gdy ſię ku bithwie
27:
ośḿ tyſięcy ludu/ á Macedońcżykow czte
28:
ry tyſiące ztoczyli/ tedy Mácedońcżycy do-
29:
trzeć nie śmieli/ ále ony ośḿ tyſięcy porá
30:
źiły ſto y dwádźieśćiá tyſięcy ludu zá wſ-
31:
pomozeniem/ ktore im było poſłane z nie-
32:
bá/ zkąd wielkiey korzyśći doſtáli.

werset: 21Tymi ſłowy gdy im dodał ſercá y ocho-
33:
ty/ będąc gotowi vmrzeć dla vſtaw y dla
34:
oycżyzny/

werset: 22Rozdźielił woyſko na cżtery częśći/ roz
35:
ſádźiwſzy bráćią ſwą/ Symoná/ Iozefa/ y
36:
Ionátáná/ kthorzyby ná obudwu ſzykoch
37:
nád rzędmi byli przednieyſzy/ po[r]ucżyw-
38:
ſzy káżdemu z nich pułthorá tyſiącá ludu/
39:
Támże poſtánowił y Eleázárá.

werset: 23A ſam záſię wźiąwſzy kſięgi święte/ cży
40:
tał/ y dawſzy znák Boſkiego wſpomoże-
41:
nia/ ſam był Hetmanem hufu pierwſze-
42:
go/ y ztocżył bitwę z Nikánorem.

werset: 24A tak zá wſpomożeniem wſzechmocne-
43:
go/ pobili więcey niż dźiewięć tyſięcy nie-
44:
przyiaćioł/ á więtſzą cżęść woyſka Niká-
45:
norowego poránili/ zobćinawſzy cżłonki
46:
ich/ ták iż wſzyſcy muſieli vćiekać.

werset: 25Y doſtáli pieniędzy od onych ktorzy ie by
kolumna: d
li przyſzli kupowáć/ á potym zá nimi ſzli
1:
w pogonią pokąd iedno mogli.

werset: 26A gdy im cżáſu nie zſthawáło/ wroćili
2:
ſię/ ábowiem był iednoż ieden dźień przed
3:
Szábbátem/ y dla teyże przycżyny nie ſzli
4:
zá nimi dáley w pogonią.

werset: 27Ale pozbierawſzy zbroie nieprzyiaćiel-
5:
ſkie/ y zebrawſzy łupy/ święćili dźień Szá
6:
bátu/ bárzo wielkie chwały cżyniąc Panu
7:
y oddawáiąc dźięki záto iż ie záchował áż
8:
do dniá onego/ á ſpuśćił ná nie pocżąthek
9:
miłoſierdzia ſwego.

werset: 28A gdy przeminął Szábát/ tedy część łu
10:
pow oddźielili na ludźi niedoſthátecżne/
11:
ſieroty y wdowy/ á oſtátek podźielili mie-
12:
dzy ſię y miedzy dźiatki ſwe.

werset: 29To gdy ſię ták ſtáło/ vcżynili modlitwy
13:
poſpolite/ proſząc miłoſiernego Páná/ á-
14:
by ſię náwieki litośćiwym okázał nád ſłu
15:
gami ſwemi.

werset: 30A ták ſpołu wtárgnąwſzy/ ná ty ktorzy
16:
byli z Tymotheuſzem y z Báchidem/ zábili
17:
więcey niż dwádźieśćiá tyſięcy ludu a doby
18:
wſzy ſzczęſliwie bárzo wyſokich baſzt/ wie
19:
le łupow miedzy ſię podzielili/ przypuśći-
20:
wſzy k ſobie w rowny dźiał ludźi niedoſtá
21:
teczne/ oſieroćiáłe/ wdowy/ y ſtare.

werset: 31Potym pilnie zebrawſzy zbroie nieprzy-
22:
iaćiełſkie/ znieſli ie ná mieyſcá gdzie tego
23:
byłá pilna potrzeba/ drugą zaſię cżęść łu-
24:
pow odnieśli do Ieruzalem.

werset: 32Zábili też Filarchá cżłowieká niecnotli-
25:
wego/ ktory był z ſtrony Tymoteuſzowey/
26:
á cżynił wiele przykrośći Zydom.

werset: 33Potym gdy obchodźili dzień zwyćięſt-
27:
wa w oycżyznie/ Káliſtená ktory był po-
28:
palił brany święte/ gdy on do niektorego
29:
domku vćiekł/ záłożywſzy ogień ſpalili/
30:
y thákże on odnioſł godną nagrodę zá
31:
złość ſwą.

werset: 34A on Nikánor złośćiwy/ ktory był wez-
32:
wał tyſiąc kupcow aby im przedawał Zy-
33:
dy.

werset: 35Od tych ktore ſobie lekce pocżytał/ ſtra-
34:
pion ieſth zá pomocą Boſką/ y złożywſzy z
35:
ſiebie ſzáty koſztowne/ iákoby ſługá zbie-
36:
gły/ ſam tylko zoſtawſzy/ morzem ktore zo
37:
wą Mediterráneum/ przyſzedł do Antyo
38:
chiiey woyſko ſtráćiwſzy gdy ſię mu wſzyt
39:
ko náder nieſzcżęſliwie dźiało.

werset: 36A tak ten ktory ſię był podiął odpráwić
40:
dań Rzymiánom z więzniow Ierozolym-
41:
ſkich/ thenże wyznawał iż Zydowie maią
42:
Bogá ktory zá nie walczy/ a iz dla thego
43:
zbići być niemogą że naſláduią vſthaw od
44:
niego poſtánowionych.



strona: 576


kolumna: a
werset: 37A przetoż im narychley niektore poſlićie
1:
ábychmy y my zrozumieli ktore też ieſt wá
2:
ſze zdánie.

rozdział: 12
Zátym ſię dobrze mieyćie/ Roku ſto cżter
3:
dźieſtego oſmego/ mieſiącá Xántyká dniá
4:
piętnaſtego. KApitułá 12.1. Lizyaſz wráca ſię do Tymoteuſzá Krolá 15. Ká
5:
ſpin miaſto poborzone od Iudáſzá. 20. Tymoteuſz
6:
poráżon. 32. Gorgiáſz bitwy przegrał.
werset: 1
T
Hákowe gdy ſię
7:
ſtáły poſtánowienia
8:
Lizyaſz iechał do kro
9:
la/ a Zydowie byli pil
10:
ni oránia rol ſwoich.

werset: 2Ale przełożeni o-
11:
nych mieyſc Tymothe
12:
uſz y Apolonius Gen
13:
neowi ſynowie thákże Ieronim y Demo-
14:
fon/ á nád thy ieſcze y Nikánor z Cypru
15:
Kſiążę niedopuſzcżáli im żyć ſpokoynie.

werset: 3A przythym Ioppitowie thákową byli
16:
złość zbroili/ ábowiem nágotowawſzy o-
17:
kręty/ namawiáli Zydy ony ktorzy mieſz-
18:
káli v nich/ áby wſiedli do nich y z żonámi
19:
ſwemi/ iákoby więc z nimi żadnego nie-
20:
przyiaćielſtwá nie mieli.

werset: 4Potym oni według poſpolitego mieyſc-
21:
kiego dekretu (iáko ći ktorzy ſtrzegli poko
22:
iu/ y nic ſię złego nienádziewáli) zezwoli-
23:
li ná to/ Ale oni záwiozſzy ie ná głębią/
24:
potopili ich/ nie mniey iedno dwie śćie cżło
25:
wieká.

werset: 5O ktorym okrućieńſtwie nád narodem
26:
ſwym vczynionym gdy ſię dowiedźiał Iu
27:
dás/ onym mężom kthore przy ſobie mie-
28:
wał roſkazał wźiąć zbroie/ y wzywał Bo-
29:
gá ſędźiego ſpráwiedliwego.

werset: 6A ćiągnął ná ony morderze bráćiey ſwey/
30:
y záṕaliwſzy port w nocy y okręty popali-
31:
wſzy/ pomordował ony/ ktorzy byli ná o-
32:
no mieyſce zućiekáli.

werset: 7Ale gdy go ku miáſtu nieprzypuſzcżono/
33:
odćiągnął thák iákoby ſię był zaś znowu
34:
wroćił/ á áż do gruntu wſzytko Ioppitow
35:
miáſto poborzył.

werset: 8Zátymże gdy ſię dowiedźiał/ iż Iámnień
36:
ſcy thákowąż złość bráćiey iego Zydom/
37:
ktorzy z nim mieſzkáli wyrządźić myſlili.

werset: 9Tedy ie tákże w nocy náſzedſzy port y z
kolumna: b
okręthy zápalił/ ták iż było płomień pałá-
1:
iący widáć w Ieruzálem/ kthory ſię świe-
2:
ćił przez dwie śćie y cżterdźieśći ſtáiań.

werset: 10Z támtąd gdy ſię ruſzył ná dźiewięćioro
3:
ſtáiań/ á zaćiągnął drogę Tymotheuſzo-
4:
wi/ wyrwało ſię nań przez pięć tyſięcy A-
5:
rabcżykow z piąćią ſet iezdnych.

werset: 11A thák zwiodſzy okrutną bitwę/ gdy oni
6:
ktorzy z Iudaſzem byli zá pomocą Boſką
7:
ſzcżęſliwie á mężnie ſobie pocżynáiąc zwy
8:
ćiężeni/ Arábcżycy Nomádowie proſili Iu
9:
daſzá/ áby im dał ſwą práwicę/ obiecuiąc
10:
mu bydłá dáwać/ a chcąc mu być nápo-
11:
tym y w inych rzecżách ku pomocy.

werset: 12Y mniemáiąc Iudáſz zá rzecż prawdźi-
12:
wą/ że mu w wielu rzeczách pożytheczni
13:
być mieli/ dopuścił im tego że z nimi miał
14:
pokoy/ y tákże ſobie ręce dawſzy/ oni ode-
15:
ſzli do namiotow ſwoich.

werset: 13Przyſzedł też pod niktore miáſtho gdźie
16:
był mocny moſth/ y murem było obtocżo-
17:
ne/ á nazywano ie Káſpin/ w ktorym roz
18:
licżni narodowie mieſzkáli.

werset: 14Ci thedy ktorzy miáſto ono trzymáli w
19:
mocnych murzech/ y w śpiżách/ kthorych
20:
mieli doſyć/ vfáiąc/ ſwowolniey y wſzetecż
21:
niey ſię niż przyſtało záchowáli/ ſromocąc
22:
rycerſtwo Iudaſzowe/ y hániebnemi zło-
23:
rzecżeńſtwy im łáiáli/ kthorych ſię powie-
24:
dać nie godźi.

werset: 15Ale Iudaſzowo rycerſthwo/ wzywáiąc
25:
możnego Paná świátá tego/ ktory oprocz
26:
táránow/ y oprocż wſzech przypraw wo-
27:
iennych x zá cżáſow Iozue podwroćił Iery
28:
cho/ wnet gwałtownie á ſrodze dobywá-
29:
ło murow.
x Iozue 6. v. 20.

werset: 16Y wziąwſzy miáſtho zá pomocą Bożą/
30:
morderſtwá z ktorych ſię nikt ſłowy nie wy
31:
práwi tám okazáli/ ták iż w onym podle-
32:
głem ieźierze/ ktore było w ſzerzą ná dwoy
33:
gu ſtháiań/ zdáło ſię iż w nim pełno krwie
34:
pływáło.

werset: 17Z támtąd gdy odeſzli przez ſied ſeth y
35:
pięćdźieſiąth ſtáiań/ przyſzli do Cháráká
36:
do Zydow ktore zwano Tubeńczyki.

werset: 18A nie ználezli thám ná mieyſcách onych
37:
Tymotheuſzá (bo iuż był z támtąd vſzedł
38:
nic nie ſpráwiwſzy) Lecż gdy on thám ná
39:
niektorym mieyſcu obronnym oſádźil bá-
40:
ſztę ſłużebnemi/

werset: 19Tedy Dozyteuſz y Sozipáter ktorzy byli
41:
w woyſcże Máchábeuſzowym Hetmány
42:
tám ſzli/ á ony co ie był Tymotheuſz ná bá
43:
ſzćie pozoſtháwił/ pozábiiáli więcey niż
44:
przez dźieſięć tyſięcy mężow.

rozdział: 14


strona: 578v


kolumna: c
werset: 43Ale gdy przed kwápienim wielkim zá-
1:
dał ſobie ránę nie záraz ſzkodliwą/ gdy ſię
2:
iuż lud wrywał we drzwi/ wbiegſzy śmie
3:
le ná mur/ meznie z gory ſkocżył miedzy o-
4:
nę wielkość.

werset: 44Kthorzy ſię mu prędko roſkoczyli daw-
5:
ſzy plác/ ták iz w pośrzodek ſpadł ná
6:
brzuch.

werset: 45A ták gdy ieſzcze dychał będąc ſercá zá-
7:
palonego/ wſtał/ choćiaż z niego kreẃ ćie-
8:
kłá iáko źrzodło/ y ácż był ćięſzko zránion/
9:
przeſzedł wſkok przez on lud.

werset: 46Tedy ſtánąwſzy ná niektorey ſkále przy
10:
krey/ iuż práwie przez krwie/ vchwyćiwſzy
11:
obiemá rękomá wnetrznośći ſwoie/ wy-
12:
wlokł ie/ y rzućił miedzy lud proſząc Páná
13:
w ktorego mocy ieſt żywot y duch/ aby mu
14:
go potym záſię przywroćił/ á tymći ſpoſo-
15:
bem dokońcżył żywotá.

rozdział: 15
KApitułá 15.5. Bluźnierſtwo Nikánorowe. 8. Nápominánie.
16:
21. Y modlitwá Iudaſzowá. 28. Nikanor poráżon.
17:
36. Dźień święty vſtáwiono. 39. Obmowá tego co
18:
ty kſięgi piſał.
werset: 1
A
Gdy ſię Niká-
19:
nor dowiedźiał/ że Iu
20:
daſz z ludem ſwoim
21:
był ná niktorych miey
22:
ſcách w Sámaryey/ vrádźił iż ſię ná nie
23:
miał wthárgnąć w
24:
dźień odpocżynienia/
25:
gdyby ſię nawięcey vbeſpieczyli.

werset: 2Tedy Zydowie ktorzy z przymuſzenia z
26:
nim idź muśieli/ powiedźieli mu żeby ſię
27:
thák okrutnie á nie ludzkie nie ſrożył/ ále
28:
iżby dniowi chwálebnie á zácnie (od tego
29:
ktory wſzytko widźi) poświęconemu pocż
30:
ćiwość záchował.

werset: 3Ale on złośnik pytał/ ieſly był ná niebie
31:
iáki mocarz/ coby roſkazał obchodźić dźień
32:
ſobotny.

werset: 4A gdy to oni twierdźili/ że był w niebie
33:
Pan żywy/ á bárzo mocny ktory roſkazał
34:
obchodźić dźień ſiodmy.

werset: 5Tedy on záſię powiedźiał/ iżem ia też ieſt
35:
drugim ták mocnym ná ziemi iż roſkázuię
36:
bráć zbroię/ áby ſię doſyć ſthało ſpráwam
37:
Krolewſkim/ á wſzákoż nie przyſzedł kte-
38:
mu/ áby był mogł doſyć vcżynić oney ſwey
39:
nędzney rádźie.

werset: 6Y choćiaż był Nikánor w ſwey wielkiey
kolumna: d
hárdośći ták wywyzſzony/ myſląc iż miał
1:
nád wſzytkimi hufy Iudaſzowymi zwy-
2:
ćięſtwo otrzymáć.

werset: 7Ale Máchabeuſz vſtháwicżnie vfał ze
3:
wſzythką nádźieią iż miał mieć ráthunek
4:
od Bogá.

werset: 8A dla tegoż lud ſwoy nápominał/ áby ſię
5:
nie bali przyśćia pogánow/ ále áby mieli
6:
ná pámięći ony wſpomożenia im z niebá
7:
podawáno/ kthemu áby oczekawáli przy-
8:
ſzłego rátunku y zwyćięſtwá od wſzechmo
9:
cnego.

werset: 9Nád to ćieſzył ie z zakonu y z prorokow/
10:
przypomináiąc im bitwy kthore otrzymá
11:
wáli.

werset: 10Y vczynił ie thym ochotnieyſze/ á pobu-
12:
dźił w nich ſercá dobre/ okázuiąc im przy-
13:
thym przymierza złośćiwie przez pogány
14:
połamáne/ y przyśięgi zgwałcone.

werset: 11Y tákże káżdego z nich vzbroił/ nie thák
15:
bronią tarcż ábo drzewiec/ iako onymi ſło
16:
wy y przenalepſzym napominániem/ á ná
17:
oſtátek powiedáiąc im ſen wiáry godny/
18:
bárzo ie rozweſelił.

werset: 12Abowiem ſię mu thák dáło widźieć/ Iż
19:
Oniaſz kthory przed tym był ná vrzędźie
20:
nawyżſzego kápłáńſtwá/ cżłowiek dobry/
21:
y pocżćiwy/ wdźięcżnego weyźrzenia/ y
22:
ſtáthecznych obycżáiow/ cżłowiek oſobli-
23:
wey wymowy/ á ieſzcze iákoż od młodośći
24:
we wſzech cnothách ćwicżony/ iż ſię modlił
25:
za wſzytko zgromádzenie Zydowſkie wy-
26:
ćiągnąwſzy ręce ſwe.

werset: 13Potym też widźiał mężá śiwego/ y wiel
27:
ce poważnego/ nieiáką dźiwną á zacną
28:
wielmożnością ná wſzem ozdobionego.

werset: 14O ktorym kiedym Oniaſzá pytał/ thedy
29:
mi powiedźiał/ Thenći ieſt on vmiłownik
30:
bráćiey ktory wiele dobrego życzy ludowi
31:
y miáſthu świętemu/ Ieremiaſz on Pro-
32:
rok Boży.

werset: 15Tedy támże Ieremiaſz śćiągnąwſzy rę-
33:
kę práwą/ podał Iudaſzowi miecż złoty/
34:
á podawáiąc ták mowił.

werset: 16Weźmiż then miecż święty zá vpominek
35:
od Bogá ktorym zrániſz nieprzyiaćioły.

werset: 17Temi ták bárzo miłemi namowámi Iu
36:
daſzowemi/ ku pobudzeniu pilnieyſzemu
37:
ku cnoćie/ y ku dodániu ſercá dobrego lu-
38:
dźiam młodym będąc vtwierdzeni/ vmy-
39:
ſlili żadnych obozow nieſthánowić/ ale
40:
śmiele wtárgnąć/ y z wielką mocą potykáć
41:
ſię wręcż/ oſtháthecznie vradźili/ gdyż y o
42:
miáſto/ y o rzecży święthe/ y o kośćioł iuż
43:
im ſzło o płatne.

księga: Matth.
rozdział: 1


strona: 2


kolumna: ab
A Ewánielia Swięta Iezuſá Kry
1:
ſtuſá/ ktorą Mátheuſz Swięty nápiſał.
A To słowo znáczy one weſołe poſelſthwo zbáwienia/ ktore nam ieſt ſpráwione przez Kryſtuſá/ á miánowićie zámyka ſię w Hiſtoriey kthorą cżterzey Ewánieliſtowie o Kryſtuſie nápiſáli.

kolumna: a
KApitu. 1.1. Narod Kryſthuſow wedle ćiáłá. 18. Po-
1:
cżęt ieſt z Duchá święthego/ á narodzon z
2:
pánny Máryey/ y názwan Emmánuel.
werset: 1
T
Oć ieſt xB wypi-
3:
ſánie narodu Iezuſá
4:
Kryſtuſá ſyná C Da
5:
widowego/ ſyná A-
6:
bráhámowego.
x Luk. 3. v. 23. B Poſpolićie wykłádaią kſięgi/ iáko Zydowie mowią/ ále nie właſnie/ gdyż to słowo nie śćiąga ſię ná cáłe kſięgi Máteuſzowe/ ále thylko ná to Kápitulum w ktorym pokolenie Kryſthuſowe wedle ćiáłá ieſt opiſáne. C Dawid y Abráhám tu ſą oſobliwie miánowáni dla obietnic im vcżynionych/ á Kryſtus miedzy Zydy poſpolićie był názywán ſynem Dawidowym dla thego iż iemu Kryſthus Krol wiecżny był iáwniey obiecan niżli inym. Pſalm 72. v. 5. y. 89. v. 29.

werset: 2x Z Abráhámá
7:
poſzedł Izáák/ " z Izáaká poſzedł
8:
Iakob/ a x z Iakobá poſzedł Iudá y
9:
bráćia iego.
x w 1. Mo. 25. v. 2. " w. 1. Mo. 25. v. 24 x w 1. Mo. 29. v. 35

werset: 3Z Iudy poſzedł Fáres y Zará z D
10:
Thámár/ z Fáreſá poſzedł Ezrom/
11:
z Ezromá poſzedł Arám.
D To ſię ſtáło przez grzech nie cżyſthy ktore poháńbienie było pocżąthkiem vniżenia Kryſtuſowego kthory ſię vpokorzył y zſthał ſię służebnikiem dla nas.

werset: 4Z Arámá poſzedł Aminádáb/ z A-
12:
minádábá poſzedł Náaſſon/ z Ná-
13:
áſſoná poſzedł Sálmon.

werset: 5Z Sálmona poſzedł Boos z Rá-
14:
hab/ z Booſá poſzedł Obed z Ruth/
15:
á z Obed poſzedł Ieſſe.

werset: 6x Z Ieſſego poſzedł Krol Dawid/
16:
á x z Dawidá Krolá poſzedł Salo-
17:
mon/ z tey ktora byłá przed tym żoną
18:
Vryaſzową.
x 1. Sám. 17. v. 15. 1. Kron. 2. v. 13. x 2. Sám. 12. v. 24.

werset: 7" Z E Sálomoná poſzedł Roboám/
19:
z Roboamá poſzedł Abia/ z Abie po-
20:
ſzedł Aſá.
" 1. Krol. 11. v. 43. 1. Kron. 3. v. 10. E Máttheuſz s. nie wypiſał porządnie narodu Kryſtuſowego iáko Lukaſz święthy gdyż tylko okazał iáko Iezus Kryſthus poſzedł z Dawidá z Sálomoná y z inych Krolow/ aby wedle zakonu był dźiedźicem ſpráwiedliwym Kroleſtwá ich.

werset: 8Z Aſy poſzedł Iozáfát/ á z Iozáfá
21:
tha poſzedł Ioram/ á z Iorámá po-
22:
ſzedł F Ozyaſz.
F Tu opuſzcżeni ſą trzey krolowie/ á dla thego vkroćił licżby aby pothym rozdźielił ná troię cżternaśćie.

werset: 9Z Ozyaſzá poſzedł Ioáthám/ z Io
23:
áthámá poſzedł Achás/ z Achaſá po
24:
ſzedł Ezechiaſz.

werset: 10x Z Ezechiaſzá poſzedł Mánáſſes/
25:
z Mánaſſeſa poſzedł Amon/ z Amo-
26:
ná poſzedł Iozyaſz.
x 2. Krol. 20. v. 21. 1. Kron. 3. v. 13.

werset: 11x Z Iozyaſzá poſzedł Ioákim/ á z
27:
Ioákimá poſzedł G Iechoniaſz y brá-
28:
ćia iego/ gdy byli záprowádzeni do
29:
Bábilonu.
x 2. Krol. 23. v. 34. 2. Kron. 36. v. 4. G Tego też zwano Ioáchin.

werset: 12A po záprowádzeniu do Bábilo-
30:
nu/ x z Iechoniaſza poſzedł H Sálá-
31:
thyel/ á z Sáláthyelá poſzedł Zo-
32:
robabel.
x 2. Krol. 24. v. 6. 2. Kron. 36. v. 9. H Ten otrzymał práwo Krolewſkie po więźieniu: Acżkolwiek ná ten cżáś byli niewolniki/ wſzákże iednák Bog opátrznośćią to ſwoią ſpráwił/ iż oſtátki pańſtwa Zydowſkiego trwáły w domu Dawidowym áż do przyśćia Kryſtuſowego. " 1. Kron. 3. v. 9. 1. Ezdr. 5. v. 2.

werset: 13Z Zorobabelá poſzedł Abiud/ z
kolumna: b
Abiudá poſzedł Eliákim/ z Eliáki-
1:
má poſzedł Azor.

werset: 14Z Azorá poſzedł Sádok/ z Sádo-
2:
ka poſzedł Achin/ z Achiná poſzedł
3:
Eliud.

werset: 15Z Eliudá poſzedł Eleázár/ z E-
4:
leázárá poſzedł Máthán/ á z Mata-
5:
ná poſzedł Iakob.

werset: 16Z Iakobá poſzedł I Iozef mąż Má
6:
ryey/ z ktorey ſię národził Iezus/ kto-
7:
ry ieſt názwan K Kryſtus.
I Zydowie thylko przypomináią narod męſzcżyzn/ ále y narod Maryiey tu ſię zámyka/ gdyż byłá zmowioná za mężá z pokolenia ſwego wedle zakonu. K To ieſt/ pomázány od Bogá áby doſyć vcżynił vrzędowi ktory ná zbáwićielá należy.

werset: 17A ták wſzytkiego L pokolenia kto-
8:
re było od Abráhámá áż do Dawi-
9:
dá/ ieſt cżternaśćie/ á od Dawidá áż
10:
do záprowadzenia do Bábiloniey/
11:
pokolenia cżternaśćie/ A od zápro-
12:
wádzenia do Bábiloniey aż do Kry-
13:
ſtuſá/ pokolenia cżternaśćie.
L To ieſt/ ći ktorzy ſą zrodzeni.

werset: 18A národzenie Iezuſá Kryſtuſa tá
14:
kowe było/ ábowiem gdy mátká iego
15:
Márya byłá x zmowioná zá Iozefá/
16:
pierwey niżli ſię M zeſzli/ náleźioná
17:
ieſt brzemienną z Ducha Swiętego.
x Luk. 1. v. 27. M To ieſt/ pirwey niżli ią wźiął do domu ſwego.

werset: 19Tedy Iozef mąż iey będąc ſpráwie
18:
dliwym/ y nie chcąc iey oſławić/ chćiał
19:
ią potáiemnie opuśćić.

werset: 20A gdy on ty rzecży myſlił/ oto An-
20:
ioł Páńſki vkazał mu ſię we N ſnie/
21:
mowiąc/ Iozefie ſynu Dawidow/
22:
nie boy ſię przyiąć Máryey zá małżon
23:
kę twą/ ábowiem to co ſię w niey O po
24:
cżęło ieſt z Ducha świętego.
N O śniech páthrz w kſięgách 4. Mo. 12. káp. O W Greckim ſtoi národźiło.

werset: 21A oná porodźi ſyná/ x ktorego i-
25:
mię názowieſz Iezus/ ábowiem on
26:
wybáwi lud ſwoy od grzechow iego.
x Luk. 1 v. 31.

werset: 22A to ſię wſzytko ſtáło áby ſię ſpełni-
27:
lo tho co ieſt powiedziano od Páná
28:
przez Proroká ták mowiącego.

werset: 23x Oto niektora pánna będźie brze-
29:
mienná/ y porodźi ſyná/ y P názowieſz
30:
imię iego Emmánuel/ co ieſlibyś wy
31:
kłádał/ znácży/ Bog z námi.
x Ezá. 7. v. 14. P Niektorzy cżytáią będą názywác.

werset: 24A Iozef ocućiwſzy ſię ze ſnu/ vcży-
32:
nił iáko mu był roſkazał Anioł Páń-
33:
ſki/ y wźiął żonę ſwoię.

werset: 25Y nie vznał iey/ Q áż porodźiłá o-
34:
nego ſyná ſwoiego pierworodnego/
35:
y názwał imię iego Iezus.
Q Niektorzy miáſto tego słowá áż/ wykładáią gdy/ dla błędu Helwidyanow/ kthorzy o dźiewictwie Máryiey nic nie trzymáli.

rozdział: 5


strona: 4v


kolumna: c
werset: 40Y temu ktory ſię chce z thobą prá-
1:
wem obchodźić/ á żupicę twoię w-
2:
źiąć/ puść mu y płaſzcż.

werset: 41A ktoby ćię kolwiek gwałtem przy
3:
muſzał ná iednę milę/ idź z nim
4:
dwie.

werset: 42x Themu ktory ćię prośi/ day/ áni
5:
O odmawiay temu ktory chce v ćiebie
6:
pożyćżyć.
x w 5. Mo. 10. v. 8. O Abo nie odwrácay ſię.

werset: 43Słyſzeliśćie iż powiedźiano/ x
7:
Będźieſz miłował bliźniego twego/
8:
á P będźieſz miał w nienawiśći nie-
9:
przyiaćielá twego.
x w 3. Mo. 19. v. 18. P To byli przydáli ku zakonowi fałſzywi vczyćiele.

werset: 44Ale ia wam powiedam/ " Miłuy-
10:
ćie nieprzyiaćioły wáſze/ błogoſław-
11:
ćie ty ktorzy was przeklináią/ dobrze
12:
cżyńćie tym ktorzy was maią w nie-
13:
nawiśći/ x modlćie ſię zá tymi ktorzy
14:
ſię ná was thárgáią/ y przeſláduią
15:
was.
" Luk. 6: v. 27. x Luk. 23. v. 34. Dźiey. 7. v. 60. 1. Kor. 4. v. 73.

werset: 45x Abyśćie byli ſynmi oycá wáſzego
16:
ktory ieſt ná niebie: ábowiem to ſprá
17:
wuie/ iż wſchodzi ſłońce iego ná złe
18:
y ná dobre/ y ſpuſzcża deſzcż ná ſprá
19:
wiedliwe y ná nieſpráwiedliwe.
x Luk. 6. v. 32.

werset: 46Abowiem ieſlibyście miłowáli ty
20:
co was miluią/ coż zá zápłáthę mieć
21:
będziećie? á zaż y Q celnicy tego nie
22:
cżynią?
Q Ty Celniki y Poborce lud poſpolithy miał zá przeklęthe dla ich drapieſtwá.

werset: 47A ieſlibyśćie tylko bráćią wáſzę łá
23:
ſkáwie prziymowali/ Coż więcey cży
24:
nićie? A zaż y celnicy ták nie cżynią?

werset: 48Bądźćie wy tedy doſkonáli/ iáko
25:
oćiec wáſz ktory ieſt w niebie doſko-
26:
náłym ieſt.

rozdział: 6
KApitu. 6.1. Prawdźiwa iáłmużná/ święta modlitwá.
27:
16. Poſt. 19. Prawdźiwy ſkarb. 25. Stáránie
28:
około potrzeb żywotá docżeſnego.
werset: 1
S
trzeżćie się/
29:
ábyśćie iáłmużny
30:
wáſzey nie cżynili
31:
przed ludzmi/ dla
32:
tego A ábyśćie byli
33:
widzeni od nich/ bo
34:
inácżey zápłáty mieć nie będźiećie v
35:
oycá wáſzego ktory ieſt ná niebie.
A Tu hámuie prożną chwałę ktorey ludźie ſzukáią w dobrych vczynkach ſwoich.

werset: 2x Gdy thedy cżyniſz iáłmużnę/ nie
36:
każ przed ſobą trąbić/ iako pokryći lu
37:
dzie cżynią w bożnicách y po vlicách/
38:
áby byli w dobrym mniemániu v lu-
39:
dźi/ Záprawdę powiedam wam/ B
40:
biorą zapłátę ſwoię.
x Rzym. 12. v. 8. B To ieſt/ nic inego nie biorą iedno prożną chwałę od ludźi.

werset: 3A gdy ty cżyniſz iałmużnę/ niechay
41:
nie wie C lewicá twoiá/ co práwica
42:
twoiá cżyni.
C Mamy ná tym przeſtáwáć kthorym ſercem co cżynimy/ áni ſię prożną chwałą páráć mamy/ gdyż ná thym mamy mieć doſyć iż Bogu ſą miłe náſze ſpráwy.


kolumna: d
werset: 4Aby iáłmużná twoiá byłá w ſkry
1:
tośći/ á oćiec twoy kthory obacża w
2:
ſkrytośći/ on odda tobie D iawnie.
D To ieſth w on dźień kiedy wſzytki rzeczy będą obiáwione.

werset: 5A gdy ſię modliſz/ nie bądź iáko po
3:
kryći ludzie/ ábowiem oni w zgromá
4:
dzeniu y ná rogách vlic ſtoiąc radźi
5:
ſię modlą/ áby ſię vkazali ludźiam: Záprawdę wam powiedam/ iż bio-
6:
rą zapłátę ſwoię.

werset: 6Ale thy gdy ſię modliſz/ wnidź do
7:
pokoiu ſwego/ á záwárſzy drzwi ſwo
8:
ie/ proś oyćá twego ktory ieſt w ſkry
9:
tośći: á oćiec twoy kthory obacża w
10:
ſkrytośći/ odda tobie iáwnie.

werset: 7A modląc ſię/ nie E bądźćie wielo-
11:
mowni/ iáko pogáni: ábowiemći o-
12:
ni mniemáią/ iż będą wyſłuchani dla
13:
oney ſwey wielomownośći.
E To słowo greckie znáczy świegotáć y prożnemi ſię słowy báwić.

werset: 8Nie bądźćie tedy im podobnymi: á-
14:
bowiemći wie oćiec wáſz cżego po-
15:
trzebuiećie pierwey niżbyśćie go pro-
16:
śili.

werset: 9F Wy tedy thák ſię modlćie x Oycże
17:
náſz ktory ieſteś w niebie/ Swięć ſię
18:
imię twoie.
x Luk. 12v. 2. F Nie chce Bog ábyſmy ſię záwſze temi ſłowy modlili/ ále áby wſzytki modlitwy naſze ku tey ſię ſtoſowálły

werset: 10Przydź kroleſtwo twoie/ Bądź wo
19:
la twa iáko w niebie ták y ná źiemi.

werset: 11Chlebá náſzego powſzedniego day
20:
nam dźiſia.

werset: 12Y odpuść nam náſze winy/ iáko y
21:
my odpuſzcżamy náſzym winowáy-
22:
com.

werset: 13Y nie w wodź nas ná pokuſzenie/ x
23:
Ale nas zbaẃ ode złego/ Abowiem
24:
twoie ieſt kroleſtwo/ y moc/ y chwa-
25:
łá ná wieki/ Amen.
x Niżey. 13. v. 39.

werset: 14" Bo ieśliże odpuśćićie ludźiam v-
26:
padki ich/ odpuśći theż wam oćiec
27:
wáſz on niebieſki.
" Már. 11. v. 19. Ekle. 28. v. 2.

werset: 15Ale ieſli nie odpuśćićie ludźiam v-
28:
padkow ich/ y oćiecći wáſz nie odpu-
29:
śći wam vpadkow wáſzych.

werset: 16A gdy pośćićie nie bądźćie iáko po
30:
kryći ludźie ſmęthney twarzy: Abo-
31:
wiem oni twarzy ſwoie odmieniaią
32:
áby ſię ludźiom zdáło iż poſzcżą: Zá-
33:
prawdęć wam powiedam/ żeć biorą
34:
zapłátę ſwoię.

werset: 17Ale ty gdy pośćiſz/ G pomáż głowę
35:
twoię/ y vmyi oblicże twoie.
G Tymi słowy okazuie iż człowiek ma ſię oddáláć od prożney chwały.

werset: 18Aby nie było iáwne ludźiom iż po-
36:
śćiſz/ ále oycu twoiemu ktory w ſkry
37:
tosći ieſt: á oćiec twoy ktory obacża
38:
w ſkrytośći/ odda tobie iáwnie.

werset: 19Nie ſkarbćie ſobie ſkárbow ná zie-
39:
mi/ gdzie mol y rdzá kázi/ y gdzie zło
40:
dźieie wykopywáią y krádną.

rozdział: 10


strona: 7

Mattheuſz. Liſt. 7.

kolumna: a
werset: 3Filip/ y Bártłomiey/ Thomaſz y
1:
Mattheuſz on celnik/ Iákub ſyn Al
2:
feuſow/ y Lebeuſz przezwiſkiem Tá
3:
deuſz.

werset: 4Symon Kánnithcżyk/ y Iudaſz
4:
Iſkáryotes/ ktory go też wydał.

werset: 5Tych dwunaśćie poſłał Iezus/ da
5:
wſzy im roſkazánia/ mowiąc/ Ná
6:
drogę pogánow nie vdawayćie ſię/
7:
y do miáſth Sámárythanow nie
8:
chodźćie.

werset: 6Ale rácżey idźćie do xA owiec ktore
9:
zginęły z domu Izráelſkiego.
x Dźiei. 3. v. 46. Luk: 9. v. 1. A Abowiem muſiáło Kroleſthwo Boże pierwey być opowiedáne im/ przeto iż Kryſtus właſnie im był obiecan.

werset: 7A ſzedſzy/ przepowiedayćie/ mo-
10:
wiąc/ " Przybliżyło ſię Kroleſthwo
11:
niebieſkie.
" Már: 6: v: 1. Luk. 9: v: 3.

werset: 8Niemocne vzdrawiayćie/ trędo-
12:
wáte ocżyśćiayćie/ wzbudzayćie v-
13:
marłe/ diabły wygániayćie/ dáre-
14:
mnieśćie wźięli/ dárem dawayćie.

werset: 9B Nie nabywayćie złothá áni śre-
15:
brá/ áni miedźi w trzoſy wáſze.
B Było to roſkazánie Apoſthołom dáne ná on czás/ áby thym wolniey vrząd ſwoy ſpráwowáli.

werset: 10Ani táiſtry ná drogę/ áni dwu ſu-
16:
kień/ áni trzewikow/ áni C laſki/ x
17:
Abowiem godźien ieſt robotnik ży-
18:
wnośći ſwoiey.
C To ieſt/ nie coby wam mogło być ku przekaźie. x 1 Tym: 5: v: 18. Luk: 20: v. 2.

werset: 11x A do ktorego miáſtá ábo wśi wni
19:
dziećie/ wywiáduyćie ſię kthoryby w
20:
niey był godzien/ y tamże mieſzkay-
21:
ćie pokibyśćie z onąd nie wyſzli.
x Már: 9: v: 11.

werset: 12Wchodząc też w dom pozdrawiay
22:
ćie gi.

werset: 13A ieſli by był on dom godny/ niech
23:
nań przyidzie pokoy wáſz/ A ieſliby
24:
nie był godny/ pokoy wáſz niech ſię
25:
wroći do was.

werset: 14x Y ktoby was nie przyiął/ áni wá-
26:
ſzych mow ſłuchał/ wychodząc z do-
27:
mu ábo z miáſthá onego/ " wybiićie
28:
proch nog wáſzych.
x Dźiei: 13: v: 52: y: 18: v: 6. " Luk: 10: v: 3.

werset: 15Záprawdęć wam powiedam/ Lżey
29:
będzie źiemi Sodomcżykow y Go-
30:
morreycżykow w dźień ſądny/ niżli
31:
miáſtu onemu.

werset: 16x Oto ia was poſyłam iáko owce
32:
w pośrodku wilkow/ Bądźćież tedy
33:
oſtrożnemi iáko węzowie/ á ſzcży-
34:
rymi iáko gołębice.
x Már: 13: v: 11. Luk: 12: v: 11.

werset: 17Przythym ſtrzeżćie ſię ludzi: abo-
35:
wiem was podádzą do zgromádze-
36:
nia/ y w bożnicách ſwoich was bicżo
37:
wáć będą.

werset: 18Owſzem przed Kſiążęthá y przed
38:
Krole będziećie wodzeni dla mnie/
39:
ná świádectwo im y pogánom.

werset: 19Ale gdy was podádżą/ Nie troſzcż
40:
ćie ſię/ iáko/ abo cobyśćie mowili/ á
41:
bomiem wam będzie dane oney
kolumna: b
godźiny cobyśćie mowili.

werset: 20Abowiem nie wy ieſteśćie kthorzy
1:
mowićie/ ále Duch Oycá wáſzego
2:
ktory mowi w was.

werset: 21Y wydać brát brátá ná śmierć/ á
3:
oćiec ſyná/ y powſtáną dźieći przećiw
4:
rodźicom/ á mordowáć ie będą.

werset: 22Wy theż będziećie nienawidzeni
5:
od wſzytkich dla imieniá mego/ A-
6:
le ktho wytrwa áz do końcá/ ten bę-
7:
dźie záchowan.

werset: 23A gdy was przeſládowáć będą w
8:
onym mieśćie/ vćiekayćie do D dru-
9:
giego/ boć wam záprawdę powie-
10:
dam/ że nie przeydziećie miaſt Izrá-
11:
elſkich/ poki E nie prziydzie Syn cżło
12:
wiecży.
D To ieſt nie ábyśćie prożnowáli/ ále abyśćie to czynili ná com was posłał. E Poki wam nie przybędźie ná rátunk y okaże znáki obecnoſći ſwoiey/ á nie mowi tu o pierwſzym posłániu ich/ ále o wſzytkim cżáſie Apoſtolſtwa ich.

werset: 24Nie ieſtći vcżeń nad miſtrzá/ áni
13:
ſługá nád Páná ſwego.

werset: 25Doſyć vcżniowi aby był iáko
14:
miſtrz iego/ á ſługá iáko Pan iego/
15:
Ieśliżeć ſámego goſpodarzá F Beel-
16:
zebulem názwáli/ iákoż daleko wię
17:
cey domowniki iego?
F Było to imię báłwaná iednego ktore znáczy Bogá much/ á tym imieniem pothym był czárt názywan.

werset: 26Nie boyćież ſię ich tedy/ ábowiem
18:
nie ieſt nic ſkrytego coby odkrytho
19:
być nie miáło/ áni táiemnego nic nie
20:
ieſt/ coby wiedzieć nie miano.

werset: 27Co wam w ćiemnośći mowię/ po
21:
wiedayćie ná świáthle/ á co w vcho
22:
ſłyſzyćie/ przepowiedayćie ná G do-
23:
miech.
G To ieſt/ głoſem y iáwnie.

werset: 28A nie boyćie ſię tych ktorzy zábiiáią
24:
ćiáło/ á duſze zábić nie mogą/ ále rá
25:
cżey boyćie ſię tego/ ktory y duſzę y ćiá
26:
ło może zátráćić w piekle.

werset: 29Izali dwu wroblikow zá H pie-
27:
niądz nie przedáią? á wżdy ieden z
28:
thych nie vpádnie ná źiemię okrom
29:
Oycá ẃáſzego.
H Then pieniądz ważył cztery pieniądze náſze.

werset: 30Włoſy też głowy wáſzey wſzythki
30:
polićżone ſą.

werset: 31Nie boyćież ſię tedy/ wiele wrobli-
31:
kow wy I przewyſzſzaćie.
I To ieſth/ Bog was więcey ſobie waży.

werset: 32x Wſzełki tedy kthoryby mię wyznał
32:
przed ludźmi/ wyznam go ia theż
33:
przed oycem moim ktory ieſt ná nie-
34:
bie.
x 1. Sám: 14: v: 45. Már: 8: v: 38. Luk: 9: v: 26: y 12: v: 8. 2. Tym: 2. v. 12.

werset: 33A kthoryby ſię mnie záprzał przed
35:
ludźmi/ Záprzę ſię go y ia przed Oy-
36:
cem moim ktory ieſt ná
37:
niebie.

werset: 34x Nie mniemayćie żebym przyſzedł
38:
puſzćżáć K pokoy ná źiemię/ Nie
39:
przyſzedłem ábym puśćił pokoy/ ále
40:
miecż.
x Luk. 12: v. 51. K Dáie nam pokoy wnętrzny w ſumnieniu náſzym ále zewnątrz muſiemy walkę wieść z niepobożnemi.

werset: 35Bom przyſzedł L wádźić cżłowie-
41:
ká z oycem iego/ y corkę z mátką iey/
42:
y niewiaſtkę z świekrą iey.
L To nie przychodźi własnie z Kryſtuſá/ y owſzem ze złoſci ludzkiey.

rozdział: 13


strona: 9v

EVANG: MATTHAEI.
werset: 24Drugie podobieńſtwo powiedźiał
1:
im/ mowiąc/ Przypodobáne ieſth
2:
Kroleſtwo niebieſkie człowiekowi
3:
kthory śiał dobre naśienie ná roli
4:
ſwoiey.

werset: 25A gdy ludźie ſpáli/ przyſzedł nie-
5:
przyiaćiel iego/ y náśiał kąkolu mie-
6:
dzy pſzenicą/ y poſzedł precz.

werset: 26A gdy wſchodźiłá trawá y owoc
7:
czyniłá/ tedy ſię pokazał y kąkol.

werset: 27Y przyſtąpiwſzy ſłudzy goſpodár-
8:
ſcy/ rzekli mu/ Pánie/ izaś ty nie śiał
9:
dobrego naśienia ná roli thwoiey?
10:
Z kąd tedy kąkol má?

werset: 28A on rzekł im/ Nieprzyiaćiel czło-
11:
wiek tho vczynił: Y rzekli ſłudzy do
12:
niego/ A chceżże thedy ábyſmy ſzli y
13:
pozbieráli gi?

werset: 29A on rzekł/ Nie/ byśćie ſnać zbie-
14:
ráiąc kąkol nie wykorzenili záraz z
15:
nim y pſzenice.

werset: 30Dopuśććie oboygu ſpołu rość áż
16:
do żniwa/ á czáſu żniwá rzekę żeń-
17:
com/ Zbierzćie pierwey kąkol/ á
18:
zwiąśćie gi w ſnopki ku ſpaleniu/ a
19:
pſzenicę zgromadźćie do gumná
20:
moiego.

werset: 31x Drugie podobieńſthwo powie-
21:
dział im mowiąc/ Podobne ieſt kro-
22:
leſtwo niebieſkie źiarnu gorczyczne-
23:
mu/ ktore wźiąwſzy cżłowiek/ wśiał
24:
ná roli ſwoiey.
x Már. 4. v. 30. Luk. 13. v. 18.

werset: 32F Kthore namnieyſzeć ieſt ze wſze-
25:
go naśienia/ ále kiedy vrośćie/ na-
26:
więczſze ieſt ze wſzech iárzyn/ y ſta-
27:
wa ſię drzewem/ thak iż przychodzą
28:
ptacy niebieſcy y gniazda ſwe czynią
29:
na gáłązkách iego.
F Tho mowi iż ſię niemamy dziwowáć ieſli pierwſze pocżątki Ewanieliey ſą máłe.

werset: 33x Drugie podobieńſtwo powie-
30:
dźiał im mowiąc/ Podobne ieſt kro-
31:
leſtwo niebieſkie kwáſowi/ kthory
32:
wźiąwſzy niewiáſthá/ zákryłá we
33:
trzy miáry mąki/ áż wſzytká G ſkwá-
34:
śniáłá.
x Luk. 13. v. 21. G Tym ie nápomina áby czekáli áż ſię okaże owoc Ewánieliiey.

werset: 34" Ty wſzytki rzeczy mowił Iezus
35:
przez podobieńſthwá onemu zgro-
36:
madzeniu ludu/ á krom podobień-
37:
ſtwá nic im nie mowił.
" Már. 4. v. 33.

werset: 35Aby ſię wypełniło tho co ieſt rze-
38:
czono przez Proroká mowiącego/ x
39:
Otworzę vſthá moie w podobień-
40:
ſtwách/ y opowiem ſkryte rzeczy od
41:
záłożenia świátá.
x Pſál. 78. v. 3.

werset: 36Thedy roſpuśćiwſzy ono zgro-
42:
mádzenie ludu Iezus/ przyſzedł w
43:
dom/ y przyſthąpili k niemu vcznio-
44:
wie iego/ mowiąc/ Roſpowiedz
kolumna: d
nam podobieńſthwo o kąkolu oney
1:
roley.

werset: 37A on odpowiedáiąc rzekł im/ Ten
2:
ktory śieie dobre naſienie/ ieſtći Syn
3:
człowieczy.

werset: 38Rolá ieſt świát/ á dobre naśie-
4:
nie/ ćić ſą ſynowie H Kroleſtwá/ ką-
5:
kol też/ ſą ſynowie onego złego.
H To ieſt Bożego.

werset: 39x Nieprzyiaćiel záſię ktory go ná-
6:
ſiał/ ieſtći dyabeł/ á żniwo ieſt dokoná
7:
nie świátá/ żeńcy też ſą Aniołowie.
x Ziáw. 14. v. 15. Ioel. 3. v. 13.

werset: 40Iáko tedy kąkol zbieráią y palą gi w
8:
ogniu/ ták będźie w dokonániu świá
9:
tá tego.

werset: 41Poſle Syn człowieczy Anioły ſwo
10:
ie/ á oni zbiorą z Kroleſthwá iego
11:
wſzytki pogorſzenia/ y ty ktorzy czy-
12:
nią niepráwość.

werset: 42Y wrzucą ie w piec ogniſty/ thám
13:
będźie płácz y zgrzytánie zębow.

werset: 43x Tedy ſpráwiedliwi roziáśnią ſię
14:
iáko ſłońce w Kroleſtwie oycá ſwe-
15:
go/ ktho ma vſzy ku ſłuchániu/ nie-
16:
chay ſłucha.
x Mądr. 3. v. 7. Dániel. 12. v. 3.

werset: 44Záſię podobne ieſt kroleſtwo nie-
17:
bieſkie ſkárbowi ſkrytemu ná roli/
18:
kthory nálazſzy człowiek/ ſkrył gi/ y
19:
od rádośći ktorą ma z niego/ odcho-
20:
dźi precz/ á wſzytko co ma ſprzeda/ á
21:
onę rolą kupi.

werset: 45Záſię podobne ieſt kroleſtwo nie-
22:
bieſkie człowiekowi kupcowi ſzuká-
23:
iącemu cudnych pereł.

werset: 46Ktory nálazſzy iednę perłę bárzo
24:
drogą/ ſzedſzy poprzedał wſzytko co
25:
miał/ y kupił ią.

werset: 47Záſię podobne ieſt Kroleſtwo nie
26:
bieſkie włokowi zápuſzczonemu w
27:
morze/ ktory wſzelákie rzeczy bierze.

werset: 48Ktory gdy ieſt nápełnion/ wyćią-
28:
gnęli go ná brzeg/ á vśiadſzy wybrá
29:
li dobre rzeczy w naczynia/ á zgniłe
30:
precz zárzućili.

werset: 49Tákći będźie w dokonániu wieku/
31:
wynidą Aniołowie/ y wyłączą złe z
32:
pośrzodku ſpráwiedliwych.

werset: 50Y wrzucą ie w piec ogniſty/ thám
33:
będźie płácz y zgrzytánie ząb.

werset: 51Rzekł im Iezus/ Wyrozumieliże-
34:
śćie ty wſzytki rzeczy? A oni mu po-
35:
wiedźieli/ Ták Pánie.

werset: 52A on im rzekł/ Przeto wſzelki ná-
36:
uczyćiel vczony w Kroleſtwie niebie
37:
ſkim/ podobny ieſt człowiekowi go-
38:
ſpodarzowi/ ktory wyimuie z ſkár-
39:
bu ſwego rzeczy nowe y ſtáre.

rozdział: 17


strona: 11v


kolumna: d
werset: 11A Iezus odpowiedáiąc/ rzekł im

strona: 12

Máttheuſz. Liſt. 12.

kolumna: a
Eliáſzći pierwey prziydźie/ y náprá
1:
wi wſzytki rzecży.

werset: 12Ale ia wam powiedam x / Iż Eli-
2:
aſz iuż przyſzedł/ á nie poználi go/
3:
ále vcżynili nád nim cokolwiek chćie
4:
li/ tákći y Syn cżłowiecży będzie od
5:
nich ćierpiał.
x Már. 9. v. 11.

werset: 13Thedy porozumieli vcżniowie/ że
6:
im o Ianie Krzćićielu powiedział.

werset: 14x A gdy oni przyſzli do onego zgro
7:
mádzenia ludu/ przyſthąpił k niemu
8:
cżłowiek y padł mu v kolan.
x Már. 9. v. 14.

werset: 15Mowiąc/ Pánie/ Zmiłuy ſię nád
9:
ſynem moim/ abowiemći lunátykiem
10:
ieſt/ y zle ſię ma/ gdyż cżęſto kroć wpa
11:
da wogień/ y cżęſto kroć w wodę.

werset: 16Y przynośiłem go do vczniow two
12:
ich/ ále go nie mogli vzdrowić.

werset: 17Tedy Iezus odpowiedáiąc/ rzekł/
13:
O E rodzáiu niewierny/ y przewrot-
14:
ny/ y pokiż będę z wámi? y pokiż was
15:
będę ćierpiał? Przywiedźćie mi go
16:
thu.
E Mowi do Fáryzeuſzow ktorzy ſię w pychę podnośili iákoby byli zwyćięſtwo otrzymáli y wniwecz obroćili wielmożność Kryſthuſowę w oſobie vczniow iego.

werset: 18Y zfukał go Iezus/ á wyſzedł z nie
17:
go diabeł/ y vzdrowione ieſt dziećię
18:
od oney godziny.

werset: 19" Thedy przyſzedſzy vcżniowie do
19:
Iezuſá oſobno/ rzekli mu/ Cżemuś-
20:
my my go wygnáć nie mogli?
" Luk. 17. v. 6.

werset: 20A Iezus rzekł im/ Dla niedowiár
21:
ſtwá waſzego/ Bo wam záprawdę
22:
powiedam/ byśćie mieli wiárę iáko
23:
F ziárno gorcżycżne/ G rzecżećie they
24:
gorze/ Przeydźi ztąd tám/ tedy przey
25:
dźie/ Y nic nie podobnego wam nie
26:
będźie.
F To ieſth/ prawdźiwą y ſtáteczną y żywą. G Iákoby rzekł/ nie podobne rzeczy vczynićie.

werset: 21A tenći rodzay nie wychodzi iedno
27:
przez H Modlitwę y poſt.
H Modlitwą wiárá miła bywa vthwierdzoná ktorey też y poſt przydan iáko pomoc nieiáka.

werset: 22x Y gdy oni przebywáli w Gálileiey/
28:
rzekł do nich Iezus/ Będźie ſyn cżło-
29:
wiecży wydan w ręce ludzkie.
x Már. 9. v. 31. Luk. 9. v. 44.

werset: 23Y zábiią go/ ále trzećiego dniá wz
30:
budzon będzie/ Y záſmućili ſię bárzo.

werset: 24A gdy oni przyſzli do Káperná-
31:
um/ przyſtąpili do Piotrá ći kthorzy
32:
wybieráią cłá/ y rzekli/ Za Miſtrz
33:
wáſz nie płáći I cłá?
I W Greckim ſtoi Dydráchmá co cżyni około ſiedmi groſzy Polſkich ábo dźiewiąći.

werset: 25Y rzekł/ Płáći/ A gdy wſzedł w
34:
dom/ vprzedźił go Iezus mowiąc/
35:
Coż ſię tobie zda Szymonie? Krolo
36:
wie źiemſcy od kogo biorą cłá y cżyńſz?
37:
cżyli od ſynow ſwoich ábo od obcych?

werset: 26Y rzekł mu Piotr/ Od obcych/ Po
38:
wiedział mu Iezus/ Tedyć ſynowie
39:
ſą wolni.

werset: 27Wſzakze ábyſmy ich nie obráźili/
40:
ſzedſzy do morzá/ rzuć wędę/ á onę
41:
rybę ktorá napierwey wynidzie we-
42:
źmi/ y ohtworzywſzy gębę iey nay-
kolumna: b
dzieſz K Státer/ ktory wźiąwſzy day
1:
im zá mię y zá ſię.
K Ważył Státer dwie Dydráchmie tho ieſt czternaśćie groſzy.

rozdział: 18
KApitu. 18.4. Kryſthus záleca pokorę gániąc pychę y
2:
chłubę. 6. Zákáżuie zgorſzenia. 10. Okazuie
3:
iáko mu ſą mili słudzy iego/ y dla cżego
4:
przyſzedł. 15. Karánie bráterſkie. 18. Moc
5:
Kośćiołá/ y ſkutek modlitwy y zgromádze
6:
nia świętego.
werset: 1
W
x On cżás przy
7:
ſzli do Iezuſá vcż-
8:
niowie mowiąc/ Y
9:
ktoż więcżſzy ieſt w
10:
A Kroleſtwie niebie
11:
ſkiem?
x Már. 9. v. 33. Luk. 9. v. 46. A Oni rozmawiáią o zápłáćie przed tym niż robili/ ktemu pychą ſwą wzruſzeni/ gdźie ieden drugiego ma vprzedźić czćią y pomocą.

werset: 2A wezwawſzy Iezus dziećiątká/
12:
poſtáwił ie w pośrodku ich.

werset: 3Y rzekł/ Záprawdę powiedam
13:
wam/ ieſli ſię nie náwroćićie/ y nie
14:
ſtaniećie ſię iáko dźiatki/ nie wnidzie
15:
ćie do Kroleſtwa niebieſkiego.

werset: 4x Kto tedy ſię vniży iáko to dziećią
16:
tko/ tenći ieſt więcżſzy w kroleſtwie
17:
niebieſkiem.
x 3. Kor. 14. v. 20.

werset: 5A ktoby przyiął B iedno dziećiątko
18:
thákowe w imię moie/ mnie prziy-
19:
mie.
B Tu żowie dźiećiątkiem tego ktory ieſth pokorny y vkłádny prawdźiwie á nie obłudnie.

werset: 6" Ktoby záś obráził iednego z tych
20:
to máłych ktorzy w mię wierzą/ le-
21:
pieyby mu było aby záwieſzono ká-
22:
mień młyńſki v ſzyie iego/ y zatopio-
23:
no go w głębokośći morſkiey.
" Már. 9. v. 42. Luk. 17. v. 1.

werset: 7Biádá świátu dla zgorſzenia: á-
24:
bowiem muſzą przyść zgorſzenia/ á
25:
wſzákże biádá cżłowiekowi onemu
26:
przez ktorego zgroſzenie przychodźi.

werset: 8A ieſli ręká twoiá/ ábo nogá two-
27:
iá ćiebie w zgorſzenie przywodźi/ o-
28:
detni ią/ y zarzuć od ſiebie: Lepiey
29:
tobie chromym ábo niedołężnym w-
30:
nidź do żywothá/ á niżli máiąc
31:
dwie ręce ábo nodze/ być wrzuco-
32:
nem w ogień wiecżny.

werset: 9A ieſli oko twoie ćiebie w zgorſze-
33:
ſzenie przywodźi/ wyłup ie/ y zárzuć
34:
od ſiebie/ Lepieyći iednookie wnidź
35:
do żywothá/ á nizli dwie ocży máiąc
36:
być wrzuconym ná mękę ogniſtą.

