![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
strona: kt
1:
Zywot Ezopá Fry=
2:
gá Mędrcá obycżáynego/ y z Przy=
3:
powieśćiámi iego: z niektorymi też inych ſła=
4:
wnych Mędrcow Przykłády oſobliwy=
5:
mi/ á bárzo śmieſznymi iteż
6:
krotochwilnymi. rć.
7:
grafika
8:
W Drukárni Stániſłáwá Szárffenb: Roku 1578.
strona: Av
1:
grafika
strona: A2
1:
Opiſánie krotkie Zywotá Ezopowego/
2:
iteż inſzych ſpraw iego/
kolumna: a
1:
B
YŁ ieden mąż bárzo dziwny
2:
W rządzeniu żywotá pilny:
3:
Vrodzenia niewolnego/
4:
A rozumu ſláchetnego.
5:
Z Sámmoniu wśi Frigiſkiey/
6:
Ktora ieſt w Ziemi Troiáńſkiey.
7:
Wyſzedł Ezop twarzy żádney/
8:
A wymowy bárzo ſłádney.
9:
Głowę też miał bárzo śilną/
10:
Ocży wpádłe/ bárwę cżarną:
11:
Krótkiey ſzyie/ długocżeluſty/
12:
Cżarnozęby z wielkimi vſty/
13:
Szeroki niſkiego wzroſtu/
14:
Wielkich nog miążſzego łyſtu:
15:
Z tyłu nie miernie gárbáty/
16:
A z przodku lepak brzucháty.
17:
A ktemu co gorſzego miał:
18:
Iże ſie bárzo záiąkał:
19:
Ale zá ty niedoſtátki/
20:
Miał dowćip ná wſzyſtki gatki.
21:
Widząc go Pan thák ſzpetnego/
22:
A k ſwey ſłużbie niegodnego:
23:
Tedy go do folwárku poſłał/
24:
Aby tám ná roli kopał.
25:
Potym rychło cżas ſie tráfił/
26:
Iż pan do folwárku náwiedził:
27:
Rátay nowych fig názbierał/
28:
A Páná imi dárował.
29:
Pan podárze przyiął wdzięcżnie:
30:
Z rátáiem mowił ochotnie:
31:
Chwaląc bárzo iego pilność/
32:
Y ktorą miał k niemu miłość: | Ale iż |
kolumna: b
1:
Ale iż ſie do łáźniey brał/
2:
O figi táko roſkazał:
3:
Aby ie iego ſłudze dano/
4:
Ktoremu Agátopus dziano:
5:
Iżeby ie v śiebie miał/
6:
A pánu by ie cáło ſchował:
7:
Y znimi więc tedy przyſzedł/
8:
Kiedyby Pan z łáźniey wyſzedł.
9:
W ten cżás przyſzedł też y Ezop
10:
Vrobiwſzy ſie vbogi chłop:
11:
Aby ſobie odpocżynął/
12:
A ſwoy obrok zwycżáyny wźiął.
13:
Agátopus ktory fig ſtrzegł/
14:
Ziadł dwie fidze/ drugiemu rzekł:
15:
Bych ſie bráćie Páná niebał/
16:
Wſzyſtkibych figi pozobał.
17:
Rzekł towárzyſz/ chceſz poſłucháć/
18:
A z ſobą mi figi ieść dáć:
19:
Tákową drogę naydziemy/
20:
Iáko z tego wynidziemy.
21:
Agatop rzekł/ radbym wiedział
22:
Iákobych to vcżynić miał:
23:
On mu rzekł iuż ſie nie ſtáray/
24:
A Páná ták z łáźniey cżekay.
25:
Więc kiedy Pan będzie pytał/
26:
Aby mu naprzod figi dał:
27:
Rzecż/ gdym ie ototu pokładł/
28:
Przyſzedł Ezop wſzyſtki poiadł.
29:
Nie będzieć ſie mogł wymáwiáć
30:
Kiedy mu Pan będzie łáiáć:
31:
O Ezopie nędzny kárwie/
32:
To odnieśieſz ná ſwym gárbie. | A ij | A gdy |
strona: A2v
1:
A gdy tę rzecż táko zwiedli/
2:
W tę nádzieię figi ziedli:
3:
Z Ezopá ſie náśmiewáli/
4:
A iego złego cżekáli.
5:
Pan więc potym z łáźniey wyſzedł/
6:
Y pośiedziawſzy poki był medł/
7:
Aże mu ſie záchćiáło ieść/
8:
Kazał figi naprzod przynieść:
9:
Agátopus wnet wyſtąpił/
10:
Ná Ezopá winę złożył:
11:
Rzekąc Ezop wſzyſtki poiadł/
12:
To nań wiemy do náſzych gardł.
13:
Pan to ſłyſząc bárzo ſie rozgnie=
:
(wał/
14:
Ezopá záwołáć kazał:
15:
A gdy przyſzedł iął mu mowić/
16:
A ćięſzkim karánim groźić.
17:
Ty ſługo coś to vdziáłał?
18:
Iżeś mię ták we cżći nie miał.
19:
Figiś ziadł ktore mnie chowano/
20:
Tak mi ná ćię powiádano. kolumna: b
1:
Słyſząc Ezop bárzo ſie bał/
2:
Ná ſwe potwarce poglądał:
3:
A nie mogąc się wymowić/
4:
Prośił wżdy iáko mogło być.
5:
Pan kazał by go zwlecżono/
6:
A miotłámi vśiecżono:
7:
On ſie przed nogi położył/
8:
By mu Pan máło odelźył:
9:
Nátychmiaſt do kuchnie bieżał:
10:
A koćieł z vkropem porwał:
11:
A przed pánem ſtoiąc ij pił/
12:
A potym zaś wſzytek zrzućił.
13:
Cżyſto vkrop támo zmiotał/
14:
Bo ieſzcże był nic nie śniadał/
15:
A więc potym Páná prośił/
16:
By też tákież potwarcá pił/
17:
Oni dwá gdy ſie nápili/
18:
Wrácánia bárzo bronili.
19:
Ale brzuch kiedy ſie zágrzał
20:
Figi z vkropem wymiotał.
21:
grafika
strona: A3
kolumna: a
1:
Tám ſocżenie obnażano/
2:
Miotłámi ie vśiecżono:
3:
Rzekąc táko będę káráć/
4:
Ktoryby śmiał ná kogo łgáć.
5:
Ták pan ty rzecży ſpráwiwſzy/
6:
Noc w folwárku przeleżawſzy:
7:
Názáiutrz do miáſtá poiał/
8:
Bowiem inną tám ſpráwę miał.
9:
Ezop názáiutrz ráno wſtał/
10:
Szedſzy ná rolą tám kopał.
11:
Więc ſie mu Kápłan przygodził/
12:
Ktory był drogi pobłądził.
13:
Prośił by nád nim lutość miał/
14:
Drogę mu k miáſtu vkazał.
15:
Ezop ſie cudnie poſtáwił/
16:
Iąwſzy go pod drzewem poſádził.
17:
A gdyſta śiedziáłá obá/
18:
Nákładł Ezop przedeń chlebá/
19:
Fig y dáktyłow przykłádał/
20:
Aby iadł łágodnie námawiał.kolumna: b
1:
Więc wźiąwſzy dzban ſzedł do ſtu=
:
(dniey/
2:
Y nácżerpał wody źimney:
3:
Przedeń ochotnie poſtáwił/
4:
A iáko mógł táko go cżćił.
5:
A kiedy kápłan precż iść chćiał/
6:
Ezop też z nim poſpołu wſtał:
7:
A trzymáiąc go zá rękę/
8:
Náwiodł go na dobrą śćieſzkę.
9:
Kápłan zá to iże go cżćił/
10:
Bogá zá Ezopá prośił:
11:
Nabożnie ſie támo modląc/
12:
Ręce ſwe w niebo podnoſząc
13:
Gdy kápłaná odprowádził/
14:
Ná rolą ſie záśię wroćił:
15:
Siadſzy pod drzewem nácżął drze=
:
(máć/
16:
A po tym y twárdo ſpáć.
17:
We ſnie mu ſie Bog vkazał/
18:
Trudny mu ięzyk rozwiązał:
19:
Y ieſzcze go tym obdárzył/
20:
Iż roźlicżne baśni twarzył.
21:
grafika
strona: A3v
kolumna: a
1:
Przeto, iż mu nabożny był/
2:
A iego Kápłaná vcżćił:
3:
Dobrzeć Pan Bog ſłużbę płáci/
4:
Kto przeń da co nic nie ſtráći.
5:
Potym Ezop gdy ze ſná wſtał/
6:
Sam ſie z ſobą táko gadał:
7:
Bárzoć mi ſie dobrze ſniło/
8:
Day to Boże by ták było.
9:
Aleć iuż mam dobrą mowę/
10:
Wſzyſtki rzecży práwie zowę:
11:
Pług/ lemięſz/ iárzmo y woły/
12:
Ieden pſtry drugi gomoły.
13:
Iáko nagle to mi Bog dał/
14:
Cżegom ſie ia nie nádziewał:
15:
Tego podobno wdzięcżen był/
16:
Iżem gośćiá dobrze vcżćił.
17:
Abowiem zá dobre dzieie/
18:
Pewien cżłowiek dobrey nádzieie.
19:
Nie zápomni Bog żadnego/
20:
Vcżynku miłośiernego.
21:
A tákoż z weſelim powſtał/
22:
A ná roli záśię kopał:
23:
Bogu z tych dárow dźiękuiąc/
24:
Iego ſądom ſie dziwuiąc.
25:
Owaćiem rátay przybieżał/
26:
Aby roboty obeźrzał:
27:
Y hnet pocżął bić iednego/
28:
Niewolniká páná ſwego.
29:
Ezop gdy to bićie widział/
30:
Krzywdy bitego żáłował:
31:
Smiele ná Rátáiá powſtał/
32:
Tákimi go ſłowy karał:
33:
Przecż go bijeſz bez przycżyny?
34:
Niemaſz do niego żadney winy:
35:
Snadźby nigdy nie rad przeſtał/
36:
Iżeby nas nie kołátał. | Ty ſam |
kolumna: b
1:
Ty ſam roboty nie robiſz/
2:
A nád námi grozy ſtroiſz:
3:
Pochlebowáć ći nie vmiem/
4:
A toć wſzyſtko pánu powiem:
5:
Zenás dziano Rátáiowi/
6:
Y dziwował ſie Ezopowi:
7:
Iż mu ſie táko záſtáwiał/
8:
Y iuż roſtropnie wymawiał.
9:
Y iął ſobie táko rádzić/
10:
Muſzę ia pierwey vprzedzić:
11:
Aby mię ten nie oſzocżył/
12:
A tákbych włodárſtwo ſtráćił.
13:
Wśiadł ná kłuśię do miáſtá iał/
14:
A tákie ſłowá ku pánu miał:
15:
Pánie moy Bog ći pomagay/
16:
A łáſkáwie mię wyſłuchay.
17:
Rzekł mu Pan/ co tho nowego/
18:
Przecż ćię widzę ták zlękłego?
19:
Rzekł cudá ſie tám sſtáły/
20:
Ktore nigdy nie bywáły.
21:
Ezop on niewolnik ſproſny/
22:
Stałći ſie bárzo wymowny:
23:
V mnieć to ieſt zá wielki dziw/
24:
Tákiegom nie widział iák żyw.
25:
Pan rzekł/ nic ſie nie dziwuię/
26:
A z tego Bogu dziękuię:
27:
Y tobieć to niema dziwno być/
28:
Iże cżłowiek pocżął mowić.
29:
Mnodzyćiem tácy bywáią/
30:
Iż kiedy ſie rozgniewáią:
31:
Dla wielkiego rozrzewnienia/
32:
Długo nie máią mowienia.
33:
Rzekł Zenás/ iego mowienie/
34:
Ieſtći y nád przyrodzenie:
35:
Bowiem y mnie zeſromoćił/
36:
Y náprzećiw Bogu bluźnił. | Pan kie= |
strona: A4
kolumna: a
1:
Pan kiedy táką rzecż ſłyſzał/
2:
O bluźnienie śię rozgniewał:
3:
Ezopá Zenáſowi dał/
4:
A ták mu ieſzcże przykazał:
5:
Iuż á iuż go ſobie miey/
6:
A gdzie będzieſz chćiał tu ij dziey:
7:
Vbiy/ obieś/ álbo przeday/
8:
Podług ſwey woli z nim dziáłay.
9:
Zenás tedy dar wźiął na liśćie/
10:
Aby to iuż było iśćie:
11:
Pánu ſwemu podziękował/
12:
A ták ná wieś záśię poiał.
13:
Przyiáchawſzy Ezopá wezwał/
14:
Rzekł mu iż mi ćię iuż pan dał:
15:
A przeto ćię muſzę przedáć/
16:
Iż niechceſz ięzyká wśćięgáć.
17:
Potym więc cżás nie długi był
18:
Z przygody ſie kupiec tráfił:
19:
Ien niewolniki kupował/
20:
Ták w onę ſtronę był záiał.
21:
Ten gdy ſie z Zenáſem potkał/
22:
Iże go przedtym dobrze znał:
23:
Przywitawſzy iął go pytáć/
24:
Miałliby mu nieco przedáć.
25:
Byłyliby iácy oſli/
26:
Ktorzyby mi cżeladź nieśli:
27:
Bárzobych ie rad ſtárgowáł/
28:
Ku Effezu śię ná nich wezbrał.
29:
Rzekł Zenás/ niemam żadnego/
30:
Ni náiąć ni przedáynego:
31:
Aleć mam ſługę godnego/
32:
Y ná twarzy podobnego.
33:
Kupiec rzekł chcę go tárgowáć
34:
Ale bych go chćiał oględáć:
35:
On hnet po Ezopá poſłał/
36:
Kupcowi go oględać dał. | A gdy |
kolumna: b
1:
A gdy ták ſzpetnego widział/
2:
Stoiąc Zenáſa zopytał:
3:
Co to zá gárniec pękáty/
4:
Krotki/ brzucháty/ gárbáty.
5:
A záprawdę by nie dychał/
6:
Klocżem bych ij rádniey mnimał:
7:
Przetoź ábyś mną kunſztował/
8:
Ku temuś mię dziwu wezwał.
9:
A kiedy go niechćiał kupić/
10:
A w drogę ſie pocżął kwápić:
11:
Rzekł Ezop/ máło pocżekay/
12:
A zemną wżdy nieco gaday.
13:
Rzekł kupiec/ drogę mi mieſzkaſz/
14:
Pożytku mi nie vdziáłaſz:
15:
Bowiembych ia ćiebie kupił/
16:
Wiecżniebych śmiechu nie pozbył.
17:
Ezop rzekł/ pocżeś tu przyiał/
18:
A on mu/ iżem kupić chćiał:
19:
Co bych nálazł wybornego/
20:
Sługę álbo oſłá dobrego:
21:
Aleś ty bezmiernie żádny/
22:
A moiey kupi niegodny.
23:
Przeto mi ćię nie potrzebá/
24:
Boćby też ſzkodá y chlebá.
25:
Ezop rzekł/ niechćiey mną gár=
:
(dzić
26:
Niemogęć ia wżdy záwádzić.
27:
Bo gdzie mię kolwiek obroćiſz/
28:
Pieniędzy wżdy ſwych nie ſtráciſz.
29:
Kupiec rzekł/ bych ia to wiedział/
30:
Iákibych pożytek z ćiebie miał:
31:
A w cżymbych ćię dobrze pożył/
32:
Iużbych pieniędzy náłożył.
33:
Ezop rzekł/ podobno dzieći maſz
34:
Ná ktore więc cżęſto bákaſz:
35:
Kiedy puſtuiąc wołáią/
36:
Ciebie nie bárzo ſłucháią. | Polećiſz |
strona: A4v
kolumna: a
1:
Polećiſz ie w moię ſtrożą/
2:
Vźrzyſz iżći z ſobą wſtrwożą:
3:
Nie trzebáć ich lárwą ſtráſzyć/
4:
Będąć iey v mnie mieć doſyć.
5:
Tą rzecżą kupcá poduſzcżył/
6:
On śię do Zeny obroćił:
7:
Spytał drogoli go daſz/
8:
W ktorymże śię bárzo kochaſz.
9:
On rzekł/ day trzydzieśći groſzy/
10:
Boć nie bacżę by był drożſzy:
11:
Alemći go nie przedrożył/
12:
Iżbym go rad rychley pozbył.
13:
Kupiec iż táko tani był/
14:
Pieniądze zań hnet odlicżył:
15:
A potym go zá rękę wźiął/
16:
K miáſtu z nim ſpołem poćiągnął.
17:
Więc kiedy do miáſtá przyſzli/
18:
A do ſwey goſpody weſzli:
19:
Dzieći Ezopá vźrzáły/
20:
Ktore v mátki śiedziáły.
21:
Vźrzawſzy go ięły płákáć/
22:
Ocży od niego odwrácáć:
23:
Boiąc śię táko żádnego/
24:
Mnimáły áby co złego.
25:
Ezop śię temu rośmieie/
26:
Widziſz Pánie co śię dzieie:
27:
Otoś pocżątek oglądał/
28:
Tych rzecży com obiecował.
29:
Ty dzieći ktore krzycżáły/
30:
Moieyći śię twarzy bały:
31:
Y ná mię pátrzyć nieśmieią/
32:
Iák dyabłá ták śię boią.
33:
Kupiec śię temu bárzo śmiał/
34:
A potym mu więc roſkazał:
35:
Idź towárzyſze przywitay/
36:
A z nimi śię dobrze poznay. | Ezop |
kolumna: b
1:
Ezop gdy wſzedł do łożnice/
2:
Vźrzawſzy tám cudne młodzieńce:
3:
Rzekł im/ Bog wam pomagay/
4:
A kożdy mi ſwą rękę day.
5:
Oni kiedy go vźrzeli/
6:
Wſzyſcy śię bárzo zumieli.
7:
Nic mu nie odpowiedáli/
8:
Iedno ná śię poglądáli.
9:
Mowiąc co naſz Pan vdziáłał/
10:
Iż w náſze towárzyſtwo dał:
11:
Cżłowieká táko żádnego
12:
Ku obłudzie podobnego.
13:
Potym ſam kupiec k nim wſzedł/
14:
A wſzytkim tákie ſłowá rzekł:
15:
Swoię niefortunę gańćie/
16:
Iż nácżym iecháć nie maćie.
