[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   
tytuł:   Constitutiones Conventus Generalis Piotrcoviensis
rok wydania:   1544


strona: 30

1:
CONSTITVTIONES
2:
CONVENTVS GE=
3:
NERALIS PIOTR=
4:
COVIENSIS ANNI
5:
DONI 15
6:
44
7:
J
EGO Krolewſka Mcz naſſ pąn Mczywy.
8:
Zathem ſtaraniem, ktore ma o obronie kro=
9:
leſtwa ſwego. obacziwſſi wielkie niebeſpie=
10:
czeńſtwa. ktore naſz od mocznego nieprzi
11:
iacziela wſſego krzeſczyanſtwa doliegaią
12:
theraſ nawienczi, gdy pod mocz iego Pogra=
13:
niczne Panſthwa ſąmſieczkie, wegierſkie kro
14:
leſtwo. y Woiewocztwo Walaſkie podbyte. Sząm
15:
raczel Sziem walny Coronny wPiothrkowie
16:
na trzy krolie poloſzicz, na ktorem ziednoſtai
17:
nego y zgodnego zezwolenia y rady wſſech
18:
ſtanow, themu by ſię zabiezalo, aby iaky
19:
ſſkody Corona niewzięla. Aby naſ wniego
20:
townoſczi naſſy, nyeprzyacziel niezaſtal
21:
A nad nedzne naſſe nieſtlumiel. My thedy rada
22:
a ſenath koronny thak duchownego yako ſſwiecz=
23:
kiego ſtanu poſpolu y ziemſkymy poſly, kto=
24:
ręm zupelna niezamierozona nocz ieſt od
25:
wſſego riczerſtwa Corony they dana, aby ra
26:
dzyly o rzeczach na ktorich obrona poſpolita
27:
nalieſzy. Takyſmy spoſob ku obronie poſpolithey

strona: 30v

1:
przeczywko ſamemu poſpolitemu Tureczkiemu
2:
nieprzyaczieliowy y przeczywko nawalny moczy
3:
yego nalozely.
4:
Naprzod wedlug ſtarego zwyczayu Panowie
5:
Swieczczy ze wſſitką sliachthą benda powin
6:
ny woyenna wyprawę kazdy wedlia mozno
7:
ſczy ſwey, nawięthſſy wedle Statutu. Naczo
8:
ſię theſſ dobrowolnie poddaly poſpolu Zduchowien=
9:
ſtwem wſſem thak swieczkich yako Zakonnich
10:
kaplanow, Xięza, Arcybiſkupy, Bykupy Archi
11:
mendritoriæ wladykowie. aby y ony theſſ, them
12:
ſſe obyczaięm, wedlug moznoſczy maiętno
13:
ſczy ſzwoich, na woinę wyprawialy, Alye
14:
tylko przeczywko ſamemu Tureczkiemu
15:
nieprzyaczieliewy gwałtownemu, y nawal=
16:
nemu. Tham ony ſamy oſobamy ſwymy
17:
wolny bendą od cziągnienia na woinę
18:
alye miaſto ſiebie ynſſe wyprawiać maią
19:
A ſamy przy koſczieliech oſtaną dlia wypel
20:
nienia vrzendu kaplanſkiego.
21:
Wkazdem mieſczie y myaſteczku gdzie ſſą
22:
kupiecztwa albo ſklady A choczia theſſ gdzie
23:
ſą logarowie tho ieſth nyſſich kupczow ſpraw=
24:
cze albo komorniczy ktorzy iaką maiętnoſć
25:
ſwą maią, ktorikolwiek ma maietnoſcy
26:
za thyſſiącz zlothych bendzie winien ye
27:
dnego pacholka yezdnego zbroynego wypra=
28:
wicz. A ktory niema maiętnoſczy Albo
29:
kupiey nad piendz ſeth zlotych. Then pieſſego
30:
wezbrogiei przecziwko nawalny Tureczky moczy
31:
wyprawy.

