![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
SYNONYMA
2:
LATINA
3:
VOCUM PHRA=
4:
SIVMQ. ORATIONIS
5:
TAM PROSAE QVAM LIGA-
6:
TÆ EX CLASSICIS SELECTA AVTO-
7:
ribus, iń iuuentutis ſcho-
8:
laſticæ vſum publicata,
9:
ſtudio at
10:
opera
11:
ANDREAE CALAGII
12:
Vratislauienſis.
13:
ACCESSERVNT ET VOCES ATQ.
14:
Phraſes POLONICÆ.
15:
VRATISLAVIÆ.
16:
ANNO
17:
grafika
18:
M. D. LXXIX.
19:
Cum Sacratiß. CAES. Maiest:
20:
ad decennium Priuilegio.
strona: 1
kolumna: a
| Ab. |
1:
ABbeiſſen.
2:
Vkąśić.
3:
M
Ordere, Præ-
4:
mordere.
5:
*Intercipere, depaſcere,
6:
tondere, attondere, læ-
7:
dere morſu.
8:
Abbitten. Vide,
9:
Zu fuß fallen.
10:
Item, Abbitten.
11:
Vide,
12:
Fr einen bitten.
13:
Abbrechen.
14:
Odłomić.
15:
Decerpere, decutere,
16:
defringere. | *Carpere | manibus. |
| digitis. |
17:
Subſecare mambus.
18:
Detrahere dextra. Ex-
19:
cutere. Conuellere.
20:
Stringere. Demere.
21:
tangere. Captare. Pre-
22:
hendere. Legere. Col-
23:
ligere. kolumna: b
| Ab. |
1:
Abend.
2:
Wiecżor.
3:
Veſper. Veſpera.
4:
*Dies prona. Sol ca-
5:
dens. Conſinia noctis.
6:
Tenebræ.
7:
Item, Abend.
8:
vide Vndergang.
9:
Abendmal eſſen.
10:
Wiecżerzáć.
11:
Cœnare, cœnitare.
12:
Ire ad cœnam.
13:
Producere cœnam.
14:
Abends.
15:
Podwiecżor.
16:
Veſperi. Perueſperi.| Sub | veſperum. |
| occaſum Solis. | |
| noctem. |
17:
Inſtare veſpere.
18:
Ad extremum tempus
19:
diei. Sole occidente.
20:
*Surgente veſpero.| Die | decedente. |
| labente. | |
| deficiente. |
| A | Sole |
strona: 2
kolumna: a
| Ab |
1:
Sole cadente. Ante no-
2:
ctem. Prima nocte.
3:
*Noctem ducentibus
4:
aſtris.
5:
Abfallen.
6:
Spáść.
7:
Decidere, labi, delabi.
8:
*Cadere, fluere.
9:
Item, Abfallen. vide
10:
Abtrnnig werde.
11:
Abgentzt.
12:
Otárty vel, ogłá=
13:
dzony.
14:
Tritus.| *Tritior | anſa. |
| rota. | |
| collo mulæ | |
| veteri lacer- na. |
|
| dente apri. |
15:
Abgeſetzt werden.
16:
Odpráwionym być.
17:
Remoueri ab officio.
18:
Decidere ex loco. kolumna: b
| Ab |
1:
Abgeworffen wer-
2:
den.
3:
Zrzuconym być.
4:
Excuti, reuolui, excidere, decidere, deijci
5:
equo.
6:
*Cadere in caput delapſus equo. Iacere tel-
7:
lure lapſu equi.
8:
Abgott.
9:
Bałwań.
10:
Idolum.
11:
*Deus incertus. Simu-
12:
lacrum. Effigies. Ebur
13:
ſanctum. Saxum dei alicuius. Dij lapides,
14:
fratres aheni.
15:
Abgtterey.
16:
Bałwochwálſtwo.
17:
Idolatria, ſuperſtitio.
18:
*Relligio inſcia. Ho-
19:
nor mirus.
20:
Abgrund.
21:
Odchłań/ vel Wier.
22:
Vorago, barathrum,
23:
hiatus. *Spiraculum.
24:
Os. Deſcenſus auerni.
25:
Via tartari. Iter pro-
26:
fundæ noctis.
strona: 3
| Ab |
1:
Abhalten.
2:
Odwábić/ odłącżyć.
3:
Alienare, abalienare.
4:
*Auertere animum.
5:
Abhawen.
6:
Odćiąć.
7:
Secare, reſecare, ſub-
8:
ſecare, recidere, præci-
9:
dere, amputare.
10:
Abnemen.
11:
Viąć/ vel vmniey=
12:
ſzyć.
13:
Minui, diminui, imminui, decreſcere.
14:
De Lvna.
15:
Decreſcere.| *Contrahere | orbem. |
| Condere |
16:
Recedere in minimos
17:
orbes. Interire. Deleri.
18:
Ponere flammam.
19:
Item, Abnemen.
20:
vide, Erachten.
21:
Abreiſſen/ vide Abbrechen. kolumna: b
| Ab |
1:
Item, Abreiſſen.
2:
Omálowáć.
3:
Delineare. Dirigere
4:
plumbo. Pingere. De-
5:
pingere.| *Signare | imagine. |
| Deſignare |
6:
Deſcribere radio.
7:
Informare.
8:
Explimere pictum ta-
9:
bella.
10:
Abſagen/ vide,
11:
Krieg anbitten.
12:
Abſchaffen.
13:
W niwecż obroćić.
14:
Abrogare, tollere, re-
15:
ſcindere, antiquare.
16:
Abſcheiden.
17:
Odieżdzáć.| Proficiſci | alicunde. |
| ad vrbe. |
18:
Exire vrbe. Diſcedere.
19:
Excedere ex ciuitate.
20:
Procedere à finibus.
21:
Digredi alicunde.| A ij | Mouere |
strona: 4
kolumna: a
| Ab |
| Mouere | fe ali- cunde. |
| Commouere |
1:
Parare abitum.| Moliri | viam. |
| fugam. |
2:
Ingredi iter.
3:
Dare ſe in viam.
4:
Mutare locum.| *Cedere | terra. |
| Decedere |
5:
Inchoare vias.
6:
Vertere iter. Defungi
7:
oris. Auchi.
8:
Deſerere quid.| Linquere vel relin- quere | mœnia. |
| ſedem. | |
| arua. | |
| terras. | |
| agros. |
| Fugere | vrbem. |
| hoſpitium. |
9:
Rapere ſe quò.
10:
Proripere pedes.
11:
Ferre iter quò.| Flectere | viam. |
| iter. |
kolumna: b
| Ab |
1:
Abſcheid.
2:
Odiechánie.
3:
Profectio, abitus, diſ-
4:
ceſſus, diſceſsio, deceſ-
5:
ſio, abſceſſus, abſceſsio,
6:
digreſſus.
7:
Abſchew haben.
8:
Strácháć śie.
9:
Horrere, abhorrere.| Abſtinere | manum. |
| ſe à re. |
| Continere | manum. |
| ſe. | |
| ſe ſuo loco |
| Retinere | manus. |
| Suſtinere |
| Reptimere | ſe. |
| dextram. |
10:
*Amouere tactus. Re-
11:
mouere manus tactu.
12:
Metuere tactus.
13:
Non indulgere rei.
14:
Abſchlagen/ vide
15:
Abbrechen.| Item, |
strona: 5
kolumna: a
| Ab |
1:
Item, Abſchlagen.
2:
Odmowić.| Negare | quod petit quis. |
| oranti. | |
| poſcenti. | |
| durus vultu. |
3:
Denegare, ſubnegare,
4:
recuſare, detrectare.
5:
*Abiurare.
6:
Item, Abſchlagen.
7:
Niepozwolić.
8:
Nolle. Recuſare man
9:
datum. Negare, dene-
10:
gare, abnegare, abnu-
11:
ere, renuere.| Non | facere quid. |
| eſſe audiens di- (cto. |
|
| audire. | |
| parere conſilio. | |
| ſequi quid. |
12:
Detrectare.
13:
*Deſerere præcepta.
14:
Refugere miniſterium.
15:
Pugnare, repugnare,
16:
aduerſari, reluctari.kolumna: b
| Ab |
1:
Abſchneiden.
2:
Odkroić/ Odćiąć/
3:
Oderznąć.
4:
Scindere, abſcindere,
5:
reſcindere, recindere, ſuc-
6:
cidere, incidere, ſecare,
7:
deſecare, reſecare, am-
8:
putare, auellere, auferre.
9:
Abſchrecken.
10:
Odſtráſzyć.
11:
Deterrere, abſterrere,
12:
prohibere, reprimere. | Abducere | à ſtudio. |
| Retrahere |
13:
Reuocare à conſilio.
14:
Detrudere de ſententia.| *Auertere | cepto. |
| Depellere | |
| Dimouere |
15:
Diſſuadere.
16:
Tenere, retinere, ob-
17:
ſtare.
18:
Abſetzen.
19:
Złożyć.| Remouere | ab officio. |
| Deponere |
| A iij | Abſon= |
strona: 6
kolumna: a
| Ab |
1:
Abſondern.
2:
Odłącżyć.
3:
Secernere, ſegregare,
4:
ſeparare, ſeiungere, ſe-
5:
mouere, ſummouere,
6:
ſeponere, reponere, di-
7:
ſtrahere, auellere.
8:
Abſtehen/ vide,
9:
Vermeiden.
10:
Abſteigen/ vide,
11:
Herunter ſteigen.
12:
Abtrnnig.
13:
Zbieg.
14:
Transfuga, perfuga,
15:
hoſtis patriæ, perduel-
16:
lis. *Leuis, Fallax
17:
ambiguis armis.
18:
Abtrnnig wer=
19:
den.
20:
Odſtąpić.
21:
Deficere. Facere re-
22:
bellionem. Rebellare.
23:
Deſciſcere ab armis.
24:
Eſſe autor defectionis.
25:
Mutare fidemcum for-
26:
tuna. Venire pro per-
27:
fuga ad hoſtes.
28:
*Relinquere ſigna.| Sequi | contraria ar- ma. |
| Fouere |
29:
Sumere arma inimica.
30:
Abwenden.
31:
Odwroćić.
32:
Vertere, auertere, fle-
33:
ctere, reflectere, defle-
34:
ctere, declinare.
35:
Abwerffen.
36:
Zrzućić.
37:
Excutere equitem.
38:
Deijcere. Eijcere.
39:
*Effundere, Depellere
40:
dorſo.
41:
Abwertz.
42:
Pochodziſty/ &
43:
Pochyły.
44:
Deuexus.| Decliuis. | à ſummo. |
| ac præceps. |
45:
Accliuis, præceps, ab-
46:
ruptus, præruptus.
47:
*Pronus in abruptum.
48:
Item, Aduerb: vide
49:
Herunter.| Abwe= |
strona: 7
kolumna: a
| Ab |
1:
Abweſend ſeitz.
2:
Nie być.
3:
Abeſſe, deeſſe, deſide-
4:
rari.
5:
Abweiſchen.
6:
Item, vide Reinigen.
7:
Otrzeć.
8:
Tergere, detergere,
9:
abſtergere.
10:
Abziehen von einer
11:
Stadt/ oder be=
12:
lgerung.
13:
Odćiągnąć.| Relin- quere | obſidionem. |
| muros. |
14:
Cedere mœnibus.
15:
Recedere. Abſcedere.
16:
Abſiſtere vrbe.| Deſerere | vrbem. |
| Deſtituere |
| Exire | à finibus. |
| de finibus cum | |
| copijs. |
17:
Acht haben.
18:
Vide,
19:
Sorge tragen. kolumna: b
| Ac |
1:
Acker.
2:
Rolá.
3:
Ager, agellus, cam-
4:
pus, aruum.
5:
*Cultum, iugerum,
6:
pratum, humus, tellus,
7:
rus, fundus.
8:
Ackerbaw.
9:
Rolnictwo.
10:
Agricultura.
11:
*Cultura agri.| Cultus | agrorum. |
| aruorum. |
12:
Cura boum.
13:
Amor aratri.| Labor | agricolæ. |
| aratri. |
14:
Ackersman.
15:
Oracż.
16:
Agricola, agreſtis, ruri-
17:
cola, arator, colonus.| *Cultor | agri. |
| agelli. | |
| campi. |
| Poſſeſsor | agelli. |
| Regnator |
18:
Foſſor. Meſſor.| A iiij | Ackern. |
strona: 8
kolumna: a
| Ac |
1:
Ackern.
2:
Oráć.
3:
Arare. | *Arare | terram | boue. |
| arua | ||
| fundi iugera. |
| Vertere | terram | aratro vel vome re |
| Inuertere | tellurem | |
| Verſare | ſolum | |
| Mouere | humum | |
| Recludere | agros | |
| Findere | glebas | |
| Scindere | ||
| Sulcare | ||
| Colere |
4:
Subigere arua.
5:
Deducere ſulcum arena.
6:
Patefacere ſulcrum aratro. | Frangere glebas | raſtris. |
| Domare terram |
7:
Experiri terram colendo.
8:
Sollicitare tellurem.
9:
Acker bawen.
10:
Ná wśi mieſzkáć.| Colere | agrum. |
| ſolum. | |
| arua. |
kolumna: b
| Ad |
1:
Studere agriculturæ.| Viuere | ruri. |
| in agris. |
2:
Continere ſe rure.
3:
Manere ruri.
4:
Agere vitam ruri.
5:
Eſſe ruri.
6:
*Habitare rus.| Frui | rure. |
| Lætari |
7:
Facere opus rure.
8:
Quærere panem
9:
aratro.
10:
Adel.
11:
Sláchectwo.
12:
Nobilitas. Honos
13:
nobilitatis. Stemma.| Dignitas | equeſtris. |
| Ordo |
| *Genus | ſublime. |
| ſuberbum | |
| regium. |
14:
Nomen maiorum
15:
clarum.
16:
Tituli & auitæ lau-
17:
dis honores.
18:
Domus clara.| Ade= |
strona: 9
kolumna: a
| Ad |
1:
Adelich.
2:
Sláchćic.| Nobilis. | ſanguine. |
| ortu. |
3:
Longè nobiliſsimus.| Generoſus. | ortu. |
| domo. |
| Clarus | nobilitate. |
| genere. | |
| origine. | |
| ſanguine. |
| Inſignis | nobilitate. |
| nomine. |
4:
Ampliſsimus genere.| Natus | ampliſsimo genere. |
| honeſto | loco. |
| ſummo |
5:
Ortus non tenui loco.
6:
Equeſtris.
7:
*Magnificus titulis.
8:
Memorabilis ortu. | Diues | auis. |
| Pollens |
9:
Aderlaſſen.
10:
Puśćić krew/ &
11:
Zyłę záciąć.
12:
Incidere venam. kolumna: b
| Af |
| *Ferire | venam. |
| Aperire | |
| Reſecare |
1:
Adler.
2:
Orzeł.
3:
Aquila.| *Ales | Iouis. |
| miniſter fulmi- (nis. |
|
| regia. |
| Volucer | Iouis. |
| Præpes | |
| Famula | |
| Armiger |
4:
Regina volucrum.
5:
Affterreden.
6:
Przymowić.
7:
Obtrectare. Detre-
8:
ctare laudem.| Loqui | malè de quo. |
| aſperrimè de quo. |
9:
Lædere contumelioſe.| Facere | contumeliam. |
| infamen qué. |
10:
Inſequi contumelia.
11:
Traducere.
12:
Dicere contumelias ab-
13:
ſenti. Criminari.| A v | Figere |
strona: 10
kolumna: a
| Af |
1:
Figere maledictis.
2:
Oppugnare.| Onerare | probris. |
| mendacijs. |
3:
Mordere clanculum.
4:
*Laceſſere cruento den
5:
te. Obſtrepere laudi ali-
6:
cuius. Spargere voces
7:
in vulgum. Delectari
8:
nigro ſale.
9:
Affterredender.
10:
Przymowny.
11:
Maleuolus. Homo
12:
maleuolus. Traductor.
13:
Contumelioſus. Iniquꝰ.
14:
Aduerſarius. Impro-
15:
bus. Canis.
16:
Affterredung.
17:
Przymowká.
18:
Obtrectatio, maledi-
19:
ctum, calumnia, contu-
20:
melia, conuitium, cri-
21:
minatio, opprobrium,
22:
inſectatio.
23:
*Verba canina. Voces
24:
moleſtæ. Lingua mala,
25:
inimica.
26:
Dens ater, cruentus,
27:
theoninus. kolumna: b
| Al |
1:
Allenthalben.
2:
Wſzędźie.
3:
Paſsim. Vndiq; Vſq;
4:
quaq; Quoquoverſum.
5:
Diuerſa in parte. Di-
6:
uerſis locis. E diuerſo.| Multis | locis. |
| Mille |
7:
Longè lateq́;. Latè.
8:
Vulgò.
9:
Alles in einé hauf-
10:
fen werffen.
11:
Vide,
12:
In einen hauffen.
13:
Allezeit.
14:
Záwſze.
15:
Semper, aſsiduè, ſub-
16:
inde, continenter, omni
17:
tempore.| Omnibus | momentis. |
| annis. | |
| æuis. |
18:
Omnes annos.
19:
In omne æuum.
20:
Tempus in omne.
21:
Quouis tempore.
22:
Quoſcunq; per annos.| Dies |
strona: 11
kolumna: a
| Al |
1:
Dies nocteſq́;. Nocte
2:
dieq́;. Nocteſq́, & dies.
3:
Noctes atq; dies. Per-
4:
petuùm. AEternùm.
5:
Sine fine.
6:
*Dempto fine. Dum
7:
Sol indo ſe littore tol-
8:
let. Dum flumina cur-
9:
rent in mare.
10:
Allmechtig.
11:
Wſzechmogący.
12:
Omnipotens.
13:
Præpotens.
14:
*Omnituens. Pollens
15:
cuncta, magnus.
16:
Allmoſen geben.
17:
Jáłmużnę dáć.
18:
Dare ſtipem.
19:
Dare inopi.
20:
*Largiri inopi. Miſe-
21:
reri inopis. Ditare ſtipe.
22:
Iuuare cibo. Porrigere
23:
panem. Conferre æs.
24:
Alßbald.
25:
Záraz. Tudzieſz.
26:
Quamprimum. Vt-
27:
primùm. Cumprimùm.kolumna: b
| Al |
1:
Quoprimùm tempore.| Simul. | ac. |
2:
Als ich meine.
3:
Vide,
4:
Wie ich mich laſſe
5:
bedncken.
6:
Alſo.
7:
Ták.
8:
Sic. Ita.| Non | aliter. |
| ſecus. |
| Haud | aliter. |
| ſecus. | |
| alia ratione. |
9:
Ad hunc modum.
10:
Ad eundem modum.| Hoc | modo. |
| more. | |
| pacto. | |
| exemplo. |
11:
Iſto modo.
12:
Talibus modis. | Iſta | ratione. |
| Eadem | |
| Pari | |
| Simili |
| Eo |
strona: 12
kolumna: a
| Al |
1:
Eo pacto. Iſthoc pacto.
2:
Nihilo ſecius.
3:
*Taliter. In hunc mo-
4:
rem.
5:
Alt.
6:
Stáry.
7:
Vetus, peruetus, ve-
8:
tuſtus, peruetuſtus, ve-
9:
tulus, inueteratus, anti-
10:
quus, priſcus, priſtinus,
11:
annoſus. Capax æui.
12:
Non nouus. Exoletus
13:
vetuſtate.
14:
Item, Alt.
15:
Senex. Affectus ſe-
16:
nectute.| Grauis | ſenecta. |
| annis. | |
| vita & annis. | |
| æuo. |
17:
Grandis natu. Gran-
18:
dior æuo. Grandæuus.| Maximus | natu. |
| annis. | |
19:
Longæuus.
20:
*Piger ſenecta. Inua-
21:
lidus ſenio. Plenus an-
22:
nis.| Matu- |
kolumna: b
| Al |
| Maturus | annis. |
| æuo. |
| Obſitus | annis. |
| æuo. |
| Feſſus | ſenio. |
| ſenecta. | |
| æuo. |
| Segnior | annis. |
| Inutilis |
1:
Languidus æuo. Viuax.
2:
Incuruus ſenecta. Pro-
3:
uectior Neſtore.
4:
Alter.
5:
Stárość.
6:
Senium.| *Sors | ſenectæ. |
| Tepora | |
| Pondera |
7:
Grauitas ſenilis.| AEtas | grandior. |
| ſerior. | |
| grauis. | |
| pigra. |
8:
AEuum.
9:
Anni fragiles & inertior
10:
ætas.| Alt |
strona: 13
kolumna: a
| Al |
1:
Alt weib.
2:
Stára/ & Bábá.
3:
Anus, anicula, vetula.
4:
*Longæua, grandæua.
5:
Par temporibus corni-
6:
cis. Superſtes omnibus
7:
cornicibus.
8:
Alt werden.
9:
Stárzyć ſie.
10:
Seneſcere, conſene-
11:
ſcere.| Confici | ſenio. |
| ætate. | |
| æuo. |
12:
*Deficere ſegnior an-
13:
nis. Ducere ſenectam.
14:
Vinci ſenecta.
15:
Fatiſcere feſſus æuo.
16:
Marcere æuo. Con-
17:
ſumi à longis annis.
18:
Ampt.
19:
Vrząd.
20:
Officium, onus offi-
21:
cij, munus, munia.
22:
*Statio, miniſterium,
23:
cura.
24:
Item.
25:
Adminiſtratio, partes,
26:
prouincia. kolumna: b
| Am |
1:
Ampt annemen.
2:
Wźiąć vrząd.| Inite | magiſtratum. |
| Gerere |
| Capeſcere | rempub. |
| Accedere ad |
3:
Attingere partem rei-
4:
pub. Verſari in parte
5:
Reipublicæ
6:
Item.
7:
Præfici rei.| Suſpicere | negotium. |
| rem. | |
| laborem. |
8:
Sumere quid. Subire
9:
munus. Promittere ſe
10:
adiutorem ad rem.| Præeſſe | negotio. |
| rei. |
11:
Regere quid.
12:
Ampt thun.
13:
Vrzędowáć.| Fecere | officium. |
| Præſtare | |
| Obire | |
| Peragere | |
| Tueri |
| Agere |
strona: 14
kolumna: a
| Am |
1:
Agere ſuum negotium.| Permanere | in officio. |
| Eſſe |
2:
Fungi officio.| Adminiſtrare | munus. |
| Exequi ſuum |
3:
*Seruare vices officij.
4:
Ampt verwalten.
5:
Vide, Verwalten.
6:
Ampt verreichen.
7:
Vrzędu zániedbáć/
8:
&, Vrzędu zá=
9:
mieſzkáć.| Negligere | officium. |
10:
Diſcedere ab officio.| Impediri | negligentia. |
| pigritia. | |
| inertia. |
11:
Ampt verſumen.
12:
Vrząd podáć. | Præficere | negotio. |
| rei. | |
| agendis re- (bus. |
| Dare | negotium. |
| partes. |
13:
Tradere munus.
14:
Committere partem
15:
reipublicæ. kolumna: b
| An |
1:
Deligere ad res confi-
2:
ciendas. Velle quem
3:
præpoſitum muneri.
4:
*Locare ſtatione.
5:
Anbellen.
6:
Poſcżekuwáć.
7:
Allatrare.| *Vrgere | latratu. |
| Terrere |
8:
Inſtare cui.
9:
Anbeten/ Vide,
10:
Anruffen.
11:
Ancker.
12:
Kotficá.
13:
Anchora.
14:
*Vncus. Morſus vnci.
15:
Vincula.
16:
Ancker außwerf=
17:
fen.
18:
Kotficę zrzućić.
19:
Eijcere anchoram.
20:
Siſtere nauem.
21:
Expectare in anchoris.
22:
Eſſe certus telluris.
23:
An das Land faren
24:
Vide, Anlenden.| An |
strona: 15
kolumna: a
| An |
1:
An dem Meer
2:
ligend.
3:
Przy morzu leżący.
4:
Maritimus.| *Inſignis | portu. |
| Celeberrimus. |
5:
Littoreus. AEquoreus.
6:
Proximus ponto.
7:
An den Spieß ſich
8:
halten/ oder ſten=
9:
ren.
10:
Kopiyam śie we-
11:
ſprzeć.
12:
Niti haſta. Inniti ha-
13:
ſtæ. Anniti icaulo.| *Niti | in haſtam. |
| greſſus cuſpide. |
14:
Conniti in haſtam.
15:
Fulciri haſta. Firmare
16:
veſtigia pilo. Stare an-
17:
nixus haſtæ.
18:
An den Stab ſich
19:
halten.
20:
Kijem ſie podpieráć.
21:
Niti baculo.
22:
*Niti ſtipite.
23:
Tenere baculum manu. kolumna: b
| An |
| Suſtinere artus | baculo. |
| Incumbere | |
| Leuare ſe | |
| Firmare veſtigia | |
| Adiuuare gradu |
1:
An den tag bringe.
2:
Vide, Außbreiten.
3:
Anders ſinnes
4:
werden.
5:
Odmienić ſwoy
6:
vmyśl.
7:
Et, Rozmyślić śie.| Mutare | ſententiam. |
| conſilium. | |
| mentem. | |
| animum. | |
| ſe. | |
| factum. |
8:
Mutari.
9:
Commutare ſenten-
10:
tiam. Commutare con-
11:
ſilium.| Deſiſtere | ſententia. |
| Deduci de | |
| Depelli de |
12:
Decedere de ratione.| Abijcere |
strona: 16
kolumna: a
| An |
| Abijcere | conſi- lium. |
| Minuere | |
| Reprehendere |
1:
Conferre animum aliò.
2:
Reuocare ſe.
3:
Reuerti ad ſanitatem.
4:
*Exuere mentem.| Flectere | animum. |
| propoſitum. |
5:
Reſcindere rem.
6:
Referre conſilia in me-
7:
lius. Vertere ſe. Sequi
8:
meliora. Expellere quid
9:
mente. Corrigere vota.
10:
Iterare vota. Iterare re-
11:
lictos curſus. Dare vela
12:
retrorſum.
13:
Anderſt.
14:
Inácżey.
15:
Aliter, alia ratione, alio
16:
pacto, ſecus, ſecius.
17:
Anderßwo.
18:
Indziey.
19:
Alibi.
20:
*Parte alia, alia de par-
21:
te. diuerſa in parte.
22:
Anderßwo hin.
23:
Inędy.kolumna: b
| An |
1:
Aliò, in aliam partem,
2:
aliam in partem, in par-
3:
tes alias.
4:
Anderßwo hin
5:
tragen.
6:
Indziey zádzieć/
7:
&, przeſtáwić | Transferre | aliò. |
| à ſede. |
8:
*Traducere aliò.
9:
Tranſportare quò.
10:
An ein ampt ſerzen.
11:
Vide, Verreichen.
12:
An eines andern
13:
ſtell ſerzen.
14:
Inſzym záſádzić.
15:
Et,
16:
Ná to mieyſce in=
17:
ſzego dáć.
18:
Subſtituere. Suborna-
19:
re. Dáre in locum ali-
20:
cuius.
21:
*Regerere in alicuius
22:
locum. Suſtinere. Sup-
23:
peditare.| An ei= |
strona: 17
kolumna: a
| An |
1:
An eines andern
2:
ſtell geſerzt wer=
3:
den.
4:
Namiáſtkiem być.
5:
Subſtitui. Succedere
6:
in locum alicuius.
7:
*Corripere locum ali-
8:
cuius. Inire munera
9:
pro quo. Explere vices
10:
alicuius.
11:
Anfahen/ oder
12:
Anfangen.
13:
Pocżiąć.
14:
Incipere, occipere, ſu-
15:
ſcipere, ceptare, facere
16:
initium, inchoare, or-
17:
diri, exordiri, auſpicari.
18:
*Ferri ad cepta.
19:
Item.
20:
Oriri, exoriri, mana-
21:
re, innaſci, renaſci, ca-
22:
pere initium.| *Pendere ex | origine. |
| Cadere ab |
23:
Fluere fonte, Conſur-
24:
gere. Habere cauſſam. kolumna: b
| An |
1:
Anfang.
2:
Pocżątek.
3:
Initium, principium,
4:
primordium, exordiū,
5:
exorſum, origo, ince-
6:
ptum, elementum, ru-
7:
dimentum, ratio, ca-
8:
put, fons.
9:
Item, Anfang/ vide
10:
Vrſprung.
11:
Anfangen zu re=
12:
den.
13:
Pocżąć mowić.
14:
Loqui prior.
15:
*Incipere, ordiri prior.| Soluere | vocem. |
| os. |
16:
Reſoluere os.
17:
Anfanger eines
18:
dinges.
19:
Poſtánowcá/ &
20:
Powod.
21:
Autor.| Princeps | & autor. |
| conſilij. | |
| inueniendi. |
22:
Inuentor, repertor,
23:
inceptor, fabricator rei,| B | moli- |
strona: 18
kolumna: a
| An |
1:
moliter, fundator, opi-
2:
fex repertorq́; machi-
3:
nator, artifex, magiſter,
4:
commentor, compo-
5:
ſitor.
6:
Anfallen/ Vide
7:
Angreiffen.
8:
Anfallende ſeuche.
9:
Vide, Anklebende.
10:
Anfenglich.
11:
Ná pocżątku.
12:
Initiò, primò, primi-
13:
tus. In principio. Pri-
14:
ma fronte. A fronte.
15:
Angeboren.
16:
Przyrodzony.
17:
Innatus, ingenitus,
18:
inſitus.
19:
Angelhocken.
20:
Hak/ & Wętká/
21:
& Koſsur.
22:
Hamus.| *AEs | recuruum. |
| vncum. | |
| pendens |
23:
Ferrum præda pendens.kolumna: b
| An |
1:
Angeln.
2:
Wątkę náſtrożyć.| *Inſtruere | hamum. |
| Iacere | |
| Cælare |
3:
Tegere hamum cibo.
4:
Abdere cibos quos pi-
5:
ſcis deuoret. Suſtinere
6:
hamum. Moderari li-
7:
num arundine. Incli-
8:
nare virgam. Piſcari.
9:
Capere piſces. Deci-
10:
pere piſces hamo. Ca-
11:
ptare piſces arundine.
12:
Trahere piſcem linea.
13:
Trahere prædam cala-
14:
mo.
15:
Extrahere calamo.
16:
Ducere piſces hamo.
17:
Prædari calamo.
18:
Angelrutt.
19:
Trćiná.
20:
Arunda.
21:
*Calamus, Linea, Seta
22:
tremula.| Ange= |
strona: 19
kolumna: a
| An |
1:
Angenem.
2:
Przyiemny.
3:
Gratus, pergratus, ac-
4:
ceptus. Minus grauis
5:
aut moleſtus.| Non | moleſtus. |
| amarus. | |
| oneroſus. |
6:
Dulcis, iucundus.
7:
Periucundus, ſuauiſsi-
8:
mus. Pleniſsimus ſua-
9:
uitatis Dignus auribus
10:
hominum.
11:
Angeſicht.
12:
Oblicże.
13:
Facies.
14:
*Vultus, os. Forma
15:
oris. Genæ, malæ.
16:
Angezndet wer=
17:
den.
18:
Gorzeć/ & Zápa=
19:
lić śie.
20:
Incendi, igneſcere,
21:
ardeſcere, corripi flam-
22:
mis. | Concipere | ignem. |
| flammus. |
kolumna: b
| An |
1:
*Comprehendi igni-
2:
bus. Inuolui igni.
3:
Colligere flammas.
4:
Angreiffen
5:
Vide, Anrren.
6:
Item, Angreiffen.
7:
Nápáść/ & rzućić
8:
śie.
9:
Inuadere, aggredi,
10:
adoriri.| Facere impetū | in quó. |
| Facere vim |
11:
Ire in quem.
12:
Circumuenire. Petere
13:
gladio. Impetere. Pa-
14:
rare vim. Affectare ad
15:
quem viam.
16:
*Occupare. Inſtare
17:
iaculis & clamoribus.
18:
Inceſſere telis. Incur-
19:
rere. Incurſare. Oc-
20:
currere. Incidere in
21:
quem. Irruere. Irrum-
22:
pere. Prorumpere. In-
23:
ferre arma.| B ij | Item, |
strona: 20
kolumna: a
| An |
1:
Item, Angreiffen.
2:
Potykánie vcżynić.
3:
Aggredi. Congredi
4:
armis. Progredi pu-
5:
gnandi cauſa. Egredi
6:
caſtris cum tumultu.| Ire | in hoſtem. |
| contra hoſtes. | |
| aduerſus hoſtem. |
7:
Exire ad pugnam.| Prodire in | hoſtem. |
| aciem. |
8:
Inire prælium.
9:
Tendere in prælium.
10:
Pergere in hoſtem.
11:
Procedere caſtris.
12:
Procedere extra muni-
13:
tiones.
14:
Succedere ſub aciem
15:
hoſtis. Accedere, uſq;
16:
ad caſtra hoſtium.
17:
Parare campum ad cer-
18:
tamen. Parari ad bellū.
19:
Accingere ſe pugnæ. | Diringere | aciem. |
| Struere |
20:
Inſtruere aciem.
21:
Inſtruere copiaseductas
22:
é caſtris. kolumna: b
| An |
1:
Inſtruere arma.
2:
Inſtrui acie.
3:
Conſtituere acies ordi-
4:
neſq́;.
5:
Conſtituere legiones
6:
pro caſtris in acie.
7:
Explicare cuneos.| Diſponere | cohortes. |
| manipu- (los. |
|
| arma. |
8:
Offere ſe certamini.
9:
Conſiſtere hoſti aduer-
10:
ſus. Inſiſtere rationem
11:
pugnæ. Credere ſe cam
12:
po. Ducere copias ad-
13:
uerſus hoſtem. Produ-
14:
cere copias.
15:
Edúcere copias è ca-
16:
ſtris.
17:
Educere exercitum.
18:
Proficiſci in prælium.
19:
Adequitare ad hoſtem.
20:
Deſcendere campis.
21:
Concurrere. Incurrere
22:
armis.
23:
Occurrere hoſtibus.
24:
Occurrere agmini ho-
25:
ſtium.| Decur- |
strona: 21
kolumna: a
| An |
1:
Decurrere ex omnibꝰ
2:
partibus ſigno dato.| Ruere in | hoſtem. |
| pugnam. | |
| prælium. |
3:
Irruere.
4:
Appropinquare hoſti-
5:
bus.
6:
Facere impetum in ho-
7:
ſtes. Facere hoſti pote-
8:
ſtatem pugnandi.| Inuadere | hoſtem. |
| pugnam. |
9:
Adoriri hoſtem.
10:
*Excipere hoſtem col-
11:
latis ſignis. Capeſſere
12:
bellum. Ciere pugnam.
13:
Confligere. Conſerere
14:
dextram. Committere
15:
manum hoſti. Inferre
16:
ſigna & laxare mani-
17:
plos. Conferre ſigna.
18:
Angriff.
19:
Potkánie.
20:
Congreſſus, congreſ-
21:
ſio, concurſus, incurſus
22:
hoſtium, porcurſus, ex-
23:
curſus, procinctus. kolumna: b
| An |
1:
*Copia pugnæ.
2:
Copia miſcendi Martis.
3:
Poteſtas pugnandi.
4:
Impulſus.
5:
Tumultus belli primus.
6:
Ictus cædis primus.
7:
Angſt. Vide
8:
Furcht.
9:
Anhalten.
10:
Popieráć.
11:
Inſtare. Conati fa-
12:
cere quæ inſtituimus.
13:
Gerere morem rei.
14:
Pergere. Neq; diem
15:
neq; noctem intermit-
16:
tere. Non deſiſtere.
17:
Contendere à quo.| *Perſtare | in incepto. |
| animis. |
18:
Reſtare fortiter.
19:
Inſiſtere animis.
20:
Premere propoſitum.
21:
Item.
22:
Vti fortuna.| Non | cedere fortuna. |
| deſiſtere. |
| B iij | Ponere |
strona: 22
kolumna: a
| An |
1:
Ponere auxilium ſalu-
2:
tis in celeritate.| *Inſtare | fauori numi- nis. |
| fatis. |
3:
Stare ſub fortuna.
4:
Impellere curſum fa-
5:
torum.
6:
Incumbere fortunæ.| Sequi | fortunam. |
| viam quamcunq; fortuna dat. |
|
| ſuperos. | |
| quà fata trahunt retrahuntq́;. |
7:
Exercere ſuam fortu-
8:
nam. Vertere iter quò
9:
fortuna vocat. Obfir-
10:
mare ſe. Nequire quie-
11:
tem perferre. Tendere
12:
vltrà. Agere omnia vno
13:
tempore. Subdere cal-
14:
car equo.
15:
Item, Anhalten.
16:
Vide,
17:
Sich anhalten. kolumna: b
| An |
1:
Anklagen.
2:
Oſkarzyć.
3:
Accuſare. Venire ac-
4:
cuſatum.| Vocare | in ius. |
| Rapere | |
| Trahere | |
| Ire | |
| Ambulare | |
| Ducere |
5:
Deducere rem in iu-
6:
dicium.
7:
Adire magiſtratus.
8:
Venire ad iudices.
9:
Compellare iudicem.
10:
Cogere ad iuducium.| Impingere | dicam. |
| Scribere |
11:
Citare reum.| *Agere reum | culpæ. |
| criminis. | |
| ſceleris. |
| Peragere | reum. |
| Facere |
12:
Damnare ſceleris.| Arguere | ſontem. |
| ſceleris. |
| Inſimu- |
strona: 23
kolumna: a
| An |
1:
Inſimulare crimini-
2:
bus. Onerare nocen-
3:
tem. Inſcribere ſceleri.
4:
Inſequi & morari lite.
5:
Intendere litem.
6:
Ankteben.
7:
Przylnąć.
8:
Adhærere, adhæreſce-
9:
re, inhæreſcere.
10:
Anklebende ſeuch.
11:
Przymiot. &
12:
Zárázá.
13:
Contagium, conta-
14:
gio, contages.
15:
*Transitio.
16:
Anklemmen.
17:
Otrąćić.
18:
Illidere, allidere, infi-
19:
gere. Infligere lapidi.
20:
Affligere ſcopulo.
21:
*Frangere ad ſaxum.
22:
Affringere quid rei.
23:
Percutere. Incurere
24:
quid capiti alicuius.
25:
Diſcutere os ſaxo. kolumna: b
| An |
1:
Anklopffen.
2:
Kołátáć.| Pulſare | domum. |
| ianuam. | |
| fores. |
| Pultare | fores. |
| oſtium. |
| *Pulſare | poſtes. |
| limina. |
3:
Pellere fores.
4:
Ferire clauſtra.
5:
Anknpffen. Vide
6:
Binden.
7:
Anlauff/ Vide
8:
Angriff.
9:
Anleitung geben.
10:
Vide, Lehren.
11:
Anlenden.
12:
Przypłynąć do
13:
brzegá.
14:
Appellere.| Petere | portum. |
| continentum. | |
| littus. |
15:
Attingere terram.
16:
Accedere nauibus.| B iiij | Conſti- |
strona: 24
kolumna: a
| An |
1:
Conſtituere naues lit-
2:
tore. Exponi ex nauj.
3:
Eijci in littus. Deligare
4:
nauem ad ripam.| Deſilire | ex naui. |
| de nauibus. |
5:
Proijcere ſe ex naui.
6:
*Appellere nauem.
7:
Appellere claſſem oris.
8:
Appelli.
9:
Compelli Noto quò.| Applicare | nauem littori. |
| ratem terræ. | |
| remos vadis. |
| Tangere | portum. |
| littus. | |
| humum. | |
| arenas. |
10:
Contingere portum.
11:
Attingere terram.| Aduertere | proram terræ. |
| puppim. | |
| claſſem terræ |
12:
Aduerti arenæ.
13:
Annare terræ.| Allabi | terræ. |
| oris. |
| Accedere | portus. |
| littus. |
kolumna: b
| An |
1:
Succedere terris.| Deferri | ad littus. |
| in portum. |
2:
Subducere nauem.| Subire | portu. |
| terram. | |
| littus. |
3:
Inuadere portum.
4:
Vehi ad littus. Potiri
5:
tellure. Occupare por
6:
tum.
7:
Conſiſtere ter-
8:
ra. Exponi. Ago quò
9:
vento & fluctibus. | Tenere | portum. |
| naualia. |
10:
Ligare funem littore.
11:
Religare funem in ſti-
12:
pite. Religare nauem
13:
ab aggere.
14:
Annageln.
15:
Przybić.
16:
Figere, affigere, in-
17:
figere, defigere.
18:
*Configere caluis.
19:
Aptare, ſuſpendere,
20:
contexere. | Anre= |
strona: 25
kolumna: a
| An |
1:
Anreden.
2:
Mowić skim.
3:
Alloqui, compellare,
4:
appellare.
5:
Loqui ad quem.| *Alloqui | verbis. |
| ore. |
6:
Affari. Aggredi dictis.
7:
Inuadere. Adoriri. Oc-
8:
cupare. Occurrere di-
9:
ctis.
10:
Vti vocibus ad quem.
11:
Item.
12:
Venire ad quem.
13:
Conuenire & alloqui.
14:
Velle quem.
15:
*Ire ad conſpectum ali-
16:
cuius. Prodire in con-
17:
ſpectum. Affectare viā
18:
ad quem. Tentare adi-
19:
tum. Orare admitti.
20:
Conferre gradum.
21:
Stare ante pedes.
22:
Siſtere ſe viſu.
23:
Anreitzen.
24:
Pobudzáć.
25:
Inſtigare. Inſtare &
26:
vrgere. Incitare. Con- kolumna: b
| An |
1:
citare. Excitare. Suſci-
2:
tare. Exuſcitare ani-
3:
mum.| Hortari. | verbis. |
| ad conſilium rei. |
4:
Exhortari. Cohortari.
5:
Adhortari.| *Inſtigare | ſtudijs. |
| vocibus. | |
| dictis. | |
| hortatib. |
6:
Sollicitare.| Vrgere. | hortando. |
| ſtimulis. |
7:
Inceſſere monitis.
8:
Fatigare. Exercere ſtu-
9:
dijs. Monere. Impel-
10:
lere. Stimulare. Exti-
11:
lere. Inſtimulare.
12:
Præbere ſtimulos.| Addere | animum. |
| ſtimulos. | |
| calcar. |
13:
Subdere calcar.
14:
Mouere ingenium.| Admouere | ſtimulos. |
| calcar. |
| B v | Adjicere |
strona: 26
kolumna: a
| An |
1:
Adjicere animos.| Acuere. | mentem. |
| cor. | |
| verbis. | |
| ſtimulis. |
2:
Increpitare.| Incendere. | animum. |
| aures vo- (cibus. |
| Accendere. | animos. |
| monitis. |
3:
Incutere vim.
4:
Armare. Firmare.
5:
Facere audacem.
6:
Augere animos.
7:
Fungi vice cotis.
8:
Anreitzung.
9:
Pobudká.
10:
Iaſtigatio, incitatio,
11:
cohortatio, inflamma-
12:
tio animi.
13:
*Hortamen, horta-
14:
mentum, hortatus.
15:
Verba ſtimulantia, ir-
16:
ritamen, irritamentum,
17:
calcar, ſtimuli, faces,
18:
ignes.kolumna: b
| An |
1:
Anruffen.
2:
Wzywáć.
3:
Inuocare, adorare.| *Vocare. | Deum. |
| precibus. |
4:
Aduocare.
5:
Exorare pacem Diuo-
6:
rum.| Rogare |
Deum. |
| mente. | |
| ore. | |
| lacrymis. |
7:
Precari ſupplex.| Comprecari | Deos. |
| Poſcere. |
8:
Expoſcere pacem pre-
:
(cib.
9:
Concipere preces.
10:
Decurrere ad preces.
11:
Adiré Deos precibus.
12:
Ambire precibus. | Pergare | preces. |
| Dare | |
| Addere | |
| Fundere | |
| Mouere |
| Venerari Deos | preci- bus. |
| Proſequi Deum | |
| Fatigare Deos |
13:
Superare votis ſuppli-
14:
cibus.| Anr= |
strona: 27
kolumna: a
| An |
1:
Anrren.
2:
Dotknąć.
3:
Tangere, attingere,
4:
contingere, attrectare,
5:
contrectare.| *Tangere. | manu. |
| manibus. |
| Dignari | tactu. |
| Cognoſcere |
6:
Tentare manibus.
7:
Admouere manus.
8:
Libare.
9:
Anſchawen/ oder
10:
Anſehen.
11:
Oględáć.
12:
Inſpicere, aſpicere.
13:
Conijcere oculos in
14:
quem. Reijcere oculos
15:
in quid. Vertere ad
16:
quid oculos.
17:
*Reſpicere quem ocu-
18:
lis. Aſpectare.
19:
Flectere aciem quò.
20:
Verti ad quem. | Conuertere faciē | ad quid. |
| Torquere oculos. | |
| Reffere vultum |
21:
Figere oculos in quo. kolumna: b
| An |
1:
Defigere lumina.
2:
Intueri. Contemplari.
3:
Pererrare luminibus.| Perlegere | oculis. |
| Metiri | |
| Luſtrare |
4:
Obire viſu. Voluere
5:
oculos per omnia.| Obſeruare | oculis. |
| Hærere | |
| Signare |
6:
Tenere oculos defixos
7:
in re. | Paſcere | oculos. |
| animum re. |
8:
Paſci intuitu.
9:
Expleri tuendo.
10:
Item, Anſehen.
11:
Poważność/ Za=
12:
cność & záwo=
13:
łánie.
14:
Grauitas, autoritas.
15:
Pondus autoritatis. Di-
16:
gnitas. Gratia. Exiſtima
17:
tio. Amplitudo graui-
18:
taſq́;.
19:
*Reuerentia, maieſtas,
20:
decus, lumen.| Anſe= |
strona: 28
kolumna: a
| An |
1:
Anſehen haben.
2:
Záwołánie mieć.
3:
Zacność mieć.
4:
Comparare sibi auto-
5:
ritatem. Conſequi auto-
6:
ritatem apud quos.| Hebere | ſummam au- toritatem. |
| Tenere |
| Valere | autoritate. |
| in populo. |
7:
Poſſe gratia.
8:
Excellere dignitate.
9:
Anſehenlich.
10:
Zacny & poważny.
11:
Grauis.
12:
Summa autoritate.
13:
Summa gratia inter
14:
ſuos.
15:
Plenus autoritatis.
16:
Magnæ autoritatis.
17:
Ampliſsimus. Conſpi-
18:
cuus. Munitus beneuo-
19:
lentia hominum.
20:
*Venerabilis. Veren-
21:
dus maieſtate.
22:
Anſchmieden/ Vide
23:
Binden. kolumna: b
| An |
1:
Anſprechen/ Vide
2:
Anreden.
3:
Anſpannen.
4:
Záprząc.
5:
Iungere equos currui.
6:
*Iungere equos curru.
7:
Subiungere curru.| Admouere | equos | currui. |
| Cogere | ad iuga. |
8:
Item, Anſpannen.
9:
Vide,
10:
Das Ioch an=
11:
legen.
12:
Anſtoſſen.
13:
Potknąć śię/ &
14:
Vſtyrk wziąć.
15:
Offendere.| *Offendere. | pedem. |
| in quid. |
| Incurrere | rei. |
| Incurſare |
16:
Reſiſtere ictus digitos.
17:
Subſiſtere in limine.
18:
Reuocari ſigno offenſi
19:
pedis.
20:
Item, Anſtoſſen.
21:
Vide,
22:
Anklemmen.
strona: 29
kolumna: a
| An |
1:
Item. Anſtoſſen.
2:
Náráżyć.
3:
Illidere naues.| *Ferre | nauem in ſaxa. |
| Trahere | |
| Vrgere | |
| Torquere |
| Hærere | in | ſaxis. |
| Luctari | ſcopulo. |
4:
Item, Anſtoſſen
5:
zu Lande.
6:
Vide, Anlenden.
7:
Antworten.
8:
Odpowiedzieć.
9:
Reſpondere.
10:
Dare reſponſum.
11:
Proloqui verbum.
12:
Subijcere| *Reddere | reſponſum. |
| verba. | |
| voces. | |
| contrà |
13:
Reffere verba. Ordiri
14:
contrà. Excipere. Re-
15:
ſequi verbis. Tendere
16:
contrà. Fari viciſsim. kolumna: b
| An |
1:
Anzeigen.
2:
Oznaymić.
3:
Indicare, indicere,
4:
aperire, communicare,
5:
proferre.| Referre | ad quem. |
| Deferre. |
6:
Facere indicium, ex-
7:
ponere, narrare, ſigni-
8:
ficare.
9:
*Pandere, nudare, do-
10:
cere, edocere, perdocere,
11:
eloqui, efferre, promere,
12:
expromere, ediſſerere,
13:
nunciare, enunciare, re-
14:
nunciare, pronunciare,
15:
enarrare, prænarrare,
16:
retegere, expedire, mon
17:
ſtrare, oſtendere, com-
18:
mittere.
19:
Anzeigung.
20:
Vkazánie.
21:
Indicatio, ſignificatio.
22:
Item.
23:
Indicium, index, do-
24:
cumentum, ſpecimen,
25:
ſignificatio, ſignum.| *Argu- |
strona: 30
kolumna: a
| An |
1:
*Argumentum, monu-
2:
mentum, nota, imago.
3:
Anzeigung geben.
4:
Pokażáć/ & dáć
5:
znáć.
6:
Significare.| Dare | ſignum. |
| ſpecimen. | |
| documentum. | |
| argumentum. |
| Facere | indicium. |
| Peragere |
7:
Teſtificari.
8:
*Prodere.
9:
Anziehen/ Actiuè.
10:
Obleć & vbráć.
11:
Induere, veſtire.| *Induere | veſtibus. |
| cultibus. |
| Cingere | amictu. |
| Exornare | |
| Velare |
12:
Dare veſtes.
13:
Item. Paſsiuè.
14:
Obleć śie.
15:
Inducere veſtem.kolumna: b
| An |
1:
*Indui. Veſtire ſe.
2:
Inijcere humeris veſté.| Sumere | habitum. |
| cultus. |
3:
Tegi veſte.
4:
Succingi amictu.
5:
Vti cultu. Exornari
6:
veſte.
7:
Anznden.
8:
Zápalić/ & Zázeć.
9:
Incendere.| Accendere. | ignem. |
| lumen. |
10:
Capare ignem ab igne.
11:
Item.
12:
Succendere.| Supponere | ignem. |
| Ferre | |
| Subdere | |
| Excitare |
| *Iactare | ignem. |
| flammat. |
13:
Amburere.
14:
Corripere flammis.| Miſcere | incendia. |
| Glomerare |
15:
Occupare flammis.
16:
Admouere ignem.
17:
Compeſcere igni.| Arbeit= |
strona: 31
kolumna: a
| Ar |
1:
Arbeit.
2:
Robotá & pracá.| Labor. | & moleſtiæ. |
| moleſtiæq́;. | |
| vitæ. | |
| corporis. |
3:
Opus. Manus atq;
:
(opera.| *Series | laborum. |
| Numerus | |
| Facies | |
| Meritum |
4:
Onu laboris. Studi-
5:
um. Miniſterium.
6:
Luctamen.
7:
Arbeiten.
8:
Robić/ & pracowáć.
9:
Laborare.| Facere | opus. |
| quid operis. |
10:
Exercere ſe. Præſtare
11:
ſe inuictum á labore.
12:
Viuere in laboribus.| *Pati | laborem. |
| Perferre | |
| Tractare | |
| Experiri | |
| Trahere | |
| Fallere | |
| Subire |
kolumna: b
| Ar |
1:
Tolerare labores.| Mouere | opus. |
| brachia. |
| Inſtare | operi. |
| Circumſtare |
2:
Exhaurire labores.
3:
Arbeitſam.
4:
Robotny/ & pra=
5:
cowity.
6:
Laborioſus. Inuictus
7:
à labore. Magni labo-
:
(ris.
8:
*Laborifer.| Patiens | laboris. |
| operum. |
9:
Experiens laborum.
10:
Durus patienſq́; laborū.
11:
Operoſus. Irrequietus.
12:
Indefeſſus agendo.
13:
Natus laboribus.
14:
Damnatus longi labo-
15:
ris.
16:
Arbeit flichen.
17:
Chronić śie roboty.
18:
Fugere laborem.
19:
*Horrere onus. Sub-
20:
ducere colla oneri. Eri-
21:
pere colla iugo. Detra-
22:
ctare onus.| Argwon. |
strona: 32
kolumna: a
| Ar |
1:
Argwon.
2:
Podeyzrżenie.
3:
Suſpicio, ſuſpectio.
4:
*Suſpectus.
5:
Arm.
6:
Vbogy.
7:
Pauper, perpauper,
8:
pauperculus, egens.
9:
Præditus egeſtate.
10:
Præditus paruis opibus
11:
& facultatibus.
12:
*Non diues.
13:
Haud opulentus.
14:
Tenuis opum.
15:
Inops æris.
16:
Paruus cenſu.
17:
Armut.
18:
Vboſtwo.
19:
Paupertas, malum pau-
20:
pertatis, egeſtas, tenui-
21:
tas, vitium fortunæ.
22:
*Pauperies.| Res | anguſta | domi. |
| arcta | ||
| egenæ. | ||
| inopes. |
23:
Penuria. kolumna: b
| Ar |
1:
Armbruſt.
2:
Kuſsá/ Luk.
3:
Baliſta.
4:
*Arcus, Cornu,
5:
Neruus.
6:
Art.
7:
Dwoćip & wro-
8:
dzenie.
9:
Indoles, veſtigia in-
10:
dolis.| Significatio | virtutis. |
| Simulacra | |
| Semina |
11:
Bonitas naturæ.
12:
Lumen probi ingenij.
13:
Igniculi.
14:
Artzney.
15:
Lećenie.
16:
Medicina, Facultas
17:
medendi.
18:
*Munus medicinæ.| Ars | medendi. |
| Apollinea. | |
| Phœba. |
| *Ops | medica. |
| medicæ artis. | |
| medentis. |
19:
Qui Nōts non est in vſu.| Cura |
strona: 33
kolumna: a
| At |
1:
Cura medicorum.
2:
Solertia Pœniæ curæ.
3:
Item, Artzney.
4:
Lekárſtwo.
5:
Medicamentum, re-
6:
medium, fanatio, cu-
7:
ratio morbi.
8:
*Medicamen, medi-
9:
catus, manus medica,
10:
auxilium vulneris.
11:
Athem.
12:
Dech & tchnienie.
13:
Halitus, anhelitus.
14:
*Afflatus, ſpiritus oris,
15:
vapor, anima.
16:
Athmen/ Athem
17:
fahen.
18:
Tchnąć.
19:
Anhelare, reſpirare.
20:
*Captare auram nari-
21:
bus. Carpere aērem.
22:
Haurire cœlum.| Concipere | auras. |
| Exceptare | |
| Trahere | |
| Ducere | |
| Reducere |
kolumna: b
| Au |
1:
Auffachtung
2:
geben.
3:
Ibacżáć.
4:
Obſeruare, aduertere,
5:
animaduertere.| Circumſpi- cere | animo. |
| mente. |
6:
Perſcipere, intelligere,
7:
ſubſeruire rei, præſen-
8:
tire.
9:
*Seruare, ſignare ani-
10:
mo. Explorare. Pren-
11:
ſare. Deprehendere.
12:
Notare. Referre ani-
13:
mum ad quid. Tentio
14:
lumina in re.
15:
Auffbinden/ Vide
16:
Aufflſen.
17:
Auffblaſen.
18:
Wzdąć.
19:
Inflare, ſufflare.
20:
Item, Auffblaſen.
21:
Vide, Trometen.
22:
Auffbrechen.
23:
Złamáć.| C | Frangere, |
strona: 34
kolumna: a
1:
Frangere, effingere,
2:
vellere, euellere, reuel-
3:
lere, conuellere, impel-
4:
lere, rumpere, concu-
5:
tere, diſcutere, remoliri,
6:
reſoluere.
7:
Item, Auffbrechen.
8:
Vide, Die Reyſe/ rc.
9:
Auff das Roſs
10:
ſteigen oder
11:
ſitzen.
12:
Wſieść ná koniá.
13:
Scandere equum.
14:
Tollere ſe ſaltu in equū.| Attolere ſe | in equum. |
| Inſilire |
| *Tolli | equo. |
| Excipi |
15:
Conſidere equi tergo.
16:
Reponi tergo cornipe-
17:
dis. Premere tergum
18:
equi.
19:
Auff dem Schiff
20:
faren.
21:
Vide, Schiffen.kolumna: b
| Au |
1:
Auff dem Schiff
2:
fren.
3:
W lodźi wozyć.| Vehere | naui. |
| Subuehere | |
| Vectare |
4:
*Portare cymba.
5:
Auff dem Wagen
6:
fahren.
7:
Ná wozie iecháć.
8:
Vehi curru.| *Vehi | rotis. |
| equis. |
| Inuehi | curru. |
| Inſidere | |
| Stare | |
| Venire | |
| Referre ſe | |
| Ruere |
| Agere | currum. |
| Agitare. |
9:
Auff den Abend.
10:
Vide, Abends.
11:
Auff den Armen
12:
tragen.
13:
Ná ręku nosić/ &
14:
Piáſtowáć.| Acci- |
strona: 35
kolumna: a
| Au |
| Accipere | gremio vel ſinu. |
| Excipere | |
| Suſcipere | |
| Recipere | |
| Tollere | |
| Tenere | |
| Complecti | |
| Portare | |
| Geſtare |
1:
Ferre vlnis.
2:
Auff den kopff
3:
fallen.
4:
Páść ná głowę.
5:
Incidere capiti.
6:
Incumbere. Procum-
7:
bere in caput.
8:
*Ruere in quem.
9:
Illabi cerebro.| Lædere | caput. |
| Diſcutere |
10:
Proſternere ruens.| Operire | ruina. |
11:
Auff den vorrath
12:
dencken.
13:
Opátrzyć ſię ná=
14:
potym.
15:
Proſpicere in poſterum. kolumna: b
| Au |
| Conſulere | in longitu dinem. |
| porrò |
1:
Prouidere rei.
2:
Conſtabilire rem.
3:
*Reponere in medium
4:
quæſita.
5:
Auff den Wagen
6:
ſteigen.
7:
Ná woz wſieść.| Scandere | currum. |
| Conſcendere |
8:
Recipere ſe in currum.
9:
*Aſcendere axem.
10:
Occupare currum.
11:
Emicare ſaltu in cur-
12:
rum.
13:
Auff der Erden
14:
ligen.
15:
Ná Ziemi leżyć:
16:
Iacere in terra.| *Iacere | terra. |
| tellure. | |
| humo. | |
| ſolo. | |
| in | tellure. |
| humo. |
17:
Quieſcere tellure.| C ij | Auff |
strona: 36
kolumna: a
| Au |
1:
Auff die Mauer
2:
lauffen/ oder
3:
ſteigen.
4:
Wbieżeć ná mury.| Scandere | muros, vel mœnia. |
| Aſcendere | |
| Conſcendere |
| *Tranſcendere | muros. |
| Diſcurrere in | |
| Seruare | |
| Tenere |
5:
Superſtare muro.
6:
Auff dienen.
7:
Vide,
8:
Zu Tiſch dienen.
9:
Auff die ſpr kom=
10:
men.
11:
Vide, Spren.
12:
Auff einen Berg
13:
ſteigen.
14:
Vide, Berg auff=
15:
ſteigen.
16:
Auff einen fallen.
17:
Vide,
18:
Auff den kopff/
19:
rc. kolumna: b
| Au |
1:
Item, Páść ná
2:
kogo.| Procidere | ſuper qué. |
| in corpus alicuius. |
3:
Incumbere alicui.
4:
Procumbere ſuper qué.
5:
Superincumbere.| Proijcere | ſe ſuper quem. |
| Proſternere |
6:
*Imponere ſe ſuper.
7:
Componere manibus
8:
manus atq; oribus ora.
9:
Aufferwecken/
10:
Vide,
11:
Von den tod=
12:
ten.
13:
Aufferziehen.
14:
Wychowáć.
15:
Educare, alere.
16:
*Educere natos.
17:
Auff fangen.
18:
Vchwyćić,
19:
Excipere.| Excipere | cadentem. |
| labentem. |
| Suſci- |
strona: 37
kolumna: a
| Au |
1:
Suſcipere ruentem.| Supponere | manus. |
| brachia. |
| Suſtinere | manu. |
| Subire |
2:
Suſtentare dextra ru-
3:
entem.
4:
Auff fliegen.
5:
Wzlecieć.
6:
Volare in altum.
7:
Subuolare.
8:
*Tollere ſe alis. Tolli
9:
humo. Attollere alas.
10:
Refugete ablatus pen-
11:
nis. Leuare ſeſe. Li-
12:
brare ſe per aëra.| Ire | in auras. |
| Abire | |
| Euehi |
13:
Petere altum.
14:
Auff freyer that
15:
erwiſchen.
16:
Záſtáć ná vcżynku.
17:
Deprehendere in fa-
18:
cto. Comprehendere
19:
in noxa, in furto. kolumna: b
| Au |
1:
*Deprehendere furta.| Videre | nefas. |
| Agnoſcere |
2:
Reperire fraudem.
3:
Auffgang.
4:
Wſchod.
5:
Oriens. Ortus.
6:
Tellus orientalis.| *Ortus. | Phœbi. |
| Solis. |
7:
Orbis Eous.
8:
Cardo Phœbi. Indi.
9:
Auffgang der
10:
Sonnen.
11:
Vide, Morgen.
12:
Auffgehen/ Vide
13:
Wachſen.
14:
Item, Auffgehen.
15:
Wzniść.
16:
Oriri. Exoriri. Com-
17:
plere terras larga luce.
18:
*Efferre ortus.
19:
Referre ortum.
20:
Proferri ab ortu.| C iij | Dete- |
strona: 38
kolumna: a
| Au |
| Detegere | ſuos or- tus. |
| Oſtendere | |
| Inducere. |
1:
Emergere ad ortus.
2:
Surgere. Procedere.
3:
Exire. Naſci.
4:
Auff gelegenheit
5:
ſehen.
6:
Vide, Gelegenheit
7:
erwarten.
8:
Auffhalten/ Vide
9:
Sumen.
10:
Auffheben.
11:
Wzniesć/ &
12:
podniesć.
13:
Tollere, Leuare.| *Tollere | humo. |
| manu. |
14:
Colligere. Mouere.
15:
Auff hengen.
16:
Záwieśić.
17:
Suſpendere. Appen-
18:
dere.
19:
*Figere. Aptare. kolumna: b
| Au |
1:
Auffhren.
2:
Przeſtáć/ & niecháć.
3:
Deſinere, ceſſare, ab-
4:
ſtinere, abſiſtere, dece-
5:
dere.
6:
Auffhhren zu ar=
7:
beiten.
8:
Przeſtáć robić.
9:
Imponere finē labori.
10:
Facere finem laboris.
11:
Deſinere. Parcere ſibi.
12:
Reſpicere ſe. Intermit-
13:
tere laborem. Remo-
14:
ueri à labore. Dare ſibi
15:
vacuum tempus labo-
16:
ris. Venire in ocium.| *Ponere | laborem. |
| opus. |
17:
Statuere modum. Fi-
18:
gere modum laboribus.| Siſtere | labores. |
| opus. |
19:
Deſiſtere. Abſiſtere la-
20:
bori. Relinquere opus.
21:
Deſerere inceptū. Re-
22:
mittere tempus. Rum-
23:
pere opus. Auferre la-
24:
bores. Differre opus.
25:
Defungi laboribus. | Auff= |
strona: 39
kolumna: a
| Au |
1:
Auffhren zu
2:
reden.
3:
Przeſtáć mowić.
4:
Facere finem loquendi.
5:
Deſinere loqui. Con-
6:
cludere. Perorare.
7:
*Finire voces. Addere
8:
finem ſermonibus.
9:
Quieſcere facto fine.| Cohibere | os. |
| Premere |
10:
Obmuteſcere preſſo
11:
ore.
12:
Auffhren zu
13:
weinen.
14:
Przeſtáć płakáć.
15:
Deſinere flere.
16:
Mittere lacrymas. | *Siſtere | lacry mas, vel fletus. |
| Comprimere | |
| Reprimere | |
| Supprimere | |
| Cohibere | |
| Inhibere |
kolumna: b
| Au |
| Continere | lacry- mas, vel flectus. |
| Compeſcere | |
| Mittere | |
| Omittere | |
| Linquere | |
| Ponere |
1:
Parcere lacrymis.
2:
Temperare à lacrymis.
3:
Aufflauff/ Vide
4:
Auffrhur.
5:
Aufflegen/ Vide
6:
Darauff legen.
7:
Auffleſen/ Vide
8:
Zuſammen klau=
9:
ben.
10:
Aufflſen.
11:
Odwiązáć.
12:
Soluere, reſoluere, diſ-
13:
ſoluere. *Expedire. Le-
14:
uare manicas ac vincu-
15:
la. Demere vincula.
16:
Detrahere vincla.
17:
Exuere vinculis.| Excutere | vincula. |
| Abrumpere | |
| Laxare |
18:
Diuellere nodos ma-
19:
nibus.| C iiij |
strona: 40
kolumna: a
| Au |
1:
Item, Aufflſen/
2:
Vide Erkleren.
3:
Auff mancherley
4:
weiſe.
5:
Rozmáićie.
6:
Variè, peruariè, mul-
7:
tifariam.| Varijs | modis. |
| Multis | |
| Miris | |
| Mille | |
| Omnibus |
8:
Omnimodè.
9:
Auffmanen/ Vide
10:
Anreitzen.
11:
Auffmersken. Vide
12:
Zuhren.
13:
Item Auffmercken/
14:
Vide Auffachtung
15:
geben.
16:
Auffrecht.
17:
Proſty.
18:
Rectus, erectus.
19:
*Altus, ſublimis.
20:
Arduus ad ſolem. kolumna: b
| Au |
1:
Auffreiſſen/ Vide
2:
Kirz haben.
3:
Auffrichten.
4:
Podnieść.
5:
Erigere.
6:
Subleuare terra.
7:
Alleuare.
8:
*Leuare ſolo. Tollere.
9:
Attollere ab humo.
10:
Suſtentare manu.
11:
Excipere collapſos ar-
12:
tus.
13:
Item.
14:
Attollere, excitare.
15:
*Educere cœlo.
16:
Auffrichtig.
17:
Scżyry/ & otwo=
18:
rzyſty.
19:
Apertus, ſyncerus, in-
20:
teger. Expers fraudis.
21:
Non illiberalis.
22:
Candidior niue.
23:
Aduerb: Szcżyrze.
24:
Apertè, ſyncerè, libe-
25:
raliter, liberiùs, dilu-
26:
cidè. In luce. Rectè.| Sine |
strona: 41
kolumna: a
| Sine | dolo malo. |
| fuco, & fallacijs. |
1:
Sublatis dolis.
2:
Non diſsimulanter.
3:
Anffrichtig han=
4:
deln/ oder le=
5:
ben.
6:
Szcżyrze śię obcho=
7:
dźić/ & práwie
8:
pocżynáć.
9:
Agere apertè.
10:
Agere id, ut vir bonus
11:
videaris.
12:
Agere vitam pudicè.
13:
Facere rectè. Conten
14:
dere virtute. Inſtituere
15:
vitam ſapienter. Eſſe
16:
& ſtudere dici bonus.
17:
Viuere rectè. Colere
18:
fidem rectumq́;.
19:
Seruare ſe integrum.
20:
Conſeruare honeſtatem
21:
& decus.| Gerere ſe | honeſtè. |
| ſanctiſsimè. |
22:
Metiri quid honeſtate.
23:
*Intendere animum
24:
rebus honeſtis. kolumna: b
| An |
1:
Auffrichtig reden.
2:
Vide,
3:
Von hertzen es
4:
meinen.
5:
Auffrhur.
6:
Rostyrk. Zwádá.
7:
Seditio. Tumultus.
8:
Seceſsio plebis. Motus
9:
ciuium. Diſcordia ciui-
10:
lis. Perturbatio rerum.
11:
Malum vrbis interſtinú.
12:
Calamitas diſcordiarum
13:
domeſticarum. Tem-
14:
peſtas.
15:
*Ardor ciuium. Im-
16:
petus hominum.| Furor | ciuium. |
| ciuilis. |
17:
Rabies ciuica.
18:
Inſania vulgi.
19:
Auffrhur machen.
20:
Roſtyrk vcżynić/ &
21:
Zwádźić śie.
22:
Tumultuari.| Facere | turbam. |
| ſeceſsionem. |
| C v | Confi- |
strona: 42
kolumna: a
| Au |
1:
Conficere quid flagitij.
2:
Dare turbas. Excitare
3:
quid mali. Concire tur-
4:
tas. Incipere quid tur-
5:
bæ. Eſſe occupatus in
6:
delenta patria.
7:
*Turbare pacem tu-
8:
multu.| Concutere | tumultu. |
| Miſcere |
9:
Auffrriſch.
10:
Zwaycá.
11:
Tumultuans, tumul-
12:
tuoſus, ſeditioſus, fa-
13:
ctioſus.
14:
Cupidus mutationis
15:
rerum. Cupidus euer-
16:
tendarum rerum.
17:
Inquietus, turbulentus.
18:
*Impactus. Præceps
19:
noua moliri. Auidus
20:
armorum.
21:
Auffſchieben.
22:
Odłożyć.
23:
Differre. Proferre dies.
24:
Sumere diem ad quid.
25:
Statuere diem ſatis laxā.kolumna: b
| Au |
1:
Ducere diem ex die.
2:
Producere moram rei.
3:
Protrahere dies. Proro-
4:
gare tempus. Interpe-
5:
nere moram. Reſeruare
6:
in aliud tempus. Inter-
7:
ijcere ſpacium.
8:
Reijcere in menſem
9:
(tertium.
10:
Detrudere quid in men
11:
ſem (quintum: in ad-
12:
uentum alicuius.
13:
Protrudere in menſem
14:
(Ianuarium.
15:
*Referre in annum,
16:
(decimum.
17:
Ducere in longum.
18:
Extendere quid. Laxare
19:
tempus. Addere mo-
20:
ram rei.
21:
Auff ſchuß.
22:
Odłożenie. Od=
23:
włoká.
24:
Dilatio. Prorogatio diei.
25:
Mora. Dies. Diecula.
26:
*Induciæ.
27:
Auff ſchlieſſen.
28:
Otworzyć.| Aperire. |
strona: 43
kolumna: a
| Au |
| Aperire. | oſtium. |
| portas. |
| *Paterfacere. | fores. |
| portas. |
1:
Recludere. Pandere.| Reſerare | fores. |
| portas. | |
| ſedes. |
2:
Mouere cardines.
3:
Laxare recluſos poſtes.
4:
Auff ſchreiben.
5:
Wpiſáć.
6:
Annotare. Perſcribere.
7:
Adſcribere. Referre in
8:
commentarium ſuum.
9:
Auff ſchwimmen.
10:
Wynorzyć śię.
11:
Emergere.
12:
*Redire. Reuerti.
13:
Emicare ſummam per
14:
aquam.
15:
Auff ſehen.
16:
Poyźrzeć.
17:
Suſpicere. | Attollere | oculos. |
| Extollere | |
| Leuare | |
| Alleuare | |
| Erigere |
kolumna: b
| Au |
| *Aſpicere | cœlum. |
| Reſpicere | |
| Spectare | |
| Videre | |
| Intueri |
| Tollere | lumina. |
| vultum. |
1:
Item, Auff ſehen.
2:
Vide, Sorgetragen.
3:
Auff ſeinen from=
4:
men ſehen/ Vide
5:
Seinen frommen
6:
ſuchen.
7:
Auffſpalten/ Vide
8:
Ritz haben.
9:
Auff ſtehen.
10:
Powſtáć.
11:
Surgere, reſurgere,
12:
conſurgere, aſſurgere,
13:
exurgere.
14:
*Proſilire.| Leuare | ſe. |
| artus. |
| Attollere | ſe | à ſolio. |
| Tollere | humo. |
15:
Mouere ſe humo.
16:
Inſiſtere pedibus.| Item. |
strona: 44
kolumna: a
| Au |
1:
Item, Auffſtehen.
2:
Wſtáć.
3:
Surgere lecto.| *Surgere | ſtrato. |
| toro. |
4:
Conſurgere thalamo.
5:
Corripere corpus è ſtra-
6:
tis. Erigi toro. Exilire
7:
ſtratis.| Proſilire | lecto. |
| toro. |
8:
Auffſteigen.
9:
Wſtąpić.
10:
Scandere, aſcendere,
11:
conſcendere.
12:
*Superare quid. Exu-
13:
perare. Vincere aſcenſu.
14:
Auffſteigen gen
15:
Himel.
16:
Wſtąpić ná niebo.| Aſcendere | ad | cœlum. |
| in |
17:
*Sandere cœlum.| Petere | cœlum. |
| ſydera. |
| Redire | in cœlum. |
| Ire |
kolumna: b
| Au |
1:
Intrare cœlum. In-
2:
gredi aerem. Euehi in
3:
auras. Sequi aſtra.
4:
Auffthun/ Vide
5:
Auffſchlieſſen.
6:
Aufftragen/ Vide
7:
Zu Tiſch tragen.
8:
Auffwachen/ Vide
9:
Erwachen.
10:
Auffwecken.
11:
Wzbudźić.| Excitare. | ſomno. |
| de ſomno. |
| Suſcitare è | ſomno. |
| quiete. |
| *Adimere | ſomnum vel quietem. |
| Auffere | |
| Rapere | |
| Eripere | |
| Rumpere | |
| Abrumpere | |
| Diuellere | |
| Pellere | |
| Expellere | |
| Excutere | |
| Turbare | |
| Arcerè | |
| Fugare |
12:
Fraudare ſomno.
strona: 45
kolumna: a
| Au |
1:
Auffzeichnen/ Vide
2:
Auffſchreiben.
3:
Auffziehen/ Vide
4:
Sumen.
5:
Auge.
6:
Oko.
7:
Oculus.
8:
*Ocellus, lumen, acies.| Orbis. | oculi. |
| luminis. |
9:
Augenblick.
10:
Mgnienie oká/ &
11:
by mignął.
12:
Momentum.
13:
Tempus minimum.
14:
Punctum temporis.
15:
Pars exigua temporis.
16:
Aus aller macht.
17:
Wſzytką mocą.
18:
Vi. Multa vi. Totis
19:
viribus. Toto corpore.
20:
Magno conatu.
21:
Magno conamine.
22:
*Magna mole. Validis
23:
cum viribus. Vaſto im-
24:
petu. Fulminis modo. kolumna: b
| Au |
1:
Außarbeiten/ Vide
2:
Volbrigen.
3:
Außbrechen.
4:
Wyłamáć śię.| Rumpere | vincula. |
| catenas. |
5:
Effugere vincula.
6:
*Fugere abruptis vin-
7:
clis. Proſilire carcere,| Soluere | manus. |
| Reſoluere |
8:
Exuere ſibi vincula.| Exui | vinclis. |
| Exire | |
| Excidere |
9:
Item, Außbrechen/
10:
Vide Sproſſen.
11:
Außbreiten/ Vide
12:
Außſpannen.
13:
Item, Außbreiten.
14:
Obiáwić/ &
15:
Rosławić.
16:
Vulgare, diuulgare,
17:
euulgare, peruulgare,
18:
reuelare,| Efferre |
strona: 46
kolumna: a
| Au |
| Efferre in | lucem. |
| vulgum. |
| Proferre | in apricum. |
| palàm. |
1:
Referre palàm.
2:
Facere quid palàm.
3:
Loqui tacenda. Dicere
4:
quid garrulè. Enunci-
5:
are. Obnunciare portò.
6:
Non tacere quid. Ef-
7:
futire quid. Perfluere.
8:
*Retergere, detergere,
9:
recludere, nudare, reſol-
10:
uere, aperire, pandere,
11:
prodere.
12:
Außbrtten.
13:
Wykłowáć.
14:
Excludere pullos.
15:
*Proferre natos ouo.
16:
Nutrire fœtus nido.
17:
Aus dem grund.
18:
Z gruntu.
19:
Funditus.| Ex | imo. |
| Ab |
20:
Ab radicibus.
21:
Radicitus. kolumna: b
| Au |
1:
Aus dem Hauſe
2:
jagen.
3:
Z domu wygnáć.
4:
Expelle domo. Ex-
5:
claudere foràs. Iubere
6:
abire domo. Eripere
7:
domo. Explodere. Ex-
8:
trudere.| Eijcere | foràs. |
| domo. |
9:
Dare præcipitem.
10:
Quatere foràs.| *Pellere. | domo. |
| à foribus. | |
| limine. | |
| tectis. |
11:
Expellere foribus.
12:
Claudere fores cui.| Excludere. | limine. |
| fore. |
13:
Arcere limine. Prohi-
14:
bere hoſpitio. Protur-
15:
bare laribus.
16:
Aus dem Lande
17:
ſchlagen.
18:
Vide, Den Feind
19:
aus/ rc.| Aus |
strona: 47
kolumna: a
| Au |
1:
Aus dem Lande
2:
verjagen.
3:
Aus dem Lger
4:
fallen.
5:
Wypáść z obozu.
6:
Et,
7:
Wyćiecżkę vcżynić
8:
z obozu.
9:
Educere exercitum ex
10:
caſtris. | Facere | eruptionem. |
| excurſiones. |
11:
Tentare eruptionem.
12:
*Erumpere caſtris.
13:
Aus dem Lger
14:
gehen.
15:
Odbieżeć z obozu.
16:
Et, Opuśćić oboz.| Exire è | caſtris. |
| Egredi ex | |
| Diſcedere ex | |
| Proficiſci è |
| *Excedere | caſtris. |
| Elabi |
17:
Efferre veſtigia vallo.
18:
Relinquere caſtra.kolumna: b
| Au |
1:
Aus dem Reich
2:
verjagen.
3:
Wygnáć z Kro=
4:
leſtwá.
5:
Expellere regno.| *Pellere | regno. |
| ſolio. | |
| à patria aula. |
6:
Expellere regia.| Depellere | regno. |
| ſolio. |
7:
Excutere ſceptris.
8:
Detrudere regnis. De-
9:
trahere ſolio. Priuare
10:
ſceptris. | Auferre | regnum. |
| Adimere | |
| Rapere |
11:
Agere regem exulem.
12:
Aus dem Waſſer
13:
gehen.
14:
Wyniść z wody.
15:
Ire, Prodire ex aquis.
16:
*Procedere vndis.
17:
Emergere aquis, vndis.
18:
Tollere ſe ab vnda.
19:
Erumpere fluuio. Pro-
20:
rumpere gurgite. Con-
21:
ſiſtere ſuper ripam.
strona: 48
kolumna: a
| Au |
1:
Aus dem Waſſer
2:
ziehen.
3:
Wyćiągnąć z wody.
4:
Extrahere ex aquis.
5:
*Deſilire rapturus
6:
quem.
7:
Dare manum nanti.
8:
Tenere. Tollere. Ra-
9:
pere. Eripere. Leuare.
10:
Demittere funem.
11:
Aus dem wege gehen.
12:
Vide, Weichen.
13:
Item, Aus dem weg
14:
gehen.
15:
Iść z drogi.| Declinare à | via. |
| Excedere ex |
16:
*Declinare curſus.
17:
Expaciari.
18:
Rapi relictis metis.
19:
Ferri per deuia.
20:
Vagari cœcis limitibus.
21:
Tenere diuerſa. kolumna: b
| Au |
1:
Aus den henden
2:
fallen.
3:
Wypáść z ręku.
4:
Cadere de manibus.| *Cadere | manibus. |
| digitis. | |
| inter remiſ- ſos digitos. |
| Excidere | manibus. |
| inter manꝰ. | |
| digitis. |
5:
Decidere.
6:
Labi inter manus. | Elabi. | manibus. |
| digito. |
7:
Fluere palmis.
8:
Effluere manibus.
9:
Effugere manus.
10:
Excuti manibus.
11:
Aus den henden
12:
reiſſen.
13:
Wydrzeć z ręku.| Eripere. | manibus. |
| vi. |
14:
*Rapere manu. Cor-
15:
ripere. Præripere. Au-
16:
ferre. Tollere. Adi-
17:
mere.| Subdu- |
strona: 49
kolumna: a
| Au |
| Subducere | manibus. |
| Excutere |
1:
Auellere.
2:
Aus den handen
3:
reiſſen/ oder
4:
ſchlagen.| Excutere | manibus. |
| è manibꝰ. |
| Extorquere | manibus. |
| Euellere | |
| Reuellere |
5:
Aus der acht laſ-
6:
ſen. Vide,
7:
Vnachtſam ſein/
8:
&, Vergeſſen.
9:
Auſſerhalb des
10:
Eheſtands
11:
leben.
12:
W nieſtadlie żyć/
13:
&, W bezżeńſtwie
14:
mieſzkáć.| Viuere | cælebs. |
| caſtè |
15:
Abhorrere ab re vxoria.
16:
*Viuere vacuo lecto. kolumna: b
| Au |
1:
Degerevitam expertem
2:
thalami. Probare vitam
3:
cælibem. Dicare annos
4:
vitæ cælibi. Iacere vi-
5:
duo toro. Colere virgi-
6:
nitatis amoré. Adſueſci
7:
vacuo cubili. Frui vir-
8:
ginitate perpetua. Gau-
9:
dere virginitate. Negli-
10:
gere vſum coniugis.| Fugere | connubia. |
| torum. |
11:
Refugere Venerem.| Repellere | connubia. |
| Vitare |
12:
Abſtinere Venere.
13:
Neſcire torum.
14:
Ignorare Venerem.
15:
Reijcere tædas.
16:
Außfallen. Vide,
17:
Aus den henden
18:
fallen.
19:
Item, Außfallen.
20:
Vide, Streiffen.
21:
Außflieſſen. Vide,
22:
Außgehen.| D | Auß= |
strona: 50
kolumna: a
| Au |
1:
Außforden.
2:
Wyzywáć.
3:
Prouocare, laceſſere.
4:
Eſſe procax in lacenſſen-
5:
do.| *Vocare | in | prælium. |
| certamē. | ||
| hoſtem. |
6:
Euocare ad pugnam.| Laceſſere | voce. |
| clamore. |
7:
Poſcere in prælium.
8:
Ciere in pugnam.
9:
Elicere ad prælium.
10:
Trahere in prælium.
11:
Außfren. Vide,
12:
Herauß fren.
13:
Item, Außfren.
14:
Vide,
15:
Iungen außfren.
16:
Außgang.
17:
Skońcżenie/ &
18:
Skutek.
19:
Exitus, egreſſus, ex-
20:
curſus. kolumna: b
| Au |
1:
Item, Außgang.| Euentus. | fortunæ. |
| rerum. |
2:
Euentum, exitus.| *Finis | rei. |
| Terminus |
| Sors vltima | rerum. |
| Extrema |
3:
Nouiſsima. Caſus.
4:
Außgeben.
5:
Wydáć.
6:
Expendere, exponere,
7:
erogare.
8:
Item, Außgeben.
9:
Vide,
10:
Tochter außgeben.
11:
Außgebreitet wer=
12:
den.
13:
Vide, Offenbar
14:
werden.
15:
Außgehen. Vide,
16:
Herauß gehen.
17:
Item, Außgehen.
18:
Vide,
19:
Außlauffen.| Item, |
strona: 51
kolumna: a
| Au |
1:
Item, Außgehen.
2:
De Aquis.
3:
Powodć/ & wylanie
4:
z brzegow.
5:
Exundare.
6:
*Vndare. Inundare cā-
7:
pos. Exire. Ire violen-
8:
tior vndis. Extendere
9:
vndas. Explicare vn-
10:
das in longum. Exilire
11:
præſcriptum modum.| Rumpere | aggerem. |
| littora. |
12:
Superare ripam. Ef-
13:
fundi ripis. Procurrere.
14:
Ferri in arua. Efferre ſe
15:
ripis. Stagnare. Laxare
16:
ripas gurgire. Obruere
17:
campos agroſq́;. Cre-
18:
ſcere. Tumere. Luxu-
19:
riari vndis. Trahere ar-
20:
menta cum ſtabulis.
21:
Item, Außgehen.
22:
De Libris.
23:
Edi, promi, exire.
24:
*Peruenire in ora po-
25:
puli, vulgi. Mitti ad
26:
populos. Eſſe in ore
27:
populi. Legi ore populi. kolumna: b
| Au |
1:
Außgehen laſſen.
2:
Wydáć.
3:
Edere.| *Proferre | opus. |
| ad lucem. |
4:
Emittere.
5:
Committere carmina
6:
famæ. Donare chartis
7:
ſecula.
8:
Aus gewonheit.
9:
Z zwycżáiu.| De | more. |
| Ex |
10:
Ex conſuetudine. So-
11:
lito more. More ma-
12:
iorum. Vt mos eſt.
13:
Aus Gottes ord=
14:
nung.
15:
S przeźrzenia Bo=
16:
żego. Et, Z rządze=
17:
nia Bożego.
18:
Conſilio Deorum im-
19:
mortalium. Fato.
20:
*Fataliter.
21:
Lage fatorum, fatali.| Imperio | Iovis |
| numinum. |
| D ij | Munere |
strona: 52
kolumna: a
| Au |
1:
Munere Deorum.
2:
Numine ſuperorum.
3:
Dijs auſpicibus. Augu-
4:
rijs diuûm. Non ſine
5:
numine diuûm.
6:
Vi Superûm.
7:
Außgraben. Vide,
8:
Graben.
9:
Item, Außgraben.
10:
Wykopáć.
11:
Eruere, proruere, di-
12:
ruere, ſubruere, deſtru-
13:
ere, vertere, euertere,
14:
ſubuertere, vellere, con-
15:
uellere, reuellere, auel-
16:
lere, mouere, concutere,
17:
impellere, ſcindere, re-
18:
ſcindere, frangere, con-
19:
fringere, deijcere, de-
20:
moliri.
21:
Item, Außgraben.
22:
Vide, Außhawen.
23:
Außhawen. Vide,
24:
Holtz fellen/ &
25:
Außgraben. kolumna: b
| Au |
1:
Item, Außhawen/
2:
außgraben/ auß=
3:
ſtechen.
4:
Ryć/ & dłubáć.
5:
Sculpere, exculpere,
6:
cælare.
7:
*Inſculpere ſaxo. Fin-
8:
gere. Effingere.| Ducere | effigies. |
| vultus. |
9:
Imprimere ſignis.
10:
Variare arte. Polire
11:
manibus. Formare.
12:
Complecti effigem
13:
in auro. Facere manus
14:
mollia ſaxa.
15:
Außheiſchen. Vide,
16:
Außfodern.
17:
Außhlen. Vide,
18:
Hlen.
19:
Außjagen.
20:
Wygnáć.
21:
Pellere loco. Expellere.
22:
Depellere. Repellere.
23:
Arcere. Abigere. De-
24:
trudere. Eijcere.| Non |
strona: 53
kolumna: a
| Au |
1:
Non pati conſiſtere in
2:
loco. Non recipere.
3:
Prohibere.
4:
*Fugare.
5:
Vetare conſiſtere terra.
6:
Außlaſſen. Vide,
7:
Heraus laſſen.
8:
Außlauffen.
9:
Wyćiekáć.
10:
Effluere. Perfluere.
11:
Item, Außlauffen.
12:
Vide, Außgehen.
13:
Außlegen. Vide,
14:
Erkleren.
15:
Außleſchen.
16:
Zmázáć.
17:
Delere.
18:
*Linere. Illinere ſignū
19:
tranſuerſo calamo.
20:
Impingere ſpongiam.
21:
Item, Außleſchen.
22:
Vide,
23:
Fewer außleſchen. kolumna: b
| Au |
1:
Außleſen.
2:
Przecżytáć/ &
3:
przeććić.
4:
Perlegere. Percurrere
5:
legendo. Euoluere.
6:
Peruolutare.
7:
*Percenſere.
8:
Eſſe ſatur libello.
9:
Item, Außleſen.
10:
Wybráć.
11:
Legere de numero.| Eligere. | ex omnibus. |
| omni nu- mero. |
12:
Deligere. Seligere.
13:
*Deſignare.
14:
Außreden. Vide,
15:
Auffhren zu re=
16:
den.
17:
Außreyſen. Vide,
18:
Abſcheiden.
19:
Außreiſſen. Vide &
20:
Außgraben.
21:
Wytargąć.| D iiij | Vellere. |
strona: 54
kolumna: a
| Au |
| Vellere | ab radicibus. |
| de ceſpite. |
| Reuellere. | manibus. |
| ſolo. |
1:
Euellere.
2:
*Legere herbas. Col-
3:
ligere. Refodere digi-
4:
tis. Educere. Carpere.
5:
Secare vnguibus.
6:
Item, Außreiſſen.
7:
Vide,
8:
Aus den henden
9:
reiſſen.
10:
Außrichten.
11:
Spráwić.
12:
Exequi. Proſequi man-
13:
data. Vti conſilio.| Facere | imperata. |
| quæ imperan- (tur. |
14:
Perficere mandata.| Peragere | mandata. |
| imperata. |
15:
Curare rectè.
16:
Procurare. Fungi man-
17:
dato.| Dare | operam. |
| cui laborem. |
kolumna: b
| Au |
1:
*Sequi iuſsa.| Exequi | iuſsa. |
| imperium. |
2:
Obſequi imperio.
3:
Facere iuſsa. Faceſſere
4:
præcepta. Agere iuſsa.| Peragere | iuſsa. |
| dicta. |
| Gerere | iuſsa. |
| Parare |
5:
Implere opus.
6:
Explere animum.
7:
Ire dicto parens. Inire
8:
munera. Festinare iuſ-
9:
ſus. Celerare imperiū. | Non recuſare | iuſsa. |
| Capeſſere |
10:
Annuere iuſsis.
11:
Parere imperio.
12:
Außſangen.
13:
Węſáć.
14:
Sugere, exugere, tra-
15:
here, attrahere, extra-
16:
here.
17:
Außſchlaffen.
18:
Wyſpáć.
19:
Dormire in lucem,
20:
medium diem.| Dormire |
strona: 55
kolumna: a
| Au |
| Dormire | altùm. |
| toto mane. |
1:
Edormire. Edormi-
2:
ſcere. Stertere piger.
3:
Conſumere totam no-
4:
ctem ſomno.
5:
*AEquare noctes
6:
ſomno.| Indulgere | ſomno. |
| Pingueſcere |
7:
Außschlagen. Vide,
8:
Außjagen.
9:
Item, Außſchlagen.
10:
Vide, Sproſſen.
11:
Außſchwimmen.
12:
Wypłynąć.
13:
Enatare. Annatare lit-
14:
tori. Eijci fracta naue.| *Enare. | ad littus. |
| gurgite. |
15:
Annare terræ.
16:
Petere littus nando.| Ire | ad littus. |
| Venire |
17:
Exire procellas. Pro-
18:
pinquare terræ. Occu-
19:
pare rupem.
20:
Tangere arenas. Con-kolumna: b
| Au |
1:
tingere littus. Appre-
2:
hendere tuta. Pendere
3:
littore. Tenere ripam.| Euadere | ad littus. |
| vndis. | |
| caſus pelagi. |
4:
Seruari ex vndis. Eripi
5:
pelago. Viuere ereptus
6:
pelago.
7:
Auſſen bleiben.
8:
Ná ſtronie być.
9:
Emanere. Abeſſe diu.| *Abeſſe. | vltra promiſ ſum tēpus. |
| lentus. |
10:
Ceſſare longùm.
11:
Vrere qué lenta mora.
12:
Auſſen laſſen.
13:
Zániecháć.
14:
Omittere. Prætermit-
15:
tere. Facere miſſum.
16:
Reticere. Præterire.
17:
Tranſire. *Tacere, ſi-
:
(lere.| Vereri | dicere. |
| Nolle |
18:
Non tangere. Relin-
19:
quere. Summouere.
20:
Occultare nomen.| D iiij | Auß= |
strona: 56
kolumna: a
| Au |
1:
Außſpannen.
2:
Rozćiągnąć.
3:
Tendere, diſtendere,
4:
extendere, protendere,
5:
explicare, laxare, dila-
6:
tare.
7:
*Porrigere.
8:
Item, Außſpannen.
9:
Wyprząc.| Soluere | equos. |
| Reſoluere |
10:
*Soluere colla equorū.
11:
Soluere fræna.
12:
Demere equis iuga.
13:
Diripere fræna. Exuere
14:
frænis. Laxare pectora
15:
loris.
16:
Außſpehen.
17:
Szpiegowáć.| Explorare. | locum. |
| aditus. |
18:
Quærere aditum. Ve-
19:
nire ſpeculandi cauſa.
20:
Adire ſpeculator.| Prodire | exploratum. |
| Progredi |
kolumna: b
| Au |
1:
Præmitti cum explo-
2:
ratoribus.| Cognoſcere | locum. |
| ſitum ca- ſtrorū. |
3:
Speculari locum.
4:
Perſpicere genus homi-
5:
num. Reuerti explora-
6:
tis omnibus rebus.| *Luſtrare. | omnē re- ceſſum. |
| mœnia. |
7:
Perluſtrare aditus.
8:
Circumluſtrare muros.
9:
Perquirere aditus vi-
10:
aſq́;. Rimari.
11:
Pererrare omnem cir-
12:
cuitum.
13:
Petere diuerſa.
14:
Ferre oculos huc & il-
15:
luc. Tentare aditus.
16:
Vestigare.
17:
Capere locum oculis.
18:
Außſpenden.
19:
Vide,
20:
Allmoſen geben.| Auß= |
strona: 57
kolumna: a
| Au |
1:
Außſprechen.
2:
Wyrzec/ & mięnić.
3:
Pronunciare, enun-
4:
ciare.| Exprimere. | vocem. |
| dicendo. |
5:
Eloqui.
6:
Efferre accentibus.
7:
Außſpruch.
8:
Pronunciatio.| Sonus | pronunci- andi. |
| Spiritus. |
9:
Elocutio.| Flexio | vocis. |
| Inflexio |
10:
Moderatio vocis.
11:
Moderatio oris & vocis.| Conformatio | vocis. |
| oris. |
12:
Temperatio.| Genus | dicendi. |
| Ratio |
13:
Continuatio verborum.
14:
Item, Außſpruch.
15:
Wymowá.| Vis | dicendi. |
| verborum. |
16:
Grauitas verborum. kolumna: b
| Au |
1:
Facultas dicendi gra-
2:
uior. Magniloquentia.
3:
Sonus vocis maior.
4:
Faſtigium oratoris.
5:
Campus rhetorum.
6:
Exercitatio dicendi.
7:
*Copia dicendi tor-
8:
rens.| Os | ingens. |
| ſublime. |
9:
Lingua torrens.
10:
Fulmen linguæ.
11:
Außſproſſen. Vide,
12:
Sproſſen.
13:
Außſpren. Vide,
14:
Spren.
15:
Item, Außſpren.
16:
Vide, Außſpehen.
17:
Außſtoſſen. Vide,
18:
Außjagen.
19:
Außtheilen. Vide,
20:
Theilen.| D v | Auß= |
strona: 58
kolumna: a
| Au |
1:
Außtilgen.
2:
Wywroćić/ & zá=
3:
gubić.| Excindere | genus. |
| gentem. | |
| nomen. |
4:
Auferre ſtripem. Euer-
5:
rere domum.
6:
*Accidere ſtirpem.
7:
Excidere cum ſtirpe.| Tollere | domum. |
| Vertere | |
| Turbare |
8:
Trahere impulſam do-
9:
mum. Sæuire in no-
10:
men alicuius. Diruere.
11:
Contundere. Extinguere. Abolere. Exi-
12:
mere æuo.
13:
Außtragen. Vide,
14:
Herauß.
15:
Außtreiben. Vide,
16:
Außjagen.
17:
Außtretten. Vide,
18:
Außgehen. kolumna: b
| Au |
1:
Außtrincken.
2:
Wypić.
3:
Ebibere.
4:
Exhaurire poculum.
5:
*Haurire poculum.| Siccare | calicem. |
| Vacuare |
6:
Potare fæce tenus.
7:
Vertere craterem.
8:
Außtrcken.
9:
Wyſchnąć.
10:
Siccari, areſcere.
11:
*Dureſcere. Reſidere
12:
exiccatus. Combibi.
13:
Außtrckenen.
14:
Wyſuſzyć.
15:
Siccare, exiccare.
16:
*Exhaurire.
17:
Außweiſen. Vide,
18:
Verjagen.
19:
Außwendig lernen.
20:
Ná pámięć śię
21:
vcżyć.
22:
Diſcere memoriter.
23:
Ediſcere.| Mandare | memoriæ. |
| Infigere |
| Auß= |
strona: 59
kolumna: a
| Au |
1:
Außwlen.
2:
Wygrześć.
3:
Eruere.| *Eruere. | ore. |
| roſtro. |
| Vellere | dentibus. |
| Fundere | |
| Vaſtare |
4:
Außwiſchen.
5:
Vide, Reinigen.
6:
Außziehen.
7:
Zewleć.
8:
Exuere.| *Exuere | veſtem. |
| cultus. |
9:
Nudare. Diripere ve-
10:
ſtem.
11:
Item, Außziehen.
12:
Wyprowádźić śię.
13:
Et, Wybráć śię.
14:
Migrare. Demigrare
15:
ex ædeficio. Commi-
16:
grare quò.
17:
*Exire in alias domos. kolumna: b
| Ba. |
1:
BAcken.
2:
Pieć.
3:
P
INſere.
4:
Facere panem.
5:
*Inferre foco.
6:
Baden.
7:
Myć śię.| Ire | lauatum. |
| Abire |
8:
Vadere in balneas. La-
9:
uari. Abluere ſe. Ablui.
10:
*Perluere membra a-
11:
quis.| Perlui | in flumine. |
| aqua. |
12:
Purgare corpus aqua.
13:
Foueri aquis. Natare.
14:
Bald.
15:
Wnet.
16:
Statim, mox, citò, con-
17:
feſtim, ſubitò, illicò, ili-
18:
cet, actutum, continuò,
19:
è veſtigio, recta via,
20:
protinus, properè, pro-
21:
peranter, repentè, dere-
22:
pentè, ocyus, velociter,
23:
raptim. *Extemplò.
strona: 60
kolumna: a
| Ba |
1:
Bahn.
2:
Vide, Rennplan.
3:
Banck. Vide,
4:
Sitz.
5:
Bancket.
6:
Biesiádá/ & Kołá=
7:
cya/ & Vcżtá.
8:
Conuiuium. Pocula.
9:
*Epulæ. Dapes.
10:
Impenſæ cœnatum.
11:
Bancketiren.
12:
Biesiádowáć. | Parare | couiuium. |
| Apparere |
13:
Extruere menſas ex-
14:
quiſitiſsimis epulis.
15:
Conuiuari.
16:
Comeſsari.| Facere | cōuiuium. |
| Agitare | |
| Peragere | |
| Celebrare |
17:
*Inſtituere dapes.
18:
Inſtruere menſas. Ex-
19:
truere dapes & menſas.
20:
Conuenire ad dapes.kolumna: b
| Ba |
1:
Inire conuiuia. Adire
2:
epulas. Conſidere men-
3:
ſis. Diſcumbere. Epu-
4:
lari ſaliarem in modū.
5:
Vacare epulis. Indul-
6:
gere dapibus. Laxare
7:
ſtomachum ſaginis.
8:
Bibere. Potare. Exic-
9:
care pocula. Explicare
10:
frontem. Bacchari.
11:
Furere. Stertere ad ca-
12:
licem vigilanti naſo.
13:
Marceſcere vino in lu-
14:
cem.
15:
Band.
16:
Zwiąská.
17:
Vinculum, retinacu-
18:
lum, carona, manicæ,
19:
copula, compedes.
20:
*Vinculum, nodus,
21:
ferrum.
22:
Barmhertzig.
23:
Item vide, Verſn=
24:
lich.
25:
Miłośierny.
26:
Miſericors.
27:
*Miſerens. Mollis ani-
28:
mo. Facilis dare lacry-
29:
mas caſibus.
strona: 61
kolumna: a
| Ba |
1:
Barmhertzigkeit.
2:
Miłośierdzie.
3:
Miſericordia, com-
4:
miſeratio. Societas do-
5:
loris. Collacrymatio.
6:
*Lacrymæ, dolor mi-
7:
tis.
8:
Bauch.
9:
Brzuch/ & Zywot.
10:
Venter, ventriculus,
11:
vterus.| *Proluuies | ventris. |
| Ingluuies | |
| Vorago |
12:
Aluus, viſcera.
13:
Bauen. Vide,
14:
Hauß bauen.
15:
Bauman.
16:
Budownik/ &
17:
Cieslá.
18:
AEdificator, archite-
19:
ctus, faber.
20:
*Structor, poſitor, mo-
21:
litor, munitor, ſator,
22:
redemptor, metator,
23:
autor. kolumna: b
| Ba |
1:
Bauung.
2:
Budowánie.
3:
AEdificatio, ædifica-
4:
tiuncula, architectura,
5:
ſtructura. Extructio te-
6:
ctorum. Deſcriptio ædi
7:
ficanti. Contextio.
8:
*Contextus, compago,
9:
compages.
10:
Baufellig.
11:
Bud wątły/ &
12:
Bud sláby.
13:
Ruinoſus, ruiturus.
14:
*Lapſurus, minax, de-
15:
ciduus, porclinatus.
16:
Aſſimilis cadenti. Gra-
17:
nis ſub pondere. Feſſus
18:
pondere. Fragilis.
19:
Futilis.
20:
Baufellig ſein.
21:
Bud co ma vpáść/
22:
& Bud pochyły.| Minari | ruinam. |
| lapſum. |
23:
Videri velle ruere.
24:
*Pendere nutans.
25:
Nutare. | Baum. |
strona: 62
kolumna: a
| Be |
1:
Baum.
2:
Drzewo.
3:
Arbor.
4:
*Arbos.| Rami | arboris. |
| Truncus | |
| Moles |
5:
Robur, lignum, ſtirps,
6:
mater.
7:
Bedensken. Vide,
8:
Betrachten.
9:
Bedeuten.
10:
Známionuię.
11:
Portendere, ſignifi-
12:
care.
13:
*Portare, vehere,
14:
minari.
15:
Bedrffen.
16:
Potrzebowáć.
17:
Egere, indigere.
18:
Habere opus re aliqua.
19:
Befehlen. Vide,
20:
Gebitten. kolumna: b
| Be |
1:
Item, Befehlen.
2:
Porucżyć.
3:
Commendare, crede-
4:
re, concredere. Tradere
5:
de manu in manum.| Dare in | poteſtarem. |
| manum. |
6:
Committere. Permit-
7:
tere in fidem atq; pote-
8:
ſtatem. Præficere quem
9:
rei. Inſtituere tutorem.
10:
*Mandare. | Dare | ſeruandum. |
| Tradere |
11:
Mittere in arbitrium.
12:
Relegare quem cui.
13:
Iubere adeſſe curæ ali-
14:
cuius.
15:
Befeſtigen.
16:
Vmocnić/ & obwá=
17:
rowáć.
18:
Munire, communire,
19:
præmunire, circum-
20:
munire.| Cingere | foſſa. |
| vallo. | |
| aggere. |
21:
Præfigere munimenta.| Excitare |
strona: 63
kolumna: a
| Be |
1:
Excitare turres. Collo-
2:
care turrim in muros.
3:
*Cingere munimine.| Præcingere | vallo. |
| Circumdare | |
| Claudere | |
| Sepire |
| Firmare | mœnia vr- bis. |
| Vallare |
4:
Parare propugnacula
5:
bello. Extruere molem.
6:
Befeſtiget.
7:
Mocny/ & twárdy.
8:
Munitus. Tutus mu-
9:
nitionibus.
10:
Validus muris ac ſitu.
11:
Ornatiſsimus omni ge-
12:
nere armorū. Firmiſsi-
13:
mus. *Celebris muris.
14:
Befeſrigung.
15:
Twierdzá.
16:
Munitio, munimentū,
17:
vallum, agger, machi-
18:
natio, propugnaculum,
19:
foſſæ. *Munimen.| Tutela | valli. |
| Opus | |
| Fiducia |
:
Moles, mu-
20:
rus, pinnæ, ſeptum. kolumna: b
| Be |
1:
Beflecken. Vide,
2:
Beſudeln.
3:
Begegnen. Vide,
4:
Entgegen kom=
5:
men.
6:
Begeren.
7:
Pożądáć/ & chcieć.
8:
Cupere, percupere,
9:
concupiſcere, petere,
10:
appetere, poſtulare,
11:
deſiderare.| Verſari | deſiderio rei. |
| Premi |
12:
Poſcere, expoſcere,
13:
exigere, flagitare, affe-
14:
ctare, optare, exoptare.
15:
Incidere in cupiditatem
16:
rei. Incitari impetu ani
17:
mi. Inducere animum.
18:
Parare cupiditares in
19:
animo.| Flagrare | cupiditate | rei. |
| deſiderio |
| Ardere | deſiderio. |
| Mori |
20:
Inhiare.
21:
Item, Begeren.
22:
Vide, Bitten.| Begir= |
strona: 64
kolumna: a
| Be |
1:
Begirde.
2:
Pożądliwość/ &
3:
chćiwość.
4:
Cupido, cupiditas, ap-
5:
petitio, appetitus, deſi-
6:
derium, efflagitatio.
7:
Ardor cupiditatis. Im-
8:
petus animi. Motus
9:
appetitus. Voluntas.
10:
*Amor, dulcedo, li-
11:
bido.
12:
Begirig.
13:
Pożądliwy/ &
14:
chćiwy.
15:
Cupidus, percupidus.
16:
Ictus deſiderio.
17:
*Cœcus cupidine.
18:
Auidus. Inſatiatus. In-
19:
expletus. Igneus in quid.
20:
Ardens animi.
21:
Aduerb: Pożądliwie/
22:
& chćiwie.
23:
Cupidè. Per cupidi-
24:
tatem. Cum aliquo
25:
deſiderio. Ardenter.
26:
Auidè.kolumna: b
| Be |
1:
Begirig zu herr=
2:
ſchen.
3:
Pożądliwy pá=
4:
nowáć.
5:
Et, Radby pánował.| Cupidus | potentiæ. |
| imperij. |
6:
*Auidus imperij.
7:
Attonitus regno.| Cæcus | cupidine | regni. |
| caligine |
8:
Impatiens conſortis.
9:
Begirig ſein zu
10:
herrichen.
11:
Chce mu śię Pá=
12:
nowáć. Et, Stoi
13:
o kroleſtwo.| Induci | cupiditate re- gni. |
| Adduci |
14:
Affectare regnum. Fla-
15:
grare cupiditate regnā-
16:
di. Poſcere ſibi regnum.
17:
Poſtulare ſibi imperi-
18:
um. Petere regnum.
19:
Incidere in cupiditatem
20:
imperiorum. | Malle |
strona: 65
kolumna: a
| Be |
1:
Malle eſſe princeps,
2:
quàm videri.
3:
*Studere imperio no-
4:
uo. Seruire regno.
5:
Item, Begirig. Vide,
6:
Vnzchtig.
7:
Begieſſen.
8:
Poliać.
9:
Perfundere.| Infundere | aquam. |
| Superfundere |
| *Spargere | aquis. |
| aquas. |
10:
Aſpergere aquam.
11:
Tingere aqua.
12:
Tangere aſpergine.
13:
Item, Begieſſen.
14:
Vide, Nerzen.
15:
Begraben.
16:
Pogrześć.| Curare | funus. |
| Adiutare | |
| Facere |
17:
Sepelire.
18:
*Humare, tumulare.
19:
Contumulare humo. kolumna: b
| Be |
| Dare | ſepulcro. |
| tumulo. |
1:
Mandare terræ.| Condere | ſepulcro. |
| humo. |
2:
Ponere terra.
3:
Imponere ſepulcro.
4:
Componere terra.
5:
Supponere humo.| Tegere | ſepulcro. |
| Conterege |
6:
Inijcere terram.
7:
Infodere terræ.| Extruere | ſepulcrum. |
| Inſtruere. |
8:
Ferre exequias.
9:
Bergrebnis.
10:
Pogrzeb.
11:
Sepultura, humatio,
12:
funus, exequiæ.
13:
*Inferiæ, iuſta, feralia.
14:
Miniſterium triſte.| Officium | funeris. |
| ſupremum. |
15:
Munus inane.
16:
Honor ſepulcri, fune-
17:
ris, mortis, tumuli.
18:
Pompa funeris.| E | Begreif= |
strona: 66
kolumna: a
| Be |
1:
Begreiffen.
2:
Ogárnąć.
3:
Comprehendere, com-
4:
plecti, concludere.
5:
Begriff.
6:
Ogárnięnie.
7:
Compendium, Epi-
8:
tome, mothodus.
9:
Begriff einer rede.
10:
Vide, Inhalt.
11:
Item, Begriff eines
12:
dinges.
13:
Vide, Matery.
14:
Behalten.
15:
Trzimáć/ &
16:
chowáć.
17:
Retinere. Habere ſe-
18:
cum. Accipere acce-
19:
ptum ſeruare. Seruare
20:
acceptum. *Tenere.
21:
Behend.
22:
Prędky.
23:
Celer. Celeripes. In-
24:
ſignis celeritate. Velox.
25:
*Velocior iaculo, haſta.
26:
Ocyor ceruis, haſta,
27:
ſagitta, ventis. kolumna: b
| Be |
1:
Feſtinus curſu. Pernix.
2:
Pernicior haſta. Citus,
3:
citatus, properus, præ-
4:
properus. Non tardus.
5:
Fugax.| Fugacior | ceruis. |
| ventis. | |
| aura. |
6:
Rapidus. Acer curſibus.
7:
Leuis. Feruidus. Ales.
8:
Præpes. Volucris.
9:
Similis ſagittæ.
10:
Par ventis.
11:
Behend lauffen.
12:
Bieżeć/ & prędko
13:
iść.
14:
Currere velociter.| Præuer- tere. | ceruos. |
| ventos curſu pedum. |
15:
Præuerti ventos fuga.
16:
Prouocare auras curſib.
17:
AEquare ventos.| Item, |
strona: 67
kolumna: a
| Be |
1:
Item, Behend.
2:
Rącży.
3:
Agilis. Non ſegnis.
4:
Facilis. Habilis. Impi-
5:
ger. Vegetus.
6:
Behendigkeit.
7:
Prędkość/ &
8:
rącżość.
9:
Agilitas. Agilis leuitas.| Velocitas | corporis. |
| Motus |
10:
Mobilitas, celeritas,
11:
alacritas. *Vigor.
12:
Behertzt.
13:
Smiáły/ & dárſky/
14:
& mężny.
15:
Fortis, magnanimus.| Magni | animi. |
| & excelſi ani- (mi. |
16:
Magnus & præclarus.
17:
Habendus in magnis
18:
viris. Animoſus. Ani-
19:
mi virilis.| Præſtans | animi. |
| Plenus |
20:
Strenuus. Non in-
21:
ſtrenuus. Excellens.
22:
Virilis præſensq́;.
23:
Vir.kolumna: b
| Be |
1:
*Egregius animi.
2:
Celſus mente.| Non | degener. |
| mollis. | |
| ſegnis. | |
| pauidus. |
3:
Haud vlli virtute ſecun-
4:
dus. Ingens. Arduus.
5:
Potens virtute.
6:
Aduerb:
7:
Smielie/ dárſko/
8:
mężnie.
9:
Fortiter, perfortiter.
10:
Forti pectore. Magno
11:
animo & fortiter excel-
12:
lenterq́;. Strenuè. Per-
13:
ſtrenuè. Gnauiter. Acri-
14:
ter. Acerrimè fortiterq́;.
15:
Viriliter. Egregiè. Inte-
16:
gris viribus. Conſtan-
17:
ter ac non timidè.
18:
Magnifice. Generoſiùs.| *Magna | mente. |
| Inuicta |
19:
Summa vi.
20:
Behten. Vide,
21:
Beſchirmen.| E ij | Beiſ= |
strona: 68
kolumna: a
| Be |
1:
Beiſſen.
2:
Kąsáć.
3:
Mordere.| *Petere | morſibus. |
| dentibus. |
4:
Inſequi morſu.
5:
Acuere dentes. Minari
6:
dentibus.| Parare | morſus. |
| Tentare | |
| Inferre |
| Pugnare | morſu. |
| Comprehen- dere |
|
| Tenere |
7:
Lædere dentibus.
8:
Habere fulmen in den-
9:
tibus.
10:
Bekand.
11:
Znáiomy.
12:
Notus.| Non | incognitus. |
| inauditus. | |
| obſcurus. |
| Haud | ignotus. |
| Nullis. |
13:
Cognitus, perſpectus.
14:
Facilis ſcitu cuiuis. kolumna: b
| Be |
1:
Bekand werden.
2:
Być znáiomym.
3:
Noteſcere. Innote-
4:
ſcere.
5:
*Pateſcere.
6:
Item, Bekand. Vide,
7:
Beſchrien.
8:
Bekennen.
9:
Wyznáć.
10:
Fateri, confiteri,
11:
profiteri. | Dicere | vera. |
| ex animo ac verè. |
|
| aperte. |
| Loqui | verum. |
| Perhibere | |
| Prædicare |
| *Exprimere | verum. |
| Ediſſerere |
12:
Expedire. Euoluere
13:
condita pectoris.
14:
Item.| Fateri | crimen. |
| futrum. | |
| cōmiſſa vitæ. |
15:
Confiteri ſcelus.
16:
Dicere coactus.| Non |
strona: 69
kolumna: a
| Be |
| Non | negare factum. |
| inficiari. |
1:
Allegare ſe furti.
2:
*Prodere verberibus &
3:
vinclis.
4:
Beklagen. Vide,
5:
Leid tragen.
6:
Bekmmern. Vide,
7:
Bertben.
8:
Belgern.
9:
Obliec.
10:
Obſidere vrbem.
11:
Aſſidere muris.
12:
Admouere caſtra vrbi.
13:
Contendere cum copijs
14:
ad occupandum quid.
15:
Cingere obſidione.| Circum- dare | obſidione. |
| rhedis & carris. |
16:
Tenere obſidione.
17:
Tenere ſeptum quem
18:
foſſa & vallo.
19:
Circumuallare.| *Obſidere | muros. |
| mœnia. | |
| armis. |
kolumna: b
| Be |
1:
Sedere circum vrbem
2:
ſub armis. Conſidere
3:
caſtris ante vrbem.
4:
Venite excidio.
5:
Petere vrbem bello.
6:
Cingere ſignis.| Claudere | obſidione. |
| Premere |
7:
Circumſonare armis.
8:
Fulminare ad vrbem
9:
bello. Perſequi ciuita-
10:
tem bello. Ducere bel-
11:
lum. Trahere bellum
12:
longa mora. Ceſſare ad
13:
mœnia. Morari ad op-
14:
pidum. Expugnare vr-
15:
bem ſedendo.
16:
Belgert werden.
17:
Oblężon być.
18:
Obſideri| Circumdari | hoſte. |
| Cingi ab |
19:
Contigere ſeſe oppido.| *Claudi | vallo. |
| Includi |
20:
Capeſſere turres.
21:
Tueri vitamportis mu-
22:
riſq́;.| E iij | Obijcere |
strona: 70
kolumna: a
| Be |
1:
Obijcere portas & ex-
2:
pectare hoſtem turri-
3:
bus. Fidere vallo.
4:
Defendi ope caſtelli.
5:
Tenere mœnia.
6:
Teneri vallis obſeſſus.| Iacere | ſub hoſte. |
| Eſſe |
7:
Pati moras obſidione.
8:
Beleyten.
9:
Vide,
10:
Geſerten geben.
11:
Bellen.
12:
Scżekáć.
13:
Latrare.
14:
*Edere latratus.
15:
Perſonare latratu.| Implere | auras latra- tibus. |
| Terrere |
16:
Exterrere quid latratu.
17:
Bequem.
18:
Vide, Gelegen.
19:
Berathſchlagen.
20:
Vide,
21:
Rathſchlagen.
22:
Berauben. Vide,
23:
Rauben.kolumna: b
| Be |
1:
Bereden. Vide,
2:
Vberreden.
3:
Beredenheit.
4:
Kráſomowność.
5:
Eloquentia.
6:
Varietas dicendi & ele-
7:
gantia. Virtus dicendi.
8:
Vis dicendi. Vis ora-
9:
toris profeſsioq́; benè
10:
dicendi. Ars dicendi.
11:
Scientia benè dicendi.| Laus | dicendi. |
| eloquentiæ. |
12:
Facultas dicendi.
13:
Vbertas in dicendo.| Copia | orationis. |
| Flumen |
14:
Ornatus verborum.
15:
Venuſtas. Celeritas lo-
16:
quendi.
17:
*Eloquium.
18:
Pondus loquendi.| Mel | eloquij. |
| Nitor |
19:
Copia fandi. | Gratia |
strona: 71
| Be |
| Gratia | linguæ. |
| Dulcedo | |
| Gloria | |
| Opulentia |
1:
Beredt.
2:
Kráſomowcá.
3:
Eloquens. Omnium
4:
eloquentiſsimus.
5:
Princeps eloquentiæ.
6:
Paratus ad dicendum.
7:
Excellens in dicendo.
8:
Artifex dicendi. Suauis
9:
atq; ornatus indicendo.
10:
Grauiſsimus in dicēdo.
11:
Summus in dicendo.
12:
Summæ eloquentiæ.
13:
Natus ad dicendum.
14:
Expeditus ad pronun-
15:
ciandum. Diſertus.
16:
Perdiſertus. Non indi-
17:
ſertus. Facundus. Ver-
18:
boſus. Lingua celeri &
19:
excercitata. Perſectus in
20:
omni genere ſermonis.
21:
*Doctus loqui.
22:
Doctiſsimus fandi.
23:
Suauiloquens. Grauis
24:
ore. Clarus lingua. kolumna: b
| Be |
| Egregius | linguæ. |
| Promptæ |
1:
Beredt ſein.
2:
Kráſomownie
3:
mowić.| Loqui | copioſe. |
| Eloqui |
4:
Valere loquendo.| Dicere | optimè. |
| copioſe. |
5:
Benè dicere. Poſſe ali-
6:
quid in dicendo. Ha-
7:
bere ſummam vim di-
8:
cendi. Præſtare facun-
9:
dia. Eſſe in numero di-
10:
ſertorum.
11:
*Redundare eloquio.
12:
Iaculari fulmina lin-
13:
guæ. Tonare Cicerone.
14:
Vincere Neſtora elo-
:
(quio.
15:
Bereit.
16:
Gotowy/ & ná=
17:
rządzony.| Paratus. | ad rem. |
| & fortis. |
18:
Paratiſsimus. Prom-
19:
ptus ac paratus. Haud
20:
imparatus.| E iiij | Berei= |
strona: 72
kolumna: a
| Be |
1:
Bereiten
2:
Zgotowáć/ & ná=
3:
rządzić.| Parare | quod parato opus eſt. |
| quæ opus ſunt. |
4:
Apparare, comparare,
5:
adornare, expedire, cu-
6:
rare, inſtruere, compo-
7:
nere.
8:
*Maturare. Properare
9:
quid. Vrgere.
10:
Berg.
11:
Gorá.
12:
Mons.| *Agger | montis. |
| Cacumen | |
| Iugam | |
| Faſtigium | |
| Culmen |
13:
Saxum. Vertex ſaxi.
14:
Berglein.
15:
Págorek/ & gorká.
16:
Collis, colliculus,
17:
tumulus. kolumna: b
| Be |
| *Agger | tumuli. |
| terræ. |
1:
Vertex tumuli. Solutium
2:
accliue. Iugum accli-
3:
uum. Specula.
4:
Berg ab. Vide,
5:
Abwertz.
6:
Berg auffſteigen.
7:
Wniść ná gorę. | Scandere | mon- tem. |
| Aſcendere | |
| Conſcendere | |
| Recipere ſe in |
| *Scandere | ad culmen. |
| montis. | |
| iugum. |
8:
Aſcendere iugum
9:
montis.| Petere | montem. |
| ardua montis. | |
| tumulum. |
10:
Subire tumulo. Ca-
11:
pere tumulum. Vincere
12:
montem aſcenſu.| Superare | iugum. |
| Exuperare |
13:
Tranſilire rupem.| Be= |
strona: 73
kolumna: a
| Be |
1:
Berhmpt. Vide,
2:
Beſchrien.
3:
Berhmen. Vide,
4:
Rhmen.
5:
Berichten. Vide,
6:
Anzeigen.
7:
Brtig.
8:
Brodáty.
9:
Barbatus, barbatulus.
10:
*Barbiger. Hirſutus ge
11:
nis. Veſtitus genas.
12:
Beſchawen. Vide,
13:
Anſchawen.
14:
Beſchedigen. Vide,
15:
Wunden.
16:
Beſcheiden. Vide,
17:
Anzeigen.
18:
Item, Beſcheiden.
19:
Odkazáć/ & oddáć.
20:
Legare. Scribere hæ-
21:
redem.| Relinquere | hæredem. |
| opes. | |
| copias. |
22:
*Dare moriens habere
23:
cui. Partiri opes. kolumna: b
| Be |
1:
Beſchmen. Vide,
2:
Schamrot ma=
3:
chen.
4:
Beſchirmen.
5:
Bronić.| Defendere. | ab iniuria. |
| manu. |
6:
Defenſare. Tueri. Tu-
7:
tari. Suſcipere quem
8:
tuendum. Seruare.
9:
Reſeruare incolumem.
10:
Conſeruare ſartum &
11:
tectum. Tegere. Pro-
12:
tegere. Propugnare. Af-
13:
ferre opem. Eſſe præſi-
14:
dio. Inuenire exitio re-
15:
medium. Prohibere ab
16:
iniuria. Vindicare.
17:
Auertere periculum.
18:
*Fouere. Tenere. Su-
19:
ſtentare. Stare pro quo.
20:
Pugnare pro quo.
21:
Ferre auxilium vitæ.
22:
Beſchirmer.
23:
Obrońcá.
24:
Defenſor, propugna-
25:
tor, ſeruator, protector.| E v | Autor |
strona: 74
kolumna: a
| Be |
1:
Autor ſalutis. Tutor,
2:
Cuſtos, Præſes, Præſi-
3:
dium, Firmamentum,
4:
Columen, Auxilium,
5:
Clypeus, Murus.
6:
Beſchirmung.
7:
Obroná.
8:
Defenſio, præſidium,
9:
ſubſidium, propugna-
10:
tio. Cuſtodia ſalutis ali-
11:
cuius. Conſeruatio, tu-
12:
tela, patrocinium, aſy-
13:
lum.
14:
Beſchlaffen. Vide,
15:
Schwanger.
16:
Beſchlieſſen. Vide,
17:
Verſchlieſſen.
18:
Item, Beſchlieſſen.
19:
Vide, Auffhren
20:
zu reden.
21:
Item, Beſchlieſſen.
22:
Vide,
23:
Ihm vorſetzen.
24:
Beſchlieſſen im
25:
Rath.
26:
Vide, Rathſchla=
27:
gen.kolumna: b
| Be |
1:
Beſchluß.
2:
Wyrok/ & Dekret.
3:
Decretum, ſententia,
4:
conſilium. Ratio de-
5:
cernendi.
6:
Beſchneiden.
7:
Oberznąć/ &
8:
okroić.
9:
Circumcidere, præ-
10:
cidere.
11:
Beſchnitner.
12:
Obrzezány/ &
13:
okroiony.
14:
Circumciſus, recutitus.
15:
*Curtus, verpus.
16:
Item, Beſchneiden.
17:
Okráwáć/ &
18:
obrzynáć.
19:
Putare. *Compe-
20:
ſcere frondes.| Tondere | comas. |
| Stringere |
21:
Tentare falce. Defrin-
22:
gere plantas ex arbore.
23:
Beſchreiden.
24:
Opiſáć.
25:
Deſcribere, decantare. | Tradere |
strona: 75
kolumna: a
| Be |
1:
Tradere monumentis
2:
res geſtas.
3:
Tradere chartis acta.| Mandare | quid literis. |
| Cuſtodire |
4:
Colligare memoriam
5:
rerum libro. *Dicere.
6:
Explicare chartis.| Exponere | verſibus. |
| Diſponere | |
| Expedire | |
| Illuſtrare | |
| Amplecti |
7:
Complecti carmine.
8:
Eſſe conditor rei.
9:
Item, Beſchreiben.
10:
Wypiſáć/ & spiſáć.| Scribere | res geſtas. |
| Deſcribere |
11:
Applicare ſe ad ſcri-
12:
bendam hiſtoriam.
13:
Conſumere ocium ſuū
14:
in ſcribenda hiſtoria.
15:
Conferre ſe ad hiſtori-
16:
am. *Celebrare facta. | Canere | facta. |
| reges. | |
| bella. | |
| arma. |
kolumna: b
| Be |
1:
Cantare trophæa Cæ-
2:
ſaris.| Dicere | facta. |
| pugnas. | |
| prælia. | |
| bella | |
| laudes de Cæ- (ſare. |
|
| res Cæſaris. |
3:
Memorare res Cæſaris.
4:
Ferre laudes & facta car-
5:
mine. Referre facta.
6:
Condere acta Cæſaris.
7:
Componere res geſtas.
8:
Beſchrien.
9:
Záwołány/ & sła=
10:
wny/ wzięty &
11:
chwálny.
12:
Celebris, clarus.
13:
Cumulatusomni laude.
14:
Magnus claruſq́;. No-
15:
biliſsimus. Nobilitatus.
16:
Magni nominis. Illu-
17:
ſtris. Perilluſtris.
18:
Circumfluens gloria.
19:
Memorabilis. Memo-
20:
randus. Summus &
21:
clariſsimus.
22:
*Celeberrimus fama.
23:
Celebratus per vrbes.| Notus. |
strona: 76
kolumna: a
| Be |
| Notus | fama. |
| populis. |
1:
Nobilis nomine.| Non | ignobilis. |
| illaudatus. | |
| obſcurus. |
2:
Multi nominis.| Ingens | fama. |
| Inſignis | |
| Illuſtris |
3:
Beſchrien werden
4:
vnd ſein.
5:
Słynąć znácżnie.
6:
Clareſcere, noteſcere.
7:
Emergere tenebris.
8:
Non latere in tenebris.
9:
Splendere. Florere.
10:
Excellere fama ac no-
11:
mine. Fulgere honorib.
12:
Habere magnū nomen.
13:
Eſſe admirabili gloria.
14:
Benè audire.
15:
*Surgere. Consurgere.
16:
Creſcere de tenui ori-
17:
gine. Tollere ſe humo.
18:
Extendere virtutem fa-
19:
ctis. Ferre nomen in kolumna: b
| Be |
1:
aſtra. Euehi cœlum ſu-
2:
per. Terminare famam
3:
aſtris. Vigere.
4:
Beſchrienheit. Vide,
5:
Sutter Name.
6:
Beſchldigen.
7:
Oſkarzyć. & ob=
8:
winić.
9:
Accuſare, ſubaccuſare,
10:
incuſare, culpare.| Imputare | quid cui. |
| Aſſignare |
11:
Referre acceptum.| Transferre | culpam in quem. |
| Conferre | |
| Conijcere |
12:
Deriuare in alium.
13:
*Increpitare atq; incu-
14:
ſare. Cauſſari. Diffun-
15:
dere crimen in quem.
16:
Beſchtzen. Vide,
17:
Beſchirmen.