werset: 10Báćżćież ábyśćie nie C wzgardzá-
37:
li iednego z tych to máłych/ ábowiem
38:
wam powiedam/ iż Dx Anioło-
39:
wie ich ná niebie záwſze widzą obli-
40:
cze Oycá mego ktory ieſt w niebie.
C Okázuie przyczynę zgorſzenia/ to ieſt pychę y wzgardę dla kthorey ſobie nic nie ważymy máluczkich. x Pſál. 34. v. 8. D To ieſt/ kthorzy máią pieczą o nich á thák okázuie iż Bog ie czći/ á ieſliby ini ludźie gardźili bez karánia nie ſą.

werset: 11x Bo Syn cżłowiecży przyſzedł/ áby
41:
zachował to co było zginęło.
x Luk. 10. v. 12.

rozdział: 21


strona: 14


kolumna: b
werset: 30Przyſzedſzy pothym do drugiego/

strona: 14v

EVANG: MATTHAEI.

kolumna: c
rzekł mu tákież/ A on odpowiedaiąc
1:
rzekł/ Idę ia pánie/ á nie ſzedł.

werset: 31Ktory z tych dwu vczynił wolą oy-
2:
cowſką? Rzekli mu/ Pierwſzy: Po-
3:
wiedział im Iezus/ Záprawdę powie
4:
dam wam/ iż celnicy y wſzetecznice
5:
vprzedzáią was do kroleſtwá Bożego.

werset: 32Abowiem przyſzedł do was Ian G
6:
drogą ſpráwiedliwośći/ á nie vwie-
7:
rzyliśćie mu/ Celnicy záć y wſzetecz
8:
nice vwierzyli mu/ ale wy choćiaśćie
9:
to widzieli/ nie vpámiętáliśćie ſię/ á-
10:
byśćie mu vwierzyli.
G Bog okazał drogę ſpráwiedliwoſći przez posługę Ianowę.

werset: 33" Drugiego podobieńſtwá ſłuchay
11:
ćie/ Był niektory H goſpodarz/ ktory
12:
náſádźił I winnicę/ y płothem ią K o-
13:
grodźił/ y wkopał w niey práſę/ á zbu
14:
dował wieżę/ y náiął ią robotnikom/
15:
y poiechał precz.
" Ezá. 5. v. 1. Iere. 2. v. 21. Már. 12. v. 1. Luk. 20. v. 9. H To ieſt Bog. I To ieſt/ lud wybrány od niego. K To ieſt/ ſtára ſię wſzelkim obyczáiem aby iey ſtrzegł y płodną czynił.

werset: 34A gdy ſię przybliżył czás owocow/
16:
poſłał ſługi ſwoie do onych L robot-
17:
nikow áby odebráli pożytki iego.
L Są kſiążętá y kápłani.

werset: 35A robotnicy poimawſzy M ſługi iego/
18:
iednego vbili/ drugiego zamordowá
19:
li/ drugiego záś vkámienowáli.
M To ieſt Proroki.

werset: 36Powtore poſłał inſze ſługi/ kto-
20:
rych więcey było niż pierwſzych/ á o-
21:
ni tákże im vczynili.

werset: 37Ná oſthátek poſłał do nich N ſyná
22:
ſwego/ mowiąc/ Będą ſię O wſtydáć
23:
ſyná mego.
N To ieſt/ Iezuſa Kryſtuſá. O Abo będą mieć wzgląd.

werset: 38Ale robotnicy vyzrawſzy ſyná/ rze
24:
kli ſami w ſobie/ x Tenći ieſt dziedźic/
25:
podzćie/ zábiymy go/ y poſiądzmy
26:
dźiedźictwo iego.
x Ian. 11 v. 53.

werset: 39Tedy poimawſzy go/ wyrzućili precz
27:
z winnice/ y zámordowali.

werset: 40Gdy tedy przyidzie pan winnice/
28:
co vczyni robotnikom onym?

werset: 41Rzekli mu/ Ony zło/ zle potráći/ á
29:
winnicę ſwoię naymie inſzym robot-
30:
nikom/ kthorzy oddadzą mu owoc
31:
czáſu ſwego.

werset: 42Rzekł im Iezus/ nie czytháliśćie
32:
nigdy w piſmiech? x Kamień kthory
33:
odrzućili buduiący/ ten ſię ſtał głową
34:
v węgłá/ od Páná to ieſt vczyniono/
35:
y dźiwno ieſt przed oczymá náſzymi.
x Pſal. 118. v. 22. Dziei. 4. v. 11. Rzym. 9. v. 33. 1. Piotr. 2. v. 7.

werset: 43A przetoż powiedam wam/ iż bę-
36:
dźie odięte od was Kroleſtwo Boże/
37:
y będźie dane narodowi ktoryby po-
38:
dał owoc iego.

werset: 44x A kto padnie ná ten kámień/ bę-
39:
dźie ſkruſzon/ a nákogoby záś on v-
40:
padł/ zetrze go.
x Ezá. 8. v. 14.

werset: 45Y vſłyſzawſzy Kſiążętá kápłáńſkie
41:
y Fáryzeuſzowie podobieńſtwa iego/
42:
poználi iż o nich mowił.


kolumna: d
werset: 46A ſzukáiąc iakoby go poimáli/ ba-
1:
li ſię poſpolſthwá/ ábowiem go iáko
2:
Proroká mieli.

rozdział: 22
KApitu. 22.2. Okázuie ſtan kośćielny. 17. Posłuſzeńſtwo
3:
powinne przełożonym. 23. Zmartwychwſtá
4:
nie. 37. Summá zakonu. 41. Boſka iego zwie
5:
rzchność.
werset: 1
T
Edy odpowie-
6:
dáiąc Iezus powto
7:
re/ mowił im przez
8:
podobieńſtwá/ rze-
9:
kąc.

werset: 2x Przypodobáne
10:
ieſt kroleſtwo niebieſkie niektoremu
11:
Krolowi ktory ſprawił weſele ſyno-
12:
wi ſwemu.
x Luk. 14. v. 16. Ziáw. 19. v. 9.

werset: 3Y poſłał ſłużebniki ſwoie wzywáć
13:
tych ktorzy byli proſzeni ná weſele/ A
14:
ále nie chćieli przyść.
A Zámietuie woczy Zydom niewdźięcznośći ich y vporną złość iż odrzućili łáſkę Bozą ktora im byłá tak hoynie ofiárowána.

werset: 4Záſię poſłał inſze ſłużebniki/ mo-
15:
wiąc/ Powiedzćie wezwánym/ O-
16:
tom nágothował obiad moy/ woły
17:
moie y karmne rzeczy ſą pobite/ y wſzyt
18:
ki rzeczy gotowe/ Podźćie ná weſele.

werset: 5A oni nie dbáiąc ná to/ poſzli precz/
19:
ieden do ſwey roley/ á drugi do ku-
20:
piectwá ſwego.

werset: 6Ktemu drudzy poimawſzy ſłużeb-
21:
niki iego/ y zelżywość im vczyniwſzy/
22:
pomordowali ie.

werset: 7Co vſłyſzawſzy Krol/ rozgniewał
23:
ſię/ y poſławſzy woyſka ſwe/ wytrá-
24:
ćił ony zábiiacze/ y miáſto ich ſpalił.

werset: 8Tedy rzekł ſłużebnikom ſwoim/
25:
Weſele ieſtći gotowe/ lecz wezwani
26:
nie byli godnymi.

werset: 9A przeto idzćie ná B roſtánie drog/ á
27:
ilebyśćie náleźli wzowćie ná weſele.
B Przepowieda wezwánie pogánow.

werset: 10Y wyſzedſzy ſłużebnicy oni ná dro-
28:
gi/ zebráli wſzytki ile ich náleźli/ złe
29:
y dobre/ y napełnione ieſt weſele ty-
30:
mi ktorzy ſiedzieli przy ſtole.

werset: 11A wſzedſzy Krol áby oglądał śie-
31:
dzące/ obaczył tám człowieká/ ktory
32:
nie miał ná ſobie C ſzáty weſela.
C To ieſt/ ktory nie miał chući czyſtey áni ſzczyrego ſumnienia.

werset: 12Y rzekł mu/ Towárzyſzu iákoś tu
33:
D wſzedł nie máiąc ſzáthy weſela? A
34:
on zámilknął.
D Aczkolwiek Bog ćierpi do czaſu obłudne w kośćiele wſzákże ie czáſu ſwego okazuie.

werset: 13Tedy rzekł Krol przyſtáwom/ Zwią
35:
zawſzy nogi y ręce iego/ weźmićie go/
36:
y wrzuććie w ćiemność zewnętrzną/
37:
tám będźie płácz y zgrzytánie zębów.

werset: 14Abowiem wiele ieſt F wezwánych/
38:
ale máło wybránych.
F To ieſt/ wezwániem zwierzchownym y poſpolitym

werset: 15x Tedy odſzedſzy Fáryzeuſzowie/ rá
39:
dźili ſię aby go podchwyćili w mowie.
x Már. 12. v. 13. Luk. 20. v. 26.

rozdział: 25


strona: 17

Máttheuſz. Liſt. 17.

kolumna: a
werset: 15Iednemu dał pięć tálentow/ dru-
1:
giemu dwá/ trzećiemu ieden/ káżde-
2:
mu wedle godnośći iego/ y wnet od-
3:
iechał precz.

werset: 16Potym ſzedſzy on kthory był wźiął
4:
pięć talentow/ robił imi/ y zyſkał dru
5:
gie pięć talentow.

werset: 17Tákże y ten ktory był wźiął dwá/
6:
zyſkał też y on drugie dwá.

werset: 18A ten ktory był wźiął ieden/ ſzed-
7:
ſzy zákopał gi w źiemię/ y ſkrył ſrebro
8:
páná ſwego.

werset: 19A po niemáłym czáśie przyſzedł
9:
pan onych ſłużebnikow/ y vczynil licz
10:
bę z nimi.

werset: 20Tedy przyſtąpiwſzy ten ktory był
11:
wźiął pięć tálentow/ przynioſł dru-
12:
gie pięć tálentów/ mowiąc/ Panie/
13:
poruczyleś mi pięć talentow/ othom
14:
drugie pięć tálentow zyſkał imi.

werset: 21Y rżekł mu pan iego/ Dobrzeć ſłu-
15:
go dobry y wierny/ nád małym wier
16:
nymeś był/ nád wielem ćię poſtáno-
17:
wię/ wnidź do F rádośći páná two-
18:
iego.
F To ieſt/ do domu ábyś był vczeſtnikiem máiętnoſći y weſela iego.

werset: 22A przyſthąpiwſzy then ktory był
19:
dwá talenty wźiął/ rzekł/ Pánie po-
20:
ruczyłeś mi dwá tálenty/ otom dru-
21:
gie dwa imi zyſkał.

werset: 23Rzekł mu pan iego/ Dobrzeć ſługo
22:
dobry y wierny/ nád máłymeś wier-
23:
ny był/ nád wielem ćię poſtánowię/
24:
wnidź do rádośći páná twego.

werset: 24A przyſtąpiwſzy y ten ktory był ie-
25:
den tálent wźiął/ rzekł/ Pánie zna-
26:
łem ćię iż ieſteś człowiek ſrogi/ ktory
27:
żnieſz gdzieś nie śiał/ y zbieraſz z tąd
28:
gdźieś nie roſproſzył.

werset: 25Przeto boiąc ſię/ ſzedłem/ y ſkryłem
29:
tálent twoy w źiemię/ Otho maſz co
30:
ieſt twego.

werset: 26A odpowiedáiąc pan iego/ rzekł
31:
mu/ Sługo zły y niedbały/ wiedźia-
32:
łeś iż żnę gdziem nie siał/ y z tąd zgro
33:
mádzam gdźiem nie roſproſzył.

werset: 27Miałeś tedy pieniądze moie poru
34:
cżyć G kupcom/ á ia przyſzedſzy/ wźiął
35:
bym był co moiego ieſt z lichwą.
G Abo bánkierzom/ Greckie słowo znaczy ſtolecznikom/ to ieſt tym kthorzy zá lichwę pieniądze odmieniáli.

werset: 28A przeto weźmićie od niego tálent/
36:
á dayćie gi temu ktory ma dźieſięć tá-
37:
lentow.

werset: 29x Abowiem wſzelkiemu ktory ma/
38:
będźie dano/ y obfithowáć będźie/ á
39:
ktory nie ma/ y H to co ma będźie wźię
40:
te od niego.
x Már. 4. v. 25. Luk. 8. v. 18. H To ieſt/ dobrodźieyſtwá Boże będą odięte themu ktory ich nieobrácał ku pożytkom bliznych ſwoich.

werset: 30A niepożytecznego ſługę wrzuććie
kolumna: b
w ćiemność nadálſzą/ thám będźie
1:
płácz y zgrzytánie zębow.

werset: 31Gdy tedy przyidźie Syn człowie-
2:
czy w chwale ſwey/ y wſzyſcy święći
3:
Aniołowie z nim/ tedy ſiędźie ná ſto-
4:
licy chwały ſwey.

werset: 32Y będą zgromádzone przedeń wſzyt
5:
ki narody/ y odłączy iedny od dru-
6:
gich/ iáko páſtherz odłącza owce od
7:
kozłow.

werset: 33A poſtháwi owce po práwey ręce
8:
ſwoiey/ á kozły po lewey.

werset: 34Tedy rzecze Krol tym ktorzy będą
9:
po práwicy iego/ Podźćie błogoſłá-
10:
wieni oycá mego/ pośiądźćie dzie-
11:
dźicznie Kroleſtwo wam zgotowá-
12:
ne od záłożenia świátá.

werset: 35xI Abowiem łáknąłem/ á wyśćie
13:
mi dáli ieść/ prágnąłem/ y dáliśćie
14:
mi pić/ byłem gośćiem/ y przyięliśćie
15:
mię.
x Ezá. 58. v. 7. Ezech. 18. v. 7. I Niepokłáda zbáwienia náſzego w zasługách vcżynkow náſzych/ ále iáwnemi znáki okázuie żywot ſpráwiedliwy y pobożny/ ktory miánowićie w miłoſci należy/ á zápłátá kthorą Bog oddáie ſwoim/ ieſthći dáremna y z łáſki/ iáko też wybráne z ſzczerey dobroći iego pochodźi.

werset: 36Byłem nágim/ á wyśćie mię przy-
16:
odźiáli/ byłem niemocnym/ á wyśćie
17:
mię náwiedźili/ byłem w więźieniu/
18:
á wyśćie do mnie przyſzli.

werset: 37Tedy mu odpowiedzą ſpráwiedli-
19:
wi/ mowiąc/ Pánie kiedyſmy ćię wi-
20:
dźieli łáknącym/ y nákarmiliſmy ćię/
21:
abo prágnącym/ y dáliſmy tobie pić?

werset: 38Y kiedyſmy ćię widźieli gośćiem/
22:
y przyięliſmy ćię/ ábo nágim/ y przy-
23:
odźialiſmy?

werset: 39Abo kiedyſmy ćię widźieli niemoc-
24:
nym/ ábo w więźieniu/ y przyſzlich-
25:
my do ćiebie?

werset: 40A odpowiedáiąc Krol rzecze im/
26:
Záprawdę powiedam wam/ Ileśćie
27:
vczynili iednemu z thych bráćiey mo-
28:
iey namnieyſzych/ mnieśćie vczynili.

werset: 41Tedy rzecze y tym ktorzy po lewicy
29:
będą/ " Idźćie odemnie przeklęći K w
30:
ogień wieczny/ ktory zgotowány ieſt
31:
dyabłu y Aniołom iego.
" Pſal. 6. v. 9. Luk. 13. v. 27. K Przez ogień wyraża wielkie męki potępionych.

werset: 42Abowiemem łáknął/ y nie dáliśćie
32:
mi ieść/ prágnąłem/ y nie dáliście mi pić.

werset: 43Byłem gośćiem/ á nie przyięliśćie
33:
mię/ byłem nágim/ á nie przyodźiali-
34:
śćie mię/ byłem niemocnym y w wię-
35:
źieniu/ á nie náwiedźiliśćie mię.

werset: 44Thedy mu odpowiedzą y oni/ mo-
36:
wiąc/ Pánie/ kiedyżeſmy ćię widźie-
37:
li łáknącym/ ábo prágnącym/ ábo
38:
gośćiem/ ábo nágim/ abo niemoc-
39:
nym/ ábo w więźieniu/ á nie ſłużyliſ-
40:
my tobie?

rozdział: 27


strona: 19v

EVANG: MAT.

kolumna: c
werset: 53Y wyſzedſzy z grobow po zmar-
1:
twychwſtániu iego/ weſzły do Q miá
2:
ſtá świętgo/ y wielam ſię ich okazáły.
Q Ieruzálem.

werset: 54A ſetnik y ći ktorzy z nim byli ſtrze-
3:
gąc Iezuſá/ vyzrawſzy trzęśienie źie
4:
mie y to co ſię było ſtáło/ zlękli ſię bár
5:
zo/ mowiąc/ R Záiſteć ten był ſynem
6:
Bożym.
R Ty słowá człowieká pogánina doſyć ważne ſą ku potępieniu zákámiáłego ſercá ludu Zydowſkiego.

werset: 55Y było tám wiele niewiaſt z dáleká
7:
pátrzących/ ktore były ſzły zá Iezu-
8:
ſem od Galileiey poſługuiąc mu.

werset: 56Miedzy ktorymi była Márya Má
9:
gdálená/ y Márya mátká Iakobá y
10:
Iozefá/ y matká ſynow Zebedeuſzo-
11:
wych.

werset: 57x A gdy był wieczor/ przyſzedł bo-
12:
gáty człowiek z Arymáthiey/ imie-
13:
niem Iozef/ kthory też był vczniem
14:
Iezuſowym.
x Már. 15. v. 42. Luk. 23. v. 50. Ian. 19. v. 38.

werset: 58Ten ſzedł do Piłatá/ y prośił go o
15:
ćiało Kryſtuſowe/ tedy Piłat kazał
16:
oddáć ćiáło.

werset: 59A Iozef wźiąwſzy ćiáło/ vwinął ie
17:
w czyſte prześćierádło.

werset: 60Y położył ie w nowym grobie ſwo-
18:
im/ kthory był w ſkále wykował/ y
19:
thámże przywáliwſzy ku drzwiam
20:
grobu kámień wielki/ odſzedł.

werset: 61A byłá tám Márya Mágdálená/
21:
y druga Márya śiedząc przećiwko
22:
grobowi.

werset: 62Nazáiutrz ktory ieſt dźień po dniu
23:
przygotowánia/ zebrali ſię przedniey
24:
ſzy Kápłani y Fáryzeuſzowie do Pi-
25:
łatá.

werset: 63Mowiąc/ Pánie/ roſpomnieliſmy
26:
iż on zwodźićiel powiedźiał ieſzcze
27:
będąc żyw/ Po trzech dni powſtánę.

werset: 64Roſkaż tedy obwarowáć grob aż
28:
do dniá trzećiego/ by ſnadz przyſzed-
29:
ſzy vczniowie iego nocą nie vkrádli
30:
go/ y nie powiedzieli ludowi iż po-
31:
wſtał z martwych/ y będźie oſtátecz-
32:
ny błąd gorſzy niż pierwſzy.

werset: 65Powiedźiał im Piłat/ Maćie
33:
ſtraż/ idźcie obwáruyćie iáko vmie-
34:
ćie.

werset: 66S A oni ſzedſzy/ obwárowáli grob/
35:
zápieczętowawſzy kamień y z ſtrażą.
S Wſzytkie ich ſtaránie obroćiło ſię im ku więczſzemu poháńbieniu/ y ku potępieniu.

rozdział: 28
KApitu. 28.1. Niewiáſty przyſzły do grobu. 6. Anioł im
36:
oznáymuie zmartwychwſtánie Kryſtuſo-
37:
we. 9. Kriſtus ſię im okázuie. 12. Kſięża dár
38:
mi przenáymuią ſtroże. 17. Kriſtus ſię okázu
39:
ie Apoſtołom oznáymuiąc im moc ſwoię. 20.
40:
Obiecuie byc przy kośćiele ſwym ná wieki.
kolumna: b
werset: 1
A
x W oſtátnią
1:
ſobotę gdy świ-
2:
táło napirwſzy
3:
dźień po ſobo-
4:
ćie/ przyſzłá Má
5:
rya Mágdále-
6:
ná/ y druga Má
7:
rya/ áby grob ogłądáły.
x Már. 16. v. 6. Ian. 20. v. 11.

werset: 2A oto ſię ſtáło wielkie drżenie źie-
8:
mie/ abowiem A Anioł Pańſki zſtą-
9:
piwſzy z niebá/ przyſtąpił y odwalił
10:
kámień ode drzwi/ y ſiedźiał ná nim.
A Było ich dwá iáko Ian Swięthy świadcży.

werset: 3Y było weyzrenie iego iako błyſká-
11:
wicá/ á odźienie iego białe iáko śnieg.

werset: 4A od boiáźni iego ſtroże przeſtrá-
12:
ſzeni ſą/ y ſtali ſię iákoby vmarli.

werset: 5Y odpowiedáiąc Anioł/ rzekł nie-
13:
wiaſtham/ Nie boyćie ſię wy/ boć ia
14:
wiem iż Iezuſá vkrzyżowánego ſzu-
15:
kaćie.

werset: 6Nie maſzći go tu/ ábowiem wſtał
16:
z martwych iáko powiedźiał/ chodź-
17:
ćie oglądáyćie mieſce gdźie leżał Pan.

werset: 7A prędko idąc/ powiedzćie vczniom
18:
iego iż powſtał z martwych/ á oto i-
19:
dźie przed wámi do Gálileiey/ thám
20:
go vzryćie/ otomći wam powiedźiał.

werset: 8Tedy wyſzedſzy rychło z grobu B z bo
21:
iáźnią y z rádośćią wielką/ bieżáły á-
22:
by oznaymiły vczniom iego/ A gdy
23:
ſzły áby tho opowiedźiáły vczniom
24:
iego/
B Abowiem ſię były zatrwozyły weyzreniem Aniołá onego/ á nie mogły ieſzcze pryść ku ſobie.

werset: 9Oto Iezus záſzedł im drogę/ mo-
25:
wiąc/ Bądźćie pozdrowione/ A ony
26:
przyſthąpiwſzy vchwyćiły ſię nog ie-
27:
go/ y chwałę mu dáły.

werset: 10Thedy im rzekł Iezus/ Nie boyćie
28:
ſię/ idźćie/ oznaymićie bráćiey moiey
29:
áby ſzli do Gálileiey/ támże mię vyzrą

werset: 11A gdy ony ſzły/ oto niektorzy z ſtrza
30:
żey przyſzli do miáſthá/ y oznaymili
31:
przednieyſzym kápłanom wſzytki rze
32:
czy ktore ſię ſtáły.

werset: 12Tedy ſię zebráli z ſtárſzymi/ y po-
33:
rádźiwſzy ſię/ wiele pieniędzy dali
34:
żołnierzom.

werset: 13Mowiąc/ Powiedayćie iż vcznio-
35:
wie iego nocą przyſzedſzy/ vkrádli go
36:
nam gdyſmy ſpáli.

werset: 14A ieſliby to ſtároſty doſzło/ my go
37:
na tho námowiemy/ á beśpieczny-
38:
mi was vczyniemy.

werset: 15A oni wźiąwſzy pieniądze/ vczyni
39:
li iáko ie náuczono/ C y roznioſłá ſię
40:
tá powieść miedzy Zydy áż do dniá
41:
tego.
C Ciężkie to karánie Boże/ ktorem Zydowie tym więcey byli záſlepieni.

księga: Mar.
rozdział: 4


strona: 21v


kolumna: d
werset: 8Drugie theż vpádło ná źiemię

strona: 22

Márek. Liſt. 22.

kolumna: a
dobrą/ y podáło owoc vrodzáyny/ y
1:
vroſły/ á iedno przynioſło trzydźie-
2:
śći/ drugie ſześćdźieśiąt/ trzećie zá-
3:
ſię ſto.

werset: 9Tedy rzekł do nich/ Ktho ma vſzy
4:
ku ſłuchániu/ niech ſłucha.

werset: 10A gdy ſam był oſobno/ pytáli go ći
5:
co przy nim byli ze dwiemánaśćie/ o-
6:
koło tey przypowieści.

werset: 11A on im powiedźiał/ A Wamći da
7:
no poznáć táiemnicę Kroleſtwá Bo
8:
żego/ B Ałe tym ktorzy na ſtronie ſą/
9:
wſzytko bywa w przypowieśćiách.
A To ieſt wam ktore ſprawuie Duch Boży. B To ieſt/ kthorzy nie ſą z iednoty wiernych/ mocy słow tych nie zrozumieią.

werset: 12x Aby widząc widźieli á nie obaczy
10:
li/ á ſłyſząc ſłyſzeli á nie zrozumieli/
11:
by ſię kiedy nie náwroćili/ á byłyby
12:
im odpoſzczone grzechy.
x Ezá. 6. v. 9. Mat. 13. v. 14. Luk. 8. v: 10: Ian. 12. v. 40.

werset: 13Y rzekł do nich/ Nie wiećież przy-
13:
powieśći tey? Y iákoż możećie poznać
14:
wſzytki przypowieśći?

werset: 14Rozśiewcá on ſłowá śieie.

werset: 15Cić záſię ſą ktorzy podle drogi na-
15:
śienie prziymuią/ ktorym rozśiewá-
16:
ią ſłowo/ á gdy ſłyſzą/ nátychmiaſt
17:
przychodźi ſzátan/ á wybiera ſłowo
18:
wśiáne w ſercách ich.

werset: 16Tákżeć y ći ſą ktorzy ná opoce ſło-
19:
wo prziymuią/ ktorzy vſłyſzawſzy ſło
20:
wo/ nátychmiaſt ie z radośćią prziy-
21:
muią.

werset: 17Ale nie máią korzeniá w ſobie/ ow
22:
ſzem ſą docześnymi/ á pothym gdy
23:
przyidźie vćiśnienie/ ábo przeſládo-
24:
wánie dla ſłowá/ nátychmiaſt ſię o-
25:
brażáią.

werset: 18A záſię ći ſą kthorzy miedzy ćiernie
26:
ſowo prziymuią/ á powiedam że ći
27:
ſą ktorzy ſłowá ſłucháią.

werset: 19Ale ſtáránia świáthá tego/ " y
28:
zdrádłiwe bogactwá y chćiwośći kto
29:
re ſą w inych rzeczach wſzedſzy zágłu
30:
ſzaią ſłowo/ ták iż bywa bez pożytku.
" 1. Tym. 6. v. 17.

werset: 20A ćić zaſię ſą ktorzy w dobrą źiemię
31:
naſienie prziymuią/ kthorzy ſłucháią
32:
ſłowo/ y przyimuią/ y przynoſzą o-
33:
woc/ thák iż iedno źiárno przynośi
34:
trzydźieśći/ drugie ſześćdźieſiąt/ trze
35:
ćie ſto.

werset: 21Nádto im rzekł/ xC Izali świecę
36:
záświecáią áby ią kłádźiono pod ko-
37:
rzec ábo pod łoże? Zaż nie dla thego
38:
áby byłá w lichtarz poſtáwioná?
x Mát. 5: v. 15. Luk. 6. v. 16. y 11v. 33. C Nápomina ie áby dobrym przykłádem wſzytkim świećili iákoby byli wyſtáwionemi wſzem przed ocży.

werset: 22xD Abowiemći nic nie ieſt tak tá-
39:
iemnego coby ſię obiáwić nie miało/
40:
áni ieſt to coby ſkryto było/ gdyż po-
41:
trzebá áby ſię na iaśnią okazáło.
x Mát. 10. v. 26. Luk. 8. v. 17. y 12. v. 2. D Odwodźi nas od ſwowoleńſtwá ku czynieniu zle chociaż to iáko kolwiek może być zákryte.

werset: 23Ieſliż kto vſzy ma ku ſłuchániu/ niech
42:
ſłucha.


kolumna: b
werset: 24Zátym rzekł do nich/ Obáczćież cze
1:
go ſłuchaćie/ x Iáką miárą mierzy-
2:
ćie/ drudzy wam też odmierzą/ á bę-
3:
dźie wam przydano ktorzy ſłuchaćie.
x Mát. 7. v. 2. Luk. 6. v. 38.

werset: 25" Abowiem ten kto ma/ będzie mu
4:
dáno/ á kto nie ma/ też y tho co ma/
5:
odeymą od niego.
" Mát. 13. v. 12. Luk. 5. v. 18.

werset: 26Y mowił/ Tákoweć ieſt Kroleſtwo
6:
niebieſkie/ iż ieſli cżłowiek wrzući na
7:
śienie w źiemię/

werset: 27E A záſnie/ y wſtánie w nocy y we
8:
dnie/ á naśienie wzeydźie/ y vrośćie
9:
ták iáko on nie wzwie.
E To ieſt/ beśpiecżen będźie tak w nocy iáko y wednie/ ták iáko też rownie słowá ſą w Pſal. 3. v. 6.

werset: 28Boć źiemiá dobrowolnie owoc po
10:
dawa/ naprzod trawkę/ potym kłos/
11:
á potym pełen kłos zboża.

werset: 29A gdy ſię vkaże owoc/ wnet zápu-
12:
śći śierp/ bo żniwo przyſzło.

werset: 30x Nad to powiedał/ Ku ktoreyże
13:
rzeczy przypodobiemy Kroleſthwo
14:
Boże? ábo ku czemu ie przyrow-
15:
namy?
x Mát. 13. v. 31. Luk. 13. v. 19.

werset: 31Tákoweć ieſt iáko źiárno gorczy-
16:
czne/ ktore gdy wsieią w źiemię/ na-
17:
mnieyſze ieſt ze wſzytkiego naſienia
18:
ktore ieſt ná źiemi.

werset: 32Ale gdy będźie wśiáne/ wſchodźi/
19:
y bywa więczſze nád ine iárzyny/ á
20:
podawa z śiebie gáłęźie wielkie/ ták
21:
iż pod ćieniem iego mogą mieć gniaz-
22:
dá ptacy powietrzni.

werset: 33x Y mowił do nich ſłowá ſwe w tá-
23:
kowych przypowieśćiach iáko ſłu-
24:
chać mogli.
x Mát. 13. v. 34.

werset: 34A oprocz przypowieśći nie mowił
25:
do nich/ wſzákże zwolennikom ſwo-
26:
im oſobno wſzytko wykłádał.

werset: 35x Pothym dniá onego mowił do
27:
nich gdy było k wieczoru/ Przepraw
28:
my ſię do dálſzego brzegu
x Mát. 8. v. 23. Luk. 8 v. 22.

werset: 36Tedy opuśćiwſzy zebránie ludźi/
29:
przyięli go thák iáko był w łodźi/
30:
á ine łodźi też były z nim.

werset: 37Záthym powſtał wicher wielki/ á
31:
náwałnośći obiiáły ſię o łodź/ ták iż
32:
iuż byłá pełná.

werset: 38A on był ná zádzie łodźi ſpiąc ná we
33:
zgłowiu/ tedy go obudźili mowiąc
34:
mu/ Miſtrzu/ nie maſz thego ná pie
35:
czy iż giniemy?

werset: 39A tak ſię ocućiwſzy/ sfukał wiátr/
36:
á rzekł morzu/ Milcz á vśmierz ſię/
37:
y vćiſzył ſię wiatr/ á ſtháło ſię bárzo
38:
ćicho.

werset: 40Rzekł zátym do nich/ Czemu żeśćie
39:
ták boiáźliwemi? Y iákoż wiáry nie
40:
maćie?

rozdział: 7


strona: 24v

EVANG: MAR.

kolumna: c
werset: 25Abowiem vſłyſzawſzy o nim nie-
1:
wiaſta/ ktorey dźieweczká miáłá du
2:
chá nieczyſthego/ przyſzłá á pádła v
3:
nog iego.

werset: 26A niewiáſtá tá byłá A Grecka/ ro-
4:
dem z Syrofenicyey/ y proſiłá go áby
5:
dyabelſtwo wyrzućił od dźiewki iey.
A Nie dla tego ią nazywa Grecką że byłá z Grecyiey/ ale iż Páweł święty náżywa wſzytki pogány tythułem Greckim.

werset: 27Ale rzekł iey Iezus/ Zetrway aż
6:
pierwey B ſynowie nakarmieni będą/
7:
bo nie ſłużſza bráć chleb dźiećiam/ y
8:
podáwáć C ſzczeniętom.
B To ieſt/ Zydowie ná ktore właſnie przymierze Boże należáło.DTo ieſt/ poſtronnym á pogáńſkim narodom/ kthore oni ſobie nie inak iáko pſy poczytáli.

werset: 28Na to mu oná odpowiedźiáłá mo-
9:
wiąc/ Tákći ieſt Pánie/ Aleć y ſzcze-
10:
niątká iadáią pod ſthołem odrobiny
11:
dźiatek.

werset: 29Tedy on rzekł do niey/ Dla tey po-
12:
wieſći idźże/ wyſzło dyabelſtwo z dźie
13:
wki twey.

werset: 30A gdy oná odeſzłá do domu ſwego/
14:
ználázłá iż wyſzło dyabelſtwo/ á
15:
dźiewká porzuconá leżáłá ná łożu.

werset: 31A ták wroćiwſzy ſię z gránic Tyr-
16:
ſkich/ y Sydońſkich/ przyſzedł ku mo
17:
rzu Gálileyſkiemu/ przez pośrzodek
18:
gránic Dekápolis.

werset: 32Y przywiedli mu głuchego y ledwie
19:
mowiącego/ á prośili fo áby nań rę
20:
kę włożył.

werset: 33A gdy go odwiodł od zebránia lu-
21:
dźi ná ſtronę/ włożył palce ſwe w v-
22:
ſzy iego/ á plunąwſzy tknął ięzyká iego.

werset: 34Zátym weyzrawſzy w niebo/ weſt-
23:
chnął y rzekł k niemu/ Efatá/ to ieſt/
24:
otworz ſię.

werset: 35Y wnet ſię otworzyły vſzy iego/ á
25:
związká ięzyká iego rozwiązána ieſt/
26:
y mowił wybornie.

werset: 36Tedy im roſkázał áby żadnemu nie
27:
powiedáli/ Ale áczkolwiek im on zá-
28:
kázował/ á wżdy oni to tym więcey
29:
opowiedáli.

werset: 37Y zdumiawſzy ſię az y názbyt/ mowi
30:
li/ x Dobrzeć wſzytko vczynił/ dawá
31:
iąc to głuchym iż ſłyſzą/ á niemym iż
32:
mowią.
x 1. Mo. 1. v. 31. Ekkle. 29. v. 21.

rozdział: 8
KApitu. 81. Iezus nákarmił cżtery tyſiące ludu ſied-
33:
miorgiem chlebá 12. Lży ty ktorzy znákow
34:
prágnęli/ y Faryzeuſze z ich kwáſem/ á kte-
35:
mu nieumieiętność tych co byli iego. 22. Sle-
36:
pego vzdrawia. 27. Miedzy roznym mnie-
37:
mániem kthore o nim ludźie trzymáli/ po-
38:
znan ieſt od ſwych zwolennikow. 31. Opo-
39:
wieda śmierć ſwą/ y fuka Piotrá nápomi-
40:
náiąc go ku krzyżowi.
kolumna: d
werset: 1
Z
x A tych tám czá
1:
ſow gdy zebránie lu
2:
dźi bárzo wielkie by
3:
ło/ a nie mieli coby
4:
iedli/ wezwał Iezus
5:
zwolennikow ſwych
6:
y rzekł im.
x Mát. 15. v. 22.

werset: 2A Rozlitowáłem ſię nád zebrániem
7:
ludźi/ ábowiem iuż przez trzy dni zo
8:
ſtawáią przy mnie á nie máią co ieść.
A Tákći zwykł pan podpomágác wierne ſwe choćiaż ſię zdádzą żeby zginąć mieli.

werset: 3Gdźie więc ieſli ie opuſzczę bez po
9:
kármu do domow ich/ vſtáną ná dro
10:
dze/ ábowiem niektorzy z nich z dále-
11:
ká przyſzli.

werset: 4Tedy mu odpowiedźieli zwolenni-
12:
cy iego/ Z kądże tych może kto tu ná
13:
puſzcy nákarmić chleba?

werset: 5A on ich ſpytał/ Wiele chlebá maćie?
14:
Tedy oni powiedźieli/ Siedmioro.

werset: 6Roſkazał tedy wielkośći ludźi áby
15:
śiádłá ná źiemi/ a wźiąwſzy ono ſie-
16:
dmioro chlebá gdy vczynił dźięki/ po
17:
łamał y dał zwolennikom ſwoim áby
18:
przed nie kłádli/ y położyli przed lu-
19:
dem.

werset: 7Mieli też y trochę rybek/ á gdy bło
20:
goſłáwił/ rzekł áby y ony położyli.

werset: 8Iedli tedy y náiedli ſię/ á zebráli v-
21:
łomkow kthorych było zoſtáło ſiedḿ
22:
koſzow.

werset: 9A było tych co iedli około czterzech
23:
tyſięcy/ y roſpuśćił ie.

werset: 10x A wnet wſzedſzy w łodź z zwolen
24:
niki ſwoiemi/ przyſzedł do gránic B
25:
Dálmánutá.
x Mát. 16. v. 1. B Ten powiát był miedży Betſáidą y gorą Tabor.

werset: 11Y przyſzli Fáryzeuſzowie/ á poczę
26:
li ſię z nim ſwarzyć/ proſząc od niego
27:
znáku z niebá/ á kuſząc go.

werset: 12Tedy ſerdecznie weſtchnąwſzy w
28:
duchu ſwym/ rzekł/ Przeczże narod
29:
ten znákow żąda? Záprawdę powie
30:
dam wam/ Zadenći znák nie będźie
31:
dan narodowi temu.

werset: 13Y opuśćiwſzy ie/ wſzedł záſię w
32:
łodź/ a przepráwił ſię do dálſzego
33:
brzegu.

werset: 14" Zápomnieli tedy z ſobą wźiąć chle
34:
bá/ á iedno thylko ieden chleb mieli z
35:
ſobą w łodzi.
" Mát. 16. v. 5.

werset: 15Zátym im roſkazał mowiąc/ Obácż-
36:
ćież/ á ſtrzeżćież ſię od kwaſu Fáryzeu
37:
ſzow/ y od kwáſu Herodowego.

werset: 16A ták miedzy ſobą ſpołu rozmawiá
38:
li powiedáiąc/ Dla thegoż że chlebá
39:
nie mamy.

werset: 17Ale to gdy poznał Iezus/ rzekł im/
40:
O czymże ſię gadaćie że nie maćie
41:
chlebá? Ieſzczeż nie baczyćie áni ro-

strona: 25

Márek. Liſt. 25.

kolumna: a
zumiećie? y ieſzczeż maćie ſercá zá-
1:
twárdzone?

rozdział: 10


strona: 27


kolumna: a
werset: 47A gdy vſłyſzał iż tho był on Iezus
1:
Názáreńſki/ począł wołáć mowiąc/
2:
Iezuśie Synu Dawidow zmiłuy ſię
3:
nádemną.

werset: 48Y fukáli nań wiele ich áby milczał/
4:
ále on tym więcey wołał/ Synu Da
5:
widow zmiluy ſię nádemną.

werset: 49Tedy Iezus záſtánowiwſzy ſię/ ka
6:
zał go záwołáć/ y záwołano ślepego
7:
mowiąc mu/ Bądz dobrego ſercá á
8:
wſtań/ woła ćię.

werset: 50A on porzućiwſzy płaſcz/ gdy w-
9:
ſtał/ przyſzedł ku Iezuſowi.

werset: 51Y odpowiedźiawſzy Iezus/ rzekł
10:
mu/ Czego chceſz ábychći vczynił? A
11:
ſlepy powiedźiał iemu/ Miſtrzu nie-
12:
chay wzrok wezmę.

werset: 52Rzekł mu tedy Iezus/ Idź/ wiárá
13:
twa wybáwiłá ćię/ a thák nátych-
14:
miaſt wźiął wzrok/ y ſzedł zá Iezu-
15:
ſem w drogę.

rozdział: 11
KApitu. 11.1. Iezus wſzedł zacnie do Ieruzálem. 13.
16:
Przeklina figowe drzewo. 15. Wygania ku
17:
pce. 23. Vkázuie moc wiáry y ſpoſob modle
18:
nia. 28. Gdy go pytáli Fáryzeuſzowie o iego
19:
zwierzchnośći/ pyta ich o krzeſt Ianow.
werset: 1
A
x Gdy byli bli-
20:
ſko Ieruzálem/ Bet
21:
fáge/ y Bethániey/
22:
przy gorze oliwney/
23:
poſłał dwu z vcz-
24:
niow ſwoich.
x Már. 21. v. 1. Luk. 9. v. 29.

werset: 2Y rzekł ku nim/ Idzćie do miáſtecz-
25:
ká ktore ieſt przećiwko wam/ á ná-
26:
tychmiaſt wſzedſzy do niego/ naydźie
27:
ćie oślę vwiązáne/ ná ktorym żaden
28:
człowiek nie śiedźiał/ rozwiążćież ie
29:
á przywiedźćie.

werset: 3A ieſliżby wam ktho rzekł/ Przecz
30:
to czynićie? powiedzcie iż Pan ma te
31:
go potrzebę/ y wnet ie tu poſzle.

werset: 4Tedy ſzli/ á náleźli oślę vwiązáne
32:
v forty/ ná dworze/ gdźie ſię dwie dro
33:
dze ſchadzáły/ y odwiązali ie.

werset: 5Niektorzy tedy z onych co tám ſta-
34:
li/ rzekli im/ Coż czynićie iż odwięzu
35:
iećie oślę?

werset: 6Ale oni powiedźieli ták iáko im ro
36:
ſkazał Iezus/ y puśćili ie.

werset: 7x Przywiedli tedy oślę do Iezuſá/
37:
wrzućiwſzy ná nie ſzáty ſwe/ y wſiadł
38:
ná nie.
x Ian. 12. v. 14.

werset: 8A wiele ich ſłáli odźienia ſwoie po
39:
drodze/ drudzy záſię rąbáli gáłązki
kolumna: b
z drzew/ y kłádli ná drogę.

werset: 9Ci też ktorzy ſzli wprzod y pozad/
1:
wołáli mowiąc/ A Hoſanná/ błogo-
2:
ſłáwiony ktory idźie w imię pańſkie.
A To ieſt zbáw nas prośim ćię.

werset: 10Błogoſławione Kroleſtwo ktore
3:
przyſzło w imię Páńſkie/ oycá naſze
4:
go Dawidá/ Hoſanná/ o ty kthoryś
5:
ieſt na wyſokośći.

werset: 11" A wſzedł Pan do Ieruzálem y do
6:
Kośćiołá/ y gdy wſzytko oglądał/ á
7:
iuż byłá wieczorna godziná/ przy-
8:
ſzedł do Bethániey z dwiemanaſćie.
" Mát. 21. v. 10. Luk. 19: v. 45.

werset: 12x A nazáiutrz wyſzedſzy z Bethá-
9:
niey/ B łáknął.
x Mat. 21. v. 19. B Abowiem chćiał być poddan krewkoſćiam náſzym.

werset: 13A gdy vyzrał z dáleka figowe drze
10:
wo/ na ktorym było liśćie/ przyſzedł
11:
pátrzyć ázaby był co na nim nalazł/
12:
y gdy do niego przyſzedł/ nic nie na-
13:
lazł/ iedno liśćie/ bo niebył czás fi-
14:
gam.

werset: 14Tedy Ieżus rzekł figowemu drze-
15:
wu/ C Niechżeć nikt ná wieki nie v-
16:
żywa owocu z ćiebie/ co ſłyſzeli vcz-
17:
niowie iego.
C Okázáć chćiał iáko go mierżą ci wſzyſcy kthorzy ſię zwierzchowną okazáłoſćią odymáią/ zadnego dobrego owocu z ſiebie nie podáwáiąc.

werset: 15A ták przyſzli do Ieruzálem/ á Ie-
18:
zus wſzedſzy do kośćiołá/ począł wy
19:
rzucáć ty ktorzy kupowáli y przeda-
20:
wáli w kośćiele/ á ſprzewrácał ſtoły
21:
bánkierzow/ y ſtołki tych co przeda-
22:
wáli gołębie.

werset: 16Ani dopuśćił áby miał ktho nieść
23:
naczynie przez kośćioł.

werset: 17Támże vczył/ mowiąc im/ Izaż nie
24:
ieſt nápiſano/ x Ze dom moy/ dom
25:
modlitwy będźie wezwan wſzytkim
26:
narodom? x a wysćie gi vczynili iá-
27:
ſkinią zboycow.
x Ezá. 56. v. 7. x Iere. 7. v. 12.

werset: 18To ſłyſząc Doktorowie y Kſiążętá
28:
kápłáńſkie/ D ſzukáli iákoby go zatrá
29:
ćili/ ábowiem ſię go bali/ gdyż wſzy-
30:
tek lud zdumiał ſię ná náukę iego.
D Iż nie mogli wyćierpieć tego ſrogiego ſztrofowánia/ á iżby ſię nie vmnieyſzáło ofiár ich.

werset: 19Ale gdy wieczor nádchodźił/ wy-
31:
ſzedł Iezus z miáſtá.

werset: 20x A gdy ſię ráno przechadzáli/ vyzreli
32:
iż figowe drzewo z korzeniá vſchło.
x Mát. 21. v. 19.

werset: 21Tedy Piotr wſpomniawſzy/ rzekł
33:
mu/ Miſtrzu/ otho figowe drzewo
34:
coś ie klął/ vſchło.

werset: 22A Iezus odpowiedźiawſzy/ rzekł
35:
im/ Mieyćie wiárę Bożą.

werset: 23Bo záprawdę wam powiedam/ Iż
36:
ktorykolwiek rzecze tey gorze/ Pod-
37:
nieś ſię á wrzuć ſię w morze/ á nie bę-
38:
dźie ſię wahał w ſercu ſwym/ lecz v-
39:
wierzy że ſię ſtánie co mowi/ tedyć ſię
40:
ſtánie co iedno rzecze.

werset: 24x A przetoż wám powiedam/ E Ocz
41:
kolwiek modląc ſię prośićie/ wierzćie

strona: 27v

EVANG. MAR.

kolumna: c
że weźmiećie á ſtánie ſię wam.
x Mát. 7. v. 7. Luk. 11. v. 9. E Tymi słowy zámierza nam kres iż nie ledá czego prośić mamy coby nam ná myſl przyſzło/ bo pothrzebá modlithwę wiárą ſpráwowác/ a wiáráć nie wykracża z gránic słowá Bożego.

rozdział: 14


strona: 29



strona: b

werset: 27x Tedy do nich rzekł Iezus/ Wſzy-

strona: 29v

EVANG: MAR.

kolumna: c
ſcy ſię zgorſzyćie we mnie they nocy:
1:
Bo ieſt nápiſano/ x Vderzę páſtyrzá
2:
á będą roſproſzone owce.
x Ian. 16. v. 2. x Zách. 13. v. 7.

werset: 28x Lecz gdy powſthánę/ vprzedzę
3:
was do Gálileiey.
x Niżey. 16. v. 7.

werset: 29Ale mu Piotr powiedźiał/ Cho-
4:
ćiażby ſię theż wſzyſcy zgorſzyli/ aleć
5:
ia nie.

werset: 30" Rzekł mu tedy Iezus/ Zápraw-
6:
dęć powiedam/ iż dźiś tey nocy pier-
7:
wey niż dwá kroć kur zápoie/ trzy
8:
kroć ſię mnie záprzyſz.
" Luk. 22. v. 24. Ian. 13. v. 38.

werset: 31Ale on tym więcey mowił/ By po-
9:
trzebá y vmrzeć mi z tobą/ nie záprzę
10:
ſię ćiebie/ á także też y wſzyſcy mowili

werset: 32A thák przyſzli ná mieyſce kthore
11:
zwano Gethſemáne/ tedy rzekł ſwym
12:
zwolennikom/ Siedźćie tu poki ſię ia
13:
modlić będę.

werset: 33Y wziąwſzy Piotrá/ y Iákubá/ y
14:
Ianá zſobą/ począł ſię lękáć y ćięſzko
15:
ſmućić.

werset: 34Mowiąc ku nim/ Bárzo ſmutna
16:
ieſt duſzá ma áż do śmierći/ zoſtáń-
17:
ćież tu á czuyćie.

werset: 35Odſzedſzy tedy máluczko/ padł ná
18:
źiemię y modlił ſię/ ieſliby być mogło
19:
aby od niego odeſzłá godziná oná.

werset: 36Y mowił/ Abbá Oycze/ wſzytkoć
20:
tobie ieſt podobne/ przenieś odemnie
21:
ten A kubek/ wſzákże nie to co ia chcę/
22:
ále co ty chceſz.
To ieſt mękę.

werset: 37Zátym przyſzedł á ználazł ie ſpią-
23:
ce/ y rzekł Piotrowi/ Symon ſpiſz?
24:
Nie mogłżeś ze mną czuć iednę go-
25:
dźinę?

werset: 38Czuyćież á modlćie ſię/ byśćie nie
26:
przyſzli w pokuſzenie/ Aczći duch ieſt
27:
prędki/ ále ćiáło mdłe.

werset: 39Y wroćiwſzy ſię záſię/ modlił ſię mo
28:
wiąc onyż ſłowá.

werset: 40A wroćiwſzy ſię/ náłazł ie zaſię ſpią
29:
ce/ bo oczy ich były ociążone/ áni wie
30:
dźieli coby mu odpowiedźieć.

werset: 41Y przyſzedł po trzećie/ á rzekł im/ B ſpi
31:
ćież dáley y odpoczywayćie/ doſyć ći/
32:
przyſzłáć godziná/ oto będźie wydan
33:
Syn człowieczy w ręce grzeſznych.
B To mowi iákoby śmiechem widząc czás przysłych kłopotow że niemieli doſypiáć.

werset: 42Wſtańćież á podźmy/ oto ktory mię
34:
wydawa bliſko ieſt.

werset: 43x Y wnet pokąd to ieſzcze mowił/
35:
przyſzedł Iudaſz kthory był ieden ze
36:
dwunaśćie/ á z nim wielki poczet/ z
37:
mieczmi/ y z kiymi od Kſiążąt kápłań
38:
ſkich/ od Doktorow/ y od ſtárſzych.
x Mát. 26: v. 47. Luk: 22: v: 47. Ian: 18: v. 3.

werset: 44A ten co go wydał/ dał im był znák
39:
ſpołeczny/ mowiąc/ Ktoregoć iakol-
40:
wiek pocáłuię/ tenći ieſt/ imayćież go
kolumna: d
á wiedźćie beſpiecznie.

werset: 45A ták przyſzedſzy náthychmiaſt ſię
1:
przyſtąpił kniemu/ y rzekł mu/ C Mi-
2:
ſtrzu/ miſtrzu/ y pocałował go.
C Dwá kroć powtarza iakoby z iáką litoſćią/ á iáko bygo oſtátecznie żegnáiąc.

werset: 46Tedy ſię nań rękámi ſwemi rzućili
3:
y poimáli go.

werset: 47A D niektory z tych co ſtali dobyw-
4:
ſzy mieczá/ vderzył ſługę kſiążęćia ká
5:
płáńſkiego/ y vćiął mu vcho.
D To ieſt Piotr.

werset: 48Wſzákoż Iezus odpowiedźiawſzy
6:
rzekł im/ Iakoby ná zboycę wyſliśćie
7:
z mieczmi y z kiymi poimáć mię.

werset: 49Ná każdymći dzień był v was w
8:
kośćiele vcząc/ á wżdyśćie mię nie po
9:
imáli/ leczći ſię tho dźieie áby ſię wy-
10:
pełniły piſma.

werset: 50A ták zoſtáwiwſzy go wſzyſcy vćiekli

werset: 51Ale niektorzy młodźieniaſzek ſzedł zá
11:
nim obwinąwſzy ſię E prześćierádłem
12:
ná nágie ćiáło/ y poimali go mło-
13:
dźieńcy.
Słowo Greckie Syndon podczas známionuie płotno lniane/ y prześcieradło iakoſmy tu wykłádáli/ áczkolwiek ná thym mieyſcu vczeni ludźie przez prześćierádło rozumieią nieiakie lniane odzienie ktorego ná on czás Zydowie vżywáli.

werset: 52Ale on porzućiwſzy prześćierádło/
14:
nágo im vćiekł.

werset: 53x Tedy wiedli Iezuſá do nawyżſze
15:
go Kápłaná/ á zeſzły ſię z nim wſzyt-
16:
ki Kſiążętá/ kapłáńſkiey ſtarſzy/ y Do
17:
ktorowie.
x Mát. 26. v. 57. Luk. 2. v. 54. Ian. 18. v. 13.

werset: 54A Piotr zá nim ſzedł z daleká/ áż
18:
w dwor kſiążęćiá kapłáńſkiego/ y ſie-
19:
dźiał z ſłużebniki grzeiąc ſię v ogniá.

werset: 55x Y ſzukáli kſiążętá kapłáńſkie y wſzy
20:
tko zgromádzenie przećiw Iezuſowi
21:
świádectwá áby go ná śmierć zdá-
22:
li/ ále nie náleźli.
x Mát. 26. v. 59.

werset: 56Abowiem wiele ich przećiw iemu
23:
mowili fáłſzywe świádectwá/ ale
24:
świádectwá ich G zgodne nie były.
G Drudzy czytáią słuſzne ábo ważne.

werset: 57Tedy niektorzy powſtawſzy fáłſzy
25:
we świádectwo przećiw iemu wzno
26:
śili/ mowiąc/

werset: 58My ſłyſzelichmy gdy mowił/ " Ia
27:
rozwálę Kośćioł ten ktory ieſt ręká-
28:
mi zbudowány/ a w trzech dnioch iny
29:
nie ręką vczyniony zbuduię.
" Ian. 2: v: 19.

werset: 59Lecz áni y ták świadectwo ich zgo
30:
dne było.

werset: 60Y powſthawſzy w pośrzodek na-
31:
wyżſzy kápłan pytał Iezuſá mowiąc/
32:
Nicże nie odpowiedaſz? Coż ći prze-
33:
ćiw tobie świádcżą?

werset: 61Ale on milczał á nic nie odpowie-
34:
dźiał. Potym go pytał nawyzſzy Ká
35:
płan/ y rżekł mu/ Y tyżeś ieſt on Kry
36:
ſtus Syn Błogoſłáwionego?

werset: 62x A Iezus rzekł/ Iam ieſt/ y vyzry-
37:
ćie Syná człowiecżego ſiedzącego ná
38:
práwicy mocy Bożey/ y przychodzą-
39:
cego z obłoki niebieſkimi.
x Mát. 24. v: 30.

księga: Luk.
rozdział: 1


strona: 32

LUKaſz. Liſt. 32.

kolumna: a
werset: 47x Mocnyć vczynek ſpráwił rámie-
1:
niem ſwem/ roſproſzył pyſzne myſlą
2:
ſerca ich.
x Pſál. 33. v. 10. Ezá. 29. v. 15.

werset: 48Stárgnął mocarze z ſtolic/ á pod-
3:
nioſł pokorne.

werset: 49x Zgłodzone nápełnił dobrámi/ á
4:
bogacze odpráwił prożne.
x 1. Sám. 2. v. 6. Pſal. 34. v. 11. y 54. v: 5. Ezá 41. v. 8.

werset: 50" Podpárł Izraelá ſługę ſwoiego/
5:
áby pámiętał ná miłośierdzie.

werset: 51x Iáko mowił do oycow náſzych/
6:
to ieſt do Abráhamá y iego potom-
7:
kow ná wieki.
x w 1. Mo. 17. v. 16. Pſál. 132. v. 11.

werset: 52A ták z nią mieſzkáłá Márya/ iáko
8:
by przez trzy mieſiące/ á pothym ſię
9:
wroćiłá do domu ſwego.

werset: 53Elżbiećie też wypełnił ſię czás po
10:
rodzenia/ y vrodźiłá ſyná.

werset: 54Co vſłyſzawſzy ſąśiedźi y krewni
11:
iey/ iż zacnie Pan vżył miłośierdźia
12:
przećiw iey/ rádowali ſię z nią.

werset: 55A gdy było dniá oſmego/ zeſzli ſię
13:
áby obrzezáli dźiećiątko/ y názywáli
14:
go imieniem oycá iego/ Zácháryaſzem

werset: 56Ale odpowiedziawſzy mátká iego/
15:
rzekłá/ Nie ták/ aleć będźie wezwan
16:
Ianem.

werset: 57Tedy do niey rzekli/ Zadnego nie
17:
maſz w narodźie twym coby go nazy
18:
wano tym imieniem.

werset: 58Y vkazowali przez znáki oycu ie-
19:
go iakoby go chćiał przezwáć.

werset: 59A on kazawſzy ſobie podáć tablicę/
20:
nápiſał mowiąc/ Ian ieſt imię iego/
21:
y dźiwowali ſię wſzyſcy.

werset: 60Zátym ſię wnet otworzyły vſtá ie-
22:
go y ięzyk iego/ y mowił błogoſła-
23:
wiąc Bogá.

werset: 61A ták przyſzedł ſtrách ná wſzythki
24:
ſąſiády ich/ a po wſzytkiey gorney kra
25:
inie Iudſkiey rozſławione ſą wſzytki
26:
ty ſłowá.

werset: 62Tedy wſzyſcy ktorzy vſłyſzeli/ zá-
27:
chowywáli ie w ſercu ſwoiem/ mo-
28:
wiąc/ Y coż to zá dziećiątko będźie? A
29:
ták H ręká Páńſka byłá z nim.
H Láſká y moc Páńſka iaſnie ſię w nim okázowáłá.

werset: 63Zacháryaſz tedy oćiec iego nápeł-
30:
nion ieſt Duchá świętego/ y proro-
31:
kował mowiąc/

werset: 64x Błogoſłáwiony Pan Bog Izráel
32:
ſki/ co náwiedźił y odkupił lud ſwoy
x Mát. 1. v. 21.

werset: 65x Y podnioſł rog zbawienia nam w
33:
domu Dawidá ſłużebniká ſwego.
x Pſál. 132. v. 17.

werset: 66" Iáko powiedał przez vſtá świę-
34:
tych/ ktorzy od wieku byli prorokow
35:
ſwoich.
" Iere. 23. v. 6.

werset: 67Iż nas miał wybawić od nieprzyia
36:
ćioł naſzych/ y z ręki wſzytkich ktorzy
37:
nas nienawidzą.


kolumna: b
werset: 68Aby vżył miłośierdźia nád oycy
1:
náſzymi/ a roſpomniał ná teſtament
2:
ſwoy święty.

werset: 69x Y ná przyśięgę kthorą przyſiągł
3:
Abráhámowi oycu náſzemu/ że nam
4:
to dać miał.
x w 1 Mo. 22. v. 16. Ierem. 31 v. 33. Zyd. 6. v. 13.

werset: 70Iż oprocz ſtráchu będąc z ręki nie-
5:
przyiaćielſkiey wybáwieni/ ſłużyćie-
6:
chmy mu mieli.