strona: 31

1:
A ktorzy mieſſczanie albo kupczy mny maią
2:
thich maięthnoſczy wmieſcziech, y wmia
3:
ſteczkach poſpolu bendą ſzaczowanę, thak
4:
yſſ zthyſyącza zlotych oſſaczowaney ma
5:
ięthnoſczy. albo kupiey nad pienthſeth
6:
zlotych then Jezdny. Zpiączy ſeth zlothich
7:
pieſſy, bendzie wyprawion, czo aby thak
8:
nieynaczy bylo. Opatrzać bendą raccze
9:
zBormyſtrzęm, a nad radczamy czy kto
10:
rzy thego dogliędacz bandą na then czaſ
11:
gdy schykowanie bendzie, y zprawa
12:
wMieſczie, poſtanowiemy, yako Woiewo
13:
dowie. Caſtalanowie y Coronny Hethmano
14:
wie, a nad themy ktore duchowny wy
15:
prawiayą ſtharoſtowie. od Duchownych
16:
wybrany przyglendacz bendą. A wſſak
17:
ze thak. Aby czy tho ſtaroſtowie Coronne=
18:
mu hethmanowy wedlug obyczayu by=
19:
ly poſluſſny, yako ynſſy rothmiſtrze by=
20:
wayą
21:
Czo ſię thv thak rozumieć ma aby czy mie
22:
ſczanie ktorzy mayą leżąncze abo rucha=
23:
iąncze dobra. ktore by droſſe bely, nyſſ za
24:
ſto zlotych. Alie by niedoſſly, any do thyſiąn=
25:
cza, any do pianczy ſeth zlothich czy ſię
26:
maią ſkladacz na wyprawianie. Je=
27:
zdnych, pieſſich. Alie ktorzy wmieſcziech
28:
wmiaſtheczkach niemayą mayęthno=
29:
ſczy lezączy y ruſſayączy za ſto zlothych,
30:
czy miedzy ſobą piąthegonaſtego na Woinę
31:
wyprawiać bęndą

strona: 31v

1:
Miaſtha ktore mayą gole plathy na rathuſſ
2:
czy od thyſiącza zlothych plathu dzieſſiencz
3:
yeznich od pianczy ſeth zlothich, piencz ie=
4:
zdnych dobrze zbroynych niechay wyprawiayą
5:
Kmieczie thak iego K.M. yak yego K.Mczy pod
6:
danych duchownych y ſwieczkich dwudzie=
7:
ſtego miedzy ſobą wyprawiacz okrom
8:
ogrodnykow.
9:
Zydowie nad the pięniadze ktore kazdy rok
10:
zwykly dawać. Trzy thyſiąncze zlothich
11:
monethy, a lyczby naſſy Polſkiey, na obro
12:
nę thego roczną przylozić. A yeſlyby kiedy
13:
gwaltowna potrzeba byla, themze yako
14:
krzeſczyanſczi kupczi, wedlie ych maię
15:
thnoſczy oſſaczowania, mayą na woinę
16:
wyprawować.
17:
A yego K. Mcz raczyl obyeczać mieć ſtraſſ
18:
pylną y pewną y chować yą na Graniczach
19:
ku Ziemy Tureczky przylieglich y czo na pil
20:
ny bendzie moglo bydz. rozkazać ſię dowia
21:
dować y przygliędać zprawę Tureczką wy
22:
rozumiewayącz, kiedy a ktoremu mieſczu
23:
mocz ſwoię bendą obraczać. A wneth waſ
24:
ſwe poddąne pyr wſſemy wycziamy ktore
25:
mayą ſthać y za wtore wyczy, aby byly goto=
26:
wy obwieſczicz. A ſkoro czo pewnego o ych
27:
do naſ wthargnieniu pobaczemy wtoremy
28:
wycziami ktore mocz trzeczich bendą mieć
29:
mieſcze oznaczić. Na ktore ſie iego K. Mcz
30:
poſpolu weczterzach niedzieliach ſcziągać ſię mamy.