18:
Beſchweren.
19:
Obćiążyć.
20:
Onerare, grauare,
21:
prægrauare, degrauare. | Impo- |
strona: 77
kolumna: a
| Be |
1:
Imponere quid oneris.
2:
Premere onere.
3:
Eſſe oneri.
4:
*Vrgere pondere.
5:
Vlcerare armos onere.
6:
Beſchweret werdē.
7:
Obćięzyć śię.
8:
Onerari. Ferre onus.
9:
Cedere ponderi. Ire
10:
tardiùs propter onus.
11:
*Flectere latus pōdere.
12:
Sudare ferendo quid.
13:
Dare animam ſub faſce.
14:
Item, Beſchweren.
15:
Vide,
16:
Zu ſchaffen ma=
17:
chen.
18:
Item, Beſchweren.
19:
Dręcżyć/ &
20:
trapić.
21:
Affligere, cruciare.
22:
*Aggrauare caſus.
23:
Calcare perdereq̀;.
24:
Proterere. Premere.
25:
Exercere labores alicu-
26:
ius. Immittere in caſus.
27:
Item, Beſchweren.
28:
Vide, Zubern.kolumna: b
| Be |
1:
Beſchwerlich.
2:
Przikry/ mierzony.
3:
Moleſtus, permole-
4:
ſtus, odioſus, ſubodio-
5:
ſus, perodioſus, grauis,
6:
importunus, intempe-
7:
ſtiuus.
8:
Aduerb:
9:
Moleſtè, ſubmoleſtè,
10:
permoleſtè, odioſe,
11:
grauiter, grauiùs, faſti-
12:
dioſe.
13:
Beſchwerlich ſein.
14:
Mierzęcżyć śię/ &
15:
Przikrić śię
16:
komu.| Eſſe | moleſtus. |
| moleſtiæ. | |
| grauis. |
| Afferre | moleſtiam. |
| Exhibere |
17:
Hebere moleſtias.
18:
Afficere moleſtia.
19:
Aſpergere quid mole-
20:
ſtiæ. Interuenire mo-
21:
leſtus. Perere odium.| Obtun- |
strona: 78
kolumna: a
| Be |
1:
Obtundere quem. In-
2:
cipere initium narratio-
3:
nis. Inceptare fabulam.
4:
Narrare ambages.| Garrire in | aurem. |
| Obgannire ad |
5:
Obſtrepere.
6:
Beſehen. Vide,
7:
Anſchawen.
8:
Beſeyt fren.
9:
Wieść ná ſtronę. | Seducere. | manu. |
| ſolum. |
10:
Seuocare. Amouere.
11:
*Abripere.
12:
Beſeyt thun. Item
13:
vide, Abſondern.
14:
Schronić ná ſtronę.
15:
Mouere loco. Remo-
16:
uere è conſpectu.
17:
Amouere, ſeponere,
18:
ſubducere, recondere.
19:
*Eripere, ſecernere,
20:
occulere. kolumna: b
| Be |
1:
Beſetzen.
2:
Obwárowáć/ &
3:
opátrzyć Ludem.
4:
Munire, communire.| Ponere | præſidia. |
| Diſponere | |
| Locare | |
| Collocare | |
| Relinquere |
5:
Firmare præſidio.| Vincire | præſidijs. |
| Sæpire |
| Tenere | præſidio. |
| cum præſidio. |
6:
Cuſtodire præſidio.
7:
*Legere cuſtodes.
8:
Tueri fines. Implere
9:
muros militibus & ar-
10:
mis. Defendere aditus
11:
armis. Obſidere portas.
12:
Tenere portam ſtatio-
13:
ne. Eſſe in ſtatione
14:
pro portis. Adſtare
15:
portis. Fouere caſtra.| Beſi= |
strona: 79
kolumna: a
| Be |
1:
Beſitzen.
2:
Poſieść/ & otrzimáć.
3:
Poſsidere, habere, te-
4:
nere. Vti rebus vt ſuis.
5:
Beſitzung.
6:
Poſiádłość/ &
7:
Imięnie.
8:
Poſſeſsio, poſſeſsiuncu-
9:
la. Deſcriptio & poſſeſ-
10:
ſiones. Occupatio.
11:
Sedes meæ.
12:
Commoda ciuium.
13:
Beſonder. Vide,
14:
Feuchtigen.
15:
Beſſer. Lepſzy.
16:
Melior, potior, pul-
17:
crior, precioſior, expe-
18:
ditior.
19:
Aduerb: Lepiey.
20:
Meliùs, meliuſculè, po-
21:
tiùs, præſtabiliùs, com-
22:
modiùs, dexteriùs, re-
23:
ctiùs, dulciùs, certiùs.
24:
Beſſern. Vide,
25:
Vernewern. kolumna: b
| Be |
1:
Beſtendig.
2:
Stały.
3:
Conſtans. Præſtan-
4:
tiſsimus conſtantia.
5:
Admirabili conſtantia.
6:
Fortis & conſtans. Pa-
7:
tiens fortiſq́;. Animo-
8:
ſus atq; fortis. Excel-
9:
temnens. Firmus.| Excelſus | magnuſq́;. |
| atq; inuictus. |
10:
*Tenax propoſiti.| Promptus | ad pericula. |
| Paratus |
11:
Infragilis, indeclina-
12:
tus. Magnus. Maior in
13:
aduerſis. AEqualis in
14:
omnes caſus.
15:
Item.| *Socius | pericli. |
| Conſors |
16:
Cognitus duro tēpore.
17:
Beſtendig ſein/
18:
bleiben.
19:
Stałym być.
20:
Eſſe conſtans. Præſtare
21:
ſtabilitatem. Perſtare. | Reti- |
strona: 80
kolumna: a
| Be |
1:
Retinere priſtinam vir-
2:
tutem. Permanere in
3:
ſententia.
4:
Item. Beſtendig
5:
ſein. Vide,
6:
Gedltig tragen.
7:
Item, Beſtendig
8:
bleiben.
9:
Stałym zoſtáć.
10:
Perſiſtere in aduerſis
11:
alicuius. Præſtare ſe
12:
cōſtanter ad omne mu-
13:
nus amicitiæ. | Manere | fidelis. |
| Permanere |
14:
Ferre eundem fortunæ
15:
exitum, Suſtinere com-
16:
munem caſum.
17:
*Perſiſtere comes fu-
18:
gæ. Remanere amicus
19:
in duris rebus. Cogno-
20:
ſci duro tempore. Non
21:
auerſari afflictum.
22:
Tueri conſtanter pro-
23:
fugum. Ire ad amiſſas
24:
opes. Sequi quem &
25:
extrema fata. Addere ſe
26:
ſocium caſibus. Hærere
27:
comes exuli. kolumna: b
| Be |
1:
Beſtendigkeit.
2:
Stałość.
3:
Conſtantia. Stabilitas
4:
& conſtantia. Patientia
5:
corporis.
6:
Elatio animi. Elatio
7:
& magnitudo animi.
8:
Celſitas & magnitudo
9:
animi.
10:
Firmitudo animi.
11:
*Animus paratus ad
12:
pericula. Mens æqua.
13:
Robur mentis. Pectus
14:
benè præparatum.
15:
Beſtetigen.
16:
Poſtánowić.| Confirmare. | edicto. |
| lege. |
17:
Sancire. Dare fidem.
18:
*Annuere ratum.
19:
Item. Beſtetigen.
20:
Vide, Bezeugen.
21:
Item, Beſtetigen.
22:
Vide,
23:
Wider einſetzen
24:
ins Reich.| Beſu= |
strona: 81
kolumna: a
| Be |
1:
Beſudeln.
2:
Pomázáć & oſká=
3:
rádzić.
4:
Maculare, commacu-
5:
lare, polluere, contami-
6:
nare, fœdare, inquina-
7:
re, deformare, conſpur-
8:
care.
9:
Prouo;uere in luto.
10:
*Turpare, infuſcare, in-
11:
cæſtare. Obruere cœno.
12:
Beſdelt.
13:
Pomázány & po=
14:
ſkárádzony/ &
15:
plugáwy.
16:
Maculatus, ſordidus,
17:
ſordidulus, ſordidatus,
18:
fœdus, turpis, lutuen-
19:
tus.| *Putris | luto. |
| Pinguis |
| Immundus | puluere. |
| Ater | |
| Canens | |
| Reſperſus | |
| Informis |
20:
Illotus.kolumna: b
| Be |
1:
Anruffen.
2:
Betteln.
3:
Zebráć.
4:
Mendicare.
5:
*Emendicare cibos.
6:
Adire domos. Rogare
7:
fruſta. Petere cibū exi-
8:
guum. Poſcere aſsem.
9:
Precari tenuem opem.
10:
Bett.
11:
Loże.
12:
Lectus, lectulus.
13:
Lectica, lecticula.
14:
Grabatus. Sponda.
15:
Cubile. Stratum. Stra-
16:
gulum. Stramentum.
17:
*Torus. Thalamus.
18:
Betten.
19:
Słáć.| Sternere | lectum. |
| lectulum. |
20:
*Sternere torum.
21:
Conſternere cubile
22:
veſte.| F | Betrach= |
strona: 82
kolumna: a
| Be |
1:
Betrachten.
2:
Rozmyśláć/ & roż=
3:
ważáć.| Conſide- rare. | in animo. |
| ſecum. |
4:
Perpendere, expendere,
5:
reputare, dijudicare.| Exigere | ſecum. |
| Volutare |
6:
Cogitare in animo.
7:
Impertiri quid temporis
8:
cogitationi. Aſpicere
9:
etiā atq; etiam. Intueri
10:
finem. Spectare termi-
11:
nū. Castigare in trutina.
12:
*Retractare. Excudere
13:
animo. Voluere ſub pe-
14:
ctore. Euoluere. Ver-
15:
ſare. Mouere. Circum-
16:
ſpicere. Metiri. Mo-
17:
rari in re.
18:
Betriegen mit
19:
worten.
20:
Szydzić, & szpácż=
21:
kowáć.
22:
Fallere, ludere, eludere,
23:
deludere, illudere, ludi-
24:
ficari. Dare verba.
25:
Dare quid verborum.kolumna: b
| Be |
| Decipere | verbis. |
| dolo. |
1:
Contendere dolo.| Facere | fallaciam. |
| fucum. |
2:
Conari quid fallaciæ.| Fingere | fabricam. |
| fallaciam. |
| Intendere | fallaciam. |
| Portare |
3:
Occidere fallacijs.
4:
Circumuenire.
5:
Tractare rem aſtu.
6:
Alere quid monſtri. | *Fallere | ab arte. |
| dolis. |
| Volutare | dolos. |
| Moliri |
| Nectere | dolos. |
| fraudem. |
7:
Innectere fraudem.| Struere | dolos. |
| Verſare | |
| Inuenire |
| Aggredi | aſtu. |
| Subire |
8:
Seruare vulpem ſub
9:
pectore.
10:
Ludere vana ſpe.| Betrie= |
strona: 83
kolumna: a
| Be |
1:
Betriegen mir
2:
wercken.
3:
Zdrádzić & omylić/
4:
oſzukáć.
5:
Fraudare, defraudare,
6:
decipere.
7:
Betriegich.
8:
Zdrádliwy.
9:
Fallax. Paratus ad fal-
10:
lendum. Doctus fallere
11:
mentes. Doloſus. Sub-
12:
dolus, Captioſus. Bi-
13:
linguis.
14:
*Fallacior vndis. Do-
15:
ctus fallere. Docilis
16:
fallendi. Lætus fallere
17:
aſtu. Accommodus
18:
fraudi. Fœcundus in
19:
fraudes. Audius doli.
20:
Ambiguus. Lubricus.
21:
Item, Betrieglich.
22:
Zdraycá.
23:
Fraudulentus.
24:
*Machinator fraudis.
25:
Artifex ſcelerum.
26:
Aduerb: Zdrádliwie
27:
& chytrze. kolumna: b
| Be |
1:
Fallaciter.| Per | fallacium. |
| dolum. |
2:
Dolo. Aſtu. Aſtutè.
3:
Captioſe.
4:
*Fraude. Artibus atq;
5:
modis. Mille modis.
6:
Betrogen werden.
7:
Omylion być.
8:
Falli. Deludier. Labe-
9:
factaliter aſtutè. Decipi.
10:
Conijci in fraudem.| Cadere | in laqueos. |
| Decidere |
11:
Dare pedem perdu-
12:
ctus in laqueos.
13:
Betrung.
14:
Zdrádá/ & fortel.
15:
Fallacia, dolus, aſtus,
16:
aſtutia, fabrica, calliditas.
17:
*Conſilium callidita-
18:
tis. Ars. Auſum occul-
19:
tum. Furtum. Dubia.
20:
Item.
21:
Fraus. *Fraus & periu-
22:
ria. Venenum fraudis.
23:
Artes nocendi. Iniuria.
24:
Inſidiæ. Nefas. Stropha.| F ij | Betr= |
strona: 84
kolumna: a
| Be |
1:
Betrben.
2:
Záfráſowáć/ &
3:
záſmięćić.
4:
Eripere gaudia.
5:
Contaminare gaudium
6:
ægritudine. Perturbare.
7:
Obturbare. Conturbare
8:
rationes omnes.
9:
Angere. Percellere ani-
10:
mum.
11:
TRahere animum di-
12:
uerſe.| Inijcere | curam. |
| ſcrupulum. |
13:
Conficere cui ſolicitu-
14:
dines. Efficere animū
15:
alicuius ſolicitum.
16:
Afficere cura & ſolici-
17:
tudine.| Afferre | curam. |
| ſolicitudinem. | |
| quid ſolicitu- dinis. |
|
| ægritudinem. |
18:
Solicitare.
19:
Excruciare, Excarnifi-
20:
care, Enecare, Occidere.
21:
Vocare in luctum.
22:
Confundere. kolumna: b
| Be |
1:
*Rapere gaudia. Ex-
2:
pellere læticiam ex pe-
3:
ctore. Turbare.| Facere | dubium. |
| triſtem. |
4:
Mouere dolorem.
5:
Immittere curas. Exer-
6:
cere curis. Ferre dolo-
7:
rem. Dare dolores.
8:
Addere curam. Gemi-
9:
nare dolores. Miſcere
10:
luctu. Permiſcere tri-
11:
ſtia lætis.
12:
Betrbet wer=
13:
den/ ſein.
14:
Záfráſowáć śię/ &
15:
potrwozyć śię.
16:
Turbari. Perturbari.
17:
Adduci in ſolicitudinē.
18:
Capere dolorem.
19:
Capere quid doloris ex
20:
re. Excidere ſibi.
21:
Eſſe oblitus ſui. Eſſe
22:
magna animi perturba-
23:
tione.
24:
Non eſſe apud ſe.
25:
Diſrumpi. Excruciari.| *Turbari. | mentem do- lore. |
| pectora. |
strona: 85
kolumna: a
| Be |
1:
Conſterni. Confundi.
2:
Seruari in dolorem.
3:
Agi turbine mentis.
4:
Deponere gaudia.
5:
Stupere ceu ſaxeus.| Stare | triſtis. |
| ſine ſanguine. | |
| gelato corde. | |
| atronitus. |
6:
Obmuteſcere dolore.
7:
Betrbet. Vide,
8:
Erſchrocken.
9:
Item, Betrbt gehē.
10:
Vide,
11:
Leid tragen.
12:
Beutel.
13:
Mieſzek/ & Káletá.
14:
Wácek.
15:
Marſupium, crumena,
16:
loculus, locellus, pera,
17:
ſacculus, mantica.
18:
Bewaren. Vide,
19:
Behten.
20:
Bewegen.
21:
Poruſzyć.
22:
Mouere, motare, con-
23:
cutere. kolumna: b
| Be |
| *Efficere | motus. |
| Ciere | |
| Variare |
1:
Collabefactare motu.
2:
Quatere. Quaſſare. Ver-
3:
ſare. Torquere. Rotare.
4:
Beweglich.
5:
Poruſzony/ & nie=
6:
vſtáwicżny.
7:
Mobilis. Præditus
8:
motu. Agitabilis..
9:
*Inſtabilis. | Non | ſtabilis. |
| Parum |
10:
Exercitus motu.
11:
Similis fluctuanti.
12:
Errans huc atq; illuc.
13:
Vagus. Trepidus.
14:
Item, Bewegen.
15:
Poruſzyć & pobu=
16:
dzić.
17:
Afficere, mouere, per-
18:
mouere. | *Mulcere | mentes. |
| Concutere |
19:
Inflectere ſenſus.| F iij | Solli |
strona: 86
kolumna: a
| Be |
1:
Sollicitare mentem.
2:
Pulſare animum. Tan-
3:
gere. Vincere pectora.
4:
Pertentare pectora di-
5:
ctis.
6:
Bewegung.
7:
Poruſzenie.
8:
Motus. Agitatio.
9:
Iactatio. Exercitatio.
10:
Pulſus. Impulſus.
11:
Item, Bewegung.
12:
Poruſzenie s vmy=
13:
słu.
14:
Affectus. Senſus.
15:
Sententia voti compos.
16:
Permotio mentis.| Motus | animi. |
| Commotio | |
| Perturbatio |
| *Impulſus | animi. |
| AEſtus |
17:
Stimuli.
18:
Beweinen. Vide,
19:
Leid tragen.
20:
Beweiſen. Item vide,
21:
Bezeugen. kolumna: b
| Be |
1:
Pokazáć/ & do=
2:
wieść.
3:
Oſtendere, probare, ap-
4:
probare, demonſtrare.
5:
Planum facere atq; pro-
6:
bare. Confirmare.
7:
Docere argumentis.
8:
*Teſtari. Edere notam.
9:
Bewilligen. Vide,
10:
Vberein ſtim=
11:
men.
12:
Bey Nacht.
13:
W nocy.
14:
Noctu. Nocte.
15:
De nocte.| Multa | nocte. |
| de nocte. |
| *Ad | noctem. |
| Per | |
| Sub | |
| In |
16:
Medio noctis ſpacio.
17:
Tempore noctis.
18:
Nocturno in tempore.
19:
Intempeſta nocte.
20:
Per ſilentia noctis.| Bey= |
strona: 87
kolumna: a
| Be |
1:
Beyſchlaffen.
2:
Spáć s kim.
3:
Concumbere. Coire.
4:
Dormire cum quo.
5:
Cubare vnà. Secubare
6:
iuxtà. Frui voluptati-
7:
bus Veneris.
8:
*Iungere ſua gaudia
9:
cum quo. Iungere cor-
10:
pus. Iungi inter com-
11:
plexus. Coniungere
12:
ſomnos. Coniungi.
13:
Miſceri. Conſerere la-
14:
tus lateri. Committere
15:
femur femori. Capere
16:
ſomnos cum coniuge.
17:
Infundi gremio coniu-
18:
gis. Venire ſub ample-
19:
xus. Sentire gaudia.
20:
Iacere in lacertis coniu-
21:
gis. Hærere in ample-
22:
xibus.
23:
Beyſchlaff.
24:
Społu ſpánie.
25:
Concubitus. Coitus.
26:
Appetitus coniunctio-
27:
nis. Libido precreandi.
28:
Gaudia Veneris. Operta
29:
cubilculi & lectuli. kolumna: b
| Be |
1:
*Contactus.| Fœdus | Veneris. |
| Res |
2:
Ocia noctis dulcia.
3:
Fructus amoris. Opus
4:
dulce. Vſus coniugis.
5:
Copia creandi.
6:
Beyſitzen.
7:
Społu ſiedzieć.| Sedere | iuxta quem. |
| cum quo. | |
| proximus ad (quem. |
8:
Aſsidere.
9:
*Conſidere cum quo.| Hærere | lateri. |
| Adhærere |
| Iungere | latus la- teri. |
| Coniungere | |
| Continuare |
10:
Præbere vicinum latus.
11:
Beyſtand.
12:
Patron & obrońcá/
13:
& pomocnik.
14:
Patronus. Adoucatus.
15:
Procurator. Precator.
16:
Defenſor. Studioſus
17:
patrium alicuius.| Præſidium | rei. |
| fori. |
| F iiij | Bey= |
strona: 88
kolumna: a
| Be |
1:
Beyſtand bedrf=
2:
fen.
3:
Potrzebowáć Pá=
4:
troná/ obrońce/
5:
pomocniká.
6:
Indigere patrono.
7:
Cupere patronum.| Parare | defenſorem. |
| precatorē ſibi. |
8:
Aduocare amicos ad
9:
rem qui adſint.
10:
dare cui tutandam vi-
11:
tam ſuam.
12:
Eſſe in clientela ali-
13:
cuius.
14:
Beyſtand leiſten.
15:
Pomágáć & pomoc/
16:
& bronić.
17:
Patrocinari.| Suſci- pere | patrocinium. |
| cauſſam. | |
| negotiū alicuiꝰ. |
18:
Venire aduocatus cui.| Eſſe | patronus. |
| cui præſtò. | |
| auxilio reis. |
kolumna: b
| Be |
1:
Adeſſe ad defenden-
2:
dam cauſſam. Adeſſe
3:
cui contra quem.| Tueri. | cauſſam rei. |
| reos. |
4:
Tutari reos.| Defendere | amicum. |
| partem ali- cuius. |
|
| cauſſas. |
5:
Protegere cauſſam.
6:
Pugnare pro cauſſa.
7:
Conferre ſe ad operam
8:
forenſem. Agere cauſ-
9:
ſam alicuius.| Dicere | pro quo. |
| Loqui |
10:
Commodare vocem
11:
patronam.
12:
*Ferre arma pro reis.
13:
Exonerare pios. Ser-
14:
uare clientem. Acuere
15:
linguam cauſsis.
16:
Beyſtehen.
17:
Przy kim ſtać.| Stare | prope | quem. |
| iuxta | ||
| proximus cui. |
| Adſtare. |
strona: 89
kolumna: a
| Be |
1:
Adſtare. Aſsiſtere.
2:
Conſiſtere iuxtà.
3:
Recipere ſe ad quem.
4:
Item, Beyſtehen.
5:
Vide, Helffen.
6:
Bey Tage.
7:
We dnie/ &
8:
po dniu.
9:
Die. De die. Diem
10:
totum. Toto die.
11:
Interdiu.
12:
*Die horiſq́; diurnis.
13:
Luce. In luce diurna. | Lucis | medio. |
| ad horas. |
14:
Beywohnen.
15:
Społu mieſzkáć.
16:
Cohabitare.
17:
*Habitare vicinis ſedi-
18:
bus.
19:
Habere contiguas do-
20:
mos. Habere conſor-
21:
tia vrbis tecta.| Colere | vicina. |
| eadem rura. |
22:
Frui communi ſole.kolumna: b
| Be |
1:
Item, Beywohen.
2:
Mieſzkáć skim w ie=
3:
dnym domu.
4:
capi vna domo. Re-
5:
cipi communi domo.
6:
Eſſe vna in domo.
7:
*Coniungere tectum.
8:
Eſſe ſub ijſdem trabibꝰ.
9:
Bezalen.
10:
Zápłáćić.| Soluere. | pecuniam. |
| argentum. |
| Dare | argen- tum. |
| Numerare | |
| Dinumerare | |
| Annumerare |
11:
Renumerare. Depen-
12:
dere.
13:
Bezengen.
14:
Swiádcżyć/ &
15:
Wiesć świádky.
16:
Adhibere teſtes.| Producere | teſtem. |
| Habere |
17:
Probare teſte.
18:
Refutare quemteſtibus.
19:
Allegare fidem iureiu-
20:
rando. Atteſtari.| F v | *Fir- |
strona: 90
kolumna: a
| Be |
1:
*Firmare fidem.
2:
Obligare verba fide.| Teſtari | Deos. |
| Diuos. | |
| Superos. | |
| Numina. | |
| iuſq́; fidemq́;. |
3:
Conteſtari Deos.| Facere | Deos te- ſtes. |
| Inuocare | |
| Aduocare | |
| Admittere | |
| Addere |
4:
Iurare per Deos.
5:
Bezwingen.
6:
Przymuśić.
7:
Cogere, impellere,
8:
compellere, obligare,
9:
alligare, agere, adigere,
10:
ſubigere. Contingere
11:
neceſsitate. Imponere
12:
neceſsitatem rei.
13:
Monere.
14:
Item, Bezwingen.
15:
Powſćiągnąć/ &
16:
pohámowáć.
17:
Coërcere, cohibere,
18:
compeſcere.| Tenere | in officio. |
| Continere |
kolumna: b
| Bi |
1:
*Addere frænum.
2:
Inijcere fræna licentiæ.
3:
Premere dextra.
4:
Item, Bezwingen.
5:
Vide, Vnterthnig
6:
machen.
7:
Biegen. Vide,
8:
Krmmen.
9:
Bien ſchwarm.
10:
Roy.| Examen. | apum. |
| apium. |
11:
*Exercitus mellifer.
12:
Fœtus. Iuuentus. Pro-
13:
les. Progenies. Sobo-
14:
les. Stirps noua. Gens.
15:
Agmen. Nubes.
16:
Bienſtock.
17:
Vl & dzienie.
18:
Apiarium, aluearium.
19:
*Sedes apium. Cortex
20:
cauus. Aluus vitioſæ
21:
illicis. Statio apium.
22:
Hoſpitium frondens.| Pumex | cauus. |
| latebroſus. |
23:
Vlmus exeſa.| Quercus |
strona: 91
kolumna: a
| Bi |
1:
Quercus caua. Arbor
2:
inanis. Crates fauorum.
3:
Cauca. Cubile. Domus
4:
flaua. Cella. Patria ri-
5:
moſa. Regna cerea.
6:
Biett.
7:
Prośbá.
8:
Petitio, poſtulatio,
9:
poſtulatum, ſollicitatio,
10:
obſecratio.
11:
*Cupido, votum.
12:
Bieten.
13:
Prośić.
14:
Petere. Poſcere.
15:
Optare à quo donum.
16:
Rogare quid. Exigere.
17:
Flagitare, Poſtulare.| *Petere. | munus. |
| & poſcere. |
18:
Precari dona.
19:
Item.
20:
Orare. Velle quem
21:
oratum. Rogare. Agere
22:
partes rogantis. Petere.
23:
Precari. Comprecari.
24:
Inſtare precibus. Ob-
25:
ſecrare. kolumna: b
| Bi |
| *Tentare | preces. |
| precando. |
| Addere | preces. |
| Adijcere | |
| Admouere | |
| Immiſcere | |
| Demitti in | |
| Deſcendere ad |
1:
Bild.
2:
Obraz/ & Málo-
3:
wánie.
4:
Imago, pictura, effi-
5:
gies, ſimulacrum, ſpe-
6:
cies, exemplum.
7:
*Tabella picta.
8:
Vultus picti.
9:
Item, Bild. Vide.
10:
Abgott.
11:
Billich.
12:
Słuſznie.
13:
Meritò. Promeritò.
14:
Iure ac meritò. Non
15:
immeritò. Neq; imme
16:
ritò. Et meritò adeò.
17:
Suo quodam iure.
18:
Non iniuria.| Item. |
strona: 92
kolumna: a
| Bi |
1:
Item, Billich.
2:
Słuſzny & pozwo=
3:
lony.
4:
Licitus, conceſſus,
5:
dignus.
6:
Item, Billich.
7:
Słuſzny/ & przy=
8:
ſtoiny.
9:
Debitus. Non inde-
10:
bitus. Decens. Meritus.| Dignus | meritis. |
| factis. |
11:
Binden.
12:
Związáć.
13:
Ligare, ſubligare, cir-
14:
cumligare, nectere, in-
15:
ternectere, connectere.
16:
Item.
17:
Ligare, colligare, vin-
18:
cire, euincire, reuincire.| Conijcere in | vincula. |
| catenas. |
| Tenere in | vinculis. |
| Mulctare |
kolumna: b
| Bi |
1:
*Religare catena. Alli-
2:
gare brachia. Colligare.
3:
Intendere vincula collo.| Vincire | catenis. |
| compedibus. | |
| nodis. | |
| manus poſt terga. |
4:
Innectere catenas.
5:
Subnectere. Cogere in
6:
vincula. Coërcere vin-
7:
clis. Occupare manicis.
8:
Inijcere vincla. Rapere
9:
vinculis. Adſtringere
10:
vincula. Domare vincu-
11:
lis. Compeſcere ca-
12:
tena.
13:
Biß. Aż.
14:
Donec, Dum, Vſq;
15:
dum, Quo ad.
16:
Bißher.
17:
Potty, & dotąd.
18:
Hactenus, Antehac,
19:
Vſq; adhuc, Huc uſq;,
20:
Ad hoc tempus.
21:
Bißweilen.
22:
Podcżás/ & Nikie=
23:
dy/ & drugdy.| Inter- |
strona: 93
kolumna: a
| Bi |
1:
Interdum, Nonnun-
2:
quam, Quandoq;.
3:
*Quondam.
4:
Biſtu vnſinnig.
5:
Száleieſz/ & wśćie=
6:
głeſz śię.
7:
Inſanis ne? Sanus ne
8:
es? Satinꝰ ſanus es?
9:
Quis furor exagitat te?
10:
Quò te adigunt furiæ?
11:
*Quæ inſania menti?
12:
Bitter.
13:
Gorzky.
14:
Acerbus, amarus, aſper.
15:
Repletus aſperitate.
16:
*Amarior Sardōis her-
17:
bis. Triſtis. Tristior
18:
Helleboro. Lacrymo-
19:
ſus.
20:
Bitterkeit.
21:
Gorzkość.
22:
Acerbitas, amaricies,
23:
aſperitas.
24:
*Amaror.| Senſus | amarus. |
| acerbus. |
25:
Succus acerbus.kolumna: b
| Bi |
1:
Bleich.
2:
Blády.
3:
Pallidus.| Pallidior | cera. |
| buxo. |
4:
Pallens. Pallidulus.
5:
Deformis pallore.
6:
Liuidus. Luridus.
7:
Colore muſtelino.
8:
*Similis morti. Albus
9:
& ſine ſanguine. Exan-
10:
quis. Mali coloris.
11:
Bleid ſein/ wer-
12:
den.
13:
Blednąć.
14:
Pallere, palleſcere, ex-
15:
palleſcere, impalleſcere,
16:
exalbeſcere.| Mutare | vultum. |
| habitum oris. |
17:
*Ducere pallorem.
18:
Attollere pallida ora.
19:
Non ſeruare colorem.
20:
Sedere pallidus. Gerere
21:
os pallidus buco.
22:
Blenden. Vide,
23:
Die Augen auß=
24:
ſtechen.| Blind. |
strona: 94
kolumna: a
| Bl |
1:
Blind.
2:
Slepy.
3:
Cæcus. Captus oculis.| *Inops | lucis. |
| Egens |
4:
Orbus luminis.
5:
Blindheit.
6:
Slepotá.
7:
Cæcitas.
8:
*Clades ademptæ lu-
9:
cis. Vultus inanis.
10:
Orbes vacui.
11:
Item.
12:
Caligo animi.
13:
Blind ſein.
14:
Nie pátrzić/ &
15:
być slepym.
16:
Eſſe cæcus.
17:
Eſſe captus luminibus.
18:
Carere oculis.
19:
*Experiri noctem.
20:
Egere lucis.
21:
Item.
22:
Caligare. Cæcutire.
23:
*Conſidere fluxis re-
24:
bus. kolumna: b
| Bl |
1:
Blde. Vide,
2:
Feig.
3:
Bloß. Vide, Ent=
4:
blſt.
5:
Blhen. Vide,
6:
Sproſſen/ &
7:
Grnen.
8:
Blum.
9:
Kwiát.
10:
Flos, floſculus.| *Germina | florum. |
| Odor | |
| Gratia | |
| Cumulus |
11:
Copia narium.
12:
Blumen brechen.
13:
Kwiećie rwáć.| Carpere | flores. |
| Decerpere |
14:
*Legere flores. Colli-
15:
gere roſas. Infringere
16:
violas. AEſtuare fer-
17:
uore legendi. Cumu-
18:
lare caniſtrum floribus.
19:
Implere calathum.
20:
Degrauare gremium.| Blut. |
strona: 95
kolumna: a
| Bl |
1:
Blut.
2:
Krew.
3:
Sanguis.| *Curſus | ſanguinis. |
| Riui | |
| Flumen | |
| Vnda | |
| Torrens | |
| Imber |
4:
Cruor, Sanies,
5:
Tabum.
6:
Blut außſpeyen.
7:
Krwiam pluć.
8:
Expuere ſanguinem.
9:
*Vomere cruorem.
10:
Singultare ſanguine.| Eiectare | cruorem ex ore. |
| Effundere |
11:
Emittere ſaniem.
12:
Blut rinnem.
13:
Krew ćiecże.| Stillare | ſanguine. |
| Madere |
| *Rorare | ſanguine. |
| Sudare |
14:
Fluere tabo.
15:
Spumare cruore. kolumna: b
| Bl |
1:
Bluttig.
2:
Krwáwy.
3:
Sanguineus.| Pollutus | ſanguine. |
| Obſoletus |
4:
Crunetus.| *Concretus | ſanguine. |
| Putris | |
| Lubricus | |
| Rubicundus | |
| Purpureus |
5:
Pinguis cruore.
6:
Cruentatus.
7:
Sordidus tabo.
8:
Bluttig machen.
9:
Roskrwáwić/ &
10:
vkrwić.| Polluere | ſanguine. |
| Maculare | |
| Inficere | |
| Perfundere | |
| Tingere | |
| Rubefacere |
| *Fœdare | ſanguine, vel cruore. |
| Turpare | |
| Rigare | |
| Spargere | |
| Aſpergere |
| Blut= |
strona: 96
kolumna: a
| Bl |
1:
Bluttig werden.
2:
Vkrwáwić śię.
3:
Pollui ſanguine.| *Imbui | ſanguine. |
| Pingueſcere | |
| Creſcere | |
| Concreſcere | |
| Crudeſcere | |
| Natare |
4:
Combibere cruorem.
5:
Blutsfreund.
6:
Krewny/ & Powi-
7:
nowáty.
8:
Conſanguineus.| Propin- quus. | conſangui- nitate. |
| gradu ſan- guinis. |
9:
Proximus genere.
10:
Cognatus.
11:
*Propior de ſanguine
12:
iuncto. Iunctus à ſtirpe.
13:
Coniunctus cui à ſtir-
14:
pe. Socius ſanguinis.
15:
Natus eodē ſanguine.
16:
Blutfreundſchafft.
17:
Krewność & Powi-
18:
nowáctwo. kolumna: b
| Bl |
1:
Conſanguinitas.| Coniunctio | ſangui- nis. |
| Gradus | |
| Vinculum |
2:
Cognatio, colligatio,
3:
affinitas.| *Sanguis | vnus ab ori- gine. |
| iunctus. | |
| ſocius. |
4:
Genus commune.
5:
Conſortium generis.
6:
Blut verſtellen.
7:
Záſtánowić krew.
8:
Siſtere curſum ſangui-
9:
nis.
10:
*Inhibere cruorem.
11:
Reuocare fugam cruo-
12:
ris.
13:
Blutſchand.
14:
Krewne cudzoło=
15:
ſtwo.
16:
Incæſtus.
17:
*Flammæ illiciti amo-
18:
ris. Ignes nefandi.
19:
Fax incæſta.| Concu- |
strona: 97
kolumna: a
| Bl |
| Concubitus | nefandus. |
| Cóitus | |
| Torus |
1:
Stuprum nefandum.
2:
Thalamus incæſtus.
3:
Facinus.
4:
Blutſchand be=
5:
gehen.
6:
S pokrewnionym
7:
ſpáć.
8:
Committere incæſtū.
9:
*Petere infandos con-
10:
cubitus. Ferre nefan-
11:
dam noctem. Vertete
12:
naturam. Polluere na-
13:
turam vetito concubitu.
14:
Conſcelerare domum.
15:
Blutſchender.
16:
Incæſtus. Incæſti-
17:
ficus.
18:
*Maculoſus incæſtis.
19:
Obſcœnus. Impiatus
20:
facinore.
21:
Bock.
22:
Kozieł.
23:
Caper. Hircus. kolumna: b
| Bo |
| *Dux | gregis. |
| pecoris. |
1:
Vir capellarum. Mari-
2:
tus olens. Mas immun-
3:
dus. Pater hœdorum.
4:
Bcklein.
5:
Koziełek/ & Kozlię.
6:
Hœdus, hœdulus.
7:
Hinnulus, hinnuleus.
8:
Hinnula.
9:
*Fœtus capellæ. Na-
10:
tus.
11:
Boden. Vide,
12:
Grund.
13:
Bolwerck. Vide,
14:
Befeſtigung.
15:
Borgen. Vide,
16:
Leihen.
17:
Bſe Gewiſſen.
18:
Vide, Gewiſſen.
19:
Bſegeſchrey/ oder
20:
Namen.
21:
Niesławá.
22:
Infamia. Sordes infa-
23:
miæ. Nota turpis. | G | *Fama |
strona: 98
kolumna: a
| Bo |
1:
*Fama nigra.| Diſpendium | famæ. |
| Diſcrimen | |
| Vulnus |
2:
Bſes geſchreyes/
3:
oder namens.
4:
Bezecny.
5:
Infamis. Famoſus.
6:
Famæ nin nimiùm bo-
7:
næ. Malè notus. Mi-
8:
nus probatus.
9:
Maculoſus.
10:
Bſe geſchrey
11:
haben.
12:
Złe slynąć/ & be=
13:
zecnym zoſtać.
14:
Oſromocon być.
15:
Infamari. Pollui macu-
16:
la. Perferre indigni-
17:
tates contumeliaſq́;.
18:
Accipere in ſe contu-
19:
meliam. Perpeti con-
20:
tumelias. Fieri infamis.
21:
Eſſe in infamia. Malè
22:
audire. Venire in cri-
23:
men. Subire infamiam.
24:
Relinqui in infamiæ
25:
fordibus. kolumna: b
| Bo |
| Ferre | pudorem | famæ. |
| damnum |
1:
Deperdere famam.
2:
Boßheit.
3:
Złość/ & niecnotá.
4:
Malitia. Nequitia.
5:
Nequities.| Semina | nequitiæ. |
| Mala |
6:
Improbitas. Aſperi-
7:
tas. Proteruia. Proter-
8:
uitas. Procacitas. Pra-
9:
uitas. Vecordia.
10:
Bßwicht.
11:
Nic dobrego/ &
12:
niecnotliwy/
13:
& Lotr.
14:
Vide &, Gottloß.
15:
Nequam. Improbus.
16:
Malus. Mala mens ma-
17:
lus animus. Malè con-
18:
ciliatus. Peſsimus omni
19:
um. Peruerſus. Vitio-
20:
ſus. Sceleratus. Con-
21:
ſceleratus. Sacrilegus.
22:
Veneficus. Furcifer.
23:
Nebulo. Veterator.| Syco- |
strona: 99
kolumna: a
| Bo |
1:
Sycophanta. Scelus.
2:
Carnifex. Os durum.
3:
Monſtrum hominis.
4:
Bot.
5:
Poſel/ & Curſor.
6:
Tabellarius.
7:
Botſchafft.
8:
Poſelſtwo.
9:
Nuncium. Nuncius.
10:
*Certa.
11:
Item, Botſchafft.
12:
Poſel.
13:
Legatus. Nuncius.
14:
Qui nunciat. Orator.
15:
Fungens legati munere.
16:
*Arbiter belli paciſq́;.
17:
Botſchafft abfer=
18:
tigen.
19:
Posłá poſłáć.
20:
Mittere legatos. Di-
21:
mittere nuncios. Dare
22:
legaris in mandatis. Al-
23:
loqui ac mandare quid.| Poſtulare | legatum. |
| Præficere |
kolumna: b
| Bo |
1:
Botſchaffe auß=
2:
richten.
3:
Poſelſtwo ſpráwić.
4:
Legari.| Mitti | legatus. |
| Orator. |
5:
Deligi ad conficien-
6:
dum quid. Inuitari in
7:
legationem. Suſpicere
8:
legationem. Fungi le-
9:
gati munere. Obtinere
10:
principem locum lega-
11:
tionis.
12:
Eſſe princeps legatio-
13:
nis. Eſſe nuncius. | Ire | legatus. |
| nuncius. |
14:
Venire quò nuncius.
15:
Abire legatus ad quem.| Ferre | mandata. |
| Deferre | |
| Referre | |
| Perferre | |
| Exponere |
16:
Agere cauſſam.
17:
*Effari mandata.| Portare | iuſsa. |
| dicta. | |
| reſponſa. |
| G ij | Bot= |
strona: 100
kolumna: a
| Bo |
1:
Botſchaffe ver=
2:
hren.
3:
Poſelſtwá słucháć.
4:
Audire legatos.
5:
Solicitari legationibus.
6:
Habere compertum
7:
per nuncios alicuius.
8:
Botſchafft auff=
9:
halten.
10:
Poslá zátrzimáć.| Intercipere | legatos. |
| Retinere |
11:
*Inuadere legatum
12:
inſidijs.
13:
Braten.
14:
Piec.
15:
Aſſare.| *Torrere. | carnes. |
| flammis. |
16:
Decoquere verubus.| Subijcere prunas | veru- bus. |
| Figere carnes |
17:
Verſare in igne.
18:
Brauch.
19:
Zwycżay.
20:
Conſuetudo. Aſſue-
21:
tudo. kolumna: b
| Br |
| Mos. | conſuetudoq́;. |
| ita faciendi. |
1:
*Vſus. Ritus.
2:
Brauchen.
3:
Vżywáć.
4:
Vti. Vſurpare. Vertere
5:
in vſum. Accommo-
6:
dare vſum rei. Com-
7:
mendare ad vſus.| *Exigere | in vſus. |
| Inquirere | |
| Adhibere | |
| Aperire | |
| Cogere | |
| Aptare |
8:
Braut.
9:
Páni młoda/ &
10:
Obłubienicá.
11:
Sponſa.
12:
*Nuptura. Nubens.
13:
Noua nupta.
14:
Marita noua.
15:
Brennen.
16:
Gorzeć.
17:
Ardere. Flagrare.| Lucere | flammis. |
| Collucere |
18:
Relucere igni.| Paſcere |
strona: 101
kolumna: a
| Br |
| Paſcere | igens. |
| incendia. |
| Nutrire | ignes. |
| Vomere |
1:
*Augeri ignibus.| Redundare | igne. |
| Micare |
2:
Explicare flammas.| Sonare | flammis. |
| Inſonare |
3:
Attollere globos flam-
4:
marum.
5:
Item, de Sole.
6:
Pali Słońce
7:
skwárá.
8:
Ardere æſtu.
9:
*Vrere terras ignibus.
10:
Adurere arua. Exurere
11:
herbas. Torrere ardo-
12:
robus. AEſtuare radijs.
13:
Lædere terras. Rapere
14:
humores. Perfundere
15:
æſtu.
16:
Brennend.
17:
Goráiący/ &
18:
gorący.
19:
Ardens, igneus, flam-
20:
meus.kolumna: b
| Br |
1:
*Flammifer, viuax, ra-
2:
pax, vorax, rapidus, fu-
3:
mans.
4:
Item, de Sole.
5:
Piecze Słońce.
6:
Flagrans, feruidus.
7:
*AEſtifer, Solifer.
8:
Grauis, validus, nimius,
9:
ſitiens.
10:
Breit.
11:
Szyroky.
12:
Latus, ſpacioſus.
13:
Patens latè.
14:
*Patulus, pandus.
15:
De Flumine.
16:
Latiſsimus. Magnus.
17:
Vaſtus atq; apertus.
18:
Vaſtiſsimus atq; aper-
19:
tiſsimus.| *Non minor | Nilo. |
| Iſtro. |
20:
Brey.
21:
Káſzá. Pápin.
22:
Puls, pulmentum,
23:
pulmentarium.
24:
*Offa, lens, priſana.| G iij | Brieff. |
strona: 102
kolumna: a
| Br |
1:
Brieff. Liſt.
2:
Literæ. Literulæ. Ge-
3:
nus literarum. Epiſtola.
4:
Epiſtolium. Scriptum.
5:
Charta. Faſciculus epi-
6:
ſtolarum.
7:
Libellus. Tabellæ.
8:
Brieff ſchreiben.
9:
Liſt piſáć.| Scribere | literas. |
| in literis. | |
| epiſtolam. | |
| ad quem. |
10:
Conſcribere epiſtolam. | Exarare | epiſtolam. |
| quid literarū. |
| Elucubrare | epiſtolam |
| Facere |
11:
Conficere literas.| Mit- tere | literas | ad quē. |
| quem cum literis |
||
| tabellarios |
12:
Committere quid literis.| Agere cum quo | per literas. |
| literis. |
13:
Colloqui cum quo per lit.| Appellare quem | literis. |
| Obſtrepere cui |
kolumna: b
| Br |
| Laceſſere quē | epiſtolis. |
| ſcripto. |
1:
Dare ad quem quid
2:
literarum.
3:
Mandare cui per lite-
4:
ras. Significare.
5:
Brieff zuſygeln.
6:
Liſt zápiecżętowáć.| Signare | literas, vel epiſtolam. |
| Obſignare |
7:
Complicare epiſtolam.| *Impri- mere | ſignum. |
| imaginem ceræ. |
8:
Imponere notam ceræ.
9:
Brieff geben.
10:
Liſt dáć.
11:
Dare literas cui.
12:
Tradere literas.
13:
Velle ad quem perferri
14:
literas.| Mittere | epiſtolam. |
| mandata. |
15:
Commitere epiſtolam.| Dimittere | tabellarium |
| Extrudere |
| Nollequem ire | ſine li- teris. |
| Non dimittere |
| Brieff |
strona: 103
kolumna: a
| Br |
1:
Brieff vberant=
2:
worten.
3:
Liſt oddáć.
4:
Dare epiſtolam.| Reddere | literas. |
| epiſtolam. | |
| chartam. |
5:
Tradere epiſtolam.
6:
Afferre literas cui.| Deferre | literas ad quē. |
| epiſtolam. |
7:
Referre cui epiſtolam
8:
à quo. Referre ad quem
9:
certa de quo.
10:
Proficiſci cum literis.
11:
Brieff entpfangen
12:
Liſt wziąć.| Accipere | literas. |
| epiſtolam. | |
| ſcriptum. |
13:
Brieff auffmachē.
14:
Liſt otworzyć.| Aperire | literas. |
| epiſtolam. |
15:
Soluere literas.
16:
*Demere chartæ vincu-
:
la.
17:
Brieff leſen.
18:
Liſt cżytáć. kolumna: b
| Br |
| Legere | literas. |
| epiſtolam. |
1:
Relegere ſcriptum.
2:
Perſpicere ex literis.
3:
Animaduertere & di-
4:
ſcere ex literis alicuius.
5:
Habere cognitum ex li-
6:
teris alicuius.| Fieri certior | per literas. |
| literis. |
7:
Bringen.
8:
Przynieść.
9:
Ferre. Afferre. Pet-
10:
tare. Apportare.
11:
*Reddere.
12:
Brck machen.
13:
Moſt vcżynić/ &
14:
Moſt budowáć.| Facere | pontem. |
| Efficere | |
| Struere |
15:
Inſtituere rationem
16:
pontis. Defigere de-
17:
miſſa in flumen tigna
18:
feſtuciſq́; adigere.
19:
*Inſternere pontem.
20:
Diſtendere pontem in-
21:
flumē. Adſtringere flu-
22:
men ponte.| G iiij | Brck |
strona: 104
kolumna: a
| Br |
1:
Brck abbrechen/
2:
oder adwerffen.
3:
Moſt połamáć.| Auellere | pontem. |
| Reuellere | |
| Reſcindere | |
| Interſcindere | |
| Abrumpere | |
| Interrumpere |
4:
Brllen. Bouis.
5:
Rycżeć/ & becżeć.
6:
Mugire, immugire,
7:
remugire.| *Edere | mugitum. |
| Reddere | |
| Ciere |
| Replere | mu- gi- tu | ſyluam. |
| Implere | nemus. | |
| Quatere | domū. |
8:
Item, Leonis.
9:
Rugire, fremere,
10:
frendere.
11:
*Rudere. Torquere
12:
murmur.
13:
Complere campos mur-
14:
mure. Rimari ſyluam
15:
murmure. Ferri mur-
16:
mure. kolumna: b
| Br |
1:
Item, Aſini.
2:
Rudere.
3:
*Rudens edere ſonos.
4:
Brunn.
5:
Zrzodło/ Studniá.
6:
Fons, fonticulus,
7:
ſcatebra.
8:
*Aqua fontis.
9:
Vena aqæ.| Curſus | aquarum. |
| Motus | |
| Humor |
10:
Riuus. Fiſtula.
11:
Brunſt. Vide,
12:
Dampff.
13:
Bruſt.
14:
Pierśi.
15:
Pectus.| *Oſſa | pectoris. |
| Spacium | |
| Regio |
16:
Præcordia.
17:
Brtten.
18:
Náſiedzieć.| Incubare. | ouis. |
| nido. |
19:
Imponere ſe super oua.
20:
Fouere oua pennis.| Buch. |
strona: 105
kolumna: a
| Bu |
1:
Buch.
2:
Xięgá.
3:
Liber, libellus, opus,
4:
opuſculum, volumen.
5:
Monumentum. To-
6:
mus. Scriptum. Com-
7:
mentarius. Commen-
8:
tariolus. Codex.
9:
Bule. Vide,
10:
Liebhaber.
11:
Bund.
12:
Przymierze.
13:
Fœdus.| *Ictus | fœderis. |
| Precium | |
| Pactum |
14:
Commercium.
15:
Pax & amicitia.
16:
Dextera comiſſa de-
17:
xtræ.
18:
Bund machen.
19:
Wziąć przymierze.
20:
Facere fœdus. Con-
21:
iugi ſibi quos ſocie-
22:
tate & fœdere. Firmare
23:
pacem. Confirmare pa-
24:
cem & amicitiam cum
25:
quo. kolumna: b
| Bu |
1:
Dare inter ſe fidem &
2:
iuſiurandum. Accipere
3:
conditionem pacis.
4:
Aggerare ſe ad amici-
5:
tiam alicuius.| *Iungere | fœdus. |
| leges & fœ- dera. |
|
| fidem. |
6:
Coniungi fœdere.| Componere | fœdus. |
| Percutere | |
| Ferire | |
| Pangere | |
| Icere | |
| Concipere |
| Sancire | fœdera. |
| Firmare |
7:
Dicere leges fœderis.
8:
Mittere ſe paribus legi-
9:
bus in fœdera. Flectere
10:
ſe ad fœdera. Frui fa-
11:
cta pace.
12:
Bund brechen.
13:
Złamáć przymierze.| Violare | fœdus. |
| ius ſocietatis. |
| G v | Deſerere |
strona: 106
kolumna: a
| Bu |
1:
Deſerere vitæ ſocieta-
2:
tem. Peruertere omnia
3:
iura diuina & humana.| *Violare | fidem. |
| pignus. | |
| pacem. |
| Soluere | fœdus. |
| Deferere | |
| Confundere | |
| Abrumpere | |
| Corrumpere | |
| Excutere |
4:
Rumpere fœdus, fi-
5:
dem, leges, pacem.
6:
Diſijcere pacem.| Frangere | pacta. |
| conuenta. |
7:
Reſignare pacta.
8:
Bundgenoß.
9:
Sprzzymierzony/
10:
Przyśięgły:
11:
Et, W ſpolnym przymie=
12:
rzu będący.
13:
Confœderatus. So-
14:
cius. Coniuratus.
15:
*Iuratus amico.| Gens | ſocia. |
| Arma |
16:
Item.
17:
Socius ſceleris, furoris. kolumna: b
| Bu |
1:
Brde. Brzemię.
2:
Onus. Grauitas one-
3:
ris. Pondus. Sarcina.
4:
Sarcinula. Faſcis.
5:
Brde abnemen.
6:
Pomoc brzemięnia.
7:
Exonerare.
8:
*Adiutare onus. Acci-
9:
pere onera venientum.
10:
Leuare faſce.
11:
Brde ablegen.
12:
Złożyć brzemię.
13:
Exonerari. Exonera-
14:
re ſe pondere. | Ponere | onus. |
| Deponere |
15:
*Subduci mole.
16:
Reſpirare.
17:
Brge.
18:
Rękoymy.
19:
Sponſor. Vas. Præs.
20:
Brge werden.
21:
Ręczyć.
22:
Spondere. Eſſe præs
23:
pro quo. Recipere adſe.| *Facere | vadimonia. |
| Obire |
| Brger= |
strona: 107
kolumna: a
| Bu |
1:
Brgerlich.
2:
Mieyſcky.
3:
Ciuilis. Ciuicus. Vr-
4:
bicus. Oppidanus. Pa-
5:
riens Vrbis. Mediaſty-
6:
nus. Patricius.
7:
Brgermeiſter
8:
ampt
9:
Burmiſtrzoſtwo/
10:
& Burmiſtrzowſky
11:
vrząd.
12:
Conſulatus.
13:
*Annus. Titulus anni.
14:
Honores ſummi. Or-
15:
namenta conſularia. In-
16:
ſignia poteſtatis. Faſces.
17:
Trabeæ. Secures. Ha-
18:
bitus purpurei.
19:
Brger Recht.
20:
Mieyſckie práwo.
21:
& Sąśiedzkie
22:
práwo.| Societas | ciuitatis. |
| cum ciuibus. |
23:
Coniunctio ciuium.| Ius | ciuium. |
| vrbis. |
kolumna: b
| Bu |
1:
Brger Recht
2:
geben.
3:
Dáć komu mieyſckie
4:
práwo:
5:
Et, Zá ſąśiádá w mie=
6:
sćie przijąć.
7:
Donare ciuitate.
8:
Accipere in ciuitatem.
9:
Recipere oppido.| Attribuere | agros. |
| quid agri. |
| *Dare | vrbem | ciuibus. |
| in partē. | ||
| locum | in vrbe. | |
| ſedemq́;. |
10:
Recipere vrbe.
11:
Excipere gremio. So-
12:
ciare vrbe, domo. Ad-
13:
iungere ſibi. Vocare in
14:
regna. Locare in par-
15:
te regni. Explere vr-
16:
bem. Supplere mœnia.
17:
Brger Recht ge=
18:
winnen.
19:
W mieyſckie práwo
20:
być przyiętym.
21:
Et, Mieyſckiego práwá y
22:
wolnośći ná ſpoł z dru=
23:
gimi wżywáć.| Donari. |
strona: 108
kolumna: a
| Bu |
1:
Donari ciuitate.
2:
Habere ſedes conceſ-
3:
ſas à quo. Habere vnum
4:
magiſtratum cum quo.
5:
Vti eodem iure ijſdem
6:
legibus.| Conſi- dere. | vrbe. |
| pariter regnis. |
7:
Habere locum in vrbe.
8:
Eſſe pars in populo.
9:
Frui ſocia vrbe.
10:
Buſſe thun.
11:
Pokutowáć/ &
12:
Vznáć śię.
13:
Agere pœnitentiam.
14:
Reſipiſcere. Corrigere
15:
peccatum. Redire inviā.
16:
Reuerti ad ſanitatem.| Effugere | vitia. |
| maculam. | |
| crimen. |
17:
Declinare vitia. Inſtiga-
18:
ri conſcientia facinoris.
19:
*Damnare ſe. Fateri ſe
20:
peccaſſe. Ponere impia
21:
facta. Deponere cri-
22:
men. Soluere nefas. kolumna: b
| Co |
1:
Tollere crimina culpæ.
2:
Exuere vitia atq; erro-
3:
res. Vitare vitia. Emen-
4:
dare facta priora nouis.
5:
Vertere mores. Verti.
6:
redire in annos melio-
7:
ris æui.
8:
Co.
9:
Comedien ſchrei=
10:
ben.
11:
Piſáć Komedyą.
12:
S
Cribere Comœ-
13:
diam. | Facere | comœdias. |
| fabulas. |
14:
Comedien ſpielen.
15:
Spráwowáć Ko-
16:
medyą. | Agere | comœdiam. |
| geſtum in ſce- (na. |
|
| mimum. |
| *Introire | ſcenam. |
| Prodire in |
17:
Canere agereq́; poëma-
18:
ta. Cantare in ſcena.| Come= |
strona: 109
kolumna: a
| Co |
1:
Comedien ſpieler.
2:
Perſoná w Kome=
3:
dyiey/ & Ku=
4:
glarz.
5:
Hiſtrio, Mimus, Co-
6:
mœdus, Tragœdus,
7:
Perſona, Scurra.
8:
*Perunctus ora fæci-
9:
bus.
10:
Corrigiren.
11:
Popráwić.
12:
Corrigere. Emendare.
13:
Reciderequid. Circum-
14:
cidere atq; amputare.
15:
*Compeſcere luxu-
16:
riantia. Vti lima mor-
17:
daciùs.
18:
Item.
19:
*Vocare ſub iudicium.
20:
Reddere incudi. Ver-
21:
tere ſtylum. Caſtigare
22:
decies ad perfectum
23:
vnguem.kolumna: b
| Da |
1:
DAbey ſein.
2:
Być przytomnie. | ADeſſe. | vnà. |
| præſtò. |
| Eſſe | præſens. |
| cum quo vnà. | |
| in numero. |
3:
Intereſſe.| Non | abeſſe. |
| deeſſe. |
4:
Aſsidere. Adſtare.
5:
Daheim bleiben.
6:
Domá być.| Manere | domi. |
| Remanere | |
| Reſidere | |
7:
*Cunctari intus in
8:
clauſis ædibus.
9:
Abdi in tabernaculo.
10:
Figi domo.
11:
Dampff.
12:
Puch/ Párá.
13:
Vapor, halitus, ſpiritus,
14:
æſtus. *Vis animæ.
15:
Gemitus incluſi. | Dampff |
strona: 110
kolumna: a
| Da |
1:
Dampff aufferei=
2:
ben.
3:
Dymić/ Kurzyć.
4:
Vaporare | Exhalare | nebulas. |
| mephitim. |
| Expirare | ignes. |
| flammam. |
5:
*Efflare candetes la-
6:
pides. Aperire fauces
7:
peſtiferas. AEſtuare.
8:
Exæſtuare flammarum
9:
turbine. Vomere flam-
10:
mas. Euomere ignem.
11:
Eructare ignes. Excan-
12:
dere ruptis cauernis.
13:
Paſcere incendia.
14:
Danckbar.
15:
Wdzięcżny dobro=
16:
dźieyſtwá.
17:
Gratus. Quàm gra-
18:
tiſsimus.| Memor | beneficiorum. |
| officij. |
19:
*Non immemor me-
20:
riti. kolumna: b
| Da |
1:
Danckbarkeit.
2:
Wdzięcżność.
3:
Memoria accepti be-
4:
neficij. Teſtificatio of-
5:
ficiorum alicuius in ſe.
6:
Genus reddendi bene-
7:
ficij.
8:
*Vices.
9:
Dancken.
10:
Dziękowáć.| Agere | gratias. |
| atq; habere gra- (tias. |
| Habere | gratiam. |
| Referre |
| *Reddere | grates. |
| Referre | |
| Perſoluere | |
| Exoluere | |
| Rependere |
11:
Darauff legen.
12:
Włożyć.
13:
Imponere. Superim-
14:
ponere.
15:
*Inuoluere. Extrunere.
16:
Inijcere ſuper. Super-
17:
Ingerere.| Dar= |
strona: 111
kolumna: a
| Da |
1:
Darnach.
2:
Potym.
3:
Deinde, deinꝰ, dein-
4:
ceps, dehinc, abhinc,
5:
poſthinc, inde, exinde,
6:
exin, porrò.
7:
Darumb.
8:
Przetoż/ & dla
9:
tego.
10:
Igitur, ideò, eò. Pro-
11:
pter eam ipſam cauſſam.
12:
Quapropter. Hæc pro-
13:
pter. Idcircò, quocircà,
14:
ergò, itaq;, proin, pro-
15:
inde, quare.| Ob | eam cauſſam. |
| has cauſſas. | |
| hanc | rem. |
| eam | |
| hoc. |
16:
Hac cauſſa. Hanc ob
17:
rem. His cauſſis. Ea de
18:
cauſſa. Non aliam ob
19:
cauſſam. Eo conſilio.
20:
In eam ſententiam.
21:
Darzu/ Vide,
22:
Vber das. kolumna: b
| Da |
1:
Darzu fren.
2:
Vide, Herzu.
3:
Darzu thun.
4:
Przyłożyć/ & przy=
5:
cżynić.
6:
Addere, iungere, ad-
7:
iungere, coniungere, ad-
8:
ijcere, apponere, com-
9:
ponere, agglutinare, ac-
10:
commodare, admouere.
11:
Referre inter quid.
12:
Das angeſicht auf=
13:
decken.
14:
Odkryć twarz.| Detegere | faciem. |
| Aperire |
| *Retegere | vultum. |
| ora. |
15:
Das angelſicht ent=
16:
por heben.
17:
Item vide, Auff=
18:
ſehen.
19:
Wzgorę pátrzić.
20:
Deuelare ora.| Tollere | oculos. |
| Attollere |
| *Tol- |
strona: 112
kolumna: a
| Da |
| *Tollere | lumina. |
| vultum. | |
| ora. |
| Attollere | lumina. |
| faciem. | |
| caput. |
1:
Extollere vultus ad
2:
æthera. Leuare ora.
3:
Alleuare lumina.
4:
Erigere oculos. Efferre
5:
caput. Tendere vultus
6:
ad ſydera.| Torquere vultus in | aſtra. |
| Tenere oculos ſub |
7:
Flectere viſus tellure.
8:
Das Angſicht ni=
9:
der ſchlagen.
10:
Ocży spuśćić/ &
11:
glowę skłupić.
12:
Demittere oculos.
13:
Interui terram demiſſo
14:
capite.| *Demittere | vultum. |
| capur. | |
| oculos. | |
| lumina. |
15:
Submittere oculos.kolumna: b
| Da |
| Deijcere | oculos. |
| lumina. | |
| vultum. |
1:
Declinare lumina.| Figere | oculos | terræ. |
| ſolo. | ||
| lumen in hu- mo. |
2:
Defigere lumina.
3:
Defigi oculis terræ.
4:
Affigere vultus humo.| Spectare | terram. |
| humum. |
5:
Tueri terrā immotus.| Tenere | lumina infixa humo. |
| ora defixus. |
6:
Seruare lumina fixa
7:
ſolo. Ni flectere vul-
8:
tus. Ingredi defixus
9:
lumina vultu. Gerere
10:
vultus deiectos pudore.
11:
Das angeſicht weg
12:
wenden.
13:
Odwroćić twarz.
14:
Auertere faciem.
15:
*Vertere vultum.| Auertere |
strona: 113
kolumna: a
| Da |
| Auertere | oculos. |
| vultum. | |
| viſus. | |
| caput. |
1:
Auerti. Flectere lumi-
2:
na à re. Reflectere ocu-
3:
los. Declinare lumina.
4:
Dimouere faciem re.
5:
Remouere oculos re.
6:
Retorquere oculos. Ef-
7:
fundi retrorſum. Tene-
8:
re auerſus oculos ſolo
9:
fixos. Gerere auerſos
10:
vultus.
11:
Das angeſicht
12:
zudecken.
13:
Zákryć twarz.
14:
Tegere faciem.| *Tegere | vultus. |
| ora | veſtibus. |
| velamine. | |
| toga. |
15:
Tegi. Protegere ora
16:
dextra. Obtegere ora.
17:
Obtegi comam.| Velare | faciem. |
| caput. |
18:
Inuoluere vultus. kolumna: b
| Da |
| Obuoluere | caput. |
| Obnubere |
1:
Celare vultus velamine.
2:
Prætendere veſtem ocel
3:
lis. Abſcondere vultus.| Opponere manum | oculis. |
| ante oculos |
4:
Das es Gott er=
5:
barm.
6:
Vide, Gott ſey es
7:
geklagt.
8:
Das Haupt ſcht=
9:
teln.
10:
Kywáć głową.
11:
Mouere caput.| *Mouere | ora. |
| tempora. | |
| capillos. | |
| comam. |
12:
Motare caput.| Concu- tere | caput. |
| tempora. | |
| cæſariē capi- (tis. |
|
| crinem. | |
| comam. |
13:
Incutere crinem. Qua-
14:
tere caput motu. Quaſ-
15:
ſare caput. Iactare colla.| H | Das |
strona: 114
kolumna: a
| Da |
1:
Das Haupt zer=
2:
ſpalten.
3:
Roſcżepić głowę.
4:
Diſſecare caput.
5:
*Diſſipare partem ca-
6:
pitis. Diſijcere frontem
7:
ſecuri. Diffindere tem-
8:
pora. Diuidere fron-
9:
tem. Dispergere oſſa
10:
cerebro. Illidere quid
11:
in oſſa effracto cerebro.
12:
Induere manū cerebro.
13:
Das Haar auß=
14:
reuffen.
15:
Wyrwáć włoſy.| Vellere | crines. |
| Euellere | |
| Auellere |
| *Diſijcere | capillos. |
| Lacerare | |
| Rumpere | |
| Soluere | |
| Scindere |
16:
Abſcindere comas.| Laniare | crines. |
| capillos. | |
| comas. |
kolumna: b
| Da |
1:
Das Haar ſalben.
2:
Mázáć włoſy.
3:
Vngere capillos.
4:
Vngi oliuo.| Perungi | nardo. |
| Tingi |
5:
Olere vnguenta.
6:
*Tingere caput folio
7:
nardi.
8:
Fundere vnguenta de
9:
conchis.| Perfun- dere | crinē amomo. |
| crines myrrha. | |
| membra liquo- (re. |
| Perfundi | oleo. |
| nardo. |
10:
Infundere comæ cin-
11:
namon. Madefieri tem-
12:
pora nardo.| Olere | balſama. |
| myrrham. | |
| cinnama. |
13:
Fragrare cafia cinna-
14:
moq́;. Madere myrrha.
15:
Ire marcidus vnguentis.
16:
Spirare odorem ver-
17:
tice.| Das |
strona: 115
kolumna: a
| Da |
1:
Das Haar wach=
2:
ſen laſſen.
3:
Vide, Haar tragen.
4:
Das Iob an=
5:
legen.
6:
Iárzmo włożyć/ &
7:
Woły záprząc.| Iungere | boues. |
| tauros. |
8:
Subiugare.
9:
*Cogere iuuencos ſub
10:
iugum. Adiungere tau-
11:
ros aratro. Illigare iuga
12:
tauris.| Vocare | boues | ſub iu- ga. |
| Ducere | ||
| Agare tauros |
13:
Committere. Copu-
14:
lare| Preme re | tauros | iugo. |
| collum | aratro. |
15:
Docere tauros ſerui-
16:
tium.
17:
Das Ioch tragen.
18:
Iárzmo nośić.
19:
Subiugari. kolumna: b
| Da |
| Ire ſub | iugum. |
| Subire | |
| Accedere |
1:
*Venire ſub iugum.
2:
Præbere collum iugo.| Supponere | col- lum | oneri. |
| Submittere | iugo. | |
| Deprimi |
3:
Ferre iugum.
4:
Gemere preſſus iugo.
5:
Ducere iuga plauſtris.
6:
Das Leid ablegen.
7:
Zal opuśćić/ &
8:
Záłobę złożyć.| Omittere | luctum. |
| triſticiam. | |
| ſollicitudinē. |
9:
Abijcere dolorem. Le-
10:
uare luctum. Minuere
11:
mœrorem. Reuocari à
12:
mœrore. Repellere æ-
13:
gritudinem.
14:
Mittere vitam duram.
15:
*Soluere ſe luctu.| Ponere | lugubria. |
| triſticiam. | |
| planctus. |
| H ij | Depol- |
strona: 116
kolumna: a
| Da |
1:
Deponere queſtus.
2:
Remouere mœrorem.
3:
Dedolere. Priuari dolo-
4:
re. Parcere queſtibus.
5:
Tollere luctum. Abole-
6:
re luctus.
7:
Das leid Bergen.
8:
Zał pokrywáć.
9:
Diſsimulare dolorem.
10:
*Abſcondere gemitus.| Tegere | dolorem. |
| luctus. |
| Premere dolorem | corde. |
| ſub corde. |
11:
Reprimere gemitum.
12:
Supprimere querelas.
13:
Tegere dolorem ſup-
14:
preſſum mente. Dif-
15:
ferre dolorem.| Suſpendere | flectum. |
| Reſorbere |
16:
Combibere ſuas la-
17:
crymas.
18:
Das Meer ſtillen.
19:
Morze vſpokoić.| Placare | Compeſcere |
| mare. |
kolumna: b
| Da |
1:
*Temperare æquor.
2:
Compeſcere fluctus.| Mulcere | aquas. |
| vndas. |
| Ster- nere | æquor aquis. |
| ventos æquore. |
| Domare | fluctus. |
| Componere |
3:
Explicare turbidum
4:
mare.
5:
Conuertere æſtum
6:
matis.| Agere | ventos. |
| Abigere |
7:
Increpare ventum.
8:
Scribere leges ventis.
9:
Remouere flatus. Sere-
10:
nare tempeſtates.
11:
Das Regiment
12:
vbergeben.
13:
Vide, Die Regie=
14:
rung/ rc.????????
15:
Das Reich meh=
16:
ren.
17:
Rezſzerzyć páńſtwo.| Augere | imperi- um. |
| Promouere | |
| Proferre |
| Parare |
strona: 117
kolumna: a
| Da |
1:
Parare latos fines. Ad-
2:
iungere loca imperio.
3:
Proferre fines. Exten-
4:
dere agros. Addere ca-
5:
ptum quid finibus.| Capere | orbem. |
| Subigere | |
| Acquirere |
6:
Mittere orbem ſub le-
7:
ges. Occupare orbem
8:
viribus. Attollere im-
9:
perium orbis. Imperare
10:
terrarum orbi.| Poſsidere | orbem. |
| orbis opes |
| Præſidere | orbi. |
| Præſſe |
11:
Tenere mare & ter-
12:
ras ditione.
13:
Dare iura gentibus
14:
potens.
15:
AEquare imperium
16:
terris.
17:
Das Reich zu ſich
18:
reiſſen.
19:
Cżynić o páńſtwo.
20:
Poſtulare ſibi imperi-
21:
um. Contendere armis kolumna: b
| Da |
1:
de principatu. Dimica-
2:
re de imperio. Habere
3:
controuerſias vter alteri
4:
præferatur. Malle eſſe
5:
princeps quàm videri.
6:
Potiri maioribus impe-
7:
rij bonis. Transferre
8:
iura in ſe. Occupare
9:
regnum.| *Seruire | regno. |
| Imminere |
10:
Das Vaterland
11:
beſchirmen.
12:
Bronić oyczyzny. | Defendere | patriam. |
| rempub. |
| Tueri | patriam. |
| libertatem. |
13:
Tutari patriam armis.
14:
Pugnare pro patria.
15:
Pugnare pro ſalute com
16:
muni.
17:
Propugnare pro æqui-
18:
tate. Dimicare pro pa-
19:
tria.| Conſeruare | patriam. |
| multitu- dinem. |
| H iij | Conſu- |
strona: 118
kolumna: a
| Da |
1:
Conſulere patriæ.
2:
Velle rempub. defen-
3:
ſam. Eripere ſe ſerui-
4:
tuti.| *Tueri | res. |
| focos. |
5:
Ferre arma pro pa-
6:
tria. Ruere in ferrum
7:
pro lubertate. Obſtrin-
8:
gere animas patriæ.
9:
Subire feſsis rebus.
10:
Excipere ictus pro con-
11:
iugibus pueriſq́;.
12:
Stare pro patria.| Liberare | patriam metu. |
| Soluere |
13:
Auertere faces patrijs
14:
mœnibus.
15:
Das Viehe ver=
16:
ſchlieſſen.
17:
Záwrzeć bydło.
18:
Includere pecus.| *Clau- dere | pecus cratibus. |
| agnos. | |
| hœdos. |
19:
Seruare boues clauſos
20:
ad præſepia.
21:
Tenere armenta clau-
22:
ſa ſtabulis. kolumna: b
| Da |
1:
Das Waſſer
2:
ſtrzen.
3:
Záſtáwić wodę.| Siſtere | aquam. |
| flumen. |
4:
Cogere flumen ſtare.
5:
*Tenere currentes a-
6:
quas. Detinere flumen.
7:
Morari lapſū fluminis.| Præbere moras | flumi- ni. |
| Eſſe mora |
8:
Frænare amnem.
9:
Domare.| Flectere | currētes aquas. |
| flumina. | |
| lymphas. | |
| amnes. |
10:
Das wolt Gott
11:
nicht.
12:
Boże vchoway.
13:
Abſit.| Quod | ſanè nolim. |
| dij prohibeant. | |
| procul Deus auertat. |
14:
Deus auertat hoc omen.| Dij | iſthæc | prohi- beana. |
| mala | ||
| melius dent. |
| Deos |
strona: 116!
kolumna: a
| De |
1:
Deos quæſo vt iſthæc
2:
prohibeant.
3:
Hoc ne fiat deos quæ-
4:
ſo. Procul ſit omen.| Dij | meliora ferant. |
| talem terris auer- tite peſtem. |
|
| prohibete nefas. |
5:
Abigant hoc numina.
6:
Declamiren.
7:
Mowić orácyą.
8:
Declamare. Decla-
9:
mitare. | Habere | orationem. |
| Legere | |
| Dicere |
| Recitare | ſcriptum. |
10:
*Profari ſublimis à
11:
ſede. Probare ſcripta
12:
auribus. Detinere au-
13:
res alicuius.
14:
Dem Feind entge=
15:
gen ziehen.
16:
Vide, Angreiffen. kolumna: b
| De |
1:
Dem Mal nahen.
2:
Przybliżáć śię
3:
do kresu.
4:
Propinquare metæ.
5:
Tendere ad metam.
6:
Accedere metæ.
7:
*Peruchi ad metas. Ad-
8:
uentare finem. Tenere
9:
metam. Ferire primus
10:
oſtia metæ.
11:
Dem Vater nach=
12:
ohmen.
13:
Oycá náśládo=
14:
wáć.
15:
Patriſſare.
16:
*Sequi facta genitoris.
17:
Induere patrem mente.
18:
Gerere ſe ſimilem pa-
19:
renti. Referre animo
20:
manibuſq́; parentem.
21:
Non cedere patri. Ge-
22:
rere quid dignum patre.
23:
AEquare patrem. Au-
24:
gere facta parentis. Su-
25:
perare gloriam patris. | H iiij | Den |
strona: 120
kolumna: a
| De |
1:
Den Bart ſcheren.
2:
Strzydz brodę/ &
3:
Golić brodę.
4:
Radere barbam.| *Reſecare | barbam. |
| Recidere | |
| Metere | |
| Ponere |
5:
Purgare labra. Ex-
6:
pungere genas. Exco-
7:
lere hirſutas genas.
8:
Den Eheſtand
9:
meiden.
10:
Vide, Aufferhalb
11:
des/ rc.
12:
Den Feind an=
13:
greiffen.
14:
Vide, Ahgreiffen.
15:
Den Feind ſchla=
16:
gen.
17:
Vide, In die flucht
18:
ſchlagen.
19:
Den Feind aus dem
20:
Lande iagen/ oder
21:
ſchlagen.
22:
Wygnáć z gránic.| Pellere è | finibus. |
| Expellere |
kolumna: b
| De |
| Repellere | hoſtem. |
| Depellere |
| Prohi- bere | vim hoſtium ab oppido. |
| finibus. | |
| incurſionibus. |
1:
Tutari ſuos fines.
2:
*Repellere arma. De-
3:
pellere terra.| Arcere | finibus. |
| à mœnibus. |
4:
Agere hoſtes patriæ
5:
imminentes. Abigere
6:
muro tectiſq́;. Fugare
7:
tela. Detrudere hoſtem
8:
finibus.
9:
Den Fried brechen.
10:
Item vide, Bund
11:
brechen.
12:
Złamáć przymierze.
13:
Zrzućić pokoy.
14:
Violare pacem.| Diſijcere | pacem. |
| Rumpere | |
| Diſturbare | |
| Polluere |
| Reſoluere iura | pacis. |
| Diſſoluere leges |
| Den |
strona: 121
kolumna: a
| De |
1:
Den kopff bedeckē.
2:
Vide,
3:
Das Haupt rc.
4:
Den meiſten theil.
5:
Po więtſzey cżęsći.
6:
& Przez połowicę.| Magna | parte. |
| ex parte. |
| Magnam | partem. |
| Maximam |
7:
Plus tertia parte. Vix
8:
quarta parte relicta.
9:
*Parte. Media plus
10:
parte.
11:
Den pfeil auszie=
12:
hen.
13:
Wyiąć broń z rány.
14:
Extrahere ſagittam de
15:
vulnere.| *Tra- here | telū | manu. |
| de vulnere. | ||
| ſagittam. | ||
| haſtile. | ||
| ſpicula. | ||
| ferrum. | ||
| lignum manu. |
| Ducere | telū | de vulnere. |
| Educere | corpore. |
kolumna: b
| De |
| Vellere | ſagittam. |
| telum. | |
| haſtam. |
| Euellere | telum è vulnere. |
| Reuellere | |
| Auellere | |
| Conuellere | |
| Rapere | |
| Eripere | |
| Exuere |
1:
Prenſare ferrū forcipe.
2:
Den preiß geben.
3:
Vide,
4:
Preiß geben.
5:
Den ſchlag ab=
6:
leyten.
7:
Vść rázowi.| Declinare | ictum. |
| Depellere | |
| Repellere |
8:
Excludere vulnus.| *Effugere | ictum. |
| vulnus. | |
| telum. |
| Vitare | plagam. |
| iaculum. |
| H v | Cauere |
strona: 122
kolumna: a
| De |
| Cauere | ictum. |
| Reijcere |
1:
Recedere à telo veni-
2:
ente. Exire telum cor-
3:
pore atq; oculis.
4:
Abducere caput ab
5:
ictur.
6:
Den ſchlag auff=
7:
fangen.
8:
Záłożyć śię rá=
9:
zowi.| Exci- pere | ictum. |
| impetus gladio- (rum. |
|
| telum. |
10:
Intercipere telum.| Suſtinere | incurſus. |
| arma. |
11:
*Sufferre ictum. Suffi-
12:
cere haſtis.
13:
Leuare ictum dextra.
14:
Conſumere tela clypeo.
15:
Den ſchmertzen lin=
16:
dern oder ſtillen.
17:
Vide,
18:
Gefund/ rc. kolumna: b
| De |
1:
Den ſchmertzen
2:
vernewern.
3:
Vide, Die Wund/ rc.
4:
Item.
5:
Odnowić ſzmętek.
6:
Odnowić ránę.| Renouare | dolorem. |
| Augere | |
| Scindere |
| Refricare | dolorem. |
| vulnus. |
7:
Reuocare veterem a-
8:
nimi curam.
9:
Tractare vulnus non
10:
ſine gemitu.
11:
*Nouare vulnera
12:
mentis.| Renouare | metus. |
| luctus. |
13:
Retractare cruda vul-
14:
nera. Reſtringere lu-
15:
ctus obductos annis.
16:
Rumpere vulnera re-
17:
tractando. Vexare vul-
18:
nera. Repetere queſtus.| Integrare | dolorem. |
| vulnera. |
| Den |
strona: 123
kolumna: a
| De |
1:
Den ſtreit ver=
2:
newern.
3:
Znowu walcżyć.| Renouare | præliū. |
| Redintegrare |
4:
Inſtare rurſus & re-
5:
dintegrare prælium.
6:
Iterare pugnam.| *Inſtau- rare | certamina. |
| fortunam belli. |
|
| acies. |
7:
Integrare bellum.
8:
Reſtituere pugnam.
9:
Remittere ſeſe in bella.
10:
Reuerti in pugnas.
11:
Miſcere renouata præ-
12:
lia. Immiſcere ſe ar-
13:
mis. Redire ad præ-
14:
mia Martis.| Repetere | bella. |
| pugnas. |
15:
Das Tag darnach.
16:
Názáiutrz.
17:
Poſtridiè. kolumna: b
| De |
| Poſtero | die. |
| Proximo | |
| Alio |
1:
*Luce ſequenti.
2:
Den Wagen zie=
3:
hen.
4:
Woz ćiągnąć.
5:
Trahere currum.| *Tra- here | plauſtrū ceruice. |
| iugum collo. | |
| eſſeda. |
| Subire | curru. |
| iugum ceruice. |
6:
Succedere curru.| Ferre | rotam tractu. |
| fræna iugo. |
7:
Den Weg ver=
8:
tretten.
9:
Vide, Einnehemen.
10:
Den Weg weiſen.
11:
Drogę vkázáć.| Oſtendere | viam, vel iter. |
| Monſtrare |
| *Præ- |
strona: 124
kolumna: a
| De |
1:
*Præmonstrare cur-
2:
renti ſpaciū. Demon-
3:
ſtrare proxima. Re-
4:
cludere monſtrareq́, vi-
5:
am. Ducere.| Efficere | viam. |
| Pandere |
6:
Signare vias. Defle-
7:
ctere errantem gradum
8:
in recta.
9:
Den Zorn vber=
10:
winden.
11:
Vide, Verſnet
12:
werden.
13:
Derhalben. Vide,
14:
Darumb.
15:
Der Iungfraw
16:
hofieren.
17:
Pánnie służyć/ &
18:
Pánnie śię zá=
19:
lecáć.
20:
*Stare ante fores puel-
21:
læ. Aſtare ad feneſtras
22:
peruigil. Adeſſe ante
23:
fores. Sedere ianitor
24:
ante fores. kolumna: b
| De |
| Obſidere | fores. |
| Reſidere ad |
1:
Ponere corpus humo.| Porrigi | ante fores. |
| Iacere |
2:
Cantare ante fores
3:
puellæ. Excubere ante
4:
clauſam domum. Va-
5:
gari tenebris. Excludi.
6:
Pulſare fores. Expu-
7:
gnare domum. Recipi
8:
nocte. Admitti.
9:
Der Tag bricht an.
10:
Vide, Es taget.
11:
Der warheit gleich
12:
oder ehnlich.
13:
Coś k rzecży.
14:
Veriſimilis.| Similimus | vero. |
| veri. |
15:
Propior vero. Propius
16:
fidem. Conſentaneus.
17:
Probabilis.
18:
Der Wind wehet.
19:
Wiátr wieie.| Ventus | flar. |
| ſpirat. |
| *Ventus |
strona: 125
kolumna: a
| *Ventus | ſurgit. |
| incumbit. | |
| perflat. | |
| volat. | |
| inſibilat. | |
| immurmurat. | |
| depræliatur. | |
| tollit prælia. | |
| portat quid. | |
| impellit. | |
| radit terras. | |
| capit vires. |
1:
Der Zeit warneh=
2:
men.
3:
Vide, Gelegenheit
4:
erhaſchen.
5:
Deßgleichen.
6:
Vide, Alſo.
7:
Dick.
8:
Miąſzy/ & gęſty.
9:
Denſus. Confertus.
10:
Craſſus.
11:
*Denſior vi grandinis.
12:
Denſiſsimus & ſolido
13:
vicinus. Condenſus.
14:
Spiſſus. Arctus. Con-
15:
fertus in ſolidū. Craſsi
16:
corporis. kolumna: b
| Di |
1:
Aduerb.
2:
Denſe.
3:
*Denſiùs. Glomera-
4:
tiùs. Ritu niuis. Tur-
5:
matim. Vt aues. Lon-
6:
go agmine.
7:
Dick machen.
8:
Miąſzo vcżynić.
9:
Denſare, condenſare,
10:
addenſare, ſtipare, ſoli-
11:
dare, cogere. Compri-
12:
mere cogens, conſere-
13:
re, conglobare.
14:
Die Augen auß=
15:
ſtechen.
16:
Oko wykłoć.
17:
Cæcare.| Effodere | oculos. |
| Eruere | |
| Eripere | |
| Exculpere |
| *Rapere | oculos vel lumina. |
| Eripere | |
| Adimere | |
| Fodere | |
| Terebrare |
strona: 126
kolumna: a
| Di |
1:
Die Augen nider
2:
ſchlagen.
3:
Vide, Das Ange=
4:
ſicht/ rc.
5:
Die Augen zu=
6:
drcken.
7:
Zámruzyć ocży/ &
8:
Záwrzeć ocży.
9:
Claudere oculos.
10:
*Claudere lumina.| Con- dere | oculos | manu. |
| dextra. | ||
| lumina | manu. | |
| digitis. |
11:
Recondere oculos.| Premere | oculos. |
| lumina de- xtra. |
12:
Comprimere oculos.
13:
Imponere manum
14:
oculis.| Excipere ani- mam | ore. |
| hiatu. |
15:
Dieb. Diebiſch.
16:
Zlodziey. Zło=
17:
dzieyſky.
18:
Fur. Furax. kolumna: b
| Di |
1:
*Ingenioſus ad omne
2:
furtum. Notæ nimiùm
3:
rapacitatis.
4:
Diebſtal.
5:
Kradzieſz.
6:
Furtum. Rapacitas.
7:
*Raptus.| Manus | furaces. |
| piceata. |
8:
Die Geſetz brechen.
9:
Práwo złamáć/ &
10:
Zakon przeſtąpić.| Violare | leges. |
| ius humanæ. | |
| ſocietatis. |
11:
Peruertere iura diuina
12:
& humana.
13:
Delere ius & fas omne.
14:
Deſerere vitæ ſocie-
15:
tatem.| *Diſſoluere | leges. |
| Vertere | |
| Rumpere |
16:
Abrumpere fas omne.
17:
Die Hand geben.
18:
Rękę dáć.
19:
Dare manum.
20:
Prehendere dexteram.| *Dare |
strona: 127
kolumna: a
| Di |
1:
*Dare dextram. Petere
2:
dextra. Poscere dextrā
3:
pignus fidei.| Affectare | dextram. |
| Pondere | |
| Prenſare | |
| Complecti | |
| Iungere |
4:
Accipere manu.
5:
Hærere complexus
6:
dextram. Committere
7:
dextram dextræ. Im-
8:
plicare ſe dextræ.
9:
Die Hand vor=
10:
werffen.
11:
Záłożyć rękę.
12:
Obijcere manum.
13:
*Obiectare manus.
14:
Ferre manū ad vulnus.
15:
Die Hand zurck
16:
ziehen.
17:
Wśćiągnąć ręky.| Retrahere | manum. |
| Reprimere |
18:
Comprimere manus.| Inhibere | manū, vel dextram. |
| Cohibere | |
| Retinere |
kolumna: b
| Di |
1:
Die Hende ab=
2:
hawen.
3:
Rękę vćiąć.
4:
Abſcindere manum.| *Amputare | manum, vel dextram. |
| Rapere | |
| Auferre | |
| Demetere |
5:
Die hende gen Hi=
6:
mel auffheben.
7:
Ręce podnieść
8:
ku niebu.
9:
Tollere manus ad cœlum.| *Tol- lere | manus ad | æthera. |
| ſydera. | ||
| palmas ad ſydera. | ||
| brachia precando. |
| Attollere palmas | cœlo. |
| Porrigere brachia | |
| Ferre manus |
| Ten- dere | manus | ad | cœlum. |
| palmas | ſydera. | ||
| æthera. |
| Die |
strona: 128
kolumna: a
| Di |
1:
Die Hende waſchē.
2:
Ręce vmyć.| Lauare | manus. |
| Abluere |
3:
*Lauare palmas vndis.
4:
Proluere manus vnda.
5:
Sumere manibus aquā.
6:
Die Kleider zu=
7:
reiſſen.
8:
Száty zedrżeć.
9:
Lacerare veſtes. Di-
10:
ſcindere veſtem.
11:
*Lacerare amictus.
12:
Scindere veſtes de
13:
corpore.| Diſcindere | veſtem pe- ctore. |
| amictus manu. |
14:
Conſcindere amictus.
15:
Reſcindere pectora ſi-
16:
nu. Abſcindere veſtem
17:
humeris.| Laniare veſtes | pecto- re. |
| Diripere |
18:
Rumpere veſtes.kolumna: b
| Di |
1:
Die Negel ab=
2:
ſchneiden.
3:
Páznokćie oberznąć.
4:
Abſcindere vngues.| *Reſecare | vngues. |
| Rodere | |
| Ponere |
| Subſecare vngues | ferro. |
| manu ar- tificis. |
5:
Purgare vngues cul-
6:
tello.
7:
Dienen.
8:
Służyć.
9:
Seruire.| *Pati | ſeruitium. |
| dominum. | |
| imperium. |
10:
Famulari. Experiri
11:
ſeruitium.| Ferre | ſeruitium. |
| obſequium. |
12:
Stare famulus. Cur-
13:
rere obſequio. Timere
14:
nutus aliciuius. Vocitare
15:
dominum.| Item, |
strona: 129
kolumna: b
| Di |
1:
Item, Dienen. Vide,
2:
Wolthat erzei=
3:
gen.
4:
Dienſt.
5:
Służbá.
6:
Seruitium. Seruitus.
7:
Conditio & fortuna ſer-
8:
uorum.| *Iugum | ſeruitij. |
| Ordo |
9:
Vſus ſerui.
10:
Item.
11:
Officium, obſequium,
12:
opus, opera, opella,
13:
fides.
14:
Dienſtbar.
15:
Służny/ & vcżyn=
16:
ny. Prácowity.
17:
Officioſus. Plenus of-
18:
ficii.
19:
*Pronus in obſequi-
20:
um. Multùm celer atq;
21:
fidelis. Facilis ſeruire.
22:
Aptus ad nutus alicu-
23:
ius. Succinctus. kolumna: b
| Di |
1:
Die Regierung be=
2:
fehlen.
3:
Porucżyć vrząd/ &
4:
Wſádźić ná páńſtwo.
5:
Præficere imperio. Ad-
6:
iudicare ſalutē imperij.| *Dare | regnum. |
| imperium. | |
| titulū imperij. | |
| honorem. | |
| ſceptra. | |
| faſces. |
7:
Commendare habe-
8:
nas rerum.| Tradere | habenas. |
| ſceptra. |
| Offerre | regnum. |
| Deferre | |
| Permittere | |
| Vocare in |
9:
Mittere in imperium.
10:
Comittere terras. De-
11:
ſtinare imperio. Impo-
12:
nere dominum. Tran-
13:
ſcribere ſceptra.
14:
Die Regiernug an=
15:
nehmen.
16:
Podiąć śię vrzędu.| I | Præfi- |
strona: 130
kolumna: a
| Di |
1:
Præfici imperio. Ac-
2:
cipere imperium.| Potiri | regno. |
| imperio. |
3:
Capeſſere rempub.
4:
Peruenire ad faſtigia
5:
ſummi iuris. Accedere
6:
ad rempub. Succedere
7:
ad ſummum honorem.
8:
Adipiſci magiſtratum.
9:
Accommodare ſe ad
10:
rempub. Gubernare
11:
rempub. Verſare in re-
12:
pub. Tenere prouinciā.
13:
Gerere magiſtratum.
14:
Præeſſe ſummo magi-
15:
ſtratui. Appellari rex.| *Acciri | imperium. |
| Mitti in |
16:
Capere honores.| Sumere | faſces. |
| ſecures. |
17:
Subire faſces.
18:
Item.
19:
Succedere in regno.
20:
Obtinere regnum, Re-
21:
gnare à patre accepto
22:
imperio. kolumna: b
| Di |
1:
*Succedere patri.
2:
Accedere regno.
3:
Subire imperium.| Capere | imperium. |
| regna. | |
| regimen. |
| Accipere | imperiū. |
| ſceptra. |
4:
Suſcipere rerum ha-
5:
benas. Potiri ſolio ſce-
6:
ptriſq́;. Sedere ſolio pa-
7:
terno. Regere terras im-
8:
perio patrio. Tenere
9:
ſolium patris. Tutari
10:
regnum patris.
11:
Die Regierung
12:
vbergeben.
13:
Złozyć vrząd s ſiebie.
14:
Deponere imperium.
15:
Recedere à repub. Con-
16:
cedere alijs adminiſtrā-
17:
dæ Reipub. poteſtatem
18:
laudemq́;.| *Ponere | regna. |
| diadema. | |
| ſecures. |
19:
Deponere regna.| Relin- quere | imperium. |
| habenas rerum. |
| Deſe- |
strona: 131
kolumna: a
| Di |
1:
Deſerere regna.| Cedere | imperio |
| ſceptris. |
2:
Soluì onere regio. Red
3:
dere ſe priuatæ vitæ.
4:
Habitare priuatos lares.
5:
Die Regierung
6:
verſchlagen.
7:
Zbrániáć śię vrzę=
8:
dowáć.
9:
Recuſare imperium.
10:
Accedere ad rempub.
11:
non niſi coactus.
12:
*Contemnere faſces.
13:
Aſpernari honorem.| Spernere | regna. |
| Reſpuere |
14:
Fugere ſceptra.
15:
Reijcere munera mi-
16:
ti vultu.
17:
Die Reyſe vol=
18:
bringen.
19:
Dokonáć drogi.| Perficere | iter. |
| Conficere |
20:
Pergere.| Ire | longiùs. |
| Abire | |
| Prodire | |
| Progredi |
kolumna: b
| Di |
1:
Non intermittere iter.| Obfirmare | viam. |
| Perſequi |
| *Inſtaurare | iter. |
| Moliri datum | |
| Carpere rurſus | |
| Conuertere | |
| Peragere | |
| Permetiri | |
| Emetiri |
2:
Procedere.
3:
Dieſe Zeit.
4:
Teras.
5:
Nunc. in præſentia.
6:
Hoc tempore. Hoc ipſo
7:
tempore. Hac tem-
8:
peſtate. Huius ætatis.
9:
Die ſtraff lindern.
10:
Kazni vlzyć.
11:
Mitigare pœnam.| *Mollire | pœnam. |
| Leuare | |
| Remittere | |
| Contrahere |
| Demere quid | pœnæ. |
| Mutare genus |
| I ij | Suppri- |
strona: 132
kolumna: a
| Di |
1:
Supprimere genus
2:
vindictæ.
3:
Pàrcere pœnæ. Fini-
4:
re pœnas.
5:
Imponere finem pœ-
6:
nis.
7:
Die Thr auff=
8:
ſtoſſen.
9:
Wybić drzwi/ &
10:
wyſtáwić drzwi.| Frangere | ianuam. |
| fores. |
11:
Effringere fores.
12:
*Frangere portas.| Refringere | poſtes. |
| portas. |
13:
Vellere portas à car-
14:
dine.
15:
Euellere clauſtra. Im-
16:
pellere manu portas.| Concutere | poſtes. |
| Rumpere |
| Irrumpere | fores. |
| portas. |
17:
Reſupinare valuas.
18:
Die Welt regieren.
19:
Vide, Vorſehen. kolumna: b
| Di |
1:
Die wett ſingen/
2:
pfeiffen.
3:
Szpiewáć.
4:
Certare cantu.| *Certare | voce. |
| ore. | |
| carmine. | |
| fide. | |
| flatu. | |
| buxo. |
5:
Contendere verſibus.
6:
Dicere alternis.
7:
Experiri viciſsim quid
8:
poſſit vterq; inter ſe.
9:
Die Wund ver=
10:
newern.
11:
Odnowić ránę.
12:
Renouare vulnus.
13:
Amplificare dolorem.
14:
*Nouare repetitum
15:
vulnus. Facere vulnus
16:
in vulnere. Figere itera-
17:
ta vulnera.
18:
Die Wund waſchē.
19:
Wymyć ránę.| Lauare | vulnus. |
| Abluere | |
| Abſtergere |
| *Abluere |
strona: 133
kolumna: a
| Di |
| *Abluere | vulnus lympha. |
| Purgare | |
| Fouere | |
| Siccare |
1:
Die Zeit zubringen.
2:
Stráwić cżás/
3:
dzień.| Tranſigere | tempus, vel diem. |
| Conſumere | |
| Abſumere | |
| Perdere | |
| Terere | |
| Conterere | |
| Decipere | |
| Fallere | |
| Producere |
| *Trahere | tempus. |
| Diſponere |
4:
Die Zunge auß=
5:
reiſſen.
6:
Ięzyk wyrwáć.| Execare | linguam. |
| Abſcindere | |
| Eripere |
| *Reſecare | lin- guam | enſe. |
| Rapere | forcipe. | |
| Præmor- (dere | ferro. |
kolumna: b
| Di |
1:
Diſputation.
2:
Sprzecżánie/ &
3:
Szpor.
4:
Diſputatio.| Ratio | diſputandi. | diſſerendi. |
5:
Genus diſputandi.
6:
*Laquei diſputationū.
7:
Inſolentia diſputationis.
8:
Diſceptatio. Contentio
9:
doctorum. Concertatio
10:
verborum. Subtilitas
11:
diſſerendi.
12:
Diſputiren.
13:
Gádáć śię/ &
14:
ſprzecżáć śię.
15:
Diſputare, diſceptare,
16:
diſſerere.
17:
Loqui de re.
18:
Philoſophari.
19:
Peruenire in intimam
20:
diſputationem rei.
21:
Aduerſari cui in
22:
diſputando.
23:
Congredi cum
24:
quo. Garrire.| I iij | Don= |
strona: 134
kolumna: a
| Do |
1:
Donner.
2:
Grzmięnie.
3:
Tonitru. Tonitrus.| *Sonitus | cœli. |
| olympi. |
| Fragor | cœli. |
| Murmur |
4:
Motus. Tumultus.
5:
Procellæ nubis ventriq́;.
6:
Turbo & ignis cœleſtis.
7:
Donner keil.
8:
Piorun.
9:
Fulmen.| *Telum | Iouis |
| triſulcum. | |
| flagrans. | |
| Typhōeum. |
10:
Spicula Cyclopum.| Ignis | fulminis. |
| Iouis. | |
| trifidus. |
| Flamma | fulminis. |
| cœleſtis. |
| Motus | fulminis. |
| Alæ | |
| Via | |
| Iter | |
| Ictus | |
| Plaga | |
| Vis |
kolumna: b
| Do |
1:
Donnerkeil ſchieſ=
2:
ſen.
3:
Bić piorunem.
4:
Fulminare.| *Mittere | fulmen. |
| Torquere | |
| Quatere |
| Emittere | fulmē ma- (nu. |
| telum. |
5:
Iacere fulmen in terras.
6:
Iactare fulmina.| Iacu- lari | fulmen. |
| tela manu. | |
| ignē è nubibus. | |
| flammas. |
7:
Spargere fulmina in ter-
:
(ras.
8:
Vibrare fulmina.
9:
Dirigere fulmen in quē.
10:
Petere igne fulminis.
11:
Tangere de cœlo.| Accendere | fulminis igne. |
| Cremare |
12:
Tollere fulmine.
13:
Donnern. Item vide,
14:
Es donnert.
15:
Grzmieć.
16:
Tonare. Intonare.
17:
Detonare.| *Ciere |
strona: 135
kolumna: a
| Dr |
1:
*Ciere cœlum tonitru.
2:
Mouere tonitrus.| Concu- tere | cuncta tonitru. |
| cœlum ſonitu. | |
| ſydera motu. |
3:
Tremefacere olympum.
4:
Miſcere cœlum mur-
5:
mure.
6:
Drren.
7:
Szuſzyć.
8:
Torrere.| *Torrere | igne. |
| flammis. | |
| in igne. | |
| furnis. |
9:
Dare flammis torren-
10:
dum.
11:
Exurere. Excoquere.
12:
Drewen.
13:
Grożyć.
14:
Minari. Minitari.| *Mi- nari | vincla. |
| enſem. | |
| vulnera. | |
| arma mortēq́;. |
15:
Increpitare mortemq́;
16:
minari.| Incutere | minas. |
| Addere |
kolumna: b
| Du |
1:
Inſtare minis.
2:
Loqui verba violenta.
3:
Intonare magnum.
4:
Dulden. Vide,
5:
Gedltig tragen.
6:
Dnne.
7:
Cięnky/ & ſcżupły.
8:
Tenuis. Exilis. Graci-
9:
lis. Subtilis.
10:
*AEquans nebulas.
11:
Dnne machen.
12:
Vide, Geringer.
13:
Dnſt. Vide,
14:
Dampff.
15:
Drr.
16:
Suchy.
17:
Aridus, aridulus, a-
18:
rens, ſiccus, feruidus,
19:
torridus, ſiticuloſus.
20:
*Squalens. Deſertus
21:
siti. Ieiunus ſucco. AE-
22:
ger. Putris ab æſtu. In-
23:
cenſus, æſtifer, hiulcus.
24:
Informis, vacuus.| I iiij | Drre. |
strona: 136
kolumna: a
| Du |
1:
Drre.
2:
Suſzá.
3:
Ariditas.
4:
*Sitis. Rubigo ſterilis.
5:
Candor æſtiuus.
6:
Aër feruidus.| Vitium | aëris. |
| cœli. |
7:
Iuppiter malus.
8:
Drr werden.
9:
Schnąć.
10:
Areſcere, arere, exa-
11:
reſcere.
12:
*Fieri aridus æſtu. Si-
13:
tire.| Ferre | ſitim. |
| Sentire. |
14:
Peruri ſole. Exhautiri.
15:
Habere nil humoris.
16:
Dehinſcere ardore. Ri-
17:
gere peruſtus ſole. La-
18:
borare ſole ſitiq́;. Pal-
19:
lere vitio cœli. AEſtua-
20:
re. Caneſcere.| Eſſe | ſiccus. |
| ſine humore. |
21:
Vaneſcere in ſterilem
22:
herbam. Mori factus
23:
aridus. kolumna: b
| Du |
1:
Durchdringen.
2:
Przećiſnáć śię/ &
3:
przedrzeć śię.
4:
Rumpere. Perrum-
5:
pere.| *Rumpere | aditus. |
| iter. |
6:
Poſcere viam cedente
7:
turba. Reſerare viam.
8:
Durchflieſſen.
9:
Przećiec.
10:
Permanere. Perfluere.
11:
Item, Płynąć.
12:
Influere per fines in
13:
mare.
14:
*Percurrere flumine.
15:
Pererrare gurgite.
16:
Peruere vnda. Inter-
17:
luere. Rigare populos.
18:
Irrigare.
19:
Meare per quid.
20:
Permeare. Findere.
21:
Secare. Proſcindere
22:
campos gurgite.| Durch= |
strona: 137
kolumna: a
| Du |
1:
Durchgehen/ oder
2:
ziehen.
3:
Isć przez co/ &
4:
przeiácháć.
5:
Ire per quid Tranſire.
6:
Tranſcurrere. Peragra-
7:
re. Facere iter per fines.
8:
*Tranſuolare quid.| Ferre gradus | per quid. |
| Currere |
9:
Tendere per loca.
10:
Item, Durchgehen.
11:
Przebieżeć/ &
12:
prześć.
13:
Penetrare. Tranſire
14:
per quid.
15:
*Tranſuolare. Peruo-
16:
lare. Rumpere. Per-
17:
rumpere. Perforare.
18:
Trausuerberare. Tranſ-
19:
figere ictu. Scindere.
20:
Perſcindere. Pellere ob-
21:
ſtantia. Perlabi re.
22:
Fugere per quid.
23:
Tranſmitti. Extare.kolumna: b
| Du |
1:
Durchſichtig.
2:
Iásny/ & przezro=
3:
cżyſty.
4:
Pellucidus. Lucidior
5:
glacie. Perlucidus. Lu-
6:
cens. Perlucens. Purus.
7:
Purior electro. Perſpi-
8:
cuus. Nitidus.
9:
*Simillimus puro
10:
amni. Vitreus. Splendi-
11:
dior vitro. Liquidus.
12:
Candidus. Integer.
13:
Drfftig. Vide,
14:
Elender.
15:
Drſtig.
16:
Prágnący.
17:
Sitiens.| *AEger | ſiti. |
| Aſper |
18:
Aridus ſicco ore.
19:
Egens fontis. Inops
20:
vndæ. Iners. Exani-
21:
matus.
22:
Drſtig ſein/
23:
werden.
24:
Prágnąć.
25:
Sitire.| I v | *Colli- |
strona: 138
kolumna: a
| Du |
1:
*Collugere ſitim ab
2:
æſtu.| Concipere | ſitim. |
| Tolerare | |
| Ferre |
3:
Pandere os ſiti.
4:
Ardere.| Optare | aquam. |
| Quærere | |
| Exquirere |
5:
Errare fontis egens.
6:
Durſt leſchen.
7:
Vide, Trincken.
8:
Eb.
9:
Eben. Vide,
10:
Gelegen.
11:
Item, Eben.
12:
Płony/ & rowny.
13:
P
Lanus, æquus, æqua-
14:
tus.
15:
*Porrectus planis ſpa-
16:
cijs. Latus, apertus.
17:
Spectabilis vndiq,. Sine
18:
arboribus. Nudus ſine
19:
frondibus.| Purus | ab arboribus. |
| Liber |
20:
Infrondis.kolumna: b
| Eb |
1:
Eben Feld.
2:
Rownia/ & Pło=
3:
nia.
4:
Planicies, planum,
5:
campus.
6:
*AEquum.| AEquor | campi. |
| Spacia | |
| Aperta | |
| Area |
7:
Tractus. Porrecta.
8:
Proſpectus, ſolum.
9:
Ager patulus.
10:
Arua patentia.
11:
Eckel bringen.
12:
Przynieść teſknicę.
13:
Afficere tædio.
14:
Verti cui in tædium.
15:
Mouere faſtidium.
16:
Afferre ſatietatem.
17:
Sordere cui.
18:
Item.
19:
Nocere ſtomacho.
20:
Non facere ad ſtoma-
21:
chum.| Edel. |
strona: 139
kolumna: a
| Ed |
1:
Edel. Vide,
2:
Adelich.
3:
Edelgestein.
4:
Perłá/ & drogy
5:
kámień.
6:
Gemma. Margarita.
7:
Bacca.
8:
*Lapis Indus. Lapillus
9:
Indicus. Concha. Ger-
10:
men rubri maris. Mu-
11:
nus rubri ponti. Do-
12:
num rubentis pelagi.
13:
Ehe.
14:
Małżeńſtwo.
15:
Coniugium, Matri-
16:
monium. Res vxoria.
17:
*Fides coniugij.| Vincula | coniugij. |
| iugalia. |
18:
Vincla tori. | Fœdus | coniugiale. |
| thalami. | |
| lecti. |
kolumna: b
| Eh |
| Iura | iugalia. |
| coniugialia. | |
| connubialia. | |
| lecti. | |
| tori. |
1:
Connubium. Thala-
2:
mus. Torus. Concor-
3:
dia tori. Iugum. Faces
4:
coniugij. Tæda iugalis.
5:
Ehebrechen.
6:
Cudzołozyć.
7:
Adulterari.
8:
Fieri adulter.
9:
Facere adulterium.
10:
*Non carere labe adul-
11:
terij. Peccare in vxo-
12:
rem alicuius. Adhærere
13:
vxori alicuius. Con-
14:
cumbere cui. Sollicitare
15:
vetitos toros. Violare
16:
thalamum pudicum.
17:
Temerare lectum alicu-
18:
ius. Lædere thalamum
19:
ſtupro. Delinquere in-
20:
conceſſo amore. Sequi
21:
mœchas.| Item, |
strona: 140
kolumna: a
| Eh |
1:
Item, de Muliere.
2:
*Peccare adultero.
3:
Ire ſub amplexus alieni
4:
coniugis. Suſpirare ali-
5:
os amores. Fallere vi-
6:
rum. Velle aliū virum.
7:
Iacere in complexibus
8:
alterius. Requirere ali-
9:
os amores.
10:
Ehebrecher.
11:
Cudzołożnik.
12:
Adulter, mœchus.
13:
*Corruptor. Raptor
14:
alterius thalami. Perfi-
15:
dus thalami. Scortator.
16:
Ehebrecherin.
17:
Cudzołożnicá.
18:
Adultera, mœcha.
19:
Ehebruch.
20:
Cudzołoſtwo.
21:
Adulterium.
22:
*Lectus temeratus.
23:
Pudor læſus. Furta to-
24:
ri. Concubitus illicitus.
25:
Dedecus. Crimen. kolumna: b
| Eh |
1:
Eheman.
2:
Mąſz.
3:
Coniux. Maritus.
4:
Obnoxius vxori.
5:
*Socius tori.| Felix | coniuge. |
| Notus |
6:
Eheweib.
7:
Zoná.
8:
Coniunx. Vxor.
9:
*Marita. Nupta.
10:
Socia thalami. Sociata
11:
fœdere lecti.| Conſors | tori. |
| thalami. |
12:
Felix marito.
13:
Ehelich.
14:
Małżeńſky.
15:
Iugalis. Coniugalis.
16:
Coniugialis. Connu-
17:
bialis.
18:
*Maritus. Maritalis.
19:
Socius. Socialis. Vxo-
20:
rius.| Ehe |
strona: 141
kolumna: a
| Eh |
1:
Ehe ſcheiden.
2:
Rozwieść śię/ &
3:
Rozwod vcżynić.
4:
Facere diuortium.| Renunciare | repudium. |
| Remittere |
| *Deſerere | vxorem. |
| Expellere |
5:
Fugere thalamum.
6:
Mutare tædas. Soluere
7:
amorem. Rumpere
8:
vincia tori. Viuere ab-
9:
rupto coniugio.
10:
Item.
11:
Segregari à viro.
12:
*Sperni viro. Expelli
13:
thalamis. Cedere pulſa
14:
thalamis. Carere di-
15:
miſſa marito. Mutare
16:
tædas expulſa.
17:
Ehnlich.
18:
Podobny.
19:
Similis. Perſimilis.| *Similis. | faciem. |
| vultu. |
kolumna: b
| Eh |
1:
Ehnlich ſein.
2:
Podobnym być.
3:
Eſſe perſimilis.
4:
*Ferre ſic oculos, ſic
5:
manus, ſic ora.| Referre | quem. |
| ore. | |
| vultus. |
6:
Reddere vultus habi-
7:
tuſq́; alicuius.
8:
Ehre/ oder hr.
9:
Zbło.
10:
Ariſta, Spica, Culmus.
11:
*Auena.
12:
Ehr.
13:
Chwałá/ & poćći=
14:
wość.
15:
Gloria, Decor gloriæ.
16:
Honor. Honos. Fru-
17:
ctus honoris & gloriæ.
18:
Excellentia. Laus. Ve-
19:
neratio. Reuerentia.
20:
Item.
21:
Zacność. Doſtoień=
22:
ſtwo.
23:
Dignitas.| Præſtan- |
strona: 142
kolumna: a
| Eh |
| Præſtantia | dignitatis. |
| Acceſſo |
1:
Honorificentia.
2:
Amplitudo honorum.
3:
Splendor vitæ. Faſtigia
4:
rerum.
5:
*Cacumen ſummum.
6:
Locus honoratus. Sedes
7:
honoris.
8:
Ehren.
9:
Cćić.
10:
Honorare, honeſtare,
11:
venerari, aduenerari,
12:
colere. Tueri in honore.
13:
Obſeruare. Aſſurgere
14:
cui. Tractare magnificè.| Ha- bere | in honore. |
| præcipuo honore |
15:
Velle auctiorem ho-
16:
nore. Tribuere honorem.
17:
Amplificare autoritatem
18:
alicuius apud quem.
19:
Decernere cui honores.
20:
Item, Ehren.
21:
Chwalić.| Colere | numen. |
| Venerari |
22:
Celebrare Deum. kolumna: b
| Eh |
1:
Demereri Deum. Di-
2:
gnari numen honore.
3:
Dare munus. Recipere
4:
templo ariſq́;. Manere
5:
in relligione. Seruare
6:
relligione.
7:
Ehre haben.
8:
Być ććion/ &
9:
być wazon.
10:
Honorari. Decorari
11:
honoribus.| Eſſe | cum dignitate. |
| in honore. | |
| magno honore apud quem. |
|
| aliquo numero & honore. |
|
| in oculis ciuium. |
| Florere | honoribus. |
| rerum geſta- rum gloria. |
12:
*Stare magnificus titu-
13:
lis. Præſtare honore.
14:
Vti honore inter viros.
15:
Tueri locum honoratū.
16:
Haberi honoratus. | Ehr= |
strona: 143
kolumna: a
| Eh |
1:
Ehrgeitz.
2:
Nádętość.
3:
Wyſoka mysl.
4:
Ambitio. Occupatio
5:
ambitionis.| Cupidi- tas | honorum. |
| potentiæ. | |
| principatus. | |
| dominatus. | |
| regni. | |
| vincendi. |
6:
Appetitio principatus. | Certa- men | honoris & di- gnitatis. |
| ac cupido regni. |
7:
Ambitus.| *Cupido | honorum. |
| tituli. | |
| regni. | |
| rerum. |
| Amor | tituli. |
| regni. |
8:
Sitis imperij. Libido
9:
regnandi.
10:
Item, Ehrgeitz.
11:
Chełpá.| Cupiditas | gloriæ. |
| Auiditas |
kolumna: b
| Eh |
| *Amor | famæ. |
| laudum. |
1:
Ardor quærendi no-
2:
minis.| Studium | famæ. |
| Sitis |
| Cupido | laudis. |
| Certamen |
3:
Ehrgeitzig.
4:
Chełpliwy.
5:
Ambitioſus.
6:
Reus ambitus.| Cupi- dus | ſpelndoris &- gloriæ. |
| potentiæ. | |
| imperij. |
| Auidus | gloriæ. |
| imperij. |
7:
Altiſſimus & cupidus
8:
gloriæ.| *Cæ- cus | cupidine | regni. |
| caligine |
9:
Attonitus regno. Tu-
10:
midus inani cura.
11:
Item.| Cupidus | laudis. |
| Studioſus | |
| Auidiſſimus |
| Accen- |
strona: 144
kolumna: a
| Eh |
1:
Accenſus cupiditate
2:
gloriæ. Ferox ad cu-
3:
piditatem laudis.
4:
*Sitiens famæ.
5:
Contentus fama.
6:
Enrgeitzig ſein.
7:
Stać o doſtoień=
8:
ſtwo.
9:
Ambire honores.
10:
Laborare ambitione.
11:
Facere quid adductus
12:
ambitione. Affectare
13:
honores. Quærere lau
14:
ſum. Captare ſuffragia
15:
populi. Venari ſuffragia
16:
plebis. Prenſare homi-
17:
nes ſupplex. Gaudere
18:
popularibus auris. Stu-
19:
pere attonitus roſtris.
20:
Aſpirare quò. Poſtu-
21:
lare ſibi imperium.| Petere | titulos. |
| magiſtratum. | |
| imperium. |
| Poſcere | honores. |
| Sitire |
22:
Pendere ex errore mul-
23:
titudinis. kolumna: b
| Eh |
| Induci | cupiditate re- gni. |
| Adduci |
| Incidere in cupidita- tem | gloriæ |
| imperio- rum. |
1:
Admirari imperia &
2:
magiſtratus. Seruire
3:
dognitati & gloriæ.
4:
Deſcendere in cam-
5:
pum petitor.
6:
Studere nouis impe-
7:
rijs. Seruire regno.
8:
Ehre ſuchen.
9:
Szukáć chwały/ &
10:
Stać o chwałę̀.| Appetere | gloriam. |
| Deſiderare |
| Ser- uire | gloriæ. |
| dignitati & glo- (riæ. |
|
| famæ. |
| *Quæ- rere | famam. |
| nomen. | |
| viā ad ſuperos. |
11:
Inſeruire honori.
12:
Trahi fulgore nominis
13:
& famæ.| Sequi |
strona: 145
kolumna: a
| Eh |
| Sequi | famam. |
| Petere | |
| Captare |
1:
Inuigilare famæ.
2:
Calere cupidine laudis.
3:
Agere curam nominis.| Odiſſe | vulgus. |
| Spernere |
4:
Remoueri à vulgo.
5:
Curare ſublimia.
6:
Ehrlich.
7:
Poććiwy.
8:
Honeſtus. Studioſiſſi-
9:
mus honeſtaris. Egre-
10:
gius & benignus, bonus,
11:
liberalis, ingenuus.
12:
Minimè ſeruilis.
13:
*Haud impurus.
14:
Item, Ehrlich.
15:
Pocżeſny.| Honeſtus. | factu. |
| decoruſq́;. |
16:
Honorificus. Perho-
17:
norificus.| Non | alienus ab actio- nibus honeſta- (tis. |
| turpis. | |
| vitioſus. |
kolumna: b
| Eh |
1:
Propior virtuti.
2:
Proximus ad gloriam.| Coniun- ctus | honeſtati. |
| cum virtute. |
3:
Confuſus cum virtu-
4:
te. Decorus. Dignus
5:
viro & decorus. Con-
6:
ſentaneus honoris ex-
7:
cellentiæ. Glorioſus.
8:
Aduerb.
9:
Honeſtè. Honorifi-
10:
cè. Quàm honorificen-
11:
tiſſimè, decenter, mo-
12:
deſtè, piè. Benè ac pu-
13:
dicè. liberaliter. Valde
14:
liberaliter. Quàm libe-
15:
raliſſimè.
16:
Ehrlicheit.
17:
Poććiwość.
18:
Honeſtas. Honeſtum.| Gloria | honeſti. |
| Reſpectus |
19:
Forma & facies ho-
20:
neſti. Natura viſq́; ho-
21:
neſti. Decus honeſtaſq́;.
22:
Actiones honeſtatis.
23:
Res honeſtæ. Candor.
24:
Modeſtia.| K | Ehr= |
strona: 146
kolumna: a
| Eh |
1:
Ehrwirdig.
2:
Cći godny/ & po=
3:
ważny.
4:
Venerandus, venera-
5:
bilis, verendus, hono-
6:
ratus.| Dignus | honore. |
| ſpectatu. |
7:
Plenus honoris.| Potens | honore. | Sublimis |
8:
Eiche.
9:
Dąb.
10:
Quercus.| *Robur. | quercus. |
| ſacrum. |
| Arbor | Iouis. |
| Chaonis. | |
| Chaonia. |
11:
Ilex.
12:
Eid. Vide,
13:
Schwur.
14:
Eidbrchig. Vide,
15:
meineyder.
16:
Eiffern.
17:
Zázdrośćić.
18:
AEmulari.kolumna: b
| Ei |
| Eminere vt | æmulus. |
| Opponi |
1:
*Carpere facta.
2:
Eigen.
3:
Właſny.
4:
Proprius, priuatus,
5:
ſuus. Non alienus.
6:
Eigenſchafft.
7:
Właſność.
8:
Proprietas, proprium,
9:
officium. Fons officij.
10:
Munus.
11:
Eilen.
12:
Kwápić/ & śpieſzyć.
13:
Feſtinare, properare,
14:
approperare.| Ire | properè. |
| ocylus. |
15:
Venire properans.| Mouere | ocyus. |
| Promouere ſe | |
| Diſſoluere |
16:
Adminiſtrare quid ce-
17:
leriter. Exiſtimare non
18:
cunctandum. Maturare.
19:
Corrigere tarditatē cur-
20:
ſu. Volare.| *Cele- |
strona: 147
kolumna: a
| Ei |
| *Celerare | gradum. |
| Accelerare | greſſum. |
| Citare | viam. |
| iter. | |
| curſum. |
1:
Pergere & concitare
2:
gradum.| Odiſſe | moras. |
| Increpare | |
| Caſtigare | |
| Tollere | |
| Auferre | |
| Pellere | |
| Præcipitare | |
| Ponere | |
| Dimittere | |
| Soluere |
3:
Haud multa morari.
4:
Expedire manus.
5:
Eilends. Vide,
6:
Bald.
7:
Einander erwr=
8:
gen.
9:
Społu śię bić.
10:
Et, Weſpoł śię mor=
11:
dowáć.
12:
Concurrere mutuis
13:
vulneribus. kolumna: b
| Ei |
1:
*Ire in ſe conuerſi fu-
2:
rore. Ruere ſuis viribus.
3:
Miſcere malum in al-
4:
ternam necem. Hauri-
5:
re alternum cruorem.
6:
Perdere pereundo. Ca-
7:
dere per mutua vulnera.
8:
Occidere mutua cæde.
9:
Occumbere pari niſu.
10:
Perire alterna manu.
11:
Einblaſen.
12:
Nádchnąć/ &
13:
poſzeptáć.
14:
Inſpirare.| Dicere | in aurem. |
| Garrire | |
| Gannire |
15:
Subijcere.
16:
*Suſurrare aure. Inſu-
17:
ſurrare quid cui. Im-
18:
murmurare tacita aure.
19:
Einem dinge zu=
20:
viel thun.
21:
Názbyt cżynić.| Excedere | modum. |
| finem. | |
| legem. |
| K ij | Tran- |
strona: 148
kolumna: a
| Ei |
1:
Tranſcendere finem.
2:
Trahi vlterius. Facere
3:
longùm.| Non habere | modū. |
| Neſcire habere | |
| Tranſire | |
| Egredi | |
| Progredi vltra |
4:
Morari multis.
5:
Eines alters. Vide,
6:
Gleiches alters.
7:
Einugig.
8:
Iednooky.
9:
Luſcus. Deficulus.
10:
*Sortitus vſum vnius
11:
luminis.
12:
Contentus vno lu-
13:
mine.
14:
Einfallen.
15:
Vpáść.
16:
Ruere. Labi. Collabi
17:
ruina.| *Ruere | caſu. |
| collapſus. |
18:
Trahere ruinam.| Cadere | ruina. |
| grauatus pon- dere. |
kolumna: b
| Ei |
1:
Decidere caſu. Con-
2:
cidere lapſus ruina. Pro-
3:
labi. Labare. Conuelli
4:
vi & ruina. Diſſilire
5:
conuulſus ruina.| Frangi | ruina. |
| Perire |
6:
Procumbere.
7:
Item, Einfallen.
8:
Wpáść/ & ná pá=
9:
mięć przyść.
10:
Incidere. | Venire in | mentem. |
| buccam. |
11:
Succurrere.| *Subire. | animo. |
| affectu. |
12:
Occurrere.
13:
Eſſe in pectore.
14:
Adeſſe animo.| Hærere | mente. |
| animo. | |
| pectore. | |
| oculis. | |
| ante oculos. |
| Verſari | ante oculos. |
| Errare | |
| Stare |
| Item, |
strona: 149
kolumna: a
| Ei |
1:
Item, Einfallen.
2:
Vide, Streiffen.
3:
Einfeltig.
4:
Proſtacżek.
5:
Simplex.
6:
Rectus & ſimplex.| Bonus | & ſimplex. |
| ſimplicitate. |
7:
Tardiuſculus.
8:
Einflieſſen.
9:
Wbiegáć/ & wćie=
10:
káć.| Fluere | in mare. |
| Defluere |
| Influere | in | mare. |
| pontum. | ||
| Oceanum. | ||
| flumen. |
11:
*Affluere vndis. Ire in
12:
mare. Adire aquis.
13:
Tranſire in vndas.
14:
Exire in æquor.| Peruenire | in mare. |
| Currere | |
| Excurrere | |
| Dilabi | |
| Deſcēdere | |
| Serpere |
kolumna: b
| Ei |
| Voluere aquas | in mare |
| Euoluere ſe | |
| Prorumpere | |
| Condi |
1:
Cadere in pontum.
2:
Miſceri ponto. Inter-
3:
miſcere ſuam vndam.
4:
Coittere vndas. Mit-
5:
ti in æquor. Accedere
6:
pelago.
7:
Eingeben. Vide,
8:
Einblaſen.
9:
Item, Eingeben.
10:
Dodáć mysli.
11:
Dare mentem.| *Addere | mentem. |
| Concutere | |
| Inuadere |
| Inſpirare | animum. |
| Mouere | |
| Obſidere |
| Subijcere | animo. |
| Illabi. |
12:
Flectere ſenſus.
13:
Docere. Edocere.| K iij | Ein= |
strona: 150
kolumna: a
| Ei |
1:
Eingehen.
2:
Wniść.
3:
Intrare. Ire intrò.
4:
Introire. Abire intrò.
5:
Peruenire in domum.
6:
Ingredi.| Concendere | intrò. |
| Accedere | |
| Fugere |
| Conijcere | ſe intrò. |
| Cotripere | |
| Recipere |
7:
Receptare ſe in tectum.| *Intrare | domum. |
| ædes. | |
| tecta. | |
| fores. | |
| penates. | |
| limina. |
| Subire | domum. |
| portæ. | |
| penates. |
8:
Introgredi. Succedere.
9:
Recedere in tecta.| Inferre | ſe foribus. |
| pedem. | |
| gradum. | |
| greſſus. |
kolumna: b
| Ei |
1:
Eingeweid.
2:
Wnątrze.
3:
Inteſtina. Exta. Ilia.
4:
*Viſcera. Sinus viſce-
5:
rum, intima, fibræ, pul-
6:
mones.
7:
Einheiſſen.
8:
Podpalić/ & ogień
9:
náłozyć.
10:
Calefacere.
11:
*Calfacere focum igne.
12:
Extruere focum lignis. | Ingerere | ligna foco. |
| Aduoluere |
13:
Diſſoluere frigus po-
14:
nens ligna ſuper focum.
15:
Einhellig.
16:
Zezwoliwſzy śię.
17:
Conſentienter.| Conſenſu | communi. |
| pari. | |
| omnium. |
18:
Conſilio communi.
19:
Animis mutuis. Con-
20:
ſtanter.| Ein= |
strona: 151
kolumna: a
| Ei |
1:
Einhellig/ einig/
2:
einmttig.
3:
Zgodny.
4:
Concors. Vnanimis.| *Par | animis. |
| AEqualis |
5:
Einhelligkeit.
6:
Zezwolęnie.
7:
Conſenſio, aſſenſio, aſ-
8:
ſenſus. Animus idem.
9:
Mens vna.
10:
*Amor vnus. Ador
11:
idem.
12:
Einhellig ſein. Vide,
13:
Vber ein ſtien.
14:
Einkommen.
15:
Dochod.
16:
Reditus, cenſus. Tri-
17:
buta gentium.
18:
Einladen.
19:
Záprośić & wezwáć
20:
ná cżtę.
21:
Inuitare. Vocare ad
22:
cœnam. Aduocare gau-
23:
dijs.| Accire | ad | conuiuium. |
| Rogare | cœnam. |
kolumna: b
| Ei |
1:
Rogitare vt quis veniat:
2:
Monere quem vt veniat
3:
ad cœnam.
4:
Iubere ad ſe venire
5:
conuiuam.
6:
Adducere ad cœnam.
7:
*Adhibere epulis. Da-
8:
re cœnam.
9:
Accipere dapibus me-
10:
roq́;
11:
Eingeladen werdē.
12:
Być wezwan/ &
13:
Iść ná Kołátią.
14:
Inuitari.| Ire | ad cœnam. |
| Venire |
| Capere cibum | cū quo. |
| vnà. |
15:
*Adire epulas. Inire.
16:
conuiuia alicuius. Re-
17:
currere ad cœnam vo-
18:
catus. Recumbere lectis
19:
conuiua. Aſſueſci men-
20:
ſis. Eſſe conuiua.
21:
Intereſſe epulis.| Cœnare | cum quo. |
| Veſci |
22:
Celebrare dapes vnà.
23:
Agere conuiuam.| K iiij | Ein= |
strona: 152
kolumna: a
| Ei |
1:
Einnemen. Vide,
2:
Erobern.
3:
Item, Einnemen.
4:
Záſtąpić.