werset: 71x W świętobliwośći y w ſpráwie-
7:
dliwośći przed nim po wſzythki dni
8:
żywota naſzego.
x 1. Piotr. 4. v. 15.

werset: 72A ty też dźiećiątko Prorokiem nawyż
9:
ſzego będzieſz názwane/ bo poydźieſz w
10:
przod przed oblicznoſćią Páńſką/ á-
11:
bys gotował drogi iego.

werset: 73A iżbyś podał wiádomość zbáwie
12:
nia ludowi iego/ przez odpuſzczenie
13:
grzechow ich.

werset: 74Dla wnętrznośći miłośierdzia Bo
14:
ga naſzego/ ktorymi náwiedźił nas
15:
Ix Látoroſl z wyſokośći.
I Przyſtoſowálichmy ſię ku onym mieyſcam kthore ſą v Ieremiaſza y v Zácháryaſza/ kędy prorocy názywáią Kryſtuſá látoroſlą niebieſką/ Niektorzy wykłádáią Wſchodem słońcá/ y rozumieią żeby thák Kryſtus był názywan/ iż on ieſt słońcem ſpráwiedliwośći/ ktore nam z niebá świáthłość podawa. x Mat. 4. v. 2. Zách. 3. v. 9.

werset: 75Aby ſię vkazáła tym ktorzy w ćiem
16:
noſćiach y w cieniu śmierći położeni
17:
ſą/ ku wyproſtowaniu nog naſzych
18:
ná drogę pokoiu.

werset: 76A ták dźiećiątko ono podraſtało/ y
19:
było vmocnione Duchem/ y było ná
20:
K puſtyniách/ áż do onego dniá kiedy
21:
ſię vkazało przed Izráelem.
K Ták názywano tę kráinę w Iudá iż máło byłá ośiádła/ gdźie tám Ian mieſzkał práwie iáko w puſzczy miedzy onymi ludźmi niczemnyni.

rozdział: 2
Kápitułá 2.1. Popis wſzytkiego świátá vczyniony z ro-
22:
ſkazánia Auguſtá Ceſárzá. 7. Iezus naro-
23:
dzony przez Anioły opowiedźian paſtyrzom.
werset: 1
Y
Stáło ſię zá onych
24:
czaſow/ że wyſzedł dekret
25:
od Ceſárza Auguſtá A áby
26:
popiſano wſzytkę źiemię.
A Ten popis vſtáwił Auguſtus/ nie iżby nową dań mieć chćiał/ ále iżby wiedźiał pańſtwá/ ſkárby/ moc/ y dochody w opánowániu ſwym.

werset: 2(A ten pierwſzy popis był zá ſtaro
27:
ſty Syriyſkiego Cyreniuſza).

werset: 3A przetoż wſzyſcy ku popiſowi/
28:
każdy do miaſta ſwego.

werset: 4Szedł też y Iozef od Gálileiey z miá
29:
ſtá Názáret/ ku Iuda x do miáſtá Da
30:
widowego/ ktore zową Bethleem/ dla
31:
tego iż był z domu y z narodu Dawi
32:
dowego.
x Ián. 7. v: 42.

werset: 5Aby był popiſan z Máryą poſlubio
33:
ną ſobie żoną/ ktora byłá brzemienna

werset: 6Y ſtáło ſię gdy tám byli wypełniły
34:
ſię dni ktorych porodźić miałá/

werset: 7Porodźiłá ſyná ſwoiego pierwo-
35:
rodnego/ á vwinęłá go w pieluſzki y
36:
położyłá go w żłobie/ dla tego iż im
37:
mieyſcá nie było w goſpodźie.

werset: 8W teyże kráinie byli páſtyrze leżąc
38:
na polách/ y nocną ſtraż trzymáiąc
39:
nad ſtadem ſwem.

rozdział: 4


strona: 34v

EVANG: LVC.

kolumna: c
werset: 41x Ktemu od wiela ich wychodźiły
1:
dyabelſtwá/ wołáiąc y mowiąc/ Tyś
2:
ieſt on Kryſthus Syn Boży/ lecz on
3:
ná nie fukáiąc nie dopuſzczał im mo
4:
wić/ żeby wiedźiáły iż on ieſt Kry-
5:
ſtuſem.
x Már. 1. v. 34.

werset: 42A gdy náſtał dźień ſzedł ná miey-
6:
ſce puſte/ á zgromádzenie ludźi ſzuká
7:
ło go/ y przyſzedſzy áż do niego/ zátrzy
8:
mawáli go áby nie odchodźił od nich

werset: 43Ale on rzekł do nich/ Zaiſteć też po
9:
trzebá ábych y inem miáſtam oznáy-
10:
mował kroleſtwo Boże/ gdyżem ieſt
11:
ná to poſłan.

werset: 44A ták opowiedał w boźnicách Gá
12:
lileyſkich.

rozdział: 5
KApitułá. 5.1. Przez wielki obłow ryb Iezus kſobie przy
13:
wabia Piotrá z towárzyſzmi iego. 12. Vzdra
14:
wia trędowátego. 18. Y powietrzem ruſzo-
15:
nego. 27. Wzywa zá ſobą Lewi. 30. Wyma-
16:
wia zwolenniki ſwoie iż iedli z grzeſzniki á
17:
nie pośćili.
werset: 1
S
x Tháło ſię po-
18:
thym gdy wielkość
19:
ludźi nálegáłá go
20:
dla ſłuchánia ſło-
21:
wá Bożego/ tedy on
22:
ſtánął podle ieźiorá
23:
Genezáreth.
x Mát. 4. v. 18. Már. 1. v. 16.

werset: 2Y yvzrał dwie łodźi ktore były przy
24:
ieźierze/ á rybitwi wyſzedſzy z nich/
25:
płokáli śieći.

werset: 3A ták wſzedſzy w iednę onych ło-
26:
dźi ktora byłá Symonowá/ prośił
27:
go áby máluczko odiechał od brzegu/
28:
á śiadſzy vczył ono zgromadzenie z
29:
łodźi.

werset: 4Pothym gdy przeſtał powiedáć/
30:
rzekł do Symoná/ Wyiedź ná głębią
31:
á zápuśććie śieći waſze ku łowieniu.

werset: 5Tedy Symon odpowiedźiawſzy/
32:
rzekł mu/ Miſtrzu gdyćiechmy przez
33:
wſzytkę noc prácowáli/ przedſięſmy
34:
nic nie poimali/ A wſzákoż ná roſka-
35:
zánie twe zápuſzczę śieć.
A Tu ná tym mieyſcu okázuie Piotr wielkie posłuſzeńſthwo nic pracey nielituiąc.

werset: 6To gdy vczynili/ zágárnęli bárzo wie
36:
le ryb/ ták iż ſię rwáłá śieć ich.

werset: 7Y dali znáć towárzyſzom co byli w
37:
drugiey łodźi/ áby przyſzli á ratowá
38:
li ie/ á ták przyſzli á nápełnili obie ło
39:
dźi/ ták iż ſię áż zánarzáły.

werset: 8Co gdy vyzrał Symon Piotr/ vpadł
40:
v kolan Iezuſowi/ mowiąc/ Wynidź
41:
odemnie/ boćiem ieſt człowiek grzeſz
42:
ny Pánie.

werset: 9Abowiem go był ſtrách ogárnął/ y
kolumna: d
wſzytki co przy nim byli/ z onego ło-
1:
wienia ryb ktore zágárnęli.

werset: 10Tákże Iákubá y Ianá ſyny Zebede
2:
uſzowe ktorzy byli towárzyſze Sy-
3:
monowi: A zátym rzekł Iezus do Sy
4:
moná/ B Nie boy ſię/ od thego czáſu
5:
ludźi żywe imáć będźieſz.
B W tych słowiech vkázuie co zá vrząd Apoſtolſki.

werset: 11A oni wyćiągnąwſzy łodźi ná brzeg/
6:
zoſtáwiwſzy wſzytko ſzli zá nim.

werset: 12x Potym gdy był w mieśćie niekto-
7:
rym/ tedy oto był tám człek niektory
8:
pełny trądu/ á vyzrawſzy Iezuſá padł
9:
ná oblicze proſząc go á mowiąc/ Pá
10:
nie ieſliż chceż możeſz mię oczyśćić.
x Mát. 8. v. 2. Már. 1. v. 40.

werset: 13Y śćiągnąwſzy Iezus rękę/ tknął go
11:
mowiąc/ Chcę/ bądź oczyśćion/ y ná
12:
tychmiaſt zſzedł trąd od niego.

werset: 14Lecz mu on przykazał żeby tego niko
13:
mu nie powiedał/ Ale rzekł/ C Idź v-
14:
każ ſię ſam kápłanowi/ y vczyń ofiárę
15:
zá ocżyśćienie twoie/ " iáko roſkazał
16:
Moiżeſz ná przeświádczenie im.
C To mowi okázuiąc iż on nie chce nic vbliżyć zakonowi/ á iżby imokázał że żadney wymowki mieć nie będą. " 3. Mo. 14. v. 4.

werset: 15Y roznáſzáły ſię o nim thym wię-
17:
cey powieśći/ á ſchadzáło ſię bárzo
18:
wiele ludźi/ áby ſłucháli á iżby vzdro
19:
wieni byli od niemocy ſwych.

werset: 16A ták on wſzedſzy mieſzkał ná pu-
20:
ſtyniách y modlił ſię.

werset: 17Y przydáło ſię dniá niektorego gdy
21:
on náuczał/ byli też śiedzący Fáryze-
22:
uſzowie y zakonni Doktorowie/ kto
23:
rzy ſię byli zeſzli ze wſzytkich miáſte-
24:
czek Gálileyſkich/ z Iudá y z Ieruzá
25:
lem/ á moc Páńſka byłá z nim ku v-
26:
zdrowieniu ich.

werset: 18x Tedy oto niektorzy przynieſli ná
27:
łożku człowieká ktory był ruſzony po
28:
wietrzem/ y ſzukáli kędyby go wnieſć
29:
á poſtáwić przed nim/ á gdy nie nále
30:
źli kthorąby go ſtroną wnieść mieli
31:
przed wielkośćią ludu.
x Mát. 9. v. 2. Már. 2. v.3.

werset: 19Wſzedſzy ná dom przez dáchowki
32:
ſpuśćili go z łożkiem ná pośrzodek
33:
przed Iezuſá.

werset: 20Ktory vyzrawſzy wiárę ich/ rzekł
34:
do niego/ Człowiecze odpuſzczone ſą
35:
tobie grzechy twoie.

werset: 21Tedy poczęli myſlić Doktorowie y
36:
Fáryzeuſzowie/ mowiąc/ Y coż zacz
37:
ieſt ten co mowi bluznierſtwá? y ktoż
38:
może odpuśćić grzechy iedno ſam
39:
Bog?

werset: 22Ale Iezus poznawſzy myſli ich/ od
40:
powiedźiawſzy rzekł do nich/ Coż
41:
myſlićie w ſercách wáſzych?

werset: 23xD Y coż łácwiey rzec/ Odpuſzone
42:
ſą tobie grzechy? czyli rzec/ Wſtań á
43:
chodź?
x Mát. 9. v. 9. Már. 2. v. 14. D Okázuie ten cud kthorym iáwnie Boſtwá ſwego poświádcza/ oznáymuiąc iż ma moc odpuſzczania grzechow.

rozdział: 8


strona: 37

Lukaſz. Liſt 37.

kolumna: a
Kápitułá. 8.5. Pod podobieńſtwem naſienia. 16. Y lám
1:
py záleca słowo ſwe. 21. Okazuie ktorzy ſą
2:
prawdźiwi rodźicy iego.
werset: 1
S
Táło ſię pothym iż
3:
chodźił po wſzytkich mie-
4:
ſćiech y po wſiách każąc y
5:
opowiedáiąc Kroleſtwo
6:
Boże/ á oni dwánaſćie byli z nim.

werset: 2Y niektore niewiáſty ktore był v-
7:
zdrowił od duchow złych y od cho-
8:
rob/ iáko Márya ktorą zwano Má-
9:
gdalena x z ktorey ſiedmioro diabel
10:
ſtwá wyſzło.
x Már. 16. v. 9.

werset: 3A Iohánná theż żoná Chuzego
11:
ſprawce Herodowego/ kthemu Zu-
12:
zánná y inych wiele ktore mu ſłuzyły
13:
z máiętnoſći ſwoich.
A Tym okázowáły iż záwżdy miáły ná pámięći dobrodźieiſtwá od Kryſtuſá wźięte/ á iż też były w náuce ſtałemi.

werset: 4x A gdy wielkie zgromádzenie lu-
14:
dźi ſchodźiło ſię/ y ktorzy byli we w-
15:
ſzytkich mieſćiech ſzły do niego/ rzekł
16:
przez podobieńſtwo/
x Mát. 13. v. 3. Már. 4. v. 1.

werset: 5Niektory co ſiał wyſzedł ſiać naſie-
17:
nia ſwego/ á gdy ſiał/ pádáło iedno
18:
podle drogi y podeptáno ie/ á przyle
19:
ćiawſzy ptacy powietrzni wyiedli ie.

werset: 6Drugi záś vpádło ná opokę/ á
20:
wſzedſzy vſchło/ ábowiem niemiá-
21:
ło wiłgotnoſći.

werset: 7Drugie też pádło miedzy ćiernie/
22:
á gdy wyroſło ćiernie/ zágluſzyło ie.

werset: 8Drugie záſię pádło
23:
ná źiemię do-
24:
brą/ á vrozſzy przynioſło owoc ſto-
25:
krotny/ tedy mowiąc to wołał/ Kto
26:
vſzy ma ku ſłuchániu niech ſłucha.

werset: 9Y pytali go zwolennicy iego mo-
27:
wiąc/ Coż wzdy to ieſt zá podobień-
28:
ſtwo?

werset: 10Tedy im on rzekł/ Wam ći dano
29:
znáć táiemnice kroleſtwá Bożego/
30:
ále inem tylko przez podobieńſtwá/ "
31:
áby widząc nie widźieli/ á ſłyſząc nie
32:
rozumieli.

werset: 11x Toć tedy ieſt podobieńſtwo/ naſie
33:
nie ieſtći ſłowo Boże.
" Ezá. 6. v. 9. Mát. 13. v. 14. Már. 4. v. 12. Ian. 12. v. 40. Dźiei. 18. v. 26. Rzym. 11. v. 8. x Mát. 13. v. 18. Már. 4. v. 15.

werset: 12A ktorzy podle drogi/ ćić ſą ktorzy
34:
ſłucháią/ potym przychodźi diabeł y
35:
wybiera ſłowo z ſercá ich/ áby vwie
36:
rzywſzy nie byli zbáwieni.

werset: 13Ktorzy zaſię ná opokę/ ćić ſą ktorzy
37:
gdy ſłucháią z weſelem przyimuią ſło
38:
wo/ aleć ći niemáią korzenia ktorzy do
39:
czáſu wierząc/ czaſu pokuſy odſtępuią

werset: 14Co záſię pádło miedzy ćiernie/ ćić
40:
ſą ktorzy ſłucháli/ y odſzedſzy/ od ſtá-
41:
ránia/ y od bogactw/ y od roſkoſzy
42:
żywota ſą zágłuſzeni/ y nie przynoſzą
43:
owocu.


kolumna: b
werset: 15To co też pádło ná źiemię dobrą/
1:
ćić ſą kthorzy dobrym a vprzeimym
2:
ſercem ſłyſzáne ſłowo trzymáią á o-
3:
woc przynoſzą przez ćierpliwość.

werset: 16x A nie ieſtći zaden ktoryby B zápa-
4:
liwſzy ſwiecę przykrył ią naczyniem
5:
ábo kładł pod łoże/ ále ią ſtáwia w li
6:
chtarz áby ći ktorzy wchodzą widzie
7:
li świátło.
x Niżey. 12. v. 33. Mát. 5. v. 45. B Náucza áby wierni iego przyiąwſzy raz świátłość iego wſzytkim ią oznáymowáli by nie były w niewdzięcznoſći obwinowáni.

werset: 17x Abowiemći niemáſz nic ták tá-
8:
iemnego co by ſię obiáwic nie miało/
9:
ani ták ſkrytego czegoby poznáć nie
10:
miano/ áżeby ná iáśnią nie wyſzło.
x Niżey. 12. v. 2. Mát. 10. v. 26. Már. 4. v. 22.

werset: 18A przetoż pátrzćie iako ſłuchaćie/
11:
" Abowiem ktho kolwiek ma/ będźie
12:
mu przydano/ á kto nie ma/ też y to
13:
co ſię zda iákoby miał/ będźie od nie-
14:
go odięto.
" Mát. 13. v. 12. y 23. v. 29. Már. 4. v. 25. Nizey. 19. v. 26.

werset: 19x Przyſzli potym k niemu máthká
15:
y bráćia iego/ ále go doydź nie mogli
16:
dla zgromádzenia ludu.
x Mát. 12. v. 46. Már. 3. v. 32.

werset: 20Y oznaymiono mu to mowiąc: Má
17:
tká twa y bráćia twoi ſtoią ná dwo-
18:
rze chcąc ſię z tobą widźieć.

werset: 21Ale on odpowiedźiawſzy rzekł do
19:
nich/ Mátká moiá y bráćia moi onić
20:
ſą ktorzy ſłowá Bożego ſłuchaią y czy
21:
nią mu doſyć.

werset: 22x Y ſtáło ſię potym dniá niektorego
22:
iż wſzedł w łodź y zwolennicy iego/ te
23:
dy rzekł do nich/ Przeprawmy ſię do
24:
dálſzego brzegu ieźiorá/ y wiezli ſię.
x Mát. 8. v. 23. Már. 4. v. 36.

werset: 23Támże wioząc ſię vſnął/ y przyſzedł
25:
wiátr zwichrem ná ieźioro/ áz ſię prze
26:
pełniali á byli w niebeſpieczeńſtwie.

werset: 24A thák przyſtąpiwſzy obudźili go
27:
mowiąc/ Miſtrzu giniemy/ á on ſię
28:
ocućiwſzy zfukał wiatr y wáły wod/
29:
zátymże przeſtáły/ á było vćiſzenie.

werset: 25Tedy im rzekł: Y gdźież ieſt wiará
30:
wáſza? ale oni zlęknąwſzy ſię dźiwo-
31:
wáli ſię mowiąc iedni do drugich/ Y
32:
coż zacz ieſt ten że wiátrom y wodam
33:
roſkázuie á ſłucháią go?

werset: 26x Potym ſię wieźli do kráiny Gá-
34:
dárenczykow/ ktora ieſth ná brzegu
35:
przećiw Gálileiey.
x Mát. 8. v. 28. Már. 5. v. 1.

werset: 27A gdy wyſzedł na brzeg zábieżał mu
36:
z miáſtá onego mąż niektory co miał
37:
diabelſtwo od wiela czáſow/ áni ſię
38:
obłoczył w ſzátę y nie mieſzkawał w
39:
domu iedno w grobiech.

werset: 28Ten gdy vyzráł Iezuſá krzyczał á
40:
przypadſzy do nog iego głoſem wiel-
41:
kim mowił/ Coż mi do ćiebie Iezuſie
42:
ſynu Bogá nawyżſzego? proſzę ćię nie
43:
męcz mię.

rozdział: 10


strona: 39


kolumna: b
werset: 27On tedy odpowiedźiawſzy rzekł:

strona: 39v

EVANG. LVC.

kolumna: c
x Miłuy Páná Bogá twego ze wſzy
1:
tkiego ſercá twego/ ze wſzytkiey duſze
2:
twey/ ze wſzytkich śił twoich/ ze wſzy
3:
tkiey myſli twey. x A blizniego twego
4:
iako ſámego ſiebie.
x w 5. Mo. 6. v. 5. x w 3. Mo. 19. v. 18.

werset: 28Ná tho mu rzekł: Dobrześ powie-
5:
dźiał/ toż cżyń á będźieſz żył.

werset: 29Ale on chcąc ſię ſam vſpráwiedli-
6:
wić/ rzekł do Iezuſá: H Y ktoż wżdy
7:
ieſt moy bliźni?
H Abowiem ſię mylili gdy tylko ſámy krewne bliźnięmi ſwemi názywáli.

werset: 30To przyiąwſzy Iezus rzekł: Cżło-
8:
wiek niekthory ſzedł z Ieruzalem do
9:
Ierycho/ y wpadł miedzy zboyce/ kto-
10:
rzy go złupiwſzy y zrániwſzy/ odeſzli
11:
nápoły zábitego zoſtáwiwſzy.

werset: 31Y przydáło ſię że tąż drogą ſzedł nie
12:
ktory I kapłan/ á vyzrawſzy go z prze
13:
ćiwka/ minął go.
I Dawa znáć o ſproſnym okrućieńſtwie kthore ſię miedzy ludem onym okáżowáło/ á zwłaſzcżá miedzy kápłany y przełożonemi.

werset: 32Tákże rownie y Lewitá gdy przy-
14:
chodźił ku mieyſcu onemu/ á vyzrał
15:
go z przećiwká/ minął.

werset: 33A Sámárytan niektory w tęż dro
16:
gę idąc nádſzedł go/ y vyzrawſzy go/
17:
ruſzon ieſt miłoſierdźiem.

werset: 34Y przyſzedſzy záwiązał rány iego/ á
18:
nálawſzy oliwy y winá/ włożył go
19:
ná bydlątko ſwe/ y wiodł do goſpo-
20:
dy/ á miał o nim pracą.

werset: 35Tedy názáiutrz odieżdzáiąc/ wyią
21:
wſzy dwá K groſzá dał goſpodarzowi
22:
mowiąc mu: Mieyże o nim pracą/ á
23:
cokolwiek nád to wydaſż/ ia wroći-
24:
wſzy ſię oddam tobie.
K Tá myńcá ważyłá iákoby ſiedm groſzy.

werset: 36A ták z tych trzech ktoryżći ſię wi-
25:
dźi blizſzym być onemu co był wpadł
26:
miedzy zboyce?

werset: 37A on rzekł: Ten ktory vżył miłoſier
27:
dźia przećiw iemu. Rzekł mu thedy
28:
Iezus: L Idźże precż á vcżyń tákże.
L To ieſt/ podpomoż tego ktorego bacżyſz niedoſtátecżnego choćiaż ći też nie ieſt znáiomy.

werset: 38Y zſtáło ſię w drodze/ iż on wſzedł
29:
do miáſtecżká niektorego/ á niewiá-
30:
ſtá niektora imieniem Martá przyię
31:
ła go w dom ſwoy.

werset: 39A tháć miáłá ſioſtrę ktorą zwano
32:
Márya/ ktora też ſiedząc v nog Iezu
33:
ſowych/ ſłucháła ſłowá iego.

werset: 40Ale Marta odrywáłá ſię około cżę
34:
ſtey poſługi/ á ták przyſzedſzy rzekłá:
35:
Pánie niemaſz tego ná piecży/ iż ſio-
36:
ſtrá moiá opuśćiłá mię/ że więc ſa-
37:
má ſłużę? á przetoż iey powiedz áby
38:
mi wżdy co pomagáłá.

werset: 41A odpowiedźiawſzy Iezus/ rzekł
39:
iey: Marto Marto/ ſtáraſz ſię y frá
40:
ſuieſz około wiela rzecży.

werset: 42Lecż iedney rzecży potrzebá/ Má-
41:
rya dobrąć cżąſtkę obráłá/ ktora od
42:
niey odięta nie będźie.

rozdział: 11

kolumna: d
KApitu. 11.1. Náucża obycżáiu porządnego modlenia.
1:
14. Vzdrawia opętáńcá niemego. 21. Oznáy
2:
muie bluźnierzom vpad ich. 28. Przekłáda
3:
zkrewnienie duchowne nád ćieleſne. 29. Fu
4:
ka ná ty ktorzy cudow żądáią. 34. Chce po
5:
nas ſzcżerośći. 42. Złorzecży Fáryzeuſzom.
6:
54. Maią ſtaż nád nim.
werset: 1
S
Táło ſię iż
7:
ſię modlił ná
8:
niektorym miey
9:
ſcu/ á gdy prze-
10:
ſtał/ rzekli k nie
11:
mu niekthorzy
12:
z zwolennikow
13:
iego: Pánie ná-
14:
ucż nas modlić ſię/ ták iáko y Ian ná
15:
ucżył zwolennikow ſwoich.

werset: 2Thedy im rzekł: Gdy ſię modlićie/
16:
moẃćie: x Oycże náſz ktoriś ieſt w nie
17:
bioſach/ święć ſię imię twoie/ Przydź
18:
kroleſtwo twoie/ Bądź wola twa iá
19:
ko w niebie ták y ná źiemi.
x Mát. 6. v. 9.

werset: 3Chlebá náſzego powſzedniego day
20:
nam ná káżdy dźień.

werset: 4Y odpuść nam grzechy náſze/ boć
21:
też y my odpuſzcżamy wſzytkim kto-
22:
rzi nam ſą winni. Nie w wodźże nas
23:
w pokuſzenie/ ále nas wybaẃ od złego

werset: 5A Zátym też rzekł do nich: y ktoż z
24:
was maiąc przyiaćielá/ á ſzedſzy do
25:
niego o pułnocy/ rzekłby mu: Przyia
26:
ćielu pożycż mi troygá chlebá?
A Tym podobieńſtwem vpomina nas abychmy ćierpliwie ocżekáwáli choćiaż nie záraz wysłucháni bywamy.

werset: 6Abowiem przyiaćiel moy przyſzedł
27:
do mnie z drogi/ á niemam cżego
28:
przedeń położyć.

werset: 7A on będąc w domu odpowiedźiał
29:
by mowiąc: Nie vprzykrzay mi ſię/
30:
iuzći drzwi zámkniono/ á dźiatki mo
31:
ie ſą ná łożu zemną/ y nie mogęć wſtáć
32:
ábychći dał.

werset: 8Powiedamći wam: Choćiażby też
33:
wſtáć niechćiał áby dał iemu/ przeto
34:
że ieſt przyiaćiel iego/ wſzákoż dla B
35:
pilney prośby iego wſtánie y da mu
36:
ile potrzebuie.
B W Greckim ſtoi/ niewſthydliwey.

werset: 9Y iać też wam powiedam: x Proś-
37:
ćie á będźie wam dano/ ſzukayćie á
38:
naydźiećie/ kołácćie a będźie wam o-
39:
tworzono.x Mát. 7. v: 7. y 21. v. 22. Már. 11. v. 24. Ian. 14. v. 13. Iáku: 1, v. 6.

werset: 10Abowiem káżdy ktory prośi/ bie-
40:
rze: á ktory ſzuka/ znáyduie: á kołá-
41:
cącemu będźie otworzone.

werset: 11" Záli z was ktory oćiec gdy go pro-
42:
śi ſyn iego o chleb/ poda mu kámień?
43:
ábo o rybę/ izali miáſtho ryby poda
44:
mu wężá?
" Mát. 7. v. 9.

rozdział: 13


strona: 42

Lukaſz. Liſt 42.

kolumna: a
werset: 12Tę gdy vyzrał Iezus záwoła-
1:
wſzy ná nie rzekł iey/ Niewiáſto v-
2:
zdrowionáś ieſt od niemocy ſwoiey.

werset: 13Tedy ná nię ręce włożył á nátych-
3:
miaſt ieſt roſproſtowaná chwali
4:
łá Bogá

werset: 14Ale odpowiedźiawſzy kſiążę Boż-
5:
nice gniewáiąc ſię ze Iezus w Sab-
6:
bát vzdrawiał/ rzekł do zgromadze
7:
nia/ Sąć ſześć dni w ktore trzebá ro
8:
bić/ wty tedy dni przychodzćie y bę-
9:
dźiećie vzdrowieni/ ále nie w dźień
10:
Sobotni.

werset: 15Ná to iemu Pan odpowiedźiał
11:
mowiąc/ Pokrythy człowiecze/ azaz
12:
kazdy zwas w Sábbát nie odwięzu
13:
ie wołu ſwego ábo oſlice ſwey od żło
14:
bu á nie wiedźie nápáwáć?

werset: 16A tey oto corki Abráhámowey kto
15:
rą był związał Szátan przez ośmna
16:
ſćie lat/ zali nie potrzebá było od z-
17:
wiąſki tey rozwięzać w dzień Sáb-
18:
bátni?

werset: 17To gdy powiedźiał záwſtydáli ſię
19:
wſzyſcy ći ktorzy ſię mu záſtáwowa-
20:
li/ ále wſzytko zgromádzenie rado-
21:
wálo ſię ze wſzythkich chwalebnych
22:
ſpraw ktore ſię działy od niego.

werset: 18x Zátymże rzekł Iezus/Ku komuż
23:
podobne ieſt Kroleſtwo Boże/ a ku
24:
ktorey ie rzeczy przypodobnie?
x Mát. 13. v. 31. Már. 4. v. 30.

werset: 19F Podobneć ieſt źiárnu gorczyczne
25:
mu/ ktore wziąwſzy człek wrzućił do
26:
ogroda ſwego/ á vrozſzy bywa z nie
27:
go drzewo wielkie y ptaſzkowie po-
28:
wietrzni czynią gniazdká ná gá
29:
łązkách iego.
F Temi podobieńſtwy okázuie/ iáko roſćie Kroleſtwo Boże nád ludżkie miemánia.

werset: 20Y rzekł po wtore: Ku czemuż ieſzcze przypodobnie kroleſtwo Boże?

werset: 21Podobneć ieſt kwáſowi ktory wźią
30:
wſzy niewiáſtá do trzech miar mąki
31:
zámieśi ták iż wſzytká zákwáśnieie.

werset: 22x Tedy chodźił po wſzythkich miei-
32:
ſćiech y po wśiách/ á vczył idąc wdro
33:
gę do Ieruzalem.
x Mát. 9. v. 36. Már. 6. v. 6.

werset: 23Y rzekł mu niektory/ Pánie/ Izali
34:
mało tych ſą ktorzy máią być zbáwie
35:
ni? ále on rzekł ku nim.

werset: 24" Stáraycie ſię abyśćie weſzli ćiá-
36:
ſną fortką/ bo powiedam ći wam żeć
37:
ich wiele będą wnidz chćieli ále nie
38:
będą mogli.
" Már. 7. v. 13.

werset: 25Gdyć wſtanie goſpodarz y zám-
39:
knie drzwi/ á poczniećie ſthać ná
40:
dworze kołácąc we drzwi á mowiąc/
41:
Pánie Pánie othworz nam/ A on
42:
wam odpowie mowiąc/ Niewiemći
43:
z kąd wy ieſteſćie.


kolumna: b
werset: 26Tedy poczniećie mowić/ G Iadá-
1:
lichmy przed thobą y piiáli y vczyłeś
2:
na vlicach náſzych.
G To mowi iż Zydowie ſwym niedbalſtwem tráćili zbawienie kthore im było dane dobrowolnie.

werset: 27x Aleć on rzecze/ Powiádamći
3:
wam żeć nie wiem z kąd wy ieſteſćie/
4:
odſtąpcież odemnie wſzytcy kthorzy
5:
broićie złoſći.
x Mát. 7. v. 23. Pſal. 6. v. 9.

werset: 28Thám będzie płácz y zgrzytá-
6:
nie zębow/ gdy vyzryćie Abrahá-
7:
má/ Izáaká y Iákobá/ y wſzytki pro
8:
roki w Kroleſtwie Bożym z kąd was
9:
precz wypędzą.

werset: 29H Tedy ſię ich wiele zeydźie od w-
10:
ſchodu y od zachodu ſłońca/ od puł-
11:
nocy y od południá/ á będą ſiedzieć
12:
w Kroleſtwie Bożym.
H Rozumie o národźiech pogáńſkich.

werset: 30xI A otoż ſą oſtátecznemi ktorzy
13:
będą pierwſzemi/ á ſą pierwſzemi
14:
ktorzy będą oſtátecznemi.
x Mát. 19. v. 30. Már. 10. v. 31. I Temi słowy chce złożyć prożną chwáłę Zydowſką ktorży ſię chlubili że ie ſobie Bog obrał zá lud oſobliwy.

werset: 31Tegoż dniá przyſzli niektorzy Fá
15:
ryzeuſzowie mowiąc mu/ Wynidź á
16:
idź z tąd precz/ bo ćię Herod chce zá-
17:
bić.

werset: 32Tedy im powiedział/ Idźćież á mo
18:
wćie tey liſzcze/ Otoć będę wyrzucał
19:
diabelſtwo/ y będę vzdrawiał dźiś y
20:
iutro á trzećiego dniá będę dokonan

werset: 33A wſzákoz potrzebá mi dźiś y iu-
21:
tro y trzeciego dnia idź w drogę/ á-
22:
bowiem ſię nie przydáwa aby prorok
23:
miał zginąć oprocz w Ieruzálem.

werset: 34x O Ieruzálem Ieruzálem kthore
24:
zábiiaſz proroki/ a kámienuieſz thy
25:
ktorzy ſą do ćiebie poſłáni/ ilekroć żem
26:
chćiał zebráć dźiatki twe ták iáko ko-
27:
koſz kurczątká pod ſkrzydłá ſwoie/ a
28:
niechćieliſćie?
x Mát. 23. v. 37.

werset: 35" K Otoż wam ieſt zoſtáwion dom
29:
wáſz opuſthoſzony/ á zaprawdęć
30:
wam powiedam że mię nie vyzryćie
31:
áż gdy przyidźie czás kiedy rzeczećie/ Błogoſłáwiony ktory przyſzedł w i-
32:
mię Pańſkie.
" Mát. 23. v. 38. K Oznaymuie im vpadek koſćiołá y wſzytkiego porządku ich.

rozdział: 14
KApitu. 14.2. Vzdrawia ſpuchłego. 7. Nápomina ku
33:
pokorze. 12. Y ku przyimowániu vbogich
34:
19. A wpodobieńſtwie wielkiey vczty ná-
35:
pomina ábychmy go ſzczyrze náſládowáli/
36:
gdy na wźywa.
werset: 1
Y
Stáło ſię gdy
37:
on przyſzedł do do-
38:
mu kſiążęćiá niekto-
39:
rego Faryzeyſkiego
40:
w Sábbáth/ iż by
41:
tám iadł/ thedy go
42:
oni podſtrzegáli:

rozdział: 17


strona: 44


kolumna: b
werset: 24Abowiem iáko błyſkáwicá błyſká-
1:
iąc ſię od iedney ſtrony ktora ieſt pod

strona: 44v

EVANG: LVC.

kolumna: c
niebem/ do drugiey ſtrony ktora ieſt
1:
pod niebem roziáśnia ſię. Tákżeć bę-
2:
dźie y Syn człowieczy y dźień ſwoy.

werset: 25Lecz potrzebá pierwey áby wiele v-
3:
ćierpiał/ y był wzgárdzon od naro-
4:
du tego.

werset: 26xF Y ták iáko ſię ſtáło zá czáſow No-
5:
ego/ tákżeć będźie y za czáſow Syná
6:
człowieczego.
x w 1. mo. 7. v. 5. mát. 24. v. 38. 1. Piotr. 3. v: 20. F Abowiem thám ná ten czás ludźie wzgárdzáli ſąd Boży/ choćiaż go im iáwnie Noe opowiedał.

werset: 27Iedli/ pili/ żony poymowáli/ y zá
7:
mąż wydawáli/ áż do onego dniá w
8:
ktory wſzedł Noe do Archy/ y przy-
9:
ſzedł potop á wytráćił wſzytki.

werset: 28x Thákzeć rownie iáko ſię dźiało zá
10:
czáſow Lotowych/ iedli/ pili/ kupo-
11:
wáli/ przedawáli/ ſadźili y budowali
x w j. mo/ 19. v. 24.

werset: 29A tegoż dnia gdy wyſzedł Loth z
12:
Sodomy/ ſpadł iák deżdz ogień z ſiár
13:
ką z niebá/ á wytráćił wſzytki.

werset: 30Wedle tychżeć rzeczy będźie y on dźień
14:
w ktory ſyn człowieczy ſię obiáwi.

werset: 31G Onego to dniá ieſliżby kto był na
15:
domu/ á nacżynie iego w domu nie-
16:
chayżeć nie ſchodźi aby ie bráć miał/ á
17:
ktoby też był ná polu/ niechżeć ſię tak
18:
że nie wraca do tego co ná zad pozo-
19:
ſtáwił.
Muſiemy zápomnieć wſzythkich náſzych rzeczy ábychmy thym lepiey wezwánie náſze niebieſkie rozmyſláli.

werset: 32" Przypomnićież ſobie żonę Lotową.
" w 1. mo: 19. v. 26.

werset: 33x Ktożkolwiek będźie ſię ſtárał iáko-
20:
by záchowáć duſzę ſwą ſtráći ią/ H á
21:
ktokolwiek ią ſtráći zgotuie iey żywot
x Wyżſzey. 9. v. 24. y 1. v. 25. mát. 10. v. 39. Már. 8. v. 35. Ian. 12. v. 25. H Smierć tá doczeſna przynaſza nam żywot wieczny.

werset: 24(!)Powiedamći wam/ Oney nocy bę-
22:
dą dwá ná łożu iednym/ iednego we
23:
zmą á drugiego zoſtáwią.

werset: 35I Dwie będą mleć ſpołu/ iednęć we
24:
zmą á drugą zoſtawią.
I To mowi ábychmy rozumieli iż żadna zwiąſká áni powinowáctwo nie ma nas odłączáć od powołania náſzego.

werset: 36Będąć dwá na polu/ á ieden będźie
25:
wźięt/ drugi zoſtáwion będźie.

werset: 37x Tedy mu oni dawſzy odpowiedz/
26:
rzekli/ Gdźież Pánie? Ale on im
27:
rzekł/ K Gdźieć będźie ćiáło/ tham ſię
28:
zbiorą y orłowie.
x mát. 24. v. 28. K Nic nie záwádźi wiernym áby nie mieli być złącżeni z Kryſtuſem głową ſwą/ ábowiem zgromádzą ſię do niego iák orłowie ábo ſępowie około śćierwu

rozdział: 18
KApitu. 18.3: Przykłádem wdowinem. 9. Y Celniko-
29:
wem/ vcży iakim ſię ſpoſobem modlić po-
30:
trzebá. 15. Biorąc przyczynę od málucżkich
31:
dźiateczek ktore mu przynoſzono/ nápomi-
32:
na ie ku pokorze.
werset: 1
Y
x Powiedźiał im też
33:
podobieńſtwo ktemuż ná
34:
lezące/ iż ſię zawżdy mod-
35:
lić potrzeba á nie leniwieć.
x Ekkle. 18. v. 22. Rzym. 12. v. 12. 1. Teſá. 5. v. 17.

werset: 2Mowiąc/ Był ſędzia w niektorym
36:
mieśćie/ ktory ſię Boga nie bał/ áni
37:
ſię żadnego wſtydał.

werset: 3A w tymże też mieśćie byłá wdo-
38:
wá niekthora/ co do niego przyſzłá/
kolumna: d
mowiąc/ Vczyń mię wolną od prze-
1:
ćiwniká mego.

werset: 4Lecz on niechćiał przez niemáły czás/
2:
Potym mowił ſam v ſiebie/ Aczći ſię
3:
Bogá nie boię/ áni ſię żadnego wſty-
4:
dzę.

werset: 5Wſzákoż iż mi ſię vprzykrza tá wdo-
5:
wá/ vczynię ią wolną/ áby mi ná oſtá
6:
tek przyſzedſzy więcey nie dokuczáłá.

werset: 6Rzekł thedy Pan/ Słuchayćież co
7:
mowi ten złośćiwy ſędźia.

werset: 7A coż Bog/ zali nieuwolni wybrá
8:
nych ſwoich wołáiących do śiebie we
9:
dnie y w nocy? A choćiażby też gniewu
10:
ſwego przewłaczał nád nimi.
A To ieſt/ choćiaż ſię zda iákoby nie rychło ſię mśćił krzywdy ich.

werset: 8Powiedamći wam żeć ie wolnymi
11:
vczyni w rychle/ A wſzakoż Syn czło
12:
wieczy gdy prziydźie/ á zaż znaydźie
13:
wiárę ná źiemi?

werset: 9Zátym rzekł do niektorych wiele o
14:
ſobie trzymaiących iákoby byli ſprá-
15:
wiedliwemi/ á ktorzy ſobie ine zá nic
16:
mieli/ to podobieńſtwo.

werset: 10Dwoie ludźi zſtąpilo do kośćiołá
17:
áby ſię modlili/ ieden Fáryzeuſz á
18:
drugi celnik.

werset: 11B Y ſtánąwſzy Fáryzeuſz ták ſię ſam
19:
v śiebie modlił/ Boże czynię thobie
20:
dźięki/ żem nie ieſt iáko ini ludźie dra
21:
pieżni/ nieſpráwiedliwi/ y cudzołoż-
22:
ni/ ábo iák też y ten celnik.
B W tych tu słowiech dawa znáć o hárdoſći iego/ bo ták to ieſt poſpolita iż kto mniema żeby ſtał/ potrzebá ſię ſtrzedz by nie vpadł.

werset: 12Poſzczę dwá kroć w tegodniu/ da
23:
wam dźieſięćinę ze wſzytkiego co mam.

werset: 13C Celnik záſię ſtánąwſzy zdáleká/
24:
niechćiał podnieść y oczu ſwych w
25:
niebo/ ále tłukł pierśi ſwe/ mowiąc/
26:
Boże bądź miłośćiw mnie grzeſz-
27:
nemu.
C Tyć ſą znáki ſercá pokornego y bárżo vniżonego.

werset: 14Y powiedam to wam/ Zeć ten od-
28:
ſzedł vſpráwiedliwionym do domu
29:
ſwego więcey niżli on/ x abowiem kto
30:
kolwiek ſię podwyżſza/ będźie vniżon/
31:
á kto ſię vniża/ będźie podwyzſzon.
x Wyżſzey. 14. v. 11. Mát. 23. v. 12.

werset: 15x Przynoſzono też kniemu dzia-
32:
teczki áby ſię ich dotykał/ co gdy wi-
33:
dźieli zwolennicy/ fukáli ná nie.
x Mát. 19. v. 13. Már. 10. v. 13.

werset: 16Ale Iezus wezwawſzy dźiateczek/
34:
powiedźiał/ Dopuśććie dźiateczkam
35:
prziydź do mnie/ a nie hámuyćie ich/ D ábowiemći takowych ieſt Kroles-
36:
two Boże.
D Okázuie w iákiey niewinnoſći máią ludźie przydź ku Kroleſtwo Bożemu áby ie otrzymáli.

werset: 17Záprawdęć wam powiedam/ Ktoż
37:
kolwiek nie prziymie Kroleſtwa Bo
38:
żego iáko dźiećiątko/ żadnym ſpoſo-
39:
bem nie wnidźie do niego.

werset: 18Tedy go pytáło niekrore Kſiążę/ mo
40:
wiąc/ Miſtrzu dobry coż czyniąc o-
41:
trzymam żywot wieczny?

rozdział: 21


strona: 47

Lukaſz. Liſt. 47.

kolumna: a
werset: 21Thedy ći co ſą w Iudá/ niech
1:
zućiekáią ná gory/ á ktorzy ſą w po-
2:
śrzod iego/ niech wynidą/ á ći co ſą na
3:
polách/ niechay nie wchodzą do niego.

werset: 22Abowiemći ſą ty dni pomſty/ aby ſię
4:
wypełniło wſzytko co ieſt nápiſano.

werset: 23Biadá tedy będźie brzemiennym/ y
5:
dźiatheczkam zſącym w onych czá-
6:
śiech/ abowiem będźie sćiſk wielki w
7:
tey źiemi/ a gniew w ludu tym.

werset: 24Y polegą od miecżá/ a będą odwie-
8:
dźieni do więzienia miedzy wſzythki
9:
narody/ y będźie Ieruzalem podeptá
10:
ne od pogánow/ F aż ſię też wypełnią
11:
czáſy ich.
F To ieſt/ złość ich áby też y oni ſpołu byli karáni.

werset: 25x Tedyć będą znáki ná ſłońcu/ mie
12:
ſiącu/ y gwiazdách/ á ná źiemi vćiśnie
13:
nie narodow/ gdy nie ſtánie rády/ á
14:
gdy záſzumi morze y wały.
x Ezá. 13. v. 10. Ezech. 32. v. 7. Mát. 24. v. 29. Már. 13. v. 24.

werset: 26Thak iż ſię ludźie z duſze wylękną/
15:
przed ſtrachem y oczekawániem nie-
16:
ſzczęśćia przychodzącego na okrąg
17:
źiemie/ Abowiem mocy niebieſkie
18:
chwiać ſię będą.

werset: 27A tedyć vyzrą Syná człowieczego
19:
przychodzącego w obłoku z mocą y
20:
chwałą wielką.

werset: 28To gdy ſię dźiać pocznie/ pogląday
21:
ćież á podnieśćie głowy wáſze/ iżći ſię
22:
iuż przybliża odkupienie wáſze.

werset: 29Y powiedźiał im też to podobień-
23:
ſtwo/ Poyzryćieżná figowe drzewo
24:
y ná wſzytki drzewa.

werset: 30Gdy iuż wypuſzczáią liſtki/ thedy
25:
wy ſami z śiebie poznawaćie żeć iuż
26:
bliſko láto.

werset: 31Tákże y wy gdy vyzryćie iż ſię to bę
27:
dźie działo/ poznawaycie żeć bliſko
28:
ieſt Kroleſtwo Boże.

werset: 32Zápráwdęć wam powiedam/ Za-
29:
dnymći ſpoſobem nie przeminie then
30:
wiek ażby ſię to wſzytko ſtáło.

werset: 33Nieboć y źiemia przeminie/ ale ſłowá
31:
moie żadnym ſpoſobem nie przeminą.

werset: 34Bądźćież tedy tego pilni ſámi v śie
32:
bie/ x aby kiedy nie były ociążone ſer-
33:
cá wáſze obżarſtwem y opilſtwem/ y
34:
ſtárániem tego żywota/ żećby ná was
35:
z prędká nie przyſzedł dzień on.
x Rzym. 13. v. 13.

werset: 35Abowiemći iako śidło przypád-
36:
nie ná wſzytki kthorzy mieſzkáią po
37:
wſzytkiey źiemi.

werset: 36A przetoż czuyćie modląc ſię ná ká
38:
żdy czás/ áby was miano godnemi/
39:
ktorzybyśćie vſzli tego wſzytkiego co
40:
prziydź ma/ á iżbyśćie ſthanęli przed
41:
Synem człowieczym.

werset: 37A ták we dnie vczył w kośćiele/ á
kolumna: b
w nocy wyſzedſzy przemieſzkawał ná
1:
gorze ktorą zową oliwną.

werset: 38Ale wſzytek lud rániuczko ſię ſcho-
2:
dził do niego aby go w kośćiele ſłu-
3:
chał.

rozdział: 22
KApitułá. 22.1. Zbuntowánie przećiw Kryſtuſowi. 7. Ob
4:
chod Wielkiei nocy. 19. Y święthey Wiecże-
5:
rzey. 24. Nápominánie do zwolennikow.
werset: 1
A
x Było blisko świę-
6:
to A Przáſnikow/ kthore
7:
zową Wielkánoc.
x Mát. 26. v: 2. Már. 14. v. 1. A Dla tego ták to święto nazywano iż onego dniá żadnych nie iedli zakwáſzonych chlebow.

werset: 2Y ſzukáły tego Kſiążę-
8:
tá Kápłáńſkie y Doktorowie iákoby
9:
go zábić/ ale ſię ludu poſpolitego bali.

werset: 3x Wſzedł tedy ſzátan w Iudaſzá/
10:
ktorego zwano Iſkáryotem/ z liczby
11:
dwunaście.
x Mát. 26. v: 14. már. 14. v. 10.

werset: 4B Ktory ſzedſzy zmowił ſię z Kſią-
12:
żęty kápłáńſkimi/ y z przełożonymi/
13:
iakoby go im wydáć miał.
B Tá przyczyná okazáłá ſię im ku poimániu Kryſtuſá/ bo oni ználezli byli inákſzą rádę.

werset: 5Kthorzy temu byli rádźi/ y obiecali
14:
dać iemu pieniądze.

werset: 6Za co im on przyrzekł/ y ſzukał czá
15:
ſu iakoby go im wydał C przez ludu
16:
poſpolitego.
C Abo bez rozruchu y zámieſzania.

werset: 7" Zathym przyſzedł dźień Przaſni-
17:
kow/ w ktory było potrzeba obcho-
18:
dźić Wielkąnoc.
" mát. 26. v. 17. már. 14. v. 13.

werset: 8Poſłał thedy Piotrá y Ianá/ mo-
19:
wiąc/ Szedſzy zgotuyćie nam Wiel-
20:
kąnoc ábychmy iey pożywali.

werset: 9A oni iemu rzekli/ Gdźież chceſz á-
21:
bychmyć ią nágotowáli?

werset: 10Ale on rzekł do nich/ Otho gdy wy
22:
wnidźiećie do miáſthá/ zaydźie wam
23:
niektory nioſąc dzban wody/ Idźćież
24:
za nim do domu w ktory wnidźie.

werset: 11A powiedzćie goſpodarzowi domu
25:
onego/ Kazałći Miſtrz powiedźieć/
26:
Gdźież ieſt goſpoda kędyby miał po-
27:
żywáć Wielkieynocy z Zwolenniki
28:
ſwemi?

werset: 12Tedyc on wam vkaże Salę wielką
29:
obitą/ támże nágotuyćie Wielkąnoc.

werset: 13A ták ſzedſzy wſzytko to naleźli iako
30:
im powiedźiał/ y zgotowali Wielką-
31:
noc.

werset: 13(!)x Potym gdy on czás poſtánowio
32:
ny przyſzedł/ tedy śiadł/ y dwánáſćie
33:
Apoſtołow z nim.
x már. 26. v. 20. már. 14. v. 18.

werset: 15Y rzekł do nich/ Z chućiam żądał
34:
pożywáć tey Wielkieynocy z wami/
35:
przedtym niż ia ćierpieć będę.

werset: 16A powiedam wam/ Ze iuż więcey
36:
nie będę tego D vżywał/ áżby ſię wy-
37:
pełniło w Kroleſtwie Bożym.
D Opowieda iż ſię to ma dźiać ná oſtátku/ á iż iuż obyczáiem ćieleſnym niemiał tu żyć zniemi.

rozdział: 24


strona: 49v

EVANG. LVC.

kolumna: c
werset: 22Lecż y niewiáſty niektore z náſzych
1:
przeſtráſzyły nás/ ktore rániucżko by
2:
ły v grobu.

werset: 23Y nie ználazſzy ćiáłá iego/ przyſzły
3:
powiedáiąc iż widzenie Anielſkie wi
4:
dźiáły/ kthorzy powiedźieli iżby żyw
5:
był.

werset: 24A ták niektorzy co z námi byli cho-
6:
dźili do grobu/ y tak ználeźli iako nie
7:
wiaſthy powiedáły/ ále ſamego nie
8:
widźieli.

werset: 25Thedy on rzekł do nich: O głupi á
9:
nierychłego ſercá ku wierzeniu temu
10:
wſzytkiemu co powiedźieli Prorocy.

werset: 26Izali tego nie było potrzebá ćirpieć
11:
Kryſtuſowi/ y wnidź do chwały ſwo
12:
iey?

werset: 27A pocżąwſzy od Moiżeſzá y wſzy-
13:
tkich Prorokow/ wykłádał im we
14:
wſzytkich piſmiech/ co C o nim nápi-
15:
ſano było.

werset: 28A gdy byli bliſko miáſtecżká do kto
16:
rego ſzli/ tedy on ták D zmyſlał iáko-
17:
by miał dáley idź.
C Abowiem Kryſtus ieſth ſkończeniem zakonu y Prorokow. D Ták iáko Kryſtus záwśćiągnął był ocżu ich áby go nie wnet poználi/ ták też chćiał áby to obacżyli iż chce dáley idź/ áni vżywał żadnego zmyſlania/ ále ie ták trzimał ná słowie áż przyſzedł cżás że ſię im oznaymił.

werset: 29Ale go oni przynućili mowiąc: Zo
18:
ſtań z námi/ boć iuż ieſt tuż k wiecżo-
19:
ru y ſchodźi dźień. A także wſzedł á-
20:
by zoſtał z nimi.

werset: 30Y zſtało ſię gdy on ſiedźiał z nimi/
21:
wźiąwſzy chleb E błogoſłáwił/ a zła-
22:
mawſzy dał im.
E To ieſth/ dźięki cżynił wedle zwycżáiu ſwego ktory miewał przed obiádem.

werset: 31Otworzyły ſię thedy ocży ich/ y po-
23:
znali go/ ále on zniknął od ich oblicż-
24:
nośći.

werset: 32Y mowili miedzy ſobą: Izali ſerce
25:
náſze nie pałało w nas gdy mowił z
26:
námi w drodze/ y gdy nam otwirał
27:
piſmá?

werset: 33A ták tegoż cżáſu wſtawſzy wro-
28:
ćili ſię do Ieruzálem/ y ználeźli zgro-
29:
mádzonych iedennaśćie/ y ony ktorzy
30:
z nimi byli.

werset: 34Powiedáiąc im: Wſtałći Pan pra
31:
wdźiwie/ y vkazał ſię Symonowi.

werset: 35Powiedźieli im też co ſię działo w
32:
drodze/ y iáko od nich był poznan w
33:
łamániu chlebá.

werset: 36x O tym gdy oni mowili/ tedy Ie-
34:
zus ſtánął w pośrod ich/ y rzekł im:
35:
Pokoy wam.
x Már. 16. v. 14. Ian. 20. v. 19.


kolumna: d
werset: 37Zlęknąwſzy ſię tedy w ſtrwożywſzy/
1:
mnimáli iż duchá widźieli.

werset: 38Ale on rzekł do nich: Przecżżeſćie
2:
ſię zatrwożyli/ á co zá myſli nádcho-
3:
dzą ſercá wáſze?

werset: 39Oglądayćie ręce moie y nogi mo-
4:
ie/ bomći iá ſam ieſt/ dothknićie ſię
5:
mnie á obácżćie/ boć duch niema ćiá-
6:
łá áni kośći/ iáko widźićie że ia mam

werset: 40Y rzekſzy to/ vkázał im ręce y no-
7:
gi.

werset: 41Lecż gdy ieſzcże oni nie wierzyli
8:
przed radoſćią/ á iż ſię dźiwowáli/
9:
rzekł im: Máćie wżdy tu co ieść?

werset: 42Y dáli mu puł ryby piecżoney/ y ſztu
10:
kę plaſtru miodu.

werset: 43Co on wźiąwſzy iadł przed nimi.

werset: 44Zátym rzekł do nich: Tyć ſą ſłowá
11:
ktorem mowił do was/ pokim ieſzcże
12:
był z wámi/ iż było potrzebá wypełnić
13:
ſię wſzytkiemu co nápiſano ieſt w za-
14:
konie Moiżeſzowym/ w Prorocech/
15:
y w Pſálmiech o mnie.

werset: 45Otworzył tedy ſmyſł ich iż zrozu-
16:
mieli piſmá/ y rzekł do nich:

werset: 46x Tákći ieſt nápiſano/ y thák było
17:
potrzebá Kryſtuſowi ćirpieć/ y wſtać
18:
od vmárłych dniá trzećiego.
x Pſálm. 19. v. 7.

werset: 47Aby w imię iego było opowiedano
19:
vznánie y odpuſzcżenie grzechow v
20:
wſzythkich narodow/ pocżąwſzy od
21:
Ieruzálem.

werset: 48A wy ieſteſćie świádkowie tego.

werset: 49" Y othoć ia poſlę obietnicę Oycá
22:
mego ná was. Mieſzkáyćież wy te-
23:
dy w mieśćie Ieruzálem/ áż będźiećie
24:
oblecżeni F mocą z wyſokośći.
" Ian. 15. v. 26. Dźiey. 1. v. 4. F To ieſt/ dáry duchá ſwiętego ktory im był żesłan w dźień Swiątecżny.

werset: 50Zátymże ie wiodł precż áż ku Be-
25:
thániey/ á podniozſzy ręce ſwe/ bło-
26:
goſłáwił im.

werset: 51x Y zſtáło ſię gdy im błogoſłáwił/
27:
rozſtał ſię z nimi/ á był nieſion wzgo
28:
rę do niebá.
x Már. 16. v. 19. Dźiei. 1. v. 9.

werset: 52Oni tedy dawſzy muchwałę/ wro-
29:
ćili ſię do Ieruzalem z weſelem wiel-
30:
kim.

werset: 53Y byli záwżdy w kośćiele chwa-
31:
ląc y błogoſłáwiąc Bogá.
32:
Amen.

księga: Ian.
rozdział: 4


strona: 52

Ian. Liſt 52.

kolumna: a
werset: 6Y był tám ſtok Iakobow/ A prze-
1:
toż Iezus będąc ſprácowány z dro-
2:
gi/ ſiadł thák v ſtoku/ B á było iákoby
3:
o ſzoſtey godźinie.
B To ieſth/ iákoby práwie o południu.

werset: 7Zátym przyſzłá niewiáſtá Sámá
4:
rytáńſka áby cżyrpałá wodę/ ku kto-
5:
rey rzekł Iezus: Day mi pić.

werset: 8Bo zwolennicy iego ſzli byli do
6:
miáſtá/ áby kupili co ieść.

werset: 9Tedy mu rzekłá oná Sámárytáń-
7:
ſka niewiáſtá: Iákoż thy Zydem bę-
8:
dąc/ żądaſz odemnie pićia/ kthoram
9:
ieſt niewiáſtą Sámárytáńſką? gdyż
10:
Zydowie nie thowarzyſzą z Sámá-
11:
rytany.

werset: 10Ale Iezus dawſzy iey odpowiedź
12:
rzekł: O byżeś wiedźiáła ten dar Bo
13:
ży/ y kto ten ieſt ktory mowi thobie/
14:
Day mi pić/ tedybyś ty go prośiłá/
15:
á onby tobie dał wodę żywą.

werset: 11Rzekłá mu niewiaſtá: Pánie nie
16:
maſz cżym cżyrpáć/ a ſtudnia ieſth
17:
głęboka/ zkądże tedy maſz tę wodę ży
18:
wą?

werset: 12Izażeś thy więtſzym ieſt nád oycá
19:
naſzego Iakobá/ ktory nam tę ſtud-
20:
nią dał/ z ktorey y ſam pił/ y ſynowie
21:
iego/ y bydłá iego?

werset: 13A odpowiedźiawſzy Iezus rzekł
22:
iey: Káżdy ktory pije thę wodę/ záſię
23:
będźie prágnął.

werset: 14C Lecż ktoby pił onę wodę ktorą ia
24:
dam iemu/ nie vprágnie ná wieki.
25:
Owſzem wodá oná ktorą ia dam ie-
26:
mu/ ſtánie ſię w nim źrzodłem wod
27:
wyſkákuiących ku żywotowi wiecż-
28:
nemu.
C To ieſt/ ten ktory łáſką duchowną odemnie nápoion będźie/ nigdy opuſzcżon nie będźie/ ani vprágnie.