17:
Zadny śię ośieł nie tráfił/
18:
Bych go náiął álbo kupił:
19:
Bierzćie rzecży iák może być/
20:
Jutro ku Effezu mamy iść.
21:
A gdy śię iuż gotowáli/
22:
A tłomoki rozdzieláli:
23:
Ezop támo k nim przyſtąpił/
24:
A ſkromnie ich táko prośił.
25:
Widzićie mię ták máłego/
26:
A nie bárzo też mocnego:
27:
Proſzę was to vdziáłayćie/
28:
Mnieyſze mi brzemię zoſtawćie.
29:
Rzekli mu/ gdyżeś niemocny/
30:
Poydziſz iáko w drogę prozny:
31:
Myć to iuż wſzytko weźmiemy/
32:
Tey ćię prace pozbáwimy.
33:
On im rzekł/ to śię nie godzi/
34:
Niechay śię mną Pan nie ſzkodzi:
35:
A gdy z wámi idę w drogę/
36:
Ponioſę też wżdy co mogę. | Rzekł |
strona: B
kolumna: a
1:
Rzekli mu/ á więc wybieray/
2:
A ſobie ćięſzko niedziáłay:
3:
Ná twąć to wolą dáiemy/
4:
A co chceſz toć zoſtáwimy.
5:
Ezop brzemioná oglądał/
6:
Więc koſz z chlebem ſobie obrał:
7:
Ktory był dobrze niemáły/
8:
Dwá go ná ſobie nieść chćieli.
9:
Więc ſie pocżęli vśmiecháć/
10:
Zá ſzaleńſtwo mu poſędzáć.
11:
Iż proſząc pierwey lekkiego/
12:
Iuż chce brzemieniá ćięſzkiego.
13:
Dopuśćmy mu kiedy prośi/
14:
Aleć śię potym nánośi:
15:
Radćiby go potym pozbył
16:
Kiedy znim vydzie kilko mil.
17:
On więc koſz na ſię podźwignał
18:
A w drogę przedśię poćiągnął:
19:
Dáleko inne wybiegał/
20:
A ták ſobie odpocżywał. kolumna: b
1:
Słudzy ſie mu dziwowáli/
2:
A z niego śię náśmiewáli:
3:
Iákośći ten dobrze bieży/
4:
A iuż ſwe myto záſłuży.
5:
A wſzákby y osłá zćiężył/
6:
Kiedyby go kto nań włożył:
7:
Dobrzeć śię ku roboćie w wiązał
8:
A to ſie niemocnym dziáłał.
9:
A gdy k iedney gorze przyśpiał/
10:
Ziął z śiebie koſz i pośiedział:
11:
Potym go ná ſie záłożył/
12:
A przed nimi w gośćincu był.
13:
Oni potym do gośćincá/
14:
Przyſzli przed zachodem ſłońcá:
15:
Ktorym Ezop chleb rozdawał/
16:
Dáleko iuż lżey w koſzu miał.
17:
Ták názáiutrz z koſzem proznȳ
18:
Bieżał náprzod pędem śilnym:
19:
Aż go więc niepoznawáli/
20:
Ci co názád zoſtawali.
21:
grafika
| B | A iedno |
strona: Bv
kolumna: a
1:
A iedno zá nim pátrzáiąc/
2:
Pytáli ták rozmawiáiąc:
3:
Miły bráćie co ty mniſz/
4:
Náſzli ono ieſt towárzyſz.
5:
Rzekł drugi/ co ten vdziáłał/
6:
Iáko nas chytrze oſzukał:
7:
Wźiął brzemię które vbywa/
8:
Chleb z koſzá gdy nam rozdawa.
9:
A nam przed tymi tłomoki/
10:
Zgináią ſie záwżdy boki:
11:
Muśimy iednáko nośić/
12:
Abowiem ich nielża vlżyć.
13:
Przetoćiem ták bárzo bieży/
14:
Iże ná nim nic nie ćięży:
15:
Dyabli ten kárzeł gárbáty/
16:
Szpátny/ cżarny/ y gębáty.
17:
A gdy do Effezu przyſzli/
18:
Y wſzyſtki rzecży przynieſli:
19:
Kupiec tám ſługi wyſtáwiał/
20:
Ná targ áby ie poprzedał:
21:
Y wźiął zá nie zyſk nemáły/
22:
A iednoż mu trzey zoſtáli:
23:
Grámmátyk y drugi śpiewak/
24:
Ezop z nimi trzeći nieborak.
25:
Więc kupcowi ieden dorádził/
26:
By ie do Sámu prowádził:
27:
Iżby ie tám dobrze zprzedał/
28:
Choćby ich ieſzcże więcey miał.
29:
Támćiem młodzi ludzie bywáią
30:
Ktorzy ſie ku náuce zieżdżáią:
31:
Do Xántá mędrcá ważnego/
32:
Po wſzey Grecyey ſławnego.
33:
Kupiec tey rady poſłuchał/
34:
Nátychmiaſt do Sámu poiał:
35:
Y wywiodł ná targ ſwą cżeladź/
36:
Aby ią mogł dobrze przedáć. | Gędźcá |
kolumna: b
1:
Gędźcá z śpiewakiem poſtáwił:
2:
W nowe ie ſuknie przypráwił:
3:
A Ezop w pośrzodku ich ſtał/
4:
A ſzpetną ſie gunią odział:
5:
Więc ći ktorzy przychadzáli.
6:
Ezopowi ſie dziwowáli:
7:
Tákoćiem ſzkárádą twarz miał/
8:
Iż wſzyſtkie ine przewyżſzał.
9:
Widząc Ezop iż ſie śmiali/
10:
Wſzyſcy ktorzy nań pátrzáli:
11:
Bárzo beśpiecznie ſobie ſtał/
12:
A ſrogo ná nie poglądał.
13:
Aż ſie też Xántus przygodził/
14:
Bo po tárgu w ten cżas chodził:
15:
Vźrzał dwu młodzieńcu cudnych/
16:
A Ezopá w pośrzodku ich:
17:
Głupſtwo Kupcowi przypiſał/
18:
Iż nieroſtropnie przedawał:
19:
A miedzy młodzieńce cudne/
20:
Poſtáwił ſtworzenie ſzpátne.
21:
Y przyſtąpił ku iednemu znich/
22:
Dwu onjch młodzieńcow cudnjch
23:
Z kąd był ieſt go zopytał/
24:
Z Kápádocyey ſie powiedział.
25:
Rzekł xantus/ co vmieſz dziáłáć/
26:
On mu/ co możeſz roſkázáć:
27:
Ezop kiedy to vſłyſzał/
28:
Wielkim głoſem ieſt ſię rośmiał.
29:
Zacy ktorzy z Xántem ſtali/
30:
Ezopá ſie nieco bali:
31:
Gdy w śmianiu vſtá rozdźiewiał/
32:
A zęby ná nie oſzcżerzał.
33:
Y mowili miedzy ſobą/
34:
Brzuchem ſie śmieie á nie gębą:
35:
Kto ták żyw táki dziw widział/
36:
Iżby kiedy brzuch zęby miał.| Spytay |
strona: B2
kolumna: a
1:
Spytaymy go co zá rzecż miał/
2:
Iż ſie táko roſkoſznie śmiał:
3:
Powiedzże nam miły bráchu/
4:
Co ćię przywiodło ku śmiechu.
5:
A on temu co go pytał/
6:
Bombax babe odpowiedział:
7:
Odſtąp precż Wáłáſki capie/
8:
Ocż mię pytaſz táko głupie.
9:
Wnet odſtąpił on co pytał/
10:
Bo ſie bárzo był záſromał:
11:
A potym mu pokoy dáli/
12:
Iże ſie iego ſłow bali.
13:
Potym Xántus ſzedł do kupcá/
14:
Zacż dawaſz tegoto Gędźcá:
15:
On rzekł/ zá ſto złotych go dam/
16:
Bo go ſam też niemal ták mam.
17:
Widząc Xántus iż ten drogo/
18:
Y iął mowić do drugiego:
19:
A tyś ſynu z źiemie ktorey/
20:
On mu rzekł/ ieſtem z Libiey. | Lepak |
kolumna: b
1:
Lepak Xántowi vcżniowie/
2:
Mowili ták ſámi k ſobie:
3:
Smieſznoć temuto żádnemu/
4:
Smieie ſie ſłowu káżdemu.
5:
A ieden rzekł bá gaday znim/
6:
Chceſzli być Capem Wáłáſkim:
7:
Iużći iednego odpráwił/
8:
Ktory też z nim táko mowił.
9:
Spytał tedy Xántus śpiewaká:
10:
Iáko tego cená wielka:
11:
Kupiec go też drogo trzymał/
12:
Xántus ſzedł precż obu niechćiał.
13:
Támo vcżniowie z nim idąc/
14:
Pytáli go táko rzekąc:
15:
Dzieći co ná tárgu ſtały/
16:
Ieſlić ſie co ſpodobáły?
17:
Rzekł iż mu ſie podobáią/
18:
Lecż ie bárzo drogo dáią:
19:
A v nas zapowiedziano/
20:
By ſług ták nie kupowano. | B ij | Bo |
strona: B2v
kolumna: a
1:
Bo ktoby ij ták kupić śmiał/
2:
Winęby wielką dáć muśiał:
3:
Niedobrzeć ſie tego ważyć/
4:
Przecżby więcey muśiał ſtráćić.
5:
Y rzekł ieden z vcżniow iego/
6:
Gdy nielża kupić cudnego:
7:
Przecż żadnego niechceſz kupić/
8:
Możeć z niego poſługá być.
9:
A my ſie wſzyſcy złożymy
10:
Kupcowi ij zápłáćimy:
11:
Będzieć też on dobrze ſłużył/
12:
A nam niegdy krotochwilił.
13:
Rzekł Xantus/ źle bjch vdziáłał/
14:
Bych ták ſzpetnego kupić miał.
15:
Bo żoná gdyby go vyrzáłá/
16:
W domu by ſie niezoſtáłá.
17:
Rzekli mu/ miſtrzu kiedy chceſz/
18:
Zonę k ſwey woli przywiedzieſz:
19:
Temuć ſie nie będzie przećiwiáć/
20:
Co śię tobie będzie podobáć.
21:
Xánt rzekł/ gdy tę wolą mamy/
22:
Wżdy go pierwey zopytamy:
23:
Iezliby też nieco vmiáł/
24:
Bych prozno pieniędzy niedał.
25:
Ták ſie Xánt k niemu obroćił/
26:
A łágodnie go pozdrowił:
27:
Towárzyſzu Bog ći pomagay/
28:
Z námi ná chwilę pogaday.
29:
Ezop rzekł y ty boday zdrow/
30:
A ieſlić pilno zemną mow:
31:
Ale maſzli prozno mowić/
32:
Lepieyći dáleko precż iść.
33:
Rrzekł Xánt/ nie trzebáć ſie bać/
34:
Nie o złą ćię rzecż chcę pytáć:
35:
Zkądeś ieſt by mi to powiedział/
36:
Tegobych ſie rad dowiedział. | Ezop |
kolumna: b
1:
Ezop rzekł/ ieſtem ia z ćiáłá/
2:
Ktore moiá mátká miáła:
3:
Xántus rzekł/ iuż nie zkądby był/
4:
Powiedzże gdzieś ſie národził?
5:
Ezop rzekł teo mi nie powiedziá=
:
(łá/
6:
Moiá mátká gdzie mię miáłá:
7:
Ieſli w śieni/ álbo w komorze/
8:
Kto to dobrze bacżyć może.
9:
Xántus rzekł vmieſz co cżynić?
10:
On mu odpowiedział iż nic.
11:
Xánt rzekł/ ktorą miárą niewiem/
12:
Ezop rzekł ia tobie powiem.
13:
Otóż ći dwá co tu ſtoią/
14:
Iuż wſzyſtkie rzecży vmieią:
15:
Miedzy ſię ie roździeleli/
16:
A mnie nic niezoſtáwili.
17:
Oni rzekli/ dobrze powiedźiał/
18:
Niemaſzćiem ktoby wſzytko wie=
:
(dział:
19:
Táć przycżyna ieo śmiania/
20:
Naśmiewał śię z ich chełpienia.
21:
Xántus ku niemu przyſtąpił/
22:
Chceſz Ezopie bych ćię kupił:
23:
Rzekł mozeſz ieſlić ſie widzi/
24:
Nikt ćię k temu nieprzypędzi
25:
Maſzli wolą miech rozdźiergay/
26:
Kupcowi zá mię pieniądze day:
27:
Niemożeſzli go rozwięzáć/
28:
Nie żáłuy go też y zrzezáć.
29:
Tedy Xántowi vcżniowie/
30:
Widząc go tákiego w mowie:
31:
Mowili/ bárdzo roſtropny/
32:
Y niemal Xántowi rowny.
33:
Y rzekł záśię Xántus k niemu/
34:
Pokuſzáiąc iego rozumu:
35:
Kupię ćię iuż iáko ſam chceſz/
36:
Ieſliźe mi nie vćiecżeſz. | Ezop |
strona: B3
kolumna: a
1:
Ezop mu odpowiedział/
2:
Ieſlibych ia vćiec wolą miał:
3:
Milcżkiembych ſie poprowádził/
4:
Ciebiebych ſie oto nie rádził.
5:
Rzecże mu Xánt prawdę mowiſz
6:
Iuż wierzę iż mię nie zdrádziſz:
7:
Niemaſz żadney więtszey wády
8:
Iedno żeś bárzo ſzkárády.
9:
On rzekł/ kto chce cżłowieká ba=
:
(cżyć/
10:
Nie trzeba ná kraſę pátrzyć:
11:
Bacż cnotę y obycżáie/
12:
Ktorać dobry vmyſł dáie.
13:
Tedy Xántus rzecże kupcowi/
14:
Zacżże ten co známi mowi:
15:
Kupiec ſie temu dziwował/
16:
Iż ſzkárádego kupował.
17:
Rzekąc nie dobrze kupiey znaſz/
18:
Zádne bierzeſz/ cudne puſzcżaſz:
19:
Weźmi z onych cudnych iednego/
20:
A nie kupuy ták ſzpetnego.
21:
Xantus rzekł o to nic niedbay/
22:
Tego mi żádnego przeday:
23:
Niechćiey zemną wiele gádáć/
24:
Słowem powiedz zacż go maſz dáć
25:
On rzekł zá ſześćdzieśiąt groſzy/
26:
Lubo ieſt tań lubo drożſzy:
27:
Kiedyć ſie táko ſpodobał/
28:
Day Boże by k niemu ſzcżeśćie miał.
29:
Vcżniowie ſie hnet zrzućili/
30:
Kupcowi go zápłáćili:
31:
A tym tárgiem ktoryś ſłyſzał/
32:
Xantowi ſie Ezop doſtał.
33:
Gdy to Celnicy ſłyſzeli/
34:
Támo ná targ brzybieżeli:
35:
Iżby im ten Cło zápłáćił/
36:
Ktoby niewolniká kupił. | Wten |
kolumna: b
1:
W ten cżás Xantus kupcá żądał
2:
Aby mniey niż wźiął powiádał:
3:
A tę zmowę przeto cżynił/
4:
Iżby tám łátwiey Cłá odbył.
5:
A gdy ſie długo zmawiáli/
6:
A Celnicy ich cżekáli:
7:
Ezop ná nie pálcem ſkazał/
8:
A z Celniki táko gadał.
9:
On mię przedał/ á ten mię ma/
10:
A ieſlić ſie k temu niezna:
11:
Nie będzieć to ku mej ſzkodzie/
12:
Iużći będę ná świebodzie.
13:
Celnicy rzekli Xántowi/
14:
Gdyż ten táko tráfno mowi:
15:
Nic od ćiebie nie żądamy/
16:
A cłoć iuże odpuſzcżamy.
17:
Więc ſie Xántus k domu wez=
:
(brał/
18:
A Ezop go náſládował:
19:
A tám z Ezopem gadáiąc/
20:
Xántus chodził pośikáiąc.
21:
Ezop go zá płaſzcż vchwyćił/
22:
A ty ſłowá k niemu mowił:
23:
Iedno mię záſię nie przedaſz/
24:
Záprawdę mię nie długo maſz.
25:
Niemogęćiem przy tákim trwáć
26:
Ktory ſie nie vmie ſromáć.
27:
Iáko ty idąc pośikaſz/
28:
Nie ludzki vcżynek dziáłaſz.
29:
Alboś mi to ná przykład dał/
30:
Iżbych ſłużby nie zámieſzkał:
31:
Abych wſzyſtko dziáłał chodząc/
32:
Biegáiąc ſrał á nie śiedząc.
33:
Rzekł Xánt/ Ezopie poſłuchay:
34:
Tego domniemánia niechay:
35:
Przetomći ia ták chodząc ſzcżał/
36:
Bych ſie tych ſzkod vwiárował | Naprzod |
strona: B3v
1:
grafika
kolumna: a
1:
Naprzod gorącá ſłonecżnego:
2:
Bo to głowie nic gorſzego:
3:
Druga áby párá z mocżu/
4:
Nie mogłá mi przyść ku ocżu.
5:
On rzekł/ przetożeś ták dziáłał/
6:
A podobnąś przycżynę miał:
7:
Tedyś doſyć mądrze cżynił/
8:
Przepuśćiſz mi com ćię winił.
9:
Gdy ſie przybliżáli k domowi/
10:
Rzecże Xántus Ezopowi:
11:
Przed drzwiámi tu poſtoy ſobie/
12:
Aż pániey powiem o tobie.
13:
Y wſzedł Xántus do żony ſwey/
14:
A ty ſłowá iął mowić kniey:
15:
Iuż mię dáley nie kłopocy/
16:
Skárżąc ſie we dnie y w nocy.
17:
Iákobych záwżdy ſługi twe/
18:
Obrácał ná potrzeby ſwe:
19:
Kupiłćiem ſługę tákiego/
20:
Nie widziáłáś cudnieyſzego. | Dźiewki |
kolumna: b
1:
Dziewki gdy to vſłyſzáły/
2:
A poprawdzie to mnimáły:
3:
Ięły ſie miedzy ſobą wádzić/
4:
Iedná drugą chcąc vprzedzić.