5:
Occupare.| Irrumpere. | intrò. |
| portis. |
6:
Irruere in ædes. | Intercludere | iter. |
| reditum. |
7:
Prohibere fuga. Non
8:
dare facultatem regre-
9:
diendi. Tollere ſpem
10:
fugæ. Auertere iter. Ca-
11:
pere locum. Intercipere
12:
aduentu vijs omnibus.| *Occupare. | aditum. | fauces. |
| Obſidere | aditum. |
| fores. | |
| vias. | |
| anguſta via- (rum. |
13:
Inſidere loco.
14:
Diſcurrere ad portas.
15:
Petere portas. Adeſſe
16:
portis. Claudere effu-
17:
gium. kolumna: b
| Ei |
| Præcludere | effugium. |
| vias. |
1:
Eripere reditum. Arri-
2:
pere locum. Obſtruere
3:
aditū. Obijcere ſe hinc
4:
atq; hinc. Coronare a-
5:
ditum cuſtode. Præcur-
6:
rere. Tenere. Seruare.
7:
Einreden.
8:
Rozmawáć/ & w
9:
rzecż wpáść.
10:
Przeſzkodźić.
11:
Interpellare. Incidere
12:
in ſermonem. Impedi-
13:
re interpellatione cur-
14:
ſum orationis.| *Interfari | medio ſer- mone. |
| Profari |
15:
Miſcere verba.
16:
Subire voce dicturum
17:
plura. Perturbare dicen-
18:
tem. Dirimere collo-
19:
quium. Prohibere co-
20:
nantem dicere.
21:
Einreiſſem. Vide,
22:
Außgraben.| Ein= |
strona: 153
kolumna: a
| Ei |
1:
Einſchencken.
2:
Náliewáć.
3:
Infundere.| *Implere | poculum vino. |
| Explere |
4:
Miſcere pocula.| Coronare | vina. |
| craterem. |
| Ponere | pocula. |
| Ferre | |
| Porrigere |
5:
Miniſtrare. Stare ad
6:
cyathum. Adſtare men-
7:
ſis. Statuere crateras.
8:
Statui ad cyathum.
9:
Tenere pateras.
10:
Dare vinum.
11:
Einſchlaffen. Vide,
12:
Entſchlaffen.
13:
Einſchlffen.
14:
Záſnąć.
15:
Sopire.| *Sopire. | ſomno. |
| cantu. |
16:
Soporare.| Suadere | ſomnum. |
| inire ſomnum. |
kolumna: b
| Ei |
| Allicere | ſomnum. |
| Inuitare | |
| Facere |
| Soluere | in ſomnos. |
| Reſoluere |
1:
Irrigare quietem mem-
2:
bris. Spargere ſomnos.
3:
Einſetzen.
4:
Wſádzić.
5:
Incarcerare.| Conij- cere in | carcerem. |
| vincula. |
| Dare | in cuſtodiā. |
| Tradere |
6:
Habere in cuſtodia.| *Claudere | carcere. |
| vinclis & carcere. |
8:
Includere carcere.
9:
Concludere. Præclude-
10:
re omnia effugio. Ab-
11:
ſtrudere carcere. Tene-
12:
re intra clauſtra. Serua-
13:
re incluſum.
14:
Eins machen.
15:
Vide,
16:
Mitteln.| K v | Eins. |
strona: 154
kolumna: a
| Ei |
1:
Eins werden.
2:
Sprzyiacielić śię/
3:
& ziednáć śię.
4:
Conciliari cui.
5:
Reconciliari.| Inire | gratiam. |
| Redire in |
6:
Tranſigere cum quo.
7:
Conſtituere concor-
8:
diam. Componere quid
9:
inter ſe. Deponere ſi-
10:
multatem. Placari cui.
11:
Iungere ſibi amicos.
12:
Eſſe cum quo in gratia.
13:
Congruere inter ſe.
14:
*Igniſcere inuicem.
15:
Iungi poſt vulnera.
16:
Eins vmbs ander.
17:
Ná przemiány.
18:
Alternis. Vicibus al-
19:
ternis. Alterna vice. In
20:
vicem. Per vices.| Suis | vicibus. |
| Factis |
21:
Ex æquo. Vltrò ci-
22:
troq́;.kolumna: b
| Ei |
1:
Eintragen.
2:
Wnieść.
3:
Ferre in domum. In-
4:
ferre. Auferre intrò.
5:
Conferre in domum.| *Ferre | ſub tecta. |
| Referre | |
| Portare |
6:
Einwickeln.
7:
Spleść/ & zwikłáć.
8:
Inuoluere. Implicare.
9:
*Complicare manu.
10:
Impedire. Corripere in
11:
nodum. Amplecti.
12:
Einwohner.
13:
Mieſzkáiący/ &
14:
Obiwátel.
15:
Habitator, inhabita-
16:
tor, incola, incolens,
17:
accola.
18:
*Cultor, colonus,
19:
alumnus, indigena.
20:
Einwurtzeln.
21:
Wkorzenić śię.| Agere | radices. | Figere |
| Hærere |
strona: 155
kolumna: a
| Ei |
| Hærere | radice. |
| ſolo. |
| *Tenere ſeſe | radice. |
| Teneri | |
| Retineri |
1:
Tendere radice in
2:
tartara.
3:
Eine zeitlang.
4:
Chwilię.
5:
Aliquandiu.| Aliquot | dies. |
| Per aliquot | |
| Complures |
6:
In tempus.
7:
Einziehen.
8:
Wiácháć.| Venire | quò. |
| Peruenire |
9:
Ingredi fines. Acce-
10:
dere ad oppidū. Com-
11:
meare ad quos. Appel-
12:
lere ſe.
13:
*Petere vrbem. Pergere
14:
gradu ad mœnia. Ad-
15:
mouere faciem vrbi.
16:
Deuenire vrbem. Ad-
17:
uentare ad vrbem. kolumna: b
| Ei |
| Tangere | vrbem. |
| muros. |
1:
Contingere. Attingere.
2:
Capere locum. Reci-
3:
pere ſe ad vrbem.
4:
Accedere portis. Ferri
5:
ad muros. Afferri vr-
6:
bem. Aduolare. Aduer-
7:
tere pedem.| Intrare | ſedes. |
| oras. |
8:
Ponere pedem in vrbe.
9:
Item, Einziehen.
10:
Webráć śię.
11:
Commigrare.
12:
Eyſen.
13:
Zelázo. Stal.
14:
Ferrum.| *Rigor | ferri. |
| Duricies | |
| Materies | |
| Vis | |
| Vſus | |
| Ramenta |
15:
Chalybs. Maſſa cha-
16:
lybis. Metallum.| Eyſern. |
strona: 156
kolumna: a
| Ey |
1:
Eyſern.
2:
Zelázny.
3:
Ferreus. Ferratus.
4:
*AEneus, ahenus, ære-
5:
us, æratus.
6:
Eytter.
7:
Ropá.
8:
Sanies, pus, tabes,
9:
pædor.
10:
Element.
11:
Zywioły.
12:
Elementa.
13:
*Series elementorum.
14:
Semina. Fœdera mundi.| Fides | rerum. |
| Diſcrimina |
15:
Elend.
16:
Nędzá & mizeria.
17:
Miſeria. Magnitudo
18:
miſeriarum. Calamitas.
19:
Item.
20:
Exilium. Expulſio ci-
21:
uis. Eiectio, exactio,
22:
proſcriptio.
23:
*Fuga. Error.| Tempus | fugæ. |
| lacrymabile. |
kolumna: b
| El |
1:
Elender.
2:
Nędzny & mizerny.
3:
Miſer, miſellus, miſe-
4:
rabilis, miſerandus, ca-
5:
lamitioſus, ærumnoſus,
6:
grauis ærumnis. Omni-
7:
um ærumnoſiſſimus.
8:
Indigus omnibus, inops
9:
egens, egenus. Nudus
10:
præſidio. Expes. Perdi-
11:
tus miſerq́;.| Na- tus | ad miſeriam. |
| ferendis miſerijs. |
12:
Infimus, nullus, ia-
13:
cens. Dignus miſeri-
14:
cordia, lamentabilis, la-
15:
crymabilis, lacrymoſus,
16:
flebilis, plorabilis, de-
17:
ploratus.
18:
Item, Elender. Vide,
19:
Verjagter.
20:
Elendiglich.
21:
Nędznie/ mizernie/
22:
& licho.
23:
Miſerè. In miſerabi-
24:
lem modum.| *Miſe- |
strona: 157
kolumna: a
| En |
1:
*Miſerabile viſu. Fle-
2:
bile dictu.
3:
Item.
4:
Tenuiter. In ſeruilem
5:
modum.
6:
End.
7:
Koniec.
8:
Finis. Pars exrrema.
9:
*Modus.| Linea | vltima. |
| extrema. |
10:
Terminus. Corolla-
11:
rium.
12:
Enden.
13:
Kończyć.
14:
Finire.| Facere | finem, vel modum. |
| Ponere | |
| Imponere | |
| Dare | |
| Præbere | |
| Statuere |
15:
Perducere ad extre-
16:
mum.
17:
Ende gewinnen.
18:
Skończyć śię.
19:
Finiri. Habere finem.
20:
Definere. kolumna: b
| En |
1:
*Confici fine.| Capere | finem. |
| Capere | |
| Inuenire | |
| Sentire |
2:
Compleri.
3:
Ende der Welt.
4:
Koniec świátá.| Finis | mundi. |
| terrarum. |
| *Vltima | mundi. |
| Cardo |
5:
Orbis vltimus. Dies
6:
extremus & terrarum
7:
metæ. Tellus extrema.
8:
Receſſus Atlantæi Oce-
9:
ani. Metæ Zephyri &
10:
Euri. Domus Boreæ.
11:
Endern.
12:
Odmięnić.
13:
Mutare, immutare,
14:
tranſmutare, reſcindere.
15:
*Alterare.| Alternare | vices. |
| Variare | |
| Facere | |
| Exercere | |
| Seruare | |
| Peragere |
| Referre |
strona: 158
kolumna: a
| En |
1:
Referre in melius.
2:
Vertere, inuertere, per-
3:
uertere; conuertere vi-
4:
cem.
5:
Item, Endern. Vide,
6:
Corrigern.
7:
Enderung.
8:
Odmiáná.
9:
Mutatio, permutatio,
10:
commutatio, vices, vi-
11:
ciſſitudo.| *Vertigo | rerum. |
| Inclinata |
12:
Endlich.
13:
Zátym/ & potym.
14:
Tandem. Aliquandò.
15:
Poſtmodò. Poſt omnia.
16:
Deniq;. Ad extremum.
17:
Eng.
18:
Ciáſny.
19:
Anguſtus, perangu-
20:
ſtus, arctus. Exiguus
21:
ſpacio.| Non | capax. |
| amplus. |
22:
Concluſus. kolumna: b
| En |
1:
Entblſſen.
2:
Odkryć.
3:
Nudare. Denudare.
4:
*Detegere. Retegere.
5:
Diſijcere veſtem.
6:
Entblſt.
7:
Odkryty.
8:
Nudus.| *Nudus | capur. |
| humeros. | |
| latus. | |
| membra. |
9:
Apertus pectore. Si-
10:
ne veſtibus.
11:
Entblſt werden.
12:
Być nágy.
13:
Nudari. Nudare pe-
14:
ctus.
15:
*Conſiſtere nudus.
16:
Entblſt gehen.
17:
Nágo iść.
18:
Ire nudus.
19:
*Ire reiectis veſtibus.
20:
Gerere nuda corpora.
21:
Currere depoſito vela-
22:
mine.| Errare |
strona: 159
kolumna: a
1:
Errare ſine veſtibus.
2:
Stare nudo pectore.
3:
Videri ſine veſte.
4:
Oſtendere humeros.
5:
Entfallen. Vide,
6:
Aus den henden/
7:
rc.
8:
Entfliehen.
9:
Vćiec/ & zbieżeć/
10:
& zbyć.| Effugere | periculum. |
| mortem. |
| Euadere. | ex fuga. |
| caſus. |
11:
Elabi, eripi. Eripere
12:
ſe hoſti. Recipere ſe ali-
13:
cunde incolumnis. Con-
14:
tendere ad ſalutem. E-
15:
mergere ex malis. Ser-
16:
uari. Vitare mortem fu-
17:
ga. Deuitare malum.
18:
Habere expeditum re-
19:
ceptum ad ſuos.
20:
*Abire protectus. Tra-
21:
nare pericula. Expedire
22:
caput laqueis mortis.
23:
Superare caſus. Naui-
24:
gare in portu. kolumna: b
| En |
1:
Entfren.
2:
Vwieść.| Rapere | puellam. |
| Abducere |
3:
*Remeare cum virgi-
4:
ne. Vehere quò. Trahe-
5:
re naui per freta..
6:
Entſret werden.
7:
Być vwiedzion/ &
8:
być porwąn.
9:
Rapi.
10:
*Auehi externo curru.
11:
Præferre amorem ali-
12:
cuius parentibus. Mu-
13:
tare patriam externo a-
14:
more. Relinquere do-
15:
mum, parentes. Exce-
16:
dere patrijs tectis. Se-
17:
qui ignotum virum. Pa-
18:
ti fugam. Fugere rate.
19:
Entgegen kom=
20:
men.
21:
Záść & podkáć śię/
22:
& zábieżeć drogę.| Fieri | obuiam. |
| obuius. |
| Eſſe |
strona: 160
kolumna: a
| En |
1:
Eſſe obuius cui.| Ire | obuiam. |
| obuius. |
| Venire | obuiam. |
| in conſpectū. |
| Progredi | obuius, vel obuiam. |
| Prodire | |
| Exire | |
| Subire | |
| Procedere |
2:
Abire obuiam.
3:
Occurrere, occurſare.
4:
Ferre ſe obuius.| Offerre ſe | obuiam. |
| inter viam. |
| Currere | obuiam. |
| Ruere |
5:
Tendere aduerſus.
6:
Oſtendere ſe cui. Agere
7:
ſeſe. Impingi cui.
8:
Entlehnen.
9:
Pozycżyć.
10:
Mutuare.
11:
Rogare nummos in
12:
dies aliquot. kolumna: b
| En |
1:
Rogare quem pecuni-
2:
am. Rogare mutua ſe-
3:
ſtertia.
4:
Petere mutuò. Su-
5:
mere alicunde. Repe-
6:
rire. Inuenire. Confi-
7:
cere. Corradere.
8:
Exprimere à quo quid
9:
nummulorum. Aufer-
10:
re. Emungere.
11:
Entpfangen.
12:
Wziąć.
13:
Accipere.
14:
Item, Entpfangen.
15:
Przywitáć / &
16:
przyiąć.| Gratu- lari | aduentum. |
| ſoſpitem quem adueniſſe. |
17:
*Excipere benigno vul-
18:
tu. Videre reducem.
19:
reſcipere poſt annos
20:
aliquot. Offerre ſe re-
21:
duci Eſſe lætus aduentu.
22:
Lætari remeaſſe quem
23:
reducem.| Item, |
strona: 161
kolumna: a
| En |
1:
Item, Entpfangen.
2:
Vide, Schwanger
3:
werden.
4:
Entpfangen werdē.
5:
Zácżąć śię.
6:
Concipi.| Eſſe | ſarcina matri. |
| onus ferenti. | |
| intra viſcera. |
| Teneri | vtero. |
| Includi |
| Latere | matris in aluo. |
| ſub pectore. |
7:
Entpor heben.
8:
Podnieść/ & porwáć.| Tollere | altè. |
| Librare |
9:
*Rapere excelſum.
10:
Arripere ſublimem.
11:
Entſchlaffen.
12:
Záſnąć.
13:
Obdormire. Obdormi-
:
(ſcere.| *Solui | in ſomnum. |
| Abire | |
| Labi |
14:
Concipere ſomnum.
15:
Demittere oculos.
16:
Conticeſcere. kolumna: b
| En |
1:
Entſchldigen.
2:
Zbrąniáć.
3:
Excuſare. Eripere ex
4:
crimine.| Liberare | culpa. |
| infamia. |
| *Excuſare | factum. |
| crimen. |
| Defendere | factum. |
| delictum. |
5:
Vindicare à crimine.
6:
Abolere deducus. De-
7:
trahere errorem. Ob-
8:
uoluere vitium verbis.
9:
Tueri cauſſam. Abſol-
10:
uere culpa.
11:
Entſpringen. Vide,
12:
Vrſprung haben.
13:
Item, Entſpringen.
14:
Vide, Quelleṅ.
15:
Entweihen.
16:
Poháńbić nabożeń=
17:
ſtwo.
18:
Profanare. | L | *Facere |
strona: 162
kolumna: a
| Er |
1:
*Facere profanum.
2:
Maculare crimine.| Commaculare | aras. ſacra. templa. |
| Inquinare | |
| Polluere | |
| Violare | |
| Lædere | |
| Temerare |
3:
Erachten.
4:
Domnimáwáć śię.
5:
Dorozumiewáć
6:
śię.
7:
Conijcere, coniectare.
8:
Facere coniecturam.| Augurari | coniectura. |
| Conſequi |
9:
Iudicare.
10:
Erbarmen. Vide.
11:
Mitleyden tra=
12:
gen.
13:
Erbar. Vide,
14:
Ehrlich.
15:
Item, Erbar.
16:
Skromny.
17:
Modeſtus. Permo-
18:
deſtus. kolumna: b
| Er |
| Ornatus | modeſtia. |
| Summa |
| Præditus | modeſtia. |
| modeſto in- genio. |
1:
Bono ingenio. Benè
2:
moratus. Moderatus,
3:
temperatus. Non pro-
4:
fuſus nec immodeſtus.
5:
Erßeben.
6:
Trząść śię/ &
7:
Drzeć.
8:
Moueri, tremere, con-
9:
tremere, intremere.
10:
Concuti tremore.
11:
Succuti.
12:
*Tremiſcere. Treme-
13:
fieri ſolo.| Quati. | terræmotibus. |
| ſub pondere. |
14:
Pulſari ſuccuſſo ſolo.| Tremere. | motu. |
| concuſſa. |
15:
Nutare. Fluctuare.
16:
Gemere.| Mugire | ſub pedibus. |
| è fundo. |
17:
Subſidere. Labare.| Erben. |
strona: 163
kolumna: a
| Er |
1:
Erben.
2:
Dziedzicżyć.| Capere | hæreditatem. |
| legatum. |
3:
Accipere patrimonij
4:
multa talenta.| Relinqui | hæres. |
| Scribi |
| Adire | hæreditatem. |
| Perſequi | |
| Tenere |
| Occupare | quid hæres. |
| Poſſidere |
5:
Succedere.
6:
*Habere extremum
7:
munus morientis.
8:
Erbſchafft.
9:
Dziedzictwo.| Hæreditas | pecuniæ. |
| rei fami- liaris. |
10:
Patrimonium.| *Bona. | patria. |
| paterna. |
11:
Opes patriæ.
12:
Diuitiæ auriq́; reli-
13:
ctum pondus. Res ma-
14:
ternæ atq; paternæ.kolumna: b
| Er |
1:
AEs paternum.| Nummi | paterni. |
| Cenſus |
2:
Erbermlich. Vide.
3:
Elendiglich.
4:
Erde.
5:
Ziemiá.
6:
Terra.| *Pondus | terræ. |
| Corpus | |
| Spacia |
7:
Tellus, ſolum. Glo-
8:
bus telluris. Moles ter-
9:
rarum. Humus.
10:
Erdßeben.
11:
Drzęnie źiemie/ &
12:
Trzęśięnie źiemie.
13:
Terræmotus.
14:
*Motus. Tremor ter-
15:
ræ. Fragor mundi.
16:
Erdkreiß.
17:
Okrąg Swiátá.| Orbis. | terræ. |
| terrarum. |
18:
*Tractus terrarum.
19:
Occaſus & ortus ter-
20:
rarum. Cunctæ oræ.| L ij | Erden= |
strona: 164
kolumna: a
| Er |
1:
Erdencken. Vide,
2:
Ertichten.
3:
Erfaren.
4:
Doznáć/ & dowie=
5:
dzieć śię.
6:
Comperire, reperire,
7:
audire, reſcire, diſce-
8:
re, accipere. Excipere
9:
nuncium. Cognoſcere.| Fieri cer- tior de re. | nuncijs. |
| fama. |
10:
Eſſe certior rei. Ha-
11:
bere certum quid. Ter-
12:
reri rumoribus.
13:
Item, Dowiádo=
14:
wáć śię.
15:
Experiri, comperire,
16:
reſcire, exquirere, ex-
17:
plorare, veſtigare.| Diſcere | euentu. |
| Probare |
18:
Percipere quid temporis
19:
vſu & periclinatione.
20:
Erfarner.
21:
Biegły.
22:
Expertus.
23:
*Edoctus vſibus.| Peritus | vſu. |
| Callidus |
kolumna: b
| Er |
1:
Erfinden.
2:
Wynáleść.
3:
Inuenire.| Repe- rire. | ex vſu vitaq́;. |
| vſū rei primus. |
4:
Proferre.
5:
Cognoſcere, eruere.
6:
Perſpicere animo & cu-
7:
ra. Inſtituere. Deuocare
8:
quid è cœlo primus.
9:
*Emittere autor.
10:
Erfinder. Vide,
11:
Anfanger eines
12:
dinges.
13:
Erforſchen. Item
14:
vide, Fragen.
15:
Bádáć śię.| Reperire | cauſſam. |
| Accipere | |
| Percipere | |
| Noſcere | |
| Cognoſcere | |
| Diſcere |
16:
Deprehendere, inue-
17:
nire. Inueſtigare quæ-
18:
rendo.| Videre |
strona: 165
kolumna: a
| Er |
| Videre | vim naturamq́; rerum. |
| cauſſas ratione. | |
| fontes rerum. |
1:
Perſpicere cauſſas. In-
2:
tueri naturam rerum.
3:
Euoluere, eruere. Pro-
4:
ferre in lucem.
5:
Item, Erforſchen.
6:
Wywiádowáć
7:
śię.| Scrutari. | cauſſas. |
| arcanum. |
| Quærere | cauſſas. |
| labore. |
8:
Exquirere cauſſas.
9:
Perquirere. Torqueri
10:
in re. Perſectari. Eſſe in
11:
cura rei. Conferre ope-
12:
ram ſtudiumq́; in res
13:
obſcuras atq; difficiles.
14:
Ponere ſtudia in con-
15:
templatione rerum.
16:
Verſari in inueſtigatio-
17:
ne rei.
18:
*Tentare latentes
19:
cauſſas. kolumna: b
| Er |
1:
Erforſchung.
2:
Bádánie/ & wywiá=
3:
dowánie.
4:
Scrutatio.| Cupi- ditas | videndi | veri. |
| viſendi |
| Inueſtigatio | veri. |
| Perſpicientia |
5:
Indagatio atq; inuen-
6:
tio veri.| Cogni- tio | rerum occul- tarum. |
| veri. | |
| contempla- tioq́; naruræ. |
7:
Inquiſitio atq; inueſti-
8:
gatio. Agitatio mentis
9:
inueſtigatioq́; rerum.
10:
Contemplatio rerum
11:
cognitioq́;.
12:
Erfrewen. Vide,
13:
Fro machen.
14:
Erfrieren.
15:
Zmárznąć.| Perire | frigore. |
| Interire | |
| Mori |
16:
*Obrigere gelu.| L iij | Erfri= |
strona: 166
kolumna: a
| Er |
1:
Erfrichen.
2:
Roziędrnieć/ &
3:
ochłodnąć.
4:
Refrigerare. Pellere
5:
calorem.| *Reprimere | æſtus. |
| Auertere |
6:
Defendere æſtatem
7:
rei.
8:
Item. Erfriſchen.
9:
Vide, Erquicken.
10:
Erhhen.
11:
Wywyſzyć/ &
12:
Wſpánoſzeć.
13:
Exaltare. Euehere.
14:
*Promere obſcurum.
15:
Tollere imo de gradu.| Lauare | pauperem. |
| altiùs. |
16:
Ferre in altum.
17:
Efferre altè.
18:
Facere ſublimem. kolumna: b
| Er |
1:
Erhhet werden.
2:
Wynieść śię/ &
3:
wſpánoſzeć.
4:
Exaltari. Peruenire
5:
ad dignitatem. Capere
6:
honores. Aſcendere ad
7:
honores. Florere hono-
8:
ribus. Tenere primas
9:
in repub.
10:
*Creſcere ad culmina
11:
rerum.| Tolli | in altum. |
| Surgere |
12:
Stare loco ſummo.
13:
Erhren.
14:
Wyſłucháć.
15:
Exaudire.| *Audire | preces. |
| Percipere | |
| Cognoſcere |
16:
Præbere aures preci-
17:
bus.| Adeſſe | precibus. |
| Fauere |
| Annuere | precibus. |
| oranti. |
| Non |
strona: 167
kolumna: a
| Er |
| Non | ſpernere preces. |
| pati preces pe- rire. |
|
| ſinere preces eſſe vanas. |
| Dare | quæ quis preca- tur. |
| quod petitur. |
1:
Secundare vota. Fa-
2:
cere voti compotem.
3:
Efficere ratas preces.
4:
Ducere vota ad bonum
5:
exitum.
6:
Erkennen.
7:
Poznáć.
8:
Noſcere ondicijs.| Cognoſcere. | oculis. |
| ſignis. |
9:
Agnoſcere.
10:
Prænoſcere.
11:
Pernoſcere.
12:
Noſſe. kolumna: b
| Er |
1:
Deprehendere intus.| Explorare | animum. |
| Intelligere |
2:
Experiri mentem.
3:
Pertentare voluntatem
4:
alicuius.
5:
Perſpicere. Notare.
6:
Sentire. Perſentire.
7:
Præſentire.
8:
Diſcere ſignis.
9:
Prædiſcere.
10:
Percipere.
11:
Accipere.
12:
Præſciſcere.
13:
Item, Erkennen.
14:
Poznáć.| Noſcere. | habitu. |
| vultus in- ter ſe. |
15:
Agnoſcere faciem.
16:
Videre atq; agnoſcere.
17:
*Diſcere vultus.| L iiij | Erkle= |
strona: 168
kolumna: a
| Er |
1:
Erkleren.
2:
Wyłozyć/ & wy-
3:
świetlić.
4:
Explicare. Afferre ali-
5:
quid lucis. Explanare.
6:
Dicere planiùs. Enu-
7:
cleare. Exponere.
8:
*Locare in luce. Dare
9:
lucem parum claris.
10:
Soluere perplexa verba.
11:
Exoluere animi ratione.
12:
Expedire. Ediſſerere.
13:
Digerere. Euoluere.
14:
Eruere.
15:
Erkndigen. Vide,
16:
Erforſchen.
17:
Erlagen.
18:
Doſtáć/ & ośięgnąć/
19:
& otrzymáć.
20:
Conſequi, impetrare.
21:
Potiri petitis. Ferre
22:
optatum. Adipiſci. Ef-
23:
ficere orando.
24:
*Valere rogando.| Fieri | compos | voti. |
| potens |
kolumna: b
| Er |
1:
Capere quæ petimus.
2:
Ferre. Petere nulla ir-
3:
rita. Habere quod peti-
4:
uimus.
5:
Erlauben.
6:
Pozwolić/ & do=
7:
puśćić.
8:
Concedere, permit-
9:
tere, ſinere, pati.| Dare | facultatē facien- (di. |
| poteſtatem. |
| Facere | poteſtatem. |
| copiam rei. |
10:
Non prohibere. | *Dare | ſpacium. |
| ius. |
| Largiri | moram. |
| Indulgere |
11:
Erledigen/ oder
12:
Erlſen.
13:
Wyzwolić/ & wy=
14:
moc/ & rátowáć.| Liberare. | periculo. |
| poena. |
| Eripere | damno. |
| morti. |
15:
Exoluere vinculo.| Surri- |
strona: 169
kolumna: a
| Er |
| *Surripere | morti. |
| Subducere |
1:
Adimere leto.
2:
Reducere incolumem.
3:
Prohibere ab iniuria.
4:
Reſtituere à morte.
5:
Extrahere ex ærumna.
6:
Imponere finem cladi.
7:
Dare finem laborum. | Priuare | periclis. |
| Arcere |
8:
Excipere naufragium.
9:
Item, Erlſen. Vide,
10:
Ledig machen.
11:
Erlſer. Vide,
12:
Geligmacher.
13:
Erleuchten.
14:
Oświećić.
15:
Illuminare. Illuſtrare.
16:
*Adire radijs. Laxare
17:
tenebras. Vincere tene-
18:
bras radijs.
19:
Erlſtigen.
20:
Roſkoſzowáć/ &
21:
lubić.
22:
Delectare. Ferre quid
23:
voluptatis. kolumna: b
| Er |
| Afferre | voluptatem. |
| Augere |
1:
Eſſe voluptati.
2:
Habere multùm vo-
3:
luptatis. Afficere volu-
4:
ptate. Incutere deſide-
5:
rium.| *Oblectare | animum. |
| Paſcere | |
| Agere | |
| Sollicitare |
6:
Rapere. Reuocare
7:
oculos. Inuitare. Tenere
8:
mentem oculoſq́; De-
9:
tinere oculos. Mulcere
10:
atq, iuuare animum.
11:
Decipere oculos.
12:
Satiare animum.
13:
Item, Erlſtigen.
14:
Pokrzezwić/ & ob=
15:
weſelić.
16:
Recreare. Reficere.| Addere | animum. |
| Reddere |
| Leuare | cura. |
| moleſtia. | |
| ægritudine. | |
| laborem. |
| L v | Rele- |
strona: 170
kolumna: a
| Er |
1:
Releuare animum/
2:
Lenire miſeriam. Mi-
3:
togare triſticiam.| Adimere | curam. |
| metum. |
4:
Abducere à ſolicitu-
5:
dine. Demere moleſti-
6:
am. Liberare metu. Ex-
7:
pedire omni moleſtia.| Vocare | ad vitam. |
| Reuocare |
8:
Facere mortuum re-
9:
ducem ab Orco in lu-
10:
cem. Extrahere ab Or-
11:
co.
12:
*Firmare Confirmare.
13:
Refouere.| Dare | animum. |
| mentem. | |
| vires. |
| Afferre | vires. |
| Conferre | |
| Excitare | |
| Præbere | |
| Cumulare |
| Miniſtrare | animum. |
| Augere | |
| Reſtituere |
14:
Eximere curas. kolumna: b
| Er |
| Soluere | curis. |
| Exoluere |
| Diſcutere | metum. |
| Excutere |
1:
Exonerare metu.
2:
Auertere curam.
3:
Ernehren.
4:
Zywić.
5:
Alere, nutrire, ſuſten-
6:
tare.
7:
*Præbere alimenta.
8:
Suſtinere. Supplere lo-
9:
cum parentis. Mini-
10:
ſtrare vires.
11:
Ernidrigen.
12:
Ponizyć.
13:
Humiliare. Deijcere
14:
de gradu.
15:
*Deijcere culmine. De-
16:
ponere. Vertere ſumma
17:
in imum. Premere.
18:
Compeſcere faſtus.
19:
Minuere furorem.
20:
Attenuare inſignem.
21:
Ernidriget wer=
22:
den.
23:
Być znizon.
24:
Humiliari.| Spoliari |
strona: 171
kolumna: a
| Er |
1:
Spoliari ampliſſimis
2:
rebus.
3:
*Deijci fatis. Labi ex
4:
alto culmine. Ruere
5:
lapſu grauiore. Ponere
6:
modum???etis.| Exuere | faſtum. |
| Odiſſe |
7:
Deſinere eſſe ſuper-
8:
bus. Supprimere ſe.
9:
Figere greſſum in pla-
10:
no.
11:
Ernſt.
12:
Srogość.
13:
Seueritas, aſperitas,
14:
auſteritas, contractio ſu-
15:
perciliorum.
16:
*Rigor. Duricies. Vul-
17:
tus ſeuerus. Supercilium
18:
triſte. Frons tetrica.
19:
Ernſthafftig.
20:
Srogy.
21:
Seuerus.
22:
Plenus ſeueritatis.
23:
Grauis, vehemens,
24:
acris, acertimus. kolumna: b
| Er |
1:
*Non leuis, acerbus,
2:
auſterus, rigidus, durus,
3:
tetricus, triſtis, horri-
4:
dus.
5:
Erobern.
6:
Wziąć miáſto.| Occupare. | vrbem. |
| murum. |
7:
Expugnare. Potiri
8:
bello. Irruere in alienas
9:
poſſeſſiones. | *Capere | vrbem. |
| arcem. | |
| mœnia. |
10:
Erumpere in acres.| Irrumpere | arcem. |
| Reſerare |
11:
Frangere muros. Ef-
12:
fringere vrbem. Trahe-
13:
re vrbem captiuam vi-
14:
ctor.
15:
Erquicken. Vide,
16:
Erlſtigen.
17:
Item, Ochłodzić.
18:
Recreare. Reficere.| *Fouere |
strona: 172
kolumna: a
| Er |
1:
*Fouere ſinu ſemiani-
2:
mem.| Refouere. | dubium. |
| gelido la- tice. |
3:
Suſtinere pectore col-
4:
lapſum.
5:
Obſiſtere fugienti
6:
animæ.
7:
Erretten. Vide,
8:
Erlſen/ & Helf=
9:
fen.
10:
Erſauffen.
11:
Erſauffen.
12:
Vthonąć.
13:
Præcipitare ſe in flu-
14:
men. Præcipitari in
15:
aquam. Abijcere ſe in
16:
mare. Perire oppreſſus
17:
vi fluminis. Submergi.
18:
*Inſilire vndis. Deſili-
19:
re in fluctus.
20:
Mittere ſe in flumen.
21:
Immuttere ſe in aquam.
22:
Procumbere in mare.
23:
Cadere præceps in pro-
24:
fundum. Decidere in
25:
fluctus. kolumna: b
| Er |
1:
Intercipi aquis. Mergi.| Premi | aquis. |
| Obrui | |
| Mori | |
| Immori |
2:
Obire vndis.
3:
Extinguo aqua. A-
4:
mittere vitam in aquis.
5:
Eſſe cibus piſcibus.
6:
Erſeuffen.
7:
Vthopić.
8:
Submergere.| *Sub- mergere | aqua. |
| vndis. | |
| æquore. |
| Immer- gere | vnda. |
| vndæ. | |
| fluuio. | |
| ponto. |
9:
Spargere in fluctus.
10:
Iácere in flumen.| Iactare | in aquam. |
| Mittere |
11:
Præcipitare pelago.
12:
Deturbare præcipitem
13:
in mare. Voluere ſub
14:
vndas. Prouoluere in
15:
freta. Opprimere flu-
16:
ctibus. Obruere vndis.| Erſchal= |
strona: 173
kolumna: a
| Er |
1:
Erſchallen. Vide,
2:
Schallen.
3:
Erſcheinen.
4:
Vkázáć śię.
5:
Apparere. Occurrere.
6:
*Oberrare oculos.| Emicare | ante ocu- los. |
| Volitare | |
| Exultare |
7:
Vagari ante ora.
8:
Componere ſe cui
9:
cæco lumine.
10:
Erſcheinen im
11:
ſchlaff.
12:
Vkázáć śię we ſnie.| Apparere | in ſomnis. |
| Admonere |
13:
*Videri adeſſe ante ocu-
14:
los in ſomnis.| Offerre ſe | in ſomnis. |
| Alloqui |
15:
Occurrere. Stare ante
16:
torum. Conſiſtere ante
17:
torum in ſomnis. Aſ-
18:
ſiſtere capiti. Obuerſari
19:
ante oculos. Monere.
20:
Mittere ſomnia. Mon-
21:
ſtarre propiuſq́; monere. kolumna: b
| Er |
1:
Erſchlagen. Vide,
2:
Tod ſchlagen.
3:
Erſchrecken/ Actiuè.
4:
Przeſtráſzyć.
5:
Terrere, territare, cō-
6:
terrere, exterrere, per-
7:
terrere, perterrefacere.| Inijcere | metum. |
| trepidationē. |
8:
Examinare metu.| *Terrere | formidine. |
| voce. |
9:
Inferre terrorem. | Implere | timorem. |
| Augere |
10:
Eſſe cauſſa timoris.
11:
Turbare metu.| Facere | metum. |
| Præbere | |
| Acuere |
12:
Tremefacere.
13:
Implicare mentem
14:
formidine. Horrificare.
15:
Expellere læticiam ex
16:
pectore.| Turbare |
strona: 174
kolumna: a
| Er |
| Turbare | gaudia. |
| Excutere | |
| Rapere |
1:
Item.
2:
Turbare, perturbare,
3:
obturbare, conturbare.
4:
Percellere animū. Tra-
5:
here animum diuerſe.
6:
Confundere.| Inijcere | curam. |
| ſcrupulum. |
7:
Conficere cui ſollici-
8:
tudines. Afficere cura
9:
& ſollicitudine. Solli-
10:
citare. Afferre ægritu-
11:
dinem.
12:
*Proturbare. Angere.
13:
Immittere curas.| Ferre | dolorem. |
| Mouere |
14:
Item, Paſsiuè:
15:
Zleknąć śię.
16:
Terreri. Cohorre-
17:
ſcere.| *Percelli | mentē for- midine. |
| Premi |
18:
Concuti mentem me-
19:
tu. Tremefieri. kolumna: b
| Er |
| Intremere | metu. |
| Contremere | |
| Cunctari |
1:
Timere exterritus,
2:
pertimeſcere, extime-
3:
ſcere, pauere. Rigere
4:
corpore, obrigere, hor-
5:
rere, perhorrere. Redire
6:
attonitus metu. Abire
7:
tremefactus viſu. Fateri
8:
animum pallore.
9:
Item.
10:
Turbari. Perturbari.| Capere | dolorem. |
| Accipere |
11:
Affici dolore.| Eſſe | perturbato animo |
| oblitus ſui. |
12:
Non eſſe apud ſe.
13:
Exanimari.| *Turbari | timore. |
| mentem. |
14:
Confundi. Excruci-
15:
ari. Expaueſcere quid.
16:
Stupere ceu ſaxeus.
17:
Obſtupeſcere.
18:
Torpere animo & cor-
19:
pore. Stare ſine ſangui-
20:
ne. Obmuteſcere do-
21:
lore.| Erſchreck= |
strona: 175
kolumna: a
| Er |
1:
Erſchrecklich.
2:
Strásliwy/ &
3:
ogromny.
4:
Terribilis.| Plenus | terroris. |
| timoris. | |
| horroris. |
5:
*Terrificus. Horribi-
6:
lis viſu, horrificus, hor-
7:
rendus, horridus, timē-
8:
dus, metuendus, tre-
9:
mendus, formidabilis,
10:
trux, atrox, toruus.
11:
Immanis viſu.
12:
Erſchrecklich ſe=
13:
hen.
14:
Vide, Scheutzlich.
15:
Aduerb: Strásliwie/
16:
& ogromnie.
17:
Horribiliter.
18:
*Horrificè, horren-
19:
dùm, tremendùm, ſæ-
20:
uùm, miſerabile viſu.
21:
Horreſco referens.
22:
Erſchrecknis.
23:
Vide, Furcht. kolumna: b
| Er |
1:
Erſchrocken.
2:
Zlekniony/ & prze=
3:
ſtráſzony.
4:
Territus.
5:
Turbatus atq; incertus
6:
præ ægritudine. Pertur-
7:
batus metu. Sollicitus.
8:
Anxius. Fractus ac de-
9:
bilitatus metu. Semiui-
10:
uus, ſemimortuus.| *Attonitus | terrore. |
| metu. |
11:
Trepidus terrore. Pa-
12:
uefactus. Mutus metu.
13:
Exanquis. Similis atto-
14:
nito. Simillimus ſaxo.
15:
Saxeus. Frigidus. Sine
16:
ſanguine.
17:
Erſtechen.
18:
Przekłoć/ przebość/
19:
& przepchnąć.
20:
Configere. Transfi-
21:
gere gladio cui gladium in
22:
pectus. Confodere. | *Tran- |
strona: 176
kolumna: a
| Er |
1:
*Tranſigere gladio.
2:
Adigere gladium in v-
3:
terum. Ire in iugulum
4:
alicuius. Aggredi ferro.| Demit- tere | gladiū in ilia. |
| enſem iugulo. |
| Abdere enſem | ceruice ali- cuius. |
| lateri capu- lo tenus. |
| Condere enſem | pectore. |
| vtero. |
| Haurire latus | gladio. |
| enſe. |
| Fodere | iugulum. |
| pectus. | |
| ilia. |
5:
Perfodere latus. Tranſ-
6:
fodere pectus.| Traijcere | guttur. |
| pectora ferro. |
7:
Rumpere pectus telo.| Ferire | latus enſe. |
| Perforare |
8:
Scrutati viſcera gla-
9:
dio. Recludere mucro-
10:
ne latebras animæ. kolumna: b
| Er |
1:
Erſtecken.
2:
Zátchnąć śię/ &
3:
vdawić.
4:
Suffocare.| *Clau- dere | guttur. |
| iter vocis. | |
| viam animæ. | |
| flatus animūq́; in pectore. |
5:
Includere vocis iter
6:
vitamq́; ſanguine. Pre-
7:
mere eliſum. Arctare
8:
compreſſis ilibus. An-
9:
gere guttur.| Elidere. | guttur. |
| fauces. |
10:
Frangere fauces.
11:
Strangulare ora.
12:
Ertdigen.
13:
Wyſwárzyć.
14:
Conſequi litibus.
15:
Vti iure.| Potiri | conditione. |
| ſorte. | |
| pactione. |
| Ertich= |
strona: 177
kolumna: a
| Er |
1:
Fingere. Confingere.
2:
Detexere fabellam. Su-
3:
mere ſibi. Commen-
4:
tari quid ſecum. Aude-
5:
re quid in hiſtoria.
6:
Errichtet.
7:
Zmyślony.
8:
Fictus. Commenti-
9:
cius, fabuloſus, men-
10:
doſus, falſus. Mendax
11:
& fictus. Maior vero.
12:
Minùs verus. Similis
13:
falſo.
14:
Erwachen.
15:
Ocućić/ & ocknąć
16:
śię.
17:
Expergiſci. Experge-
18:
fieri. Excitari ſomno.| *Exciri | ſomno. |
| Reſolui | |
| Excuti |
| Excutere | ſomnum. |
| ſoporem. |
19:
Rumpere ſomnos. kolumna: b
| Er |
1:
Erwecken. Vide,
2:
Auffwecken.
3:
Erwelen. Vide,
4:
Außleſen.
5:
Item, Erwelen. Vide,
6:
Sti geben.
7:
Et, Die Regierung
8:
beſehlen.
9:
Erwiſchen.
10:
Vchwyćić.
11:
Apprehendere. Com-
12:
prehendere. Deprehen-
13:
dere.
14:
Arripere. Corripere.
15:
*Prehendere. Prende-
16:
re. Comprendere, pren-
17:
ſare, capere, rapere. In-
18:
ijcere manus. Iniectare
19:
manum. Inuadere. Im-
20:
petere & prenſare. Te-
21:
nere cōprenſum. Con-
22:
tinere deprenſum.
23:
Erzeigen.
24:
Pokázáć/ & wy=
25:
znáć.
26:
Oſtendere. Oſtentare.
27:
*Fateri. Confiteri.| M | Erze= |
strona: 178
kolumna: a
| Er |
1:
Erzelen.
2:
Powiedzieć/ &
3:
Wylicżyć.
4:
Narrare. Coemo-
5:
rare, explanare, percur-
6:
rere, exponere, expedi-
7:
re, referre, enumerare.
8:
*Memorare. Renar-
9:
rare.| Expendere | dictis. |
| Comprendere |
10:
Complecti verbis.
11:
Ediſſerere, dicere, lo-
12:
qui, canere.| Explicare | fando. |
| Enumerare |
13:
Duci rerum ordine.
14:
Perſequi. Reuoluere.
15:
Recludere.
16:
Erziehen. Vide,
17:
Aufferziehen.
18:
Erzren. Vide,
19:
Zornig machen.
20:
Es donnert.
21:
Grzmi.
22:
Tonat. | *Cœlum | tonat. |
| Dens | |
| Iuppiter |
kolumna: b
| Es |
1:
Domus cœli concu-
2:
titur.| Porta | cœli tonat. |
| Regia |
3:
Sonitus cœli ſit.| Fragor | cœli venit in terras. |
| venit à | cœlo. |
| editur |
4:
Nubes tonant. Pater
5:
intonat.| Poli | intonant. |
6:
Tonitrua terrificant
7:
mundum.
8:
Es gerewet.
9:
Zal mi.| Pœnitet. | facti. |
| iniuriæ. |
10:
Subpœnitet rei. Pu-
11:
det incepti. Piget. Do-
12:
let mihi.
13:
Es iſt beſſer.
14:
Lepiey/ & rácżey.| Meliùs | eſt. |
| Satiùs |
15:
Præſtat, expedit, pro-
16:
deſt.| Es |
strona: 179
kolumna: a
| Es |
1:
Es iſt fréy.
2:
Godzi śię/ &
3:
wolno.
4:
Licet, licitum eſt.| Fas | eſt. |
| Ius |
5:
Eſt ius piumq́;. Le-
6:
ge licet. Permiſſum eſt.
7:
Conceſſus. Datum.
8:
Datur.
9:
Es iſt genung.
10:
Doſyć.
11:
Sufficit.| Satis | eſt. |
| Sat | |
| Abundè | |
| Benè |
12:
Es iſt geſchehen.
13:
Iużći śię ſtáło/ &
14:
zlieć ſemną.| Actum | eſt. |
| Acta res. |
15:
Factum. Conclama-
16:
tum eſt. Nihil auxilij
17:
reſtat, perij, diſperij,
18:
occidi. Nullus ſum.
19:
Væ miſero mihi. kolumna: b
1:
Es iſt offenbar.
2:
Iáwno ieſt.| Manifeſtum | eſt. |
| Perſpicuum | |
| Palàm |
3:
Luce palam certum
4:
eſt. Patet, liquet, conſtat.
5:
Eminet ante oculos. Eſt
6:
cognoſcere promptum.
7:
Non dubium eſt.| Res | manifeſta docet. |
| ipſa indicat. | |
| eſt teſtimonio. | |
| oculiq́; docent. | |
| patet. |
8:
Es iſt viel ange=
9:
legen.
10:
Wiele ná tym
11:
náleży.
12:
Refert. Magni réfert.| Permagni | refert. |
| intereſt. |
13:
Eſt operæ precium.
14:
Intereſt.| Multùm | intereſt. |
| Permultùm |
| M ij | Es iſt |
strona: 180
kolumna: a
| Es |
1:
Es iſt von nten.
2:
Potrzebá ieſt.
3:
Eſt opus.| Opus | eſt. |
| Peropus | |
| Neceſſe | |
| Neceſſum |
| Res | poſtulat. |
| Tempus |
4:
*Vſus.
5:
Es regnet.
6:
Deſzcż páda.
7:
Pluit. Pluuia cadit.| *Im ber | decidit. |
| fluit aquis. | |
| ruit æthere. | |
| verberat hu- mum. |
8:
Cœlum ruit imbri-
9:
bus. AEther concitat
10:
pluuias. Iuppiter de-
11:
ſcendit imbri. Boreas
12:
affert imbres. Notus
13:
parturit imbres. Terra
14:
madeſcit aquis. Campi
15:
natant. kolumna: b
| Es |
1:
Es ſchneyet.
2:
Snieg idzie.
3:
Ningit.| *Nix | cadit. |
| glomeratur. |
4:
Bruma ſpargit niues.
5:
Pater mittit terris niuē.
6:
Aquilo contorquet ni-
7:
ues.| Terra | latet ſub niue. |
| tumet niuibus. |
8:
Eſſen.
9:
Ieść.
10:
Edere. Veſci. Capere
11:
cibum. Curare cor-
12:
pus.
13:
*Eſſe.| Paſci | cibo. |
| Frui |
14:
Fungi epulis. Ali ci-
15:
bis Vti victu. Sumere.
16:
Abſumere Conſumere.
17:
Frangere morſu Mor-
18:
dere dente. Contingere
19:
cibos ore. Tradere pa-
20:
lato. Congerere cibos
21:
in aluum.| Domare |
strona: 181
kolumna: a
| Es |
| Domare | famem. |
| Soluere | |
| Exoluere | |
| Solari | |
| Eximere | |
| Pellere |
1:
Lenire ſtomachum
2:
latrantem.
3:
Expleri dapibus.| Reuocare | vires victu. |
| Reducere |
4:
Es taget.
5:
Swita/ & Dnieie.
6:
Luceſcit, illuceſeit.
7:
Dies oritur.| *Stellæ | cedunt luci. |
| diffugiunt. |
8:
Sydera dant locum
9:
Phœbo.| Lucifer | oritur. |
| exoritur. | |
| ſurgit. | |
| retegit diem. |
| Nox | deſinit. |
| diſcutitur | |
| tranſijt. |
kolumna: b
| Es |
| Au- rora | exoritur. |
| ſurgit. | |
| incipit rubeſcere. | |
| rubeſcit fugatis ſtellis. |
|
| fugat ſydera. | |
| dimouer vmbrā. | |
| redit, diemq́, re- ducit. |
|
| offert diem mor- talibus. |
| Cœlum | rubeſcit. |
| Mundus |
| Sol | diſcutit noctem. |
| pellit vmbras no- (ctis. |
|
| effert iubar. | |
| profert | diem. |
| ſpargit |
1:
Pœbus pellit renebras.| Dies | exoritur. |
| ſurgit. | |
| aduenit. | |
| illuceſcit. | |
| incipit. |
| Lux | propinquar. |
| reddit ſe. | |
| adeſt. | |
| datur. | |
| albeſcit. |
| M iij |
strona: 182
kolumna: a
| Es |
1:
Es wetterlancht.
2:
Błyſka śię/ &
3:
łyska śię.
4:
Fulgurat.| *Fulgura | micant. |
| currunt. | |
| cadunt cœlo. |
| Ignes | fulgent. |
| ingeminant nubibus. |
| AEther | fulgent. |
| micat ignibus. |
5:
Nubila micant flam-
6:
ma.
7:
Venti concurſibus ex-
8:
cutiunt ignes cœlo.
9:
Es wird Abend.
10:
Wiecżor nád=
11:
chodzi.
12:
Veſperaſcit.
13:
Veſper ſit propior de-
14:
uexo olympo.
15:
Veſper componit di-
16:
em clauſo olympo.
17:
Veſper inducit noctem.
18:
Vmbráe maiores ca-
19:
dunt de montibus. kolumna: b
| Es |
| Sol | duplicat | vmbras. |
| facit | ||
| contrahit lucem. |
| Dies | abit. |
| vergit in noctē. | |
| cedit ſyderibus. |
| Heſperus | procedit. |
| profert vm- bras. |
1:
Aſtra ſurgunt. Sydera
2:
lucent.
3:
Cœlum vertitur, &
4:
nox ruit Oceano.| Nox | condit lucem. |
| oritur pulſo die. | |
| aufert colorem rebus. |
|
| operit terras vmbra. |
|
| circumuolat. | |
| tenet terras. |
5:
Es wird finſter.
6:
Będzie ćięmno.
7:
Et, Mroći śię.
8:
Tenebræ fiunt.| *Tene- |
strona: 183
kolumna: a
| *Tenebræ | ſurgunt. |
| inſurgunt campis. |
|
| denſantur nocte. |
1:
Caligo coit tenebris.
2:
Vmbra ingruit. Nubila
3:
ſurgunt. Nebulæ tenent
4:
lucem. Nox incubat.
5:
Cœlum clauditur tene-
6:
bris. AEther nogreſcit.
7:
Dies recedit. Lux ſub-
8:
ducitur.
9:
Es wird Tag.
10:
Vide, Es taget.
11:
Eule.
12:
Sowá.
13:
Noctua. Vlula.| *Auis | noctis. |
| Mineruæ. |
14:
Ales Palladis. Volu-
15:
cris funeſta. Bubo.
16:
Ewig.
17:
Wiecżny.
18:
AEternus. Sempiter-
19:
nus. Perennis. kolumna: b
| Ex |
| *Antiquior | æuo. |
| principio. |
1:
Expers originis. Non
2:
genitus.
3:
Exempel jm neh=
4:
men.
5:
Przykładu náslá=
6:
dowáć.| Moneri | exemplo. |
| Moueri | |
| Tangi | |
| Flecti | |
| Diſcere |
7:
Capere exemplum.
8:
Sumere ſibi exemplum
9:
ex alijs. Inſpicere vi-
10:
tas aliorum tanquam in
11:
ſpeculum. Repetere
12:
exempla animo. Sequi
13:
exemplum.
14:
Exempel ſein.
15:
Być przykładem.| Eſſe | exemplum. |
| in exemplo. |
| Dare | exemplum. |
| documenta alijs |
16:
Præbere exemplum.
17:
Terrere exemplo.| M iiij | Exem= |
strona: 184
kolumna: a
| Ex |
1:
Exempel ſtellen.
2:
Dáć ná przykład.| Statuere | exemplum. |
| ante oculos. |
3:
Ponere ante oculos.
4:
Præponere exemplar.| Quærere | exempla. |
| Petere | |
| Parare |
| Vti | exemplis. |
| Morari |
5:
Niti exemplorum
6:
copia.| Proferre | exemplo. |
| Habere |
| Docere | exemplo. |
| Facere | |
| Cauere | |
| Refellere |
7:
Fa.
8:
FAbel.
9:
Básń/ & Bayká/
10:
& Klatki.
11:
F
Abula. Fabella.
12:
Portenta poëtarum.
13:
Somnium. Commen-
14:
tum. kolumna: b
| Fa |
1:
Plaſma. Imago. Fa-
2:
ma mendax. Res fide
3:
maior.
4:
Fackel.
5:
Pochodnia.
6:
Fax. Facula.
7:
*Lampas, tæda, funale,
8:
ignes. Flamma ſtupea.
9:
Pinus flagrans.
10:
Fackel tragen.
11:
Nieść pochodniąm.
12:
Portare facem.
13:
*Sumere facem. Ra-
14:
pere faces. Corripere
15:
ignem dextraq́; coru-
16:
ſcare. Armari facibus.| Ferre | facem. |
| ignes. | |
| flammas. |
17:
Præferre facem de-
18:
xtra.| Tenere | facem. |
| Quarere |
19:
Quaſſare pinum.| Iactare | lampada. |
| Ire quatiens |
20:
Ventilare faces.| Fall. |
strona: 185
kolumna: a
| Fa |
1:
Fall.
2:
Obálenie.
3:
Ruina.| *Sonitus | ruinæ. |
| Fragor | |
| Moles |
4:
Chaos & ruina. La-
5:
pſus tectorum. Minæ
6:
murorum.
7:
Item, Fall.
8:
Vpadek.
9:
Caſus. Lapſus.
10:
*Saltus. Deiectus.
11:
Proiectus corporis.
12:
Turbo incitatus.
13:
Fallen.
14:
Vpáść.
15:
Cadere. Procidere.
16:
Concidere ad terram.
17:
Labi.
18:
*Prolabi genu. Lapſare,
19:
procumbere, recumbe-
20:
re. Ruere ad terram.
21:
Ferire terram fronte.
22:
Tardari caſu. Iacere
23:
fuſus humi. kolumna: b
| Fa |
1:
Item, Fallen.
2:
De Aquis.
3:
Opáda.
4:
Decreſcere.
5:
*Subſiſtere vnda. Re-
6:
ſidere, contrahi, defice-
7:
re. Pati damnum aqua-
8:
rum. Lenire tumentem
9:
fluuiū. Sternere æquor
10:
aquis. Deſerere agros,
11:
& reddere ſuum flumen
12:
alueo. Ire mollior vn-
13:
dis. Currere ſolito li-
14:
mite. Captare ſuas vn-
15:
das.
16:
Falſch.
17:
Fáłſzywy/ kłam=
18:
liwy.
19:
Falſus. Minùs verus.
20:
Mednoſys. Mendax.
21:
Abſonus fidei.
22:
*Remotus longè à ver-
23:
ra ratione. Tenax ficti
24:
prauiq́; Suppoſiticius.
25:
Aduerb: Fáłſzywie.
26:
Falſe, falſo, falſum,
27:
mendoſe, inaniter,
28:
perperam.| M v | Falſch. |
strona: 186
kolumna: a
| Fa |
1:
Falſch ſchweren.
2:
Fáłſzywie przy=
3:
śięgáć.| Iurare | falſò. |
| falſum. |
4:
Peierare.| *Fallere | fidem iurans |
| Deum. |
5:
Mentiri perfidus. Vti
6:
perfidia. Temerare fi-
7:
dem. Decipere Deum.
8:
Lædere numen. Citare
9:
nomen Dei falſò. Tueri
10:
fraudem iureiurando.
11:
Contemnere ſuperos
12:
seſtes.
13:
Fahn. Vide,
14:
Fehnlein.
15:
Fangen.
16:
Poymáć.
17:
Capere. Potiri magno
18:
hominum numero.
19:
*Accipere famulum.
20:
Inijcere manus Immi-
21:
nere prædæ. Ducere ca-
22:
ptum. Traducere ſer-
23:
uitum. kolumna: b
| Fa |
| Trahere | captum. |
| captiuum. | |
| vinctum. | |
| ſeruitio. |
1:
Faren. Vide.
2:
Auff dem Wa=
3:
gen/ rc.
4:
Faſt.
5:
Málięm.
6:
Ferè, penè, fermè,
7:
propè, propemodum,
8:
quodammodò.
9:
Faſtnacht.
10:
Mięſopuſt.
11:
Bacchanalia. Diony-
12:
ſia. Liberalia. Orgia.
13:
*Feſta Bacchi.| Sacra | Bacchi trieteri- (ca. |
| Bacchæa. |
14:
Nox trieterica. Vlula-
15:
tus ſacri.
16:
Faſtnacht halten.
17:
Mięſopuſtowáć.
18:
Bacchari.| Cele- brare | feſta | Bacchi. |
| ſacra | ||
| Orgia. |
| Agitare |
strona: 187
kolumna: a
| Fa |
1:
Agitare Dionyſia.
2:
*Ducere Orgia. Viuere
3:
Bacchanalia.
4:
Frequentare Bacchæa
5:
ſacra. Rapi lymphatus.| Clamare | Euȯē. |
| Sonare |
6:
Faulen.
7:
Spruchnąć/ zgnić.
8:
Putreſcere. Compu-
9:
teſcere. Putrefieri.
10:
*Vitiari putredine. Diſ-
11:
ſolui in aquis. Verti in
12:
cariem. Faſcere tineas.
13:
Cedere in terram.
14:
Faul.
15:
Spruchniáły/ zbu=
16:
cżniáły/ zgniły.
17:
Putris. Carioſus.
18:
*Rancidus.
19:
Item, Faul.
20:
Lęniwy/ gnuśny.
21:
Piger, ignauus, ſegnis,
22:
ramiſſor.kolumna: b
| Fa |
| *Tardus. | & piger. |
| deſidia. |
1:
Deſes, deſidioſus, re-
2:
ſes. Horridus deſidia,
3:
lentus, languidus, iners,
4:
torpens.| Fugiens | laborum. |
| Fugax | |
| Impatiens | |
| Imprudens |
5:
Mollis & impatiens
6:
laboris.
7:
Faulheit.
8:
Lęniſtwo/ gnuſność/
9:
& niedbálſtwo.
10:
Pigritia, ignauia, deſi-
11:
dia. Languor deſidiaq́;.
12:
Segnicia, oſcitatio.
13:
*Crimen pigritiæ, ſe-
14:
gnicies, inertia, mol-
15:
licies, torpedo, veter-
16:
nus.
17:
F chter.
18:
Szyrmirz.
19:
Gladiator. Pugil.
20:
athleta.
21:
*Magiſter. Doctus
22:
cæſtu.| Feder= |
strona: 188
kolumna: a
| Fe |
1:
Federpuſch.
2:
Skoſiá/ & Cżub.
3:
Criſtæ.| *Decus | criſtarum. |
| iubarum. |
| Vertex | criſtæ. |
| Cornua |
4:
Iubæ. Conus.
5:
Apex caſſidis.
6:
Pennæ olorinæ.
7:
Fehl.
8:
Skorá.
9:
Pellis.
10:
*Tergus, tergum, te-
11:
gimen, tegmen, vela-
12:
men, vellus, ſpolium,
13:
exuuiæ, corium, aluta.
14:
Fehlen.
15:
Chybić.
16:
Aberrare.
17:
*Torquere telum fru-
18:
ſtrà. Perdere iactum.
19:
Effundere vires in ven-
20:
tum.kolumna: b
| Fe |
1:
Fehnlein.
2:
Chorągiew/ &
3:
Proporzeć.
4:
Vexillum.| *Signum | belli. |
| Inſigne |
5:
Fehnlein tragen.
6:
Proporzeć nieść.
7:
Portare vexillum.| *Leuare | vexillum. |
| Tollere | |
| Tenere |
8:
Ferre ſigna.
9:
Feyern.
10:
Swięćić.
11:
Feriari.| Celebrare | feſtum. |
| ferias. |
| *Agere | feſtum. |
| diem feſtum. |
12:
Agitare dies feſtos.
13:
Colere feſta. Gaudere
14:
feſtis. Seruare diem.
15:
Vacare. Viſere ſacra.| Feyer= |
strona: 189
kolumna: a
| Fe |
1:
Feyertag.
2:
Swięto.
3:
Feſtum. Feriæ.| Dies | feſtus. |
| feſta. | |
| feriarum. | |
| ſacrificus. |
4:
Sabbatum.| *Lux | feſta. |
| ſacra. |
5:
Pompa ſolennis.
6:
Feyertag einſetzen.
7:
Swięto vſtáwić.| Inſtituere | ferias. |
| ſacra. | |
| ſolenne quid. |
8:
*Sacrare diem. Dare
9:
dies ſacrificos. Addere
10:
diem ad feſtos. Signare
11:
celebrem diem honore.
12:
Feig.
13:
Niewalecżny.
14:
Imbellis, inermis,
15:
mollis.
16:
Segnis ad bellum.
17:
Ignauus. kolumna: b
| Fe |
1:
Non ſatis animoſus.
2:
Inutilis ad pugnam.
3:
Leuis armaturæ.
4:
*Piger militiæ. Serus
5:
bello. Languidus. Dege-
6:
ner. Vacuus virtute. In-
7:
ſtrenuus Non vtilis ar-
8:
mis. Imperitus pugnæ.
9:
Rudis belli Semiuir.
10:
Fœmineus. Fœmina.
11:
Effœminatus.| Parùm | virilis. |
| Non | |
| Minimè |
12:
Feil bitten.
13:
Przedáwáć.
14:
Publicare. Proſcribe-
15:
re. Subijcere quid præ-
16:
coni.
17:
*Profiteri vendere
18:
merces. Inducere em-
19:
ptorem. Laudare mer-
20:
ces. Oſtendere mercē.
21:
Habere venale. Cogere
22:
ad emendas merces.| Feind. |
strona: 190
kolumna: a
| Fe |
1:
Feind.
2:
Nieprzyiaćiel.
3:
Inimicus. Iniquus.| Non | æquus. |
| amicus. |
4:
Nulli ſatis æquus.
5:
Alienus. Alieniſsimus
6:
à quo. Aduerſarius.
7:
*Infenſus, infeſtus,
8:
auerſus, contrarius, di-
9:
ſcors, liuens.
10:
Item.
11:
Hoſtis. Multitudo
12:
hoſtium.
13:
*Populator. Phalanx
14:
hoſtium.
15:
Feindſchafft.
16:
Nieprzyiáźń.
17:
Inimicitia. Diſiun-
18:
ctio, alienatio, acerbitas,
19:
diſſidium, diſcordia.
20:
*Diſſenſus. Motus
21:
varius.
22:
Feindſchafft ma=
23:
chen. kolumna: b
| Fe |
1:
Pogniewáć/ & ſtać
2:
śię nieprzyiácie=
3:
lem.
4:
Contrahere inimici-
5:
tiam. Subire inimici-
6:
tias. Facere ſibi ini-
7:
micum.| Capere | inimicitias. |
| inimicos. |
8:
Alienare à ſe bonos.
9:
Suſcipere inimicitias.
10:
Suſcipere odia mul-
11:
torum atq; inimicitias.
12:
Vti re ad inuidiam.| Diſiungi | à quo. |
| Diuelli |
13:
Gerere iras inter ſe.
14:
Flagrare mutuo odio.| Ha- bere | quem ſibi iratū. |
| inimicum. | |
| pro hoſte. | |
| numero hoſtium. | |
| in numero ho- ſtium. |
15:
Feld. Vide, Eben
16:
feld/ & Acker.| Feld= |
strona: 191
kolumna: a
| Fe |
1:
Feldheuptman.
2:
Vide, Kriegsfrer.
3:
Fellen. Vide, Nider
4:
ſtoſſen.
5:
Fels.
6:
Skáłá/ Opoká.
7:
Scopulus. Rupes.
8:
Saxum.
9:
*Crepido, cautes, dor-
10:
ſum, ſilex, promonto-
11:
rium.
12:
Fern.
13:
Dáleko.
14:
Procul, longè, longiſ-
15:
ſimè. Magnum ſpa-
16:
cium.
17:
Fern gelegen ſein.
18:
Dáleko być.| Diſtare | procul. |
| longè | |
| longo curſu. |
| Abeſſe | longè. |
| magnū ſpaciū. |
19:
*Abſtare longius. Re-
20:
moueri procul.
21:
Recedere. Refugere.
22:
Diſiungi oris. kolumna: b
| Fe |
1:
Ferben.
2:
Kraśyć/ & fárbo=
3:
wáć.
4:
Colorare.| *Pingere. | colore. |
| ferrugine. |
| Tingere | colore. |
| Contingere | |
| Spargere | |
| Perfundere | |
| Lauare |
| Variare. | maculis. |
| figuris. |
5:
Notare ſucco. Infu-
6:
ſcare maculis. Vrere
7:
coloribus.
8:
Feſſilanlegen. Vide,
9:
Binden.
10:
Feſt. Vide,
11:
Feyertag.
12:
Item. Feſt. Vide,
13:
Befeſtiget.
14:
Item, Mocny/ tęgy:
15:
twárdy/ & duzy.
16:
Firmus, ſolidus, ſta-
17:
bilis. Stabilis firmuſq́;.| Adaman- |
strona: 192
kolumna: a
| Fe |
1:
Adamantinus. Solido
2:
adamante. Factus ad
3:
perferendum quid.
4:
Fett.
5:
Tłuſty.
6:
Pinguis. Præpinguis,
7:
craſſus. Solidus & ſucci
8:
plenus.
9:
*Non macer, opimus,
10:
toroſus, turgidus, ple-
11:
nus.
12:
Feucht.
13:
Wilgy.
14:
Humidus.
15:
*Humens. Grauis hu-
16:
more. Madidus, bibu-
17:
lus, riguus, irriguus, ſuc-
18:
coſus, vdus. Non benè
19:
ſiccus.
20:
Feuchtigen.
21:
Odwilzyć/ &
22:
skropić.
23:
Humectare. Perfun-
24:
dere. kolumna: b
| Fe |
1:
*Diffundere, rigare,
2:
irrigare, imbuere, dilu-
3:
ere, temperare. Sparge-
4:
re lympha. Aſpergere.
5:
respergere. Made-
6:
facere. Suffucere hu-
7:
morem. Dare aquas.
8:
Superingerere vndas.
9:
Irrorare.
10:
Fewer.
11:
Ogień.
12:
Ignis. Flamma.| *Semina | ignis. |
| flammæ. | |
| ardoris. |
13:
Fulgor flammæ. Tra-
14:
ctus flammarum. Ar-
15:
dor, incendium, confla-
16:
gratio, æſtus, peſtis.
17:
Vulcanus.
18:
Fewer auffſchla=
19:
gen.
20:
Wſkrzoſtáć.
21:
Excutere ignem.
22:
*Excutere ſcintillam
23:
ſilicis.| Excitare |
strona: 193
kolumna: a
| Fe |
| Excitare | ignem. |
| flammas ad- moto fo- mite. |
1:
Exuſcitare flammas
2:
aura. Iritare flammas.
3:
Nutrire ignem folijs.
4:
Excipere ſcintillam ſti-
5:
pulis. Suſcipere ignem
6:
folijs.
7:
Fewer außleſchen.
8:
Zgáśić.| Extinguere | ignem. |
| flammas. |
9:
Infundere aquam.| *Reſtinguere | ignem. |
| aqua. |
10:
Excutere ignem. Ad-
11:
dere igni aquam. Spar-
12:
gere aqua. Abolere a-
13:
quis. Compeſcere ignes.
14:
Vincere aqua. Depel-
15:
lere ignes. Auertere in-
16:
cendia. Hebetare flam-
17:
mas. Eripere flam-
18:
mis.kolumna: b
| Fi |
1:
Finſter.
2:
Cięmny.
3:
Tenebroſus, tenebri-
4:
coſus, caliginoſus.| *Obſcurus | tenebris. |
| Obſitus |
5:
Opacus.| Denſus | vmbra. |
| caligine. |
6:
Nebuloſus. Grauis
7:
nebula. Vmbroſus, pi-
8:
ceus, faſcus, niger. Ex-
9:
pers luminis. Egenus
10:
lucis. Inacceſſus Solis
11:
radijs.
12:
Finſternis.
13:
Cięmność.
14:
Tenebræ.| *Aër | tenebroſus. |
| turbidus. |
15:
Vmbræ, caligo, nox.
16:
Color noctis. Opaca
17:
locorum.
18:
Item, Záćmienie.
19:
Eclipſis.
20:
Defectio Solis.| N | *Defe- |
strona: 194
kolumna: a
| Fi |
| *Defectus | Solis. |
| Lunæ. |
1:
Luna errans. Obſcu-
2:
rum Lunæ. Error in
3:
aſtris.
4:
Fiſchen. Item vide,
5:
Angeln.
6:
Ryby łowić.
7:
Piſcari.| Capere | piſces. |
| Captare |
8:
*Trahere lina. Ducere
9:
rete. Decipere piſces lino.
10:
Flechten. Vide,
11:
Remmen.
12:
Fleis.
13:
Pilność.
14:
Diligentia. Sedulitas.
15:
Aſſiduitas.| Cura. | laborq́;. |
| ſollicita. |
16:
Studium.| Opera. | ſtudiumq́;. |
| animi & cor- poris. |
kolumna: b
| Fl |
1:
Attentio animi. Con-
2:
tentio, labor, ſolertia,
3:
induſtria, obſeruatio,
4:
vigilantia, vigiliæ, ole-
5:
um.
6:
Fleis ankeren.
7:
Vśilowáć/ & przy=
8:
pilnowáć.
9:
Conari.| Conten- dere. | & laborare. |
| ſumma vi. |
10:
Extendere omnes ner-
11:
uos. Profundere omnes
12:
animi atq; ingenij vires.
13:
Nihil prætermittere.
14:
Non parcere operæ.
15:
Inuigilare. Aduigilare.
16:
Incumbere rei. Incum-
17:
bere tota mente in ali-
18:
quam curam. Facere
19:
ſummo ſtudio curaq́;.
20:
Inſtituere. Laborare.
21:
Elaborare in re.| Dare | operam. |
| Nauare |
| Adhi- |
strona: 195
kolumna: a
| Fl |
| Adhibere | diligentiam. |
| omnes ſuos neruos. |
1:
Conferre plurimùm
2:
diligentiæ ad quid con-
3:
ficiendum. Curare. Ac-
4:
curare. Agrere quid ac-
5:
curatè. Eniti omni ſtu-
6:
dio. Eſſe omnis in re.
7:
Verſari in cogitatione
8:
curaq́; rei. Verſari in
9:
re ſumma induſtria.
10:
Certare.
11:
*Pugnare. Petere ma-
12:
iore ſtudio. Dirigere
13:
omnes ſenſus. Inhærere
14:
ſtudio. Inſtare & im-
15:
pendere omnes curas.
16:
Vertere ſe in omnia.
17:
Fleiſsig.
18:
Pilny.
19:
Diligens. Plenus dili-
20:
gentiæ. Præſtans dili-
21:
gentia. Sedulus. Multæ
22:
ſedulitatis. Magnæ in-
23:
duſtriæ.kolumna: b
| Fl |
1:
Aſsiduus. Incenſus
2:
ſtudio diſcendi. Acris
3:
& diligens. Gnauus.
4:
Accuratus. Solers.
5:
Induſtrius. Officioſus.
6:
Studioſus. Strenuus.
7:
Vigilans.
8:
Aduerb: Pilnie.
9:
Diligenter. Diligen-
10:
tiſsimè. Perdiligenter.
11:
Perquàm diligenter.| Quàm | diligentiſsimè. |
| accuratiſsimè. |
12:
Non indiligenter. Se-
13:
dulò. Accuratè. Studio-
14:
ſe. Studioſo animo.
15:
Summo ſtudio.| Summa | cura & dili- gentia. |
| induſtria. | |
| vi. |
16:
Omni contentione.
17:
Attentè. Exquiſitè. So-
18:
lertiùs. Gnauiter. Fide-
19:
liùs. Penitùs. Impenſi-
20:
ùs. Certatim. Manibus
21:
pedibuſq́;.| N ij | Flicken. |
strona: 196
kolumna: a
| Fl |
1:
Flicken.
2:
Látáć/ & oprá=
3:
wiáć.
4:
Sarcire. Reſarcire.
5:
*Nouare veſtem.
6:
Fliegen.
7:
Liátáć.
8:
Volare, euolare, voli-
9:
tare.
10:
*Verberare aëra alis.| Agitare | alas. |
| Concutere | |
| Concitare |
11:
Mouere pennas. Pul-
12:
ſare aëra pennis.
13:
Librare alas in aëre.| Tranare | æthera. |
| nubila. |
14:
Ferri per aëra.| Auferri | pennis. |
| Labi |
15:
Perlabi auras.
16:
Tolli alis.
17:
Radere iter liquidum.
18:
Vehi trans æthera.kolumna: b
| Fl |
1:
Fliehen.
2:
Vćiekáć/ & Zbie=
3:
zeć.
4:
Fugere, diffugere, re-
5:
fugere, effugere, pro-
6:
fugere. Mandare ſeſe
7:
fugæ.| Parare | fugam. |
| Ornare | |
| Facere |
8:
Ponere ſibi præſidi-
9:
um in fuga.
10:
Conuerti in fugam.
11:
Referre pedem. Pro-
12:
ripere ſe.| *Fugere. | turbatus. |
| exterritus. |
| Tentare | fugam. |
| Moliri | |
| Quærere | |
| Petere | |
| Rapere | |
| Agere | |
| Agitare | |
| Capere |
| Capeſſere | fugam. |
| tuta. |
| Dare |
strona: 197
kolumna: a
| Fl |
| Dare | fugam. |
| ſe | fugæ. |
| in fugam. |
1:
Surripere ſe ſequenti.
2:
Effundere ſe in fugam.
3:
Trahi fuga.
4:
Fidere fuga.| Vertere | ſe. |
| terga. |
5:
Conuertere fugam.
6:
Conuerti fuga. Aufer-
7:
re ſe ex oculis.| Conijcere ſe in | fugam. |
| pedes. |
8:
Trepidare fuga. Auo-
9:
lare. Subducere ſe. Ce-
10:
dere. Retrocedere.
11:
Flieſſen.
12:
Ciec.
13:
Fluere, profluere, de-
14:
fluere, fluitare, manare.
15:
*Serpere. Prouehi.| Labi | motu. |
| murmure. | |
| pronus aquis. | |
| ripa. |
kolumna: b
| Fl |
1:
Trepidare riuo.| Humectare | arua. |
| Rigare |
2:
Ire aquis. Meare.
3:
Agere curſus. Errare
4:
flexibus. Currere.
5:
Flieſſend.
6:
Ciekący.
7:
Fluens.
8:
*Mobilis, manabilis,
9:
volubilis, vagus, fuſilis,
10:
liquens, perennis, vi-
11:
uus.
12:
Fluchen. Vide,
13:
Schelten.
14:
Flucht.
15:
Vćiecżęnie.
16:
Fuga.
17:
Turpitudo fugæ.| *Studium | fugæ. |
| Certamen | |
| Profectio | |
| Labor | |
| Impertus | |
| Fraus |
| N iij | Effu- |
strona: 198
kolumna: a
| Fl |
1:
Effugium. Fiducia
2:
pedum. Curſus.
3:
Flgel ſchwingen.
4:
Wſkrzydlić śię/ &
5:
rozßerzyć skrzydłá.| Pandere | alas. |
| Expandere | |
| Explicare | |
| Sinuare | |
| Librare |
6:
Flus.
7:
Rzeká/ & Stro=
8:
mień.
9:
Flumen. Fluuius.
10:
Amnis.| Vnda | fluminis. |
| Alueus |
11:
Riuus. Gurges. Oſti-
12:
um.
13:
Item.
14:
Fluxus.| *Lapſus | fluminis. |
| Via | |
| Vis |
| Curſus | aquæ. |
| Decurſus |
15:
Flexus. Murmur.
16:
Impetus. kolumna: b
| Fo |
1:
Forſchen. Vide,
2:
Erforſchen.
3:
Fort an.
4:
Potym.
5:
Poſthac. Dehinc.
6:
In reliquum tempus.
7:
Reliquis deinceps die-
8:
bus.
9:
Fort faren. Vide,
10:
Anhalten.
11:
Fortfaren im
12:
reden.
13:
Mowić dáliey.
14:
Pergere. Pertexere
15:
quod exorſi ſumus. Te-
16:
nere curſum orationis.
17:
*Continuare. Progre-
18:
di vltrà. Ferri ordine.
19:
Perſtare in dictis. Per-
20:
texere ceptum dictis.| Annectere | plura. |
| Subnectere |
21:
Ire pede quo cepimus.
22:
Fortgang. Vide,
23:
Glck.| Fort |
strona: 199
kolumna: a
| Fo |
1:
Fort gehen. Vide,
2:
Fort Reyſen.
3:
Item, Fort gehen.
4:
Poſtępowáć.
5:
Succedere. Procedere.
6:
Benè cedere. Euenire
7:
proſperè.
8:
Fort hin. Vide,
9:
Fort an.
10:
Fort Reyſen/ oder
11:
Paſſiren.
12:
Dáliey iecháć.
13:
Pergere.| Progredi | longiùs. |
| Abire | |
| Prodire |
| Obfirmare | viam. |
| Perſequi |
14:
*Inſtàurare iter. Relin-
15:
quere hoſpitium.| Procedere. | vltrà. |
| paſſu. |
16:
Corripere ſpacium.
17:
Carpere rurſus iter.
18:
Conuertere iter. kolumna: b
| Fo |
1:
Fort rcken. Vide,
2:
Verrcken.
3:
Fragen.
4:
Pytáć.
5:
Interrogare. Percon-
6:
tari. Sciſcitari. Quæ-
7:
rere.| Velle | ſcire. |
| Expetere |
8:
Cupere cognoſcere.
9:
Facere percontatio-
10:
nem. Obtundere rogi-
11:
tando. Expiſcari à quo.
12:
Reperire percontationi-
13:
bus. Exculpere ex quo.
14:
Extorquere.| Elicere | cauſſam rei. |
15:
*Rogare. Rogitare. E-
16:
rogitare. Scitari. Requi-
17:
rere. Perquirere. Diſ-
18:
quirere. Scrutari. Exci-
19:
pere. Incipere.| N iiij | Fraw. |
strona: 200
kolumna: a
| Fr |
1:
Fraw.
2:
Páni.
3:
Domina. Hera.
4:
Materfamilias.
5:
*Studioſa culinæ.
6:
Item, Fraw. Vde,
7:
Weib.
8:
Frech. Vide,
9:
Verwegen.
10:
Freyen.
11:
Obchodźić/ &
12:
Zenić śię.
13:
Ambire puellam.
14:
Expetere vxorem.
15:
Velle ſibi quam vxorem
16:
Appellere animum ad
17:
vxorem.| *Pe- tere | coniugium. |
| connubia. | |
| thalamos. | |
| nuptias. | |
| fœdera tædæ. | |
| puellam. |
18:
Cupere.
19:
Poſcere connubia.| Quærere | coniugium. |
| toros. |
kolumna: b
| Fr |
| Optare | coniugem. |
| thalamos. |
1:
Certare pro virgine.
2:
Adeſſe ad certamē tha-
3:
lami. Legere ſoceros.
4:
Frey.
5:
Wolny/ & ſwo=
6:
bodny.
7:
Liber, liberalis, inge-
8:
nuus. Prognatus bonis.
9:
Item.| Liber. | & ſui iuris. |
| legum iurisq́;. |
10:
Sui iuris.
11:
Libertas.| Honor | libertatis. |
| Dulcedo |
| *Amor | libertatis. |
| Cura | |
| Spes |
12:
Item.
13:
Libertas. Poteſtas libe-
14:
riùs viuendi. Licentia.| Frey |
strona: 201
kolumna: a
| Fr |
1:
Frey laſſen.
2:
Wolno puśćić/ wol=
3:
nym vcżynić.
4:
Donare libertate. Da-
5:
re libertatem. Vendi-
6:
care in libertatem. Ma-
7:
nu mittere. Facere è
8:
feruo, vt ſit quis cui li-
9:
bertus. Perſoluere ſum-
10:
mum precium. Detra-
11:
here cui nomen ſerui-
12:
tutis.
13:
*Siſtere vacuum ſer-
14:
uitio.
15:
Frey gelaſſen
16:
werden.
17:
Wyniść z niewo=
18:
liey.
19:
Donari libertate.| Mitti | manu. |
| Emitti |
20:
*Exire ſeruitio.
21:
Laxari herili iugo.
22:
Frey leben.
23:
Swobodnie żyć.
24:
Viuere ſuo modo.
25:
Facere quæ ſup cunq;
26:
animo libitum eſt. kolumna: b
| Fr |
1:
Frui ſuo ingenio. Ex-
2:
plere ſuum animum.
3:
Agere omnia pro ſuo
4:
iure. Obſequi animo.
5:
Frey reden. Vide,
6:
Von hertzen/ rc.
7:
Frembd.
8:
Cudzy/ & Cudzoźie=
9:
miec/ & Gość.
10:
Peregrinus. Peregrini
11:
nominis. Externus, ex-
12:
terus, extraneus, extra-
13:
rius, alienus, alienigena,
14:
aduena, conuena, ad-
15:
uenticus, hoſpes, bar-
16:
barus.
17:
Freſſer.
18:
Zárłok.
19:
Edo, gluto, ganeo,
20:
comeſſator, helluo, de-
21:
coctor, potor, bibulus.
22:
Alcinous. Animal pro-
23:
pter conuiuia natum.
24:
Freſsig.
25:
Obzárty.
26:
Edax. vorax. Auidus
27:
cibi, auarus, inſatiabilis,
28:
inexpletus, guloſus.| N v | Freſſen |
strona: 202
kolumna: a
| Fr |
1:
Freſſen vnd ſauffen.
2:
Vide, Praſſen.
3:
Freude.
4:
Rádość.
5:
Gaudium. Læticia.
6:
Hilaritas. Iucunditas.
7:
Voluptas animi. Re-
8:
miſsio ſuperciliorum.
9:
Freuen. Vide, Fro
10:
werden.
11:
Freund.
12:
Przyiaćiel.
13:
Amicus. Quàm ami-
14:
ciſsimus.| Cōiun- ctus. | cū quo ſum- ma familia- ritate. |
| familiaritate. | |
| neceſsitudine. | |
| cōſuetudine. |
15:
Coniunctiſsimus. Fa-
16:
miliaris. Perfamiliaris.
17:
Domeſticus. Intimus.
18:
Conſcius cui in priua-
19:
tis omnibus. Ex dome-
20:
ſticis & familiaribus
21:
alicuius. Neceſsarius.
22:
Perneceſſarius. kolumna: b
| Fr |
| Studioſus | alicuius. |
| Perſtudioſus | |
| Peramans | |
| Cupidiſsimꝰ |
1:
Sodalis. Socius vitæ.| Pars | animæ no- ſtræ. |
| Dimidiū |
2:
Charus. Chariſsimus.
3:
*Notus.| Iunctus | ab vſu. |
| iure ſodalicij. | |
| à primis an- nis. |
4:
Freundlich.
5:
Przyiaćielſky/ &
6:
Ludzky.
7:
Humanus. Perhuma-
8:
nus. Perfectus in omni
9:
genere humanitatis. Po-
10:
litus humanitate. Tem-
11:
peratus multa humani-
12:
tate. Summa humani-
13:
tate. Longè humaniſsi-
14:
mus. Demiſsus. Affa-
15:
bilis. Non acris. Mini-
16:
mè ambitioſus. Beni-
17:
gnus, lepidus & comis.
18:
Parùm vehemens, dul-
19:
cis tamen.| *Mitis |
strona: 203
kolumna: a
| Fr |
1:
*Mitis. Mitiſsimus.| Non | durus. |
| ſuperbus. |
2:
Placidus. Lenis & æ-
3:
quus.
4:
Mollis. Manſuetus.
5:
AEquanimus. Tempe-
6:
ratus ab inſolenti læti-
7:
cia.
8:
Aduerb.
9:
Humaniter. Perhu-
10:
maniter. Quàm huma-
11:
niſsimè. Amanter. Per-
12:
amāter. Benignè. Perbe-
13:
nignè. Summa cū bene-
14:
uolentia. Comiter. Li-
15:
beraliter. Familiariter.
16:
Quàm familiariter. Mi-
17:
nus acerbè. Sine ſuper-
18:
bia. Nullo cum ſtoma-
19:
cho. Tranquillo animo.
20:
*Serena mente.
21:
Freundligkeit.
22:
Sprzyiáźliwość/ &
23:
vkładność: La=
24:
ſkáwość.
25:
Humanitas. Laus hu-
26:
manitatis. kolumna: b
| Fr |
| Comitas | ſermonis. |
| affabilitasq́; | |
| ſermonis. |
1:
Lenitas. Facilitas.
2:
Beneuolentia. | Manſue- tudo. | animi. |
| morum ac facilitas. |
3:
AEquitas animi. AE-
4:
quabilitas vitæ. AEqua-
5:
nimitas. Bonitas atq;
6:
æquanimitas. Species
7:
boni viri.
8:
Freundſchafft.
9:
Przyjaćielſtwo/ &
10:
Towárzyſtwo.
11:
Amicitia. Noticia.| Vſus. | amicitiæ. |
| vitæ. |
12:
Vita victusq́; commu-
:
(nis. | Societas. | vitæ. |
| ac commu- nitas. |
13:
Conſortium. Con-
14:
ſuetudo. Communitas.
15:
Familiaritas. Similitu-
16:
do morum. Colligatio.
17:
Neceſsitudo. Officium.
18:
Studium in quē. Con-
19:
iunctio animorum.
strona: 204
kolumna: a
| Fr |
1:
*Concordia, amor, ſo-
2:
dalitium, fides, fœdus.| Fœdus | amicitiæ. |
| Vincula | |
| Ius |
3:
Item, Freundſchafft.
4:
Vide, Blutfreund=
5:
ſchafft.
6:
Freundſchafft.
7:
machen.
8:
Przyiaćielſtwo wziąć.
9:
Et,
10:
Sprzyiaćielić śię.| Contrahere | amicitiā. |
| Accipere in | |
| Recipere in |
11:
Parare amicos. Face-
12:
re amicum. Conferre
13:
ſe ad amicitiam alicu-
14:
ius. Coniungere ſe cum
15:
quo familiaritate. Ad-
16:
iungere ſibi. Obſequi
17:
ſtudijs alicuius. Inire
18:
gratiam.| Venire | in familiaritatē alicuius. |
| Intrare |
kolumna: b
| Fr |
| Vti quo | valde familia- riter. |
| familiariſſimè. |
| Deuin- cire | ſe amicitiæ ali- cuius. |
| quem ſibi fa- miliaritate. |
1:
Deuinciri ſocietate.
2:
Implicari nouis amici-
3:
tijs. Conglutinare ami-
4:
citias. Conciliare ſibi
5:
animos quorum. Petere
6:
gratiam atq; amicitiam.
7:
Appetere amicitiam a-
8:
licuius. Fieri vnus ex
9:
pluribus.| Habere | amicum. |
| intimum. |
10:
Attingere ſumma ne-
11:
ceſſitudine. Hærere a-
12:
pud quem in aliqua par-
13:
te. Poſſe plurimùm a-
14:
micitia alicuius. Tene-
15:
re locum amicitiæ apud
16:
quem. Appellari ami-
17:
cus à quo.
18:
*Iungere ſibi amicitias.
19:
Iungi amicitia.| Quærere |
strona: 205
kolumna: a
| Fr |
| Quærere | amicitias. |
| Firmare |
1:
Sortiri amicum.
2:
Sociare animos. Co-
3:
lere amicitiam. Eſſe in
4:
amicorum numero.
5:
Numerare amicos.
6:
Fried.
7:
Pokoy.
8:
Pax. Diuturnitas pa-
9:
cis. Pacificatio. Vacatio
10:
militiæ. Ocium. Felici-
11:
tas vitæ.| *Opus | pacis. |
| Bona | |
| Studia | |
| Iura | |
| Quies | |
| Partes |
12:
Concordia. Tempora
13:
proſpera.
14:
Fried begeren.
15:
Pokoiu żądáć.| Petere pacem. | miſſis legatis. |
| atq; amicitiam. |
16:
Mittere legatos pacis
17:
petendæ cauſſa. Mit-
18:
tere oratores pacem pe-
19:
titum. Venire legatus kolumna: b
| Fr |
1:
de pace ad quem. De-
2:
precari bellum.| *Rogare | pacem. |
| veniā pacēq́;. |
| Orare | pacem. |
| fœdera. | |
| ſalutem. |
| Poſcere | pacem. |
| Expoſcere | |
| Depoſcere | |
| Sperare |
3:
Fried machen.
4:
Vide &, von dem Krieg
5:
laſſen.
6:
Vcżynić pokoy.| Facere | pacem. |
| Conficere | |
| Dare |
7:
Tradere ſe ſub leges pa-
:
(cis. | *Tribuere | pacem. |
| Componere | |
| Ferre | |
| Confirmare | |
| Tueri |
8:
Locare patriā in pa-
9:
ce. Conſulere patriæ.
10:
Siſtere bellum pace.
11:
Item, Fried machen.
12:
Vide, Mitteln.
strona: 206
kolumna: a
| Fr |
1:
Friedens vol.
2:
Vſpokoiony.
3:
Pacatus. Pacatiſsimus
4:
& quietiſsimus. Non
5:
turbulentus.| *Plenus | pace. |
| pacis. | |
| quietis. |
6:
Quietus pace. Tran-
7:
quillus. Imperturbatus.
8:
Inexcitus atq; immobi-
9:
lis. Tutus & metuens
10:
hoſtile nihil.
11:
Friedſam.
12:
Spokoyny.
13:
Pacificus. Togatus.
14:
*Amans pacis. Non
15:
amans cruoris. Quie-
16:
tus in pace. Iratus bel-
17:
lis. Felix imperio. Prin-
18:
ceps nomine, mente
19:
parens. Concors.| Præcipuus | toga. |
| Clarus | |
| Maximus |
20:
Spectatus domi. kolumna: b
| Fr |
1:
Friedſam regieren.
2:
Spokoynie rzą-
3:
dzić.
4:
Præeſſe reipub. toga-
5:
tus. Vti pace. Admini-
6:
ſtrare rempub. coo-
7:
diùs. Viuere in pace.
8:
Relinquere pacatos.| *Eſſe in | pace. |
| Frui |
9:
Habere pacem.
10:
Tenere gentes in pa-
11:
ce. Regere pacem iu-
12:
ſticia. Gerere pacem.
13:
Exercere munera toga-
14:
tæ militiæ. Quieſcere
15:
compoſtus pace. Vene-
16:
rari pacem.
17:
Frieren. Vide,
18:
Froſtig.
19:
Frlich.
20:
Weſoły.
21:
Lætus. Hilaris. Gau-
22:
dens.| *Lætus. | ouansq́;. |
| ſucceſſu. |
| Læto |
strona: 207
kolumna: a
| Fr |
1:
Læto vultu.
2:
Non triſtis. Haud
3:
mœſtus. Plenus læti-
4:
ciæ. Auidus læticia.
5:
Alacris. Liber curis.
6:
Immemor curarum.
7:
Immunis luctus.
8:
Fro machen.
9:
Vweſelić.
10:
Lætiſicare. Afficere
11:
læticia.| Afferre | læticiam. |
| gaudium. |
| Obijcere | læticiam. |
| Conijcere in |
12:
Exhilarare. Reddere
13:
delibitum gaudio.
14:
Nunciare voluptatem.
15:
Explere animum gau-
16:
dio. Beare.
17:
*Portare gaudia. Sol-
18:
uere formidine. Reſol-
19:
uere curas. Miſcere
20:
gaudia curis. Dare
21:
gaudia.
22:
Fro ſein/ werden.
23:
Weſelić śię.
24:
Lætari. Gaudere.
25:
Duci gaudio. kolumna: b
| Fr |
| Affici | læticia. |
| voluptate. |
1:
Efferre ſe læticia.| Efferri | gaudio. |
| Cumulari. |
| Eſſe | lætus. |
| in gaudijs. | |
| præditus gaudio. | |
| hilari animo. |
| Capere | gaudium. |
| læticiam. |
| Exultare | gaudio. |
| læticia. | |
| animo. |
| Frui | gaudio. |
| læticia. |
2:
Deſipere peǹe gaudio.
3:
Triumphare. Geſtire.
4:
*Experiri gaudia.
5:
Gerere ſigna læticiæ.
6:
Declarare præ ſe vultu
7:
gaudia. Vadere gau-
8:
dens. Fremere læticia.
9:
Ludere exultim. Re-
10:
ſolui in gaudia.| From. |
strona: 208
kolumna: a
| Fr |
1:
From.
2:
Dobry/ cnotliwy/
3:
śláchetny.
4:
Probus.| Non | improbus. |
| nequam. |
5:
Summæ probitatis.
6:
Minimè malus.| Bonus | & frugi. |
| atq; iuſtus. |
7:
Frugi. Bené frugi.
8:
Homo frugi.
9:
*Innocuus vita. Re-
10:
motus ab omni vitio.
11:
Frmigkeit.
12:
Dobroć.
13:
Probitas. Pietas.| Vita | honeſta. |
| ſine labe. |
14:
Innocentia. Candor.
15:
Froſt. Vide,
16:
Kelde.
17:
Froſtig ſein.
18:
Ziębnąć.
19:
Frigere. Algere.| *Tentari | frigore. |
| Premi |
kolumna: b
| Fr |
| Pati | frigus. |
| Ferre | |
| Sentire |
| Torpere | gelu. |
| rigens gelu. |
1:
Egere caloris.
2:
Froſtig.
3:
Zimny.
4:
Frigens.
5:
*Piger contracto fri-
6:
gore.| Segnis | frigore. |
| Siccus |
| Triſtis | gelu. |
| Rigens |
7:
Item, Froſtig.
8:
Vide, Kalt.
9:
Frcht.
10:
Pożytek. Dochod.
11:
Fructus. Prouentus.
12:
*Opes. Dona. Hono-
13:
res ruris.
14:
Item, Frucht.
15:
Płod.
16:
Embryo. Fœtus.
17:
Infans.| *Onus |
strona: 209
kolumna: a
| Fr |
| *Onus | vteri. |
| grauidi ventris. |
1:
Pondus vteri. Pigno-
2:
ra ventris. Puer latens
3:
matris in aluo.
4:
Fruchtbar.
5:
Płodny/ rodzáiny.
6:
Fertilis. Ferax. Fru-
7:
ctuoſus. Fœtus frugibꝰ.| *Ferax. | ſegetis. |
| & vber. |
| Diues | frugum. |
| vbere. |
8:
Frugifer. Opimus.
9:
Pinguis. Mitis. Vber.
10:
Fœrus. Benignus.
11:
Optimus frumentis.
12:
Facilis frugum. Aptus
13:
frugibus.| Non | ſterilis. |
| ſegnis. |
14:
Item: Fœcunda.
15:
*Beata creandis pueris.
16:
Felix vteri. Feliciſsima
17:
matrum.| Potens | partu. |
| Læta |
18:
Parens multorum na-
19:
torum. kolumna: b
| Fr |
1:
Fruchtbarkeit.
2:
Vrodzay. Zyzność.
3:
Fertilitas. Vbertas
4:
terræ.| Bonitas | terræ. |
| agri. |
| *Vber. | agri. |
| glebæ. |
5:
Honor fertilitatis.
6:
Luxuries.
7:
Frucht bringen.
8:
Pożytek przynieść/
9:
& obrodzić.| Ferre | fructum. |
| Dare | |
| Reddere |
10:
Habere fructus.
11:
Onerari fructibus.
12:
*Parere.
13:
Item, Frchte.
14:
Prowęnt. Dochod.
15:
Prouentus. Percepuo
16:
frugum fructuumq́;.
17:
*Munera terræ. Cor-
18:
nu plenum. Acerui
19:
frugum.| O | Fr. |
strona: 210
kolumna: a
| Fr |
1:
Fr.
2:
Rano/ & z iutrá.
3:
Manè.| Benè | mane. |
| Multo. |
4:
Tempore matutino.
5:
Ad primam auroram.
6:
Ante lucem. Prima lu-
7:
ce. Diluculo. Orta luce.
8:
Cum prima luce.
9:
*Veniente aurora.
10:
Nocte pulſa. Primo ſo-
11:
le. Vicino ſole. Sub lu-
12:
cem. Orto ſole. Ori-
13:
ente die. Propinqua
14:
luce.
15:
Fllen.
16:
Nápełnić.
17:
Implere. Replere.
18:
Explere. Complere.
19:
Supplere. Efficere ple-
20:
niorem. Obſtruere.
21:
Fllerey. Vide,
22:
Praſſerey. kolumna: b
| Fu |
1:
Furcht.
2:
Boiáźń. Strách.
3:
Timor. Cruciatus ti-
4:
moris. Metus. Pertur-
5:
batio.| Conſternatio | animi. |
| Mollicies |
6:
Trepidatio. Exani-
7:
matio.
8:
*Pauor. Formido.
9:
Terror. Stupor. Tor-
10:
por. Rigor. Frigus.
11:
Frchten.
12:
Bać śię.
13:
Timere. Inclinari ti-
14:
more. Extimeſcere.
15:
Metuere.| Eſſe in | metu. |
| Torpere | |
| Examinari |
16:
Formidare.| Verſari in | timore. |
| Frangi |
17:
Corruere penè timore.
18:
*Perferre timorem.
19:
Concipere metum.
20:
Pertimeſcere.
21:
Permetuare.| Trepidare | matu. |
strona: 211
kolumna: a
| Fu |
1:
Reformidare. Capi
2:
formidine. Pauere.
3:
Pauitare. Tremiſcere.
4:
Horrere. Exhorreſcere.
5:
Labaſcere.
6:
Frchtend.
7:
Boiáźliwy.
8:
Timens. Timidus.
9:
Pauidus. Formiduloſus.
10:
Plenus formidinis.
11:
Præditus metu.
12:
*Attonitus. Treme-
13:
bundus.| Languidus | metu. |
| AEger | |
| Feſſus | |
| Miſer | |
| Exanguis |
14:
Similis animi. Paruo
15:
animo. Frigidus.
16:
Furchtſam. Vide,
17:
Frig.
18:
Aduerb.
19:
Timidè. Cum ma-
20:
gna trepidatione. Ef-
21:
fœminatè. kolumna: b
| Fu |
| Parùm | fortiter. |
| Non | |
| Nihil |
1:
Humili animo.
2:
*De more columbæ.
3:
Fren.
4:
Wieść. Prowá=
5:
dźić.
6:
Ducere.| *Ducere. | manu. |
| præuius. |
| Deducere | manu. |
| Accipere |
7:
Regere. Eſſe dux cui.
8:
Item, Fren. Vide,
9:
Auff dem Wa=
10:
gen/ rc.
11:
Fuhrman.
12:
Frurmań. Woznicá.
13:
Auriga.| *Moderator | equorū. |
| Agitator | |
| Frænator | |
| Rector |
14:
Vector. Aptus habe-
15:
nis. Docilis fræni.
16:
Frnemen. Vide,
17:
Vorſatz.| O ij | Fr= |
strona: 212
kolumna: a
| Fu |
1:
Frnemſte.
2:
Przednieyſzy.
3:
Præcipuus. Potiſsi-
4:
mus. Primus. Primari-
5:
us. Princeps. Longè
6:
princeps.
7:
Item, Oſobliwſzy.
8:
Peculiaris. Singularis.
9:
Excellens. Præcellens.
10:
Præſtans. Eximius.
11:
Non vulgaris.
12:
Frſichtig.
13:
Roſtropny/ bacżny/
14:
& opátrzny.
15:
Prudens.| Præditus | prudentia. |
| Præſtans |
16:
Compos animi. Sa-
17:
nus & ſobrius.| Non | infans. |
| fatuus. | |
| ſecurus. |
18:
Minimè ſtultus.
19:
*Prouidus. Solers.
20:
Ingenioſus. Perſpicax.
21:
Integer animi. Totus &
22:
integer. Maturè ſanus.
23:
Sobrius. kolumna: b
| Fu |
1:
Item.
2:
Cautus. Percautus.
3:
Non icautus.
4:
*Tenuis cautuſq́;. Ti-
5:
midus procellæ.
6:
Frſichtig han=
7:
deln.
8:
Bacżnie cżynić/ &
9:
roſtropnie pocży=
10:
náć.
11:
Agere cautè. Adhibe-
12:
re cautionem.
13:
Frſichtigkeit.
14:
Bacżność/ Roſtro-
15:
pność/ & opátrz=
16:
ność.| Prudentia | rerum. |
| intelligen- tiaq́;. |
17:
Scientia rerum expe-
18:
tendarum fugienda-
19:
rumq́;. Solertia agendi
20:
cogitandiq́;. Vigor.| Prouiſio | animi. |
| Sanitas | |
| Canicies |
21:
Actio conſiderata.
22:
Cautio. Præmeditatio. | Fr= |
strona: 213
kolumna: a
| Fu |
1:
Frſprech.
2:
Mowcá/ rzecżnik/
3:
Prokurátor.
4:
Cauſidicus. Rabula.
5:
Pragmaticus. Sophiſta.
6:
Cognitor.
7:
Frſt.
8:
Xiązę. Wodz prze=
9:
dnieyſzy.
10:
Pronceps. Dux.
11:
*Ductor. Rector. Do-
12:
minus potens. Satra-
13:
pes. Tetrarcha. Turba
14:
ductum. Proceres. Præ-
15:
ſtantes procerum.| Manus | procerum. |
| heroum. |
16:
Primores.
17:
Frwar. Vide,
18:
Warlich.
19:
Fußknechte.
20:
Pieſzy. Drabi.
21:
Pedites.| *Cateruæ | peditum. |
| Turmæ |
| Copiæ | pedeſtres. |
| Acies | |
| Cunei |
kolumna: b
| Ga. |
1:
Gabe. Vide,
2:
Schenckung.
3:
Gang.
4:
Chod.
5:
G
Radus. Inceſſus.
6:
Itio.
7:
*Greſsus. Paſsus.
8:
Gantz.
9:
Cáły/ zupełny/
10:
wſzytek.
11:
Totus. Inſtar totius.
12:
Vniuerſus.
13:
Item.
14:
Integer. Incolumis
15:
atq; integer. Incorru-
16:
ptus. Inconcuſſus.
17:
Indeiectus. Inuiolatus.
18:
Perpetuus.
19:
Gart.
20:
Ogrod.
21:
Hortus. Hortulus.
22:
*Solum ſuburbanum.
23:
Roſarium. Violaria.
24:
Pomarium.| O iij | Grt= |
strona: 214
kolumna: a
| Ga |
1:
Grtner.
2:
Ogrodnik.
3:
Hortulanus. Villicus.
4:
Olitor. Pomarius.| *Cuſtos | horti. |
| pomorum. |
5:
Gaſſe.
6:
Vlicá.
7:
Platea. Compitum.
8:
Angiportum. Angi-
9:
portus.
10:
*Viæ. | Anguſta | viarum. |
| Strata |
11:
Geben.
12:
Dáć.
13:
Dare. Tribuere. Lar-
14:
giri. Elargiri. Porrigere.
15:
*Conferre. Deferre.
16:
Miniſtrare. Suggerere.
17:
Geberen.
18:
Porodzić/ & Ro=
19:
dzić.
20:
Parere. Parturire.
21:
Gignere. Progignere.
22:
Generare. kolumna: b
| Ge |
1:
*Progenerare. Creare.
2:
Procreare. Subire di-
3:
ſcrimen partus. Labo-
4:
rare dolore.| Dare | partum. |
| in lucem. |
| Edere | partu. |
| in lucem. | |
| fœtum nixibus. |
5:
Emittere fœtum.
6:
Ferre partu. Leuari.| Eniti | partu. |
| infantem vtero. |
7:
Pati Lucinam. Expe-
8:
riri labores Lucinæ.
9:
Geboren.
10:
Národzony/ & ro=
11:
dzony.
12:
Natus. Prognatus.
13:
Generatus. Procreatus.
14:
Ortus. Satus. Proſatus.
15:
Geboren werden.
16:
Národzić śię/ &
17:
národzon być.
18:
Naſci. Gigni.| Edi | partu. |
| in lucem. |
| Prodire |
strona: 215
kolumna: a
| Ge |
1:
Prodire vtero matris.
2:
Exire in auras. Venire
3:
ſub axem cœli. Oriri.
4:
Attingere lumina vitæ.
5:
Videre diem. Haurire
6:
lucem.
7:
Gebet.
8:
Modlitwá.
9:
Oratio. Preces. Im-
10:
ploratio Deorum.| *Vox | precantis. |
| Clamor |
11:
Votum.
12:
Gebitten.
13:
Przykazáć.
14:
Mandare. Præcipere.
15:
Iubere. Edicere. Impe-
16:
rare.| Dare | mandata. |
| in mandatis. | |
| edicta. |
17:
Oſtendere quid fieri
18:
velis. Cenſere quid te-
19:
nendum.
20:
Gebot.
21:
Przykazánie.
22:
Mandatum. Præce-
23:
ptum. kolumna: b
| Ge |
1:
*Imperium. Edictum.
2:
Iuſsum. Iuſsus. Mo-
3:
nitus. Præſcriptum.
4:
Gebrauch. Vide,
5:
Brauch.
6:
Gebrech.
7:
Zmázá/ Bráchli=
8:
wość/ Wádá.
9:
Vitium. Labes. Næ-
10:
uus. Mendum. Macu-
11:
la. Mantica.
12:
Gebrechen. Vide,
13:
Mangeln.
14:
Gebunden werden.
15:
Związan być.
16:
Poymąn być.
17:
Ligari. Vinciri. Euin-
18:
ciri. Reuinciri. Deuin-
19:
ciri.| *Dare ma- nus | vinclis. |
| in vincla. |
| Subire | vincula. |
| Ferre | |
| Gerere | |
| Trahere |
20:
Accipere vincula collo.
21:
Capi vinclis.| O iiij | Geburt= |
strona: 216
kolumna: a
| Ge |
1:
Geburt.
2:
Rodzenie.
3:
Partus. Generatio.
4:
Procreatio liberorum.
5:
*Nixus. Labores Lu-
6:
cinæ. Puerperium.
7:
Item.
8:
Natiuitas.
9:
*Sors naſcendi. Gene-
10:
ſis. Genus. Dies prima.
11:
Geburts tag.
12:
Dzień národzenia.
13:
Natalis.
14:
*Hora natalis. Tem-
15:
pus natale. Dies nata-
16:
licius.| Principium | vitæ. |
| Exordium | |
| Auſpicium |
17:
Gedancken.
18:
Myślęnie.
19:
Cogitatio.| Motus | cogitationis. |
| Studia |
20:
Cura animi & cogi-
21:
tatio. Agitatio mentis.
22:
Exercitationes animi. kolumna: b
| Ge |
1:
Senſus abditi. Senſa
2:
pectoris. Secreta men-
3:
tis Arcana.
4:
Gedechtnis.
5:
Pámięć.
6:
Memoria. Vis me-
7:
moriæ.
8:
Retinentia rerum.
9:
Item.
10:
Recordatio veteris
11:
memoriæ. Recordatio
12:
vitæ ſuperioris.
13:
Item.
14:
Monumentum. Mo-
15:
nimentum. Pignus a-
16:
moris. Gratia.
17:
Gedencken.
18:
Rozmyśláć.| Cogitare. | in animo. |
| aliam rem ex alia. |
19:
Inſtituere animum ad
20:
cogitandum. Eſſe defi-
21:
xus in cogitatione.
22:
Agere ſecum quid.| Agitare | ſecum. |
| animo. | |
| mente. |
23:
Meditari ſecum.
24:
Quærere.| *Lo- |
strona: 217
kolumna: a
| Ge |
1:
*Loqui tacita mente.
2:
Peragere animo. Præ-
3:
meditari. Colligere.| Ducere | animo. |
| Concipere |
| Mouere | pectore. |
| Voluere in |
| Volutare ſecū. | corde. |
| tacitè. |
4:
Item, Gedencken.
5:
Pámiętáć.
6:
Meminiſse. Comme-
7:
miniſse. Excipere quid
8:
memoria dignum.| Cuſtodire | memo- ria. |
| Comprehen- dere |
|
| Sæpire | |
| Habere in | |
| Tenere |
9:
*Ediſcere. | Percipere | animo. |
| Accipere |
10:
Cuſtodire verba No-
11:
tare dictu pectore. Re-
12:
ponere ſenſibus. Tene-
13:
re condita mente. Ser-
14:
uare mente memor. | Eſſe | memor. |
| Manere |
kolumna: b
| Ge |
1:
Item, Gedencken.
2:
Wſpomináć.
3:
Recordari. Remini-
4:
ſci. Agnoſcere remini-
5:
ſcendo. Repetere me-
6:
moria. Eſſe memor.| Tenere | memoria. |
| memoriā rei. |
7:
Retinere memoriam
8:
rei. Faceer mentionem.
9:
Redigere in memoriā.
10:
Non ſinere intermitti
11:
mentionem alicuius.
12:
*Reputare ſecum. Re-
13:
colere. Reuoluere. Re-
14:
legere. Videre animo.
15:
Aſcipere mente.| Intueri | pectore. |
| Habere in |
16:
Gerere animo. Ser-
17:
uare curam rei. Com-
18:
plecti mente. Viuere
19:
memor rei.
20:
Gedult.
21:
Cierpliwość.
22:
Patientia. Perpeſsio
23:
dolorum.
24:
*Animus patiens. Quies
25:
animi. Tolerantia rerū.| O v | Gedl= |
strona: 218
kolumna: a
| Ge |
1:
Gedltig.
2:
Cierpliwy.
3:
Patiens. Patientiſsi-
4:
mus. Perferens iniuria-
5:
rum.
6:
*Durus patienſq́; ma-
7:
li. Paratus ferre iugum.
8:
Aduerb.
9:
Patienter. Patientiſsi-
10:
mè. Toleranter.
11:
AEqua mente.
12:
AEquo animo.| Forti | mente. |
| corde. |
13:
Minùs moleſtè. Le-
14:
niter. Placidè. Mode-
15:
ratè. Benè.
16:
Gedltig tragen.
17:
Nieść s pokorą/
18:
& Cierpieć.
19:
Suſtinere. Pati. Per-
20:
peti. Tolerare. Perto-
21:
lerare.| Ferre | placidè. |
| placida mente. | |
| æquo animo. | |
| toleranter. | |
| patientiùs. |
kolumna: b
| Ge |
| Ferre | conſtanter & ſedatè. |
| benè. | |
| moderatè. | |
| clementer. | |
| rectè. | |
| humaniter. | |
| minꝰ | moleſtè. |
| non |
1:
Sufferre. Perferre.
2:
Durare. Perdurare. Ob-
3:
durare. Obdureſcere
4:
contra fortunam. Eſſe
5:
animo forti magnoq́;.
6:
Præbere ſe forticulum.
7:
Obſiſtere dolori. Non
8:
deijci malis. Contem-
9:
nere fulmina fortunæ.
10:
Occalleſcere.
11:
*Apparere animoſus
12:
anguſtis rebus. Seruare
13:
æquam mentem in ar-
14:
duis. Præſtare fortem
15:
animum. Obſtare labo-
16:
ribus.| Reſiſtere | malis. |
| aduerſis. |
| Suffi- |
strona: 219
kolumna: a
| Ge |
| Sufficere | malis. |
| Aſſueſcere |
1:
Efficere quid leue fe-
2:
rendo. Minuere mala
3:
conſtanter ferendo. Su-
4:
perare dolores virtute.
5:
Domare ærumnas.
6:
Geel.
7:
Zołty.
8:
Flauus. Flauens.
9:
*Luteus. Croceus.
10:
Fuluus. Aureus.
11:
Pallens.
12:
Gefahr.
13:
Niebieśpiecżeńſtwo
14:
Periculum. Diſcri-
15:
men. Caſus. Malum.
16:
Naufragium.
17:
*Labor. Sudor. Turbo
18:
verum. Dubium vitæ.
19:
Ruina. Extrema.
20:
Gefahr beſtehen.
21:
Przyść w niebeśpie=
22:
cżeńſtwo.
23:
Periclitari. kolumna: b
| Ge |
| Subire | periculum. |
| Adire |
1:
Venire in ſummum
2:
cruciatum. Venire in
3:
ipſam flammam.
4:
Deuenire in diſcri-
5:
men. Deduci in caſum.
6:
Adduci in ſummum
7:
diſcrimen.| Incidere in | ærumnā. |
| malum. | |
| miſeriam. | |
| diſcrimē. |
| Verſari | in diſcrimine. |
| in anguſtijs. | |
| inter pericula. |
8:
Ferre periculum.| Pati | quid mali. |
| vltima. |
9:
Vocari in diſcrimen.
10:
*Obijcere caput peri-
11:
clo. Mitti in pericula.
12:
Iactari periclis. Fatiga-
13:
ri acerbis. Vrgeri acer-
14:
bis fatis. Laborare. Ti-
15:
mere mortem. Fgere
16:
ope. Indigere opis.| Gefehr= |
strona: 220
kolumna: a
| Ge |
1:
Gefehrlich.
2:
Niebeśpiecżnie.
3:
Periculoſe.| Magno cū | periculo. |
| diſcrimine. |
| Satis cum | periculo. |
| Non ſine | |
| Cū ingenti |
4:
*In media iam morte.
5:
Gefehrlich was
6:
thun.
7:
Nie prześpiecżnie
8:
cżynić.
9:
Agere periculoſe.
10:
Suſcipere periculoſas
11:
actiones. Adire quid
12:
periculi. Venire in ma-
13:
lum.| Facere cum | periculo. |
| Eſſe in |
14:
Hærere in luto.
15:
*Tractare opus plenū
16:
aleæ. Incedere per
17:
ignes. Mouere catulos
18:
leænæ cum periclo.kolumna: b
| Ge |
1:
Gefallen.
2:
Podobáć śię.
3:
Placere. Perplacere.
4:
Non diſplicere. Exci-
5:
tare amorem ſui. Vi-
6:
deri eximius & præcla-
7:
rus. Eſſe gratus.
8:
*Iuuare. Inijcere cu-
9:
ram.| Ridere | cui. |
| Sedere |
10:
Tangere. Venire in
11:
votum.
12:
Gefengknis.
13:
Więzięnie.
14:
Carcer.
15:
*Tenebræ carceris.
16:
Specus tenebroſum.
17:
Domus cæca.
18:
Geferbet.
19:
Fárbowány.
20:
Coloratus.| *Clarus | colore. |
| Præditus | |
| Tinctus |
21:
Optimi coloris.
22:
Picturatus.| Gefer= |
strona: 221
kolumna: a
| Ge |
1:
Geferbet werden.
2:
Pofárbowąn być.
3:
Colorari.| *Sumere | colorem. |
| Ducere | |
| Trahere | |
| Rapere | |
| Bibere | |
| Mutare | |
| Mentiri |
4:
Gefertt.
5:
Towárzyſz podro=
6:
żny.
7:
Comes.
8:
*Socius. Sodalis.
9:
Dux viæ.| Cœtus | comitū. |
| Ordo | |
| Caterua | |
| Pars | |
| Conuentus | |
| Agmen |
10:
Geferten geben.
11:
Poprowądzić/ &
12:
weſpoł iecháć/
13:
álbo iść.
14:
Comitari.kolumna: b
| Ge |
1:
Eſſe comes.
2:
Adeſſe præſtò.| Ire | comes. |
| cum quo. | |
| vnà. |
3:
Facere iter vnà.| *Comitari. | euntem. |
| greſſum. |
| Sequi. | comes. |
| euntem. |
4:
Venire comes. Per-
5:
gere cum quo comes.
6:
Inferre ſe ſocium. Ad-
7:
dere ſe comitem. Addi
8:
comes. Tendere ſimul.
9:
Accedere comes.| Capere viam | comes. |
| Adhærere cui |
10:
Iungi gradu.
11:
Gefrieren.
12:
Zmrozyć/ vmrożyć.
13:
Congelare. Congla-
14:
ciare frigoribus.| *Cōcreſcere. | frigore. |
| glacie. |
15:
Indureſcere.
16:
Coire duratus frigore.| Iungi |
strona: 222
kolumna: a
| Ge |
| Iungi | gelu. |
| Includi | |
| Tegi | |
| Peruri | |
| Aduri |
1:
Operiri duratis aquis.
2:
Verti in glaciem.| Conſiſtere | frigore. |
| gelu. | |
| glacie. |
3:
Languere. Torpere
4:
aſtrictus aquis.| Rigere | frigore. |
| glacie. |
5:
Gegend. Vide,
6:
Land.
7:
Gegen vber.
8:
Przećiwko.
9:
Contrà. E regione.
10:
*Per aduerſum. Fron-
11:
te ſub aduerſa.
12:
Gegenwertig.
13:
Przytomny/ &
14:
obecny.
15:
Præſens. Poſitus in
16:
medio.
17:
Aduerb. Coràm. Coi-
18:
nus. Præſtò. Iuxtà. In
19:
conſpectu. Ante oculos.
20:
Ab latere aperto. kolumna: b
| Ge |
1:
Geheimnis.
2:
Táiemnicá.
3:
Arcana. Myſterium.| Secreta. | animi. |
| mentis. |
4:
Occulta. Res occultæ.
5:
*Abdita. Latentia. Ta-
6:
citum. Tacenda. Com-
7:
miſſa.
8:
Genen.
9:
Iść/ & chodzić.
10:
Ire. Ambulare. Pro-
11:
gredi. Incedere.
12:
*Gradi. Ingredi. Pro-
13:
cedere.| Mouere | greſſus. |
| gradum. | |
| pedem. |
| Ferre | greſſum. |
| veſtigia. |
14:
Referre ſe ad quid.
15:
Tendere greſſu ad quid.| Carpere | viam. |
| Corripere |
| Premere | veſtigia. |
| humum. |
16:
Fungi officio pedum.| Gehnen. |
strona: 223
kolumna: a
| Ge |
1:
Gehnen.
2:
Ziewáć.
3:
Oſcitare. Hiare.
4:
Hiſcere.| *Soluere os | hiatu. |
| Diducere fauces |
| Diſtendere | os. |
| Recludere |
5:
Tenere os inhians.
6:
Gehorſam.
7:
Posłuſzny/ & po=
8:
wolny.
9:
Obediens. Obſequens.
10:
Non pertinax.| *Mollis | tractari. |
| in obſequiū. |
11:
Metuens virgæ.
12:
Item.
13:
Paratus imperata fa-
14:
cere. Moriger. Officio-
15:
ſus.
16:
*Non tardus ſuadenti
17:
??rére. Plenus monitis.
18:
Vtilis in miniſterijs.
19:
Strenuus faciendis iuſ-
20:
sus. Dilectus officijs
21:
??is. kolumna: b
| Ge |
1:
Gehorſam ſein.
2:
Posłuſznym być/
3:
& Słucháć.
4:
Ibedire. Parére. Ob-
5:
temperare. Obſecun-
6:
dare. Obſequi. Auſcul-
7:
tare.
8:
Eſſe moriger in rebus
9:
omnib. Eſſe dicto audi-
10:
ens. Morigerari. Gere-
11:
re morem. Præbere ſe
12:
obſequentem.| *Parére | monenti. |
| monitis. | |
| iuſsis. | |
| præceptis. | |
| dictis. | |
| imperijs. |
13:
Audire. Coodare au-
14:
rem culturæ. Dare faciles
15:
aures. Cedere conſilijs.| Non timere | iuſſa. |
| Capeſſere |
16:
Recipere præcepta.
17:
Geiſſeln.
18:
Bicżowáć.
19:
Flagellare. Operire
20:
loris vſq; ad necem.| *Tan- |
strona: 224
kolumna: a
| Ge |
| *Tangere | flagello. |
| Agere | |
| Agitare | |
| Inſonare |
| Lacerare | tergū | verberib. |
| Secare | flagello. |
1:
Scindere latera fla-
2:
gello. Cædere flagello
3:
ad mortem. dare ver-
4:
vera tergo/
5:
Geiſt.
6:
Duch.
7:
Spiritus.
8:
Item, Spectrum.
9:
*Simulacrum. Imago.
10:
Facies. Figuræ defun-
11:
ctæ. Lemures. Genij.
12:
Geiſter.
13:
Duchowie. Niebo=
14:
ſzcżycy. Pokuſy.
15:
Manes. Animæ.
16:
*Vmbræ.| Agmina | vmbrarum. |
| Exercitus | |
| Concilia |
17:
Silentes. Cœtus ſi-
18:
lentum. kolumna: b
| Ge |
| Vulgus | Ditis. |
| exangue. |
1:
Cateruæ infernæ.
2:
Geitz.
3:
Lákomſtwo.
4:
Auaritia. Cupioditas
5:
pecuniæ. Auiditas.
6:
Admiratio diuitiarum.
7:
Illiberalitas auaritiaq́;.
8:
*Auaricies.| Crimen | auaritiæ. |
| Curæ | |
| Libido |
| Amor | nummi. |
| argenti. | |
| auri. | |
| habendi. |
| Cupido | opum. |
| lucri. | |
| auri. | |
| cenſus. |
| Fames | auri. |
| opum. |
| Studium | lucri. |
| Furor |
9:
Spiritus auidus.
10:
Animus auarus.| Geitzig. |
strona: 225
kolumna: a
| Ge |
1:
Geitzig.
2:
Lákomy.
3:
Auarus. Cupidus pe-
4:
cuniæ. Appetens alieni.
5:
*Auidus parandi diui-
6:
tias. Cæcus cupidine
7:
auri. Inſatiabilis. Ondo-
8:
mitus. Vorax. Rapax.
9:
Nihil non audens pre-
10:
cio.
11:
Geitzig ſein.
12:
Lákomym być.
13:
Eſſe attentus ad rem.
14:
Adducere animum ad-
15:
malas partes. Incidere
16:
in cupiditatem bono-
17:
rum. Amare diuitias.
18:
Deſiderare pecuniam.
19:
Seruire pecuniæ. Con-
20:
terere vitam atq; æta-
21:
tem in quærendo.
22:
Quærere lucrum.
23:
*Exercere auariciam.
24:
Incumbere diuitijs. Mi-
25:
rari opes. Feruere lucri
26:
cupidine. Diſcere artes
27:
pecunioſas. kolumna: b
| Ge |
1:
Contemplari nummos
2:
in arca. Tranſcendere
3:
finem habendi.
4:
Gekpffet werden.
5:
Sćiętym być/ &
6:
Sćięt być.
7:
Decollari.| *Præbere | caput. |
| iugulum. |
8:
Dare iugulum.
9:
Expectare dextram ali-
10:
cuius.
11:
Gelb. Vide,
12:
Geel.
13:
Geldt.
14:
Pieniądze.
15:
Pecunia. Precium.
16:
Argentum. Aurum.
17:
Nummi. Nummuli.
18:
Numiſma. Moneta.
19:
Geldt ſamlen.
20:
Pieniadze zbieráć.| Quærere | diuitias, vel opes. |
| Acquirere | |
| Parare | |
| Augere |
| P | Recon- |
strona: 226
kolumna: a
| Ge |
| Recondere | opes. |
| Componere | |
| Cumulare | |
| Conſtruere |
1:
*Duplicare rem. Inui-
2:
dere Gazis Arabum.
3:
Gelechter erregen.
4:
Smiech wyſtroić/
5:
& Záśmieſzyć.| Mouere | riſum. |
| iocum. |
| Excitare | riſum. |
| Concitare |
6:
Præbere materiam
7:
cauſſamq́; iocorum.
8:
Inuenire materiam ri-
9:
ſus.
10:
*Dare riſus. Elicere
11:
riſum. Quatere riſu.
12:
Gelegen.
13:
Stoſzowny.
14:
Opportunus. Perop-
15:
portunus. Non inop-
16:
portunus. Tempeſti-
17:
uus. Appoſitus. Perap-
18:
poſitus. Idoneus ad kolumna: b
| Ge |
1:
agendum quid. Com-
2:
modus. Accommodus.
3:
Congruus. Aptus tem-
4:
pori. Neceſſarius tem-
5:
poribus.
6:
Item.| Opportunus | loco. |
| ſitu. |
7:
Natura opportunus
8:
atq; idoneus ad quid.
9:
*Dignus loco. Adiu-
10:
tus naturæ fauore. Egre-
11:
giè natura munitus.
12:
Aduerb.
13:
Opportunè. Opportu-
14:
niſsimè. Peropportunè.| Satis | opportunè. |
| commodè. |
15:
Tempore opportuniſsi-
:
(mo.| In | tempore. |
| ipſo tempore. | |
| loco. |
| Pro | tempore. |
| Suo |
16:
Per tempus. Optimè.
17:
Commodè. Accoo-
18:
datè. Non icnoodè.
19:
Attemperatè. Congru-
20:
enter. Peroptatò.| Gelegen= |
strona: 227
kolumna: a
| Ge |
1:
Gelegenheit.
2:
Okázya. Pogodá.
3:
Przyległość.
4:
Occaſio. Commodi-
5:
tas.| Opportuni- tas. | temporis. |
| actionis. |
6:
Opportunum. Tempus.
7:
Vis loci & temporis.
8:
Ratio temporis. Po-
9:
teſtas. Facultas. Copia.
10:
Fortuna gerendæ rei.
11:
Cauſſa. Locus. Com-
12:
mendatio ad quid. Se-
13:
men. Feneſtra. Cardo.
14:
Via.
15:
Gelegenheit er=
16:
haſchen.
17:
Okázyey doſtáć.
18:
Habere occaſionem. | Rapere | occaſionem. |
| tempus. |
| Arripere | occaſionem. |
| opem, quam fert Deus. |
|
| tempus. |
19:
Capere tempus.| Inuenire | viam. |
| Reperire |
kolumna: b
| Ge |
1:
Comparare ſibi adi-
2:
tum. Munire ſibi viam
3:
ad quid. Nanciſci tem-
4:
pus. Vti tempore. Frui
5:
commoditate. Non re-
6:
ſpuere conditionem.
7:
*Haud ceſſare tanto
8:
cardine rerum.
9:
Gelegenheit er=
10:
warten.
11:
Cżekáć ná okázyą.
12:
Cżekáć ná pogodę.
13:
Expectare occaſio-
14:
nem. Quærere tempus.
15:
*Quærere tempora re-
16:
rum. Legere idonea
17:
tempora. Speculari
18:
tempus. Exquirere vias.
19:
Gelegenheit geben.
20:
Okázyą podáć.| Dare | occaſionem. |
| facultatem. |
| Præbere | occaſionem. |
| Oſtentare |
21:
Patefacere feneſtram.| *Dare | tempus locumq́;. |
| viam. | |
| materiam. | |
| P ij | Præ- |
strona: 228
kolumna: a
| Ge |
1:
Præbere cauſſam.