werset: 15Zátym mu rzekłá niewiáſtá: Pá-
29:
nie day mi tey wody abych nie vpra-
30:
gnęłá/ á żebych thu cżyrpać nie cho-
31:
dziłá.

werset: 16Thedy iey rzekł Iezus: Idź wzoẃ
32:
mężá twego/ a przydź tu.

werset: 17Y odpowiedźiawſzy niewiaſta rze
33:
kłá mu: Niemam męża. A Iezus
34:
iey rzekł: Dobrześ powiedźiáłá/ Nie
35:
mám mężá.

werset: 18Abowiemeś piąći mężow miáłá/ á
36:
teraz then ktorego maſz nie ieſtći
37:
twoy mąż/ toś prawdźiwie powie-
38:
dźiáłá.

werset: 19Y rzekłá mu niewiáſtá: D Pánie
39:
widzę iżeś ty ieſt Prorok.
D Poki iáwnie z złoſći ſwych nie byłá napominaná poty żárthowáłá z Iezuſem áni iey ſzły w posłuch słowá iego/ lecż gdi iey w tym dotknął toż go dopiro Prorokiem wyznawa.

werset: 20x Oycowie náſzy chwalili Bogá
40:
ná gorze tey/ a wy powiedaćie że w
41:
Ieruzálem ieſt mieyſce kędy potrze-
42:
bá Bogá chwalić.
x w 5: Mo. 12. v: 5

werset: 21E Na tho iey powiedział Iezus:
kolumna: b
Niewiáſto wierz mi/ prziydźieć cżás
1:
gdy ani ná gorze they/ áni w Ie-
2:
ruzálem będźiećie chwalić Oy-
3:
cá.
E Zadney roznice ná potym áni miedzy mieyſcy/ áni miedzy narody nie będźie/ ále ná wſzelkich mieyſcách Bogá chwalić będą.

werset: 22" Wy chwalićie co niewiećie/ á myć
4:
chwalimy co wiemy/ abowiem ieſt
5:
zbáwienie z Zydow.
" 2. Krol. 17. v. 29.

werset: 23Aleć prziydzie cżás y theráz ieſt/
6:
gdy práwdźiwi chwalcy będą chwa-
7:
lić Oycá duchem y prawdą/ Bo y O-
8:
ćiec thákowych ſzuka/ ktorzyby go
9:
chwalili.

werset: 24xF Bog ieſtći duch/ á thák ći kto-
10:
rzy go chwalą/ pothrzebá aby go
11:
chwalili w duchu y w prawdźie.
x 2. Kor. 3. v. 17. F To ieſt/ duchownego przyrodzenia y przetoż też żąda chwały ſwemu przyrodzeniu podobney.

werset: 25Rzekłá mu niewiáſtá: Wiem żeć
12:
prziydźie Meſyaſz/ kthory rzecżon
13:
ieſt Kryſtus/ onći gdy prziydzie oz-
14:
naymi nam wſzytko.

werset: 26Y powiedźiał iey Iezus: Iaćiem
15:
ieſt ktory mowię tobie.

werset: 27A na then cżas przyſzli zwolenni-
16:
cy iego/ y dźiwowali ſię że z niewiá-
17:
ſthą rozmawiał/ wſzákoż mu żaden
18:
nie rzekł ocz pytaſz/ ábo co z nią ro-
19:
zmawiaſz?

werset: 28Zoſtáwiwſzy thedy dzban ſwoy
20:
niewiáſtá/ ſzłá ku miáſtu/ y powie-
21:
dźiáłá ludźiam mieyſcá onego.

werset: 29Podźćie á oglądayćie cżłowieká/
22:
kthory mi powiedźiał wſzytko com-
23:
kolwiek cżyniłá/ zali nie ten ieſt Kry
24:
ſtus?

werset: 30A przetoż wyſzli z miáſtá/ y przy-
25:
ſzli do niego.

werset: 31W then cżás go prośili zwolenni-
26:
cy iego mowiąc: Miſtrzu iedz.

werset: 32Ale im on rzekł: Mam ia pokarm
27:
co go pożywáć będę/ o ktorym wy nie
28:
wiećie.

werset: 33Y mowili zwolennicy iedni ku dru
29:
gim: Izali mu ktho przynioſł coby
30:
iadł?

werset: 34Thedy rzekł Iezus: G Moyći po-
31:
karm ieſt abych cżynił wolą thego
32:
ktory mię poſłał/ á dokońcżył ſprá-
33:
wy iego.
G Okázuie Kryſtus iż mu żadna rzecż wdźięcznieyſza nie ieſt/ iedno cżynić doſyć woley oycá niebieſkiego/ w cżym zoſtháwił náukę wiernym ſwoim.

werset: 35Izaż wy nie mowićie: Ieſzcże ſą
34:
cżterzy mieſiące á tedyć żniwo prziy-
35:
dźie? Otoż wam powiedam: x Pod-
36:
nieśćie ocżu wáſzych/ á przypátrzćie
37:
ſię kráinam/ boć iuż białe ſą ku żni-
38:
wu.
x Mat. 9: v. 37. Luk. 10. v. 2.

werset: 36A kthoryś żnie bierze zapłátę/ y
39:
żbiera owoc do żywota wiecżnego/
40:
áby y ten ktory ſieie/ weſelił ſię ſpołu
41:
z tym ktory żnie.

rozdział: 6


strona: 54v

EVANG. IOAN.

kolumna: c
werset: 67Zátym Iezus rzekł onym dwiemá-
1:
naſćie: Azali y wy chcećie idź precż?

werset: 68Ale mu ná tho odpowiedźiał Sy-
2:
mon Piotr: Pánie do kogoż idź ma-
3:
my? Ty maſz ſłowá żywotá wiecżnego

werset: 69A myſmy vwierzyli y poználich-
4:
my/ x żeś ty ieſt Kryſtus on Syn Bo
5:
gá żywego.
x Mát. 16. v. 16.

werset: 70Ná tho im odpowiedźiał Iezus:
6:
Izalim ia nie dwunaſćie wam obrał/
7:
lecż ieden z was ieſt dyabeł?

werset: 71A toć mowił o Iudaſzu Symono
8:
wym ſynu Iſkáryoćie/ bo go ten zdrá
9:
dźić miał/ gdyż był ieden z onych dwu
10:
naſćie.

rozdział: 7
KApitułá 7.1. Kryſtus vchodźi do Gálileiey y obawáiąc
11:
ſię śmierći. 8. Niechce idź ná dźień święty.
12:
12. 40. Rozmaite o nim wieśći wſzcżynáią
13:
ſię miedzy ludem poſpolitym. 17. Spoſob
14:
poznawánia prawdy. 24. W Szábáth słu
15:
ſzy dobrze cżynić. 37. Nápomina lud wzy-
16:
wáiąc ie do żywych wod. 46. Bronią go słu
17:
dzy mieyſcy. 51. Y Nykodem.
werset: 1
T
Edy Iezus przemie
18:
ſzkawał potym w Gálile-
19:
iey/ bo niechćiał w Zydo-
20:
ſtwie przebywáć/ iż nań
21:
cżyháli Zydowie iákoby go zabić.

werset: 2Y było bliſko świętho Kucżek x Zy
22:
dowſkie.
x w 3. Mo. 23. v 34.

werset: 3A przetoż rzekli k niemu bráćia ie-
23:
go: Wynidź ſtąd á idź do Iudy/ żeby
24:
y zwolennicy twoi oglądáli ſprawy
25:
twe ktore cżyniſz.

werset: 4Abowiemci żaden nic w ſkrytośći
26:
nie cżyni/ owſzem tego ſzuka iákoby
27:
ſławnym był/ Ieſliż tho cżyniſz/ ob-
28:
iaẃże ſię ſam świátu.

werset: 5Bo áni bráćia iego weń nie wierzyli.

werset: 6Ale im rzekł Iezus: Ieſzcżeć nie-
29:
máſz mego cżáſu/ lecż cżás wáſz zá-
30:
wżdy ieſt pogotowiu.

werset: 7Niemożeć was A świát mieć w nie
31:
nawiśći/ áleć mnie ma w nienawi-
32:
śći/ bo ia oświadcżam o nim iż ſprá-
33:
wy iego ſą złe.
A Rozumie o ludziech złych y ieſzcże nie odrodzonych.

werset: 8Idźćieſz wy ná to święto/ iać ieſz-
34:
cże ná nie nie poydę/ bo moy cżás ie-
35:
ſzcże ſię nie wypełnił.

werset: 9A thák im to powiedźiawſzy/ zo-
36:
ſtał w Galileiey.

werset: 10Potym gdy ſzli bráćia iego/ thedy
37:
też y on ſzedł ná święto/ nie iawnie
38:
ale iákoby potáiemnie.

werset: 11Szukáli go tedy B Zydowie w świę
39:
to/ á mowili: A on gdźież ieſt?
B To ieſt/ lud poſpolity.


kolumna: d
werset: 12Y było o nim wielkie ſzemránie mie-
1:
dzy ludem/ bo iedni powiedáli że ieſt
2:
dobry cżłowiek/ drudzy záſię mowi-
3:
li: Nie ták ieſt/ ále zwodźi lud.

werset: 13Wſzákoż o nim żaden iáwnie nie
4:
mowił/ C dla boiáźni Zydowſkiey.
C Tákowyć ieſt záwżdy zwycżay ludźi onych ktorzy ſię z obłądzenia prawdźiwe przysłucháwáiąc/ iáwnie o niey dla boiáźni przełożonych tego świáta mowić nie śmieią.

werset: 14A gdy iuż było w puł dniá świę-
5:
tego/ wſzedł Iezus do kośćiołá y vcżył.

werset: 15Dźiwowáli ſię tedy Zydowie mo-
6:
wiąc: Iákoż wżdy then vmie piſmo/
7:
gdyż ſię nie vcżył?

werset: 16Lecż Iezus odpowiedźiawſzy im
8:
rzekł: Náuká moiá nie ieſtći moiá/
9:
ále tego ktory mię poſłał.

werset: 17Ieſliż kto będźie chćiał cżynić wo-
10:
lą iego/ rozeznać o nauce ieſliż ieſt z
11:
Bogá/ ábo ieſliż ia theż ſam z ſiebie
12:
mowię.

werset: 18D Ktoć z ſámego ſiebie mowi/ chwa
13:
łyć właſney ſzuka. Ale then co ſzuka
14:
chwały thego ktory go poſłał/ tenći
15:
ieſt prawdźiwy/ á niemáſz w nim
16:
nieſpráwiedliwośći.
D Tenći ieſt práwdźiwy znák przez ktory rozeznáć możemy náukę Boſką od ludzkiey.

werset: 19x Izali wam Moiżeſz nie dał zako-
17:
nu/ á wżdy żaden z was nie cżyni do-
18:
ſyć zakonowi? " Przecżże tego ſzuka
19:
ćie ábyſćie mię zámordowáli?
x 2. Mo. 24. v. 3. " Wyżſzey. 5. v. 18.

werset: 20Odpowiedźiał lud y rzekł: E Maſz
20:
dyabelſtwo/ y ktoż tego ſzuka áby cię
21:
zámordował?
E Tákći mowi poſpolſtwo nie wiedząc o zbuntowániu Fáryzeuſzow y Doktorow.

werset: 21Ale Iezus dawſzy odpowiedź rżekł:
22:
Iedenżem vcżynek vcżynił/ á wſzy-
23:
ſcy ſię dźiwuiećie.

werset: 22A wſzák wam x Moiżeſz podał o-
24:
brzezanie (nie iżby było od Moiże-
25:
ſzá/ ale iż było x od oycow) y obrzezu
26:
iećie w Sźábath cżłowieká.
x w 3. Mo. 12. v. 3. x w 1. Mo. 17. v. 10.

werset: 23Ieſliż człowiek prziymuie obrzezá
27:
nie w Szábáth/ á nie łamie ſię zakon
28:
Moiżeſzow/ ná mię będźiećież ſię gnie
29:
wáć żem wſzythkiego cżłowieká v-
30:
zdrowił w Szábáth?

werset: 24x Nie ſądzćieſz według poſtáwy/
31:
ále ſądzćie ſądem ſpráwiedliwym.
x w 5. Mo. 1. v. 17.

werset: 25A ták rzekł niektory z Ierozolim-
32:
cżykow: Izali nie then ieſt/ ktorego
33:
Zydowie zámordować ſzukáią?

werset: 26Y oto iáwnie mowi á nic mu nie
34:
rzeką? zali prawdźiwie poználi Kſią
35:
żętá iż ten ieſt prawdźiwie on Kry-
36:
ſtus?

werset: 27Lecż my wiemy ſkąd then ieſt/ á
37:
gdyć przydźie Kryſthus żaden nie
38:
wzwie ſkądby był.

rozdział: 10


strona: 57

Ian. Liſt. 57.

kolumna: a
werset: 1
Z
Aprawdę zá
1:
prawdę wam po
2:
wiedam/ Kto nie
3:
wchodźi drzwiá-
4:
mi do obory ow-
5:
cżey/ ále wchodźi
6:
inędy/ ten ieſt zło-
7:
dźiey y zboycá.

werset: 2Ktoryć záſię wchodźi drzwiámi/
8:
tenći ieſt páſtyrz owiec.

werset: 3Temu odźwierny otwiera/ á owce
9:
ſłucháią głoſu iego/ A y názywa o-
10:
wieczki ſwe miánowićie/ á prowá-
11:
dźi ie.
A Okázuie iákie ieſt ſpołecżne zezwolenie miedzy páſtyrzem y owieczkámi.

werset: 4Pothym gdy wypuśći owce ſwe/
12:
idźie przed nimi/ á owieczki idą zá
13:
nim/ bowiem znaią głos iego.

werset: 5Ale za cudzym żadnym ſpoſobem nie
14:
idą/ owſzem vćiekáią od niego/ bo nie
15:
znáią głoſu obcych.

werset: 6To podobieńſtwo powiedał im Ie
16:
zus/ lecz oni nie rozumieli thego co
17:
im powiedał.

werset: 7Rzekł im tedy po wtore Iezus/ Zá
18:
prawdę záprawdę wam powiedam/
19:
Iaćiem ieſt drzwiámi owiec.

werset: 8B Wſzyſcy ile ich przedemną przy-
20:
ſzło/ złodźieieć ſą/ y zboycowie/ a też
21:
ich nie ſłucháły owce.
B Dawa znáć o wſzytkich fałeſznych Prorocech ktorzy w náuce ſwey nie kłádli ſobie celem Kryſtuſá ale indźie vwodźili myſli ludzkie.

werset: 9Iamći ieſt drzwiámi/ przez mię ie-
22:
ſli kto wnidźie/ będźie zachowan/ á
23:
C wnidźie y wynidzie/ y paſthwiſká
24:
znaydźie.
C To ieſth/ będźie beśpiecżen wewſzytkich ſwych ſpráwách/ y we wſzytkim porządku żywotá ſwego.

werset: 10Złodziey nie idźie iedno żeby kradł/
25:
á mordował y tráćił owce/ lecz ia
26:
przyſzedłem áby żywot miáły y obfi-
27:
towáły.

werset: 11x Iaćiem ieſt on dobry páſtyrz/ Do-
28:
bryć páſtyrz zdrowie ſwe dawa zá o-
29:
wieczki ſwoie.
x Ezá. 40. v. 11. Eze. 34. v. 23.

werset: 12Lecz naiemnik y kthory páſtyrzem
30:
nie ieſt/ ktorego nie ſą owce właſne/
31:
widząc wilká przychodzącego odbie
32:
ga owiec y vćieka/ á wilk też drapie
33:
y roſpraſza owce.

werset: 13A naiemnikći vćieká/ bo ieſt naiem
34:
nik/ y nie ma nic pracey o owcách.

werset: 14Iamći ieſt on páſtyrz dobry/ y znam
35:
owieczki moie/ á moie też mnie znáią.

werset: 15Iáko mię zna Oćiec/ ták y ia znam
36:
Oycá/ á zdrowie moie pokładam zá
37:
owieczki.

werset: 16D Y drugieć też owce mam kthore
38:
nie ſą a they obory/ á potrzebá żebych
39:
theż y ony przywiodł/ bo głoſu mego
40:
ſłuchać będą/ x y będźie iedná owczár
41:
nia y ieden páſtyrz.
kolumna: b
D Dawá znáć o powołániu pogánow ktorzy ná on cżás dáleko byli od koſćiołá á zebránia wiernych pańſkich. x Ezech. 37. v. 22.

werset: 17Dla tegożći mię miłuie Oćiec/ " iż
1:
ia E pokłádam zdrowie moie ábych ie
2:
záſię wźiął.
" Ezá. 53. v. 7. E Miłość oycowſka przeciw niemu nie thylko ſię ná nas śćiąga/ ále też należy y ná zbawienie naſze iako ná rzecż ſkuteczną.

werset: 18Zadenći go nie odeymie odemnie/
3:
ále ia pokładam ie ſam od śiebie/ y
4:
mam moc położyć ie/ á mam moc zá-
5:
ſię wźiąć ie: x Tho roſkazánie wźią-
6:
łem od Oycá mego.
x Dźiei. 2. v. 24.

werset: 19A przetoż ſię ſtało rozerwánie mie
7:
dzy Zydy dla ſłow tych.

werset: 20Bo wiele ich mowili miedzy ſobą/
8:
Dyabelſtwoć ma y ſzáleie/ Czemuż
9:
go ſłuchaćie?

werset: 21Drudzy záſię powiedáli/ Tyć ſło-
10:
wá nie ſą tego coby miał dyabelſtwo/
11:
Izali dyabeł ſlepych oczy otwárzáć
12:
może?

werset: 22x A był w Ieruzálem F obchod Po-
13:
świącánia/ y źimá byłá.
x 1. Mách 4. v. 59. F To święto było vſtáwione dla pámiątki wybawienia ludu áby ſobie przypominali poświącánie koſćiołá ktory był ſplugáwion y zgwałcon przez Antyochá.

werset: 23Tedy ſię Iezus przechadzał po ko-
14:
śćiele w przyſionku Sałomonowym

werset: 24Y obſtąpili go żydowie/ á rzekli mu/
15:
Y dokądze ták duſze náſze záwieſzáć
16:
będźieſz? Ieſliżeś ty ieſt on Kryſtus/
17:
powiedzże nam iáwnie.

werset: 25Ná tho im dał odpowiedź Iezus/
18:
Powiedźiałemći wam á nie wierzy-
19:
ćie/ ſpráwy ktore ia czynię w imię Oy
20:
cá mego/ tyć o mnie świádczą.

werset: 26Ale wy nie wierzyćie/ bo nie ieſte-
21:
śćie z owieczek moich/ iakom wam
22:
powiedźiał.

werset: 27Owieczki moie ſłucháiąc głoſu me
23:
go/ á iać ie znam/ y idą zá mną.

werset: 28Iać im też wieczny żywot dawam/
24:
y nie zginą ná wieki/ áni ich żaden wy
25:
drze z mey ręki.

werset: 29Oćiec moy ktory ie mnie dał/ G więc
26:
ſzy ieſt niż wſzyſcy/ á żaden nie może
27:
ich wydrzeć z rąk Oycá mego.
G A dla tegoż mamy byc dobrze opátrznemi y vzbroionemi przeciw wſzytkim niebeśpiecżeńſtwam.

werset: 30Ia y Oćiec/ iedno ieſtechmy.

werset: 31A ták porwáli záſię kámienie Zy-
28:
dowie áby go vkámionowáli.

werset: 32Odpowiedźiał im thedy Iezus/
29:
Wiele dobrych ſpraw vkazałem wam
30:
z Oycá mego: Dla ktoregoż tedy z v-
31:
czynkow tych kamionuiećie mię?

werset: 33Ná to mu Zydowie odpowiedź dá
32:
li/ mowiąc/ Dla dobrego vczynku
33:
nie kámionuiemy ćię/ ále dla bluźnier
34:
ſtwá/ tho ieſt/ iż ty gdyżeś ieſt cżło-
35:
wiekiem/ czyniſz ſię ſam Bogiem.

werset: 34Tedy im rzekł Iezus/ Zali nie ieſt
36:
x napiſano H w zakonie wáſzym/ Iam
37:
rzekł/ Bogowie ieſteśćie?
H Przez tho słowo zakonu rozumie wſzytki kſięgi w kthorych ſię zámykáłá wſzythká ſzcżyra nauká o pánu Bogu. x Psal. 81 v. 6

rozdział: 13


strona: 59v

EVANG: IOAN.

kolumna: c
werset: 15Abowiemem wam dał przykład/
1:
iż iákom ia wam vczynił/ ábyśćie y
2:
wy ták czynili.

werset: 16x Záprawdę záprawdę wam po-
3:
wiedam/ Sługá nie ieſtći więczſzy
4:
nád páná ſwego/ áni poſeł ieſt więc-
5:
ſzy nád onego ktory go poſyła.
x Mát. 10. v. 24. Luk. 6. v. 20. Niżey. 1. 5v. 20.

werset: 17Ieſliż temu rozumiećie/ błogoſła-
6:
wionemi będźiećie ieſliż to vczynićie.

werset: 18Nie o wſzythkichći was mowię/
7:
iać wiem ktorem obrał/ ále żeby ſię wy
8:
pełniło piſmo/ x Ten ktory ze mną ie
9:
chleb/ E podnioſł iuż terz przećiwko
10:
mnie piętę ſwą.
x Pſálm. 41. v. 10. E W tych słowiech okázuie iż pod poſtáwką przyiaćielſtwá zdrádá ſię táiłá w Iudaſzu żeby był záthráćił Kryſtuſá.

werset: 19Therazći wam powiedam przed
11:
tym niż będźie/ Ze gdy ſię to ſtánie/ á-
12:
byśćie wierzyli izćiem F ia on ieſt.
F To ieſt Kryſtus odkupićiel świátá " Mát. 10. v. 40. Luk. 10. v. 16.

werset: 20Záprawdę záprawdę wam po-
13:
wiedam/ Ktożkolwiek prziymuie te-
14:
go kthoregobym poſyłał/ mnie prziy
15:
mie/ á ktory mnie prziymuie/ onego
16:
prziymuie ktory mię poſłał.

werset: 21x To gdy rzekł Iezus/ zatrwożył ſię
17:
w G Duchu/ á oświadczáiąc ſię rzekł/
18:
Záprawdę záprawdę wam powie-
19:
dam/ że ieden z was zdrádźi mię.
x Mát. 26. v. 21. Már. 14. v. 18. Luk. 22v: 21. G Dla niesłuſznego á ſtráſzliwego vcżynku Iudaſzowego.

werset: 22A przetoż poyzreli zwolennicy po
20:
ſobie/ wątpiąc o kimby powiedał.

werset: 23A był niektory z zwolennikow Ie-
21:
zuſowych/ ktory ſię położył ná H łonie
22:
iego/ on ktorego miłował Iezus.
H Bo ten był obycżay Zydowſki ſiádáć zá ſtołem iż nie práwie ſiadáli ále ſię ieden ná drugiem pokłádáli.

werset: 24Thedy onemu dał znáć Symon
23:
Piotr/ áby ſię wypytał ktoryby to był
24:
co o nim powiedźiał.

werset: 25A ták on położywſzy ſię ná pierſiách
25:
Iezuſowych/ rzekł mu/ Pánie ktoryż
26:
to ieſt?

werset: 26Odpowiedźiał Iezus/ Onći ieſth
27:
ktoremu ia omoczywſzy ſztuczkę chle
28:
bá podam/ á rozmoczywſzy podał
29:
ſztuczkę ſynowi Symonowemu I-
30:
ſkáryotowi.

werset: 27Po oney tedy ſzthuce wſtąpił weń
31:
ſzátan/ A przethoż mu rzekł Iezus/
32:
Co czyniſz czyń rychley.

werset: 28A tego żaden nie rozumiał z thych
33:
co śiedźieli nacz mu to rzekł.

werset: 29Abowiem niekthorzy mnimáli/
34:
gdyż Iudaſz miał mieſzek/ iż mu rzekł
35:
Iezus/ Nákup tych rzeczy kthorych
36:
nam potrzebá ná święto/ ábo iżby co
37:
dał vbogim.

werset: 30A ták on wźiąwſzy onę ſztuczkę/ ná
38:
tychmiaſt wyſzedł/ á noc też iuż byłá.

werset: 31Gdy tedy wyſzedł/ rzekł Iezus/ I
39:
Terazći ieſt vwielbion Syn człowie
40:
czy/ á Bog vwielbion ieſt w nim.
I To ieſt/ iż krzyż á męká iego vcżyni mu wielką á dźiwną sławę w kthorych ſpráwach okázuie ſię tu dobrotliwość Boża

werset: 32Y ieſliż Bog vwielbion ieſt w nim/
kolumna: d
tedyć też Bog vwielbi go w ſobie ſá-
1:
mym/ y nátychmiaſt go vwielbi.

werset: 33Synaczkowie/ ieſzczećiem málucz-
2:
ko ieſt z wámi/ będźiećie mię ſzukáć/
3:
ále iákom powiedźiał Zydom/ x Gdźie
4:
ia idę wy prziydz nie możećie/ tákżeć
5:
też y wam teraz powiedam.
x Wyżſzey. 7. v. 34.

werset: 34xK Roſkazánie nowe dawam wam/
6:
" ábyśćie iedni drugie miłowáli/ y iá
7:
kom iá was vmiłował/ ábyśćie ſię y
8:
wy ſpołu miłowáli.
x w 3. Mo. 19. v. 18. Mát. 22. v. 39. K Ták ie názywa áby to nam záwżdy iego pámiątká iáko co nowego przed ocżymá byłá Niżey. 15. v. 12. 1. Ian. 4. v. 21.

werset: 35Z tądći poznáią wſzyſcy że wy ie-
9:
ſteśćie zwolennicy moi/ ieſliż miłość
10:
mieć będźiećie iedni przećiw drugim.

werset: 36Powiedźiał mu Symon Piotr/ Pá
11:
nie dokądże idźieſz? Odpowiedźiał
12:
mu Iezus/ Tám gdźie ia idę/ nie mo-
13:
żeſz teraz zá mną idź/ L Lecz pothym
14:
poydźieſz.
L To ieſth/ ná on cżás gdy duchem święthym będźieſz dobrze vtwierdzon

werset: 37Tedy mu rzekł Piotr/ Pánie przecz
15:
zá tobą nie mogę idź teraz? zdrowie
16:
moie położę zá ćię.

werset: 38Y odpowiedźiał mu Iezus/ Zdro-
17:
wie twe zá mię położyſz? Záprawdę
18:
záprawdę powiedam tobie/ Nie zá-
19:
poie kur áż ſię mnie po trzy kroć zá-
20:
przyſz.

rozdział: 14
KApitułá. 14.1. Cieſzy miłośniki ſwe. 2. Powieda iż
21:
ma wſtąpić do niebá áby nam tám mieyſce
22:
zgotował. 10. Iednośc miedzy nim y miedży
23:
Oycem. 13. Nápomina ku modlitwie. 23.
24:
Wielkie Obietnice tym ktorzy ſtrzegą sło
25:
wá iego.
werset: 1
N
Iechay ſię nie
26:
fráſuie ſerce wáſze/
27:
wierzyćie w Bogá/
28:
też y w mię wierzćie

werset: 2W domu Oycá
29:
moiego A wieleć ieſt
30:
mieſzkánia/ ieſliżby inaczey było/ po
31:
wiedźiałćibych wam/ idęć ábych wam
32:
nágotował mieyſce.
A Tymi słowy ćieſzy Pan wierne ſwe oznáymuiąc iż idźie do niebá nie áby tám ſam krolował/ ále iżby ſzedł przed ſwoiemi ktorzy w rychle zá nim poydą/ gdźie przyſzedſzy áby wſzytko nálezli gotowo/ y toć ieſt co Páweł święty powieda iż ieſtechmy wybrani przed wieki w Kryſthuſie/ ábowiem nieinácżey iedno przezeń y wnim możemy wnidź do onego wiecżnego mieſzkánia ktore nam ieſt od wieku náznácżone iedno iż przez Kryſtuſá nam ma być zgotowáne.

werset: 3A gdy odeydę y zgotuię wam miey-
33:
ſce/ prziydęć záſię y wezmę was do ſie
34:
bie/ iż gdźie ia ieſtem ábyſćie y wy byli

werset: 4A wiećie do kądći ia idę/ y drogę
35:
wiećie.

werset: 5Powiedźiał mu Thomaſz/ Pánie
36:
B nie wiemy dokąd idźieſz/ y iákoż mo
37:
żem dorgę wiedźieć?
B Nieiżeby do końcá niewiedźieli ale ieſzcże znaiomość oná byłá od nich záćmiona y zakryta.

werset: 6Rzekł mu tedy Iezus/ Iać ieſtem C
38:
drogá/ práwdá/ y żywot/ żaden nie
39:
przychodźi do Oycá iedno przez mię.
C W tych słowiech dawa nam znáć iż przez Kryſthuſá wſzytko pocżynać ſpráwowáć y końcżyć mamy.

werset: 7Gdybyśćie mię ználi/ y Oycábyśćie
40:
też mego ználi/ á iuż go teraz znaćie
41:
y widźieliśćie go.

rozdział: 18


strona: 62

Ian. Liſt 62.

kolumna: a
werset: 8Odpowiedźiał Iezus: Powiedzia
1:
łem wam iżćiem ia ieſt. Ieſliż thedy
2:
mnie ſzukaćie/ dopuśććieſz tym wol-
3:
no odeydź.

werset: 9A to ſię dźiało żeby ſię wypełniło pi
4:
ſmo ktore powiedźiało: x Iż z tych kto
5:
reś mi podał B / żadnegom nie ſtrá-
6:
ćił.
x Wyżſzey 17. v. 12. B Abowiem iáko ſię ſtárał o zbáwienie duſz ich/ także też ſtára ſię y o ćiáłá ich.

werset: 10A ták Symon Piotr máiąc miecż
7:
dobył go/ y vderzył ſługę Kápłaná
8:
nawyzſzego/ a vćiął mu vcho práwe/
9:
á temu ſłudze było imię Máłchuſz.

werset: 11Tedy Iezus rzekł Piotrowi: Włoż
10:
miecż twoy w poſzwy/ izali niemam
11:
pić kubká ktori mnie podał oćiec moy?

werset: 12Rotá tedy y Rotmiſtrz y ſłużebni-
12:
cy Zydowſcy poimáli Iezuſá/ y zwią
13:
záli go.

werset: 13A wiedli go naprzod do Annaſzá
14:
(bo był świekier Káiafaſow/ ktory
15:
był nawyzſzym Kápłanem C roku o-
16:
nego) ten záſię odeſłał go związane-
17:
go Káiafaſowi Kápłanowi nawyz-
18:
ſzemu.
C Acż vrząd nawyzſzego kápłaná wedle vſtáwy Bożey miał byc wiecżny/ ále pychá y niezgodá Zydowſka ſpráwiła to byłá iż Rzymiánie cżęſto ábo z życznoſci ábo za pieniądze ie odmieniali.

werset: 14Tenći Káiáfás był x ktory dał Zy-
19:
dom radę: Iżby tho pożytecżno było
20:
aby ieden cżłowiek vmárł zá lud.
x Wyżſzey. 11. v. 50.

werset: 15" Y ſzedł zá Iezuſem Symon Piotr
21:
y drugi zwolennik/ á ten to zwolen-
22:
nik był znáiomy Kápłanowi nawyz-
23:
ſzemu/ y wſzedł ſpołu z Iezuſem do
24:
dworu Kápłaná nawyzſzego.
" Mat. 26. v. 58. Már. 14. v. 54. Luk. 22. v. 54.

werset: 16A Piotr ſtał v drzwi ná dworze/
25:
y wyſzedſzy on drugi zwolennik kto-
26:
rego znał nawyzſzy Kápłan/ mowił
27:
z odźwierną/ y w wiodł Piotrá.

werset: 17Rzekłá tedy Piotrowi ſłużebnicá
28:
odźwierna: Zaliś y ty nie ieſt z zwo-
29:
lennikow cżłowieká tego? A on po-
30:
wiedźiał: Nie ieſtem.

werset: 18Y ſtali ſłudzy y opráwcy ktorzy by
31:
li nákładli ogień/ bo źimno było/ y
32:
grzali ſię/ á ſtał theż z nimi y Piotr
33:
grzeiąc ſię.

werset: 19A ták nawyzſzy Kápłan pytał Ie-
34:
zuſá o iego zwolennikoch/ y o náuce
35:
iego.

werset: 20Odpowiedźiał mu Iezus: Iaćiem
36:
iáwnie powiedał światu/ iamći zá-
37:
wſze vcżył w bożnicy y w kośćiele/
38:
gdźie ſię zewſząd Zydowie ſchadzá-
39:
ią/ á ſkryćie nicem nie mowił.

werset: 21Przecżże mię pythaſz? Pytay tych
40:
ktorzy ſłucháli com im mowił/ ćić o-
41:
to wiedzą com ia powiedał.

werset: 22To gdy mowił/ thedy ieden z ſług
42:
ktory tuż ſtał/ vderzył pálcatem Ie-
43:
zuſá mowiąc: Y także odpowiedaſz
kolumna: b
nawyzſzemu Kápłanowi?

werset: 23Odpowiedźiał mu Iezus: Ieſli-
1:
żem źle co rzekł/ day świádectwo o
2:
złym/ á ieſliż dobrze/ przecżże mię
3:
bijeſz?

werset: 24x A thákći go był Annaſz odeſłał
4:
związánego do Káiáfaſá nawyzſze-
5:
go Kápłaná.
x Mát. 26. v. 57. Már. 14. v. 53. Luk. 22. v. 54.

werset: 25x A Symon Piotr ſtał grzeiąc ſię/
6:
y rzekli do niego: Azaż y ty nie ieſteś
7:
z iego zwolennikow? A on záprzał
8:
ſię mowiąc: Nie ieſtem.
x Mát. 26. v. 69. Már. 14. v. 66. Luk. 22. v. 55.

werset: 26Tedy mu rzekł niektory z ſług Ká
9:
płana nawyzſzego/ powinowaty o-
10:
nego ktoremu był Piotr vćiął vcho:
11:
Izażem ia ćiebie nie widział w ogro-
12:
dźie przy nim?

werset: 27Ale záſię Piotr záprzał/ y nátych-
13:
miaſt kur zapiał.

werset: 28x Odwiedli tedy Iezuſá od Káiá-
14:
fáſá ná Ratuſz/ á było poranu/ y nie
15:
weſzli ſámi ná Ráthuſz " áby ſię nie
16:
ſplugawili/ ale iżby pożywali Wiel-
17:
kieynocy.
x Mát. 27. v. 2. Már. 15. v. 1. Luk. 23. v. 1. " Dźiey. 10. v. 28. y 11. v. 3.

werset: 29A thak Piłat wyſzedł do nich ná
18:
dwor/ y rzekł: Iakąż ſkargę przyno-
19:
śićie przećiw cżłowiekowi temu?

werset: 30Odpowiedźieli mu y rzekli: Być
20:
ten nie był złocżyńcą/ tedyćbychmy go
21:
nie podali.

werset: 31Rzekł im tedy Piłat: D Weźmićież
22:
go wy/ á wedle zakonu waſzego o-
23:
ſądzćie go. Ale mu powiedźieli Zydo
24:
wie: Namći ſię nie godźi zábijáć ni-
25:
kogo.
D To mowi ſzydząc znich bo mu názbyt dokucżáli proſząc o tho co było przećiw káżdemu práwu.

werset: 32Aby ſię wypełniło ſłowo Iezuſo-
26:
we x ktore powiedźiał/ oznaymuiąc
27:
ktorą śmierćią miał vmrzeć.
x Mát. 20. v. 19.

werset: 33x A przethoż zaſię wſzedł Piłat do
28:
ratuſza/ y wezwawſzy Iezuſá rzekł
29:
mu: Tyżeś ieſt Krol Zydowſki?
x Mát. 27. v. 11. Már. 15. v. 2. Luk. 23. v. 3.

werset: 34Odpowiedźiał mu Iezus: A ſam-
30:
że to od ſiebie mowiſz/ cżylić drudzy
31:
o mnie powiedali?

werset: 35Odpowiedźiał Piłat: Azażem ia
32:
ieſt Zyd? narod twoy y przednieyſzy
33:
thwoi Kapłani podali mi ćię. Cożeś
34:
wżdy vcżynił?

werset: 36Odpowiedźiał Ieżus: Kroleſtwo
35:
moie nie ieſtći z tego swiátá. Ieſliżeć
36:
by kroleſtwo moie z tego świata by-
37:
ło/ ſłudzy moi walcżyliby żebych nie
38:
był wydan Zydom. Aleć teraz krole-
39:
ſtwo moie nie ieſt ztąd.

księga: Acto.


strona: 64v


kolumna: c
WTore kſięgi Łukaſzá świętego/
1:
ktorych napis ieſt/ Dzieie ábo Spráwy Apoſtolskie.
rozdział: 1
KApitułá 1.5. Rozmowy Kryſtuſowe z Apoſtoły. 9. Ie
2:
go w niebowſtąpienie. 15. Rzecż Piotrowá
3:
ku obrániu kthorego ná mieyſce Iudaſzá
4:
Iſkáryotá. 26. Los padł ná Máćieiá.
werset: 1
W
Ypráwiłem
5:
A pirwſze kſięgi
6:
Teofile/ o wſzy
7:
tkim co pocży-
8:
nał Iezus cży-
9:
nić y vcżyć.
A Okázuie tu iż ty kſięgi máią być złącżone z onemi pierwſzemi ktore piſał Lukaſz święty.

werset: 2Aż do dniá te
10:
go/ w ktory B dawſzy roſkazánie A-
11:
poſtołom przez Duchá świętego/ kto
12:
re był obrał/ wźięt ieſt ku gorze.
To ieſt/ áby opowiedáli Ewánielią.

werset: 3Ktorym ſię też ſam potym gdy był
13:
vmęcżon zſtawił żywym C w wielu
14:
niewątpliwych znakoch/ przez cżter-
15:
dźieśći dni ſię im vkázuiąc/ y powie-
16:
dáiąc thy rzecży ktore ku kroleſtwu
17:
Bożemu należą.
C Aby tym ſpoſobem zacność y zwierzchność podał Ewánieliey ſwoiey.

werset: 4A zebrawſzy ie/ roſkazał im áby
18:
nie odchadzáli z Ieruzálem/ ále iżby
19:
cżekáli obietnice Oycowey/ x ktorą-
20:
ſćie ſłyſzeli odemnie.
x Luk. 24. v. 49. Ian. 14. v. 26.

werset: 5x Abowiem Ian krzćiłći wodą/ ale
21:
wy będźiećie D pokrzcżeni Duchem
22:
świętym po niewielu tych dni.
x Mát. 3. v. 11. Már. 1. v. 8. Luk. 3. v. 16. Ian. 1. v. 26. Niżey. 2. v. 2: y 11. v. 16. y 19. v. 4. D To ieſt/ będźiećie pokropieni łáſką duchową ktora ni od kogo iedno od ſámego ſyná Bożego bywa daná.

werset: 6A tak oni zſzedſzy ſię/ pytali go mo
23:
wiąc: Pánie zali w tym cżaſie náprá
24:
wiſz kroleſtwo Izráelſkie?

werset: 7Lecż on rzekł do nich: E Nie wá-
25:
ſzáć rzecż znáć cżáſy y chwile/ ktore
26:
Oćiec w ſwey właſney mocy położył.
E Tymi słowy zákázuie nam pytáć ſię o tym co ieſth nád rozum náſz/ á co ſobie ſam Bog záchował.

werset: 8" Ale weźmiećie moc Duchá świę-
27:
tego gdy prziydźie ná was/ y będźiećie
28:
mi świádki w Ieruzálem/ y we wſzy
29:
tkim Iudá/ y w Sámáryey/ F áż y do
30:
oſtátecżnych źieḿ.
" Niżey. 2. v. 2. F Stára ſię iákoby im wybił z myſli omylne ich mnimánie ktore o Meſyaſzu mieli/ mnimáiąc że tylko ſámym Zydom właſnie należał.

werset: 9x A tho rzekſzy/ gdy oni pátrzáli
31:
podnieſion ieſt/ á obłok porwał go
32:
od ocżu ich.
x Luk. 24. v. 51.

werset: 10Y gdy ták pilnie ocży ſwe podnośili
33:
w niebo/ á on ſzedł/ oto dwá mężo-
34:
wie thuż ſtánęli przy nich G w białych
35:
ſzátách.
G Ty znáki były zacnoſći Boſkiey áby tym ſpoſobem Aniołowie od inych ludźi byli rozeznáni.

werset: 11Ktorzy też rzekli: Mężowie Gali-
36:
leycżycy przecżże ſtoićie patrzaiąc w
37:
niebo? Ten Iezus ktory wzgorę w-
kolumna: d
źięt ieſt od was w niebo/ tákći prziy-
1:
dźie iákoſćie widźieli go idącego do
2:
niebá.

werset: 12Tedy ſię wroćili do Ieruzálem od
3:
gory ktorą zową Oliwną/ co ieſt bli
4:
ſko Ieruzálem/ thák dáleko iákoby H
5:
Szabath chodu.
H To ieſt/ ná dwu tyſiącu krokow.

werset: 13A gdy weſzli/ wſtąpili ná ſalę kędy
6:
mieſzkali/ Piotr/ y Iákub/ y Ian/ y
7:
Andrzey/ y Filip/ y Thomaſz/ Bár-
8:
tłomiey/ y Máttheuſz/ Iákub ſyn
9:
Alfeuſzow/ Symon Zelotes/ y Iu-
10:
dás Iákubow brát.

werset: 14Cic wſzyſcy trwáli I zgodnie ná mo
11:
dlitwie y prośbách z żonami/ y z má-
12:
tką Iezuſową/ y z bráćią iego.
I Okázuie iż gdychmy ſą zgodnemi że ná ten cżas narychley bywamy ſpráwnemi ku przyięćiu duchá świętego.

werset: 15W tychże tám cżáſiech powſtawſzy
13:
Piotr w pośrodek zwolennikow/
14:
rzekł: (á było ich w kupie miánowi-
15:
ćie tám ná onym mieyſcu iákoby ſto
16:
y dwádźieśćiá)

werset: 16Mężowie braćia/ potrzebáć ſię by-
17:
ło wypełnić piſmu onemu/ x ktore o-
18:
powiedźiał Duch święty przez vſtá
19:
Dawidowe/ x o Iudaſzu ktory był
20:
przewodnikiem w drodze onym co
21:
poimáli Iezuſá.
x Pſalm. 41. v. 40. Ian. 13. v. 18. x Ian: 18. v. 3.

werset: 17Abowiemći był policżon miedzy nas/
22:
y doſtał był cżąſtki tego vrzędu.

werset: 18A przetoż on doſtał był roley z nay
23:
mu złośćiwego/ a K obieśiwſzy ſię ro
24:
ſpukł ſię na poły/ y wypłynęły trzewá
25:
iego.
" Mát. 27. v. 5. K W Greckim ſtoi iż ſię Iudaſz ſam z gory zrzućił/ á zádawiwſzy ſię roſpukł ſię ták iáko ſię y onym ſtáło/ o ktorych cżytay 2. Kron. 25. v. 12.

werset: 19Y iáwnoć to ieſt wſzytkim mieſzká
26:
iącym w Ieruzálem/ ták iż názwano
27:
pole ono właſnym ich ięzykiem Akel-
28:
dámá/ to ieſt Rola krwie.

werset: 20Abowiem nápiſano w Kſięgách
29:
Pſálmow: x Niechay będźie mieſzká
30:
nie iego opuſtoſzone/ á niech nikt nie
31:
będźie ktoby w nim mieſzkał/ x y prze
32:
łożeńſtwo iego niechay weźmie drugi.
x Pſálm. 69: v. 26. x Pſálm. 109. v. 8.

werset: 21A thak potrzebá z tych mężow kto-
33:
rzy ſię známi złącżyli po wſzytek then
34:
cżás/ iáko Pan Iezus ſpráwował v-
35:
rząd ſwoy miedzy námi/

werset: 22L Pocżąwſzy od krztu Iánowego/
36:
áż do tego dniá w ktory ieſt wźięt ku
37:
gorze od nas/ áby ieden z nich był zná
38:
mi świadkiem zmarthwychwſtánia
39:
iego.
L Cżyni wzmiankę nagłownieyſzego ártykułu wiáry náſzey/ w ktorym też y ine zámyká.

rozdział: 5


strona: 67


kolumna: a
KApitu. 5.1. Smierć Anániaſzowá y żony iego. 18. Wię
1:
źienie Apoſtolſkie. 19. Wyzwolenie ich. 21. Y
2:
42. Státecżność ich. 27. Choćiaż im było zá-
3:
kazano áby nie vczyli w imię Iezuſowe 29.
4:
Przedſię śmiele go wyznawáią. 34. Rádá
5:
Gámálielowá.
werset: 1
T
Edy theż mąż
6:
niekthory imieniem
7:
Anániaſz z Safyrą
8:
żoną ſwą przedał o-
9:
śiádlość.

werset: 2Y wyiął nieco z pie
10:
niędzy/ o czym wiedźiáłá y żoná ie-
11:
go/ á przyniożſzy część niektorą/ po-
12:
łożył przed nogi Apoſtolſkie.

werset: 3Rzekł mu tedy Piotr/ Anániaſzu
13:
przeczże ſzátan nápełnił ſerce twe/ i-
14:
żeś ſkłámał przećiw Duchowi świę
15:
temu/ á viąłeś pieniędzy zá then fol-
16:
wárk?

werset: 4A Azażby gdybyś był chował tobie to
17:
było nie zoſtało/ á przedawſzy zażeś
18:
tego nie miał w mocy ſwey? Przecz-
19:
żeś ſobie tę rzecż ná myſł przywodźił?
20:
B Nie ludźmiś ſkłámał ále Bogiem.
A Znáczy ſię iż to był bárzo wielki á nie znośny grzech/ bo dobrowolnie grzeſzył/ á ták mu było wolno ábo ſwe pole mieć/ ábo ie przedawſzy pieniądze ſobie ſchowáć/ nie dáwáiąc ich do ſpołecżnoſći. B Abowiem Bog był miedzy nimi/ á ták ten kthory ſię opácżnie obchodźił zduchem s. kłámał Bogiem.

werset: 5Ty ſłowa ſłyſząc Anániaſz vpad-
21:
ſzy vmárł/ Y przyſzedł ſtrách wielki
22:
ná wſzytki ktorzy to ſłyſzeli.

werset: 6A tak wſtawſzy młodźieńcy por-
23:
wáli go/ á wyniozſzy pogrzebli.

werset: 7Y gdy iuż było iákoby po trzech go-
24:
dzinách/ gdy żoná iego nie wiedząc
25:
co ſię ſtáło/ tam weſzłá/

werset: 8Rzekł do niey Piotr/ Powiedz mi
26:
zá tylkoliśćie przedáli then folwárk?
27:
A oná rzekła/ Za tylko.

werset: 9Tedy Piotr rzekł do niey/ Coż tho
28:
ieſt żeśćie ſię ná tho zmowili ábyśćie
29:
kuśili Duchá Páńſkiego? Oto nogi
30:
tych ktorzy pogrzebli mężá twego tuż
31:
v drżwi ſą/ y ćiebieć wynioſą.

werset: 10Pádła thedy wnet v nog iego bez
32:
duſze/ á wſzedſzy młodźieńcy znále-
33:
źli ią vmárłą/ á wyniozſzy pogrzebli
34:
ią podle mężá iey.

werset: 11Y przyſzedł wielki ſtrách ná wſzy-
35:
tek Kośćioł/ y ná wſzytki ktorzy tho
36:
ſłyſzeli.

werset: 12A ták przez ręce Apoſtolſkie dźia
37:
ło ſię wiele znakow y cudow mie-
38:
dzy ludzmi/ a byli wſzyſcy zgodnie w
39:
przyśionku Sálomonowym.

werset: 13C A z inych żaden nie smiał się do


kolumna: b
werset: 13nich przyłączyć/ ále ie ſobie miał lud
1:
w wielkiey powadze.

werset: 13
C Abowiem wiele tych było ktore trapiło właſne ich ſumnienie.

werset: 14Y tym więcey przyraſtáło wielko-
2:
śći wierzących Pánu/ mężow ſpołu
3:
y niewiaſt.

werset: 15Ták iż też ná vlice wynaſzáli nie-
4:
mocne/ y kłádli ie ná łożkách y ná po
5:
śćieli/ áby choć tylko ćień Piotrá idą-
6:
cego záćmił ktorego z nich.

werset: 16Zchodźił ſię theż lud z okolicznych
7:
miaſt do Ieruzalem wioząc niemoc-
8:
ne/ y ktorzy byli przenágábáni od du
9:
chow nieczyſthych/ á ći wſzyſcy byli
10:
vzdrowieni.

werset: 17Thedy powſtawſzy Kápłan na-
11:
wyżſzy y wſzyſcy ktorzy z nim byli D z
12:
ſekty Sáduceuſzow/ będąc pełni nie-
13:
nawiśći.
D Bo Saduceuſowie na then cżas mieli wielki przodek miedzy Zydy.

werset: 18Tárgnęli ſię rękomá ná Apoſto-
14:
ły/ y podáli ie do więźienia poſpoli-
15:
tego.

werset: 19Ale Anioł Páńſki w nocy otwo-
16:
rzył drzwi v ćiemnice/ á wywiodſzy
17:
ie/ rzekł.

werset: 20Idźćież/ á ſtánąwſzy powiedayćie
18:
ludowi w Kośćiele wſzythki ſłowá
19:
E żywotá tego.
E To ieſt/ náuki ożywiaiącey.

werset: 21Tho oni gdy vſłyſzeli/ weſzli rá-
20:
niuczko do kośćiołá y vczyli/ A przy-
21:
ſzedſzy Kápłan nawyżſzy y ći co z nim
22:
byli/ zebráli rádę y wſzytki ſtárſze ſy-
23:
now Izráelſkich/ á poſłali do ciemni
24:
ce opráwce aby byli ony przywiedli.

werset: 22Ale gdy opráwce przyſzli/ nie na-
25:
leźli ich w ćiemnicy/ co wroćiwſzy ſię
26:
oznaymili.

werset: 23Powiedáiąc/ Aczćiechmy ćiemni-
27:
cę ználeźli zamknioną ze wſzytką pil-
28:
nośćią/ y ſtraż z dworu ſtoiącą prze-
29:
de drzwiámi/ lecz gdyſmy otworzyli/
30:
żadnegoſmy we wnątrz nie náleźli.

werset: 24A gdy ty ſłowá vſłyſzeli y nawyż-
31:
ſzy Kápłan/ y przełożony Kośćioła/
32:
tákże y Kſiążęta kapłáńſkie/ wątpili o
33:
nich coby to było.

werset: 25Y przyſzedſzy niektory powiedźiał
34:
im/ Oto mężowie ktoreśćie byli dali
35:
do więzienia/ ſthoią w kośćiele/ á v-
36:
czą lud.

werset: 26Tedy rotmiſtrz z ſługámi przywie
37:
dli ie/ wſzákoż nie gwałtem/ (bo ſię
38:
ludźi bali by ich nie vkámienowáli).

werset: 27Przywiodſzy ie tedy poſtháwili
39:
przed rádą/ A ták ich pytáło Kſiążę
40:
kápłáńſkie/

rozdział: 8


strona: 69v

ACTA APOST.

kolumna: c
werset: 22Vznayże ſię tedy od tey twey złośći/
1:
á proś Bogá áczći ſnadź będzie od-
2:
puſzczoná myſl ſercá twego.

werset: 23Abowiem ćię widzę być H w gorz-
3:
kośći żołći/ y związániu złośći.
H Dawa znáć o wewnętrzney złoſći/ ábowiem ſerce iego było nápoione niepobożnoſćią.

werset: 24Odpowiedźiawſzy tedy Symon/
4:
rzekł/ Modlćież ſię wy zá mną v Pá-
5:
ná/ áby mi ſię co nieprzydało z thych
6:
rzeczy ktoreśćie powiedzieli.

werset: 25A tak oni oświadczáli y opowiedá
7:
li ſłowo Boże/ y zátym ſię wroćili do
8:
Ieruzálem/ y w wielu miáſteczkách
9:
Sámárytháńſkich Ewánielią opo-
10:
wiedáli.

werset: 26Pothym Anioł Páńſki mowił do
11:
Filipá powiedáiąc/ Wſtań á idz ku
12:
Południowi/ drogą ktora od Ieru-
13:
zálem bieży ku Gázie/ ktore ieſt ſpu-
14:
ſtoſzáłe.

werset: 27Tedy on wſtawſzy/ ſzedł/ á oto nie-
15:
ktory Etyopcżyk I ochmiſtrz y zacny
16:
ſprawcá K Kándacy Krolowey E-
17:
tyopſkiey/ ktory był przełożonym nád
18:
wſzythkimi ſkárby iey/ á przyiechał
19:
był ku chwale Bożey do Ieruzálem.
I W Greckim ſtoi Eunuchus/ co ſię właśnie rozumie rzezániec. K Tym imieniem poſpolićie názywano wſzytki Krolowe Etyopſkie/

werset: 28Y gdy ſię wroćił śiedząc ná woźie
20:
ſwym/ czythał ſobie Ezáiaſzá Pro-
21:
roká.

werset: 29A ták rzekł Duch Filipowi/ Przy-
22:
ſtąp á przyłącz ſię do wozu tego.

werset: 30Przybiegſzy thedy Filip/ vſłyſzał
23:
go a on czyta Ezáiaſzá Proroka/ Y
24:
rzekł mu/ Rozumieſzli co czytaſz?

werset: 31A on rzekł/ Iakoż mam rozumieć
25:
ieſli mi kto nie pokaże? Y prośił Fili-
26:
pá áby wſtąpił y wśiádł do niego.

werset: 32A mieyſce piſmá było tho/ x Iáko
27:
owcá ku zábićiu wiedźion ieſt/ a iá-
28:
ko báránek milczący przed tym ktory
29:
go goli/ ták nie otworzył vſt ſwoich.
x Ezá. 53. v. 7.

werset: 33L W vniżeniu iego ſąd iego wywyż
30:
ſzon ieſt/ á M wiek iego y kthoż wypo-
31:
wie? ábowiem odięt ieſt N żywot iego
32:
z ziemie.
L Bo Iezus będąć wzbudzony od vmárłych zgłádził poháńbienie ſwego ſkazánia ktorym był vniżon. M To ieſt/ pokąd on kwithnąc będźie y z potomnym ſwoim koſćiołem. N Abowiem odſzedſzy z źiemie kroluie w niebie.

werset: 34Tedy odpowiedźiawſzy Ochmiſtrz
33:
on Filipowi/ mowił/ Proſzę ćię o
34:
kimze tu Prorok mowi? ſamli o ſo-
35:
bie czyli o kim inym?

werset: 35A ták Filip otworzywſzy vſtá ſwe/
36:
á pocżąwſzy od onego piſmá/ opo-
37:
wiedał mu Iezuſá.

werset: 36Y gdy dáley iecháli w drogę/ przy-
38:
ſzli do niektorey wody/ tedy rzekł O-
39:
chmiſtrz/ Otoż wodá/ coż przekaża
40:
żebych nie miał byc okrzczon?

werset: 37Ale mu powiedział Filip/ Ieſliż ze
kolumna: d
wſzytkiego ſercá wierzyſz/ thedyć ſię
1:
godźi/ A on mu odpowiedźiawſzy/
2:
rzekł/ Wierzę iż Iezus Kryſtus ieſt
3:
Syn Boży.

werset: 38Kazał tedy ſtánąć wozowi/ y wſtą
4:
pili obádwá w wodę Filip z Ochmi
5:
ſtrzem/ á okrzćił go.

werset: 39A gdy wyſzli z wody/ Duch Páń-
6:
ſki porwał Filipá/ O ták iż go on O=
7:
chmiſtrz więcey nie widźiał/ y iechał
8:
drogą ſwą ráduiąc ſię.
O To ſię ſtáło áby tym lepiey poznał iż mu był Filip posłan od Bogá.

werset: 40A Filip áż w Azoćie ieſt ználeźion/
9:
y chodząc po wſzytkich mieśćiech opo
10:
wiedał Ewanielią/ áż przyſzedł do
11:
Ceſarey.

rozdział: 9
KApitu. 9.1. Náwrocenie Saulowe. 15. Wezwánie ie
12:
go ná vrząd Apoſtholſki. 20. Chuć iego ku
13:
ſpráwowániu vrzędu onego. 24. Iáko
14:
dźiwnym obyczáiem wybáwion ieſt od zdrá
15:
dy Zydowſkiey. 26. Przyſzedł do Apoſtołow.
16:
31. Sczęśćie Kośćiołow. 34. Piotr vzdra-
17:
wia Eneaſzá. 40. Tábithę wzbudźił z vmár-
18:
łych. 42. Wiele ich náwraca. 43. Ma goſpo-
19:
dę v niektorego gárbarzá.
werset: 1x
T
Edy Saul
20:
będąc ieſzce A zá
21:
palony pogroż-
22:
kami y morder-
23:
ſthwy przećiw
24:
zwolennikom
25:
Páńſkim/ ſzedł
26:
do Kſiążęćiá kápłáńſkiego.
x Gála. 1. v. 13. A Okázuie iż then ktory ſię raz nápiie krwie niewinney że ten tym więcey w okrucieńſtwie ſwym poſtępuie.

werset: 2Y prośił go o liſthy do Dámáſzku
27:
do bożnic/ iż gdźieby niektore ználazł
28:
tey ſekty/ ták męże iáko y niewiáſty/
29:
áby ie powiązawſzy przywiodł do Ie
30:
ruzálem.

werset: 3A thák gdy był w drodze/ y gdy iuż
31:
był bliſko Damáſzku/ x tedy z pręd-
32:
ká oświećiłá ſię około niego świát-
33:
łość z niebá.
x Niżey. 22. v. 6. 1. Kor 15. v. 8. 2. Kor. 12. v. 2.

werset: 4Y gdy padł ná źiemię vſłyſzał głos
34:
mowiący do śiebie/ Saulu/ Saulu/
35:
przecz mię przeſladuieſz?

werset: 5Thedy on rzekł/ Ktożeś ieſt Pá-
36:
nie? A Pan rzekł/ Iaćiem ieſt Iezus
37:
ktorego thy przeſláduieſz/ trudnać
38:
ieſt rzecz thobie przećiwko B oſnom
39:
wirzgáć.
B To ieſt/ przećiwić ſię Bogu gdy ſię on nam záſtáwuie.

werset: 6A on drżąc y lękáiąc ſię powiedźiał/
40:
Pánie coż chceſz ábych czynił? Tedy
41:
Pan rzekł kniemu/ Wſthań a idz do
42:
miąſtá/ y powiedząć tobie coć będźie
43:
potrzeba czynić.