strona: 32

1:
Jachanie na woynę, ma bydz ſtarym obycza
2:
yem wStatuczie opyſanym, beſ zkod ludzy.
3:
thak duchownych yako swyeczkych. Aby ka=
4:
zda rzeć placzona byla wedle przywyleyow
5:
y conſtitucy Krolia Jagiela ktory rząd aby
6:
bel wcziągnyeniu trzymąn. Caſtelląn
7:
onego powiatu wktorem ludzie cziągną
8:
ma pilnie opatrzać wedlug ſtatutu
9:
ktorego ma bydz yſtothnie wypelnienie
10:
wewſſithkiem.
11:
Caſtellanowie powiatowy napierwy ſię ru=
12:
ſſą na mieiſcze wſwoyęm powiaczie
13:
ktoremu naznaczą, by ſię ſlyachta
14:
kniemu ſcziągala. A tham ſtąd ſwym
15:
Caſtalanem na mieiſcze woſtatnich
16:
wieczach opyſane pocziągnąć, tham
17:
zaiachawſſy ſię bendą opatrzeny. Chorzy
18:
ſtarzy, wedlug ſtatutu wbidgoſczy uchwa
19:
lonego. Ma theſſ bydz opatrzono aby
20:
na any yego K. M. any poddany yego K. M.
21:
oboyga ſthanu Zamky oſadzone niebyli
22:
lyudzmi ktorzy mayą dobra maiętnoſć
23:
aby thak ludzi nieubywalo. A yeſlyby
24:
kto dlia urzedu ſwego muſial zoſtać, prze=
25:
czię ſwey oſyadloſczy powinien wyprawidz
26:
Y tho theſſ ma bydz na pieczy myąno aby
27:
them riczerſkiem ludziem pyeniedzy nyedawąno.

strona: 32v

1:
ktorzy zoſyadloſczy ſwy oſobamy ſwymy woy
2:
nye ſluſzyć wynny, aby pod naſą chorągwią
3:
bel pewny poczet ludzy ktorzyby na thaką wy
4:
prawę ſpowynowacztwa mieli bidz popiſany
5:
Ma theſſ bidz wlaſna Chorągiew ludzy tych
6:
ktorzy ſamy oſobamy ſwymy na woynę ya=
7:
chać niemogą. Jako ſą kaplany, wdowy,
8:
nyedoroſly, Chorzy, aby oſſukanie poſpoli
9:
tego dobra niebelo.
10:
Synowie Ziemianſczy ktorzy panu ſluſzą
11:
niebenda nicz oyczow ſwoich od woyny
12:
zaſtępować, yeſly oyczowie ſami na woy
13:
nę benda mocz yechać. Alie chczeli ocieć
14:
doma oſtać, ſyna ma do domu wziącz
15:
na zdomu go na woynę wyprawicz.
16:
Szolthiſzy Duchownych y ſwieckich ſpany
17:
ſwymy albo ſtymy ktorzy pany zaſtępuyą
18:
mayą ſie wyprawicz. ktorzybykolwiek
19:
na woynę wynien yachać. ſkoro wtore
20:
wyczy wińdą. ktore maią mocz wiczy
21:
oſtatecznych, a dowie ſię o myeyſczu
22:
y o cżaſye czterzech nyedzielach po obwo
23:
laniu wyczy, wpowieczie ma ſię poſtawić
24:
na mieyſczu zbroinie wedlug ſtatutu
25:
pod utraczeniem oſiadloſczy ſwey tho
26:
ieſt yeſly zamieſſka ſprawowania woyen
27:
nego alias ſſyku.