2:
Aperire viam.
3:
Mollire acceſſus.
4:
Gelegenheit ver=
5:
ſumen.
6:
Opuśćić pogodę/
7:
okázyą.| Negligere | occaſionem. |
| tempus. |
8:
rei agendæ.
9:
ex manibus.
10:
Prætermittere tempus.
11:
*Deeſſe Superis vocan-
12:
tibus vltrò.
13:
Item, Gelegenheit.
14:
Połozęnie mieyſcá.
15:
Locus.| Natura | loci. |
| Opportunitas |
| *Facies | loci. |
| Poſitus | |
| Species | |
| Sors | |
| Fortuna | |
| Regio | |
| Pax |
kolumna: b
| Ge |
| Genus | locorum. |
| Fraus |
1:
Commoditas.
2:
Geleydt. Vide,
3:
Gefertt.
4:
Item.
5:
Rynná/ & Rurá.
6:
Canales Aquæductus.| Inductiones | aquarum. |
| Ductus |
7:
Deriuationes fluminū.
8:
Irrogationes agrorum.
9:
Fiſtula. Siphones.
10:
Geleyt legen.
11:
Przywieść wodę.
12:
Ponere canales. Du-
13:
cere aquam. Dare ter-
14:
ræ fœcunditatem aqua-
15:
rum inductionibus.
16:
*Ducere riuos aquæ.
17:
Deducere riuos. Indu-
18:
cere fluuium riuosq́;.
19:
Vocare vndam in ri-
20:
uos. Deflectere aquas
21:
alio arcu. Elicere vn-
22:
dam cliuo.| Item. |
strona: 229
kolumna: a
| Ge |
1:
Item, Geleydt.
2:
Mier/ & Gleyt.
3:
Fides publica.
4:
Geleydt geben.
5:
Gleyt dáć.
6:
Interponere fidem
7:
publicam.
8:
Gelehrig.
9:
Poiętny.
10:
Docilis.
11:
*Facilis. Sequax. Mo-
12:
bilis.
13:
Gelehrt.
14:
Náucżony.
15:
Doctus. Semidoctus.
16:
Eruditus. Pereruditus.
17:
Inprimis eruditus. Eru-
18:
ditulus. Literatus. Tin-
19:
ctus literis. Ornatus eru
20:
ditione atq; doctrina.| Excultus | ſtudijs. |
| doctrina. |
21:
Perpolitus artibus.
22:
Inſtructus doctrina &
23:
ornatus. kolumna: b
| Ge |
| Politus | doctrina. |
| Præditus | |
| Abundans |
| Non | indoctus. |
| illiteratus. | |
| omninò rudis. |
1:
*Inſignis arte. Notior
2:
arte Lino.
3:
Diues artium.
4:
Geloben. Vide,
5:
Zuſagen.
6:
Item, Geloben. Vide,
7:
Gelbde thun.
8:
Gelobet werden.
9:
Chwalon być.
10:
Laudari. Celebrari.
11:
Florere laudibus.
12:
*Vigere laude. Mereri
13:
laudem.| Ferre | laudem. |
| nomen. | |
| famam. |
14:
Cantari. Dici carmi-
15:
ne. Memorari.| Eſſe | in ore populi. |
| materia carminis. |
| P iij | Tra- |
strona: 230
kolumna: a
| Ge |
1:
Trahere laudem à quo.
2:
Innoteſcere libellis.
3:
Creſcere laude. Habe-
4:
re nomen longum. Ex-
5:
tendere nomen in vlti-
6:
mas oras. Adire ſydera
7:
fama. AEquare ſuperos
8:
laude.
9:
Gelbd thun.
10:
Poślubić/ & Slu=
11:
bowáć.
12:
Vouere. Obligare ſe
13:
votis.| *Vouere. | epulas. |
| aras. |
14:
Deuouere ſe aris.| Facere | votum. |
| Concipere | |
| Suſcipere | |
| Soluere | |
| Reddere |
| Promit- tere | votum. |
| munuſcula Diuis. |
|
| pecudes dijs. |
15:
Sacrare votum dijs.
16:
Obligare caput votis. kolumna: b
| Ge |
1:
Gelbd leiſten.
2:
Slub złamáć.
3:
Præſtare votum. Fa-
4:
cere quid ex voto.| *Soluere votum | Deo. |
| Superis. |
5:
Perſoluere votum.| Red- dere | promiſſum Deo. |
| dona promiſſa templis. |
|
| loui obligatam dapem. |
6:
Ferre diuis votiua mu-
7:
nera. Venerari dono.
8:
Conſtituere taurum an-
9:
te aram voti reus.
10:
Gemein.
11:
Poſpolity.| Communis. | multis. |
| natura. |
12:
Generalis, peruaga-
13:
tus, peruulgatus, vſita-
14:
tus. Tributus ſingulis.
15:
AEquus & par. AEqua-
16:
lis. Mutuus. Domeſti-
17:
cus. Solitus.| Item. |
strona: 231
kolumna: a
| Ge |
1:
Item.
2:
Vulgaris. Plebeius.
3:
Popularis. Triuialis.
4:
Tritus ſermone. Mul-
5:
tis cognitus ac tritus.
6:
Publicus.
7:
Gemt.
8:
Vmysł.
9:
Animus. Mens.| Vis | animi. |
| mentis. |
10:
*Pectus. Natura men-
11:
tis. Cura animi. Oculi
12:
pectoris.
13:
Genad.
14:
Laſkáwość.
15:
Clementia. Manſue-
16:
tudo atq; clementia.
17:
AEquitas.
18:
Genedig. Item vide,
19:
Verſnlich.
20:
Laſkáwy.
21:
Clemens.
22:
*Mitis. Placidus.
23:
Bonus. kolumna: b
| Ge |
1:
Genedig ſein.
2:
Laſkáwym być/ &
3:
Smiłowáć śię.
4:
Impertiri clementiam.
5:
Vti clementia ac man-
6:
ſuetudine in quem.
7:
Vti miſericordia in mi-
8:
ſeros & ſupplices. Re-
9:
cipere in fidem. Acci-
10:
pere in deditionem.
11:
Geneigt.
12:
Pochyły/ &
13:
skłonny.
14:
Pronus. Procliuis.
15:
*Cereus flecti (in vi-
16:
tium. Facilis reuerti
17:
ad mores.
18:
Item, Geneigt. Vide,
19:
Gnſtig.
20:
Gentzlich.
21:
Docżyſtá. Docná.
22:
Prorſus. Prorſum.
23:
Omninò. Planè. Pla-
24:
niſsimè. Penitus. Ple-
25:
nè. Vniuerſè. Ad ple-
26:
num. Omni modo.
27:
Omnibus de cauſſis.| P iiij | Gerecht. |
strona: 232
kolumna: a
| Ge |
1:
Gerecht.
2:
Spráwiedliwy.
3:
Iuſtus. Ornatus iu-
4:
ſticia. Similis legum.
5:
Inimicus fraudis. Tar-
6:
dus ad iniuriam.
7:
*Iuſtiſsimus & ſeruan-
8:
tiſsimus æqui.
9:
Potens iuſticia. Te-
10:
nax iuſticiæ.| Obſeruans | æqui. |
| Amans |
11:
Cuſtos recti.
12:
Item.
13:
Rectus. Proprius iu-
14:
ſticiæ. Coniunctus
15:
cum iuſticia.
16:
*Debitus.
17:
gerechtigkeit.
18:
Spráwiedliwość.
19:
Iuſticia.| Ordo | iuſticiæ. |
| Laus | |
| Fama | |
| Gloria | |
| Fundamentū | |
| Vis | |
| Officia |
kolumna: b
| Ge |
| Ius | bonum atq; |
| æquum. | |
| & æquum. |
1:
AEquitas iuris & iu-
2:
diciorum. Aequabili-
3:
tas iuris.
4:
*Fas & iura, æquum,
5:
rectum. Decor recti.
6:
Reuerētia recti & æqui.
7:
Gericht.
8:
Sąd/ & Práwo.
9:
Iudicium. Formula
10:
iudicij.
11:
*Ius. Vrna iudicis.
12:
Forum.| Officium | fori. |
| Negocia |
13:
Gerichts handel.
14:
Sądowna ſpráwá.
15:
Lites fori. Conten-
16:
tio. Diſceptatio foren-
17:
ſis iudiciorum. Diffi-
18:
cultas in bonis & poſ-
19:
ſeſsionibus.| Labor | forenſis. |
| rerum foren- ſium. |
| Opera |
strona: 233
kolumna: a
| Ge |
1:
Opera laborq́; foren-
2:
ſis. Res forenſis. Con-
3:
trouerſia ciuilis. Motus
4:
partium.
5:
*Sufflamen litis. Iur-
6:
gia fori. Iræ. Cauſſa.
7:
Gering.
8:
Podły/ & słáby.
9:
Vilis. Paruus ac vi-
10:
lis. Neglectus, leuis, te-
11:
nuis, pertenuis. Per-
12:
quàm tenuis. Tenuicu-
13:
lus, vanus, friuolus, fu-
14:
tilis.| *Vilior | vnda. |
| alga. |
15:
Geringer machen.
16:
Słábo vcżynić/ &
17:
Zwątlić.
18:
Tenuare, attenuare,
19:
extenuare, atterere, mi-
20:
nuere.
21:
*Frangere, infringere,
22:
contrahere. Inhibere
23:
vires. Conſumere vſu. kolumna: b
| Ge |
1:
Geruch geben.
2:
Wonność dáć/
3:
& Wonieć.
4:
Olere, redolere.| *Spirare | odorem. |
| Mittere | |
| Iácere | |
| Iactare | |
| Spargere | |
| Efficere | |
| Miſcere |
5:
Contingere odore
6:
nares.
7:
Gercht.
8:
Zacność. Wielka
9:
sławá.| Celebritas. | nominis. |
| & nomen. |
10:
Memoria nominis
11:
ſempiterna. Commen-
12:
datio & fama. Exiſti-
13:
matio bona. Fama.
14:
*Nomen memoran-
15:
dum. Honor nominis.
16:
Fructus nominis per-
17:
petui.| P v | Gloria |
strona: 234
kolumna: a
| Ge |
| Gloria | famæ. |
| Decus | |
| Fulgor | |
| Reuerentia | |
| Opus | |
| Pondus | |
| Inſignia | |
| Præconia |
1:
Geruhig.
2:
Lozny. Ná oſobku.
3:
Priuatus. Homo pri-
4:
uati ſtatus. Infirmus.
5:
Contentus & ſuo &
6:
paruo.
7:
*Inglorius. Poſitus
8:
obſcuro loco.
9:
Felix ſorte ſua.
10:
Fugax ambitionis.| Contentus | ſua ſorte. |
| paruo. | |
| modico. | |
| paucis. |
11:
Facilis exiguo.| Beatus | paruo. |
| Diues | |
| Potens |
12:
Lætus ſua ſorte.
13:
Sibi imperioſus.
14:
Securus vulgi. kolumna: b
| Ge |
1:
Geruhoges leben
2:
fren.
3:
Ná oſobku żyć.| Viuere | priuatus. |
| contentus paruo. |
|
| beatus. | |
| beatè. | |
| placidè. | |
| paruo. | |
| exiguo. | |
| ſibi. | |
| ſic vt velis. |
4:
Victitare benè.
5:
Agere vitam in ocio.
6:
Ducere vitam tranquil-
7:
lam. Traducere vitam
8:
tranquillè placideq́;.
9:
Traducere æuum leni-
10:
ter. Vacare veræ vitæ.
11:
Frui ſecuris diebus.
12:
Perfrui ocio.| Vti | libertate. |
| quæſitis. | |
| paratis. |
13:
Facere ſibi ſumptum.| Eſſe | priuatus. |
| beatus. | |
| in ocio. |
| Habere |
strona: 235
kolumna: a
| Ge |
1:
Habere fortunam re-
2:
uerenter. Carere aula.
3:
Egere nulla re. Manere
4:
intra ſuam fortunam.
5:
Anteferre priuatum o-
6:
cium negotijs publicis.
7:
Diligere mediocritatem.
8:
Gaudere ſua ſorte.
9:
Vitare præluſtria.| Contemnere | honores. |
| gloriam. | |
| humana. | |
| voluptates. |
10:
Negligere gloriam.
11:
Expetere tranquillita-
12:
tem. Seruire nemini.
13:
Geſang.
14:
Spiewánie.
15:
Cantus. Cantio. Can-
16:
ticum. Cantinela. Con-
17:
centus.
18:
*Canor. Vox. Sonus.
19:
Melos. Modi.
20:
Murmur cantus. Mo-
21:
dulatio. Carmen. Mu-
22:
ſa. Dulcedo. kolumna: b
| Ge |
1:
Geſchefft.
2:
Spráwá.
3:
Negotium. Negotio-
4:
lum. Serium. Actiones
5:
rerum. Res magnæ.
6:
Magnitudo negotij.
7:
Geſchehen.| Stáło | śię. |
| Tráfiło | |
| Przygodziło |
8:
Cadere, accidere,
9:
euenire, contingere,
10:
obtingere. Verſari in
11:
hominum vita fortu-
12:
naq́;.
13:
Geſchenck. Vide,
14:
Schenckung.
15:
Geſchickt.
16:
Spráwny/ &
17:
godzieły.| Aptus. | ad | rem. |
| actionem. | ||
| & accomoda- tus. |
||
| operi. |
| Aptiſ- |
strona: 236
kolumna: a
| Ge |
1:
Aptiſsimus, idoneus,
2:
habilis. Opportunus
3:
maximè. Accooda-
4:
tus, accoodatiſſimus.| Non | incommodus. |
| hebes. |
5:
Efficax faciendi quid.
6:
Factus ad quid. Dignus
7:
re aliqua. Vtilis. Non
8:
inutilis. Ingenioſus.
9:
Geſchlagen wer=
10:
den.
11:
Skarąn być.
12:
Verberari. Concidi
13:
pugnis. Plecti pendens.
14:
Defatigari vapulando.
15:
Ire ſub furcam. Subire
16:
verbera. Præbere caput
17:
pulſandum.| Accipere | plagam. |
| Excipere |
| Sentire | verbera. |
| Ferre |
18:
Perferre plagas.| Pati | plagas. |
| flagra. |
19:
Vapulare.
20:
*Pendere cui pœnas
21:
tergo. kolumna: b
| Ge |
1:
Geſchlang. Vide,
2:
Zart.
3:
Geſchlecht. Vide,
4:
Vrſprung.
5:
Geſchrey.
6:
Wołánie/ & Krzik.
7:
Clamor, vox, vocife-
8:
ratio.
9:
*Murmur, fremitus,
10:
impetus.
11:
Item: Wieść/ &
12:
Sławá.
13:
Fama, rumor, ru-
14:
muſculus.| *Murmura | famæ. |
| Mendacia |
15:
Coenta rumorum.
16:
Sermo multiplex.
17:
Autor ambiguus.
18:
Geſchwecht werdē
19:
Zemdlieć.
20:
Debilitari.
21:
*Deficere viribus.| Conſumere | vires. |
| Abſumere | |
| Perdere | |
| Deperdere | |
| Amittere |
| Fieri |
strona: 237
kolumna: a
| Ge |
1:
Fieri languidus. Col-
2:
labefieri. Eſſe inuali-
3:
dus. Iacere ſine viribus.
4:
Torpere.
5:
Item, Zgwáłcżyć.
6:
Stuprari.| Pati | ſtuprum. |
| vim. | |
| quem. |
7:
Perpeti ſtuprum.
8:
Comprimi à quo.
9:
*Corrumpi libidine
10:
alcuius. Deponere
11:
pudorem. Libare cui
12:
virginitatem & zonam.
13:
Geſchwtz. Vide,
14:
Plapperey.
15:
Geſchwind. Vide,
16:
Behend.
17:
Item, Rącży/
18:
Nagły.| Subitus. | & repenti- nus. |
| nouuſq́;. |
19:
Repentinus.
20:
*Repens, præprope-
21:
rus, inopinus, extem-
22:
poralis. kolumna: b
| Ge |
1:
Geſegnen.
2:
Pożegnáć.
3:
Rozſtáć śię.
4:
Valedicere.
5:
*Dicere vale. Loqui
6:
ſuprema mandata abi-
7:
ens. Alloqui extremùm.
8:
Dare vltimum ample-
9:
xum. Reddere voce
10:
vale. Frui vltimo am-
11:
plexu. Præcipere diſce-
12:
dens. Diſcedere pace.
13:
Diuidi gradu.
14:
Geſehen werden.
15:
Widziąn być.
16:
Videri.| Subijci | oculis. |
| Cerni |
17:
Sentiri aſpectu.
18:
Apparere.
19:
*Dare ſe videndum.
20:
Oſtendi. Incidere ocu-
21:
lis. Laceſſere viſum.| Geſell. |
strona: 238
kolumna: a
| Ge |
1:
Geſell. Item vide,
2:
Gefertt.
3:
Towárzyſz.
4:
Socius, ſodalis, æqua-
5:
lis, aſſecla, aſſectator,
6:
Contubernalis, com-
7:
milito, ſtipator, ante-
8:
ambulo, tribulis.
9:
Geſetz.
10:
Zakon. Práwo.
11:
Lex. Ius gentium.
12:
Iura. Diſciplina iuris
13:
ciuilis. Norma iuris.
14:
Deſcriptio iuris certaq́;
15:
viuendi diſciplina.
16:
Formula legis.| Inſtituta. | ciuilia. |
| maiorum. |
| *Vires | legum. |
| Examina | |
| Reuerentia | |
| Ira | |
| Fœdera |
17:
Fas & vincula iuris.
18:
Præſcripta. kolumna: b
| Ge |
1:
Geſetz abſchaffen.
2:
Vmorzyć práwo.| Abrogare | legem. |
| Antiquare |
| Refigere | leges. |
| Reſcindere | |
| Tollere | |
| Euertere | |
| Peruertere |
3:
Geſetz geben.
4:
Dáć/ álbo poſtáno=
5:
wić Práwo.| Dare | leges. |
| iura. |
| Ferre | leges. |
| Promulgare | |
| Ponere | |
| Imponere | |
| Rogare | |
| Condere | |
| Tribuere | |
| Scribere | |
| Conscribere |
| Sancire | legem. |
| Dicere |
6:
*Deſcribere iura. In-
7:
cidere leges ligno.| Conſti- |
strona: 239
kolumna: a
| Ge |
| Conſtituere | legem. |
| iura. |
1:
Fundare vrbem le-
2:
gibus.
3:
Geſicht/ oder Ge=
4:
ſpenſt.
5:
Vide, Geiſt.
6:
Geſprech.
7:
Rozmowá.
8:
Colloquium. Collo-
9:
cutio. Allocutio. Socie-
10:
tas orationis. Coniun-
11:
ctio ſermonum. Ser-
12:
mo familiaris. Com-
13:
municatio ſermonis.
14:
Congreſſus.| *Vices | colloquij. |
| ſermonum. |
15:
Alloquium, affatus,
16:
aditus.
17:
Geſprech halten.
18:
Rozmáwiáć.
19:
Loqui cum quo. Col-
20:
loqui. Cedere ſermones.
21:
Habere orationem cum
22:
quo. Agere inter ſe.kolumna: b
| Ge |
| Prodire | ad colloquiū. |
| Venire |
1:
Incidere in ſermonem.
2:
Accedere ad quem con-
3:
fabulatum.
4:
*Frui colloquio. Facere
5:
verba cum quo. Coire
6:
ſermone. Iungere col-
7:
loquium. Miſcere col-
8:
loquia. Ferre inter ſeſe
9:
multa ſermone. Con-
10:
ſumere tempus loquen-
11:
do. Conterere diem
12:
verbis. Fallere horas
13:
ſermonibus.
14:
Geſtad. Vide,
15:
Vſer.
16:
Geſtalt.
17:
Kſtałt. Wzor.
18:
Formá.
19:
Forma, conformatio,
20:
figura.
21:
*Formatura, forma-
22:
mentum, effigies. Spe-
23:
cies ac forma. Habitus,
24:
imago, vmbra, ſimula-
25:
crum, facies, vultus, os,
26:
color.| Geſtalt |
strona: 240
kolumna: a
| Ge |
1:
Geſtalt bekom=
2:
men.
3:
Sformowąn być.
4:
Formari.| *Capere | formam. |
| faciem. |
| Accipere | formam. |
| Ducere | |
| Seruare |
5:
Redire in faciem.
6:
Geſtalt geben.
7:
Wykſtałtowáć.
8:
Formare.| *Dare | formam. |
| figuram. |
9:
Fingere effigiem. Ef-
10:
fingere figuras. Signa-
11:
re figuris.
12:
Geſtanck.
13:
Smrod.
14:
Fœtor, ſordes.| *Odor | grauis. |
| teter. |
15:
Spiritus ater. Spurci-
16:
ties. Mephitis. kolumna: b
| Ge |
1:
Geſtatten. Vide,
2:
Erlauben.
3:
Item, Geſtatten.
4:
Vide,
5:
Durch die Finger
6:
ſehen.
7:
Geſund.
8:
Zdrowy.
9:
Saluber, ſalubris, ſa-
10:
lutaris.
11:
*Salutifer. Vtilis vitæ.
12:
Non inutilis ventri.
13:
Medicus. Potens.
14:
Valentior omni mor-
15:
bo.
16:
Item.| Sanus. | ac ſaluus. |
| recteq́; valens. |
17:
Saluus. Incolumis.
18:
Valetudine integra.
19:
Bene valens. Soſpes.
20:
Meliuſculus. Vehe-
21:
mens atq; fortis.
22:
*Integer, validus, fir-
23:
mus, vegetus, vinidus.| Geſund= |
strona: 241
kolumna: a
| Ge |
1:
Geſundheit.
2:
Zdrowie.
3:
Sanitas.| Curatio | valentudinis. |
| Integritas |
4:
Salus. Ratio ſalutis.
5:
Valetudo bona. Inco-
6:
lumitas.
7:
*Vigor. Sanguis inte-
8:
ger.
9:
Geſund machen.
10:
Vzdrowić/ vlecżyć.
11:
Sanare. Reſtituere.| Adhibere | curationes. |
| medicinam ægro. |
12:
Mederi. Curare
13:
ægrotantem. Inuenire
14:
remedium malo.
15:
*Venire ſalutifer. Fo-
16:
uere vulnus. Adhibere
17:
medicas manus. Ad-
18:
mouere opem.| Ferre | opem. |
| medicamen. |
kolumna: b
| Ge |
1:
Auferre dolorem me-
2:
dicando. Medicari. Ser-
3:
uare. Leuare arte.| Depellere | morbum. |
| Expellere | |
| Tollere | |
| Auertere |
4:
Geſund werden.
5:
Ozdrowieć.
6:
Sanari, curari. Leuari
7:
grauitate valetudinis.
8:
Valere. Conualeſcere.
9:
Emergere incommoda
10:
valetudine.
11:
Carere (febri) & bellè
12:
ſe habere.
13:
*Releuari. Alleuari vi-
14:
ribus. Reualeſcere.
15:
Sentire opem. Refici.
16:
Fieri ſoſpes. Potiri ſa-
17:
lute. Conſurgere mor-
18:
bo. Euadere ope me-
19:
dici.
20:
Geticht. Vide,
21:
Fabel.| Q | Getreid. |
strona: 242
kolumna: a
| Ge |
1:
Getreid.
2:
Zboże.
3:
Seges.
4:
*Sata. Herba frumen-
5:
ti. Fruges. Labores bo-
6:
um. Dona Cereris.
7:
Item, Zyto.
8:
Frumentum.
9:
*Copia.| Aceruus | frumenti. |
| farris. |
10:
Tumuli frugum.
11:
Fruges.
12:
Getroſt. Vide,
13:
Vnerſchrocken.
14:
Item, Gewalt. Vide,
15:
Mechtigkeit.
16:
Gewalt.
17:
Gwałt.
18:
Violentia, vis, incur-
19:
ſus, impetus.
20:
Gewalt vben.
21:
Gwałt cżynić.
22:
Agere violenter. Co-
23:
nari facere vim. kolumna: b
| Ge |
| Facere | impetum in quempiam. |
| vim. |
1:
Tentare per vim. In-
2:
ferre vim.| Afferre | vim. |
| cui manus vio lenter. |
3:
Vti viribus.
4:
Gewalt vber et=
5:
was haben.
6:
Vide, In ſeiner
7:
gewalt/ rc.
8:
Gewapnet.
9:
Zbroiny.
10:
Armatus.
11:
*Armiger, armifer, ar-
12:
miſonus.| Inſignis | armis. |
| in armis. |
| Pulcer | armis. |
| Egregius | |
| Decorus | |
| Sublimis | |
| Celſus |
| Paratus | in armis. |
| Aureus |
| Gewe= |
strona: 243
kolumna: a
| Ge |
1:
Geweren.
2:
Vgiśćić/ & vcży=
3:
nić.
4:
Præſtare. Non negare.
5:
*Facere ratum. Firma-
6:
re. Occurrere deſiderio
7:
alicuius. Dare petenti.
8:
Item, Geweren.
9:
Vide,
10:
Glauben halten.
11:
Gewiſſen.
12:
Sumnienie.
13:
Conſcientia bona.
14:
Vacuitas ab angoribus.| *Mens | conſcia. |
| integra. | |
| quieta. |
15:
Animus purus. Virtus
16:
conſcia.
17:
Item.
18:
Conſcientia mala.
19:
Metus pœnarum pro
20:
malefactis.
21:
*Mens conſcia ſibi diri
22:
facti. Anxietas. Curæ
23:
ſupplicium ſceleris.
24:
Flagellum occultum.
25:
Tortor. kolumna: b
| Ge |
1:
Gewin.
2:
Zysk.
3:
Lucrum.| *Spes | lucri. |
| Inſania |
4:
Lucellum, præda. Dul-
5:
cedo prædæ.
6:
Gewinnen.
7:
Zyskáć.
8:
Lucrari.
9:
*Ire ad lucrum. Appo-
10:
nere quid lucro. Referre
11:
ſpolia.
12:
Gewohnen.
13:
Zwycżáić śię.
14:
Conſueſcere, aſſueſcere,
15:
inſueſcere. Adducere ſe
16:
in eam conſuetudinem.
17:
Delectari ſuo ſtudio.| *Inferre | morem. |
| Afferre | |
| Facere | |
| Tenere | |
| Seruare | |
| Colere |
18:
Dare principium mo-
19:
ris.| Q ij | Gewon= |
strona: 244
kolumna: a
| Ge |
1:
Gewonheit. Vide,
2:
Brauch.
3:
Gewonnen geben.
4:
Vide,
5:
Preiß geben.
6:
Gewndſcht.
7:
Pożądliwy.
8:
Optatus.
9:
*Optabilis. Exoptabi-
10:
lis. Petitus. Expectatus.
11:
Fertilior votis.
12:
Gezelt. Item vide,
13:
Leger.
14:
Namiot.
15:
Tabernaculum, Ten-
16:
torium.
17:
*Scena. Proſcenium.
18:
Domus vaga. Penates
19:
errantes.
20:
Gezumet werden.
21:
Ochełznąn być.
22:
Frænari.
23:
*Porrigere os capiſtro.
24:
Accipere lupos ore.
25:
Recipere frænum. kolumna: b
| Ge |
| Parere | habenis. |
| lupatis. | |
| capiſtris. |
| Audire | frænos. |
| habenas. |
1:
Domari fræno. Pati
2:
fræna. Sentire habenas.
3:
Seruire frænis.
4:
Geziemen.
5:
Záleżeć/ & przyſtoy=
6:
no być/ & Przy=
7:
słuſzeć.
8:
Decere, conuenire.
9:
Eſſe conueniens. Con-
10:
ducere, obligare.| Attinere | ad quem. |
| Pertinere |
11:
Continere inter quid.
12:
Attingere quid. Pertin-
13:
gere. Concurrere.| Referri ad | quid. |
| Verti in |
14:
Conſiſtere in re.| Verſari | circa quid. |
| in quo. |
| Gezieret. |
strona: 245
kolumna: a
| Gi |
1:
Gezieret. Vide,
2:
Zierlich angezo=
3:
gen.
4:
Gifft.
5:
Iad. Zárázá.
6:
Venenum.| *Fel | veneni. |
| ſerpentis. | |
| vipereum. |
| Sanies | veneni. |
| Tabes | |
| Succus | |
| Gutta |
7:
Virus. Cruor vipe-
8:
reus. Toxicum. Aconi-
9:
tum. Malum. Vis. Lues.
10:
Ignis edax.
11:
Gifftig.
12:
Zárázliwy.
13:
Venenatus.
14:
*Nocentior cicuta.
15:
Mortifer, dirus, igneus,
16:
calidus, edax.
17:
Item.| Plenus | veneno. |
| Granidus | |
| Fœtus | |
| Ater |
kolumna: b
| Gi |
1:
*Habens virus.
2:
Tabificus.
3:
Gifft geben.
4:
Otruć/ & Iad
5:
zádáć.
6:
Miſcere cui venena.| Interimere | veneno. |
| Tollere | |
| Perdere |
7:
*Miſcere aconiton.
8:
Inficere pocula.
9:
Tractare venena.| Dare | aconiton. |
| toxicum. |
10:
Gifft trincken.
11:
Iad pić.
12:
Bibere venenum.
13:
Perire veneno.| *Bibere | virus. |
| ſuccos Can- tharidum. |
| Haurire | venenum. |
| Sumere |
14:
Ducere venenum po-
15:
tione. Accipere cicu-
16:
tam. Occumbere ve-
17:
neno.| Q iij | Glaub. |
strona: 246
kolumna: a
| Gl |
1:
Glaub.
2:
Wiárá.| Fides. | rerū | contracta- rum. |
| verborūq́;. | ||
| iuſiurandi. |
3:
Nomen fidei. Con-
4:
ſtantia promiſsi. Con-
5:
ſtantia & veritas dicto-
6:
rum conuentorumq́;.
7:
*Promiſſa.
8:
Glauben.
9:
Wierzyć.
10:
Credere.| Habere | fidem cui. |
| quid fidei. | |
| pro explorata. |
| Tribuere | fidem. |
| Adhibere | |
| Adiungere |
11:
Inducere animum cre
12:
dere. Præbere ſe credu-
13:
lum. Perſuadere ſibi.
14:
Non exiſtimare dubi-
15:
tandum.
16:
*Admittere fidem.| Frui | credulitate. |
| Capi |
kolumna: b
| Gl |
1:
Glauben halten.
2:
Słowo spełnić.
3:
Obietnice wypeł=
4:
nić.
5:
Seruare promiſſa.
6:
Stare promiſsis. Libe-
7:
rare fidem. Facere pro-
8:
miſſum. Satisfacere
9:
promiſsis.| *Præſtare | fidem. |
| Dare | promiſſa. |
| petenti. |
| Addere | fidem dictis. |
| facta pollicitis |
10:
Reddere promiſſa.
11:
Donare promiſſo mu-
12:
nere.| Manere | in fide. |
| promiſsis. |
| Soluere | promiſſa. |
| Exoluere |
13:
Annuere optatis.
14:
Glaubhafftig.
15:
Vide, War.| Glaub= |
strona: 247
kolumna: a
| Gl |
1:
Glaubwirdig. Vide,
2:
Der Warheit gemeß.
3:
Item, Prawdziwy.
4:
Verax.| Verus | & non fallens. |
| ſyncerusq́;. |
5:
Amicus veritatis, mi-
6:
nimeq́; fallax.| Cupidus | veritatis. |
| Cultor |
| Non | mendax. |
| vanus. |
| *Tenax | veri. |
| Potens | |
| Conſcius |
7:
Gleich.
8:
Podobny.
9:
Similis, ſimilimus,
10:
conſimilis, perſimilis.| Præditus ſimili | forma. |
| ſpecie. | |
| natura. |
11:
*Non abſimilis forma.
12:
Par. Concolor.
13:
Item, Gleich.
14:
Rowny. kolumna: b
| Gl |
1:
AEqualis, æquabilis,
2:
par, compar, æquipar.
3:
AEquus & par. Eiuſ-
4:
dem generis.| Non | minor. |
| inferior. | |
| diſpar. |
5:
Item.| Par | arte. |
| virtute. | |
| iuſticia. |
6:
*Haud leuior fama.
7:
Aduerb: Rowno/
8:
Iednáko.
9:
AEquè, æqualiter.
10:
AEqua lege. Ex æquo.
11:
Spacijs æqualibus. Pa-
12:
ribus interuallis. Com-
13:
muniter.
14:
Item, Gleich.
15:
Vide, Eben.
16:
Gleiches alters.
17:
Rownie ſtáry.
18:
Iednych lat.
19:
AEquæuus.| Q iiij | *AEqua- |
strona: 248
kolumna: a
| Gl |
| *AEqualis | æui. |
| animis & annis. |
| Par | ætate. |
| annis. |
1:
Similis æuo.
2:
Gleichheit.
3:
Iednákość/ Ro=
4:
wność.
5:
AEqualitas. AEquabi-
6:
litas.
7:
*Vis eadem.
8:
Concordia.
9:
Gleich machen.
10:
Zrownáć.
11:
AEquare, Exequare.
12:
Facere parem.
13:
*AEquiparare. Dime-
14:
tiri paribus numeris.
15:
Gleich ſein.
16:
Rownym być.
17:
AEquare, Adæquare.
18:
Aequiparare quid.
19:
Eſſe æqualis.
20:
*Ire pares.
21:
Non videri minor.
22:
Certare cui. kolumna: b
| Gl |
1:
Gleich wie.
2:
Iáko. Niby.
3:
Iákoby.
4:
Vt, vti, ſicut, ſicuti,
5:
velut, veluti, ceu.| Non | aliter quàm. |
| ſecus ac. | |
| minùs quàm. |
6:
*Haud aliter quàm.| In | modum rei. |
| morem. |
7:
Exemplo rei. Qualiter.
8:
Glck.
9:
Fortuná/ &
10:
Szcżęśćie.
11:
Fortuna.| *Facies | fortunæ. |
| Habitus | |
| Caſus | |
| Vis | |
| Luſus | |
| Iniuria |
12:
Fors, ſors. Dea cæca.
13:
Vices rerum. Ictus du-
14:
bius.| Item. |
strona: 249
kolumna: a
| Gl |
1:
Item.| Fortuna | ſecunda. |
| præſtans flo- renſq́;. |
|
| magna. |
2:
Felicitas, Fauſtitas,
3:
Succeſſus.| Res | ſecundæ. |
| ſecundiſſimæ. | |
| florentiſſimæ. |
| Flatus | ſecundus. |
| proſper. |
4:
Proſperitas.| *Munus | fortunæ. |
| Bona | |
| Honor | |
| Fauor |
5:
Læta. Proſpera. Tem-
6:
pora ſecunda. Status
7:
ſecundarum rerum.
8:
Dij ſecundi.
9:
Item.
10:
Succeſſus.
11:
Excitus proſper.
12:
*Proceſſus. Profectus.
13:
Curſus. Auſpicia ſecun-
14:
da. Deus & fortuna. kolumna: b
| Gl |
1:
Glcklich.
2:
Fortunny/ & ſzcżę=
:
(śliwy.
3:
Felix.| Fauſtus. | & felix. |
| fortunatuſq́;. |
4:
Proſper. Candidatus
5:
& felix. Auſpicatus.
6:
Dexter, ſecundus, be-
7:
nignus. Fluens ad vo-
8:
luntatem noſtram.
9:
Glckſelig.
10:
Felix. Non infelix.
11:
Fortunatus.| Ornatus | fortuna. |
| Dignus | |
| Optima |
12:
Beatus. Quàm beatiſſi-
13:
mus. Perbeatus.
14:
Expers mali.| *Filius | fortunæ. |
| gallinæ albæ. |
15:
Diues fortunæ munere.| Beatus | ab omni parte. |
| terq́; quaterq́;. |
16:
Ortus bonis fatis.| Charus | Dijs. |
| Dilectus | |
| Gratiſs. | |
| Acceptiſs. |
| Q v | Glck= |
strona: 250
kolumna: a
| Gl |
1:
Glckſeliglich.
2:
Fortunnie. Scżę=
3:
śliwie.
4:
Feliciter. Benè bea-
5:
teq́;. Proſperè. Proſpe-
6:
ro Deo.| Dijs | ſecundis. |
| approbantibus. |
7:
Bono auſpicio. Au-
8:
ſpicatò.
9:
*Bonis auibus. Secun-
10:
do omne. Secunda alite.| Secundis | auſpicijs. |
| Felicibus |
| Fauſto | pede. |
| AEquo |
11:
Fatis autoribus.
12:
Glck haben.| Scżęśćie | mieć. |
| Fortunę |
| Habere | ſucceſsus. |
| ſecundos euē- tus. |
|
| ſatis fortunæ. | |
| diuos fauētes. |
13:
Vti fortuna. Conſe-
14:
qui proſperos exitus.
15:
Eſſe felix. Florere.kolumna: b
| Gl |
1:
*Vigere. Exultare ſuc-
2:
ceſſu. Ire ad ſua vota fe-
3:
lici via. Tendere ſupra
4:
pericula.
5:
Glck wndſchen.
6:
Fortuny zycżyć.
7:
Scżęśćie winſzo=
8:
wáć.
9:
Gratulari.
10:
Gratari. Impertire
11:
quem ſalute. Conueni-
12:
re ad quem gratulatum.
13:
Item.| Vocare | felicem. |
| fortunatum. | |
| beatum. |
14:
Dicere felicem. Bene-
15:
dicere cui. Clamitare
16:
felicem. Iudicare for-
17:
tunatum. Putare quem
18:
in lauta & benè aucta
19:
parte.
20:
Glck zu guttem
21:
anfang verleihen.
22:
Zycżyć zdarzenia.
23:
Zycżyć áby śię
24:
zdarzyło.
25:
Fortunare quid. | Fauere |
strona: 251
kolumna: a
| Go |
| Fauere | propoſito. |
| inceptis. |
| Dare | fortunam. |
| proſperos ſuc- ceſſus. |
|
| facilem curſum. | |
| curſus ſecundos. | |
| ſe placidum. |
1:
*Secundare incepta.| Eſſe | æquus. |
| bonus. | |
| facilis. |
| Adeſſe | ceptis. |
| & iuuare. | |
| proſper. | |
| ſecūdo pede. |
2:
Firmare. Proſperare.
3:
Venire dexter. Non
4:
deeſſe ceptis. Aſpirare
5:
ceptis.
6:
Gold.
7:
Złoto.
8:
Aurum.| *Metallum. | auri. |
| fuluum. |
| Nitor | auri. |
| Fulgor | |
| Micæ | |
| Bractea |
kolumna: b
| Gl |
1:
Vena aurea. Arena
2:
Tagi.
3:
Gold graben.
4:
Kopáć złoto.| Fodere | aurum. |
| Effodere |
5:
Eruere aurum terra.
6:
Inuenire venas auri.
7:
Elicere aurum ex terræ
8:
cauernis.
9:
*Ire in viſcera terræ.
10:
Mergere ſe penitus
11:
ſcrutator auri. Quære-
12:
re argenti ſemen & ve-
13:
nas auri. Scrutari ab-
14:
dita terræ. Efferre au-
15:
rum.
16:
Goldgrub.
17:
Złote gory.
18:
Fodina. Secturæ æra-
19:
riæ. Cauernæ terræ.| Venæ | auri. |
| argenti. |
| *Viſcera | terræ. |
| Abdita |
| Gott |
strona: 252
kolumna: a
| Go |
1:
Gott erbarm es.
2:
Vide, Gott ſey es
3:
geklagt.
4:
Gottfrchtig.
5:
Bogoboyny/ &
6:
Nabożny.
7:
Pius. Præditus pietate.
8:
Plenus pietatis.| *Clarus | pietate. |
| Grauis | |
| Egregius | |
| Potens | |
| Inclytus |
| Abundans | pietatis. |
| Nimiæ | |
| Autor |
9:
Nulli pietate ſecun-
10:
dus. Quo iuſtior alter
11:
non pietate fuit. Relli-
12:
gioſus. Cultor numi-
13:
nis.
14:
Gottfrchtigkeit.
15:
Bogoboyność.
16:
Nabożeńſtwo.
17:
Pietas. Sanctitas. kolumna: b
| Go |
| *Honor | pietatis. |
| Amor | |
| Imago |
1:
Mens pia. Relligio.
2:
Fides.
3:
Gott.
4:
Bog.
5:
Deus.
6:
*Numen.| Pater | omnipotens. |
| rerum. | |
| gentis humanæ atq; cuſtos. |
| Fabricator | mundi. |
| Conditor | |
| Arbiter |
7:
Opifex rerum. Re-
8:
pertor hominum re-
9:
rumq́;. Rex olympi.
10:
Rector cœli & humani
11:
generis.
12:
Gtter.
13:
Bogowie.
14:
Dij. Concilium cœle-
15:
ſtium.
16:
*Cœleſtes, cœlicolæ,
17:
cœlites, diui, ſuperi.| Numerus | deorum. |
| Plebs |
| Gottes= |
strona: 253
kolumna: a
| Go |
1:
Gottesdienſt.
2:
Boża służbá.
3:
Boży obchod.
4:
Ritus, cultus, religio,
5:
ceremonia.
6:
*Reuerentia numinis.
7:
Honor. Mos ſacro-
8:
rum.
9:
Gott es heim ſtel=
10:
len.
11:
Bogu porucżyć.
12:
Commendare Deo
13:
omnem rem.| Committere | Deo. |
| Permittere | |
| Relinquere |
| *Cedere | diuis. |
| Confidere |
14:
Expectare Deos.
15:
Sequi fata.
16:
Gottes wille.
17:
Boża wolá.
18:
Boży zrząd.
19:
Fatum.| Ordo | fati. |
| Curſus |
kolumna: b
| Go |
| Lex | fati. |
| deorum. |
| Stamen | fati. |
| deorum. | |
| Parcarum. |
1:
Colus Parcarum.
2:
Fila trium Sororum.| Series | fatorum. |
| Arcana | |
| Secreta | |
| Munus |
3:
Voluntas cœlitum.
4:
Iuſſa Deorum.
5:
Gott geb es.
6:
Day Boże/ &
7:
Zdarz Boże.| Deus | faxit. |
| approbet. |
| Dij | faxint. |
| faciant. | |
| vertant benè. | |
| benè vertant. | |
| deæq́; faxint. |
8:
Vtinam Dij iſtuc ita
9:
faxint. O vtinam. Quod
10:
Deus benè vertat.| Gott |
strona: 254
kolumna: a
| Go |
1:
Gott leſtern. Vide,
2:
Leſtern.
3:
Gottloß.
4:
Niezbożny/ &
5:
Zlośnik.
6:
Impius. Non metu-
7:
ens deorum.
8:
*Vecors impietate.
9:
Profanus. Sacrilegus.
10:
Iniuſtus.| Inanis | deorum. |
| cœleſtium. |
| Contem- ptor |
| ſuperúm. |
| æqui. |
11:
Item.
12:
Niewrzędá.
13:
Sceleratus, ſceleſtus,
14:
ſceleroſus. Procliuis ſce-
15:
leribus. Maleficus.| *Miniſter | ſcelerum. |
| Capax | |
| Conſcius |
16:
Immanior ante om-
17:
nes ſcelere. Paratus in
18:
omne facinus.
19:
Velox ad facinus. kolumna: b
| Go |
1:
Pollutus omni crimi-
2:
ne. Cruentus, maculo-
3:
ſus, nefarius, nefandus,
4:
deteſtandus, deteſtabilis.
5:
Gott ſey es ge=
6:
klagt.
7:
Zal śię Boże.
8:
Ach miły Boże.
9:
O miły goſponie.
10:
Deum immortalem.| Dij | immortales. |
| boni. | |
| veſtram fidem. |
| Proh. | dij immortales. |
| Iupiter. |
| O | Iupiter. |
| Superi. |
11:
Heu ſuperi.
12:
Iupiter magne.
13:
Bone Iupiter.
14:
Gtze. Vide,
15:
Abgott.
16:
Grab.
17:
Grob.
18:
Sepulcrum. Moles
19:
ſepulcri. Monumen-
20:
tum ſepulcri.| *Tu- |
strona: 255
kolumna: a
| Gr |
1:
*Tumultus.| Saxum | tumuli. |
| Agger |
2:
Cumulus telluris.
3:
Buſtum.
4:
Grabgeſang.
5:
Piesń ná pogrzeb.
6:
Epicedium.| *Carmen | ferale. |
| exequiale. |
7:
Nænia. Verba lugu-
8:
bria.
9:
Grabſchrifft.
10:
Nápiſz ná grobie.
11:
Epitaphium.
12:
Elogium.
13:
*Titulus. Ordo rerum.
14:
Graben.
15:
Ryć/ & kopáć.
16:
Fodere, effodere, re-
17:
fodere, perfodere.
18:
*Exhaurire terram.
19:
Cauere tellurem.
20:
Graß.
21:
Trawá.
22:
Gramen.| *Herba. | graminis. |
| nemoris. |
kolumna: b
| Gr |
1:
Ceſpes. Coma viri-
2:
dis Terra herboſa. Hu-
3:
mus viridis. Solum
4:
viride.
5:
Gran.
6:
Szywy.
7:
Canus.
8:
*Canens. Albus ca-
9:
pillis.
10:
Grauen.
11:
Szywieć.
12:
Caneſcere.
13:
*Incaneſcere. Spargi
14:
tempora canis.
15:
Grau haar.
16:
Szywizná.
17:
Cani. Canicies.| *Crines | cani. |
| albi. |
| Capilli | cani. |
| albi. |
18:
Coma alba.
19:
Grau entfangen.
20:
Oſtudá/ Zádliwość
21:
pokarmu.
22:
Capi faſtidio cibi.| Faſti- |
strona: 256
kolumna: a
| Gr |
| Faſtidire | cibum. |
| Refugere |
| Contemnere | veſci. |
| Damnare |
1:
Auerti appoſitum ci-
2:
bum.
3:
Grauſam. Vide,
4:
Eeſchrcklich.
5:
Grentz.
6:
Gránice.| Fines. | agrorum. |
| imperij. |
7:
Termini.
8:
*Metæ, extrema. Li-
9:
mes regni. Margo im-
10:
perij.
11:
Grentzſtein.
12:
Gránicá/ &
13:
Miedzá.
14:
Limes.
15:
*Lapis arbiter. Saxum
16:
ſacrum. Stipes in agris.
17:
Grentzen.
18:
Gránicżyć. Suć
19:
kopce.
20:
Terminare fines. kolumna: b
| Gr |
1:
*Ponere limitem agro.
2:
Signare terram limite.| Aſſignare | agros. |
| Diſcriminare |
| Partiri | fines. |
| campum limi- te. |
3:
Separare arua indicio.
4:
Diſcernere limitibus.
5:
Grewlich.
6:
Skárády/ ſzpátny.
7:
Deformis, fœdus, ſor-
8:
didatus. Illepidus, & in-
9:
uenuſtus. Immundus
10:
illuuie. Inamœnus. In-
11:
uenuſtus. Non opti-
12:
mus. Sordidus, Turpis,
13:
turpiculus, ſubturpicu-
14:
lus.
15:
*Informis, inamabilis.
16:
Grewlicheit.
17:
Skárádość/ ſzpa=
18:
tność.
19:
Deformitas. Diſtortio
20:
membrorum. Vitium
21:
corporis.
22:
*Macula, menda.
23:
Damna formæ. Nota.| Grob. |
strona: 257
kolumna: a
| Gr |
1:
Grob.
2:
Gruby/ & proſtak.
3:
Rudis.| Expers | eruditionis. |
| artis, & rudis. |
4:
Imperitus, incultus,
5:
impolitus, ſtolidus. He-
6:
beti ingenio. Hebes, in-
7:
exercitatus. Barbatus
8:
ac imperitus. Non do-
9:
ctus, craſſus, plumbeus,
10:
inſulſus.
11:
*Carens arte, indocilis.
12:
Neſcius artis, pinguis,
13:
ruſticus, agreſtis, Bœ-
14:
otus.
15:
Grobheit. Vide,
16:
Vnwiſſenheit.
17:
Groß.
18:
Wielki/ & śilny.
19:
Magnus, permagnus.| Longè | maximus. |
| Quàm |
| Immani | magnitudine. |
| Infinita |
20:
Infinitus. kolumna: b
| Gr |
1:
Ingens. Non exigu-
2:
us. Grandis. Satis gran-
3:
dis. Ampliſsimus. In-
4:
credibilis ac ſingularis.
5:
*Immanis, immenſus.
6:
Haud paruus, vaſtus,
7:
enormis, amplus, im-
8:
modicus.
9:
Groſſe that.
10:
Wielki vcżynek/ &
11:
Zacna ſpráwá.
12:
Facinus clarum. Ge-
13:
ſta. Res geſtæ.| Gloria | rerum ge- ſtarum. |
| Magnitudo |
| *Factum | clarum. |
| magnum. | |
| memoran- dum. |
| Opus | magnum. |
| virtutis. |
| Ceptum | ingens. |
| Auſum |
14:
Acta ingentia. Labo-
15:
res ingentes.| R | Groſſe |
strona: 258
kolumna: a
| Gr |
1:
Groſſe thaten.
2:
thun.
3:
Wielkie ſpráwy
4:
cżynić.| Gerere | res magnas. |
| magna. |
5:
Agere quid clarum.
6:
Peragere magna. Face-
7:
re multa egregiè. Ac-
8:
commodare ſe ad res
9:
magnas gerendas.
10:
*Tollere ſe in cœlum
11:
factis. Extendere virtu-
12:
tem factis. Condere ſi-
13:
bi nomina factis. Im-
14:
plere orbem meritis.
15:
Groß achten.
16:
Wielce ważyć.
17:
Magnifacere, magni-
18:
ficare. Facere maximi.
19:
Magnipendere. Ducere
20:
magnum. AEſtimare
21:
plurimi.
22:
Grn.
23:
Zielony.
24:
Viridis.
25:
Item.
26:
Gramineus, viridis. kolumna: b
| Gr |
1:
*Herbidus, herbifer.| Frequens | herbis. |
| Cultiſs. |
| Veſtitus | gramine. |
| herbis. | |
| floribus. |
| Facilis | pecori. |
| Opportunus |
2:
Grnen.
3:
Zielenieć.
4:
Virere.
5:
*Vireſcere, reuireſcere,
6:
herbeſcere. Cingi her-
7:
bis. Veſtire ſe gramine.
8:
Alere herbas. Educare
9:
frondes.
10:
Item.
11:
Frondere, frondeſcere| *Tegi | frondibus. |
| Adoleſcere |
| Induere | frondes. |
| Proferre |
12:
Fieri viridis.
13:
Grnend.
14:
Ogániſty/ &
15:
gágity.
16:
Frondens, frondoſus.| Ramo- |
strona: 259
kolumna: a
| Gr |
1:
*Ramoſus. Spiſſus ra-
2:
mis. Viridis latè. Patu-
3:
lus. Denſiſſimus ramis.
4:
Vmbroſus. Lætiſſimus
5:
vmbra. Opacus. Inſtar
6:
nemoris. Nemorofus,
7:
nemoralis.
8:
Grund.
9:
Grunt/ Fundá=
10:
męnt.
11:
Fundamentum, fir-
12:
mamentum.
13:
*Fundamen, radices.
14:
Grund legen.
15:
Grunt záłozyć.
16:
Fundare.| Ponere | fundamētum. |
| Locare | |
| Iácere |
17:
*Extruere marmore.
18:
Item, Grund.
19:
Dno/ Sámicá.
20:
Fundus, alueus, pro-
21:
funditas, profundum.
22:
Altitudo fluminis.
23:
*Gremium. Flumenkolumna: b
| Gr |
1:
imum. Amnis imus.
2:
Sedes ima. Ima. Va-
3:
dum.| Antrum | vitreum. |
| arcanum. |
4:
Grſſen.
5:
Pozdrowić.
6:
Salutare. Conſalutare
7:
inter ſe. Fungi munere
8:
ſalutandi. Vadere ſalu-
9:
tatum quem.| Ferre | ſalutem. |
| Afferre | |
| Nunciare | |
| Mittere | |
| Adſcribere |
10:
Impertiri multùm ſa-
11:
lutis. Donare ſalute.
12:
Iubere ſaluere. Dicere
13:
aue.
14:
Gldin.
15:
Złoty.
16:
Aureus.
17:
*Auratus, inauratus,
18:
aurifer, auricomus.
19:
Ex auro.| R ij | Grauis |
strona: 260
kolumna: a
| Gu |
| Grauis | auro. |
| Solidus | |
| Clarus | |
| Præſignis | |
| Conſpicuus | |
| Nitidus | |
| Lucidus | |
| Coruſcus | |
| Duplex |
1:
Gunſt.
2:
Przyiáźń/ &
3:
Zycżność.
4:
Fauor, gratia.| Exiſtimatio | vulgi |
| popularis. |
| *Iudicium | vulgi. |
| Aura | |
| Plauſus |
| Suffragia | populi. |
| plebis. |
5:
Strepidus inanes.
6:
Amor fauorq́; plebis.
7:
Gnſtig.
8:
Przyiáźliwy.
9:
Fauens. Facilis bene-
10:
uoluſq́;. Beneuolus. Be-
11:
neuolens, benignus. kolumna: b
| Gu |
1:
*Pronus fauori. Placi-
2:
dus. Mitis placiduſq́;.
3:
AEquus, amicus, can-
4:
didus.
5:
Gnſtig ſein.
6:
Być przyiáźliwy/
7:
& ſprzyiáiáć.
8:
Fauere. Velle cui opti-
9:
mè conſultum. Velle
10:
auctiorem gratia, digni
11:
tate, honore. Facere de
12:
quo optimum iudiciū.
13:
Eſſe amico animo erga
14:
quem. Eſſe benigno &
15:
clementi animo in quē.
16:
Videri in quem bono
17:
animo.
18:
*Suſtenare fauore.
19:
Gutter Name.
20:
Vide, Gercht.
21:
Gttig. Vide,
22:
Freundlich.
23:
Gttiglich.
24:
Przyiáźliwie.
25:
Placidè. Cum bona
26:
gratia. Bona venia.
27:
*Molliter. Submiſſo
28:
vultu. Sedato corde.| Gut= |
strona: 261
kolumna: a
| Gu |
1:
Gutthat. Vide,
2:
Wolthat.
3:
Gutwillig. Vide,
4:
Willig.
5:
Aduerb: Zdobrá=
6:
woliey.
7:
Vltrò.| Spontè. | vltroq́;. |
| ſua. |
| Sua | ſponte. |
| voluntate. |
8:
Suapte. Suo arbitrio.
9:
Per ſe.
10:
*Non vllo cogente.
11:
Gugks/ Gur. Vide,
12:
Gold grub.
13:
Ha.
14:
Hab vnd Gut.
15:
Vide,
16:
Haußrath.
17:
Hader.
18:
Zwádá/ & Spor.
19:
L
Is, rixa, iurgium,
20:
altercatio, conten-
21:
tio. Certamen rixarum. kolumna: b
| Ha |
1:
Certatio, concertatio,
2:
dimicatio, diſcordia,
3:
iræ.
4:
Hadern.
5:
Wádzić śię/ &
6:
ſprzecżáć śię.
7:
Litigare. Tendere ad
8:
iurgium. Contendere.
9:
Excitare rixam. Iurga-
10:
ri. Altercari cum quo.
11:
Expoſtulare cum quo.| Habere | altercationem. |
| controuerſias. | |
| rem cum quo. |
| Concertare | verbis. |
| cum quo. |
12:
Digladiari. Pugnare
13:
de re. Præliari. Confli-
14:
ctari.
15:
*Mouere litem. Con-
16:
tendere verbis. Venire
17:
in certamen, diſcordari,
18:
diſceptare, ambigere.
19:
Iactare iurgia. Agere
20:
inter ſe quid certantes.| R iij | Hader= |
strona: 262
kolumna: a
| Ha |
1:
Haderhafftig.
2:
Zwaycá/ & ſwár-
3:
liwy.
4:
Litigioſus.| Cupidus | contētionis. |
| rixæ. |
5:
Mira alacritate ad li-
6:
tigandum.
7:
Gladiatorius.
8:
*Clamoſus, improbus;
9:
caninus, rabioſus.
10:
Hagel.
11:
Grad.
12:
Grando.| *Vis | grandinis. |
| Ictus | |
| Imbres | |
| Iræ | |
| Saxa |
13:
Globus nimborum.
14:
Hals band.
15:
Halsband. Záwie=
16:
ſzęnie/ & noſzęnie.
17:
Monile, Torquis.
18:
*Aurum. Circulus
19:
molli auro. Redimicu-
20:
lum. Bulla aurea. Or-
21:
natus. kolumna: b
| Ha |
1:
Halsſtarrig.
2:
Vporny/ & krną=
3:
brny.
4:
Pertinax, contumnax,
5:
percontumnax, peruicax.
6:
Sui ſimilis.
7:
Aduerb: Vpornie.
8:
Pertinaciter. Obſtina-
9:
tè. Obſtinato animo.
10:
Confidenter.
11:
Halten.
12:
Trzymáć/ dzierżeć.
13:
Tenere, continere,
14:
retinere, ſuſtinere, ſu-
15:
ſtentare, tractare.| *Ferre | manu. |
| Præferre | |
| Gerere | |
| Geſtare | |
| Prætendere |
16:
Han.
17:
Kur/ & Kokot.
18:
Gallus.| *Ales. | croſtatus. |
| excubitor. | |
| vigil. | |
| lucis prænunci- (us. |
19:
Auis lucis criſtata.
20:
Maritus gallinarum.| Handel. |
strona: 263
kolumna: a
| Ha |
1:
Handel.
2:
Vide,
3:
Geſchefft.
4:
Item, Handel. Vide,
5:
Gerichts handel.
6:
Item, Handel.
7:
Hándel/ & Kupia.
8:
Mercatura. Exporta-
9:
tio & inuectio rerum.
10:
Handeln.
11:
Kupcżyć/ & Krą=
12:
mowáć.
13:
Negociari. Mercari.
14:
*Agitare mercatus.| Mutare | merces. |
| Permutare |
15:
Vendere animum lu-
16:
cro. Implere nauem
17:
mercibus. Committe-
18:
re animam vento. Ob-
19:
iectare vitam procellis.
20:
Tranſilire mare. Ve-
21:
here merces per mare.
22:
Peretrare pontum.
23:
Currere ad Indos.
24:
Excutere omne latus
25:
mundi. kolumna: b
| Ha |
1:
Item, Handeln. Vide,
2:
Vnterreden.
3:
Handeln vor
4:
Gericht.
5:
Vide, Rechten.
6:
Handwerck.
7:
Rzęmiosło.
8:
Artificium.| Ars | ſordida. |
| Cura |
9:
Quæſtus ſordidus.
10:
Labor artificum.
11:
Multitudo artium.
12:
Haar abſchneiden.
13:
Włoſy oſtrydz.| Secare | crinem. |
| Reſecare | |
| Deſecare |
14:
*Abſcindere comam.
15:
Recindere comas.| Tondere | crinem. |
| capillos. |
| Deponere | crinem. |
| comas. |
16:
Adhibere capiti ton-
17:
ſorem. Committere
18:
caput tonſori.| R iiij | Haar |
strona: 264
kolumna: a
| Ha |
1:
Haar außreuffen.
2:
Vide,
3:
Das Haar/ rc.
4:
Haar tragen.
5:
Włoſy zápuśćić.
6:
Alere crines. Eſſe ca-
7:
pillo promiſſo.
8:
*Pati crines deſcende-
9:
re in frontem. Horrere
10:
capillis.
11:
Haar tragend.
12:
Długich włoſow.
13:
Zápuſzcżonych wło=
14:
ſow.
15:
Crinitus.
16:
*Criniger, capillatus,
17:
comans. Pulcer comis.
18:
Hiſpidus. Denſus cæ-
19:
ſarie.
20:
Haar zu felde
21:
ſchlagen.
22:
Włoſy rozpuśćić.| Soluere | crinem. |
| Reſoluere | |
| Negligere |
23:
*Fungere capillos.
24:
Effundere comas. kolumna: b
| Ha |
1:
Diffundere crines.
2:
Excutere comas verti-
3:
ce. Spargere crines.
4:
Iâcere capillos laxè.
5:
Dare comas diffundere
6:
ventis. Reſolui crinem.| Ire | ſolutis crinibus. |
| paſſo capillo. | |
| fuſis comis. |
7:
Euolare ſparſis capil-
8:
lis.
9:
Harren.
10:
Cżekáć.
11:
Expectare. Ceſſare
12:
ire. Stare expectans.
13:
Manere, opperiri, præ-
14:
ſtolari.
15:
Item.
16:
Cunctari, morari,
17:
commorari. Suſtinere
18:
ſe alicubi.
19:
*Tardari. Exire tardi-
:
(ùs.| Facere | moras. |
| Nectere | |
| Fabricare |
20:
Inuenire cauſſas mo-
21:
ræ. Indulgere moræ.
22:
Perdurare alicubi.| Hart. |
strona: 265
kolumna: a
| Ha |
1:
Hart.
2:
Twárdy.
3:
Durus.
4:
*Durior ſaxo. Edurus.
5:
Rigidus. Rigens.
6:
Non mollis.
7:
Hart machen.
8:
Zátwárdzić/ & zá=
9:
hártowáć.
10:
Durare, indurare.
11:
*Conſtringere, aſtrin-
12:
gere, ſolidare.
13:
Hart werden.
14:
Stwárdnieć.
15:
Dureſcere, indureſcere.
16:
Fieri durus.
17:
*Capere duriciem.
18:
Concreſcere, congela-
19:
re, rigere, rigeſcere.
20:
Hartz.
21:
Zywicá.
22:
Gummi.
23:
*Refina. Gemma ſuc-
24:
cida. Gutta ſuccina..
25:
Electrum, Ros pinguis.
26:
Germen Heſperidum.kolumna: b
| Ha |
1:
Haſs.
2:
Nienáwiść.
3:
Odium, ſimultas.
4:
Iniuria aduerſariorum.
5:
*Semina odij. Animus
6:
iniquus. Pectus inexa-
7:
turabile. Succus loli-
8:
ginis.
9:
Haſſen.
10:
Nienáwidzieć.
11:
Odiſſe. Capere odium
12:
alicuius. Concipere o-
13:
dium in quem. Habere
14:
odio. Eſſe in quem ini-
15:
mico animo. Eijcere
16:
animum ſuum de quo.
17:
Eſſe alienior à quo.
18:
Iraſci cui occultè.| *Ardere | odio. |
| Flagrare | |
| Perſequi |
| Vrgere | odijs. |
| Infeſtare |
| Exercere | odium. |
| odijs. |
| Certare | odijs. |
| iniquis ani- (mis. |
19:
Non eſſe æquus.
20:
Exaturari odijs.| R v | Haſs |
strona: 266
kolumna: a
| Ha |
1:
Haſs auff ſich
2:
laden.
3:
Waśnić kogo/ &
4:
Mierzęcżyć ſobie
5:
kogo.
6:
Conciliare ſibi odium.| Suſcipere | odium. |
| Venire in |
7:
Aſſumere inuidiam.| *Qærere | odium. |
| Mouere | |
| Parare | |
| Importare |
8:
Hauff.
9:
Kupá/ & gromádá.
10:
Cumulus, aceruus.
11:
*Agger, auctus, con-
12:
nexus, glomeramen.
13:
Hauffen.
14:
Gromádzić.
15:
Cumulare, accumu-
16:
lare, coaceruare, con-
17:
gerere, aggerare, com-
18:
portare. Ferre in vnum
19:
locum. *Conuectare.
20:
Subuectare quò.| Aduoluere | in vnum. |
| Cogere |
kolumna: b
| Ha |
| Texere | cumulū. |
| Componere | |
| Struere |
1:
Extruere aceruum.
2:
Addere aceruo. Con-
3:
gregare, glomerare.
4:
Hauff Volcks.
5:
Tłuſzcżá/ & Zbor.
6:
Multitudo hominum.
7:
Turba, cœtus, conuen-
8:
tus, concio, frequentia,
9:
vulgus.
10:
*Copia, chorus, coro-
11:
na, caterua, agmen.
12:
concilium. | Globus | virorum. |
| Vis |
13:
Turma, numerus, ſe-
14:
ries, examen, exerci-
15:
tus, manus, nubes.
16:
Hauptman. Vide,
17:
Kriegsfrſt.
18:
Hauß.
19:
Dom. Bud.
20:
Domus, domicilium,
21:
ædes, ædificium.
22:
*Habitaculum, limen,
23:
tectum, lares, penates.| Hauß |
strona: 267
kolumna: a
| Ha |
1:
Hauß bawen.
2:
Dom budowáć.
3:
AEdificare domum.| *Struere | domum. |
| Conſtituere | |
| Ponere |
4:
Extruere culmina.
5:
Moliri atrium. Attol-
6:
lere muros.
7:
Hauß verkauffen.
8:
Dom przedáć.
9:
Inſcribere ædes mer-
10:
cede. Proſcribere fun-
11:
dum. Vendere domum.
12:
Haußrath.
13:
Sprzęt.
14:
Supellex, res.| *Copia | rerum. |
| Vſus |
15:
Fortuna. Pecus, res,
16:
lecti, argentum. Incre-
17:
menta domus. Focus.
18:
Heer. Vide, Kriegs=
19:
volck. kolumna: b
| He |
1:
Heilig.
2:
Swięty.
3:
Sacer, ſacratus, ſacra-
4:
tiſſimus, conſecratus,
5:
ſacroſanctus.
6:
*Sacrificus, ſanctus,
7:
relligioſus, inuiolabilis.
8:
Non violabilis.
9:
Intactus.
10:
Heiligen.
11:
Poświęćić.
12:
Sacrare, conſecrare.
13:
*Deſacrare. Dicere
14:
ſanctum Deo.| Dare | Deo. |
| Tradere |
15:
Facere ſacrum.
16:
Heim gehen/ vnd
17:
kommen.| Iść | do domu. |
| Przyść |
| Ire | domum. |
| Abire | |
| Peruenire | |
| Reuenire | |
| Redire | |
| Decedere | |
| Diſcedere |
| Petere |
strona: 268
kolumna: a
| He |
| Petere | domum. |
| Repetere | |
| Regredi | |
| Reuerti |
| Referre | ſe domū. |
| Recipere |
1:
Heimlich. Item vide,
2:
Verborgen.
3:
Táięmny/ skryty.
4:
Arcanus, ſecretus,
5:
reconditus.
6:
*Myſticus, incognitus,
7:
abſtruſus. Dignus ſi-
8:
lenno.
9:
Aduerb.
10:
Clam, clanculum, oc-
11:
cultè. Ex occulto. In
12:
occulto. In operto.
13:
Secretò. Tacitè.
14:
*Furtim, furtò, arte.
15:
Ab arte. Aſtu.
16:
Item, Heimlich.
17:
Skryty.
18:
Clandeſtinus, clancu-
19:
larius, occultus.
20:
*Furtiuus.
21:
Heimligkeit. Vide,
22:
Geheimnis. kolumna: b
| He |
1:
Heimſuchen.
2:
Náwiedzić.
3:
Viſere, reuiſere.| Inui- ſere | ædificiū | alicu- ius. |
| domum |
4:
Interuiſere. Viſitare.
5:
Interuiſere. Viſitare.
6:
Heiß. Vide,
7:
Hitzig.
8:
Heiſſen.
9:
Roſkazáć.
10:
Iubere, præcipere, im-
11:
perare, mandare.| Dare | mandata. |
| in mandatis. |
| Velle | quem paucis. |
| quid quo. |
12:
*Hortari, adhortari,
13:
admonere. Vti mini-
14:
ſtro.
15:
Heiſſen ſchwiegen.
16:
Przykazáć milcżę=
17:
nie/ & Kazáć
18:
milcżeć.
19:
Indicere ſilentium.
20:
Iubere tacere quem.
21:
Obturare os.| *Iubere |
strona: 269
kolumna: a
| He |
1:
*Iubere ſilentia.
2:
Compeſcere fremitum.| Tenere | ora. |
| Premere | |
| Opprimere |
3:
Comprimere murmur.
4:
Frangere verba.
5:
Held.
6:
Dzierzawcá. Zná=
7:
mięnity Pan.
8:
Boiár.
9:
Heros.| Vir | magnanimus. |
| acris. | |
| bellator. |
10:
*Leo aſper tactu.
11:
Heroicus. Magnus.
12:
Maior humana mente.
13:
Similis Dijs. AEquipa-
14:
rans Deos. Semideus.| Natus | Dijs. |
| Genitus |
15:
Creatus cœleſti ſtirpe.
16:
Semine ab ætherio.
17:
Iouis de gente.
18:
Proles Iouis.
19:
Genus Tonantis.kolumna: b
| He |
1:
Helffen.
2:
Dopomoc.
3:
Auxiliari.| Ferre | auxilium. |
| quid auxilij. | |
| opem. | |
| ſubſidium. | |
| præſidium. | |
| ſuppetias. |
| Afferre | opem. |
| quid aucilij. | |
| adiumentum. |
4:
Iuuare, adiuuare, ad-
5:
iutare, opitulari, ſuccur-
6:
rere. Occurrere & au-
7:
xilium ferre. Ire ſub-
8:
ſidio.| Venire | auxilio. |
| ſubſidio. |
9:
Subuenire. | Eſſe | auxilio. |
| ſubſidio. | |
| adiumento. | |
| adiutor. |
| Submini- ſtrare | auxilium. |
| adiumentū. |
| Accelerare | auxilium. |
| Non negare |
10:
Non deeſſe cui.| Leuare |
strona: 270
kolumna: a
| He |
1:
Leuare auxilio.
2:
*Superuenire cui.
3:
Subire auxilio.| Dare | auxilium. |
| Effundere |
4:
Tribuere opem.| Præſtare | auxilium. |
| manum. |
5:
Adeſſe. Oſtentare ſa-
6:
lutem. Commodare
7:
manum.
8:
Helffenbein.
9:
Słoń.
10:
Słoniowa kość.
11:
Ebur.
12:
*Elephas. Elephantus.| Dens | Indus. |
| Indicæ pecudis. |
13:
Cornu Indicum.
14:
Hell.
15:
Iáſny/ pogodny.
16:
Serenus.
17:
*Purus, nitidus, albus,
18:
iucundus, largior, mi-
19:
tis, clemens, purpure-
20:
us, ſiccus, innubilus. | Sine | nubibus. |
| Liber |
kolumna: b
| He |
1:
Item, Hell. Vide,
2:
Lant.
3:
Helle.
4:
Piekło.
5:
Infernus.
6:
*Inferus.| Sedes | inferna. |
| inferorum. | |
| tartares. | |
| Erebi. | |
| Stygiæ. |
7:
Domus inferna. Spe-
8:
cus inferni. Plaga in-
9:
ferni poli.| Loca | inferni. |
| tartari. |
10:
Lacus inferni. Regia
11:
Ditis. Tartarus. Tarta-
12:
ra, plural. Antrum tar-
13:
tareum. Receſſus tarta-
14:
rei. Erebus. Auernus.
15:
Auerna, plural. Inane.
16:
Chaos.
17:
Helm. Vide,
18:
Sturmhaub.| Hen= |
strona: 271
kolumna: a
| He |
1:
Hencken.
2:
Obieśić.
3:
Suſpendere, ſtrangu-
4:
lare. Tollere in crucem.
5:
*Perimere ſuſpendio.
6:
Interimere laqueo.
7:
Aptare laqueum collo.
8:
Item.
9:
Pendere, dependere.
10:
*Suſtentari. Hærere re.
11:
Heraus dringen.
12:
Vide,
13:
Heraus gehen.
14:
Item.
15:
Wyćiſnąć śię/ wy=
16:
łamáć śię. Do=
17:
bić śię.
18:
Erumpere.| *Rumpere. | vincula. |
| cōpagem. |
19:
Ruere. Proruere ſe foràs.| Profundi | clauſtris. |
| Euadere |
20:
Exilire, proſilire, pro-
21:
dire. Moliri iter. Ex-
22:
halare, expirare, effer-
23:
uere, æſtuare, elici.
24:
Contingere aërem.
25:
Frui liberiore cœlo. kolumna: b
| He |
1:
Heraus fren.
2:
Wywieść.
3:
Educere. Seducere
4:
foràs.| *Emittere | porta. |
| Eijcere |
5:
Heraus gehen/
6:
ſpringen.
7:
Wyniść, wyſko=
8:
cżyć.
9:
Ire foràs.| Exire | foràs. |
| domo. |
| Abire | foràs. |
| domo. |
| Egredi | foràs. |
| foribus. | |
| domo. | |
| domum. |
10:
Excedere domo.
11:
Concedere ex ædibus.
12:
Effugere foràs. Eijce-
13:
re ſe. Euolare.| *Ire | portis. |
| tecto. |
14:
Prodire foribus.
15:
Progredi limine.
16:
Excedere foribus.| Efferre |
strona: 272
kolumna: a
| He |
| Efferre | greſſum. |
| pedem. | |
| ſeſe porta. |
1:
Exilire è foribus.| Erumpere | portis. |
| Ruere |
2:
Deſerere domum.
3:
Relinquere limen.
4:
Heraus tragen.
5:
Wynieść.
6:
Ferre foràs.| Efferre. | domo. |
| extra ædes. |
7:
Exportare.
8:
*Emouere tectis.
9:
Eripere.
10:
Herberge.
11:
Goſpodá.
12:
Hoſpitium, diuerſo-
13:
rium, diuerſoriolum.
14:
*Domus. Locus re-
15:
quieſq́;. Tellus hoſpita.
16:
Aditus.
17:
Herbergen.
18:
Przyiąć/ poſtáwić
19:
goſpodą.
20:
Excipere hoſpitio.kolumna: b
| He |
1:
*Excipere gremio.| Accipere. | venientem. |
| tectis. |
| Recipere. | hoſpitio. |
| domo. |
| Dare | domum. |
| Præbere |
2:
Admittere.| Iuuare | hoſpitio. |
| Patere | |
| Indulgere |
3:
Iungere dextras ho-
4:
ſpitio.
5:
Herberg haben.
6:
Mieć goſpodę.
7:
Excipi hoſpitio.
8:
*Iungi hoſpitijs. Venire
9:
feſſus via. Subire tecta.
10:
Intrare ædes hoſpitis.
11:
Ingredi. Succedere
12:
penatibus hoſpes.| Petere | hoſpitiū | requi- emq́;. |
| locum |
| Vti | hoſpitio. |
| domo. |
13:
Eſſe hoſpes domui ali-
14:
cuius. Diuerſari apud
15:
quem. Pernoctare cum
16:
quo.| Herein |
strona: 273
kolumna: a
| He |
1:
Herein tretten.
2:
Krocżyć/ & Páń=
3:
skie ſtąpáć.
4:
Incedere magnificè.| *Ire | conſpicuus. |
| ſuperbus. | |
| celſior principe. |
5:
Venire inceſſu.
6:
Ferre ſe per medios.
7:
Inferre ſeſe arduus.
8:
Attollere caput. Oſten-
9:
dere altos humeros.
10:
Exultare. Sonare gradu.
11:
Mouere ſe vaſta mole.
12:
Supereminere omnes
13:
incedens.
14:
Herfr kommen.
15:
Wyniść ku komu.
16:
Prodire. Procedere.
17:
*Exire, excedere. Pro-
18:
mere ſe. Proferre ſe.
19:
Efferre caput. Proſili-
20:
re, exilire, prorepere,
21:
erumpere, prorum-
22:
pere, emitti. kolumna: b
| He |
1:
Herfr fren/ oder
2:
ziehen.
3:
Wywieść.
4:
Producere. Protrahe-
5:
re in medios. Extrahe-
6:
re, attrahere, proferre,
7:
efferre, euocare, elicere.
8:
Herfr reichen.
9:
Wyżſzym być nád
10:
inſze.
11:
Eminere.| Superemi- nere. | humeris. |
| omnes. |
12:
Extare humeris.
13:
*Superare capite &
14:
vertice. Eſſe ſuprà to-
15:
to vertice. Ire altior
16:
cunctis.
17:
Item.| Eminere | ex aquis. |
| aquis. | |
| æquore. |
18:
Prominere. Extare
19:
aquis.
20:
*Procurrere.| Excurrere | in mare. |
| Prodire |
| S | Exten- |
strona: 274
kolumna: a
| He |
1:
Extendere rupem.
2:
Protendi. Porrigere ſe
3:
ſcopulis. Cerni è flucti-
4:
bus. Erigi. Exiſtere pon-
5:
to. Exuperare vndas.
6:
Herfr ſehen.
7:
Wyglądáć.
8:
Proſpicere.| *Proferre | caput. |
| Efferre | |
| Tollere | |
| Attollere | |
| Ecerere |
9:
Promere vultum.
10:
Herzlich.
11:
Wſpániáły. Zná=
12:
mięnity. Hoyny.
13:
Præſtans, egregius,
14:
inſignis. Non vulgaris.
15:
Non vilis. Precioſus,
16:
præclarus, eximius, opti-
17:
mus, ſplendidus, glo-
18:
rioſus.
19:
Item.
20:
Luxurioſus. Perditus
21:
luxu. Obſequens volu-
22:
ptatibus. Voluptuarius.
23:
Delicatus. Sumptuoſus. kolumna: b
| He |
| *Mollis | luxu. |
| Marcidus |
1:
Non contentus paruo
2:
paratu. Natus propter
3:
conuiuia. Turgidus e-
4:
pulis.
5:
Item, De cibo.
6:
Roſkoſzny.
7:
Lautus, magnificus,
8:
exquiſitiſſimus.
9:
*Amplus. Ex omni
10:
macello inſtructus. O-
11:
pulentus. Potior cœnis
12:
pontificum. Regius, re-
13:
gificus. Perſicus.
14:
Aduerb: Hoynie.
15:
Luxurioſè, ſumptuo-
16:
ſè, lautè, opiparè.
17:
*Proluxu. Suauiter, ge-
18:
nialiter. Largiùs æquo.
19:
Regificè. Non ſaniùs
20:
Edonis.
21:
Herzlich leben. Vide,
22:
Praſſen.
23:
Herzligkeit. Vide,
24:
Ehr.| Her= |
strona: 275
kolumna: a
| He |
1:
Hertzen.
2:
Obłápić.
3:
Amplecti, complecti,
4:
amplexari.| *Amplecti | lacertis. |
| vlnis. | |
| collum. | |
| artus. |
| Dare | amplexus. |
| complexus. | |
| collo brachia circùm. |
5:
Circumdare brachia
6:
collo. Circumfundi
7:
collo.| Premere | ad corpus. |
| pectore. | |
| colla lacertis. |
| Petere | amplexus. |
| complexus. | |
| collū amplexu. |
| Ire | in amplexum. |
| Venire |
| Implicare | brachia col- lo. |
| Inijcere |
8:
Pendere collo.| Hærere | amplexu. |
| collo. |
kolumna: b
| He |
1:
Inhærere humeris.| Impedire | amplexu. |
| Occupare | |
| Rapere | |
| Excipere | |
| Fouere | |
| Fatigare | |
| Perfrui | |
| Satiari |
2:
Herunter.
3:
Z gory. Zwier=
4:
zchu.
5:
Deorſum, ſupernis,
6:
ſupernè.
7:
*Cœlo.| Ab | alto. |
| æthere. |
8:
Ex alto.
9:
Herunter fallen.
10:
Spáść.
11:
Cadere deorſum.
12:
Decidere, excidere, labi.
13:
Delabi in terram.
14:
*Fluere. Petere ima.
15:
Procumbere.| Niti | deorſum. |
| Ferri |
16:
Deijci. Excuti.| S ij | Deuolui |
strona: 276
kolumna: a
| He |
1:
Deuolui re. Ruere.
2:
Corruere ſupernè.
3:
Herunter fliegen.
4:
Zlećieć.
5:
Deuolare.
6:
*Deferri pennis. Mit-
7:
tere ſe ab æthere.| Petere | terras. |
| Capere |
8:
Sedere ſolo. Sidere.
9:
Conſidere luco.| Reſidere | ramis. |
| Inſiſtere | |
| Succedere | |
| Latere in | |
| Frui | |
| Pendere |
10:
Herunter flieſſen.
11:
Sćiekáć.
12:
Defluere.| *Labi | ſupernè. |
| vertice montis. |
13:
Relabi monte. De-
14:
ſcendere. Deſilire ex al-
15:
to. Decurrere monte.
16:
Petere campum volu-
17:
tus per ſaxa. Ruere dekolumna: b
| He |
1:
monte. Volui ſupernè.
2:
Dare ſonitum decurſu
3:
de monte.
4:
Herunter gehen.
5:
Zyść.
6:
Deſcendere, decurre-
7:
re. Demittere ſe in con-
8:
uallem.
9:
*Ferri per decliue. Re-
10:
dire monte. Deuolare.
11:
Elabi gradibus.
12:
Herunter hangen.
13:
Wiśieć. Záwi=
14:
ſnąć.
15:
Impendere. Super-
16:
impendere.| *Imminere. | deſuper. |
| plurimus. |
17:
Incumbere. Vrgere
18:
deſuper.
19:
Herunter lauffen.
20:
Zbieżeć.
21:
Decurrere.| *Deferri | à re. |
| Deſilire |
22:
Agi præceps decurſu.| Herun= |
strona: 277
kolumna: a
| He |
1:
Herunter ſehen.
2:
Z gory pátrzyć.
3:
Z wyſoká pátrzyć.
4:
Deſpicere, proſpicere.| Videre | deſuper. |
| ab excelſo loco. |
5:
*Spectare à culmine.
6:
Deſpectare. Proſpecta-
7:
re. Aſpectare terraz ar-
8:
duus. Speculari ab arce.
9:
Petere proſpectum ex
10:
arce.
11:
Herunter ſpringen.
12:
Skocżyć.
13:
Deſilire.
14:
*MIttere corpus ad
15:
terram ſaltu. Deferri
16:
præceps ſaltu in plana.
17:
Herunter ſtrtzen.
18:
Zſtrąćić/ & Ze=
19:
pchnąć ná ſzyię.
20:
Præcipitare.
21:
Dare præcipitem.| *Mittere | præcipitem. |
| pronum de re. | |
| è ſcopulo. |
kolumna: b
| He |
| Rapere | præcipitem. |
| Adigere |
1:
Deijcere è ſaxo. Pro-
2:
pellere è ſcopulo. Euol-
3:
uere turre.
4:
Herunter geſtrtzt
5:
werden.
6:
Zſtrącon być/ &
7:
Spáść.
8:
Præcipitari. Præcipi-
9:
tare ſeſe.| *Dare | ſe præcipi- tem tecto. |
| ſe præceps ſaltu. |
10:
Dari præceps è turre.| Iâcere ſe | præcipitem ſaltu. |
| è culmine turris. |
| Mittere ſe | alicunde. |
| à ſcopulo. |
| Mitti | præceps per ſaxum. |
| ſaxo. | |
| è muris. |
11:
Volui per prona. Fer-
12:
ri à tupe. Deſilire ſaxo.
13:
cadere præceps.| S iij | Deci- |
strona: 278
kolumna: a
| He |
| Decidere | in præceps. |
| è ſcopulo. |
1:
Ruere miſſus à cul-
2:
mine. Induere ilia ſaxo.
3:
Occumbere lapſus.
4:
Herunter werffen.
5:
Zrzućić. Zepchnąć.
6:
Deijcere. Conijcere
7:
ex loco ſuperiore. Pro-
8:
ijcere. Mittere è loco
9:
ſuperiore.
10:
*Detrudere. Turbare
11:
tecto. Deturbare, De-
12:
cutere, diſcutere, excu-
13:
tere, effundere.
14:
Herzu gehen/ oder
15:
tretten.
16:
Przyſtąpić.
17:
Accedere, adire, ac-
18:
currere. Aduenire quò.
19:
Aduertere ſeſe quò. re-
20:
cipere ſe quò.
21:
*Accedere rei. Conce-
22:
dere quò. Petere. Ferre
23:
greſſus ad quid. Afferre
24:
ſe. Afferri. Deferri ad
25:
quid. Aduertere pedem. kolumna: b
| He |
1:
Admitti. Aduolare. Ha-
2:
bere aditum. Procedere
3:
ad quid paſſu. Tentare
4:
aditus. Moliri greſſus
5:
quò. Gradi ad quid.
6:
Herzu fren.
7:
Przywieść.| Adducere | ſecum. |
| coràm. |
8:
Ducere ſecum.
9:
*Deducere ad quid.| Trahere in | cœtum. |
| conuētus. |
10:
Attrahere quò.
11:
Heucheln.
12:
Pochlebiáć.
13:
Adulari. Laudare in
14:
aurem. Aſſentari.
15:
*Lambere manum. Ia-
16:
ctare caudam. Viuere
17:
aliena quadra. Capi ni-
18:
dore culinæ. Obſeruare
19:
culinam.
20:
Item.
21:
Blandiri. Aucupari
22:
gratiam alicuius aſſen-
23:
tatiuncula quadam. De-
24:
mulcere caput.| Dicere |
strona: 279
kolumna: a
| He |
| *Dicere | blanditias. |
| Ferre | |
| Afferre | |
| Admouere |
1:
Loqui blanda verba.
2:
Fingere blandos vultus.
3:
Vti mollibus verbis.
4:
Tentare blandè.
5:
Accedere blandis dictis.
6:
Adire blandis ſonis.
7:
Tenere blanditijs.
8:
Heuchler.
9:
Pochliebcá.
10:
Adulator, aſſentator,
11:
ſimulator, paraſitus,
12:
paraſita, paraſitaſter.
13:
Gnato. Gnatonicus.
14:
Prudentiſſimus adulan-
15:
di. Eruditus ad aſſen-
16:
tationem.
17:
Heulen.
18:
Wyć.
19:
Vlulare.
20:
*Exulurare. Exercere
21:
vlulatus. Spargere vlu-
22:
latum in auras. Rum-
23:
pere æthera vlulatu.kolumna: b
| Hi |
1:
Himmel.
2:
Niebo.
3:
Cœlum.| *Plaga | cœli. |
| ætherea. |
| Regio | cœli. |
| Regia | |
| Potentia | |
| Machina | |
| Axis | |
| Orbis | |
| Sydera |
| Arx | cœli. |
| ſumma. |
| Aula | cœli. |
| cœleſtis. | |
| ætherea. |
| Sedes | cœli. |
| ſyderea. |
| Domus | cœli. |
| Olympi. |
| Conuexa | cœli. |
| ſupera. |
4:
AEther. Olympus.
5:
Hincken.
6:
Chrąmáć.
7:
Claudicare.| S iiij | *Capi |
strona: 280
kolumna: a
| Hi |
1:
*Capi vtroq, pede
2:
claudus. Gradi claudus
3:
vtroq; pede. Incedere
4:
laborioſo gradu. Proce-
5:
dere non æquis paſſi-
6:
bus. Trahere ægra
7:
genua.
8:
Hinderliſt.
9:
Zdrádá.
10:
Inſidiæ. Locus inſi-
11:
diarum.
12:
*Dolus. Fraudes. Ars.
13:
Facinus mentis.
14:
Hinderliſtig.
15:
Zdrádliwy.
16:
Inſidians, inſidioſus.
17:
*Intentus iugulo alicu-
18:
ius. Captator.
19:
Aduerb: Zdrádli=
20:
wie.
21:
Inſidioſe.| Per | inſidias. |
| dolū atq; inſidias. |
22:
*Ab inſidijs. Inſidijs &
23:
fraude. Dolis. Arte. kolumna: b
| Hi |
1:
Hindern.
2:
Przeſzkodzić. Prze=
3:
kázić.
4:
Impedire. Eſſe impe-
5:
dimento. Prohibere.
6:
Diſtinere.| *Obſtare. | conatibus. |
| furoribus. |
7:
Obſiſtere. Vetare
8:
cepta. Eripere arbitri-
9:
um quid faciendi. Effi-
10:
cere irritum. Reddere
11:
infectum. Turbare
12:
opus. Intercludere, re-
13:
pugnare, continere, in-
14:
hibere, reprimere.
15:
Item, Hindern. Vide,
16:
Sumen.
17:
Hinderſich ſehen.
18:
Vide, Vmbſehen.
19:
Hinein fren.
20:
Wwieść w dom.| Ducere in | domum. |
| ædes. |
21:
Introducere.| Rapere |
strona: 281
kolumna: a
| Hi |
| Rapere | intrò. |
| Arripere |
| *Ducere | in tecta. |
| intra muros. |
1:
Inducere tectis.| Vocare | intra | tecta. |
| in | ||
| ad ſeſe in |
| Accire | in tecta. |
| Trahere |
2:
Recipere portis.
3:
Hinein gehen. Vide,
4:
Eingehen.
5:
Hinein laſſen.
6:
Wpuśćić.
7:
Intromittere.| Admittere. | intrò. |
| in domū. |
8:
Recipere in ædes.
9:
*Immittere. Pandere
10:
portas.
11:
Hinein tragen. Vide,
12:
Eintragen.
13:
Hin fort. Vide,
14:
Fort hin. kolumna: b
| Hi |
1:
Hin vnd her. Vide,
2:
Allenthalben.
3:
Hin vnd her lauf=
4:
fen.
5:
Biegáć tám y ſám.
6:
Et, Tułać śię.
7:
Currere nunc huc,
8:
nunc illuc. Diſcurrere.
9:
Curſitare ſurſum deor-
10:
ſum. Circumcurſitare
11:
hac illac.| Recur- (ſare | huc & illuc. |
| Ire |
12:
Perreptare vrbem.
13:
Eſſe miſerrimus fugi-
14:
tando. Vagari.
15:
*Agi curſu per vrbem.
16:
Euolare. Ferre pedes
17:
huc & illuc.
18:
Hirt.
19:
Páſtyrz. Páſtuchá.
20:
Paſtor.| *Cuſtos. | pecoris. |
| pecudum. | |
| gregis. | |
| armenti. |
| S v | Magi- |
strona: 282
kolumna: a
| Hi |
| Magiſter | pecoris. |
| ouium. |
1:
Bubulcus. Vpilio. Ar-
2:
mentarius.
3:
Hitz.
4:
Gorąco. Skwárá.
5:
Calor. Vis caloris.
6:
AEſtus. Ardor. Mole-
7:
ſtiæ calorum.
8:
*Feruor. Sol.| Ignis | Solis. |
| Potentia |
9:
Lampas Solis torrens.
10:
Aër torridus. Auræ tor-
11:
rentes. Iubar æſtiuum.
12:
Hitzig.
13:
Gorący.
14:
Calidus.
15:
*Tepidus, tepens, fer-
16:
uidus, æſtuoſus, æſtifer,
17:
igneus, rabidus.
18:
Hitzen.
19:
Gorzeć.
20:
Calere.
21:
*Percalere. Percale-
22:
fieri. Percaleſcere, re-
23:
caleſcere, tepere, tepe-kolumna: b
| Ho |
1:
ſcere, inteperſcere, ar-
2:
dere, feruere, effruere.
3:
Vri feruoribus.
4:
Pati æſtus.
5:
Ferre calorem.
6:
AEſtuare.| Exultare | æſtu. |
| Incandeſcere |
7:
Hoch.
8:
Wyſoky.
9:
Altus. Magna altitu-
10:
dine. Præaltus. Editus.
11:
*Altiſſimus viſu. Ar-
12:
duus, celſus, excelſus,
13:
præcelſus, ſublimis,
14:
ſummus, aërius.
15:
AEquus nubibus.| Vicinus | cœlo. |
| Proximus |
16:
Hochzeit.
17:
Weſelie.
18:
Nuptiæ. Celebritas
19:
nuptiarum.| *Sacra | iugalia. |
| ſocialia. |
20:
Dies nubendi.| Lux |
strona: 283
kolumna: a
| Ho |
| Lux | iugalis. |
| Nox |
| Tempus | nubendi. |
| coniugij. | |
| coniugale. |
| Fax | thalami. |
| ſolennis. |
1:
Hymen.
2:
Hoffart.
3:
Pychá.
4:
Superbia, Faſtus, o-
5:
ſtentatio, inſolentia, ar-
6:
rogantia. Crimen ar-
7:
rogantiæ.
8:
*Flatus, tumor. Ani-
9:
mus ſublimis. Frons
10:
ſuperba. Spiritus altus.
11:
Læticia inſolens.
12:
Hoffertig.
13:
Pyſzny.
14:
Superbus. Arrogans.
15:
Elatus.
16:
*Superbior pauone.
17:
Turgidus faſtu. Tumi-
18:
dus. Tumens. Inflatus
19:
tumiduſq́;. kolumna: b
| Ho |
1:
Item.
2:
Ebrius fortuna.| *Lætus | ſucceſſu. |
| Ferox | |
| Tumidus | |
| Sæuus | |
| Amens |
| Tumefactus | ſecundis. |
| Arduus dijs. |
3:
Confidens tumiduſq́;.
4:
Onſolens. Effrænatus
5:
ſecundis rebus. Impa-
6:
tiens ſecundi loci.
7:
Hoffertig ſein we=
8:
gen ſeiner wolfart.
9:
Pyſznić śię dla
10:
ſzcżęśćia.
11:
Superbire propter
12:
ſucceſſus. Efferre ſe in-
13:
ſolente. Efferri re.| *Tollere | animos. |
| verticem. |
14:
Tolli rebus ſecundis.
15:
Tumere diuis ſecundis.
16:
Tumefieri rebus.
17:
Intumeſcere rebus altè
18:
leuantibus.| Non |
strona: 284
kolumna: a
| Ho |
1:
Non capere ſuam for-
2:
tunam. Concipere tu-
3:
mores. Gerere altum
4:
ſpiritum. Confidere
5:
elatis rebus. Exultare
6:
ſucceſſu.
7:
Hoffen.
8:
Tuſzyć. Nádzieię
9:
mieć/ & Spo=
10:
dziewáć śię.
11:
Sperare. Adduci ſpe.| Venire in | ſpem. |
| Habere |
| Vti | ſpe. |
| Niti |
12:
Eſſe ſitus in ſpe.| *Trahi | ſpe. |
| Capi |
| Capere | ſpem. |
| Concipere | |
| Amare | |
| Inchoare | |
| Amplecti | |
| Agitare | |
| Paſcere |
13:
Simulare ſpem vultu.
14:
Deuorare quid ſpe.kolumna: b
| Ho |
1:
Hoffnung entzie=
2:
hen.
3:
Nádzieię odiąć.| Negare | ſpem. |
| Minuere | |
| Debilitare | |
| Eripere |
| *Auferre | ſpem. |
| Tollere | |
| Demere | |
| Reſecare | |
| Præcipitare |
4:
Ponere cui ſpem in ar-
5:
cto. Facere ſpes caducas.
6:
Hoffnung machen.
7:
Nádzieię vcżynić/ &
8:
Otuchę dáć.| Facere | ſpem. |
| Inijcere | |
| Oſtendere | |
| Ferre | |
| Adducere in | |
| Impellere in |
| Afferre | expectatio- nem. |
| Dare | |
| Mouere |
9:
Eſſe in ſumma expecta-
10:
tione. Lactare animum.| *Dare |
strona: 285
kolumna: a
| Ho |
| *Dare | ſpem. |
| Addere | |
| Promittere |
| Trahere | ſpe. |
| Solari |
1:
Leuare metum ſpe.
2:
Hff lich.
3:
Zártowny. Kun=
4:
ſztowny.
5:
Facetus. Non inface-
6:
tus. Non profuſus nec
7:
immoderatus. Ridicu-
8:
lus facetijs. Feſtiuus.
9:
Dulcis & feſtiui ſermo-
10:
nis. Vrbanus. Perurba-
11:
nus. Ingenuus & face-
12:
tus. Elegans.
13:
*Aptus ioco. Notus
14:
ſale. Laſciuus ſalibus.
15:
Nulli ſecundus nuga-
16:
rum laude.
17:
Item, De verbis.
18:
Facetus. Dictus face-
19:
tè. Commodus & fa-
20:
cetus. Temperatus.
21:
Feſtiuus. Vrbanus. Per-
22:
ſcitus. Bellus. Condîtus
23:
ſale & facetijs. Non in-
24:
ſulſus. Salſus. Perſalſus. kolumna: b
| Ho |
1:
*Dignus ioco. Plenus
2:
ioci. Remiſſus. Tinctus
3:
lepôre. Licentior. Spar-
4:
ſus ſale.
5:
Aduerb: Zártem.
6:
Kunſztęm.
7:
Iocoſe, facerè, feſtiuè,
8:
lepidè, ſalſe, ſalſiſſimè.
9:
Perſalſè. Non inſulſe.
10:
Hfflich reden.
11:
Zártowáć. Smie=
12:
ſzyć/ & Kunſztowáć.
13:
Iocari. Delectari fa-
14:
cetijs.| Dicere quid | facetè. |
| liberiùs. |
15:
Celebrare iocos.| *Ludere | verbis. |
| procacitate. | |
| ſale. |
16:
Alludere.| Agitare | iocos. |
| Amare |
17:
Tentare iocum. Cer-
18:
tare iocis. Excercere
19:
ſales. Mouere riſum
20:
per ſales. Vti verbis pe-
21:
tulantibus.| Hfflig= |
strona: 286
kolumna: a
| Ho |
1:
Hffligkeit.
2:
Zárt. Kunſzt.
3:
Iocus, iocatio, facetiæ.| Sal | & facetiæ. |
| ac lepos. |
4:
Ludus & iocus.
5:
Sermo facetus. Vrba-
6:
nitas, feſtiuitas. Ars fe-
7:
ſtiuitatis. Licentia lu-
8:
dendi.| Lepos | in iocando. |
| facetiarum. |
9:
Genus iocandi.
10:
*Laſciuia. Ludicrum.
11:
Verba apta ioco. Di-
12:
ctum lepidum. Nequi-
13:
tiæ iociq́;. Libertas lo-
14:
quendi.
15:
Hle.
16:
Iáskiniá. Iámá.
17:
Spelunca. Specus.
18:
*Antrum, fauces. Sa-
19:
xum cauum. Fornix ſa-
20:
xi. Cauum rupis. Ca-
21:
uerna.
22:
Spelæum. kolumna: b
| Ho |
1:
Item.
2:
Iratibulum.| *Latebræ | ferarum. |
| Domus | |
| Tecta | |
| Luſtra | |
| Spelæa | |
| Deſerta | |
| Antra |
3:
Volutabrum. Receptus.
4:
Cauerna.
5:
Hlen.
6:
Drożyć.
7:
Cauare, excauare.
8:
*Cælare, terebrare,
9:
exedere.
10:
Hol.
11:
Wydrożony.
12:
Prozny.
13:
Cauus, concauus.
14:
*Multicauus. Rimoſus
15:
cauis. Multiforus. Exe-
16:
ſus. Inanis. Vacuus. Si-
17:
milis ſpeluncæ. Cuni-
18:
culoſus.| Holtz |
strona: 287
kolumna: a
| Ho |
1:
Holtz fellen.
2:
Porąbić.| Incidere | arbores. |
| Succidere |
| *Cædere | ſyluam. |
| frondes. |
3:
Excidere ſyluas. Ac-
4:
cidere ferro. Decidere
5:
ramos. Recidere. Seca-
6:
re trabes. Execare ſyl-
7:
uas. Excindere nemus.
8:
Euincere vulneribus.
9:
Inſtare bipennibus.
10:
Tollere ſtirpem. Ster-
11:
nere arborem ſecuri.| Proſternere | ſyluam. |
| Conuellere | |
| Euertere | |
| Rapere |
12:
Eruere ſecuribus acci-
13:
ſam arborem.
14:
Holtz hawen.
15:
Drwá rąbić.
16:
Secare ligna.
17:
*Scindere ligna ſecuri. kolumna: b
| Ho |
| Cædere | ligna. |
| Concidere | |
| Minuere |
1:
Diſſoluere plaga.
2:
Honig machen.
3:
Miod cżynić.
4:
Mellificare.
5:
*Ponere mel in ceris.
6:
Suſpendere ceras. Ex-
7:
cudere ceras & fingere
8:
mella.| Conſtruere | mel. |
| Stipare | |
| Generare |
9:
Munire fauos. Com-
10:
plere fauos melle.
11:
Hren.
12:
Słucháć.
13:
Audire, percipere.| Accipere | auribus. |
| vocem. |
14:
Recipere auribus.| *Exci- pere | verba | aure. |
| voces |
15:
Concipere ſonos au-
16:
re. Captare voces auri-
17:
bus. Præripere verba.| Haurire |
strona: 288
kolumna: a
| Hu |
| Haurire | vocem | auri- bus. |
| dicta |
1:
Cognoſcere.
2:
Hlff begeren.
3:
Pomoc żądáć.
4:
Rátunku prośić.| Petere | auxilium. |
| opem. |
| Expetere | auxilium. |
| ſalutem. |
| Implorare | auxilium. |
| opem. | |
| quem. | |
| fidem alicu- (ius. |
5:
Rogare auxilium.| *Poſcere | opem. |
| Expoſcere | |
| Orare |
| Vocare | auxilium vel opem. |
| Clamare |
6:
Inclamare ſuos, auxili-
7:
umq́; vocare.| Ciere | auxilio. |
| ſocios. | |
| comites. |
8:
Optare auxilium. kolumna: b
| Hu |
1:
Item, Hlff bege=
2:
ren.
3:
Vide, Kriegsvolck
4:
annehmen.
5:
Hlff verſagen.
6:
Nie pomágáć/ &
7:
niechćieć ráto=
8:
wáć.
9:
Negare auxilium.
10:
Prætermittere defenſi-
11:
onem. Deſerere, quem
12:
tueri debebamus. Pati
13:
eſſe deſertum, quem tu-
14:
tari debebamus.
15:
*Negare dextram.
16:
Item.| Negare | auxilium ad bella. |
| ſumptus & arma. |
17:
Detrahere auxilia.
18:
*Abnuere bella. Nullo
19:
milite iuuare.
20:
Hlff zuſchicken.
21:
Posłáć pomoc/ &
22:
Posłáć pośiłek.| Coniun- |
strona: 289
kolumna: a
| Hu |
1:
Coniungere ſe cum
2:
copijs. Venire in arma.
3:
Conuenire ad defen-
4:
dendum quem. Submi-
5:
niſtrare auxilia.| Mittere | auxilium. |
| ſubſidio. |
6:
Submittere cohortes
7:
ſubſidio. Experiri ean-
8:
dem fortunam belli.| *Iungere | caſtra. |
| ſua arma. | |
| ſocias manus. | |
| ſocia arma cui. | |
| opes fœduſq́; ferire. |
|
| ſe | cui. |
| cum qui- bus. |
| Eſſe | auxilio. |
| pars militiæ. |
9:
Adeſſe bello, & coniun-
10:
gere ſe caſtris.| Ire | ſubſidio. |
| bello. | |
| comes in arma. |
kolumna: b
| Hu |
1:
Sequi in bella. Ferre
2:
ſocia arma. Conferre
3:
caſtra. Sociare vires.
4:
Dare populos ad bel-
5:
lum. Accedere armis.
6:
Iuuare arma alicuius.
7:
Hunds tage.
8:
Pśię dni.
9:
Dies caniculares.| *AEſtus | Caniculæ. |
| calidi ſyderis. |
10:
Rabies Canis. Tempo-
11:
ra rabioſi ſigni.
12:
Hunger.
13:
Głod. Láknięnie.
14:
Fames. Inopia fru-
15:
menti.| *Ieiunia | ventris. |
| Cupido | |
| Deſiderium | |
| Furor |
16:
Eſuritio. Ardor eden-
17:
di. Flamma gulæ.| Rabies | edendi. |
| ventris. |
18:
Penuria cibi.| T | Hunge= |
strona: 290
kolumna: a
| Hu |
1:
Hungerig.
2:
Głodny.
3:
Famelicus.
4:
*Ieiunus, inanis, im-
5:
paſtus, implacatus.
6:
Egens cibi. Rabidus
7:
fame.
8:
Hungerig ſein.
9:
Láknąć.
10:
Eſurire. Meminiſſe
11:
foci.| *Sentire | famem. |
| Ferre | |
| Tolerare |
| Vrgeri | fame. |
| Pallere |
12:
Furere ſtimulante fa-
13:
me. Tangi amore cibi.
14:
Petere dapes.
15:
Hungers tdten.
16:
Głodęm vmorzyć.| Necare | fame. |
| Domare |
17:
*Lacerare fame.
18:
Fraudare Cerere &
19:
victu. kolumna: b
| Hu |
1:
Hungers ſterben.
2:
Głodem vmrzeć.| Perire | fame. |
| Interire | |
| Confici |
3:
Pati famem.
4:
Diſcedere à vita per
5:
inediam.
6:
*Perire deficiente cibo.
7:
Hunger vertrei=
8:
ben.
9:
Vide, Eſſen.
10:
Hur.
11:
Kurwá.
12:
Meretrix. Metetri-
13:
cula. Scotrum. Scortil-
14:
lum. Lupa.
15:
Huren/ oder Hure=
16:
rey treiben.
17:
Kureſtwá pátrzyć.
18:
Scortari. Inducere
19:
animum ad meretri-
20:
cem. Libidinari. De-
21:
dere ſe libidinibus.
22:
*Solui ſtupris. Vigi-
23:
lare noctes Veneri. Vti
24:
fœmineis complexi-
25:
bus.| Item. |
strona: 291
kolumna: a
| Hu |
1:
Item.
2:
Proſtare. Proſtitui.
3:
Seruire lenoni. Facere
4:
quæſtum.| *Stare | precio. |
| mercabilis ære. |
| Proſtituere | ſe corpore. |
| faciem lu- cro. |
5:
Seruire Veneri. Locare
6:
noctes. Venire locanda.| Poſcere | quem munus. |
| precium ſtupri. | |
| nummos. | |
| noctē munere. |
7:
Petere lucrum.| Accipere | precium. |
| Exigere |
8:
Captare precium ſtu-
9:
pri. Sedere in quæſtu.
10:
Paciſci precium pro
11:
nocte.| Vendere | amorem. |
| Venerem. |
12:
Vulgare corpus.
13:
Hurenkind.
14:
Zkurwyſyn. Bękárt.
15:
Spurius. kolumna: b
| Hu |
1:
Nothus. Puer furto
2:
conceptus. Proles in-
3:
certa. Hybrida. Con-
4:
ceptus furto. Natus
5:
quocunq; in fornice.
6:
Creatus dubio patre.
7:
Inhoneſtus ignota ma-
8:
tre.
9:
Hurtig. Item vide,
10:
Behend.
11:
Wártky/ rychły/
12:
chutky.
13:
Alacris, alacer, impi-
14:
ger.| *Non | iners. |
| rudis. |
15:
Infeſſus. Aſper.
16:
Hutt abnemen.
17:
Vide, Das Heupt ent=
18:
decken.
19:
Hutt auffſetzen.
20:
Cżakę wzdziać.| Imponere | pileum. |
| pileolum. |
21:
*Sumere capillis tegi-
22:
men.| T ij | Pre- |
strona: 292
kolumna: a
| Hu |
| Premere | capillos | mi- tra. |
| crinem | ||
| frōtem |
| Cingere caput | mi- tra. |
| Cohibere caput | |
| Redimire capillos |
1:
Tegi galero.
2:
Htten.
3:
Strzeć.
4:
Cuſtodire.| *Seruare | veſtibulum. |
| limen. |
5:
Aſſeruare.| Obſeruare | fores. |
| Tueri |
6:
Effici cuſtos rei.| Affigi | cuſtos. |
| Relinqui | |
| Sedere | |
| Aſſidere | |
| Excubare |
7:
Præponi rei. Præſidere
8:
foribus. Eſſe cuſtos li-
9:
minis. Iacêre ante fo-
10:
res. Hærere foribus.
11:
Htte.
12:
Cháłupá. Kucżká.
13:
Caſa, caſula. kolumna: b
| Ia |
| *Domus | de cánna ſtra- minibuſq́;. |
| ſtipulis & can na tecta. |
|
| paſtorum. |
1:
Tugurium.| Tectum | humile. |
| pauper. | |
| ſordidum. | |
| obſoletum. |
2:
Penates parui. Poſtes
3:
humiles.
4:
Mapalia. Magalia.
5:
Ia.
6:
IAgen.
7:
Polowáć.
8:
V
Enari. Peragrare
9:
ſaltus venando.
10:
*Ponere ceruis retia.
11:
Diſponere laqueos.
12:
Cingere ſaltus indagine.
13:
Circumdare ſaltus ca-
14:
nibus.| Claudere | feras | inda- gine. |
| colles |
15:
Tendere ceruis retia.
16:
Struere feris fraudes.| Agere |
strona: 293
kolumna: a
| Ia |
1:
Agere feras clamore.| Agitare feras | ſagittis. |
| inſidijs curſuq́;. |
| Sequi | feras. |
| Perſequi | |
| Veſtigare | |
| Petere |
| Sectari | feras ſyluis. |
| apros. | |
| canes. |
2:
Premere clamore cur-
3:
ſum apri.| Luſtrare | nemus. |
| Excutere |
4:
Vagari per ſyluam.
5:
Excipere lepores. Tru-
6:
dere apros canibus in
7:
plagas.| Captare | feras. |
| Figere | |
| Sternere | |
| Proſternere |
8:
Iger.
9:
Lowcż. Myśliwiec.
10:
Venator.| *Vaſtator | ferarum. |
| Domitor |
kolumna: b
| Ia |
1:
Prædator aprorum.
2:
Comes Dianæ. Durus
3:
venatu ferarum. Aptus
4:
venatibus. Studioſus ne-
5:
morum cædiſq́; ferinæ.
6:
Inimicus beluis. Super-
7:
bus cæde ferarum. Aſ-
8:
ſuetus venatu nemorū.
9:
Iar.
10:
Rok.
11:
Annus.| Tempora | anni. |
| Vices | |
| Meatus |
12:
Mora annua. Orbis
13:
annuus. Iter annuum.
14:
Omnes menſes.
15:
Irlich.
16:
Rocżny.
17:
Annuus, Anniuerſa-
18:
rius.
19:
*Solennis, ſtatus.
20:
Aduerb: Káżdy rok.
21:
Quotannis, annuatim.| *Pleno | anno |
| Reduente |
22:
Dimenſis orbibus anni.| T iij | Ihm |
strona: 294
kolumna: a
| Im |
1:
Ihm ſelbs die ſchuld
2:
geben.
3:
Vide, Sich beſchl=
4:
digen.
5:
Ihm ſelbs etwas
6:
zumeſſen.
7:
Więcey o ſobie
8:
trzymáć.| Tribuere | ſibi aliquid. |
| Attribuere | |
| Sumere |
9:
Referre quid ad ſe.
10:
Venditare ſe cui.
11:
Ihm ſelbs gefallen.
12:
W ſobie śię kocháć.
13:
Pcaere ipſe ſibi.
14:
Amare ſe ipſum.| *Laudare | ſe. |
| Collaudare | |
| Mirari | |
| Venerari |
| Blandiri | ſibi. |
| Plaudere |
15:
Vri amore ſui.
16:
Ihm vorſetzen.
17:
Vmyślić/ & wziąć
18:
co przed śię. kolumna: b
| Im |
1:
Statuere, conſtituere.| Inſtituere | in animo. |
| Habere | |
| Volutare |
2:
Iuducere animum.
3:
Decernere. Proponere
4:
ſibi. Captare quid con-
5:
ſilij.| Intendere | conſilium. |
| Reperire |
6:
Inuenire.
7:
*Expendere, ponere,
8:
voluere. Audere con-
9:
ſilijs.
10:
Inn acht haben.
11:
Vide, Sorge tragen.
12:
Inn das bett
13:
legen.
14:
Ná łoze położyć.
15:
Ponere in lectum.
16:
Collocare in lecto.
17:
Conijcere in lecticam.
18:
*Reponere in plumis.
19:
Collocare ſtratis. Ad-
20:
mouere lecto. Tenere
21:
thalamo.| Inn |
strona: 295
kolumna: a
| In |
1:
Inn das Leger
2:
gehen.
3:
Do obozu iść.| Ire | in caſtra. |
| Venire | |
| Ventitare | |
| Contendere | |
| Recipere ſe |
4:
Pergere ad caſtra.| *Petere | caſtra. |
| tentoria. |
5:
festinare ad tentoria.
6:
Tendere ad caſtra. Ca-
7:
peſſere caſtra gradu.| Intrare | caſtra. |
| Subire |
8:
Succedere caſtris.
9:
Inn den Himel
10:
nemen.
11:
W niebo wziąć.| Facere | immortalem. |
| deum. |
12:
Reponere in deorum
13:
numerum. Ducere de-
14:
orum numero.| *Dare | cœlum. |
| æternam vi- tam. |
|
| Deum eſſe. |
kolumna: b
| In |
1:
Addere diuis.| Recipere | cœlo, vel in cœlum. |
| Accipere |
2:
Inferre aſtris.| Immittere | cœlo. |
| Imponere | |
| Aſſerere |
3:
Locare in parte cœli.
4:
Eripere mortalem for-
5:
mam. Adimere condi-
6:
tionem mortis.
7:
Inn den Himel ge=
8:
nommen werden.
9:
Być w niebie/ &
10:
Do niebá śię
11:
doſtać.| Fieri | immortalis. |
| deus. |
12:
Haberi in deorum
13:
numero.
14:
*Adſcribi ordinibus
15:
deorum. Incolere cœ-
16:
lum. Augere numerum
17:
diuorum altaribus.| Ire ad | aſtra. |
| Venire in |
18:
Inire lucidas ſede.
19:
Vehi in cœlum.| T iiij | Petere |
strona: 296
kolumna: a
| In |
1:
Petere ſydera. Tangere
2:
æthera. Accipere vitam
3:
Deorum. Frui cœlo.
4:
Habere munus cœlum.
5:
Inn den Krieg
6:
ziehen.
7:
Iść ná woynę.
8:
Abire ad regem mili-
9:
tatum. Profugere mili-
10:
tatum. Anteponere vr-
11:
banis rebus bellicas.
12:
Fieri ſtipendiarius.
13:
Capere ſtipendium iure
14:
belli. Facere ſtipendia.
15:
Accerſi mercede. Co-
16:
lere rem militarem.| Militare. | in exercitu. |
| ſub duce. |
17:
Siſtinere munus mi-
18:
litiæ.
19:
*Venire miles in arma.
20:
Subire caſtra. Ingredi
21:
bella. Trahi ad bellum.
22:
Afferre in prælia vena-
23:
lem dextram. Merere
24:
ſub quo. Accipere præ-
25:
mia belli. Sequi caſtra.
26:
Sectari præmia Martis. kolumna: b
| In |
1:
Inn der mitten
2:
ſitzen.
3:
Siedzieć w po-
4:
ſrzodku.| Sedere | in medio. |
| medius. |
5:
*Sedere in medijs.| Conſiſtere | in medio. |
| media ſede. |
6:
Reſidere medius. Lo-
7:
care ſe medio. Eſſe ſi-
8:
tus medijs ſedibus.
9:
Inn der Stadt
10:
wohnen.
11:
W mieśćie mie-
12:
ſzkáć.| Celere | vrbem. |
| cœtus ciuium. | |
| leges. |
13:
Sequi vitam vrbanam.
14:
Sæpire ſe oppidis mœ-
15:
nibuſq́;.
16:
*Manere in vrbe.
17:
Frequentare vrbem.| Vti | legibus. |
| moribꝰ & legibus. | |
| inſtitutis. |
18:
Parêre legi. Agere æuum
19:
ſub legibus.| Inn |
strona: 297
kolumna: a
| In |
1:
Inn die flucht
2:
ſchlagen.
3:
Gonić bieżeć w=
4:
pogonią.
5:
Fugare.
6:
*Immittere fugam.
7:
Vertere conuerſum fu-
8:
ga. Cogere quem dare
9:
terga.| Agere | curſu. |
| Agitare | |
| Quatere |
10:
Præcipitare retrò.
11:
Item.
12:
Porázić nieprzy=
13:
iaćielá.
14:
Profligare hoſtem.| Agere ho- ſtes | præcipites. |
| verſos fuga. |
15:
Dare in fugam. Pellere
16:
atq; in fugam conuer-
17:
tere. Propellere. Repel-
18:
lere. Propulſare ho-
19:
ſtem. Conijcere in fu-
20:
gam. Diſijcere hoſtium
21:
phalangem.| Fundere | exercitum. |
| aciem. |
kolumna: b
| In |
1:
Perfingere phalangem
2:
hoſtium. Cædere ma-
3:
gnum hoſtium nume-
4:
rum. Concidere ma-
5:
gnam partem. Oppri-
6:
mere palantes in agris.
7:
Inferre calamitatem.
8:
*Fugare verſos metu.
9:
Vertere agmina con-
10:
uerſa fuga. Proſternere
11:
hoſtem. Cædere terga.
12:
Exuere caſtris.
13:
Inn die flucht ge=
14:
ſchlagen werden.
15:
Porázon być/ &
16:
Podáć tył.
17:
Pofligari.| Pelli | hoſtium impetu. |
| prælijs. |
18:
Fundi acie. Perterreri
19:
atq; in fugam conijci.
20:
Deſperare de pugna &
21:
diſpergi. Dare terga ho-
22:
ſti. Mandare ſeſe fugæ.| Vertere terga. | hoſti. |
| abiectis ar- mis. |
| T v | Procur- |
strona: 298
kolumna: a
| In |
1:
Procurrere. Eijcere ſe
2:
ex caſtris. Fugere di-
3:
uerſi diſſipatiq́;. Petere
4:
ſyluas proximas conie-
5:
cti in fugam. Accipere
6:
calamitatem pilſus.
7:
Perire in fuga.
8:
*Ruere fuga. Nudare
9:
terga fugæ.
10:
Inn die rede fallen.
11:
Vide, Einreden.
12:
Inn die trencke
13:
fren.
14:
Iść nápoić.
15:
Agere potum.| *Agere ad | flumina. |
| Monſtrare |
| Ducere | potum. |
| ad vndas fon- tis. |
16:
Vocare armenta ad
17:
fontes. Dare aquas.| Præbere | fluuios. |
| Miniſtrare |
kolumna: b
| In |
1:
Inn die trencke
2:
gehen.
3:
Poić.
4:
Venire potum.
5:
*Quærere riuos.
6:
Petere flumina.| Agi | ad fluuium. |
| Ferri |
7:
Intrare fluuium.
8:
Aquari. Potare vndam
9:
ad fluuium. Libare
10:
amnem.
11:
Inn ehren halten.
12:
Vide,
13:
Ehre anthun.
14:
Inn einen hauffen
15:
werffen.
16:
Pomieſzáć.
17:
Turbare, diſturbare,
18:
perturbare, conturbare,
19:
interturbare.| Confun- dere. | ima ſam- mis. |
| mare cœlo. |
20:
Vertere. Euertere ima
21:
ſummis. Concutere
22:
ſtatum. Excutere ordi-
23:
nem. AEquare ſumma
24:
infimis.| Mutare |
strona: 299
kolumna: a
| In |
| Mutare | ima ſummis. |
| rerum natu- ram. |
1:
*Sternere & vertere
2:
omnia. Laxare fidem
3:
rerum.| Miſcere | ima ſummis. |
| cœlum terris, & mare cœlo. |
|
| mare cœlo. | |
| ſydera ponto. |
| Permi- ſcere | ſumma imis. |
| fretum cœlo. |
4:
Soluere cœlum in
5:
tartara. Fatigare ter-
6:
ras & æthera.
7:
Inn gefahr brin=
8:
gen.
9:
W niebieśpiecżność
10:
przywieść.| Adducere in | periculum. |
| diſcrimen. |
11:
Deducere rem in
12:
ſummum periculum.
13:
Conficere qui quid ma-
14:
li. Illicere in fraudem.
15:
Perdere.
16:
*Trahere ſecum iacens. kolumna: b
| In |
| Inerare | malis. |
| Mergere |
1:
Miſcere ſuis malis.| Mittere | in pericula. |
| Proijcere |
2:
Eſſe cauſſa mali.
3:
Cumulare aduerſis.
4:
Vertere ſecum.
5:
Inn liebe entzn=
6:
den.
7:
Zápalić miłośćią.| Incendere | amore. |
| Accendere |
| Inflammare | amore. |
| Torquere | |
| Tenere |
| Inſpirare | amorem. |
| Conciliare | |
| Irritare |
8:
Vrere. Præbere ſe
9:
amandum. Mouere
10:
flammas. Torrere
11:
mutua face.| Capere | oculos. |
| vultus. | |
| animum. |
12:
Perdere amando.
13:
Macerare. Vertere in
14:
ſuum vultum.| Inn |
strona: 300
kolumna: a
| In |
1:
Inn liebe entzn=
2:
det werden.
3:
Zapalić śię miło=
4:
śćią.
5:
Incendi amore. Occu-
6:
pari in amore. Depe-
7:
rire amore quem.| Amare | miſerè. |
| perditè. |
8:
Dare operam amori.
9:
Eſſe totus in amore.
10:
Abundare amore.| *Ardere | amore. |
| forma. | |
| in virgine. |
11:
Ardeſcere. Inardeſcere
12:
ſpecie alicuius.| Vri | amore. |
| intùs. |
13:
Peruri æſtu.
14:
Aduri igne.| Calere | amore. |
| igne. |
15:
Caleſcere flamma.
16:
Incaleſcere. Concipere
17:
amorem. Torqueri.| Capi | amore. |
| Teneri | |
| Mori |
kolumna: b
| In |
1:
Turbari amore alicu-
2:
ius. AEſtuare.
3:
Inne haben.
4:
Mieſzkáć. Poſieść.
5:
Trzymáć.
6:
Inhabitare, incolere.
7:
*Habitare, habere, te-
8:
nere, obtinere, colere,
9:
accolere, arare.
10:
Inn ſeiner gewalt
11:
haben.
12:
Mieć w ſwey mocy.| Habere | in ſua poteſta- (te. |
| poteſtatē. | |
| imperium in quem. |
|
| vim & pote- ſtatē in quē. |
|
| quid iuris in quem. |
14:
*Regere. Eſſe rector
15:
cui. Imperare cui. Su-
16:
mere ius in quem.
17:
Inn ſonderheit.
18:
Vide, Sonderlich.| Inn |
strona: 301
kolumna: a
| In |
1:
Inn ſnden fort
2:
faren.
3:
Trwáć w złośći.
4:
Perſiſtere in ſceleri-
5:
bus.
6:
*Reuerti ad mores.
7:
Redire in ſcelera. Re-
8:
ſumere ingenium ſcele-
9:
rum. Fouere errorem
10:
vltrà. Augere delicta.
11:
Inn ſnden vnd
12:
ſchanden leben.
13:
W grzechu leżeć.
14:
Sromotnie żyć.
15:
Viuere vitam ſcelera-
16:
tam.| Contaminare | ſe vitijs. |
| Inquinare |
17:
Volutari in omni ge-
18:
nere flagitorum.
19:
*Agere æuum per cri-
20:
mina. Rapi trahiq́; vi-
21:
tijs. Amare nefanda.
22:
Facere iter ſceleri.
23:
Addere ſcleus in ſcelus.
24:
Penſare ſcelus ſcelere. kolumna: b
| Ir |
1:
Ruere per nefas. Ire in
2:
omne nefas. Certare in
3:
omne facinus. Audere
4:
quid Gyaris & carcere
5:
dignum.
6:
Irren.
7:
Błądzić.
8:
Errare, aberrare.
9:
*Deerrare, vagari. Ex-
10:
cuti curſu. Ferri diſcur-
11:
ſu. Diffugere quò agit
12:
error. Agi errore viæ.
13:
Trahi errore.
14:
Irrend.
15:
Obłądzony/ &
16:
Tułácż.
17:
Errans, errabundus.
18:
*Erraticus. Vagus er-
19:
rore. Peruagus. Deuius.
20:
Incertus viæ. Ignarus
21:
locorum.
22:
Item, Irren.
23:
Omylić śię.
24:
Falli. Decipi falliq́;.| Errare | longè. |
| à vero. | |
| tota via. |
| Errare |
strona: 302
kolumna: a
| Ir |
| Errare | longè. |
| à vero. | |
| tota via. |
1:
Aberrare coniectura.| Duci | errore. |
| Capi | |
| Trahi |
2:
Rapi in errorem.
3:
Deijci opinione.| *Labi | à vera rati- one. |
| Recedere | |
| Vagari |
4:
Ferri vanus veri.
5:
Iſt mir recht.
6:
Iesli śię nie=
7:
mylię.
8:
Si ſatis commemini.| Niſi | me animus fallit. |
| fallor. |
9:
Ni fallor.
10:
*Si quid veri mens au-
11:
gurat. Si ritè audita re-
12:
cordor. Si auditis quic-
13:
quam credimus.
14:
Me iudice. kolumna: b
| It |
1:
Ietzund.
2:
Teraz. Dopirzo.
3:
Iam. Iamprimùm.
4:
Nunc. Nunc primùm.
5:
Modò.| In | præſentia. |
| præſenti. |
6:
*Nunc ô nunc.
7:
Item, Ietzund. Vide,
8:
Dieſe zeit.
9:
Iugend.
10:
Młodość.
11:
Iuuentus, iuuenta, pu-
12:
eritia, adoleſcentia.
13:
AEtas puerilis.| *Tempus | iuuentæ. |
| Spacium | |
| Decus | |
| Lumen | |
| Flos | |
| Robur | |
| Feruor |
14:
Ver ætatis. AEuum
15:
viride.| Anni | pueri. |
| virides. |
| Iung. |
strona: 303
kolumna: a
| Iu |
1:
Iung.
2:
Młody.
3:
Iuuenis. Admodum
4:
adoleſcens. Grandiu-
5:
ſculus. Integra ætate.
6:
*Viridis in primo æuo.
7:
Floridus æuo. Ferui-
8:
dus iuuenta. Impubes.
9:
Iungfraw.
10:
Pánná.
11:
Virgo, virguncula,
12:
puella, puellula, adole-
13:
ſcentula.
14:
*Virago, nurus.
15:
Ingling.
16:
Młodzięniec.
17:
Adoleſcens, adole-
18:
ſcentulus, iuuenis, iu-
19:
uenculus, grandis.
20:
*Primæuus, impubes,
21:
pubes. Floribus æuo.
22:
Feruidus iuuenta.
23:
Ephœbus.
24:
Iung werden.
25:
Odmłodnąć.
26:
Iuueneſcere. kolumna: b
| Iu |
1:
*Redire in annos quos
2:
quis egir. Reuireſcere.
3:
Exuere annos.| Exui | ſenectam. |
| Deponere |
4:
Iungen.
5:
Młode.
6:
Pulli.
7:
*Proles, ſoboles, pro-
8:
genies, fœtus, nati.
9:
Item.
10:
Catuli. *Parui.
11:
Item, Iungen. Vide,
12:
Hnlein.
13:
Iungen auffren.
14:
Młode zwieść.
15:
Educere pullos.
16:
*Educere fœtus.| Produ cere | hortariq́; ſequi. |
| fœtus | nido. |
| prolem |
17:
Proferre nido.
18:
Iungen außnemē.
19:
Zebráć młode.
20:
Tollere pullos.
21:
*Detrahere nido im-
22:
plumes aues.| Populari | nidum. |
| Rapere |
strona: 304
kolumna: a
| Iu |
1:
Ingſte tag.