rozdział: 11


strona: 72

Spráwy Apoſtolskie. Liſt 72.
werset: 26A ználazſzy go/ przywiodł do An-
1:
thyochiiey/ Tám tedy przez wſzy-
2:
tek rok ſchadzáli ſię do Kośćiołá/ y v-
3:
czyli lud wielki: A ták zwolenniki na
4:
przod w D Anthyochiiey nazywano
5:
Krześćiány.
D Tá byłá thego przycżyná iż to miáſto v ſtárych ludźi było potym w bárzo wielkiey powadze.

werset: 27Pod onymże czáſem przyſzli Proro
6:
cy z Ieruzálem do Anthyochiiey.

werset: 28A powſthawſzy ieden z nich imie-
7:
niem Agabus/ oznáymował przez
8:
duchá iż miał prziydź głod wielki po
9:
wſzytkim świećie/ kthory ſię ſtał za
10:
Klaudyuſza Ceſárzá.

werset: 29x A thák wſzyſcy zwolennicy iáko
11:
ktory mogł wyſtárczyć/ poſtánowili
12:
poſłać nieco na rátunk bráćiey kto-
13:
rzy mieſzkáli w Zydoſtwie.
x Niżey 12. v. 25.

werset: 30Co y vczynili poſławſzy do ſtárſzych
14:
przez Bárnabáſza y Saulá.

rozdział: 12
KApitu. 12.1. Kośćioł vtrapion od Herodá 2. Iákub zá
15:
bit. 4. Piotr podan do więźienia. 7. Wybá-
16:
wion od Anioła. 20. Herod bierze przymie-
17:
rze z Tyriyczyki y Sydończyki. 21. Iego py-
18:
chá 23. Y pokaránie iego 24. Ewánielia
19:
kwitnie 25. Ian ktorego názywano Marek
20:
przyſtał do Páwłá y do Bárnábaſzá.
werset: 1
P
Rzytym te-
21:
goż czáſu począł
22:
A Herod Krol
23:
trapić niektore
24:
z Kośćiołá.
A Tenći był on Agrypá wielki ktory był ſynem Aryſtobulowym.

werset: 2Y zámordo-
25:
wał B Iakubá
26:
bráta Ianowego.
B Abowiem był drugi Iákub ſyn Alfeuſzow.

werset: 3A gdy tho vyzrał być C wdźięczną
27:
rzecz Zydom/ ſtarał ſię iakoby był po
28:
imał y Piotrá/ (a były dni Przaſni-
29:
kow).
C Tu ſię znácży że tego nie czynił z miłoſci chutliwey ku wierze/ ale iżby żáśćiełał ſwym rzecżam á ziednał ſobie miłość v Zydow.

werset: 4Ktorego też poimawſzy podał do
30:
więzienia/ poruczywſzy go pod cżwo
31:
rę ſtraż/ gdźie było w każdey po czte-
32:
rech drabiech aby go ſtrzegli/ chcąc
33:
po Wielkiey nocy wywieść go lu-
34:
dowi.

werset: 5A przethoż Piotr był chowan pod
35:
ſtrażą/ ále modlitwa vſtawiczna od
36:
kośćioła ku Bogu bywałá za nim.

werset: 6Gdy kthemu prziydź miáło áby go
37:
był Herod wywiodł/ tedy oney nocy
38:
ſpał Piotr miedzy dwiema draby/
39:
związány dwiema łancuchy/ á ſtro-
40:
że przed drzwiami ſtrzegli ćiemnice.


kolumna: b
werset: 7A oto Anioł Páńſki przyſzedł/ á iá-
1:
ſność ſię oświećiła w ćiemnicy/ y trą
2:
ćiwſzy w bok Piotrow/ obudźił go/
3:
mowiąc/ Wſthań rychło/ Y opádły
4:
láncuchy z rąk iego.

werset: 8Zátym Anioł rzekł kniemu/ Opáſz
5:
ſię/ á podwiąż trzewiki twoie/ Y v-
6:
czynił ták/ Tedy mu on rzekł/ Oblecz
7:
ná ſię płaſcz twoy/ á idź za mną.

werset: 9A thák wyſzedſzy Piotr/ ſzedł zá
8:
nim/ ani wiedźiał żeby to było pra-
9:
wdziwie co ſię dźiało przez Aniołá/
10:
łec mniemał żeby widzenie widźiał.

werset: 10Potym gdy przeminęli pierwſzą y
11:
wtorą ſtraż/ przyſzli do brany żelá-
12:
zney ktora wiedzie ku miáſtu/ á tá ſię
13:
im dobrowolnie otworzyłá/ y wy-
14:
ſzedſzy przeſzli iednę vlicę/ á ták ná-
15:
tychmiaſt odſzedł Anioł od niego.

werset: 11Thedy Piotr przyſzedſzy kſobie/
16:
rzekł/ Theraz znam práwie iż poſłał
17:
Pan Anioła ſwoiego/ y wyiął mię z
18:
rąk Herodowych/ y ze wſzytkiego o-
19:
czekawánia ludu Zydowſkiego.

werset: 12A zrozumiawſzy rzecż/ przyſzedł
20:
do domu Máryey mátki Ianowey/
21:
kthorego názywano Márek/ gdzie
22:
było wiele zgromadzonych y modlą-
23:
cych ſię.

werset: 13Gdy thedy Piotr zákołátał we
24:
drzwi v przyſionká/ dźieweczká imie
25:
niem Rhode wyſzłá ſłucháć.

werset: 14Ktora poznawſzy Piotrow głos/
26:
przed rádośćią nie otworzyłá przy-
27:
śionká/ ále w dom wbieżawſzy o-
28:
znaymiłá iż Piotr ſthał przed przy-
29:
śionkiem.

werset: 15Ale oni rzekli do niey/ Száleieſz/
30:
wſzákoż oná twierdźiłá iż ſię thák
31:
rzecz ma/ A oni mowili/ D Ieſt An-
32:
ioł iego.
D Stroż kthorego Bog przydał ku záchowaniu zdrowia iego.

werset: 16Y trwał Piotr kołácąc/ á gdy o-
33:
tworzyli vyzreli go/ y lękli ſię.

werset: 17A gdy ná nie reką kinął aby vmil-
34:
knęli/ powiedźiał im iáko Pan wy-
35:
wiodł go z ſtrażey/ y rzekł/ Oznay-
36:
mićie tho Iakubowi y bráćiey/ á wy-
37:
ſzedſzy ſzedł ná ine mieyſce.

werset: 18Y gdy dźień náſtał/ thedy był roz-
38:
ruch nie mały miedzy draby coby ſię z
39:
Piotrem ſtáło.

werset: 19A ták gdy ſię o nim Herod wywiá
40:
dował á nie nalazł go/ oſadźiwſzy
41:
práwo o ſtrożoch/ ſkazał ie ná ſtráce
42:
nie/ y wyiechawſzy z Zydoſtwa do
43:
Ceſáreiey/ tamże mieſzkał.

rozdział: 15


strona: 74v


kolumna: c
werset: 24Gdyżechmy ſłyſzeli/ iż niektorzy z
1:
nas wyſzedſzy zátrwożyli was ſło-
2:
wy/ poſłabiáiąc duſze wáſze/ á każąc
3:
was obrzezowáć/ y záchowywáć za-
4:
kon Moiżeſzow/ ktorymechmy my te
5:
go nie roſkazowáli.

werset: 25Zdało ſię nam tedy wſzytkim iedno
6:
ſtáynie zebránym/ poſłáć do was mę
7:
że przebráne z namileyſzymi náſzymi/
8:
Bárnábaſzem y z Pawłem.

werset: 26Z ludźmi tymi ktorzy wydáli zdro
9:
wia ſwe dla imieniá Páná náſzego
10:
Iezuſá Kryſtuſá.

werset: 27A przetożechmy poſłali Iudáſá y
11:
Sylę/ ktorzy wam y ſami ſłowy tho
12:
oznaymią.

werset: 28Abowiem thák ſię zdáło G Du-
13:
chowi świętemu y nam/ abyſmy wię
14:
cey nie kłádli ná was brzemion/ ied-
15:
no ty potrzebne.
G Tu ſię znácży że duch święthy był wodzem ich iż tho piſáli y vſtáwiáły ále potym ty rzecży w niwecż ſą obrocone/ oprocż grzechu niecżyſtego.

werset: 29Abyſćie ſię wſtrzymawáli od tych
16:
rzecży/ ktore ſą ofiárowáne báłwá-
17:
nom/ od krwie/ od rzecży dawionych/
18:
y od grzechu niecżyſtego/ od ktorych
19:
rzecży ieſli ſię ſámi záchowywáć bę-
20:
dźiećie/ dobrze vcżynićie. Zátym ſię
21:
dobrze mieyćie.

werset: 30A tak oni odpráwieni/ przyſzli do
22:
Antyochiey/ á zebrawſzy lud oddáli
23:
liſt.

werset: 31Ktory gdy przecżćiono/ vrádowá
24:
li ſię z poćieſzenia.

werset: 32Tedy Iudás y Sylás gdyż y ſámi by
25:
li Proroki/ długiemi ſłowy nápomi
26:
nali bráćia/ y vtwirdzali ie.

werset: 33Y gdy tam kilka cżáſow zmieſzkáli/
27:
odeſłáni ſą z pokoiem od bráćiey do
28:
Apoſtołow.

werset: 34Ale Syli zdáło ſię tám zoſtáć.

werset: 35Páweł też y Barnabás mieſzkáli
29:
w Antyochiey/ naucżáiąc y każąc z
30:
wielem iynch ſłowá Páńſkie.

werset: 36Potym po kilku dni rzekł do Bár-
31:
nábaſzá Páweł: Wroćmyż ſię á ná-
32:
wiedzmy bráćią náſzę po wſzytkich
33:
mieśćiech/ w ktorycheſmy opowie-
34:
dáli ſłowo Páńſkie/ y dowiemy ſię iá
35:
ko ſię też máią.

werset: 37Y radźił Barnábás áby z ſobą wźię
36:
li Ianá/ ktorego zwano Márek.

werset: 38Ale ſię Páwłowi nie zdáło zá rzecż
37:
ſłuſzną bráć onego x kthory odſtał od
38:
nich z Pamfiliey/ a nie był w oney
39:
ſpráwie towárzyſzem ich.
x Wyżſzey. 12. v. 13.


kolumna: d
werset: 39Tákże przetho ſą obruſzeni/ iż od-
1:
ſzedł ieden od drugiego/ a wźiąwſzy
2:
z ſobą Barnánas Márka wiozł ſię
3:
do Cypru.

werset: 40Páweł záſię przyiąwſzy do ſiebie
4:
Sylę ſzedł precż/ będąc porucżon łá
5:
ſce Bożey od bráćiey.

werset: 41Y chodźił po Syryey y Cylicyey/ v-
6:
twirdzáiąc kośćioły.

rozdział: 16
KApitułá 16.1. Páweł obrzezawſzy Tymotheuſzá/ bierze
7:
go z ſobą. 7. Zá wolą Bożą pohamowáni ſą
8:
od niektorey kráiny. 9. A do iney ſą powo-
9:
łáni. 14. Náwrocenie Lydyey. 18. Páweł
10:
niedba o chwałę niewiáſty wieſzcżey. 23. Po
11:
dan do więźienia z Sylą. 25. Cieſzą ſię ſpołu
12:
Bogiem. 27. Odźwirnego náwracáią. 37.
13:
Y wolnymi vcżynieni iáko Rzymiánie.
werset: 1
P
Rzyſzedł po-
14:
tym do Derben y do
15:
Liſtry/ á otho był
16:
tám zwolennik nie-
17:
kthory imieniem x
18:
Tymoteuſz/ ſyn nie
19:
ktorey niewiáſty Zydowki wierney/
20:
wſzákoż z oyca Greká.
x Rzym. 16. v. 21. Filip. 2. v. 19. 1. Tes. 3. v. 2.

werset: 2Ten zá ſobą miał swiádectwo brá
21:
ćiey/ kthorzy byli w Liſtrze y w Iko-
22:
nium.

werset: 3Thegoż Páweł chćiał mieć przy ſo-
23:
bie/ aby z nim ſzedł/ A y wźiąwſzy go
24:
obrzezał dla Zydow/ ktorzy tham ná
25:
onych mieyſcách byli/ bo wſzyſcy wie-
26:
dźieli że oćiec iego był Grek.
A To dla tego vcżynił áby ſię im Zydowie nie brzydźili iako cżłowiekiem pogańſkim.

werset: 4A tak chodząc po mieśćiech/ poda
27:
wáli im ku chowaniu vſtáwy/ ktore
28:
były poſtanowione od Apoſtołow y
29:
ſtárſzych/ ktorzy byli w Ieruzalem.

werset: 5Vtwirdzały ſię thedy kośćioły w
30:
wierze/ á vſtáwicżnie pocżtu ich ob-
31:
fićie przybywáło.

werset: 6Tedy przeſzedſzy Frygią/ y krainę
32:
Galátcką/ pohamowani ſą od Du-
33:
chá święthego/ B aby nie opowiedáli
34:
ſłowá Bożego w Azyey.
B Tu rozumie o Azyiey mnieyſzey/ y nie godźi ſię nam wywiedowáć przycżyny przecż thám Pan zákazał opowiedáć słowá ſwego/ iedno iż ſię ták iemu podobało.

werset: 7Zátym gdy przyſzli do Miſyey/ ku-
35:
śili ſię wnidź do Bithyniey/ ale im
36:
Duch nie dopuśćił.

werset: 8Tedy przeſzedſzy Miſyą/ wſtapili
37:
do Troady.

werset: 9Y widźiał Páweł w nocy widze-
38:
nie/ áno mąż niektory Mácedońſki
39:
przyſzedſzy ſthanął/ y prośił go mo-
40:
wiąc: Przepraẃ ſię do Mácedoni-
41:
ey/ á rátuy nas.

rozdział: 19


strona: 77

Spráwy Apoſtolskie. Liſt 77.

kolumna: a
werset: 18A wiele onych ktorzy vwierzyli przy
1:
chodźiło/ wyznawáiąc y oznáymuiąc
2:
ſpráwy ſwoie.

werset: 19Tákże y wiele z onych ktorzy ſię náu
3:
kámi niepotrzebnemi paráli/ przy-
4:
niozſzy kſięgi popalili przed wſzytki-
5:
mi/ kthore oſzácowawſzy/ znaleźli
6:
pięćdźieſiąt tyſięcy ſrebrnikow.

werset: 20A thákci ſię mocnie rozraſtáło ſło-
7:
wo Páńſkie/ y bráło moc.

werset: 21To gdy ſię ſpełniło/ vmyſlił Páweł
8:
przez Duchá/ przeſzedſzy Mácedo-
9:
nią y Acháią idź do Ieruzalem/ y mo
10:
wił ták: Bywſzy tám/ potrzebá mi
11:
też y Rzym oględáć.

werset: 22Tedy poſławſzy dwu z onych kto-
12:
rzy mu ſłużyli/ Tymotheuſzá y E-
13:
ráſtá/ ſam do cżaſu zoſtał w Azyey.

werset: 23Tegoż cżáſu wſzcżął ſię rozruch nie
14:
máły o oney ſekćie.

werset: 24Abowiem niektory imieniem G De-
15:
metryus złotnik/ ktory rozbił kośćio-
16:
ły ſrebrne Dyanie/ cżynił niemáły po
17:
żytek rzemieśnikom.
G Ten Demetryus zwykł był z śrebrá odlewáć kſztałty onego zacnego koſćiołá Dyány/ y przedawał ie ludziom iż ie ſobie ná pierśiách ku pámięći nośili/ z kąd máiąc zyſk wielki wzruſzył ty burdy przećiw słowu Bożemu/ gdźie ſię tu oto okázuie iako łákomſtwo ieſth ná wielkiey przekáźie Ewánieliey świętey.

werset: 25Ktore zebrawſzy/ y ine ktorzy byli tá
18:
kowychże rzecży rzemieśnicy/ rzekł:
19:
Mężowie/ wiećieſz iż z tego rzemie-
20:
ſłá ſą naſze maiętnośći.

werset: 26Widźićie tedy y ſłyſzyćie/ że nie tyl-
21:
ko w Efeźie/ ále práwie po wſzytkiey
22:
Azyey ten Páweł namowił á odwro
23:
ćił wiele ludu/ mowiąc że nie ſą bo-
24:
gowie ći ktorzy ſą rękámi vcżynieni.

werset: 27A tak potrzebá ſię thego obawiáć/
25:
by nam przezeń tá cżąſtká nágániona
26:
nie zginęłá/ H y owſzem też aby wiel-
27:
kiey Boginiey Dyany kośćioł nie byl
28:
nizacż mian/ y przyſzłoby ktemu że-
29:
by theż był zepſowan máieſtat iey/ I
30:
ktorą chwali wſzytká Azya/ y wſzy-
31:
tek świát.
H Tu w tych słowiech ſwych naprzod przekłáda ten zły cżłek ſzkodę w zyſku ſwym/ przekłáda potym chwałę ſwey Dyány/ z ktorych słow znácży ſię iż ſię on ſam o ſobie więcey ſtárał niż o ſwey Dyány chwałę. I Wſzytkiey ſwey wiáry ni nácżym inem nie záſadza iedno ná wielkoſći ludu ták iáko tho y dźiś niektorzy cżynią.

werset: 28Ty rzecży oni vſłyſzawſzy/ nápeł-
32:
nieni gniewu krzyknęli/ mowiąc:
33:
Wielkać ieſt Dyaná Efeſka.

werset: 29Y było pełne wſzytko miaſto zámie
34:
ſzánia/ y wtárgnęli iednoſtáynie ná
35:
rynek/ poimawſzy Gáiego y Aryſtár
36:
chá Mácedońcżyki/ ktorzy byli towá
37:
rzyſzmi w drogách Páwłowych.

werset: 30A gdy Páweł chćiał wynidź do lu
38:
du/ nie dopuśćili mu zwolennicy.

werset: 31Ale y niektorzy przednieyſzy z Azy-
39:
ey/ gdy mu byli przyiaćielmi/ poſła-
40:
wſzy do niego prośili go áby nie wy-
41:
chodźił ná rynek.


kolumna: b
werset: 32Thedy iedni inácżey wołáli/ ábo-
1:
wiem było zebranie zámieſzáne/ á
2:
wiele ich było ktorzy nie wiedźieli dla
3:
cżego ſię zeſzli.

werset: 33A niektorzy z ludu przywiedli Ale-
4:
xándrá/ ktorego pędźili Zydowie/
5:
A przetoż Alexánder gdy ręką milcże
6:
nie vcżynił/ chćiał vcżynić obmowę
7:
przed ludem.

werset: 34Ktorego gdy poználi być Zydem/
8:
tedy ſię wſzcżął krzik wſzech ſpołu/ iá
9:
koby przez dwie godźinie/ wołáią-
10:
cych: Wielka ieſt Dyaná Efeſka.

werset: 35Thedy piſarz vśmierzywſzy lud
11:
rzekł: Mężowie Efeſcy/ y ktoryż ieſt
12:
cżłowiek coby niewiedźiał/ iż miáſto
13:
Efeſkie ieſt K chwalcą wielkiey Bogi
14:
niey Dyany/ y obrázu kthory ſpadł
15:
od Iowiſzá?
K Słowo Greckie miáſto tego cochmy my położyli chwalcą/ znácży dozorcę abo wytrykuſzá koſćielnego.

werset: 36A przetoż gdyż ſię tym nikt ſprze-
16:
ćiwić nie może/ L pothrzeba ſię wam
17:
pohámowáć/ á nic ſkwápliwie nie
18:
cżynić.
L Thákći záwżdy mądrość tego świátá mowi ktora nic inego nie rádźi áni ſię ná żadną rzecż więcey ogląda/ iedno áby tylko ty docżeśnie nieſnaſki nie były.

werset: 37Abowiemeſćie przywiedli ludźi ty/
19:
áni święthokradce/ áni bluźnierze
20:
przećiw Boginiey waſzey.

werset: 38A ieſliż Demetryus/ y ći ktorzy z
21:
nim ſą rzemieśnicy máią co za przy-
22:
cżynę przećiw komu/ wſzák práwo
23:
ſiedźi y ſą Rayce/ thámże niech ná ſię
24:
ſkárżą.

werset: 39Ieſliż ſię też o iákich inych rzecżach
25:
bádaćie/ to ſię ná ſłuſznym ześćiu od-
26:
práwi.

werset: 40Abowiem ſię nam obawiáć potrze
27:
bá/ áby nas nie obwiniono o nieſna-
28:
ſkę dniá dźieſieyſzego/ gdyż nie maſz
29:
żadney przycżyny iakobychmy mogli
30:
dáć o ſobie ſpráwę thego náſzego ze-
31:
śćia nieporządnego. A gdy to rzekł/
32:
roſpuśćił ono zgromádzenie.

rozdział: 20
KApitułá 20.1. 14. Páweł przeſzedł wiele mieyſc. 7. Sprá
33:
wuie wiecżerzą Páńſką/ y cżyni w nocy ka-
34:
zánie. 9. Eutychuſá wzbudza od vmárłych.
35:
17. Przykłádem ſwoim nápomina ſtárſze
36:
Efeſkie. 36 A odpráwiwſzy modlitwy z ni-
37:
mi/ idźie do Ieruzálem.
werset: 1
A
Gdy ſię vćiſzył on
38:
rozruch/ tedy Paweł we-
39:
zwał zwolennikow/ á po-
40:
żegnawſzy ie/ ſzedł w dro
41:
gę do Mácedoniey.

werset: 2Tedy chodząc po onych ſtronách/
42:
nápominał ie długiemi powieśćiá-
43:
mi/ zátym przyſzedł do Grecyey.

rozdział: 23


strona: 79v


kolumna: c
werset: 3Rzekł tedy Páweł kniemu/ Prziy
1:
dźie ten czás iż ćię A będzie bił Bog/
2:
sćiano pobielona/ ty śiedźiſz ſądząc
3:
mię wedle zakonu/ a roſkázuieſz mię
4:
bić przećiw zakonowi.
A Tymi słowy okázuie Páweł iż thu iákoby ſię odzywa ná ſąd Boży/ dla thego iż Anániaſz gwałći zakon ktorego miał być obrońcą.

werset: 4Zátym ći ktorzy ſtali w koło/ rze-
5:
kli/ Złorzecżyſz nawyżſzemu Kapła
6:
nowi Bożemu?

werset: 5A Páweł rzekł/ B Nie wiedźiałen
7:
braćia żeby był nawyżſzym Kápła-
8:
nem/ bo nápiſano ieſt/ x Kſiążęćiu lu
9:
du twego złorzeczyć nie będźieſz.
B Wymawia ſię iákoby ſzydżąc iż znał że w onym cżłowiecże żadney godnoſći nie było kápłánſkiego vrzędu. x 2. Mo. 22. v. 28.

werset: 6Y gdy obaczył Paweł że ich iedná
10:
część byli Sáduceuſzowie á drudzy
11:
Faryzeuſzowie/ záwołał do zgromá
12:
dzenia/ Mężowie bráćia/ x iaćiem
13:
ieſt Fáryzeuſz/ ſyn Faryzeuſzow/ ia-
14:
ćiem oſkárżon o nádźieię y C powſtá-
15:
nie vmárłych.
x Niżey. 24. v. 22. Filip. 3. v. 5. C Nieprzy ſię iż go y o ine rzecży winuią/ ále to wyraża przecz ſię nań tak bárzo zwaśnili Sáduceuſzowie ktorzy ná ten czás wiele mogli w rzecży poſpolitey.

werset: 7A tho gdy rzekł/ wnet ſię wſzcżęły
16:
nieſnaſki miedzy Fáryzeuſzmi y Sá
17:
duceuſzmi/ y takze ſię rozerwáło ono
18:
zgromádzenie.

werset: 8" Abowiem Sáduceuſzowie po-
19:
wiedáią iż nie máſz zmartwychwſtá
20:
nia/ áni Aniołá/ áni Duchá/ Fá-
21:
ryzeuſzowie záſię tho oboie wyzna-
22:
wáią.
" Mát. 22. v. 23.

werset: 9Y thákże ſię wſcżęło wołánie wiel-
23:
kie/ á wſtawſzy Doktorowie z ſtrony
24:
Fáryzeuſzow/ zapárli ſię otho/ mo-
25:
wiąc/ Nic złego nie náyduiemy w
26:
tym cżłowieku/ A ieſliż mu co powie
27:
dźiał Duch ábo Anioł/ nie ſprzeći-
28:
wiaymyż ſię Bogu.

werset: 10A gdy był wielki roſthyrk/ boiąc ſię
29:
Rotmiſtrz áby Pawłá nie rożſzar-
30:
páli miedzy ſobą/ roſkazał idź ſłużeb
31:
nym á wydrzeć go z poſrzod ich/ y od-
32:
wieść do zamku.

werset: 11Tedy przyſzłey nocy ſthánąwſzy
33:
przy nim Pan/ rzekł/ Bądź dobrego
34:
ſercá Páwle/ ábowiem iákoś o mnie
35:
dawał świádectwo w Ieruzalem/
36:
tak potrzebá abyś mię też oświad-
37:
czył w Rzymie.

werset: 12A tak gdy naſtał dźień/ zſzedſzy ſię nie
38:
ktorzy z Zydow przyrzekli ſobie ſpołu
39:
pod klątwą/ mowiąc/ Niebędziem
40:
ieść áni pić áż zamorduiem Páwłá.

werset: 13Y było ich więcey niż czterdzieſći co
41:
to ſprzyśiężenie vczynili miedzy ſobą.

werset: 14Ci przyſzedſzy do Kſiążąt kapłań-
42:
ſkich y do ſtárſzych/ powiedzieli/ Przy
43:
rzekliſmy ſobie ſlube/ że nic vkuſić nie
44:
mamy áżbyſmy zámordowáli Páwłá


kolumna: d
werset: 15A przetoż wy teraz dayćie znáć rot-
1:
miſtrzowi z woley ſpolnego zgromá-
2:
dzenia/ aby go iutro do was wy-
3:
wiodł/ Iż ſię rzkomo chcećie doſtáte
4:
cżniey wywiedźieć o tych rzecżách co
5:
ſię tkną ſtrony iego/ á my pirwey niż
6:
przed was prziydźie/ gotowiſmy go
7:
zámordowáć.

werset: 16A gdy vſłyſzał ſyn śioſtry Páwło-
8:
wey tę zdrádę/ przybieżał/ y wſzedſzy
9:
do zamku oznáymił to Páwłowi.

werset: 17Y záwoławſzy Páweł niektorego z
10:
ſetnikow/ rzekł/ Dowiedź tego mło-
11:
dźieńcá do Rotmiſtrzá/ bowiem mu
12:
coś ma powiedźieć.

werset: 18A thák go on wźiąwſzy wiodł do
13:
Rotmiſtrzá/ y rzekł/ Páweł więźień
14:
wezwawſzy mię prośił ábych thego
15:
młodźieńcá dowiodł do ćiebie iż ma
16:
nieco mowić ż tobą.

werset: 19Tedy rotmiſtrz wźiąwſzy go zá rękę
17:
odwiodł ſię z nim ná ſtronę/ y pythał
18:
go/ Coż to ieſt co mi oznáymić maſz?

werset: 20A on powiedźiał/ Poſtánowili Zy
19:
dowie proſić ćię ábyś iutro wywiodł
20:
Páwłá do zgromádzenia/ iákoby ſię
21:
mieli nie co w nim doſtáteczniey do-
22:
wiedźieć.

werset: 21A ták ſię im nie dáy vwodźić/ boć ſię
23:
nań náſádźiło znich więcey niż cżter-
24:
dźieśći mężow/ ktorzy ſobie pod klą-
25:
twą przyrzekli áni ieść áni pić áżby
26:
go zámordowáli/ y teraz iuż ſą pogo
27:
towiu/ cżekáiąc cobyś im oznaymił.

werset: 22Zátym Rotmiſtrz odpráwił onego
28:
młodźieńcá/ roſkázuiąc mu áby tego
29:
przed żadnym nie powiedał iż mu to
30:
oznaymił.

werset: 23Y wezwawſzy dwu niektorych z ſet-
31:
nikow/ roſkażał aby nágothowáli
32:
dwie śćie ſłużebnych/ á iżby ſzli áż do
33:
Ceſárey/ ktemu śiedḿdźieſiąt ieżd-
34:
nych/ y dwie śćie drabow/ po trzećiey
35:
godźinie wnoc/

werset: 24Iżby też byli po gotowiu z końmi/
36:
áby Páwłá wſádźiwſzy zdrowo
37:
odprowádźili do Felixá ſtároſty/

werset: 25Nápiſawſzy też liſt ktory to w ſo-
38:
bie zámykal/ Klaudius Liſyás náza-
39:
cnieyſzemu ſtárośćie Felixowi zdro-
40:
wia życży.

werset: 26Tego mężá poimánego od Zydow/
41:
gdy iuż od nich miał być zábit/ przy-
42:
ſzedſzy z hufcem odiąłem/ dowiedzia
43:
wſzy ſię iż był Rzymiánin.

werset: 27Y chcąc ſię dowiedźieć przyczyny ocz
44:
by nań ſkarżyli/ wywiodłem go do
45:
ich zgromadzenia.

rozdział: 27


strona: 82


kolumna: a
werset: 22Aleć was teraz vpominam ábyśćie byli
1:
dobrey myſli/ boć w żadnym z was ſzkody
2:
nie będźie/ oprocż tylko okrętu.

werset: 23Abowiem mi ſię they nocy vkazał An-
3:
ioł Boży/ kthoregom ia ieſt/ y kthorego
4:
chwalę.

werset: 24Opowiedáiąc mi/ Nie boy ſię Páwle/ po
5:
trzebáć ábyś ſtánął przed Ceſárzem/ á oto
6:
ćię Bog wſzytkimi dárował ktorzy ſię wio-
7:
zą z tobą.

werset: 25A przethoż bądźćie dobrey myſli o mężo-
8:
wie/ abowiemći ia wierzę Bogu że thák
9:
będźie iáko mi powiedźiał.

werset: 26A muśiemy być wyrzuceni ná niektorym
10:
wyſpie.

werset: 27Zátym gdy nádeſzłá noc cżternaſta/ gdy
11:
ſmy pływáli po morzu Adryatyckim/ około
12:
pułnocy zdáło ſię żeglarzom iż byłá bliſko
13:
nich niektora kráiná.

werset: 28Ktorzy ſpuśćiwſzy ſznur z ołowem/ ná-
14:
lezli głębiey dwádźieśćia ſążon/ á malucz-
15:
ko dáley poſtąpiwſzy/ záſię ſpuśćiwſzy o-
16:
łow/ nálezli piętnaśćie ſążon.

werset: 29Y boiąc ſię áby ná mieyſcá nie rowne nie
17:
przyſzli/ rzućiwſzy cztery kotwice z okrętu/
18:
prágnęli áby dźień náſtał.

werset: 30Tedy żeglarze gdy ſię ſtáráli iákoby vćiec
19:
z okrętu puśćiwſzy barkę ná morze/ rzko-
20:
mo chćieli od przodku zárzucác kotwice.

werset: 31Rzekł tedy Páweł ſetnikowi y ſłużebnym/
21:
Ieſliż ći nie zoſtáną w okręćie/ tedy wy nie
22:
możećie być záchowáni.

werset: 32A ták ſłużebni obćięli powrozy v barki/
23:
y dáli iey vpáść.

werset: 33Zátym gdy dźień pocżął náſtáwáć/ ná-
24:
pominał Páweł wſzythki áby iedli/ mo-
25:
wiąc/ Tenći dźień ieſt cżternaſty/ iáko cże-
26:
káiąc trwaćie łácżni nic nie iedząc.

werset: 34Dla tegoz was nápominam ábyśćie ied-
27:
li/ ábowiemći wam to będzie ku zdrowiu
28:
wáſzemu pożythecżno/ gdyż żadnego z
29:
was y włos z głowy nie ſpadnie.

werset: 35To rzekſzy wźiął chleb/ y cżynił dźięki Bo
30:
gu przed wſzythkimi/ y vłomiwſzy/ po-
31:
czął ieść.

werset: 36Ale gdy wſzyſcy iuż byli lepſzey myſli/ po
32:
cżęli też ieść y oni.

werset: 37A było nas wſzythkich oſobámi w okrę-
33:
ćie/ dwieśćie y śiedḿdźieſiąt y ſześć.

werset: 38Tedy náiadſzy ſię polekczáli okrętu/ wy-
34:
rzucáiąc pſzenicę w morze.

werset: 39A gdy iuż dźień nádſzedł/ nie ználi źie-
35:
mie/ wſzákoż vyzreli niektorą odnogę má-
kolumna: b
iącą brzeg/ ná kthorą myſlili/ ieſliby mogli
1:
wpráwić okręt.

werset: 40Záthym wyćiągnąwſzy kotwice/ puśćili
2:
ſię ná morze/ y odiąwſzy panwie od ſty-
3:
ru/ á podniozſzy mnieyſzy zagiel/ puśćili
4:
ſię zá wiátrem ku brzegowi.

werset: 41A gdy nápádli ná mieyſce gdźie ſię dwie
5:
morzá ſchodzą/ otrąćił ſię okręt/ á przodek
6:
okrętu thák ſtánął że ſię áni ruſzył/ ále zad
7:
łamał ſię od náwáłnośći wod.

werset: 42Thedy ſłużebni rádźili áby więźnie po-
8:
mordowáli/ iżby kthory wypłynąwſzy nie
9:
vćiekł.

werset: 43Ale ſetnik chcąc záchowáć Páwłá/ nie
10:
dopuśćił im tey rády/ á roſkazał áby ći kto
11:
rzy mogą prżepłynąć naprzod wyſkakowá
12:
li/ y ná brzeg wychodźili.

werset: 44Drudzy záſię cżęść ich ná deſzcżkách/ á
13:
cżęść ná káwálcoch okrętu/ Y ſtáło ſię ták
14:
że wſzyſcy zdrowo wyſzli ná źiemię.

rozdział: 28
KApitulá. 28.1. Páweł z ſtowárzyſzmi ſwemi wdźięcżnie przyięt
15:
od pogánow. 3. Zmiiá mu nic nie záſzkadza. 8. Vzdrá
16:
wia oycá Publiuſzowego y ine. 10. Od ktorych ná-
17:
brawſzy żywnośći przyiechał do Rzymu. 15. Przy-
18:
ięt od bráćiey. 17. Oznáymuie im ſwą ſpráwę. 30.
19:
Y tám przez dwie lećie náucża.
werset: 1
T
Edy gdy zdrowo
20:
vſzli/ poználi iż to był
21:
wyſep kthory zową
22:
Melitá.

werset: 2A pogáni okázo-
23:
wáli nam nie ledá
24:
ludzkość/ ábowiem
25:
zápaliwſzy ſthos drew/ przyięli nas w-
26:
ſzytkich dla dżdżá kthory miał być/ y dla
27:
źimná.

werset: 3A gdy Páweł názbierał nieco gáłęźia
28:
winnego/ y kładł ná ſtos/ wyrwawſzy ſię
29:
źmiiá z ćiepłá/ vchwyćiłá go zá rękę.

werset: 4Y vyzrawſzy pogáni beſtyą wiſzącą v rę
30:
ki iego/ mowili iedni do drugich/ Záiſteć
31:
ten cżłowiek ieſt mężoboycá/ ktoremu cho-
32:
ćiaż vſzedł zdrowo z morzá/ pomſtá żywym
33:
być nie dopuśći.

werset: 5Thedy on otrząſnąwſzy beſtyą w ogień/
34:
nic złego nie vćierpiał.

księga: Rom.
rozdział: 2


strona: 85v

AD ROMANOS.

kolumna: c
werset: 21Ktory tedy vczyſz drugiego/ śiebie
1:
ſámego nie vczyſz/ ktory przepowie-
2:
daſz iż nie máią krasć/ ty kradnieſz.

werset: 22Ktory powiedaſz iż nie máią cudzo
3:
łożyć/ cudzołożyſz/ kthory ſię brzy-
4:
dźiſz báłwany/ święthokrádźieſtwo
5:
pełniſz.

werset: 23Ktory ſię z zakonu chłubiſz/ przeſtę
6:
powániem zakonu Bogá lżyſz.

werset: 24Abowiem imię Boże dla was blu-
7:
znione ieſt miedzy pogány/ x iáko ná
8:
piſano ieſt.
x Ezá. 5. v. 25. Ezech. 36. v. 20.

werset: 25Boć obrzezánie ieſt pożyteczne ie-
9:
ſli záchowaſz zakon/ á ieſlibyś był
10:
przeſtępcą zakonu/ twoie obrzezanie
11:
ſtáło ſię nieobrzezániem.

werset: 26Ieſli thedy nieobrzezány chowa
12:
prawá zákonne/ á zaż iego nieobrze-
13:
zánie nie będźie poczytáne zá obrze-
14:
zánie?

werset: 27A ieſli nieobrzezány z przyrodze-
15:
nia/ chowa zakon/ á zaż ćię nie oſądźi
16:
ktory przez piſmo y obrzezánie ieſteś
17:
przeſtępcą zakonu?

werset: 28Abowiem nie ten ktory tylko iáw-
18:
nie będźie Zydem/ ieſt Zydem/ áni
19:
obrzezánie ćiałá ktore ieſt tylko iáw-
20:
nie/ obrzezániem ieſt/

werset: 29Ale ktory ieſt w ſkrytośći Zydem/
21:
x y obrzezánie ſercá/ to ieſt/ w duchu
22:
nie w piśmie/ ktorego chwała nie ieſt
23:
z ludźi ále z Bogá.
x Kol. 2. v. 11.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Poſthąpiwſzy nieiáki przodek Zydom. 8.
24:
Wylicza obmowy y potwarzy niektorych.
25:
10. A okázuie Zydy y pogány być grzeſznymi
26:
z przyrodzenia 21. Y być vſpráwiedliwiony-
27:
mi nie przez vczynki. 22. Ale z łaſki przez wiá
28:
rę. 31. Ktorym ſpoſobem zakon bywa wy-
29:
pełnion.
werset: 1
C
Oż tedy zá god-
30:
ność ma Zyd/ ábo co
31:
zá pożytek obrzezá-
32:
nia?

werset: 2Wielką wſzelákim
33:
ſpoſobem/ abowiem
34:
naprzednieyſza tho ieſt rzecz/ iż im
35:
zwierzone ſą ſłowa Boże.

werset: 3Bo coż ná tym/ ieſli niektorzy byli
36:
niedowiárki/ á zaż x niedowiárſtwo
37:
ich wynicuie A wiarę Bożą?
x 2. Tym. 2. v. 12. A To ieſt/ prawdę y przymierze Boże.

werset: 4Nie day thego Boże/ y owſzem x
38:
niech Bog będźie prawdźiwy/ " á w-
39:
ſzelki człowiek kłamcá/ iáko nápiſa-
40:
no ieſt.
x Ian. 3. v. 34. " Pſálm. 116. v. 11.

werset: 5x Abyś był náleźion ſpráwiedliwym
41:
w powieſćiách twoich/ y ábyś zwyćię-
kolumna: c
żył B gdy bywaſz ſądzon.
x Pſalm. 51. v. 6. B To ieſt/ gdy ludźie ſwą pychą ćiebie ſądźić chcą.

werset: 6A ieſli nieſpráwiedliwość náſzá
1:
Bożą ſpráwiedliwość záleca/ coż rze
2:
cżemy? A zaż nieſpráwiedliwy Bog
3:
ktory karánie przepuſzcża? (mowię
4:
wedle człowieká).

werset: 7Nie thákći ieſt/ bo ináczey/ Iákoż
5:
Bog ſądzić będźie świát?

werset: 8Abowiem ieſli prawdá Boża przez
6:
moie kłamſtwo obfitowáłá ku chwa
7:
le iego/ czemu ia dáley bywam oſą-
8:
dzon iáko grzeſzny?

werset: 9A (iáko źle o nas mowią/ y iáko nie
9:
ktorzy powiedaią iż mowiemy)/ Cze
10:
muż złych rzeczy nie czyniemy áby przy
11:
ſzły dobre? C ktorych pothępienie ieſt
12:
ſpráwiedliwe.
C To ieſt/ kthorży nas potwarzáią.

werset: 10Coż tedy/ á zaś my ieſteſmy zacniey-
13:
ſzymi? żadnym ſpoſobem/ gdyżechmy
14:
przedthym przepárli Zydy y Greki
15:
iż wſzyſcy ſą pod grzechem.

werset: 11Iáko nápiſano ieſt/ x Nie máſz żad
16:
nego ſpráwiedliwego áż do iednego.
x Gál. 3. v. 21. Pſalm. 14. v. 3. y. 53. v. 4.

werset: 12Nie ieſt zaden ktoryby rozumiał/
17:
á nie máſz ktoby Bogá ſzukał.

werset: 13Wſzyſcy odſtąpili/ y ſpołu ſtali ſię
18:
niepożytecznymi/ nie máſz ktoby do-
19:
brze cżynił/ nie máſz áż do iednego.

werset: 14x Gárdło ich ieſt grobem otwár-
20:
tym/ " ięzykow ſwych vżywáli ná zdrá
21:
dę/ á pod wárgámi ich ieſt iad Aſpi-
22:
dow.
" Pſalm. 5. v. 10. " Pſalm. 140. v. 4.

werset: 15x Ktorych vſtá nápełnione ſą prze
23:
klinánia y gorzkośći.
x Pſalm. 10: v. 7.

werset: 16x Nogi ich ſą prędkie ku rozlaniu
24:
krwie.
x Ezá. 59. v. 7. Przypo. 1. v. 16.

werset: 17Spuſtoſzenie y vtrapienie ieſt ná
25:
drogach ich.

werset: 18A drogi pokoiu nie poználi.

werset: 19x Boiaźń Boża nie ieſt przed oczy-
26:
má ich.
x Pſalm. 36. v. 1.

werset: 20" A my wiemy iż cokolwiek zakon
27:
mowi/ tym ktorzy w zakonie ſą mo-
28:
wi/ áby wſzelkie vſtá były zátulone/
29:
y áby był winien wſzytek świát ſądu
30:
Bożego.
" Gál. 2. v. 17.

werset: 21Przetho żadne ćiáło nie będźie v-
31:
ſpráwiedliwione przed oblicznośćią
32:
iego z vczynkow zakonu/ gdyż przez
33:
zakon bywa poznánie grzechu.

werset: 22Ale teraz ſpráwiedliwość Boża ieſt
34:
obiáwioná przez zákon/ poświad-
35:
czona świádectwem zakonu y Pro-
36:
rokow.

werset: 23Spráwiedliwość mowię Boża/
37:
przez wiárę Iezuſa Kryſtuſá/ wſzyt
38:
kim y ná wſzytki ktorzy wierzą/ gdyż
39:
nie maſz rożnośći.

rozdział: 8


strona: 88

Liſt do Rzymiánow. Liſt 88.

kolumna: a
werset: 7Przeto iż rozumienie ćiáłá ieſt nie
1:
przyiaćielſthwem przećiwko Bogu/
2:
bo nie bywa poddáne zakonowi Bo-
3:
żemu/ gdyż też áni być może.

werset: 8A ták ktorzy ſą w ćiele/ Bogu ſię po
4:
dobáć nie mogą.

werset: 9Wy tedy nie ieſteſćie w ćiele/ ále w
5:
duchu/ gdyż Duch Boży mieſzka w
6:
was/ á ieſli ktho Duchá Kryſtuſo-
7:
wego nie ma/ tenći nie ieſt iego.

werset: 10A ieſli Kryſtus w was ieſt/ ćiáło
8:
ieſtći martwe dla grzechu/ á Duch
9:
ieſt żywot dla ſpráwiedliwośći.

werset: 11A ieſli Duch onego ktory Kryſtu-
10:
ſá wzbudził zmartwych w was mie-
11:
ſzka/ ten ktory wzbudźił Kryſtuſá z
12:
martwych/ ożywi y ćiałá wáſze śmier
13:
telne/ przez Duchá ſwoiego ktory w
14:
was mieſzka.

werset: 12A tákże bráćia powinni ieſteſmy nie
15:
ćiáłu/ ábyſmy podług ćiáła żyli.

werset: 13Abowiem ieſlibyſćie według ćiáłá
16:
żyli/ pomrzecie: Ale ieſli Duchem ſprá
17:
wy ćiáłá vmartwićie/ żyć będźiećie.

werset: 14Bo wſzyſcy ktorzy Duchem Bożym
18:
bywáią rządzeni/ ći ſą ſynmi Bożymi

werset: 15Gdyżeſćie nie wźięli duchá niewol-
19:
ſtwa ku C boiáźni/ ále wźięliſćie du-
20:
chá przyſpoſobienia/ przez kthorego
21:
wołamy Abbá/ to ieſt/ Oćiec.
C Aby wam był ſtráſzny Máieſtat Boży/ iáko pod zakonem.

werset: 16Ktory Duch ſam świádcży ſpołu
22:
y z duchem náſzym/ iż ieſteſmy ſyny
23:
Bożymi.

werset: 17A ieſli ſynmi/ tedy też y dźiedźicmi/
24:
dźiedźicy Boży mowię/ á ſpołu dźie-
25:
dźicy z Kryſtuſem/ ieſli z nim ćirpi-
26:
my/ ábyſmy y z nim byli vwielbieni.

werset: 18Abowiem rozumie iż nie ſą row-
27:
ne vtrápienia ktore cżaſu tego ćirpi-
28:
my przyſzłey chwale/ kthora ſię nam
29:
obiáwi.

werset: 19Bo rzecży ſtworzone z wielką chu-
30:
ćią ocżekawáią/ D ażby ſię okazáli ſy-
31:
nowie Boży.
D Toć ſię ná then cżás okaże/ gdy grzech będźie zgłádzon/ y śmierć zwyćiężoná/ á Bog ſyny ſwe weźmie do kroleſtwá ſwego.

werset: 20Gdyż E prożnośći poddane ſą rze-
32:
cży ſtworzone/ nie dobrowolnie/ ale
33:
dla tego ktory ie F poddánemi vcżynił
34:
G pod nadźieią.
E To ieſt/ ſkáżeniu. F Abowiem zroſkazánia Bożego wſzytki rzecży ſtworzone cżłowiekowi służą. G Bo vmyſlił ie záſię wyzwolić z tego ſkáżenia/ á nieiakim ſpoſobem tę w ſobie nádźieię máią.

werset: 21Dla tego iż ony będą wyſwobodzo
35:
ne z niewolſthwá ſkáżenia/ ná wol-
36:
ność chwały ſynow Bożych.

werset: 22H Gdyż wiemy iż wſzythki rzecży
37:
ſtworzone ſpołu wzdycháią y ſpołu
38:
boleią/ áż y do cżaſu tego.
H Wſzytki rzecży ſą dla cżłowieká ſtworzone y táiemne znim porozumienie máią/ y ſpołecżność nieiáką/ z ktorym theż przez Páná Kryſthuſa będą napráwione ták niebieſkie iáko źiemſkie rzecży ácż ktorym ſpoſobem tho być ma żaden nie wie áni ſię o tym pytáć godzi/ doſyć ná tym iż nam Kryſthus obiecał mowiąc/ Oto wſzytki rzecży nowe cżynię.

werset: 23A nie tylko ony rzecży/ ale y ći kto-
39:
rzy máią pocżątki duchá/ to ieſt/ my
40:
ſami w ſobie wzdychamy/ ocżekawá
41:
iąc przyſpoſobienia ſynow/ tho ieſt/
kolumna: b
odkupienia ćiáłá náſzego.

werset: 24Abowiem nádźieią ieſteſmy zácho
1:
wáni/ a nádźieia ieſliby widźianá by
2:
łá/ nie ieſtći nadźieią/ A co kto wi-
3:
dźi przecżżeby ſię tego nádźiewał?

werset: 25Ale ieſli ſię tego nádźiewamy cże-
4:
go nie widźimy/ iśćie z ćirpliwośćią
5:
ocżekawamy.

werset: 26Także też y duch dopomaga krew-
6:
koſćiam náſzym/ ábowiem tego o co-
7:
byſmy prośili/ iákoby potrzebá/ nie-
8:
wiemy/ ále ſam duch I prośi zá námi
9:
wzdychániem niewymowionym.
I Dla tego iż nas wzbudza y ſercá naſze wiedźie ku czynieniu modlitw wedle potrzeby náſzey/ y według woley Bożey.

werset: 27A ten ktory ſię wywiaduie ſerc/ K
10:
wieć ktory ieſt vmyſł duchá/ iż we-
11:
dług Bogá prośi zá świętymi.
K Y przyimuie iáko rzecż tę kthora ſię mu podoba.

werset: 28Wiemy też że tym ktorzy miłuią Bo
12:
gá/ wſzytki rzecży ſpołu dopomagá-
13:
ią ku dobremu/ to ieſt/ tym ktorzy ſą
14:
według naznácżenia iego wezwáni.

werset: 29L Abowiem ktore on przed tym po-
15:
znał/ ty też przed tym náznácżył/ áby
16:
ſię zſtháli podobnymi wyobráżeniu
17:
Syná iego/ żeby on był pirworod-
18:
nym miedzy wielem bráćiey.
L Okázuie przez ten porządek wybránia iż vćiſki nam ſą iáko drogi y pomocy/ ábyſmy ſię podobnemi zſtáli ſynowi Bożemu

werset: 30A ktore on przed thym náznácżył/
19:
tych też wezwał/ á ktorych wezwał/
20:
ty też vſpráwiedliwił/ á ktore vſprá
21:
wiedliwił/ ty też y vwielbił.

werset: 31Coż tedy rzecżemy ná to? Ieſli Bog
22:
zá námi/ ktoż przećiwko nam?

werset: 32Ktory też właſnemu Synowi nie
23:
zfolgował/ ále go za nas wſzytki wy
24:
dał ná śmierć/ Iakoż też nam wſzyt-
25:
kich rzecży z nim nie dáruie?

werset: 33Ktoż będźie ſkárżył ná wybráne Bo
26:
że? x Bogći ieſt ktory vſpráwiedliwia
x Ezá. 50. v. 8.

werset: 34Ktoryż ieſt coby potępił? Kryſtus
27:
ieſtći tym ktory vmárł/ y owſzem też
28:
ktory powſtał/ y ktory ieſt ná práwi-
29:
cy Bożey/ ktory też prośi za námi.

werset: 35Ktoż nas odłącży od miłośći Kry
30:
ſtuſowey? izali vtrapienie? izali v-
31:
ćiſk? izali przeſladowánie? izali
32:
głod? izali nágość? izali niebeſpie-
33:
cżeńſtwo? izali miecż?

werset: 36Iáko nápiſano ieſt: x Dla ćiebie
34:
cáły dźień zabijáni bywamy/ byliſmy
35:
pocżytáni iáko owce ná zabićie na-
36:
znácżone.
x Pſálm. 43. v. 28.

werset: 37Ale w tym wſzytkim przezwyćiąża
37:
my przez tego ktory nas vmiłował.

werset: 38Abowiem mocnie wierzę/ iż áni
38:
śmierć/ áni żywot/ áni Aniołowie/
39:
áni zwirzchnośći/ áni przełożeńſt-
40:
wá/ áni teráznieyſze rzecży/ áni przy
41:
ſzłe.

rozdział: 13


strona: 90v


kolumna: c
werset: 12Nocći przeminęłá á dźień ſię przy-
1:
bliżył/ Odrzućmyſz tedy vcżynki E ćie-
2:
mnośći/ F á oblecżmy ſię w zbroię
3:
świátłośći
E Wtych słowiech rozumie żywoth tych kthorzy ſię chronią świátłoſći/ aby tym beſpiecżniey ſwowoleńſtwá ćiáłá ſwego vżywáli. F Dawa znáć ábychmy ták żyli iáko ći kthorzy ſię nigdźiey nie kryią ze wſzytkiemi ſpráwámi ſwemi.

werset: 13x Ták ábyſmy vcżćiwie chodźili iá-
4:
ko we dnie/ nie w bieſiádach áni w pi
5:
iańſtwách/ nie w łożach/ áni w niecży
6:
ſtoſćiách/ nie w zwadźie ani w zaz-
7:
drośći.
x Luk. 21. v. 34.

werset: 14x Ale przyoblecżćie Páná Iezu Kry
8:
ſtá/ á nie mieyćie/ ſtáránia o ćiele ku
9:
popełnieniu pożądliwośći.
x Gál. 5. v. 16. 1. Piotr. 2: v. 11.

rozdział: 14
KApitu. 14.1. Aby mocni w wierze nie gárdzili mdły-
10:
mi/ á iżby mdli nie ſądźili mocnych. 15. A iż-
11:
by wſzytko cżynili z miłośćią w wierze.
werset: 1
P
Rzitym tego kto
12:
ry ieſt mdły w wierze/
13:
A prziymuyćie/ B nie á-
14:
byſcie wſzcżynáli po-
15:
ſwarki około gadek.
A To ieſt/ przyłączayćie ku ſobie nierzkąc ábyſćie dla ledá przycżynki mieli ſię przeſtrzegáć towárzyſtwá iego. B Iákoby ták miał rzec/ áby dla iákich trudnych á rozmiáitych gadek nie odſzedł więcey będąc wąthpliwym niż pierwey/ ábo theż z zátrwożonym ſumnieniem odſtąpiłby od wiáry.

werset: 2Boć ieden wierzy
16:
iż ſię godźi káżdą rzecż ieść/ á drugi
17:
ktory ieſt mdły/ iárzyny iada.

werset: 3Ktory ie/ niechay ſobie za nic nie ma
18:
tego ktory nie ie/ á ktory nie ie/ nie-
19:
chay tego nie oſądza ktory ie/ gdyż go
20:
Bog przyiął.

werset: 4x Ty ktoryś ieſt co oſądzaſz cudzego
21:
ſługę? Właſnemu pánu C ſtoi ábo v-
22:
pada/ á będźie vtwirdzon/ ábowiem
23:
może go Bog vtwirdźić.
x Iákub. 4. v. 12. C Záwſze dobrą nádźieię mieć mamy o tych w kthorych co dobrego widźiemy.

werset: 5Drugi záſię więcey ſobie waży ieden
24:
dźień niż drugi/ á drugi rowno ſobie
25:
każdy dźień pocżyta/ á káżdy D niech
26:
będźie vpewnion w vmyſle ſwoim.
D To mieyſce rozmáićie wykłádáią/ wſzákoż nam to właśnie zrozumienie iego zda ſię być áby káżdy ſam v ſiebie właśnie rzec mogł/ iż pewnie wie że nic niemáſz coby ſámo przez ſię miáło być niecżyſte/ á miáſto tego iż niekthorzy byli prędkiemi w oſądzeniu iedni drugich/ áby rádſzey káżdy ſam o ſobie miał ſtáránie/ A ći záſię ktorzy ſą mocnemi/ áby byli pewni o wolnoſći ſwoiey/ Mdli záſię áby ſię vſtháwicżnie popráwowáli.

werset: 6Ktory dniá pilnuie/ E Pánu pil-
27:
nuie/ á ktory dniá nie pilnuie/ Pánu
28:
nie pilnuie/ krory ie/ Pánu ie/ gdyż
29:
dźięki cżyni Bogu/ A kto nie ie/ Pá-
30:
nu nie ie/ á wżdy dźięki cżyni Bogu.
E To ieſt/ ſąd ten ſámemu Pánu nalezy ieſliż then dobrze ábo źle cżyni pilnuiąc ábo záchowywáiąc dźień iáki/ á ták lepieyby ſię ſtáráć iákobychmy ſię ſámi przypodobáli Pánu nie máiąc ná piecży ſpraw cudzych/ wſzákoż tu nie ieſt náuká kthoraby ſię ná wſzytki poſpolićie śćiągać miáłá/ gdyż miłość krzeſćiáńſka chce thego po nas áby o zbáwieniu iedni drugich pracą mieli/ á cobychmy do nich nie przyſtoynego bacżyli żebychmy ie z tego nápomináli/ á ták tu Páweł mowi o mdłych ktorzy ieſzcże nie máią doſkonáłey wiádomoſći o wolnoſći krześćiáńſkiey y o rzecżách ná kthorych niewiele należy iáko o záchowaniu dniow y vżywániu pokármow.

werset: 7Abowiem żaden z nas ſobie ſáme-
31:
mu nie żywie/ á żaden ſobie ſámemu
32:
nie vmiera.

werset: 8Bo choć żywiemy Pánu żywiemy/
33:
choć vmieramy Panu vmierámy/
34:
choć tedy żywiemy/ choć vmieramy/
35:
Páńſcy ieſteſmy.

werset: 9Gdyż na to Kryſtus y vmárł/ y po-
36:
wſtał/ y ożył/ áby y nád vmárłymi/
37:
y nád żywiącemi pánował.

werset: 10A thy precżże ſądźiſz brátá twego?
38:
ábo też ty cżemu ſobie nizacż niemaſz
39:
brátá twego? Abowiem x wſzyſcy po
kolumna: d
ſtáwieni będźiemy przed ſtolicą Kry
1:
ſtuſową.
x 1. Kor. 5. v. 10.

werset: 11Boć ieſt nápiſano: " Zywęć ia mo-
2:
wi Pan/ iż mi ſię wſzelkie koláno ſkło
3:
ni/ y wſzelki ięzyk da chwałę Bogu.
" Ezá. 45. v. 23.

werset: 12Przeto tedy káżdy z nas zá ſię licżbę
4:
da Bogu.

werset: 13A ták iuż nie ſądźmi ieden drugie-
5:
go/ ále więcey tego ſtrzeżćie áby zgor
6:
ſzenie brátu nie było położone/ ábo
7:
też obráżenie.

werset: 14Wiem y pewienem tego przez Páná
8:
Iezuſá/ iż niemáſz nic coby przez ſię
9:
było niecżyſtego/ iedno themu ktory
10:
mnima co być niecżyſtym/ tho iemu
11:
niecżyſtym ieſt.

werset: 15A wſzákże ieſliby dla pokármu brát
12:
twoy był záſmucon/ iuż nie według
13:
miłośći poſtępuieſz. Pokármem two
14:
im nie zátracay thego zá ktorego
15:
Kryſtus vmárł.

werset: 16Niechay tedy F dobro wáſze oſła-
16:
wione nie będźie.
F Rozumie o dobrodźieyſtwie wolnoſći krzeſćiiáńſkiey ktorego y ſam był vcżeſtnikiem/ á tu ſię vſkarża iż o tym źle mowią/ gdyż złym niekthorych vżywániem bywa to iż mdli powiedáią że wola Boża bywa tárgáná przez Ewanielią/ á Ewánielia nie ieſt náuką Bożą.

werset: 17Abowiem kroleſtwo Boże nie ieſt
17:
pokarm áni pićie/ ále ſpráwiedliwoſć
18:
y pokoy/ y weſele przez Duchá s.