5:
Rzekąc/ przetoć go Pan kupił/
6:
Aby on moim mężem był:
7:
Boć mi to dawno obiecał/
8:
Iżby mię rychło zá mąż dał/
9:
Druga rzekłá by ſen miáłá/
10:
Iżem ſie z nim byłá oddałá:
11:
A tákoć to zá pewne mam/
12:
Iż go ia ſámá otrzymam.
13:
Tedy żoná rzekłá Xántowi/
14:
Chwálnyć ten to ſługá nowy:
15:
Chćieyże go nam wżdy vkázáć/
16:
Byſmy go mogli oględáć.
17:
Xántus nátychmiaſt roſkazał/
18:
lżeby go kto záwołał:
19:
Tego co przed drzwiámi ſtoj/
20:
Niechać ſie ſám wniść nie boj. | Owa |
strona: B4
kolumna: a
1:
Owa dziewka iedná z onych/
2:
Skradſzy ſię od towáryſzek ſwych:
3:
Táiemnie w przod wybieżáłá/
4:
By Ezopá oglądáłá.
5:
A kiedy drzwi otworzyłá/
6:
Táko z rádośćią mowiłá:
7:
Ten mąż nowy gdzieby był/
8:
Ktorego mi moy pan kupił.
9:
Rzekł iey ezop/ tj ſzcżeśćie maſz/
10:
Otom ia ieſt kogo ſzukaſz:
11:
Będzieſz ſie we mnie kocháłá/
12:
Gdy by mię dobzre poznáłá.
13:
A vyrzawſzy ták ſzpetnego/
14:
Táko kuńſztowáłá z niego:
15:
Coż to złego á nie cżłowiek/
16:
Vkaż ogon boś wilkołek.
17:
On rzekł/ ieſli będzieſz żędáć/
18:
Y ogon możeſz oględáć:
19:
A tám do śieni iuſz chćiał wniść/
20:
Oná go niechćiáłá wpuśćić.
21:
kolumna: b
1:
Ale do dziewek bieżáłá/
2:
A tę im rzecż opowiedziáłá:
3:
Idźćie też á oglądajćie/
4:
O ktorym ták pilnie gadaćie.
5:
Szedſzy druga otworzyłá/
6:
A Ezopá w dom wpuśćiłá.
7:
A widząc go ták ſzpetnego/
8:
Odwroćiłá twarz od niego.
9:
A kiedy iuż był w dom puſzcżon/
10:
Vcżynił przed Páná vkłon:
11:
Zoná kiedy go widziáłá/
12:
K śćienie ocży odwracáłá.
13:
Nárzekáłá rzewno płácżąc/
14:
A ná ſwego mężá ſkárżąc:
15:
Rzekąc mu iákiś mi dźiw dał/
16:
Iedno by ſie ze mnie náśmiał.
17:
Xántus iey rzekł/ Páni miła/
18:
Iużeś mi ſługę zgániłá:
19:
A nie wdzięcżnáś dáru mego/
20:
Nie kupięć potym żadnego.
21:
grafika
| Páni mu |
strona: B4v
kolumna: a
1:
Páni mu odpowiedziáłá/
2:
Iuż ſie byłá rozgniewáłá.
3:
Wiem iż mię ty nienawidziſz/
4:
A o innej żenie myśliſz.
5:
Przeto śię záwżdy maſz k temu/
6:
By mię rychley pozbył z domu:
7:
Y oto ná me przekory/
8:
Nábyłeś tákiey potwory.
9:
Aleć łatwie temu pogodzić/
10:
Iedno mi chćiey poſag wroćić:
11:
Gdym ći ták bárdzo niemiłá/
12:
Nie będęć więcey wádziłá.
13:
Xántus tákim ſie ſłowom śmiał
14:
A ná Ezopá poglądał:
15:
Rzekąc/ á cożći śię dzieie/
16:
Iż ći mowy niedoſtáie.
17:
Wſzákeś przedtym śiłá mowił/
18:
Kiedyś zemną ná drodze był:
19:
Otoż kiedy trzebá milcżyſz/
20:
Albo co mowią nieſłyſzyſz.
21:
Ezop rzekł/ chceſz Pánie poſłu=
:
(cháć/
22:
A ſobie pokoy vdziáłáć:
23:
Odbądźże tey pániey ſporney/
24:
Latwie nabędzieſz powolney.
25:
Xánt rzekł/ milcż łotrze co mowiſz/
26:
Ieſzcżeli tego niewidziſz:
27:
Iże iey bárzo ſzánuię/
28:
Bo ią iáko ſiebie miłuię.
29:
Rzekł Ezop/ ieſli ták dziáłaſz/
30:
Iáko mi to ſam powiádaſz:
31:
Tedy ćię żoná związáłá/
32:
A y ogłow ná ćię wdziáłá.
33:
Obroćiwſzy śię ku pániey/
34:
Táko mowić pocżął ku niey:
35:
Goſpodze ále ſie nie gnieway/
36:
A málucżko mię poſłuchay. | Tákie= |
kolumna: b
1:
Tákiegoby ſługi chćiałá/
2:
By tę ſłużbę ponim miáłá:
3:
Ktoryby ćię w łáźni śćierał/
4:
Nogi vmył/ łoże vſłał.
5:
Ktoryby też był podobny/
6:
Kędzierzáwy y wymowny/
7:
Iż gdyćby wdzięk vcżynić chćiał/
8:
Z Filozofá by ſie náśmiał.
9:
Prawdę Euripides piſał/
10:
Ien niewieśćią złość dobrze znał:
11:
Vporność ich vkázuiąc/
12:
A náukę innym dáiąc.
13:
Mnogieć ſą morſkie nawáły/
14:
W rzekách też vpor niemáły:
15:
Trudnać bárdzo rzecż vboſtwo/
16:
Trudnych rzecżj wielkie mnoſtwo.
17:
Ale nic nietrudnieyſzego/
18:
Y ku znoſzeniu ćieżſzego:
19:
Iáko niewiáſtá ſwey woley/
20:
Nie naydzie rownia złośći iey.
21:
Przetoż y ty Páni miła/
22:
Byś śię bárdzo niekwápiłá:
23:
Chćieć áby tácy ſłużyli/
24:
Ktorzyby podobni byli.
25:
Chceſzli v mężá być wdzięcżną/
26:
Sławę záchowáć pocżeſną:
27:
Przez ktorey ty niemożeſz żyć/
28:
Ieſli chceſz dobrą żoną być.
29:
Nuż śię oná rozgniewáłá/
30:
Gdy ty ſłowá vſzłyſzáłá:
31:
Rzekąc/ pátrz tego łotrá ſzpetneo
32:
Iużći ięzyká długiego.
33:
Y Boże ſie tego pożal/
34:
Iż mi ty ſłowá mowić śmiał:
35:
Teraz ći będę milcżáłá/
36:
A ſwego cżáſu pátrzáłá. | Rzekł |
strona: C
kolumna: a
1:
Rzekł Xántus/ iuż śię iednaymy/
2:
A tego ſwaru niechaymy:
3:
Ezop áby pánią przeprośił/
4:
Ieſliby iey w cżym przewinił.
5:
Ezop rzekł toć niepodobna/
6:
By niewiáſtá byłá zgodna:
7:
Nierychłoćiem gniew opuśći/
8:
Bywſzy winną ieſzcże ſie mśći.
9:
Rzekł Xánt/ iużći o tym doſyć/
10:
Niechćieyże ty więcej mowić:
11:
Bom ćię ia nie ná ſwar kupił/
12:
Ale áby mi poſłuſzen był.
13:
A wźiąwſzy koſz zá mną ſie bierzj
14:
Nákupim źiela k wiecżerzy:
15:
Y ktemu ſie przechodzimy/
16:
A potym więc lepiey ziemy.
17:
A gdy tám iuż w ogrodzie był/
18:
Xant zagrodnikowi mowił:
19:
Miły bráćie przeday nam źiela/
20:
Coby byłá pełna kobiela.
21:
kolumna: b
1:
Ogrodnik to hnet vdziáłał/
2:
Szedł ná ogrod źiela nárwał.
3:
Xántus mu dobrze zápłáćił/
4:
A k domowi ſie pokwápił.
5:
A gdy ſie ták roſzchodzili/
6:
Rzekł ogrodnik Miſtrzu miły:
7:
Proſzę ćię by mi powiedział/
8:
Oco ćię tu będę pytał.
9:
Rzekł Xánt/ ocoć trzebá pytay/
10:
Iedno mi cżáſu niemięſzkay:
11:
Boć mam iney ſpráwy doſyć/
12:
Dla ktorey muſzę rychło iść.
13:
On rzekł á przecżże to źiele/
14:
O ktorym ieſt pracey wiele:
15:
Nietáko mi prętko wſchodzi/
16:
Iáko co ſie ſámo rodzi.
17:
Xántus tę gadkę vſłyſzał/
18:
Ale iż iey zgádnąć nieumiał:
19:
Rzekł iże boſkie zrządzenie/
20:
Rozdźieliło wſzyſtkim rodzenie.
21:
grafika
| A ſkryte |
strona: Cv
kolumna: a
1:
A ſkryte ſą tego przycżyny/
2:
Sam ie Bog wie á nie inny.
3:
A ták to ſą dziwne rzecży/
4:
Nie znośi rozum cżłowiecży:
5:
Ezop kiedy to vſłyſzał/
6:
Temu ſię bárzo śilnie śmiał:
7:
Xánt mu rzekł á coż to dziáłaſz/
8:
Albo ſie ze mnie náśmiewaſz?
9:
Ezop rzekł bárzo náśmiewam/
10:
Aleć tobie zá złe nie mam:
11:
Śmieię ſie z Miſtrzá głupiego/
12:
Ktory ćię nie náucżył tego.
13:
Toż tho mądrego płácenie/
14:
Skłádáć ná Boſkie zrządzenie:
15:
Co ſam rozum okázuie/
16:
Iż to náturá ſpráwuie.
17:
Ták iákoś ty odpowiedziáł/
18:
Ledá ſkotak by to wiedział:
19:
Przycżynyć ten nie powiada/
20:
Kto ná Bogá wſzyſtko ſkłáda.
21:
Xántus rzekł/ więc kiedy wieſz/
22:
Cżemuſz przycżyny nie powieſz:
23:
On rzekł/ ieſli mi przepuśćiſz/
24:
Przycżynę ſłuſzną vſłyſzyſz.
25:
Xántus chcąc tę rzecż ogrodzić/
26:
Iż gadce nieumiał zgodzić:
27:
A nie dáiąc po ſobie znáć/
28:
Ná Ezopá to iął ſkłádáć.
29:
Rzekąc ku ogrodnikowi/
30:
Nieſłuſznać Filozofowi/
31:
O ták lekkich rzecżach wiedzieć/
32:
Ktore może vcżeń powiedzieć.
33:
Otoż tego o to pytay/
34:
A coć powie pilnie ſłuchay:
35:
Tenći przycżynę vgodzi/
36:
Iáko ſie łocygá rodzi. | Ogro= |
kolumna: b
1:
Ogrodnik ná Ezopá weźrzał/
2:
Rzekąc/ więcby ten co vmiał:
3:
Bárzoć k temu niepodobny/
4:
Boć plugáwy iteż żádny.
5:
Ezop rzekł temu ſie nie dziwuy/
6:
Po twarzy ſie nie známionuy:
7:
O coś pytał tego ſłuchay/
8:
O moię kraſę nic niedbay.
9:
Pytałeś przecż ono źiele/
10:
O ktorym ieſt pracey wiele:
11:
Nigdy ták prętko nie wſchodzi/
12:
Iáko co ſie ſámo rodzi.
13:
Ziemiá mátká wſzyſtkich rzecży/
14:
Ziele rodzi iáko dzieći:
15:
Y o tych więtſzą pracą ma/
16:
Ktore oná ſámá chowa.
17:
Ale ktore iey polecą/
18:
Nie chowa ich z táką piecżą:
19:
Iák mężowych dzieći mácochá/
20:
Nie ták iáko ſwoich kocha.
21:
Ogrodnik gdy to vſłyſzał/
22:
Rzekł doſyćieś mi vdziáłał:
23:
A dziękuięć iże to znam/
24:
Y to źiele dármoć iuż dam.
25:
Y ieſzcże kiedyć pogodá/
26:
Przydzi do mego ogrodá:
27:
A bierz ſobie coć potrzebá/
28:
Pięniędzyć dáwáć nie trzebá.
29:
Więc názáiutrz Xánt w łáźni był/
30:
A z ſwymi ſie cetniki mył:
31:
Tám Ezopowi roſkazał/
32:
By rychley obiad gotował.
33:
A ſzocżewicę vwárzył/
34:
Y inne rzecży przypráwił/
35:
Bo pry iák z łáźniey wynidą/
36:
Nátychmiaát obiedwáć będą. | Ezop |
strona: C2
kolumna: a
1:
Ezop bieżąc nie omieſzkał/
2:
W wielki gárniec wody nálał:
3:
Ziárno ſzocżewice weń włożył/
4:
A ták do ogniá przyſtáwił.
5:
Potym ſpráwił co potrzebá/
6:
Przykrywſzy ſtoł nákładł chleba:
7:
Tákże ſwego Páná cżekał/
8:
Kiedy iuż z łáźney wyniść chćiał.
9:
Xántus też kiedy ſie iuż zmył/
10:
Przyjaćioł ná obiad prośił:
11:
Rzekąc/ wiem iż vcżynićie/
12:
Socżewicę zemną ziećie.
13:
Bowiem przyiaćielſtwo pewne/
14:
Niedba o karmie koſztowne:
15:
Przyiaćiele tego pátrzáią/
16:
Iáką wolą k ſobie máią.
17:
Tedy Xánt Ezopowi kazał/
18:
Aby ſie im vmyć podał:
19:
On wźiął ſzáflik hnet weń náſzcżał/
20:
Przyniowſzy przed pánem trzymał:
21:
Xánt po ſmrodzie ſzcżyny poznał
22:
Ezopowi przeto bákał:
23:
Co cżyniſz álboś oſzálał/
24:
Przecżeś nam midnice niedał.
25:
On ſie záśię prędko rzućił/
26:
Prozną miednicę pochwyćił:
27:
Xánt rzekł/ álbo rozumu niemaſz/
28:
Iż táko rzecżámi mieniaſz.
29:
Ezop rzekł/ nic ia nie ſzálam/
30:
Kiedy tákie rzecży dziáłam:
31:
Boś mi to dawno przykazał/
32:
Co mi rzecżeſz bych to dziáłał.
33:
Nie rzekłeś mi w miednicę wody
:
(day
34:
Abo co potrzeb przypráwiay:
35:
A ieſzcżeś ći niewdzięk dziáłam/
36:
Gdy co każeſz tedyć podam. | Xánt |
kolumna: b
1:
Xánt śię ku drużynie obroćił/
2:
O Ezopie z nimi mowił:
3:
Otom ſobie Miſtrzá kupił/
4:
Iżby mię ku ſwey woley vcżył.
5:
A kiedy iuż k ſtołu śiedli/
6:
Wſzytcy ſpołem áby iedli:
7:
Xánt Ezopowi roſkazał/
8:
Aby im ſzocżewicę dał.
9:
Ezop źiárno ſzocżewice/
10:
Wźiął z gárncá nioſł ie ná łyſzcże:
11:
Xánt mniemáiąc by koſztowáć/
12:
Iął źiárno pálcy rośćieráć.
13:
Rzekąc/ w práwj cżás vwrzáłá.
14:
Daway by ſie nieprzeſtáłá:
15:
On im tylko vkrop poſtáwił/
16:
W ktorym ono źiárno wárzył.
17:
Xant o ſzocżewicę ſpytał/
18:
Ezop rzekł/ wſzákem ći ią dał:
19:
On rzekł/ ono źiárno pierwey/
20:
Azaſz tego niemáſz więcey.
21:
Ezop rzekł/ tákćiem ia rozumiał
22:
Gdyś mi wárzyć roſkázował:
23:
Iześ ſzocżewicę mowił/
24:
Przetom iedno źiárno włożył.
25:
Xántus tego ſie záſromał/
26:
A przed gośćmi ſie wymawiał:
27:
Ten pry ſługá wiłoſtwem ſwym/
28:
Y mnie vcżyni ſzalonym.
29:
A wſzákoſz byſmy wżdy iedli/
30:
A nie prozno zá ſtoł śiedli:
31:
Idź kup cżtery nogi wieprzowe/
32:
Niechay będą hnet gotowe:
33:
Bieżawſzy Ezop nogi kupił/
34:
Do ogniá w gárncu przyſtáwił:
35:
A Xánt tego iuż pilen był/
36:
Iákoby go zá przycżyną zbił. | C ij | Przeto |
strona: C2v
kolumna: a
1:
Przeto gdy Ezop niepátrzał/
2:
Iednę nogę z gárncá wyrwał:
3:
A z pilnośćią ią záchował/
4:
Aby ztąd nań przycżynę miał.
5:
Ezop przjſzedł w gárniec náźrzał
6:
A iedno trzy nogi widział:
7:
Hnet śię przycżyny domyślił/
8:
A przećiw niey ták vcżynił.
9:
Nátychmiaſt do ſtáyniey bieżał.
10:
Gdzie karmny wieprz támo leżał:
11:
Nożem mu nogę vrzázał/
12:
By w gárncu cżterzy ſpełná miał.
13:
Ale wżdy Xánt iże ſie bał/
14:
Aby Ezop precż niebieżał:
15:
Kiedy on tám ná dole był/
16:
Záśię nogę w gárniec włożył.
17:
Ezop gdy wſzyſtko zgotował/
18:
A iuż nogi ná ſtoł dawał.
19:
Pięć ich na miſę wyłożył/
20:
Xántus go ſłowy vprzedził.
21:
kolumna: b
1:
Ezopie coś to vdziáłał/
2:
Aza ten wieprz pięć nog miał:
3:
On rzekł/ á dwá wiele ich máią/
4:
Xánt rzekł/ ośḿ ich policżáią.
5:
Ale tu pięć od iednego/
6:
Nie widziałem nigdy tego:
7:
On rzekł/ gdy do ſtáyni poydzieſz/
8:
Trzy v ſwego wieprza naydzieſz:
9:
Xánt ná przyiaćioły poźrzał/
10:
A z ſromem knim táko gadał:
11:
Mamżeć to ſługę dobrego/
12:
Vcżynić mię ſzalonego.