2:
Sądny dzień.| Dies | vltimus. |
| nouiſſimus. | |
| ſumma. |
| *Lux | vltima. |
| extrema. |
3:
Hora ſuprema. Exiti-
4:
um cœli terræq́; Ruina
5:
mundi.
6:
Ka.
7:
KAlt.
8:
Zimny.
9:
F
Rigidus, præfri-
10:
gidus. Expers ca-
11:
loris.
12:
*Gelidus, egelidus,
13:
prægelidus, algens,
14:
aſperrimus.
15:
Item, Kalt. Vide,
16:
Froſtig.
17:
Karg.
18:
Skąpy.
19:
Parcus. Vehemens
20:
parſimonia. kolumna: b
| Ka |
1:
*Tenax quæſiti. Aſper
2:
& attentus quæſitis.
3:
Contentus paruo, me-
4:
tuenſq́; futuri. Non
5:
prodigus auri.
6:
Item.
7:
Tenax, ſordidus, inſul-
8:
ſus. Auidus miſer atq;
9:
aridus.
10:
Krglich leben.
11:
Skąpie żyć.| Viuere | parcè. |
| frugaliter. |
12:
Agere vitam parcè ac
13:
duriter. Habere ſe parcè
14:
ac duriter. Contemne-
15:
re voluptates. Obſonari
16:
vix drachmis decem.
17:
Defraudare ſuum geni-
18:
um.
19:
*Producere vitam par-
20:
uo. Odiſſe Perſicos ap-
21:
paratus. Coërcere ſe
22:
modico. Cœnare ficti-
23:
libus.| Kuf= |
strona: 305
kolumna: a
| Ka |
1:
Kauffen.
2:
Kupić.
3:
Emere, coëmere, mer-
4:
cari, comparare.
5:
*Dare æs pro re.| Parare | nummis. |
| precio. | |
| ære. |
6:
Habere redepmtum
7:
precio.
8:
Kaum.
9:
Liedwe.| Vix. | tandem. |
| ægreq́;. |
10:
AEgrè, ægerrimè.| *Vix | benè. |
| ah vix. |
11:
Haud fermè.
12:
Kehle.
13:
Gárdło/ gardziel.
14:
Guttur, gula, iugulum,
15:
iugulus.| *Via | vocis. |
| animæ. |
16:
Iter vocis. Reſpiramen.
17:
Collum.kolumna: b
| Ke |
1:
Keyſer.
2:
Ceſarz.
3:
Cæſar. Imperator.
4:
Dominus humanarum
5:
rerum.| *Dominus | terrarum. |
| mundi. |
6:
Domitor terrarum.| Rector | maximus Ro- mani nominis. |
| patriæ paterq́;. |
7:
Pater patriæ. Parens
8:
orbis Præſes rerum. Ar-
9:
biter imperij. Decus &
10:
imago patriæ. Cura pa-
11:
triæ ſalusq́;. Maximus
12:
Romanæ gentis. Augu-
13:
ſtus.
14:
Keinen fortgang
15:
haben.
16:
Być bez pewnego
17:
ſcżęśćia.
18:
Non ſuccedere. Ca-
19:
rere ſucceſſu.
20:
*Pendere inſtabili loco.
21:
Deficere.| V | Kein |
strona: 306
kolumna: a
| Ke |
1:
Kein glck haben.
2:
Zadnego nie mieć
3:
ſzcżęśćia.
4:
Carere ſucceſſibus.
5:
Deſeri à fortuna. Con-
6:
flictari incommodis.
7:
Obrui miſerijs. Capere
8:
omnem miſeriam.
9:
*Obiacere fortunæ.
10:
Lædi fortuna iniqua.
11:
Exerceri aduerſis rebus.
12:
Vivere affectus ærum-
13:
nis. Eſſe miſerum. Vr-
14:
geri iniquis fatis. Premi
15:
aduerſis.| Contundi | malis. |
| Onerari |
16:
Klte.
17:
Zimá/ Zimno.
18:
Frigus.| Aſperitas | frigoris. |
| Vis |
19:
Gelu.
20:
*Stringor, algor, hy-
21:
ems, bruma, pruina.kolumna: b
| Ke |
1:
Kemmen.
2:
Szżoſzáć włoſy.| Pectere. | crines. |
| capillos. |
3:
Depectere crines.| Comere | caput. |
| crinem. | |
| capillos. |
| Fingere | crinem. |
| comas. |
4:
Digerere crines ordine.
5:
Diſtinguere crinem.
6:
Diſponere crines. Com
7:
ponere crinem.| Colligere | capillos. |
| Formare |
8:
Reſtituere comas.
9:
Ornare capillos. Exor-
10:
nare caput.
11:
Kennen.
12:
Vide,
13:
Erkennen.
14:
Kewen.
15:
Zwáć.
16:
Mandare. Extenuare
17:
& mollire cibum.
18:
*Exprimere ſuccum
19:
mandendo. Mouere os.| Exer- |
strona: 307
kolumna: a
| Ke |
1:
Exercere guttur cibo.
2:
Item.
3:
Ruminare herbas.
4:
*Paſci ante paſto cibo.
5:
Keulich.
6:
Okrągły.
7:
Rotundus. Perquàm
8:
rotundus. Globoſus. Si-
9:
milis pilæ.
10:
*Inſtar clypei. Teres.
11:
Keuſch.
12:
Cżyſty/ & wſty=
13:
dliwy.
14:
Caſtus, pudicus, Igna
15:
rus artis meretriciæ.| *Caſtior | virgine. |
| Hippolyto. |
16:
Integer pudore. Decus
17:
pudicitiæ. Verecundus.
18:
Intactus & innocēs. Illi-
19:
batus. Rudis ad furtum
20:
Veneris.
21:
Kind.
22:
Dziećię.
23:
Infans, puer.
24:
*Lacteus, pupulus, pu-
25:
ſio, puellus.kolumna: b
| Ki |
1:
Kind weg legen
2:
oder tragen.
3:
Dziećię porzućić.
4:
Exponere infantem.
5:
Dare exponendum.
6:
Tollere.
7:
*Mittere in ſyluam fe-
8:
ris pabulum. Iubere au-
9:
ferri paruum.
10:
Kinder.
11:
Dzieći/ & potomſtwo.
12:
Liberi, filij, ſoboles.
13:
*Nati. Turba natorum.
14:
Pueri, parui, proles, pi-
15:
gnora.
16:
Kindiſch ding fr=
17:
haben.
18:
Dziećińſkie pocżynáć.
19:
Tractare puerilia. Vti
20:
conſilijs puerilibus. Re-
21:
dire ad ineptias. Depo-
22:
nere ſeueritatem. Poſt-
23:
habere res.
24:
*Moliri quid ineptè.| Ludere | nucibus. |
| par impar. |
25:
AEdificare caſas. Equi-
26:
tare in arundine. Poſt-
27:
habere ſeria ludo.| V ij | Kirch. |
strona: 308
kolumna: a
| Ki |
1:
Kirch.
2:
Kośćioł.
3:
Templum.
4:
*Culmen templi. De-
5:
lubrum. Arx ſacrata.
6:
AEdes, ædicula, fanum,
7:
ſacellum, penetrale.
8:
Kirche bawen.
9:
Kośćioł budowáć.
10:
AEdificare templum.| *Ponere | templum. |
| altare. | |
| aram. |
| Condere | templum. |
| Sacrare | |
| Statuere | |
| Inſtituere |
| Conſtituere | aram. |
| Erigere |
11:
Dare dijs templa.
12:
Kirche berauben/
13:
oder plndern.
14:
Kośćioł złupić.
15:
Spoliare templum.
16:
Compilare fanum.kolumna: b
| Kl |
1:
*Rapere inſignia ſu-
2:
ſpenſa focis. Diripere
3:
aras. Non parcere aris.
4:
Auellere dona templis.
5:
Ferre crateraſq́; focoſq́;.
6:
Klage.
7:
Skárgá.
8:
Querela, querimonia,
9:
quetus, eiulatio, lamen-
10:
tatio, clamor, ploratus,
11:
comploratio.
12:
*Vox querula. Lamen-
13:
tum, gemitus, ſingultus,
14:
vlulatus, luctus.
15:
Klagen.
16:
Skárzyć.
17:
Queri, conqueri, la-
18:
mentari. Complere do-
19:
mum lamentatione. De-
20:
dere ſe lamentis lacry-
21:
miſq́;.
22:
*Dare gemitum. Inge-
23:
mere. Ciere gemitum.| Peragere | querelas. |
| Rumpere |
| Fundere |
strona: 309
kolumna: a
| Kl |
1:
Fundere mœſtas voces.| Effundere | queſtus. |
| Edere |
2:
Implere loca queſtibus.
3:
Vlulare. Exululare. Ro-
4:
gare ſibi mortem. Cu-
5:
pere mori.
6:
Kleid.
7:
Sukniá. Szátá.
8:
Veſtis, veſtimentum,
9:
veſtitus, habitus.| Cultus | corporis |
| Tegumētum |
10:
*Amictus, cinctus, pal-
11:
lium, palla, tunica, ve-
12:
lamen, tegimen.
13:
Klein.
14:
Máły.
15:
Paruus, perparuus, par-
16:
uulus.| Non | magnus. |
| grandis. |
17:
Exiguus, perexiguus,
18:
modicus, minutus, per-
19:
minutus, minimus.
20:
Quàm minimus. Mi-
21:
nuſculus.kolumna: b
| Kl |
1:
*Haud ingens. Væ-
2:
grandis.
3:
Klein von Leib.
4:
Vide, Mennlein.
5:
Kleinod.
6:
Kleinot.
7:
Præmium pollicita-
8:
tioneſq́;.| *Præmia | palmæ. |
| laudum. |
9:
Precium palmæ. Pal-
10:
mæ & præmia. Honor.
11:
Decus & meriti hono-
12:
res. Inſignia operum.
13:
Kleinod auffſetzen.
14:
Kleynot wyſtáwić.| Proponere | premium |
| Deponere |
15:
Excitare præmijs. E-
16:
licere præmio. Pronun-
17:
ciare præmia.
18:
*Ponere præmia. Sta-
19:
tuere munera. Inuitare
20:
animos precijs. Accen-
21:
dere pectora poſitis do-
22:
nis. Flammare donis.| V iij | Kleu= |
strona: 310
kolumna: a
| Kl |
1:
Kleyben.
2:
Lepić.
3:
Muſkáć.
4:
Linere, illunere.
5:
*Inducere limum.| Spargere | luto. |
| Componere |
6:
Klug.
7:
Vide, Frſichtig.
8:
Knarren.
9:
Zgrzytáć.
10:
Chrzęśćiec.
11:
Stridere.
12:
*Reddere ſtridorem.
13:
Crepare. Tonare.
14:
Knecht. Vide,
15:
Diener.
16:
Knrricht.
17:
Węzłowáty.
18:
Sękowáty.
19:
Nodoſus.| *Grauis | nodis. |
| Grautaus |
20:
Rudis & grauatus cor-
21:
tice. Solidus cortice.kolumna: b
| Ko |
1:
Kochen.
2:
Wárzyć.
3:
Coquere.
4:
*Decoquere. Incoque-
5:
re. Ponere ad ignem.
6:
Locare ahenum. Mollire
7:
igne. Domare flamma.
8:
Tractare igni. Compa-
9:
rare cinos.
10:
Kcher.
11:
Sáháidak.
12:
Pharetra.
13:
*Coritus. Cuſtos telo-
14:
rum. Arma habituſq́;
15:
Dianæ.
16:
Kcher anlegen.
17:
Sáháidak przy=
18:
páſáć.
19:
Cingere pharetram.
20:
*Succingi pharetra. Su-
21:
mere pharetram. Su-
22:
ſpendere arcum de hu-
23:
meris.| Aptare humeris | pharetram. |
| arcum. |
24:
Onerare palmas iaculis.| Kcher |
strona: 311
kolumna: a
| K |
1:
Kcher antragen.
2:
Sáháidak nośić.
3:
Gestare phareram.
4:
*Gerere pharetram.| Ferre phare- tram | humeris. |
| Referre ar- cum |
5:
Fulgere pharetra.
6:
Kommen.
7:
Przyść.
8:
Venire, aduenire, per-
9:
uenire, deuenire, ad-
10:
uentare, aduolare.
11:
*Ventitare. Referre ſe-
12:
ſe. Adeſſe. Ruere.
13:
Knig.
14:
Krol.
15:
Rex. Pronceps in re-
16:
pub. Maieſtas regia.
17:
*Regnator. Rector po-
18:
pulorum. Poſſeſſor re-
19:
gni. Moderator aulæ.
20:
Dominator.
21:
Knigreich. Vide,
22:
Regierung.kolumna: b
| K |
1:
Knnen.
2:
Moc.
3:
POſſe. Habere facul-
4:
tatem efficiendi.
5:
*Valere, eualere, ſuſti-
6:
nere, ſufficere, callere.
7:
Kpffen.
8:
Sćiąć.
9:
Decollare. Auellere
10:
caput.| Punire | ſecuri. |
| Ferire |
| *Secare | collum. |
| iugulum. |
| Præſecare | collum. |
| Reſecare |
| Abſcindere | caput. |
| Recidere | |
| Amputare | |
| Truncare | |
| Detruncare | |
| Auferre | |
| Rapere | |
| Eripere | |
| Rotare |
11:
Reuellere caput à cer-
12:
uice. Prouoluere caput
13:
truncum.| V iiij | Korb. |
strona: 312
kolumna: a
| Ko |
1:
Korb.
2:
Koſz.
3:
Cophinus, corbis, ca-
4:
lathus, ſportula.
5:
*Fiſcella, fiſcina, cani-
6:
ſtrum- Textum vimine.
7:
um. Quaſillus, catillus.
8:
Korn.
9:
Vide, Getreid.
10:
Koſten.
11:
Skoſtowáć.
12:
Guſtare, præguſtare.
13:
*Libare, tentare. Tan-
14:
gere ore. Attingere ore
15:
ſummo tenus. Prælam-
16:
bere. Pitiſſare.
17:
Krafft.
18:
Vide, Stercke.
19:
Item.
20:
Moc.
21:
Efficacia, potentia, vis.
22:
Kranck.
23:
Chory.
24:
AEgrotus, æger.| Infirma | valetudine. |
| Incooda |
kolumna: b
| Kr |
1:
Opreſſus corporis
2:
doloribus.
3:
*AEgro corpore. In-
4:
ualidus. Minus validus
5:
corpore. Languidus.
6:
Non ſanus.| Grauis | morbo. |
| Affectus | |
| Solutus |
7:
Krancken.
8:
Chorowáć.
9:
AEgrotare.| Eſſe | ægrum. |
| tenuiſſima | valetu dine. |
| imbecilliori | |
| incertum ſuæ ſalutis. |
10:
Impediri valetudinis
11:
imbecillitate.| Cadere | in morbum. |
| Incidere | |
| Delabi |
| Tentari | morbo. |
| quodam va- letudinis genere. |
12:
Affici morbo. Non va-
13:
lere. Habere ſe non bel-
14:
lè. Laborare.| Egere | medico. |
| medicinæ. |
| *Lan- |
strona: 313
kolumna: a
| Kr |
1:
*Languere.| Collabi | morbo. |
| Premi | |
| Iactari | |
| Pallere |
2:
Deficere morbo grauiùs.
3:
Kranckheit.
4:
Chorobá.
5:
Morbus. Grauitas
6:
morbi. Infirmitas vale-
7:
tudinis. Valetudo in-
8:
commoda. Imbecillitas
9:
valetudinis. Inualetudo.| Incoodum | corporis |
| valetudi- (nis. |
10:
AEgrotatio.| *Dolor | morbi. |
| Potentia | |
| Vis | |
| Grauitas |
11:
Languor. Malum. Con-
12:
tagium. Contagio.
13:
Krantz machen.
14:
Więniec vwić.
15:
Facere coronam.| *Nectere | coronam. |
| Deproperare |
16:
Legere ſerta. Intexerekolumna: b
| Kr |
1:
lilia violis. Sociare flores.
2:
Krantz auffſetzen.
3:
Więniec wzdziać.
4:
Imponere coronam.
5:
Accommodare ſibi co-
6:
ronam ad caput. Redi-
7:
miri ſerto.
8:
*Coronare caput.| Cingere | caput flore. |
| comas fronde. |
9:
Cingi comam floribus.
10:
Vincire tempora coro-
11:
na. Vinciri corona. Im-
12:
plicare crinem ſerto.
13:
Impedire caput flori-
14:
bus. Innectere tempora
15:
ſertis. Implicare comas
16:
ſerto. Velare caput fron-
17:
de. Ornare crines flori-
18:
bus. Premere comam
19:
corona. Gerere ſerta ca-
20:
pite.
21:
Kratzen.
22:
Drápáć.
23:
Vulnerare vnguibus.| *Ire in | os. |
| genas. |
| V v | Sauci- |
strona: 314
kolumna: a
| Kr |
1:
Sauciare faciem manu.| Secare os | vnguibus. |
| Notare |
2:
Kraut.
3:
Kápuſtá.
4:
Olus, oluſculum.
5:
*Faſces olerum. Cau-
6:
lis, herbæ, minutal.
7:
Kredentz.
8:
Kredenc.
9:
Kubek.
10:
Calix, poculum, ſcy-
11:
phus, crater, cyathus.
12:
Patera, carcheſium,
13:
cymbion, amphora,
14:
cantharus, culullus.
15:
Krefftig.
16:
Pośilny.
17:
Efficax, potens.
18:
*Par potentibus herbis.
19:
Pollens, valens.
20:
Kreiß.
21:
Okrąg/ & Krąg.
22:
Circulus, circus, cir-
23:
cuitus, orbis, gyrus.kolumna: b
| Kr |
1:
*Flexus, ductus, tortus,
2:
curuatura. Spacium
3:
curuatum.
4:
Kreutzigen.
5:
Krzyżowáć.
6:
Crucifigere. Affigere
7:
cruci. Suffigere in cruce.
8:
Krichen.
9:
Item.
10:
Vide, Sich winden.| Płázáć | śię. |
| Mknąć |
11:
Serpere.| *Serpere | terra. |
| per humum. | |
| humo. | |
| volumine. |
12:
Labi ventre. | Trahere | corpus. |
| Voluere |
13:
Volui.
14:
Conuoluere terga ſu-
15:
blato pectore. Verrere
16:
humum pectore. Effu-
17:
gere lapſu. Dare tractus
18:
corpore.| Krieg. |
kolumna: 315
kolumna: a
| Kr |
1:
Krieg.
2:
Woyná.
3:
Walká.
4:
Bellum. Studium bel-
5:
licæ gloriæ.| Res | bellicæ. |
| militaris. |
| Laus | belli. |
| Gloria | |
| AEquitas |
| Vſus | bellorum. |
| rei militaris. |
6:
Militia.| *Labor | belli. |
| Apparatus | |
| Opus | |
| Moles | |
| Summa | |
| Incendium | |
| Crimen | |
| Furor | |
| Inſania | |
| Rabies | |
| Tumultus | |
| Minæ | |
| Virtus | |
| Ratio |
7:
Arma. Mars.kolumna: b
| Kr |
1:
Krieg erregen/
2:
fhren.
3:
Podnieść woynę/ &
4:
wieść Woynę.| Mouere | bellum. |
| Suſcipere | |
| Conflare | |
| Excitari ad |
5:
Inſiſtere totus & men-
6:
te & animo in bellum.
7:
Gerere bellum cum
8:
quo. Perſequi bello. Eſſe
9:
in armis. Contendere
10:
contra quem armis.
11:
*Mouere arma in
12:
quem.| Para- re | bellum in quem. |
| arma. |
13:
Capere arma.| Capeſſere | bellum. |
| arma. |
| Sumere | bellum. |
| arma. |
| Moliri | bellum. |
| Ciere | |
| Accēdere | |
| Inire |
| Suſcita- |
strona: 316
kolumna: a
| Kr |
| Suſcitare | arma. |
| Verti in | |
| Induere | |
| Ruere in | |
| Ire ad |
1:
Surgere in bella. Con-
2:
ſurgere in arma. Cor-
3:
ripi militia.| Inſequi | bello. |
| Territare |
4:
Krieg anbieten.
5:
Item.
6:
Vide, Ausfodern.
7:
Wyzywáć/ & Woy=
8:
nę przipowiedzieć.
9:
Idicere bellum. De-
10:
nunciare & indicere bel
11:
lum. Conſtituere diem
12:
pugnæ. Inferre bellum.
13:
Proponere vexillum.
14:
Elicere hoſtem ad præ-
15:
lium. Excire hoſtem
16:
portis.| *Tentare | bello. |
| Sollicitare |
17:
Laceſſere ferro.kolumna: b
| Kr |
1:
Krieg anſtellen.
2:
Stanie wziąć.
3:
Facere inducias.
4:
*Producere bellum.
5:
Suſpendere bellum fœ-
6:
dere. Differre Martem.
7:
Pangere dies aliquot.
8:
Permittere moras bello.
9:
Kriegsknecht.
10:
Zołnierz.
11:
Miles. Veteranus.
12:
Tyro.
13:
*Comes caſtrorum.
14:
Gerens bella. Iuuenes
15:
bellantes. Viri qui ca-
16:
ſtra ſequuntur. Turba
17:
bellica. Socij bellorum.
18:
Kriegs volck.
19:
Woyſko.
20:
Exercitus, Legio,
21:
copiæ.| Vis | militum. |
| Vulgus |
22:
Ratio ordoq́; agminis
23:
armati. Manipuli.| *Cohors, |
strona: 317
kolumna: a
| Kr |
1:
*Cohors, agmen. Vis
2:
virorum. Phalanges, tur-
3:
mæ, cateruæ. Globus
4:
virorum. Seges ferrea.
5:
Manus. Manipli, acies,
6:
alæ, cunei, cornua.
7:
Kriegsvolck
8:
annehmen.
9:
Zołnierze przymo=
10:
wáć/ & Woyſko
11:
zbieráć.
12:
Colligere exercitum.
13:
Contrahere copias.| Cogere | exercitum ex omni prouin- cia. |
| copias. | |
| agmen. |
14:
Euocare viros ex ciui-
15:
tatibus. Conuocare mi-
16:
lites.| Conſcribere | exercitum. |
| milites. | |
| legiones. |
17:
Imperare ciuitatibus
18:
milites. Allicere ad ſe
19:
præmijs. Aſſumere le-
20:
giones. Parare copias.
21:
Comparare ſubſidia.kolumna: b
| Kr |
1:
Implorare auxilium à
2:
populo. Adſciſcere ſo-
3:
cios ad bellum. Adiun-
4:
gere ſibi.
5:
*Contrahere viros. Ex-
6:
cire populos. Acquirere
7:
vires. Conciliare ſibi
8:
arma. Petere auxilia.| Rogare | auxilia. |
| ſocia arma. |
9:
Sollicitare. Vocare ad
10:
bellum. Inuocare arma
11:
vicina. Accerſere auxi-
12:
lia. Adhibere ſocios ca-
13:
ſtris.
14:
Kriegs volck
15:
fren.
16:
Woyſko prowádźić.
17:
Woyſko wieść.| Ducere | exercitum. |
| legiones. |
18:
Præeſſe equitatui. Sub-
19:
ſequi copijs præmiſſo
20:
equitatu Ire cum legio-
21:
nibus. Manere ad exer-
22:
citum. Imperitare le-
23:
gionibus.| *Ducere |
strona: 318
kolumna: a
| Kr |
| *Ducere | cohortem. |
| aciem. | |
| viros. | |
| agmina. | |
| populos. |
1:
Inducere turmas prin-
2:
ceps. Eſſe ductorem ar-
:
(mis. | Agere | agmina. |
| Trahere | |
| Rapere |
3:
Ire dux bello.
4:
Kriegsfrer/ oder
5:
frſt.
6:
Hetmań.
7:
Rotmiſttrz.
8:
Imperator. Admini-
9:
ſtrator belli gerendi.| *Dux. | militiæ. |
| armorum. |
| Ductor. | belli. |
| pugnæ. |
10:
Rector pugnæ. Ma-
11:
giſter.
12:
Kriegsrenck.| Woienny | kunſzt. |
| fortel. |
13:
Stratagema. Conſilium
14:
imperatoris. Ratio &
15:
conſilium.kolumna: b
| Kr |
1:
*Senſus celer. Dolus.
2:
Inſidiæ.
3:
Kron.
4:
Koroná.
5:
Corona. Diadema.| *Inſigne | regis. |
| capitis. |
6:
Nota capitis regia. De-
7:
cus capitis regium.
8:
Kru.
9:
Krziwy.
10:
Curuus, incuruus, re-
11:
curuus, curuatus, vncus,
12:
aduncus, obuncus, o-
13:
bliquus, flexus, flexuo-
14:
ſus. Non rectus.
15:
*Falcatus, lunatus.
16:
Krmmen.
17:
Krziwić.
18:
Curuare, incuruare
19:
recuruare, procuruare.| *Flectere | in arcum. |
| Lunare | |
| Sinuare | |
| Falcare |
20:
Secare in obliquum.| Kuch |
strona: 319
kolumna: a
| Ku |
1:
Kuch.
2:
Kołáćż.
3:
Plácek.
4:
Placenta.
5:
*Quadra placentæ. Li-
6:
bum, libamen, far, far-
7:
tum. Fruges ſalſæ. Mo-
8:
retum, cruſtum, cruſtu-
9:
lum, laganum.
10:
Kugel.
11:
Kulá.
12:
Glans.
13:
*Globus, plumbum.
14:
Pondus tormento a-
15:
ctum.
16:
Kuh.
17:
Krowá.
18:
Vacca, vaccula, bos,
19:
bucula, iuuenca.
20:
*Fœmina, mater.
21:
Kn.
22:
Dárſky.
23:
Smiáły.
24:
Audax, feruidus. Fer-
25:
uidi animi.
26:
*Fidens. Animoſus.kolumna: b
| K |
| Calidus | animis. |
| Inſignis |
| Pronus | in bellum. |
| ad prælia. |
1:
Promptiſſimus in fer-
2:
rum. Pleniſſimus animi
3:
magni. Impiger ad
4:
mortem.| Immemor | ſui. |
| ſalutis. | |
| æui. |
5:
Securus ſui. Minùs ti-
6:
midus. Vacuus metu.
7:
Præclarus auſis. Non
8:
imitabilis auſis. Fortis.
9:
Strenuus.| Celer | in pugnam. |
| Igneus |
10:
Knheit.
11:
Smiálość.
12:
Dárſkość.
13:
Audacia. Alacritas ſtu-
14:
diumq́; pugnandi Con-
15:
temptio mortis.
16:
*Gloria præceps. Vir-
17:
tus prodigia vitæ. Vis ac
18:
fiducia. Motus. Cupi-
19:
do perdendi ſimul &
20:
pereundi.| Kne |
strona: 320
kolumna: a
| Ku |
1:
Kne ſein.
2:
Dárznąć/ &
3:
Smieć.
4:
Audere. Ire ſibi quæ-
5:
ſitum laudem. Currere
6:
ad non dubiam mor-
7:
tem. Eſſe animo virili
8:
præſentiq́;. Vti animis
9:
virilibus. Ponere om-
10:
nem ſpem ſalutis in vir-
11:
tute.| *Audere | magna. |
| ingentia. |
12:
Ire audentior in omnes
13:
caſus. Adire pericula.
14:
Offerre ſe periclis. In-
15:
ferre ſeſe in hoſtes mo-
16:
riturus. Occurrere mor
17:
ti. Mittere ſe in aperta
18:
pericula. Flagrare cupi-
19:
dine audendi. Succendi
20:
amore laudis. Sperare
21:
laudem. Non parcere
22:
vitæ. Diſcere mori.
23:
Knſtlich.
24:
Miſternie/ & V=
25:
mieiętnie.kolumna: b
| Ku |
1:
Artificioſe. Fabrè.
2:
Affabrè.
3:
*Arte. Ab arte. Per ar-
4:
tem. Mirificè. Mira ar-
5:
te. Noua ratione.
6:
Knſtreich.
7:
Miſtrowny. Vmie-
8:
iętny/ & w Náuce
9:
doskonáły.
10:
Artificioſus. Ornatus
11:
artibus. Pictus & poli-
12:
tus omnibus artis co-
13:
loribus.
14:
*Perfectus in arte.| Clarus | arte. |
| Potens |
| Non egens | artis. |
| Celeberrimus | |
| Exactus |
15:
Doctior Tytio. Colla-
16:
tus manibus antiquo E-
17:
peo. Dædalus. Roſcius.
18:
Kurtz.
19:
Krotki.
20:
Breuis, perbreuis.
21:
Non longus. Curtus,
22:
conciſus, contractior.| Item. |
strona: 321
kolumna: a
| K |
1:
Item.
2:
Breuis & ad tempus.| *Breuiſsimus | ſpacio. |
| curſu. |
3:
Properatus breuiſq́;.
4:
Anguſtus. Præceps.
5:
Krtzlich.
6:
Krotce.
7:
Breuiter. Quà m bre-
8:
uiſſimè. Perquàm bre-
9:
uiter. Perbreuiter. Vno
10:
verbo. Paucis. Præciſe.
11:
*Signanter & breuiter.
12:
Summatim. Compen-
13:
dio. Abſolutè.
14:
Kß.
15:
Pocáłowánie.
16:
Oſculum, oſculatio.
17:
*Baſium, baſiatio, ſua-
18:
uium, ſuauiolum.
19:
Kſſen.
20:
Cáłowáć/ & PO=
21:
cáłowáć.
22:
Oſculari, deoſculari.| Dare | oſculum. |
| ſuauium. |
kolumna: b
| K |
| *Ferre | oſcula. |
| Auferre | |
| Libare | |
| Diſpenſare | |
| Diuidere | |
| Applicare | |
| Iungere | |
| Figere | |
| Sumere | |
| Eripere | |
| Captare |
| Venire | ad oſcu- lum. |
| Surgere | |
| Conſurgere | |
| Currere |
1:
Baſiare.
2:
Kß verſchlagen.
3:
Całowánie niedo=
4:
puśćić.
5:
Negare oſculum.
6:
Nolle baſium.| *Fugere | oſcula. |
| Refugere | |
| Timere |
| X | Lachen. |
strona: 322
kolumna: a
| La. |
1:
LAchen.
2:
Smiać śię.
3:
R
Idere, ſubridere,
4:
arridere. Corrue-
5:
re penè riſu.
6:
*Obridere.| Ludere | riſu. |
| Quati |
7:
Tollere riſum. Agitare
8:
pulmonem riſu. Emo-
9:
ri riſu. Concuti cachin-
10:
no. Diſtorquere os ca-
11:
chinno.
12:
Lallen.
13:
Szeplunić.
14:
Balbutire, lallare.| *Dicere balba | verba. |
| Reddere malè |
15:
Ferire balba verba pa-
16:
lato.
17:
Land.
18:
Kráiná.
19:
Regio, ora, tractus,
20:
prouincia.
21:
*Aruum, terra. Angu-
22:
lus terrarum. Plaga
23:
mundi.kolumna: b
| La |
1:
Landsman.
2:
Zięmek.
3:
Popularis. Ciuis.| *Conſors | patriæ. |
| vrbis. |
4:
Creatus eadem patria.
5:
Patriæ gentis. Socia de
6:
gente.
7:
Lang.
8:
Długi.
9:
Longus, prælongus.
10:
Item.
11:
Longus.
12:
*Arboreus. Procerior
13:
alno. Conſpectior pla-
14:
tano. Trabalis. Aërius.
15:
Item, de Tempore.
16:
Diuturnus, diutinus,
17:
longus.
18:
*Spacioſus, longin-
19:
quus.
20:
Aduerb: vide,
21:
Lengſt.| Lang. |
strona: 323
kolumna: a
| La |
1:
Lang leben.
2:
Długo żyć.
3:
Diutiſſimè viuere.| *Viuere | Neſto- ris | annos. |
| in Py- lios |
4:
Implere annos ſuos fe-
5:
liciter.| Videre | longa tempora ſenectæ. |
| nepotes. |
6:
Extendere ſuos annos.
7:
Vincere ſenectutem in
8:
Neſtore.
9:
Langes leben.
10:
Długi żywot.
11:
Longæuitas. Vita
12:
longa. Longinquitas æ-
13:
tatis.| *AEtas | Priami. |
| Neſtoris. | |
| Sibyllæ. |
14:
AEuum longum. Anni
15:
longi. Spacium vitæ.
16:
Senectus Neſtorea.kolumna: b
| La |
1:
Langes leben
2:
geben.
3:
Długi żywot dáć.
4:
Dare vitam longæ-
5:
uam.| *Dare | ſpacium vitæ. |
| longa tempora. | |
| annos. |
6:
Addere annos. Proro-
7:
gare æuum. Ampliare
8:
ſpacium ætatis. Tran-
9:
ſcribere ſpacium vitæ.
10:
Lang reden.
11:
Długo mowić.
12:
Loqui diu. Neſcire
13:
tacere. Agere pluribus.
14:
*Enumerare plurima.
15:
Morari ſermone. Im-
16:
plere omnia vocibus.
17:
Langſam.
18:
Gnus. Gnuśny.
19:
Tardus, tardiuſculus,
20:
lentus.
21:
*Lentipes. Similis len-
22:
to. Languidus paſſu.
23:
Plumbeus. Cunctator.| X ij | Aduerbt |
kolumna: 324
kolumna: a
| La |
1:
Aduerb. Gnuśnie.
2:
Tardè, tardiùs, pau-
3:
latim, lentè, ſenſim, par-
4:
cè, moderatè, molliùs,
5:
ignauiùs, ſegniùs, pigrè,
6:
tractim, pedetentim.
7:
Langſamkeit.
8:
Gnuſność.
9:
Lęniſtwo.
10:
Tarditas, cunctatio.
11:
Ratio cunctandi.
12:
*Actus cunctantior.
13:
Langſam gehen.
14:
Leniwo iść.| Ire | tardè. |
| tardiùs. | |
| lentè. |
15:
Incedere inerti paſſu.
16:
Mouere gradum tardè.
17:
Tardare veſtigia greſſu.
18:
Langſam klug
19:
werden.
20:
Pozno mędrzeć.
21:
Sapere poſt factum.
22:
Serò ſapere.kolumna: b
| La |
1:
*Queri accepto dam-
2:
no. Flere ſerò. Gemere
3:
ſerò tranſacta. Sumere
4:
ſerò clypeum poſt vul-
5:
nera.
6:
Lang weren.
7:
Długo trwáć.
8:
Diu durare. Perma-
9:
nere. Inueteraſcere.
10:
*Durare per annos.
11:
Perdurare.| Manere | vltrà. |
| ſemper. | |
| in | annos. |
| æuum. |
12:
Stare diu. Perſtare. Vi-
13:
uere in annos. Ferre
14:
annos.
15:
Lang werend.
16:
Długo trwáły.
17:
Durabilis.| *Firmus | &ſtabilis. |
| atq; iobilis. |
18:
Stabilis. Nullo caſurus
19:
tempore. Manſurus in
20:
ſecula. Perennior ære.
21:
Viuax. Victurus. Nun-
22:
quam moriturus. Im-
23:
mortalis.| Laſter= |
strona: 325
kolumna: a
| La |
1:
Laſter.
2:
Háńbá.
3:
Vitium.| Copia | vitiorum. |
| Vulgus |
4:
*Crimen vitæ.
5:
Lauern auff einen.
6:
Vide,
7:
Machſtellen.
8:
Lauff.
9:
Bieg.
10:
Curſus, procurſus, re-
11:
curſus, decurſus, diſ-
12:
curſus.
13:
*Curriculum.| Motus | pedum. |
| Mobilitas |
14:
Fuga.
15:
Lauffen.
16:
Biezeć.
17:
Currere, curſitare.
18:
Incitare curſum. Con-
19:
tendere quò curſu.kolumna: b
| La |
| *Ire | curſu. |
| Fugere | |
| Concitari | |
| Petere | |
| Fidere | |
| Rapi | |
| Agi | |
| Euolare |
1:
Ferri concitus curſu.
2:
Laut.
3:
Głośny.
4:
Clarus. Vocalis.
5:
*Canorus, argutus,
6:
loquax. Non tacitus.
7:
Aduerb. Głośnie.
8:
Clarè.| Clara | voce. |
| Clariore | |
| Ingenti |
9:
Laute.
10:
Lutnia.
11:
Teſtudo.
12:
*Cythara. Cantus, ſtre-
13:
pitus, barbitos, cym-
14:
balum, nabilum, pſalte-
15:
rium, chelys, plectrum,
16:
lyra.| X iij | Lauten |
strona: 326
kolumna: a
| La |
1:
Lauten ſchlagen.
2:
Ná Lutni gráć.| Canere | teſtudine. |
| fidibus. |
3:
*Perſonare teſtudine.
4:
Recinere lyra.| Tentare | chordas digi- tis. |
| Pulſare | |
| Ferire |
| Tangere | chordas. |
| Impellere |
5:
Temperare ſtrepitum
6:
teſtudinis. Scire fidi-
7:
bus.
8:
Lautenſchleger.
9:
Lutniſtá.
10:
Cytharœdus.
11:
*Clarus cythara. In-
12:
ſignis cythara cantuq́;.
13:
Non ſegnis ad cy-
14:
tharam.| Solers | lyræ |
| Aptior |
kolumna: b
| Le |
1:
Fidicen.
2:
Lauter. Vide,
3:
Rein.
4:
Item, Lauter. Vide,
5:
Duchſichtig.
6:
Leben.
7:
Zywot.
8:
Vita.| Suauitas | vitæ. |
| Actio | |
| Curſus | |
| Perpetuitas | |
| Ratio |
| *Munus | vitæ. |
| Vſus | |
| Spacium | |
| Series | |
| Modus | |
| Labores |
9:
AEuum, Spiritus, hali-
10:
tus, anima, curricu-
11:
lum.
12:
Item, Leben.
13:
Zyć.| Viuere. |
strona: 327
kolumna: a
| Le |
1:
Viuere. Agere æta-
2:
tem.| Degere | vitam. |
| ætatem. |
3:
Exigere vitam.
4:
*Viuere & cernere
5:
diem.| Demorari | annos. |
| Agere |
| Peragere | vitam. |
| Agitare | |
| Ducere | |
| Producere | |
| Trahere |
| Exigere | æuum. |
| annos. |
6:
Superare.
7:
Cernere diem.
8:
Carpere auras vitales.
9:
Lecherlich.
10:
Smieſzny.
11:
Ridiculus, perridicu-
12:
lus, ridendus, irriden-
13:
dus, iocularis, iocula-
14:
torius.kolumna: b
| Le |
| Dignus | irriſione. |
| cachinno. |
1:
Futilis. Ineptus atq;
2:
abſurdus. Nugatorius.
3:
Friuolus. Abſurdus.
4:
Subabſurdus. Puerilis.
5:
Perquàm puerilis.
6:
Lecken.
7:
Lizáć.
8:
Lingere.| *Lingere | lingua. |
| Lambere | |
| Delambere | |
| Fingere |
9:
Mulcere & fingere
10:
lingua.
11:
Tangere ore.
12:
Item.
13:
Conguere linguis.
14:
Ledig.
15:
Prozny.
16:
Vacuus, inanis.| X iiij | Item, |
strona: 328
kolumna: a
| Le |
1:
Item, Lefig.
2:
Vide, Erlſt.
3:
Ledig laſſen.
4:
Wypuśćić.| Gárlęm | dárowáć. |
| Zdrowim |
5:
Dimittere.| *Dare | reditum. |
| ſalutem. | |
| veniam mor- (tis. |
| Donare | vitam. |
| ſalutem. |
6:
Relinquere vitam. Par-
7:
cere. Abſoluere culpa.
8:
Abſtinere ſanguine.
9:
Ledig werden.
10:
Wypuſzcżon być.
11:
Dimitti.
12:
*Ferre vitam. Abire
13:
donatus vita. Mereri
14:
vitam lacrymis.
15:
Item, Ledig laſſen.
16:
Vide, Fr?? laſſen.
17:
Legat. Vide.
18:
Botſchafft.kolumna: b
| Le |
1:
Leger.
2:
Oboz.
3:
Okop.
4:
Caſtra.| Munitio | caſtrorum. |
| Vallum |
| *Latus | caſtrorum. |
| Spacium | |
| Agger |
5:
Tentoria. Sedes belli.
6:
Leger auff ſchla=
7:
gen.
8:
Oboz poſtáwić.
9:
Ponere caſtra.| Cōſtituere | exercitum loco. |
| legionem. |
10:
Facere caſtra. Deligere
11:
locum caſtris. Attribu-
12:
ere locum cohortibus.
13:
Venire ad locum.| Conſidere | caſtris. |
| in loco. |
14:
Tenere ſe caſtris. Con-
15:
tinere exercitum ca-
16:
ſtris. Habere caſtra ad
17:
quid. Munire caſtra.| *Locare |
strona: 329
kolumna: a
| Le |
1:
*Locare caſtra. Statu-
2:
ere tentoria campis.| Figere | tentoria. |
| ſigna. |
3:
Lehren. Item vide,
4:
Vnterrichten.
5:
Náucżyć.
6:
Docere. Erudire. Ex-
7:
polire doctrina. Augere
8:
ſcientia. Præſcribere.
9:
Formare ad ſtudium
10:
atq; vſum rei. Informa-
11:
re. Inſtituere. Repre-
12:
hendere & corrigere.
13:
Inculcare quid alicui.
14:
*Edocere. Monſtrare.
15:
Aperire.| Dare | præcepta. |
| diſcenda in me- dium. |
| Tradere | præcepta. |
| artem. |
16:
Contundere animum
17:
arte. Præcipere. Deti-
18:
nere manus in re. Stil-
19:
lare in aurem.kolumna: b
| Le |
1:
Lehrmeiſter.
2:
Vcżyćiel.
3:
Præceptor, Pædago-
4:
gus. Doctor diſciplinæ
5:
alicuius.
6:
*Cuſtos, Magiſter,
7:
Monitor. Admonitor
8:
morum. Hortator. Re-
9:
ctor. Dux rectorq́;.
10:
Leicht.
11:
Liekky.
12:
Leuis.
13:
*Leuior culice. Proxi-
14:
mus igni leuitate. Par
15:
ventis.
16:
Item, Látwy. Nietru=
17:
dny/ & niećięſzky.| Facilis. | factu. |
| atq; expeditus. |
| Non | difficilis. |
| laborioſus. | |
| operoſus. | |
| arduus. |
18:
Neutiquam grauis. Mi-
19:
nimus facilimuſq́;. Op-
20:
timus factu. Explicatus.
21:
Aduerb. Látwie.
22:
Facilè, facilimè, perfacilè.| X v | Sine |
strona: 330
kolumna: a
| Le |
| Sine | moleſtia. |
| labore. | |
| metu. | |
| diſpendio. | |
| ſumptu. |
1:
Minimo periculo. Mo-
2:
biliter celeriterq́;.| Nullo | labore. |
| negocio. | |
| ſudore. |
3:
Leicht zuuerſtehn.
4:
Látwi.
5:
Perfacilis cognitu.
6:
Perſpicuus. Lucidus.
7:
Dilucidus. Illuſtris.
8:
Leichtfertig. Item
9:
vide, Vnbeſtendig.
10:
Lekki/ & plochy.
11:
Nieſtały.
12:
Leuis. Præditus leui-
13:
tate. Non grauis. Parùm
14:
feuerus. Diſſolutus.
15:
Item, de Re.
16:
Plenus leuitatis. Vanus.
17:
Coniunctus vanitati.
18:
Aduerb:
19:
Leuiter. Cum leuitate
20:
quadam.kolumna: b
| Le |
1:
Leiden. Vide, Ge=
2:
dltig tragen.
3:
Leid. Vide,
4:
Traurigkeit.
5:
Item.
6:
Zal/ & Smętek.
7:
Luctus.
8:
*Lacrymæ. Vox lugu-
9:
bris. Fletus aſſiduus.
10:
Mens humilis luctu.
11:
Leid tragen.
12:
Zálowáć.
13:
Smęcżyć śię/ &
14:
Opłakiwáć.
15:
Lugere. Conlacry-
16:
mari cum alijs. Veſtiri
17:
veſte lugubri. Incidere
18:
in luctus. Contabeſcere
19:
confectus luctu.
20:
Deflere quem.| *Flere | funus. |
| extinctum fu- nere. |
|
| amiſſum. | |
| obitum. |
21:
Plorare in funere.| Deplo- |
strona: 331
kolumna: a
| Le |
1:
Deplorare. Confundi
2:
morte alicuius. Dare
3:
ſigna luctus. Eſſe inten-
4:
tum luctui. Ingemere
5:
interitū alicuius. Con-
6:
cuti caſu amici. Testari
7:
luctus. Indulgere lucti-
8:
bus. Deficere luctu.
9:
Item, Leid.
10:
Płacż.
11:
Planctus.
12:
*Plangor.| Sonus | plangoris. |
| Sonitus |
13:
Verbera.
14:
Leid ſtellen.
15:
Zálowáć. Opła=
16:
kiwáć.
17:
Plangere.| Excruciare | ſe. |
| Macerare | |
| Coërcere |
18:
Oſtendere ſigna doloris
19:
voce, vultu. Iacere in
20:
lacrymis & ſordibus.
21:
Euellere ſibi capillum.kolumna: b
| Le |
1:
*Edere planctus.| Percutere | pectus ma- nu. |
| Ferire | |
| Tundere |
2:
Sauciare faciem vngui-
3:
bus. Verberare ora ma-
4:
nu. Ire in genas vngui-
5:
bus. Cædere membra.| Lacerare | crinem. |
| Rumpere |
6:
Leier.
7:
Skrzypice.
8:
Lyra.
9:
Fides lyræ. Plectrum
10:
Lesbium. Chelys. Fi-
11:
dicula. Cythara Phœbi.
12:
Teſtudo. Barbitos.
13:
Leiern.
14:
Skrzypáć.| Canere | lyra. |
| Recinere |
15:
*Retentare digitis fi-
16:
des lyræ. Pulſare lyram.| Tractare | fila lyræ. |
| Mouere |
| Incre- |
strona: 332
kolumna: a
| Le |
1:
Increpere lyra. Tende-
2:
re barbiton.
3:
Leihen.
4:
Pożycżyć.| Dare | mutuò. |
| mutuum. |
5:
Credere nummos. Pro-
6:
deſſe ære.
7:
Leiſe. Vide,
8:
Still.
9:
Lenger machen.
10:
Dłużey vcżynić/
11:
& Popuſćić.
12:
Prolongare.
13:
*Tendere, protrahere,
14:
porrigere, cacuminare.
15:
Lengſt.
16:
Długo.
17:
Diu.| Iam | diu. |
| dudum. | |
| pridem. |
| Satis | diu. |
| Per |
18:
Diutiùs, dudum. Vſq;
19:
dudum, olim, pridem,kolumna: b
| Le |
1:
longùm. Longo tem-
2:
pore. Longos per an-
3:
nos. Per longum æuum.| Multos | annos. |
| per annos. |
4:
In multos annos.| Plures | annos, vel dies. |
| Complures |
5:
Compluſculos dies.
6:
Lentz.
7:
Wioſná.
8:
Ver.| Tempus | Veris. |
| Vernum. |
| *Aduentus | Veris. |
| Dies | |
| Honor |
9:
Aër Vernus.
10:
Lernen.
11:
Vcżyć śię.
12:
Diſcere, ediſcere, con-
13:
diſcere, perdiſcere, ad-
14:
diſcere, cognoſcere, re-
15:
cognoſcere. Conſequi
16:
ingenio. Aſſequi lite-
17:
ris quid.| Appli- |
strona: 333
kolumna: a
| Le |
| Appli- care | ſe | adſtu- dium. |
| animū |
1:
Adiungere animum ad
2:
ſtudium. Conſumere
3:
ætatem in ſtudijs.| Dedere | ſe | literis. |
| ſtudio lite- rarum. |
||
| ſeſe doctrinæ. |
4:
Mitti à parentibus in
5:
diſciplinam, Conuenire
6:
in diſciplinam. Profi-
7:
ciſci quò diſcendi cauſ-
8:
ſa. Trahi ad cognitio-
9:
nis cupiditatem. Com-
10:
prehendere artem cog-
11:
nitione. Imbui literis.| Inſeruire | artibus. |
| Vacare |
12:
Studere ſcientiæ. Audi-
13:
re quem. Teneri ſtudio.
14:
Detinere animum ſtu-
15:
dijs. Ponere ſtudium in
16:
artibus diſcendis.| Verſari in | artium ſtudijs. |
| ſtudijs ſcien- tiæ cogni- tioniſq́;. |
kolumna: b
| Le |
1:
Cōquieſcere in ſtudijs.
2:
Impediri ſtudio diſcen-
3:
di. Incumbere in ſtu-
4:
dium. Intendere ani-
5:
mum ſtudijs. Referre
6:
animum ad ſudia.
7:
Flagrare ſtudio diſcen-
8:
di. Delectare ſe cum
9:
Muſis. Facere progreſ-
10:
ſus in ſtudijs.
11:
*Venire ad præcepta.
12:
Aſſumere ſtudiū Com-
13:
plecti artes. Excolere
14:
vitam per artes. Excoli.
15:
Emendare animum ſtu
16:
dijs.| Inhærere | ſtudijs. |
| Indulgere | |
| Immori |
17:
Lernung.
18:
Náuká.| Studium | diſcendi. |
| cognitionis. |
| Studia | ſcientiæ cog- nitioniſq́;. |
| artium. | |
| doctrinæ & ſapientiæ. |
| Cupi- |
strona: 334
kolumna: a
| Le |
1:
Cupiditas cognitionis
2:
& ſcientiæ.| Cognitio | & ſcientia. |
| rerum. |
3:
Perueſtigatio rerum.
4:
Meditatio, compoſitio,
5:
lucubratio, lucubrati-
6:
uncula, oleum.
7:
Leſen.
8:
Cżytáć/ & Cżysć.
9:
Legere, perlegere, le-
10:
ctitare, inſpicere, per-
11:
currere, euoluere, reuol-
12:
uere, peruoluere. Per-
13:
uolutare librum. Vaca-
14:
re libellis. Contingere.
15:
Delectare ſe libris.| Non | ponere de | mani- bus. |
| dimitte- re è |
16:
Leſtern.
17:
Háńbić/ & błuźnić.
18:
Blaſphemare.| *Lædere | numen. |
| Violare | |
| Contemnere |
kolumna: b
| Le |
1:
Spernere Deos. Facere
2:
conuicia Deo. Inceſſere
3:
Superos.
4:
Leſterer.
5:
Błuźnierz.
6:
Blaſphemus. Impius
7:
aduerſus Deum.
8:
*Sceleratus. Promptus
9:
inceſſere Superos. Tu-
10:
midus.
11:
Leſterung.
12:
Błuźnięnie/ & Zło=
13:
rzecżęnie.
14:
Blaſphemia.
15:
*Conuicium. Lingua
16:
inſana. Iurgium inſanæ
17:
linguæ. Crimen. Magna
18:
vlciſcendaq́;. Furor.
19:
Letzter.
20:
Oſtátni.
21:
Vltimus, extremus,
22:
ſupremus, nouiſſimus,
23:
ſummus.
24:
*Serus.
25:
Leuchten. Vide,
26:
Scheinen.| Leugnen. |
strona: 335
kolumna: a
| Le |
1:
Leugnen.
2:
Záprzeć.
3:
Negare, abnegare,
4:
pernegare, ſubnegare,
5:
negitare, inficiari. Ire
6:
inficias. Defendere quid
7:
inficiatione.
8:
*Abnuere.
9:
Liecht.
10:
Swiecá.
11:
Candela, lucerna.
12:
*Lumen, lychnus, lam-
13:
pas, cereus. Teſta ar-
14:
dens.
15:
Item, Liecht. Vide
16:
& Schein.
17:
Swiátłość.
18:
Iáſność.
19:
Lux.| *Radij | lucis. |
| Color |
20:
Lumen, flamma, dies,
21:
ſerenum.kolumna: b
| Li |
1:
Lieb.
2:
Miły.
3:
Charus, dilectus, a-
4:
matus, dulcis, mellitus,
5:
iucundus, antiquus.| *Charior | ipſa vita. |
| mihi me. | |
| omni mu- nere. |
6:
Lectus. Non inamatus.
7:
Liebe.
8:
Miłość.
9:
Charitas, dilectio.
10:
*Fauor, affectus, amor.
11:
Fructus amoris. Piguo-
12:
ra animi.
13:
Item.
14:
Amor.
15:
*Ignis, flamma. | Ardor | animi. |
| pectoris. |
16:
Calor, æſtus, furor,
17:
vulnus, venenum.| Vires | amoris. |
| Stimuli |
| Iura | Veneris. |
| Militia |
18:
Cupido.| Lieben. |
strona: 336
kolumna: a
| Li |
1:
Lieben.
2:
Milowáć.
3:
Amare, adamare, de-
4:
amare.| Diligere. | plurimùm. |
| in loco fra- tris. |
5:
Colere.| Eſſe | iunctum amore. |
| in fide atq; ami- citia alicuius. |
| Habere | charum. |
| pro amico. | |
| proximum. |
6:
Vti conſuetudine ali-
7:
cuius. Pati conſuetudi-
8:
nem alicuius.| Delectari | altero æquè ac ſepiſo. |
| quo magno- perè. |
9:
Tribuere cui pluri-
10:
mum.| *Ardere | quem. |
| Vrere |
11:
Sequi, fouere. Teneri
12:
amore alicuius. kolumna: b
| Li |
| Seruare | amorem. |
| Nutrire | |
| Præſtare |
1:
Amplecti, complecti.
2:
Capi amore. Accipere
3:
toto pectore. Frui quo.
4:
Lieb haben. Vide,
5:
Inn Liebe/ rc.
6:
Liebhaber.
7:
Miłośnik.
8:
Amator, amans, pro-
9:
cus.
10:
*Saucius amore. Aptus
11:
amare.| Potens | in amore. |
| Peritus |
12:
Deditus amori.
13:
Liebhaberin.
14:
Miłośnicá/ &
15:
Gámratká.
16:
Amica,?????
17:
*Domina, hera,
18:
ſponſa.
19:
Liebe ablegen.
20:
Miłośći zániecháć.
21:
Abijcere amorem.
22:
Amouere amorem ex | animo. |
strona: 337
kolumna: a
| Li |
1:
animo. Auellere ſeſe
2:
ab amica.
3:
*Proijcere fructus
4:
amoris. | Deponere | amorem. |
| Fugere | |
| Effugere | |
| Deſerere | |
| Excutere | |
| Mutare | |
| Transferre |
5:
Dediſcere amare. Pu-
6:
gnare amori. Quærere
7:
finem amori. Relin-
8:
quere amata. Extingue-
9:
re flammas. Odiſſe
10:
puellas.
11:
Lied. Vide,
12:
Geſang.
13:
Lind. Vide,
14:
Weich.
15:
Item, Miękki/ &
16:
pobłázáiący.
17:
Indulgens.
18:
*Facilis, facillimus.
19:
Lind ſein.
20:
Pobłázáć/ mięk=
21:
kim być.kolumna: b
| Li |
| Indulgere. | nimiùm. |
| veniam pu- eris. |
1:
Conniuere. Eſſe in
2:
liberos magna indul-
3:
gentia. Ferre maximam
4:
partem. Relaxare quid
5:
indulgens. Sinere cor-
6:
rumpi. Deprauare libe-
7:
ros indulgentia. Paterfa-
8:
cere feneſtram ad ne-
9:
quitiam. Obiurgare
10:
molli brachio.
11:
Lindigkeit.
12:
Miękkość. Pobłá=
13:
zánie.
14:
Indulgentia, lenitas,
15:
facilitas.
16:
*Ingenium lene in li-
17:
beros. Animus lenis &
18:
victus.
19:
Linial. Vide,
20:
Richtſcheid.
21:
Liſt. Vide,
22:
Betrug.
23:
Item, Liſt. Vide,
24:
Hinderliſt.| Y | Liſtig. |
strona: 338
kolumna: a
| Lo |
1:
Liſtig.
2:
Chytry.
3:
Callidus, aſtutus, ver-
4:
ſutus, fallax, ſubdolus,
5:
fauer. Mobilis in capi-
6:
endis conſilijs.
7:
*Multæ calliditatis.
8:
Latens ſub vulpe.
9:
Aduerb: Chytrze.
10:
Callidè, aſtutè.| Per | fallacias. |
| artem. |
11:
Dolo malo. Aliquo
12:
pacto.
13:
*Furto, fraude.
14:
Lob.
15:
Chwałá.
16:
Laus, laudatio. Im-
17:
moralitas laudum.
18:
Commendatio. Appro-
19:
batio. Præconium.| *Honor | laudis. |
| virtutis. | |
| tituli. |
20:
Frutus laudis. Elo-
21:
gium. Titulus.kolumna: b
| Lo |
1:
Loben.
2:
Chwalić.| Laudare. | magnoperè. |
| vnicè. |
3:
Collaudare, dilauda-
4:
re, celebrare.| Efferre | laudem atq; gloriam a- licuius. |
| laudibus. | |
| in cœlum verbis. |
|
| ad cœlum laudibus. |
5:
Prædicare. Loqui orna-
6:
tiſſimè de quo.| Tol- lere | in cœlū | laude. |
| fama. | ||
| laudibus. | ||
| in aſtra laudibus | ||
| laudes alicuius in aſtra. |
7:
Extollere, commen-
8:
dare. Tribuere laudem.
9:
Ducere laudi. Ornare
10:
laudibus. Cumulare
11:
laudes. Afficere laude.
12:
Facere deum.| *Cantare |
strona: 339
kolumna: a
| Lo |
| *Cantare | laudes. |
| Concinere | |
| Dicere | |
| Afferere |
1:
Ferre laude.
2:
Lobens werd.
3:
Chwalebny.
4:
Laudabilis, laudandus.| Dignus | laude. |
| commenda- tione. |
5:
Aptus ad claritatem
6:
amplitudinemq́;. Cla-
7:
rus, præclarus. Singu-
8:
laris. Plenus laudis.| *Felix | ad laudes. |
| Genitus |
9:
Haud aſpernandus.
10:
Memorabilis, memo-
11:
randus.
12:
Non ſileri dignus.
13:
Lob verdienen.
14:
Chwałę záſłużyć.| Mereri | laudem. |
| honorem. | |
| nomen. | |
| decus. |
kolumna: b
| Lo |
| Adipiſci | laudem. |
| Aſſequi | |
| Capere | |
| *Ferre | |
| Referre |
1:
Locken.
2:
Wabić. Nęćić.
3:
Allicere, pellicere,
4:
inuitare, ineſcare, pro-
5:
lectare.
6:
Lohn.
7:
Zápłátá.| Merces. | laborum. |
| operum. |
8:
Mercedula.| Precium. | laboris. |
| officij. |
9:
Præmium, ſalarium.| Fructus | laborū. |
| Emolumenta |
10:
*Dona laborum.
11:
Munus promiſſum.
12:
Lohnen.
13:
Zápłáćić.| Dare | mercedem. |
| Soluere |
14:
*Dare dona laborum.
15:
Perſoluere præmia.
16:
Afficere precio.| Y ij | Lohn |
strona: 340
kolumna: a
| Lo |
1:
Lohn empfangen.
2:
Zápłátę wziąć.| Capere | mercedem. |
| precium la- borum. |
|
| præmium. | |
| quid fructus pro labore. |
3:
Accipere mercedem.| *Expectare | precium. |
| Nanciſci |
4:
Conſequi præmium.| Ferre | mercedem. |
| præmiū | labo- rum. |
| precium |
5:
Dimitti onuſtus. Ha-
6:
bere præmium meriti.
7:
Lohn heiſchen.
8:
Vpomináć śię my=
9:
tá/ vel zápłáty.| Petere | mercedem. |
| præmium. |
| *Poſcere | præmia. |
| ſibi precium. |
10:
Repoſcere promiſſum.
11:
Statuere preciū ſuæ arti.| Poſtulare | precium. |
| Flagitare |
kolumna: b
| Lo |
1:
Lohn verſagen.
2:
Mytá powśćiągnąć.
3:
Negare mercedem.
4:
*Inficiari precium.
5:
Deſtituere pacta merce-
6:
de. Sinere abire ſine
7:
munere.
8:
Loſs.
9:
Los.
10:
Sors, ſortitio, ſorti-
11:
tus. Euentus ſortis.
12:
Loſen.
13:
Loſowáć.
14:
Sortiri.| Ducere | ſorte |
| ſortem. |
| *Legere | ſorte. |
| Trahere | |
| Declarare | |
| Petere |
15:
Poſcere ſortem.
16:
Mouere vrnam.
17:
Loß. Vide,
18:
Erlst.
19:
Loß kauffen.
20:
Wykupić z wię=
21:
źenia.strona: 341
kolumna: a
| Lu |
| Redimere. | precio. |
| captum. |
| Dare | argentū | pro quo. |
| nuos |
1:
*Elicere è carcere.
2:
Exoluere iugo. Eripere,
3:
vindicare.
4:
Lufft.
5:
Powietrze.
6:
Aër. Aſpiratio aëris.
7:
*AEther, aura, cœlum.| Regio | cœli. |
| rerum media. |
8:
Inane. Temperies
9:
polorum media.
10:
Latus cœli. Nubes.
11:
Ventus.
12:
Lufft loch.
13:
Wietrzny loch.
14:
Spiraculum.
15:
*Spiramen, ſpiramen-
16:
tum, reſpiramen. Vita
17:
ſpirandi. Rima, liber-
18:
tas, canalis.
19:
Lufft zuwehen.
20:
Dymáć.kolumna: b
| Lu |
1:
Capere flabellum &
2:
facere ventulum. Tene-
3:
re flabellum. Mouere
4:
ventos flabello. Facere
5:
manu ventos. Arceſſere
6:
ventos. Ventilare frigus.
7:
Lg.
8:
Lez. Kłąm. Kłąm=
9:
ſtwo.
10:
Mendacium, menda-
11:
ciuncula.
12:
*Verba ficta. Fictum
13:
prauumq́;. Ficta, falſa,
14:
incerta.
15:
Lgen.
16:
Lgáć. Kłámáć.
17:
Mentiri.
18:
Fingere quid falſi.
19:
Non temperare ſibi à
20:
mendatio.
21:
*Ementiri.| Loqui | mendacia. |
| ficta. | |
| falſa. |
22:
Referre ficta verba.| Y iij | Fingere |
strona: 342
kolumna: a
| Lu |
1:
Referre ficta verba.| Fingere | mentitus. |
| inania verba. |
2:
Conſingere. Eſſe
3:
mendacem. Fallere ver-
4:
bis. Addere cuplæ men-
5:
dacia. Miſcere falſa ve-
6:
ris.
7:
Lgner.
8:
Lgarz. & Kłąmcá.
9:
Mendax. Expers ve-
10:
ritatis.
11:
*Vanus mendaxq́;.
12:
Vaniloquus. Loquax.
13:
Luſt.
14:
Roskoſz.
15:
Volputas, oblectatio,
16:
delectatio, ſuauitas, le-
17:
uatio.
18:
*Solatium doloris.
19:
Solamen mali. Leua-
20:
men. Lenimen labo-
21:
rum.| Deliciæ. | animi. |
| vitæ. |
22:
Reuies curarum.
23:
Gaudium.kolumna: b
| Ma |
1:
MAcht.
2:
Vide,
3:
Mechtigkeit.
4:
Magd.
5:
Vide, Dienerin.
6:
Mager.
7:
Chudy.
8:
M
Acer. Perem-
9:
ptus macie.
10:
*Non pinguis. Tenu-
11:
is, gracilis, exilis. Palli-
12:
dus fame.
13:
Magre werden.
14:
Chudnąć.
15:
Macreſcere. Venire
16:
ad extremam tabem.
17:
*Tenuare faciem ma-
18:
cie.| Deficere | macie. |
| Confici | |
| Concidere |
19:
Decreſcere. Contrahi.
20:
Alere corpus minuen-
21:
do. Perire tabe. Vix
22:
hærere oſſibus.| Mahlen. |
strona: 343
kolumna: a
| Ma |
1:
Mahlen.
2:
Mlieć.
3:
Molere.
4:
*Frangere ſaxo. Aſſi-
5:
ſtere molæ. Verſare
6:
molam. Perdomare
7:
ſaxo.
8:
Malen.
9:
Málowáć.
10:
Pingere, effingere.
11:
Circumſcribere ambi-
12:
tu tabulæ.
13:
*Habere miras manus.
14:
Mannbar.
15:
Dorosła.
16:
Nubilis.| *Matura | viro. |
| Tempeſtuia |
17:
Adulta, grandis. Ex-
18:
pectans virum. Vicina
19:
toro.
20:
Mann nemen.
21:
Zá mąz iść.
22:
Nubere.
23:
Dari nuptum cui.kolumna: b
| Ma |
1:
*Iungere ſe cui.| Iungi | cui. |
| cum quo. |
2:
Coniungi viro.
3:
Iugari. Dari ducenda.
4:
Tradi viro. Deligere
5:
ſocium lecti. Dignari
6:
quem virum.
7:
Prodire noua nupta.
8:
Exigere cū quo omnes
9:
annos.
10:
Mancherley/ oder
11:
Manchfeltig.
12:
Rozmáity/ & roz=
13:
licżny.
14:
Varius. Præditus va-
15:
rijs formis. Multiplex.
16:
*Diuerſus figuris. Ver-
17:
ſicolor, diſcolor. Im-
18:
par coloribus. Mille
19:
colorum. Multimodus
20:
Omnigenus.
21:
Aduerb.
22:
Vide, Auff man=
23:
cherley/ rc.
24:
Mannheit.
25:
Vide, Knheit.| Y iiij | Man |
strona: 344
kolumna: a
| Ma |
1:
Man ſaget.
2:
Powiádáią.
3:
Aiunt, ferunt, fertur,
4:
perhibent, prædicant.
5:
Sunt qui vulgant. Tra-
6:
dunt.| *Fama | eſt. |
| fert. | |
| vagatur. | |
| prodit. | |
| vulgat. |
7:
Mantel. Vide,
8:
Kleid.
9:
Marter.
10:
Męká. Trapięnie.
11:
Kátowánie.
12:
Cruciatus, tormen-
13:
tum. Genus tormenti.
14:
Carnificina.
15:
*Inſtrumenta mortis.
16:
Flammæ vulnera dolo-
17:
ris artes. Pœna.
18:
Martern.
19:
Męcżyć. Trapić.
20:
Kátowáć.kolumna: b
| Ma |
1:
Cruciare. Abripere
2:
in cruciatum. Torquere.
3:
Edere in qem omnia
4:
exempla cruciatus. Ha-
5:
bere quæſtionem de
6:
quo. Exquirere quid
7:
cruciatu. Mulctare ad
8:
mortem. Interficere per
9:
cruciatum. Necare cum
10:
cruciatu.
11:
*Parare cruciatus.
12:
Quærere vera per tor-
13:
menta.| Cogere | fateri. |
| Compellere |
14:
Excutere verum.
15:
Lacerare.
16:
Maſs.
17:
Miárá.
18:
Menſura.
19:
Item: Mierność/ &
20:
Skromność.| Modus. | modeſtiaq́;. |
| & tēperantia. |
21:
Modeſtia, mediocritas.
22:
Regula mediocritatis.
23:
Temperies. Ordo in
24:
conſilijs factiſq́;.| Maſs |
strona: 345
kolumna: a
| Ma |
1:
Maſs halten.
2:
Miárę/ Skromność
3:
záchowáć.| Seruare | modum. |
| Adhibere | |
| Facere | |
| Noſſe | |
| Tenere | |
| Retinere |
4:
Temperare ſibi. Mode-
5:
rari quid prudentia.
6:
Mauerbrecher.
7:
Tárąń. Káfar/ co
8:
nim mury tłu=
9:
cżono.
10:
Aries, teſtudo. Tor-
11:
mentum murale. Ma-
12:
china, baliſta. Onus ba-
13:
liſtæ. Phalarica. Pluteus.
14:
Mechtig.
15:
Możny.
16:
Potens. Præpotens.
17:
Preditus poteſtate. Am-
18:
pliſſimus copijs.| *Potens | rerum. |
| opibus. |
kolumna: b
| Me |
1:
Dominans. Dominus
2:
rerum. Sublimis domi-
3:
to orbe. Rex regum.
4:
Neſcius ipſe ſui regni.
5:
Meer.
6:
Morze.
7:
Mare.| *Vnda | maris. |
| Tractus | |
| Profundum |
| Aqua | maris. |
| pelagi. |
8:
AEquor. AEſtus æquo-
9:
ris. Pelagus, pontus, al-
10:
tum. Stagna profundi.
11:
Gurges, fretum, ſalum,
12:
vada, cœrula, fluctus,
13:
marmor. Nereus, Oce-
14:
anus.
15:
Mehr.
16:
Bárzey.| Magis. | ac magis. |
| atq; magis. |
17:
Plùs, pluſculùm, am-
18:
pliùs, impenſiùs, acriùs,
19:
longiùs, vltrà.| Y v | Mehren. |
strona: 346
kolumna: a
| Me |
1:
Mehren.
2:
Pomnozyć/ & Przy=
3:
cżynić.
4:
Augere, Adaugere.
5:
Facere acceſsionem.
6:
Efficere pleniorem.
7:
*Geminare, duplicare,
8:
multiplicare, adijcere.| Dare | vires. |
| auctus. |
9:
Explere. Prouehere
10:
in maius. Ampliare.
11:
Amplificare, ditare, di-
12:
latare, cumulare.
13:
Mehrung.
14:
Przymnozęnie.
15:
Augmentum, auctio,
16:
acceſsio, accretio, pro-
17:
greſſus, ſupplementum,
18:
complementum.
19:
*Auctus, augmen, in-
20:
crementum, vires.
21:
Meineyd.
22:
Krzywoprzyśięſtwo.
23:
Peruirum, perfidia.
24:
*Crimen violatæ fidei.kolumna: b
| Me |
1:
Meineyder.
2:
Krzywoprzyśięſcá.
3:
Periurus, perfidus.
4:
*Malè fidus, fallax.
5:
Immemor datæ dextrę.
6:
Item, Meineyder.
7:
Vide, Bundbrchig.
8:
Meinen.
9:
Rozumieć.
10:
Sentire. Eſſe in ali-
11:
qua ſententia.
12:
Meinung.
13:
Rozumięnie/ &
14:
Miśl.| Sententia. | animi. |
| verborum. |
15:
Senſus verbi. Sum-
16:
ma verborum. Mens,
17:
cogitationes, ſtudium,
18:
conſilium.
19:
Item, Mnimánie.
20:
Opinio. Error opi-
21:
nionis. Odor.
22:
*Opinatus animi.
23:
Animus diuinans.
24:
Præſagium mentis.| Item, |
strona: 347
kolumna: a
| Me |
1:
Item, Meinen.
2:
Mnimáć. Tuſzyć.
3:
Putare, arbitrari, du-
4:
cere.| Inducere | animum. |
| in animum. |
5:
Exiſtimare, cenſere,
6:
credere, autumare, au-
7:
gurari, opinari, ſuſpi-
8:
cari. Capere ſpem. Iu-
9:
dicare, colligere, ſtatu-
10:
ere, confidere. Perſua-
11:
dere ſibi. Habere ſibi
12:
perſuaſum. Somniare.
13:
Eſſe in opinione. Fin-
14:
gere ſibi errore opini-
15:
onis. Affingere quid
16:
opinione.
17:
*Reri.
18:
Meines erachtens,
19:
Vide,
20:
Wie ich mich laſſe/ rc.
21:
Melcken.
22:
Doić.
23:
Mulgere.| *Premere | mammis. |
| vbera. |
24:
Proſſare vbera.kolumna: b
| Me |
1:
Menge. Vide,
2:
Hauff.
3:
Mengen. Vide,
4:
Vermiſchen.
5:
Menlein.
6:
Cżłowiecżek.
7:
Kárzeł.
8:
Homuncio, homuncu-
9:
lus, homullus, pumi-
10:
lio, paruus. Paruo cor-
11:
pore. Exiguus. Non
12:
procerus. Breuis ſtatu-
13:
ræ. Pygmæus.
14:
Menſch.
15:
Cżłowiek.
16:
Homo.| Socie- tas. | hominum. |
| coniunctioq́; hominum. |
|
| humana. | |
| generis hu- mani. |
|
| naturalis. |
17:
Conſtatio homi-
18:
num. Natura humana.
19:
Res humanæ. Ius hu-
20:
manæ ſocietatis.| Com- |
strona: 348
kolumna: a
| Me |
| Communitas | hominum & ſocietas. |
| coniunctioq́; humana. | |
| vitæ. |
1:
Coniunctio & ſocie-
2:
tas. Conuictus huma-
3:
nus & ſocietas.| *Cœtus | hominum. |
| Gens |
| Genus | hominum. |
| humanum. | |
| mortale. |
4:
Motrales. Vulgus mor-
5:
tale.
6:
Menſchlich.
7:
Cżłowiecży.
8:
Humanus. Dignus ho-
9:
mine. Maximè dignus
10:
homine. Proprius ho-
11:
minis.
12:
*Cognatus homini.
13:
Mortalis. Mortali de
14:
ſtirpe.
15:
Menſch werden.
16:
Cżłowiekiem być.
17:
Stáć śię Cżlowie=
18:
kiem.
19:
Aſſumere humanumkolumna: b
| Me |
1:
naturam. Fieri caro.
2:
Naſci homo.
3:
*Sumere fragilem for-
4:
mam de virgineo cor-
5:
pore. Iduere mortale
6:
corpus. Deſcendere in
7:
carnem. Subire homi-
8:
nem. Illabi in fragiles
9:
artus.
10:
Mercken.
11:
Miárkowáć. Pocżuć
12:
& obácżyć.
13:
Sentire, præſentire,
14:
perſentiſcere. Percipere
15:
atq; ſentire. Cognoſce-
16:
re, agnoſcere, animad-
17:
uertere, perſpicere, col-
18:
ligere, ariolari, olfacere,
19:
ſubolere, odorari.| *Concipere | mente. |
| Videre |
20:
Proſpicere ſignis. Præ-
21:
diſcere oculis. Depre-
22:
hendere.| Item, |
strona: 349
kolumna: a
| Me |
1:
Item, Mercken.
2:
Vide, Gedencken.
3:
Meſſig.
4:
Mierny. Powśćią=
5:
gliwy.
6:
Abſtinens, continens,
7:
temperans, moderatus.
8:
Contentus minimo.
9:
Potens paruo. Frugalis,
10:
tenuis.
11:
Meſſigkeit.
12:
Mierność. Powśćią=
13:
gliwość.
14:
Temperantia, abſti-
15:
nentia. Laus abſtinen-
16:
tiæ. Continentia in vi-
17:
ctu atq; cultu. Diæta.
18:
Item.
19:
Frugalitas. Contem-
20:
ptio humanarū rerum.
21:
*Opes anguſtæ. Res
22:
exiguæ. Paruum.| Cibus | breuis. |
| Cœna |
23:
Siliquæ & panis ſecun-
24:
dus.kolumna: b
| Mi |
1:
Milch.
2:
Mleko.
3:
Lac.| *Liquor | lactis. |
| Alimentum | |
| Flumen |
4:
Humor lacteus. Serum.
5:
Coluſtrum.
6:
Mild.
7:
Szcżodry/ &
8:
vcżynny.
9:
Liberalis, largus, præ-
10:
largus, beneficus, muni-
11:
ficus.
12:
*Facilis dare. Velox
13:
ad præmia.| Non | auarus. |
| parcus. | |
| ſordidus. | |
| inuidus. |
14:
Benignus. Bonus atq;
15:
benignus. Notus in quē
16:
animi paterni.
17:
Mild ſein.| Szcżodrym | być. |
| Vcżynnym |
18:
Eſſe liberalem.| Affectare |
strona: 350
kolumna: a
| Mi |
1:
Affectare gloriam li-
2:
beralitatis. Duci gloria
3:
vt videaris beneficus.
4:
Colere liberalitatem.
5:
Obligare ſibi quem li-
6:
beralitate. Deuincire
7:
facultatibus inter ho-
8:
mines ſocietatem.
9:
Conferre in quem
10:
plurimum liberalitatis.
11:
Conferre pecuniam
12:
ad beneficentiam.
13:
Suppeditare copias.
14:
Locupletare.
15:
Miltigkeit.
16:
Scżodrość. Vcżyn=
17:
ność.
18:
Liberalitas. Gloria li-
19:
beralitatis. Largitas, be-
20:
nignitas. Fons benigni-
21:
tatis. Bonitas, benefi-
22:
centia, magnificentia.
23:
Arca munifica. Volun-
24:
tas liberalis.
25:
Miſchen. Vide,
26:
Vermiſchen.kolumna: b
| Mi |
1:
Mißfallen.
2:
Nie podobáć śię.
3:
Oſtudzić śię.| Non | placere. |
| probari. |
4:
Sordere, ſordeſcere,
5:
offendere. Mouere fa-
6:
ſtidium.
7:
Mißgnnen. Vide,
8:
Neidiſch.
9:
Mißtrawen.
10:
Niedowierzáć.
11:
Diffidere.| Non | credere factum. |
| ſcire certum. |
12:
*Indubitare. Cunctari
13:
credere.| Detrahere | fidem. |
| Demere | |
| Adimere |
14:
Ridere mendacia fa-
15:
mæ. Excuere mendacem
16:
famam.
17:
Mittag.
18:
Południe.
19:
Meridies.
20:
Tempus meridianum.| *Dies |
strona: 351
kolumna: a
| Mi |
1:
*Dies medius. Regio
2:
diei media. Phœbus
3:
medius.
4:
Item.
5:
Ná południe.
6:
Meridies.
7:
*Ora Anſtri. AEthra
8:
frigoris & flammæ me-
9:
dia. Qua dies medius
10:
flagrantibus æſtuat ho-
11:
ris.
12:
Mitarbeiten.
13:
Społ prácowáć.
14:
Weſpoł robić.
15:
Collaborare. Adiu-
16:
uare. Tradere mutuas
17:
operas. Adminiſtrare
18:
communi cinſilio.| *Partiri | laborem. |
| curas. |
19:
Sortiti laborem. Ve-
20:
nire in partem laborū.
21:
Eſſe participem labo-
22:
ris. Adeſſe operi. Iuua-
23:
re labores. Exercere
24:
eaſdem artes.kolumna: b
| Mi |
1:
Mitarbeiter.
2:
Społ prácownik.
3:
Towárzyſz w pracy.
4:
Collaborator. Admi-
5:
niſter.| *Particeps | laborum. |
| operum. |
6:
Socius laborum.| Comes | laboris. |
| operis. |
| Conſors | laborum. |
| operum. |
7:
Mit blumen/ kren=
8:
tzen/ grnem laub
9:
ſchmcken.| Ochędo= zyć | kwiećim. |
| więńcy. | |
| máięm. |
| Ornare | floribus. |
| frondibus. | |
| coronis. |
10:
*Exornare coronis.
11:
Operire floribꝰ & herb.| Suſpendere | coronas. |
| Intendere |
12:
Cingere herbis.| Velare | ramis. |
| folijs. |
| Inijcere |
strona: 352
kolumna: a
| Mi |
1:
Inijcere frondes.| Spargere | floribus. |
| herbis. |
| Decorare | frondibus. |
| Coronare | |
| Tegere |
2:
Inumbrare obtentu
3:
frondis.
4:
Mit dem bedinge.
5:
Tym obowiąſkięm.
6:
Tym obycżáięm.| Hac | conditione. |
| lege. |
| Ea | conditione. |
| lege. |
7:
Sub ea conditione.
8:
Mit dem ſchnabel
9:
klappern.
10:
Noſęm trzáskáć.
11:
Clangere.| Crepare | roſtro. |
| Crepitare |
12:
*Stridere.
13:
Sonare clangore.
14:
Mit den henden
15:
platzen.
16:
Płęſáć. Koskáć.kolumna: b
| Mi |
| Plaudere | manibus. |
| Crepare |
1:
*Certare plauſu.
2:
Mistel.
3:
Srzodek.
4:
Spoſob.
5:
Medium, modus,
6:
via, ratio, conditio,
7:
pactum.
8:
Mittelmeſſig.
9:
Srzedni.
10:
Mediocris. Bonus
11:
magnuſq́;. Temperatus.
12:
Aduerb: Srzednie.
13:
Mediocriter. Aliquo
14:
modo. Aliqua parte.
15:
Non nihil. Moderatiùs.
16:
Mitteln.
17:
Srzodkowáć.
18:
Iednáć.
19:
Eſſe arbitrum. Hor-
20:
tari ad concordiam.
21:
Suſcipere componen-
22:
dam litem.| Compo- |
strona: 353
kolumna: a
| Mi |
| Compo- nere | controuer- ſiam. |
| litem. | |
| motus par- tium. |
1:
Interponere ſe in pa-
2:
cificationem. Tranſige-
3:
re controuerſiam. Re-
4:
ducere in gratiam. Di-
5:
ſtrahere controuerſiam.
6:
Redigere in gratiam.| Dirimere | controuer- ſiam. |
| litem. | |
| certamen. |
| Sedare | controuerſiā. |
| Tollere |
7:
Iudicare de contro-
8:
uerſijs. Dijudicare con-
9:
tentiones. Conſtituere
10:
de controuerſijs. Reſti-
11:
tuere quem in gratiam
12:
alicuius.
13:
AEſtimare litem.| Finire | controuerſiam. |
| litem. |
14:
Sanare vulnera.
15:
*Componere auerſos
16:
animos. Imponere fi-kolumna: b
| Mi |
1:
nem litibus. Conciliare
2:
animos. Contrahere
3:
animos in vnum.| Soluere | litem. |
| Diſſoluere | |
| Incidere |
4:
Mittler.
5:
Pośrzednik.
6:
Iednacż.
7:
Arbiter, mediator,
8:
interceſſor, pacator, pa-
9:
cificator.| *Autor | pacis. |
| Sequeſter |
10:
Medius.
11:
Mitten.
12:
Náiąć.| Conducere | domum. |
| ædem. |
13:
Item.
14:
Cōducere mercenarios.
15:
Vti vt mercenarijs. Vti-
16:
ad operam exigendam.
17:
Mitternacht.
18:
Pułnocny.
19:
Conticinium.
20:
*Nox media. Medium
21:
noctis. Tempus noctis| Z | mediæ. |
strona: 354
kolumna: a
| Mi |
1:
mediæ. Aduentus no-
2:
ctis primusq́; ſomnus.
3:
Quies prima.
4:
Item, Ná pułnocy.
5:
Septentrio.
6:
*Arctos.
7:
Mit fleiß.
8:
Ná vrząd. & vmy=
9:
ślnie/ & chcąc.| Data | opera. |
10:
Conſultò, compoſitò.
11:
De induſtria. Sciens &
12:
volens.
13:
*Conſilio animiſq́; vo-
14:
lentibus.
15:
Mit fried laſſen.
16:
Zániecháć.
17:
Mittere, omittere.
18:
Facere miſſum.
19:
*Relinquere ſuæ menti.
20:
Mit Gelt ſtechen.
21:
Przenáiąć/ & Pie=
22:
niądzmi podetknąć.| Corrum- pere | pecunia. |
| muneribus. | |
| donis. |
kolumna: b
| Mi |
| Corrumpere | auro. |
| pollicitis. |
1:
Perducere ad ſe polli-
2:
citationibus. Polliceri
3:
pecuniam. Conciliare
4:
animos auro. Perſua-
5:
dere præmijs.
6:
*Ferre precium. Fle-
7:
ctere auro. Mouere
8:
precio.
9:
Vincere pollicitis.| Sollicitare | donis. |
| Inuitare | |
| Permulcere |
10:
Palpare munere.
11:
Mit gewalt.
12:
Gwałtownie.
13:
Violenter. Per vim.
14:
*Multa vi. Minanter.
15:
Mit hauffen.
16:
Gromádą.
17:
Cateruatim, gregatim.
18:
*Denſo grege. Denſe.
19:
Turmatim. Mixto ag-
20:
mine. Vt aues. More
21:
pecundum aut volucrum
22:
denſarum.| Mitleyden |
strona: 355
kolumna: a
| Mi |
1:
Mitleyden tragen.
2:
Vzalić śię.
3:
Miſereri. Commo-
4:
ueri miſeratione.| Dolere | vicem alicuiꝰ. |
| damnum. |
5:
Condolere. Affici do-
6:
lore caſu alicuius. Ad-
7:
duci ad miſericordiam.
8:
Deduci ad fletum mi-
9:
ſericordiamq́;.| Molliri | miſericordia. |
| Capi | |
| Frangi |
10:
Præbere lacrymas do-
11:
lori alicuius.
12:
*Miſerari, miſereſcere.
13:
Commiſereſcere.| Moueri | caſu. |
| Percelli |
14:
Indolere aduerſis ali-
15:
cuius. Concuti dolore
16:
alicuius. Miteſcere ma-
17:
lis alicuius. Ingemere
18:
erratis. Venire in par-
19:
tem doloris.
20:
Mit nicht.kolumna: b
| Mi |
1:
Nikáke/ & żadnym
2:
obycżáięm.
3:
Nequaquam, neuti-
4:
quam.| Minimè. | omnium. |
| gentium. |
| Nullo | modo. |
| pacto. |
| Haud | vllo pacto. |
| quaquam. |
5:
Mittheilen. Vide,
6:
Geben.
7:
Mitſchand be=
8:
ſtehen.
9:
Zelżywość odnieść.
10:
Dare ſe turpiter. Ad-
11:
mittere quid dedecoris.
12:
Eſſe in probro.
13:
*Mereri pudorem.
14:
Perferre ignominiam.
15:
Mond.
16:
Mieśiąc. Xiężyc.
17:
Luna.| *Cornua | Lunæ. |
| Lunaria. |
| Z ij | Lumen |
strona: 356
kolumna: a
| Mo |
| Lumen | Lunæ. |
| Orbita | |
| Globus | |
| Imago | |
| Ignes | |
| Curſus | |
| Silentia |
1:
Phœbe. Cynthia.
2:
Mrder. Vide,
3:
Todſchlager/ & Rauber.
4:
Morgen.
5:
Wzaráń. Ráno.
6:
Mane, crepuſculum.
7:
*Extremum noctis.
8:
Aurora.| Ortus | Solis |
| primi luminis. |
9:
Radij primi diei.
10:
Morgengab.
11:
Wiáno. Poſak.
12:
Dos.| *Aurum | dotis. |
| dotale. |
13:
Opes dotis. Precium
14:
coniugis.
15:
Morgenland. Vide,
16:
Auffgang. kolumna: b
| Mu |
1:
Mde.
2:
Sprácowány.
3:
Zęmdliony.
4:
Fatigatus, defatigatus,
5:
feſſus, defeſſus, laſſus,
6:
languidus.
7:
*Exhauſtus, anhelus.
8:
Similis anhelanti.
9:
Marcidus.
10:
Mde machen.
11:
Sprácowáć.
12:
Zęmdlić.
13:
Fatigare, defatigare.
14:
Dare ad languorem.
15:
*Laſſare, delaſſare.
16:
Reſoluere vires.
17:
Mde werden.
18:
Sprácowáć śię.
19:
& Vſtáć.
20:
Fatigari, defatigari.
21:
Defatigare ſe. Examinari
22:
curſu ac laſſitudine.
23:
Procumbere feſſus via.
24:
*Laſſari, deficere, an-
25:
helare, exhauriri. Tra-
26:
here feſſa membra.| Concidere |
strona: 357
kolumna: a
| Mu |
1:
Concidere laſſatus.
2:
Succidere æger.| Fieri | laſſus. |
| languidus. |
| Reſidere | laſſus. |
| Iacere |
3:
Murren.
4:
Mrucżeć. Sze=
5:
mráć.
6:
Murmurare.
7:
*Immurmurare, com-
8:
murmurare.| Miſcere | murmur. |
| Torquere | |
| Voluere |
9:
Fremere, muſſare,
10:
ſtrepere, ſuſurrare.
11:
Item.
12:
Groźić. Vide &
13:
Drewen.
14:
Murmurare, remur-
15:
murare.
16:
*Reboare. Promittere
17:
vltorem.
18:
Mſsig gehen.
19:
Proznowáć.
20:
Ociari.kolumna: b
| Mu |
| Languere | ocio. |
| Luxuriare | |
| Laſciuire | |
| Gaudere | |
| Diffluere | |
| Tabeſcere |
1:
Agere ætatem deſidioſe.| *Agere | ocia. |
| æuum ſecurū. |
| Peragere | ocia. |
| Degere | |
| Terere | |
| Ducere |
2:
Sequi deſidiam. Con-
3:
ſumere florem iuuen-
4:
tutis. Stertere. Torpere
5:
veterno.
6:
Muſtern.
7:
Okázowáć śię.
8:
Habere delectum mi-
9:
litum.| Luſtrare | exercitum. |
| manipulos. |
10:
Dare operam haben-
11:
do delecti.
12:
Mutter.
13:
Mátká.
14:
Mater, matercula.| Z iij | *Parens |
strona: 358
kolumna: a
| Mu |
1:
*Parens, genitrix, cre-
2:
atrix, procreatrix.
3:
Mutwillen. Vide,
4:
Boßheit.
5:
Idem.
6:
Swawola. Złośc.
7:
Ineptiæ, ineptiola.
8:
*Laſciuia. Licentia la-
9:
ſciua. Impudentia, libi-
10:
do. Contagio morum.
11:
Mutwillig.
12:
Swowolny. Oćią=
13:
tny.
14:
Petulans, procax.
15:
Malignus & procax.
16:
Proteruus, peruerſus,
17:
nequam.
18:
*Inſignis nequitia.
19:
Duri oris & audax.
20:
Studioſus ſiniſtri.
21:
Na.
22:
NAchbarſchafft.
23:
Sąśiedztwo.
24:
V
Icinitas, vicinia.
25:
*Proximitas, Cō-
26:
finium. Agri finitimi. kolumna: b
| Na |
1:
Nach dem.
2:
Potym.
3:
Poſtquam. Pòſt, quàm.
4:
Poſtea qùam. Poſtea-
5:
quàm. Ex quo.| Vt. | primùm. |
| paulò. |
6:
Simul. Vbi primùm.
7:
Nacheylen.
8:
Gonić.
9:
Sequi, inſequi, ſubſequi,
10:
conſequi, aſſequi, per-
11:
ſequi. Adoriri & proſe-
12:
qui. Conſectari. Incur-
13:
ſare à tergo. Veſtigare.| *Sequi | curſu. |
| ſuper | |
| proximus. | |
| iaculo. |
| Inſtare. | fugienti. |
| tergo. |
14:
Vrgere curſu fugien-
15:
tem Ingerere haſtas fu-
16:
gienti. Excipere.
17:
Nachfolgen.
18:
Iść zá kim. Ná=
19:
śládowáć.
20:
Sequi, ſubſequi.| *Sequi |
strona: 359
kolumna: a
| Na |
| *Sequi | à tergo. |
| iuxtà. |
1:
Ire proximus. Subire.
2:
Succedere.| Seruare | veſtigia. |
| Figere | |
| Luſtrare |
3:
Item.| Imitari. | conſuetudinē. |
| geſtum. |
4:
Facere idem. Sequi
5:
exemplum alicuius.
6:
Perſequi veſtigia alcuiꝰ.
7:
Componi ad exemplū.
8:
Incurrere in eadem ve-
9:
ſtigia. Ire eandem vi-
10:
am. Repræſentare mo-
11:
res. Effingere mores
12:
animumq́;. Non dif-
13:
ferre à conſuetudine ali
14:
cuius. Eſſe aſſuefactum
15:
moribus alicuius. Viue-
16:
re ad mores alicuius.
17:
Item.
18:
Imitari inceſſum.| *Effingere | greſſus. |
| Irridere |
19:
Incedere greſſu alicuiꝰ.kolumna: b
| Na |
1:
Nachkommen.
2:
Potomkowie.
3:
Poſteri.
4:
*Nepotes.| Genus | nepotum. |
| Series | |
| Turba |
5:
Minores.
6:
Nachleſsig. Vide,
7:
Vnfleiſsig.
8:
Item, Niepilny.
9:
Negligens, indiligens.
10:
*Securus rei.
11:
Nachleſsigkeit.
12:
Niedbálſtwo.
13:
Negligentia, incuria,
14:
imprudentia.
15:
*Cura deſes.
16:
Nachleſsig ſein.
17:
Niedbáć.
18:
Negligere.| Tractare | negligenter. |
| Agere | |
| Ferre |
| Z iiij | Curare |
strona: 360
kolumna: a
| Na |
1:
Curare leuiter. Præ-
2:
termittere. Præterire
3:
negligentia. Eſſe animo
4:
omiſſo. Dormire ocio-
5:
ſe in vtramuis aurem.
6:
*Deponere curam rei.
7:
Dimittere curam. Re-
8:
linquere neglectum.
9:
Reſpuere curam. Ex-
10:
puere ex animo. Suſ-
11:
pendere animum à re.
12:
Nihil percelli re.
13:
Nachſtellen.
14:
Szpiegowáć. Cży=
15:
háć. Stać ná
16:
kogo.
17:
Inſidiari.| Facere | inſidias. |
| Parare | |
| Collocare | |
| Struere | |
| Inſtruere | |
| Moliri | |
| Portare | |
| Meditari | |
| Tendere | |
| Intentare |
| Ponere | inſidias. |
| retia. | |
| laqueos. |
kolumna: b
| Na |
1:
Conſpirare in exiti-
2:
um alicuius.| Intendere | periculum. |
| Creare |
3:
Machinari cui necem.
4:
Niti inſidijs. Subſidere
5:
in inſidijs. Imminere
6:
exitio. Aggredi fraude.| Excipere | inſidijs. |
| incautum. |
7:
Circumuenire. Inter-
8:
ficere circumuentum.
9:
Nacht.
10:
Noc.
11:
Nox.| *Tempus | noctis. |
| Horæ | |
| Spacium | |
| Interuentus | |
| Tenebræ | |
| Vmbra | |
| Caligo | |
| Obſcurum. | |
| Silentia | |
| Frigora |
12:
Nackend. Vide,
13:
Entblſt.
14:
Nagen.
strona: 361
kolumna: a
| Na |
1:
Nagen.
2:
Ogryść.
3:
Rodere, arrodere,
4:
circumrodere.
5:
*Depaſci, peredere, eſſe.
6:
Corrumpere dentibus.
7:
Nahen.
8:
Przyblizáć śię.
9:
Propinquare, appro-
10:
pinquare.| Accedere | propiùs. |
| iuxtà. |
11:
Abeſſe non longè.
12:
*Adeſſe propè. Ferre
13:
ſe propiùs. Inſtare,
14:
imminere, apparere,
15:
approperare, attingere
16:
quid.
17:
Nahend.
18:
Bliſki.
19:
Propinquans, pro-
20:
pinquus, vicinus.
21:
Item.
22:
Vicinus, finitimus.
23:
*Confinis, iunctus,
24:
propinquus, proximus,
25:
conterminus.
26:
Aduerb: Blisko. kolumna: b
| Na |
1:
Propè, propiùs, proxi-
2:
mè. In proximo. Iuxtà,
3:
ad, circà, ponè, propter.| Non | procul. |
| longè. | |
| magno interual- (lo. |
4:
Namen.
5:
Imię.
6:
Nomen.| *Vſus | nominis. |
| Cauſa | |
| Index |
7:
Cognomen, vocabu-
8:
lum, nota.
9:
Namen geben.
10:
Názwáć, Ná-
11:
krzćić.
12:
Nominare.| Dare | nomen. |
| Imponere |
13:
Vocare. Appellare.
14:
Nuncupare.
15:
*Nominitare.| Addere | nomen. |
| Tribuere | |
| Præbere | |
| Facere | |
| Inſcribere |
| Z v | Vocitare |
strona: 362
kolumna: a
| Na |
| Vocitare | nomine. |
| Notare | |
| Dicere | |
| Signare |
1:
Narr.
2:
Głupi.
3:
Stultus. Stultiſſimus
4:
hominum. Fatuus, Per-
5:
fatuus. Stolidus. Inſi-
6:
piens.| Non | ſapiens. |
| ſanæ mentis. |
7:
Maleſanus. Inſulſus.
8:
Fraudatus ſenſibus. Ex-
9:
cors. Morio.
10:
Narung.
11:
Zywność.
12:
Quæſtus. Curatio
13:
pecuniæ. Partum. Vi-
14:
ctus. Conſuetudo vi-
15:
ctus. Diarium.| Vſus | vitæ. |
| rerum. |
| Cultus | vitæ |
| Curſus |
| Via | vitæ. |
| viuendi. |
kolumna: b
| Na |
| Genꝰ | vitæ. |
| curſusq́; viuendi. | |
| degendæ ætatis. |
1:
Narung ſuchen.
2:
Zywnośći ſzukáć. &
3:
Zywić śię.| Quærere | victum. |
| Quæritare |
4:
Occipere quæſtum.
5:
Parare victum. Para-
6:
re ea quæ ſuppeditant
7:
ad victum.
8:
Comparare vtilitates
9:
& ſibi & ſuis.
10:
Inuenire labore.
11:
*Trepidare in vſum
12:
æui. Metuere paupe-
13:
riem.| Facere | rem. |
| Augere |
14:
Naß. Vide,
15:
Feucht.
16:
Naß ſein/ vnd
17:
werden.
18:
Wilgotnym być.
19:
Humere. Fieri humi-
20:
dus. Madere.| *Rigari |
strona: 363
kolumna: a
| Na |
1:
*Rigari aqua.| Concipere | aquas. |
| Sorbere |
2:
Bibere humorem.
3:
Madeſcere. Rorare
4:
aſpergine.
5:
Natur.
6:
Náturá. Przyro=
7:
dzenie.| Natura. | rerum. |
| mater rerum. |
| Ius | naturæ. |
| Semina | |
| Bonitas | |
| Solertia | |
| Fœdus | |
| Lex | |
| Neceſſitas | |
| Vis | |
| Ratio | |
| Obſcuritas |
8:
Natrlich.
9:
Przyrodzony.
10:
Naturalis.| Aptus | naturæ. |
| ad naturam. |
kolumna: b
| Ne |
1:
Maximè aptus natu-
2:
ræ. Aptiſſimus naturæ
3:
hominis. Accomoda-
4:
tus ad naturam. Con-
5:
ſentaneus naturæ.
6:
Nehen.
7:
Wyſzywáć.
8:
Pingere acu.| *Diſtinguere | acu. |
| Inſignire | |
| Variare | |
| Scribere | |
| Exprimere |
9:
Neid. Vide,
10:
Haſs.
11:
Item, Neid.
12:
Zawiść. Niechęć.
13:
Inuidia. Metus inui-
14:
diæ. Inuidentia. Odi-
15:
um. Iniquitas malo-
16:
rum. Maleuolentia.| *Stimuli | inuidiæ. |
| Venenum | |
| Tabes | |
| Certame |
| Telum |
strona: 364
kolumna: a
| Ne |
| Telum | inuidiæ. |
| Mala | |
| Procellæ | |
| Rabies | |
| Menſura |
1:
Neiden.
2:
Zazdrzeć.| Inuidere. | honorem. |
| virtuti ali- cuius. |
3:
Velle cui malè.| *Dolere | ſucceſſu. |
| Indolere |
| Rumpi | inuidia. |
| & indolere. |
4:
Torqueri inuidia. Car-
5:
pere ſucceſſus. Rodere.
6:
Morderi occulto dolo-
7:
re. Offendi virtute.
8:
Nemen. Vide,
9:
Erwiſchen.
10:
Nemlich.
11:
To ieſt. & Zwła=
12:
ſzcżá.
13:
Nimirum, nempe,
14:
ſcilicet, videlicet, vt-
15:
pote.kolumna: b
| Ne |
1:
Neſt.
2:
Gniazdo.
3:
Nidus.
4:
*Orbis nidi. Opus lu-
5:
teum.| Domus. | auium. |
| volucrum. |
6:
Tecta larq́;. Cubile.
7:
Sedes.
8:
Neſt machen.
9:
Gniazdo cżynić.
10:
Nidificare.| Facere | nidum. |
| Fingere |
| Conſtruere | ſibi nidū. |
| Conſtituere |
| *Ponere | nidum. |
| Suſpendere |
11:
Fingere luteum opus.
12:
Netz.
13:
Sieć.
14:
Rete, plagæ, laquei,
15:
lina, pedicæ.
16:
New.
17:
Nowy. Nowotny.
18:
Nouus, nouellus,
19:
nouitius, recens. | Newe |
strona: 365
kolumna: a
| Ni |
1:
Newe zeitung.
2:
Nowiná.
3:
Nouitas. Studium
4:
nouitatis. Res nouæ.
5:
Noua. Rumores.
6:
Nicht erhren.
7:
Nie wyſłucháć.
8:
Non exaudire.| *Negligere | preces. |
| Deſtituere | |
| Deſerere | |
| Reſpuere | |
| Repellere |
9:
Præbere ſurdas aures
10:
oranti. Obdere forem
11:
vocibus. Negare opem.
12:
Nicht erhrt
13:
werden.
14:
Nie być wyſłuchan.| Petere | vana. |
| irrita. |
15:
*Tentare duras aures.
16:
Vocare fruſtra numina.
17:
Rogare nequicquam.
18:
Impendere vanas pre-
19:
ces. Perdere verba. Ab-
20:
ſumere precando tem-
21:
pus inane. Pati repulſā.kolumna: b
| Ni |
1:
Nichtig ding.
2:
Fráſzki. Klatki.
3:
Res ridicula. Nugæ.
4:
Gerræ. Vaniora gerris
5:
Siculis. Friuola. Pig-
6:
menta fucuſq́; puerilis.
7:
Lana caprina. Nuces.
8:
Nequitiæ.
9:
Nicht vberein
10:
ſtimmen.
11:
Niezgádzáć śię.
12:
Diſſentire, diſsidere.
13:
Diſcordare inter ſe.
14:
Eſſe alieno animo à
15:
quo. Eſſe diſsimili ar-
16:
gumento.
17:
Repudiare conſilium.
18:
Iudicare eſſe ſummæ
19:
dementiæ. Exiſtimare
20:
non æquum. Reſiſtere.
21:
Pugnare.| *Fremere | vario ſer- mone. |
| diuerſa. |
22:
Agere de rebus cer-
23:
tantes.| Nicht |
strona: 366
kolumna: a
| Ni |
1:
Nicht wiſſen.
2:
Nie wiedzieć.
3:
Neſcire. Non ſcire.
4:
Ne primoribꝰ quidem
5:
labris attigiſſe quid.
6:
Ignorare.| Eſſe | neſcium rei. |
| ignarum. |
7:
Nidrig.
8:
Niſki.
9:
Humilis.
10:
*Minimè arduus. De-
11:
miſſus, ſubmiſſus, imus.
12:
Nidriger ſtand.
13:
Niſki ſtań.
14:
Obſcuritas. Humili-
15:
tas & ibſcuritas. Igno-
16:
ratio alicuius.| *Fama | obſcura. |
| leuis. |
17:
Obſcurum famæ. Ca-
18:
ligo, tenebræ. Locus
19:
exilis.
20:
Nidriges ſtandes.
21:
Vide, Vnbekant.
22:
Nider knien. Item,
23:
Vide, Zu fuſs fallen.kolumna: b
| Ni |
1:
Vklęknąć. &
2:
Vpáść.
3:
Flectere genua.| *Procum- bere | terræ. |
| humi. | |
| in terrā ge- nibus. |
|
| genibus. | |
| poſito genu. | |
| pede. |
4:
Submittere genu.
5:
Miderlag eines
6:
Volcks.
7:
Poraſzká. Poboy.
8:
Cædes, ſtrages, cla-
9:
des, calamitas. Inter-
10:
necio exercitus. Inte-
11:
ritus exercituum.| *Aceruus | cædis. |
| ſtragis. |
| Cumulus | cædis. |
| virorum. |
12:
Turba cadentum.
13:
Funera. Cadauera. Cor-
14:
pora cæſorum. Solum
15:
plenum corporibus.| Nider= |
strona: 367
kolumna: a
| Ni |
1:
Nider legen.
2:
Położyć.
3:
Ponere, deponere, re-
4:
ponere, locare, collo-
5:
care.
6:
*Reclinare, ſiſtere.
7:
Nider ſehen. Vide,
8:
Vnderſich/ rc.
9:
Nider ſetzen.
10:
Poſádzić.
11:
Siſtere.| *Locare | ſede. |
| ſedibus. | |
| ſedili. | |
| ſtratis. |
12:
Accipere ad ſe, & lo-
13:
care in ſede. Inuitare
14:
ſolio.
15:
Item.
16:
Statuere in terram.
17:
*Ponere locis.
18:
Nider ſitzen.
19:
Vſieść.
20:
Reſidere, conſidere.
21:
*Locare ſe. Premere
22:
ſedile. kolumna: b
| Ni |
1:
Niderſtoſſen/ oder
2:
Werffen.
3:
Potráćić. Porzu-
4:
ćić/ & Powálić.
5:
Sternere, proſternere.| *Sternere. | humi. |
| arena. | |
| campis. | |
| pronū ſolo. | |
| manu. | |
| impulſu. |
6:
Conſternere. Deijcere.| Fundere. | manu. |
| reſupinum. |
7:
Effundere pronum in
8:
armos. Excutere ſoloq́;
9:
effundere. Extendere
10:
arena. Ruere. Pro-
11:
ruere. Impellere. Ex-
12:
plicare per membra.
13:
Nider geſtoſſen
14:
werden.
15:
Oder/ Nider fallen.| Powálon | być. |
| Potrącon |
16:
Sterni, cadere.
17:
*Proijci terræ toto cor
18:
pore.| Cadere |
strona: 368
kolumna: a
| Ni |
| Cadere | manu. |
| dextra. | |
| haſta. | |
| telo. | |
| ab hoſte. | |
| præceps. |
1:
Incidere ad terram.
2:
Concidere, decidere,
3:
labi, collabi, procum-
4:
bere, ruere, corruere.| Tundere | terram |
| Pulſare |
5:
Iacêre tellure.
6:
Item.
7:
Nider werffen.
8:
Rzućić o źiemię/
9:
& Powálić.
10:
Iâcere humi. Proijce-
11:
re. Abijcere.
12:
*Spargere humi.
13:
Nimmer.
14:
Nigdy.| Nunquam. | vnquam. |
| ante hunc diem. |
| Non | vnquam. |
| Haud |
15:
Nullo tempore.kolumna: b
| No |
1:
Nirgend.
2:
Nigdźiey.
3:
Nuſquam. Non uſ-
4:
quam. Ex nulla parte.
5:
Not.
6:
Potrzebá.
7:
Neceſsitas.
8:
*Extrema.
9:
Ntig.
10:
Potrzebny.| Neceſſa- rius. | ad viuen- dum. |
| ad vſum vitæ. |
11:
Perneceſſarius. Et pri-
12:
mus & maximè neceſ-
13:
ſarius. Et grauis &
14:
vtilis.
15:
Ntigen. Vide,
16:
Bezwingen.
17:
Nchtern.
18:
Tcży.
19:
Ieiunus, ſobrius.
20:
*Non ebrius. Impran-
21:
ſus. Impaſtus. Inops
22:
cibi. Expers aquæ
23:
cibiq́;.| Nutz. |
strona: 369
kolumna: a
| Nu |
1:
Nutz.
2:
Pożytek.| Vtilitas | hominum. |
| & commodū. |
3:
Comparatio vtilitatū.| Ratio | vtilitatis. |
| Cauſſa | |
| Magnitudo | |
| Vbertas |
4:
Commoditas, com-
5:
modum, vſus, emolu-
6:
mentum, bonum, pro-
7:
fectus. Operæ precium.
8:
Fructus. Neceſsitas
9:
vitæ.
10:
Ntze.
11:
Pożytecżny.
12:
Vtilis, perutilis. Et
13:
grauis & vtilis. Maxi-
14:
mè vtilis. Non inutilis.
15:
Efficiens vtilitatis.| Neceſſarius | ad vſum. |
| Aptus |
16:
Præparatus magno
17:
vſui. Accomodatus.
18:
Bonus atq; coodus.
19:
Idoneus vitæ. Salutaris.kolumna: b
| Nu |
1:
Magnus & ſalutaris.
2:
Salubris & frugiter.
3:
Ntze ſein.
4:
Być pożytecżnym.| Eſſe | vtilitati. |
| vſui. | |
| ex vſu. | |
| emolumento. | |
| lucro. | |
| in rem. | |
| plenum fructibꝰ. |
5:
Prodeſſe. Intereſſe
6:
magni. Habere com-
7:
moda. Seruire com-
8:
modis. Conducere.
9:
Præſtare vſus.| Præbere | vſum. |
| vtilitatem. |
10:
Accidere ex vſu alicuiꝰ.| Ferre | fructum. |
| ſalutem. |
| Afferre | vtilitatem. |
| vſum ad quid. |
| Generari | hominum cauſſa. |
| Creari |
| Aa | Obrig= |
strona: 370
kolumna: a
| Ob |
1:
Obrigkeit.
2:
Zwierzchność.
3:
Vrząd.
4:
Magiſtratus, Senatus.| Primores | populi. |
| Proceres |
| Nobiliſſimi | ciuitatis. |
| Primi | |
| Principes |
5:
Turba procerum. Op-
6:
timates. Potentes. No-
7:
bilitas.
8:
Ochs.
9:
Woł.
10:
Bos, taurus, iuuen-
11:
cus.| *Dux | armenti. |
| Ductor | |
| Rex | |
| Pater |
12:
Corniger, arator.
13:
Ochſen anſpannen.
14:
Vide, das Ioch/ rc.
15:
Offen.
16:
Odwárty.
17:
Apertus.
18:
*Adapertilis. Semiad-
19:
apertus. Patens. Patulus.
20:
Peruius.kolumna: b
| Of |
1:
Offenbar.
2:
Iáwny.
3:
Manifeſtus. Longè
4:
manifeſtus.| Non | reconditus. |
| dubius. |
5:
Cognitus in promptu.| Poſitus | ante oculos. |
| in medio. |
6:
Promptus. In prom-
7:
ptu. Satis explicatus.
8:
Conſpicuus. Luculētus.
9:
Clarior luce. Apertus.
10:
Offenbaren. Vide,
11:
Ausbreiten.
12:
Item vide, Vertrawen.
13:
Offenbarlich.
14:
Iáwnie.
15:
Palàm, manifeſtè.
16:
Non obſcurè. Publicè.
17:
*media luce palamq́;.
18:
Lucem palam.
19:
Teſte die.
20:
Offenbar werden.| Iáwnym | być. |
| Rozsławionym |
| Per- |
strona: 371
kolumna: a
| Oh |
1:
Percrebreſcere.
2:
Fieri palàm. Diuulgari.
3:
Diſſipari. Noteſcere.
4:
Patere. Manare latiùs.
5:
Emanere.
6:
Offt.
7:
Cżęſto.
8:
Sæpè. Sæpenumerò.
9:
Perſæpè. Quàm ſæpiſſi-
10:
mè. Crebrò. Frequen-
11:
ter. Non ſemel. Ite-
12:
rum iterumq́;. Semel
13:
atq; iterum.
14:
*Terq́; quaterq́;.
15:
Ohnmechtig.
16:
Omdliáły.
17:
Deficiens.
18:
*Moribundus. Dubi-
19:
us vitæ. Semianimis.
20:
Exanguis. AEger.
21:
Ohnmechtig
22:
werden.
23:
Omdlieć.| Deficere | ſenſu. |
| lapſum terra. |
kolumna: b
| Ol |
1:
Cadere, concidere.| *Labi | ſuper terram. |
| exanguem. |
2:
Collabi. Corruere.
3:
Fluere ad terram. De-
4:
fluere paulatim in latus.
5:
Procumbere ſemiani-
6:
mem. Langueſcere.
7:
Languere.
8:
Oel.
9:
Oliey.
10:
Oliwá.
11:
Oleum.
12:
*Oliuum. Succus oli-
13:
uæ. Guttæ oliui. Bacca
14:
Mineruæ. Latices Pal-
15:
ladis. Pallas.
16:
Oelbaum.
17:
Oliwne drzewo.
18:
Olea.| *Arbor | oliuæ. |
| Palladis. | |
| Palladia. |
| Aa ij | Rami |
strona: 372
kolumna: a
| On |
| Rami | oleæ. |
| oliuæ. | |
| Palladis. | |
| pacis. |
1:
Folia oliuæ.
2:
On auffhren.
3:
Vide, Allzeit/ &
4:
Vnendlich.
5:
On bart.
6:
Nie brodáty.
7:
Imberis, glaber.
8:
*Lęuis, lubricus.
9:
On Eltern.
10:
Bez rodźicow.
11:
Sirotá.| Orbus | patre. |
| parente. | |
| parentibus. |
12:
On gefehr.
13:
Z tráfunku. Z przy=
14:
gody.
15:
Caſu, fortè, fortuitò,
16:
fors. Præter opinionē.
17:
On Kinder.
18:
Bez dziatek.| Orbus |
kolumna: b
| On |
| Orbus | à natis. |
| gnatis. |
1:
*Sine natis. Spoliatus.
2:
On lieb.
3:
Bez miłośći.| Expers | amoris. |
| Vacuus |
4:
*Rudis in amore. Ig-
5:
narus amandi. Inimi-
6:
cus amori.
7:
On vnterſcheid.
8:
Bez rozeznánia.
9:
Pomieſzánie.
10:
Promiſcuè. Nullo or-
11:
dine. Ordine nullo.
12:
Diſcrimine nullo.| Sine | diſcrimine. |
| vllo ordine. |
13:
Inordinatè. Conſertim.
14:
On zweiffel.| Bez | wątpienia. |
| pochyby. |
15:
Sine dubio.
16:
Abſq; omni dubio. Pro-
17:
culdubiò. Haud dubiè.| Opffer. |
strona: 373
kolumna: a
| Op |
1:
Opffer.
2:
Ofiárá.
3:
Sacrificium. Sacrum.
4:
Res diuina. Victima.
5:
Hoſtia.
6:
*Ritus templi. Honor,
7:
donum, munus, piacu-
8:
lum, hecatombe.| Sanguis | tauri. |
| vituli. |
9:
Solennia.
10:
Opffern.
11:
Ofiárowáć.
12:
Sacrificare.| Facere | rem diuinam. |
| ſacrum Deo. | |
| ſacra. |
13:
Venire ad ſacrificiū.
14:
Intereſſe rebus diuinis.| *Dare | ſacrum. |
| victimas. | |
| exta flammis. |
| Ferre | ſacra. |
| dona templis. | |
| liba. |
15:
Parare ſacra Deo.| Peragere | ſacra. |
| Celebrare |
kolumna: b
| Or |
1:
Venerari aram ſup-
2:
pliciter. Mactare tau-
3:
rum ad aras. Cædere
4:
victimas. Iugulare pe-
5:
cudes in flammam.
6:
Immolare. Libare. Li-
7:
tare ſacrum Deo. Im-
8:
ponere aris honorem.
9:
Cumulare altaria do-
10:
nis. Placare Deum ſan-
11:
guine.
12:
Ordentlich.
13:
Porządnie.
14:
Ordine.| Ex | ordine. |
| In |
15:
Decenter. Moderate.
16:
Suo loco. Per plenam
17:
seriem. Partitè. Diſtin-
18:
ctè. Concinnè.| Non | interruptè. |
| perturbatè. |
19:
Ritè. Singulatim. Vi-
20:
ritim. Articulatim. Ge-
21:
neratim.
22:
Ordnen.
23:
Sporządzáć.| Aa iij | Ordi- |
strona: 374
kolumna: a
| Or |
1:
Ordine. Diſtribu-
2:
ere. Reuocare ad cer-
3:
tum numerum. Serua-
4:
re ordines. Conserua-
5:
re ordinem. Inſtruere.| Collocare | aptè. |
| ſuo quodq; loco. |
6:
*Ponere certo loco.| Diſponere | in ordine. |
| certa ſede. |
7:
Diſtinguere numero.
8:
Digerere. Dimetiri pa-
9:
ribus numeris. Conſti-
10:
tuere. Inſtituere. Con-
11:
ſtruere arte. Iungere.
12:
Ordnung.
13:
Porządek.| Series | rerum. |
| Delectus |
14:
Compoſitio. Conue-
15:
nientia conſeruatioq́;
16:
naturæ. Collocatio. Cō-
17:
ſtructio. Oeconomia. kolumna: b
| Pa |
1:
*Statio, ſtatus, lex, con-
2:
centus, harmonia, te-
3:
nor. Locus & ordo.
4:
Figura, poſitus.
5:
Pa.
6:
PAlaſt.
7:
Páłac.
8:
P
Alatium, aula, regia.| *Domus | regia. |
| regalis. | |
| Cæſarea. |
9:
Atrium. Sedes regis.| AEdes | regiæ. |
| mediæ. |
10:
Arx. Penetralia.
11:
Pancket. Vide,
12:
Bancket.
13:
Pantzer.
14:
Páncerz.
15:
Lorica.| *Tegmen | loricæ. |
| laterum. |
16:
Pondus loricæ. Tho-
17:
rax. Crates æratæ. Tu-
18:
tamen. Pellis ahenis
19:
ſquamis conſerta.| Paſtey. |
strona: 375
kolumna: a
| Pa |
1:
Paſtey.
2:
Vide, Befeſtigung.
3:
Patrimonium.
4:
Vide, Erbſchafft.
5:
Paucken.
6:
Bębnowáć.| Pulſare | tympanū. |
| Tundere | |
| Ferire | |
| Mouere | |
| Quatere |
7:
Pawr.
8:
Chłop.
9:
Sodłak.
10:
Wieśniak.
11:
Ruſticus, ruricola.
12:
*Colens terram. Paga-
13:
nus. Agreſtis rudiſq́;.
14:
Vtilis agris. Aptus ara-
15:
tro.
16:
Pein. Vide,
17:
Marter.
18:
Peſtilentz.
19:
Mor.
20:
Powietrze. kolumna: b
| Pf |
1:
Peſtilentia.| *Cōtagium | peſtis. |
| morbi fœ- di. |
| Lues | morbi. |
| cœli terræq́;. |
2:
Morbi graſſantes. Ta-
3:
bes morbi. Annus le-
4:
tifer.
5:
Pfand geben. Vide,
6:
Verpfenden.
7:
Pfaw.
8:
Paw.
9:
Pauo.| *Auis | Iunonis. |
| Iunonia. |
| Volucris | Iunonia. |
| Ales |
10:
Pfeiffe.
11:
Piſzczałká.
12:
Fiſtula, tibia.
13:
*Calamus, auena, arun-
14:
do, canna, ſtipula, ci-
15:
cuta, monaulos, buxus.
16:
Pfeiffen.
17:
Piſzkáć.
18:
Fiſtulare. Canere tibia.| Aa iiij | Re- |
strona: 376
kolumna: a
| *Recinere | calamo. |
| Inſonare | |
| Ludere |
1:
Cantare auena.
2:
Modulari cantū arun-
3:
dine. Inflare calamum.
4:
Non cohibere tibiam.
5:
Pfeil.
6:
Strzáłá.
7:
Sagitta.
8:
*Telum, ſpiculum, li-
9:
gnum, arundo, cuſpis,
10:
ferrum.
11:
Pflantzen.
12:
Szcżepić.
13:
Plantare.| Serere | arbores. |
| poma. |
14:
*Ponere arbores. De-
15:
ponere plantas ſulcis.
16:
Diſponere plantas. In-
17:
ſerere. Conſerere. In-
18:
cludere germen ex ali-
19:
ena arbore. Immittere
20:
plantas. Defigere plan-
21:
tam in horto. Defodere kolumna: b
| Pf |
1:
virgulta in terrā. Man-
2:
dare cacumen terræ.| Creare | arbores. |
| Producere |
3:
Pflug.
4:
Pług.
5:
Aratrum, vomer.
6:
*Dentale, dens.| Pondus | aratri. |
| Robur | |
| Vſus | |
| Vncus | |
| Stiua |
7:
Ferrum.
8:
Pfudel/ oder
9:
Pftze.
10:
Kałużá.
11:
Palus, lacus, lacuna.
12:
*Aqua paluſtris.
13:
Philoſophy.
14:
Philozophia.
15:
Philoſophia. Nomen
16:
philoſophiæ.| Præ- cepta | inſtitutaq́; phi- loſophiæ. |
| Platonis. |
| Diſci- |
strona: 377
kolumna: a
| Pl |
1:
Diſciplina Philoſo-
2:
phorum. Scientia Phi-
3:
loſophandi. Splendor
4:
ſcientiæ. Ars ſophorum
5:
rhetorumq́;. Studium
6:
ſapientiæ.
7:
*Inuenta Chryſippi.
8:
Monitus Pythagoræ.
9:
Plappern.
10:
Płápáć. Swiego=
11:
táć. Klećić.
12:
Garrire, blaterare, gan-
13:
nire, nugari, fabulari.
14:
Loqui quicquid in buc-
15:
cam venit. Dicere nu-
16:
gas. Obſtrepere. Ob-
17:
tundere. Fundere ina-
18:
nes ſonos.
19:
*Cornicari. Habere
20:
crimen linguæ. Effu-
21:
tire. Vitare ſilentia.
22:
Plapperer.
23:
Swiegot.
24:
Garrulus, nugator, ger-
25:
ro, loquax, loquaculus,
26:
dicax, vaniloquus, pro-kolumna: b
| Pl |
1:
cax, clamoſus, verbo-
2:
ſus, improbus, futilis.
3:
Plapperey.
4:
Swiegotánie.
5:
Płápánie.
6:
garrulitas, dicacitas,
7:
gannitus. Volubilitas
8:
verborum. Elocutio in-
9:
anis. Lingua ventoſa.
10:
Crimen linguæ. Vani-
11:
tas. Fabulæ. Somnium.
12:
Nugæ canoræ.
13:
Platz. Vide.
14:
Eben feld.
15:
Plitz.
16:
Błyśnienie.
17:
Fulgur.
18:
*Fulgor.| Ignis | fulguris. |
| cœleſtis. |
| Flamma | fulguris. |
| coruſca. | |
| obliqua. | |
| ſequax. |
19:
Tractus rutilus.| Aa v | Poet. |
strona: 378
kolumna: a
| Po |
1:
Poet.
2:
Poeta.
3:
Skłádacż.
4:
Rymownik.
5:
Poëta. Ocioſus in
6:
ſchola poëtarum.
7:
*Vates.| Comes | Muſarum. |
| Pieridum. | |
| Aonidum. | |
| Heliconia- dum. |
|
| Muſis. |
8:
Sacerdos Muſarum.| Clarus | carmine. |
| Nobilis |
| Dignus | Apolline. |
| Phœbo. | |
| hederis. |
9:
Poeterey.
10:
Rimow/ albo wier-
11:
ſzow ſkładánie.
12:
Poeſis. Ineptia poë-
13:
tandis. Faciltas poëtica.| *Licentia | poëtarum. |
| vatum. |
14:
Labor vatum. Arskolumna: b
| Po |
1:
carminis. Studia Pieri-
2:
dum. Via Pieria. Hede-
3:
ræ. Laurus.
4:
Polieren.
5:
Polorowáć.
6:
Wyćieráć.
7:
Polire. Expolire. Per-
8:
polire. Elimare.| *Polire | arte. |
| pumice. |
| Terere | pumice. |
| AEquare | |
| Exigere |
9:
Dolare.
10:
Pomp. Vide,
11:
Pracht.
12:
Port.
13:
Fortá.
14:
Porta.| *Aditus | portæ. |
| vrbis. |
| Robur | portæ. |
| Limen |
| Clauſtrum | portæ. |
| vrbis. |
15:
Poſaun. Vide,
16:
Tromet.| Poſſen. |
strona: 379
kolumna: a
| Po |
1:
Poſſen.
2:
Wſzetecżność. Błá=
3:
zgonienie. Przeklá=
4:
ſowánie.
5:
Scurrilitas.
6:
Sermones obſcœni.| Turpitudo | verbotū. |
| Obſcœnitas. |
7:
*Voces obſcœnæ. La-
8:
ſciuia. Libertas loquen-
9:
di turpis.
10:
Poſſen reiſſein.
11:
Błázgonić. Prze=
12:
kláſowáć. Szkárá=
13:
dźie mowić.
14:
Scurrari, laſciuire. Io-
15:
cari obſcœna.
16:
*Ludere laſciua. Dice-
17:
re digna rubore. Imi-
18:
tari turpia. Crepare im-
19:
munda verba.
20:
Poſſen reiſſer.
21:
Plugáwiec. Błá=
22:
zgoń. Przekláśnik.
23:
Obſcœnus. Profuſus
24:
& immodeſtus. Scurra.kolumna: b
| Pr |
1:
*Laſciuus. Improbior
2:
Mimis. Liberior iuſto.
3:
Licentior. Petulans, fla-
4:
gitioſus, diſcinctus.
5:
Praſſen.
6:
Zbytkow pátrzyć.
7:
Luxuriari.| Agere | luxuriam. |
| vitam in con- uiuijs. |
| Vinci à | voluptate. |
| Liqueſcere |
8:
Helluari. Vincere
9:
mollicia quamliber mu-
10:
lierculam.
11:
*Calere luxuria.| Fluere | luxu. |
| Torpeſcere | |
| Solui |
12:
Reſolui in luxum.
13:
Cœnare eximiè. Mar-
14:
cere epulis, Redundare
15:
delicijs. Grauari diſidia
16:
vinoq́;. Confundere
17:
Venerem cum vino.
18:
Praſſer. Vide,
19:
Herrlich.| Praſſerey. |
strona: 380
kolumna: a
| Pr |
1:
Praſſerey.
2:
Zbytek.
3:
Luxus, luxuria, co-
4:
meſſatio, gula.
5:
*Luxuries. Sordes lu-
6:
xuriæ. Deliciæ. Dapes
7:
Siculæ. Cœnæ Ponti-
8:
ficum. Epulæ regales.
9:
Culina magna. Paratus
10:
regificus.| Apparatus | magnificus. |
| Perſicus. |
11:
Venus & vinum.
12:
Amor vinumq́;.
13:
Preiſen. Vide,
14:
Loben.
15:
Preiß.
16:
Zwyćięſtwo.
17:
Victoria, palma, pal-
18:
marium.
19:
*Honor palmæ. Glo-
20:
ria, laus. Decus victoris.
21:
Preiß geben.
22:
Dáć záwygráne.
23:
Dare palmam.kolumna: b
| Pr |
| *Donare | palma. |
| munere. |
1:
Relinquere palmam.| Ferre | palmam. |
| laudem. |
| Concedere | laudem. |
| quid cui. |
2:
Appellare victorem.
3:
Declarare victorem prę
4:
conis voce. Afficere
5:
precio pro auſis. Cin-
6:
gere caput lauro.
7:
Preiß gewinnen.
8:
Wygráć. Zwy=
9:
ćiężyć.
10:
Vincere, ſuperare. Fi-
11:
eri prior. Mereri pal-
12:
mam.
13:
*Ornari lauro. Do-
14:
nari munere. Percipere
15:
coronam. Accipere
16:
præmium.| Ferre | palmam. |
| precium. |
17:
Auferre præmia vi-
18:
ctor. Ducere dona. In-
19:
gredi donis. Tenere pal-
20:
mam. Habere munus.| Prie= |
strona: 381
kolumna: a
| Pr |
1:
Prieſter.
2:
Kśiąc.
3:
Sacerdos.