werset: 18Bo ktory G przez ty rzecży ſłuży Kri
19:
ſtuſowi/ ieſt wdźięcżny Bogu/ y przy
20:
iemny ludziam.
G To ieſt/ ktory pokoy y ſpráwiedliwość záchowywa przez duchá S.

werset: 19Przetoż thedy ſtáraymy ſię o rzecży
21:
ktore pokoiowi należą/ y też ſpołecż-
22:
nemu budowániu.

werset: 20Dla pokarmu nie pſuy ſpráwy Bo
23:
żey/ wſzytkić rzecży ſą cżyſte/ ále źle
24:
ieſt cżłowiekowi ktory ie z zgorſzenim

werset: 21Dobra ieſt rzecż nie ieść mięſá/ á-
25:
ni pić winá/ ani żadney rzecży w kto-
26:
rey ſię twoy brat obraża/ ábo pogar-
27:
ſza/ ábo ſię mdłym zſtawa.

werset: 22H Ty maſz wiárę/ mieyże ią v ſiebie ſá
28:
mego przed Bogiem. Błogoſłáwio-
29:
ny ktory nie I oſądza ſiebie ſamego w
30:
tym co K pochwala.
H T. i. Pewieneś o wolnoſći ſwey w tych rzecżách średnich/ á to mieyſce prożno ći ku świádectwu biorą/ ktorzy powiedáią iż nie pothrzebá iáwnie wyznáwáć wiáry iedno ią wewnątrz chowáć. I Iákoby rzekł/ ktorego ſumnienie niwcżym nie gryźie/ ále ſprawiedliwie rozeznawa wſzytko co cżyni. K Drudzy cżytáią cżego doświádcża.

werset: 23A kto wątpi/ ieſliby iadł/ ieſt oſądzon/
31:
gdyż nie ie z wiáry: A cokolwiek nie
32:
ieſt z wiáry/ grzech ieſt.

rozdział: 15
KApitułá 15.1. Napomina ie áby ſię ćirpieli y miłowáli
33:
ſpołecżnie przykłádem Kryſtuſowym/ y dla
34:
teyże przycżyny zbáwienia/ ktore z ſámego
35:
miłoſierdźia Bożego pochodźi.
werset: 1
A
My ktorzy ie-
36:
ſtechmy mocni/ po-
37:
winnichmy znośić
38:
krewkośći mdłych/
39:
á nie folgowáć ſá-
40:
mym ſobie.

księga: 1.Cor.
rozdział: 3


strona: 93

Liſt do Korynthow pierwſzy. Liſt 93.

kolumna: a
werset: 6Iamći wſádził/ Apollo polewał/
1:
ále Bog pomnożył.

werset: 7A tak ani ten ktory ſádźi ieſt cżym/
2:
ani ten ktory polewa/ ále Bog ktory
3:
pomnaża.

werset: 8A ten ktory ſádźi/ y ten co polewa/
4:
iedno ſą/ á káżdy ſwoię zapłáthę we-
5:
źmie według pracey ſwoiey.

werset: 9Abowiem ieſteſmy pomocniki Bo-
6:
żymi/ rolą Bożą/ y budowániem Bo
7:
żym ieſteśćie.

werset: 10Wedle łáſki Bożey ktora mi ieſt da-
8:
ná/ iáko mądry budowniczy záłoży-
9:
łem grunt/ á A drugi ná nim buduie/
10:
á wſzákoż káżdy niech bacży iáko ná
11:
nim buduie.
A Tu Páweł ſztrofuie niektore Koryntſkie náucżyćiele nie iżby vcżyli iákich fałeſznych náuk/ ále iż ſię paráli ludzkiemi zbytecznemi wywody á ludzką Mądroſćią więcey niż Bożą/ z kąd ſię ony nieſnaſki miedzy niemi żácżynáły/ błądząc tedy ći ktorzy tu o fáłeſzney náuce rozumieią ábo żyćiu cżłowieká poſpolitego/ ále ći ieſzcże dáley od kreſu vbłądźili/ ktorży z tego mieyſcá gdźie Páweł ogień przypomina/ niewiem co zá cżyściec zmyſláią o ktorym ſię Páwłowi nie śniło.

werset: 11Abowiem grunthu inego nikt nie
12:
może záłożyć/ oprocż tego co ieſt zá-
13:
łożon/ ktory ieſt Iezus Kryſtus.

werset: 12A ieſliby kto budował ná tym grun
14:
ćie złotho/ śrebro/ kámienie drogie/
15:
drwá/ ſiáno/ śćierń.

werset: 13Káżdego robotá iawna będźie/ bo
16:
B dźień okaże/ gdyż przez ogień obiá-
17:
wioná będźie/ á káżda robothá iáka
18:
ieſt/ ogień doświádcży.
B To ieſt/ cżás w ktory Bog prawdę ſwą oznaymi/ bo tho co teraz zá złoto y zá śrebro z podźiwieniem maćie/ tho ieſt/ zbytecżne tho okazánie mądroſci ludzkiey/ tho ſię ná on cżás okaże nicżemną rzecżą gdy Pan Bog oświećiwſzy ſercá wáſze będźie ich probował iáko w ogniu ták iż muſzą ſpłonąć iáko drwá ábo śiáno ábo słomá.

werset: 14Ieſli ktorego robotá zoſtánie kto-
19:
rą zbudował/ zapłátę wezmie.

werset: 15Ieſli ktorego robotá zgore/ C ſzko
20:
dę popádnie/ á on D będźie záchowan/
21:
ale tak iáko przez E ogień.
C To ieſt/ prożna będźie praca y robotá iego. D Iákoby rzekł/ ácz będźie pokaran ná nagrodźie ktorey ſię ſpodźiewał/ wſzákoż żywotá pozbáwion nie będźie gdyż nie odſtąpił gruntu náuki prawdźiwey/ ále ſię tylko zábáwił mądroſcią ludzką. E To ieſt/ nie vydźie onego ſrogiego doświádcżenia.

werset: 16A zaż nie wiećie/ iż Kośćiołem Bo
22:
żym ieſtheśćie/ á Duch Boży mieſzka
23:
w was?

werset: 17A ieſli kto gwałći Kośćioł Boży/
24:
tego ſtráći Bog/ x ábowiem kośćioł
25:
Boży święty ieſt ktorym ieſteſćie wy.
x 2. Kor. 6. v. 16.

werset: 18Niech żaden ſámego ſiebie nie oſzu
26:
kawa/ Ieſli kto zda ſię ſobie być mąd-
27:
rym miedzy wámi ná F tym świećie/
28:
niech ſię ſtánie głupim/ áby zoſtał mą
29:
drym.
F To ieſth/ wedle mnimánia ludzkiego.

werset: 19Abowiem mądrość świátá tego
30:
głupſtwem ieſt v Bogá/ bo nápiſa-
31:
no ieſt/ x Podchwythawa mędrce w
32:
chytrośći ich.
x Iob. 5. v. 13.

werset: 20Y záſię/ " Pan zna iż myſli mędr-
33:
cow ſą prożne.
" Pſáł. 94. v. 11.

werset: 21A ták niech ſię nie chłubi żaden w
34:
ludźiach/ ábowiem wſzytki rzeczy ſą
35:
wáſze.

werset: 22Choć Páweł/ choć Apollo/ choć Ce
36:
fás/ choć świáth/ choć żywot/ choć
37:
śmierć/ choć teráźnieyſze rzecży/ choć
38:
przyſzłe/ wſzytki rzecży wáſze ſą.

werset: 23A wy Kryſtuſowi/ á Kryſthus
39:
Boży.

rozdział: 4

kolumna: b
KApitu. 4.1. Okázuie vrząd prawdźiwego Apoſtołá.
1:
7. Gáni pychę ich. 16. Okázuie cżego chce od
2:
nich. 19. A cżego ſię od niego nádźiewáć
3:
máią.
werset: 1
N
Iech cżło-
4:
wiek thák o nas
5:
rozumie iáko o
6:
ſługách Kryſtu
7:
ſowych/ y ſzafá-
8:
rzoch táiemnic
9:
Bożych.

werset: 2A ná oſtátek tego potrzebá w ſzá-
10:
fárzoch/ áby káżdy był náleźion wier
11:
nym.

werset: 3x Ale ia ſobie zá namnieyſzą rzecż
12:
mam być A rozſądzon od was/ ábo od
13:
ſądu ludzkiego/ y owſzem ia ſam śie-
14:
bie nierozſądzam.
x Mát. 7. v. 1. A Abowiem oni chwalili fałſzywe Apoſtoły/ y omyláłi ſię w ich obłudnoſći.

werset: 4Abowiem nie cżuię ſię B ni wcżym
15:
winnym/ á wżdy nie przez to ieſtem
16:
vſpráwiedliwion/ ále C Panći ieſt kto
17:
ry mię rozſądza.
B To ieſt/ co ſię tycże vrzędu mego. C Ná Boga to należy rozſądzáć cżyię godność.

werset: 5x A tákże nie ſądźćie nic przed cżá-
18:
ſem/ áżby Pan przyſzedł ktory oświe
19:
ći ſkrythe ćiemnośći/ y obiáwi rády
20:
ſerc/ á thedy chwałá káżdemu będźie
21:
od Bogá.
x Rzym. 2. v. 1.

werset: 6A ty rzecży bráćia przez podobień-
22:
ſtwo przyſtoſowałem ku ſobie ſáme-
23:
mu/ y ku Apolloſowi dla was/ áby-
24:
śćie ſię náucżyli z nas o ſobie nie ro-
25:
zumieć/ nád to co ieſt nápiſano/ Iż-
26:
byśćie ſię ieden zá drugim nie nády-
27:
mali przećiwko drugiemu.

werset: 7Abowiem ktoż ćię D rozſądza? á co
28:
też maſz cżegobyś nie wźiął? A ieſliś
29:
wźiął/ przecż ſię chłubiſz iákobyś nie
30:
wźiął?
D To ieſt/ ktoż ćię tak zacnym cżyni że drugich zá nic przed tobą nie máią.

werset: 8Iużeſćie náſyceni/ iuż vbogáceni/ y
31:
oprocz nas doſtáliſćie Kroleſtwá/ á
32:
day to Boże ábyſćie doſthali Krole-
33:
ſtwa/ żebyſmy ſpołecżnie z wámi kro-
34:
lowáli.

werset: 9Bo mnimam iż Bog nas oſthátnie
35:
Apoſtoły náznácżył iákoby ná ſmierć
36:
ſkazáne/ ábowiem ſtáliſchmy ſię ná po-
37:
dźiw świátu/ Aniołom/ y ludźiam.

werset: 10E My głupi dla Kryſtuſá/ á wy mą
38:
drzy w Kryſtuſie/ my mdli/ á wy mo
39:
cni/ wy zacnymi/ á my bez vććiwoſći.
E To mowi áby ſię cżuli/ á nákoniec ſwoię prożną chwałę odrzućili gdy to ſobie przycżyta w cżym oni winni byli.

werset: 11Y áż do tey godźiny łákniemy y prá
40:
gniemy/ y nádzy ieſteſmy/ y policżko-
41:
wáni bywamy/ y tułamy ſię.

werset: 12" Y prácuiemy/ robiąc właſnymi rę
42:
komá/ x gdy o nas źle mowią/ dobro-

strona: 93v

AD CORINTHIOS I.

kolumna: d
rzeczemy/ gdy nas przeſláduią/ ćier-
1:
piemy.
" Dźiey. 20. v. 34. 1. Tes. 2. v. 9. 2. Tes. 3. v. 1. x Mát. 5. v. 24. Luk. 23. v. 34. Dźiey. 7. v. 60.

rozdział: 9


strona: 95v


kolumna: c
werset: 19Abowiem będąc wolnym od wſzy-
1:
tkich/ vcżyniłem ſámego śiebie wſzyt
2:
kim ſługą/ ábym ich więcey zyſkał.

werset: 20Y ſtałem ſię Zydom iáko Zyd/ ábych
3:
Zydy zyſkał/ á tym krorzy pod zako-
4:
nem ſą/ iákobych był pod zakonem/ a-
5:
bym ty co pod zakonem ſą zyſkał.

werset: 21Tym ktorzy ſą bez zakonu/ iáko bez
6:
zakonu/ (ácżkolwiek nie ieſtem bez za
7:
konu Bogu/ ále w zakonie w Kry-
8:
ſtuśie)/ abym zyſkał ty ktorzy ſą bez
9:
zakonu.

werset: 22Stałem ſię mdłym iako mdły/ á-
10:
bych mdle zyſkał/ wſzytkim ſtałem ſię
11:
F wſzytko/ abych wżdy niekthore zá-
12:
chował.
F To ſię rozumie w rzecżach rownych y śrzednich.

werset: 23Y to cżynię dla Ewánieliey/ ábym
13:
ſię ſtał vcżeſtnikiem iey.

werset: 24A zaż nie wiećie iż ći kthorzy w za-
14:
wod biegaią/ ácżći wſzyſcy bieżą/ ále
15:
ieden zakład bierze? Także bieżćie á-
16:
byśćie otrzymáli.

werset: 25G Y ten ktoryć zápáſy chodźi/ ná wſzy
17:
tkim ſię miernie chowa/ Oni thedy
18:
miernemi ſą/ áby wźięli koronę ſmier
19:
telną/ á my áby nie śmiertelną.
G Niektorzy wykłádáią/ ktory boiuie/ ále tu Apoſtoł bierze podobieńſtwo od onych krotofił boiowych ktore ku cżći Bogom w Grecyiey ſpráwowano gdźie iedni zápáſy chodźili/ drudzy ſzermowáli/ drudzy w zawod biegáli.

werset: 26A przetoż ia thák bieżę nie iáko ná
20:
nie pewną/ thák ſzermuię nie iáko
21:
wiátr biiąc.

werset: 27Ale podbiiam ćiáło moie/ y zniewa
22:
lam ie/ ábym ia ſnadz przepowiedzia
23:
wſzy inſzym/ ſam ſię nie ſtał H nágá-
24:
nionym.
H Drudzy cżytáią odrzuconym/ ktore mieyſce ták ſię rozumie iżby Páweł nie był nágánion od ludźi gdyby temu doſyć nie vcżynił co inym roſkazał.

rozdział: 10
Kápitułá 10.1. Nápomina ie przykłádem Zydow/ żeby
25:
ćieleſnie dobrodźieyſtwam Bożym nie vfáli
26:
á iżby ſię báłwochwálſtwa wyſtrzegáli. 23.
27:
Zátym áby wolnośći vżywáli przykłádem ie
28:
go bez obráżenia inſzych.
werset: 1
A
Nie chcę ábyśćie nie
29:
mieli wiedzieć bráćia/ iż x
30:
oycowie naſzy wſzyſcy
31:
pod onym obłokiem byli/
32:
á x wſzyſcy przez morze przeſzli.
x 2. Mo. 13. v. 21. W 4. Mo. 9. v. 18. x 2. Mo. 14. v. 22.

werset: 2Y wſzyſcy byli okrzczeni w A Mo-
33:
iżeſzu/ w B obłoku y w morzu.
A To ieſth/ pod vrzędem Moyzeſzowym. B To ſię ſtoſuie ze krztem naſzym.

werset: 3" A wſzyſcy vżywáli iednego C po-
34:
kármu duchownego.
" w 2. Mo. 16. v. 15. C To ieſt/ Mánny ktora znáczyłá wiecżerzą Páńſką.

werset: 4x Y wſzyſcy pili iedno pićie ducho-
35:
wne/ abowiem pili z ſkáły duchow
36:
ney/ ktora zá nimi D ſzłá/ A thá ſkáłá
37:
E byłá Kryſtus.
x 2. Moi. 17. v. 6. W 4. Mo. 20. v. 10. D To ſię rozumie o ſtrumieniu ktory wypłynął z ſkáły/ á nigdy lud nie był przez niego. E To ieſt/ znácżyła Kryſtuſá.

werset: 5Ale wiele ich niepodobáło ſię Bo-
38:
gu/ x ábowiem poráżeni ſą ná puſzczy
x 4. Mo. 6. v. 65.


kolumna: d
werset: 6A ty rzeczy były wzormi náſzymi/
1:
ku temu ábyſmy złych rzecży nie pożą-
2:
dáli/ x iáko oni żądáli.
x 4. Mo. 11. v. 5. y. 26. v. 64.

werset: 7Nie bądźćież báłwochwálcámi iá-
3:
ko niektorzy z nich/ ták iáko " ieſt ná-
4:
piſano/ Siádł lud áby iadł y pił/ y
5:
wſtáli ku igrániu.
" 2. Mo. 32. v. 6.

werset: 8Ani ſię dopuſzczaymy nieczyſtoty/
6:
iáko niektorzy z nich nieczyſtymi byli/
7:
x y poległo ich dniá iednego F trzy y
8:
dwádźieśćiá tyſięcy.
x 4. Mo. 25. v. 9. F V Moyzeſzá ſtoi cżtery á dwádźieſćiá tyſięcy/ ktora roznicá nicżym ſię inym nieſtałá iedno niepilnoſćią piſárzow.

werset: 9Ani kuſimy Kryſtuſá iáko niektorzy
9:
z nich kuśili/ x y od wężow poginęli.
x 4. Mo. 21. v. 6. Pſalm. 106. v. 14. 4. Mo. 14. v. 37.

werset: 10Ani ſzemrzycie/ iáko niektorzy z nich
10:
ſzemráli/ y poginęli od tego kthory
11:
wytracał.

werset: 11A ty wſzytki rzeczy przydáły ſię im
12:
ku przykłádowi/ á ſą nápiſane dla ná
13:
pominánia náſzego/ ná ktore ſkońcże
14:
nia wiekow przyſzły.

werset: 12A ták ktory ſię zda ſobie iże ſthoi/
15:
niechże pátrza aby nie vpadł.

werset: 13Pokuſzenie was nie zięło iedno ludz
16:
kie/ á Bogći ieſt wierny ktory nie do-
17:
puśći ábyśćie byli kuſzeni nád to co
18:
możećie/ owſzem wam da vydź z po-
19:
kuſy ábyśćie znieść mogli.

werset: 14Dla tego bráćia namilſzy moi ſtrzeż
20:
ćie ſię báłwochwálſtwá.

werset: 15Mowięć iáko mądrym/ rozſądź-
21:
ćież wy co powiedam.

werset: 16Kubek błogoſłáwienia kthory bło-
22:
goſłáwiemy/ Izali ſpołecżnośćią
23:
krwie Kryſtuſowey nie ieſt? A chleb
24:
ktory łamiemy/ izali nie iest ſpołecz-
25:
nośćią ćiáłá Kryſtuſowego?

werset: 17Abowiemći wiele nas ieſt iednym
26:
chlebem/ y iednym ćiáłem/ gdyż wſzy-
27:
ſcy iednego chleba ieſteſmy vcżeſtniki.

werset: 18Pátrzćie ná Izráela ktory ieſt wed
28:
le G ćiáłá/ izaż ći ktorzy pożywaią o-
29:
fiar nie ſą vcżeſtniki ołtarżá?
G To ieſt/ kthorzy ſię ieſzcże zwierzchownemi ofiárámi báwili/ iákoby ták rzekł/ wamći by ſumnienie niedopuſćiło ſpráwować ofiáry po ſtáremu z Zydy/ ábowiembyśćie thym ſpoſobem ieſzcze rozumieli ofiárę Kryſtuſowę być nie pożytecżną/ Przecżże tedy tegoż nie rozumiećie o ſproſnych báłwochwálſkich ofiárach.

werset: 19Coż thedy powiedam áby báłwan
30:
miał cżym być? ábo iżby to co ieſt bał
31:
wanom ofiárowano miało cżym być?

werset: 20Y owſzem to powiedam/ Iż rzeczy
32:
ktore pogáni ofiáruią/ dyabłom ofiá
33:
ruią/ á nie Bogu/ á nie chćiałbym á-
34:
byśćie byli vcżeſtnicy dyabłow.

werset: 21Nie możećie pić kubká Páńſkiego/ y kub
35:
ká dyabłow/ nie możećie być vcżeſtni
36:
ki ſtołu Páńſkiego y ſtołu dyabłow.

werset: 22Y mamyż wzruſzyć ku gniewu Pá-
37:
ná? Izali my ieſthechmy mocnieyſzy
38:
niż on?

werset: 23xH Wſzythko mi wolno/ ále nie w-
39:
ſzytko pożytecżne/ wſzytko mi wol-
40:
no/ ále nie wſzytko buduie.
x Ekle. 37. v. 31. Wyżſzey. 6. v. 12. H To ma być rozumiano o rzecżách średnich o ktorych przed tym powiedał to ieſt pokármiech. rc. A ktemu tu nadobnie należy ono co niektory z ludźi ſtárych powiedźiał: ten ktori cżyni to wſzytko co mu wolno/ potym prżychodźi ktemu iż to czyni co ſię nie godźi.

rozdział: 15


strona: 98

Liſt pierwſzy do Koryntow. Liſt 98.

kolumna: a
KApitułá 15.1. Dowodźi z mártwych wſtánia vmárłych.
1:
3. A naprzod Kryſtuſowego. 21. Potym ná
2:
ſzego. 55. Opiſuie ſpoſob iego.
werset: 1
A
x Oto bráćia oz
3:
náymuię wam E-
4:
wanielią/ kthorąm
5:
wam przepowie-
6:
dział/ ktorąśćie też
7:
przyięli/ y w ktorey
8:
też ſtoićie.
x Gál. 1. v. 11.

werset: 2Przez ktorą też záchowáni ieſteś-
9:
ćie/ ieſli pámiętaćie ktorym ſpoſobem
10:
przepowiedźiałem wam/ wyiąwſzy
11:
byśćie prożno vwierzyli.

werset: 3Abowiem naprzod podałem wam
12:
com też ſam wźiął/ tho ieſt że Kry-
13:
ſthus vmárł zá grzechy náſze/ we-
14:
dług x piſmá.
x Ezá. 53. v. 5.

werset: 4" Ktemu że ieſt pogrzebion/ że theż
15:
wzbudzon ieſt trzećiego dniá według
16:
piſmá.
" Ion. 2. v. 1. 1. Piotr. 2. v. 24.

werset: 5x Y był widźian od Cefáſá/ potym
17:
od onych dwunaście.
x Ian. 20. v. 19.

werset: 6Zátym widźian ieſt więcey niż od
18:
piąći ſet braćiey záraz/ z ktorych wie-
19:
le ich trwa áż do tego czáſu/ á niekto
20:
rzy też záſnęli.

werset: 7Pothym ieſt widźian od Iákubá/
21:
potym od wſzytkich Apoſtołow.

werset: 8x Ná oſtátek po wſzythkich/ vkazał
22:
ſię theż y mnie iákoby poronionemu
23:
płodowi.
x Dźiei. 9. v. 8. Rzym. 9. v. 3.

werset: 9x Bomći ia ieſt namnieyſzy z Apoſto
24:
łow/ kthorym nie ieſt godźien ábych
25:
był názywan Apoſtołem/ iżem prze-
26:
ſladował kośćioł Boży.
x Efes. 3. v. 7. y. 8.

werset: 10Ale z łáſki Bożey ieſtem thym/ cży-
27:
mem ieſt/ á łáſká iego przećiwko mnie
28:
prożna ſię nie ſtáła/ álem więcey prá
29:
cował niż oni wſzyſcy/ wſzákże nie
30:
ia/ ále łáſká Boża ktora ieſt zemną.

werset: 11Y ia tedy y oni/ thák przepowieda-
31:
my/ y tákeśćie vwierzyli.

werset: 12A ieſliże Kryſthus przepowiedan
32:
bywa/ iż zmartwych wzbudzon ieſt/ Iákoż mowią niektorzy miedzy wá-
33:
mi/ że zmartwychwſtánia niemáſz?

werset: 13Abowiem ieſli zmartwychwſthá-
34:
nia niemáſz: tedyć áni Kryſtus ieſth
35:
wzbudzon.

werset: 14A ieſlić Kryſthus nie ieſth wzbu-
36:
dzon: iśćieć ieſt prożne náſze przepo-
37:
wiedánie/ prożna też y wiárá wáſzá.

werset: 15Y my też nayduiemy ſię fáłſzywemi
38:
świádki Bożymi/ iżeſmy świádcżyli
39:
o Bogu że Kryſtuſá wzbudźił: kto-
kolumna: b
regoć nie wzbudźił/ ieſliże vmárli nie
1:
bywáią wzbudzeni.

werset: 16Abowiem ieſliżeć vmárli wzbu-
2:
dzeni nie bywaią: ánić Kryſthus
3:
wzbudzon ieſt.

werset: 17A ieſliż Kryſthus nie wzbudzon:
4:
prożnać ieſt wiárá naſzá/ ieſzcze ie-
5:
ſteśćie w grzechách wáſzych.

werset: 18A tákże y ći też poginęli ktorzy zá-
6:
ſneli w Kryſtuſie.

werset: 19Ieſliż tylko w tym żywoćie w Kry-
7:
ſtuſie nádźieię mamy/ nád wſzytki lu
8:
dźi ieſteſmy nanędznieyſzy/

werset: 20Aleć teraz Kryſthus zmartwych
9:
wzbudzon/ y ſtał ſię " pierwſzym tych
10:
ktorzy záſnęli.
" Kol. 1. v. 18. Ziaw. 1. v, 5.

werset: 21Bo gdyż przez cżłowieká śmierć
11:
przyſzłá/ też y przez człowieká pow-
12:
ſtánie zmartwych.

werset: 22Abowiem iáko przez Adámá wſzy
13:
ſcy vmieráią/ ták y w Kryſtuſie wſzy
14:
ſcy ożywieni będą.

werset: 23x A káżdy porządkiem ſwoim/ Kry
15:
ſtus pierwſzy powſtáł/ potym ći kto-
16:
rzy ſą Kryſtuſowymi/ powſtháną w
17:
przyśćie iego.
x 2. Tes. 4. v. 15.

werset: 24Potym koniec będźie gdy poda kro
18:
leſthwo Bogu á oycu/ gdy zniſzczy
19:
wſzelkie przełożeńſthwo y wſzelką
20:
zwierzchność y moc.

werset: 25x Boć on krolować muśi/ áżby po-
21:
łożył wſzytki nieprżyiaćioły pod no-
22:
gi ſwoie.
x Pſálm. 110. v. 1. Dźiei. 2. v. 34. Zyd. 1. v. 13.

werset: 26A oſthátni nieprzyiaćiel Smierć
23:
będzie zniſzczoná.

werset: 27x Boć wſzytki rzeczy podał pod no
24:
gi iego/ A gdy mowi/ że mu wſzyt-
25:
ki rzeczy poddáne ſą/ iáwna rzecż ieſt
26:
iż to bywa mowiono okrom tego/ kto
27:
ry mu poddał wſzytki rzeczy.
x Pſál. 8. v, 7. Zyd. 2. v. 8.

werset: 28A gdy mu wſzytki rzecży poddáne
28:
będą/ tedyć też y ſam ſyn będźie pod-
29:
dan temu ktory poddał wſzytko/
30:
áby Bog był wſzytkim we wſzytkich.

werset: 29Bo inacżey/ coż vcżynią ći ktorzy ſię
31:
zá A vmárłe krzcżą? ieſliże koniecznie
32:
vmárli wzbudzeni nie bywią/ przecż
33:
że zá vmárłe krzcżeni bywáią?
A Ludźie Krzeſćiáńſcy gdy bywáią krzcżeni/ thedy ſię dla tego krzcżą áby z Kryſtuſem powſtáli/ á toć ieſth krzćić ſię zá vmárłe/ tho ieſt ſámi zá ſię w nádźieię zmartwychwſtánia/ co by iśćie głupie cżynili ieſliby zmartwychwſtánie być niemiało.

werset: 30Przecz też y my ná káżdy czás wnie
34:
beśpiecżeńſtwie ieſteſmy?

werset: 31B Káżdyć dźień vmieram przez ch-
35:
wałę wáſzę/ kthorą mam w Iezuſie
36:
Kryſtuſie pánie náſzym.
B Ku they rzecży biorę ſobie ná świádectwo wſzythki moie kłopoty z ktorych ſię prawdźiwie chlubić mogę żem ie podeymował.

werset: 32C Ieſliżem według cżłowieká w E-
37:
feźie z D źwierzęty walczył/ kthoryż
38:
mám z tąd pożytek/ ieſli vmárli wzbu
39:
dzeni nie bywáią? "E Iedzmy y piy-
40:
my/ boć iutro pomrzemy.
C To ieſt/ nie z nátchnienia Bożego áni ſię oglądáiąć ná Bogá/ ále ábo prożną chwałą/ ábo nie rozmyſlnie będąc przywiedźion k temu. D To ieſt/ z Zydmi z kthoremi wiodł burdę przez trzy mieſiące y z onemi záklinácżmi ſyny Scewy kápłaná nawyżſzego/ o czym maſz Dźiei. 19. " Ezá. 22. v. 13. Mądr. 2. v. 6. E Ty ſą słowá Epikurow kthorzy nic inſzego nie patrzą iedno roſkoſzy ſwey.

księga: 2.Cor.
rozdział: 4


strona: 100v


kolumna: c
werset: 9Przeſladowanie ćierpimy/ ále nie by
1:
wamy opuſzczeni/ bywamy zrzuceni/
2:
ále nie giniemy.

werset: 10Záwſze F vmartwienie Páná Iezu
3:
ſowe noſząc na ćiele/ áby y on żywot
4:
Páná Iezuſow w náſzym ćiele był
5:
okazan.
F To ieſt/ vtrapienia ktoremi ieſteſmy ćwicżeni ku romyſlániu vmartwienia żywothá docżeśnego.

werset: 11G Abowiem my ktorzy zywiemy/ zá
6:
wſze bywamy wydáni ná śmierć dla
7:
Iezuſa/ áby theż żywot Iezuſow był
8:
okazan w śmiertelnym ćiele náſzym.
G To mowi dla tego iż oni chćieli Ewánieliey bez krzyżá.

werset: 12A tákże w nas okázuie śmierć moc
9:
ſwoię/ á żywot w was.

werset: 13A iż mamy tegoż duchá wiáry/ iá-
10:
ko nápiſano ieſt/ " Vwierzyłem á prze
11:
tożem mowił/ y my theż wierzymy/ y
12:
dla tego też mowimy.
" Pſálm. 116. v. 10.

werset: 14Wiedząc iż ten kthory wzbudźił Pá
13:
ná Iezuſa/ y was wzbudźi przez Ie-
14:
zuſá/ y poſtáwi z wámi.

werset: 15Abowiemći wſzythki rzeczy ſą dla
15:
was/ aby łáſká ona bárzo obfitha/
16:
z dziekowániem wiela ich/ obfitſzą
17:
ſię ſtáłá ku chwale Bozey.

werset: 16Dla tegoć nie oſłabiámy/ ále choć
18:
theż náſz zwierzchni cżłowiek zepſo-
19:
wan bywa/ przedſię wnętrzny cżło-
20:
wiek odnáwia ſię ná káżdy dzień.

werset: 17Abowiem bárzo krotki a lekki vćiſk
21:
náſz/ zacnie á známienićie ſpráwuie
22:
nam wiekuiſtą wagę chwały.

werset: 18Gdyż my nie pátrzymy ná rzecży kto
23:
re ſą widome/ ále ná ty ktore nie wi-
24:
dome ſą/ ábowiem ty ktore ſą wido-
25:
me/ ſą docżeſne: ábowiem niewido-
26:
me ſą wieczne.

rozdział: 5
Kápitułá 5.1. O Krzyżu. 10. Dár Kryſtuſow. 20. Vrząd
27:
wiernych.
werset: 1
Z
Aiſte wiemy/ iż ieśli
28:
przybytek tego źiemſkiego A
29:
domu náſzego będźie ſká-
30:
żon/ zbudowánie mamy
31:
od Bogá/ to ieſt mieſzkánie nie vro-
32:
bione ręką/ wiekuiſte ná niebie.
A To ieſt/ to ćiáło ktore mamy miáſto przybytku.

werset: 2Abowiem dla tego wzdychamy/ x
33:
żądáiąc być przyobleczeni przybyt-
34:
kiem náſzym ktory ieſt z niebá/
x Ziáw. 16. v. 15.

werset: 3Ieſliże będziemy náleźieni przyoble
35:
czeni/ á nie nágiemi.

werset: 4Bo my ktorzy ieſteſmy w tym przy
36:
bytku/ wzdychamy będąc obćiążone-
37:
mi/ w ktorym nie żądamy być zwle-
38:
cżeni/ ále przyobleczeni/ áby pożár-
39:
ta byłá śmiertelność od żywotá.

werset: 5Przytym ten ktory nas ſtworzył ku
40:
temu/ ieſtći Bog/ ktory też nam dáł
kolumna: d
zadatek duchá.

werset: 6Dufáiąc tedy záwſze/ y wiedząc że
1:
ieſteſmy przychodniami B w ćiele/ ie-
2:
ſteſmy od Páná C dáleko.
B To ieſt/ poki żywiemy ná świećie C Słowo Greckie znácży wędrowáć/ iákoby chćiał rzec że na tym świećie węndruiemy niemáiąc tu pewnego mieſzkánia áż do oycżyżny naſzey przyidźiemy/ á z pánem żyć będźiem/ od ktorego my wedle ćiałá ieſzcże dáleko ieſteſmy.

werset: 7Abowiem przez wiáre chodźimy/ á
3:
nie przez widzenie.

werset: 8Dufamy theż/ y wolimy precż wy-
4:
nidź z ćiáłá/ á idź do Paná mieſzkáć.

werset: 9A przetho też vprzeymie żądamy y
5:
mieſzkáiąc/ y precż idąc/ byſmy byli
6:
iemu wdźięcżnymi.

werset: 10x Abowiem mamy ſthánąć iáwnie
7:
wſzyſcy przed ſtolicą Kryſthuſową/
8:
áby káżdy odnioſł coby ná ćiele wziął
9:
ſłuſznie wedle tego/ co vczynił/ ábo
10:
dobrego ábo złego.
x Rzym. 14. v. 10.

werset: 11Wiedząc tedy on ſtrách Páńſki/ lu
11:
dzie ku wierze przywodzimy/ á ieſtech
12:
my v Bogá iáwnemi/ y nádźiewam
13:
ſię/ iż też w ſumnieniách wáſzych ie-
14:
ſtechmy iawnemi.

werset: 12A iśćie nie powtore ſámi ſiebie zá-
15:
lecamy wam/ ale wam dáiemy przy-
16:
cżynę ábyśćie ſię chlubili z nas/ żebyś
17:
ćie mieli co rzec przećiwko tym ktho-
18:
rzy z oblicza chwały ſzukáią á nie z
19:
ſercá.

werset: 13Bo D choć ſzáleiemy/ Bogu ſzáleie-
20:
my/ choć ieſteſmy rozumu zupełnego/
21:
wam ieſteſmy.
D Mowi wedle mnimánia przećiwnikow ſwoich.

werset: 14Gdyż oná myłość Kryſthuſowá
22:
przyćiſka nas/ y gdyżechmy też to po-
23:
ſtánowili/ iż ieſli ieden ná wſzytki v-
24:
márł/ tedy wſzyſcy byli vmárłymi.

werset: 15A zá wſzytki vmarł/ áby ći ktorzy ży
25:
wą nápotym ſobie nie żyli/ ále temu
26:
ktory zá nie vmárł/ y powſtał.

werset: 16Przeto nápotym żadnego nie E zna
27:
my wedle ćiáłá/ choć theż vznaliſmy
28:
Kryſtuſá wedle ćiałá/ F wſzákże the-
29:
raz więcey nie znamy.
E To ieſt/ chwalimy ábo ważemy. F Mamy Kryſtuſá znáć duchownie y wedle mocy iego nie ćieleſnie.

werset: 17A ták ieſli kto ieſt w Kryſtuſie/ no-
30:
wemći ſtworzeniem ieſt " ſtáre rzeczy
31:
przeminęły/ oto ſię wſzytki nowe ſtá
32:
ły.
" Ezá. 43. v. 19. Ziáw. 21. v. 5.

werset: 18A wſzytki rzeczy ſą z Bogá kthory
33:
nas ſobie poiednał przez Iezuſá Kry
34:
ſtuſá/ y dał nam poſługowánie zie-
35:
dnánia.

werset: 19Abowiem Bog był w Kryſthuſie
36:
świát ſobie iednáiąc/ nie przyczytá-
37:
iąc im grzechow ich/ y położył w nas
38:
mowę tę ziednánia.

werset: 20A ták w imię Kryſtuſowe ieſthe-
39:
ſmy poſły/ iákoby Bog was pro-
40:
śił przez nas/ Prośimy tedy dla Kry
41:
ſtuſá/ ábyśćie ſię poiednali z Bogiem.
G To ieſt/ ofiárą zá grzechy/ abo wſzytki grzechy náſze ná ſobie nośił.

rozdział: 11


strona: 103

Liſt wtory do Koryntow. Liſt 103.

kolumna: a
werset: 20Bo znośićie ieſli was kto zniewa-
1:
la/ ieſli was kto pożyra/ ieſli kto bie-
2:
rze/ ieſli ſię ktho wywyżſza/ ieſli ktho
3:
was w lice biie.

werset: 21Iać to ku ſromoćie mowię/ dla tego
4:
iżechmy byli H mdłymi/ y owſzem w
5:
czymby kolwiek kto chćiał być śmia-
6:
ły (z głupſtwá to mowię) I y ia theż
7:
śmiałym będę.
H To ieſt/ wzgárdzonemi. I Powieda że wżadney rzecży nie będźie podleyſzym nád ine.

werset: 22" Ebreycżycy ſą? ieſtem y ia/ Izráél
8:
czycy ſą? y iam też ieſth/ Plemieniem
9:
Abráhámowym ſą? ieſtem y ia.
" Filip. 3. v. 5.

werset: 23Słudzy Kryſtuſowi ſą? K (głupieć
10:
mowię) przewyżſzam ia/ w pracách
11:
obfićie/ w vbiczowániu nád miárę/
12:
w więźieniu obfićie/ w śmierćiách
13:
cżęſto.
K Iákoby ták rzekł niech ták będźie żebym ſię ia głupie chlubił/ á wſzákże prawdźiwe ieſth chlubienie moie.

werset: 24x Od Zydow podiąłem L pięć kroć
14:
cżterdzieśći plag bez iedney.
x 5. Mo. 25. v. 3. L To ieſth/ káżdy raz thrzydźieſći y dźiewięć plag/ co záiſte było podług ſrogoſći zakonu/ iáko nápiſano w 5. Mo. 25. v. 3. gdźie piſmo wſpomina cżterdzieſći plág/ ále oni według vſtaw ſwoich vcżynili byli trzydźieſći y dźiewięć.

werset: 25x Trzy kroć byłem vbicżowan/ x ra
15:
zem był vkámionowan/ " trzy kroć by
16:
łem w rozbićiu okrętu/ byłem w mo-
17:
rzu głębokiem we dnie y w nocy.
x Dźiey. 14. v. 19. y 16 v. 22 y 27 v. 14

werset: 26W drogách cżeſtom bywał/ w nie-
18:
beśpiecżeńſtwách rzek/ w niebeśpie-
19:
cżeńſhwách zboycow/ w niebeśpie-
20:
czeńſtwách od ſwoich przyrodnych/ w niebeśpieczeńſthwách od poga-
21:
now/ w niebieśpiecżeńſtwách w mie-
22:
śćie/ w niebeśpiecżeńſtwách ná pu-
23:
ſzczy/ w niebeśpiecżeńſtwach ná mo
24:
rzu/ w niebeśpiecżeńſthwách miedzy
25:
fałſzywą bráćią.

werset: 27W pracy/ w kłopoćiech/ w czuyno
26:
śćiách cżęſto/ w głodźie y w prágnie-
27:
niu/ w pośćiech częſto/ w źimnie y w
28:
nágośći.

werset: 28Oprocz M tych rzeczy ktore ſię zwierz
29:
chu przydáią/ Ciśnie mię ono N woy
30:
ſko ktore káżdy dźień ná mię powſta
31:
wa/ to ieſt ſtáránie o wſzytkich koś-
32:
ćielech.
M To ieſt/ oprocż pracey robot y fráſunkow inych. N Drudzy wykłádáią tho słowo vſtáwicżne ſkáránie ktore kogo dolega álechmy my woleli zoſtháwić właſność słowá Greckiego.

werset: 29Kto bywa trapion/ żebych ia theż
33:
nie miał być trapion? Kto bywa obrá
34:
żon/ żebym ia theż nie miał być vpa-
35:
lon?

werset: 30Ieſli ſię potrzebá przechwáláć/ O
36:
będę ſię przechwalał z tego co ná moię
37:
krewkość należy.
O Vtrapienia ſwoie rozumie iáko więźienie/ bićie/ prágnienie/ nágoſći/ y ine rzecży.

werset: 31Bog y oćiec Pána náſzego Iezu Kry
38:
ſtá chwálebny na wieki/ wie iż ći nie
39:
kłámam.

werset: 32x W Dámáſzku ſtároſthá Krolá
40:
Arety oſádźił był ſtraż w mieśćie Dá
41:
máſzcżeńczykow chcąc mię poimáć.
x Dźiei. 9. v. 24.

werset: 33Alem był oknem w koſzu ſpuſz-
42:
czon z muru/ y vſzedłem rąk iego.

rozdział: 12

kolumna: b
Kápitułá 12.1. Chłubi ſię z ſwey zacnośći. 5. 7. Ktora na
1:
więcey należy w vniżeniu iego. 11. Winu-
2:
ie Korynthczyki/ Opowieda im vprzey-
3:
mą miłość ſwoię. 20. Aby byli gotowi kiedy
4:
przyidzie.
werset: 1
I
Sćie mi nie ieſt
5:
pożythecżna rzecż
6:
przechwáláć ſię/ ábo
7:
wiemći przyidę do
8:
widzenia y obiawie
9:
nia Páńſkiego.

werset: 2x Znamći cżłowieká w Kryſthuſie
10:
przed cżternaśćią lat (ieſli w ćiele nie
11:
wiem/ ieſli nie w ćiele/ nie wiem/
12:
Bogći wie) ktory był zachwycon áż
13:
do trzećiego niebá.
x Dźiei. 9. v. 3.

werset: 3A znam tákowego cżłowieka/ (ie-
14:
ſli w ćiele nie wiem/ ieſli nie w ćiele
15:
nie wiem/ Bogći wie)/

werset: 4Iż był zachwycon do Ráiu/ y ſły-
16:
ſzał niewymowione ſłowá/ ktorych
17:
ſię człowiekowi A nie godźi powiedáć
A To ieſt/ kthore niepodobna rzecż áby cżłowiek wymowić miał/ ábowiem ſię nam o tym nie godźi mowić co przewyżſza náſz rozum.

werset: 5Z tákowego cżłowieká będę ſię prze
18:
chwálał/ á z ſiebie ſámego nie będe ſię
19:
przechwálał/ wyiąwſzy z krewkośći
20:
moich.

werset: 6Abowiem ieſlibym ſie chćiał prze-
21:
chwáláć/ nie będę głupim/ boć pra-
22:
wdę powiem/ áleć ſkromnie mowię/
23:
áby kto o mnie nie myſlił nádto cżym
24:
mię być widźi/ ábo co ſłyſzy odemnie.

werset: 7A iżbych zacnośćią obiáwienia nie
25:
był nad miárę wywyżſzon/ dan mi
26:
ieſt ſtárk w ćiáło/ y ánioł ſzátan/ áby
27:
mię B policzkował/ żebych nie był nád
28:
miárę wywyżſzon.
B Názywa policżkowánia ſzátháńſkie ćiężkie pokuſy kthoremi był ze wſząd ogárnion/ ktore to ſpráwowáły/ iż ieſzcże w nim zoſtháło było wiele niedoſtáthkow.

werset: 8Dla czegom trzy C kroć Páná pro-
29:
śił áby odemnie odſzedł.
C To ieſt/ cżęſthokroć.

werset: 9Y rzekł mi: Doſyć tobie ná mey łáſce/
30:
ábowiem możność moiá przez krew
31:
kość bywa dokońćzoná. Bárzo rad
32:
thedy będę ſię przechwálał rádſzey z
33:
krewkośći moiey/ áby we mnie mie-
34:
ſzkáłá moc Kryſtuſowá.

werset: 10Dla thego ſię kocham w krewkoś-
35:
ćiách/ w lekkośćiách/ w potrzebách/
36:
w przeſládowániu/ w vćiſkách dla
37:
Kryſtuſa: ábowiem gdy nie mogę/ te
38:
dym możny ieſt.
D To ieſt/ okázuie ſię w krewkoſći ludzkiey.

werset: 11Stałem ſię głupim przechwáláiąc ſię/
39:
Wyśćie mię przymuśili/ bomći ia od
40:
was miał być zálecan: ábowiem w ża
41:
dney rzeczy nie byłem podleyſzym
42:
nád przednieyſze Apoſthoły/ áczem
43:
też nic nie ieſt.

werset: 12Znáki Apoſtolſtwá moiego wyko
44:
náne ſą v was/ przez wſzeláką ćierp-
45:
liwość/ znáki/ y cudá y mocy.

księga: Gal.
rozdział: 4


strona: 105


kolumna: b
werset: 5Aby wykupił ty ktorzy byli pod za-

strona: 105v

AD GALATAS.

kolumna: c
konem/ x żebyſmy otrzymáli ſpoſobie
1:
nie ſynow.
x Rzym. 8. v. 15.

werset: 6A iż wy ieſtheſćie ſynowie/ poſłał
2:
Bog duchá Syná ſwego w ſercá wá
3:
ſze wołáiącego Abbá/ to ieſt/ Oćiec.

werset: 7Przeto theraz nie ieſteś ſługą/ ále
4:
ſynem/ á ieſli ſyn/ też y dźiedźic Boży
5:
przez Kryſtuſa.

werset: 8Y owſzem gdyſćie Bogá nie ználi/
6:
ſłużyliſćie tym ktorzy z przyrodzenia
7:
nie ſą bogowie.

werset: 9Ale teraz gdy znaćie Bogá/ ábo rád
8:
ſzey ieſteſćie vznáni od Bogá/ iákoż
9:
ſię wracaćie ná zad ku B począthkom
10:
mdłym y niedoſtátecżnym/ kthorym
11:
zaſię chcećie ſłużyć iáko y pirwey?
B To ieſt/ Ceremoniam zakonnym.

werset: 10Záchowywaćie dni/ y kſiężyce/ y cżá
12:
ſy/ y latá.

werset: 11Boię ſię o was/ bym ſnadź dármo
13:
nie prácował około was.

werset: 12C Bądzćie iako y ia/ ábowiem iam
14:
ieſt iáko y wy/ Bráćia: proſzę was/
15:
D żadneieſćie mi krzywdy nie vcży-
16:
nili.
C Tymi słowy oznáymuie ſwą oſobliwą życżność y miłość przećiwko nim. D Choćiaż oni wygardzáli náukę iego/ á pogothowiu Kryſtuſowę/ wſzákoż tego nie bierze ſobie od nich zá krzywdę/ odpuſzcżáiąc im wſzytko z miłośći/ ieſliby ſię prawdźiwie vznáć chćieli.

werset: 13Wiećie theż iżem przez E krewkość
17:
ćiáłá przepowiedał wam pirwey E-
18:
wánielią.
E To ieſt/ Przez rozmaite vtrapienia

werset: 14A doświadcżeniá moiego ktore by
19:
ło w ćiele moim/ nie lekceſćie ſobie
20:
ważyli/ ániſćie odrzućili/ áleſćie mię
21:
przyięli iáko Aniołá Bożego/ iáko
22:
Kryſtuſá Iezuſá.

werset: 15Ktoreż thedy było przechwalánie
23:
błogoſłáwieńſtwá wáſzego? Abo-
24:
wiem świádcżę wam/ iż ieſliby było
25:
mogło być/ dálibyſćie mi byli wyłupi
26:
wſzy ocży ſwoie.

werset: 16A thák/ izalim ſię wam zſtał nie-
27:
przyiaćielem/ gdy wam prawdę mo-
28:
wię?

werset: 17F Miłuiąć was nie dobrze/ y ow-
29:
ſzem chcą nas wyłącżyć/ abyſćie ie mi
30:
lowáli.
F Fáłſzywi Apoſtołowie dla pożytku ſwego rzkomo miłowáli Gáláthy/ dla tego też Páwłá odrzućić chćieli.

werset: 18Aleć cudna ieſt rzecż bárzo miło-
31:
wáć w dobrey rzecży záwżdy/ á nie
32:
tylko gdy obecnie bywam v was/

werset: 19Dźiatki moie ktore záś rodzę/ áżby
33:
był Kryſtus w was wykſztałtowan.

werset: 20A chćiałbym teraz być przy was/ y
34:
odmienić głos moy/ przeto iż wątpię
35:
w was.

werset: 21Powiedzćie mi kthorzy pod zako-
36:
nem chcećie być/ zakonu nie ſłucha-
37:
ćie?

werset: 22Abowiem nápiſano ieſt: x iż Abrá-
38:
ám dwu ſynow miał/ iednego z ſłuże-
39:
bnice/ á drugiego z wolney.
x w 1. Moi. 16. v. 15.

werset: 23Ale then ktory ſię z ſłużebnice vro-
kolumna: d
dźił/ ieſt wedle ćiáłá/ " A ktory z wol-
1:
ney/ przez obietnicę.
" w 1. Moi. 21. v. 1.

werset: 24Przez co znácżą ſię inſze rzecży/ á-
2:
bowiem thy ſą dwie vmowie/ iedná
3:
ktora ieſt Agár/ od gory Syon/ ro-
4:
dząc płod ku niewolſtwu.

werset: 25Abowiem Syná ieſtći gorá w A-
5:
rábiey/ ktora ſię práwie zgadza z tą
6:
Ieruzálem ktora teraz ieſt/ y ſłuży z
7:
ſynmi ſwoiemi.

werset: 26Ale oná wyſoka Ieruzálem/ wol-
8:
nać ieſt/ kthora ieſt mátką wſzytkich
9:
nas.

werset: 27Abowiem nápiſane ieſt: x Weſel
10:
ſię niepłodna ktora nie rodziſz/ wyr-
11:
wi ſię á záwołay ty ktora nie boleieſz/
12:
ábowiem więcey dźiatek ieſt opuſz-
13:
cżoney/ niż tey ktora ma męża.
x Ezái. 54. v. 1.

werset: 28x My tedy bráćia/ według Izááká
14:
ieſteſmy ſynowie obietnice.
x Rzymiá. 9. v. 8.

werset: 29A iáko ná on cżás ten ktory ſię był
15:
národźił wedle ćiała/ przeſládował
16:
tego ktory ſię był národźił wedle du-
17:
chá/ tákże y teraz.

werset: 30Ale co mowi piſmo? x Wyrzuć ſłu-
18:
żebnicę y ſyná iey/ abowiem nie bę-
19:
dźie dźiedźicem ſyn ſłużebnice z ſynem
20:
wolney.
x w 1. Mo. 21. v. 10

werset: 31A koniecżnie bráćia nie ieſteſmy ſy-
21:
nowie ſłużebnice/ ále wolney.

rozdział: 5
KApitułá 5.1. Nápomina ie áby záchowáli wolność krze
22:
śćiańſką. 13. Potym okázuie poki ſię śćiąga
23:
tá wolność. 16. Y prawdźiwe ćwicżenie krze
24:
śćiáńſkie.
werset: 1
S
Toyćie tedy w
25:
wolnośći ktorą nas
26:
Kryſtus wyzwolił/
27:
áni bądźćie znowu
28:
vwikłáni iárzmem
29:
niewoley.

werset: 2Otho ia Páweł powiedam wam/
30:
iż ieſli będźiećie obrzezáni/ Kryſtus
31:
wam nic nie pomoże.

werset: 3Abowiem powtore świádcżę káż-
32:
demu cżłowiekowi ktory bywa obrze
33:
zan/ iż powinien ieſt wſzythek zakon
34:
záchowywáć.

werset: 4Prożnym ſię wam zſtał Kryſtus
35:
przez was ſámych/ A ktorzykolwiek
36:
przez zakon bywaćie vſpráwiedliwie
37:
ni/ y wypádliſćie z łáſki.
A To ieſt/ Ktorzy ſię vſpráwiedliwieniem z zakonu chłubićie/ ták iako y on Fáryzeuſz v Lukaſzá.

werset: 5Abowiem my duchem z wiáry ná-
38:
dźieie ſpráwiedliwośći ocżekawa-
39:
my.

księga: Eph.
rozdział: 4


strona: 108

Liſt do Efezow. Liſt 108.

kolumna: a
werset: 5Ieden Pan/ iedná wiará/ ieden
1:
krzeſt.

werset: 6x Ieden Bog y Oćiec wſzytkich/ kto
2:
ry ieſt nád wſzytki rzecży/ y po wſzy-
3:
tkich rzecżach/ y we wſzytkich was.
x Mál. 2. v. 10.

werset: 7x Ale káżdemu z nas dáná ieſt łá-
4:
ſká wedle miáry dáru Kryſtuſowe-
5:
go.
x Rzym. 2. v. 3. 1. Kor. 12. v. 11.

werset: 8Dla tego mowi: " Gdy wſtąpił ná
6:
gorę/ wiodł wiele A więźniow w po-
7:
imánie/ y dał dáry ludźiam.
" 2. Kor. 10. v. 13. Pſálm. 68. v. 19. A Ty ſwe nieprzyiaćioły/ Cżárthá/ śmierć/ y grzech/ wſzitko co ſię ſprzećiwi Kryſtuſowi/ názywa więźńmi/ ábo poimaniem.

werset: 9A tho co wſtąpił/ coż ieſt/ iedno iż
8:
pirwey był zſthąpił do B naniżſzych
9:
ſtron źiemie?
B To ieſt/ Ná źiemię ktora ieſt naniżſza cżęść świátá/ A ći ktorzy tho rozumieią o odchłániach/ gdźiebi dźiatki po śmierci zoſtawác miáły/ nie godni ſą ábychmy im ná to iáką odpowiedź dáć mieli.

werset: 10Ktory zſtąpił/ tenżeć ieſt ktory też
10:
wſtąpił ná wſzythki niebioſá/ C áby
11:
napełnił wſzytko.
C To ieſt/ áby wſzytek kośćioł obficie y doſkonále obdárzył dobrodźieyſtwy ſwemi.

werset: 11Y tenże dał niektore x Apoſtoły/ á
12:
drugie Proroki/ drugie záſię Ewán
13:
ieliſty/ niektore theż páſterze/ y vcży-
14:
ćiele.
x 1. Kor. 12. v. 17.

werset: 12Ku ziednocżeniu świętych do ſprá-
15:
wy poſługowánia/ y ku budowániu
16:
D ćiáłá Kryſtuſowego.
D To ieſt Kośćiołá.

werset: 13Aż wſzyſcy prziydźiemy w iedność
17:
wiáry/ y poznánia Syná Bożego/ w
18:
mężá doſkonáłego/ w miarę zupełne-
19:
go E wzroſtu Kryſtuſowego.
E Ná thym mieyſcu powieda Apoſtoł/ iż w nas Kryſtus ſię rozraſta/ gdy ſię my w łaſce iego pomnażamy.

werset: 14Abyſmy iuż nie byli dźiećmi chwie-
20:
iącemi ſię/ y nie byli miotáni thám y
21:
ſám ledá wiátrem náuki/ przez chy-
22:
trość ludźi/ y przez omylność/ ktora
23:
ieſt ná zdrádę poſtáwiona.

werset: 15Ale záchowywáiąc prawdę z miło-
24:
śćią/ rośćmy weń we wſzytkim/ kto-
25:
ry ieſt głową/ to ieſt Kryſtus.

werset: 16Z ktorego wſzytko ćiáło ſłuſznie ſpo
26:
ione/ y ſpołu złącżone/ w káżdym ſpo
27:
ieniu związánia mocy kthora we-
28:
wnątrz ſpráwuie/ według miáry ká
29:
żdego cżłonku bierze pomnożenie przy
30:
ſtoyne ćiału/ ku zbudowániu ſáme-
31:
go ſiebie przez miłość.

werset: 17To thedy powiedám/ y vprzeymie
32:
proſzę przez Páná/ ábyſćie więcey nie
33:
poſtępowáli/ iáko ini x pogáni poſtę-
34:
puią w prożnośći vmyſłu ſwego.
x Rzym. 1. v. 21.

werset: 18Máiąc myſl záćmioną/ á będąc od-
35:
daleni od żywotá Bożego przez nie-
36:
umieiętność ktora w nich ieſt/ z zá-
37:
twárdziałośći ſercá ich.

werset: 19Ktorzy bez żáłośći vdáli ſámi ſie-
38:
bie ná hániebną ſromothę/ áby ſię z
39:
chćiwośćią wſzelákiey niecżyſthośći
40:
dopuſzcżáli.

werset: 20Aleſćie wy nie ták ſię Kryſtuſá ná-
41:
ucżyli.

werset: 21Ieſliſćie go ſłucháli/ y przezeń ieſte-
kolumna: b
ſćie náucżeni/ iáko ieſt prawdá w Ie
1:
zuſie.

werset: 22To ieſt/ x ábyſćie złożyli z ſiebie co
2:
ſię dotycże pirwſzego poſtępowánia
3:
ſtárego onego cżłowieká/ ktory zdrá
4:
dliwemi pożądliwośćiámi bywa ze-
5:
pſowan.
x Koloſen. 3. v. 12.

werset: 23A iżbyſćie ſię odnowili duchem vmy
6:
ſłu wáſzego.

werset: 24" Y przyoblekli nowego cżłowieká/
7:
ktory wedle Bogá ſtworzon ieſt ku
8:
ſprawiedliwośći/ y świętobliwośći
9:
prawdźiwey.
" Rzymi. 6. v. 4. Koloſen. 3. v. 8. Zydow 12. v. 2. 1. Piotr 2. v. 2.

werset: 25A przetoż odłożywſzy kłamſtwo/
10:
x moẃćie prawdę káżdy bliźniemu
11:
ſwemu/ ábowiem ieſteſmy cżłonká-
12:
mi iedni drugich.
x Záchár. 8. v. 16. Pſálm. 4. v. 5.

werset: 26Gniewayćie ſię á nie grzeſzćie/ ſłoń
13:
ce niechay nie zachodźi nád rozgnie-
14:
wániem wáſzym.

werset: 27x A nie dawayćie mieyſcá dyabłu.
x Iákub 4. v. 7.

werset: 28Then ktory kradł/ niechay iuż nie
15:
krádnie/ ále rácżey niechay robi/ prá
16:
cuiąc rękoma coby było dobrego/ áby
17:
mogł vżycżáć potrzebnemu.

werset: 29Niechay żadna mowá ſproſna z
18:
vſth wáſzych nie wychodźi/ ále ieſli
19:
ktora ieſt dobra ku potrzebnemu zbu
20:
dowániu/ áby łáſkę tym ktorzy ſłu-
21:
cháią przynioſłá.