strona: 33

1:
Ma theſſ bicz opatrzono, aby wedle ſtarego
2:
zwyczayu mieyſcze ku ſcziągnieniu na
3:
znaczone bylo opatrzono beſpieczenſtwem
4:
na ktoryby yego K. M. beſpiecznie zludzmy
5:
ſwymy oſobą ſwą yachacz mogl. Nieod
6:
ſtepuyącz ſtarego ſtatutu y przywyleyow.
7:
Okazowanie wſſech ſtanow gothowoſczy du=
8:
chownych y ſwieczkych, mieſcząn y kmie
9:
czy ku wyechaniu y ku wyprawowaniu
10:
na woynę ma bycz we wſſitkiey koronie
11:
yednego dnia. tho ieſt na dzien s. Woczie
12:
cha czo ydzie wrok, a wthym czaſie go
13:
tować ſię. Alie ktorym obyczayem, a przed
14:
kiem tho okazowanie ma bydz, yeſly wo=
15:
yewothſtwach yeſlyſze wpowiecziech na
16:
Seymie bliſko przyſlym ze zezwolenia wſſech
17:
ſtanow, poſtanowiono bidz ma. A
18:
ieſly tho okazowanie wypelniwſſy, wſſiſtko
19:
tho czo ſię thu opyſalo iſtotnie, doydzie
20:
potym na tho okazowanie, Wynny niebęda
21:
aſz wſeymie walnym zaſie poſtapowania
22:
Gdy tho okazowanie doidzie na dzień wiſſ
23:
ſzy ominioni, kazdy wſſwem ſtanie tak
24:
czy ktorzy przes ſię oſobamy ſwemy yako
25:
czy ktorzy przes kogo inſſego woyno
26:
ſluſſidz bendą, mayą ſię wyprawidz
27:
wedlug maiętnoſczy ſwych. obyczayem wiſſſzy

strona: 33v

1:
opyſanem. A ieſly kto zduchownych thego nieuczy=
2:
ny, ma bidz karąn wyną ktorą na Synodzie
3:
poſtanowiono. Ktora gdy bendzie od ktorego wzienta
4:
ma bidz na rzecz poſpolitą obroczona. thakeſſ
5:
teſſ ſwieczky kazdy ma bydz karąn ieſly
6:
ze thego nieuczynil thą wyną ktora bendzie
7:
na Seymie przyſſlem poſtanowiona.
8:
Alie taka wyprawa any tho ruſſenie nie=
9:
ma bidz poſpolithe. aſſby iuſſ pewno belo.
10:
yſſby Czeſarz Tureczky zrzucziel prze
11:
mierze, ktore ſkrolem iego Mcz ma abo
12:
ſąm glową ſwa cżego boſſe uchoway, do
13:
nas cziągnąl. abo mocznye woiſko do
14:
nas ludzi ſwich. Abo theſſ tych ktorzy
15:
ſą pod niem. woiowacz poſlać chczial
16:
ktorym by ſtarą woyną powinna woyna
17:
odeprzeć nie mogla, bo tho takowe ruſſenie
18:
wiſſſzy opyſane, nie ieſt na zadnego inſſego
19:
nieprzyacziela ſtanowiono, iedno na ſameo
20:
Czeſarza Tureczkiego moczy.
21:
Czo ſię zKzieſtwa wielkiego Lytewſkiego
22:
dotycze gdy ku iego K. M. proſſba bela
23:
od wſſytkiego zebrania seymu, rad y
24:
poſlow ziemſkych, aby onego pańſtwa
25:
poddane iego K. M. przywiodl aby theſſ
26:
taką ſprawa y gotowoſć obrony po
27:
ſpolithy nieſć powinni bely, weſpolek