4:
*Miniſter. Famulus
5:
ſacrorum.| Cuſtos | aræ. |
| templi atq; ſacerdos. |
6:
Antiſtes, Pontifex,
7:
Flamen, Vates.
8:
Priſteln.
9:
Zgrzytáć. Chrzę=
10:
śćieć.
11:
Stridere.
12:
*Dare ſonum ſtridore.
13:
Seruare ſtridorem. Si-
14:
bilare ſubmerſus qua.
15:
Inſibilare. Anhelare.
16:
Feruere.
17:
Profand bedrf=
18:
fen.
19:
Zywnośći potrzebo=
20:
wáć. Być bez ży=
21:
wności.
22:
Carere commeatu.
23:
Intercludi re frumen-
24:
taria. Prohiberi com- kolumna: b
| Pr |
1:
meatu. Adduci rerum
2:
inopia. Premi re fru-
3:
mentaria.
4:
*Tolerare famem.
5:
Profand begeren.
6:
Chćieć ná zdobycż iść
7:
w picowánie.
8:
Petere commeatum.| Mit- tere | commeatus pe- tendi cauſſa. |
| pabulandi cauſſa. | |
| frumentandi cauſſa. |
|
| frumentatum. |
9:
Dimittere in finitimas
10:
ciuitates frumenti com
11:
meatuſq́; petendi cauſſa.
12:
Ire quò frumentandi
13:
cauſſa.
14:
Profand vorrei=
15:
chen.
16:
Spize/ potrzeb do=
17:
dáwáć.
18:
Præbere commeatum.
19:
Iuuare frumento.| Conferre |
strona: 382
kolumna: b
| Pr |
| Conferre | frumen- tum. |
| Submini ſtrare |
|
| Mittere | |
| Deuehere quò |
1:
Suppeditare rem fru-
2:
mentariam. Facere co-
3:
piam frumenti. Suſti-
4:
nere commeatu.
5:
Propheceiung.
6:
Vide, Warſagung.
7:
Purpur.
8:
Szárłat.
9:
Purpura.
10:
*Decus purpuræ.| Ve- ſtis | tincta | murice. |
| ſaturata | ||
| Tyria. |
11:
Cultus purpureus. Lana
12:
tincta murice. Oſtrum.
13:
Purpurfarb.
14:
Szárłatowa fárbá.
15:
Murex.
16:
*Rubor muricis.| Color | Tyrius. |
| Aſſyrius. |
17:
Ferrugo. Coccus.
18:
Vaccinium. Oſtrum. kolumna: b
| Qu |
1:
Sandix. Succus Tyri-
2:
ius. Conchile. Sanguis
3:
Sidoniæ conchæ.
4:
Qu.
5:
QVarren.
6:
Rzegotáć.
7:
C
Oaxare.
8:
*Maledicere ſub aqua.
9:
Exercere linguam liti-
10:
bus. Garrire. Canere
11:
veterem querelam.
12:
Quell. Vide,
13:
Brunn.
14:
Quellen.
15:
Wymiátowáć.
16:
Wynikáć. Ciec.
17:
Scatere, ſcaturire, ma-
18:
nare.
19:
*Cadere de fonte.| Manare | è fonte. |
| ſaxo. |
20:
Emanare tellure. Flu-
21:
ere de fonte. Profluere.
22:
Labi fonte.| Exire | fonte. |
| à ſaxo. | |
| humo. | |
| ſolo. |
strona: 383
kolumna: a
| Qu |
1:
Naſci. Renaſci fon-
2:
te. Aperire ſe fonte.
3:
Trepidare riuo. Exori-
4:
ri. Erumpere. Proſilire.
5:
Quellend.
6:
Wybijáiący śię/ &
7:
ćiekący/ & wyni=
8:
káiący.
9:
Scatens.| *Riguus | fonte. |
| Recens | |
| Roſidus |
10:
Aquoſus.| Fœcundus | aquis. |
| Salubris | |
| Humidus | |
| Diues |
| Largus | aquæ. |
| Prodigus |
11:
Vberrimus vndis. Mo-
12:
bilis, viuus, garrulus,
13:
loquax, perennis.
14:
Ra.
15:
RAch.
16:
Pomſtá. kolumna: b
| Ra |
1:
V
Indicta. Vltio.
2:
Libido vlciſcendi.
3:
*Fræna vindictæ. Fa-
4:
cinus vindicis gladij.
5:
Rad.
6:
Koło.
7:
Rota.| *Flexura | rotæ. |
| Curuatura | |
| Onus | |
| Radij |
8:
Orbis.
9:
Radebrechen.
10:
Kołem złamáć.
11:
Plectere rota.
12:
*Torquere rota.
13:
Rand.
14:
Kray. Brzeg.
15:
Margo, ora.
16:
*Dorſum. Orbis ex-
17:
tremus.
18:
Item.
19:
Ripa.| Margo | ripæ. |
| aquæ. |
| *Agger | ripæ. |
| Curuamen | |
| Crepido |
| Summa |
strona: 384
kolumna: a
| Ra |
1:
Summa riparum. Mo-
2:
dus præſcriptus aquæ.
3:
Rath.
4:
Rádá.
5:
Conſilium. Species
6:
conſilij. Monſtratio.
7:
Conſultum. Suaſio.
8:
Suaſus. Impulſus.
9:
Item.
10:
Ordo in conſilijs.
11:
Rationes.
12:
*Ars noua. Dolus.
13:
Rath fragen.
14:
Rádzić śię.
15:
Conſulere.| Petere | conſilium. |
| Expetere | |
| Appetere | |
| Quærere | |
| Exquirere |
16:
*Capere ſocium con-
17:
ſilijs. Legere miniſtrum
18:
conſilijs. Facere certum.
19:
ſui conſilij.| Vti | conſilio. |
| Adhibere |
20:
Admittere arcanis.kolumna: b
| Ra |
1:
Item.| Conſulere | oraculum. |
| Deum. |
2:
Mittere quem ſcita-
3:
tum oracula Phœbi.| Ire ad | oraculum. |
| Adire |
4:
Venire quæſitū oracula.| *Conſulere | ſortem. |
| opemvatis. |
| Petere | oracula dubijs rebus. |
| conſulta. | |
| reſponſa in dubijs. |
5:
Item.
6:
Conſulere magos.| *Decurrere | ad magicas artes. |
| Diuerti |
7:
Accire vates.
8:
Rath geben.
9:
Porádzić.
10:
Suadere, conſulere.| Dare | conſilium. |
| quid conſilij. |
| Ferre | conſilium. |
| Afferre |
| Iuuare |
strona: 385
kolumna: a
| Ra |
1:
Iuuare conſilio.| Adiuuare | conſilio. |
| conſilium. | |
| in re. |
| Regere | conſilio. |
| Firmare |
2:
Confirmare conſilijs.
3:
Deſcendere ad conſiliū.| Oſtendere | quid ſui conſilij ſit. |
| Proponere |
| Eſſe | conſilium. |
| proximum conſilijs. |
|
| autorem cui. |
4:
Non ſinere ſuo cōſilio
5:
quem egere. Præmone-
6:
re. Præcipere. Cenſere
7:
faciendum quid. Re-
8:
perire melius.
9:
Rathgeber.
10:
Porádny.
11:
Suadens, ſuaſor.| Miniſter | conſiliorum. |
| Autor |
12:
Monitor. Præmon-
13:
ſtrator.
14:
Item. Rath.
15:
Rádny.kolumna: b
| Ra |
1:
Conſiliarius.
2:
*Autor habitus conſi-
3:
lijs. Dilectus regi.
4:
Item.
5:
Senatus.| Turba | Senatus. |
| Procerum. | |
| Patrum. |
| Concilium | Senatus. |
| Patrum. |
6:
Patres.| Cœtus | Patrum. |
| Procerum. |
7:
Primores Patrum. Pro-
8:
ceres. Optimates.
9:
Rathſchlagen.
10:
Rádzić.
11:
Rozmyśláć.
12:
Rozbieráć.
13:
Deliberare, conſulere,
14:
conſultare, quærere, in-
15:
quirere, eligere. Exequi
16:
rationem. Dimittere a-
17:
nimum in quid. Moue-
18:
re ſub corde. Adhiberè
19:
ſe in conſilium. Statuere
20:
quid faciendum ſit.| Bb | Rath. |
strona: 386
kolumna: a
| Ra |
1:
Rathſchlag.
2:
Rozmyſlánie.
3:
Deliberatio, medita-
4:
tio, conſultatio, conſiliū.| Spacium | deliberandi. |
| cogitandi. |
5:
Item.
6:
Wysrok.
7:
Skazánie.
8:
Decretum.| Conſultum. | Senatus. |
| Patrum. |
9:
Autoritas Senatus. Iuſſa
10:
Procerum.| Conuenta | Patrum. |
| Mandata | |
| Scita |
11:
Plebiſcitum. Literæ pu-
12:
blicæ. Cera publica.
13:
Item, Rathſchlagē.
14:
Rokowáć.
15:
Smáiwáć śię.
16:
Decernere. Inire cō-
17:
ſilia de ſummis rebus.
18:
Capere conſilium. Ha-
19:
bere conſilium de re-
20:
bus. Conferre conſilia. kolumna: b
| Ra |
1:
Conſultare. Conſulere
2:
in medium.| Agere | de rebus. |
| quid inter ſe. |
3:
Agitare conſulta. Com-
4:
municare conſilia. Cō-
5:
gruere inter ſe. Sedere
6:
concilio. Intereſſe con-
7:
ſilijs. Statuere de re
8:
ſumma. Cōſtituere re.
9:
Facere publico conſilio.
10:
Colloqui inter ſe. Veni-
11:
re ad concilium. Con-
12:
uenire in curiam.
13:
Raub.
14:
Lup.
15:
Drapieſtwo.
16:
Præda, rapina, raptum,
17:
latrocinium.
18:
Item.| Spolium. | armorum. |
| bellorum. |
19:
Præda.| *Copia | prædæ. |
| Pars |
| Exuuiæ. | bellorum. |
| regum. |
20:
Tela captiua. Rapta.
21:
Populatus.| Rau= |
strona: 387
kolumna: a
| Ra |
1:
Rauben.
2:
Lupić.
3:
Drapiezyć.
4:
Prædari.| Petere | prædam. |
| Quærere | |
| Nanciſci | |
| Agere | |
| Geſtare |
5:
Imminere prædæ. Ra-
6:
pere, arripere, diripere,
7:
auferre. Abſtrahere ſe-
8:
cum prædam. Creſcere
9:
rapinis.| Viuere | rapto. |
| de | rapto. |
| ex |
10:
Gaudere hominum
11:
cruore.
12:
Item.| Spoliare. | hoſtem. |
| armis. |
13:
Deſpoliare armis. Pe-
14:
tere ſpolia.| Detrahere | ſpolium. |
| arma. |
15:
Nudare, compilare, ex-
16:
armare, populare, depo-
17:
pulare. Exuere armis.kolumna: b
| Ra |
| Potiri | ſpolio. |
| præda. | |
| armis. | |
| rapina. | |
| caſtris. |
| Referre | ſpolia. |
| Auferre | |
| Diripere |
| Conuectare | prædam. |
| Aſſeruare | |
| Portare |
1:
Exultare ademptis ſpo-
:
(lijs.
2:
Rauber.
3:
Lupieſcá.
4:
Zboycá.
5:
Prædo, prædator. Cu-
6:
pidus prædæ. Latro,
7:
raptor, ſpoliator, graſſa-
8:
tor, homicida, Sicarius.
9:
Notiſſimus latrocinio.
10:
Pyrata.
11:
Rauch.
12:
Dym.
13:
Fumus.
14:
*Volumina fumi. Fu-
15:
ligo. Lumen piceum.
16:
Nebula, caligo, vapor.| Bb ij | Rau= |
strona: 388
kolumna: a
| Ra |
1:
Rauchen.
2:
Dymić.
3:
Kurzić.
4:
Fumare.| *Voluere | fumum. |
| Vomere |
5:
Inuoluere domum ca-
6:
ligine. Subtexere cœlum
7:
fumo. Halare. Exha-
8:
lare nebulam.
9:
Item, Rauch.
10:
Koſmáty.
11:
Kudłáty.
12:
Hirſutus. Hirſutus
13:
crinibus. Hirtus, hiſpi-
14:
dus, hiſpidoſus, piloſus,
15:
villoſus, ſentus, rigidus.
16:
Item.
17:
Setoſus, ſetiger.| *Obſitus | ſetis. |
| Horrens | |
| Horridus | |
| Denſiſſimus | |
| Hirſutus | |
| Hirtus | |
| Rigidus |
18:
Par ſetigeris ſuibus.kolumna: b
| Ra |
1:
Rauffen.
2:
Rwáć/ & záłep
3:
vdrzeć.| Trahere | crinibus. |
| comis. |
4:
Ducere capillis. Corri-
5:
pere crinem.| Raptare | crinibus. |
| Apprehēdere |
| Inuadere | capillos. |
| Turbare |
6:
Inuolare in capillum.
7:
Conſcindere capillo.
8:
Diuellere crines.
9:
Rauſchen.
10:
Vide, Schallen.
11:
Item, de Aqua.
12:
Szumieć.
13:
Chełśćieć.
14:
Sonare curſu. Audiri
15:
longè.
16:
*Fremere. Furere vor-
17:
ticibus. Tumere, ruere.
18:
Ferri gurgite. Voluere
19:
murmur.
20:
Rechen.
21:
Mśćić śię.| Vlciſci. |
strona: 389
kolumna: a
| Re |
| Vlciſci. | ſe. |
| ſuas offenſas. | |
| quid. | |
| quem. | |
| armis. | |
| per arma. |
1:
Non relinquere inul-
2:
tum. Non ferre quid
3:
inultum. Non neglige-
4:
re iniurias alicuius.
5:
Non ſinere impunè
6:
quem cadere. Vindi-
7:
care.| Poſtulare | ſuum ius. |
| Perſequi |
8:
Exequi ius ſuum ar-
9:
mis. Euomere omnem
10:
iram in quem. Gerere
11:
morem animo.| *Eſſe | vltorem alicu- ius. |
| Adeſſe |
12:
Gaudere vindicta.
13:
Exhortari ſe in quem.
14:
Petere pœnas. Repetere
15:
pœnas à quo. Exigere
16:
ſupplicium de quo.| Satiare | cor. |
| iras. |
17:
Exaturari. kolumna: b
| Re |
1:
Rechenſchafft ge=
2:
ben/ oder halten.
3:
Ráchowáć śię.
4:
Licżbę cżynić.| Inire | rationem. |
| Scribere |
5:
Repoſcere abs quo ra-
6:
tionem.| Conferre | rationes. |
| Deputare |
7:
Recht.
8:
Práwy.
9:
Właſny.
10:
Rectus, legitimus.| Proprius | iuſticiæ. |
| Conſors |
11:
Coniunctus cum iuſti-
12:
cia. Congruus. Bonus
13:
atq; æquus. AEquus &
14:
bonus.
15:
Recht thun.
16:
Práwie/ Słuſznie/
17:
Spráwiedliwie
18:
cżynić.
19:
Seruare æquitatem.| Colere | iuſticiam. |
| Aſſequi |
| Bb iij | Admi- |
strona: 390
kolumna: a
| Re |
| Admirari | quod hone- ſtum deco- rumq́; eſt. |
| Optare | |
| Expetere |
1:
Tribuere ſuum cuiq;.
2:
Abſtinere ſcelere. Va-
3:
care iniuſticia.| Carere | culpa. |
| vitio. | |
| crimine. |
| Eſſe | innocentem. |
| extra noxiam. | |
| purgatum. |
4:
Rechten.
5:
Vide, Vor Gericht rc.
6:
Práwowáć śię.
7:
Litigare. Contendere
8:
ciuiliter. Conflictari iu-
9:
dicijs. Inferre lites. Di-
10:
gladiari inter ſe de re.
11:
*Poſcere quid ſub iu-
12:
dice.
13:
recht ſprechen.
14:
Sądzić.
15:
Práwiem ro
16:
zeprzeć.
17:
Iudicare.| Sedere | in | tribunali. |
| pro |
kolumna: b
| Re |
1:
Statuere de cauſſa co-
2:
gnita. Conſtituere pœ-
3:
nas. Decidere negociū.| *Regere | tribunal. |
| populū di- cendo iura. |
| Dare | iura. |
| Scribere |
4:
Frænare iuſticia. Exa-
5:
minare. Vindicare. Co-
6:
gnoſcere crimina reſi-
7:
dens ſuggeſto. Facere
8:
arbitrium de quo. Sol-
9:
uere negocia fori.
10:
Rede.
11:
Mowá.
12:
Sermo, oratio. Genus
13:
orationis. Verba.
14:
*Dicta. Vſus verborū.
15:
Vox, narratus, narrata,
16:
memorata.
17:
Reden.
18:
Mowić.
19:
Loqui, dicerem dicti-
20:
tare.
21:
*Fari, profari, effari.
22:
Soluere os. Reſoluere
23:
ora. Incipere.| Mittere |
strona: 391
kolumna: a
| Re |
| Mittere | vocem. |
| Emittere | |
| Proferre | |
| Rumpere | |
| Expromere |
1:
Memorare. Addere ore.
2:
Edere. Orare.
3:
Redner.
4:
Mowcá.
5:
Orator. Rhetor.| Magiſter | Rhetoricus. |
| dicendi. | |
| atq; artifex. |
6:
Doctor Rhetoricus.
7:
Item.
8:
Conſultus. Iuriſconſul-
9:
tus. Peritus iuris. Peri-
10:
tiſſimus iuris ciuilis.| Iuris | peritus. |
| legumq́; peritus. |
11:
Eruditiſſimus diſciplina
12:
iuris ciuilis.
13:
*Clarus agēdis cauſſis.
14:
Præſidium fori.
15:
Redlein drehen.
16:
Kołem biegáć ná
17:
koniu.kolumna: b
| Re |
1:
Gyrare equum.
2:
Equitare in orbem.| Flectere | in gyrum. |
| gyro. |
3:
*Quatere equum. Agi-
4:
tare per orbem. Dare
5:
gyros. Carpere gyrum.
6:
Regenbogen.
7:
Tęcżá.
8:
Iris.| *Arcus | pluuialis. |
| imbrifer. |
9:
Thaumantis.
10:
Regieren.
11:
Rządźić.
12:
Regnare, regere.| Guber- nare | imperium. |
| rempub. |
13:
Imperare. Dominari.| Obtinere | regnum. |
| imperium. | |
| principatū. |
14:
Sedere ad gubernacula
15:
rerum. Præeſſe regno.
16:
Eſſe cum imperio. Ge-
17:
rere magiſtratum.| Bb iiij | *Re- |
strona: 392
kolumna: a
| Re |
| *Regere | imperium. |
| imperio. | |
| vrbes. | |
| gentes. |
1:
Imperitare. Tractare
2:
vulgum imperio. Mo-
3:
derari regnum.| Habere | imperium. |
| regnum. | |
| ſceptra. |
| Tenere | regnum. |
| fręna imperij. |
4:
Poſſidere regnum.
5:
Fulgere ſceptris. Dare
6:
iura populis. Premere
7:
imperio.
8:
Regierung.
9:
Rządzęnie.
10:
Pánowánie.
11:
Imperium.| Res | imperij. |
| gerendæ. | |
| vrbanæ. |
12:
Maieſtas imperij. De-
13:
cus moleſq́; imperij.| Vires | imperij. |
| Gloria. |
14:
Regnum. Fundamentakolumna: b
| Re |
1:
reipub. Gubernaculum
2:
ciuitatis. Dominatio.
3:
Reſpublica.| Diſciplina | reipub. |
| Procuratio | |
| Adminiſtratio. |
| Dignitas | & decus rei- pub. |
| imperij. |
4:
Negocia publica.
5:
Conſilium vrbanum.
6:
Officia ciuilia. Fortitu-
7:
do domeſtica.| *Moles | imperij. |
| rerum. |
8:
Molimina rerum.| Habenæ | imperij. |
| rerum. |
| Fræna | imperij. |
| rerum. |
| Potentia | regni. |
| rerum. |
| Pondus | regni. |
| rerum. |
9:
Status regni. Regimen.
10:
Moderamen. Domina-
11:
tus.| Cura | rerum. |
| Poteſtas | |
| Onus |
| Sceptrum. |
strona: 393
kolumna: a
| Re |
1:
Sceptrum. Solium ſce-
2:
ptrumq́;. Secures. Vir-
3:
gæ. Faſces.
4:
Reich.
5:
Bogáty.
6:
Diues. Longè ditiſſi-
7:
mus. Prædiues. Perdi-
8:
ues. Præditus opibus.
9:
Præpollens diuitijs. Be-
10:
nè nummatus. Copi-
11:
oſus. Pecunioſus. LO-
12:
cuples.| *Diues | opibus. |
| opum. |
13:
Opulentus.| Valens | opibus. |
| Potens | |
| Clarus |
14:
Largus opum. Super-
15:
bus pecunia.
16:
Item, Reich.
17:
Vide, Regierung.
18:
Reich machen.
19:
Bogáćić.
20:
Ditare.| Facere | diuitem. |
| locupletem. |
kolumna: b
| Re |
1:
Locupletare.
2:
*Augere diuitijs. Opu-
3:
lentare.
4:
Reich werden/ ſein.
5:
Zbogáćieć.Diteſcere. Ditari.
6:
Fieri diuitem.| Augere | opes. |
| rem familia- rem. |
7:
Collocupletare ſe.
8:
Conſequi opes. Com-
9:
parare facultates.| Habere | opes. |
| Poſſidere |
| Abundare | diuitijs. |
| Affluere |
10:
AEquare ſuas opes
11:
cum potentiſſimis. Ha+
12:
bere agri modū certum.
13:
*Implere penates opi-
:
(bus. | Valere | opibus. |
| Pollere | |
| Fluere |
14:
Prouocare opibus
15:
omnes patricios.| Supe- rare | Craſſum | diui- tijs. |
| Crœſum. |
| Bb v | Eſſe |
strona: 394
kolumna: a
| Re |
1:
Eſſe diuitem pecore &
2:
tellure.
3:
Reichtumb.
4:
Bogáctwo.
5:
Diuitiæ, opes, opulen-
6:
tia. Copiæ rerum. Am-
7:
plificatio rei familiaris.
8:
Acceſſio fortunæ. Ma-
9:
gnitudo diuitiarum.
10:
Bona.| Res | familiaris. |
| partæ. |
11:
*Gaza, aurum. Acer-
12:
uus nummorum. Pecu-
13:
nia collecta. Sacci con-
14:
geſti.
15:
Reichßtag halten.
16:
Seym trzymáć.| Vocare | concilium. |
| ad concilium. | |
| Patres. | |
| Primores. |
17:
Conuocare.| Aduocare | in cœtum. |
| concilium. |
kolumna: b
| Re |
| Cogere | concilium. |
| vndiq;. | |
| ad curiam. | |
| Duces cōcilio. |
| Indicere | concilium. |
| Expoſcere | |
| Celebrare |
1:
Agere conuentus.| Habere | concilium. |
| comitia. |
2:
Loqui inter Proceres.
3:
Dicere in conuentu.
4:
Pronunciare in cōcilio.
5:
Habere orationem in
6:
concilio.
7:
Reichen.
8:
Podáć.
9:
Porrigere, præbere,
10:
offerre, tradere.
11:
*Tendere, ferre, ſup-
12:
peditare.
13:
Reiffwerden.
14:
Dozrzeć.
15:
Doſtać śię.
16:
Matureſcere. Per-
17:
matureſcere. Aſſequi
18:
maturitatem.| *Fieri |
strona: 395
kolumna: a
| Re |
1:
*Fieri aptum falcibus.
2:
Eſſe aptum legi.
3:
Rein.
4:
Cżyſty.
5:
Purus. Purior aëre.
6:
Impollutus. Immacula-
7:
tus. Immaculabilis. In-
8:
taminatus. Intemeratus.
9:
Intactus & innocens.
10:
Nulla libe reſperſus.
11:
Reinigen.
12:
Ocżyśćić.
13:
Purgare, mūdare, ter-
14:
gere, detergere, eluere.
15:
*Exuere mendas. Au-
16:
ferre maculas de re. Fu-
17:
gare maculas. Exco-
18:
quere vitium.
19:
Reiſe. Item vide,
20:
Abſcheid.
21:
Odpráwá.
22:
Drogá.
23:
Wędrowká.
24:
Iter.
25:
Difficultas itineris.
26:
Itineratio. Via. kolumna: b
| Re |
1:
*Labor viæ. Curſus.
2:
Opus eundi. Pericula
3:
maris terræq́;. Caſus
4:
viæ.
5:
Reiſen. Vide,
6:
Wandern/ & Ziehen.
7:
Reitten.
8:
Iecháć ná koniu.
9:
Iecháć iezno.
10:
Equitare. Perequitare.| *Sedere | equo. |
| Inſidere | |
| Vehi | |
| Inuehi | |
| Vectari | |
| Ire | |
| Conſpici | |
| Fidere |
| Agere | equum. |
| Agitare | |
| Fatigare | |
| Exercere |
11:
Flectere fræno collum
12:
equi.
13:
Reitter.
14:
Iezdźiec.
15:
Iezny.| Eques. |
strona: 396
kolumna: a
| Re |
1:
Eques.| *Altus | equo. |
| Sublimis. | |
| Celſus | |
| Arduus | |
| Conſpiciendus |
2:
Magiſter. Rex.
3:
Item.| Doctus | flectere equū. |
| Sciens |
| Leuis | equo. |
| Paratus | |
| Pollens | |
| Præſtans | |
| Acer | |
| Magnus | |
| Fidens |
| Inſignis | equis. |
| Nobilis |
4:
Studioſus equorum.
5:
Plural. Iezdá.
6:
Equites. Equitatus.| Exercitus | equitum. |
| Agmen | |
| Turmæ | |
| Cateruæ | |
| Alæ | |
| Cornua | |
| Stationes |
kolumna: b
| Re |
1:
Numerus magnus
2:
equitatus.
3:
Rennen.
4:
Roſpuśćić.
5:
Bieżeć.| Dare | fræna. |
| habenas. |
| *Mittere | habenas, vel fræ- na. |
| Permittere | |
| Remittere | |
| Immittere | |
| Effundere |
6:
Indulgere habenis.| Vrgere | equum. |
| Exhortari | |
| Incitare | |
| Concitare | |
| Impellere | |
| Præcipitare |
7:
Ferri habenis. Volare.
8:
Item.
9:
Potkáć śię.
10:
Congredi. Ire obuium.
11:
*Subire obuium haſta.
12:
Concurrere. Incurrere.
13:
Occurrere. Dignari
14:
congreſſus alicuius.
15:
Bellare cui.| Retzel. |
strona: 397
kolumna: a
| Re |
1:
Retzel.
2:
Gadká/ & węzło=
3:
wáta rzecż.
4:
AEnigma. Inuolu-
5:
crum. Integumentum.
6:
Scrupulus. Nodus.
7:
Verba perplexa. Diffi-
8:
cultas ſcrupea. Locus
9:
ſcrupuloſus.
10:
*Dicta inexplicita. Er-
11:
ror perplexus. Ambages
12:
Sphyngis.
13:
Reuchern.
14:
Kádzić.
15:
Suffire. Facere ſuffi-
16:
tum. Incendere thus.
17:
*Vaporare templū thu-
18:
re. Incendere odores.
19:
Spargere flaas thure.
20:
Dare thus dijs.| Ingerere | thura focis. |
| Imponere |
21:
Iâ cere libamina in
22:
flammam.| Addere | thura flam- mis. |
| Ferre |
23:
Extruere aras dono
24:
thuris. Placare Deum
25:
thure. kolumna: b
| Rh |
1:
Rhor.
2:
Trćiná.,
3:
Arundo, vlua, ca-
4:
lamus.
5:
*Iuncus. Vimen iunci.
6:
Rhum.
7:
Chlubá.
8:
Chełpá.
9:
Gloriatio, iactatio,
10:
venditatio. Superbia
11:
dictorum.| *Os | magniloquum. |
| ſuperbum. |
12:
Animus ſuperbus. Fla-
13:
tus.
14:
Rhumretig.
15:
Chlubny.
16:
Chełpliwy.
17:
Iactabundus.
18:
*Magniloquus. Tumi-
19:
dus magniloquo ore.
20:
Superbus. Iactantior.| Iactator | proprij hono- ris. |
| linguæ. | |
| ſtirpis. |
| Aduerb. |
strona: 398
kolumna: a
| Ri |
1:
Aduerb.
2:
Glorioſe, magnificè.| Non ſine | gloria. |
| laude. |
3:
Summa cum laude.
4:
Richen.
5:
Woniáć.
6:
Percipere odorem.
7:
Olfacere quid.
8:
*Ducere naribus.| Delectari | odore. |
| Paſci |
9:
Richten. Vide,
10:
Recht ſprechen.
11:
Richter.
12:
Sędźia.
13:
Iudex.| Vindex | fraudis. |
| facinoris. | |
| ſceleris. |
14:
*Quæſitor, arbiter.
15:
Magiſter iuris.
16:
Richtſcheid.
17:
Regula, norma, mo-
18:
dulus, decēpeda, rubrica.
19:
Rieb.
20:
Zebrá.kolumna: b
| Ri |
1:
Coſtæ.| *Crates | laterum. |
| Iuncturæ | |
| Textura |
2:
Lumbi.
3:
Rigel.
4:
Záporá.
5:
Obex, peſſulus, repa-
6:
gulum.
7:
*Robur. Munimen
8:
portæ.| Clauſtrum | ianuæ. |
| portæ. |
9:
Sera.
10:
Rinde.
11:
Skorá.
12:
Lub.
13:
Cortex, muſcus, li-
14:
ber, ſuber.
15:
Ring anſtecken.
16:
Pierśćień wzdziać.| Induere | Gerere |
| annulum di- gitis. |
17:
*Aptare digitis ſma-
18:
ragdos. Habere manus
19:
conſpicuas gemmis.| Ringen. |
strona: 399
kolumna: a
| Ri |
1:
Ringen.
2:
Biedzić śię.
3:
Zápáſy iść.
4:
Luctari.
5:
*Contendere ludo &
6:
luctari.| Exer- cere | palæſtras. |
| ſe in palæſtris. |
7:
Ludere palæſtra. Tran-
8:
ſire ad opus palæſtræ.
9:
Collidere pectora. Pre-
10:
mere ad pectus. Conſe-
11:
rere manus. Gaudere
12:
pugnis.
13:
Rinnen.
14:
Kápáć.
15:
Stillare, diſtillare.
16:
*Manare de cortice.
17:
Properere ſucco. Sudare
18:
humore. Exudare, deſu-
19:
dare, defluere, eluctari.
20:
Ritz haben.
21:
Skáłe mieć.
22:
Rozpáść śię.| Agere | rimas. |
| Scindi in |
kolumna: b
| Ro |
1:
Ducere rimam.
2:
*Diſijci, ſecari, diſſili-
3:
re. Fatiſcere rimis. Eſſe
4:
fiſſum rima. Non coire
5:
in arctum. Tranſmit-
6:
tere aquam.
7:
Roſten.
8:
Pordzewieć.
9:
Contrahere ferrugi-
10:
nem. Incidere in æru-
11:
ginem.| *Lædi | rubigine. |
| Rodi | |
| Teri | |
| Exedi | |
| Operiri |
12:
Sordere fumo.
13:
Roſtig.
14:
Pordzewiáły.
15:
Ferruginoſus, ferru-
16:
gineus.| *Niger | rubigine. |
| Scaber |
17:
Plenus rubiginis.
18:
Rot.
19:
Cżerwony.| Rubeus, |
strona: 400
kolumna: a
| Ro |
1:
Rubeus, rubens, ru-
2:
ber, rutilus, rubicundus.
3:
*Sanguineus, igneus,
4:
roſeus, puniceus, pur-
5:
pureus, croceus.
6:
Rot ferben.
7:
Vcżyrwięnić.
8:
Rubefacere.
9:
*Lauare Aſſyrio colo-
10:
re. Pingere.| Tingere | murice. |
| Inquinare |
11:
Rottmeiſter.
12:
Rotmiſtrz.
13:
Decanus. Tribunus
14:
militum. Centurio. Prę-
15:
fectus.| Magiſter | militiæ. |
| peditum. | |
| equitum. |
16:
*Dux.
17:
Rudel.
18:
Wiosło.
19:
Remus.
20:
*Pondus remi. Remi-
21:
gium, contus, tonſæ. kolumna: b
| Ru |
1:
Regimen nauis. Mo-
2:
deramen. Ordo remi-
3:
gis.
4:
Rudeln. Vide,
5:
Schiffen.
6:
Ruffen.
7:
Záwołáć.| Vocare. | nomine. |
| nomen. | |
| voce. | |
| clamore. |
8:
Aduocare. Euocare.
9:
Increpare vocando.
10:
Ciere. Accire. Citare.
11:
Poſcere voce. Clamare
12:
quem. Accerſere. Ar-
13:
ceſſere.
14:
Ruhe.
15:
Odpocżywánie.
16:
Quies, requies, ocium.
17:
Fructus ocij. Inter-
18:
miſſio.| Remiſſio | animi. |
| Securitas |
19:
Finis laboris. Vacatio
20:
muneris. Inopia nego-
21:
cij. Aberratio à mole-| ſtijs. |
strona: 401
kolumna: a
| Ru |
1:
ſtijs. Ceſſatio, tran-
2:
quillitas, relaxatio.| Studium | requieſcendi. |
| minuens la- borem. |
3:
Tempus vacuum. Lo-
4:
cus reſpirandi. Mora.
5:
Ruhen. Vide, &
6:
Auffhren zu ar=
7:
beiten.
8:
Odpocżywáć.
9:
Quieſcere, conquie-
10:
ſcere.| Curare | corpus. |
| valetudinem. |
| Dare operam | valetu- dini. |
| Seruire | |
| Tribuere quid |
11:
Vacare. Eſſe vacuum.
12:
Nihil agere. Seuocare
13:
animum à rebus. Com-
14:
plecti ocium. Perfrui
15:
ocio. Habere quid vacui
16:
temporis. Deſcendere
17:
ad animi remiſſionem.| Conuertere ſe ad | oci- um. |
| Conferre ſe in | |
| Nanciſci |
kolumna: b
| Ru |
1:
Confugere in portum
2:
ocij. Conſidere in ocio.| *Petere | requiem. |
| Poſcere | |
| Sperare |
3:
Reſpirare. Fouere cor-
4:
pus quiete. Indulgere
5:
quieti.
6:
Ruhend.
7:
Proznuiący.
8:
Quietus. Integer ab
9:
labore. Ocioſus ab ani-
10:
mo.| Vacuus | negocijs cu- riſq́;. |
| cura atq; la- bore. |
11:
*Liber laborum.| Solutus | operum. |
| Immunis. | |
| Immemor |
12:
Tranquillus.
13:
Ruhen im ſchaten.
14:
Odpocżywáć w
15:
chłodzie.
16:
Lezeć w ćięniu.| Quieſce- re | in | vmbra. |
| ſub |
| Cc | Requie- |
strona: 402
kolumna: a
| Ru |
| Requie- ſcere | ſub vmbra. |
| in herba. |
1:
*Deponere corpus ſub
2:
arbore. Caprare vmbrā.
3:
Succedere vmbræ. Se-
4:
dere ſub arbore. Conſi-
5:
dere in herba. Reſidere
6:
ſub vmbra. Vitare æ-
7:
ſtum ſub frondibus.
8:
Procumbere in herba.| Iacere | ſub vmbra. |
| Cubare | |
| Latere |
9:
Geudeo vmbra. Dili-
10:
gere vmbram.
11:
Sa.
12:
SAal.
13:
Salá.
14:
Sień.
15:
Vide, & Páłac.
16:
A
Trium, artiolum,
17:
pauimentum, ta-
18:
bulatum.
19:
*Solum marmoreum. kolumna: b
| Sa |
1:
Sach. Vide,
2:
Gerichtshandel.
3:
Sacriſtey.
4:
Zákryſtia.
5:
Penetrale, adytum.
6:
*Secreta. Pars interior.
7:
Sacraria. Seceſſus.
8:
Salbe.
9:
Maſc.
10:
Vnguentum.
11:
*Vnguen, oleum,
12:
myrrha, amomum, ca-
13:
ſsa, nardum, coſtum,
14:
cinnamum, Oponalſa-
15:
mum, Amaracinum,
16:
Coſmianum.
17:
Saltzen.
18:
Oſolić.
19:
Salſare.
20:
*Spargere ſale. Inſper-
21:
gere ſalem. Contingere
22:
ſale.
23:
Samlen. Vide,
24:
Hauffen.
25:
Sarch. Vide,
26:
Todten Bar.| Saw. |
strona: 403
kolumna: a
| Sa |
1:
Saw.
2:
Swiniá.
3:
Sus, porcus, porca,
4:
ſcrofa,
5:
*Pecus.
6:
Sauer.
7:
Kwáśny.
8:
Acetoſus, acerbus,
9:
acris, mordax.
10:
Sauer ſehen. Vide,
11:
Scheutzlich.
12:
Sauffen vnd
13:
freſſen.
14:
Vide, Praſſen.
15:
Saugen.
16:
Sáć.
17:
Sugere.| *Quærere | vbera. |
| Petere | |
| Ducere | |
| Trahere | |
| Pulſare | |
| Conſumere | |
| Ebibere |
kolumna: b
| Sa |
1:
Bibere lac. Laudere pen-
2:
dens circum vbera De-
3:
pendere de vbere.| Nutriri | lacte. |
| Ali | |
| Satiari |
4:
Saul.
5:
Słup.
6:
Filar.
7:
Statua, columna.
8:
*Signum, effigies, py-
9:
ramis, coloſſus, moni-
10:
mentum.
11:
Scepter.
12:
Sceptrum.
13:
Berło.
14:
Sceptrum.
15:
*Inſigne regis.| Decus | ſceptri. |
| regni. |
16:
Geſtamen. Regimen
17:
dextræ. Tridens.
18:
Schaden.
19:
Szkodá.
20:
Damnum, detrimen-
21:
tum, diſpendiū, iactura,| Cc ij | incom- |
strona: 404
kolumna: a
| Sch |
1:
incommodum. Amiſſio
2:
rei. Maleficium. Vitium
3:
& calamitas, peſtis, ſtra-
4:
ges, clades, pernicies,
5:
ruina, caſus, exitium.
6:
Naufragium rei fami-
7:
liaris.
8:
Schaden thun/
9:
oder zufgen.
10:
Szkodzić.
11:
Szkodę vcżynić.
12:
Nocere.| Eſſe | pernicioſum. |
| damno. | |
| detrimento. | |
| exitio. | |
| exitium. |
13:
Obeſſe. Facere quid ma-
14:
li. Malefacere. Officere.| Ferre | quid mali. |
| perniciem. |
15:
Apportare quid damni.| Dare | damnum. |
| malum. |
16:
Subuertere. Minuere
17:
fructus.| Remorari | coodum. |
| Impedire |
18:
Incidere cui pennas. kolumna: b
| Sch |
1:
*Obſtare bonis.| Inhibere | commoda. |
| Adimere | |
| Frangere |
2:
Immittere exitium.
3:
Sternere exitio.
4:
Schaden leyden.
5:
Szkodowáć.
6:
Szkodę ćierpieć.
7:
Pati damnum.| Capere | detrimentum. |
| quid detri- menti. |
| Accipe- re | damnum. |
| incoodū. | |
| detrimētum. | |
| calamitatem. | |
| quid | calami tatis. |
| detri- mēti. |
8:
Facere iacturam.| Affici | incommodo. |
| calamitate. |
9:
Priuari fructu. Sentire
10:
damnum.
11:
Schaff.
12:
Owcá.| Ouis, |
strona: 405
kolumna: a
| Sch |
1:
Ouis, ouicula.
2:
*Pecus balans. Balan-
3:
tes. Greges balantum.
4:
Agnus, agna, bidens.
5:
Schaffſtal.
6:
Owcżárnia.
7:
Ouile, hœdile.
8:
*Cauea, caula.| Domus | pecorum. |
| Receſſus |
9:
Schaffen.
10:
Stworzyć.
11:
Creare, condere, fa-
12:
cere, conſtruere. AEdi-
13:
ficare mundum.
14:
*Fingere. Fundare cœ-
15:
lum ac terram pontūq́;.
16:
Schall.
17:
Brzęk/ & Dzwięk.
18:
Sonus, ſonitus.
19:
*Sonor, fragor, canor,
20:
clangoe, crepitus, pulſus,
21:
murmur, ſtridor, tin-
22:
nitus, clamor, fremitus,
23:
vox, plauſus, ſuſurrus.kolumna: b
| Sch |
1:
Item.
2:
Echo.
3:
*Vox. Sermo percuſ-
4:
ſus ab antris. Imago ne-
5:
morum vocalis. Sonus,
6:
ſonitus, murmur. Con-
7:
ſenſus cauæ vallis.
8:
Schallen.
9:
Brzmieć.
10:
Brząkáć.
11:
Sonare, reſonare, in-
12:
ſonare, conſonare.
13:
*Habere ſonum. Fa-
14:
cere ſtrepitum. Efficere
15:
ſonum.| Dare | ſonum. |
| ſonitum. | |
| fragorem. |
16:
Reſpondere, loqui, cre-
17:
pare, increpare, increpi-
18:
tare, ſtridere, ſuſurrare,
19:
reſultare. Obſtrepere
20:
ſono. Reboare.
21:
Item, de Echo.
22:
Pogrzimáć.
23:
Pomáwiáć.
24:
Aſſonare cui. Reſpon-
25:
dere ſono.| Cc iij | *Red- |
strona: 406
kolumna: a
| Sch |
| *Reddere | verba. |
| Remittere |
1:
Reclamare. Geminare
2:
clamorem. Ingeminare
3:
voces. Iterare quid vo-
4:
cibus. Vocare vocantē.
5:
Scham.
6:
Wſtyd.
7:
Srom.
8:
Pudor.| Decus | pudoris. |
| Signum | |
| Significatio | |
| Cura |
| Laus | pudoris. |
| pudicitiæ. |
9:
Pudicitia. Verecundia,
10:
continentia, rubor.| Color | verecundus. |
| ingenuus. |
11:
Schamhafftig.
12:
Wſtydliwy.
13:
Sromieżliwy.
14:
Pudicus, verecundus,
15:
modeſtus. Modeſto
16:
vultu. Moderatus mo-
17:
ribus. Ingenuus. kolumna: b
| Sch |
| Ingenui | pudoris. |
| Plenus |
1:
*Pudibundus.
2:
Scham ablegen.
3:
Vtráćić wſtyd.
4:
Violare| Deponere | pudorem. |
| Abijcere |
5:
*Soluere pudorem.| Tranſire fines | pudo- ris. |
| Rumpere fręna |
6:
Perfricare frontem &
7:
deponere pudorem.
8:
Schamrot machē.
9:
Záwſtydźić.
10:
Incutere pudorem.
11:
Afferre ruborem. Con-
12:
fundere faciem. Redar-
13:
guere.
14:
Schamrot werdē.
15:
Wſtydźić śię.
16:
Erubeſcere. Obſequi
17:
pudori.| Adduci | pudore. |
| Frangi |
18:
Exalbeſcere.
19:
*Rubere.| Erube- |
strona: 407
kolumna: a
| Sch |
| Erubeſcere. | pudore. |
| genis. |
| Suffun- dere | ora rubore. |
| ruborem ore. |
1:
Suffundi rubore. Dare
2:
rubore ſigna pudoris.
3:
Schand.
4:
Sromotá.
5:
Zelżywość.
6:
Dedecus, ignominia,
7:
turpitudo. Malum tur-
8:
pitudinis. Infamia, pro-
9:
brum, opprobrium.
10:
*Nota, macula, labes,
11:
crimen.
12:
Schandbar.
13:
Zelżony.
14:
Ignominioſus. Probro-
15:
ſus. Plenus dedecoris.| Turpis. | nomini valdeq́; vitio- (ſus. |
16:
Sordidus ad famam.
17:
*Pudendus. Fœdus pu-
18:
denduſq́;. Dignus ru-
19:
bore. Indignus.
20:
Scharff.
21:
Oſtry. kolumna: b
| Sch |
1:
Acutus, præacutus.
2:
*Anceps, vulnificus.
3:
Scharffſinnig.
4:
Dowćipny.
5:
Oſtrego bacżęnia.
6:
Ingenioſus.| Magno | ingenio. |
| Maximus | |
| Excellenti | |
| Præſtans | |
| Velox | |
| Diuino | |
| Summo | |
| Acutiſſimus |
| Acerrimi | ingenij. |
| Excellentis | |
| Vehementis |
7:
Ornatus ingenij magni-
8:
tudine. Præditus ſum-
9:
mo ingenio.| Acutus | & perſpicax natura. |
| in cogitando. |
10:
Peracutus. Subtilis.
11:
Solers.
12:
Scharffſinnigkeit.
13:
Ingenium.| Cc iiij | Facultas |
strona: 408
kolumna: a
| Sch |
| Facultas | ingenij. |
| Bonitas | |
| Præſtantia | |
| Fructus | |
| Magnitudo | |
| Acumen | |
| Vis | |
| Decus |
1:
Intelligentia. Celeritas
2:
animi.
3:
Scharren.
4:
Greść.
5:
Calcitrare.
6:
*Recalcitrare. Spar-
7:
gere arenam. Proludere
8:
ſparſa arena.| Effodere | arenas. |
| Torquere |
9:
Pulſare terram.
10:
Schatz.
11:
Skarb.
12:
Theſaurus. Vis auri
13:
argentiq́;.
14:
*Aurum.| Pondus | auri. |
| argenti & auri. |
15:
Argentum.| Talenta | argenti. |
| auri. |
kolumna: b
| Sch |
1:
Pecunia alta. Aceruus.
2:
Schatzkammer.
3:
Skárbnicá.
4:
AErarium. Copiæ æra-
5:
rij. Fiſcus.
6:
*Opes vrbis. Gaza,
7:
cenſus, tributum.
8:
Schatz ſamlen.
9:
Vide, Geld/ rc.
10:
Schatz vergraben.
11:
Zákopáć ſkarb.
12:
Defodere aurum.
13:
*Infodere opes. Præfo-
14:
dere aurum. Condere
15:
opes. Recondere num-
16:
mos. Abdere theſaurum
17:
terræ. Deponere terra
18:
pondus argenti & auri.
19:
Reponere theſaurum.
20:
Premere terra.
21:
Schaumen.
22:
De Aquis.
23:
Pięnić.
24:
Spumere. Albere ſpu-
25:
mis.
26:
*Caneſcere canum
27:
fluctibus.| Item. |
strona: 409
kolumna: a
| Sch |
1:
Item: de Animalibus,
2:
& equis.
3:
Slinić.
4:
Pięnić.
5:
Spumare. Agere ſpu-
6:
mas.
7:
*Fundere ſpumam.| Humeſcere | ſpuma. |
| Fumare |
8:
Mandere frænum ſpu-
9:
mans. Cruentare fræ-
10:
num morſu.
11:
Schawſpiel.
12:
Okázowánie gry.
13:
Ludi. Appartus lu-
14:
dorum.| Largitio. | munerum. |
| popularis. |
15:
Delinitio multitudinis.
16:
Spectaculū. Viſcerationes
17:
& gladiatorū munera.
18:
*Ludus vrbis publicus.
19:
Luſus arenæ. Munus
20:
ſacrum.
21:
Schawſpiel anrichten.
22:
Gigrę przyrządzić.| Inſtruere | ludos. |
| Exhibere | |
| Parare | |
| Apparare |
kolumna: b
| Sch |
| *Dare | ſpectacula turbæ. |
| Præbere |
| Celebrare | ludos. |
| certamina. |
| Facere | ludos. |
| Habere | |
| Perſoluere |
1:
Ponere certamina.
2:
Scheckicht.
3:
Pſtry.
4:
Maculoſus.
5:
*Maculatus corpore.| Tinctus | maculis. |
| Ardens | |
| Cœruleus | |
| Præſignis |
| Inſignis | maculis. |
| notis. |
6:
Nitidus fulgore. Varius,
7:
ſtellans, ſtellatus, ſqua-
8:
meus, ſquamoſus. Viri-
9:
dis ſquamis.
10:
Schedigen. Vide,
11:
Wunden.
12:
Schedlich.
13:
Skodliwy.
14:
Nocens, pernicioſus,
15:
noxius, exitioſus, exiti-| Cc v | alis, |
strona: 410
kolumna: a
| Sch |
1:
alis, calamitoſus, detri-
2:
mentoſus, funeſtus, in-
3:
fauſtus, damno ſus. Non
4:
ſalutaris. Letalis, peſti-
5:
lens, peſtifer.
6:
*Natus lædere. Com-
7:
modus noxæ. Male-
8:
ſuadus.
9:
Item.
10:
Cupidus nocendi.
11:
Qui conatur nocere.| *Auidus | nocēdi. |
| Prodigus | |
| Haud ignarus |
12:
Scheiden.
13:
Rozłącżyć.
14:
Rozdźielić.
15:
Diſiungere, ſecernere.
16:
Partiri ac diſtribuere.
17:
Dirimere, diſſipare, di-
18:
ſtrahere, diſijcere, di-
19:
ſpergere, diſpellere, diſ-
20:
ſociare, ſoluere, diſſe-
21:
care, diſtinguere, diuel-
22:
lere, dimouere, diduce-
23:
re. Perturbare ordinem.
24:
Item, Scheiden.
25:
Vide, Eheſcheiden.kolumna: b
| Sch |
1:
Schein.
2:
Bláſk.
3:
Species. Similitudo
4:
ſpecieſq́;. Imago. Ti-
5:
tulus.
6:
Item.
7:
Splendor, fulgor.
8:
*Lux, lumē, iubar, radij.
9:
Imago lucis. Flammæ.
10:
Scheinen.
11:
Swiećić.
12:
Iáśnieć.
13:
Lśnieć śię.
14:
Splendere, fulgere, re-
15:
fulgere, lucere, collucere.
16:
*Reſplendere, ſplende-
17:
ſcere, effulgere, elucere,
18:
relucere, ſublucere, lu-
19:
ceſcere. Dare lucem.| Spargere | radios. |
| iubar. |
20:
Diſpergere lucem. Scin-
21:
tillare luce. Vibrare ra-
22:
dios. Nitere, enitere,
23:
niteſcere.| Iâcere | lumen. |
| Præbere | |
| Fundere |
| Micare |
strona: 411
kolumna: a
| Sch |
1:
Micare, coruſcare, ra-
2:
diare, rutilare.
3:
Scheitel.
4:
Wierzch głowy.
5:
Przedźiał.
6:
Vertex.
7:
*Iuncturæ verticis.| Apex | capitis. |
| comarum. |
| Diſcrimen | capitis. |
| Volubilitas |
8:
Schelten.
9:
Láiáć.
10:
Increpare, increpita-
11:
re, obiurgare, arguere,
12:
redarguere, coarguere.
13:
Confutare dictis. In-
14:
uehi in quem. Repre-
15:
hendere, reprehenſare.
16:
Dicere in quem grauius.| Facere | conuicium. |
| imperum in quem. |
17:
Adoriri iurgio. Perſequi
18:
quid acrius. Conſectari
19:
clamoribus & conui-
20:
cijs. Corripere.kolumna: b
| Sch |
| *Corripere | verbis. |
| voce. |
| Caſtigare | dictis. |
| Extimulare | |
| Mordere |
1:
Culpare, inceſſere. In-
2:
gerere voces. Pugnare
3:
loquendo.
4:
Scheltwort.
5:
Láiánie.
6:
Increpatio, obiurga-
7:
tio, acerbitas. Grauitas
8:
& ſeueritas. Caſtigatio.
9:
*Verba amara.| Dicta | acerba. |
| procacia. |
10:
Amara.
11:
Schencken.
12:
Dárowáć.
13:
Donare.| Dare | munus. |
| donum. | |
| dono. |
| Ferre | dono quid. |
| dona. | |
| munuſculum. |
14:
Adiungere beneficio.
15:
Facere largitiones.| Afficere |
strona: 412
kolumna: a
| Sch |
1:
Afficere munere. Mu-
2:
nerari re. Remunerari
3:
præmio.| *Donare | munus. |
| munere. |
| Reddere | dona. |
| Tribuere |
4:
Tradere, largiri, elargiri.
5:
Tendere munera. Con-
6:
tendere muneribus.| Diuidere | præmia. |
| Soluere |
7:
Perferre munus. One-
8:
rare donis.
9:
Schenckung.
10:
Dar.
11:
Darownicá.
12:
Donum, munus, mu-
13:
nuſculum. Effuſio pe-
14:
cuniæ. Largitio.
15:
*Præmium, precium,
16:
pignus.
17:
Schenckung neh=
18:
men.
19:
Dar wziąć.| Capere | donum. |
| præmium. |
kolumna: b
| Sch |
| Accipere | munus. |
| Habere |
1:
Gaudere munere. Ho-
2:
norari dono. Opprimi
3:
beneficijs. Reportare
4:
quid munuſculi.
5:
Schenden. Vide,
6:
Affterreden.
7:
Schepffen.
8:
Cżyrpáć.
9:
Haurire.
10:
*Petere vndas è fonte.
11:
Sumere aquam è flumi-
12:
ne. Excipere laticem.
13:
Ferre fontem. Portare
14:
aquas in dolia. Replere
15:
dolia.
16:
Scherffen.
17:
Oſtrzyć.
18:
Acuere, exacuere.
19:
*Reddere acutum.
20:
Exaſperare.
21:
Schertz. Vide,
22:
Hffligkeit.
23:
Schetzen.
24:
Szacowáć.| AEſti- |
strona: 413
kolumna: a
| Sch |
1:
AEſtimare.
2:
*Penſare auro.
3:
Scheutzlich.
4:
Przikry.
5:
Sręgły.
6:
Srogi.
7:
Toruus, trux. Plenus
8:
minarum. Truculentus.| *Toruus | facie. |
| vultu. | |
| viſu. | |
| ſupercilijs. |
| Ferus toruo | vultu. |
| Ferox truci | |
| Tremendus |
| Minax. | vultu. |
| fronte. |
9:
Sæuus minaci vultu.
10:
Truculētior vrſa. Atrox
11:
oculis. Formidabilis.
12:
Aduerb. Vide,
13:
Erſchrecklich.
14:
Scheutzlich aus=
15:
ſehen.| Pátrzić | ſrogo. |
| przikro. | |
| ſręgło. |
kolumna: b
| Sch |
1:
Videre toruum. Co-
2:
gitare quid ſecū iratus.
3:
*Spectare toruis oculis.
4:
Aſcipere toruo vultu.| Ardere | oculis. |
| Fulminare |
5:
Scheutzligkeit.
6:
Przikrość.
7:
Srękłość.
8:
Srogość.
9:
Toruitas.| *Vultus | trux. |
| igneus. |
10:
Oculi truces. Acies tor-
11:
ua. Viſus toruus.
12:
Schicken. Vide,
13:
Senden.
14:
Schiedman. Vide,
15:
Mittler.
16:
Schiff.
17:
Lodzia/ & Lodz.
18:
Nauis, nauigium.| *Ratis. |
strona: 414
kolumna: a
| Sch |
1:
*Ratis. Texta ratis.
2:
Prora, puppis, carina,
3:
faſelus, biremis, trire-
4:
mis, arbor, pinus.
5:
Schiffen.
6:
Zeglowáć.
7:
Po wodzie iecháć.
8:
Nauigare. Incitare
9:
nauem remis.
10:
*Remigare. Subremi-
:
(gare.| Inſurgere | remis. |
| Incumbere |
| Agere | remos. |
| nauem. |
11:
Subigere lembū remi-
:
(gijs.| Impel- lere. | remos. |
| puppim. |
12:
Regere ratem. Ferire
13:
mare. Verrere æquora.| Secare | mare. |
| æquor. |
| Scindere | mare naui- (gio. |
| fretum. |
14:
Findere æquor. Sulcare
15:
vndas rate. Laceſſere
16:
pelagus carina.| Ire per | mare. |
| æquor. | |
| vndas. |
kolumna: b
| Sch |
1:
Tranſire mare. Currere
2:
remis. Volare pelago.| Facere iter | puppe. |
| gurgite. |
3:
Vehi per æquora.
4:
Schiffart.
5:
Zeglowánie.
6:
Nauigatio, velificatio.| Motus | remorum. |
| Pulſus |
| Labor | remigandi. |
| nauigationis. | |
| maris. |
7:
*Remigium.| Ictus | remorum. |
| remigis. | |
| nautarū alterni. |
8:
Verber, certamen.
9:
Item.| Apparatus | nauigati- onis. |
| Difficultas | |
| Ordo | |
| Labor |
10:
Ratio nauigij. Officia
11:
nauis. Vſus nauium.| *Iter | nauis. |
| viæ. |
| Via | maris. |
| cœrulea. |
| Curſus. |
strona: 415
kolumna: a
| Sch |
1:
Curſus, fuga.
2:
Schiffman.
3:
Zeglarz.
4:
Remex.
5:
*Portitor. Sulcator vn-
6:
dæ. Vector. Cuſtos la-
7:
terum. Item.
8:
Nauta, Præfectus
9:
claſſis.
10:
*Nauita gubernator,
11:
dominus. Ductor
12:
claſſis. Dux.| Rector | nauis. |
| ratis. |
13:
Moderator, magiſter.
14:
Arbiter alni.
15:
Schiffbruch.
16:
Rozbićie okrętu.
17:
Naufragium.| *Labor | pelagi. |
| Iactatus |
| Pericula | maris. |
| ponti. |
| Caſus | maris. |
| pelagi. |
18:
Fortuna maris.
19:
Schiffbruch leydē.
20:
Podiąć rozbićie
21:
okrętu.kolumna: b
| Sch |
1:
Naufragari. Pati nau-
2:
fragium. Ferre tempe-
3:
ſtatē. Vti aduerſa tem-
4:
peſtate. Conſiſtere in
5:
vadis. Frangere nauem.
6:
Amittere claſſem tēpe-
7:
ſtate. Perire naufragio.| *Iactari | mari. |
| æquore. | |
| vndis. | |
| per vndas. | |
| gurgite. | |
| vento. | |
| ventis & vndis. |
| Agi | tempeſtatibus. |
| fluctibus. | |
| ventis. |
8:
Ferri in ſcopulos. Volui
9:
vndis. Obrui aquis.
10:
Opprimi fluctibus.
11:
Schiffreich.
12:
Płáwny.
13:
Zeglowny.
14:
Nauigabilis.
15:
*Velifer, veliuolus.| Peruius | nauibus. |
| roſtris. | |
| velis. |
| Aptus |
strona: 416
kolumna: a
| Sch |
| Aptus | remis. |
| Habilis |
1:
Schild.
2:
Tarcża.
3:
Rondelá.
4:
Clypeus. Scutum.
5:
Tegumen æneum.| *Inſigne | clypei. |
| Pondus | |
| Moles | |
| Onus | |
| AEs | |
| Textum | |
| Curuamen |
| Orbis. | clypei. |
| tegminis. |
6:
Vmbo. Crates vmbo-
7:
nis. Cetra.
8:
Schild faſſen.| Wziąć | targąm. |
| Viąć |
| Capere | clypeum. |
| Sumere | |
| Geſtare |
9:
Protegi ſcuto. Tenere
10:
ſcutum.
11:
*Inuadere clypeum.kolumna: b
| Sch |
1:
Dare clypeum læuæ.
2:
Aptare clypeum haben-
3:
do. Inſertare ſiniſtram
4:
clypeo. Subijcere ſini-
5:
ſtram ſcuto. Subligare
6:
clypeum ſiniſtræ. Clau-
7:
dere humeros clypeo.
8:
Suſtinere clypeum ma-
9:
nibus.| Ferre | clypeum. |
| ſcutum. |
10:
Schild vorwerffen.
11:
Záłozyć.
12:
Záſtáwić śię Tar=
13:
cżąm.| Obijcere | clypeum. |
| Opponere |
| *Tegi | clypeo. |
| Subſiſtere |
14:
Latere poſt clypeum.
15:
Repellere quem clypeo.
16:
Abire protectū parma.
17:
Schild ausſchlagē.
18:
Tarcżąm wybić.
19:
Excutere clypeum.| Reuellere | clypeum. |
| ſcutum ma- nibus. |
| Detra- |
strona: 417
kolumna: a
| Sch |
1:
Detrahere ſcutū à quo.
2:
Schieſſen.
3:
Strzelić.
4:
Exercere ſe arcu.| Iâcere | ſagittam. |
| Conijcere |
| *Pellere | ſa- git tā. | manu. |
| Impellere | neruo. | |
| Expellere | arcu. |
5:
Torquere telum manu.| Contorquere | telum. |
| Spargere | |
| Fundere |
6:
Emittere telū manibus.
7:
Dimittere telum manu.
8:
Librare telum. Certare
9:
ſagitta. Inſtare iaculis.
10:
Schinden.
11:
Odrzeć.
12:
Obiąć.
13:
Excoriare. Detrahere
14:
pellem.
15:
*Detegere carnem &
16:
oſſa. Eripere pellem.
17:
Diripere cutem coftis
18:
& nudare viſcera. Di-
19:
ſtendere cui cutem. kolumna: b
| Sch |
1:
Schlacht. Vide,
2:
Streit.
3:
Schlachten.
4:
Zábić.
5:
Mactare.| *Ferire | ſecuri. |
| collū bouis. | |
| agnam. |
6:
Percutere ſecuri. | Reſecare collū | cul- tro. |
| Rūpere guttur | |
| Fodere guttur | |
| Soluere viſcera |
| Tingere | cultrum ſan- guine. |
| ferrū ceruice. |
7:
Iugulare. Demittere
8:
cruorem iugulo.
9:
Schlaff.
10:
Spánie.
11:
Somnus.| *Munus | ſomni. |
| Dulcedo | |
| Languor | |
| Inertia |
12:
Sopor. Grauitas ſopo-
13:
ris. Quies.| Dd | Cura |
strona: 418
kolumna: a
| Sch |
| Cura | quietis. |
| Torpor |
1:
Requies. Veternus.
2:
Schlaffen.
3:
Spáć.
4:
Dormire. Dormitare.
5:
*Quieſcere nocte.| Requieſcere | ſomno. |
| lecto. |
| Iacêre | ſomno. |
| victū ſomno. | |
| lecto. | |
| ſtratis. |
6:
Capere ſomnum.| Frui | ſomno. |
| quiete. |
7:
Experiri ſomnum.| Ducere | ſomnos. |
| Exigere |
8:
Stertere. Grauari
9:
ſomno.
10:
Schlaffen gehen.
11:
Iść ſpáć.| Ire | dormitum. |
| cubitum. |
12:
Dimitti dormitum.kolumna: b
| Sch |
| *Petere | ſomnum. |
| lectum. | |
| thalamos. |
1:
Repetere ſtramina tori.
2:
Schlfferig.
3:
Drzęmiący.
4:
Dormituriens, ſom-
5:
niculoſus, ſomniplenus.
6:
Plenus ſomni.| *Langui- dus. | ſomno. |
| à ſomno. |
7:
Languidulus Languens.
8:
Grauis ſomno. Iners.
9:
Veternoſus.
10:
Schlfferig ſein.
11:
Drzęmáć.
12:
Dormiturire, oſcitare.| *Titubare | ſomno. |
| Vrgeri |
13:
Remittere opus feſſum
14:
ſomno. Labi. Deponere
15:
caput.
16:
Schlag.
17:
Vderzęnie.
18:
Raz. | Verber, |
strona: 419
kolumna: a
| Sch |
1:
Verber, plaga, ictus.
2:
*Sonus verberum.
3:
Pulſus, vulnus.
4:
Schlag auffangen| Záłożyć | śię. |
| Záſtáwić |
| Excipere | ictum. |
| impetus gladiorū. |
|
| telum. |
| Intercipere | telum. |
| haſtam. |
5:
Suſtinere uncurſum.
6:
*Sufferre ictum. Suffi-
7:
cere ictibus. Leuare ictū
8:
manu. Defendere hu-
9:
meros. Reijcere ictum.
10:
Diſcutere haſtas.
11:
Schlagen.
12:
Bić.
13:
Vderzyć.
14:
Percutere.
15:
Verberare. Deuerbe-
16:
rare vſq; ad necem. In-
17:
gerere pugnos in ven-
18:
trem. Incutere colaphū.
19:
Infringere colaphos. kolumna: b
| Sch |
1:
Cædere pugnis. Rum-
2:
pere guttur pugno. In-
3:
uolare vnguibus in ocu-
4:
los. Defatigari verbe-
5:
rando. Diminuere ca-
6:
put. Dolare caput lum-
7:
boſq́; fuſte.| Mulctare | malè. |
| verberibus. | |
| vſq; ad necē. |
8:
Labefacere ōnes dentes.
9:
*Diuerberare gladio.| Ferre | verbera. |
| plagam. |
10:
Caſtigare verberibus.| Pulſare | manu. |
| ictibus. |
11:
Ferire.
12:
Petere capillos vngui-
13:
bus. Laniare os digitis.
14:
Lædere. Trahere ap-
15:
prenſum capillis. Pu-
16:
gnare pugnis. Lacerare
17:
multis modis. Illidere
18:
quid fronti.| Tollere | manum. |
| Librare |
| Vti | gladio. |
| Inſurgere |
| Dd ij | Item, |
strona: 420
kolumna: a
| Sch |
1:
Item, Schlag.
2:
Slák.
3:
Záwięnięnie po=
4:
wietrzym.
5:
Paralyſis. Apoplexia.| *Ictus | fulminis. |
| Venti | |
| Ignes |
6:
Schlam.
7:
Slam.
8:
Błoto.
9:
Limus, cœnum.
10:
*Labes tenax. Littus
11:
inexplicabile.
12:
Schlamig.
13:
Slámiſty.
14:
Błotny.
15:
Limoſus.
16:
*Limiger, lutulentus.
17:
Turbatus limo.| Turbidus. | limo. |
| cœno. |
18:
Cœnoſus, fœdus. Ob-
19:
ſcurus cœno. Craſſus,
20:
lubricus. Ineluctabilis.
21:
Schlang.
22:
Wąż. kolumna: b
| Sch |
1:
Serpens, anquis, vi-
2:
pera.
3:
*Coluber, draco, aſpis,
4:
ceraſtes, diſpas, lacerta,
5:
natrix.
6:
Schleier.
7:
Podwiká.
8:
Vitta.
9:
*Tænia vittæ. Tæna,
10:
linum, peplum, flaeū,
11:
infula, redimiculum.
12:
Schleier vmb=
13:
nehmen.
14:
Záwić śię.
15:
Cingere caput vitta.| *Cingere | tē- po ra | vittis. |
| Velare | vitta. | |
| Implicare | ||
| Velari | ||
| Tegere |
| Tegi | caput vitta. |
| Ligare |
16:
Innecti crinem vittis.
17:
Obnubere caput tenui
18:
amictu.
19:
Schleiffen. Vide,
20:
Scherffen
21:
Item, Roſtárgáć.| Raptare. |
strona: 421
kolumna: a
| Sch |
1:
Raptare.
2:
*Raptare viſcera. Ra-
3:
pere membra curru.
4:
Aptare quadrigis lani-
5:
anda membra.| Trahere | equis. |
| per ſcopulos ſaxaq́;. |
6:
Protrahere pedibus.
7:
Item, Schleiffen.
8:
Vide, Zuſtren.
9:
Schlemmen. Vide,
10:
Praſſen.
11:
Schleppen.
12:
Włocżyć.
13:
Trahere, protrahere.
14:
*Rapere præcipitem.
15:
Raptare. Impellere
16:
raptum.
17:
Schleuder.
18:
Procżá.
19:
Funda.| *Pondus | fundæ. |
| plumbi. | |
| diſci. |
20:
Phalarica. Habena ba-
21:
learis. Telum baleare.kolumna: b
| Sch |
1:
Plumbum ales, glans,
2:
baliſta, diſcus.
3:
Schleudern.
4:
Cisnąć z proce.| Iâcere | funda. |
| pondus plumbi. |
5:
*Iactare. Iactulari aëra
6:
diſco. Fundere glandem
7:
baleari verbere.| Spargere glandes | funda. |
| plumbi. |
8:
Torquere verbera fun-
9:
dæ. Impellere fundæ
10:
pondera. Vertere fun-
11:
dam. Agere fundam
12:
circum caput. Emittere
13:
diſcum. Verberare quid
14:
funda.
15:
Schlipperig.
16:
Slizki.
17:
Głádki.
18:
Lubricus, glaber.
19:
Fallax.
20:
Schmeltzen.
21:
Roſpuśćić.
22:
Stopić.| Dd iij | Liqua- |
strona: 422
kolumna: a
| Sch |
1:
Liquare. Liquefacere.
2:
Facere liquidum. Re-
3:
ſoluere, diſſoluere, mol-
4:
lire, diſcutere.
5:
Schmertz.
6:
Smutek.
7:
Záłość.
8:
Dolor.| Vis | doloris. |
| Magnitudo | |
| Morſus | |
| Stimuli |
9:
Tormina.
10:
Item, Schmertz.
11:
Vide, Trawrigkeit.
12:
Schmiltzen.
13:
Ropuśćić śię.
14:
Stopnieć.
15:
Liqueſcere. Molliri
16:
ac tabeſcere tepefactum
17:
Sole.| *Solui. | Sole. |
| Vere. |
18:
Reſoluere ſe.| Remolleſcere | Sole. |
| Madere |
kolumna: b
| Sch |
| Verti | in aquas. |
| Extenuari | |
| Mutari |
1:
Fluere. Sequi Solem.
2:
Ire. Perire Sole.
3:
Schmid.
4:
Kowal.
5:
Faber, malleator,
6:
opifex.
7:
*Exactus fabræ artis.
8:
Schmide.
9:
Kuźnia.
10:
Wárſtát.
11:
Fabrica ferrea. Offi-
12:
cina. Ergaſtulum.
13:
*Cauerna, caminus,
14:
fornax. Flamma fabri-
15:
lis. Incus.
16:
Schmiden.
17:
Kowáć.
18:
Fabricare, cudere,
19:
excudere, procudere.
20:
*Coquere. Recoquere
21:
fornacibus.| Ver- ſare | ferrum | forci- pe. |
| maſſam |
| Exer- |
strona: 423
kolumna: a
| Sch |
1:
Exercere ferrum. Pro-
2:
ſubigere. Elimare quid.
3:
Laborare incude. Qua-
4:
tere ferrum ſuper in-
5:
cudem.
6:
Schmincke.
7:
Przypráwá.
8:
Fucus. Medicamen-
9:
tum cādoris & ruboris.| *Medicamē | vultus. |
| formæ. |
10:
Féx illita faciei. Ceruſſa,
11:
rubor, crocus, foliatum,
12:
tectorium. Candor
13:
quæſitus.
14:
Schmincken.| Rumienić | twarz. |
| Przipráwiáć |
15:
Fucare faciem.
16:
*Fucari formam.| Linere | faciem. |
| ora compoſi- tis venenis. |
17:
Illinere fuctum genis.
18:
Tingere tempora fuco.
19:
Ornare comas fuco.
20:
Afficere vultum medi-
21:
camine. Fulgere læuior
22:
ſpeculo. kolumna: b
| Sch |
1:
Schmuck. Vide,
2:
Zierde.
3:
Schnauben.
4:
Dyſśeć. Tchnąć.
5:
Ziáiáć.
6:
Anhelare, ſpirare.
7:
*Rumpere fauces ſpi-
8:
ritibus.| Efflare | naribus. |
| ore & naribus. | |
| faucibus. |
9:
Propellere quid flatu.
10:
Schneiden.
11:
Ząć.
12:
Metere fruges. De-
13:
metere.| *Secare | falce. |
| Reſecare | |
| Subſecare | |
| Cædere | |
| Incidere | |
| Succidere |
| Occare | ſegetes. |
| Decerpere |
| Tondere | ariſtas. |
| agros. |
14:
Schnit.
15:
Zniwo.| Dd iiij | Meſſis. |
strona: 424
kolumna: a
| Sch |
1:
Meſſis.
2:
*Fruges, fructus, fœ-
3:
tus, auctus, opes, diui-
4:
tiæ, fœnus. Succeſſus
5:
anni. Vota coloni.
6:
Schn.
7:
Piękny.
8:
Cudny.
9:
Pulcher, perpulcher,
10:
pulchellus, formoſus,
11:
optimus. Eximius pul-
12:
chritudine. Eminens
13:
forma.| Forma | bona. |
| luculenta. | |
| honeſta. | |
| & vultu mo- deſto. |
14:
Facie honeſta. Venuſtus.
15:
Plenus venuſtatis. Sci-
16:
tus. Bellus.| *Pulcher | forma. |
| ore. |
| Pulcherrimus | forma. |
| Spectatus | |
| Cōſpiciendus | |
| Egregius | |
| Præſtātiſſimus |
kolumna: b
| Sch |
| Clariſſimus | forma. |
| Diues | |
| Dotatiſſimus | |
| Notiſſimus |
| Inſignis | forma, vel facie. |
| Præſignis | |
| Spectabilis | |
| Ratus |
1:
Decorus, elegans, ſpe-
2:
cioſus. Præſtans laude
3:
formæ. Præſtanti cor-
4:
pore. Roſeus. Candido
5:
vultu. Nitidus. Non
6:
egens formæ.
7:
Schn ſein.| Pięknym | być. |
| Cudnym |
8:
Eſſe pulchrum.| *Præſtare | forma. |
| corpore. |
9:
Gerere decus in vultu.
10:
Superare forma. Super-
11:
eminere egregio ore.
12:
Renidere. Fulgere mo-
13:
do ſyderum. Lucere cla-
14:
riùs marmore. Splen-
15:
dere puriùs.| Item. |
strona: 425
kolumna: a
| Sch |
1:
Item, Schn.
2:
Cudny.
3:
Piękny.
4:
Pulcher. Longè pul-
5:
cherrimus. Decens.
6:
Decorus.| Non | indecorus. |
| ſordidus. | |
| rudis. |
7:
Præclarus. Conſpicuus
8:
pulcherq́;. Luculentus,
9:
feſtiuus, lectus, elegans,
10:
perelegans.
11:
Aduerb. Cudnie.
12:
Pięknie.
13:
Pulchrè, egregiè, or-
14:
natè, optimè, venuſtè.
15:
Cum ſumma venuſta-
16:
te. Scitè. Satis commo-
17:
dè. Suauiter, aptè, con-
18:
uenienter, decenter, di-
19:
gnè, cultè, bellè, perbellè.
20:
Quàm belliſſimè. Mo-
21:
deſtè, concinniùs, iu-
22:
cundiùs, ſingulariter,
23:
præclarè, ſplendidè,
24:
amplificè. kolumna: b
| Sch |
1:
Schnheit.
2:
Cudność.
3:
Piękność.| Pulchri- tudo | corporis. |
| oris. |
4:
Venuſtas & pulchritudo
5:
corporis. Formoſitas.
6:
Color ſuauis. Bonitas
7:
coloris.| Species | honeſta. |
| eximia. |
8:
Compoſitio apta mē-
9:
brorum. Conuenientia
10:
partium. Temperatio
11:
corporis.
12:
*Forma.| Decus | formæ. |
| Laus | |
| Gratia | |
| Honor | |
| Bonum | |
| Potentia | |
| Præſentia | |
| Præſtantia |
13:
Corpus formoſum.
14:
Splendor oris. Fulgor.
15:
Flos decoris.| Dd v | Pul- |
strona: 426
kolumna: a
| Sch |
1:
Item.
2:
Pulchritudo, concin-
3:
nitas, elegātia, venuſtas.| Excel- lentia | præſtantiaq́;. |
| & dignitas. |
4:
Splendor & amplitudo.
5:
Schn wetter.
6:
Pogodá.
7:
Serenitas. Tempera-
8:
tio cœli.
9:
*Serenum, ſudum, tem-
10:
peries. Aër iucundior.
11:
Aura clementior. Tem-
12:
peſtas clara. Cœlum
13:
purum.| Fulgor | cœli. |
| Nitor |
14:
Sol purus.
15:
Schpffer.
16:
Stworzyćiel.
17:
Creator, creans.
18:
*Potens rerum.| Conditor. | mundi. |
| æui. |
19:
Repertor mundi. Sator
20:
terræ.
21:
Schreiben.
22:
Piſáć. kolumna: b
| Sch |
1:
Scribere, ſcriptitare.| *Notare. | calamo. |
| manu. |
2:
Schreibfeder.
3:
Piorko.
4:
Calamus, penna.
5:
*Arundo, graphium,
6:
fiſtula.
7:
Schreibtafel.
8:
Tablicá.
9:
Kamięnne Kśiąſky.
10:
Codicilli, tabula, ta-
11:
bellæ, pugillaria, pugil-
12:
lares, citrei.
13:
Schreyen.
14:
Wołáć.
15:
Clamare, clamitare,
16:
vociferari.
17:
*Cōclamare, exclama-
18:
re. Tollere clamorem.| Ferre ſeſe | clamore. |
| Erumpere | |
| Ire |
| Complere | cœlū cla- more. |
| Incendere |
19:
Rudere, vlulare, mu-
20:
gire.| Schritt. |
strona: 427
kolumna: a
| Sch |
1:
Schritt. Vide,
2:
Gang.
3:
Schulmeiſter.
4:
Szkolny miſtrz.
5:
Ludimoderator. Mo-
6:
derator iuuentutis. Ludi
7:
magiſter. Magiſter ludi.
8:
Grammaticus.
9:
Schulgeſell.
10:
Towarzyſz ſzkolny.
11:
Condiſcipulus.| Socius | ſtudij. |
| *Particeps | |
| Concors | |
| Cultor eiuſdē |
12:
Schuld.
13:
Dług.
14:
Debitum. AEs alie-
15:
num. Pecunia credita.
16:
Nummi ſumpti. No-
17:
mina.
18:
Schuld machen.
19:
Zádłuzyć śię.
20:
Cumulare debita.| Facere | æs alienum. |
| verſuram. |
kolumna: b
| Sch |
1:
Debere.
2:
Habere multum æris
3:
alieni. Premi ære alieno.
4:
Schuldig.
5:
Winny.
6:
Debens, debitor, obæ-
7:
ratus, nexus. Demerſus
8:
ære alieno.
9:
Item, Schuldig.
10:
Winowáycá.
11:
Przeſtępcá.
12:
Nocens, reus.| *Nocens | vita. |
| ſcelere. |
13:
Noxius. Obnoxius cul-
14:
pæ. Graduidus noxa.
15:
Plenus culpa. Sons.| Conſcius | culpæ. |
| facti. | |
| facinoris. |
16:
Trepidus formidine
17:
culpæ.
18:
Schüppicht.
19:
Luſzcżány.
20:
Squamoſus, ſqua-
21:
meus.
22:
*Squamiger, ſquamifer.| Schüſſel. |
strona: 428
kolumna: a
| Sch |
1:
Patina, patella, patera,
2:
lanx, catinus, catillus,
3:
gabata, paropſis, eſca-
4:
rium.
5:
Schutz. Vide,
6:
Beſchirmung.
7:
Schtz.
8:
Strzelec.
9:
Sagittarius. Peritus
10:
ſagittandi.
11:
*Sagittifer.| Certus | manu. |
| iaculis. |
| Bonus | ſagitta. |
| iaculo. |
12:
Pollens ſagittis. Metu-
13:
endus ſagitta.| Doctus | tēdere arcum. |
| figere iaculo. | |
| ferire. |
14:
Expertus ſagittæ. Celer
15:
ſagittis. Inſignis iaculo.
16:
Præſignis arcu. Nobilis
17:
iaculis. Arcitenens.
18:
Schwach.
19:
Mdły.
20:
Słaby.kolumna: b
| Sch |
1:
Debilis, imbecillis,
2:
imbecillus, perimbecil-
3:
lus. Imbecillior natura.
4:
Inualidus, infirmus.
5:
Nō firmus. Expers ro-
6:
boris. Imbellis, ſegnis.
7:
Impatiens viæ. Succi-
8:
duus. Mollis animo.
9:
AEger, iners, exanguis.
10:
Schwachheit.
11:
Mdłość.
12:
Debilitas, imbecilli-
13:
tas, infirmitas. Morbi
14:
& debilitas.
15:
Sanguis hebes. Vires
16:
effœtæ. Senectus.
17:
Schwalm.
18:
Iáſkołká.
19:
Hirundo.| Ales | Daulias. |
| Cecropis. |
20:
Volucris Pandionia.
21:
Pellex Attica. Progne.
22:
Schwan.
23:
Lábęć.
24:
Cygnus. Olor.
25:
*Auis littorea.| Ales |
strona: 429
kolumna: a
| Sch |
| Ales | albus |
| candidus. | |
| canorus. |
1:
Schwanger
2:
machen.
3:
Brzemiennąm
4:
vcżynić.
5:
Facere grauidam.
6:
Comprimere. Suſcipere
7:
filium ex qua.
8:
*Facere prægnantem.
9:
Reddere grauidam ſe-
10:
mine.| Implere | vterū ſemine. |
| fœtu. |
11:
Fieri patrem de qua.
12:
Schwanger
13:
werden.
14:
Brzemiennąm
15:
zoſtáć.
16:
Concipere ex quo.
17:
Comprimi. Fieri gra-
18:
uidam ex compreſſu.
19:
Eſſe grauidam à quo.
20:
*Suſcipere ſobolem de
21:
viro. Compleri graui-
22:
daq́; iacere. Excedere
23:
thalamis plena.kolumna: b
| Sch |
| Ferre | grauem vterum. |
| ſemina | vtero. |
| fœtum |
1:
Portare inus vteri.
2:
Schwartz.
3:
Cżarny.
4:
Niger, ater. Tam ater,
5:
quàm carbo eſt.| *Nigrior | pice. |
| formica. | |
| cicada. | |
| graculo. | |
| cadente moro. |
6:
Nigrans, fuſcus, furuus,
7:
piceus, pullus.
8:
Schweben.
9:
Záwisnąć ná po=
10:
wietrzu.| Pendere | in | aëre. |
| ſub |
11:
*Imminere campo.
12:
Item, de Auib.| *Pendere | aëre. |
| in aura. |
13:
Suſtinere ſe alis. Non
14:
commouere alas. Du-| cere |
strona: 430
kolumna: a
| Sch |
1:
cere gyros per aërem.
2:
Deſignare nubila gyro.
3:
Schwechen.
4:
Pomdlić.
5:
Debilitare, infirmare.| *Frangere | vires. |
| Infringere | |
| Adimere | |
| Rapere | |
| Subtrahere | |
| Abſumere | |
| Reſoluere |
6:
Eneruare. Exhaurire
7:
ſanguine. Labefactare.
8:
Item.
9:
Debilitare bello.
10:
*Frangere imperium.
11:
Refringere gentem.
12:
Confringere regnum.
13:
Compeſcere dextram
14:
regs. Contundere ar-
15:
ma. Concutere ſceptra.
16:
Exarmare.
17:
Item, Zgwałćić.
18:
Stuprare.| Facere | ſtuprum. |
| Coittere |
kolumna: b
| Sch |
1:
Offerre vim per ſtu-
2:
prum. Vitiare. Com-
3:
primere virginem.| *Parare | vim. |
| Comparare | |
| Afferre |
4:
Tentare ſacratam puel-
5:
læ vitam. Rapere pudo-
6:
tem. Eripere virginita-
7:
tem. Adimere virgine-
8:
um nomē. Habere ſpo-
9:
liū virginitatis alicuius.
10:
Schwechung.
11:
Zgwalcęnie.
12:
Stuprum, compreſſus,
13:
vitium.
14:
*Vis ſtupri. Damnum
15:
pudoris.| Spolium | pudoris. |
| virginitatis. |
16:
Schwefelig.
17:
Sarcżyty.
18:
Sulphureus.
19:
*Sulphuratus.| Olens | ſulphure. |
| Odorus | |
| Pinguis | |
| Vitiatus |
20:
Bitumineus.| Schwei= |
strona: 431
kolumna: a
| Sch |
1:
Schweigen.
2:
Milcżeć.
3:
Tacere, ſilere. Vti
4:
ſilentio.
5:
*Reticere, obticere, ſi-
6:
leſcere, conticeſcere.| Facere | ſilentia. |
| Præſtare |
| Premere | vocem. |
| Supprimere | |
| Cōprimere |
7:
Compeſcere labellum
8:
digito.| Tenere | vocem. |
| ſilentia. | |
| linguam. |
9:
Nihil mutire.
10:
Schwitzen.
11:
Poćić śię.
12:
Sudare.| *Fumare | ſudore. |
| Exhauriri | |
| Fatiſcere |
13:
Calere.
14:
Schwellen.
15:
Puchnąć.
16:
Tumere, intumeſcere.
17:
*Turgeſcere, obturge-
18:
ſcere, creſcere.kolumna: b
| Sch |
1:
Schwer.
2:
Cieſzky.
3:
Trudny.
4:
Grauis. Prægrauis,
5:
pergrauis.| Non | facilis. |
| leuis. |
| Magni | oneris. |
| ponderis. |
6:
*Oneroſus grauiſq́;.
7:
Oneroſior pōdere terrę.
8:
Item.
9:
Difficilis factu. Omni-
10:
um difficilimus.| Grauis | ac durus. |
| atq; magnus. |
11:
Prægrauis, laborioſus.
12:
Magni laboris. Maior
13:
cura. Diſiunctus ab im-
14:
peritorum intelligentia
15:
ſenſuq́;. Multi operis ac
16:
laboris. Plenus laboris.
17:
Obſcurus atq; difficilis.
18:
Inextricabilis. Inexpli-
19:
cabilis.| *Non | facilis. |
| mollis. |
20:
Magnæ molis. Multo| labore |
strona: 432
kolumna: a
| Sch |
1:
labore parandus. Durus,
2:
operoſus, ſcrupoſus,
3:
aſperior, arduus, ma-
4:
chinalis.
5:
Schwer zuuer=
6:
ſtehen.
7:
Trudny ku wyro=
8:
zumięniu.
9:
Obſcurus. Difficilis
10:
ad explicandum. Per-
11:
plexus, intricatus, im-
12:
plicatus, inuolutus, con-
13:
tortus, ſpinoſus, inex-
14:
plicitus, oppreſſus.
15:
*Parùm clarus. No-
16:
doſus. Dignus vindice.
17:
Implexus, cæcus.
18:
Schwerlich.
19:
Trudno.
20:
Difficulter.| Minùs | facilè. |
| commodè. |
21:
Non ſatis commodè.
22:
Arctè, laborioſè. Cum
23:
magno labore.| Magno | conatu. |
| negocio. | |
| ſudore. |
kolumna: b
| Sch |
1:
Schwerdt.
2:
Miecż.
3:
Kord.
4:
Gladius, enſis.
5:
*Acinaces, ferrum,
6:
chalybs, telum, mucro.
7:
Schwerdt vmb=
8:
grten.
9:
Miecż przypáſáć.
10:
Cingere gladium.
11:
*Cingere latus enſe.
12:
Cingi latus ferro. Ac-
13:
cingere enſem lateri.| Accingi | enſe. |
| ferro. |
14:
Præcingi enſe.| Accommodare | enſem lateri. |
| Subligare |
15:
Subijcere latus gladio.
16:
Suſpēdere enſem collo.
17:
Schwerdt zcken.
18:
Miecż wyiąć.
19:
Miecżá dobyć.| Educere | gladium. |
| Extrahere |
| *Liberare | enſem va- gina. |
| Eripere | |
| Diripere |
| Corri- |
strona: 433
kolumna: a
| Sch |
| Corripere | gladium. |
| Nudare |
1:
Mouere enſem. Admo-
2:
uere manum gladio.
3:
Petere auxilium ducto
4:
mucrone. Fidere gladio.| Exerere | enſem. |
| Recludere | |
| Trahere | |
| Diſtringere |
| Stringere | gladium. |
| enſem. | |
| mucronem. |
5:
Ire in quem recluſo en-
6:
ſe. Stare ſtricto enſe.
7:
Schwerdt ein=
8:
ſtecken.
9:
Miecż włozyć.| Condere | gladium. |
| Recondere |
| *Aptare | enſem vagi- na. |
| Claudere |
10:
Schweren.
11:
Przyśięgáć.
12:
Iurare. Confirmare
13:
iureiurando. Polliceri
14:
iuſiurandum. Teneri
15:
iureiurando.kolumna: b
| Sch |
| Facere | fidem. |
| Interponere |
1:
*Adiurare. Dicere ſa-
2:
cramentum.
3:
Item.| Obſtringere | iure- iuran- do. |
| Sancire inter ſe | |
| Confirmare |
4:
Item, Schweren.
5:
Vide, Bezeugen.
6:
Schwimmen.
7:
Pływáć.
8:
Natare, innatare, nare.| *Natare | in fluuio. |
| vndis. |
9:
Denatare alueo. Innare
10:
fluuio.
11:
Item.| *Iactare brachia. | in aquis. |
| in aquis. | |
| profundo. |
12:
Laſſare brachia aquis.
13:
Ferri per aquas. Com-
14:
mittere ſeſe aquæ. Cre-
15:
dere brachia fluuio. Se-
16:
care pontum pectore.
17:
Findere aquas corpore.
18:
Poſſidere æquor ſub pe-
19:
ctore.| Ee | Schwin= |
strona: 434
kolumna: a
| Sch |
1:
Schwindel.
2:
Záwrot głowy.
3:
Grauedo. Dolor ca-
4:
pitis.
5:
*Labor capitis. Phre-
6:
neſis, porrigo.
7:
Schwingen.
8:
Kiwáć.
9:
Opáłáć.
10:
Chwiáć.
11:
Vibrare, librare, perli-
12:
brare, torquere, contor-
13:
quere, intorquere, incu-
14:
tere, concutere, mittere,
15:
emittere, ſpargere, di-
16:
ſpergere, iâcere, conij-
17:
cere, iactare, iaculari,
18:
quatere, quaſſare, rotare,
19:
fundere, effundere, im-
20:
pellere, concitare, inci-
21:
tare.
22:
Seel.
23:
Duſzá.
24:
Anima, animus, ſpiri-
25:
tus, halitus, mens. Vis
26:
mentis. Particula diui-
27:
næ auræ.kolumna: b
| Se |
1:
Seen.
2:
Siać.
3:
Seminare. Facere ſe-
4:
mentem.
5:
*Iâ cere ſemen. Iactare
6:
Cererem in arua.| Spargere ſemen | humo. |
| in agros. |
7:
Mittere ſemen in hu-
8:
mum.| Coittere ſemina | terræ. |
| ſulcis. |
| Mandare | ſemina ſul- cis. |
| Credere |
9:
Obruere ſemina terra.
10:
Sedere. Cōſerere agros.
11:
Segel auffſpanenen.
12:
Zagel roſpuśćić.
13:
Extendere velum.| *Pandere | velum. |
| carbaſa. | |
| ſuppara. |
14:
Dare carbaſa ventis.
15:
Tradere ſinum vento.
16:
Suſpendere velum ma-
17:
lo. Iungere lintea malo.
18:
Diducere vela.| Dedu- |
strona: 435
kolumna: a
| Se |
| Deducere | carbaſa. |
| Tendere |
| Laxare | vela. |
| Torquere |
1:
Segel abziehen.
2:
Zagel ziąć.| Legere | velum. |
| Colligere |
3:
*Subnectere velum
4:
antennis.| Componere | vela, vel carbaſa. |
| Sibducere |
5:
Demittere cornua. Ne-
6:
gare vela vento.
7:
Segnen. Vide,
8:
Glck zu guttem
9:
anfang geben.
10:
Sehen.
11:
Widźieć.
12:
Pátrzyć.
13:
Videre, aſpicere, con-
14:
ſpicere, conſpicari, pro-
15:
ſpicere, perſpicere, re-
16:
ſpicere, ſpectare, ſpecu-
17:
lari, cernere.| *Contingere | viſu. |
| Comprēdere |
kolumna: b
| Ge |
| Notare | oculis. |
| Haurire |
1:
Intendere oculos. Ha-
2:
bere in conſpectu.
3:
Sehr.
4:
Bárzo.
5:
Valdè, vehementer,
6:
magnoperè, maximè.
7:
Quàm maximè. Maxi-
8:
moperè, multùm, per-
9:
multù m. Plus nimio,
10:
plurimùm. Longè plu-
11:
rimùm, grauiter, per-
12:
grauiter, ſeueriſſimè.
13:
Non mediocriter, eni-
14:
xè, impenſè. Impendio
15:
magis, oppidò, vnicè,
16:
nimis. Maiorē in mo-
17:
dum. In maiorem mo-
18:
dum. Omni modo.
19:
Immodicè. Admodum.
20:
Modum ſupra. Miris
21:
modis. Mirnadum in
22:
modum. Mirificè, a-
23:
bundè, immenſùm. Sa-
24:
tiſq́; ſuperq́;. Vſq; ſu-
25:
perq́;. Etiam atq; etiam.
26:
Iterum atq; iterum.| Ee ij | Seil. |
strona: 436
kolumna: a
| Se |
1:
Seil. Vide,
2:
Strick.
3:
Item, Liná.
4:
Powroz.
5:
Rudens, funis.
6:
*Retinaculum nauis.
7:
Vincula proræ.
8:
Seinen fromen
9:
ſuchen.
10:
Swego pożytku
11:
ſzukáć.
12:
Conferre quid ad ſu-
13:
um commodum. Re-
14:
ferre omnia ad ſuam
15:
vtilitatem. Seruire ſuis
16:
commodis. Pugnare
17:
pro ſuis commodis. Se-
18:
qui commoda. Impelli
19:
ſua vtilitate, non vtilitate
20:
communi. Metiri om-
21:
nia ſua voluptate.| Fa ce- re | vtilitatis ratione. |
| cum ſuo coodo. | |
| omnia | ſua cauſſa. |
| pecuniæ cauſſa. |
22:
Seinen willē drein
23:
geben.
24:
Vide, Verwilligen.kolumna: b
| Se |
1:
Seine hlffe vnd
2:
frderung zufagen.
3:
Swoię pomoc y rá-
4:
tunek obiecáć.| Promittere | fidem. |
| officium. | |
| quid de ſe. |
5:
Committere ſtudium
6:
ſuum. Deferre cui vo-
7:
luntatem ſuam. Debere
8:
ſe cui.| Dare | ſe. |
| Dedare |
9:
Præſtare ſuam fidem.
10:
Commendare ſe in cli-
11:
entelam & fidem. Suc-
12:
cumbere cui.
13:
Seiner pflegen.
14:
Vide, Ruhen.
15:
Seit.
16:
Bok.
17:
Latus, latuſculum.
18:
*Flexura lateris.| Artus | laterum. |
| Tractus |
19:
Coſtæ.
20:
Seitſtechen.
21:
Kłoćie w boku.| Dolor |
strona: 437
kolumna: a
| Se |
| Dolor | lateris. |
| laterum. |
1:
Cruciatus lateris. Pleu-
2:
ritis.
3:
*Morbus acutus.
4:
Seligmacher.
5:
Zbawićiel.
6:
Odkupićiel.
7:
Saluator, redemptor.
8:
*Salutifer. Inuentor
9:
ſalutis.
10:
Seltzam.
11:
Rzadki.
12:
Rarus.
13:
*Rarior albo coruo.
14:
Rariſſimus noſtro æuo.
15:
Infrequens.
16:
Item, Seltzam.
17:
Vide, Wnderlich.
18:
Senden.
19:
Poſłáć.
20:
Mittere.| Dare ad quem | deferē- dum. |
| Curare quid ad quem |
21:
Seufftzen.
22:
Weſtchnąć.kolumna: b
| Se |
1:
Suſpirare.| Duce- re | ſuſpi- ria. | pectore. |
| motu. | ||
| gemitum de pe- ctore. |
| Trahere | ſuſpiria. |
| gemitum. |
2:
Ciere ſuſpiria. Gemere.
3:
Ingemere.| Tollere | gemitum. |
| Effundere |
4:
Dare gemitum à pe-
5:
ctore.
6:
Seugen.
7:
Dáć ſáć.
8:
Lactare.| Dare | lac. |
| mammam. | |
| vbera. |
9:
*Præſtare ſuccum
10:
lactis.| Præbere | vbera. |
| Admouere |
11:
Suſpendere infantem
12:
ab vbere. Immulgere
13:
vbera labris.| Alere | ope lactis. |
| vbere. |
14:
Nutrire mais & lacte.| Ee iij | Seu= |
strona: 438
kolumna: a
| Se |
1:
Seumen.
2:
Omięſzkáć.
3:
Zámięſzkáć.
4:
Wśćiągnąć.
5:
Morari, remorari.| Demorari | ſermone. |
| iter. |
| Detinere. | mora. |
| verbis |
6:
Tardare, retardare.
7:
Reperire cauſſam vt
8:
quis maneat.| Eſſe | in mora. |
| cauſſam moræ. |
9:
Cogere conſiſtere.
10:
*Tenere, retinere. Fa-
11:
cere moram. Innectere
12:
cauſſas morandi. Impe-
13:
dire mora. Reuocare
14:
euntē. Præcludere iter.
15:
Sich anhalten/
16:
oder anlehnen.
17:
Wspieráć śię.
18:
Podpieráć śię.
19:
Niti re. Obniti. Inniti
20:
rei.
21:
*Locare ſe re. Incum-kolumna: b
| Si |
1:
bere. Suſtineri. Recli-
2:
nare corpus re.| Fulciri | re. |
| Excipi |
3:
Sich anſteen.
4:
Przeć ſobą.
5:
Ciſnąć ſobą.
6:
Niti in aduerſum.| Anniti | viribus. |
| Conniti |
7:
Obniti humeris.
8:
*Aggredi nixu. Lucta-
9:
ri. Obluctari genibus.
10:
Premi humi vtroq; ge-
11:
nu. Applicare humeros
12:
ad quid.| Promere | vires. |
| Explorare |
13:
Tendere contrà.
14:
Sich auff den El=
15:
bogen ſttzen.
16:
Lokćiem śię pode=
17:
przeć.
18:
Obłokieć leżeć.
19:
Leuare ſe cubito.| Lauari | cubito. |
| Inniti |
| *Figi |
strona: 439
kolumna: a
| Si |
1:
*Figi cubitum. Preme-
2:
re ſellam cubito. Repo-
3:
nere ſe in cubitum. Ful-
4:
cire caput læua.
5:
Sich auff die Erde
6:
nider legen.
7:
Vkłáść śię ná
8:
źiemi.
9:
Ponere ſe in terram.
10:
*Ponere corpus humo.
11:
Inclinare ſe terra. Con-
12:
ſidere terra. Fundi hu-
13:
mo. Sterni tellure. Pro-
14:
ijci humi. Extendi terra.
15:
Sich auffgrten.
16:
Rozpáſáć śię.
17:
Diſcingi.
18:
*Recingere tunicam.
19:
Recingi. Soluere cingu-
20:
lum. Reſoluere cinctam
21:
veſtem.
22:
Sich auffrichten.
23:
Wſtáć.
24:
Rozprośćić śię.| Erigere | ſe. |
| caput. | |
| faciem. | |
| artus. |
kolumna: b
| Si |
1:
Erigi. Surgere.
2:
*Arrigi plantis.| Attollere | caput. |
| caruicem. | |
| corpus. |
3:
Leuare caput. Alleuare
4:
artus. Conſurgere. E-
5:
xurgere. Aſſurgere. In-
6:
ſiſtere pedibus.
7:
Sich auffſchrtzē.
8:
Podkáſáć śię.
9:
Cingi altè.| Succingere | ſe. |
| tunicam. |
10:
Succingi.
11:
*Præcingi. Religare a-
12:
mictus. Colligere ſinus
13:
in nodum. Colligi ſinus
14:
fluentes nodo. Subſtrin-
15:
gere ſinum. Subnectere
16:
cingula. | Ire | ſuccinctum. |
| Curſitare |
17:
Sich aus dem ſtreit
18:
machen.
19:
Z bitwy vćiec.
20:
Subducere ſe ex
21:
pugna.| Ee iiij | Exce- |
strona: 440
kolumna: a
| Si |
| Excedere | ex pugna. |
| pugna. | |
| prælio. | |
| bello. |
1:
*Recedere. Linquere
2:
acies. Deſerere cāpum.
3:
Sich außziehen.
4:
Zewleć śię.| Exuere | veſtem. |
| tunicam. |
5:
Exui.| *Ponere | veſtes. |
| velamina. |
| Deponere | veſtem. |
| amictus. |
| Reij- cere | veſtē ex amictū |
| hume- ris. |
6:
Sich bereiten.
7:
Item vide,
8:
Sich wegfertig machen.
9:
Nágotowáć śię.| Parare | ſe. |
| Accingere |
10:
Accingi. Accoodare
11:
ſe rei. Procurare corpus.
12:
Adeſſe. Munire ſibi viā.
13:
Sich betrben.
14:
Vide, Leid tragen. kolumna: b
| Si |
1:
Sich bcken.
2:
Schylić śię.
3:
Inclinare ſe ad quid.
4:
*Acclinare pectus rei.
5:
Acclinari rei. Flecti in
6:
quid.
7:
Sich entſchldigē.
8:
Wymowić śię.
9:
Excuſare ſe. Excuſari.
10:
Vit excuſatione.| Quærere | excuſationē ad quem. |
| Parare |
11:
Defendi. Loqui pro ſua
12:
cauſſa.| Purgare | ſe cui. |
| factum. |
13:
Expurgare ſe. Venire
14:
ſui purgandi cauſſa.
15:
Confutare verbis.| Refellere | crimen. |
| opprobriū. |
16:
Diluere quid. Satisfa-
17:
cere omnibus rationi-
18:
bus de iniurijs. Propul-
19:
ſare quid. Expedire ſe
20:
crimine. Reperire cauſ-
21:
ſam. Delere turpitudi-
22:
nē rei virtute. Velle cui
23:
purgatos ſuos mores.| Sicher. |
strona: 441
kolumna: a
| Si |
1:
Sicher.
2:
Beśpiecżny.
3:
Tutus, immunis.| Liber | periculo. |
| Vacuus |
4:
*Soſpes ab incurſu.
5:
Expers diſcriminis.
6:
Inuiolatus.
7:
Aduerb. Prześpie=
8:
cżnie.
9:
Tutè, tutò.| Sine | periculo. |
| vllo periculo. | |
| metu. | |
| pernicie. | |
| internecione. |
| Minore | cum periculo. |
| Nullo |
10:
Item, Sicher.
11:
Prześpiecżny.| Securus. | ſui. |
| vitæ. | |
| periculi. | |
| metu. |
12:
Oſcitans. Fretus loci
13:
præſidio.| *Liber | curis. |
| ſpei metuſq́;. |
kolumna: b
| Si |
1:
Non metuens quid.| Incautus | ſui. |
| Immemor | |
| Incertus |
2:
Nihil metuens. Cæcus
3:
futuri. Confiſus inge-
4:
nio loci.
5:
Sicher ſein.| Przeſpiecżnie | żyć. |
| Spokoynie |
6:
Agere ſecurum æuum.
7:
Dormire ocioſe in v-
8:
tramuis aurē. Timere
9:
nihil de ſuo periculo.
10:
Viuere in diem.
11:
Sich erbarmē. Vide,
12:
Mitleiden/ rc.
13:
Sich ergeben.
14:
Poddáć śię.
15:
Dedere ſe. Dedi. Dare
16:
ſe in clientelam. Trade-
17:
re ſe in ſeruitutem. Fa-
18:
cere deditionem. Re-
19:
digi in deditionem po-
20:
teſtatemq́; alicuius. Ve-
21:
nire in deditionem.| Mit- tere | legatos | de de- ditione. |
| ad quē |
| Ee v | Per- |
strona: 442
kolumna: a
| Si |
| Permit- tere | ſe ſuaq́; omnia poteſtari ali- cuius. |
| fortunas Ci- uitatis fidei alicuius. |
1:
Commendare ſe ſuaſq́;
2:
ciuitates cui. Confungere
3:
ad imperatoris fidem
4:
poſitis armis. Quærere
5:
iugum. Dicare ſe in
6:
ſeruitutem.| Accipere | hoſtemvrbe. |
| pacem cum ſeruitute. |
7:
*Pandere portas. Acci-
8:
pere hoſtem mœnibus.
9:
Sicher geleid. Vide,
10:
Geleid.
11:
Sich erlſtrigen.
12:
Roſkoſzowáć.
13:
Recreare corpus. Re-
14:
creari. Confirmare ſe-
15:
ſe. Reficere ſe ex la-
16:
bore. Laxare animum
17:
curamq́;. Relaxare ſe
18:
occupatione. Deligere
19:
aberrationem à dolore.
20:
Abducere animum à kolumna: b
| Si |
1:
moleſtijs. Conquieſcere
2:
ex moleſtijs.| Recipere | animum. |
| mentem | |
| ſe ex timore. |
3:
Conſumere tempus in
4:
ſe reficiendo. Erigi.| Reparare | vires. |
| Renouare | |
| Redintegrare |
5:
Exporrigere frontem.| Oblectare | ſe. |
| Vegetare |
6:
Spirare reuiuere. Reſpi-
7:
rare. Ordiri quoddam
8:
initiū alterius vitæ. Re-
9:
dire ad ſe. Expergiſci.| Eſſe bono | animo. |
| Vigere |
10:
Gaudere.
11:
*Reuocare vires. Fir-
12:
mare ſe. Refici animo.
13:
Attollere animos. Col-
14:
ligere mentē. Recollige-
15:
re animum. Suſcitare ſe.| Accipere | vires. |
| Concipere |
| Sumere | animum. |
| Reſumere | |
| Inſtaurare |
strona: 443
kolumna: a
| Si |
| Erigere | animum. |
| mentem. |
1:
Sich erſeuffē. Vide,
2:
Erſauffen.
3:
Sich frewen. Vide,
4:
Fro werden.
5:
Sich geſellen.
6:
Potowárzyſzyć śię.
7:
Sociare ſe. Applicare
8:
ſe ad quos.
9:
*Addere ſe ſocium.
10:
Coire.| Immiſcere | ſe turbę. |
| Inſerere |
11:
Conſiſtere inter quos.
12:
Agglomerare ſe lateri.
13:
Inferre ſe medium. Au-
14:
gere cœtum.
15:
Sich grten.
16:
Opáſáć śię.
17:
Cingere ſe.
18:
*Cingi ſinus. Recin-
19:
gere zonam manu. In-
20:
cingi zona. Succingi
21:
aluum.| Cōſtringere | amictus. |
| Subſtringere |
22:
Religare ilia baltheo.kolumna: b
| Si |
1:
Sich herausher
2:
wickeln.
3:
Wywichłáć śię.
4:
Wyniść z prace.| Expedire ſe. | cura. |
| è turba. |
5:
Extrahere ſe. Abſtra-
6:
here ſe alicundè. Euol-
7:
uere ſe ex turbis. Re-
8:
laxare ſe occupatione.
9:
Emergere ex negocio.
10:
Exire ex naſſa.
11:
Enatare.| Deponere | impedi- menta. |
| Dirimere | |
| Relinquere |
12:
Defungi re. Inuenire
13:
rei remedium. Reſti-
14:
tuere rem impeditam &
15:
perditam.
16:
Sich herunter
17:
ſtrtzen.
18:
Vide, Herunter/ rc.
19:
Sich in die zeit
20:
ſchicken.
21:
Dogádzáć cżáſowi.
22:
Folgować cżáſowi.| Accom- |
strona: 444
kolumna: a
| Si |
| Accoodare ſe | tem- pori. |
| Aptari | |
| Coſulere | |
| Cedere |
| Seruire | tempori. |
| neceſſitati. |
1:
Noſſe tempus.| Parere | tempori. |
| neceſſitati. |
2:
Seruare vicem tempo-
3:
ris. Viuere ex tempore.
4:
Collocare horas benè.
5:
Diſtribuere tempora.
6:
Sich in die ſach
7:
ſchicken.
8:
Dogadzáć rzecży.
9:
Accommodare ſe rei.
10:
Scire vti foro. Seruire
11:
ſcenæ. Poſſe vultum
12:
fingere. Imperare ſibi.
13:
Inuertere ſe in mores
14:
alicuius. Dare vela ad id
15:
vnde aliquis flatus o-
16:
ſtenditur.
17:
Sich inn gefahr
18:
bringen.
19:
Przywieść śię w
20:
niebezpiecżęńſtwo.kolumna: b
| Si |
1:
Adducere ſe ipſum in
2:
periculum. Venire in
3:
periculum. Conijcere
4:
ſe in malum. Suere quid
5:
ſuo capiti. Struere ſibi
6:
ipſi ſollicitudinem.
7:
Sich irren.
8:
Vide, Irren.
9:
Sich kranck ſtellē.
10:
Rzkomo chorowáć.| Fingere | dolorem ca- pitis. |
| Mentiri |
11:
Iurare morbum. AE-
12:
grotare cùm opus eſt.
13:
Sich nach dem
14:
geſtiern richten.
15:
Po gwiazdách śię
16:
rządzić.
17:
Zyć podług áſpektu.
18:
Obſeruare ſtellas.| *Seruare | ſydera. |
| aſtra. |
19:
Sequi ſydera.| Notare | ſtellas. |
| ſydera. |
20:
Pendere ab aſtris.| Prædi- |
strona: 445
kolumna: a
| Si |
| Prædiſcere | cœlo tem- peſtates. |
| morē cœli. |
1:
Explorare ventos.
2:
Sich rhmen.
3:
Chwalić śię.
4:
Gloriari.| Iactare | ſe. |
| præ ſe. |
5:
Attollere ſeſe glorioſū.
6:
Oſtentare ſeſe. Vendi-
7:
tare ſe cui.| Efferre | inſolentiùs. |
| magnificè. |
8:
Prædicare de ſe ipſo.
9:
Ducere ſibi quid laudi.
10:
Vti arrogantia in collo-
11:
quio.| *Iactare | fortia, quæ quis geſſit. |
| dictis quid. | |
| genus ſuū. |
12:
Ferre ſeſe clamore. Ef-
13:
ferri ſuperbis animis.
14:
Referre facta patrum.
15:
Loqui magna. Memo-
16:
rare aliquid magnilo-
17:
quo ore. Tumere vana.kolumna: b
| Si |
1:
Crepare. Superbire
2:
nomine.
3:
Sich ſchlaffen
4:
legen.
5:
Vkłáść śię.| Ponere | ſe lecto. |
| Reponere |
6:
Dare ſe ſomno.
7:
*Ponere membra toro.
8:
Cōponere ſe thalamis.| Locare corpus | ſomno. |
| Declinare lu- mina |
|
| Cedere | |
| Sternere ſe |
9:
Incumbere ſtratis. Re-
10:
cumbere lecto. Dare
11:
quietem membris.| Mandare corpus | ſomno. |
| quieti. |
12:
Incubare ſtramentis.| Premere | ſtrata. |
| torum. |
13:
Sich ſchemen. Item
14:
vide, Schamrot werdē.
15:
Pocżerwięnieć/ &
16:
Wſtydzić śię.
17:
Erubeſcere quid facere.
18:
Impediri verecundia ne| quid |
strona: 446
kolumna: a
| Si |
1:
quid facias. Damnare ſe
2:
ſtulticiæ.
3:
Sich ſchmcken.
4:
Vide, Zierlich/ rc.
5:
Sich ſchldig gebē.
6:
Siebie winowáć.| Accuſare | ſe. |
| Incuſare |
7:
Admittere culpam in
8:
ſe. Culpare ſeſe. Inſi-
9:
mulare ſe peccati.
10:
Sich ſelbs bey der
11:
Naſen ziehen.
12:
Vznáć śię.| Noſcere | ſeipſum. |
| Curare | |
| Cognoſcere |
13:
Deſcendere in ſeſe.
14:
Metiri ſe ſuo modulo
15:
ac pede.
16:
*Agnoſcere ſemet.
17:
Noſſe quàm ſit ſibi cur-
18:
ra ſupellex. Concutere
19:
ſe ipſum. Habitare ſe-
20:
ſe ipſum, Habitare ſe-
21:
cum. Reſcipere penden-
22:
tia tergo.
23:
Sich ſelbs erhen=
24:
cken.
25:
Obieśić śię.kolumna: b
| Si |
1:
Quærere crucem.
2:
Suſpendere ſeipſum.
3:
Perire laqueo. Finire
4:
vitam laqueo.
5:
*Ligare guttur laqueo.
6:
Nectere laqueum collo.
7:
Innectere fauces.| Inſerere caput | la- que- o. |
| Implicare collum | |
| Claudere animam | |
| Frangere guttur |
8:
Occidere ſua manu.
9:
Sich ſelbs erwrgē.
10:
Zábić śię.| Occidere | ſeipſum. |
| Interficere |
| Conſciſce- re ſibi ipſi | mortem. |
| necem. |
11:
Afferre ſibi ipſi manus.
12:
*Cadere ſuo gladio.
13:
Concidere ſua manu. O-
14:
diſſe vitā. Figere ſua pe-
15:
ctora ferro. Configi ſuis
16:
telis. Induere ſemet fer-
17:
ro. Recludere pectꝰ enſe.| Occupare | ferrum. |
| mortem. |
| Incumbere | gladio. |
| Collabi |
strona: 447
kolumna: a
| Si |
1:
Finire dolorem gladio.
2:
Abrumpere vitam.| Perire | ſua manu. |
| Mori |
3:
Iacêre perpetum ſua
4:
dextra.
5:
Sich ſelbs ver=
6:
brennen.
7:
Wſkocżyć w ogień.| Deſilire | in ignem. |
| Inijcere ſeſe |
8:
*Immittere ſe in rogū.
9:
Dare corpora flammis.
10:
Occupare ignes. Aſcen-
11:
dere pyrā. Conſcendere
12:
rogū. Incumbere rogo.
13:
Incidere in flaas. Vri
:
(ignibus.| Extingui | igne. |
| Necari |
14:
Sich ſetzen. Vide,
15:
Nider ſitzen.
16:
Item, Oſádowić śię.
17:
Conferre ſe quò. Veni-
18:
re in vacua. Deligere lo-
19:
cum domicilio. Conſi-
20:
ſtere in finibus.| *Quæ- rere | deſertā terrā. |
| mœnia. |
21:
Legere ſibi ſedē. Inua-
22:
dere quid. Intrare terrā.kolumna: b
| Si |
| Capeſſere | gentem. |
| fines. |
1:
Lętari reperta terra. Re-
2:
cipi tellure. Legere ſibi
3:
locū. Parare ſedem. In-
4:
ſidere. Reſidere aruis.| Conſidere | terra. |
| finibus. |
5:
Cōſiſtere terra. Subſiſte-
6:
re locis. Figere ſedem.
7:
Ponere ſedes. Condere
8:
vrbem. Moliri tecta.
9:
Conſtituere domos.
10:
Sich ſpiegeln.
11:
Przezrzeć śię w
12:
zwierćiedle.
13:
Inſpicere ſpeculum.| *Spectare | ſpeculum. |
| formam. |
| Videre | ſpeculum. |
| ſe ſpeculo. |
14:
Conſulere ſpeculum.
15:
Placere ſpeculo.
16:
Item, Sich ſpiegeln.
17:
Vide, Erempel nehmen.
18:
Sich ſtellen.
19:
Obłudą nárábiáć.
20:
Simulare. Vti ſimu-
21:
latione.| *Aſſi- |
strona: 448
kolumna: a
| Si |
1:
*Aſſimulare. Præferre
2:
quid vultu. Prætendere
3:
ſpeciem rei. Prætexere
4:
nomine quid.
5:
Sich trawrig
6:
ſtellen.
7:
Rzkomo żáłowáć.| Simulare | dolorem. |
| gemitus. | |
| lacrymas. | |
| fletus. |
8:
*Flare ab inſidijs. Eru-
9:
dire oculos vt fleant.
10:
Fingere ſe timidum.
11:
Loqui ficto dolore.
12:
Sich vben.
13:
Vide, Vben.
14:
Sich verfluchen.
15:
Przeklináć śię.| Deuouere | ſe. |
| ætatē ſuam. |
16:
*Damnare ſua fata.
17:
Damnari à ſeipso. In-
18:
crepare ſpacioſum æuū.
19:
Deplorare queriq́; fatū.| Contemnere | vitam. |
| Indignari |
kolumna: b
| Si |
1:
Maledicere vitæ ſuæ.| Optare | mori. |
| necem. |
| Cupere | mori. |
| extingui. | |
| mortem. |
| Petere | mortem. |
| Orare |
| Velle | mori. |
| Statuere | |
| Conſtituere | |
| Decernere | |
| Proponere | |
| Incipere |
2:
Sich verkriechen.
3:
Schronić śię.| Subducere | ſe. |
| Eripere |
4:
*Proripere ſe atq; re-
5:
fungere. Auferre ſe ex
6:
oculis.
7:
Item.
8:
Latere. Latitare. Quæ-
9:
rere latebras.| Fugere | è conſpectu. |
| lucem. |
| Occulere | ſeſe. |
| Occultare |
10:
Occultari. Abdere ſeſe.| Con- |
strona: 449
kolumna: a
| Si |
1:
Conijcere ſeſe in late-
2:
bras. Abire longiùs.
3:
Captare ſolitudinem.
4:
Quærere receſſum &
5:
ſolitudinem.
6:
Sich verkriechen in
7:
die Wlde.
8:
Láſowáć/ & Skryć
9:
śię do láſá.| Abdere ſe in | ſyluas. |
| ſolitudinem. |
10:
Abdi in ſyluas. Abſtru-
11:
dere ſe in ſyluam. Sequi
12:
Solitudinem. Continere
13:
ſe in occulto.| Latere | in ſyluis. |
| fruticeto. |
14:
Abeſſe à cultu atq; hu-
15:
manitate.| Fugere | in nemora. |
| homines. |
16:
*Ire in nemus. Adire
17:
latibula ferarum.| Petere | ſyluas. |
| deſerta. |
18:
Includere ſeſe ſpeluncę.| Viuere in | ſyluis. |
| Habitare |
19:
Reptare inter ſyluas.kolumna: b
| Si |
1:
Colere ſyluas. Incolere
2:
nemora. Exigere æuum
3:
montibus.
4:
Sich vnterſtehen.
5:
Vide, Kn ſein.
6:
Sich vntertauchē.
7:
Vtopić śię.
8:
Vtonąć.
9:
Mergere ſe aqua.
10:
Mergi.| Deſilire | in aquam. |
| Reſilire |
11:
Abire in profundum.
12:
*Inſilire vndis. Subire
13:
paludem.| Condere | ſe aquis. |
| Subdere |
14:
Abdere caput vndis. Fu-
15:
gere in aquam. Geſtire
16:
ſtudio lauandi. Ludere
17:
per aquas. Eſſe ſub aqua.
18:
Scrutari ſtagnum.
19:
Sich wapnen.
20:
Vzbroić śię.
21:
Induere arma.
22:
*Armari.| Ff | Cingi |
strona: 450
kolumna: a
| Si |
| Cingi | armis. |
| Accingi | |
| Inſtrui | |
| Circumdari | |
| Collucere |
1:
Circumdare arma cor-
2:
pori.| Capere | arma. |
| Capeſſere | |
| Sumere | |
| Corripere |
3:
Colligere ſe in arma.
4:
Flagrare clypeo & ar-
5:
mis.| Ire | in armis. |
| Conſpici | |
| Fulgere |
6:
Sich wegfertig
7:
machen.
8:
Bráć śię w drogę.| Parare | ſe itineri. |
| ſe ad iter. | |
| accooda pe- regrinationi. |
9:
Comparare quæ perti-
10:
nent ad proficiſcendū.
11:
Sich wrmen.
12:
Zgrzać śię.kolumna: b
| Si |
| Accedere | ad ignem. |
| Conſidere |
1:
Caleſcere.
2:
*Reſtituere gelidos ar-
3:
tus. Fouere membra.
4:
Sich winden.
5:
Zwinąć śię.
6:
De Serpente.
7:
Colligere ſe tractu in
8:
ſpiram.
9:
*Colligi gyro.| Trahere | gyros. |
| orbes. |
10:
Explicare orbes.
11:
Cogere ſe in orbes. Si-
12:
nuare corpus in orbe.
13:
Cingi ſpiris facientibus
14:
orbem. Labi per ſinus
15:
& volumina.
16:
Sieden.
17:
Wrzeć.
18:
AEſtuare.
19:
*Exultare æſtu.| Exuberare | feruore. |
| ſpumis. |
20:
Indignari aheno.
21:
Sieg.
22:
Zwyćięſtwo.| Victoria. |
strona: 451
kolumna: a
| Si |
1:
Victoria.
2:
*Trophæum.| Fortuna | pugnæ. |
| belli. |
3:
Sors proſpera belli.
4:
Proſpera rerum.| Laus | belli. |
| Gloria | |
| Laurea |
5:
Siegen.
6:
Zwyćiężyć.| Vincere. | copias præ- (lio. |
| armis. |
| Deuincere. | hoſtem. |
| bello. |
7:
Affligere opes hoſtium
8:
prælio. Potiri victoria.
9:
Tenere primum locum
10:
virtute.| Superare | hoſtem. |
| prælio. | |
| bello. |
11:
Cōtundere. Retundere.
12:
Dare ſtragem. Exuere
13:
armis.
14:
*Expugnare.| Sternere. | aciem. |
| ferro. |
kolumna: b
| Si |
| Proſternere | hoſtem. |
| Opprimere |
1:
Contundere clade.| Vti | ſecūdo Marte. |
| Ruere |
2:
Debellare. Domare.
3:
Siegill.
4:
Piecżęć.
5:
Sigillum, annulus,
6:
ſignum.
7:
*Fides ſigni. Imago
8:
impreſſa ceræ. Gemma
9:
ſignumq́;.
10:
Siegeln. Vide,
11:
Brieff zuſiegeln.
12:
Siteen.
13:
Obycżąie.
14:
Mores. Natura mo-
15:
reſq́;.
16:
*Nobilitas morum.
17:
Exemplar vitæ.
18:
Silber.
19:
Srebro.
20:
Argentum.| *Splendor | argenti. |
| Nitor | |
| Pondus | |
| Semen |
| Ff ij | Sinn. |
strona: 452
kolumna: a
| Si |
1:
Sinn.
2:
Smysł.| Senſus. | corporis. |
| membrorum. |
3:
*Motus vitalis. Mobili-
4:
tas corporis atq; animi.
5:
Sinnreich. Vide,
6:
Scharffſinnig.
7:
Singen.
8:
Spiewáć.
9:
Canere, concinere,
10:
occinere, cantare, can-
11:
tillare.
12:
Flectere vocem. In-
13:
flectere voces cantu.| Dare | cantus. |
| Exercere | |
| Mouere |
14:
reſonare cantu. Mul-
15:
cere æthera cantu. De-
16:
cipere laborē cantando.
17:
Sitz.
18:
Stolicą.
19:
Sella, ſedile, ſedes, ſe-
20:
decula, ſubſellium, ſoli-
21:
um, ſcamnum, cathedra,
22:
exedra.kolumna: b
| Si |
1:
Sitzen.
2:
Siedzieć.
3:
Sedere, reſidere.| *Sedere | ſede. |
| ſolio. |
4:
Manere fixum.| Fulciri | ſolio. |
| Subniti |
5:
So es war iſt.
6:
Iesli ieno prawdá.| Si | credere | faſ eſt. |
| dignū eſt. | ||
| creditur. | ||
| modò credimus. | ||
| famæ creditur. | ||
| vera eſt fama. | ||
| verè narratur fa- bula. |
7:
Sold.
8:
Zołd.
9:
Płát.
10:
Stipendium.| *Merces. | belli. |
| militiæ. |
| Præmia | belli. |
| militiæ. | |
| Martis. |
| Precium |
strona: 453
kolumna: a
| So |
1:
Precium belli. AEra
2:
craſtrorum.
3:
Son.
4:
Syn.
5:
Filius, gnatus.
6:
*Natus, alumnus, pro-
7:
les, ſoboles.
8:
Sonderlich.
9:
Oſobnie.
10:
Seorſim, ſeparatim,
11:
ſingillatim, generatim,
12:
nominatim.
13:
Item.
14:
Præſertim, inprimis,
15:
præcipuè, maximè. Vt
16:
cum maximè. Potiſſi-
17:
mù m, nempe. Præter
18:
omnes. Relictis omni-
19:
bus. Super omnia.
20:
Sonne.
21:
Słońce.
22:
Sol.| *Lumen | Solis, vel Phœbi. |
| Radij | |
| Nitor | |
| Lux |
kolumna: b
| So |
| Ardor | Solis, vel Phœbi. |
| Ignis | |
| Lampas | |
| Orbita | |
| Rota | |
| Equi |
1:
Phœbus. Titan. Hy-
2:
perion.
3:
Sorg.
4:
Pracá.
5:
Stáránie.
6:
Cura. Sollicitudo.
7:
Aculei ſollicitudinum.
8:
AEgritudo, Angor,
9:
Scrupulus.| AEſtus. | curarum. |
| varius. |
| Morſus. | curarum. |
| mentis. |
| Pondus | curarum. |
| Fluctus | |
| Fons |
10:
Timor anxius. Sti-
11:
muli. Spinæ.
12:
Sorgen.| Prácowáć | śię. |
| Stáráć |
| Occupari | ſollicitudi- ne. |
| Torqueri |
| Ff iij | Con- |
strona: 454
kolumna: a
| So |
1:
Confici curis. Angi.
2:
Habere ſe malè. Cruci-
3:
are ſe. Stupere confe-
4:
ctum cura.
5:
*Sentire curas. Fluctu-
6:
are curarum æſtu. Vol-
7:
uere quid curis. Cu-
8:
mulare curas.| Angere | animū curis. |
| Vexare |
9:
Macerari. Exedi curis.
10:
Sirgfeltig.
11:
Prácowny.
12:
Anxius, ſollicitus.| *Intentus | curis. |
| Grauis | |
| Grauidus | |
| AEger | |
| Pallidus |
13:
Trepidus curæ.
14:
Sorge ablegen.
15:
Prace zániecháć.
16:
Abijcere curas. Leuare
17:
pectus ſollicitudinibus.
18:
Leuari cura. Vacare ab
19:
omni cura.
20:
*Abijcere pondera
21:
curarum.kolumna: b
| So |
| Proijcere | curas. |
| Compeſcere | |
| Sedare | |
| Lenire | |
| Sanare | |
| Exudere | |
| Secludere | |
| Deponere |
1:
Imponere finem curis.| Expellere curas | pecto- re. |
| Mittere curā de | |
| Traducere curā |
2:
Sorge haben.
3:
Obáwáć śię.
4:
Vereri. Timere ani-
5:
mo diuinante. Metuere.
6:
Pauere grauiora. Tre-
7:
pidare futuris. Reputare
8:
multa metu.
9:
Sorge tragen.
10:
Pracą podiąć.
11:
Curare, procurare.
12:
Agere curam alicuius.| Habere | curam | ali- cuius |
| rationē |
13:
Videre de quo. Proui-
14:
dere quem. Proſpicere
15:
cui.| Labo- |
strona: 455
kolumna: a
| Sp |
| Laborare | pro quo. |
| Eniti |
| Suſcipere | curam pro (re. |
| labores |
1:
*Gerere curā pro quo.| Impendere | curam. |
| laborem. |
2:
Contendere animum
3:
in curas.| Extendere | curas. |
| Intendere |
4:
Dirigere quo omnes
5:
ſenſus. Eſſe anxium de
6:
quo. Cauere. Non a-
7:
ſpernaricuram alicuius.
8:
Concipere curam.
9:
Conſulere.