werset: 30A nie zaſmucayćie Duchá onego
22:
świętego Bożego/ przez ktorego ie-
23:
ſteſcie zápiecżętowáni na dźień odku
24:
pieniá.

werset: 31Wſzeláka przykrość/ y popędli-
25:
wość/ y gniew/ y wołánie/ y złorze-
26:
cżenie/ niech będźie odięte od was/ z
27:
wſzeláką złośćią.

werset: 32Ale bądźćie dobrothliwymi iedni
28:
przećiwko drugim/ miłoſierni/ od-
29:
puſzcżáiąc ſobie/ iáko y Bog w Kry
30:
ſtuſie wam odpuśćił.

rozdział: 5
KApitułá 5.1. O vrzędźiech ludźi Krześćiáńſkich. 23. A
31:
zwłaſzcżá o małżeńſtwie ták ćieleſnym/ iá-
32:
ko y duchownym Páná Kryſtuſá z Kośćiołem.
werset: 1
B
Adzćież thedy
33:
náſládowniki Bo-
34:
gá/ iáko ſynowie
35:
mili.

werset: 2x A chodźćie w mi
36:
łośći/ iáko y Kriſtus
37:
vmiłował nas/ y wydał ſámego ſie-
38:
bie zá nas ná ofiárę y ná zábićie Bo-
39:
gu/ ku wonnośći dobrey woniey.
x Ian 13. v. 34. 1. Ian 3: v: 13.

księga: Philip.
rozdział: 3


strona: 110v


kolumna: c
werset: 9A iżebym był náleźion w nim iáko
1:
nie máiąc ſprawiedliwoſći moiey kto
2:
raby byłá z zakonu/ ále tę ktora ieſt
3:
przez wiárę Kryſtuſowę/ to ieſt ſprá
4:
wiedliwość ktora ieſt z Bogá przez
5:
wiárę.

werset: 10Iżbym go poznał/ y moc zmartwych
6:
wſtánia iego/ y ſpołecżność w thych
7:
ktore on ćierpiał/ gdy ſię zſthawam
8:
podobnym śmierći iego.

werset: 11Doświádcżáiąc ktorymbym ſpo-
9:
ſobem przyſzedł ku wſtániu z mar-
10:
twych.

werset: 12Nie izbym iuż przyſzedł do kreſu/
11:
ábo iuż doſkonáłym był/ ale śćigam
12:
doświádcżáiąc ieſlibych też doſzedł/
13:
dla czego theż ieſthem od Kryſtuſá
14:
przyięt.

werset: 13Braćia ia o ſobie nie rozumiem iż-
15:
bych iuż kreſu doſzedł/ ále iednę rzecż
16:
cżynię/ zapámiętywáiąc tych rzecży
17:
kthore ſą za mną/ a máiąc ſię do tych
18:
ktore ſą przedemną.

werset: 14Bieżę ku zakładowi wezwánia Bo
19:
żego/ thego ktore ieſt z gory/ przez
20:
Kryſtuſá Iezuſá.

werset: 15Ile nas tedy ieſt D doſkonáłych/ to
21:
rozumiemy/ á ieſli co inácżey rozu-
22:
miećie/ Bog też y to wam obiáwi.
D Iż opuſćiwſzy ſtáry zywot obiera ſię około lepſzego nie iáko ten ktory iuż ieſt práwie doſkonáłym/ ále ktory doſkonáłoſci ſzuka ktora w thym należy áby ſię cżłowiek z grzechy rozſtał y wiárą był odrodzony w thego ktory ſam ieſt doſkonáły.

werset: 16A wſzákoż w tym do cżegoſmy przy
23:
ſzli/ chodźmy tymże ſpoſobem/ y x toż
24:
rozumieymy.
x Rzym. 15. v. 5. 1. Kor. 1. v. 10.

werset: 17Bądźćie też náſládowcámi moimi
25:
bráćia/ a obáczayćie ty ktorzy ták po-
26:
ſtępuią/ iáko nas maćie za wzor.

werset: 18x Abowiem wiele ich chodźi o kto-
27:
rych cżęſtom wam powiedał/ á teraz
28:
y z płacżem powiedam/ iż ſą nieprzy-
29:
iaćielmi krzyżá Kryſtuſowego.
x Rzym. 16. v. 17.

werset: 19Ktorych koniec ieſt zátrácenie/ kto
30:
rych Bog ieſt brzuch/ y chwałá z po-
31:
háńbieniem ich/ kthorzy o źiemſkie
32:
rzecży ſtaráią ſię.

werset: 20Abowiem E rzecż poſpolita wáſzá
33:
ieſt w niebie/ ſkąd też " zbáwićielá cże
34:
kamy Páná Iezu Kryſtá.
E Poſpolićie czytáią/ Mieſzkánie náſze/ á drudzy záſię/ Ieſteſmy mieſzcżánie niebieſcy/ tho ieſt práwem rzeczy pospolitey niebieſkiey y Kroleſtwá Bożego ieſtheſmy rządzeni/ á ten porządek práwie ieſt niebieſki y duchowny/ y nie należy w vſtáwach zwierzchownych y źiemſkich. " 1. Kor. 2. v. 7. Tyt. 2. v. 11.

werset: 21Ktory przemieni ćiáło náſze nikcże
35:
mne/ áby ſię podobnym ſtáło chwá-
36:
lebnemu ćiału iego/ według mocy
37:
przeź ktorą też może poddáć ſobie w-
38:
ſzytki rzecży.

rozdział: 4
KApitułá 4.1. Nápomina ie ku wſzelákim vcżynkom do
39:
brym. 15. Wyznawa ich dobrodźieyſtwá. 21.
40:
Pozdrawia ie.
kolumna: d
werset: 1
A
Thák bráćia moi
1:
mili y pożądáni/ weſele y
2:
korono moiá/ ták ſtoyćie
3:
w Pánie namilſzy.

werset: 2Proſzę Ewodyiey y Synthychy/
4:
áby toż rozumiáły w Pánie.

werset: 3A proſzę ćię też towárzyſzu właſny/
5:
pomagay tym ktore w Ewánieliey
6:
ſpołu ze mną walczyły/ z Klementem
7:
też y z inymi pomocniki moimi/ kto-
8:
rych imioná ſą w x kſięgách żywotá.
x Ziaw. 3. v. 5.

werset: 4Weſelćie ſię záwſze w Pánie/ y po-
9:
wtore powiedam wam weſelćie ſię.

werset: 5Skromność wáſzá niech będźie
10:
wiadomá wſzytkim ludźiam/ Panći
11:
ieſt A bliſko.
A To ieſt/ áby was rátował.

werset: 6Nie ſtárayćie ſię niocż/ ále we wſzy
12:
tkim przez modlitwę y prośbę z dźię-
13:
kowániem niech żądánia wáſze będą
14:
znácżne v Boga.

werset: 7A pokoy Boży kthory przewyzſza
15:
wſzelki rozum/ będźie obroná ſercam
16:
wáſzym/ y myſlam wáſzym przez Ie-
17:
zuſá Kryſtuſá.

werset: 8Ná oſtátek bráćia/ kthorekolwiek
18:
rzecży ſą prawdźiwe/ kthorekolwiek
19:
poczćiwe/ ktorekolwiek czyſte/ ktore-
20:
kolwiek miłe/ kthorekolwiek dobrey
21:
ſławy/ ieſli ktora cnotá/ y ieſli ktora
22:
chwała/ o tych myſlćie.

werset: 9Ktorycheśćie ſię też náucżyli/ y przy
23:
ięli/ y ſłyſzeli/ y widźieli we mnie/ ty
24:
cżyńcie/ á Bog pokoiu będźie z wami.

werset: 10Iam ſię też vweſelił wielce w Pa-
25:
nie/ iżeſćie iuż oświeżeli w ſwoim ſtá
26:
rániu o mnie/ ácżeśćie ſię o tym ſtá-
27:
ráli/ áleśćie cżáſu po temu nie mieli.

werset: 11Nie żebych to mowił względem
28:
niedoſtátku iákiego/ bom ſię náucżył
29:
ná tym przeſtáwáć co mam.

werset: 12A vmiemći vniżonym być/ vmiem
30:
obfitowáć/ wſzędy y we wſzythkich
31:
rzeczách ieſtem náucżony/ y ku náſy-
32:
ceniu/ y ku łáknieniu to ieſt/ ták ob-
33:
fitowáć iáko y niedoſtátek ćierpieć.

werset: 13Wſzytko mogę w Kryſtuśie ktory
34:
mię vmacnia.

werset: 14A wſzakże dobrześćie vcżynili/ iże
35:
śćie ſpołu podpomagali vćiſk moy.

werset: 15Wiećie theż y wy Filipenſowie/ iż
36:
ná początku Ewánieliey/ gdy wy
37:
ſzedł z Mácedoniey/ żaden mi Ko-
38:
śćioł nie vżycżał B co ſię tycże dánia y
39:
wźięćia/ iedno wy ſami.
B To ieſt/ z ſtrony ſwey vżycżył był rzeczy duchowych ále nic nie wźiął od tych ktorzy go byli powinni opátrować.

werset: 16Abowiem y w Theſſálonice gdym
40:
był/ wyśćie mi raz y powthore cżego
41:
mi potrzebá było poſłali.

księga: 1.Thess.


strona: 113


kolumna: a
Pierwſzy liſt Páwłá ſwiętego do Theſsálonicenſow. Liſt. 113.
rozdział: 1
KApitu. 1.2. Chwali ie iż w pośrzodku vćiſkow ſtátecż
1:
nie trwáli w Ewánieliey kthorą im on był
2:
przepowiedźiał. 7. A iż ini wzor z nich bráli.
werset: 1
P
Aweł y Syl
3:
wan/ y Thymo-
4:
theuſz/ Koſćio-
5:
łowi Theſſalo-
6:
niceńſkiemu/ kto
7:
ry ieſt w Bogu
8:
Oycu y w Pá-
9:
nie Iezuſie Kryſtuſie/ Láſká y pokoy
10:
niech wam będźie od Boga Oycá ná
11:
ſzego/ y od Páná Iezu Kryſtá.

werset: 2x Dziękuiemy Bogu záwſze zá was/
12:
x wſpominaiąc was w modlitwách
13:
náſzych.
x 2. Tes. 1. v. 3. x Fil. 1. v. 3.

werset: 3Bez przeſtánku wſpomináiąc ſku-
14:
tecżną wiárę wáſzę/ y prácowitą mi
15:
łość/ y ćierpliwą onę nadźieię w Pá-
16:
nie náſzym Izeuſie Kryſtuśie/ przed
17:
Bogiem y Oycem náſzym.

werset: 4Wiedząc bráćia mili iż ieſteſćie wy
18:
bráni od Bogá.

werset: 5Przeto iż Ewánielia náſzá byłá v
19:
was nie powieſćią tylko/ ále też y mo-
20:
cą w Duchu święthym/ y prawdzi-
21:
wym vpewnieniu/ iáko wiećie iá-
22:
kowymichmy byli miedzy wámi dla
23:
was.

werset: 6Y wyſćie ſię ſtáli náſládowcámi ná
24:
ſzymi y Pańſkimi/ przyiąwſzy ſłowo
25:
z vćiſkiem wielkim/ z weſelem Duchá
26:
świętego.

werset: 7Ták iżeſćie byli wzormi wſzythkim
27:
wierzącym w Mácedoniiey/ y w A-
28:
cháiey.

werset: 8Abowiem od was nie tylko brzmiá
29:
ło ſłowo w Mácedoniey y w Achai-
30:
iey/ ále też ná wſzytkim mieyſcu wiá
31:
rá wáſzá ktora ieſt w Bogá ták ſły-
32:
nęłá/ iż nam nic potrzebá nic mowić.

werset: 9Gdyż oni o was powiedáią/ co-
33:
chmy zá przyſtęp do was mieli/ á iá-
34:
koſćie náwroceni byli do Boga opu-
35:
ſćiwſzy báłwany/ ábyſćie ſłużyli Bo-
36:
gu żywemu y prawdźiwemu.

werset: 10Y ocżekawáli Syná iego z niebá/
37:
ktorego wzbudźił z martwych/ to ieſt
38:
Iezuſá/ ktory wybáwia nas od one-
39:
go gniewu przyſzłego.

rozdział: 2

kolumna: b
Kápitułá 2.1. Aby nie vſtháli pod krzyżem/ chwali pil-
1:
ność ſwoię około przepowiedánia Ewánie-
2:
liey. 13. A iż oni theż zárázem przyięli słowo
3:
Boże. 17. Pothym ſię wymawia iż ſam do
4:
nich przyść nie mogł.
werset: 1
G
Dyż ſámi
5:
wiećie braćia/ iż
6:
przyſtęp naſz do
7:
was nie był pro
8:
żny.

werset: 2Ale choćiaż my
9:
przed tym ćier-
10:
pieli/ y zelzeni byli w x Filipiech iáko
11:
wiećie/ á wſzákże śmieleſmy ſobie po-
12:
cżęli w Bogu náſzym/ ku przepowie
13:
dániu v was Ewánieliey Bożey z
14:
wielkim boiowániem.
x Dźiey. 16. v. 21.

werset: 3Abowiem napominánie náſze nie
15:
było z zdrády áni z niecżyſtośći/ ani z
16:
chytroſćią.

werset: 4Ale iákoſmy ſię Bogu podobáli á-
17:
by nam byłá zwierzoná Ewánielia/
18:
ták mowiemy nie iáko ſię ludźiam po
19:
dobáiąc/ ále Bogu ktory doswiád-
20:
cża ſerc náſzych.

werset: 5Abowiem nigdyſmy nie vżywali
21:
powieſći pochlebney/ iáko wiećie/ a-
22:
niſmy dla łákomſtwá nic nie zmyſlá
23:
li/ Bog świádkiem ieſt.

werset: 6Ani ſzukáiąc chwały z łudźi/ áni od
24:
was/ áni do inſzych.

werset: 7Mogąc was obćiążáć iáko Apoſto
25:
łowie Kryſtuſowi/ ále byliſmy ćiche-
26:
mi w poſrzodku was/ iákoby mamká
27:
ogrzewáiąc dźiatki ſwoie.

werset: 8Tak tedy chutliwi przećiw wam bę
28:
dąc/ żądáliſmy wam vżycżyć nie tylko
29:
Ewanieliey Bożey/ ale też y duſz ná
30:
ſzych/ dlatego iżeſćie nam miłemi byli.

werset: 9Abowiem bráćia pámiętaćie pra-
31:
cą náſzę y kłopoth/ gdyż w nocy y we
32:
dnie x robiąc/ ábyſmy żadnego z was
33:
nie obćiążyli/ przepowiedálichmy v
34:
was Ewánielią Bożą.
x Dźiei. 10. v. 34. 1. Kor. 4. v. 12. 2. Tes. 3. v. 8.

werset: 10Wy świádkowie ieſteśćie y Bog/
35:
iákoſmy świątobliwie y ſpráwiedli-
36:
wie/ y bez nágánienia żyli miedzy wá
37:
mi ktorzyſćie vwierzyli.

werset: 11Iáko wiećie ktorymeſmy ſpoſobem
38:
káżdego z was (iákoby ociec dźiatki
39:
ſwoie) napomináli y ćieſzyli.

rozdział: 3


strona: 115v

AD THESSALONICENSES II.

kolumna: c
werset: 12A tym ktorzy ſą tákowi opowieda-
1:
my/ y proſimy ich przez Páná náſzego
2:
Iezu Kryſthá/ áby z pokoiem robiąc
3:
vżywáli chlebá ſwego.

werset: 13x A wy braćia nie oſłábiayćie do-
4:
brze cżyniąc.
x Gál. 9. v. 9.

werset: 14A ieſli kto nie ſłucha powieśći ná-
5:
ſzey/ tego przez liſt oznaymićie/ x áni
6:
z nim obcuyćie/ áby ſię záwſtydźił.
x Mát. 18. v. 27. 1. Kor. 5. v. 9.

werset: 15Ani go mieyćie zá nieprzyiaćielá/
7:
ále vpominayćie iáko brátá.

werset: 16A ſam Pan pokoiu/ niech wam dá
kolumna: d
pokoy záwſze wſzelákim obycżáiem/
1:
Pan niech będźie z wámi wſzytkimi.

werset: 17Pozdrowienie ręką moią Páwło-
2:
wą kthory ieſt znák w káżdym liśćie/
3:
ták piſzę.

werset: 18Laſka Páná náſzego Iezu Kryſtá
4:
niechay będzie z wámi wſzythkimi
5:
Amen.

Do Teſsálonicenſow wtory nápiſan ieſt z Athen.
księga: 1.Tim.
Liſt pierwſzy Páwłá ſwiętego do
6:
Tymotheuſzá.
rozdział: 1
KApitułá 1.1. Vcży go iáko ſię ma ſtrzedz tych ktorzy fáł
7:
ſzuią prawdźiwą náukę. 5 Okázuiąc ku cże-
8:
mu ſię śćiąga/ to ieſt ku wierze z dobrem ſu
9:
mnieniem/ miłośćią y budowániem.
werset: 1
P
Aweł Apoſtoł
10:
Iezuſá Kryſthuſá z
11:
zrządzenia Bogá zbá
12:
wićielá náſzego/ y
13:
Paná náſzego Iezu
14:
Kryſtá/ x ktory ieſt
15:
nádźieią náſzą.
x Kol. 1. v. 18. Dźiey. 16. v. 3.

werset: 2Tymotheuſzowi właſnemu ſyno-
16:
wi w wierze/ łaſká niech tobie będźie/
17:
miłośierdźie/ pokoy od Bogá Oycá
18:
náſzego/ y od Iezuſá Kryſtuſá Pá-
19:
ná náſzego.

werset: 3Iákom ćię prośił ábyś zoſtał w E-
20:
feźie gdym ſzedł do Mácedoniey/ zo-
21:
ſtańże ábyś opowiedźiał niektorym
22:
żeby rożney nauki nie vcżyli.

werset: 4A iżby ſię nie báwili x báśniámi/ y
23:
rodzáymi nieſkończonymi/ " ktore rád
24:
ſzey gadki przynoſzą niż budowanie
25:
Boże/ ktore ieſt przez wiárę.
x Niżey. 4. v. 7. Tyt. 1. v. 14. " Niey. 6. v. 4.

werset: 5x A koniec roſkazania ieſtći miłoſć
26:
z ſzczyrego ſercá y ſumnienia dobre-
27:
go/ y wiáry nie obłudney.
x Rzym. 13. v. 10.

werset: 6Od ktorych rzecży niektorzy vbłą-
28:
dźiwſzy/ vdáli ſię ná prożną mowę.

werset: 7Chcąc być náuczyćielmi zakonu/
29:
nie rozumieią co mowią/ áni o kto-
30:
rych rzecżách twierdzą.

werset: 8x Iśćie wiemy że dobry ieſt zakon/
31:
ieſliby go kto ſłuſznie vżywał.
x Rzym. 7. v: 12.

werset: 9Wiedząc iż zakon nie ieſt położon
32:
ſpráwiedliwemu/ ále tym ktorzy za-
33:
konem gárdzą/ nie chcąc mu być pod
34:
dánymi/ niepobożnymi y grzeſznymi/
kolumna: d
złoczyńcam/ y ſproſnym/ tym ktorzy
1:
zábiiáią oycá y mátkę/ mężoboycam.

werset: 10Nieczyſtym/ Sodomcżykom/ tym
2:
ktorzy ludzi krádną/ kłamcam/ krzy-
3:
woprzyſiężcam/ y ieſli co inego ieſth
4:
przećiwnego zdrowey náuce.

werset: 11Ktora ieſt wedle chwalebney E-
5:
wánieliey x błogoſłáwionego Bogá/
6:
ktora mnie ieſt zwierzoná.
x Niżey. 6. v. 13.

werset: 12Dźiękuię tedy temu ktory mię vmo
7:
cnił/ tho ieſt Kryſtuſowi Iezuſowi
8:
Pánu memu iż mię zá wiernego miał/
9:
áby mię wyſádźił ná poſługę.

werset: 13Ktorym pierwey był bluźnierzem
10:
y przeſládowcą/ y gwałtownikiem/
11:
ále ſię nádemną zmiłował/ abowiem
12:
nie wiedząc/ tom cżynił przez niedo-
13:
wiárſtwo.

werset: 14Ale bárzo obfitowáłá łáſká Páná
14:
náſzego z wiárą y z miłośćią/ kthora
15:
ieſt w Kryſtuśie Iezuſie.

werset: 15Wiernać ieſt tá mowá y wſzelákim
16:
obycżáiem godna/ ábyſmy ią przyięli/
17:
" iż Kryſtus Iezus przyſzedł ná ſwiát
18:
áby grzeſzniki záchował/ z kthorych
19:
iam ieſt pierwſzym.
" Mát. 9. v. 3. Már. 2. v. 17.

werset: 16Ale ſię dla tego nademną zmiłował/
20:
áby we mnie pierwſzym okazał Iezus
21:
Kryſtus wſzeláką lithość/ żebym był
22:
wzorem tym kthorzyby wierzyłi weń
23:
ku żywotowi wiecżnemu.

werset: 17A Krolowi wiecżnemu/ nieśmier-
24:
telnemu/ niewidomemu/ ſámemu mą
25:
dremu Bogu/ cżeść niech będźie y
26:
chwałá ná wieki wiekow Amen.

werset: 18To roſkazánie zálecamći ſynu Ty-
27:
motheuſzu/ to ieſt/ ábyś wedle pro-
28:
roctw ktore przeſzły o tobie/ walcżył
29:
przez nie onym dobrym woiowániem.

księga: 2.Tim.
rozdział: 1


strona: 118


kolumna: a
werset: 17Y owſzem gdym był w Rzymie/ bár
1:
zo mię pilno ſzukał/ y ználazł.

werset: 18Niech mu to Pan dáie/ áby nalazł
2:
miłoſierdźie v Páná w on dźień/ á ty
3:
lepiey wieſz iako mi wiele vſługował
4:
w Efezie.

rozdział: 2
KApitu. 2.1. Nápomina go ku ſtátecżnośći/ y ku zá-
5:
chowániu prawdy/ y ku ćierpliwośći.
werset: 1
T
Y tedy ſynu moy
6:
bądź vmocnion przez łá
7:
ſkę/ ktora ieſt w Kryſtuſie Iezuſie.

werset: 2A ty rzecży ktoreś ſłyſzał odemnie
8:
miedzy wielą ſwiádkow/ porucżay
9:
wiernym ludźiam/ ktorzy też będą go
10:
dni ku náucżaniu inſzych.

werset: 3A ták ty cierp vćiſk iáko dobry żoł-
11:
nierz Iezu Kryſtuſow.

werset: 4Zaden ktory walcży nie wikle ſię ſprá
12:
wámi żywotá/ áby ſię temu podobał
13:
ktory go obrał ná rycerſtwo.

werset: 5A ieſliby kto też walcżył/ nie bywa
14:
koronowan/ ieſliby przyſtoynie nie
15:
walcżył.

werset: 6Muśi oracż pirwey robić/ niż o-
16:
wocow pożywać.

werset: 7Obacżay ty rzecży ktore mowię/ á
17:
Pan niech tobie dawa we wſzem wy
18:
rozumienie.

werset: 8Pamiętay iż Iezus Kryſtus wſtał
19:
zmartwych/ ktory ieſt z plemienia Da
20:
widowego wedle Ewánieliey moiey

werset: 9W ktorey ćierpię vtrapienie iákoby
21:
złocżyńca aż do związánia/ ále ſło-
22:
wo Boże nie ieſtći związáne.

werset: 10A przetoż wſzytki rzecży ćierpię dla
23:
wybránych/ áby y oni zbáwienia do-
24:
ſtąpili/ ktore ieſt w Kryſtuſie Iezuſie
25:
z chwałą wiecżną.

werset: 11x Wiernać ieſt powieść/ ábowiem
26:
ieſliſmy z nim vmárli/ z nim theż żyć
27:
będźiemy.
x Rzym. 6. v. 5.

werset: 12Ieſli ćierpiemy/ z nim też krolowáć
28:
będźiemy/ x ieſli ſię go przemy/ y on
29:
ſię nas záprzy.
x Mátth. 10. v. 33. Márek 8. v. 38.

werset: 13" Ieſli ieſteſmy niewiernymi/ wſzá-
30:
koż on trwa wiernym/ záprzeć ſáme-
31:
go ſiebie nie może.
" Rzymiá. 3. v. 3. y 9. v. 6.

werset: 14Ty rzecży przypominay/ oświadcżá
32:
iąc przed Pánem/ áby ſię nie wdawá
33:
li w ſpory około ſłow bez żadnego po
34:
żytku/ owſzem ku podwroceniu tych
35:
ktòrzy ſłucháią.

werset: 15Pilnuy tego abyś ſię ſtáwił doświá
36:
dcżonym Bogu robotnikiem/ ktoryby
kolumna: b
ſię nie wſtydził/ y ktory práwie A
1:
ſzáfował ſłowo prawdy.
A Grec. słowo znácży proſto kráiáć/ á wźięte ieſt podobieńſthwo ábo od mámek ktore prze dźiátki kráią pokármy/ ábo od kráycow ktorzy k ſtołom służáią/ ábo też od onego ſtárodawnego zwycżáiu ktory bywał przy dźieleniu ofiar/ A thenći dobrze ſzáfuie słowem Bożym/ ktory naprzod co ſię dotycże náuki nic nie opuſzcża co mowić potrzebá/ nic też nie przydawa z ſwego/ nic nie vymuie/ nie thárga/ nie ćiągnie gwałtownie/ nád to pilnie ſię ogląda co znośić mogą ći ktorzy go słucháią/ a náoſtátek coby było ku zbudowániu należącego.

werset: 16A ſproſnego B wołánia o rzecżach
2:
nikcżemnych powśćiągay/ bo daley
3:
poydźie ku więtſzey niepobożnośći.
B Drudzy cżytáią prożnoſci.

werset: 17A mowa ich wiada ſię iákoby pie-
4:
kielny ogień/ z ktorych ieſt Himene-
5:
us y Filetus.

werset: 18Ktorzy od prawdy odſtrzelili ſię/
6:
powiedáiąc iż iuż zſthało ſię zmar-
7:
tywchwſtánie/ y podwracaią wiárę
8:
niektorych.

werset: 19A wſzakże mocny ſtoi grunt Boży/
9:
máiąc tę piecżęć: Znać Pan ktorzy ſą
10:
iego. Y/ Niech odſtąpi od nieſprá-
11:
wiedliwośći wſzelki ktory wzywa i-
12:
mieniá Kruſtuſowego.

werset: 20Przytym w wielkim domu nie tylko
13:
ſą nacżynia złote y ſrebrne/ ale też dre
14:
wniáne y gliniáne/ A niektore ku vcż
15:
ćiwośći/ drugie zaſię ku zelżywośći.

werset: 21Ieſliby kto tedy ocżyśćił ſię od tych/
16:
będźie nacżyniem ku vcżćiwośći po-
17:
święconym y godnym Panu/ goto-
18:
wym na wſzelką ſpráwę dobrą.

werset: 22A chroń ſię pożądliwośći młodźień
19:
ſkich/ ale naſladuy ſpráwiedliwośći/
20:
miłośći/ wiáry/ pokoiu/ z tymi ktorzy
21:
wzywáią Páná z cżyſtego ſercá.

werset: 23x Ktemu odrzuć precż głupie gad-
22:
ki/ y w ktorych nauki niemaſz/ wie-
23:
dząc iż oni rodzą zwady.
x 2. Kor 1. v. 2. 1. Tym. 1. v. 4. y 4. v. 7. Tyt. 3. v. 9.

werset: 24A ſługa Páńſki nie ma ſię wádźić/
24:
ále vkładnym być przećiwko káżde-
25:
mu/ godnym ku náucżániu/ ćierpią-
26:
cym złe ludźi.

werset: 25Z ćichośćią/ vcżąc ty ktorzy ſię ſprze
27:
ćiwiaią/ ázaby im kiedy Bog dał v-
28:
pamiętánie ku poznániu prawdy.

werset: 26Aby wybáwieni będąc z śidła cżár
29:
towſkiego/ w ktorym ſą poimáni/ o-
30:
bacżyli ſię ku cżynieniu woley iego.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Opiſuie oſtatecżne cżáſy. 2. Szcżęśćie do-
31:
cżeśne/ y koniec fáłſzywych náucżyćielow.
werset: 1
A
Wiedz to/ iż oſtá-
32:
tecżnych x cżáſow náſtá
33:
ną chwile niebeſpiecżne.
x 1. Tym. 4. v. 1. 2. Piotr 3. v. 3. Iud. 18.

werset: 2Abowiem będą ludźie ſámi ſiebie
34:
miłuiący/ łákomi/ chłubni/ pyſzni/
35:
złorzecżący/ rodźicom niepoſłuſzni/
36:
niewdźięcżni/ niepobożni.

werset: 3Bez miłośći/ nie trzymáiący przy-
37:
mierza/ potwárce/ niepowśćiągli-
38:
wi/ okrutni/ dobrych/ dobrych nie miłuiący.

werset: 4Zdrayce/ ſkwápliwi/ nádęći/ w

strona: 118v

AD TIMOTHEVM II.

kolumna: c
roſkoſzach ſię kocháiący rádſzey niż
1:
Boga miłuiący.

księga: Hebr.
rozdział: 1


strona: 120


kolumna: b
werset: 3x Ktory będąc iáſnośćią chwały/ y

strona: 120v

AD HEBRAEOS.

kolumna: c
wyráżonym obrázem B podſtáći iego/
1:
y zátrzymawáiąc wſzythki rzecży o-
2:
nym ſwoim mocnym ſłowem/ ſprá-
3:
wiwſzy ocżyſćienie grzechow náſzych
4:
przez ſámego ſiebie/ vſiadł ná práwi
5:
cy onego máieſtatu nawyzſzego.
x Kol. 1. v. 14. Mądr. 7. v. 26. B W Greckim ſtoi Hypoſtáſis/ ktore słowo poſpolićie po Polſku wykłádáią bytnoſćią ábo iſtnoſćią/ ábo też oſobą/ wſzákoż káżdemu tu ná wolą dano niech káżdy iákich chce wykłádow vżywa/ gdyż trudno thy słowá Greckie właśnie wyráżone być máią ięzykiem náſzim. A przez podſtáć Bożą rozumie thy Apoſtoł Bogá oycá ſámego/ ktore go właſnym wyobráżeniem ieſt Kryſtus.

werset: 4Tym ſię zacnieyſzym zſtał nád An-
6:
ioły/ im oſobliwſzego imieniá przed
7:
nimi doſtał.

werset: 5Abowiem kthoremu kiedy z Anio-
8:
łow rzekł: x Tyś ieſt Syn moy/ iam
9:
ćiebie C dźiś vrodźił? Y záſię: " Będę
10:
mu Oycem/ á on mi będźie Synem?
x Pſálm. 2. v. 7. Wyżſzey. 5. v. 9. C Ieſtći Syn od Bogá národzony od wiekow/ ále powieda dźiś dla tego iż tho rodzenie obiáwione ieſt świátu cżáſu ſwego/ á ten cżás może ſię rozumieć odtąd iáko ſię okazáł ſyn Boży w ćiele/ ábo theż iáko Páweł święthy w 13. ká. Dźie. wykłáda po zmartwych wſthániu y w niebo wſtąpieniu/ ábowiem Kryſtus ná ten cżás ſię práwie zupełnie okazał prawdźiwym y wiecżnym Synem Bożym gdyż przed tym Boſtwo iego iákoby pod zasłoną krewkiego ćiáłá zákryte było/ á nie okázuiąc ſię iedno ná then cżás gdy ſię mu ſámemu zdáło/ ták iż ná on cżás/ to ieſt po zmartwych wſtániu względem náſzym zda ſię iákoby dopirko był od oycá národzonym. " 2. Sám. 7. v. 14. 1. Kron. 22. v. 10.

werset: 6A záſię gdy w wodźi pirworodne-
11:
go ná świáth/ powieda: A niech ſię
12:
mu kłániáią wſzyſcy Aniołowie Boży

werset: 7A o Anielech mowi: x Ktory poſły
13:
ſwe cżyni D duchy/ á ſługi ſwoie pło-
14:
mieniem ogniá.
x Pſálm. 97. v. 8. D Drudzy cżytáią wiátry/ á przez ten płomień rozumieią pioruny y błyſkáwice/ á wſzákoż prorok z ktorego Apo. bierze to wypiſánie máieſtatu Bożego/ Anioły/ Cherubiny/ y Seráfiny rozumie/ ktorych Seráfinow imię v Zydow ieſt iákobyś rzekł ogniſte/ o cżym cżytay Ezá. w 6. ká.

werset: 8Ale ku Synowi: Stolicá two-
15:
iá/ Boże/ ná wieki wiekow/ ſceptrum
16:
ſpráwiedliwe/ ieſtći ſceptrum krole-
17:
ſtwá twoiego.

werset: 9Vmiłowałeś ſpráwiedliwość/ á
18:
nienawidźiałeś niepráwości/ dla te
19:
goż pomázał ćię Bog/ Bog twoy/ o-
20:
leykiem rádośći/ nád E thowárzyſze
21:
twoie.
E To pradźiwie mowi Prorok/ ábowiem Kryſtus prawdźiwie ieſt pirworodnym miedzy braćią/ z ktorogo pełnoſći wſzyſcychmy wźięli/ á ieſt prawdźiwym y przyrodzonym dźiedźicem/ á my kroluiemy y ſpołu dźiedźicmi ieſtechmy przez przyſpoſobienie/ ktore ſię nam przezeń zſtáło.

werset: 10Y: x Tyś Pánie na pocżątku vgrun
22:
tował źiemię/ á niebioſá ſą ſpráwy
23:
rąk twoich.
x Pſál. 102. v. 26.

werset: 11Onyć poginą/ ale ty zoſtawaſz/ á
24:
wſzytki iako ſzáta zwiotſzeią.

werset: 12A iáko odźienie F zwinieſz ie/ y od-
25:
mienią ſię/ ále ty tenże ieſteś/ y látá
26:
twoie nie vſtáną.
F Możemy też cżitáć odmieniſz/ iáko w pſál. nápiſano.

werset: 13Y ktoremuż z Aniołow kiedy rzekł?
27:
x Siedź ná práwicy moiey/ G áż poło
28:
żę nieprzyiaćiele thwoie podnożkiem
29:
nog twoich.
x Pſálm. 110. v. 1. G Bárzo prziſtoyne to oſtátnie świádectwo przitocżył áby záwárł vſtá niewiernym.

werset: 14Izali wſzyſcy nie ſą duchowie poſłu
30:
guiący/ kthorzy ná poſługę bywáią
31:
poſłáni dla tych/ ktorzy dźiedźicmi
32:
będą zbáwienia?

rozdział: 2
Kápitułá 2.1. Aby przywiodł ludźi ku Kryſtuſowi/ ſze-
33:
rzey okázuie wielmożność iego/ Ktemu theż
34:
vniżenie iego/ y dla cżego ſię vniżył.
werset: 1
A
Przeto mamy na
35:
więcey pilnowáć tych
36:
rzecży ktoreſmy ſłyſzeli/ iżbyſmy ſię kie
37:
dy A nierozſtąpili.
A Nápomina nas ábyſmy pilnowáli náuki y záchowywáli ią/ żebychmy nie byli iáko nacżynia dźiuráwe/ ktore nie mogą nic zátrzymáć w ſobie.

werset: 2Abowiem ieſli B ſłowo powiedźiáne
kolumna: d
przez Anioły/ było trwáłe/ á káżde
1:
przeſtępſtwo y niepoſłuſzeńſthwo
2:
ſpráwiedliwą zapłátę odnioſło.
B To ieſt/ Zakon/ o cżym cżythay do Gálá. 3. v. 19. Dźie. 15. v. 23.

werset: 3Iákoż my vydźiemy/ ieſlibyſmy C tá
3:
kowego zbáwienia zániedbáli/ ktore
4:
gdy przez ſámego Páná napirwey o-
5:
powiedźiáne było/ D od tych ktorzy ie
6:
ſłyſzeli było nam potwirdzone?
C To ieſt/ Náukę Ewánieliey/ w ktorey ieſt nam ofiárowane zbáwienie náſze. D To ieſt/ Od Apoſtołow.

werset: 4x A Bog weſpoł świádcżył/ y przez
7:
znáki/ przez cudá/ y rozmaite mocy/
8:
y przez vdźielenie Duchá świętego/
9:
wedlug ſwey woley.
x Márek 16. v. 20.

werset: 5Abowiemći Aniołom nie poddał o-
10:
nego świáta E przyſzłego/ o ktorym
11:
mowimy.
E Swiátem przyſzłym názywa on wiek przyſzły/ ktorego Oycem ieſth Kryſtus/ o cżym mamy świádectwo Ezá. 9. v. 6. To ieſt/ głową cżłonkow ſwych/ ktore przypuśći ku ſpołecżnośći onego nawyżſzego doſtoieńſtwá/ iáko o thym mamy wykład w 1. do Kor. 15. v. 25.

werset: 6A niektory świádcżył ná niektorym
12:
mieyſcu/ mowiąc: x Coż ieſt cżłowiek
13:
iż go pámiętaſz/ ábo ſyn cżłowiecży
14:
iż nań wzgląd maſz?
x Pſálm. 8. v. 5.

werset: 7Vcżyniłeś go mało co nizſzym nád
15:
Anioły/ vkoronowałeś go chwałą y
16:
cżćią/ y poſtánowiłes go nad wſzyt-
17:
kimi ſpráwámi rąk twoich.

werset: 8" Poddałeś wſzytki rzecży pod no-
18:
gi iego/ A záiſte przez to iż mu wſzyt
19:
ki rzecży poddał/ nic nie opuśćił coby
20:
iemu poddanego nie było/ iednák te-
21:
raz ieſzcże nie widźimy wſzytkich rze
22:
cży być mu poddánych.
" Mát. 28. v. 18.

werset: 9x Ale Iezuſá onego obacżamy vko-
23:
ronowánego chwałą y cżćią/ ktory ſię
24:
máło co zſtał F nizſzym nad Anioły/
25:
dla męki śmierći/ áby z łáſki Bożey
26:
zá wſzytki śmierći ſkoſztował.
x Filipen. 2. v. 8. F Gdyż ſię do cżáſu vniżył wźiąwſzy kſzthałt służebnicży/ tho ieſt/ ćiáło naſze y śmierthelność náſzę.

werset: 10Abowiem godźiło ſię áby ten dla kto
27:
rego ſą wſzytki rzecży/ y przez ktorego
28:
ſą wſzytki rzecży/ wiele ſynow do ch-
29:
wały przywodząc/ kſiążę zbáwienia
30:
ich przez męki G poświęćił.
G Drudzy to poſpolićie wykłádaią dokońcżył/ A tu dawa znáć/ iż wſzytko to co Kryſtus ćirpiał/ był iáko zacne poświęcenie/ ktorym był poświęcon nawyżſzy kapłan náſz y kſiążę zbáwienia naſzego Kryſtus/ dlategoż theż Páweł świádcży/ iż my przez męki zſtawamy ſię podobnymi Synowi Bożemu.

werset: 11Bo y ten ktory poświęca/ y ći ktorzy
31:
bywáią poświęceni/ z H iednego ſą wſzy
32:
ſcy/ dla ktorey przycżyny nie wſtyda
33:
ſię bráćią ich názywáć.
H Tho ieſt/ z Adamá/ iáko niektorzy wykłádáią/ ále záſię drudzy rozumieią z Bogá.

werset: 12Mowiąc: x Opowiem imię twoie
34:
bráćiey moiey/ w pośrzodku kośćio-
35:
łá pieśni tobie záſpiewam.
x Pſálm. 22. v. 25.

werset: 13Y zaſię: x Będę iemu dufał. A záſię:
36:
" Oto I ia y dźieći ktore mi dał Bog.
x Pſálm. 17. v. 3. " Eżái. 8. v. 18. I Ty słowá z Ezáiaſzá ſą wźięte/ ktory to o ſobie y o vcżniach ſwych mowił w 8. kap. przez ktore znacży Miniſtry wſzytki/ á nákoniec wſzytek kośćioł. Gdyż tedy Kriſtus ieſt głową wſzytkich Prorokow y Miniſtrow/ tedy słuſzniey ty rzecży nań należą niż ná Ezáiaſzá.

werset: 14Iż thedy dźieći vcżeſtniki ſą ćiałá y
37:
krwie/ tákże też y on zſtał ſię vcżeſtni
38:
kiem tych rzecży/ aby przez śmierć zni
39:
ſzcżył tego ktory miał páńſtwo śmier
40:
ći/ to ieſt cżártá.

werset: 15A iżby wyzwolił ty/ ktorzykolwiek
41:
prze boiaźń śmierći/ przez wſzytek ży
42:
wot poddáni byli pod niewolą.

werset: 16Bo záſite nie prziymował Aniołow/
43:
ále plemię Abráámowe prziymował.

rozdział: 8


strona: 123


kolumna: a
werset: 9Nie według przymierza kthorem
1:
vczynił z oycy ich/ w dźień/ w ktorym
2:
vchwyćił rękę ich/ ábym ie wywiodł
3:
z Egipthu/ Abowiem oni nie wytr-
4:
wali w onym moim przymierzu/ á
5:
iam ie wzgárdźił/ mowi Pan.

werset: 10Bo thoć ieſt przymierze ktore vcży-
6:
nię z domem Izráelſkim po onych
7:
dniách/ mowi Pan/ Podam prá-
8:
wá moie w myſli ich/ y w ſercá ich
9:
nápiſzę ie/ á będę im Bogiem/ á oni
10:
mnie będą ludem.

werset: 11Y nie będą vcżyć żaden bliźniego
11:
ſwego/ áni żadny bráta ſwego/ mo-
12:
wiąc/ Poznay Páná/ Abowiem wſzy
13:
ſcy mię poznaią od namnieyſzego áż
14:
do nawiętſzego miedzy nimi.

werset: 12Abowiemci ia będę miłośćiw nie-
15:
práwośćiam y grzechom ich/ á złoś-
16:
ći ich iuż dáley pámiętáć nie będę.

werset: 13Gdy o Nowym powieda/ pierwſze
17:
wiotchem vczynił/ á to co wiotſze-
18:
ie y z ſtárzeie ſię bliſkieć ieſt zniſzcże-
19:
nia.

rozdział: 9
KApitu. 9.1. Okázuie zniſzczenie ceremoniy y ofiar za-
20:
konnych. 11. Przez doſkonáłą y wiecżną ofiá
21:
rę Kryſtuſowę.
werset: 1
M
Iáło thedy
22:
y pierwſze przy-
23:
mierze vſtháwy
24:
około ſłużby Bo
25:
żey/ y ſwięte miey
26:
ſce A świeckie.
A Abo zwierzchnie w ktorym nie był ſkutek duchowny y niebieſki.

werset: 2x Abowiem był
27:
pirwſzy przybytek ſpráwion w ktho-
28:
rym były lámpy/ y ſthoł/ y pokłádne
29:
chleby/ ktory zową Mieyſce Swięte.
x 2. Mo. 26. v. 1. y. 36. v. 1.

werset: 3A zá wthorą zaſłoną był przyby-
30:
thek/ ktory zową Mieyſcem naświęt
31:
ſzym.

werset: 4Máiąc złotą kádźidlnicę/ y ſkrzy-
32:
nię przymierza/ zewſząd złotem po-
33:
wleczoną/ w ktorey byłá cżáſzá zło-
34:
ta/ máiąca mannę/ y x Laſka Aarono
35:
wá ktora kwitnęłá " y tablice przymierza.
x 4. Mo. 17. v. 10. " 1. Krol. 8. v. 9. 2. Kron. 5. v. 10. 2. Mo. 25. v. 22.

werset: 5A ná they byli Cherubini chwále-
36:
bni zaćimiáiący wieko miłoſierdźia/
37:
o ktorych rzecżách nie mamy teraz o
38:
káżdey zoſobná powiedáć.

werset: 6Gdy tedy ty rzecży thak poſtáno-
39:
wiono/ kápłani kthorzy ſłużby Boże
kolumna: b
ſpráwuią do pierwſzego przybytku
1:
záwſze wchodzą.

werset: 7Ale do wthorego raz x ná każdy
2:
rok ſam kápłan nawyżſzy/ nie bez
3:
krwie/ ktorą ofiáruie zá ſię y zá obłę-
4:
dliwośći ludu.
x 2. Mo. 30. v. 10. 3. Mo. 16. v. 2.

werset: 8Gdźie thym oznáymuie Duch S:
5:
iż ieſzcze nie ieſth obiáwioná drogá
6:
do mieyſcá święthego/ poki ieſzcze
7:
trwa pierwſzy przybytek.

werset: 9Kthory był kſztałtem ná on cżás/gdy dary y zábite ofiáry bywáią ſprá
8:
wowáne/ ktore nie mogą w ſumnie-
9:
niu poświęćić chwalcę Bożego.

werset: 10W pokármiech tylko/ y w pićiu/ y w
10:
rozmáitym omyćiu/ y w obchodźiech
11:
ćieleſnych áż/ do cżáſu nápráwienia
12:
záłożone

werset: 11Ale Kryſtus przyſtąpiwſzy kápłan
13:
dobr przyſzłych/ przez więtſzy y do-
14:
ſkonálſzy przybythek/ nie ręką ſprá-
15:
wiony/ tho ieſt/ nie tego budowá-
16:
nia.

werset: 12Ani przez kreẃ kozłow y ćieląt/ ále
17:
przez właſną kreẃ ſwoię/ wſzedł raz
18:
do mieyſcá świętego/ doſtawſzy wie
19:
cznego odkupienia.

werset: 13x Abowiem ieſli kreẃ ćielcow y ko-
20:
złow/ y popioł iáłowice/ pokrapiáiąc
21:
niecżyſhe poświąca ku cżyſthośći
22:
ćieleſney.
x 3. Mo. 16. v. 14. 4. Mo. 19. v. 4.

werset: 14x Iáko dáleko więcey kreẃ Kryſtu
23:
ſowá/ ktory przez duchá wiecznego/
24:
ſámego ſiebie ofiárował nie nágánio
25:
nym Bogu/ ocżyśći ſumnienie wá-
26:
ſze od mártwych vcżynkow " ku ſłu-
27:
żbie Bogu żywemu?
x 1. Piotr. 1. v. 19. 1. Ian. 1. v. 7. Ziaw. 1. v. 5. " Luk. 1. v. 73.

werset: 15A przetoż dla thego ieſt Nowego
28:
przymierza Pośrzednikiem/ x áby
29:
przez ſmierć/ ná odkupienie onych wy
30:
ſtępkow kthore były pod pierwſzym
31:
Teſtámentem/ ći ktorzy wezwáni ſą
32:
wźięli obotethnicę wiecżnego dźiedźi-
33:
ctwá.
x Rzym. 5. v. 6. 1. Piotr. 3. v. 18.

werset: 16Abowiem gdźie Teſtáment ieſth/
34:
támżeć muśi być śmierć tego kthory
35:
teſtáment cżyni.

werset: 17x Bo teſtáment w vmárłych mocny
36:
ieſth/ gdyż ieſzcże nie ieſth ważny zá
37:
żywotá tego co gi vczynił.
x Gál. 3. v. 15.

werset: 18Z kąd y on pierwſzy bez krwie nie
38:
był vtwierdzon.

werset: 19Abowiem gdy Moizeſz wſzythko
39:
przykazánie według zakonu oznáy-
40:
mił wſzemu ludowi/ wźiąwſzy kreẃ
41:
z ćieląth y kozłow/ z wodą y wełną
42:
cżerwoną y Hizopem poſpołu/ y ſá

strona: 123v

AD HEBRAEOS.

kolumna: c
y ſámy kſięgi/ y lud wſzythek pokro-
1:
pił.

rozdział: 12


strona: 125v

AD HEBRAEOS

kolumna: c
werset: 19Y brzmienia trąby y głoſu ſłow/
1:
ktory ći co ſłyſzeli/ prosili áby im
2:
daley nie mowiono.

werset: 20Abowiem nie mogli znieść the-
3:
go co im roſkazowano/ " ieſliby ſię
4:
bydlę gory dothknęło/ będzie vká-
5:
mienowano/ ábo poćiſkiem prze-
6:
bito.
" 2. Moiz. 19. v. 13.

werset: 21A Moizeſz/ przeto iż ták ſtráſzne
7:
było widzenie ktore ſię okázowáło/
8:
rzekł/ Zlękłem ſię y zádrżałem.)

werset: 22Aleśćie przyſzli do gory Syon/ y
9:
do miáſtá Boga żywego/ do Ieru
10:
záłem niebieſkiego/ y do zgromá
11:
dzenia niezliczonych Aniołow.

werset: 23Y do zboru pierworodnych kto-
12:
rzy ſą ſpiſani wniebie/ y do Bogá
13:
ſędźiego wſzythkich/ y do duchow
14:
ſpráwiedliwych y doſkonáłych.

werset: 24Y do Iezuſá pośrzedniká nowe-
15:
go Teſtámentu/ y do krwie pokro-
16:
pienia/ ktora zacnieyſze rzeczy mo
17:
wi/ niżli mowiłá kreẃ x Ablowá.
x 1. Mo. 4. v. 10.

werset: 25Pátrzayćie abyśćie tym nie wz-
18:
gárdźili kthory mowi/ abowiem
19:
ieſli ći nie vſzli kthorzy odrzucáli
20:
tego ktory mowił ná źiemi/ dáleko
21:
więcey my ieſłi ſię odwrácamy od
22:
tego ktory z niebá ieſt.

werset: 26Ktorego głos zátrząſnął źiemią/
23:
ále theraz opowiedźiał mowiąc/ x Ieſzcze ia raz zátrząſnę nie thylko
24:
źiemią ále też y niebem.
x Dźie. 2. v. 7.

werset: 27A ono ſłowo (ieſzce raz) znácży
25:
odięćie rzeczy chwieiących ſię/ iáko
26:
tych kthore ſą vczynione/ aby zo-
27:
ſtały ty ktore ſą trwałe.

werset: 28A przeto przyimuiąc kroleſtwo
28:
ktore nie może być poruſzone/ trzy
29:
maymy łáſkę przez ktorą ták ſłuż-
30:
my Bogu/ ábyſmy ſię iemu podobá
31:
li z vććiwośćią y z bogoboynośćią.

werset: 29x Abowiemći Bog náſz ieſt og-
32:
niem trawiącym.
x 5. Mo. 4. v. 24.

rozdział: 13
KApitułá 13.1. Nápominánie ku miłośći/ czyſtośći/ y
33:
inſzym cnotam. 20. Modlitwá zá wier-
34:
ne. 23. Pozdrawiánia niektore.
werset: 1
N
iechay mi-
35:
łość bráter-
36:
ſka trwa.

werset: 2x Nie zápo
37:
minayćie przy
38:
mowánia go
39:
śći/ ábowiem
kolumna: d
przez tho niektorzy x nie wiedząc
1:
przyięli Anioły.
x Rzym. 12. v. 10. 1. Piotr. 4. v. 9. 1. Mo. 18. v. 3. y 19. v. 3. x Rzym. 12. v. 10.

werset: 3Pamiętayćie ná więźnie/ iákoby-
2:
śćie byli weſpoł z nimi więźniámi/
3:
y ná ty kthorzy bywáią vtrapieni/
4:
iákobyśćie ná ćiele vtrapieni byli.

werset: 4Poczćiweć ieſt małżeńſtwo mie
5:
dzy wſzytkimi/ y łoże nie pokáláne/
6:
á niecżyſthe y cudzołożniki oſądzi
7:
Bog.

werset: 5Obycżáie niech będą oddálone
8:
od łákomſtwá: Przeſtáwayćie ná
9:
teráznieyſzych rzecżách/ bo on rzekł
10:
" Nie opuſcżę ćię áni ćię zoſtáwię.
" Iozu. 7. v. 9. Pſalm. 118. v. 6.

werset: 6Ták iż śmiele mowimy/ " Pan
11:
mi ieſt pomocnikiem/ áni ſię bać bę
12:
dę coby mu vczynił człowiek.

werset: 7Pámięthayćie ná wodze wáſze
13:
kthorzy wam mowili ſłowo Bo-
14:
że/ á wiáry ich náſladuiećie/ oba-
15:
cżáiąc co zá koniec był obcowania
16:
ich.

werset: 8Iezus Kryſtus wcżorá y dźiś/
17:
tenże też ieſt na wieki.

werset: 9Náukam rozmáithym y cudzym
18:
nie dayćie ſię vnośić: ábowiem do-
19:
bra rzecż ieſt/ áby ſerce było vtwier
20:
dzone A łáſką/ nie pokármy/ kthore
21:
nie pomogły thym co ſię imi bawi-
22:
li.
A To ieſt/ chwałą Bożą duchowną y odrodzeniem/ ktorey przećiwne ſą wſzytki Ceremonie zwierzchowne etce.

werset: 10B Mamy ołtarz z ktorego nie go-
23:
dźi ſię tym ieść ktorzy przybytkowi
24:
ſłuzą.
B Powieda iż ini nie mogą być vcżeſtniki wiáry Kryſtuſowey kthorzy vpornie trzymáią ſię chwały zakonney.

werset: 11x Abowiem bydląt ktorych kreẃ
25:
bywá wnoſzoná do mieyſcá świę-
26:
thego przez kápłaná/ tych ćiałá by-
27:
wáią palone przed obozem.
x 3. Mo. 6. v. 36. y 16. v. 27.

werset: 12Dla tego y Iezus áby poświęćił
28:
lud przez właſną kreẃ/ przed bra-
29:
ną ćierpiał.

werset: 13Wynidźmyż tedy do niego przed
30:
oboz/ noſząc poſromocenie iego.

werset: 14x Abowiem niemamy tu miáſtá
31:
trwáiącego/ ále przyſzłego ſzuka-
32:
my.
x Mich. 2.

werset: 15Przeż niego tedy vſtháwicżnie
33:
ofiáruiemy Bogu ofiárę chwały/
34:
tho ieſth/ x owoc warg naſzych
35:
wyznawáiących imieniowi iego.
x Ozee. 14. v. 3.

werset: 16Ani zápámiętawayćie dobro-
36:
tliwośći y vdźielánia/ ábowiem
37:
ſię Bog w thákowych ofiárách ko-
38:
cha.

księga: Iac.
rozdział: 5


strona: 128


kolumna: a
werset: 13Bywa kto miedzy wámi vtrapio-
1:
ny? niechay ſię modli/ bywa ktho do-
2:
brey myſli? niechay śpiewa.

werset: 14Ieſt ktho niemocny miedzy wámi?
3:
niechay wzowie ſtárſzych E koſćiołá/
4:
á niech ſię zá nim modłą/ xF pomázu-
5:
iąc go oleykiem w imię Páńſkie.
x Már. 6. v: 13 E Dar vzdrawiánia ieſzcze ná on cżás był w koſćiele. F Then oleiek był znákiem świętym do cżáſu/ y vſthał z tą rzecżą kthorą znácżył/ á przetho ktorzy tego ieſzcże vżywáią niemáiąc dáru vzdrawiánia ſprzećiwiáią ſię vſtáwam Bożym.

werset: 15A modlitwá wiáry záchowa nie-
6:
mocnego/ y podnieśie go Pan/ á ieſli
7:
by ſię grzechow dopuſćił/ będą mu od
8:
puſzcżone.

werset: 16G Wyznawayćie ieden drugiemu
9:
przeſthępſtwá/ á modlćie ſię ieden zá
kolumna: b
drugiego/ ábyſćie byli vzdrowieni/
1:
ábowiem wiele waży ſkutecżna mo-
2:
dlitwá ſpráwiedliwego.
G To máią wſzytcy cżynić ſpołecżnie/ á thák ſpowiedź obłudnych ludźi nie może ztąd byc potwierdżoná

werset: 17x Eliaſz był cżłowiek tymże niedo-
3:
ſtátkom poddány iáko y my/ y naboż-
4:
nie ſię modlił áby deżdz nie ſzedł/ y
5:
nie ſzedł deżdż ná źiemię pułcżwár-
6:
tá látá.
x 1. Krol. 17. v. 1. y 3. v. 45.

werset: 18Y zaſię ſię modlił/ á niebo podało
7:
deżdz/ y ziemiá wydáłá owoc ſwoy.

werset: 19Brácia ieſliby ſię ktho obłądźił od
8:
prawdy/ y náwroćiłby go kto.

werset: 20Niechże wie/ iż ktoby nawroćił grze
9:
ſzniká od błędney drogi iego/ zacho-
10:
wá duſzę od śmierći/ y zákryie wiel-
11:
kość grzechow.

księga: Petri.
Liſt pierwſzy do wſzech wobec Pio
12:
trá świętego Apoſtołá.
rozdział: 1
KApitu. 1.1. Nápomina ku ćierpliwośći/ wierze/ świą
13:
tobliwośći/ y miłośći. 24. Okázuiąc iż wſzyt-
14:
ki rzecży nicżemne ſą oprocż słowá Bożego.
werset: 1
P
Iotr Apo-
15:
ſtoł Iezu Kry-
16:
ſthuſow A przy-
17:
chodniom ro-
18:
ſproſzonym po
19:
Ponćie/ po Gá-
20:
lacyey/ Kappá-
21:
docyey/ Aſyiey/ y Bythyniiey.
A To ieſt/ Zydom ktorych Piotr był Apoſtołem.

werset: 2Wybranym z przeyrzenia Bogá Oy
22:
cá/ ku świąthobliwoſći ducha przez
23:
poſłuſzeńſthwo y pokropienie krwie
24:
Iezuſá Kryſtuſá. Láſka niech wam
25:
będzie y pokoy rozmnożony.

werset: 3x Błogoſłáwiony Bog y Oćiec Pá
26:
ná náſzego Iezu Kryſtá/ ktory z wiel
27:
kiego miłoſierdźia ſwoiego odrodził
28:
nas ku nádźiei żywey/ przez zmar-
29:
twychwſtánie Iezuſá Kryſtuſá.
x 1. Kor. 1. v. 3. Efes. 1. v. 3.

werset: 4Ku dźiedźictwu ktore zginąć niemoże/
30:
áni być pomazáne/ ani zepſowane/
31:
á ieſt nam záchowáne ná niebie.

werset: 5Ktorzy ieſtheſmy záchowáni mo-
32:
cą Bożą przez wiárę ku zbáwieniu/
33:
ktore gotowe ieſt áby było obiáwio-
34:
ne cżáſu oſtátniego.

werset: 6W ktorey rzecży ráduiećie ſię/ the-
35:
raz malucżko zaſmuceni rozmáitemi
36:
pokuſámi/ ieſli potrzeba ieſt.