13:
Rzekł Ezop/ ázaś niewiedział/
14:
Wſzákoś wiele piſmá cżytał:
15:
Cżego z rozumem nie cżyniſz/
16:
Tymże iuż cnoty vmyliſz.
17:
Xánt iż nań przycżyny niemiał/
18:
Iuż ták ſobie milcżąc ſiedział:
19:
Inną rzecż z gośćmi gadáiąc/
20:
A w śmiech pierwſzą obracáiąc.
21:
grafika
| Názáiutrz |
strona: C3
kolumna: a
1:
Názáiutrz Xántowi vcżniowie/
2:
Będąc z nim w ſzkolney rozmowie:
3:
Ieden z vcżniow tym go pocżćił/
4:
Ná obiad go ochotnie prośił.
5:
A gdy przy obiedzie śiedział/
6:
Ezopowi kołacż podał:
7:
Rzekąc/ idź Ezopie co rychley/
8:
A day to moiey powolney.
9:
Ezop on to kołacż nioſąc/
10:
Dumał ſobie táko mowiąc:
11:
Iużći mam ná Pánią drogę/
12:
A ſwych ſie krzywd pomśćić mogę
13:
Przyſzedł więc pániey záwołał/
14:
Rzekąc/ nie tobieć Pan poſłał:
15:
Kazał to dáć ſwey powolney/
16:
Mnimam iż tey pśicżce máłey.
17:
Páni iemu ięłá łáiáć/
18:
Zdrayce złodzieie zádawáć:
19:
Ieſzcżeżeś tego nie przeſtał/
20:
By śię zemnie nienaśmiewał.kolumna: b
1:
On záwołał/ choć ſám perlicżko:
2:
Wierna Páńſka miłośnicżko:
3:
Teraz dobry byt poznay/
4:
Tym kołacżem gárdło nátkay.
5:
Pśicżká k niemu przybieżáłá/
6:
Z rádośćią ſie vmiezgáłá:
7:
On kołacżá vłámuiąc/
8:
Wſzyſtek iey dał táko mowiąc:
9:
Tobieć Pan przyſłał powolney/
10:
By ij śniádłá/ á nie inney:
11:
Y práwieś iego powolna/
12:
Gdyżeś tego dáru wdzięcżna/
13:
A gdy iuż pśicżkę nákarmił/
14:
Ku Xántowi ſie záś wroćił:
15:
Xánt go więc potym zopytał/
16:
Ieſli iego powolney dał.
17:
On rzekł/ tákem vcżynił/
18:
Y przynieiem do tychmiaſt był:
19:
Aże wſzyſtek kołacż śniádła/
20:
Odrobinká go nie vpádłá.
21:
grafika
| C iij | Xánt |
strona: C3v
kolumna: a
1:
Xánt rzekł á coż wżdym mowiłá
2:
Wdzięcżnáli kołacżá byłá:
3:
On rzekł iż nic nie gadáłá.
4:
Wſzakożby ćię rádá widziáłá.
5:
Pani więc ták ſie gniewáiąc/
6:
Poſzłá ná łoże ſtękáiąc:
7:
Dworne rzecży tám myśliłá/
8:
Iákby śie tego pomśćiłá.
9:
A gdy było po obiedzie/
10:
Mądrzy ludzie w ſwey bieśiedzie:
11:
Ięli o rzecżách rozmawiáć/
12:
A gádki ſobie zádáwáć.
13:
A ieden z nich táko ſpytał/
14:
Miły Miſtrzu radbym wiedział:
15:
W poſpolitey ſpráwie ludzkiey/
16:
Co im więc ma przyść natrudniey.
17:
Ezop dáleko w kąćie ſtał/
18:
Hnet tey gadce porozumiał:
19:
Rzekł/ tedy tá burdá będzie/
20:
Kiedy Pan Bog ná ſąd śiędzie.
21:
A vmárli będą wſtáwáć/
22:
Y ſwe ćiáłá znowotku bráć:
23:
Będą mieć wiele trudnośći/
24:
Pátrząc wſzelki ſwoich kośći.
25:
Tám ſie wſzyſcy zádziwili/
26:
Iego rozum pochwalili:
27:
Rzekąc dobrego Miſtrzá ma/
28:
Przetoć táko odpowiáda.
29:
Drugi rzekł/ to mi zgádnićie/
30:
Gdy ie ćiągną ná zábićie:
31:
Cżemu owcá idąc milcży/
32:
A wieprz záśie śilno kwicży?
33:
Ezop rzekł/ iż owce doią/
34:
Więc ſie cżłowieká nie boią:
35:
Y cżęſto w ręku bywáią/
36:
Gdy im wełnę poſtrzygáią. | A táko |
kolumna: b
1:
A táko on zwycżay máiąc/
2:
Idzie owcá niewołáiąc:
3:
Mnima by ią miano doic/
4:
Albo ku ſtrzyżeniu ſtroić.
5:
Ale wieprz w ręku nie bywa/
6:
Poki żyw poty vżywa:
7:
Gdy go imą więc ſie wierći
8:
Nádziewa ſie iſtey śmierći.
9:
Wſzyſcy temu przyzwolili/
10:
A Ezopá pochwalili:
11:
Pożegnawſzy ieden drugiego/
12:
Sżedł kożdy do domu ſwego.
13:
Xánt przyſzedſzy pániey pytał/
14:
Ná łożu ią ſmutną záſtał:
15:
Lágodnie śię k niey przychylił/
16:
By z nią nieco krotochwilił.
17:
Oná lice odwrociłá/
18:
Ręce mu precż odrzućiłá:
19:
Rzekąc/ dáley mi pokoy day/
20:
Inney żony ſobie pátrzay.
21:
Xánt ku niey łágodnie rzecże/
22:
Nie gnieway ſie miłe ſerce:
23:
Nieſłuſzeć to rządu twemu/
24:
Przykro mowić mężowi ſwemu.
25:
Oná k niemu puść mię z domu/
26:
Niechcęć być śmiechem nikomu:
27:
Będzieſz ſie tu z pśicą głáſkał/
28:
A wſzákoś iey kołacż poſłał.
29:
Xánt niewiedząc co ſie dzieie/
30:
Iey ſie zágniewániu śmieie:
31:
Rzekąc/ poſłałemći ſwoy dział/
32:
Ktoryć odemnie Ezop dał.
33:
Oná mu mnieć nic niedano/
34:
Pśice k temu záwołano.
35:
Cżęſto tákie figle leieſz/
36:
Ze wſzyſtkiego śię wyśmieieſz. | Xánt |
strona: C4
kolumna: a
1:
Xánt rzekł bacżęć wżdy com cżynił/
2:
Boćiem w ten cżás pijan nie był:
3:
Iśćieć był Ezop oſzálał/
4:
Ieſlić pśicy ten kołacż dał.
5:
Záwołayćie mi Ezopá/
6:
Tego ſzalonego chłopá:
7:
Przyſzedł Ezop przed nim ſtánął/
8:
Xánt go ſrogo pytáć nácżął:
9:
A komuś ty on kołacż dał/
10:
Com ia ſwey powolney poſłał?
11:
On rzekł/ á któreyże inney/
12:
Dałćiem go twoiey powolney.
13:
Xánt rzekł/ páni otoż ſłyſzyſz/
14:
A coż ku tey rzecży mowiſz?
15:
Oná/ niechay mowi co chce/
16:
Nie dałći mnie/ ále pśicżce.
17:
Xánt rzekł/ á cżemuż ty kłámaſz/
18:
Albo ze mnie błazná dziáłaſz:
19:
Powiedz/ gdzie tá ma powolna.
20:
Nád mą żonę ktora inna.
21:
Ezop pśicżki wnet záwołał/
22:
Xántowi ná nię vkazał:
23:
Rzekąc/ oto twa powolna/
24:
Bez wſzey zdrády tobie wierna.
25:
Boć niewiáſta nie miłuie/
26:
Choćiać ſie ták vkázuie:
27:
W káżdey ći doſyć chytrośći/
28:
Nie naydzieſz ſtałey miłośći.
29:
W máłey rzecży niećierpliwa
30:
A mężowi pyſzna bywa:
31:
Grożąc precż ſie z domu bierze/
32:
Nieſtałać ieſt w ſwoiey wierze.
33:
Aleć pies cżłowieku wierny/
34:
Acż go bijeſz wżdyć pokorny:
35:
Gdy záwołaſz tedy przyidzie/
36:
Nie bierze ſie nigdziey indzie. | Przetoż |
kolumna: b
1:
Przetoż gdyś mną nieco poſłał/
2:
Tákeś mi roſkázowáć miał:
3:
Nieś to mey żenie vporney/
4:
A mnie nigdy niepowolney.
5:
Xánt chcąc ſie żenie wymowić/
6:
Otóżćiem ia w tym nie krzyw nic:
7:
Sługáć głupi to pomieſzał/
8:
Iż podług ſwey dumy dziáłał/
9:
Ale bądź ſercá dobrego/
10:
Pomſzcżęć ſie ia nád nim tego:
11:
Będęć tego záwżdy pátrzył/
12:
Iakobych go zá to vbił.
13:
Páni rzekłá/ iuż tám idźi/
14:
A dziáłay z nim coć ſie widzi.
15:
Chceſz vwárzyć álbo vpiec/
16:
Iuż o tym wiedz: iać poydę precż.
17:
Potym gdy cżás vpátrzyłá/
18:
Z domu ſie wyprowádziłá:
19:
A v przyiaćioł mieſzkáłá/
20:
Záſię ſie wroćić niechćiáłá.
21:
Xant gdy ſie thego dowiedział/
22:
Iey odeſzćia ieſt żáłował:
23:
Poſłał k niey by ſie wroćiłá/
24:
Oná tym pyſznieyſza byłá.
25:
A dla tego ſie záſmęćił/
26:
Aż k niemu Ezop przyſtąpił:
27:
Niechayże tego troſkánia/
28:
Słuchay mego porádzenia.
29:
Dopuść ſie tey Pániey gniewáć
30:
A rzkomo niechćiey o nię dbáć:
31:
A iać ſie przycżynię k temu/
32:
Zeć ſámá przydzie do domu.
33:
Xánt ſie nieiáko poćieſzył/
34:
Ezopowi rzecż polećił:
35:
Aby ią táko ſpráwował/
36:
Iákoby winien nie oſtał. | Ezop |
strona: C4v
kolumna: a
1:
Ezop ná targ ſie pośpieſzył/
2:
Kur y gęśi koſz nákupił:
3:
Y ſzedł po połáći oney/
4:
Kędy był dom iego Pániey.
5:
A iákoby nic niewiedział/
6:
Sługi przed domem zopytał:
7:
Máćieli co przedáynego/
8:
A ná ſwadźbę przygodnego?
9:
On ſpytał/ gdzie ſwádźbá ma być/
10:
A kto śie to ma ożenić?
11:
Ezop rzekł/ Xántus gotuie/
12:
A iutro żonę poymuie.
13:
Sługá kiedy to vſłyſzał/
14:
Zenie Xántowey powiedział:
15:
Oná ſie hnet rozrzewniłá/
16:
Do Xántá ſie pośpieſzyłá.
17:
Wielkim głoſem wołáiąc/
18:
Weſzłá w dom ták nárzekáiąc:
19:
Nátożeś ſługę nápráwił/
20:
Iżby mię był z domu pozbył. | Słu= |
kolumna: b
1:
Słuchy Xánćie toć nie będzie/
2:
Zadnać tu ina nie wnidzie:
3:
A inſzey ći poiąć nie dam/
4:
Dokąd w ſobie duſzę trzymam.
5:
A tákoż domá oſtáłá/
6:
Z Xántem ſie potym ziednáłá:
7:
Ien z onego poćieſzon był/
8:
Swych vcżniow ná obiad prośił.
9:
Więc Ezopowi polećił.
10:
Aby ſzedſzy ná targ kupił:
11:
Coby było nalepſzego/
12:
Aby vcżćił gośćie iego.
13:
Ezop idąc z ſobą dumał/
14:
Iákby to rządnie ſpráwić miał:
15:
A przyſzedſzy do rzeźnikow/
16:
Nákupił świnich ięzykow.
17:
Ná obiad wſzyſtki przypráwił/
18:
Iedny vpiekł/ drugie zwárzył
19:
Potym rzekł/ by záſtoł śiedli/
20:
A kiedy cżás áby iedli. | Xántus |
strona: D
1:
grafika
kolumna: a
1:
Xántus śiadſzy kazał nośić/
2:
Chcąc ſwe gośćie dobrze vcżćić:
3:
Ezop im przynioſł ięzyki/
4:
Z octem/ z pieprzem/ y z gwoździki
5:
Gośćie tego wdzięcżni byli/
6:
Ku Xantowi ták mowili/
7:
Miſtrzu ty twoie obiády/
8:
Práwieć ſą mądrych bieśiády.
9:
Wſzyſtko rozumnie ſpráwiono/
10:
Nierządu nie opuſzcżono:
11:
Y karmieć to bárzo ſmácżne/
12:
Y ku zdrowiu pożyteczne.
13:
A potym Xántus záwołał/
14:
Aby co inego dawał:
15:
Tákże ięzyki poſtáwił/
16:
Ktore był z cżoſnkiem przypráwił.
17:
A rzecże ieden z śiedzących/
18:
Dawayże nam ięzykow tych:
19:
Iuż nie będziem śiedzieć milcżkiem
20:
Ięzyk ſie z oſtrzy z ięzykiem. | Máło |
kolumna: b
1:
Máło potym Xántus rzecże/
2:
Daway więcey maſzli ieſzcże:
3:
A Ezop miſę z ięzyki/
4:
Poſtáwił przed godowniki.
5:
Tám ná Ezopá weźrzeli/
6:
Więcey ięzykow niechćieli:
7:
Rzekąc/ długoż będzieſz nośić/
8:
Teyći karmiey mamy doſyć.
9:
Aż ſie iuż Xántus rozgniewał.
10:
A Ezopá przykro ſpytał:
11:
Cżemu nie dawaſz innego/
12:
Ieſli maſz co gotowego?
13:
On rzekł/ tylkoćiem vdziáłał/
14:
Y to oſtátek ná stoł dał:
15:
Mieyćie ná tym doſyć teras/
16:
Polepſzymy ná inſzy cżás.
17:
Xánt ſie nań gniewem poruſzy/
18:
Rzekąc/ ázać wrzod był w vſzy:
19:
A cżemuś nie kupił tego/
20:
Coby było nalepſzego. | D | Rzekł |
strona: Dv
kolumna: a
1:
Rzekł/ k temuć ſie będę znał:
2:
Iżeś mi to ták roſkazał:
3:
A dobrze iż ći ſłucháią:
4:
Ktorzy mą prze rozeznáią.
5:
Iać niewiem ábych winien był/
6:
Iżech ięzykow nákupił:
7:
A iedno mię poſłucháć chćiey/
8:
Powiemći dowod rzecży tey.
9:
Ięzycki cżłonek nalepſzy/
10:
A nád inne potrzebnieyſzy:
11:
Ktoregoby cżłowiek niemiał/
12:
Bydłu by ſie podobien sſtał.
13:
Z ięzykáć wſzyſtki mądrośći:
14:
Náuk wſzelkich ich chytrośći:
15:
Wſzelka ſpráwá kożdej rzecży/
16:
Przez ięzyk ſie záwſze tocży.
17:
Co kto ma wźiąć álbo theż dáć:
18:
Kupić álbo y przedáwáć:
19:
Ktorzy cżeść wiárę trzymáią/
20:
Ięzykiem to opráwiáią.
21:
Ięzykiem miáſtá buduią/
22:
Poſpolitą rzecż ſpráwuią:
23:
Przezeń Práwá ſpráwiedliwe/
24:
Y wſzyſtki kaźni cnotliwe.
25:
Ięzycki złącżáią małżeńſtwá/
26:
Iteż inne przyiaćielſtwá:
27:
Y wſzyſtkich ludzi mieſzkánie/
28:
Przez ięzyk ma ſwoie ſtanie.
29:
Abych miał wylicżáć wſzytek/
30:
Ktory ięzyk ma pożytek:
31:
Byłoćby to bárzo trudno/
32:
A cżaſu też tego zmudno.
33:
Gośćie gdy to wyſłucháli/
34:
Táko tę przę ſą zeználi:
35:
Iż Xánt w tȳ wſzytkim pobłądził/
36:
Co wżdy Ezop dobrze zrządził. | Potym |
kolumna: b
1:
Potym ſpołem wſzyſcy wſtáli:
2:
Xántowi podziękowáli:
3:
Rzekąc/ Miſtrzu niedziwuy nam/
4:
A to wſzyſtko przyimi zá kłam.
5:
Xántus názáiutrz ráno wſtał/
6:
Szedł z Ezopem tám gdzie cżytał:
7:
Támo ſie ſwym vcżniom ſpráwił/
8:
Y ná wiecżerzą ich prośił.
9:
Rzekł/ racżćie v mnie dziśia być:
10:
Lepieyći was iuż będę cżćić.
11:
Wcżoráć Ezop wſzyſtko zmieſzał/
12:
Ażem ſie przed wámi ſromał.
13:
Dziśia go muſzę náucżyć/
14:
Iáko cżego nam ma kupić:
15:
Karmie ſobie odmienimy/
16:
Stárych błędów zápomnimy.
17:
Więc Ezopá k ſobie wzowie/
18:
Rozumieyże moiey głowie.
19:
Mam mieć gośćie przy wiecżerzy/
20:
Rzadniey ſie k temu przybierzy.
21:
Idziſz ná targ á nie mieſzkay/
22:
Coć każę dobrze pámiętay/
23:
Kup co naydzieſz nagorſzego/
24:
Wſzytkim ludziom niewdzięcżnego.
25:
Ezop ſobie w tym nie wątpił/
26:
Szedł tákieſz ięzykow kupił:
27:
Niedziáłáiąc karmiey inney/
28:
Przypráwił ie iáko pierwey.
29:
A gdy iuż zá ſtołem śiedli/
30:
Ięzyki dał áby iedli:
31:
Oni mu/ á coż to cżyniſz?
32:
Ięzyki nas wſzyſtko karmiſz.
33:
Ezop rzekł/ mamći ich więcey/
34:
Iedno ty poiedzćie pierwey.