10:
Spatzieren.
11:
Przechádzáć śię.
12:
Deambulare, obam-
13:
bulare, prodeambulare.| Ire | deambulatum. |
| in gramine huc & illuc. |
| Abire | deambulatum. |
| rus. |
14:
Petere villam. Conce-
15:
dere rus. Spaciari. Ru-
16:
ſticari. Euolare rus ex
17:
vrbe.kolumna: b
| Sp |
1:
*Intrare in hortos.| Errare | in | herbis. |
| hortis. | ||
| per prata. |
2:
Vagari per herbas. Illu-
3:
dere campo. Amare rus.
4:
Spalten.
5:
Lupáć.
6:
Szcżepáć.| Findere. | cuneis. |
| in partes. |
7:
*Scindere cuneis.| Diuidere | ſecuri. |
| Diſijcere |
8:
Spannen. Vide,
9:
Auspannen.
10:
Item, Luk ćiągnáć.| Tendere | arcum. |
| Extendere | |
| Intendere | |
| Contendere | |
| Flectere | |
| Curuarè | |
| Incuruare | |
| Sinuare | |
| Laxare | |
| Ducere | |
| Occupare |
| Ff iiij | Sparen. |
strona: 456
kolumna: a
| Sp |
1:
Sparen.
2:
Oſcżędáć.
3:
Parcere ſumptibus.
4:
*Parcere parto. Tem-
5:
perare ſumptus. Cauſ-
6:
ſari nummos. Aſſueſci
7:
paruo. Agere vitam
8:
parcè. Tueri parta. Se-
9:
ponere ad vſus vitæ.
10:
Reponere quæſita.
11:
Sprlich leben.
12:
Vide, Krglich.
13:
Speck.
14:
Słoniná.
15:
Sadło.
16:
Aruina, lardum. Fru-
17:
ſtum lardi. Salſamenta.
18:
*Perna. Tergum ſuis.
19:
Speichel.
20:
Sliná.
21:
Saliua, ſputum.
22:
*Humor.
23:
Speien.
24:
Blwáć.
25:
Swrácáć. kolumna: b
| Sp |
1:
Vomere, euomere.
2:
*Egerere dapes pecto-
3:
re. Eicere dapes ore.
4:
Eructare.
5:
Speiſen.
6:
Karmić.
7:
Cibare.| *Dare | cibos. |
| alimenta. | |
| victum. | |
| epulas. | |
| dapes. |
| Præbere | cibos. |
| alimenta. |
| Ferre | cibum. |
| Afferre | |
| Parare | |
| Apparare |
8:
Inſtruere cibos.
9:
Spiegel.
10:
Zwierćiádło.
11:
Speculum.| *Imago | ſpeculi. |
| Figura | |
| Iudicium | |
| Cenſura | |
| Planicies |
| Spiegel |
strona: 457
kolumna: a
| Sp |
1:
Spiegelfechten.
2:
Kuglowáć.
3:
Pochutniwáć ſobą.
4:
Gesticulari.
5:
*Edere geſtus. Dedu-
6:
cere brachia geſtu.| Iactare | brachia. |
| Rotare |
7:
Quatere manus. Ver-
8:
berare auras ictibus.
9:
Spielen.
10:
Igráć.
11:
Ludere, colludere.
12:
*Mouere luſus.| Dare operam | ludis. |
| Vacare |
13:
Laſciuire. Ducere no-
14:
ctem ludo, AEquare
15:
ludum nocti.
16:
Spieß.
17:
Drzewce.
18:
Kopija.
19:
Haſta, haſtile, lancea,
20:
iaculum, miſsilem ſpicu-
21:
lum.
22:
*Pilum, ſparus, dolon,
23:
ſariſſa, framea, geſum,kolumna: b
| Sp |
1:
telum, cuſpis, cornus,
2:
fraxinus, abies.
3:
Spinn.
4:
Páiąk.
5:
Aranea, araneus, ara-
6:
neolus, araneola.
7:
Spinnwebe.
8:
Páięcżyná.
9:
Aranea.
10:
*Caſſes. Fila aranei.
11:
Opus leue.
12:
Spinnen.
13:
Prząść.
14:
Nere. Redire ad la-
15:
nam. Quæritare victum
16:
lana ac tela.| *Nere. | fila. |
| ſtamen. |
| Tra- here | lanā | pollice. |
| penſa | digitis. | |
| lanas. | ||
| fila manu. | ||
| vellera. |
| Duce- re | lanas. |
| ſtamē | fuſo. |
| manu. | |
| fila. |
| Ff v | Dedu- |
strona: 458
kolumna: a
| Sp |
1:
Deducere lanam. Tor-
2:
quere fuſum. Intorque-
3:
re ſtamen manu. Mol-
4:
lire lanam trahēdo. Ex-
5:
colere lanam. Exonera-
6:
re colum. Legere colum
7:
fuſumq́;. Verſare fuſum
8:
pollice. Glomerare la-
9:
nam in orbes.
10:
Item, De Aranea.
11:
Texere.
12:
*Texere telam. Suſpen-
13:
dere caſſes. Diſcurſare
14:
tela. Deducere filum
15:
pedibus. Remittere ſta-
16:
men de ventre. Nectere
17:
opus ſub trabe.
18:
Spitz.
19:
Oſtrze.
20:
Bodziec.
21:
Koniec.
22:
Cuſpis, acumen, acu-
23:
leus, aculeolus, acies.
24:
*Mucro, hamus.
25:
Spitzig.
26:
Końcżyſty.
27:
Bodźiſty.
28:
Acutus, præacutus.kolumna: b
| Sp |
1:
*Acuta cuſpide.| Acutæ | cuſpidis. |
| Præacutæ | |
| AEratæ |
2:
Hamatus. Grauis cu-
3:
ſpide. Similis haſtili.
4:
Spinoſus. Aſperior tri-
5:
bulis. Bicornis, bifurcus,
6:
tridens, conifer, faſti-
7:
giatus.
8:
Spitz eines Bergs.
9:
Wirzch gory.| Cacumen | montis. |
| Culmen | |
| Vertex |
10:
Summa ſcopuli. Iugum
11:
cliui. Locus excelſus.| *Ardua | montis. |
| Extrema | |
| Sublime | |
| Faſtiga |
12:
Apex, pinnę, caput. Col-
13:
lis ſummus. Dorſum.
14:
Spitzwort.
15:
Item vide, Spottung.
16:
Szyderſtwo.
17:
Pośmiech.
18:
Scomma, dicterium.| *Fel |
strona: 459
kolumna: a
| Sp |
1:
*Fel amarum. Sal ni-
2:
grum. Iocus mordens.
3:
Sporn.
4:
Oſtrogá.
5:
Cacar.
6:
*Verbera. Remigium
7:
pedum. Stimuli, cuſpis,
8:
hortatus, vox, clamor,
9:
imperium.
10:
Sporn anſetzen.
11:
Bość oſtroga.
12:
Pobudzáć.
13:
Addere calcar.
14:
*Subdere calcar equo.
15:
Stimulare cornipedem.
16:
Fatigare quadrupedem
17:
ferrata calce.| Cogere | calcaribus. |
| Coercere | |
| Concitare |
18:
Exhortari equum. Iuua-
19:
re clamore.| Vrgere | calcaribus. |
| ſtimulis. |
20:
Inſtare verbere.
21:
Spotten.
22:
Pośmiewáć śię.
23:
Sżydzić.
24:
Ridere, irridere, deri-
25:
dere, ludere.kolumna: b
| Sp |
| Illudere | cui. |
| in quo. | |
| quid. |
1:
Eludere, deludere, lu-
2:
dificari.
3:
Sibilare quem.
4:
Cōſectari quem ſibilis.
5:
Mirari quem cum riſu.
6:
Suſpēdere adunco naſo.
7:
Indulgere aduncis nari-
8:
bus. Vertere in riſum.| Oſtēdere | me- diū | vnguē. |
| Porrigere | digitū. |
9:
Excipere cachinno. Di-
10:
ſtorquere os. Defatigari
11:
ridendo de quo. Propi-
12:
nare quem cui comedē-
13:
dum & deridendū. Pu-
14:
tare quē pro ridiculo &
15:
delectamento. Inter-
16:
pretari quid ridiculè.
17:
Habere ludibrio.
18:
Vexare.
19:
Spottung.
20:
Náſmiewánie.
21:
Irriſio. Ridiculum,
22:
delectamentum. Ludi-
23:
brium, ſibilus, vexatio.| *Naſus |
strona: 460
kolumna: a
| Sp |
| *Naſus | aduncus. |
| Rhinocerotis. |
1:
Nares vncæ. Ron-
2:
chus, ſanna, fabula, ci-
3:
conia.
4:
Sprichwort.
5:
Przypowieść.
6:
Przysłowie.
7:
Prouerbium. Conſue
8:
tudo prouerbij. Ver-
9:
bum, adagium, adagio.
10:
Springen.
11:
Skákáć.
12:
Salire, ſaltare.| *Dare | ſaltum. |
| motuscorpore. |
| Ludere. | campo. |
| per herbas. |
13:
Tollere corpus ſaltu.
14:
Attollere ſe. Iactare cor
15:
pus. Colligere ſaltum
16:
in ſublime. Emicare
17:
ſolo.
18:
Sproſſen.
19:
Látorośl.
20:
Pącżek.
21:
Germen, gemma.kolumna: b
| Sp |
1:
*Palmes, cacumen,
2:
Surculus, luxuries, virgę.
3:
Bracjia ſpaciantia.
4:
Verbum. Pukáć śię.
5:
Kwitnąć.
6:
Germinare.| Protrudere | gemmas. |
| Trudere |
7:
*Florere. Ferre ſlorem.
8:
Comare ſlore. Funde-
9:
re flores. Nitere.
10:
Spren. de Canib.
11:
Sledzić.
12:
Slákowáć.
13:
Quærere veſtigia.
14:
Veſtigare feras. Rema-
15:
nere eodem veſtigio.
16:
*Rimari aëra naribus.
17:
Scrutari vias ore. Erra-
18:
re ſylua. Pererrare lo-
19:
cum ore. Luſtrare ſyl-
20:
uam indaginę.| Sequi | odorem. |
| ſigna pedum. |
21:
Sectari odorem. Sen-
22:
tire naribus. Præſentire
23:
odorem. Colligere ve-
24:
ſtigia. Nanciſci veſtigia| feræ. |
strona: 461
kolumna: a
| St |
1:
feræ. Videre leporem.
2:
Commouere. Prodere
3:
feram clamore. Agere
4:
latratibus. Excire late-
5:
bris.
6:
Item, Spren.
7:
Vide, Erachten.
8:
Stab.
9:
Liaská.
10:
Baculus, baculum,
11:
bacillum, ſcipio.
12:
*Ferula, ſtipes, cuſpis.
13:
Stadt.
14:
Miáſto.
15:
Ciuitas, vrbs. Præſi-
16:
dium vrbis. Oppidum,
17:
oppidulum, caſtellum,
18:
vicus.
19:
*Mœnia.| Tecta | vrbis. |
| Arces |
20:
Stadtmaur.
21:
Mieyſky mur.
22:
Mœnia. Muri vrbis.| *Agger | muri. |
| Faſtigia | |
| Culmen |
kolumna: b
| St |
1:
Moles murorum.
2:
Munimina molis.
3:
Stadt bawen.| Miáſto | budowáć. |
| zákłádáć. |
4:
AEdificare vrbem.| *Condere | vrbem, vel mœnia. |
| Ponere | |
| Locare | |
| Satuere | |
| Conſtituere | |
| Struere | |
| Extruere | |
| Fundare |
| Cin- gere | vrbem mœnibꝰ. |
| oppidum muris. |
5:
Circumdare muro.
6:
Iâcere muros.| Facere | mœnia. |
| Figere | |
| Moliri |
7:
Stadtrecht. Vide,
8:
Brgerrecht.
9:
Stadt werrathen.
10:
Miáſto zrádzić.| Prodere | ciuitatem. |
| auro. |
| Accipere |
strona: 462
kolumna: a
| St |
1:
Accipere armatos in
2:
arcem.
3:
*Eſſe potentem prodi-
4:
tione. Vendere patriam
5:
auro. Offerre ciues cum
6:
mœnibus. Turbare vr-
7:
bem proditione.
8:
Sta.
9:
Pięń.
10:
Truncus, ſtipes, ſtirps,
11:
codex, caudex.
12:
*Robur.
13:
Stammeln. Vide,
14:
Vnberedt.
15:
Srand.
16:
Stań.| Status. | rerum. |
| & fortuna re- rum. |
17:
Statio.| Conditio. | vitæ. |
| ſortis. |
18:
Sors vitæ. Fortuna. Ha-
19:
bitus temporis. Facies.
20:
Starck.
21:
Duzy.
22:
Mocny.kolumna: b
| St |
1:
Robuſtus. Plenus ro-
2:
boris. Immani corporis
3:
magnitudine. Quàm
4:
maximus. Ferox viri-
5:
bus.
6:
*Validus, præualidus,
7:
magnus. Magni corpo-
8:
ris. Maximus membris
9:
& corpore.| Ingens | corpore. |
| Præſtans |
10:
Aſper iani corpore.
11:
Vaſtus. Horrifus bra-
12:
chijs, varicoſus, ſpacio-
13:
ſus, logiſſimus, proce-
14:
rus, arduus. Tremen-
15:
dus mole. Inſtar agmi-
16:
nis. AEquus abieti.
17:
Starren.
18:
Sćierpnąć.
19:
Strętwieć.
20:
Rigere.
21:
*Diriguiſſe, rigeſcere,
22:
horrere, torpere. Reſi-
23:
ſtere tractanti ad tactū.
24:
Certare rigori Alpino.
25:
Staub.
26:
proch.
27:
Kurzáwá.| Puluis. |
strona: 463
kolumna: a
| St |
1:
Puluis.| *Globus | pulueris. |
| Nimbus | |
| Nubes | |
| Nebula | |
| Vmbra | |
| Iactus |
2:
Turbo puluereus.
3:
Arena.
4:
Staub erregen.
5:
Proch wzburzyć.| Excitare | puluerem. |
| Coouere |
6:
*Mouere pulueream
7:
nubem.| Agere | nubem pul- uere. |
| Erigere |
8:
Torquere arenas. Fure-
9:
re turbinibus. Obdu-
10:
cere quid puluere.
11:
Stechen. Vide,
12:
Erſtechen.
13:
Item, de Api.
14:
Kłoć, Pchnąć.
15:
Pungere.
16:
*Volare in os alicuius.kolumna: b
| St |
1:
Tendere ſpicula. Defi-
2:
gere ſpicula vertice.
3:
Notare ora.
4:
Item, de Serpente.
5:
Vkąśić. Zdźąć.
6:
Percutere.
7:
*Mordere. Stringere
8:
pedem dente.| Infigere | dentes. |
| Imprimere |
9:
Dare vulnus. Lædere
10:
culnere. Necare morſu.
11:
Habere vires mortis.
12:
Item, Stechen.
13:
Vide, Rennen.
14:
Stehen.
15:
Stáć.
16:
Stare. Continere ſe ſuo
17:
loco.| *Stare | loco. |
| ſuis locis. |
18:
Perſtare.| Manere | loco. |
| ſtabili pede. |
19:
Tenere ſe lege. Non
20:
cedere loco.| Stehen |
strona: 464
kolumna: a
| St |
1:
Stehen bleiben.
2:
Záſtánowić śię.
3:
Subſiſtere, conſiſtere, re-
4:
ſiſtere, reſtitare, obſiſte-
5:
re. Præſtare ſtabilitatem.| *Siſtere | gradum. |
| pedes. |
| Continere | gradum. |
| Suſtinere |
| Comprimere | greſſū. |
| Reprimere | |
| Coërcere | |
| Figere |
6:
Cohibere fugam.| Inhibere | gradum. |
| fugam. |
7:
Hærere.
8:
Steigen. Vide,
9:
Auffſteigen.
10:
Stein.
11:
Kámień.
12:
Lapis, lapillus, calcu-
13:
lus, ſilex.
14:
*Pumex, ſaxum.| Pondus | ſaxi. |
| Moles | |
| Turbo |
15:
Molaris.kolumna: b
| St |
1:
Steinigen.
2:
Vkámionowáć.
3:
Lapidare. Obruere
4:
lapidibus.
5:
*Petere ſaxis.| Inſtare | lapidibus. |
| Occupare | |
| Cædere |
6:
Inceſſere iactu lapidum.
7:
Torquere ſilices.| Obterere | caput ſaxo. |
| Elidere |
8:
Diſſipare cerebrum.
9:
Stelen.
10:
Kráść.
11:
Furari. Facere furtum.
12:
Subtrahere, ſurripere,
13:
ſubducere, auferre.
14:
Fraudare quem re. In-
15:
uolare quid.
16:
Sterben.
17:
Vmrzeć.
18:
Mori, emori. Obire
19:
mortem. Profundere
20:
vitam. Commutare vi-
21:
tam cum morte. De-
22:
cedere.| Exce- |
strona: 465
kolumna: a
| St |
| Excedere | vita. |
| Diſcedere | |
| Abire è | |
| Exire è |
1:
Demigrare hinc.
2:
*Oppetere, occumbere,
3:
occidere. Fūgi ſuo fato.
4:
Defungi vita. Expirare.| Exhalare | vitam. |
| animam. |
| Efflare | animam. |
| Agere | |
| Ponere | |
| Dare | |
| Reddere | |
| Linquere | |
| Relinquere | |
| Exuere |
| Fundere | vitam. |
| Diffundere |
5:
Extingui. Conſumi
6:
morte. Perimi. Dilabi
7:
in auras. Eximi viuis.
8:
Rapi leto. Eripi fatis.
9:
Ire ſub Vmbras.
10:
Sterblich.
11:
Smiertelny.
12:
Mortalis.kolumna: b
| St |
| Obnoxius | morti. |
| fatis. |
1:
Sterbligkeit.
2:
Smiertelność.
3:
Mortalitas. Conditio
4:
mortis.| Natura | mortalis. |
| Concretio |
5:
Stercke.
6:
Siłá.
7:
Dużość.
8:
Robur.| Vires | corporia. |
| Magnitudo |
9:
*Animi & vires.| Membra | procera. |
| ardua. | |
| immania. |
10:
Nerui.| Moles | corporis. |
| membrorum. | |
| Herculea. |
11:
Item, Stałość.
12:
Státecżność.
13:
Fortitudo.| Gloria | fortitudinis. |
| Nomen |
| Gg | Ani- |
strona: 466
kolumna: a
| St |
| Animus. | ingens. |
| excelsꝰ ma- gnificuſq́;. |
|
| præſens. | |
| robuſtus. |
1:
Magnanimitas.| Magni- tudo | animi. |
| ac robur animi. |
| Altitudo | animi. |
| Vigor | |
| Firmitudo | |
| Excellentia | |
| Conſtantia |
2:
Conſilium animi præ-
3:
ſentis.| Virtus | & præſentia a- nimi. |
| animuſq́; præ- (ſens. |
4:
Succus & ſanguis.
5:
*Mens fortis. Pectus
6:
firmum. Cor, motus,
7:
impetus.
8:
Stern.
9:
Gwiazdá.
10:
Stellæ.| *Lumina | ſtellarum. |
| Agmen |
| Sydera. | cœli. |
| poli. |
kolumna: b
| St |
1:
Aſtra.| Radij | aſtrorum. |
| Curſus |
| Ignes | aſtrorum. |
| ſyderei. | |
| ætherei. |
2:
Sternſeher.
3:
Gwiazdozorcá.
4:
Aſtrologus, aſtrono-
5:
mus, mathematicus.
6:
*Seruator olympi.
7:
Sternkunſt.
8:
Gwiazdárſka nauká
9:
Aſtrologia. Aſtrono-
10:
mia. Ars aſtrologorum.| *Doctri- na | Chaldæa. |
| Babylonica. |
| Cura | Aſſyria. |
| Babylonica. |
11:
Sacra naturæ mundiq́;.
12:
Curſus ætherei. Vices
13:
aſtrorum.
14:
Stillen. Vide,
15:
Heiſſen ſchweigen.
16:
Still. Aduerb.
17:
Miilczęm.
18:
Cicho.| Tacitè, |
strona: 467
kolumna: a
| St |
1:
Tacitè, occultè, ſub-
2:
miſsè. Per ſilentium.| Sine | ſonitu. |
| murmure. |
| Nullo | ſono. |
| ſtrepitu. |
3:
Leniùs & modico
4:
ſtrepitu.
5:
*Furtim. Tenui mur-
6:
mure.
7:
Still ſtehen. Vide,
8:
Stehen bleiben.
9:
Stille.
10:
Spokoyność morzá.
11:
Tranquillitas maris.
12:
Malacia ac trāquillitas.
13:
*Mare pacatum. Via
14:
maris tuta. Pax maris.| Quies | pelagi. |
| Tranquilla |
15:
Ventus mitior. Flamina
16:
proſpera. Aura vtilis.
17:
Tempeſtas benigna.
18:
Stillſchweigen.
19:
Vide, Schweigen.
20:
Sti.
21:
Głos.
22:
Vox, vocula. Index o-
23:
rationis. kolumna: b
| St |
1:
*Sonus.| Sonitus | vocis. |
| Imago | |
| Murmur | |
| Iter |
2:
Poteſtas linguæ vociſq;
3:
vſus.
4:
Item, Zdánie.
5:
Wyrok.
6:
Suffragium. Senſus
7:
populi. Sententia. Ap-
8:
probatio. Conſpiratio
9:
atq; conſenſus. Solenni-
10:
tas condendi honoris.| *Plauſus. | populi. |
| vulgi. |
11:
Fauor.| Cla- mor | fauentis populi. |
| plauſusq́;. |
12:
Vox conſona. Concor-
13:
dia vulgi. Aſſenſus. Ar-
14:
bitrium plebis Patrūq́;.
15:
Stincken.
16:
Smierdzieć.
17:
Cuchnąć.
18:
Sordere.
19:
*Affligere odore.| Lædere | ſenſus. |
| Compungere |
| Gg ij | Eſſe |
strona: 468
kolumna: a
| St |
1:
Eſſe tetrum naribus.
2:
Cōcreſcere tetro odore.
3:
Stinckend.
4:
Smrodliwy.
5:
Sordens, ſordidus.
6:
Fœdus. Immundus &
7:
fœtidus. Fœtidus.| *Sordi- dior | cœno. |
| ſinu infantis. |
8:
Teter naribus. Olidus,
9:
granis, triſtis, acerbus,
10:
inamabilis, putidus.
11:
Horridus pædore. Ran-
12:
cidus.
13:
Stock. Vide,
14:
Sta.
15:
Stoltz. Vide,
16:
Hoffertig.
17:
Straff.
18:
Kazń.
19:
Pœna, caſtigatio, ani-
20:
maduerſio, mulcta, e-
21:
xemplum. Iudicium
22:
capitis. Supplicium.| *Dies | pœnæ. |
| Tempus | |
| Lex |
kolumna: b
| St |
| Genus | pœnæ. |
| Nomen | |
| Precium | |
| Metus | |
| Finis | |
| Modus |
1:
Luela ſceleris. Præmi-
2:
um ſcelerum.
3:
Straffen.
4:
Káráć.
5:
Punire.| Irrogare | pœnas. |
| mulctam. |
| Sumere | pœnam. |
| ſupplicium de quo. |
| Afficere | pœna. |
| ſupplicio. |
6:
Caſtigare. Mulctare
7:
pœna. Dare exilium di-
8:
gnum factis. Edere in
9:
quo exempla. Perdere
10:
malis exemplis.| Animaduer- tere | in quem. |
| facinus. |
11:
Statuere quid grauius in
12:
quem.| *Pe- tere | pœnas | à quo. |
| ſuppliciū |
| Expetere |
strona: 469
kolumna: a
| St |
| Expetere | pœnas. |
| Accipere |
| Depoſcere | ad ſuppli- cium. |
| Repoſcere | |
| Rapere |
1:
Trahere pœnam.
2:
Inquirere in quem.| Proponere | pœnam. |
| Imponere |
3:
Diſponere ſupplicia.
4:
Coërcere pœna.| Compeſcere | pœnis. |
| Exercere |
5:
Domare ſupplicio.| Exequi | ſupplicia. |
| Ingerere |
6:
Straff leyden.
7:
Kazń ćierpieć.
8:
Puniri.| Dare | pœnas. |
| ſatis ſuperq́; pœnarum. |
|
| mulctam. | |
| ſupplicium. |
| Luere | pœnas. |
| ſupplicium. | |
| commiſſum. | |
| peccatum. | |
| delictum. | |
| factum. |
kolumna: b
| St |
1:
Affici pœna.| Redire | ad ſupplicium. |
| Trudi |
2:
Duci ad mortem.| *Debere | pœnas. |
| Tremere | |
| Pendere | |
| Expendere | |
| Soluere | |
| Perſoluere | |
| Exoluere | |
| Experiri |
| Expectare | pœnam. |
| Pati | |
| Sentire |
| Subire | pœnas. |
| mulctam. |
3:
Straff wirdig.| Karánia | godny. |
| Kazni |
4:
Puniendus.
5:
Animaduertendus. Me-
6:
ritus crucem.| Dignus | reprehēſione. |
| pœna. | |
| caſtigatione. | |
| carcere. | |
| gyaris & car- cere. |
| Gg iij | cruce. |
strona: 470
kolumna: a
| St |
| Dignus | cruce. |
| piſtrino. | |
| ſcutica. | |
| ſtigmate. | |
| malis. | |
| calamitatibus. | |
| ſupplicio. | |
| morte & pœna. |
1:
Indignus & malus.
2:
Non dignus pane.
3:
Streicheln.
4:
Głáſkáć. Błagáć.
5:
Mulcere, demulcere,
6:
permulcere.
7:
*Aſtringere manus.
8:
Comere manu.
9:
Streichen.
10:
Smágáć.
11:
Dáć rozgą.| Cædere | virgis. |
| ferula. |
12:
Caſtigare verberibus.
13:
*Vibrare ferulam.
14:
Streiffen. Vide,
15:
Schinden.
16:
Item. Odrzeć.
17:
Pląndrowáć.
18:
Woiowáć.kolumna: b
| St |
1:
Excurrere in fines.
2:
Diſcurrere. Vagari. Ire
3:
vaſtatum fines.| Tran- ſine in | agrū | alicuius. |
| fines |
| Veni- re | ad quos prędādi (cauſſa. |
| in poſſeſſiones alicuius. |
4:
Deſcendere in agros a-
5:
licuius. Egredi ad quos
6:
prædandi cauſſa. Effun-
7:
dere ſe in agros prędan-
8:
di cauſſa. Tētare excur-
9:
ſus. Irrumpere in agros.| Face- re | excurſionem in prouinciam. |
| incurſionē | in fi- nes. |
| impetum |
10:
Appropinquare fini-
11:
bus. Introducere copias
12:
in fines. Occupare par-
13:
tem agri. Gerere bellum
14:
in finibus.| Populari | fines. |
| agros. |
15:
Depopulari agros. Age-
16:
re prædam ex agris.
17:
Streit.
18:
Walká.| Præ- |
strona: 471
kolumna: a
| St |
1:
Prælium. Contentio-
2:
nes præliorum. Pugna.
3:
Exercitatio pugnæ.
4:
Dimicatio.| *Certamen | Martis, vel pugnæ. |
| Imago | |
| Diſcrimen | |
| Simulacra | |
| Opus | |
| Turbo | |
| Sors |
5:
Pericula belli.
6:
Streiten.
7:
Walcżyć.
8:
Præliari, depræliari.| Coittere | prælium. |
| pugnam. |
| Dimicare. | prælio. |
| pugna. | |
| manu. | |
| armis. |
9:
Decertare armis.| Ver- ſari | in prælijs cū quo. |
| inter aciem. | |
| in acie, & cum hoſte cōfligere. |
10:
Intereſſe prælio. Pu-
11:
gnare.kolumna: b
| St |
| Decernere | acie. |
| inter ſe. |
1:
Exercere ſe pugna. Exer-
2:
citari prælijs. Belligerari.
3:
Contendere prælio| Conſerere | pugnam. |
| bellum. |
4:
Confligere.
5:
*Bellare. Peragere pu-
6:
gnas. Stare ſub ipſa acie.| Tentare | prælia. |
| Miſcere | |
| Tollere | |
| Dare | |
| Pati |
7:
Facere ſtrages.| Sternere | agmina. |
| Metere |
8:
Sæuire, furere. Fulmi-
9:
nare armis.
10:
Streitbar.
11:
Walecżny.
12:
Boiowny.
13:
Bellicoſus. Exercita-
14:
tiſſimus in armis. Peri-
15:
tiſſimus rei militaris.
16:
Paratus ad dimicādum.
17:
Paratiſſimus ad geren-
18:
dum bellum.| Gg iiij | Prom- |
strona: 472
kolumna: a
| St |
| Promptus | manu. |
| ad arma. |
1:
Conſuetus æuum agere
2:
in armis.
3:
*Bellax, bellicus, belli-
4:
ger, bellipotens.| Potens | belli. |
| bellandi. | |
| armis. | |
| armorum. |
5:
Armipotens. Magnus
6:
bello. Inſignis armis. | Spectatus | bello. |
| dextra. |
| Egregius | bello. |
| armis. |
7:
Inclytus bello. Expertus
8:
belli. Sciens pugnæ.
9:
Magnanimus. Animo-
10:
ſus in armis.| Clarus | bello. |
| Præclarus | |
| Celeberrimus |
11:
Pugnax. Præcipuus
12:
Marte. Aſperrimus ſtu-
13:
dijs belli.
14:
Streit anbitten.
15:
Vide, Ausfodern.kolumna: b
| St |
1:
Strick.
2:
Powroz.
3:
Wić.
4:
Funis, reſtis.
5:
*Linum, nodus, laque-
6:
us, vincula, ligamen,
7:
retinaculum.
8:
Striegeln.
9:
Cudzić konie.| Pectere | equos. |
| Comere |
10:
*Pectere colla equorū.| Ornare | iubas. |
| comas. |
11:
Studiren. Vide,
12:
Lernen.
13:
Stul. Vide,
14:
Sitz.
15:
Stu.
16:
Nięmy.
17:
Mutus, elinguis. Ex-
18:
pers orationis.
19:
*Inops vocis.
20:
Stump.
21:
Tępy.| Hebes, |
strona: 473
kolumna: a
| St |
1:
Hebes, obtuſus.
2:
*Exors ſecandi. Sine
3:
cuſpide.
4:
Strmen.
5:
Borzić.| Oppugnare | vrbem. |
| muros. | |
| impetu. |
6:
Adducere copias. Ve-
7:
nire cauſſa oppugnan-
8:
di alicuius. Agere vineas
9:
ad oppidum. Promo-
10:
uere machinationem.
11:
*Inuadere vrbem. Di-
12:
ſcurrere ad portas. In-
13:
currere muris. Aſſultare
14:
vallo. Arietare in por-
15:
tas. Succedere portis
16:
teſtudine.| Pulſare | muros | ariete. |
| portas |
17:
Accelerare acta reſtudi-
18:
ne. Reſoluere muros
19:
ariete. Vellere portas &
20:
mœnia.
21:
Sturmhaub.
22:
Przyłbicá.kolumna: b
| St |
1:
Galea.| *Orbis | galeæ. |
| Pondus | |
| Iubar |
| Tegmen | galeæ. |
| capitis. |
2:
Caſſis, caſſida, æs.
3:
Sttze.
4:
Podborá.
5:
Zaſtrzał.
6:
Fulcrum.
7:
*Fultura, fulcimen, ti-
8:
bicen, trans, robur, ba-
9:
ſis, columna, obex, au-
10:
xilium.
11:
Sttzen.
12:
Podeprzeć.
13:
Fulcire.| *Fulcire | tibicine. |
| ſuppoſita trabe. |
|
| columnis. | |
| ruinam. |
14:
Suffulcire columnis.
15:
Statuere columnam.
16:
Subtil. Vide,
17:
Dnne.| Gg v | Suchen. |
strona: 474
kolumna: a
| Su |
1:
Suchen.
2:
Szukáć.
3:
Bádáć.
4:
Quærere, exquirere,
5:
perquirere, quæritare,
6:
inueſtigare. Venire
7:
quæſitum.
8:
*Scrutari, explorare,
9:
rimari, ſectari, vestigare.
10:
Legere & veſtigare. Lu-
11:
ſtrare. Errare clamore.
12:
Summa. Vide,
13:
Inhalt.
14:
Snd.
15:
Grzech.
16:
Wyſtępek.
17:
Zmázá.
18:
Delictum, peccatum,
19:
lapſio, lapſus, culpa.
20:
*Error, erratum, viti-
21:
um, macula, næuus.
22:
Nota labeſq́;. Solœciſ-
23:
mus, barbariſmus, noxa,
24:
commiſſum, admiſſum,
25:
reatus, contagium, ma-
26:
lefactum.kolumna: b
| Su |
1:
Item.
2:
Scelus, facinus, male-
3:
ficium, flagitium.
4:
*Crimen. Factum tri-
5:
ſte, malefactum, nefas,
6:
piaculum, furor, pro-
7:
brum, malum. Auſum
8:
immane.
9:
Sndigen.
10:
Grzeſzyć.
11:
Wyſtąpić.
12:
Delinquere, peccare.| Labi | in vitium. |
| propter impru- dentiam. |
| Facere | quid turpiter & nequiter. |
| flagitium. | |
| ſcelus. | |
| facinus. |
| Coittere | flagitium. |
| facinus. |
| Admit- tere | noxiam. |
| facinus. | |
| quid ſceleris |
| Eſſe in | culpa. |
| vitio. | |
| noxia. |
| Incur- |
strona: 475
kolumna: a
| S |
1:
Incurrere in genus in-
2:
iuſticiæ. Volutari in
3:
omni genere flagitiorū.| *Parare | ſcelus. |
| Moliri | |
| Suſcipere | |
| Audere | |
| Aggredi |
| Conari | nefas. |
| Adoriri |
4:
Struere crimen. Exce-
5:
dere in vitium. Suc-
6:
cumbere culpæ. Pera-
7:
gere facinus.| Maculari | crimine. |
| Pollui |
8:
Sndflutt.
9:
Potop.
10:
Diluuium, eluuio.
11:
*Diluuies, eluuies.| Licentia | maris. |
| Libertas | |
| Ira |
12:
Aquæ Deucalionis. Im-
13:
bres Deucalionei. Secu-
14:
lum Pyrrhæ.
15:
Sſſe.
16:
Słodky.kolumna: b
| Ta |
1:
Dulcis, prædulcis.| *Dulcior | vua matura. |
| Ambroſia. | |
| Nectare. |
2:
Melleus, iucundus, ſua-
3:
uis. Præditus iucundo
4:
ſenſu. Bonus ſenſibus.
5:
Nectareus.
6:
Ta.
7:
TAdeln.
8:
Gánić.
9:
Lzyć.
10:
R
Eprehendere. Eſſe
11:
Ariſtarchum. De-
12:
trahere rei. Rodere,
13:
mordere, lacerare, im-
14:
pugnare, improbare,
15:
culpare, carpere, argu-
16:
ere, redarguere.
17:
Item. | Re- prehē- dere. | vitam alicuius. |
| mores. | |
| ſtudia aliena. | |
| næuos. |
| Vi- dere | peccatū alicuius. |
| & iudicare aliena meliùs quā ſua. |
| Vitu- |
strona: 476
kolumna: a
| Ta |
1:
Vituperare. Dare rem
2:
quam vitio. Iudicare
3:
malè. Curare aliena.
4:
Sapere foris, ſibi non
5:
poſſe auxiliari.
6:
*Deprendere curuos
7:
mores. Cernere acutùm
8:
in vicijs amicorum.
9:
Caſtigare turpia. Con-
10:
demnare acutis naribùs
11:
& caperata fronte. Ra-
12:
dere mores, rodere, læ-
13:
dere. Non videre man-
14:
ticæ quod in tergo eſt.
15:
Tadelns werdt.
16:
Gániebny.
17:
Hánby godny.
18:
Reprehendendus, vi-
19:
tuperandus.| *Dignus | cenſore. |
| ſupercilio. | |
| notari. | |
| culpari. | |
| ſiniſtra fa- ma. |
20:
Notandus carbone.
21:
Intolerabilis.
22:
Tag.
23:
Dzień.kolumna: b
| Ta |
1:
Dies, diecula. Spaci-
2:
um diei.
3:
*Lux. Horæ diurnæ.
4:
Vices lucis Lumen Sol.
5:
Tag vnd nacht.
6:
We dnie y w nocy.| Nocte | & die. |
| dieq́;. |
7:
Noctes atq; dies. No-
8:
cteſq́; dieſq;. Noctu di-
9:
uq́; Dies nocteſq́;. Sub
10:
nocte dieq́;.
11:
Tantzen.
12:
Táńcowáć.
13:
Száleć.
14:
Saltare.
15:
*Salire ad ſtrepitum.
16:
Exultare choreis. Exer-
17:
cere choreas. Plaudere
18:
choreas pedibus. Inge-
19:
minare plauſum.| Pulſare | terram | pedi- bus. |
| tellurē |
20:
Quatere terram alterno
21:
pede.| Mouere | pedem. |
| brachia. | |
| membra ad modos. |
| Ducere |
strona: 477
kolumna: a
| Ta |
| Ducere | choreas. |
| choros. |
| Agere | choros. |
| Agitare | |
| Dare | |
| Celebrare | |
| Inſtaurare |
1:
Indulgere choris. Lude-
2:
re in numerum.
3:
Taub.
4:
Głuchy.
5:
Surdus.| *Surdior | mari. |
| ſcopulo. |
6:
Taube.
7:
Gołąb mas.
8:
Golębicá. fœmin.
9:
Columba, columbus,
10:
columbulus.
11:
*Auis Veneris.| Ales | Cythereia. |
| Chaonis. |
12:
Volucris Idalia.
13:
Tauſchen.
14:
Odmięnić.
15:
Frimárcżyć. kolumna: b
| Te |
1:
Mutare, permutare,
2:
commutare. Facere
3:
permutationem.
4:
Tebicht.
5:
Kobierzec.
6:
Tapetum, tapetium.
7:
*Aulæum, oſtrum.| Veſtis | purpurea. |
| picturata. | |
| tincta cocco. | |
| perfuſa | o- ſtro. |
| laborata |
8:
Tedigen. Vide,
9:
Rechten.
10:
Teglich.
11:
Kázdy dzień.
12:
Quotidiè. Quouis
13:
die. In dies ſingulos.
14:
Indies.
15:
Theil.
16:
Cżęść.
17:
Pars, particula, fru-
18:
ſtum, portio.
19:
*Membrum, fragmen,
20:
fragmentum.| Theilen. |
strona: 478
kolumna: a
| Th |
1:
Theilen. Vide,
2:
Zutheilen.
3:
Item, Dzielić.
4:
Diuidere, diſtribuere.
5:
Counicare cum quo.| *Diſtri- buere | partes. |
| in ſocios. |
6:
Partiri in ſocios. Sortiri.
7:
Ducere ſortem prædæ.
8:
AEquare partibus iuſtis.
9:
Vocare quem in par-
10:
tem prædamq́;.
11:
Thor. Vide,
12:
Port.
13:
Threnen.
14:
Lzy.
15:
Płácż.
16:
Lacrymæ, fletus.
17:
*Lacrymula, guttæ.| Vena | lacrymarum. |
| Riuus | |
| Ros |
18:
Imber, flumen.
19:
Thun.
20:
Cżynić.
21:
Facere, efficere, per-kolumna: b
| Th |
1:
ficere, conficerem facti-
2:
tare, agere, peragere,
3:
agitare.| Gerere | rem. |
| quid rerum. |
4:
Conſtruere, extruere,
5:
conſtituere, contrahere,
6:
præſtare.
7:
Thr.
8:
Drzwi.
9:
Ianua, fores, oſtium.
10:
*Poſtes, valuæ, limen.
11:
Thrhtter.
12:
Item vide.
13:
Htter.
14:
Wrotny.
15:
Ianitor.
16:
*Portitor.| Cuſtos. | portæ. |
| veſtibuli. | |
| in limine. | |
| ad limina. |
17:
Thurn.
18:
Wiezá.
19:
Turris.| *Culmen | turris. |
| Faſtigia | |
| Tecta |
| Machi- |
strona: 479
kolumna: a
| Ti |
1:
Machina æquata cœlo.
2:
Arx. Domus Danaes.
3:
Tichten. Vide,
4:
Ertichten.
5:
Tieff.
6:
Głęboki.
7:
Profundus, altus.
8:
*Sinuoſus, vadoſus. Du-
9:
bius vadi. Capax, vorax,
10:
vndoſus, ſpacioſus.
11:
Non adeundus.
12:
Item.
13:
Infernus.
14:
*Inferus, tartareus, a-
15:
uernalis, ſubterraneus,
16:
profundus. Tænarius.
17:
Stygius. Lethæus. Iniu-
18:
us viuis. Elyſius.
19:
Tieffe. Vide,
20:
Grund.
21:
Toben. Vide,
22:
Wtten.
23:
Tochter aus=
24:
geben.
25:
Corkę wydáć.
26:
Deſpondere. kolumna: b
| To |
| Dare | fi- liā | genero. |
| cui nuptum. | ||
| ſuā cui in ma- trimonium. |
||
| quam nuptum cui. | ||
| virum. |
| Committere | filiam. |
| Locare | |
| Elocare |
1:
Collocare cui puellam.| Inuenire | filiæ virum. |
| generum. |
2:
Conijcere in nuptias.
3:
Conglutinare amores
4:
nuptijs. Conficere nu-
5:
ptias.| *Iungere | natā viro. |
| connubio. |
6:
Adiungere generum.
7:
Sancire connubia. De-
8:
ſtinare vxorem. Dicare
9:
coniugio.| Petere | generum. |
| Vocare | |
| Adſciſcere | |
| Capere | |
| Parare | |
| Reperire |
10:
Todt.
11:
Smierć.
strona: 480
kolumna: a
| To |
1:
Mors. Spiritus extre-
2:
mus. Obitus.| *Lex | mortis. |
| Ordo | |
| Conditio | |
| Facultas | |
| Caſus | |
| Gradus | |
| Via | |
| Metæ | |
| Limen | |
| Inclementia | |
| Formido | |
| Timor | |
| Frigus |
3:
Letum. Sors necis. Oc-
4:
caſus, interitus, exitus.
5:
Modus vitæ.| Finis | vitæ. |
| viuendi. |
6:
Adiect. Martwy.
7:
Mortuus, defunctus.
8:
*Recens obitu. Exan-
9:
guis, exanimis. Exors
10:
vitæ. Languidus morte,
11:
frigidus, gelidus, extin-
12:
ctus. kolumna: b
| To |
1:
Todt ſchlagen.
2:
Zábyć.
3:
Zámordowáć.
4:
Occidere, interficere,
5:
perimere, interimere.
6:
Extinguere cui animā.
7:
Obrtūcare, opprimere,
8:
iugulare, trucidare.
9:
*Cædere.| Dare | morti. |
| leto. | |
| neci. |
10:
Dedere morti.| Adimere | vitam. |
| Auferre | |
| Eripere |
11:
Spoliare vita. Necare.
12:
Obruere dextra.| Excipere | morte. |
| Mulctare |
13:
Ferre letum. Mactare,
14:
perdere.| Mittere | morti. |
| exitio. | |
| ſub tartara. | |
| Orco. |
15:
Item.
16:
Committere parri-
17:
cidium.| Occi- |
strona: 481
kolumna: a
| To |
| Occidere | patrem. |
| Iugulare |
1:
Maculare ſe parricido.| Inqui- nare ſe | parricidio. |
| cognata cæde. |
2:
*Perimere parentem
3:
dextra. Sternere geni-
4:
torem impia nece. Re-
5:
ſpergere ſe nefando ſan-
6:
guine. Inuadere mater-
7:
num vterum. Haurire
8:
ſanguinem matris.| Necare | fratrem. |
| Perfodere |
9:
Auferre ſpiritum fratri.
10:
Todtſchleger.
11:
Zábijak. Mężoboycá.
12:
Głownik.
13:
Occiſor, percuſſor,
14:
homicida.| *Autor | cædis. |
| mortis. | |
| necis. | |
| funeris. |
15:
Peremptor, mactator.| Artifex | cædis. |
| Miniſter |
16:
Todtenbar.
17:
Máry. Truná.kolumna: b
| To |
1:
Feretrum, loculus,
2:
vrna, ſandapila.
3:
*Area funeris. Torus.
4:
Tdtlich.
5:
Smiertelny.
6:
Letalis, exitialis, exi-
7:
tiabilis, funeſtus.
8:
*Letifer, morbifer, fa-
9:
tifer, fatalis, feralis, pe-
10:
ſtifer, damnoſus.
11:
Trabant.
12:
Drábánt.
13:
Sarelles, ſatellitium.
14:
*Stipator. Comites.| Caterua | comitum. |
| Agmen | |
| Plebs | |
| Manus | |
| Ordo | |
| Pars |
15:
Cuſtodia regis. Armi-
16:
geri, famuli, excubiæ.
17:
Tragen.
18:
Nośić.
19:
Portare, ferre, gerere.| *Portare | humeris. |
| vertice. |
| Hh | Subire |
strona: 482
kolumna: a
| Tr |
| Subire | humeris. |
| ceruice. | |
| quid. | |
| onus dorſo. | |
| ſarcinam. |
1:
Succedere oneri. Sup-
2:
ponere ſe oneri.| Imponere | humeris. |
| ceruici. |
3:
Subijcere ceruicem.
4:
Tollere.| Attollere | humeris. |
| in humeros. |
5:
Locare dorſo. Leuare
6:
humeris.| Ferre | humeris. |
| ceruice. | |
| tergo. | |
| collo. |
7:
Referre humeris. De-
8:
ferre. Circumferre.| Suſtinere | humeris. |
| tergo. | |
| onus. |
9:
Traub.
10:
Grono.
11:
Vua.
12:
*Bacca, botryo, race-
13:
mus, corymbus, fœtus.
14:
Bacchus.kolumna: b
| Tr |
1:
Traum.
2:
Sęn.
3:
Somnium, inſomni-
4:
um, ſomnus.| *Imago. | ſomni. |
| quietis. | |
| noctis. | |
| fallax. |
| Promiſſa | ſomni. |
| Figuræ | |
| Præſagia |
5:
Viſa noctis. Ludibriū.
6:
Minæ noctis & ſomni.
7:
Traum haben/
8:
oder ſehen.
9:
Mieć ſęn/ álbo
10:
widzieć.
11:
Somniare.| *Vi- dere | ſomnia. |
| in | ſomnis. |
| imagine ſomni. |
|
| quiete. | |
| per ſomnum. | |
| quid imagine (ſomni. |
|
| figuras. |
12:
Cernere ſomnia. Com-
13:
moneri per ſomnum.| Agitari |
strona: 483
kolumna: a
| Tr |
1:
Agitari imagine per
2:
ſomnos.| Confūdi | ima- gine | noctis. |
| Decipi | ſomni. |
3:
Turbari figuris ſomni.
4:
Trauren.
5:
Smęćić śię.
6:
Záłowáć.
7:
Triſtari.| Eſſe | triſti vultu. |
| fractiorē animo. | |
| præditum ægri- tudine. |
|
| animo perculſo & abiecto. |
|
| in mœrore. | |
| animo perturba- (to. |
|
| animo molli. | |
| animo perculſo & abiecto. |
8:
Sentire triſticiam. Ma-
9:
nere in luctu. Permane-
10:
re in triſticia.| Capere | dolorem. |
| Accipere |
11:
Dolere.kolumna: b
| Tr |
| Confici | dolore. |
| Affici | |
| Vri | |
| Euinci | |
| Tabeſcere |
1:
Dare animum mœrori.
2:
Dedere ſe ægritudini.
3:
Impediri mœrore.| Angi | animo. |
| ſenſibus. | |
| dolore. |
| Cruciare | ſe. |
| Afflictare | |
| Macerare |
4:
*Indolere. Seruire do-
5:
lori. Mœrere. Langue-
6:
re. Iacêre mente. Tor-
7:
queri.| Premi | luctu. |
| Deficere |
8:
Traurig.
9:
Smętny.
10:
Triſtis, ſubtriſtis.| AEger | animi. |
| animo. |
11:
AEgerrimus triſti vul-
12:
tu. Sollicitus in mœro-
13:
re. Anxius, mœſtus.| Hn ij | *Mœ- |
strona: 484
kolumna: a
| Tr |
1:
*Mœrere. Feſſus mœ-
2:
rore. Infelix animi.
3:
Minù s validus mente.
4:
Haud lætus. Flebilis,
5:
lamentabilis, miſerabi-
6:
lis. Immemor ſui. Ia-
7:
cens mente. Deiectus.
8:
Mutus dolore.
9:
Item, Trauren.
10:
Vide, Leid tragen.
11:
Traurigkeit.
12:
Smętek.
13:
Triſticia, dolor.| Signa | doloris. |
| Vis | |
| Magnitudo |
14:
Mœſticia, mœror. Per-
15:
turbatio animi.| Angor | animi. |
| AEgrotatio | |
| AEgritudo | |
| Morbus |
16:
Sollicitudo.
17:
*Animus iacens. An-
18:
xietas. Mens confuſa.| Vulnus | mentis. |
| Turbo |
19:
Traurkleid.
20:
Záłobá.kolumna: b
| Tr |
| Veſtis | funerea. |
| pulla. | |
| funeſta. | |
| atra. | |
| mœſta. |
1:
*Amictus feralis.
2:
Trencken. Vide,
3:
In die Trencke/ rc.
4:
Treu. Vide,
5:
Glaub.
6:
Treulich.
7:
Wierny.
8:
Fidelis, perfidelis.
9:
Non infidelis. Fidus.
10:
Bonus atq; fidus.
11:
*Fidiſſimus, incorru-
12:
priſſimus. Probatus per-
13:
petua fide. Exploratus.| Præditus | fide. |
| Clarus | |
| Pulcher | |
| Melior | |
| Ornatus | |
| Inuictus |
14:
Dignus amicitia.
15:
Aduerb. Wiernie.
16:
Fideliter.| Fide |
strona: 485
kolumna: a
| Tr |
| Fide | bona. |
| meliore. | |
| certa. |
1:
Feideliſſimo animo.
2:
Treu brechen.
3:
Vide, Bund/ rc. &
4:
Falſch ſchweren.
5:
Tribut.
6:
Dąń.
7:
Pobor.
8:
Tributum. Magnitu-
9:
do tributorum. Dimi-
10:
nutio de bonis priua-
11:
torum.| Explicatio | ſublatis le- gibus & iudicijs. |
| direptioq́; ſociorū. |
12:
Pernicies reipub.
13:
*Augmenta tributi.
14:
Auctio ſoluendis num-
15:
mis. Cenſus. Damna
16:
priuata. Ruina orbis.
17:
Trieffen. Vide,
18:
Rinnen.
19:
Trincken.
20:
Pić. kolumna: b
| Tr |
1:
Bibere, potare.
2:
*Haurire. Trahere po-
3:
cula fauce:| Leuare | ſitim. |
| Reſtinguere | |
| Sedare | |
| Placare | |
| Explere | |
| Pellere | |
| Depellere | |
| Prohibere | |
| Excutere |
4:
Triumphiren.
5:
Triumfowáć.
6:
Zzwyćięſtwá śię rá-
7:
dowáć.
8:
Triumphare.
9:
Inuehi vrbem trium-
10:
pho. Deportare trium-
11:
phum. Aſcēdere ouan-
12:
tem in Capitolium.| *Agere | triumphum. |
| currum ad Capitolia. |
|
| populos ante ſe. |
|
| captos reges quadrigis. |
| Hh iij | Ducere |
strona: 486
kolumna: a
| Tr |
| Ducere | triumphum. |
| pompas. |
1:
Moliri triumphos. Ve-
2:
hi in curru. Ingredi cur-
3:
ru imitante triumphos.
4:
Ire in auratis equis. Do-
5:
nare patriæ triumphū.
6:
Conſcendere Capitolia
7:
curru. Scandere in arces
8:
Tarpeias.
9:
Tromet.
10:
Trąbacż.
11:
Tuba, claſſicum, buc-
12:
cina.
13:
*Lituus.| AEs. | raucum. |
| curuum. |
14:
Cornu. Concha ſonans.
15:
Trometen.
16:
Trąbić.
17:
Clangere.
18:
*Flare cornu. Inflare
19:
tubam.| Inſpirare | concha. |
| Perſonare |
20:
Gemere cornu.| Dare ſi- gnum | tuba. |
| cauo ære. |
kolumna: b
| Tr |
1:
Incendere pręlia cornu.
2:
Accendere pugnas ære.
3:
Obire pugnas lituo.
4:
Ciere pugnas ſtridore
5:
æris.
6:
Trometer.
7:
Trębác.
8:
Tubicen.| *Inſignis | lituo. |
| Egregius |
9:
Hortator Martis.
10:
Trometen ſchall.
11:
Trąbienię.
12:
Clangor. | *Stridor | tubæ. |
| litui. | |
| æris. |
| Cantus | tubæ. |
| raucus. | |
| ſtridulus. |
| Concentus | tubæ. |
| Sonitus | |
| Sonus | |
| Fremitus |
| Murmur | tubæ. |
| claſsici. |
13:
Bombus.
14:
Fragor litui. Horror
15:
claſſicus. Signū pugnæ.| Troſt. |
strona: 487
kolumna: a
| Tr |
1:
Troſt.
2:
Pociechá.
3:
Rádość.
4:
Solatium, conſolatio.
5:
Ratio conſolandi. Fo-
6:
mentum doloris. Me-
7:
dicina animi.
8:
*Solamen.| Verba | conſolantia. |
| amica. |
9:
Dicta amica. Admoni-
10:
tus, leuamen, lenimen.
11:
Trſten.
12:
Cieſzyć.
13:
Solari, conſolari.
14:
Afferre conſolationem.
15:
Seruire conſolationi.
16:
Iuuare conſolando.| Leuare | conſolatione. |
| curas. | |
| mentē curis. | |
| dolorē mœ- rentis. |
|
| angorem animi. | |
| mala. |
| Firmare | animum. |
| Confirmare |
17:
Erigere. Excitare. Ar-kolumna: b
| Tr |
1:
mare contra impetus
2:
fortunę. Mederi animo.
3:
Minuere luctum. | Sedare | ægritudi- nem. |
| Supprimere | |
| Tollere |
| Demere | ſollicitudinē. |
| curas. |
| Abſtergere | dolorem. |
| Pellere | |
| Eripere |
| Emouere | curas. |
| Attenuare |
4:
Auocare à mœſticia.
5:
Compeſcere triſticiam.
6:
Non deeſſe miſerijs ali-
7:
cuius. Priuari ægritudi-
8:
ne.| *Solari | verbis. |
| allocutione. | |
| vocibus. | |
| dolentem. | |
| dolores. | |
| curas. | |
| timorem. | |
| metum. |
9:
Dare ſolatia. Addere
10:
lenimen.| Ferre | ſolatia. |
| ſpem. |
| Hh iiij | Aufer- |
strona: 488
kolumna: a
| Tr |
1:
Auferre multùm cruci-
2:
atibus. Alioqui conſo-
3:
lantibus verbis. Lenire
4:
dolorem ſolando.
5:
Spondere meliora.
6:
Trotzig. Vide,
7:
Verwegen.
8:
Trben.
9:
Mąćić.| Turbare | aquas. |
| flumen. |
10:
*Mouere ſaltu huc illuc
11:
limum è fundo. Facere
12:
obſcuram aquam.
13:
Trucken. Vide,
14:
Drr.
15:
Truckenen.
16:
Suſzyć.
17:
Siccare, exiccare.
18:
Truncken.
19:
Vpiły.
20:
Opily.
21:
Ebrius, ebrioſus.| Malè | ſobrius. |
| Non |
22:
Potus. Benè potus.kolumna: b
| Tr |
1:
Plenus vini, vinoſus, vi-
2:
nolentus, temulentus.| *Grauis | vino. |
| Onuſtus | |
| Nimius | |
| Hilaris | |
| Dubius |
| Madidus. | vino. |
| mero. |
3:
Marcidus ebrio gradu.
4:
Truncken machen.
5:
Vpoić.
6:
Facere ebrium. Ine-
7:
briare.
8:
*Ingerere vinum. Vr-
9:
gere culullis. Torquere
10:
mero.
11:
Truncken werden.
12:
Vpić śię.
13:
Inebriari.
14:
*Sumere vina.| Impleri | vino. |
| Vinci | |
| Madeſcere | |
| Grauari | |
| Sepeliri |
15:
Madere.
16:
Titubare mero. Ferre| malè |
strona: 489
kolumna: a
| Tu |
1:
malè pedes. Trahere
2:
veſtigia multo Baccho.
3:
Tchtig. Vide,
4:
Geſchickt.
5:
Tugend.
6:
Cnotá.
7:
Sláchetnośc.
8:
Virtus.| Admiratio | virtutis. |
| Laus | |
| Gloria | |
| Splendor | |
| Genus | |
| Ratio | |
| Diſciplina |
9:
Bonum ſummum.| *Honor | virtutis. |
| Imago | |
| Nomen | |
| Amor | |
| Stimuli | |
| Opes | |
| Opus |
| Nobilitas | animi. |
| Diuitiæ |
10:
Norma boni.
11:
Induſtria, ingenium,
12:
indoles.kolumna: b
| Tu |
1:
Tugendreich.
2:
Cnotliwy.
3:
Sláchetny. | Præſtans | virtute. |
| Præditus | |
| Inſtructus | |
| Cognitus | |
| Summa |
| Magnæ | virtutis. |
| Compos |
4:
Ornatus virtutibus.
5:
Princeps omnium vir-
6:
tutum.| *Beatus | virtu- te. |
| Non nudus | |
| Nulli ſecundus |
7:
Tumult. Vide,
8:
Auffrhur.
9:
Tyrann. Vide,
10:
Wtterich.
11:
Va.
12:
VAter.
13:
Oćiec.
14:
P
Ater, parens.
15:
*Genitor, gene-
16:
rator.| Hh v | Autor. |
strona: 490
kolumna: a
| Va |
| Autor. | generis. |
| ſanguinis. |
1:
Sator, creator, ſenior.
2:
Vaterland.
3:
Oycżyzná.
4:
Patria.| *Sedes | patria. |
| patriæ. | |
| vrbis patriæ. |
| Terra | patria. |
| paterna. |
5:
Tellus patria.| Solum | patriæ. |
| patrium. | |
| natale. |
6:
Oræ patriæ.
7:
Vrbs patria.
8:
Mœnia patriæ.
9:
Muri patrij. Limen pa-
10:
trium. Tecta patriæ.| Fines | patriæ. |
| patrij. |
11:
Littora patriæ. Locus
12:
natalis.
13:
Vbel.
14:
Złe.
15:
Malè, prauè, malignè.| Non | benè. |
| bellè. |
16:
Perperam.kolumna: b
| Vb |
1:
Vbel auslegen.
2:
Vide, Zu dem ergſten/ rc.
3:
Vbel nachreden.
4:
Vide, Affrerreden.
5:
Vben.
6:
Cwicżyć.
7:
Exercere. Conſequi
8:
quid vſu & exercitatio-
9:
ne. Efficere quid vſu
10:
quotidiano & exercita-
11:
tione.
12:
Vbung.
13:
Cwiecżęnie.
14:
Exercitatio. Conſuetu-
15:
do exercitatioq́;.| Vſus. | & exercitatio. |
| exercitatioq́;. | |
| quotidianus & exercitatio. |
|
| natura fortior. |
16:
Conſuetudo exercitati-
17:
onis. Motus animi.
18:
Vberal.
19:
Wſzędzie.
20:
Vbiq;.| Quocunq; | loco. |
| in triuio. |
| In |
strona: 491
kolumna: a
| Vb |
1:
In quaq; parte. Omni
2:
de parte. Ab omni par-
3:
te. Omnibus in locis.
4:
Vſq; quaq;. Coram qui-
5:
buſlibet.
6:
Vber das.
7:
Nád to.
8:
Prætereà.| Quin. | etiam. |
| dum etiam. | |
| &. | |
| inſuper etiam. |
9:
Item, ſuper, inſuper.| Adde | etiam. |
| huc. | |
| quòd. | |
| quòd huc acce- (dat. |
10:
Quibus adde. Poſthæc.| Huc | adde. |
| adijce. | |
| accedit. |
11:
Nec non. Et. Porrò.
12:
Tum porrò.
13:
Vber die maß. Vide,
14:
Zu viel.
15:
Vberein ſtien.
16:
Trzymáć skim.
17:
Zgádzáć śię skim. kolumna: b
| Vb |
| Sentire | cum quo. |
| vnum omnes. |
1:
Conſenrire. Aſſentiri,
2:
concordare, congruere.
3:
Eſſe ſimiles inter ſe vo-
4:
luntate. Velle eadem.
5:
Non repugnare.| Dicere | idem. |
| ſententiam. |
6:
Ire in ſententiam alicu-
7:
ius. Concurrere in ſen-
8:
tentiam eandem. Acce-
9:
dere cui, admurmurare,
10:
conclamare, acclamare,| Accipere | cōditionem. |
| legem. |
| Probare | conſilium. |
| dicta. | |
| facta. |
11:
Agere nihil niſi cou-
12:
ni conſilio. Sequi publi-
13:
cam opinionem.
14:
*Aſſentire, aſſurgere.| Fremere | eadem. |
| aſſenſu. | |
| ore vno. |
15:
Annuere dictis.
16:
Item, Vbereinſtiē.
17:
Vide, Sti geben.| Vber= |
strona: 492
kolumna: a
| Vb |
1:
Vbereilen/ oder
2:
vberfallen.
3:
Vide, Angreiffen.
4:
Vberfahren.
5:
Przewieść śię.
6:
Traijcere.| Tranſire | flumen. |
| aquam. | |
| lyntre. | |
| remigio. |
| *Tranſnare | fluuium. |
| Tranſgredi |
7:
Tranſmittere flumen.| Attingere | ripam. |
| Euadere | |
| Abire |
8:
Properare per amnem.
9:
Vberflſsig.
10:
Zbytny.
11:
Ná zamiar.
12:
Superuacuus, ſuper-
13:
uacaneus, ſuperfluus, re-
14:
dundans, reſiduus.
15:
*Luxurians.
16:
Vberfren.
17:
Przepráwić śię. kolumna: b
| Vb |
1:
Traijcere, tranſuehere.
2:
*Tranſportare. Accipe-
3:
re alueo. Vectare. Sub-
4:
uectare cymba. Exponere
5:
trans fluuium. Repone-
6:
re tellure. Tranſuehi
7:
amnem lyntre.
8:
Vbergeben.
9:
Vide, Vberantworten.
10:
Item, Befchlen.
11:
Vberhand nehmē.| Prześilić | śię. |
| Záwziąć |
12:
Creſcere, crebreſcere,
13:
increbreſcere, ingraue-
14:
ſcere, inueteraſcere.| Serpere | latiùs. |
| longiùs. |
15:
Corroborari.
16:
*Crudeſcere, integre-
17:
ſcere, graueſcere, tume-
18:
ſcere, gliſcere. Clareſcere
19:
atq; ingruere. Naſci, o-
20:
riri, progredi, ali. Ac-
21:
quirere vires. Attollere
22:
ſeſe in auras. | Vber= |
strona: 493
kolumna: a
| Vb |
1:
Vberlauffen. Vide,
2:
Ausgehen.
3:
Item, Prześć.
4:
Przebieżeć.
5:
Krotko powiedzieć.| Dicere | breuiter. |
| vno verbo. |
6:
Narrare argumentum.
7:
Definire breuiter. Per-
8:
ſtringere.| Attingere. | ſtrictim. |
| perquam breuiter. |
9:
Contingere aliqua tan-
10:
tùm. Adumbrare dicen-
11:
do. Signare quaſi pun-
12:
ctis. Memorare quaſi
13:
tenuiora.| Expedire | breuiter. |
| quaſi verbo. |
14:
Exponere perbreuiter.| Com- plecti | breui. |
| ſummatim. |
15:
Vti breuitate. Tranſ-
16:
currere, percurrere. De-
17:
currere quid. Propellere
18:
orationem Dialectico-
19:
rum remis. Redire adkolumna: b
| Vb |
1:
pauca. Dare paucis.
2:
Coarctare quid in ora-
3:
tione. Cogere in epi-
4:
tomen.
5:
*Sequi faſtigia rerum.
6:
Vberreden.
7:
Námowić.
8:
Nápowieść.
9:
Perſuadere. Perducere
10:
ad ſuam ſententiam.
11:
Adducere in aliquam
12:
voluntatem. Explere
13:
animum cui vt credat.
14:
Confirmare fluctuantē
15:
ſententiam alicuius. Im-
16:
pellere vt credat quis.
17:
Perpellere. Inclinare.
18:
Frangere ſententiam a-
19:
licuius. Exorare. Tenere
20:
irretitium re.| *Flectere. | animum. |
| mentem. | |
| orando. | |
| blanditijs. |
| Mouere. | animum. |
| precibus. |
21:
Vincere. Euincere pre-
22:
cibus. Trahere animū.
23:
Delinire.| Vberſchif= |
strona: 494
kolumna: a
| Vb |
1:
Vberſchiffen. Vide,
2:
Vberfahren.
3:
Vberſchreiten. Vide,
4:
Vberſpringen.
5:
Vberſchwien.
6:
Przepływáć.
7:
Tranare, Tranſnata-
8:
re flumen.| *Tranare | flumen. |
| vndas. | |
| amnem. |
| Tranſire | flumen. |
| Abire trans | |
| Vincere |
9:
Superare fluuium lacer-
10:
tis. Tranſmittere fluui-
11:
um nando.| Dare | ſe fluuio. |
| Credere | |
| Coittere |
12:
Tentare fluuium. Seca-
13:
re flumen natatu. Fran-
14:
gere vadum.
15:
Vberſpringen.
16:
Przeſkocżyć.
17:
Salire per quid. Tran-
18:
ſire.kolumna: b
| Vb |
1:
*Ferri ſaltu ſupra
2:
quid.| Superare | ſaltu. |
| Contemnere | |
| Tranſmittere |
3:
Tranſire.
4:
Vbertreffen.
5:
Zwyćiężyć.
6:
Vincere, euincere, ſu-
7:
perare, exuperare, præ-
8:
ſtare. Extare quid. Emi-
9:
nere vltra quid. Præmi-
10:
nere. Supereminere. | Pręcellere | cui. |
| quid. |
11:
Habere locum primum
12:
inter quid. Prælucere.
13:
Ferre gloriam de quo.
14:
Præpollere, anteire, an-
15:
tecedere.
16:
*Certare laudibus cui.
17:
Vbertreten.
18:
Przeſtąpić.
19:
Zgwalczić.
20:
Violare, temerare, de-
21:
ſerere, foluere, reſolue-
22:
re, diſſoluere, confun-| dere, |
strona: 495
kolumna: a
| Vb |
1:
dere, rumpere, abrum-
2:
pere, corrumpere, pol-
3:
luere, diſijcere, turbare,
4:
vertere, peruertere.
5:
Vberwinden. Vide,
6:
Siegen.
7:
Vberwinder.
8:
Zwycięscá.
9:
Victor, ſuperator, do-
10:
mitor, depellator, vin-
11:
dex, vltor, euerſor, va-
12:
ſtator.
13:
Vberwunden wer=
14:
den.
15:
Zwyćięzon być.
16:
Vinci. Premi angu-
17:
ſtijs ab hoſte. Opprimi
18:
ab hoſtibus. Circum-
19:
ueniri ab hoſte. Frangi
20:
prælijs calamitatibuſq́;.
21:
Defatigari diuturnitate
22:
pugnæ. Pelli ſuperariq;.
23:
Redigi propè ad inter-
24:
necionem. Interfici e-
25:
xercitu pulſo.| Amit- tere | palmam. |
| omnem nobili- tatē & equitatum. |
kolumna: b
| Ve |
1:
*Subigi bello. Debel-
2:
lari. Cedere.| Cadere. | bello. |
| cartamine. | |
| ab hoſte. | |
| inter tela. |
3:
Occidere ferro. Suc-
4:
cumbere bellis. Procum-
5:
bere cæde.
6:
Verachten.
7:
Wzgárdzić.
8:
Contemnere, ſperne-
9:
re, deſpicere, aſpernari,
10:
faſtidire, dedignari, ne-
11:
gligere, reſpuere, repel-
12:
lere. Habere pro nihilo.
13:
Poſthabere. Poſtponere.| Putare | parui. |
| pro nihilo. |
14:
Poſtputare. Deputare
15:
parui precij.| Ducere | paruum. |
| pro nihilo. |
16:
AEſtimare vnius aſſis.
17:
Pendere pro nihilo. Ni-
18:
hili pendere. Nihil penſi
19:
ducere Non magnipen-
20:
dere. Parui pēdere. Floc-
21:
cipendere. Floccifacere.| Mini- |
strona: 496
kolumna: a
| Ve |
1:
Minimi facere. Repu-
2:
diare, calcare, procul-
3:
care, peſſundare.
4:
Veracht.
5:
Wzgárdzoni.
6:
Contemptus, deſpe-
7:
ctus, vilis. Summiſſus
8:
& abiectus. Popularis,
9:
neglectus, neglectiſſi-
10:
mus, inobſeruatus, in-
11:
uenuſtus. Inops exiſti-
12:
matione.
13:
*Inhonoratus. Liber ab
14:
inuidia.
15:
Verachtung.
16:
Wzgárdá.
17:
Contemptio, con-
18:
temptus, aſpernatio, de-
19:
ſpicientia, faſtidium,
20:
ludibrium, repulſa. Pu-
21:
dor repulſæ.
22:
Verantworten.
23:
Vide, Entſchldigen.
24:
Verbergen.
25:
Skryć.
26:
Occultare, abſcondere,
27:
reponere.kolumna: b
| Ve |
| *Occu- lere. | abditum. |
| remotum. |
1:
Condere, recondere, ab-
2:
dere, celare.| Dare | latebras. |
| Præbere |
3:
Tegere. Seruare condi-
4:
tum. Cohibere latebris.
5:
Verborgen.
6:
Skryty.
7:
Occultus, occultatus,
8:
reconditus, perrecondi-
9:
tus, abditus, abſtruſus.
10:
Retruſus atq; abditus.
11:
Latens, clauſus, ſecluſus.
12:
Item, Verbergen.
13:
Pokryć.
14:
Diſſimulare. Facere
15:
quid diſſimulanter. Te-
16:
gere inuolucris ſimula-
17:
tionum. Obtergere, dif-
18:
ferre, ſuſpendere.
19:
*Celare, occultare, ab-
20:
ſcondere.| Tegere | vultu. |
| arte. |
21:
Premere, ſupprimere,
22:
reprimere, ocmprimere,
23:
cohibere.| Verbit= |
strona: 497
kolumna: a
| Ve |
1:
Verbitten.
2:
Zákázáć.
3:
Zábronić.
4:
Prohibere, inhibere,
5:
vetare. Arguere manuq́;
6:
continere. Interminari,
7:
interdicere, edicere. Prę-
8:
cipere atq; interdicere,
9:
repugnare, obſiſtere, cō-
10:
tinere, retinere, repri-
11:
mere, repellere, reuoca-
12:
re, auertere. Non putare
13:
concendendum. Morari.
14:
Verbinden.
15:
Záwinąć ránę.| Obligare | vulnus. |
| Alligare | |
| *Ligare | |
| Fouere | |
| Refouere | |
| Tractare | |
| Curare |
| Parare | fomenta. |
| Admouere | |
| Diſpenſare |
| Mulcere | vulnus ſuccis. |
| Vngere |
kolumna: b
| Ve |
1:
Ferre opem vulneribus.
2:
Suſtinere animam ad-
3:
motis herbis.
4:
Verbrennen.
5:
Spalić.
6:
Vrere, comburere.
7:
*Adurere, exurere, cre-
8:
mare.| Conſumere | igne. |
| Abſumere | |
| Corrumpere |
9:
Vertere in cinerem.| Euertere | igni. |
| Subuertere | |
| Imponere | |
| Inferre |
10:
Conijcere in ignem.
11:
Immittere flammis.
12:
Item, Spárzyć.
13:
Vrere.| Comburere. | cadauer. |
| igne. |
14:
*Cremare corpus.
15:
Concremare.| Imponere | rogo. |
| . flammis. |
16:
Dare corpus rogo.
17:
Tradere igni. Portare| Ii | ad |
strona: 498
kolumna: a
| Ve |
1:
ad rogum. Iactare in
2:
ignem.| Erigere | pyram. |
| Conſtituere | |
| Educere | |
| Congerere | |
| Texere | |
| Struere |
3:
Extruere rogum. Sub-
4:
dere flammam rogo.
5:
Verdammen.
6:
Skázáć.
7:
Oſądzić. | Dam- nare | iudicio. |
| decreto Sena- (tus. |
8:
*Deſtinare leto. Sub-
9:
ſcribere iræ alicuius.
10:
Irrogare pœnas. Con-
11:
ſtituere pœnam in quem.
12:
Mandare ad pœnam.| Parare | pœnam. |
| ſupplicia. | |
| fata. |
13:
Repoſcere ad ſuppliciū.
14:
Verbringen. Vide,
15:
Volbringen.
16:
Verdienen.
17:
Záſłużyć.kolumna: b
| Ve |
1:
Mereri, promereri,
2:
promerere, commerere.
3:
Verdorren. Vide,
4:
Drr werden.
5:
Verdrießlich auff=
6:
nehmen.
7:
Mieć za przykre.
8:
Nie miło.| Accipere | moleſtè. |
| duriùs. |
9:
Dolere.| Pati | ægrè. |
| periniquo animo. |
| Ferre | malè. |
| ægrè. | |
| grauiter. | |
| grauiùs. | |
| moleſtè. | |
| ſubmoleſtè. | |
| permoleſtè. | |
| iniquo animo. | |
| acerbiſſimè. |
10:
*Indolere. Exardere
11:
dolore. Non ferre.
12:
Verdrießlich. Vide,
13:
Beſchwerlich.
14:
Verendern. Vide,
15:
Endern.| Verfin= |
strona: 499
kolumna: a
| Ve |
1:
Verfinſtert werdē.
2:
De Sole & Luna.
3:
Záćmić śię.
4:
Pati Eclipſin. Defice-
5:
re. Laborare defectu.
6:
*Pallere, palleſcere. In-
7:
ducere terris tenebras.
8:
Negare officiū mundo.
9:
Pelli curſu. Excuti ſuis
10:
equis. Diſcurrere incer-
11:
to motu. Vertere iter.
12:
Verfluchen.
13:
Przeklináć.
14:
Złorzecżyć.
15:
Malediccere. Malè loqui.| Ingerere | maledicta. |
| mala multa. | |
| probra. |
16:
Conferre in quem ma-
17:
ledicta. Imprecari. Euo-
18:
mere in quē. Debacchari.| *Dicere | mala verba. |
| conuicia. |
19:
Indicere diras.| Facere | conuicia. |
| Addere |
20:
Precari mala. Execrari,
21:
auerſari, abominari, de-kolumna: b
| Ve |
1:
teſtari. Agere diris. Im-
2:
ponere capiti dira. La-
3:
cerare. Damnare & o-
4:
diſſe. Deuouere.
5:
Verflucht.
6:
Przekłęty.
7:
Poháńbiony.
8:
Maledictus, abomi-
9:
nandus, ſceleratus. Sce-
10:
leratus & nefarius.
11:
Damnatus.
12:
*Execrandus, execra-
13:
bilis, infandus, nefādus,
14:
nefaſtus. Turpis dictu,
15:
funeſtus, dirus, prodigi-
16:
alis, deteſtabilis, inteſta-
17:
bili, nocens, horrendus,
18:
triſtis, trux, atrox, aſper,
19:
ſæuus, crudelis, ianis.
20:
Verfolgen.
21:
Prześládowáć.
22:
Perſequi, exagitare.
23:
*Agere, agitare, iactare.
24:
Interdicere obem. E-
25:
xercere odium in quo.
26:
Proterere. Satiari malis.
27:
Verfren. Vide,
28:
Verterben.| Ii ij | Verge= |
strona: 500
kolumna: a
| Ve |
1:
Vergeben.
2:
Odpuśćić.| Igno- ſcere. | culpæ. |
| imprudentiæ. | |
| delicto. | |
| facto. |
3:
Condonare. Mittere
4:
noxiam. Accipere ſatis-
5:
factionem. Habere ex-
6:
cuſatum.
7:
*Ignoſcere faſſo.| Dare veniam | culpæ. |
| facto. | |
| vitio. |
| Reddere | veniam. |
| Donare | |
| Præbere | |
| Concedere |
| Proſequi | venia. |
| Dignari |
8:
Eſſe placidum. Dimit-
9:
tere culpam. Remittere
10:
errorem.
11:
Item, Vergeben.
12:
Vide, Gifft geben.
13:
Vergebens.
14:
Prozno.
15:
Po proznu.kolumna: b
| Ve |
1:
Fruſtrà, inaniter, in-
2:
uanùm, nequicquam.
3:
*Sine profectu. Incaſſū.
4:
Vergeblich.
5:
Prozny.
6:
Nicżemny.
7:
Fruſtraneus, vanus,
8:
caducus, irritus, inanis,
9:
ſubinanis.
10:
*Inutilis, ventoſus,
11:
caſſus.
12:
Vergebens arbeitē.
13:
Prozno robić.
14:
Prozną robotę robić.| Laborare | fruſtrà. |
| inuanùm. |
| Sumere operam | fruſtrà. |
| inanem. |
| Conſu- mere | laborem in vana arte. |
| operam fru- ſtrà. |
15:
Capere inanem laborē.
16:
Suſcipere quid fruſtrà.
17:
Cōterere operā fruſtrà.| Per- dere | operam. |
| operam & oleum (in re. |
| Redire |
strona: 501
kolumna: a
| Ve |
1:
Redire infecta re. Agere
2:
actum. Effundere om-
3:
nia remedia.| Nihil | facere. |
| proficere. |
4:
Tentare fruſtrà. Face-
5:
re verba mortuo. Nar-
6:
rare fabulam ſurdo. | *Fun- dere | labores incaſ- ſum. |
| aquā in mare. | |
| flammam in flammas. |
7:
Numerare flores. Ad-
8:
dere folia arboribus.
9:
Arare littus. Mandare
10:
ſemina arenæ. Portare
11:
ligna in ſyluam. Lauare
12:
laterem. Iungere vulpes.
13:
Mulgere hircos.
14:
Vergehen.
15:
Zniknąć.
16:
Vaneſcere, euaneſcere.| *Eua- neſcere | ex oculis in auras. |
| oculis in auras. |
17:
Effugere oculos. Cede-
18:
re in aëra. Recedere in
19:
ventos. kolumna: b
| Ve |
| Secedere | in | auras. |
| Dilabi | aëra. | |
| Solui | ventos. | |
| Ire |
1:
Abire ex oculis. Tran-
2:
ſire in aë ra.
3:
Item, de Tempore.
4:
Prześć.
5:
Præterire, tranſire, fu-
6:
gere, volare, labi, elabi.
7:
*Abire, decedere, pro-
8:
cedere, recedere, diſce-
9:
dere, currere, agi, abigi,
10:
fluere, verti.
11:
Item, Vergehen.
12:
Vide, Verſchwinden.
13:
Vergelten.
14:
Oddáć.
15:
Compenſare. Remu-
16:
nerari quem. Reddere
17:
beneficium. | Referre | gratiam pro (meritis. |
| par pari. |
18:
Reſpondere officijs.
19:
Facere quid boni pro re.
20:
Benefacere.
21:
*Penſare.| Ii iij | Repen- |
strona: 502
kolumna: a
| Ve |
| Rependere | preciū pro officijs. |
| præmia. |
1:
Reponere quid. | Reddere | præmia. |
| vicē meritis. | |
| munera. |
2:
Soluere pro munere.
3:
Item.
4:
Rependere gratiam.
5:
Referre parem gratiam. | Fallere | viciſſim. |
| itidem. |
| *Repen- dere | damnum. |
| quid. |
| Certare | dolo. |
| Occurrere |
6:
Reſiſtere ad fraudes.
7:
Pellere fraudem. Tolle-
8:
re fraudes. Remouere
9:
inſidias.
10:
Vergenglich.
11:
Zbieżyty.
12:
Nieśćigły.
13:
Fugax, celer, volucris,
14:
volatilis, volubilis, mo-
15:
bilis, fragilis, caducus,
16:
fluxus.kolumna: b
| Ve |
1:
Vergeſſen.
2:
Zápámiętáć.
3:
Obliuiſci. Venire in
4:
obliuionem. Delere ex
5:
animo. Deponere me-
6:
moriam.| *Mittere | ex animo. |
| Dimittere | |
| Pellere | |
| Expellere | |
| Ponere |
7:
Diffundere obliuionem
8:
ſenſibus. Dediſcere. | Dare | Notis. |
| Euris. |
9:
Bibere pocula Lethes.
10:
Vergeſſen werden.
11:
Zápámiętan być.
12:
Tradi obliuioni. Le-
13:
niri obliuione. Excidere
:
(cui.| Effluere | cui. |
| ex animo. |
14:
Obliterari.| *Excidere | animo. |
| pectore. |
| Cedere ex | pectore. |
| Decidere |
| Defluere ex | animo. |
| Effugere |
| Facere |
strona: 503
kolumna: a
| Ve |
1:
Facere immemorem.
2:
Ducere cicatricem.
3:
Vergifften.
4:
Otruć.
5:
Záiádowićić.
6:
Venenare, inficere.| *Perfundere | veneno. |
| Inquinare | |
| Corrumpere | |
| Illinere |
7:
Inſpirare venenum.
8:
Præuitiare.
9:
Item.
10:
Aſperare venenum.| Nocere | halitu. |
| afflatu. |
11:
*Violare flatu.| Polluere | afflatu. |
| Necare |
12:
Vergifftet werden.
13:
Otruć byc.
14:
Infici veneno. Acci-
15:
pere quid incommodi
16:
ex contagione.
17:
*Trahere vicinum
18:
malum.| Corripi | veneno. |
| Perfundi |
kolumna: b
| Ve |
1:
Contigi tabe/ Perbibe-
2:
re peſtem. Mori veneno.
3:
Vergiffte lufft.
4:
Záráżone powietrze.| Aër | venenatus. |
| non ſanus. | |
| peſtifer. | |
| nocens. |
5:
*Cœlum nocens. Au-
6:
ra fœda. Flamina Auſtri
7:
corrupta. Peſtilitas. In-
8:
clementia ſæui cœli.
9:
Mala nubila.
10:
Vergleichen.
11:
Zrownáć.
12:
Zgodzić.
13:
Conferre. Transferre
14:
ad quid. Comparare.
15:
*AEquiparare, æquare,
16:
componere, aſſimilare.
17:
Exigere quid ad quid.
18:
Sumere exempla ad res
19:
maiores. Complecti
20:
imagine.
21:
Vergraben.
22:
Zágreść.
23:
Záſuć.| Ii iiij | Info- |
strona: 504
kolumna: a
| Ve |
1:
Infodere, defodere.| *Infodere | humo. |
| vnguibus. |
| Supponere | terræ. |
| Condere |
2:
Abſcondere foueis. Ab-
3:
dere terris.| Obruere | tellure. |
| Premere |
4:
Tegere ſuperiniecta
5:
terra.
6:
Verglden.
7:
Pozłoćić.
8:
Inaurare.| *Polire | auro. |
| Linere | |
| Illinere | |
| Circumlinere | |
| Inſignire | |
| Pingere | |
| Depingere | |
| Fundere | |
| Variare | |
| Cælare | |
| Includere | |
| Circumdare | |
| Præcingere | |
| Ambire | |
| Velare |
kolumna: b
| Ve |
| Texere | auro. |
| Fingere in | |
| Facere ex |
1:
Vergldet werden.
2:
Pozłocon być.
3:
Inaurari.| *Plumari | auro. |
| Perfundi | |
| Lucere | |
| Fulgere | |
| Effulgere | |
| Incendi | |
| Radiare | |
| Micare | |
| Nitere | |
| Rutilare | |
| Ardere | |
| Rigere |
4:
Verheiſchen. Vide,
5:
Zuſagen.
6:
Verhindern. Vide,
7:
Seumen.
8:
Verjagen.
9:
Zágnáć.| Odkázáć | z miáſtá. |
| Wywołáć |
10:
Relegare. Eijcere op-
11:
pido. Mulctare exilio.
12:
Proſcribere.| *Im- |
strona: 505
kolumna: a
| Ve |
1:
*Imperare exilium.| Iube- re | excedere patria. |
| diſcedere finibus. | |
| abeſſe patrijs focis. |
| Fugare | vrbe. |
| ex vrbe. |
| Pellere | vrbe. |
| Prohibere |
2:
Rapere in exilium.
3:
Veriagt werdē/ ſein.| Odkazan | być. |
| Wywolan |
4:
Relegari. Pelli in exi-
5:
lium. Reijci & relegari.
6:
Exterminari vrbe. Pro-
7:
fugere ex ciuitate. Ver-
8:
tere ſolum exilij cauſſa.| Ire | in exilium. |
| exulatum. |
9:
Abire quò exulatum.
10:
Exulare. Ferre exilia.
11:
Abeſſe à patria.| *Pelli | patria. |
| vrbe. |
12:
Expelli patrijs finibus.| Linquere | patriam. |
| Relinquere | |
| Deſerere | |
| Fugere | |
| Amittere |
kolumna: b
| Ve |
| Fugari | patria. |
| Cedere | |
| Excedere |
| Mutare | patriam. |
| vrbem exilio. |
| Exulare | ab vrbe. |
| agris. |
1:
Pati exilium. Eſſe exu-
2:
lem. Carere patria.
3:
Verjehen.
4:
Twierdzić.
5:
Affirmare pro certo.| Dicere | pro certo. |
| veritatem. |
6:
Affirmare. Fateri vera.
7:
Confiteri. Promittere.
8:
Referre vera. Probare
9:
firmata. Annuere, adiu-
10:
rare. Haud mentiri.
11:
Verkauffen.
12:
Przedáć.
13:
Vendere, venditare.
14:
Producere ac vendere.
15:
Abijcere precio.
16:
*Extrudere merces.
17:
Verklagen. Vide,
18:
Anklagen.| Ii v | Ver= |
strona: 506
kolumna: a
| Ve |
1:
Verkndigen.
2:
Oznaymić.
3:
Nunciare, annunciare,
4:
renunciare, denunciare,
5:
obnunciare. Portare
6:
quid noui.| Apportare | nuncium. |
| quid. |
7:
*Narrare, ferre, perfer-
8:
re, referre.
9:
Verlaſſen.
10:
Odpuśćić.
11:
Deſerere, derelinque-
12:
re. Habere proderelicto.
13:
*Fugere, linquere. Relin-
14:
quere ſolum. Deſtituere,
15:
dimittere, poſthabere.
16:
Item.| Deſerere | in aduerſis. |
| miſerum in malis. |
|
| cauſſam a- mici. |
17:
*Relinquere in morte.
18:
Fugere miſerum. Diffu-kolumna: b
| Ve |
1:
gere. Cedere retrò. Re-
2:
cedere. Dimittere curā
3:
amici. Præſtare ſe malè
4:
amico. Non ire ad a-
5:
miſſas opes. Sequi for-
6:
tunam. Eſſe comitem
7:
fortunæ.
8:
Vermahnen.
9:
Nápomnieć.
10:
Monere, admonere,
11:
commonere, præmone-
12:
re, coonefacere, hor-
13:
tari. adhortari, cohortari.
14:
Petere at hortari. De-
15:
ducere ad errore.| *Monere | voce. |
| ſermone. |
16:
Proficere monendo. Vti
17:
hortamine. Vellere au-
18:
rem & admonere.
19:
Vermanung.
20:
Nápomnienie.
21:
Admonitio, hortatio,
22:
cohortatio. adhortatio.
23:
*Monitum, monitus,
24:
admonitus, horatus.| Vermei= |
strona: 507
kolumna: a
| Ve |
1:
Vermeiden.| Chronić | śię. |
| Wyſtrzegáć |
2:
Vitare, cauere, fugere.
3:
Defugere aditum ſer-
4:
moneḿ alicuius. Fu-
5:
gitare. Abſtinere.
6:
*Euitare, deuitare. Ti-
7:
mere tangere. Subtrahe-
8:
re ſe rei. Semouere ſe à
9:
re. Refugere, effugere,
10:
deſtituere, abſiſtere, a-
11:
uerſari. abominari, de-
12:
teſtari, execrari, odiſſe,
13:
horrere. Perhorreſcere
14:
quid.
15:
Vermiſchen.
16:
Zmieſzáć.
17:
Zgmátwáć.
18:
Miſcere, immiſcere,
19:
admiſcere, permiſcere,
20:
commiſcere.
21:
*Reiſcere, confu-
22:
dere, congerere, impli-
23:
care, inuoluere, intexere.
24:
Vermiſcht.
25:
Zmieſzány.
26:
Zgmátwány.kolumna: b
| Ve |
1:
Mixtus, miſtus, con-
2:
fuſus.
3:
*Indiſtinctus, implici-
4:
tus. Congeſtus eodem.
5:
Indigeſtus, informis,
6:
rudis.
7:
Vermiſchung.
8:
Mieſzánie.
9:
Confuſio, congeries,
10:
miſtura, mixtura.
11:
*Figura confuſa. Moles
12:
rerum cōfuſa. Farrago,
13:
maſſa, chaos. Copia in-
14:
digeſtia. Materia rudis.
15:
Verneuern.
16:
Odnowić.
17:
Nápráwić.
18:
Nouare, renouare, in-
19:
ſtaurare, reparare, reſti-
20:
tuere, reficere, reconcin-
21:
nare. Vti materia ad
22:
reficiendum quid.
23:
*Reuocare. Referre in
24:
melius. Reponere, inte-
25:
grare. Rependere rui-
26:
nas.| Leuare |
strona: 508
kolumna: a
| Ve |
| Leuare | damnum. |
| Supplere | |
| Sarcire | |
| Reſarcire | |
| Penſare |
1:
Verpfenden.
2:
Záſtáwić.
3:
Oppignorare.| Dare | pignus. |
| pignori. |
4:
Verrathen.
5:
Zdrádzić.
6:
Prodere. Indicare au-
7:
thorem.
8:
*Protrahere indicio.
9:
Aperire, manifeſtare.
10:
Verrcken.
11:
Oboz ruſzyć.| Mouere ca- ſtra. | ex loco. |
| acieḿ. |
12:
Promouere caſtra. Ex-
13:
cedere agro. Deducere
14:
exercitum ex regione.
15:
Subducere copias in
16:
collem.kolumna: b
| Ve |
| *Mouere | ſigna. |
| Transferre | |
| Conuertere | |
| Propellere |
1:
Mutare caſtra. Diſcede-
2:
re ſignis.| Vellere | ſigna | caſtris. |
| Trahere | ||
| quò. |
3:
Verſamlen.
4:
Zgromádzić.
5:
Zebráć.
6:
Congregare, cōuocare.| Cogere | in vnū locum. |
| vndi. |
7:
Ducere eódem.
8:
*Vocare. Aduocare in
9:
cœtum. Conclamare.
10:
Concitare clamore.
11:
Contrahere, colligere,
12:
componere. Reducere
13:
ſparſos.
14:
Verſchlemmen.
15:
Roztrwánić.
16:
Vtráćić.
17:
Dilapidare, diſſipare,
18:
profundere. Tutari in-
19:
diligenter patris benè| parta. |
strona: 509
kolumna: a
| Ve |
1:
parta. Malè viuere. Fa-
2:
cere ſumptum. Sufferre
3:
ſumptus. Abſumere,
4:
conſumere.
5:
*Attenuare. Comedere
6:
patrimonium. Abligu-
7:
rire patria bona. Deuo-
8:
rare patrimonia. Lanci-
9:
nare patria bona. Per-
10:
dere patriam rem. Im-
11:
minuere rem. Obli-
12:
mare rem patris. Eſſe
13:
prodigum.
14:
Verſchlieſſen.
15:
Zámknąć.
16:
Claudere, includere,
17:
concludere.
18:
*Abdere, condere.| Habere | concluſum. |
| Tenere |
19:
Continere clauſtris.
20:
Verſchlingen.
21:
Połknąć.
22:
Pożrzeć.
23:
Abſorbere, deuorare.| *Abſorbere | hiatu. |
| hauſtu. |
kolumna: b
| Ve |
| Demergere | in aluum. |
| Demittere |
1:
Dimittere per fauces
2:
vtero.| Condere | aluo. |
| Recondere |
3:
Verſchneiden.
4:
Otrzebić.
5:
Owáłáſzyć.
6:
Facere Eunuchum.
7:
Caſtrare.
8:
*Excidere quem. | Secare | teſticulos. |
| genitalia. |
9:
Abſcindere inguen. Re-
10:
cidere genitalia mem-
11:
bra. Eripere officiū pa-
12:
tris nomeń mariti.
13:
Verſchnitner.
14:
Trzebięniec.
15:
Eunuchus, ſpado.
16:
*Semiuir, eneruatus,
17:
ſterilis.| Vir | ſterilis. |
| mollis. |
18:
Nec vir nec fœmina.| Ver= |
strona: 510
kolumna: a
| Ve |
1:
Verſchweigen.
2:
Zámilcżeć.
3:
Zátáić.
4:
Tacere, reticere, diſſi-
5:
mulare, celare, ſilere,
6:
tegere. Tranſire ſilentio.
7:
*Condere, recondere.
8:
Item.| Tacere | arcana. |
| & continere. |
9:
Reticere.
10:
*Silere.| Celare | commiſſa. |
| Tegere | |
| Tueri | |
| Retinere |
| Occulere | arcana. |
| ſecretum. |
11:
Supprimere. Præſtare
12:
tacitam fidem.
13:
Verſchwinden.
14:
Zocżyć.
15:
Zniknąć.
16:
Euaneſcere ex oculis
17:
alicuius.
18:
*Subtrahere ſe aſpectu.
19:
Proripere ſe. Eripi oculis.| Fruſtrari | oculos. |
| Effugere |
kolumna: b
| Ve |
| Fugere | ex oculis. |
| Auferre ſeſe | |
| Auferri | |
| Rapi |
1:
Relinquere in medio
2:
ſermone. Nulli compa-
3:
rere. Nuſquā apparere.
4:
Verſnen.
5:
Vbłágáć.
6:
Odmiękcżyć.
7:
Placare. Mollire ver-
8:
bis. Permulcere. Lenire
9:
iratum. Delinire. Reſti-
10:
tuere in gratiam. Inue-
11:
nire remedium iracun-
12:
diæ alicuius. Expedire
13:
iram.| *Placare | verbis. |
| prece. |
14:
Flectere. Inflectere pre-
15:
cibus. Mouere animū.
16:
Permouere aures pre-
17:
cibus. Mitigare, mul-
18:
cere.| Frangere | mentem. |
| animum. | |
| iram. | |
| precibus. |
19:
Conciliare.| Domare |
strona: 511
kolumna: a
| Ve |
| Domare | animum. |
| corda. |
1:
Perdomare. Compe-
2:
ſcere iram.| Comprimere | impetū. |
| Inhibere |
3:
Vincere precibus.
4:
Verſnet werden.| Vbłágan | być. |
| Vſkromion |
5:
Placari. Demitigari.| Dare | veniam. |
| ſe ad lenitatem. |
6:
Conciliari cui. Minuere
7:
iram.| Reprimere | iracundiā. |
| Omittere |
8:
Facere iram miſſam.
9:
Vacare iracundia.| *Flecti | & miteſcere. |
| precibus. |
| Moueri | precibus. |
| Succumbere |
10:
Miteſcere, verti, mutari,
11:
manſueſcere.| Cōpeſcere | mentem. |
| iram. | |
| impetum. |
kolumna: b
| Ve |
1:
Cohibere iras. Reuoca-
2:
re animum ab ira. Im-
3:
perare iræ.| Comprimere | iram. |
| Supprimere | |
| Coërcere | |
| Moderari | |
| Remittere | |
| Finire | |
| Ponere | |
| Deponere |
4:
Vincere ſe.
5:
Verſnlich.
6:
Błágálny.
7:
Placabilis, exorabilis.
8:
Lenis & victus. Iuſtus
9:
& clemens.| *Facilis | roganti. |
| ſupplici. | |
| flecti. | |
| regi. |
| Mitis. | precibus. |
| precanti. |
| Placi- dus. | patienſ́. |
| veniȩ́ paratus. |
10:
Lētus in ira. Tractabilis.| Non | inexorabilis. |
| durus. |
| Minùs |
strona: 512
kolumna: a
| Ve |
1:
Minùs aſper. Piger ad
2:
pœnas. Parcus pœnæ.
3:
Verſpotten. Vide,
4:
Spotten.
5:
Verß ſchreiben.
6:
Wierſz piſáć.| Scribere | verſus. |
| verſiculos. |
| *Facere | verſus. |
| carmen. |
7:
Factitare verſus.| Componere | verſus. |
| carmen. |
| Condere | carmina. |
| poëma. |
| Fingere | verſus. |
| carmina. |
8:
Pangere poëmata.
9:
Claudere verba pedibus.
10:
Cogere verba in ſuos pe-
11:
des. Coë rcere verba nu-
12:
meris. Struere verſus.| Ne- ctere | carmina verſu. |
| verba numeris. |
13:
Texere carmina.| Ludere | verſu. |
| carmen. | |
| numeris. | |
| Elegos. |
kolumna: b
| Ve |
| Dicere | carmina. |
| Canere | |
| Fundere |
| Meditari | verſus. |
| Ducere | |
| Tornare |
1:
Teneri ſtudio Pieridū.
2:
Tendere in aſtra Pieria
3:
via. Colere ſacra Mu-
4:
ſarum. Bibere Caſtalios
5:
latices.
6:
Verſtand.
7:
Rozum.
8:
Ratio.| Vſus | rationis. |
| Perfectio | |
| Vis | |
| Præſcriptio |
9:
Intellectus, intelli-
10:
gentia.
11:
*Pondera modulí ra-
12:
tionis. Conſilium pru-
13:
denſ́ animi ſapientia.
14:
mens.| Acies | mentis. |
| Oculi |
| Verſte= |
strona: 513
kolumna: a
| Ve |
1:
Verſtehen.
2:
Rozumieć.
3:
Intelligere.| Videre | per ſe ipſum. |
| oculis mentis. |
4:
*Præſtare ingenio &
5:
vigere corde.
6:
Item.
7:
Tenere, proſpicere. Sat
8:
habere.
9:
*Accipere mentem.
10:
Deprendere. Diſcere.
11:
Verſtummen.
12:
Zámilknąć.
13:
Niemym być.Obmuteſcere, immu-
14:
teſcere, conticeſcere.
15:
*Comprimere os. Non
16:
habere verba. Perdere
17:
colorem cum voce.
18:
Verſuchen.
19:
Doſwiadcżyć.
20:
Tentare.
21:
*Pertentare fidem ali-
22:
cuius. Explorare vires
23:
alicuius.kolumna: b
| Ve |
1:
Item.
2:
Tentare, pertentare.| Experiri | fortunam. |
| vltima. | |
| auxilium extremum. |
3:
Facere periculum.
4:
Aggredi alia via.| *Tentare | fortunam. |
| opem. |
5:
Prouocare fortunam.
6:
Concredere fortunam
7:
rei. Pangere tentamēta.
8:
Subire ad conatus.
9:
Verterben.
10:
Zepſowáć.
11:
Skáżyć.
12:
Corrumpere, perdere,
13:
diſperdere, deperdere,
14:
peſſundare.
15:
*Turbare, rumpere.| Dare | exitio. |
| Mutare |
16:
Labefacere, frangere,
17:
vitiare.
18:
Item, Pogorſzyć.| Corrum- pere. | animum. |
| mores. |
| Kk | Perdere. |
strona: 514
kolumna: a
| Ve |
1:
Perdere. Abducere ad
2:
nequitiam. Nobilitare
3:
flagitijs.
4:
*Docere fraudes. Dare
5:
præcepta furti. Inſtruere
6:
ad nocendum, Pellicere
7:
in fraudes. Impellere in
8:
ſcelus. Præbere pabula
9:
vitijs. Miniſtrare vias
10:
fallendi.
11:
Vertrauen.
12:
Zwierzyć śię.| Credere. | ſuū animum. |
| conſilia. |
13:
Concredere.| Coittere. | & credere. |
| auribus. |
14:
Communicare quid
15:
cum quo. Habere fidem.
16:
rerum omnium. Refer-
17:
re conſilia. Exponere
18:
ſua occulta apud quem.
19:
*Dare tegenda pectori
20:
alicuius. Ponere in gre-
21:
mio alicuius. Depondere
22:
tutis auribus. Facere par
23:
ticipem ſecreti. Indica-
24:
re. Dicere latentia. Ef-
25:
fundere ſecreta animi.kolumna: b
| Ve |
1:
Verwalten.
2:
Spráwowáć.
3:
Adminiſtrare, diſpo-
4:
nere, diſpenſare, præeſſe.
5:
Gerere negocia.| Suſtinere | negocia. |
| prouinciam. |
6:
Tenere partes.
7:
Item, Zá kogo co
8:
odpráwowáć.
9:
Exequi officium alte-
10:
rius.| Fungi | munere | alicu- ius. |
| officio |
11:
Ferre perſonam. Diſce-
12:
re partes. Defendere
13:
partes officiuḿ ali-
14:
cuius. Tutari partes.
15:
Verwegen.
16:
Smiáły.
17:
Srogi.
18:
Audax. Præditus au-
19:
dacia. Temerarius. Præ-
20:
fidens ſibi. Efferatus.
21:
*Ferox, præferox, effe-
:
(rus.| Præceps | animi. |
| Fidens |
| Confi- |
strona: 515
kolumna: a
| Ve |
1:
Confidens. Pronior au-
2:
dendi. Proteruus. Pro-
3:
digus nocendi. Dam-
4:
nandus facti.
5:
Verwegenheit.
6:
Smiáłość.
7:
Dárſkość.
8:
Audacia. Nomen au-
9:
daciæ. Temeritas. Con-
10:
fidentia.
11:
*Ferocia. Vis animi
12:
effera. Mens furibunda.
13:
Fiducia mentis. Cor
14:
tumefactum.| Virtus | temeraria. |
| effera. | |
| ferox. |
15:
Ardor temerarius. Im-
16:
petus amens.
17:
Verwegen ſein.
18:
Dárznąć.
19:
Ważyć śię.
20:
Audere.| Ferri in prȩ- ceps | audacia. |
| temeritate. |
21:
Offerre ſe periculis ſine
22:
cauſſa. Adire pericula.kolumna: b
| Ve |
1:
*Cupere ſuum reperire
2:
periclum. Ruere in ſuū
3:
periculum. Inceptare fa-
4:
cinus. Ire animis con-
5:
trà. Occurrere fato. Pe-
6:
tere laudem per vulnera.
7:
Verweiſen. Vide,
8:
Verjagen.
9:
Verwelcken.
10:
Zwiędnąć.
11:
Marcere, marceſcere.
12:
*Langueſcere pallido
13:
folio. Euaneſcere. De-
14:
mittere caput. Interire.
15:
Mori.
16:
Verwunden. Vide,
17:
Wunden.
18:
Verwundern.
19:
Dźiwowáć śię.
20:
Mirari, admirari, ſtupe-
21:
re. *Suſpirare quid. Su-
22:
ſpicere. Moueri nouitate
23:
rei. Stupere aſpectu. Stu-
24:
pefieri. Stupeſcere viſu.
25:
Obtupeſcere. Hærere
26:
pectore. Nequire exple-
27:
ri. Deficere viſu. Obmu-
28:
reſcere aſpectu.| Kk ij | Verw= |
strona: 516
kolumna: a
| Ve |
1:
Verwſten.
2:
Spuſtoſzyć.
3:
Vastare, deuaſtare.
4:
Inferre vaſtitatem. De-
5:
ſolare.
6:
*Inſtare igni. Populari
7:
ferro & igni. Subruere
8:
demolirí. Metere cū-
9:
cta gladio. Sternere ſe-
10:
getes. Relinquere agros
11:
vacuos cultoribus.
12:
Verzagt.. Vide,
13:
Feig.
14:
Verzeren. Vide,
15:
Schlemmen.
16:
Verziehen. Vide,
17:
Harren.
18:
Verzweiffeln.
19:
Wątpić.
20:
Roſpácżáć.
21:
Deſperare.| Decidere | ſpe. |
| de ſpe. |
22:
Labi ſpe. Repelli à ſpe.
23:
Perturbari deſperatione.| Succūbere | perturbati- (oni. |
| malis. | |
| fortunæ. |
kolumna: b
| Vf |
1:
Eſſe abiectiore animo.| *Diffidere | rebus. |
| ſibi. |
| Ponere | ſpem. |
| Deponere |
2:
Proijcere ſpem ſalutis.
3:
Deijci ſpe. Dimittere
4:
ſpes animo. Demittere
5:
animum metu. Deſtitui
6:
ſpe. Frangi aduerſis.
7:
Cedere malis. Deficere
8:
in duris. Trepidare in
9:
periclis. Mergi acerbis.
10:
Vfer.
11:
Brzeg.
12:
Littus.
13:
*Ora littoris. Margo
14:
terræ. Terra. Siccum.
15:
Tuta.
16:
Viehe weg treiben.| Bydło | Zábráć. |
| Záiąć. |
17:
Agere prædam. Abi-
18:
gere. Ppotiri magno pe-
19:
coris numero.
20:
*Agere à ſtabulis.| Auertere | prædam. |
| à ſtabulis. |
| Rapere |
strona: 517
kolumna: a
| Vi |
| Rapere | à ſtabulis. |
| armenta ſtabulis. |
|
| pecudes. |
| Surripere | boues. |
| Abſtrahere |
1:
Occultare abactas bo-
2:
ues. Amouere boues per
3:
dolum. Adimere pecus.
4:
Depopulare greges.
5:
Viel.
6:
Wielkość.
7:
Doſyć.
8:
Multus, plurimus,
9:
permultus, pluſculus,
10:
compluſculi, frequens. | Quàm | plurimi. |
| frequentiſſimi. |
11:
Magnus & copioſus.
12:
Sexcenta.| *Non | pauci. |
| vnus. |
13:
Denſi, numeroſus, in-
14:
numerabilis. Vix nume-
15:
tandus. Maior numero.
16:
Aduerb. Wiele.
17:
Multùm, plurimùm.
18:
Magna ex parte.kolumna: b
| Vm |
1:
*Abundè, abundanter,
2:
largiter. Non paulùm.
3:
Vbertim.
4:
Vielleicht.
5:
Podowno.
6:
Forſan, forſitan, for-
7:
taſſis, fortaſſe, fortè, fors.
8:
Sine dubio. Proculdu-
9:
biò. Dubio procul.
10:
Vmbbringen. Vide,
11:
Todtſchlagen.
12:
Vmbfliegen.
13:
Oblátywáć.
14:
Oblátáć.
15:
Circumuolare. Vola-
16:
re circum quid.
17:
*Volitare circùm. Su-
18:
peruolare. Circumſo-
19:
nare. Operire volando.
20:
Vmbflieſſen.
21:
Viec/ mimo obchodźić.
22:
Circūfluere. Alluere.
23:
*Interluere, præterlabi,
24:
prælabi, prænatare.| Kk iij | Ambi- |
strona: 518
kolumna: a
| Vm |
| Ambire | aqua. |
| Obire | |
| Pulſare | |
| Subedere | |
| Perfundere |
1:
Verberare vnda. Aſſili-
2:
re, obſtrepere, lambere.
3:
Fluitare circum quid.
4:
Circumire. Claudere
5:
vnda.| Includere | aquis. |
| Cingere |
6:
Vmbgeben.
7:
Obtoczyć.
8:
Ogárnąć.
9:
Obſtąpić.
10:
Circumdare, amplecti,
11:
circumamplecti, com-
12:
plecti, circumducere, in-
13:
ducere, circumfundere,
14:
circumſiſtere, circumire,
15:
circumcurſitare, vallare,
16:
circumuallare, cingere,
17:
percingere, claudere, in-
18:
cludere, inuoluere, ob-
19:
ire, continere, ſæpire,
20:
coronare.
21:
Vmbhauen. Vide,
22:
Holtz fellen. kolumna: b
| Vm |
1:
Vmbher.
2:
Wokoło.
3:
Circùm, circumcircà,
4:
circà, vndi. Ex omni
5:
parte. Omni à parte.
6:
Vmbkeren/ oder
7:
wenden.
8:
Wywroćić.
9:
Wynicowáć.
10:
Vertere, inuertere,
11:
conuertere.
12:
*Obuertere, verſare,
13:
tranſuerſare, opponere,
14:
ſupinare.
15:
Item, Vmbkeren.
16:
Vide, Zu rck/ rc.
17:
Vmbkoen. Vide,
18:
Zu nicht/ rc.
19:
Vnbreiſſen. Vide,
20:
Niderſtoſſen.
21:
Vmbſchweiff.| Krązenie | Wići. |
| Słowy. |
22:
Ambages.| Ambi- tus | loquendi & cir- cuitio. |
| circūloquentis. |
| Circui- |
strona: 519
kolumna: a
| Vm |
1:
Circuitio, circuitus.
2:
Tractus verborum. Lo-
3:
cus digrediendi. Digreſ-
4:
ſio. Tergiuerſatio.
5:
Vmbſchweiff
6:
brauchem.
7:
Od rzecży odſtąpić.
8:
Wielą ſłow śię
9:
báwić.
10:
Vti ambagibus.| Tenere quem | per ambages. |
| ſuſpenſum. |
11:
Tergiuerſari, circumlo-
12:
qui. Loqui vberiùs pau-
13:
lò de rebus. Declinare à
14:
propoſito. Progredi lon-
15:
giùs. Digredi in oratio-
16:
ne. Vagari. Velare am-
17:
bitu loquendi & circu-
18:
itione. Agere pluribus
19:
verbis. Dilitare quid.
20:
Vmbſehen.
21:
Obeyzrzeć.
22:
Obroćić śię.
23:
Reſpicere.
24:
*Proſpicere à tergo.
25:
Respectare. Videre quid
26:
retrò conuerſum.kolumna: b
| Vm |
| Flectere | lumina. |
| ora retrò. |
| Reflectere | colla. |
| ora. |
1:
Conuertere oculos. Ob-
2:
uertere ſe ad quid ore.| Retor- quere | caput in ter- (gum. |
| ora. |
3:
Referre oculos ad quid.
4:
Item.
5:
Circumſpicere. Cir-
6:
cumſpectare.
7:
*Ferre oculos omnia
8:
circùm. Circumferre
9:
oculos.| Veſtigare | oculis. |
| Quærere | |
| Perlegere | |
| Luſtrare |
10:
Colluſtrare omnia ocu-
11:
lis. Petere proſpectum
12:
latè. Voluere oculos huc
13:
& illuc.| Mouere | oculos. |
| Verſare |
14:
Dimittere aciem inomnes partes.
15:
Vmbſtehen.
16:
Obſtąpić.| Kk iiij | Cir- |
strona: 520
kolumna: a
| Vm |
1:
Circumſtare.| Stare | circùm. |
| dextra læuá. |
2:
Circumſiſtere.
3:
*Fundi circùm. Cir-
4:
cumfundi.| Cingere. | cui latus. |
| agmine. |
5:
Sæpire, coronare. Con-
6:
gregaro circa quem. Sti-
7:
pari circum quem.
8:
Vmb verzeihung
9:
bitten.
10:
Vide, Zu fuß/ rc.
11:
Vmbwachſen.
12:
Obrość.
13:
Circumcreſcere.
14:
*Veſtire, intexere, præ-
15:
texere, circumerrare,
16:
inoleſcere, amicire, in-
17:
duere. Incingere ramis.
18:
Vmbwerffen.
19:
Przewroćić śię.
20:
Wypáść.
21:
Excuti curru.| *Excidere | curru. |
| equis. | |
| fræno. |
kolumna: b
| Vn |
1:
*Subſidere fracto cur-
2:
ru. Trahi per terram.
3:
Diſtrahi per loca. Volui
4:
terra excuſſum curru.
5:
Ferri equis currú hæ-
6:
rere reſupinum.
7:
Vnangenem.
8:
Nieprzyięmny.
9:
Ingratus.| Non | gratus. |
| iucundus. | |
| mollis. |
| Parùm | gratus. |
| Minimè |
10:
Iniucundus.
11:
*Inuiſus, amarus, durus.
12:
Vnartig. Vide,
13:
Muttwillig.
14:
Item, Wyrodek.
15:
Odrodek.
16:
Degener.
17:
*Diſſimilis patri virtu-
18:
te. Deterior. Immemor
19:
paternæ virtutis. Indi-
20:
gnus magno patre. De-
21:
color, indecor, ignauus.| Vnar= |
strona: 521
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnartig ſein.
2:
Wyrodzić śię.
3:
Degenerare. Proijcere
4:
patriam virtutem.
5:
*Fugere veſtigia patris.
6:
Exuere patrias artes.
7:
Vnaußgearbeit/
8:
oder vnaußgemacht.
9:
Niedorobiony.
10:
Imperfectus. Non
11:
perfectus. Mancus at
12:
inchoatus.
13:
*Infectus, incorrectus.
14:
Similis rudi ſigno. In-
15:
formis. Creſcens & ru-
16:
dis. Interceptus. Crudus.
17:
Vnausſprechlich.
18:
Vide, Vngleublich.
19:
Vnbarmhertzig.
20:
Vide, Vnberbittlich.
21:
Vnbedacht. Vide,
22:
Vnuorſichtig.
23:
Vnbegraben.
24:
Niepogrzebiony.
25:
Inſepultus.
26:
*Inhumatus.kolumna: b
| Vn |
| Inops | inhumatuſ́. |
| tumuli. | |
| telluris. |
1:
Inconditus.| Nudus | ſepulcro. |
| puluere. |
2:
Orbus rogo. Egenus
3:
ſepulcri.
4:
Vnbekandt.
5:
Nieznáiomy.
6:
Nieznácżny.
7:
Ignotus, incognitus,
8:
obſcurus, perobſcurus.| *Non | notus. |
| agnoſcendus. |
| Nondum | notus. |
| cognitus. |
9:
Item.
10:
Obſcurus. Ortus ob-
11:
ſcuris parentibus. Igno-
12:
bilis at humilis. Inho-
13:
noratus. Infimus.
14:
*Ignotus nomine. Il-
15:
laudatus. Non natus
16:
claro patre. Nullis ma-
17:
ioribus. Filius terræ.
18:
Inglorius. Pauper & in-
19:
fima de gente. Humilis.
20:
Paruus ortu.| Kk v | Vnbe= |
strona: 522
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnbekandt ſein.
2:
Nieznáiomy być.
3:
Eſſe ignobilem. Fran-
4:
gi infamia.
5:
*Agere obſcura tēpora.
6:
Gerere obſcuram famā. | Volui | in tenebris. |
| Latere |
7:
Repere per humum.
8:
Excidere ab æuo. Vrgeri
9:
nocte. Tegi conditum
10:
nocte.
11:
Vnberedt.
12:
Niewymowcá.
13:
Indiſertus Haud qua-
14:
quam eloquens. Non
15:
aptus ad dicendum.
16:
Rudis in verbis. Abſo-
17:
nus voce. Hiulcus in
18:
eloquendo. Impeditæ
19:
linguæ. Hæſitans lingua.
20:
Vnbeſchoren. Vide,
21:
Haar tragend.
22:
Vnbeſchrien. Vide,
23:
Vnbekandt.
24:
Vnbeſtendig.
25:
Nieſtały.
26:
Płochy.kolumna: b
| Vn |
1:
Inconſtans, leuis, im-
2:
potens, flexibilis. Dubiæ
3:
fidei.
4:
*Leuior folijs. Inſtabi-
5:
lis, mutabilis, lubricus,
6:
mobilis, ventoſus, cere-
7:
us. Albus & ater. Re-
8:
fluus. Incertior aura.
9:
Item, de Fortuna.| Leuis. | & inconſtans. |
| fallax́. |
10:
Nunquam ſtabilis.
11:
Fallax.
12:
*Fragilis. Rapida ac
13:
leuis præcepſ́.
14:
Vnbeſtendigkeit.
15:
Nieſtałość.
16:
Płochośc.
17:
Inconſtantia, leuitas,
18:
Mobilitas & leuitas
19:
animi.
20:
*Ingenium mobile.
21:
Vnbeweglich.
22:
Niegibky.
23:
Nieporuſzony.
24:
Immobilis, immotus.
25:
*Immobilior ſcopulo.
26:
Inconcuſſus. Similis
27:
terræ.| Vnbil= |
strona: 523
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnbillich. Vide.
2:
Vnrecht.
3:
Vndanckbar.
4:
Niewdzięcżny.| Ingratus. | beneficijs. |
| ac perfidus. |
5:
Malè gratus. Imme-
6:
mor beneficij.
7:
Vndergang.
8:
Zachod.
9:
Occidens. Occaſus.
10:
*Sinus occidentis vlti-
11:
mus. Sol cadens.| Titan | occiduus. |
| Cardo Solis |
12:
Obitus. Regio veſper-
13:
tina. Vltima mundi.
14:
Cubile Heſperium.
15:
Vndergehen.
16:
De Sole & Stellis.
17:
Zaść/ Zápáść.
18:
Zánorzyć śię.
19:
Cadere, occidere.
20:
*Incidere vndis.| Ire in | aquas. |
| Subire |
21:
Deſcendere in aquas.kolumna: b
| Vn |
| Condere | ſe in vndas. |
| diem. | |
| currum gur- (gite. |
1:
Condi vndis. Labi ſub
2:
terras. Mergi in aquas.| Abdere caput | Oceano. |
| Tingere ſe |
3:
Tingi æquore.
4:
Vnehrlich.
5:
Niepoććiwy.
6:
Inhoneſtus. Non ho-
7:
neſtus. Sordidus & in-
8:
quinatiſſimus.
9:
Item.
10:
Inhoneſtus & inutilis
11:
factu. Neutiquam ho-
12:
neſtus. Indecotus. Pa-
13:
rù m decorus.| Non di- gnus | ſatis homine. |
| viro. |
14:
Nec bonus nec libera-
15:
lis. Minùs honeſtus.
16:
Pudendus. Carens vir-
17:
tute. Indignus. Abſurdús
18:
at alienus à vita alicuiꝰ.
19:
Contrarius officio. Illibe
20:
ralis & ſordidus. Et ma-
21:
lus & turpis. Sordidus.| Vnend= |
strona: 524
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnendlich.
2:
Nieſkońcżony.
3:
Infinitus. Exemptus
4:
finibus. Immenſus.
5:
Vnerhrt.
6:
Nieſłychány.
7:
Inauditus. Incredibi-
8:
lis auditu.
9:
*Ignotus. Non vllis
10:
temporibus cognitus.
11:
Nulli æuo cognitus.| Inco- gnitus. | præteritis ſe (clis. |
| terris. |
12:
Incognitatus.
13:
Vnerſchrocken.
14:
Nieuſtráſzony.
15:
Nielękliwy.
16:
Interritus, imperter-
17:
ritus. Erecto animo &
18:
minimè perturbato.
19:
Intrepidus.| *Non | trepidus. |
| territus. | |
| timidus. | |
| pauidus. | |
| attonitus. |
20:
Impauidus.kolumna: b
| Vn |
| Liber | metus. |
| metu. |
| Immunis | metu. |
| Vacuus |
| Expers | metus. |
| terroris. |
1:
Vnerſettlich. Vide,
2:
Frſsig.
3:
Vnfleis. Vide,
4:
Nachleſſigkeit.
5:
Vnfreundlich/ oder
6:
Vnmenſchlich.
7:
Nieludzki.
8:
Przykry.
9:
Inhumanus.| Inops | humanitatis. |
| Expers |
10:
Immitis. Parùm mi-
11:
tis. Immanſuetus.
12:
*Implacidus, ferox.
13:
Ferus & ferreus. Effe-
14:
rus, atrox, toruus, durus.
15:
Item.
16:
Indignus homine.
17:
Non ſatis dignus ho-
18:
minis præſtantia. Alie-
19:
niſſimus ab homine.
20:
*Acerbus.| Aduerb. |
strona: 525
kolumna: a
| Vn |
1:
Aduerb. Przykrze.
2:
Inhumanè, inhuma-
3:
nitate. Duriter. Nimis
4:
grauiter nimiſ́ inhu-
5:
manè. Inclementer. In-
6:
dignis modis. Indigniſ-
7:
ſimè, illiberaliter.
8:
*More ferarum.
9:
Vnfruchtbar.
10:
Niepłodny.
11:
Nierodny.
12:
Sterilis, infœcundus.| *Non | fœcundus. |
| ferax. |
13:
Infidelis. Infelix frugi-
14:
bus. Indocilis Cereri.
15:
Incultus, ſqualens, infi-
16:
dus, inaratus, malus,
17:
malignus, fallax, men-
18:
dax, effœtus, deſes, ſe-
19:
gnis, hiſpidus.
20:
Vngebreuchlich.
21:
Niezwykly.
22:
Nieprzyzwycżáiony.
23:
Inuſitatus. Non vſi-
24:
tatus. Nouus at in-
25:
uſitatus. Maior quàm
26:
conſuetudo fert.kolumna: b
| Vn |
1:
*Inſuetus, iuaſſuuetus,
2:
inconſuetus, inſolitus,
3:
inexpertus, rarus.
4:
Aduerb. Niezwykle.
5:
Inuſitatè. Præter ſoli-
6:
tum. Contra morem.
7:
Supra fines moris hu-
8:
mani.
9:
*Non de more.
10:
Vngedltig.
11:
Niećierpliwy.
12:
Namiętny.
13:
Impatiens. Mollior in
14:
dolore.| *Non | patiens. |
| potens ſui. |
15:
Impotens. Impos ſui.
16:
Indocilis ferre triſtia.
17:
Iratus dijs. Inimicus di-
18:
uis ſibí.
19:
Vngedltig leydē.
20:
Niećierpieć.
21:
Nieść nieſkromnie.| Ferre | impatienter. |
| violenter. | |
| grauiter ſuum ca- (ſum. |
|
| non æquo animo. |
| Pati |
strona: 526
kolumna: a
| Vn |
1:
Pati iniquo animo.
2:
Eſſe impotenti animo.
3:
Frangi dolore. Succum
4:
bere cederé fortunæ.
5:
*Damnare ſuam fortu-
6:
nam. Queri de fortuna.
7:
Agnoſcere infenſos Su-
8:
peros. Iraſci diuis ipſis.
9:
Dicere Deū crudelem.
10:
Incuſare homines De-
11:
oſ́. Pulſare aſtra que-
12:
relis.
13:
Vngehorſam.
14:
Niepoſłuſzny.
15:
Odporny.
16:
Inobediens, inobſe-
17:
quens. Minù s obſequēs.
18:
*Aſper monitori. Duri
19:
ingenij. Surdus.
20:
Vngekemmet.
21:
Nieſzcżoſány.
22:
Roskudłány.
23:
Incomptus.| *Incomptus | capillis. |
| comas. |
24:
Neglectus comam.
25:
Horridus facie. Squali-
26:
dus crinibus. Hirſutus
27:
paſſis comis.kolumna: b
| Vn |
1:
Item, de Crine.
2:
Incomptus.
3:
*Implexus, incultus,
4:
inornatus, ſolutus, ef-
5:
fuſus, facilis, ſimplex.
6:
Neſcius colligi. Paſſus.
7:
Reiectus circum caput.
8:
Rudis.
9:
Vngelegen.
10:
Nieſnádny.
11:
Nietráfny.
12:
Importunus, inop-
13:
portunus, intempeſti-
14:
uus, incommodus. Non
15:
coodus. Subabſurdus.
16:
Aduerb. Nieſnádnie.
17:
Nietráfnie.
18:
Importunè, incoo-
19:
dè. Minùs commodè.
20:
Perincoodè. Non ſat
21:
commodè. Iniquo loco.
22:
Vngelert.
23:
Nieucżony.
24:
Indoctus, ineruditus,
25:
imperitus, illiteratus.
26:
Rudis literarum. | Expers |
strona: 527
kolumna: a
| Vn |
| Expers | literarum. |
| eruditionis. |
| Non | eruditus. |
| condîtus arte. |
1:
Vngeraten. Vide,
2:
Vnartig.
3:
Vngeſchickt. Vide,
4:
Grob.
5:
Vngeſtalt. Vide,
6:
Greulich.
7:
Vngeſtrafft
8:
dauon koen.
9:
Być nieſkarány.| Abire | impunè. |
| Facere | |
| Habere | |
| Ferre |
10:
Auferre inultum.
11:
Adipiſci impunitatem.
12:
*Fugere pœnas.
13:
Vngeſt.
14:
De Mari.
15:
Záburzony.
16:
Tempeſtuoſus.
17:
*Violentus, implacabi-
18:
lis, fluctiſonus, tumidus,
19:
vndoſus, procelloſus.
20:
Creber procellis. Plenuskolumna: b
| Vn |
1:
tempeſtatibus. AEſtuo-
2:
ſus, ſonorus, clamoſus,
3:
raucus, feruidus, indo-
4:
mitus, præceps, tumul-
5:
tuoſus, irrequietus, impa
6:
catus, concitus, ſpume-
7:
us, ventoſus. Aſper ven-
8:
tis. Dubius, ambiguus.
9:
Vngeſt ſein.
10:
Záburzyć śię.
11:
Fluctere.
12:
*AEſtuare, exæſtuare,
13:
feruere, tumere, tume-
14:
ſcere, ſpumare.| Albeſcere | fluctibus. |
| Tundi | |
| Sonare |
15:
Agitari ventis. Eructare
16:
arenam. Vomere flu-
17:
ctus.| Tollere | flu- ctus | ad ſydera. |
| Erigere | ſub auras. |
18:
Sonare fluctibus. Vol-
19:
uere fluctus ad littora.
20:
Ingeminare fluctus.| Pulſare | littus. |
| Ferire |
21:
Fremere, ſæuire, latrare.| Vnge= |
strona: 528
kolumna: a
| Vn |
1:
Vngeſtigkeit
2:
des Meeres.
3:
Burza.
4:
Zaburzęnie wáły.
5:
Fluctus. Magnitudo
6:
fluctuum tempeſtatū́.
7:
Procella. Tempeſtas
8:
maris.
9:
*Bulla aquæ. Globus
10:
vndarum.| Cumulus | aquarum. |
| Arcus | |
| Agger | |
| Incurſus |
11:
Cliuus aquæ.| Vis | pelagi. |
| ponti. |
12:
Violentia ponti. AEſtus
13:
maris. Vortex. AEquor
14:
tumidum. Vndȩ tumen-
15:
tes. Impetus vndæ.| Fragor | æquoris. |
| pelagi. |
16:
Ira maris. Rabies pelagi.
17:
Vngewitter.
18:
Niepogodá.
19:
Krzikwá.
20:
Nawáłność.kolumna: b
| Vn |
1:
Tempeſtas.| Vis | tempeſtatis. |
| tempeſtarum. |
2:
AEſtus. Commutatio
3:
æſtuū. Impetus maris.
4:
Difficultas nauigandi.
5:
*Inclementia cœli.
6:
Continuatio imbrium.
7:
Nix at grando. Gelu.