strona: 34

1:
Zwoyſky koronnemy, przeczywko themu wiſſſzy
2:
mianowanemu, mocznemu nieprzyacziele=
3:
wy, czeſarzewy Tureczkiemu, yſſ wie iego
4:
K. M. yſſ tho ieſt wmoczy iego, kiedy chcze ru
5:
ſſyć ſię, roſkazać poddanem Xieſtwa wiel
6:
kiego Lytewſkiego, na wonie, gdzie by iedno
7:
ym roſkazal. Obieczal yſſ gdy poddany iego
8:
K. M. koronny, przeczywko Tureczkiem
9:
moczom wiſſſzy opyſanem ſię ruſſą theſſ
10:
poddany wielkiego Xięſtwa Lytewſkiego
11:
wedlug przemozenia ſwego na thoſſ po
12:
ſpolite ruſſenie. znamy ſię ziednoczą.
13:
a wſſakkoſz yſſ rady koronne y poſlowie
14:
ziemſczy pylnie yego K. M. otho ſtaraly
15:
żeby themu pańſtwu Lytewſkie poddane
16:
przywiodl, aby ony wdzierzeniu obrony
17:
na obiedwie ſtronie, yedny drugiem po
18:
magaiacz przeczyw ſpolnemu przilegle
19:
mu nieprzyaczielewy przy koronie ſtali.
20:
A poſly ktorzyby przyzwolely aby na pier
21:
wſſy Siem poſlaly, roumieiacz ſze tako
22:
wy rzeczy beſ doloſzenia nad Xieſtwa
23:
Wielkiego Lytewſkiego obieczać y ſtawić
24:
na pańſtwo Lytewſkie niemoglo ſtarcić
25:
ſię wnich podiąl iakoſſ obietniczy wtym
26:
wſſelką pylnoſć uczynić, yakoby theſſ
27:
ono pańſtwo wielkie Lytewſkie Xieſtwo
28:
na ych Seimie ku ſpolnye wyprawie

strona: 34v

1:
przeſ poſly ſwe na bliſko przyſſlem Seimie
2:
przyzwolelo maiącz wtym dobrą nadzie
3:
ie yſſ gdy ſie iem wpotrzebach ych bracz=
4:
ką pomocz obietnicze od korony, że ony
5:
theſſ pomocz wedlie na więthſſy mozno=
6:
ſczy ſwy Coronie odmawiacz niemogą.
7:
Ziemie Pruſkie yſſ dobrowolnie ſię wtho
8:
wdaly, aby nąm y koronie przeczywko
9:
gwaltownemu nieprzyaczielewy ma=
10:
iętnoſcziamy ſwemy pomagaly. Po
11:
ſlie tego K. M. zrad na Siem ktory
12:
wmayu wmalborgku bendzie, aby na
13:
takie poſtanowienie ktore ſie tu teraſ
14:
ſtalo, ony teſſ pozwolely iego K. M. obie
15:
czuye theſſ okolo Zathorſkiego y Oſſwie
16:
czinſkiego Xieſtwa uczynić.
17:
To poſtanowienye aczkolek thak iuſſ ieſt
18:
uchwalono, a wſſakoſſ yſſ thu poſlow
19:
Lytewſkich Pruſkich Zatorſkych y Oſſwie=
20:
czinſkich niebelo ktorich przyzwolenie
21:
acz ſię nąm zdalo bidz potrzebne ku
22:
zobopolnemu, a odnotowanemu na
23:
taką miedzy ſobą woienną obronę.
24:
Poſanowiono ieſt y od wſſech ſtanow
25:
korony thy przyetho, aby the wſſitkie
26:
ufali uchwaly, thak opyſane za
27:
wieſſone bely, do blyſkiego przyſſleo

strona: 35

1:
Seimu walnego koronnego, ſtą wymionką yſſ
2:
ieſſly przerzeczonich Xiąſtw poſlowie, na bly
3:
ſko przyſly Siem, zupelną moczą y zroſka
4:
zaniem poſlany naſie by tho ku pozytku
5:
koronnemu przyeli, czo my ludzie koron
6:
ny, ku ich dobremu wieſć chczemy, thedy
7:
tho czo tu yuſſ zamkniono pieczeczią
8:
iego K. M. ma bidz zapieczetowąno
9:
a ieſly przerzeczeny poſlowie na tho ſie
10:
zazwolicz niebenda chczieć thedy they
11:
wypiſane artyculy nikczemne y zadny
12:
możnoſczy nie mayą bidz rozumiane
13:
a wolno inſſa rade bendzie na Seimye
14:
wziącz o należączich koronnich nie
15:
beſpiecznoſcziach.
16:
Jeſlyby cżego boſſe uchoway thego liatha
17:
niſſly Syem koronny doydzie, mocznie nie
18:
przyacziel na Corone cziągnal, obyczaiem
19:
wiſſſzy opyſanem. Thedy tha conſtitucia
20:
ku obronie y ku oparcziu na ten rok miecz mą.