35:
Rzekł k niemu Xánt/ w coż dufaſz/
36:
Iże mey kaźni nie ſłuchaſz?| Azażem |
strona: D2
kolumna: a
1:
A zażem ćię ták nie vcżył/
2:
Aby iedno tego kupił:
3:
Co by było nagorſzego/
4:
Wſzyſtkim ludziem niewdzięcżneo.
5:
Rzekł Ezop/ práwieś oſądził/
6:
Y iam ći w tym niepobłądził.
7:
A co nád ięzyk gorſzego/
8:
Wſzyſtkim ludziem mierźieńſzego?
9:
Ięzykiem ſie zábijáią/
10:
Mocne Miáſta przewracáią:
11:
Walki y bitwy z ięzyká/
12:
On cżyni z Páná nędzniká.
13:
Y cokolwiek ludziom ſzkodzi/
14:
Wſzyſtko z ięzyká pochodzi:
15:
By záwżdy ludzie milcżeli/
16:
Więceyby pokoiu mieli.
17:
Owa ieden co tám ſiedział/
18:
Nád inne ſie mędrſzy widział:
19:
Chcąc Xántá k niemu pobudzić/
20:
Ták do niego nácżął mowić.
21:
Ieſli będzieſz pátrzył ná tego/
22:
Nie będzieſz mieć rządu żadnego:
23:
Azaż nie znáć po poſtáwie/
24:
Zeć nie godzien w żadney ſpráwie.
25:
Rzekł ezop/ dźiękuięć z przycżynj/
26:
Dwornieyſzyś niż ktory inny:
27:
A zá tákie porádzenie/
28:
Coć by dáć zá podárzenie.
29:
Xántus iuż więć ták z nim gadał/
30:
Myſląc iákoby go ſkarał:
31:
Y ſzukał tákiey przycżyny/
32:
Ze by go zbił bez wſzey winy.
33:
Márny łotrze coś vdziáłał/
34:
Iżeś Mędrcá dwornym názwał:
35:
Kogożeś niedwornego znał/
36:
Chcę ábych go tu oglądał. | Ezop |
kolumna: b
1:
Ezop wyſzedſzy y pátrzał/
2:
By gdzie niedwornego nálazł:
3:
A gdy wiele vlic ſchodził/
4:
Chłop ſie mu támo nágodził.
5:
Rzekł do niego/ oto Pan moy/
6:
Dał ćię prośić ná obiad ſwoy:
7:
Y będzię ćię z iadłem cżekał/
8:
Podź rychło áby niemieſzkał.
9:
Chłop nie rozmyſláiąc tego/
10:
Przecż wezwan od niepiłego:
11:
Wierzac ſłowom Ezopowym/
12:
Wſzedł do domu poſpołu z nim.
13:
A kiedy iuż było w domu/
14:
Siadł ſobie bez wſzego ſromu:
15:
Wiec Xántus rzekł do Ezopá/
16:
A coś to przywiodł zá chłopá?
17:
Ezop rzekł/ wſzákeś tego chćiał/
18:
Byś niedwornego oglądał/:
19:
Pokuśiſz go cżym kolwiek chceſz/
20:
Chytrośći zádney nie naydzieſz.
21:
Xántus ná Ezopá godząc/
22:
Wezwał Pániey táko rzekąc:
23:
Iżbych Ezopá mogł vbić/
24:
Coć roſkażę chćiey vcżynić.
25:
Potym głoſem rzekł żenie ſwey/
26:
Páni weźmi wody ćiepłey:
27:
Vmyi temu gośćiowi nogi/
28:
Ktory przyſzedł z dálekiey drogi.
29:
A to wſzyſtko przeto dziáłał/
30:
Iżby tym chłopá záſromał:
31:
Wżdjć pry będzie pocżeſność znáć/
32:
Nie da nog ſobie vmywáć.
33:
Páni ſie k niemu ſkłoniłá/
34:
Aby mu nogi vmyłá:
35:
Ale ſie iey nic nie ſromał/
36:
Wſzyſtek ſie iey ná wolą dał.| D ij | Siedząc |
strona: D2v
1:
grafika
kolumna: a
1:
Siedząc ſobie tako myſlił/
2:
Ten dobry Pan by mię vcżćił:
3:
Chcąc więtſzą łáske vcżynić/
4:
Dał mi pániey nogi vmyć.
5:
Potym rzekł/ gdyś go vmyłá/
6:
Słuſzna byś go też pocżćiłá:
7:
Oná to hnet vdziáłáłá/
8:
Kubek mu winá podáłá.
9:
Kmiotek iął ták ſobie myſłić/
10:
Acżkolwiek by im pierwey pić.
11:
Ale gdy chcą iżbych ia pił/
12:
Nie będę śię im przećiwił.
13:
Potym mu też rybę podał/
14:
Rzekąc iżeby pożywał:
15:
On co mu rzekł to vcżynił/
16:
Niſzcżego ſie niewymowił.
17:
Xánt więc złáiawſzy kucharzá/
18:
Cżemu to nieſmácżna warza:
19:
Kazał z niego ſzáty złupić/
20:
Przed ſobą ij miotłámi bić | Kmiotek |
kolumna: b
1:
Kmiotek ná ſwej myśli gwárzył/
2:
Dobrzeć ten kucharz vwárzył:
3:
Iśćieć mu krzywdę dziáłáią/
4:
Ieſli go o to ſzmágáią.
5:
Ale co ia mam do tego/
6:
Doſyć mnie ieſt pátrzáć ſwego:
7:
Podobnoć ſie dawno znáią/
8:
Latwieć śię záśie ziednáią.
9:
Xánt widząc gośćiá proſtego/
10:
Iż niedba nic o ſwar iego:
11:
Od gomonu máło przeſtał/
12:
A z kuchni ieść nośić kazał.
13:
Tedy piekarz kołacż poſtáwił/
14:
A Xántus nie dobrze bacżył:
15:
Kmiotek więcey cżćić ſie nie dał/
16:
Wſzyſtek kołacż w ſkiby ſkráiał.
17:
A gdy go chętnie pożywał/
18:
A o inne rzecży niedbał:
19:
Xánt z nowu pocżął gomonić/
20:
Chcąc Ezopá w winę wpráwić. | A na= |
strona: D3
kolumna: a
1:
A naprzod ná piekárzá wſtał/
2:
Rzekąc/ zleś kołacż vdziáłał:
3:
Niś opieprzył áni omiedził/
4:
Iednoś przypráwy poſzkodził.
5:
On rzekł/ by był mego dźiáłá/
6:
A ſzkodá by ſie w nim ſtáłá:
7:
Y ſambych ſie wtym winien dał/
8:
Karániebych ſkromnie ćierpiał.
9:
V pánieyći go cżyniono/
10:
Y z támtąd że przynieśiono:
11:
Wielkąć piecżą o nim miáłá/
12:
Bo go ſámá przyglądáłá.
13:
Rzekł Xánt/ ieſli páni krzywá/
14:
Muśić być ſpalona żywá:
15:
Każcie mi iey tu záwołáć/
16:
Teraz to iuż chcę vdziáłáć.
17:
Páni kiedy przed nim ſtáłá/
18:
Kinął ná nię by milcżáłá:
19:
Chcąc vſtráſzyć onego chłopá/
20:
Aby mogł vbić Ezopá.
21:
Potym ná ſługę zábákał/
22:
Ná ogulách im roſkazał:
23:
Rychley kupę drew nákłáććie/
24:
A wielki ogień nápalćie.
25:
Ty Ezopie pánią zwięży/
26:
A ná ogień rychło włoży:
27:
Aby więc támo zgorzáłá/
28:
Iż przećiw mnie vdziáłáłá.
29:
Wſzyſtko ſie Xántus nádziewał/
30:
Aby ſie on kmieć ruſzyć miał:
31:
A chćiał pánią odeymowáć/
32:
Albo ſie zá nią przycżyniáć.
33:
Ale on ták ſobie myſlił/
34:
Coż ten lepſzego vcżynił:
35:
Zonę chce niewinnie ſpalić/
36:
O by tu moiá mogłá być. | Wſta= |
kolumna: b
1:
Wſtawſzy Xántá nácżął żędáć/
2:
Aby máło chćiał pocżekáć:
3:
Bo też chcę po ſwą żonę iść/
4:
Węic ſpołem daſz obie ſpalić.
5:
Widząc Xánt iego proſtotę/
6:
Nawroćił śię ná dobrotę:
7:
A do Ezopá przemowił/
8:
Y owaś mię przewyćiężył.
9:
Iuż ſie nieboy gniewu mego/
10:
A poznamli ćię wiernego:
11:
Tęć wolą przećiw tobie mam/
12:
Iż ćię wolnego vdziáłam.
13:
Ezop z tego podziękował/
14:
Ná wierność śię ofiárował:
15:
Rzekąc/ takoć chcę folgowáć/
16:
Iż mi też będzieſz dziękowáć.
17:
A kiedy drugi dzień náſtał/
18:
Xánt Ezopá ku łáźni poſłał.
19:
Idź dowiedz ſie co nalepiey/
20:
Niemáſzli tám ćiżby wielkiey.
21:
Ezop ſie hnet támo wezbrał/
22:
Ná drodze Bormiſtrzá zetkał:
23:
Ten Ezopá dobrze znáiąc/
24:
Zopytał go tak ſie śmieiąc.
25:
A gdzie idzieſz dobra głowo/
26:
Vmieſzli rzecż mądre ſłowo:
27:
Ezop rzekł/ tegoć niepowiem/
28:
Bo idę gdzie ia ſam niewiem.
29:
Bormiſtrzowi onego żal/
30:
Mniemáiąc by ſie z niego śmiał:
31:
Kazał go ſługom vłápić/
32:
Y do więźienia poſádzić.
33:
Ezop kiedy iuż wiedzion był/
34:
Ná Bormiſtrzá ſie obroćił.
35:
Wſzákem ći prawdę powiedział.
36:
Iż gdziem ſzedł ſamem niewiedział
| D iij | Anim |
strona: D3v
kolumna: a
1:
Animći ia o tym wiedział/
2:
By w więźieniu dziś śiedzieć miał:
3:
Słyſząc Bormiſtrz muśiał ſie śm=
:
(iać/
4:
A roſkazał mu pokoy dać.
5:
Ezop gdy przyſzedł do łáźni/
6:
Oglądał wielką ćiżbę wniey:
7:
A koźdy śię w nogę zábił/
8:
O kámień ktory we drzwiách był:
9:
Iedenże ſie z onych wybrał/
10:
Ktory wżdy on kámień vźrzał:
11:
Acżkolwiek ſie pierwey zábił/
12:
Wſzák go ná ſtronę odłożył.
13:
Xántus więc Ezopá pytał/
14:
Ieſli mnoſtwo w łáźni widział:
15:
On rzekł/ niemáſzći żadnego/
16:
Oprocz cżłowieká iednego.
17:
A tedy potrzeby zábierz/
18:
A zemną ſie rychley pośpieſz:
19:
Ezop w tey rzecży niemieſzkał/
20:
Ze wſzem Xántá náſládował.
21:
Xántus gdy do łáźniey wnidzie/
22:
Ano tám w niey mnodzy ludzie:
23:
Ná Ezopá ſie obeyźrzał/
24:
Cżemuś mną złodzieiu ſkłamał.
25:
Mowiąc iż niemáſz nikogo/
26:
Oprocż cżłowieká iednego:
27:
A tożći tu wielka ćiżbá/
28:
Ani im może być licżbá.
29:
Rzekł Ezop/ iedno nie ſłuchaſz/
30:
Sam tey prawdy okiem doznaſz:
31:
Y terazći tę rzecż twierdzę/
32:
Zeć tylko iednego widzę.
33:
Ten kámień ktorymći vkazał/
34:
W ſámych drzwiách w łáźni leżał:
35:
Gdym tu przyſzedł ná tom pátrzył:
36:
Kożdy ſie oń w nogę zábił. | Wſzyſcy |
kolumna: b
1:
Wſzyſcy táko głupi byli/
2:
Swoiey ſzkody niebacżyli:
3:
Aż ieden gdy włáźnią chodził/
4:
Ná onże kámień vgodził.
5:
Ten ći iedno z nich mądry był/
6:
Kámień z drogi przecż zárzućił:
7:
Tegoćiem ia tylko widział/
8:
Ktoregom cżłowiekiem mnimał:
9:
Xántus nie długo w łáźni był/
10:
A hnet wyſzedł iedno ſie zmył:
11:
Idąc tedy brzuch go ruſzył/
12:
By go vlżyć vśieść muśił.
13:
A kiedy więc z potrzeby wſtał/
14:
Ezopá tey gadki pytał:
15:
Cżemu kiedy ludzie wſtáią/
16:
Ná ſwoy ſie gnoy oglądáią.
17:
Wnet mu Ezop odpowiedział/
18:
Tákem od ſwych ſtárſzych ſłychał:
19:
Mądry cżłowiek ieden v nich był/
20:
Ktory rozum śierząc ſtráćił.
21:
Tedy ći ktorzy rozum máią/
22:
Tego ſie też oſtrzegáią:
23:
Wſtawſzy oglądaią ſie ná zad/
24:
By rozum z głowy nie wypadł.
25:
Ty nieboy ſie tey przygody/
26:
Nie popádnieſz żadney ſzkody:
27:
A y dármo ſie oglądaſz/
28:
Iuż nie ſtráćiſz cżego niemaſz.
29:
Názáiutrz więc Xánt weſoł był/
30:
Dla towárzyſtwá więcey pił:
31:
A potym nieweſoł śiedział.
32:
Odporu gadkam niewiedział.
33:
Widząc Ezop ták ſmętnego/
34:
Rzekł/ bądź Pánie ſercá dobrego:
35:
Zażeś onego nie cżytał:
36:
Iáką Báchus przypowieść miał. | W cżáſy |
strona: D4
1:
grafika
kolumna: a
1:
W cżáſy kthorą gośćiom dáią/
2:
Trzy śiły w niey powiádáią:
3:
Pierwſzać ieſt ku pośileniu/
4:
Wtora ku vweſeleniu.
5:
Ale trzećia ku ſzaleńſtwu/
6:
A nierządnemu pijańſtwu:
7:
Ktorą ná ſtronę odrzuććie/
8:
A rządnie weſeli bądźćie.
9:
Xántus iż ſobie był podpił/
10:
Do Ezopá hárdzie mowił:
11:
O to ty milcż Dyabłow bráćie/
12:
Czyn rząd w piekielney komnáćie.
13:
Ezop rzekł/ kiedy tám przyidzieſz
14:
Gośćiem wdzięcżnym v mnie będzieſz.
15:
Pátrzayże by nie ſrogi był/
16:
Abych ćię tám dobrze vcżćił.
17:
Ieden z vcżniow gdy vbácżył/
18:
Iże ſie iuż Xánt vracżył:
19:
Spytał/ Miſtrzu możeli być/
20:
By mogł ieden morze wypić? | Rzekł |
kolumna: b
1:
Rzekł Xánt/ cżemuby nie wypił/
2:
A y ſambych to vcżynił.
3:
On rzekł/ á co mi przepádnieſz/
4:
Ieſli tego nie dowiedzieſz.
5:
Xántus ná to ſwoy dom ſádził/
6:
Pijány go wiecżor zdrádził:
7:
Iżby zmowá pewna byłá/
8:
Pierśćienieſtá záłożyłá.
9:
A gdy názáiutrz ráno wſtał/
10:
Swego pierzćieniá nie widział:
11:
Ezopie zaliś nie bacżył:
12:
Gdziebych ia ſwoy pierzćień ſtráćił
13:
O pierzćięniuć ia nic niewiem/
14:
Aleć Xánćie iednę powiem:
15:
Dziś oto k temu prziydziemy/
16:
Gośćmi w tym domu będziemy.
17:
Rzekł Xánt/ iáko to może być/
18:
Kto mię ma z niego wypędzić?
19:
Rzekł Ezop álboś zápomniał/
20:
Coś wcżorá wiecżor ſlubował. | Wſzák |
strona: D4v
kolumna: a
1:
Wſzák maſz dziśia morze wypić
2:
Albo iednák ſwoy dom ſtráćić:
3:
A tákeś tę rzecż vpewnił/
4:
Y pierzćienieś w niey záſtáwił.
5:
Xántus kiedy to vſłyſzał/
6:
Ieſt ſie temu bárzo zumiał:
7:
A iáko to pry być może/
8:
Iżby kto mogł wypić morze.
9:
Temuć doſyć nie vdziáłam/
10:
Przetoż rády twoiey żądam.
11:
Poradź mi w tey mey przygodzie/
12:
Bych nie przyſzedł ku tey ſzkodzie.
13:
Poruſz teras ſwey mądrośći/
14:
Abych nie przyſzedł ku lekkośći:
15:
Bych álbo iednák zwyćiężył/
16:
Albo ślub wniwecż obroćił.
17:
Xáńcie nie możeſz zwyćiężyć/
18:
Ale możeſz z tego wyniść:
19:
Iednęſz tę drogę k temu wiem/
20:
Poſłuchayże żeć ią powiem.
21:
Kiedjć Sámpierz będzie mowił/
22:
Iżby mu ſwoy ſlub wypełnił:
23:
Kaſz v morzá ſtoł przypráwić/
24:
Nalewácżá nágotowić.
25:
A gdy ſie iuſz ludzie zeydą/
26:
A tey rzecży pilni będą:
27:
Korcżak wody z morzá nábierz/
28:
A mowiąc ták w ręku ij dzierz.
29:
Wy wſzyſzcy Sámſcy mężowie/
30:
Ták vbodzy iák Pánowie:
31:
Wiem iż iuż káżdy z was ſłyſzał/
32:
Com ia vcżynić ſlubował.
33:
Dziś ſie z tego nie chcę liſzyć/
34:
A gotowem morze wypić:
35:
Ale bych to pierwey rad miał/
36:
By to moy Sámpierz vdziáłał/ | Ktore |
kolumna: b
1:
Ktore rzeki w ḿorze płyną/
2:
By obroćił ſtroną inną:
3:
By ſámo morze zoſtáło/
4:
A wnie nic nieprzybywáło.
5:
Podobneyći rzecży żądam/
6:
A ſpráwnie ią otrzymáć mam:
7:
Cżego ieſli on dowiedzie/
8:
Mną śię tá rzecż nierozwiedzie.