kolumna: b
werset: 7Aby doświádcżenie wiáry wáſzey
1:
dáleko drozſze niż doświadcżenie zło
2:
tá ktore ginie/ á wżdy przez ogień by-
3:
wa doświádcżone/ było ználezione
4:
być wam ku cżći y chwale/ y ku pocżći
5:
wośći/ gdy ſię okaże Iezus Kryſtus.

werset: 8Ktorego nie widźiawſzy miluiećie/
6:
ktorego nie widząc przedſię mu wie-
7:
rzyćie/ ráduiąc ſię weſelem niewymo
8:
wnym z chwalebnym.

werset: 9Odnoſząc zapłatę wiáry wáſźey/
9:
to ieſt/ zbáwienie duſz.

werset: 10O ktorym zbáwieniu dowiedowá-
10:
li ſię y bádali Prorocy/ ktorzy o przy-
11:
ſzłey ná nas łaſce prorokowali.

werset: 11Pilnie ſzukáiąc ná ktory ábo ná iá
12:
ki cżás Duch Kryſtuſow w nich w-
13:
przod świadcżąc/ oznaymił vtrapie
14:
nia ktore miáły prziydź ná Kryſtuſá/
15:
y chwałę ktora po nich prziydź miáłá

werset: 12Ktorym y to było oznáymiono/ iż
16:
B nie ſobie/ ále nam thymi rzecżámi
17:
poſługowáli/ ktore teraz ſą opowie-
18:
dźiáne przez ty ktorzy wam przepo-
19:
wiedáli Ewánielią/ przez zeſłánego
20:
z niebá Duchá świętego/ C ná kthore
21:
rzecży żądáią Aniołowie pátrzáć.
B Prorocy ktorży nam Kryſtuſá oznaymili zdáleká Kryſtuſá widźieli á ták posługowánie ich wrzkomo nam było pożytecżnieyſze niż onym/ gdyż iuż otrzymáliſmy łáſkę Kryſtuſowę/ á oni ią tylko w nádźiei oglądáli. C To ieſt/ ná dokońcżenie rzecży obiecánych.

werset: 13A przetoż xD przepáſawſzy biodrá
22:
vmyſłu wáſzego trzeźwością/ do-
23:
ſkonáłą nádźieię mieyćie w łáſce kto-
24:
ra wam ieſt przynieśioná/ áż ſię oka-
25:
że Iezus Kryſtus.
x Luk. 12. v. 35. D Nápomina ábychmy precż odrzućili wſzythko co nam przekaża idź do Bogá/ á bierze podobieńſtwo od tych ktorzy ſię podkaſáią/ áby thym śpieſzniey w drogę ſzli.

księga: 2.Petri.
rozdział: 1


strona: 130v

EPISTOLA PETRI. II.

kolumna: c
werset: 9Bo ktory tych rzecży nie ma/ then
1:
ieſt ſlepy B z dáleka nic nie widząc/ zá
2:
pámiętawſzy iż ieſt ocżyśćion od ſtá
3:
rych grzechow ſwoich.
B Dáwa znáć Piotr s. iż ći w kthorych nie ieſt ſkutheczne poznánie Boże/ ſą ile ſię dotycże Kroleſtwá Bożego iáko ći ktorzy nie widzą rzecży niebiekich/ ktore ſą dáleko od świátá/ iedno tylko rzecży źiemſkie/ ktore ſą bliżſze/ ábowiem gdyby widźieli/ tedyby ſię vdáli do drogi kthora wiedźie do niebá.

werset: 10A przetoż bráćia rádſzey ſię ſtáray-
4:
ćie ábyſćie mocne cżynili wezwánie y
5:
C wybránie wáſze/ bo ieſlibyſćie thy
6:
rzecży czynili/ nigdy ſię nie D powálićie
C To ieſt/ świątobliwośćią żywotá/ z ktorego ſię okázuie wybránie náſze być trwáłe. D Nie mowi tego ábyſmy ſię ſpuſzcżáli ná ſwoie zasługi/ ále żeby nas vpewnił o przyſzłey łáſce Bożey.

werset: 11Abowiem thym ſpoſobem hoynie
7:
wam będźie dane weſćie do wiecżne-
8:
go Kroleſtwá Pána náſzego y zbá-
9:
wićielá Iezuſá Kryſtuſá.

werset: 12A ták nie zániedbam was záwſze
10:
vpomináć około tych rzecży/ choć v-
11:
mieiętni y potwierdzeni ieſtheſćie w
12:
teráźnieyſzey prawdźie.

werset: 13Abowiem mnimam iż ieſt ſprá-
13:
wiedliwa rzecż/ pokim ieſt w thym E
14:
przybytku pobudzáć was przez nápo
15:
minánie.
E Tho ieſt/ w tym ćiele/ iáko w 2. do Kor. 3. v. 9.

werset: 14Wiedząc iż rychło złożę then moy
16:
przybythek/ iako y Pan náſz Iezus
17:
Kryſtus x mnie oznaymił.
x Ian. 21. v. 19.

werset: 15Ale też poſtáram ſię ábyſćie po wy-
18:
śćiu moim tych rzecży wzmienkę cży-
19:
nić mogli.

werset: 16x Abowiem nie oznaymiliſmy wam
20:
mocy y przyśćia Páná naſzego Iezu
21:
Kryſtá/ bawiąc ſię báśniámi zmyſlo
22:
nymi/ ále oglądawſzy ocżymá náſzy-
23:
mi máieſtat iego.
x 1. Kor. 1v. 17. y. 21. v. 13.

werset: 17Bo był wźiął od Bogá Oycá cżeſć y
24:
chwałę/ gdy mu był przynieſion głos
25:
tákowy od wielmożney chwały: " Ten
26:
ći ieſt Syn moy miły ná kthorym ia
27:
przeſtawam.
" Mát. 17. v. 5.

werset: 18A myſmy ten głos ſłyſzeli kthory
28:
był z niebá przynieśion/ będąc z nim
29:
ná gorze świętey.

werset: 19Ktemu mamy namocnieyſze ſło-
30:
wo prorockie/ ktorego pilnuiąc do-
31:
brze cżynić ie/ iáko kágáńcá świecące
32:
go ná ćiemnyn mieyſcu/ aż ſię F dzień
33:
oświeći/ a iutrzenká wzeydźie w ſer-
34:
cách wáſzych.
F To ieſt Kryſtus słońce ſpráwiedliwoſći okaże ſię w zupełney ſwoiey światłośći.

werset: 20x To naprzod wiedząc iż żadne pro
35:
roctwo piſma nie ieſth G właſnego
36:
przynucenia.
x 2. Tym. 3. v. 26. G To ieſt nie poſzło od cżłowieká ktoryby ſam z ſiebie do tego był pobudzon: Drudzy záſię cżytáią/ nie ieſt z oſobnego wykłádánia/ to ieſt/ nie należy ná cżłowieká wykłádáć piſmo wedle oſobnego rozumu ſwego.

werset: 21Abowiem nie wolą ludzką przy-
37:
nieśione ieſt niekiedy proroctwo/ ále
38:
święći ludźie Boży pobudzeni od Du
39:
chá świętego mowili.

rozdział: 2
Kápitułá 2.1. Wypiſuie złość y zginienie fáłſzywych do-
40:
ktorow y vcżniow ich.
werset: 1
B
Yli też y fáł-
41:
ſzywi Prorocy
42:
miedzy ludem/
43:
iáko też miedzy
44:
wámi będą fáł-
45:
ſzywi náucżyćie
46:
lowie/ kthorzy
47:
potáiemnie wwiodą kácerſtwá zárá
48:
żliwe/ y Paná ſię też prząc ktory ie ku
49:
pił/ ſámi ná ſię przywodząc pręthkie
50:
zginienie.

werset: 2A wiele náſládowáć będą zginie-
51:
nia ich/ przez ktore drogá prawdy bę
52:
dźie bluźnioná.

werset: 3Y przez łákomſtwo zmyſlonymi ſło-
53:
wy wámi kupcżyć będą/ ktorym po-
54:
tępienie iuż zdawná nie omieſzka-
55:
wa/ y ktorych zátrácenie nie drzemie.

werset: 4x Abowiem ieſli Bog Aniołom kto
56:
rzy byli zgrzeſzyli nie przepuśćił/ ále
57:
łáncuchámi ćiemnoſći ſtrąćiwſzy ie
58:
do piekłá/ podał ie záchowáne ku po-
59:
tępieniu.
x Iob. 4. v. 18. Iud. 6.

werset: 5Y A ſtáremu świáthu nie przepu-
60:
śćił/ ále x Noego ſámo oſmego opo-
61:
wiedácżá ſpráwiedliwośći zácho-
62:
wał/ przywiodſzy pothop ná świát
63:
niepobożnych.
A To ieſt/ iż po potopie ſtał ſię świát iáko nowy. x 1. Mo. 7. v. 2.

werset: 6" Y miáſthá Sodomcżykow y Go-
64:
moreycżykow obroćiwſzy w popioł/
65:
wywroceniem pothępił/ y vcżynił ie
66:
przykłádem tych ktorzy niepobożnie
67:
żyć będą.
" 1. Mo. 19. v. 24.

werset: 7Y ſpráwiedliwego Lotá ſprácowá
68:
nego bezecnym obcowániem hánieb-
69:
nych ludźi wybáwił.

werset: 8Abowiem on ſpráwiedliwy mieſz-
70:
káiąc miedzy nimi/ ná kázdy dźień nie
71:
pobożnymi ich ſpráwami wiedząc ie y
72:
ſłyſząc duſzę ſpráwiedliwą dręcżył.

werset: 9Vmieć Pan pobożne ludźi z poku-
73:
ſzenia wybawić/ a nieſpráwiedliwe
74:
ná ſądny dźień ku karániu záchowáć

werset: 10A zwłaſzcżá ty ktorzy zá ćiałem idąc
75:
w niecżyſtey pożądliwośći chodzą/ y
76:
páńſthwem gárdzą/ ſwowolni/ y w
77:
ſobie ſie kochaiący/ nie lękáią ſię bluź-
78:
nić przełożeńſtwá.

werset: 11Gdyż ſámi Aniołowie kthorzy
79:
śiłą y mocą więczſzy ſą/ nie B cżynią
80:
bluźnierſkiego ſądu przećiwko im v
81:
Páná.
B Choćia Aniołowie ſrodze ganili niepráwoſći niewiernych pánow/ wſzákże nie bluźnili mocy kthora im ieſt daná od Bogá.

księga: 1.Ioan.
rozdział: 4


strona: 133

Liſt pierwſzy Ianá Apoſtołá. Liſt. 133.

kolumna: a
werset: 9x W tym ſię okazałá miłość Boża
1:
w nas/ iż Syná ſwego iednorodzo-
2:
nego zeſłał Bog ná świát/ ábychmy
3:
żyli przezeń.
x Ian. 3. v. 16.

werset: 10B W tymći ieſt miłość/ nie iżbyſmy
4:
my vmiłowáli Bogá/ ále iż on vmi-
5:
łował nas/ y poſlał Syná ſwego áby
6:
był vbłaganiem zá grzechy náſze.
B Bog rozmáitym obycżáiem miłość ſwą przećiw nam okazał/ ále ten ieſt znák przednieyſzy.

werset: 11Namileyſzy ieſli nas ták Bog v-
7:
miłował/ mamy też my iedni drugie
8:
miłowáć.

werset: 12x Bogá żaden nigdy nie widźiał/
9:
Ieſli miłuiem iedni drugie/ Bog w
10:
nas mieſzka/ á miłoſć iego wypełni-
11:
łá ſię w nas.
x Ian. 1. v. 18. 1. Tym. 6. v. 16.

werset: 13Po tym znamy iż my w nim mieſz-
12:
kamy/ á on wnas/ iż z Duchá ſwego
13:
nam dał.

werset: 14A myſmy widźieli y świádcżemy/
14:
iż Oćiec poſłał Syná áby był zbáwi
15:
ćielem świátá.

werset: 15Ktobykolwiek wyznał iż Iezus ieſt
16:
Syn Boży/ Bog w nim mieſzka á on
17:
w Bogu.

werset: 16Myſmy poználi y vwierzyli miło-
18:
ſći ktorą Bog ma w nas/ Bogći ieſt
19:
miłość/ á kto trwa w miłoſći/ w Bo-
20:
gu trwa/ á Bog w nim.

werset: 17Tymći ſię wypełniła miłość w nas/
21:
ábyſmy vfánie mieli w dźień ſądny/ iż
22:
C iáki on ieſt/ tácy y my ieſthechmy ná
23:
tym świećie.
C To ieſt/ ábyſmy wyobráżenie iego nośili ktore ieſt iáko piecżęćią iż nas ſobie zá ſwoie ſyny ſpoſobił.

werset: 18Nie máſzći boiáźni w miłoſći/ zu-
24:
pełna miłoſć precż wyrzuca D boiaźń/
25:
ábowiem boiazń ma vdręcżenie/ A
26:
kto ſię boi/ nie ieſtći zupełny w miłoſći
D To ieſt/ niepokoy y trwogę ná ſumnieniu.

werset: 19My go miłuiemy/ ábowiem on nas
27:
pierwſzy vmiłował.

werset: 20Ieſliby kto rzekł/ Miłuię Bogá/ á
28:
brátáby ſwego nie nawidźiał/ kłam-
29:
cą ieſt/ Abowiem kto nie miłuie brátá
30:
ſwego ktorego widźiał/ Bogá ktore-
31:
go nie widźiał iáko może miłowáć?

werset: 21" Y to roſkazánie mamy od niego/
32:
áby ten ktory Bogá miłuie/ miłował
33:
też bratá ſwego.
" Ian. 13. v. 43. y 15. v. 12.

rozdział: 5
KApitu. 5.1. O owocách wiáry. 5. Vrząd/ moc/ y Bo-
34:
ſtwo Kryſthuſowe. 25. Przećiwko báłwa-
35:
nom.
werset: 1
K
Tokolwiek wie
36:
rzy Iezuſá być A Kry
37:
ſtuſem/ z Bogá ſię
38:
B národźił/ á ktokol
39:
wiek miłuie thego
40:
ktory vrodźił/ miłu
kolumna: b
ie też tego ktory z niego ieſt národzon
A To ieſt/ być prawdźiwym Meſyaſzem. B To ieſt/ odrodzony mocą duchá s.

werset: 2W tym znamy iż miłuiemy Syny
1:
Boże/ gdy Bogá miłuiemy/ y przyka
2:
zánia iego chowamy.

werset: 3Abowiem táć ieſt miłość Boża á-
3:
byſmy przykazánia iego chowali/ x á
4:
przykażánia iego nie ſą C ćięſzkie.
x Mát. 11. v. 30. C To ieſth/ ſynom Bożym ktorzy bywáią duchem iego rządzeni.

werset: 4Bo wſzytko co ſię národźiło z Bo-
5:
gá/ zwyćięża D świáth/ á wiárá ná-
6:
ſzá ieſt to zwyćięſtwo ktore zwyćięża
7:
świát.
D To ieſt/ wſzelákie ſkáżenie/ ábo co ſię z przećiwia duchowi Bożemu.

werset: 5x Y kthoż ieſt ten kthory zwyćięża
8:
świat/ iedno ten ktory wierzy iż Ie-
9:
zus ieſt Synem Bozym?
x 1. Kor. 15. v. 57.

werset: 6Tenći ieſt on Iezus Kryſtus ktory
10:
przyſzedł przez E wodę y kreẃ/ nie
11:
przez wodę thylko/ ale przez wodę y
12:
kreẃ/ á F duch ten ieſt ktory świad-
13:
cży/ iż Duch ieſt prawdą.
E To ieſt/ iáko wodá y kreẃ wypłynęłá z boku iego/ ták theż okázuie iż mamy zupełne omyćie y doſyć vcżynienie zá grzechy náſze w nim. F To ieſt/ duch náſz nam świádcży/ iż duch święthy ieſt prawdá/ to ieſt iż prawdźiwa ieſt náuká iego/ kthorą nas vcży iż prawdźiwie ieſthechmy ſyny Bożemi/ o cżym pátrz do Rzym. 8. v. 16.

werset: 7Abowiem G trzey ſą ktorzy świád-
14:
cżą ná niebie/ Oćiec/ Słowo/ y Duch
15:
święty/ á ći trzey iednoć ſą.
G Sześćią świádecthw okázuie/ iż zbáwienie mamy w Kryſtuſie/ trzemi ná niebie y trzemi ná źiemi/ co ſię tycże świádectw niebieſkich/ iáwne ſą/ á co ſię thknie źiemſkich ták máią być rozumiáne/ to ieſt przez wodę mámy rozumieć świątobliwość náſzę/ to ieſt odrodzenie ktorego znáki były w zakonie ocżyſćiania ony ktore Moyżeſz przypomina w 3. kſięgách/ A prżez kreẃ ſprawiedliwość rozumiemy ktora ſię zámyka wzgłádzeniu grzechow y w przycżythániu posłuſzeńſtwá Kryſtuſowego/ Owa kreẃ tu znácży ofiárę krwáwą Kryſtuſowę/ Náoſtátek Duch znácży to co Paweł święty mowi iż ſię nam Kryſtus ſtał od Boga mądroſćią/ iákoby rzekł/ iż duch náſz nápełniony mądroſcią Bożą przez Duchá Swięthego przyimuie Kryſtuſá zá zbawicielá.

werset: 8A trzey ſą ktorzy świádcżą ná źie-
16:
mi/ duch/ y wodá/ y kreẃ/ á ći trzey
17:
ná iedno ſię zgadzáią.

werset: 9Ieſli świádectwo ludzkie prziymu
18:
iemy/ świádecthwo Boże więcſzeć
19:
ieſt/ ábowiem thoć ieſt świádectwo
20:
Boże ktore świádcżył o ſynie ſwym.
" Ian. 2. v. 37.

werset: 10" Ktory wierzy w Syná Bożego/
21:
ma świádectwo ſam w ſobie/ Ktory
22:
nie wierzy Bogu/ cżyni go kłamcą/ gdyż nie wierzył świadectwu ktore
23:
Bog świádcżył o Synie ſwoim.

werset: 11A thoć ieſt świádectwo/ iż żywot
24:
wiecżny dał nam Bog/ á then żywot
25:
ieſt w Synie iego.

werset: 12Ktory ma Syná/ ma żywot/ ktory
26:
nie ma Syná Bożego/ nie ma żywotá.

werset: 13Ty rzeczy piſałem wam ktorzy wierzy
27:
ćie w imię Syná Bożego/ żebyſćie wie-
28:
dźieli iż żywot wiecżny maćie/ y áby-
29:
śćie wierzyli w imię Syná Bożego.

werset: 14Y toć ieſt vfánie ktore mamy w Bo-
30:
ga/ x iż ieſlibyſmy o co proſili wedle
31:
woley iego/ ſłucha nas.
x Wyżſzey. 3. v. 22.

werset: 15A ieſli wiemy iż ſłuchá nas czego-
32:
byſmykolwiek żądáli/ wiemy iż otrzy
33:
mawamy prośby H kthorycheſmy od
34:
niego prośili.
H To ieſt/ nie tylko ſobie ale y bráćiey.

werset: 16Ieſliby kto widźiał brátá ſwego á
35:
on grzeſzny grzechem ktory nie ieſt ná
36:
śmierć/ I proſić będźie/ y da mu żywot/ grzeſzącym (mowię) nie K ná śmierć/
37:
x ieſtći grzech ná śmierć/ nie mowię
38:
ábyś zań proſił.
I To ieſt/ Bogá. K Grzech na śmierć ieſt grzech przećiw Duchowi Swiętemu choć wſzeláki grzech ieſt śmiertelny/ wſzákże Bog z ſwey oycowſkiey dobrotliwoſći ſwoim folguie y odpuſzcza/ á grzech przećiwko Duchowi s. thenći bywa názwan/ iż Duch S. ktory nas oſobliwie oświeca y do prawdy wprowádza/ tenże Oyca y Syná y ſámego ſiebie nam oznaymuie/ á dla tegoż kto ták od niego ieſt oświeconym iż muśi wiedzieć prawdę Bozą choćiażby niechćiał/ á wſzakoż vmyſlną złoſcią chcąc y wiedząc ſprzećiwia ſię Bogu/ tedy o tym powieda iż przećiw duchowi S. grzeſzy zá ktorego modlitwy ſpráwowáne być niemáią. x Mát. 12. v. 31. Már. 3. v. 29. Luk. 12. v. 10.

werset: 17Wſzelka niepráwość ieſtći grzech/
39:
ále ieſtći grzech nie ná śmierć.

księga: Apoc.
rozdział: 2


strona: 135v


kolumna: c
werset: 8A Aniołowi kośćiołá Smirneń-
1:
ſkiego nápiſz: Ty rzecży mowi pier-
2:
wſzy y oſtátni/ ktory był vmárły y ży-
3:
wie.

werset: 9Znam ſpráwy twoie/ y vćiſk/ y v-
4:
boſtwo (ácż ieſteś bogáty) y bluźnier
5:
ſtwo tych ktorzy ſię powiedáią być G
6:
Zydmi/ a nie ſą/ ale ſą bożnicą ſzatáń
7:
ſką.
G To ieſth/ ludem Bożym.

werset: 10Nic ſię nie boy tych rzecży ktore maſz
8:
ćierpieć/ oto wrzući dyabeł niektore z
9:
was do ćiemnice/ ábyſćie byli doświá
10:
dcżeni/ á będźiećie mieć vćiſk H dźie-
11:
ſiąći dni: Bądź wierny áż do śmier-
12:
ći/ á damći koronę żywotá.
H To ieſt/ przez máły cżás.

werset: 11Ktory ma vcho/ niechay ſłucha co
13:
Duch mowi kosćiołom: Ktoby zwy-
14:
ćiężył/ nie będźie obráżon I od wtorey
15:
śmierći.
I Pierwſza śmierć ieſt kthora ná nas przychodźi dla grzechu od ktorey wierni przez Kryſtuſá bywáią zbáwieni/ á wtora śmierć należy niewiernikom ktorzy wiecżnie będą potępieni z Száthánem y z Anioły iego.

werset: 12Przytym nápiſz Aniołowi kośćio-
16:
łá Pergámeńſkiego: Ty rzecży mo-
17:
wi ten ktory ma miecż oboiętny y o-
18:
ſtry.

werset: 13Wiemći vcżynki twoie/ á gdźie mie
19:
ſzkaſz/ to ieſt/ gdźie ieſt ſtolicá ſzátáń
20:
ſka/ K a iż trzymaſz imię moie/ y nie
21:
zaprzałeś ſię wiáry moiey/ áni w ony
22:
dni w kthore Antypás świadek moy
23:
wierny zabit ieſt v was/ gdzie ſza-
24:
tan mieſzka.
K Záleca ſtátecżność ich w wierze iż nie ſtrwożyli ſobą w onym wielkim przeſládowániu.

werset: 14Ale mam przećiwk tobie trochę/ iż
25:
tám maſz ty ktorzy dźierżą náukę Bá
26:
láámowę x / ktory vcżył Baláká/ áby
27:
wrzućił zgorſzenie przed ſyny Izráel
28:
ſkie/ żeby iedli z tych rzecży ktore by-
29:
wáią báłwánom ofiárowáne/ y aby
30:
L niecżyſtośći ſię dopuśćili.
x 4. Mo. 24. v. 14. y 15. v. 1. L Práwie tu Duch święty oznáymuie y wyraża obycżáie sług Antykryſtá dźiſieyſzego.

werset: 15Tákże też maſz ty ktorzy trzymáią
31:
náukę Nykoláitow/ co mam w nie-
32:
nawiśći.

werset: 16Vpámiętay ſię/ bo gdźieby inácżey/
33:
prziydę ná ćię rychło/ y będę walcżył
34:
z nimi miecżem vſt moich.

werset: 17Ktory ma vcho/ niech ſłucha tego
35:
co Duch mowi kośćiołom: Themu
36:
ktoryby zwyćiężył/ dam ieść w oney
37:
ſkrytey M mánny/ y dam mu N kámyk
38:
biały/ y ná kámyku imię O nowe ná-
39:
piſáne/ ktorego nikt nie zna/ P iedno
40:
ten ktory ie bierze.
M Cżytay y Ianá káp. 6. y w Pſálm. 105. v. 40. N Ten vpominek dawano zapáśnikom y ſzermierzom á tu Kryſtus obiecuie dáć ſámego ſiebie. O Tho imię ieſtći nowe względem ćiáłá/ ale nie względem Bogá/ á to imię znácży cokolwiek o dobrodźieyſtwach Kryſtuſowych może być rzecżono. P Zaden nie wie iáko ieſt wielka dobroć/ mądrość/ y możność Páná náſzego/ iedno then ktory ieſt náucżony przez duchá S. 1. Kor. 12.

werset: 18Nápiſz też Aniołowi kościołá Ty-
41:
átyreyſkiego: Ty rzecży mowi Syn
42:
Boży/ ktory ma ocży iáko płomień o-
43:
gniowy/ á ktorego nogi podobne ſą
44:
moſiądzowi.


kolumna: d
werset: 19Wiemći vcżynki twoie/ y miłość/ y
1:
x poſługowanie/ y wiarę/ y ćierpli-
2:
wość twoię/ y ſpráwy twoie/ y oſtá-
3:
tnie rzecży więtſze niż pierwſze.
Q To ieſt/ około vbogich.

werset: 20Ale mam trochę przećiwko tobie/
4:
iż niewiesćie xR Iezabeli/ ktora ſię mie
5:
ni być Prorokinią/ dopuſzcżaſz vcżyć
6:
y zwodźić ſługi moie/ aby ſię niecży-
7:
ſtośći dopuſzcżáli/ y iedli z tych rzecży
8:
ktore bałwanom bywaią ofiarowa-
9:
ne.
x 1. Krol. 16. v. 31. R Tym przezwiſkiem rozumie káżdego zwodźićielá y fáłſzywego Proroká.

werset: 21Y dałem iey cżás áby ſię vpámiętá-
10:
łá od złośći ſwoich/ ale nie pokuto-
11:
wała.

werset: 22Oto ia porzucę ią ná S łoże/ y ty kto
12:
rzy z nią cudzołoſtwa ſię dopuśćili w
13:
vćiſk wielki/ ieſliby ſię nie vpámię-
14:
tali z vcżynkow ſwoich.
S To ieſt/ ná pokoy ktory ieſt przeklęty/ bo przez łoże pokoy ſię rozumie w piśmiech.

werset: 23A ſyny iey potrácę śmierćią/ y pozná
15:
ią wſzytki kośćioły iżem ia ieſt then
16:
ktory badam ſię nerek i ſerc/ y dam ká
17:
żdemu z was wedle vcżynkow iego.

werset: 24A wam mowię drugim Tyátyreń-
18:
cżykom/ ktorzykolwiek nie máią they
19:
náuki/ áni poznali T głębokośći ſzá-
20:
táńſkich/ iáko powiedáią/ nie włożę
21:
na was inego brzemieniá.
" Sám. 16. v. 7. Pſálm. 7. v. 10. Iere. 11. v. 20. y 17. v. 10. T Thák názywáli ſwoie błędy iákoby ſię w nich zámykáło poznánie głębokie rzecży Boſkich/ iáko dźiś cżynią Nowokrzcżeńcy.

werset: 25A wſzákże tego ſię dźierzćie co ma-
22:
ćie/ áż prziydę.

werset: 26Abowiem ieſliby kto zwyćiężył/ y
23:
záchował áż do końca vcżynki moie/
24:
x dam mu zwierzchność V nád pogá-
25:
ny.
x Pſálm. 2. v. 9. V To ieſt/ będą pány wſzythkich rzecży przez Kryſtuſá.

werset: 27Y będźie ie rządźił laſką żalázną/ y
26:
iáko nacżynia gliniáne będą ſkru-
27:
ſzeni.

werset: 28Iákom ia też wźiął od Oycá me-
28:
go/ y dam mu X gwiazdę zaranną.
X Obiecuie wiernym ſámego ſiebie dać/ y zowie ſię zaránną gwiazdą.

werset: 29Kthory ma vcho/ niechay ſłyſzy co
29:
Duch mowi kośćiołom.

rozdział: 3
KApitu. 3.1. Nápomina kośćioły niektore ku praw-
30:
dźiwemu wyznániu wiáry/ y ku cżuynośći.
werset: 1
Y
Nápiſz Aniołowi ko
31:
śćiołá ktory ieſt w Sár-
32:
dźiech: To mowi ten kto-
33:
ry ma ſiedḿ duchow Bo-
34:
żych/ y ſiedḿ gwiazd: Wiem vcżyn-
35:
ki twoie/ iż ieſt ſławá że A żywieſz/ á-
36:
leś vmarł.
A Zywy kośćioł ieſt gdy ná kſztałt dobrego drzewá podawa owoce dobre/ A thu mowi przećiwko wſzem obłudnym/ ktorzy ſię thák ſpráwuią iákoby ich Bog niewidźiał/ y myſli ich nie był świádom.

werset: 2Bądź cżuyny/ á vtwirdź drugie rze
37:
cży ktore pomrzeć máią/ abowiemem
38:
nie nalazł vcżynkow thwoich zupeł-
39:
nych przed Bogiem.

rozdział: 8


strona: 138


kolumna: a
werset: 10Tedy Anioł trzeći zátrąbił/ y ſpá-
1:
dłá z niebá M gwiazdá wielka/ ná
2:
kſztałt pochodniey goráiąca/ y vpa-
3:
dłá ná N trzećią cżęść rzek/ y ná źrzo-
4:
dłá wod.
M Przednieyſzy z odſzcżepieńcow. N Ty rzeki ſą ſzcżere słowá Boże ktore gdy z nimi zmieſzány bywa piołyn to ieſth/ fáłſzywa náuka tedy ſię ſtawaią śmiertelne/ nie dla nich ſámych ále dla kłamſtwá przymieſzánego.

werset: 11A imię gwiazdy ieſt rzecżono Pio
5:
łyn/ Obroćiłá ſię thedy trzećia cżęść
6:
wod w piołyn/ á wiele ludźi pomárło
7:
od O wod/ iż ſię były gorzkiemi zſtały.
O To ieſt/ od fáłſzywey y ſkáżoney náuki.

werset: 12Potym cżwarty Anioł zátrąbił/ y
8:
P vderzoná ieſt trzećia cżęść ſłońcá/ y
9:
trzećia cżęść mieſiącá/ y trzećia cżęść
10:
gwiazd/ ták iż záćmioná ieſt trzećia
11:
cżęść ich/ y dniá áby nie świećił/ y no
12:
cy tákże.
P Tymi słowy dawa znáć iż ſię ſekty bárzo rozmnożyły/ przetho iáſność słońcá ſpráwiedliwoſći/ tho ieſt Kriſtuſá/ vmnieyſzoná ieſt/ nie ſamá w ſobie/ ale względem ludźi dla kłamliwych náuk/ iż też koſcioł mniey wiedźiał o Kryſtuſie niż przed tym/ a iż barzo máło prawdźiwych náucżyćielow zoſtáło.

werset: 13Y pátrzyłem á vſłyſzałen Aniołá
13:
lecącego w pośrzodku niebá/ á on
14:
rzekł głoſem wielkim: Q Biádá/ biá
15:
dá/ biáda mieſzkáiącym ná źiemi od
16:
inych głoſow trąby trzech Aniołow
17:
ktorzy zátrąbią.
Q Ty ſą ſtráſzliwe grozy náprzećiwko odpornym y niewiernym ludźiom.

rozdział: 9
KApitu. 9.1. Ná trąbienie piątego y ſzoſtego Aniołá ſzá-
18:
ráńcża wychodźi z ſthudniey przepáśći. 14.
19:
Rozwiązáni ſą cżterey Aniołowie/ á iezni
20:
posłáni ku karániu złych ludźi.
werset: 1
T
Edy piąty Anioł
21:
zatrąbił/ y widźiałem
22:
gwiazdę kthora A ſpadłá z nieba ná
23:
źiemię/ á dan ieſt iey klucż ſtudniey
24:
przepáśći.
A Náucżyćielowie odſzcżepieńcy vdáli ſię zá mądroſćią ludzką y źiemſką/ ktora práwie ieſt klucż do piekłá/ á Páweł thę mądrość zowie śmierćią do Rzym. 8.

werset: 2Otworzyłá thedy ſtudnię przepá-
25:
śći/ y wſtąpił B dym z ſtudnie iáko
26:
dym piecá wielkiego/ y záćmione ieſt
27:
ſłońce w powiethrze od dymu ſtu-
28:
dniey.
B Náuká fáłſzywa ktorą ieſt koſćioł obráżon y záćmion

werset: 3Y C wyſzłá z dymu ſtudniey ſzáráń
29:
cża ná źiemię/ á dana ieſt iey moc/ D
30:
iáką maią moc niedźwiadkowie źiem
31:
ſcy.
C O tey ſzáráńcżey to ieſt/ fáłeſznych Prorocech maſz v Páwła 1. Tym. 4. 2. Tym. 3. 2. Piotr 3. kápitu. D Tu ſię okáżuie przyrodzenie obłudnych ludźi ktorzy pokryćie przeſláduią wierne/ á iáko niedźwiadkowie ogonem obrażáią.

werset: 4A zákazano iey ieſt żeby nie ſzkodźi-
32:
łá E trawie źiemie/ ani żadney rzecży
33:
źieloney/ áni żadneymu drzewu/ ale
34:
tylko ludźiam F ktorzy nie maią pie-
35:
częći Bożey ná cżelech ſwoich.
E To ieſt wiernym/ ktorych ſię wiárá źielenieie y kwitnie miłoſcią y ſprawiedliwoſćią. F To ieſt niewiernym/ nád ktoremi ma moc Szátan 2. Tes. 2.

werset: 5A dano iey ieſt aby ich nie zábijáłá/
36:
ále áby byli męcżeni G przez pięć mie-
37:
ſięcy/ á iżby męcżenie ich było/ iáko mę
38:
cżenie niedźwiadkowe gdy cżłowie-
kolumna: b
ka obrazi.
G To ieſt/ do cżáſu pewnego/ á tá męka naſzym zdániem nic inſzego nie ieſt/ iedno trapienie ſumnienia/ ktorym przez zdrádę oney ſzáráńcżey byliſmy długo vtrapieni.

werset: 6H A thak onych dni ludźie śmierći
1:
ſzukác będą/ ale nie naydą iey/ y będą
2:
żądáć vmrzeć/ ále vćiecże śmierć od
3:
nich.
H Tákowa będźie trwogá na ſumnieniu niewiernych vſthráſzonych ſądem Bożym/ nic pewnego nie maiących.

werset: 7I A kſztałty ſzáráńcżey były podo-
4:
bne koniom gotowym ku bitwie/ a ná
5:
głowach iey były korony podobne zło
6:
tu/ y oblicża iey iáko oblicża człowie-
7:
cże.
I Tu ſię wypiſuią obłudni y nieprzyiaćiele wiáry/ á ták ieſt iáwne ich opiſánie iż o nich żaden wąthpić nie może/ Naprzod ſą waśniwi/ pyſzni/ á zwłaſzcżá kſiążę ich dźiſieyſzy Anthykriſt/ obłudni/ niecżyſći/ okruthni/ vporni w złoſći/ iáwnie ſwoich niecnot broniący/ y ſwoim máięthnoſćiam ták wiele dufáiący iż ſię káżdey złoſći y niecnothy wáżą/ Bogá bluźniąc/ y ludźi przywodząc k temu iż im służyć muſzą/ ná oſtatek kłamliwi y iádowići iáko niedźwiadkowie.

werset: 8Y miala włoſy iáko włoſy niewie-
8:
śćie/ á zęby iey były iako Lwie.

werset: 9Miałá theż páncerze iako pánćerze
9:
żelazne/ á głos ſkrzydeł iey iáko tęten
10:
wozow/ gdy wiele koni zbiegáią ſię
11:
ku bitwie.

werset: 10A miałá ogony podobne niedźwia
12:
dkom/ y były żądłá w ogoniech iey/ á
13:
moc iey byłá ſzkodźić ludźiam przez
14:
pięć mieſięcy.

werset: 11Przytym ma nád ſobą krolá poſtá-
15:
wionego Aniołá przepaśći/ ktoremu
16:
imię po Zydowſku K Abbádon/ á po
17:
Grecku Apollyon.
K To ieſt/ Gubiący/ á tenći ieſt Szátan krol wſzech ſynow pychy/ iáko Iob mowi 41. Ká. á biádá thym ktorzy tákowemu krolowi służą.

werset: 12Biádá iedná przeſzłá/ á oto idą ie-
18:
ſzcże dwie biedy potym.

werset: 13Tedy ſzoſty Anioł zátrąbił/ y ſłyſza
19:
łem L głos ieden ze cżterech rogow oł
20:
tarzá złotego/ kthory ieſt przed ocży-
21:
má Bożemi.
L Dawa znáć iż Kryſtus roſkázuie wſzythkim ſwoim sługam áby rozwiázáli cżterech ániołow ktorzy ſą v Eufrates/ gdźie rozumie áby wierni Miniſtrowie iáwnie á ſtátecżnie/ nie żárty ábo dworſtwem iákim mowili przećiw Aniołom/ to ieſt tym fáłeſznym naucżyćielom/ ktorzy ſą v rzeki Eufrátes/ to ieſt/ ktorzy mieſzkáią w wielkiey obfitoſći y doſtátku wſzech rzecży/ y w roſkoſzach/ w ktorych práwie vwięzli/ á gdy słowem Bożym ztąd bywáią ruſzeni/ tedy iak ſzaleni tym więcey ſię bogu przeciwią

werset: 14Mowiący ſzoſtemu Aniołowi kto-
22:
ry miał trąbę: Rozwiąż onych cżte-
23:
rech Aniołow vwiązanych v wielkiey
24:
rzeki Eufrates.

werset: 15Rozwiązáni ſą tedy oni cżterey An
25:
iołowie zgotowani ná godźinę/ y na
26:
dźień/ y ná mieſiąc/ y ná rok/ áby po-
27:
mordowáli trzećią część ludźi.

werset: 16Y byłá licżba woyſká iezdnego M
28:
dwieśćie kroć tyſiąc tyſięcy/ ábowie-
29:
mem ſłyſzał licżbę ich.
M Niezlicżona licżbá Antykryſtow y obłudnikow záwżdy gotowych ku zátráceniu wiernych/ o ktorich też mowi w v. 19.

werset: 17Tákżem też widźiał N konie w wi-
30:
dzeniu/ y thy ktorzy ná nich ſiedźieli
31:
máiąc O pancerze ogniſte/ y Hiácyn-
32:
towe/ y ſiarcżane/ a były głowy koni
33:
iáko P łby Lwie/ á z gęby ich wycho-

strona: 138v

APOCALYPSIS.

kolumna: c
dźił Q ogień/ y dym/ y ſiárka.
N Ty konie ſą náucżyćielowie Antykryſtowi/ á ći ktorzy ná nich ſiedzą/ ſą kſiążętá niepobożne/ A iż ty konie ſą bez vzdy opiſáne/ tedy dawa znáć Duch s. iż nie władną imi ći co ná nich ſiedzą/ owſzem od nich bywáią rządzeni/ ták iż podcżás y zacne kſiążętá przez iednego ſpowiedniká bywáiąc od prawdy odwiedźione. O Then vbior znácży nieſpráwiedliwość/ obłudę/ y obrzydłą á mierźioną mądrość ludzką/ A thą zbroią bywáią vzbroieni niewiernymi pánowie/ ktorzy kwoli Antykryſtowi powſtáwáią przećiw Kriſtuſowi y wiernym iego. P Miáły pirwey łeb cżłowiecży/ ále teraz Lwi/ to ieſt/ ſą okrutni/ y mocą ſię bronią/ gdyż im nieſtawa ſpráwiedliwoſći. Q To ieſt/ powieſći niepobożne/ nicżemne y ſproſne á przemierzłe.

rozdział: 16


strona: 141


kolumna: a
werset: 3Zátym D wtory Anioł wylał bań-
1:
kę ſwoię na morze/ y zſtháło ſię iáko
2:
by kreẃ trupia/ y káżde E źwierzę kto
3:
re było żywe w morzu F zdechło.
D To widzenie iuż ſię wypráwiło wyżſzey 6. káp. gdźie o koniu rydzym powieda/ á Morze tu znácży kſiążętá niewierne y okrutne ktorych ſię okrućienſtwo rozumie przez kreẃ. E Wſzyſcy obłudnicy y ktorzy ſię w prożnoſći kocháią/ co ſię przez Morze rozumie. F Poginęli ći ktorzy nie prawdźiwie w Pánu żyli/ ábo nie ſmieiąc dla okrućieńſtwá tyránow przyiąć prawdy Bożey/ ábo dla boiázni od niey odſtępuiąc.

werset: 4Potym trzeći Anioł wylał bańkę
4:
ſwoię ná G rzeki y ná źrzodłá wod/ H
5:
y zſtáły ſię krwią.
G To ſię rozumie o piſmie ktore było fałſzywie wykłádáne przez odſzcżepieńce. H Cieleſnym ſpoſobem były rozumiáne y wykłádáne mądroſćią ludzką/ kthora ſię w piſmiech cżęſthokroć przez kreẃ rozumie.

werset: 5Y ſłyſzałem Aniołá I wod kthory
6:
mowił: Spráwiedliwyś Pánie kto
7:
ryś ieſt/ y ktoryś był/ y święty prze-
8:
to iżeś ty rzecży oſądźił.
I Ci ſą Aniołowie ábo posłowie ktorym wola Boża y słowo iego ieſth zwierzone/ áby ie wiernym oznaymili.

werset: 6Iż kreẃ świętych y prorokow wy
9:
lali/ y nápoiłeś ie K krwią/ boć godni
10:
ſą.
K Miáſto wod iáſnych y przezrocżyſtych prawdy/ nápoiłeś ie krwią odſzcżepieńſtwá y wymysłow ludzkich.

werset: 7Y ſłyſzałem drugiego z przybytku
11:
świętego kthory mowił/ Y owſzem
12:
Pánie Boże wſzechmogący/ Praw-
13:
dźiwe y ſpráwiedliwe ſą ſądy twoie.

werset: 8Potym cżwarty Anioł wylał báń-
14:
kę ſwoię na L ſlońce/ y dane mu ieſth
15:
M gorącośćią trapić ludźie przez o-
16:
gień.
L To proroctwo ieſt o przednieyſzym zbunthowániu Antykryſtowym/ iáko o Máchomećie y inſzych/ kthorzy ſą przećiw słońcu/ to ieſt Kryſtuſowi. M Thá wielka gorącość ieſt vdręcżenie ſumnienia/ kthore práwá y vſtáwy Antykryſtowe pod imieniem Kryſtuſowym podáne vcżyniły.

werset: 9Y zápalili ſię ludźie wielkim zapa-
17:
leniem/ y bluźnili imię Bogá/ ktory
18:
ma moc nád thymi plagámi/ á nie N
19:
vpámiętáli ſię aby mu chwáłę dáli.
N W kroleſtwie Antikriſtowym było rzkomo vpámiętánie y pokutá zá grzech/ y rozmáite doſyć vcżynienie/ lecż to wſzytko przed Pánem nizacż nie ſtało/ gdyż wymyſlone było przećiw woley iego.

werset: 10Zátym piąthy Anioł wylał báńkę
20:
ſwoię ná ſtolicę beſtyiey/ y zſtáło ſię
21:
kroleſtwo iey O ćiemne/ y żwali ięzyk
22:
ſwoy od boleśći.
O Bez świátłoſći prawdy Bożey/ pátrz o tym wyżſzey kápit. 9.

werset: 11Y bluźnili Bogá niebieſkiego dla bo
23:
leśći ſwoich y wrzodow ſwoich/ ani
24:
ſię vpámiętáli od vcżynkow ſwoich.

werset: 12A ſzoſty Anioł wylał báńkę ſwoię
25:
ná onę wielką rzekę P Eufrátes/ y Q
26:
wyſchłá wodá iey/ aby byłá nágoto
27:
wána drogá R krolom przychodzą-
28:
cym od S wſchodu ſłońcá.
P Byli podáni w pożądliwoſći ſerc ich/ áby ſię práwie vdáli zá roſkoſzámi y zbytki światá tego/ o cżym maſz wyżſzey káp. 9. Q Odięte ſą im y vſtáły ich roſzkoſzy/ gdy ſię słowo Boże ziáwiło. R Ci Krolowie ſą naprzednieyſzy w kroleſtwie Antykryſtowym/ á nawięcey to ſię ſćiąga ku Rzymſkim Kárdynałom y im podobnym. S To ſię iáwnie okázuie dźiś/ ábowiem gdy ći krolowie przerzecżeni wierne wyznawce słowá Bożego morduią y okruthnie nád nimi przewodzą/ gdy ich kto pyta iákim to duchem cżynią/ odpowiedáią iż ie ruſza miłość Kryſtuſowá y koſćioła iego/ owa thę ſpráwę o ſobie dawáią iákoby wſzytko dla chwały Kryſtuſowey cżynili/ co nic inſzego nie ieſt/ iedno przychodźić od wſchodu słońcá/ kthory ieſt Kryſtus etcet.


kolumna: b
werset: 13Y widźiałem z vſt ſmokowych/ y z
1:
vſt beſtyey/ y z vſt onego fáłſzywe-
2:
go proroká trzy niecżyſte T duchy wy
3:
chodzące podobne V żábam.
T Ci trzey duchowie ſą náuki niepobożne/ fáłſzywe/ y obrzydłe. V To ieſt/ świegotliwe iáko żáby.

werset: 14Abowiem ſą duchy cżártow tych
4:
ktorzy cżynią cudá/ y ktorzy odcho-
5:
dzą do Krolow źiemie y wſzytkiego
6:
świathá/ áby zebráli ie ku bitwie o-
7:
nego wielkiego dniá Boga wſzech-
8:
mogącego.

werset: 15x Oto idę iáko złodziey/ błogoſłá-
9:
wiony kthory cżuie y chowa ſzáthy
10:
ſwoie/ aby nie chodźił nágo/ á iżby
11:
iego ſromoty nie widźiano.
x Wyżſzey. 3. v. 7. Mát. 24. v. 44.

werset: 16Zebráli ie tedy ná mieyſce/ kthore
12:
ieſt rzecżono po Zydowſku X Armá-
13:
gedon.
X Niektorzy wykładáią to słowo Gorę owocow/ á rozumieią koſćioł Boży/ á drudzy záſię rozumieią mieyſce niektore gdźie przywiedźione będą niewierne kſiążętá/ áby tám zdrádą Diabelſką zginęli.

werset: 17Zátym ſiodmy Anioł wylał báńkę
14:
ſwoię ná Y powietrze/ y wyſzedł głos
15:
wielki z kośćiołá niebieſkiego od ſto-
16:
lice/ mowiąc: Z Zſtało ſię.
Y Przećiwko złym duchom y wſzem fałſzywym náucżyćielom to piſze. Z To znácży iż thy rzecży będą gdy oſtátni cżás prziydźie/ á gdy vſtáną wſzytki diabelſkie nauki y wymyſły/ tedy Kryſtus ſam krolowáć będźie/ ácż bez obłudnikow nigdy koſćioł nie będźie ná tym świećie.

werset: 18Y zſtáły ſię głoſy/ y gromy/ y łyſká-
17:
wice/ y zſtáło ſię wielkie trzęſienie źie
18:
mie iákie nigdy nie było/ od kąd lu-
19:
dźie byli ná źiemi/ á to trzęſienie źie-
20:
mie było ták wielkie.

werset: 19Y rozerwáne ieſt AA miáſtho ono
21:
wielkie ná BB trzy cżęśći/ CC y miáſtá
22:
pogánow vpádły/ y Bábilon wiel-
23:
kie przyſzło ná pámięć przed Bogá/
24:
x áby iemu dal kubek winá popędli-
25:
wośći gniewu ſwego.
AA Krołeſtwo Antykryſtowe. BB Dwie cżęſći znácżą niewierne y odrzucone/ á trzećią wierne y wybráne ktorzy zoſtháną/ á choć ieſzcze będą niektorzy niewiernicy/ iednák nie będą ſię śmieli targáć ná wierne Boże. CC Koſćioły pogáńſkie. x Ierem. 25. v. 15.

werset: 20Y DD wſzelka wyſpá vćiekłá/ á nie
26:
nálázły ſię gory.
DD Zaden ſię nie będźie mogł kryć przed oblicżnoſćią Bożą/ ábowiem niewierni rádzi nie rádźi muſzą przed ſąd iego ſtanąć.

werset: 21Y EE wielki grad iáko cetnarowy
27:
ſpadł z niebá ná ludźi/ á ludźie blu
28:
źnili Bogá dla plagi grádu/ przeto
29:
iż plagá iego barzo wielka byłá.
EE Ciężkośc ſądu Kryſtuſowego tu ſię zámyká.

rozdział: 17
KApitu. 17.1. Opiſánie wielkiey nierządnice. 6. Złośći
30:
iey y karánie. 14. Zwyćięſtwo Báránkowe.
werset: 1
P
Rzyſzedł thedy ie-
31:
den z ſiedmi Aniołow/ kto
32:
rzy mieli ſiedḿ bániek/ y
33:
mowił ze mną/ rzekąc mi:
34:
Chodź ſám/ Okażęć potępienie wiel
35:
kiey A nierządnice ktora B ſiedźi nád
36:
wodámi wielkiemi.
A Anthykryſt ieſt podobny nierządnicy przeto iż zwodźi świát łágodnemi y fałſzywemi náukámi y poſtáwą zwierzchnią obłudnych Ceremoniy ſwoich. B Ma w mocy ſwoiey wiele narodow.

werset: 2Z ktorą niecżyſtośći C popełnili kro
37:
lowie źiemie/ y vpili ſię winem D nie-
38:
cżyſtośći iey obywatele źiemie.
C Zſtáli ſię ćieleſnymi y odrzuconemi. D Kłamſtwá/ zdrády/ y obrzydłoſci iey.

rozdział: 21


strona: 143v


kolumna: c
werset: 22Y nie widźiałem kośćiołá w nim/
1:
ábowiem Pan Bog wſzechmogący
2:
ieſt kośćiołem iego y báránek.

werset: 23x A nie potrzebuie tho miáſto áni
3:
ſłońcá áni mieſiącá áby świećiły w
4:
nim: ábowiem chwałá Boża oświe
5:
ćiłá ie/ a báránek ieſt kágáńcem iego.
x Ezá. 60. v. 13.

werset: 24x Narodowie też ktore były zácho-
6:
wáne/ będą chodzić przy świátłośći
7:
iego/ á F krolowie źiemie chwałę ſwo
8:
ię y cżeść do niego przynioſą.
x Ezá. 60. v. 5. F Pobożni y wierni Krolowie w chwale oney przyſzłey oſobliwſzą zacność otrzymáią/ iáko Dawid/ Iozáfát/ Ezechiaſz/ ácż y drudzy wierni nie będą podleyſzemi/ tákże theż y w mękach piekielnych ſrożey karáni będą krolowie y przełożeni/ ktorzy nie słuſznie ſię w ták zacnym ſwym powołániu ſpráwowáli/ A ći ktorzy w tym żywocie cżći ſwoiey do koſćiołá Bożego nie przynoſzą/ thedy y ná on cżás nie przynoſzą gdy ſię chwałá iego okaże.

werset: 25" A brany iego nie będą zámknione we
9:
dnie/ ábowiem nocy tám nie będźie.
" Ezá. 60. v. 1.

werset: 26Y będźie przynieſioná cżeść y chwa-
10:
łá poganow do niego.

werset: 27Nie wnidźie do niego nic co po-
11:
kala/ ábo cżyni co brzydliwego/ abo
12:
kłamſtwo/ ále ći kthorzy napiſáni ſą
13:
w x kſięgách żywotá báránká.
x Filip. 3. v. 4.

rozdział: 22
KApitu. 22.1. Szyrzey opiſuie chwałę wiernych/ okázu-
14:
iąc vrząd ich y karáne złośćiwych/ y powa
15:
gę proroctwá tego.
werset: 1
Z
Athym vkazał mi A
16:
cżyſthą rzekę wody żywey
17:
przezrocżyſtą iáko Krzy-
18:
ſztał/ wychodzącą z ſtoli-
19:
ce Bożey y Báránkowey.
A Tá rzeka znácży wielką á nieogárnioną obfithość wſzelákich dobrodźieyſtw duchownych w onym żywoćie wiecżnym.

werset: 2A w pośrodku rynku iego y z obud-
20:
wu ſtron rzeki było B drzewo żywotá
21:
noſzące C owocow dwánaſcie D / ná ká
22:
żdy mieſiąc podawáiąc owoc ſwoy/
23:
y E liśćie ſwoie/ ku vzdrowieniu po-
24:
gánow.
B Kryſtus ożywiáiąc ſwoie wierne/ ktorzy ſą iáko brzegi v rzeki Bożey. C To znácży wſzytki ſpráwy Páná Kryſtuſowe ktore dla zbáwienia náſzego vcżynił/ iáko gdy ſię wćielił/ vrodźił/ cierpiał/ wſtał zmartwych etc. Owa ty owoce ſą wybránie/ wezwánie/ vwielbienie/ vſpráwiedliwienie etc. kthore ſię pod licżbą 12. zámykáią/ dla tego iż żaden nie może być zbáwion/ iedno ten ktori wedle duchá ieſt z dwoygánaśćie pokolenia Izráelſkiego/ á ſpráwuie ſię wedle słowá ktore opowiedźieli dwánaśćie Apoſtołow. D Cżęſto á obficie. E To znácży opowiedánie ſlowá bożego/ ktoremu gdy vwierzą pogáni/ będą vlecżeni/ tho ieſt zbáwieni.

werset: 3Y nie będźie dáley żadne przeklęctwo/
25:
ále ſtolica Boża y báránkowá w nim
26:
będzie/ y ſłudzy iego iemu ſłużyć będą.

werset: 4A oglądáią oblicże iego/ á imię ich
27:
ná cżelech ich będźie.

werset: 5Nocy też tám nie będźie/ áni im po
28:
trzebá będźie świátłośći kágáńco-
29:
wey/ áni świáthłośći ſłonecżney/
30:
przetho iż Pan Bog ie oświeca/ y
31:
krolowáć będą ná wieki wiekow.

werset: 6Tedy mi rzekł Ty ſłowá wierneć
32:
ſą y prawdźiwe/ á Pan Bog świę-
33:
tych prorokow poſłał Aniołá ſwe-
34:
go/ áby okazał ſługam ſwym kthore
35:
rzecży rychło ſię zſtáć máią.

werset: 7Otho idę rychło/ Błogoſłáwiony
36:
ktory záchowywa ſłowá proroctwá
kolumna: d
kſiąg tych.

werset: 8A ia Ian ſłyſzałem y widźiał thy
1:
rzecży/ A gdym ſłyſzał y widźiał/ v-
2:
padłem przed nogámi Aniołá kto-
3:
ry mi ty rzecży okázował.

werset: 9A on mi rzekł/ Pátrz abyś nie cży-
4:
nił/ abowiem ieſtem thowárzyſzem
5:
twoim y bráćiey twey prorokow/ y
6:
thych kthorzy záchowywáią ſłowá
7:
kſiąg tych/ Bogu chwałę daway.

werset: 10Potym rzekł ku mnie: F Nie piecżę
8:
tuy ſłow proroctwá kſiąg thych/ G
9:
ábowiem cżás bliſko ieſt.
F Thym ktorzy od Bogá nie ſą náucżeni/ kſięgi thy ſą zámknione/ ále ſą wiernym otworzone. G Iákoby rzekł/ Nie potrzebá tych rzecży zápiecżęthowáć/ iákoby ſię nie rychło wypełnić miáły/ bo iuż bliſko ieſt czás gdi ſię wypełnią.

werset: 11H Ktory ſzkodźi/ niech ieſzcże ſzko-
10:
dźi/ á kthory ieſt plugáwym niech ie-
11:
ſzcże bęźie plugáwym/ á ktory ieſth
12:
ſpráwiedliwym/ niech ieſzcże będźie
13:
vſpráwiedliwion/ á święty niech ie-
14:
ſzcże będźie poświęconym.
H Dźiwne ſą ty słowá/ okázuiąc ſrogi ſąd páńſki nád niewierniki/ á wielkie miłoſierdźie iego nád wiernymi/ A thák Pan Bog odrzuconym/ y tym ktorzy ſię w złośći kocháią/ dopuſzcża iż ſię ná káżdi dźień gorſzymi zſtawáią/ aby tym ſrożſzy ſąd ná ſobie odnieſli: A wierne záſię thak ſpráwuie Duchem ſwym/ iż ſię ná káżdy dźień zſtawáią lepſzymi etc.

werset: 12Oto idę rychło/ á zápłatá moiá ze-
15:
mną ieſt/ ábym oddał káżdemu iáko
16:
będźie vcżynek iego.

werset: 13Iam ieſt Alphá y Omega/ pocżą-
17:
tek y koniec/ pierwſzy y oſtátecżny.

werset: 14Błogoſławieni ktorzi zachowywáią
18:
przykazánia iego/ áby práwo mieli w
19:
drzewie żywotá/ y weſzli branámi do
20:
miáſtá.

werset: 15A zewnątrz będą I pśi y ći ktorzy tru
21:
ią/ y niecżyśći/ y mężoboyce/ y bálwo
22:
chwálce/ y ktorykolwiek miłuie y do-
23:
puſzcża ſię kłamſtwá.
I Nie czyści y okrutni.

werset: 16Ia Iezus poſłałem Aniołá mego/ á-
24:
by wam świádcżył o tych rzecżach w
25:
koſćielech: Iam ieſt korzeń y rodzay on
26:
Dawidow/ gwiazdá iáſna j zaranna

werset: 17A duch y K chlubienicá mowią/
27:
Podź/ á ktory ſłucha/ niech rzecże/ Chodź/ á ktory pragnie/ niech przyi
28:
dźie/ á ktho chce/ niech bierze widę
29:
żywotá dármo.
K Koſćioł Boży z nádchnieniá Duchá świętego.

werset: 18Iać oświádcżam każdemu ktory ſłu
30:
cha ſłow proroctwá kſiąg tych/ ieſliby
31:
kto przydał tym rzecżam/ włoży nań
32:
Bog plagi napiſáne w kſięgách tych.

werset: 19A ieſliby ktho viął co z ſłow kſiąg
33:
proroctwá tego/ odeymie Bog cżęść
34:
iego z kſiąg żywotá y z miáſtá świę-
35:
tego/ y z tych rzecży ktore ſą nápiſá-
36:
ne w kſięgách tych.

werset: 20Powieda ten ktory o tych rzecżach
37:
świádcży: L Záiſte/ Idęć rychło. A-
38:
men. Tákci. Chodź Pánie Iezuſie.
L Gdyż Pan ieſt bliſki/ mamy ſobie ſtátecżnie pocżynáć y ćieſzyć ſię/ á wſzákże nie mamy ſobie ſzácowáć krotkoſći abo długoſći cżáſu.

werset: 21Laſká Páná náſzego Iezuſá Kry-
39:
ſtuſa z wámi wſzytkimi. Amen.