8:
Hyems. Furor ventorū.| Rabies | cœlis mariſ́. |
| ventorum. |
9:
Venti & imbres.| Bella | ventorum. |
| Furiæ |
10:
Vngleubig.
11:
Niewierny.
12:
Incredulus, diffidens.
13:
*Facilis diffidere. Tar-
14:
dè credulus.
15:
Vngleublich.
16:
Incredibilis.| *Vix | credibilis. |
| credendus. |
| Maior | credibili. |
| vero. |
17:
Grauior fide. Mirabilis
18:
dictu. Immemorabilis.| Vngleich. |
strona: 529
kolumna: a
| Vn |
1:
Vngleich.
2:
Nierowny.
3:
Rozny.
4:
Inákſzy.
5:
Diſſimilis. Parùm
6:
ſimilis. Præditus parùm
7:
ſimili forma. Diuerſus,
8:
diſpar, impar, inæqualis,
9:
inæquabilis.| Non | æqualis. |
| æquus. | |
| par. | |
| idem. |
10:
Item.
11:
Impar moribus. Varius
12:
ingenio. Nihil ſimilis.
13:
Vngleich ſein.| Nierowny | być. |
| Rozny | |
| Inákſzy |
14:
Differre, diſcrepare,
15:
diſcrepitare, diſſidere,
16:
diſtare, diſiungi. Eſſe
17:
diſſimilem. Pugnare in-
18:
ter ſeſe figura.
19:
Vnglck.
20:
Nieſzcżęśćie.kolumna: b
| Vn |
1:
Fortuna aduerſa.| Impetus | fortunæ. |
| Fulmina. |
2:
Malum infelicitas.
3:
Aduerſa. Aſperitas rerū.
4:
Imbecillitas rerum hu-
5:
manarum. AEgritudo,
6:
ærumna, miſeria. An-
7:
guſtiæ temporis.
8:
Tempeſtas, calamitas,
9:
vulnus, plaga.| *Vis | malorum. |
| Senſus | |
| Turba | |
| Cumulus |
10:
Series mali.| Fluctus | fortunæ. |
| Ira | |
| Ictus | |
| Crimen |
11:
Dubia, acerba, iniqua,
:
(incooda. | Res | dura. |
| aduerſæ. | |
| ſiniſtræ. | |
| arctæ. |
12:
Sors iniqua. Turbo
13:
miſerarum rerum.| Tempus | miſerum. |
| durum. |
| Ll | Vnglck= |
strona: 530
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnglckſelig.
2:
Nieſzcżęśliwy.
3:
Nieſzcżęſny.
4:
Infelix.| Parùm | felix. |
| Non |
5:
*Infortunatus. Inuiſus
6:
diuis. Genitus dijs ad-
7:
uerſis.
8:
Item.
9:
Infauſtus. Aſper. Mi-
10:
ſer & grauis. Parù m fau-
11:
ſtus. Inauſpicatus.| Non | æquus. |
| fauſtus. | |
| proſper. | |
| auſpicatus. |
12:
*Infeſtus, funeſtus, ini-
13:
quus, ſiniſter, læuus, im-
14:
proſper, grauis, nubilus.
15:
Vnglcklich.
16:
Nieſzcżęśliwie.
17:
Infeliciter, improſperè,
18:
inauſpicatò. Non auſpi-
19:
cato Sine ope Deorum.
20:
*Infauſto omine.| Malis | omnibus. |
| Læuis |
kolumna: b
| Vn |
1:
Alite lugubri. Siniſtro
2:
fato.| Renuente | Deo. |
| Auerſo | |
| Prohibente | |
| Indignante |
3:
Sine dextro numine.
4:
Vnheilſam.
5:
Niezgoiony.
6:
Nieulecżony.
7:
Inſanabilis.
8:
*Nunquam ſanabilis.
9:
Immedicabilis. Non
10:
medicabilis. Nulla me-
11:
dicabilis arte.
12:
Vnhfflich.
13:
Niedworſki.
14:
Niekunſztowny.
15:
Inciuilis, inurbanus.
16:
Nec elegans nec vrba-
17:
nus. Infacetus. Plenus
18:
infacetiarum. Diſſolu-
19:
tus, inſulſus. Minimè
20:
liberalis.
21:
Vnmſſig ſein.
22:
Zábáwion być. | Eſſe |
strona: 531
kolumna: a
| Vn |
| Eſſe | occupatum. |
| diſtentiſſimum. |
1:
Impediri occupatio-
2:
nibus. Prohiberi quid
3:
facere occupationibus.
4:
Diſtineri occupationi-
5:
bus. Egere tempore.
6:
Vnordentlich.
7:
Nieorpządny.
8:
Inordinatus. *Indi-
9:
ſpenſatus. Anormis.
10:
Aduerb. Nieporzą=
11:
dnie. Opák.
12:
Inordinatè, peruerſè.| *Nullo | certo ordine. |
| diſcrimine. |
13:
Mutato ordine.
14:
Vnrecht.
15:
Nieſpráwiedliwy.
16:
Iniuſtus. Remotus à
17:
iuſticia.
18:
*Non æquus. Inops
19:
iuris.
20:
Aduerb. Nieſprá=
21:
wiedliwie.
22:
Iniuſtè. Quo iure quá
23:
iniuria. Iure maligno.
24:
Non rectè.kolumna: b
| Vn |
1:
Item, Krziwdá.
2:
Iniuria, iniuſticia, con-
3:
tumelia, incoodum.
4:
Mala ratio.
5:
Item.
6:
Faciens iniuriam. In-
7:
iurius. Iniurioſus. In-
8:
ſtructus ad faciendam
9:
iniuriam. Malignus.
10:
Vnrecht thun.| Krziwdę | vcżynić. |
| Bezpráwie |
| Facere | iniuriam. |
| iniuſtè impe- tum in quē- piam. |
11:
Inferre iniuriam. No-
12:
cere alteri inferenda in-
13:
iuria. Laceſſere iniuria.
14:
Onerare iniurijs.
15:
Vnrecht leyden.| Krziwdę | ćier= pieć. |
| Bezpráwie |
16:
Pati iniuriam.| Affici | iniuria. |
| iniurioſe. | |
| aliquo incoo- (do. |
|
| audacia. |
| Ll ij | Laceſſi |
strona: 532
kolumna: a
| Vn |
1:
Laceſſi iniuria. Accipere
2:
iniuriam. Ferre iniurias.
3:
Vinci iniurijs. Tegere
4:
contumelias.
5:
Vnreiff.
6:
Niedoſtáły.
7:
Niedozrzáły.
8:
Immaturus, præma-
9:
turus, crudus. Non ſatis
10:
aptus cibo.
11:
Vnrein. Vide,
12:
Beſudelt.
13:
Vnruhig.
14:
Nieſpokoyny.
15:
Inquietus, irrequietus.
16:
*Impacatus, implacidus.
17:
Vnſchedlich.
18:
Nieſzkodliwy.
19:
Innoxius. Nocens
20:
nemini. Innocuus.
21:
*Incruentus.
22:
Vnſchuldig.
23:
Niewinny.
24:
Innocens. Exemplum
25:
innocentiæ. kolumna: b
| Vn |
1:
*Innoxius, innocuus,
2:
inſons, immeritus. Ca-
3:
rens labe.| Purus | ſceleris. |
| & inſons. |
4:
Integer.| Exors | culpæ. |
| Inſcius |
| Ignarus | nocendi. |
| ſcelerum. |
5:
Vacuus crimine. Im-
6:
munis ſcelerum. Incru-
7:
entus. Intactus vitio.
8:
Aduerb. Nieſzkodliwie
9:
Niewinnie.
10:
Innocenter. Sine vi-
11:
tijs. Puriter.| *Sine | noxa. |
| fraude. | |
| labe. | |
| crimine. |
12:
Crimine non vllo.
13:
Vnſegloch. Item.
14:
vide, Vnerhrt.
15:
Niewypowiedźiány.
16:
Niewyſlowiony.
17:
Inenarrabilis. Non e-
18:
narrabilis. Ineffabilis.
19:
*Haud mollis dictu.| Vn= |
strona: 533
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnſichtbar.
2:
Niewydany.
3:
Niedrożny.
4:
Inuiſibilis.| *Ignotus | oculis. |
| Minor |
5:
Intactilis. Infra ſenſus.
6:
Vnſinnig.
7:
Szalony.
8:
Wśćiekły.
9:
Błędny.
10:
Furens, furioſus, inſa-
11:
nus, veſanus, delirus,
12:
demens. Prȩditus amen-
13:
tia. Captus mente. Per-
14:
citus furore.
15:
*Furibundus, furialis,
16:
fanaticus.| Inops | rationis. |
| mentis. | |
| animi. |
17:
Malè feriatus. Rabidus,
18:
rabio ſus. Efferus furijs.
19:
Vnſinnig ſein/
20:
vnd werden.
21:
Oſzáleć.
22:
Obłędzieć.kolumna: b
| Vn |
1:
Furere, inſanire, deli-
2:
rare, deſipere. Affici
3:
errore mentis. Impelli
4:
furore at amentia. Ar-
5:
dere furore. Progredi in
6:
vltimum furorem. Rapi
7:
amentia quadam. Non
8:
eſſe in poteſtate mentis.| *Agi | in furias. |
| furijs. | |
| furore percitū. |
9:
Agitari furijs. Ruere in
10:
furias. Accendi furore.
11:
Ardere furijs. Conci-
12:
pere furorem. Rapi in-
13:
ops mentis. Carere
14:
mente.| Egere | rationis. |
| mentis. |
15:
Vnſinnigkeit.
16:
Szaleńſtwo.
17:
Wśćiecżęnie.
18:
Furor, inſania, veſania,
19:
dementia, amentia. Cæ-
20:
citas mentis ad omnia.
21:
Affectio animi lumine
22:
mentis carens.
23:
*Vecordia. Error fana-
24:
ticus. Motus veſanus.| Ll iij | Impe- |
strona: 534
kolumna: a
| Vn |
1:
Impetus furoris. Rabi-
2:
es, fremidus. Mens dira.
3:
Ardor. Furiæ. Erinnys.
4:
Vnſterblich.
5:
Nieśmiertelny.
6:
Immortalis.
7:
*Non mortalis. Expers
8:
funeris. Immunis necis.
9:
Nullis fatis obnoxius.
10:
Altior humanis malis.
11:
Vnſtraffbar.
12:
Nieſtrofowány.
13:
Nienágániony.
14:
Irreprehenſibilis. Per-
15:
fectus.
16:
*Irreprehenſus, incul-
17:
patus.
18:
Vnter dem freyen
19:
Himmel.
20:
Ná dworze.
21:
Ná wietrze.
22:
Pod gołym Niebem.| *Sub | cœlo. |
| axe ætheris. | |
| nudo cœlo. | |
| dio. | |
| luce. | |
| Ioue. |
kolumna: b
| Vn |
1:
Nudo ſub cœlo.
2:
Vnterlaſſen. Vide,
3:
Ruhen.
4:
Vnterreden. Item
5:
vide, Geſprech halten.
6:
Rozmáwiáć.
7:
Roſpráwiáć.
8:
Tractare.| Agere | de re. |
| cum quo de re- bus. |
| Contrahere | cum quo |
| Counicare |
9:
Conferre inter ſe. Con-
10:
quirere & conferre.
11:
Vnterrichten. Vide,
12:
Lehren.
13:
Vnterſcheid.
14:
Rozność.
15:
Differentia, diſcrimen,
16:
ſecretio, diſſimilitudo,
17:
diſcrepantia, diſtantia,
18:
diſtinctio, interuallum.
19:
*Limes.
20:
Vnterſcheiden.
21:
Rozeznáć.
22:
Odłęćyć.| Diſcer- |
strona: 535
kolumna: a
| Vn |
1:
Diſcernere, ſecernere,
2:
diſcriminare. Facere di-
3:
ſcrimen.| Notare | diſcrimine. |
| Ponere in |
4:
Diſtinguere, diſtribuere,
5:
diſiungere, digerere, ſe-
6:
gregare, ſeparare, ſepo-
7:
nere. *Diuellere.| Excerpere | numero. |
| Eximere |
8:
Dignoſcere quid à quo.
9:
Vnterſich bringen.
10:
Vide, Vnterthenig/ rc.
11:
Vntertauchen.
12:
Zánorzyć.
13:
Ponurzyć.
14:
Mergere, ſubmergere.
15:
*Iergere aquæ. Pro-
16:
ijcere in flumen. Mittere
17:
in aquā. Subdere aquis.
18:
Vnterthenig.
19:
Poddány.
20:
Zwyćiężony.
21:
Subiectus. Patiens iu-
22:
gi. Domitus, edomitus,
23:
triumphatus.kolumna: b
| Vn |
1:
Vnterthenig
2:
machen.
3:
Zwyćięzyć.
4:
Podbić.
5:
Zniewolić.
6:
Subijcere ſibi. Subigere.| Redi- gere | in ſeruitutem. |
| ſub imperium. |
7:
Occupare alienos fi-
8:
nes. Facere ſibi vectiga-
9:
les. Accipere in deditio-
10:
nem. Potiri regionis.
11:
Subiugare. Eripere li-
12:
bertatem. Poſſidere ar-
13:
mis. Velle vti victū ſuis
14:
legibus. Imperare victis.
15:
*Adijcere imperio.| Domare | armis. |
| manu. | |
| virtute. | |
| gentes. |
16:
Perdomare, edomare.
17:
Contundere populos.
18:
Frangere gentem bel-
19:
lando. Debellare.| Mittere ſub | iugum. |
| leges. |
20:
Addere imperio. Im-
21:
ponere leges.| Ll iiij | Pre- |
strona: 536
kolumna: a
| Vn |
| Premere | ditione. |
| iugo. |
1:
Vnterweiſen. Vide,
2:
Lehren.
3:
Vnterweiſung.
4:
Cwiecżęnie.
5:
Náuká.
6:
Inſtitutio. Inſtituta
7:
vitæ.| Præcepta | artis. |
| viuendi. | |
| verborum ſententia- ruḿ. |
8:
Præceptio. Autoritas
9:
magiſtri. Diſciplina.
10:
Studia inſtitutá.
11:
*Lex, monita, ferula,
12:
cultura.
13:
Vntrew.
14:
Niewierny.
15:
Infidelis, infidus. Non
16:
fidus. Malè fidus.
17:
*Dubius domino.
18:
Vntchtig.
19:
Nieſpoſobny.| Non | aptus. |
| idoneus. | |
| habilis, & inuti- (lis. |
kolumna: b
| Vn |
1:
Minimè aptus rei. Mi-
2:
nùs idoneus.
3:
Vnberbittlich.
4:
Nieuproszony.
5:
Nieużyty.
6:
Inexorabilis.| Non | exorabilis. |
| Nulli | |
| Minùs |
| Du- rus | at inexorabilis. |
| & inſolens. |
7:
*Durior ferro. Diffici-
8:
lis. Implacabilis. Immo-
9:
tus precibus. Intracta-
10:
bilis. Inexpugnabilis.
11:
Inexaturabilis. Nunquā
12:
ſanabilis. Immitis. In-
13:
flexus. Ferus. Sæuior
14:
mari. Ferrus.
15:
Vnberbitlich ſein.| Zátwárdziáłym | być |
| Nieubłágánym |
16:
Eſſe ingenio duro at
17:
inexorabili. Non mol-
18:
liri miſericordia ne
19:
precibus. Nec precibus
20:
nec fletu flecti.| *Sper- |
strona: 537
kolumna: a
| Vn |
| *Spernere | preces. |
| Repellere | |
| Reſpuere |
1:
Reſiſtere precibus. Ni-
2:
hil moueri lacrymis.
3:
Ridere lacrynas alicu-
4:
ius. Gestare obtuſum
5:
pectus. Superare ferrum
6:
duricia.
7:
Vnberwindlich.
8:
Niezwyćiężony.
9:
Niezwalcżony.| Inuictus. | bello. |
| armis. |
| *Non | deuictus. |
| exuperabilis. | |
| domabilis. |
10:
Neſcius vinci. Inſcius
11:
fræni. Inſuperabilis bel-
12:
lo. Nulli ſuperabilis ho-
13:
ſti. Nullo bello ſupera-
14:
bilis. Inſuperatus. Inex-
15:
pugnabilis. Indomitus.
16:
Acer & indomitus.
17:
Vnuerborgen. Vide,
18:
Offenbar.
19:
Vnuerheirat.
20:
Niewydána.
21:
Niezámężnia. kolumna: b
| Vn |
1:
Innupta. Non nupta.
2:
*Innuba, intacta, inte-
3:
gra.| Nondum | paſſa virum |
| Nullum |
4:
Indelibata. Conſcia ſibi
5:
illæſi corporis.
6:
Vnuerletzt.
7:
Nienáruſzony.
8:
Nieuráżony.
9:
Inuiolatus, illæſus.
10:
Non læſus.
11:
*Intactus vulnere. In-
12:
teger intactuſ́.
13:
Vnuerletzlich.
14:
Nieurániony.
15:
Niedoblty.
16:
Inuiolabilis.
17:
Impenetrabilis armis.
18:
Nulli telo penetrabilis.
19:
Nullis vulneribus per-
20:
uius. Inuictus à vulne-
21:
ribus.
22:
Vnuernbfftig.
23:
Vide, Vnuerſtendig.
24:
Vnuerſchempt.
25:
Niewſtydliwy.| Ll v | Impu |
strona: 538
kolumna: a
| Vn |
1:
Impudens, impuden-
2:
tiſſimus, impudicus, im-
3:
modeſtus, inuerecūdus.
4:
Non verecundus. Ini-
5:
micus verecundiæ. Fla-
6:
gitioſus.| *Parùm | caſtus. |
| pudicus. |
7:
Immoderatus, inſulſus.
8:
Item, Gebá wſzete=
9:
cżna. Smrod.
10:
Obſcœnus. Subobſcœ-
11:
nus. Subturpis. Scurrilis.| *Fœdus | dictu. |
| Turpis |
12:
Vnuerſchen.
13:
Nieſpodźiewáły.
14:
Nagły.
15:
Improuiſus, inſperatus.| Non | ſperatus. |
| expectatus. |
16:
Inopinatus, ſubitus,
17:
fortuitus.
18:
*Inopinus.
19:
Vnuerſehens.
20:
Nieſpodźiewálie.
21:
Nagłie. kolumna: b
| Vn |
1:
Improuiſe, improuiſò.| De | improuiſo. |
| Ex |
| Præter | ſpem. |
| opinionem. |
2:
Contra opinionem.
3:
Fortè fortuna.
4:
*Non agnoſcente quo.
5:
Vnuerſtendig.
6:
Nierozumny.
7:
Bezrozumny.
8:
Irrationalis. Expers
9:
rationis.
10:
Item, Vnuerſtendig.
11:
Vide, Vnuorſichtig.
12:
Vnuerſanlich. Vide,
13:
Vnuberbittlich.
14:
Vnuerterblich.
15:
Nieſkáżony.
16:
Incorruptibilis.
17:
*Immunis exitio.
18:
Vnuerzagt. Vide,
19:
Kn/ &, vuerſchrocken.
20:
Vnuolkoen. Vide,
21:
Vnaußgearbeiter.
22:
Vnuorſichtig.
23:
Niebácżny.
24:
Nieroſtropny.| Impru- |
strona: 539
kolumna: a
| Vn |
1:
Imprudens. Inſciens
2:
at imprudens. Incau-
3:
tus. Expers prudentiæ.
4:
Iners & nullius conſilij.
5:
Incogitans. Impotenti
6:
animo. Amens.| *Parùm | prudens. |
| cautus. |
7:
Improuidus.| Non | prouidus. |
| cautus. |
8:
Expers conſilij. Incon-
9:
ſultus.
10:
Vnuorſichtig
11:
handeln.
12:
Bezrozumnie po=
13:
cżynáć.| Agere | quid temerè. |
| imprudenter. |
14:
Facere temeritate qua-
15:
dam ſine iudicio. Non
16:
regere ſe mente.
17:
*Agere opus parùm
18:
cauti pectoris. Gerere
19:
quid futile.
20:
Vnwandelbar.
21:
Nieodmienny.
22:
Immutabilis.| *Non | mutabilis. |
| reuocabilis. |
kolumna: b
| Vn |
1:
Immobilis, immotus,
2:
inſuperabilis, irreuoca-
3:
tus, ferreus, manſurus.
4:
Vnweiß. Vide,
5:
Narr.
6:
Vnweiß ſein.| Głupim | być. |
| Proſtakiem |
7:
Deſipere. Inſanire cum
8:
ratione.
9:
*Egere mentis. Eſſe
10:
expertem ſenſibus. Non
11:
habere ſenſum. Deper-
12:
dere omnes ſenſus. | Carere | ratione. |
| couni ſenſu. |
13:
Vnwerd. Vide,
14:
Veracht.
15:
Item, Wzgárdzony.
16:
Przemierzły.
17:
Inuiſus. Ingratus gra-
18:
uiſ́. Acerbus, inſuauis.| *Non | gratus. |
| dulcis. |
19:
Inamabilis, illætabilis.| Acris | viſu. |
| Deformis | |
| Obſcœnus |
20:
Auſterus, faſtidioſus.| Vnwi= |
strona: 540
kolumna: a
| Vn |
1:
Vnwiderbringlich.
2:
Niewrocony.
3:
Irreparabilis, incom-
4:
parabilis.
5:
*Irreuocabilis.| Non | reuocabilis. |
| Nulli |
6:
Vnwillig.
7:
Poniewolny.
8:
Inuitus, Perinuitus.
9:
Nolens.
10:
*Indignans. Indigna-
11:
tus facere quid.
12:
Aduerb, Poniewolnie| Non | libenter. |
| ſpontè. |
13:
Illibenter. Vix, coactè.
14:
Inuitè.
15:
Vnwirdig.
16:
Niedoſtoyny.
17:
Indignus.| Non | dignus. |
| ſatis dignus. |
18:
Indigniſſimus.
19:
Vnwiſſend.
20:
Niewiádomy.
21:
Proſtak. kolumna: b
| Vn |
1:
Inſcius, inſciens, ne-
2:
ſcius, ignarus.| Impe- ritus | rerū. |
| conſuetudinis (alicuius. |
3:
Imprudens ignaruſ́
4:
rerum. Rudis. Expers
5:
conſilij.
6:
*Auerſus à re.
7:
Vnwiſſenheit.
8:
Niewiádomość.
9:
Nieumieiętność.
10:
Inſcitia, inſcientia,
11:
ignorantia, ignoratio.
12:
Imbecillitas conſilij.
13:
Inertia, ruditas.
14:
*Cor hebes.
15:
Vnzeitig. Vide,
16:
Vnreiff.
17:
Item, Niecżeſny.
18:
Intempeſtiuus, matu-
19:
rior, præmaturus, ia-
20:
turus, citus.
21:
Vnzeitlich.
22:
Niecżeſnie.
23:
Intempeſtiuè.| Ante | tempus. |
| diem. |
| Matu- |
strona: 541
kolumna: a
| Vn |
1:
Maturiùs paulò quàm
2:
tempus poſtulat. Ia-
3:
turè. Celeriùs omnium
4:
opinione.
5:
Vnzucht.
6:
Pożądliwość.
7:
Libido. Intemperan-
8:
tia libidinum. Appetitus
9:
voluptatis.
10:
*Cupido, ardor, flam-
11:
ma. Venus. Stimuli Ve-
12:
neris.
13:
Vnzchtig.
14:
Pożądliwy.
15:
Iurny.
16:
Libidinoſus. Procliuis
17:
ad libidinem. Seruus
18:
libidinum.| Effrænatus | libidine. |
| Furens |
19:
Laſciuus. Propenſus ad
20:
voluptates. Salax.
21:
*Laſciuior hœdo. Si-
22:
milis laſciuæ capræ.
23:
Mollis. Imbellis.| Non | frigidus. |
| ſegnis in Vene- (rem. |
24:
Proteruus. Pronus inkolumna: b
| Vo |
1:
Venerem. IMpurus, im-
2:
puratus. Spurcatus im-
3:
puris moribus. Obſcœ-
4:
nus, improbus. Solutus
5:
ſturpis. Reſolutior ci-
6:
nædo. Euiratior ſpado-
7:
ne. Pruriens. Pathicus.
8:
Vogel.
9:
Ptak.
10:
Auis, ales, volucris.
11:
*Volans, præpes.| Genus | volucrum. |
| alitum. |
| Cœtus | auium. |
| Cateruæ | |
| Grex |
12:
Turba volucrum.
13:
Vogel ſtellen.| Sidlić | Ptaki. |
| Lowić |
14:
Aucupari. Capere aues.
15:
*Ponere pedicas aui-
16:
bus. Abdere laqueos.
17:
Moliri inſidias auibus.
18:
Captare volucres la-
19:
queo. Decipere volucres
20:
crate. Fallere viſco.| Ducere |
strona: 542
kolumna: a
| Vo |
| Ducere | volucres la- queo. |
| Tenere |
1:
Vol.
2:
Pełny.
3:
Plęnny.
4:
Plenus, refertus, differ-
5:
tus, confertus, turgidus.
6:
*Fœtus re aliqua. Gra-
7:
uis pondere rei.
8:
Item, Vol.
9:
Vide, Truncken.
10:
Volbracht.
11:
Doſkonáły.
12:
Dorobiony.
13:
Perfectus, perfectiſſi-
14:
mus, exactus, plenus,
15:
limatus, politus, perpo-
16:
litus. Tinctus arte. Di-
17:
ſtinctus artificio & ex-
18:
politione.
19:
Volbringen. Item
20:
vide, Poliren.
21:
Dopełnić.
22:
Dorobić.
23:
Dogotowáć.
24:
Perficere, conficere,
25:
efficere. Dare effectum.kolumna: b
| Vo |
| Red- dere | effectum. |
| dictum ac factū. |
1:
Tranſigere, pertexere.
2:
Exædificare inſtitutum
3:
opus. Collocare in tuto.
4:
Finire laborem.
5:
*Facere finem operis.| Peragere. | opus. |
| inceptum. |
| Exigere | opus. |
| Explere |
6:
Gerere rem. Extundere,
7:
continuare, conſumere.| Impo nere | finem. |
| ſupremam ma- (num. |
8:
Claudere opus Exhau-
9:
rire laborem. Perſequi.
10:
Exequi ceptum. Addu-
11:
cere ad vmblicum.
12:
Contingere portum.
13:
Volck. Lud.
14:
Populus, gens, genus,
15:
natio.
16:
Item, Poſpolſtwo.
17:
Vulgus, populus. Cœ-
18:
tus populi. Plebs, ple-
19:
becula, ciues.| Turba | vulgi. |
| obſcura. |
| Mul- |
strona: 543
kolumna: a
| Vo |
| Mul- titudo | imperita. |
| hominū cuiuſ- cun generis. |
1:
*Senatus cum plebe.
2:
Volckreich.
3:
Ludny.
4:
Populoſus. Longè ma-
5:
ximus ac copioſiſſimus.| *Anguſtus | populis. |
| Frequens |
| Nobilis | ciuibus. |
| Arctus |
| Plenus | viris. |
| Diues | |
| Felix |
6:
Volkommen.
7:
Zupełny.
8:
Wygotowány.| Perfe- ctus | & perpolitus. |
| at abſolutus. |
9:
Non vitioſus.
10:
Von anfang der
11:
Welt.
12:
Od pocżątku.
13:
Ab initio mundi.
14:
A principio.| *Ab | origine mundi. |
| exortu. | |
| æui principijs. |
kolumna: b
| Vo |
1:
Ex inuente æuo.
2:
Von dem Himel
3:
ſteigen/ oder koen.
4:
Z niebá sſtąpić.| Deſcendere | cœlo. |
| de cœlo. | |
| in terras. |
5:
Delabi è cœlo.| *Deſilire | cœlo. |
| in terras. |
| Labi | relicto cœlo. |
| polo. |
| Delabi | cœlo. |
| Mittere ſe | |
| Mitti | |
| Demitti | |
| Volitare |
6:
Deſerere cœlum. De-
7:
uolare per auras. Venire
8:
ab olympo.
9:
Von dem Kriege
10:
laſſen.
11:
Zániecháć woyny.| Deponere | bellum. |
| Componere | |
| Conficere |
| Super- |
strona: 544
kolumna: a
| Vo |
1:
Superſedere prælio.| Abſtinere | prælio. |
| bello. |
2:
Dimittere tempus pu-
3:
gnandi. Intermittere
4:
prælium.| *Depo- nere | certamen. |
| prælia. | |
| arma. | |
| arma. | |
| Martem. |
| Imponere finem | bello. |
| pugnæ. |
| Deſiſtere | bello. |
| pugnæ. |
5:
Facere finem bello. Fi-
6:
nire prælia. Dimittere
7:
pugnas.| Tollere | bellum. |
| Reprimere |
8:
Von dem Lande
9:
faren/ oder ſtoſſen.
10:
Od brzegá śię
11:
puśćić.| Soluere | nauem. |
| de | portu. |
| ex | |
| è littore. |
12:
Ingredi mare. kolumna: b
| Vo |
| *Soluere | funes. |
| retinacula. | |
| vela. | |
| claſſem. | |
| rates. | |
| carinas. |
| Dare | vela | ventis. |
| pelago. | ||
| ſe vento. | ||
| carbaſa Zephy- (ro. |
||
| claſſibꝰ Auſtros. |
| Deducere | nauem. |
| puppim. |
1:
Detrudere naues. Pro-
2:
pellere nauem in æquo-
3:
ra. Coittere ſe vndis.
4:
Credere ratem mari.
5:
Exire portu. Linquere
6:
portum. Relinquere
7:
littus. Cedere de littore.
8:
Vehi portu. Poruehi
9:
pelago.
10:
Von dem Pferde
11:
ſteigen.
12:
S koniá zſieść.
13:
Deſcendere ab equo.| *Deſilire | ab | equo. |
| ex |
| Deflu- |
strona: 545
kolumna: a
| Vo |
1:
Defluere ad terram re-
2:
licto equo. Tradere
3:
equum miniſtro.
4:
Von dem Wagen
5:
ſteigen.
6:
Z wozá zlieść/ álbo
7:
sſtąpić.
8:
Deſcendere de curru.| *Deſilire | curru. |
| è curru. |
9:
Dare ſaltum è curru.
10:
Von dem Wind/
11:
oder Lufft bewegt
12:
werden.
13:
Od wiátru/ álbo od
14:
powietrza chwiać
15:
śię.
16:
Moueri vento.| *Agitari | vento. |
| Pelli | |
| Pulſari | |
| Fremere | |
| Crepitare |
17:
Stringi aura. Impelli
18:
Euro. Intermere.| Tremiſcere | motu. |
| Nutare |
19:
Vacillare.kolumna: b
| Vo |
1:
Von den Todten
2:
aufferſtehen.
3:
Zmartwych wſtáć.
4:
Reſurgere à mortuis.
5:
Redire in vitam. Reui-
6:
uiſcere.
7:
*Surgere ad auras.
8:
Exire à tumulo.| Prodire | ſepulcro. |
| Procedere |
9:
Recipere vitam.| Reuocari | ad vitam. |
| ad Vmbris. |
| Euocari | inferno. |
| Extrahi |
10:
Renare per Stygias a-
11:
quas. Reuiſere ſupera
12:
conuexa.
13:
Von den Todten
14:
aufferwecken.
15:
Od vmárłych
16:
wzbudźić.
17:
Reſuſcitare à mortu-
18:
is. Excitare mortuum.
19:
Extrahere mortuum ab
20:
Orco. Facere mortuum
21:
reducem ab Orco in lu-
22:
cem.| Mm | *Reuo- |
strona: 546
kolumna: a
| Vo |
| *Reuo- care | à morte. |
| ab Vmbris. |
1:
Euocare animas Orco.
2:
Elicere ſepulcro. Redu-
3:
cere à morte. Liberare
4:
infernis tenebris.| Dare | vitam. |
| Reddere |
5:
Von der Schoß
6:
reiſſen.| S kliná | zerwáć. |
| Z łoná |
7:
Excutere ſinu.
8:
*Excutere ab vberibus.| Rapere | à gremio. |
| à ſinu. | |
| è ſinu. | |
| ab vberibus. |
9:
Raptare gremio. Diuel-
10:
lere amplexu. Auellere
11:
complexu.| Abducere | gremio. |
| Detrahere |
12:
Von der Zeit her.
13:
Od tego cżáſu.
14:
Inde.| Ex eo | tempore. |
| die. |
15:
Ab eo tempore.kolumna: b
| Vo |
1:
Von einander ſpal=
2:
ten/ oder ſpringen.| Rozcżepić | się. |
| Rozpierchnąć |
3:
Rumpi. Scindi in par-
4:
tes. Diſſilire. Diſſultare.
5:
Von fern.
6:
Z dáleká.
7:
Longè. A longè. Pro-
8:
cul. Magnis interuallis.
9:
Eminùs.
10:
Von hertzē es mei=
11:
nen/ oder reden.
12:
Z ſercá mniemáć/
13:
álbo mowić.| Loqui | ex animo. |
| ſyncerè. | |
| apertè ipſam (rem. |
14:
Proloqui cogitata.| Dice- re | ex animo. |
| animo prȩſenti ſeriò. |
|
| ſyncerè. | |
| id quod res eſt. | |
| ipſam rem. | |
| quod videtur. | |
| apertè. | |
| liberiùs at au- (daciùs. |
| Pro- |
strona: 547
kolumna: a
| Vo |
| Proferre | rem palàm. |
| libera verba animi. |
| Nar- rare | apertè ita vt re ſe habet. |
| rem recta via ordine. |
1:
Enarrare rem ordine,
2:
quo pacto ſe habeat.
3:
Expedire dilucidè.
4:
*Effari apertè.
5:
Von jugend auff.
6:
Z młodośći.
7:
Z młodu.| A | pueritia. |
| puero. | |
| pueris. | |
| paruis. | |
| paruulo. | |
| teneris vnguiculis. | |
| cunabulis. |
| Ab in- eunte | ætate. |
| adoleſcentia. |
8:
Ab incunabulis.| Iam inde | vſ à pueritia. |
| à puero. | |
| ab adoleſcentia. |
9:
Prima ætate.
10:
*Ab origine vitæ. Pri-
11:
mis ab annis.kolumna: b
| Vo |
1:
Primo ab æuo.| In | puerilibus | an- nis. |
| iuuenilibus |
2:
Vor das Vater=
3:
land ſterben.
4:
Zá oycżyznę wmrzeć.
5:
Offerre ſe ad mortē pro-
6:
patria. Mori pro patria.| Oppetere mortē | pro pa- tria. |
| Occūbere morte | |
| Perire | |
| Profundere vitā |
7:
Largiri patriæ ſuum
8:
ſanguinem.| *Impendi | pa- triȩ. |
| Impendere vitam |
9:
Cadere pro ſuo populo.
10:
Item.
11:
Obijcere vitam pu-
12:
gnando pro patria. De-
13:
uouere ſe dijs pro re-
14:
pub. Occumbere mor-
15:
tem dimicando pro re-
16:
pub. Interfici ob rem-
17:
pub. Cadere pugnando
18:
pro patriæ libertate.
19:
*Deuoueri bellis. Ac-
20:
cipere vulnera circum
21:
patriam vrbem.| Mm ij | Pati |
strona: 548
kolumna: a
| Vo |
| Pati vulnera pugnando | ob patri- am. |
| Perimi ſorte Martis |
1:
Comitari cadentem pa-
2:
triam moriedno. Iacê re
3:
cum patria pro patriá.
4:
Vor die Fſſe
5:
werffen.
6:
Przed nogi porzućić.| Proijcere | ante | pedes. |
| ad |
7:
Obijcere ante pedes. | *Mittere | ante pedes. |
| Ponere |
8:
Ferre in medium.
9:
Offerre.
10:
Vor einen bitten.
11:
Zá kim prośić.
12:
Intercedere pro quo.
13:
Facere verba pro quo.
14:
Perficere quid cui pre-
15:
cibus.| *Suſcipere | cauſſam alicuius. |
| vota pro quo. |
kolumna: b
| Vo |
1:
Ferre ad quem verba
2:
pro quo. Perferre verba
3:
alicuius ad quem.| Petere | pro quo |
| opem rebus ali- (cuius. |
4:
Velle quem ſupereſſe.
5:
Voreltern/ oder
6:
Vorfahren.
7:
Przodkowie.
8:
Maiores, veteres.
9:
*Priſci. Gens homi-
10:
num priſca. Priores.| AEtas | auorum. |
| proauorum. | |
| prior. | |
11:
Patres, aui, proaui.
12:
Vor Gericht zu
13:
thun haben.
14:
Przed ſądem mieć
15:
ſpráwę.
16:
Sądźić śię.| Agere | cauſſam. |
| lege. |
17:
Orare cauſſam. Liti-
18:
gare. Sectari lites. Veni-
19:
re ad iudices. Ire in ius.
20:
Procurrere in ius.| *Actitare |
strona: 549
kolumna: a
| Vo |
1:
Actitare cauſſas. Dare
2:
operam foro. Vacare
3:
cauſſis. Exponere cauſ-
4:
ſam. Tenere cauſſam
5:
ſub iudice. Habere ne-
6:
gocia.
7:
Vor gut anſehen.
8:
Zá dobre przijąć.
9:
Pochwalić.
10:
Probare, comproba-
11:
re, approbare.| Non | reijcere. |
| ſpernere. |
12:
Ludare, collaudare,
13:
commendare, mirari,
14:
admirari. Conſulere
15:
boni. Ducere optimum.
16:
Facere æqui boní.
17:
Iudicare bonum.| Arbitrari | idoneum. |
| eſſe opus. | |
| tutius ac quid. |
18:
Cenſere æquum. Cre-
19:
dere eſſe ſatiùs. Statuere
20:
commodiſſimum. Con
21:
ſtituere optimum eſſe.
22:
Adminiſtrare per ſe quȩ
23:
videntur.kolumna: b
| Vo |
1:
*Accipere æquis ani-
2:
mis.
3:
Vorher gehen.
4:
Wprzod iść.
5:
Præcedere, antecedere.| Ire | præ. |
| ante quem. |
6:
Anteire, præire, ante-
7:
gredi.
8:
*Anteuolare.
9:
Vorſatz.
10:
Poſtánowienie.
11:
Vmyślenie.
12:
Propoſitum, inſtitu-
13:
tum, ceptum, inceptum,
14:
contenctio, conatus.
15:
*Conamen, molimen,
16:
luctamen, niſus, nixus,
17:
impetus, vis.
18:
Vorſehen. Vide,
19:
Zuuor ſehen.
20:
Item, Vorſehen.| Regere | mundū. |
| Gubernare | |
| Adminiſtrare |
21:
Curare humana.| Mm iij | *Re- |
strona: 550
kolumna: a
| Vo |
| *Regere | cœlum. |
| humana. | |
| in cœlo terras & humanum genus. |
1:
Regnare cœlo.| Tenere | ſceptra cœli. |
| Geſtare |
2:
Moderari cuncta.| Euoluere curas | mun- di. |
| Temperare arcē |
3:
Concutere orbem nutu.
4:
Quatere mundum.
5:
Curare terras.
6:
Vorſehung Gottes.
7:
Opátrzność Boza.
8:
Prouidentia. Admini-
9:
ſtratio mundi.| Mens | diuina at prudentia. |
| conſiliuḿ diuinum. |
10:
Conſilium & proui-
11:
Dentia Dei.
12:
*Tutela Diuûm.| Cura | mundi. |
| Cuſtodia |
13:
Sapientia moderans to-
14:
tum mundum. Poteſtaskolumna: b
| Vo |
1:
Dei quæ verſat ſydera.
2:
Vorber gehen.
3:
Mimo iśc.
4:
Præterire, tranſire.
5:
*Ire præter. Tranſilire,
6:
Tranſcurrere, Præter-
7:
meare.| Relinquere à | tergo. |
| parte. |
| Deſerere relictum à | dextra. |
| ſiniſtra. |
8:
Vorber ſchiffen.
9:
Mimo płinąć.
10:
Præternauigare.
11:
*Præteruehi, præuehi.
12:
Prȩterire naui. Tranſire.
13:
Præterlabi. Ferri præter
14:
quid. Effugere quid.
15:
Legere, radere, ſtringere.| Relin- quere | longè. |
| poſt tergum. |
| Deſerere | dextra. |
| læua. |
16:
Vorwerffen.
17:
Wyrzucać ná ocży.
18:
Wymáwáć.
19:
Exprobare. Obijcere.
20:
Obiectare & imputare
21:
quid cui. Imputare quid.| Vorzei= |
strona: 551
kolumna: a
| Vo |
1:
Vorzeiten.
2:
Dawno.
3:
Niekiedy.
4:
Olim, quondam. Quo-
5:
dam tempore. Aliquo
6:
tempore. Antiquitus.
7:
Anteacta ætate.| Patrum | memo- ria. |
| Maiorum | |
| Hominum | |
| Noſtra etiam |
8:
Vorziehen.
9:
Przełożyć.
10:
Poććić.
11:
Ferre primas. Præfer-
12:
re. Anteferre. Deferre
13:
cui primas. Tribuere
14:
cui primas & ſecundas
15:
& tertias. Præponere.| Antepo- nere | cui authori- tatē alicuiꝰ |
| iudicium alicuius. |
16:
*Ferre cui prælatum.
17:
Dare primam ſortem.
18:
Memorare inter pri-
19:
mos.kolumna: b
| Vr |
1:
Vrbar. Vide,
2:
Handel.
3:
Item, Narung.
4:
Vrſach erdencken.
5:
Przycżynę zmyślić.| Fingere | cauſſam. |
| Quærere | |
| Excogitare | |
| Capere | |
| Reperire |
6:
Inuenire dolum.
7:
Vrſach geben. Vide,
8:
Gelegenheir/ rc.
9:
Vrſach ſagen.
10:
Przycżynę powie=
11:
dźieć.
12:
Reddere rationem.
13:
Afferre cauſſas.| Docere | cauſſam. |
| Dicere | |
| Capere | |
| Inuenire |
| *Reddere | cauſſam. |
| Addere | |
| Edere | |
| Expedire | |
| Exponere | |
| Adijcere |
| Mm iiij | Ediſ- |
strona: 552
kolumna: a
| Vr |
| Ediſſerere | cauſſas. |
| Explicare | |
| Expromere | |
| Aperire | |
| Pandere | |
| Subnectere |
1:
Reſpondere cauſſam
2:
quærenti.
3:
Vrſprung.
4:
Pocżątek.
5:
Przodek.
6:
Origo, cauſſa. Semen
7:
& cauſſa. Fons. Caput
8:
& fons. Culpa.
9:
*Crimeń caput́.
10:
Item, Rodzay.
11:
Genus.| *Gradus | generis. |
| Principium |
| Origo | domus. |
| ſtirpis. |
12:
Ortus, ſtirps, propago.
13:
Ordo ſanguinis. Cuna-
14:
bula.
15:
Vrſprung haben.
16:
Pośćie mieć.
17:
Pocżątek rodzáiu
18:
mieć.kolumna: b
| Vr |
1:
Oriri.| *Oriri. | à ſtirpe. |
| maioribus. |
| Naſci | origine. |
| de ſtirpe. |
| Ducere | genus. |
| originem à (quo. |
|
| ortus. | |
| principium à ſanguine. |
|
| gentem ab origine. |
| Dedu cere | nomē ab | ori- gine. |
| gentem |
2:
Trahere nomen à ſan-
3:
guine. Ferre genus de
4:
quo. Deſcendere origi-
5:
ne. Surgere ſanguine.
6:
Vrtheilen. Vide,
7:
Recht ſprechen.
8:
Wa.
9:
WAch.
10:
Straż.
11:
V
Igiles, excubiæ.
12:
*Cuſtodia vigi-
13:
lum.| Excu- |
strona: 553
kolumna: a
| Wa |
| Excubiæ | vigilum. |
| cuſtodum. | |
| portæ. | |
| poſitǽ vi- (ces. |
1:
Statio inſomnis.
2:
wachen.
3:
Strzedz.
4:
Vigilare ad lucem.
5:
*Peruigilare. Ducere
6:
noctem vigilando. Ne-
7:
gare ſomnum naturæ.
8:
Sedere ab hora mediæ
9:
noctis.
10:
Item.
11:
Vigilare noctem. Non
12:
videre nocte ſomnum
13:
oculis.
14:
*Carere ſomno. Non
15:
percipere ſomnos. Per-
16:
agere noctem ſine ſom-
17:
no. Non frui ſomno.
18:
Trahere vigilem noctē.
19:
Mori vigilando. Iactare
20:
corpus. Iactare lecto.
21:
Cogi ſurgere per medi-
22:
am noctem.
23:
Wachend.
24:
Cżuiący.
25:
Nieśpiący.kolumna: b
| Wa |
1:
Vigil, peruigil.
2:
*Vacuus ſomno.| Expers | ſomni. |
| Neſcius | |
| Inſcius | |
| Inops | |
| Impatiens | |
| Immemor | |
| Parciſſimus |
3:
Inſomnis, inſopitus,
4:
pernox.
5:
Wach halten.
6:
Straż trzymáć.| Inſtituere | excubias. |
| Agere |
7:
Seruare præſidia.
8:
*Excubare per muros.
9:
Alternare excubias.
10:
Succedere viceſ́ ſerua-
11:
re. Diſcurrere viceſ́
12:
variare. Seruare caſtra.
13:
Tenere portā ſtatione.
14:
Wachſen.
15:
Rość.
16:
Creſcere.
17:
*Innaſci agris. Oriri.
18:
Tollere ſe. Venire, tur-| Mm v | gere, |
strona: 554
kolumna: a
| Wa |
1:
gere, turgeſcere. Pullu-
2:
lare ab radice. Emitti de
3:
ſede terræ. Extēdere ſe.
4:
Item, de Homine.
5:
Creſcere, accreſcere,
6:
ſuccreſcere. Proficere
7:
ætate. Adoleſcere. Ex-
8:
cedere ex Ephebis. De-
9:
ſerere adoleſcentiam.
10:
Habere modū ſuæ vitæ.| *Florere | ætate. |
| iuuenta. |
11:
Pubeſcere æuo. Tangere
12:
ætatis florem. Virere
13:
æui flore. Signari flore
14:
iuuentæ. Tegere malas
15:
languine. Tranſire ſpa-
16:
cium iuuentæ.
17:
Waffen.
18:
Zbroiá.
19:
Broń.
20:
Arma. Habitus mili-
21:
taris.| *Onus | armorum. |
| Honor | |
| Splendor | |
| Terror | |
| Fragor | |
| Sonitus |
kolumna: b
| Wa |
1:
Thoraces. Crates ætatȩ.
2:
Armamenta. Inſtrumē-
3:
ta belli. Tela, ferrum,
4:
ſpicula, pila, bipennes.
5:
Waffentreger.
6:
Zbroyny.
7:
Armiger.
8:
*Teliger, bipennifer,
9:
comes.
10:
Waffnen.
11:
Vzbroić.
12:
Armare.| Cingere | armis. |
| Inſtituere | |
| Ornare |
| Dare | arma. |
| Præbere | |
| Miniſtrare |
| Porrigere | tela. |
| Suppeditare |
13:
Tradere gladium.
14:
Waffen anlegen.
15:
Vide, Sich wapnen.
16:
Wagen.
17:
Woz.
18:
Currus, plauſtrum,
19:
curriculum, vehiculum,| rheda, |
strona: 555
kolumna: a
| Wa |
1:
rheda, ciſium, petori-
2:
tum, pilentū, ſarracum,
3:
carruca, carrus, carpen-
4:
tum, eſſedum.
5:
*Equi, bigæ, quadrigæ,
6:
iugales.
7:
Wald.
8:
Lás. Gay.
9:
Sylua.| *Latebræ | ſyluæ. |
| Secreta | |
| Deuia |
10:
Nemus. Receſſus ne-
11:
moris. Saltus, luſtra, lu-
12:
cus, virgultum, rubetū,
13:
dumetum, arbuſtum,
14:
fruticetum, quercetum,
15:
pinetum, æſculetum,
16:
palmetum.
17:
Walſtadt. Item
18:
vide, Niderlage.
19:
Poboiſko.| Locus | prælij. |
| pugnæ. |
20:
*Area belli.| Cā- pus | deformis | ſāgui- ne. |
| torrens |
21:
Solum fatale.kolumna: b
| Wa |
1:
Wandelbar.
2:
Odmienny.
3:
Mutabilis, commu-
4:
tabilis, permutabilis.
5:
Wandern.
6:
Wędrowáć.
7:
Peregrinari. Luſtrare
8:
terras. Adire nationes
9:
& cognoſcere regiones.
10:
Experiri omnia.| *Errare | paſſim in orbe. |
| ignotis locis. | |
| per orbem. |
| Pererrare | quid. |
| Peragrare | |
| Permeare | |
| Permetiri |
11:
Currere per mare per
12:
terras. Percurrere gen-
13:
tes. Vider mores mul-
14:
torum hominum &
15:
vrbes. Inſpicere vrbes
16:
& mores hominum.
17:
Exhaurire pericula ma-
18:
ris & terræ.
19:
Wandersman.
20:
Wędrownik.| Pere- |
strona: 556
kolumna: a
| Wa |
1:
Peregrinans.| *Vagus. | per terras. |
| tellure. |
2:
Deditus longæ viæ. Im-
3:
piger ire remotas vias.
4:
Mobilis. Hoſpes.
5:
Wanderſchafft.
6:
Vode, Reiſe.
7:
Wapen.
8:
Herb.
9:
Inſignia.
10:
*Imago aurorum.
11:
Wapnen. Vide,
12:
Waffen.
13:
War.
14:
Prawdźiwy.
15:
Verus, credibilis, in-
16:
dubitatus, manifeſtus,
17:
certus, exploratus.
18:
*Dignus fide. Indubi-
19:
tabilis.| Non | dubitatus. |
| vanus. |
20:
Cognitus in promptu.
21:
Warhafftig. Vide,
22:
Glaubwirdig.kolumna: b
| Wa |
1:
Warheit.
2:
Prawdá.
3:
Veritas, verum.| *Fides | veri. |
| mentis at dictorum. |
| Præſentia | veri. |
| Noticia |
4:
Warlich.
5:
Prawdźiwie.
6:
Certè, profectò, her-
7:
clè, herculè, meherculè,
8:
næ, ſanè, equidem, vti,
9:
enimuerò, pol, ædepol,
10:
mediusfidius.| Ita me dij | ament. |
| iuuent. |
11:
Warm. Vide,
12:
Hitzig.
13:
Warnen. Vide,
14:
Vermanen.
15:
Warſagen.
16:
Prorokowáć.
17:
Wieſzcżyć.
18:
Vaticinari. Dicere ven-
19:
tura. Prædicere. Decla-
20:
rare vaticinationibus.| Diui- |
strona: 557
kolumna: a
| Wa |
1:
Diuitiare. Videre ven-
2:
tura. Scire futura.
3:
*Docere ventura. Edo-
4:
cere quid. Aperire futu-
5:
ra. Monere. Euolere
6:
arcana deorum.| Proferre | futura. |
| Reſerare |
7:
Noſcere fata.
8:
Warſger.
9:
Prorok.
10:
Wieſzcży.
11:
Práktykarz.
12:
Fatidicus, fatiloquus.
13:
Expertus diuinationis.
14:
*Faticanus, ſortilegus,
15:
vaticinus. Præſcius fa-
16:
torum. Præſagus. Con-
17:
ſcius futuri. Nunciusrei
18:
venturæ. Vates, augur.
19:
Warſagung.
20:
Prorokowánie.
21:
Vaticinium, vaticina-
22:
tio. Reſponſa aruſpicū.
23:
Significatio rerum futu-
24:
rarum. Futura, ventura.
25:
*Præſagium. Verbakolumna: b
| Wa |
1:
præſaga. Prædicta, mo-
2:
nitus. Vox auguris.
3:
Warten. Vide,
4:
Harren.
5:
Warumb?
6:
Cżemu?
7:
Cur? Quapropter?
8:
Quamobrem?| Quid | iſtuc? |
| ita? | |
| eſt? |
9:
Quare? | Qua | cauſſa? |
| de cauſſa? | |
| gratia? | |
| ratione iſtuc? |
10:
Quorſum iſtuc? Qui?
11:
Vnde?
12:
Waſchen.
13:
Myć.
14:
Prać.
15:
Lauare, abluere.| *Perfundere | aqua. |
| Mergere in |
16:
Item, Waſchen.
17:
Vide, Plappern.| Was |
strona: 558
kolumna: a
| Wa |
1:
Was ligt dir dran.
2:
Co tobie do tego.| Quid | tua. | refert. |
| malùm id refert. |
||
| ad te. | ||
| pertinet ad te. | ||
| tibi mecum rei eſt. |
3:
Was machſtu?
4:
Co cżyniſz?| Quid | agis |
| rei | geris? |
| rerum | |
| tibi negocij eſt? |
5:
Quam rem agis?
6:
Wechter. Vide,
7:
Htter.
8:
Weg.
9:
Drogá.
10:
Via, compendium,
11:
diuerticulum, ſemita.
12:
*Regio viæ. Callis, li-
13:
mes, biuium, triuium,
14:
quadriuium.kolumna: b
| We |
1:
Wegen.
2:
Wazyć.
3:
Librare.| Exami- nare | trutina. |
| ſtatera. | |
| ad pondus. |
| *Suſpen- dere. |
| libra. |
| lance libræ. |
4:
Ponere in trutina.
5:
Weg fren.
6:
Precż wieść.
7:
Ducere procul. Abdu-
8:
cere. Adducere ſecum
9:
domo. Deducere, tolle-
10:
re. Ferre ſecum. Aufer-
11:
re, efferre, rapere, abri-
12:
pere. Venire ereptum.
13:
Auehere, auertere. Ab-
14:
ſtrahere ſecum.
15:
Item, Weg fren.
16:
Vide, Entfren.
17:
Weg gehen.
18:
Odyść.
19:
Precż iść.
20:
Abire. Ire è conſpectu.
21:
Mouere ſe veſtigio.| Amo- |
strona: 559
kolumna: a
| We |
| Amouere | ſe alicun- de. |
| Amoliri | |
| Recipere | |
| Auferre | |
| Rapere | |
| Corripere |
1:
Digredi. Subduci. Di-
2:
ſcedere alicunde.
3:
Wegjagen.
4:
Zágnáć.
5:
Nie dopuſzcżáć.
6:
Pellere, repellere, de-
7:
pellere, pulſare, prohi-
8:
bere. Iubere procul ire.
9:
Abigere, excludere, ar-
10:
cere, reijcere, ſuouere,
11:
amouere, emouere, re-
12:
mouere, dimouere, ex-
13:
cutere, deturbare, detru-
14:
dere, auertere, fugare.
15:
Item, Weg iagen.
16:
Vide, Aus dem
17:
Hauſe/ rc.
18:
Wegnemen.
19:
Wziąć. Odiąć.
20:
Tollere, accipere, ſu-
21:
mere, ferre, auferre.kolumna: b
| We |
1:
Transferre ſecum. De-
2:
mere, adimere, rapere,
3:
ſurripere, diripere, eri-
4:
pere, ſubducere, ſubtra-
5:
here, detrahere, amoue-
6:
re, ſuouere, reportare.
7:
Weg ſenden. Vide,
8:
Senden/ & Abfertigen.
9:
Weg thun. Vide,
10:
Beſeit/ rc.
11:
Wegwenden. Vide,
12:
Abwenden.
13:
Weg werffen.
14:
Odrzućić.
15:
Zárzućić.
16:
Abijcere, proijcere,
17:
reijcere.| *Remittere | manu. |
| Repellere |
18:
Weg ziehen. Vide,
19:
Abſcheiden.
20:
Wehrlos.
21:
Niezbroyny.
22:
Goły.
23:
Bez brony.
24:
Inermis.
25:
*Non armatus.| Vacuus |
strona: 560
kolumna: a
| We |
| Vacuus | telis. |
| Nudus |
1:
Inops teli.
2:
Weib.
3:
Niewiáſtá.
4:
Mulier, muliercula.| Multitudo | mulierum. |
| Vulgus |
5:
*Puella virum experta.
6:
Matres.| Turba | matrum. |
| Cœtus |
7:
Genus fœmineum.
8:
Weib nemen.
9:
Ożęnić śię.| Ducere | vxorem. |
| quam. | |
| in matrimo- (nium. |
10:
Conijci in nuptias.
11:
*Accipere vxorem.| Potiri | qua. |
| coniugio. |
12:
Frui coniugio. Iugari
13:
cui. Iungere ſibi quam.
14:
Collocere quam in tha-
15:
lamo. Dignari quam
16:
tæda. Celevrare connu-kolumna: b
| We |
1:
bium. Parare thalamos.
2:
Inire thalamum.
3:
Weich.
4:
Miękky.
5:
Mollis.| *Mollior | plumis. |
| oſtro. | |
| lacte coacto. | |
| aqua. |
6:
Weich werden.
7:
Zmiękcżyć.
8:
Molleſcere, molliri.
9:
Reddi mollem.
10:
*Manſueſcere.| Deponere | duriciem. |
| rigorem. |
11:
Weichen.
12:
Vſtąpić.| Cedere. | loco. |
| locuḿ dare. |
| Recedere | ex loco. |
| à re. |
13:
Concedere ad dexte-
14:
ram. Diſcedere ab loco.
15:
Excedere loco. Abſce-
16:
dere. Regredi.| *Dece- |
strona: 561
kolumna: a
| We |
1:
*Decedere, abſiſtere.
2:
Deflectere greſſum.| Dare | locum. |
| viam. | |
| iter. |
3:
Præbere locum.
4:
Weiden.
5:
Actiuè. Páść.| Paſcere | pecus. |
| oues. | |
| greges. | |
| armentum. | |
| gramine. |
6:
Reficere boues pabulo.
7:
*Ducere ad pabula.| Agere | capellas. |
| boues. | |
| armenta. |
8:
Agitare greges. Trahere
9:
pecus in ſaltus.| Sequi | oues. |
| greges. |
10:
Quærere vmbras cum
11:
grege. Seruare hœdos
12:
paſcentes.
13:
Item, Paſsiuè.
14:
Páść śię.
15:
Paſci.
16:
*Paſcere pratum.kolumna: b
| We |
| Paſci per | herbas. |
| campum. | |
| valles. |
1:
Depaſci frondes. Petere
2:
pabula. Repetere paſcua.
3:
Redire ad pabula. Cur-
4:
rere in paſtus. Percurre-
5:
re campos.| Errare. | per herbas. |
| in herba. | |
| prato. | |
| huc & illuc. |
| Tondere | gramen. |
| campum. |
| Carpere | pabula. |
| herbam. |
6:
Vagari per gramen.
7:
Exultare in herbis.| Ludere | per pratum. |
| campo. |
8:
Weihen.
9:
Swięćić.
10:
Ocżyśćić.
11:
Luſtrare, purgare, ex-
12:
piare.| *Spargere | aqua. |
| vnda. | |
| lympha. |
| Nn | Reſper- |
strona: 562
kolumna: a
| We |
1:
Reſpergere aquis. Piare.| Iâcere | luſtramen. |
| Dare |
2:
Wein.
3:
Wino.
4:
Vinum.
5:
*Merum, muſtrum,
6:
meracum. Falernum.
7:
Cæcubum. Sabinum.
8:
Maſſicum. Bacchus.| Humor | Bacchi. |
| Munus |
9:
Weinfas.
10:
Winna fáſá.
11:
Kufa.
12:
Cadus, vinarium, do-
13:
lium.
14:
*Crater, teſta, ampho-
15:
ra, vrna, lagena, vrceo-
16:
lus, œnophorum, lacus,
17:
culullus, metreta.
18:
Wein legen.
19:
Wino ſádźić.| Ponere | vites. |
| Diſponere | |
| Serere |
20:
*Infodere vitis genus.kolumna: b
| We |
1:
Committere vitem ſul-
2:
co. Curare vites.| Adiungere vites | palis. |
| vlmis. |
3:
Intexere vlmos vitibus.
4:
Maritare populos pro-
5:
pagine vitium.
6:
Weinreich.
7:
Winogrády.
8:
Conſitus vitibus. Fe-
9:
rax vini.
10:
*Vitifer.| Ferax | vitis. |
| vuis. |
11:
Felix vitibus. Dexter
12:
vino. Vuifer. Specioſus
13:
vuis. Fertilis vuarum.| Commodus | Baccho. |
| Notus | |
| Inſignis |
14:
Racemifer.
15:
Weinen.
16:
Płákáć.
17:
Lacrymari. Flere.
18:
Plorare. Non tenere
19:
lacrymas. Opplere ſibi
20:
os lacrymis. Confici| lacry- |
strona: 563
kolumna: a
| We |
1:
lacrymis. Edere plora-
:
(tus. | *Fundere | lacrymas. |
| Effundere | |
| Profundere | |
| Emittere | |
| Demittere | |
| Mouere | |
| Ciere | |
| Ire in |
| Vacare | lacrymis. |
| Indulgere |
2:
Weyrauch.
3:
Kádźidło.
4:
Thus.| *Herba | thuris. |
| Mica | |
| Aceruus | |
| Cumulus | |
| Lacrymæ | |
| Fumus |
| Grana | thurea. |
| Virga |
5:
Coſtus. Coſtum.| Ignes | Panchæi. |
| Odores |
6:
Weiß.
7:
Biały. Iáſny.
8:
Albus, albens, candidus,
9:
candidulus.kolumna: b
| We |
| *Candidior | lacte. |
| niue. | |
| cygno. | |
| die. | |
| argento. | |
| lilio. | |
| liguſtro. |
1:
Cadens. Electi cando-
2:
ris. Inſignis candore.
3:
Niueus. AEmulus niui-
4:
bus. Lacteus. Argenteus.
5:
Eburneus. Marmoreus.
6:
Item, Weiß.
7:
Mądry.| Sapiens. | & præſtans. |
| bonuſ́. |
8:
Et ſapiens & fortis.
9:
Plenè ſapiens. Bonus &
10:
ſapiens. Præſtans ſapi-
11:
entia. Magni conſilij.
12:
Weiß ſein.
13:
Mądrym być.
14:
Sapere. Eſſe apud ſe.
15:
Conſulere ſibi per ſe.
16:
Regi coſilio. Valere
17:
ſapientia. Excellere ſa-
18:
pientiæ gloria.| *Eſſe integrū | animi. |
| mentis. |
| Nn ij | Canere |
strona: 564
kolumna: a
| We |
1:
Carere ſtulticia. Non
2:
egere rationis.
3:
Weißheit.
4:
Mądrość.
5:
Sapientia. Gloria ſa-
6:
pientiæ. Dignitas ſapi-
7:
entis. Sophia. Nomen
8:
ſophiæ. Scientia rerum
9:
diuinarum & humana-
10:
rum, cauſſaruḿ qui-
11:
bus hæ res continentur.
12:
Animus. Sanitas animi.
13:
Weiſen.
14:
Pokázáć.
15:
Oſtendere, monſtra-
16:
re, commonſtrare.
17:
*Oſtentare, exhibere,
18:
aperire, obuertere, fateri.
19:
Item.| Oſtendere | digito. |
| Monſtrare | |
| Demonſtrare | |
| *Notare | |
| Subnotare | |
| Deſignare |
20:
Weiſſagen. Vide,
21:
Warſagen.kolumna: b
| We |
1:
Weit.
2:
Szyroki.
3:
Przeſtrony.
4:
Amplus, capax, ſpa-
5:
cioſus.
6:
*Vaſtus. Immanis &
7:
vaſtus. Patulus, laxus,
8:
pandus, ſinoſus, latus,
9:
magnus.
10:
Item, Weit.
11:
Vide, Fern.
12:
Weitleufftig.
13:
Okwity.
14:
Długi.
15:
Prolixus, copioſus, vber.
16:
Latè patens. Latior.
17:
Aduerb.
18:
Multis verbis. Copi-
19:
oſe. Copioſiſſimè. Pro-
20:
lixè. Multùm, longiùs,
21:
amplè, latius. Fuſè la-
22:
té. Fuſiùs, diffuſiùs,
23:
vberiùs.
24:
Weitleufftig reden.
25:
Vide, Vmbſchweiff/ rc.
26:
Welck werden.
27:
Vide, Verwelcken. | Welt. |
strona: 565
kolumna: a
| We |
1:
Welt.
2:
Swiát.
3:
Mundus.| Magnitudo | mundi. |
| Machina | |
| *Moles | |
| Fœdera | |
| Vincula | |
| Orbis |
4:
Sydera & cœlum.| Summa | rerum. |
| Fides |
5:
Weltzen.
6:
Tácżáć.
7:
Voluere, peruoluere.
8:
*Cōuoluere. Subuolue-
9:
re manibus. Deuoluere,
10:
aduoluere, volutare, ver-
11:
ſare, vrgere, ſubuectare.
12:
Subijcere lapſus. Sub-
13:
dere rotas.
14:
Wenig.
15:
Trochá.
16:
Niewiele.
17:
Pauci, Perpauci. Pauxil-
18:
lus. Perquam pauxillus.kolumna: b
| We |
| Non | multi. |
| Minùs |
1:
Rari.
2:
Aduerb. Trochę.
3:
Parùm. Parumper,
4:
paulò, paululùm, pauli-
5:
ſper, paulatim, modicè,
6:
moderantiùs, medio-
7:
criter. Exiguis modis.
8:
Exiguè, aliquantulum,
9:
aliquantiſper, minutè.
10:
Minùs minuſ́. Parci-
11:
ùs. Non magnoperè.
12:
Perparcè, molliter.
13:
Werdt.
14:
Godny.
15:
Dignus, dignior, per-
16:
dignus. Non indignus.
17:
Meritus, capax.
18:
Werffen.
19:
Ciſkáć.
20:
Iâcere, conijcere, pro-
21:
ijcere.
22:
*Iactare, mittere, libra-
23:
re, ſpargere, contorque-
24:
re, intorquere, impel-
25:
lere, iaculari, voluere.| Nn iij | Wetten. |
strona: 566
kolumna: a
| We |
1:
Wetten.
2:
Záłozyć śię.
3:
Certare. Non cedere
4:
cui.| *Certare | cui. |
| pignore. | |
| ingenio. | |
| de laude co- ronȩ. |
5:
Decertare cui. Inire cer-
6:
tamina. Venire in cer-
7:
tamen. Procumbere cer-
8:
tamine. Opponere ſe.
9:
Paciſci vitam pro laude.
10:
Conſurgere ſtudijs.| Contē- dere. | ingenio & arte. |
| alternis. |
11:
Petere palmam. Expe-
12:
ctare præmium palmæ.
13:
Wettlauffen.
14:
Wyśćigáć śię.
15:
Certare curſu.| Contendere | curſu. |
| pedibus. |
16:
Laceſſere curſu. Con-
17:
ſurgere. Inſtruere curſus
18:
equorum, Corripere
19:
campum certamine.
20:
Incumbere campo.
21:
Tentare curſum. Ruerekolumna: b
| Wi |
1:
pariter. Currere ad ho-
2:
nores palmæ. Volare
3:
per aperta. Valere pe-
4:
dum curſu. Præuertere
5:
ventos equo.
6:
Wichtig.
7:
Státecżny.
8:
Serius. Grauis ſeriuſ́.
9:
Plenus rerum, Ponde-
10:
roſus. Non ineptus.
11:
Widerbegeren.
12:
Vpominam śię záś.
13:
Repetere, poſcere, re-
14:
poſcere, requirere. Veni-
15:
re repetitū. Reflagitare.
16:
Widerbekoen.
17:
Záśię doſtáć.
18:
Recuperare, recipere.
19:
Reparare amiſſum. Re-
20:
ſumere. Potiri rurſus re.
21:
Retrahere ad ſe. Venire
22:
in poſſeſſionem. Habere
23:
receptum quid.
24:
Widerbringen.
25:
Záśię odnieść.
26:
Referre. Deferre rur-
27:
ſus ad quem.| Wider= |
strona: 567
kolumna: a
| Wi |
1:
Wider einſetzen
2:
ins Reich.
3:
Záśię wſádźić ná
4:
páńſtwo/
5:
Znowu przywieść
6:
dźierżenie.| Reſti- tuere | in regnum. |
| in antiquum locum gratiȩ & honoris. |
7:
Conſtituere regem.
8:
Tradere poſſeſſionem.
9:
Conciliare cui regnum
10:
ſuo exercitu. Reddere
11:
debitam partē imperij.
12:
*Inducere reducem
13:
regnis.| Reponere | regem. |
| ſolio. | |
| in ſceptra. |
| Reddere | regna. |
| quem ſolio. |
14:
Referre ad quem re-
15:
gnum. Firmare ſceptra
16:
alicuius. Recipere in
17:
regna.
18:
Wider geben.
19:
Oddáć.
20:
Odesłáć.kolumna: b
| Wi |
1:
Reddere, reſtituere,
2:
mittere.
3:
*Rependere.
4:
Widerholen.
5:
Powtorzyć.
6:
Repetere. Dicere cen-
7:
ties. Iterare.
8:
*Geminare, ingemi-
9:
nare. Referre verba ge-
10:
minata. Retentare, rete-
11:
xere, vrgere.
12:
Item.
13:
Petere cauſſas ex alto.| Repetere | longè. |
| ab origine. |
14:
*Repetere exordia.| Reuo- care. | ab origine. |
| primordia. |
15:
Retractare.| Reuoluere | longè. |
| antiqua. |
16:
Relegere longè. remi-
17:
niſci longiùs. Exprome-
18:
re vſ retrò. Mouere.
19:
Monere per ſingula.
20:
Wider keren/ oder
21:
wider koen.
22:
Wroćić śię.| Nn iiij | Redi- |
strona: 568
kolumna: a
| Wi |
1:
Redire, reuerri, regredi,
2:
recurrere. Recipere ſe.
3:
Contendere ijſdem iti-
4:
neribus, quibus quis
5:
venit.
6:
*Ferre pedes retrò. Re-
7:
ferre ſe. Remeare. Re-
8:
uocare gradum. Reuo-
9:
cari eódem. Repetere
10:
quid. Reduci. Reuiſere
11:
quid.
12:
Widerkunfft.
13:
Náwrocęnie.
14:
Reditus, reditio, re-
15:
uerſio, reuerſus regreſ-
16:
ſus, aduentus. Receptus
17:
in quid.
18:
Wider ins Vater=
19:
land koen.
20:
Do oycżyzny śię
21:
wroćić.| Redire | in patriam. |
| domum. | |
| ad parentes. |
22:
Venire domum ad pa-
23:
rentes. Remigrare in
24:
ſuos vicos.kolumna: b
| Wi |
| Reuerti | in patriam. |
| domum. | |
| in ſuas ſedes regioneſ́. |
| *Repetere | patriam. |
| domum. |
| Reme- are | in patriam. |
| patrias ad oras. |
1:
Reddi ſuis. Reuehi in
2:
patriam. Reuiſere pa-
3:
triam. Recipi patria.
4:
Remitti matri.
5:
Widerrathen. Vide,
6:
Abſchrecken.
7:
Widerlegen.
8:
Odpieráć.
9:
Odpor cżynić.
10:
Refutare.| Refel- lere. | argumentis. |
| id quod contrà dicitur. |
11:
Conuincere falſum.| Contrà | conuincere. |
| dicere. |
12:
Dicere contrà. Infir-
13:
mare at frangere.| Euertere | quid. |
| Diſcutere |
| Diluere |
strona: 569
kolumna: a
| Wi |
1:
Diluere argumentis.
2:
Redarguere quem.
3:
Widerſchallen.
4:
Vide, Schallen.
5:
Widerſpenſtig.
6:
Odporny.
7:
Hárdy.
8:
Rebellis, contumax.
9:
*Infrænis, ſuperbus,
10:
prætumidus.
11:
Widerſtehen.
12:
Sprzećiwić śię.
13:
Reſiſtere, repugnare,
14:
aduerſari. Defendere
15:
ſeſe. Opponere ſe. Op-
16:
poni. Suſtinere impe-
17:
tum. Repellere.
18:
*Obſiſtere.| Conſiſtere | contrà. |
| Stare |
19:
Induere arma. Rebel-
20:
lare. Occurrere. Surgere
21:
in quem. Tolerare vim.
22:
Widerumb.
23:
Záśię.kolumna: b
| Wi |
1:
Rurſus, iterum, viciſ-
2:
ſim. In vicem. Contrà.
3:
Alterna lege. De integro.
4:
Wider zur Matery
5:
kommen.
6:
Záśię do rzecży
7:
przyść.| Re- di re | ad | id vnde ce- pimus. |
| propoſitū. | ||
| inſtituta. | ||
| illuc | quo cepi- mus. |
|
| vnde de- fleximus. |
||
| vnde abiuimus. | ||
| ad | rem. | |
| prima. | ||
| pauca. |
8:
Venire ad quid longo
9:
interuallo. Feſtinare ad
10:
planiora. Reuerti ad in-
11:
ſtitutum. Reuocare ora-
12:
tionem eò vnde decli-
13:
nauit.
14:
Wider zu ſich ſelbs
15:
kommen.
16:
Záśię ku ſobie.
17:
przyść.| Nn v | Redire |
strona: 570
kolumna: a
| Wi |
1:
Redire ad ſe.| Siſtere | impetum. |
| furorem. |
2:
Frænare ſemet. Celare
3:
motus. Submittere ani-
4:
mum. Eſſe potentem
5:
ſui. Coërcere iram.
6:
Wie.
7:
Iáko.
8:
Quomodo.| Quo | modo. |
| nammodo. | |
| cun modo. | |
| pacto. | |
| more. | |
| fine. |
9:
Qua ratione. Per quas
10:
artes.| Quot | modis. |
| Quibus |
11:
Quî. Quemadmodum.
12:
Wie man ſagt.
13:
Iáko powiádáią.| Sicut | aiunt. |
| dicunt. | |
| ferunt. |
kolumna: b
| Wi |
| Vt | fama eſt. |
| populi ſermo. | |
| vulgò dici ſolet. | |
| eſt in prouerbio. | |
| ſcribitur. | |
| in fabulis eſt. |
1:
Wiegern.
2:
Rzáć.
3:
Hinnire.| *Edere | hinnitum. |
| Tollere | |
| Effundere |
| Implere | aëra hin- nitu. |
| Flammare |
4:
Item, Beſtwić śię.
5:
Ferocire, fremere, re-
6:
pugnare, reluctari.
7:
*Furere & iactare crura.| Tollere | ſe arrectum. |
| armos. |
8:
Ferre caput ſublimi
9:
ceruice. Ire arrectum.
10:
Stare arrectum in ar-
11:
mos. Spargere iubas.
12:
Effundere iubam cerui-
13:
ce. Iactare iubam. Ne-
14:
gare pati verbera.| Wie= |
strona: 571
kolumna: a
| Wi |
1:
Wiewol.
2:
Acżkolwiek.
3:
Quanquam, quamuis,
4:
quamlibet, licet, etſi,
5:
tametſi.
6:
Wild.
7:
Dźiwny.
8:
Szalony.
9:
Ferus, efferus, efferatus.
10:
*Semiferus, effrænus,
11:
infrænus. Neſcius fræ-
12:
norum. Indomitus, in-
13:
tractabilis, immanis,
14:
horrendus. Tumidus &
15:
trux. Trux, feruidus,
16:
durus, toruus, aſper, im-
17:
placidus, rigens, rabidus,
18:
rapidus. Non mitis.
19:
Wild ſchwein.
20:
Dźiwny wieprż álbo
21:
świniá.
22:
Aper.| *Sus. | agreſtis. |
| ſetiger. |
23:
Setiger. Fera.
24:
Wild thier.
25:
Zwierz.kolumna: b
| Wi |
1:
Fera, beſtia, beſtiola,
2:
belua.| *Genus | ferarum. |
| Turba | |
| Cœtus | |
| Terga |
3:
Will.
4:
Wolá.
5:
Voluntas, placitum,
6:
arbitrium, nutus, libido,
7:
velle, mens, facilitas.
8:
Willig.
9:
Wolny.
10:
Chcący.
11:
Swiezy.
12:
Volens, voluntarius,
13:
lubens, libens. Alacer ac
14:
promptus. Alacris. Fa-
15:
cilis. AEquus & facilis.
16:
Vegetus, viuidus, impi-
17:
ger. Non ſegnis. Inde-
18:
feſſus. Sciens videnſ́.
19:
Minimè pertinax.
20:
Aduerb. Chętliwie.
21:
Promptè, volenter.| Non | grauatè. |
| contumaciter. |
| Haud |
strona: 572
kolumna: a
| Wi |
1:
Haud grauatim. Sine
2:
moleſtia. Officioſe.
3:
Perfficioſe. Alacritate
4:
& ſtudio. Gaudenti ac
5:
libenti animo. Omni-
6:
bus membris expeditis.
7:
Wincken.
8:
Skinąć.
9:
Kiwnáć.
10:
Annuere innuere.| *Dare ſigna | nutu. |
| per nutū. | |
| digitis. | |
| manu. | |
| ſupercilio. |
| Loqui | nutu ſigniſ́. |
| digitis nutú. | |
| notis. | |
| ſupercilio. |
11:
Significare nutu. Sol-
12:
licitare notis.
13:
Wind.
14:
Wiátr.
15:
Ventus.| *Vis | venti. |
| Impetus. | |
| Turbo | |
| Prælium | |
| Rabies |
kolumna: b
| Wi |
1:
Aura, flabrum, flatus,
2:
flamen. Zephyrus. Au-
3:
ſter. Aquilo. Eurus.
4:
Notus. Africus.
5:
Winter.
6:
Zimá.
7:
Hyems. Dies hyber-
8:
norum. Bruma.
9:
*Frigus brumale.| Tempus | hybernum. |
| brumæ. | |
| brumale. |
10:
Noctes hybernæ.
11:
Wirbel.
12:
Wicher.
13:
Turbo venti.
14:
*Turbo procellæ.| Procella | venti. |
| Impetus |
15:
Vortex. AEſtus arenæ.
16:
Circulus, curuamen,
17:
gyrus, volumen.
18:
Wircken.
19:
Tkáć.
20:
Texere. Intexere.| *Texere | telam. |
| manibus. |
| Per |
strona: 573
kolumna: a
| Wi |
| Percurrere telam | radio. |
| pectine. |
1:
Ducere opus tela. Su-
2:
bigere opus digitis. Su-
3:
ſpendere ſtamen telæ.
4:
Vti arte Palladis.
5:
Wiſſen.
6:
Wiedzieć.
7:
Scire. Eſſe ſcientem.
8:
Noſſe. | Non | ignorare. |
| eſſe ignarum. |
| Habere | ōnia explorata. |
| exploratum. | |
| cogitum. | |
| perſpectum. | |
| certum. |
9:
Tenere, callere. Percal-
10:
lere quid. Pollere arte.
11:
Wittfraw.
12:
Wdowá.
13:
Vidua.| *Orba | marito. |
| à viro. |
14:
Deſerta. Frigida viduo
15:
lecto.
16:
Wol.
17:
Dobrze.
18:
Wybornie.kolumna: b
| Wo |
| Benè. | ſanè. |
| aut commodè. |
1:
Sat rectè. Probè, pul-
2:
chrè. Non malè. Perbe-
3:
nignè. Iucundè. Vt di-
4:
gnum eſt.
5:
Wolan.
6:
Nuż. Nuże.
7:
Bá nuże.| Age. | age. |
| perge. | |
| igitur. | |
| ſis. |
8:
Agedum, ehodum.| Eia | age. |
| Surge | |
| Perge | |
| Nunc | |
| Quare | |
| Imò |
9:
Wolck.
10:
Obłok.
11:
Nubes.
12:
*Caligo nubis. Tractus
13:
nibium. Nubila, nebu-
14:
la, nimbus. Aër ob-
15:
ſcurus.| Woh= |
strona: 574
kolumna: a
| Wo |
1:
Wohnen.
2:
Mieſzkáć.
3:
Habitare. Habere vi-
4:
cos poſſeſſioneſ́. Re-
5:
manere in loco inco-
6:
lendi cauſſa.| *Tenere | locum. |
| ſedem. | |
| penates. | |
| lares. |
7:
Seruare domos. Ponere
8:
ſedem.
9:
Wolthat.
10:
Dobrodzieyſtwo.
11:
Beneficium.| Magni- tudo | beneficiorum |
| meritorum. |
12:
Beneficentia. Conſue-
13:
tudo beneficentiæ. Vo-
14:
luntas benefica. Bene-
15:
uolentia. Vis beneuo-
16:
lentiæ. Officium.| Mutatio | officio- rum. |
| Conſeruatio |
17:
Genus dandi officij.
18:
Facultas gratificandi.
19:
Meritum.
20:
*Benefactum. Gratia
21:
veteris facti. kolumna: b
| Wo |
1:
Wolthat erzeigen.
2:
Dobrodzieyſtwo po=
3:
kázáć.| Facere | gratum. |
| pergratum. |
4:
Benefacere. Benè me-
5:
reri de quo. Mereri
6:
optimè de quo.| Dare | beneficium. |
| operam aliquā. |
7:
Præſtare officium. Tri-
8:
buere paulùm operæ.
9:
Nauare cui operam &
10:
ſtudium. Prodeſſe. Non
11:
deeſſe cui. Nullo loco
12:
deeſſe cui. Afferre operā.
13:
Referre quid officij.| Con ferre | officia in quem. |
| ſua ſtudia & of- ficia in quem. |
|
| quid ſtudij | in quē. |
| quid operæ | |
| plurimum | |
| officij |
15:
Seruire commodis ali-
16:
cuius. Inſeruire.| Iuuare | opera. |
| officijs. |
| Adiu- |
strona: 575
kolumna: a
| Wo |
1:
Adiuuare opera. Jauare
2:
cui operam ſuam ſtudi-
3:
uḿ. Gratificari.| Facere | gratum. |
| gratiſſimum. | |
| quid commo- do alicuius. |
| Afficere | beneficio. |
| quid commo- do alicuius. |
| Afficere | beneficio. |
| Complecti |
4:
Venire cui vſu. Com-
5:
modare manum. Signi-
6:
ficare in quem ſuam
7:
beneuolentiam. Colere
8:
pietate. Excolere omni-
9:
bus officijs. Proſequi
10:
ſummis officijs. Putare
11:
nihil humani à ſe alie-
12:
num. Prouocare bene-
13:
ficio. Vincere meritis.
14:
Deuincire beneficio &
15:
gratia. Onerare diem
16:
commoditatibus.
17:
Wolthetig.
18:
Dobrocżynny.| Beneficus. | opera. |
| virtute & induſtria. |
19:
Paratus conſuetudine
20:
beneficētiæ. Exercitatuskolumna: b
| Wo |
1:
ad bene de miltis pro-
2:
merendum. Optimè
3:
meritus de quo. Actor
4:
meritorum.
5:
Wolthat em=
6:
pfangen.
7:
Dobrodzieyſtwo
8:
wziąć.
9:
Accipere beneficium.| Affici | beneficio. |
| Deuinciri | |
| Augeri |
10:
Experiri fidem.| Perſpi- cere | fidem. |
| egregiam vo- luntatem a- licuius in ſe. |
11:
Vti opera.
12:
*Conſequi prȩmia. Do-
13:
nari munere. Dimitti
14:
onuſtum. Ornari donis.
15:
Sumere grata manu.
16:
Mucher.
17:
Lichwá.
18:
Vſura, fœnus. Mores
19:
fœnoris. Quæſtus fœ-
20:
neratorum.
21:
Wuchern.
22:
Lichwić.| Fœ- |
strona: 576
kolumna: a
| Wu |
1:
Fœnerari. Facere quæ-
2:
ſtū. Non ſatiari quæſtu.| Exigere | quæſtum. |
| Sequi |
3:
Wunden.
4:
Ránić.
5:
Vulnerare. Afficere
6:
vulnere. Conficere vul-
7:
neribus. Inferre vulnus.| *Dare | vulnus. |
| Imprimere | |
| Facere | |
| Ferre | |
| Offerre |
8:
Violare vulnere.| Ferire | manu. |
| gladio. |
9:
Occupare gladio. Strin-
10:
gere, perſtringere, læ-
11:
dere, figere.
12:
Wund.
13:
Ránny.
14:
Vulneratus, ſaucius.| *Tardus | vulnere. |
| Languidus | |
| Claudus | |
| Grauis |
kolumna: b
| Wu |
| Feſſus | vulneribus. |
| Defeſſus | |
| AEger |
1:
Perfoſſus, confixus,
2:
ſemilacer, truncatus.
3:
Wund werden.
4:
Ránion być.
5:
Vulnerari.| Accipere | vulnus. |
| Excipere |
6:
Procumbere confe-
7:
ctum vulneribus.| *Pati | vulnus. |
| Ferre | |
| Gerere |
8:
Percuti à quo Fieri ſau-
9:
cium. Ingemere ſauciū.
10:
Corrucere in vulnus.
11:
Wunde reinigen.
12:
Vide, Die wund/ rc.
13:
Wunderbarlich.
14:
Dźiwny.
15:
Mirabilis, amirabilis,
16:
mirandus, mirus, miri-
17:
ficus Nouus at inuſi-
18:
tatus. Non enarrabilis.
19:
Aduerb. Dziwnie.| Mira- |
strona: 577
kolumna: a
| Wu |
1:
Mirabiliter.| Mirum | dictu. |
| in modum. |
2:
Mirabilem in modum.| Mirabile | dictu. |
| viſu. |
3:
Admirabiliter. Quis
4:
credat?
5:
Incredibilem in modū.
6:
Wunderbar.
7:
Potworá.
8:
Dźiw.
9:
Podźiw.
10:
Monſtroſus.
11:
*Monſtrificus, prodi-
12:
gioſus, ſemiuir, ſemi-
13:
homo Diſſimilis homi-
14:
ni. Diſſonus partu. Si-
15:
niſter, ambiguus, nouus,
16:
biformis, bimembris.
17:
Duplici natura & cor-
18:
pore bino. Tergeminus.
19:
Centimanus.
20:
Wnderlich.
21:
Dźiwny.
22:
Poſępny.
23:
Moroſus, ſubmoroſus.
24:
Difficilis ac moroſus.kolumna: b
| Wu |
1:
Importunus, imperio-
2:
ſus, auſterus, rigidus,
3:
tetricus.
4:
Wndtſchen.
5:
Zycżyć.
6:
Winſzowáć.
7:
Optare. Exoptare ani-
8:
mo. Prȩoptare, expetere.
9:
*Poſcere voto. Expo-
10:
ſcere votis. Velle. Malle.
11:
Wurff.
12:
Ciſk.
13:
Rzucęnie.
14:
Iactus, coniectus Im-
15:
petus rei. Emiſſio, tur-
16:
bo, motus, plaga, ictus.
17:
Wurtzel gewinnē.
18:
Tkwieć.
19:
Agere radicem. Con-
20:
tineri radice.
21:
*Figere radices.| Hærere | radice. |
| Tenere ſeſe | |
| Teneri | |
| Retineri |
22:
Tendere radice in tar-
23:
tara.| Oo | Wſt. |
strona: 578
kolumna: a
| W |
1:
Wſt.
2:
Nie orany.
3:
Nieupráwny.
4:
Squalidus. Mœſtus
5:
ſqualore.| Turpis | ſitu. |
| Teter | |
| Sentus |
6:
*Putris. Læſus rubigi-
7:
ne. Immundus, tabidus,
8:
exoletus, rancidus.
9:
Wſt ſtehen.
10:
Puſto ſtać.
11:
Spuſtoſzeć.
12:
Zárość.
13:
Squalere. Habere cir-
14:
cum ſe ſolitudines.| *Squalere | ſitu. |
| muſco. |
15:
Obduci per multos
16:
annos.| Corrumpi | ſitu. |
| Lædi | |
| Exedi | |
| Quati | |
| Perire | |
| Horrere |
17:
Repleri dumis. Inter-
18:
cidere longis annis.kolumna: b
| W |
1:
Corruere æuo. Stare
2:
deſertum.
3:
Wſtung.
4:
Puſzcża.
5:
Puſtynia.
6:
Deſertum. Terra de-
7:
ſerta. Regio deſerta ſitu.
8:
Loca deſerta. Solitudo,
9:
vaſtitas, eremus, teſqua.
10:
Wtten.
11:
Srożyć śię.
12:
Okrutnym być.
13:
Sæuire. Eſſe crudelem
14:
in quem. Effūdere om-
15:
nem ſuum furorem in
16:
quem.| Exuere | naturam. |
| hominem. |
17:
Repellere humanitatē.
18:
Imperare ſuberè & cru-
19:
deliter. Calcare miſeros.
20:
Wttend.
21:
Srogi. Okrutnik.
22:
Tyran.
23:
Sæuus. Plenus ſæuitiȩ.
24:
Crudelis. Inclemens ac
25:
ſæuus. Similis tyranno-
26:
tum. Tyrannus. San-
27:
guinarius.| *Sæuior |
strona: 579
kolumna: a
| W |
1:
*Sæuior Buſiride. Im-
2:
manis, immitis, trux,
3:
ferus. Notus feritate.| Natus | de tygride. |
| ſcopulis. |
4:
Peior orba tygride. Di-
5:
gnus tyranno. Dirus.
6:
Infandi ingenij capax́
7:
ſcelerum. Auidus ſan-
8:
guinis.
9:
Wttung.
10:
Srogość.
11:
Tyráńſtwo.
12:
Sæuitia, crudelitas,
13:
immanitas. Ingenium
14:
inhumanum. Tyrannis.
15:
*Impietas fera. Rabies
16:
ſcelerum. Libido ad cæ-
17:
des. Sitis cruoris.
18:
Za.
19:
ZAm.
20:
Ogłaſkány.
21:
Vśmierzony.
22:
C
Icur, manſuetus.
23:
*Blandus. Patiens
24:
manum. Aſſuetus im-
25:
perijs. kolumna: b
| Za |
1:
Zam machen.
2:
Ogłáſkáć.
3:
Vśmierzyć.
4:
Vskromić.
5:
Cicurare.
6:
*Domare, perdomare,
7:
domitare, capiſtrare,
8:
mulcere. Mollire ferita-
9:
tem. Detrahere feros
10:
habitus. Sedare iram fe-
11:
ris. Compeſcere. Indu-
12:
ere frænos. Tractare os-
13:
ferum.
14:
Zam werden.| Vkrocon | być. |
| Ogłaſkan |
15:
Cicurari, manſueſcere.
16:
*Deſueſcere rabiem.| Pati | ſe tangi. |
| manum. |
17:
Præbere ſe palpandum.
18:
Dare ſe mulcendum.
19:
Gaudere attactu. Diſce-
20:
re pati hominem.| Deponere | rabiem. |
| furorem. |
| Parêre | homini. |
| capiſtro. |
| Oo ij | Zne |
strona: 580
kolumna: a
| Z |
1:
Zne ausſtoſſen.
2:
Ząb wybić.| Elidere | dentes. |
| Labefacere |
3:
Percutere dentes pu-
4:
gno.
5:
*Deculcare molares
6:
genis.
7:
Zanck. Vide,
8:
Hader.
9:
Zart.
10:
Kochánek.
11:
Gładyſz.
12:
Tener, tenellus, tenuis,
13:
paruus, exiguus, gracilis,
14:
delicatus, mollis. Mol-
15:
lior agno. Molliculus.
16:
Zauberey.
17:
Cżáry.
18:
Gusłá.
19:
Incantatio. Carmen
20:
magicum. Veneficium.
21:
Ars magica.
22:
*Cantus. Voces Mar-
23:
ſæ. Verba & herbæ.| Venena | Medeæ. |
| Theſſala. |
kolumna: b
| Za |
1:
Murmura. Preces Sty-
2:
giæ. Lingua magica.
3:
Potentia magicȩ linguȩ.
4:
Stridor magicus. Scien-
5:
tia efficax. Arcana ma-
6:
gorum. Vires magicæ.
7:
Herbæ Circææ.
8:
Zaubern.
9:
Cżárowáć.
10:
Guslić.
11:
Incantare. Faſcinare.
12:
*Canere, cantare.| Decantare | carmen. |
| Mouere |
13:
Demurmurare carmen
14:
magicum. Vocare He-
15:
caten. Polluere quid
16:
cantu. Mandare dijs
17:
Stygijs. Elicere furias.
18:
Poſſe carmine. Noſcere
19:
magas artes. Pollere car-
20:
mine. Deuouere quid
21:
carminibus. Vti auxilijs
22:
magicis. Spargere ſuc-
23:
cis. Mutare carminibus.
24:
Rumpere humum car-
25:
mine. Tenere carmine
26:
currentes aquas. Euo-| care |
strona: 581
kolumna: a
| Ze |
1:
care pluuiam nubibus.
2:
Excire manes. Excitare
3:
mortuos. Elicere ani-
4:
mas. Deducere lunam
5:
curſu.
6:
Zaum.
7:
Wodzá. Vzdá.
8:
Lec.
9:
Frænum.
10:
*Habenæ, lora. Mode-
11:
ramen equi. Retinacu-
12:
lum, lupatum, lupus,
13:
vincula.
14:
Zeh.
15:
Tęgi.
16:
Lentus.| *Lentior | ſalice. |
| vitibus albis. | |
| pice. |
17:
Tenax.
18:
Zeher. Vide,
19:
Threnen.
20:
Zeichen. Vide,
21:
Anzeigung.
22:
Item, Zeichen.
23:
Cud.
24:
Signum. prodigium.
25:
*Portentum, oſtētum.kolumna: b
| Ze |
| Documentum | futuri. |
| Nota |
1:
Omen, augurium, vi-
2:
ſus, monſtrum. Aſtra
3:
prodigioſa.
4:
Zeichen.
5:
Znácżyć.
6:
Signare. Imprimere
7:
ſignum.
8:
*Deſignare, inſignire,
9:
notare. Inurere notam.
10:
Zeigen. Vide,
11:
Weiſen.
12:
Zeit.
13:
Cżás.
14:
Tempus.
15:
*Tractus temporum.| Vices | temporis. |
| annorum. |
| Spacium | temporis. |
| Vetuſtas | |
| Vſus | |
| Series |
16:
Anni. Gradus anno-
17:
rum. AEuum, ætas.
18:
Quinquennium, luſtrū,
19:
ſeculum.| Oo iij | Zeit |
strona: 582
kolumna: a
| Ze |
1:
Zeit beſtien.| Cźás | náznácżyć. |
| vmowić. | |
| námienić. |
2:
Determinare.| Deſtinare | diem. |
| Statuere |
| Conſtituere | diem. |
| horam. | |
| tempus. | |
| locum. |
3:
Dicere certam diem.
4:
Indicere in certam diē.
5:
Præſcribere finem. De-
6:
ligere locum.
7:
*Ponere metas & tem-
8:
pora. Zelen.
9:
Licżyć.
10:
Numerare, enumera-
11:
re, dinumerare, pernu-
12:
merare, annumerare,
13:
computare, definire.| *Notare | numero. |
| Cōprehen- (dere |
|
| Metiri |
14:
Recenſere numerum.
15:
Percenſere.kolumna: b
| Ze |
1:
Zeugen.
2:
Swiádcżyć.
3:
Teſtari, teſtificari.| Eſſe | teſtem. |
| Extare |
4:
Habere pondus teſtis.
5:
Præbere teſtem.
6:
*Firmare verba alicu-
7:
ius. Confirmare animos
8:
ratione.
9:
Zeumen.
10:
Ouzdáć.
11:
Frænare.
12:
*Addere frænum equo.
13:
Aptare frænum.| Ligare | fræno. |
| Coërcere |
| Compeſcere | fræno. |
| habenis. |
14:
Domare.
15:
Ziehen.
16:
Iecháć.
17:
Proficiſci. Tendere
18:
quò. Contendere iti-
19:
neribus in regionem.| Intendere | iter. |
| Conuertere |
20:
Facere iter in loca.| Venire |
strona: 583
kolumna: a
| Zi |
| Venire | quò. |
| Peruenire | |
| Recipere ſe |
1:
Accedere ad oppidum.
2:
Ingredi fines. Deportare
3:
ſe quò. Commeare ad
4:
quos. Appellere ſe.| *Petere | iter. |
| Capere | |
| Conferre | |
| Inſtituere | |
| Dirigere |
5:
Tangere vrbem.
6:
Ziehen laſſen.
7:
Puśćić precż.
8:
Dimittere, emittere.
9:
Remittere domū. Non
10:
tenere. Aperire curſum.
11:
Iubere reuerti in fines
12:
vnde quis profectus eſt.
13:
Facere diſcedendi pote-
14:
ſtatem. Pati quem di-
15:
ſcedere.
16:
Zielen.
17:
Strzeláć z łuku.| Dirigere | arcum. |
| ſagittam. |
kolumna: b
| Zi |
| *Dirigere | telum. |
| Conuertere | |
| Contendere |
1:
Tendere ſagittam.
2:
Intendere ſpiculum. Pe-
3:
tere arcu. Tenere telum
4:
parato arcu. Deſtinare
5:
quid arcu.
6:
Zierde.
7:
Ochędoſtwo.
8:
Ozdobá.
9:
Ornamentum, ornatus,
10:
exornatio, elegantia, de-
11:
cus, decor, gloria, nitor,
12:
fulgor, flos.
13:
Zieren.
14:
Przychędożyć.| Eſſe | decori. |
| ornamento. |
15:
Ornare.
16:
Item, Ochędożyć.
17:
Ozdobić.
18:
Ornare, decorare,
19:
condecorare.| *Dare | decus. |
| Addere | |
| Afferre |
20:
Illuſtrare.| Oo iiij | Item. |
strona: 584
kolumna: a
| Zi |
1:
Item.
2:
Ornare.| Dare | exornatum. |
| depexum. |
3:
*Aptare ornatus.
4:
Zierlich ſich an=
5:
ziehen.
6:
Stroynie śię obleć.
7:
Ornari.
8:
*Decorari auro. Su-
9:
mere precioſas veſtes.
10:
Capere ornatus. Com-
11:
ponere ſe. Tegi geis
12:
auró.| Fulgere | gemmis. |
| murice. |
| Effulgere | auro. |
| oſtro. |
| Collucere | veſte. |
| Nitere |
13:
Eniteſcere. Conſpici in
14:
auro. Ire in auro. Pro-
15:
gredi veſtibus inſuto
16:
auro. Gerere ornatus.
17:
Ziſchen.
18:
Chrzęśćieć.
19:
Skrobotáć.
20:
Strepere, perſtrepere,
21:
ſtrepitare. Facere ſtre-
22:
pitum. kolumna: b
| Zi |
1:
*Terrere pedum ſtre-
2:
pitu. Pertundere, tu-
3:
multuari.
4:
Ziſchen der Fſſe.
5:
Chrzęſt/ skrobotánie.
6:
Strepitus. Supploſio
7:
pedum.| *Sonus | pedum. |
| Sonitus | |
| Pulſus |
8:
Suſurrus.
9:
Item, Ziſchen.
10:
de Serpente.
11:
Kſzykáć.
12:
Sibilare.
13:
*Aſſibilare.| Dare | ſibila. |
| Fundere | |
| Effundere | |
| Mouere | |
| Torquere |
14:
Attollere ſibila colla.
15:
Erigere criſtas. Stridere.
16:
Micare lingua.
17:
Item, de Igne.
18:
Vide, Priſteln.
19:
Zittern.
20:
Drzeć.| Tremere, |
strona: 585
kolumna: a
| Zo |
1:
Tremere, contremere,
2:
intremere, tremiſcere,
3:
trepidare.
4:
*Stare trementem.
5:
Horreſcere. Quati hor-
6:
rore. Pauere, nutare.
7:
Zol geben.
8:
Clić.
9:
Cło dáć.| Soluere | vectigal. |
| Pendere | |
| Conferre |
10:
Seruire vectigalibus.
11:
Zorn.
12:
Gniew.
13:
Ira, iracundia.| Acerbitas | iracundiæ. |
| Aculei |
14:
Animus iracundus.| Offenſio | animi. |
| Perturbatio | |
| Concitatio |
15:
Indignatio, excande-
16:
ſcentia, ſtomachus.| *AEſtus | irarum. |
| Stimuli |
17:
Vis animi. Violentia,
18:
inclementia, bilis. Ardor kolumna: b
| Zo |
1:
bilis. Feruor pectoris.
2:
Dolor acris. Motus
3:
animi.
4:
Zornig.
5:
Gniewny.
6:
Iracundus.| *Promptus | iraſci. |
| Celer |
7:
Pronus in iram. Irrita-
8:
bilis, cerebroſus, ſtoma-
9:
choſus, tetricus.
10:
Item, Rozgniewány.
11:
Iratus, ſubiratus.| *Percitus | ira. |
| Turbidus | |
| Feruidus | |
| Violentus | |
| Tumidus | |
| Aſper |
12:
Plenus iræ, infenſus,
13:
infeſtus, ardens.
14:
Aduerb. Gniewliwie.
15:
Iratè, iracundè. Per
16:
iram. Stomachoſiùs.
17:
Aſperè & acerbè.
18:
*Ira, fremitu. Turbata
19:
fronte. Minaciter. Sæua
20:
voce Violentius, graui-
21:
ter. Toruo ore.| Oo v | Zrnen/ |
strona: 586
kolumna: a
| Zo |
1:
Zrnen.
2:
Zornig werden.
3:
Gniewáć śię.
4:
Iraſci, ſubiraſci. Ex-
5:
candeſcere ira. Offendi. | Percelli | iracundia. |
| Ferri | |
| Efferri | |
| Ardere |
6:
Incendi ira. Succenſere
7:
cui. Non eſſe apud ſe
8:
præ iracundia. Perma-
9:
nere in iracundia.| *Capere | iram. |
| Concipere | |
| Colligere |
| Sumere | iram. |
| cornua. |
| Concitari | ira. |
| Incitari | |
| Tangi | |
| Incendi | |
| Exæſtuare | |
| Feruere | |
| Duci | |
| Frendere | |
| Tumere |
| Concedere | in iram. |
| Conuerti | |
| Exardere | |
| Accendi |
kolumna: b
| Zo |
1:
Inſtruere ſe ira. Stoma-
2:
chari, indignari, rumpi,
3:
fremere, infremere, in-
4:
frendere. Effundere
5:
iram.
6:
Zornig machen.
7:
Rozgniewáć.
8:
Irritare. Offendere.
9:
Mouere ſtomachum.
10:
Coouere bilem. Con-
11:
ſciſcere iram. Dare in-
12:
cenſum dictis. Peccare
13:
in quem. Commereri
14:
quid in quem.| *Facere | iratum. |
| iram. |
| Mouere | iram. |
| bilem. |
| Excitare | iram. |
| Incitare | |
| Concitare | |
| Suſcitare | |
| Contrahere | |
| Impellere ad |
15:
Conuertere in ſe iras.
16:
Incendere ira. Lædere
17:
facto. Mereri offenſam.| Zu |
strona: 587
kolumna: a
| Zu |
1:
Zu barmhertzigkeit
2:
bewegen.
3:
Do miłośierdźia
4:
nákłonić.| Mo- uere | miſericordiam. |
| lacrymas alicu- ius. |
|
| fletum cui. |
| Reuocare | ad miſeri- cordiam. |
| Perducere |
| Concitare | miſericor- diam. |
| Excitare |
5:
Impellere & cōmouere.| Elicere | lacrymas. |
| Excutere |
6:
Cogere flere & lamen-
7:
tari.
8:
Zu barmhertzigkeit
9:
bewegt werden.
10:
Vide, Mitleiden/ rc.
11:
Zu beyden ſeiten.
12:
Z obu ſtron.| Parte | ab vtra. |
| ex vtra lateris. |
13:
Dextra læuá. Latere
14:
ab vtro. Vtrin. Sub-
15:
ter ſuprá. Infrà ſu-kolumna: b
| Zu |
1:
peŕ. Pòſt & antè.
2:
Hinc at inde. Et hinc
3:
& illinc. Huc & hinc
4:
illuc. Hac illac.
5:
Zubrechen.
6:
Złamáć.
7:
Frangere, præfran-
8:
gere, refringere, defrin-
9:
gere, diſijcere, reſcinde-
10:
re, abſcindere, quatere,
11:
excutere, minuere, trun-
12:
care.
13:
Paſsiuè. Złaman być.
14:
Frangi.
15:
*Solui, diſſilire, diſſul-
16:
tare, abſilire, labare.
17:
Iacere conuulſum.
18:
Zchtig. Vide,
19:
Reuſch.
20:
Zu dem beſten
21:
wenden.
22:
W dobry obycżay
23:
przijąć.| Interpretari in partem | bonam. |
| meliorē. | |
| mitiorē. |
| Acci- |
strona: 588
kolumna: a
| Zu |
| Accipere | in bonam partem. |
| in optimam partem. |
|
| patienter. |
1:
Zu dem ergſten
2:
wenden.
3:
We zły obycżay
4:
przijąć.
5:
Interpretari in malam
6:
partem.| Accipere | aliter quàm (eſt. |
7:
Recipere ad contume-
8:
liam.| Vertere | vitio. |
| Ducere |
9:
Rapere in peiorem
10:
partem.
11:
*Excipere tetrica frōte.
12:
Zu der Arbeit ver=
13:
mahnen.
14:
Do roboty nápo=
15:
mináć.| Vocare | ad laborem. |
| Impellere |
16:
Proſpicere labori. In-
17:
cendere cupiditate la-
18:
borum.kolumna: b
| Zu |
| *Vrgere | labore. |
| ſegnem. |
1:
Abitare ſerie laborum.
2:
Fatigare famulos. AE-
3:
quare operum laborem
4:
partibus iuſtis. Indicere
5:
laborem. Prohibere lu-
6:
do. Castigare moras.
7:
Zu ehren koen.
8:
Vide, Erhhet werden.
9:
Zueignen.
10:
Przywłaſzcżyć.
11:
Attribuere, dicare, ad-
12:
iudicare, vendicare, ad-
13:
dicere, aſſignare, deſtina-
14:
re, affingere, concedere.
15:
Zu einem Feld=
16:
Heuptman machen.
17:
Zá hetmáná przijąć.| Præficere | bello. |
| armis. |
18:
Præfigere legioni. Præ-
19:
ponere exercitui.| Credere | ſuam belli. |
| caſtra. |
| Tradere | legiones. |
| Attribuere |
| *Facere | ducem. |
| Eligere |
| Creare |
strona: 589
kolumna: a
| Zu |
1:
Creare ad arma. Iubere
2:
eſſe ducem.| Mandare | prælia. |
| bellum. |
3:
Coittere arma. Dare
4:
regendos. Addere du-
5:
ctorem.
6:
Zu einem Geferten
7:
oder geſellen annehmen.| Przijąć | towá= rzyſzá. |
| Przypuśćić |
8:
Recipere in ſocietatē.
9:
Accipere ſocium. Su-
10:
ſcipere comitem. | *Admittere | ſocium. |
| Adiungere | |
| Coniungere | |
| Legere | |
| Accire |
| Sumere ſibi | comi- tem. |
| Aſſumere | |
| Complecti | |
| Non abnegare |
11:
Zuflucht.
12:
Vćiecżká.
13:
Pochronká.
14:
Refugium, confugium,
15:
ſuffagium, effugium,kolumna: b
| Zu |
1:
receptus, receptaculum,
2:
receſſus, portus, ſalus.
3:
Via ſalutis. Declinatio
4:
periculi. Præſidium
5:
perfugiuḿ. Fiducia,
6:
patrocinium, clypeus.
7:
Murus miſeris. Ara.
8:
Aſylum.
9:
Zuflucht haben.
10:
Vćiecżkę mieć.
11:
Confugere. Perfugere
12:
ad quem. Recipere ſe
13:
fuga ad quem. Recur-
14:
rere ad quem.| Decurrere | ad quid. |
| Diuerti |
| Quærere | opem. |
| præſidium. |
15:
Intueri præſidium ali-
16:
cuius. Induci ſpe ſalu-
17:
tis. Petere opem rebus.
18:
Vti perfugio. Habere
19:
receptum ad quem.
20:
Item.
21:
Effugere ad aram.
22:
*Ire poſt altare. Abdere
23:
ſe at altari ſedere.| Ample- |
strona: 590
kolumna: a
| Zu |
| Amplecti | aram. |
| altare. | |
| gradus tem (pli. |
|
| idola. |
1:
Complecti aram. Te-
2:
nere ſimulacra diuorum
3:
amplexum. Latere ſub
4:
pedibus idoli.
5:
Zu fuſſe fallen.
6:
V nog vpáś.
7:
Dáć śię w pokorę.| Venire | ſupplicem. |
| Aduenire | |
| Eſſe cui |
8:
Petere auxilium fletu.| Procidere | ad pedes. |
| Proijcere ſe | |
| Abijcere ſe |
| Accidere ad | pedes. |
| genua. |
| *Procum- bere | ſuppliciter poſitis ge- nibus. |
| ad pedes. | |
| genibus. |
9:
Volui ante pedes.| Aduolui | ad genua. |
| genibus. |
kolumna: b
| Zu |
1:
Addere precibus lacry-
2:
mas.| Amplecti | pedes. |
| genua. |
3:
Attingere genua. Iacere
4:
ante pedes. Hærere ge-
5:
nibus. Stare ante pedes.| Poſcere | veniam. |
| Rogare | |
| Orare |
6:
Adorare inflexis geni-
7:
bus.
8:
Submitti cui.
9:
Zugleich.
10:
Poſpołu.
11:
Záras.
12:
Simul.| Vnà. | ſimul. |
| omnes. |
13:
Vniter. Vno tempore.
14:
Ad vnum omnes. Pari-
15:
ter. Pari ratione. AEquè.
16:
AEquis viribus. Iun-
17:
ctim. Coniunctim.
18:
Iuxtà. Tempore eodem.
19:
Eodem tempore.
20:
Zugleich ſterben.
21:
Weſpoł vmrzeć.| Mori. |
strona: 591
kolumna: a
| Zu |
| Mori | cum quo. |
| ſimul. |
1:
Commori.| Perire | ſimul. |
| cum quo. |
2:
*Occumbere pariter.
3:
Procumbere pares fatis.
4:
Dari pari exitio.| Cadere | vnà. |
| pari morte. |
5:
Solari quem propinqua
6:
morte. Coniungere ca-
7:
ſus. Capere ſupremum
8:
iter comites. Perſequi
9:
extinctum. Iacere cum
10:
quo.
11:
Zu Grab tragen.
12:
Do grobu nieść.
13:
Grześć.
14:
Efferre. Prodire in
15:
funus.| *Portare | funus. |
| cadauer ad buſta. |
|
| membra feretro. |
| Subire | feretro. |
| onus. |
kolumna: b
| Zu |
1:
Ducere funus. Produ-
2:
cere funus ad tumulum.
3:
Deducere vrnam. Sequi
4:
funus. Proſequi exequi-
5:
as alicuius.| Comitari | funus. |
| ſupremum honorem. |
6:
Zuhauen.
7:
Rozśiekáć.
8:
Rozrąbić.| Secare. | in partes. |
| in fruſta. |
9:
Diſſecare.
10:
*Rumpere ictu.
11:
Zuhren.
12:
Przysłucháć śię.
13:
Auſcultare, ſubauſcul-
14:
tare. Aduertere animū.
15:
Animaduertere cum ſi-
16:
lentio. Attendere. Ad-
17:
mouere aurem. Arrige-
18:
re aures. Præbere ſe cui
19:
attentum auditorem.
20:
Expectare quid quis ve-
21:
lit. Adeſſe æquo animo.
22:
Audire. Excipere voces
23:
ſubauſcultando.| *Ad- |
strona: 592
kolumna: a
| Zu |
1:
*Adſtare arrectis auri-
2:
bus. Aduertere aures.
3:
Pendere narrantis ab
4:
ore. Adhibere animum.
5:
Adijcere mentem dictis
6:
Applicare aures. Com-
7:
modare aurem cui. Per-
8:
cipere verba. Arrigere
9:
animum. Vacare voci-
10:
bus. Silere dicente quo.
11:
Fauere linguis.
12:
Zunemen.
13:
Pomnożyć śię.
14:
Nádrość.
15:
Przyrość.
16:
Augeri, augeſcere, ad-
17:
augeſcere, creſcere, ſuc-
18:
creſcere.| Capere | vires. |
| Sumere | |
| Aſſumere | |
| Reſumere | |
| Colligere | |
| Multiplicare |
19:
Zunichte werden.
20:
Zginąć.
21:
Zniſzcżeć.
22:
Perire, deperire, diſpe-
23:
rire.kolumna: b
| Zu |
| Redire | ad nihilum. |
| Venire |
1:
Interire, corrumpi, con-
2:
ſumi, abſumi, frangi,
3:
cadere, concidere. Re-
4:
cidere ad nihilum. Oc-
5:
cidere. Ruere in peius.
6:
Deperdere vſum. De-
7:
ficere. Fatiſcere. Labi
8:
peſſuḿ dari. Labare,
9:
diſſolui, euaneſcere, exa-
10:
reſcere, exhauriri, exta-
11:
beſcere. Reuerti in nihi-
12:
lum. Cedere ad nihilū.
13:
Zurechnen. Vide,
14:
Beſchldigen.
15:
Zu rechter zeit.
16:
Vide, Gelegen.
17:
Zureiſſen.
18:
Zedrzeć.
19:
Roztárgáć.
20:
Lacerare, dilacerare,
21:
diſcerpere, concerpere,
22:
laniare, conſcindere.
23:
*Carpere in fruſta. Di-
24:
uellere, diripere, diſſipa-
25:
re. Trahere per partes.
26:
Diſtrabere, diſijcere.| Secare |
strona: 593
kolumna: a
| Zu |
1:
Secare in partes. Con-
2:
ſecare, truncare, euiſce-
3:
rare vnguibus. Ire in pe-
4:
cus. Sæuire in pecudes.
5:
Zu rck gehen.| Ná zad | iść. |
| Wſpák | |
| Wznák |
| Ire | retrò. |
| Cedere | |
| Recedere |
6:
Refugere. Conuertere
7:
iter.
8:
Recurrere.| *Vertere | gradum. |
| iter. |
| Conuerti | retrò. |
| Reſilire |
| Flectere | gradū retrò. |
| veſtigia. |
9:
Reprimere pedes retrò.
10:
Relegere veſtigia con-
11:
uerſo curſu. Reuoluere
12:
iter.
13:
Zu rck ſchiffen.
14:
Názad śię wieść.
15:
Wſtecż płáwić.kolumna: b
| Zu |
1:
Nauigare retrò. Fle-
2:
ctere nauem.
3:
*Contorquere proram
4:
ad læuam vndam. Sub-
5:
urgere proram ad quid.
6:
Dirigere puppim.
7:
Reuelli à ſcopulo.
8:
Item.
9:
Reuehi, renauigare.| *Dare | lintea retrò. |
| vela retrorſum. |
| Conuertere | curſum. |
| Iterare |
| Repetere | portum. |
| littus. |
10:
Remetiri ȩquor. Repor
11:
tari. Ire remenſo mari.
12:
Zu rck ſchieſſen.
13:
Vide, Hinderſich/ rc.
14:
Zu rck ſehen.
15:
Vide, Vmbſehen.
16:
Zuſagen.
17:
Obiećáć.
18:
Promittere, appromit-
19:
tere.| Facere | promiſſum. |
| fidem. |
20:
Polliceri. Lactare animū
21:
pollicitando.| Pp | Obligare |
strona: 594
kolumna: a
| Zu |
| Obligare | fidem. |
| Firmare | |
| Interponere | |
| Obſtringere |
| *Dare | promiſſa. |
| fidem. |
1:
Eſſe diuitem pollicitis.
2:
Sollicitare donis. Paci-
3:
ſci. Spondere Annuere.
4:
Zuſaen klauben/
5:
oderleſen.
6:
Zebráć.
7:
Zgromádźić.
8:
Colligere, congerere,
9:
contrahere, componere.
10:
Diſponere in ordinem.
11:
Conglutinare, coagmen
12:
tare.
13:
Zuſaen geben/
14:
oder koen.| Zyść | śię. |
| Zebráć |
15:
Conuenire, concur-
16:
rere, conuolare. Cogi in
17:
vnum locum. Aggre-
18:
gare ſe.| *Venire in | idem. |
| vnā ſedem. |
kolumna: b
| Zu |
1:
Deuenire eundem lo-
2:
cum. Coire, comme-
3:
are, confluere, affluere,
4:
concurſare. Ruere in
5:
vnum. Glomerare ſe.
6:
Glomerari, colligi.
7:
Zuſaen ruffen.
8:
Zwołáć.
9:
Conuolare.| Contrahere | in vnum locum. |
| Cogere |
10:
*Vocare cunctos.
11:
Aduocare in cœtum.
12:
Conclamare. Ducere
13:
eódem. Reducere
14:
ſparſos.
15:
Zuſaen ſchweren.
16:
Zbuntowáć śię.| Coniu- rare. | contra quem. |
| inter ſe. |
17:
Facere coniuratio-
18:
nem. Conſpirare. Inire
19:
quid conſilij contra
20:
quem.
21:
*Iurare in quem. Ad-
22:
dere vires coniuratis.
23:
Mouere coniuncta ar-
24:
ma.| Zu= |
strona: 595
kolumna: a
| Zu |
1:
Zuſaen tragen.
2:
Vide, Hauffen.
3:
Zuſaen wachſen.
4:
Zrość śię.
5:
Przyrość.
6:
Concreſcere, accre-
7:
ſcere, increſcere.
8:
*Iungi creſcendo.
9:
Coire.
10:
Zuſchaffen haben.
11:
Vide, Vnmſsig.
12:
Zu ſchaffen machē.
13:
Spráwowáć co.| Facere | quid negotij. |
| Dare | |
| Incutere |
| Imponere | onus. |
| quid oneris |
14:
Addere quid oneris.
15:
Zuſchlieſſen.
16:
Zámknąć.| Claudere | domum |
| fores. |
17:
Concludere.| Operire | oſtium. |
| Obſerare |
| Obdere peſſulum | foribus. |
| oſtio. |
kolumna: b
| Zu |
1:
*Emunire poſtes obice.
2:
Præſtruere aditū obice.
3:
Zuſehen.
4:
Dźiwowáć śię.
5:
Spectare.| Venire | ſpectatum. |
| ad ludos. |
6:
Sedere & ſpectare.
7:
Adeſſe ſpectatorem.
8:
Videre, attendere.
9:
*Intendere oculos.
10:
Vacare circo ſcenǽ.
11:
Zuſpringen.
12:
Vide, Zubrechen.
13:
Zuſtren.
14:
Zburzyć.
15:
Spuſztoſzyć.
16:
Excindere vrbem.
17:
Excidere, reſcindere,
18:
diruere, euertere Inferre
19:
calamitatem ciuitati.| AEquare | ſolo. |
| Adæquare |
20:
Tollere funditùs.| *Excin- dere | armis. |
| at æquare (ſolo. |
21:
Deſtruere mœnia.
22:
Eruere, ſubruere. | Pp ij | Ver- |
strona: 596
kolumna: a
| Zu |
| Ver- tere. | ex imo. |
| at æquare ſolo. |
1:
Sternere, proſternere.| Deijcere | arcem. |
| mœnia. | |
| & dare exci- (dio. |
2:
Diſijcere, rapere. Dare
3:
excidio. Frangere vr-
4:
bem. Vaſtare, delere.
5:
Zuſtrung.
6:
Zburzęnie.
7:
Spuſtoſzęnie.
8:
Excidium. Clades vr-
9:
bis. Sectio oppidi.
10:
*Excitium, caſus, occa-
11:
ſus. Ruina vrbis. Inte-
12:
ritus. Exitus grauis.
13:
Ignis. Tela & ignes.
14:
Zutheilen.
15:
Rozdzielić.
16:
Diuidere, partiri, di-
17:
rimere.| Diducere | in partes. |
| Diſponere | |
| Scindere | |
| Diſcindere | |
| Reſoluere | |
| Diſtrahere |
kolumna: b
| Zu |
1:
Diſcutere, diſcludere.
2:
Zu Tiſch dienen.
3:
K ſtołu służyć.
4:
Náliewáć.| Miniſtrare | pocula. |
| Adminiſtrare |
5:
*Stare ad cyathum.
6:
Adſtare menſæ. Statuere
7:
crateras. Statui ad cya-
8:
thum.| Ponere | pocula. |
| Ferre | |
| Tradere | |
| Porrigere |
9:
Apponere cibum.
10:
Miniſtrare.| *Ferre | cibum. |
| epulas. |
| Afferre | cibos. |
| Geſtare | |
| Continuare |
11:
Struere penum.| Inſtruere | menſam. |
| cibos. |
| Ponere |
strona: 597
kolumna: a
| Zu |
| Ponere | menſas. |
| cibos. | |
| fercula. |
1:
Imponere menſæ.
2:
Zu Tiſch ſitzen.
3:
K ſtołu sieść.
4:
Accumbere.
5:
*Accubare, recumbere,
6:
diſcumbere. Conſidere
7:
menſa. Accingere ſe
8:
dapibus.
9:
Zutreten.
10:
Deptáć. Słápáć.
11:
Kopáć.
12:
Calcare, conculcare,
13:
proculcare.| *Premere. | pedibus. |
| ſub pedibus. |
14:
Imprimere pedes collo.
15:
Conterere pedibus. Pro-
16:
terere, atterere. Appli-
17:
care terræ impreſſo ge-
18:
nu. Affigere terræ.| Proſternere | pedibus. |
| Proſubigere | |
| Pulſare |
19:
Inſultare, ſuperſtare.
20:
Inſiſtere ſuper. Super-
21:
aſſiſtere.kolumna: b
| Zu |
| Ferire | pedibus. |
| calcibus. |
1:
Elidere.
2:
Zutrennen.
3:
Rozwieść.
4:
Rozproſzyć. Roziąć.
5:
Dirimere, diſſipare,
6:
diſſiungere, diſtrahere,
7:
diſſijcere, ſpargere, di-
8:
ſpergere, diſpellere, diſ-
9:
ſoluere, diuellere, dimo-
10:
uere, diripere. Pertur-
11:
bare ordinem.
12:
Zu viel.
13:
Zbytni. Vſilny.
14:
Nimius, immodicus.
15:
*Prælargus, amplus,
16:
licens. Non tolerandus.
17:
Flagrantior æquo.
18:
Aduerb. Názbyt.
19:
Zbytnie.
20:
Nimiùm. Nimis
21:
grauiter. Pernimiùm.| Plus | nimio. |
| ſatis. | |
| quàm ſatis eſt. | |
| æquo. |
| Pp iij | Lar- |
strona: 598
kolumna: a
| Zu |
1:
Largiùs.| Satis | iam ſatis. |
| ô nimiùḿ. |
2:
Vſ ſupeŕ quàm ſatis
3:
eſt. Immodicè.
4:
Zuuor koen.
5:
Vprzedźić.
6:
Præuenire quem.
7:
Anteuenire. Ateuerte-
8:
re, præuertere, præcur-
9:
rere.
10:
*Ire antè. Præire cui.
11:
Præterire victum.
12:
Tranſire, præteruolare,
13:
anteuolare. Euolare ante
14:
quem. Tranſuolare.| Emicare | antè. |
| Capere locum |
15:
Tenere prima. Fieri
16:
priorem. Conſequi &
17:
tranſire. Superare. Re-
18:
linquere poſt tergum.
19:
Zuuor ſehen.
20:
Wprzod obacżyć.| Videre | animo. |
| ventura. | |
| euentura. | |
| quæ futura ſunt. |
kolumna: b
| Zu |
1:
Prouidere mente.| Perſpi- cere. | ea quæ futura ſunt. |
| & cognoſce- re ſignis. |
2:
Præſentire. Percipere
3:
futura. Præſciſcere. Prȩ-
4:
ſagire venturum quid.
5:
Præmeditari. Volutare
6:
euentus rerum. Suſpi-
7:
cari fore id quod acci-
8:
dit. Prænoſcere. Vitare
9:
impendentia.
10:
Zu wiſſen thun.
11:
Item vide,
12:
Anzeigen.
13:
Oznáymić.
14:
Dáć znáć.| Facere | certiorem. |
| vt ſciat quis quid. |
15:
Significare per literas.
16:
Nunciare.| Explicare | quid cui literis. |
| Declarare |
17:
Oſtendere quid cui ſi-
18:
gnificatione. Exponere.
19:
Velle quem ſcire.
20:
Mittere nuncium.| Scri- |
strona: 599
kolumna: a
| Zu |
| Scribere | quid ad quē. |
| de re ad quem in epiſtola. |
1:
Perſcribere literis ad
2:
quem.
3:
Zu waſſer ſtreiten.
4:
Morzem walcżyć.
5:
Præliari mari. Traſ-
6:
ferre bellum in naues.
7:
Inferre claſſes Oceano.
8:
*Credere arma profun
9:
do. Tentare fortunam
10:
mari. Bellare in aquis.
11:
Pugnare à naui. Infun-
12:
dere mari multùm cru-
13:
oris.
14:
Zuziehen. Vide,
15:
In krieg ziehen.
16:
Zweyffel.
17:
Wątpienie.
18:
Dubium, dubitatio,
19:
addubitatio. Genus du-
20:
bitandi. Hæſitatio.
21:
Cura cogitandi anceps.
22:
*Error dubius.kolumna: b
| Zw |
| Mens | incerta. |
| ſuſpenſa. |
1:
Conſilium ambiguum.
2:
Zweyffeln.
3:
Wątpić.
4:
Dubitare, ſubdubita-
5:
re, ſubdiffidere, hæſitare,
6:
hallucinari, ambigere.
7:
Venire in dubium.
8:
Deuocare in dubium.
9:
Non ſcire certum.
10:
*Addubitare, hærere. | Pendere. | mente. |
| animi. |
| Eſſe | dubium. |
| incertum. | |
| in ambiguo. |
11:
Fluctuare.| Agi | fluctibus. |
| Iactari |
12:
Errare dubijs affectibus
13:
Teneri errore rei.
14:
Mouere multa animo.
15:
Diuidereanimum nunc
16:
huc nunc illuc. Scindi
17:
in diuerſum.| Pp iiij | Zwey= |
strona: 600
kolumna: a
| Zw |
1:
Zweyffelhafftig.
2:
Wątpliwy.
3:
Niepewny.
4:
Dubius.
5:
Dignus dubitatione.
6:
Pleniſſimus deſperatio-
7:
nis. Incertus, ambiguus,
8:
perambiguus, anceps.
9:
Poſitus in coniectura.
10:
*Dubitabilis, dubita-
11:
tus, pendens, cæcus.
12:
Zwerg. Vide,
13:
Mennlein.
14:
Zwilling.
15:
Bliźniętá.
16:
Bliźnkowie.
17:
Gemini, gemelli.| *Fratres | gemini. |
| gemelli. |
| Proles | gemella. |
| gemina. |
kolumna: b
| Zw |
1:
Zwinckern.
2:
Mrugáć.
3:
Smrużáć.
4:
Conniuere oculis.
5:
*Metuere colorem lu-
6:
cis. Obliquare oculos &
7:
fugere radios. Compri-
8:
mere oculos. Flectere
9:
oculos retrò. Cedere
10:
Soli. Offendi luce. Vix
11:
ferre lucem.
12:
Zwiſpalt.
13:
Niezgodá.
14:
Diſſenſio, diſſenſus,
15:
controuerſia, diſſidium.
16:
Sententiæ contrariæ.
17:
Varietas in animis. Al-
18:
tercatio. Diſceſſio. Per-
19:
turbatio rerum. Di-
20:
ſcordia.
21:
*Studia diſſenſus. Mo-
22:
tus diſcordes. Clamor
23:
diſſonus.