9:
Widząc Xánt iż dobrze rádził/
10:
Bárzo z tego poćieſzon był:
11:
Y miał iuż dobrą nádzieię/
12:
Iż ták mogł przewieść rzecż ſwoię.
13:
A gdy ſie iuż cżás przybliżał/
14:
Wſzytek ſie gmin k morzu zbiegał:
15:
Dworne rzecży tám gadáli/
16:
Końcá tey/ rzecży cżekáli.
17:
Owa Xántow Sámpierz przy=
:
(ſzedł/
18:
A przed Wſzyſtkimi zmowę cżedł:
19:
Proſząc iáko Xánt ſlubował/
20:
Aby tego dziś dokonał.
21:
Xánt roſkazał ſtoł przypráwić/
22:
Iáko ku iadłu cżyśćie przykryć
23:
Siadſzy ná ſługę záwołał/
24:
By mu cżáſzę wody podał.
25:
A wſtawſzy záśię pocżął mowić
26:
Każćie zmowę ieſzcże przecżćić:
27:
Cżćiono iż Xántus ſlubował/
28:
Iżby ſam morze wypić miał.
29:
Xánt ſie do ludzi obroćił/
30:
Rzekąc/ prawdá żem to mowił:
31:
Ale pierwey niżli mam pić/
32:
Ma to moy Sámpierz opráwić.
33:
Niechay záwrze rzecżne wchody
34:
By nieſzło nic w morze wody:
35:
Ieſliby mi to vcżynił/
36:
Ia tedy morze bedę pił.| Ludzi |
strona: E
1:
grafika
kolumna: a
1:
Ludzie wſzyſcy záwołáli/
2:
Xántowi ſie rádowáli:
3:
Dziwuiąc ſie iego mądrośći/
4:
Iż wyſzedł z tákiey trudnośći.
5:
Widząc Sampierz iże ſtrácił/
6:
Nie máiąc cżymby zápłáćił:
7:
Xántowi ſie ná miłość dał/
8:
Proſząc by nád nim lutość miał.
9:
On mu to łatwie przepuśćił/
10:
A k temu ieſzcże go vcżćił.
11:
Aby potym nie ták był śmiał/
12:
Miſtrzowi ſie nie przećiwiał:
13:
A gdy Xantus domá śiedział/
14:
Przyſzedſzy Ezop ieſt go żądał:
15:
Proſzę zá me dobrodzieyſtwo/
16:
Wypuść mię iuż ná zwoleńſtwo.
17:
Xánt ſie o to nan rozrzewnił.
18:
Y zá ſzyię go vderzył,
19:
Rzekąc/ rychło ſie to kwápiſz/
20:
A cżáſu ná mię nie pátrzyſz. | Ale |
kolumna: b
1:
Ale wynidź ku práwey ſtronie/
2:
Za vźrzyſz śiedząc dwie wronie:
3:
Ogląday wſzyſtkę drzewinę/
4:
Powiedz mi dobrą nowinę.
5:
Bowiem kto dwie wronie widźi
6:
Szcżeſno mu ſie ten dzień wodzi:
7:
A ieſli iedne ogląda/
8:
Nieco ſie mu złego przyda.
9:
Ezop wyſzedł pilno pátrząc/
10:
Y vźrzał dwie wronie śiedząc:
11:
A hnet do páná pobieżał/
12:
Aby mu rychło powiedział.
13:
On tę wrożkę oglądać chcąc/
14:
Wyſzedł záras nie mieſzkáiąc:
15:
Iuż byłá druga vlećiáłá/
16:
A iedná tylko zoſtáłá.
17:
Widząc iednę iął ſie gniewać/
18:
Ezopowi bárzo łáiáć:
19:
Cżemuś mną złodzieiu zełgał,
20:
Iednęś mi wronę vkázał. | E | Znamći |
strona: Ev
kolumna: a
1:
Znamći ia twoie chytrośći/
2:
Záwżdy mię wiedzieſz k lekkośći:
3:
Iuż mi ſie teras nie wyłżeſz/
4:
A zapłátę godną weźmieſz:
5:
Y kazał go z ſukniey złupić/
6:
A miotłámi bárzo vbić.
7:
W ten cżás ſie poſeł przygodził/
8:
By Xántá ná obiad prośił.
9:
Ezop vbity nárzekał/
10:
Cżegom ſie ia tu docżekał:
11:
Záwżdy mnie źle vbogiemu/
12:
Cżłowieku nieſzcżeſliwemu.
13:
Bo choćiam widział dwie wro=
:
(nie/
14:
Vbitem po kożdey ſtronie:
15:
Xántowi iedná nie wádzi/
16:
Iuż ſie ná gody prowádzi.
17:
Xánt ſie tey mowie dziwował/
18:
A więcey go bić nie kázał:
19:
Rzekąc/ pátrz by ſie polepſzył/
20:
A Páná potym więcey cżćił. | A gdy |
kolumna: b
1:
A gdy było po kilko dniow:
2:
Xánt do śiebie prośił vcżniow/
3:
Y Ezopowi roſkazał/
4:
Aby pyſzny obiad ſpráwiał.
5:
Ezop nákupił wſzyſtkiego/
6:
Co mogł náleść chędożſzego:
7:
Záśię do domu przybieżał:
8:
Pánią ná łożu leżąc záſtał.
9:
Y poſtáwił wſzyſtko przy niey/
10:
A táko rzekąc prośił iey/
11:
Miła páni trochę przygląday/
12:
A pſu ſzkody dziáłać nie day.
13:
Oná o to nic niedbáiąc/
14:
Rzekłá w tym go pośmiewáiąc:
15:
Możeſz dobrze tám poſtáwić/
16:
Wſzákći ocży ma moiá rzyć.
17:
On ſzedł inne rzecży ſpráwiáć/
18:
A páni ſie też ięłá ſpáć:
19:
Wtore przyſzedł y oglądał/
20:
Pánią bárzo śpiącą záſtał. | Nuż iey |
strona: E2
1:
grafika
kolumna: a
1:
Nuż iey wſzyſtek zádek odkrył/
2:
A táko iey ſpáć dopuśćił:
3:
A ſam ſzedł obiadá pilić/
4:
Bo Xánt z gośćmi rychło miał
:
(przyść
5:
Przyſzedſzy Xánt pánią vźrzał/
6:
Iż ták nága áż ſie zumiał:
7:
Było go ſrom onych gośći/
8:
Swey żony nie pocżeſnośći.
9:
Y nátychmiaſt ſie domyſlił/
10:
Iże Ezop pánią odkrył:
11:
Rzekł zły ſługo coś to vdziáłał/
12:
Iákoś ſie tego ważyć śmiał.
13:
Ezop rzekł/ gdȳ iuſz targ ſpráwił:
14:
Wſzyſtkom tu przy niey poſtáwił:
15:
Proſząc iey áby doźrzáłá/
16:
Szkody vcżynić nie dáłá.
17:
Rzekłá/ poſtaw á idź precż ſam/
18:
Bowiem ia w rzyći ocży mam:
19:
A gdym niebył ſen ią vſpił/
20:
Potym przyſzedſzy iam ią odkrił. | By ocży |
kolumna: b
1:
By ocży ná ſtoł pátrzáły/
2:
A ſzkody dziáłáć niedáły:
3:
Xántus o to nań gniewien był/
4:
A bićim mu ćięſzkim groźił.
5:
Rzekąc zły ſługo niewierny/
6:
Záwźdy przećiw mnie vporny:
7:
Wieleś vcżynkow złych cżynił/
8:
Aleś tym wſzytki przewinił.
9:
A bych nie miał teras gośći/
10:
Kazałbych ſtłucż w tobie kośći:
11:
Muſzęć teras tego niecháć/
12:
Przedśię ćię dam vkátowáć.
13:
Potym Xánt gody ſpráwował/
14:
Wſzytkich mądrjch ná nie wezwał
15:
Ezopowi dał v drzwi ſtać/
16:
A iedno mędrce w dom puſzcżać.
17:
Ezop kiedy v drzwi śiedział/
18:
Przyſzedł mędrzec wniść tám żą=
:
(dał
19:
Ezop rzekł nie puſzcżę zadneo/
20:
Aże go vznam mądrego. | E ij | Tym |
strona: E2v
kolumna: a
1:
Tym moy Pan Mędrcow poku=
:
(ſza/
2:
Powieſzli mi/ co pies ruſza:
3:
On mnimáiąc by go pſem zwał/
4:
Szedł ode drzwi cżekáć niechćiał.
5:
Y inni co przychodzili/
6:
Takieſz odpráwieni byli:
7:
Gniewáiąc ſie precż bieżeli/
8:
A Xántowi źle mowili.
9:
Aż iuż ieden ná oſtátek/
10:
Przyſzedł máiąc rozum prętek:
11:
Mędrzec ochotny w rozumie/
12:
Maiąc bácżność w kożdym ſłowie
13:
Co pies ruſza/ Ezop ſpytał/
14:
Ogon/ Mędrzec odpowiedział:
15:
Ktorego hnet w dom prowádził/
16:
Aż go y zá ſtół poſádził.
17:
Potym do páná przyſtąpił/
18:
Rzekąc/ iż ći żadny niebył:
19:
Ktorego bych znał mądrego/
20:
Okromia tego iednego.
21:
Xántus mnimał by niebyli/
22:
Záłował iż im wzgárdzili:
23:
Y było mu to nie miło/
24:
Iż ſie iadło pokáźiło.
25:
Aże iutro wſzyſcy oni/
26:
Ktorzy nie byli wpuſzcżeni:
27:
Skoro Xántuſá vźrzeli/
28:
Wnet ku niemu przybieżeli.
29:
Rzekąc/ Miſtrzu coś vcżynił/
30:
Iżeś nas wcżorá omylił:
31:
Sługá nas w dom wpuśćić niech=
:
(ćiał/
32:
Y ieſzcże nas psy podziáłał.
33:
Xántus ſie z tych ſłow zátroſkał/
34:
A ſam w ſobie táko gadał:
35:
Kim by ſie miał táki błąd ſtáć/
36:
Muśiał to Ezop zmiſtrowáć: | Ezop |
kolumna: b
1:
Ezop iż niedáleko był/
2:
Xántus do niego przemowił:
3:
Dziękuięśći z tey poſługi/
4:
Nie vmiałby tego drugi.
5:
A iákoś mi gośćie vcżćił/
6:
Wſzyſtkiś od domu odpędził:
7:
Ieſzcżeś kożdemu náłáiał/
8:
Y ktemuś ie pſy podziáłał.
9:
Ezop rzekł/ wſzakeś mi kazał/
10:
Abych iedno Mędrce puſzcżał:
11:
Xánt mu/ tedy ći co przychodzili/
12:
Mędrcy v ćiebie nie byli.
13:
Ezop rzekł/ gdym ich pokuſzał/
14:
Pytáiąc co by pies ruſzał:
15:
A miałżem ie zá mądre mieć/
16:
Gdy nieumieli powiedzieć.
17:
A wſzakoſz ktory powiedział/
18:
Iże mi ſie mądrym widział:
19:
Tegom iednego wdzięcżen był/
20:
Z pocżeſnośćią go w dom puśćił.
21:
Ci co Ezopá ſłucháli/
22:
Wſzyſcy mu ſie dziwowáli:
23:
Chwaląc iego rozum lity/
24:
Y dowćip niepoſpolity.
25:
Aż ſie potym cżás przygodził/
26:
Xánt śię z Ezopem przechodził:
27:
Y weſzli ſą miedzy groby/
28:
Gdzie były zmárłych żáłoby.
29:
Ezop kiedy ie oglądał:
30:
Ná iednym litery vźrzał:
31:
Zwłaſzcżá kożdą nápiſano/
32:
Skryty ſkarb známionowano.
33:
Rzekł do Xántá miſtrzu pátrzay
34:
A te Litery ogląday:
35:
Y przecżći ie wſzáko vmieſz/
36:
Za ich wykład porozumieſz. | Xánt |
strona: E3
kolumna: a
1:
Xánt gdy długo ná nie pátrzał/
2:
Nikaki im nie zrozumiał:
3:
A przetoż Ezopá prośił/
4:
Aby mu ie ſam wyłożył.
5:
Rzekł Ezop/ á coby mi dał/
6:
Bych tu tobie ſkarb vkazał:
7:
Rzekł/ dam ći puł ſkárbu tego/
8:
Y vcżynię ćię wolnego.
9:
Więc Ezop ziąwſzy odzienie/
10:
Wſtąpił przez cżtery ſtopienie:
11:
Iedenże kámień podźwignął/
12:
Pod ktorym wiele złotá wźiął.
13:
Wſzyſtko Xántowi polećił/
14:
Rzekąc/ wſzák wieſz coś mi ſlubił:
15:
Wierzę iż tego nie zmieniſz/
16:
A za mą pracą vcżyniſz.
17:
Xántus rzekł/ muśiſz powiedzieć
18:
Iżbych pierwey mogł zrozumieć:
19:
Iákoś ty litery przecżedł/
20:
Iżeś k temu ſkárbu przyſzedł.kolumna: b
1:
Rzekł Ezop/ ten co ſkarb ſchowáł
2:
Siedmią liter náznámionował:
3:
Cżtery ſtopnie przeſtępay/
4:
Tám złotego ſkárbu ſzukay.
5:
Xánt ſie Ezopá wyſtrzegał/
6:
Aby go indziey nie wydał:
7:
Rzekąc/ rad ćię przy ſobie mam/
8:
A wolnym ćię nie vdziáłam.
9:
Ezop bacżąc iego chytrość/
10:
Rzekł/ dáremnać twoiá rádość:
11:
Krolći tego ſkárbu ieſt pan/
12:
A iemuć ſpráwnie ma być dan.
13:
Rzekł mu Xántus/ iákoſz to wieſz
14:
On mu záś/ ták porozumieſz:
15:
Tyż litery náucżáią/
16:
Ktore táki wykład máią/
17:
Day Krolowi Dyonizemu/
18:
Skarb złoty co ſłuży iemu:
19:
Xánt ſłyſząc/ Krolá ieſt ſie bał/
20:
Poł ſkárbu Ezopowi dawał:
21:
grafika
| E iij | Rzekąc |
strona: E3v
kolumna: a
1:
Rzekąc/ weźmwá ij do domu/
2:
A niepowiedaywá nikomu:
3:
Ezop mu/ tyś mnie nic nie dał/
4:
Ale on co to nápiſał:
5:
Xant rzekł/ iáko to może być?
6:
Ezop rzekł/ muſzęć wyłożyć:
7:
Ten ſkarb złoty gdy naydziećie/
8:
Nápoły ſie roździelićie.
9:
Xánt rzekł/ tákże vcżyniwá/
10:
Nápoły ſie roździeliwá:
11:
A táko ſie pośpieſzyli/
12:
O ſwey przygodzie mowili.kolumna: b
1:
A kiedy iuż Xánt domá był/
2:
Wſzyſtko o Ezopie myſlił:
3:
Boiąc ſie by niewywołał/
4:
Do ięctwá go wſádzić kazał.
5:
Ezop idąc iął ták mowić
6:
Komuſz potym ſłuſza wierzyć:
7:
A gdzieſz twoie ſlubowánie/
8:
Prze wierność idę w więźienie.
9:
Xántus ſie wżdy vpámiętał/
10:
Więc go záśie ſádzáć niedał:
11:
Rzekąc mu/ chceſzli wolen być/
12:
Niechćiey że ták wiele mowić.
13:
grafika
kolumna: a
1:
Ezop śmiele odpowiedział/
2:
Iaćiem wolen gdy będę chćiał:
3:
Y prozno ty tę rzecż duśiſz/
4:
Ty mnie wolno puśćić muśiſz.
5:
Potym zaś rychło dziw ſie ſtał/
6:
Iemu ſie káżdy dziwował
7:
Gdy w igrzyſku ludzie byli/
8:
Ná rozlicżną grę pátrzyli. | Orzeł |
kolumna: b
1:
Orzeł ſie tám z gory ſpuśćił/
2:
A ſtárośćie pierzćien ſchwyćił:
3:
Y vpuśćił go iednemu/
4:
W łono z ludzi vbogiemu.
5:
Ono cudo gdy vźrzeli/
6:
Wſzyſcy ludzie ſie zumieli:
7:
Pytáiąc ieſliby kto był/
8:
Aby im ten dziw wyłożył. | Wſzyſcy |
strona: E4
1:
grafika
kolumna: a
1:
Wſzyſcy ſie ná to zwolili/
2:
Ktorzy w Samie ſtárſzy byli:
3:
By ná to Xántá wezwano/
4:
Iż go zá mędrſzego miano:
5:
Xánt też tego nie rozumiał/
6:
Dwá dni ſobie ná rozmyſł brał:
7:
Szedſzy do domu y myſlił/
8:
Iákoby dáley vcżynił.
9:
Ezop widząc go ſmutnego/
10:
Znienagłá przyſzedł do niego:
11:
Rzekąc/ dármoć tobie myſli/
12:
Muſzęć ia ſam w tey rzecży być.ć
13:
Otoż iutro idź miedzy gmin/
14:
A tákową rzecż vcżyń k nim:
15:
Wſzyſcy ludzie poſłuchayćie/
16:
Iákoż mię tu dobrze znaćie.
17:
Nie ieſtem wrog áni gádácż:
18:
Ani tákich cud wykłádácż:
19:
Bom ſie ia w tym nie obierał/
20:
Inſzem rzecży ná piecży miał. | Aleć |
kolumna: b
1:
Aleć mam ſługę iednego/
2:
W tych rzecżach vmieiętnego:
3:
Tenći wam dobrze wyłoży/
4:
Co ten pierzćień z orłem waży.
5:
Chcećieli tego doświadcżyć/
6:
Każęć mu ia nátychmiaſt przyść.
7:
A táko ty cżeść będzieſz miał/
8:
Ieſlibych ia práwie gadał.
9:
A ieſlibych w tym vmylił/
10:
Iżbych nic k rzecży nie mowił:
11:
Ty wżdy ſwoię cżeść wybáwiſz:
12:
A mnie w tey rzecży oſtáwiſz:
13:
Xántus w Ezopá dufáiąc/
14:
Wſtał ráno piecżey nie máiąc:
15:
Stánął wzgorę ludzi wezwał/
16:
Ezopowę rádę im dał.
17:
W zebrániu hnet vrádzono/
18:
By Ezopá przywiedziono:
19:
A gdy iego twarz vźrzeli/
20:
Nizacż go ſobie nie mieli: | Rzekąc |
strona: E4v
kolumna: a
1:
Rzekąc/ zaſz od thák ſzpetnego/
2:
Możem ſłyſzeć co dobrego:
3:
Niewiem cżego tu cżekamy/
4:
Plugáwego wieſzcżká mamy.
5:
A gdy ſie ták z niego śmiali/
6:
Wſzyſcy ktorzy támo ſtali:
7:
Ezop wſtąpił wzgorę y ſtał/
8:
A ręką im milcżeć wſkazał.
9:
Kiedy iuże gmin vmilknął/
10:
Ezop k nim ták mowić począł:
11:
Dármo ſie ze mnie śmieiećie/
12:
Przycżyny ſámi niewiećie.
13:
Boć nie trzebá na twarz pátrzyć
14:
Ale rozum w mężu bacżyć:
15:
Acż perſoná nie pocżćiwa/
16:
Cżęſtokroć rádá pod nią bywa.
17:
Nie cudnych ſędow pátrzáią/
18:
Ale iákie wino máią.
19:
Wy też rozumu pátrzayćie/
20:
A źwierzchniey ſkory niedbayćie.
21:
Potym ktorzy ſtárſzy byli/
22:
Ku Ezopowi przyſtąpili:
23:
Proſząc áby im porádził/
24:
Ten trudny węzeł rozwádził.
25:
Ezop więc zá tą przygodą:
26:
Bacżąc gdzie ſie rzecży wiodą:
27:
Chcąc ſie z niewoley wyzwolić/
28:
Prześpiecżniey iuż pocżął mowić:
29:
Pan Bog ien wſzyſtko poſtáwił
30:
Dwu w nierowną walkę ſpráwił:
31:
By ſie ſługa z Pánem wſpierał/
32:
Ktoryby cżeść otrzymać miał:
33:
Ale kto kolwiek zwyćięży/
34:
Nierowną pracą odzierźy:
35:
Bo Pan zá ſwe zwyćiężenie/
36:
Od was weźmie powyżſzenie. | A ia |
kolumna: b
1:
A ia ieſlibych zwyćiężył/
2:
Páná rozumem przewyżſzył:
3:
Nie obdarzą mię zwoleńſtwem/
4:
Ale bićim álbo ięctwem.
5:
Przykażćie mię na wolą dáć/
6:
A mnie tym śmielſzym vdziáłáć:
7:
A ia wam wſzyſtko wypowiem/
8:
Iák o tym cudu rozumiem.
9:
Tedy wſzyſtek gmin záwołał/
10:
A Xántowi przykázował:
11:
Godzien Ezop cżći tákowey/
12:
By go wypuśćił z niewoley.
13:
Gdy xánt tego ſłucháć niechćiał
14:
Stároſtá mu odpowiedział:
15:
Xánćie dármo tego broniſz/
16:
Wżdy poniewoli vcżyniſz.
17:
Bowiem ia práwem Stárośćim/
18:
Sam poydę do kośćioła znim:
19:
Z rádą Rzecżypoſpolitey/
20:
Wyzwolę go przez woley twey.
21:
A potym w mieyſckim Vrzędzie
22:
Ezop tobie rowien będzie:
23:
Abowiem ieſt godzien tego/
24:
Dla pożytku poſpolnego.
25:
Ku Xántowi ſie rzućili/
26:
Przyiaćiele mu rádzili?
27:
Nikakiey iuż nie odmawiay/
28:
Ochotnie go poſpolſtwu day:
29:
A widząc Xánt iże muśiał/
30:
Iáwnie przed wſzemi záwołał:
31:
Ezopie bądź iuż świebodny/
32:
Gdyżeś ludziem táko godny.
33:
Nátychmiaſt woźny wyſtąpił/
34:
Głośnie to wſzyſtkim obiáwił/
35:
Xánt Ezopá ſługę ſwego/
36:
Vczynił iuż świebodnego.| Ták śie |
strona: F
kolumna: a
1:
Ták ſie Ezopowi sſtáło/
2:
Co powiedał przedtym máło:
3:
Xanćie tego iuż bądź pewien/
4:
Bez twey woley mam być wolen.
5:
A gdy iuż był w ſwey świebodźie
6:
Szedł beśpiecżnie miedzy ludzie:
7:
Y kazał áby milcżeli/
8:
Wſzyſcy pilnie poſłucháli.
9:
¶ Orzeł iż ptakom pánuie/
10:
Toć wam guſło známionuie:
11:
Iż niektory Krolem będąc/
12:
Chce wam wáſzę ważność odiąć.
13:
Oni gdy to vſłyſzeli/
14:
Od boiáźni áż wezdrzeli:
15:
Weſpoł ſwe rády mieſzáli/
16:
Coby więc dáley dziáłáli.
17:
A gdy ſie táki zámęt sſtał/
18:
Owaćiem poſeł przybieżał:
19:
Kwápiąc ſie z liſtem Królewſkim/
20:
Ktory podał Pánom Samſkim.
21:
A kiedy go otworzono/
22:
Tákie ſłowá ná nim cżćiono:
23:
Kreſus ten liſt Sámom poſłał/
24:
Swą im łáſkę powiedzieć dał.
25:
Toć wam przykázuię wſzytkim/
26:
Ták wyſokim iáko niſkim:
27:
Byśćie mi dáli pobory/
28:
Kłádli ie do mey komory.
29:
Ieſli ſłucháć nie bedziećie/
30:
W ćięſzki gniew v mnie wpádnie=
:
(ćie:
31:
Y zádam wam nędze doſyć/
32:
Iey nie będziećie mcc znośić.
33:
Ten liſt/ gdy obec ſłyſzáłá/
34:
Więtſza cżęść iuż przyzwaláłá:
35:
Krolewſkiemu przykazániu/
36:
Y ku poborow dawániu. | A wſzá= |
kolumna: b
1:
A wſzákoż to zezwolili/
2:
By ſie Ezopá rádzili:
3:
Coby ſie iemu widziáło/
4:
Aby ſie więc táko sſtało.
5:
Ezop gdy przyſzedł ku łáwicy:
6:
Támo go prośili wſzyſcy.
7:
Aby im táką rádę dał/
8:
Ktorąby im pożytecżną znał.
9:
On rzekł ácz ſą tu gotowi/
10:
Niektorzy dáć hołd Krolowi:
11:
Aleć ia tego nie rádzę/
12:
Krotko ten węzeł rozwádzę.
13:
Zrządzenie pierwſze po Bodze/
14:
Dáło ludziem tu dwie drodze:
15:
Ktorzy ich nie dobrze wiedzą/
16:
W błędzie wielkim záwżdy chodzą
17:
Pierwſza drogá świebodnośći/
18:
Ma naprzod ſwoie ćięſzkośći:
19:
Trudna/ oſtra/ y teſkliwa/
20:
Praca wielka ná niey bywa:
21:
Ale gdy nią máło poydzieſz/
22:
Głádką/ łatwią záwżdy naydzieſz:
23:
Kożdy ſie ná niey weſeli/
24:
Máiąc wſzyſtko po ſwey woli.
25:
Druga drogá ieſt niewoley/
26:
Bárzoć łatwi przodek v niey:
27:
Ale koniec bárzo trudny/
28:
Bowiem v niey ieſt żywot nędzny.
29:
Samſka obec tę rzecż ſłyſząc/
30:
Zákrzyknęli táko rzekąc:
31:
Trwaymy ſtale w ſwey świebodzie
32:
K ſłużbie nas nikt nie przywiedzie.
33:
Wſzyſcy ſie ná to zwolili/
34:
Z tymże poſłá odpráwili:
35:
Aby Krolowi powiedział/
36:
Co tám iáwnie od wſzech ſłyſzał. | F | Kreſus |
strona: Fv
kolumna: a
1:
Kreſus śię o to poruſzył/
2:
A woyſko k nim wieść vmyślił:
3:
Aby śię drudzy karáli/
4:
Ktorzyby ſłucháć niechćieli.
5:
Y iużby to był vcżynił/
6:
Aże śię Poſeł ſprzećiwił:
7:
Ien Krolowi táko rádził/
8:
Aby śię prozno nie trudził.
9:
Dármoć śię o Sam pokuſzáć/
10:
Nie będzieſz go mogł otrzymáć:
11:
Poki oni Ezopá máią/
12:
W ktorego rádę dufáią.
13:
Aleć ia tobie śmiem rádzić/
14:
Chćiałliby ich rychło dobyć:
15:
Proś ich być to vdziáłáli/
16:
Ezopá k tobie poſłáli:
17:
Obiecuiąc im zwoleńſtwo/
18:
Y po źiemiach ine páńſtwo:
19:
Bo gdyby Ezopá doſtał/
20:
Iużby ie po swey woli miał. kolumna: b
1:
Krol hnet z porádzenia tego/
2:
Poſłáł k Sámom poſłá ſwego:
3:
Ktory iák ſkoro przyiechał/
4:
W rádzie poſelſtwo powiádał.
5:
A zwłaſzcżá poſpolſtwu rádził/
6:
Aby Ezop znimi poſłan był:
7:
Bo przez cżłowieká iednego/
8:
Mieliby wiele dobrego.
9:
Ezop tey rádzie zrozumiał/
10:
Wſzákoż iecháć nie odmawiał:
11:
Rzekąc/ roſtropnie dziáłayćie/
12:
A tey báśni poſłuchayćie.
13:
¶ Społem gdy źwierzętá mieſzkáły
14:
Więc ſie iedny drugich bały:
15:
Wilcy ten pokoy złomili/
16:
Przećiw owcam boy cżynili.
17:
Owce nie máiąc z nie śiły/
18:
Pſow ná ſwą pomoc prośiły:
19:
Aby to chćieli vcżynić/
20:
Od wilkow ich záwżdy bronić.
21:
grafika
| Pśi to |
strona: F2
kolumna: a
1:
Pśi to rádzi vcżynili/
2:
Wilki od trzody gonili:
3:
Y mężnie im odpieráli/
4:
Przekázáć owcam niedáli.
5:
Wilcy myſląc co vdziáłáć/
6:
Iż niemogą owcam zdołáć:
7:
Táką rádę vmyślili/
8:
By pierwey pſy zátraćili.
9:
Wſzyſtká tedy wilcża obec/
10:
Poſłáli poſły do owiec:
11:
Wiecżnego mieru żądaiąc/
12:
Tę iedne rzecż wymawiáiąc.
13:
By wſzyſtki pſy w ich moc dáły
14:
Sámy prześpiecżnie mieſzkáły:
15:
Wſzyſtkić niezgody vśiędą/
16:
Kiedy wilcy pſow ſtrzedz będą.
17:
Owce głupie vwierzyły/
18:
Pokoy z wilki vtwierdzieły:
19:
Oni wziąwſzy pſy podług zmowy/
20:
Povrywáłi im głowy.kolumna: b
1:
A kiedy pſy potráćili/
2:
Wolno owce drapieżyli:
3:
A iż nie miáły obrony/
4:
Kąſali ie ze wſzey ſtrony.
5:
Ezop gdy tę baśń powiedział
6:
Wſzyſtek gmin głoſem záwołał:
7:
My Ezopá niewydamy/
8:
Ani ná to przyzwalamy.
9:
Ale ſie on przeto wezbrał/
10:
By ſpołem ku Krolowi iał:
11:
Bacżąc w tym nieco więtſzego/
12:
Niedbał żądánia ludzkiego.
13:
Gdy Krol Ezopa ogladał/
14:
Srogo z gniewem go zopytał:
15:
Tyli to ták śmiele rádziſz/
16:
Poſłuſzeńſtwo w ludziech káziſz.
17:
Ezop rzekł/ Krołu ſláchetny/
18:
Po wſzyſtkim świećie ſłáwętny:
19:
Nie racży ſie ná mię gniewáć/
20:
A chćiey mię pierwey wyſłuchać.
21:
grafika
| F ij | Zadnyć |
strona: F2v
kolumna: a
1:
Zadnyć mi ſie gwałt w tȳ nie ſtał
2:
lżem ku tobie przyiáchał:
3:
Z dobrey woley tom vcżynił/
4:
Bych twey łáſki vcżeśnik był.
5:
A kiedy odpuſzcżenie wźiął/
6:
Záśię znowu mowić pocżął:
7:
Ieden cżłowiek vbogi był/
8:
Ien koniki polne łowił.
9:
A śiedząc ták w ſwoiey kucży/
10:
Owa ſie mu świercżyk zocży:
11:
Ktorego gdy chćiał vdáwić/
12:
On iął k niemu táko mowić.
13:
Coſz tu zyſzcżeſz nalepſzego/
14:
Gdy mię zgubiſz niewinnego:
15:
A wſzák ći zboża nie głádzę/
16:
Ani winnym gronom ſzkodzę.
17:
Podle drogi iedno śpiewam/
18:
Pątnikom práce vlżywam:
19:
Nie naydzieſz we mnie innego/
20:
Oprocż głoſu łágodnego.
21:
Ptaſznik ſie nád nim zmiłował/
22:
Przy żywoćie go záchował:
23:
Takieſz y ty mnie záchoway/
24:
Bez wini mię tráćić nie day.
25:
Boć ia nikomu nie ſzkodzę/
26:
A to iedno ludziom rádzę:
27:
Co by było cnotliwego/
28:
Ich żywotu przygodnego.
29:
Krol ſie tym ſłowom dziwował
30:
Miłośierdzie mu vkazáł:
31:
Rzekąc mu żywotáś godny/
32:
Kiedyżeś táko porádny.
33:
Prośiſz v mnie co iedno chceſz/
34:
Z dobrą wolą wſzyſtko weźmieſz:
35:
Ezop z tego podziękował/
36:
O tę iednę go rzecż żądał. | Proſzę |
kolumna: b
1:
Proſzę racżyſz to vcżynić/
2:
Samom pobory odpuśćić:
3:
A oycem im łáſkáwym być/
4:
Y w przygodách wſzelkich bronić.
5:
Krol rzekł/ wſzytko im odpuſzcżā
6:
W ich ie świebodzie zoſtáwiam:
7:
Y kazał mu liſty piſáć/
8:
Y znamienićie dárowáć.
9:
Ezop zá tę łaſkę wdzięcżną/
10:
Vcżynił mu pámięć wiecżną:
11:
Báśni wſzyſtki ktore ſkłádał/
12:
Kreſuſowi ie przypiſał.
13:
A gdy liſty nápiſano/
14:
Ezopowi ie oddano:
15:
On wziąwſzy ie precż ſie wezbrał/
16:
Szcżeśnie do Samu przyiáchał.
17:
Mieſzcżánie gdy to widzieli/
18:
Z rádośćią k niemu bieżeli:
19:
Prowádzili go z weſelim/
20:
Z gędźbą/ z tąńcy/ z wielkim pie=
:
(nim:
21:
Ezop przyſzedſzy ku ławicy/
22:
Kazał by ſie zeſzli wſzyſcy:
23:
Tám im krolewſkie liſty dał/
24:
Iż im wſzyſtkę wolność ziednał.
25:
Zá to iemu dziękowáli/
26:
Przyſtępuiąc obłápiáli:
27:
Dobrodzieyſtwo wyznawáiąc/
28:
Nawyżſzą mu cżeść dziáłáiąc.
29:
Potym ſie precż wyprowádził/
30:
Y po roznych źiemiách chodził:
31:
Ludzi wſzędy náucżáiąc/
32:
Dobrodzieyſtwá im dziáłáiąc.
33:
Przypowieśći dziwne gadał/
34:
A w nich ſwą mądrość rozdawał:
35:
Wſpomagáiąc głupość ludzką/
36:
Ozięgnął ieſt przyiaźń wielką. | Przyſzed= |
strona: F3
kolumna: a
1:
Przyſzedſzy do Bábiloniey/
2:
Y okazał rozum ſwoy w niey.
3:
V Ligurgá Krolá mądrego/
4:
Doſtąpił mieyſcá ważnego.
5:
Bowiem ná on cżás Krolowie/
6:
Zádawáli gadki ſobie:
7:
Z krotochwile to dziáłáli/
8:
Iż ie ſobie wykłádáli.
9:
Ktory wyłożyć nie vmiał/
10:
Sámpierzowi dań dáć muśiał:
11:
A tymże ſie zwycżáili/
12:
Iż potym rozumni bylł.
13:
Przeto Ezop gdy to vmiał/
14:
Iż gadki dobrze rozumiał:
15:
Y Krolá Babilońſkiego/
16:
Vcżynił bárzo ſławnego.
17:
A y gadek wiele ſkładał/
18:
Ktore Krol innym Krolom ſłał:
19:
Ktorych iże nie zgadáli/
20:
Mnogie mu dáni dawáli.
21:
Zkądże miáſto Bábilońſkie/
22:
Słynęło po świećie wielkie:
23:
A to Ligurgus vdziáłał/
24:
Iż mądrego przy ſobie miał.
25:
Gdy ſie ták Ezop zbogáćił/
26:
A ſam w onym imieniu był:
27:
Wybrał ſobie zá dziedzicá/
28:
Enuſem zwano młodzieńcá.
29:
Iáko ſyná go miłował/
30:
Przed Krolem żáwżdy oznáiomiał
31:
Ktory tego niewdzięcżen był/
32:
A ná koniec ták go zdrádził.
33:
Ezop iże żony nie miał/
34:
Chował ſługę z ktorą legał:
35:
Enus ſie iął śnią zábywáć/
36:
W oycowy ſtrzemioná ſtępać. | Y bo= |
kolumna: b
1:
Y boiąc ſie gniewu iego/
2:
Gdyby ſie dowiedział tego:
3:
We dnie w nocy o tym myſlił/
4:
Iákoby Ezop ſtrácon był.
5:
Fáłſzywe liſty nápiſał/
6:
Rzekac by ie Ezop ſłáć miał:
7:
Do innych krolow wſkázuiąc/
8:
Swą im wiárę obiecuiąc.
9:
Slubuiąc im náukę dáć/
10:
Aby mogli gadki zgádáć:
11:
Ktore od Ligurgá máią/
12:
Prze ktore mu y dań dáią.
13:
Gdy ie ták zápiecżętował/
14:
Táiemnie ie Krolowi dał:
15:
Aż Krol dla wielkiey żáłośći/
16:
Nic wtym niemiał rozbacżnośći.
17:
A nátychmiaſt Hermipowi/
18:
Wiernemu dworzáninowi:
19:
Bárzo táiemnie przykazał/
20:
By Ezopá zábić kazał.
21:
Hermip iże go miłował/
22:
W proznym grobie go záchował:
23:
Y támo go długo żywił/
24:
Enus po nim dziedzicem był.
25:
Aż przeminął cżás niebliſki/
26:
Gdy Náktánus Krol Egyptſki:
27:
O Ezopie ſie dowiedział/
28:
A iego śmierći załował.
29:
Widział mu ſie cżás podobny/
30:
Iż mogł być Ligurgowi rowny:
31:
A máło go ſobie ważył/
32:
Gdy iuż tego Mędrcá pozbył.
33:
Nátychmiaſt k niemu poſłá po=
:
(ſłał/
34:
Y ieſzcże mu liſt nápiſał:
35:
Na ktorymże gadká ſtáłá/
36:
Ktora ſie w ſobie ták miáłá.| F iij | Ia ná= |
strona: F3v
1:
grafika
kolumna: a
1:
Ia Náktanus Krol Egyptſki/
2:
Tobie Krolu Bábylonſki:
3:
Ligurgu ślę pozdrowienie/
4:
Dobrá wſzego pomnożenie/
5:
Wieżá ná źiemi nie lęże/
6:
A niebá też nie dośięże:
7:
Ktoram vmyślił budowáć/
8:
Chćiey mi dobre miſtrze poſłáć.
9:
Proſzę ćię by mi to ziednał/
10:
A y ná ten liſt odpiſał:
11:
A z mey źiemie zá dzieśięć lat/
12:
Będzie dań tobie iſty płát.
13:
Tę gadkę gdy Ligurgus wźiął/
14:
Bezmiernie śię ſmućić pocżął:
15:
Myśląc iákoby ią gádáć/
16:
Słuſzną poſłom odpowiedź dać.
17:
Y wezwawſzy mędrcow ſwoich/
18:
Ządał tego pilnie po nich:
19:
Aby o tym pomyślili/
20:
Tę trudność rozprowádzili. | Oni |
kolumna: b
1:
Oni nátychmiaſt ſtępieli/
2:
Tey rzecży nie zrozumieli:
3:
Dopiero więc Krol żáłował/
4:
Iż Ezopá ſtráćić kazał.
5:
Rzekł/ nie nád mię ſzaleńſzego/
6:
Złomiłem ślub Pańſtwá ſwego:
7:
Ktoż mię był ná to przypędził/
8:
Iżem zdraycy łatwie wierzył.
9:
Słyſząc Krolá żałoſnego/
10:
Hermip przyſtąpił do niego:
11:
Rzekąc/ nie rácżyſz ſmućien być/
12:
Nie dałćiem Ezopá zábić.
13:
Abowiemem śię nadziewał/
14:
Iżby tego żáłowáć miał:
15:
Twem przykazánie odmienił/
16:
Do tegom go cżáſu żywił.
17:
Alem śię wżdy twey kaźni bał/
18:
W iednymem go grobie chował:
19:
Ezopá iuż żywego maſz/
20:
Gdy chceſz tedy go oglądaſz. | Krol |
strona: F4
kolumna: a
1:
Krol gdy vſłyſzał tę powieść/
2:
Bezmierną miał z tego rádość:
3:
Wnet śię od źiemie pochwyćił/
4:
Hermipá rzekąc obłápił.
5:
Ieſli mi prawdę powiádaſz/
6:
A Ezopá żywego maſz:
7:
Bárzoć mi ten dzień ſzcżeſny był/
8:
Iákobych ſie weń národził.
9:
Idź go każy przyprowádzić/
10:
Bych co rychley mogł z nim mo=
:
(wić.
11:
Niedbamći niocż innego/
12:
Gdy go będę miał żywego/
13:
Ezop blády bárzo znędzon/
14:
Ledwie przed krolá przywiedzion:
15:
Wſzyſcy go tám żáłowáli/
16:
Ci ktorzy go pierwey ználi.
17:
Vźrzawſzy Krol y zápłákał/
18:
Nátychmiaſt go omyć kazał:
19:
Iżby go też oblecżono/
20:
Potym do niego w wiedziono.
21:
Ezop zmyty ná páłacż wſzedł/
22:
Potrzeźwiony nie ták był medł:
23:
Pokornie Krolá pozdrowił/
24:
Proſząc by mu gniew odpuśćił.
25:
Támże śię hnet wſzego ſpráwił/
26:
W czym go iegoż ſyn obwinił:
27:
Y dowiodł ſwey niewinnośći/
28:
Nie mieniąc ſynowey złośći.
29:
Krol ſpráwę iego wyſłuchał/
30:
A Enuſá ná śmierć ſkazał:
31:
By go tą śmierćią zgubili/
32:
Ktorą zdrayce záſłużyli.
33:
Ezop zá nim śilno prośił/
34:
Aby mu to Krol przepuśćił:
35:
To ná iego wolą dano/
36:
Zá cnotę mu przypiſano. | A po= |
kolumna: a
1:
A potym Krol máło powſtał/
2:
Ezopowi on liſt podał:
3:
Przecżedſzy nic nie odpowiedział/
4:
Táki odpiſz mu dać kazał:
5:
Krolu táko każ odpiſáć/
6:
Ze ty miſtrze chceſz rad poſłáć:
7:
Gdy tego pogodá będzie/
8:
Ná wioſnę kiedy śnieg znidzie/
9:
Tedy też ná twe gadánie/
10:
Vſłyſzyſz odpowiedzenie.
11:
Poſeł ty rzecży wyſłuchał/
12:
A do Egyptu poiechał.
13:
Kiedy ſie Krol ták poćieſzył/
14:
Ezopá záśię powyżſzył:
15:
Wſzyſtko iego wroćić kazał/
16:
Ieſzcże mu więcey dárował.
17:
A Enuſa mu polećił/
18:
By ſwey krzywdy nád nim pom=
:
(śćił.
19:
Ezop mu łáſkę vkazał/
20:
Z miłośierdzim ták náucżał.
21:
Miły ſynu ſłow mych ſłuchay/
22:
A pilnie ie w ſercu choway:
23:
Mnodzyć kiedy inym rádzą/
24:
Sámi w ſwych vcżynkoch błądzą:
25:
Pomni żeś cżłowiekiem vdziałan/
26:
Wſzem przygodam ludzkim pod=
:
(dan:
27:
Nie podnośże ſie wyſoko/
28:
Niechceſzli vpáść głęboko.
29:
A naprzod Bogu cżeść daway
30:
Swemu Pánu wiárę choway:
31:
Nie miey też w ſobie łżywośći/
32:
Wiedz iżći P. Bog grzechow mśći
33:
Nie dziáłay krzywdy nikomu/
34:
Co ſam chceſz życż też drugiemu:
35:
A w tym pámiętay ſkromny być/
36:
Co ſie nie może odmienić. | By ćię |
strona: F4v
kolumna: a
1:
By ćię przećiwnik nie wzgárdził
2:
Pátrz by mu ſie oſtro ſtáwił:
3:
Z przyiaćioły cudnie gaday/
4:
Dobrodzieyſtwo im powtarzay.
5:
Nie życż przećiwnym żywotá/
6:
Być nie zádáli kłopotá.
7:
Przyiaćioły záwżdy wzmagay/
8:
Ku potrzebie ie záchoway.
9:
Zonę ſwą miey w pocżeſnośći/
10:
Nie cżyń przed nią nic márnośći:
11:
Krewkiegoć ieſt przyrodzenia
12:
Bárzoć ſie rychło przemienia
13:
Chroń ſie cżłowieká łżywego/
14:
Szkodneć towárzyſtwo iego:
15:
Nie towárzyſz też z łákomym/
16:
Vcżyni ćię cżłowiekiem złym.
17:
Chceſz być mądrym więcey ſłu=
:
(chay/
18:
Ale ięzyká powśćiągay:
19:
Przetoć Bog vſzy otworzył/
20:
A ięzyk mocno zágrodził. | Gdy |
kolumna: b
1:
Gdy ná godziech będzieſz śiedział/
2:
Pátrz by wiele nie mędrował:
3:
Boć tam śmieſzni mieyſce máią/
4:
O mądrego nic niedbáią.
5:
Widziſzli kogo ſzcżeſnego/
6:
Niechćieyże mu zaźrzeć tego.
7:
Boć záwżdy wſpák zazdrość cho=
:
(dzi.
8:
A kto ią ma temu ſzkodzi.
9:
Cżeladź ſwą dobrze opatrzay/
10:
Potrzeby iey rządne daway:
11:
Niedbay by ſie tylko bali/
12:
Ale by ćię miłowáli.
13:
Srom záwżdy miey przed ocży=
:
(má.
14:
Nie odſtępuy od rozumá:
15:
Vcżyć ſię iedno nie ſromay/
16:
Kto ćię dobrze vcży ſłuchay.
17:
Pátrz by ſie żenie nie źwierzał/
18:
Gdyby co táiemnie mieć chćiał:
19:
Zonyć ten obycżay máią/
20:
Nic w ſobie nie záchowáią. | Gdy dziś |
strona: G
kolumna: a
1:
Gdy dziś potrzebę będzieſz miał:
2:
Pátrz by ſie ná iutro oſzcżymiał.
3:
Słuſzećiem to ná mądrego/
4:
Pátrzyć cżáſu będącego.
5:
Lepieyćiem w doſtatku być/
6:
Co zbędzie opcym zoſtáwić:
7:
Niżliby o ſie nic niedbał/
8:
Od przyiaćioł potrzeb żebrał.
9:
Kogo potkaſz rad pozdrawiay/
10:
A ſtárſzemu wcżeſność dziáłay:
11:
Y pies dla ſwey pokornośći/
12:
Doſtawa ſobie żywnośći.
13:
Nie śmiey ſie nigdy z nędznego/
14:
Ale wſpieray nędze iego:
15:
Nieſzcżeśćie po ludziech chodzi/
16:
Niewieſz coć ſie też przygodzi.
17:
Dobrey náuce przyſtaway/
18:
A mądrey rády nie wzgardzay:
19:
Bo kto ſie rad mądrych rádzi/
20:
Ten ſie w plotkách nie vwádzi.
21:
Gdyćby kto cżego pożycżył/
22:
Pátrz by mu to ná cżás wroćił:
23:
Chceſzli być potym wierzono/
24:
Dobry ſąd o tobie miano.
25:
Komu możeſz dobrze dziáłay/
26:
Tego nigdy nie wymawiay:
27:
Ani chćiey być przetho ſmutnym/
28:
Iż poznaſz kogo niewdzięcżnym.
29:
Pochlebcę y obmownego/
30:
Odpądź precż od domu ſwego:
31:
Cżći z tákimi nie otrzymaſz/
32:
Y cnoty ſtráciſz ktore maſz.
33:
O to prácuy by mogł iednego/
34:
Przyiaćielá mieć práwego:
35:
Przed ktorym więc iuż nic nie tay/
36:
Smiele mu ſie wſzego zwierzay. | Co |
kolumna: b
1:
Co maſz cżynić by ták dziáłał:
2:
Iżby potym nie żáłował:
3:
Przetoć trzebá długo miślić/
4:
A niedbále nic niecżynić.
5:
W tey rádzie nigdy nie byway/
6:
Ani złego radzce wzyway:
7:
A ktoregoby cnym nieznał/
8:
Aby go nie náſládował.
9:
Gośćie rad przyymuy do domu:
10:
Nie ſtaw ſie przykrym nikomu:
11:
Rádzić ludzie oddawáią/
12:
Pokim tę cnotę poznáią.
13:
Ieſli wnętrzną maſz niecnotę/
14:
Mieyże w poſtáwie ochotę:
15:
Tym on wrzod łatwie vzdrowiſz/
16:
Kiedy z kożdym miernie mowiſz.
17:
Tego mniemay zá ſzcżeſnego/
18:
Kto ma przyiaćielá wiernego:
19:
Támći wſzyſtká dobra miárá/
20:
Gdzie ſie złącży dwoiá wiárá.
21:
Nic ſie ták nie może táić/
22:
Cżegoby cżás nie mogł odkryć:
23:
Słuſzeć tedy dobrze dziáłáć/
24:
Po innych ſwoy żywot káráć.
25:
Ták Ezop Enuſá vcżył/
26:
A zátym go więc opuśćił:
27:
On też wſzego pilnie ſłuchał/
28:
Vcżynku ſwego bárzo żáłował.
29:
A ták gdy ſobie rozmyſlił/
30:
Iże ták niecnie vcżynił:
31:
Sumnienie iego zmázáne/
32:
Przywiodło ij w roſpacżánie.
33:
Ná wyſoką wieżę wſtąpił/
34:
A oknem ſie ná doł ſpuśćił:
35:
Tákoż żywotá dokonał/
36:
Zá złe ſkutki ktore dziáłał. | G | Potym |
strona: Gv
1:
grafika
kolumna: a
1:
Potym Ezop wezwał łowcow/
2:
Kazał doſtáć młodych orłow:
3:
Aby ſie rychley rozeſzli/
4:
A cżterzy mu ich przynieſli.
5:
Ktore kiedy iuż Ezop miał/
6:
Táką im miárę przypráwiał:
7:
Iż ſie zá mięſem puſzcżáli/
8:
Wzgorę y ná doł latáli.
9:
Do nog im miechy przypráwił/
10:
Do kożdego dziećię wſádził.
11:
Ktore mu mięſo puſzcżáło/
12:
Albo wzgorę podnaſzáło.
13:
A gdy ſie ták zwycżáili/
14:
A w tym iuż przeſpiecżni byli:
15:
Ezop gdy cżás vpátrzył ſłuſzny/
16:
Iáchał do Egiptu z nimi.
17:
Vźrzawſzy go Egyptcżycy/
18:
Zbieżeli ſie kniemu wſzyſcy:
19:
A widząc táko ſzpetnego/
20:
Mnimáli wiłę iákiego. | Nie ba= |
kolumna: b
1:
Nie bacżąc iż w ſzpátnym ſędzie/
2:
Niekiedy też bálſam będzie:
3:
A z błotá puſzki bywáią/
4:
W ktorych też złoto chowáią.
5:
A gdy ná páłac wprowádzon/
6:
Vcżynił Krolowi pokłon:
7:
Krol go łáſkáwie przywitał/
8:
Y nátychmiaſt go zopytał:
9:
Ezopie iáko ty mniemaſz/
10:
A komu mię przyrownywaſz:
11:
Z tą wſzyſtką drużyną moią/
12:
Ktorzy około mnie ſtoią.
13:
Rzekł Ezop/ ćiebie ſłońcowi/
14:
A twą rádę mieśiącowi:
15:
Bo ty świećiſz iáko w niebie/
16:
Ci máią iáſność od ćiebie.
17:
Rzekł Náktánab/ radbych ſły=
:
(ſzał.
18:
Páńſtwa iákoby ſzácował:
19:
Mali ktore podobieńſtwo/
20:
K niemu Ligurgowe Páńſtwo.| Tám ſię |
strona: G2
kolumna: a
1:
Tám śię Ezop trochę rośmiał/
2:
Krolowi ták odpowiedział:
3:
Páńſtwo iego nic nie niżſze/
4:
A ieſzcże nad twoie wyżſze.
5:
Bo iák ſłońce wſzytkim świecąc/
6:
Przechodzi gwiazdy i mieśiąc:
7:
Ták śię Ligurgowo páńſtwo ma/
8:
Swą iáſnośćią ine záćmia.
9:
Náktánáb w oney oſobie/
10:
Dziwował śię tákiey wymowie:
11:
A potym go hnet zopytał/
12:
Ieſliby z mulárzmi przyiechał.
13:
On rzekł/ nie trzebá śię troſkáć/
14:
Iedno mieyſce rácż vkázáć:
15:
Gdzieby tá wieżá miáłá być/
16:
Chcęć śię ia k temu przycżynić.
17:
Krol Náktánáb nic nie mieſzkał/
18:
Nátychmiaſt w pole wyiechał:
19:
Vkazawſzy mieyſce ſtánął/
20:
Coby Ezop k temu pocżął. kolumna: b
1:
On cżterzy kąty rozmierzył/
2:
A ná nich orły poſádził:
3:
W miechoch k nim dzieći przywią=
:
(zał/
4:
Po mulárſkiey im kielni dał:
5:
Ná tykách mięſo trzymáli/
6:
Zá ktorym orli latáli:
7:
Potym wſzytki wzgorę puśćił/
8:
Kazał wołáć iák ie zucżył.
9:
A gdy ná gorę wzlećieli/
10:
Sięgáiąc kielnią wołáli:
11:
Cżemu nam nie podawaćie/
12:
Cegły z wapnem ieſli maćie.
13:
Widząc Krol/ rzekł Ezopowi/
14:
Dziwnoć mię temu cudowi:
15:
V was ludzie ſkrzydłá máią/
16:
A po powietrzu latáią.
17:
On rzekł/ v nas tego doſyć/
18:
Przetoż śię niechćiey przećiwić:
19:
Dla tego śię cżłowiekiem znay/
20:
Z bohátyrem śię nie wſpieray.
21:
grafika
| G ij | Odpowie= |
strona: G2v
kolumna: a
1:
Odpowiedział Anáktánáb/
2:
Znam Ezopie iżemći ſłab:
3:
Ale powiedz coć śię widzi/
4:
Ządam w tym twey odpowiedzi:
5:
Mam tu z Grecyey kobyły/
6:
Nigdy tákowe nie były:
7:
Bo od koni pocżynáią/
8:
Ktorzy w Babilonie rzáią.
9:
Ezop rzekł/ rácz pocżekáć/
10:
Do iutrá temu pokoy dáć:
11:
A tedyć więc dobrze powiem/
12:
Iák ia w tey rzecży rozumiem.
13:
A przyſzedſzy ná goſpodę/
14:
Nálazł temu táką rádę:
15:
Kazał śię ſługam przycżynić/
16:
By mogli kotá vłápić.
17:
A kiedy go vłápili/
18:
Ráno go miotłámi bili:
19:
Iáko był Ezop roſkazał/
20:
By wſzytek lud ná to pátrzał:
21:
Egyptcżycy tę rzecż widząc/
22:
Chćieli kotá rádzi odiąć:
23:
Ale gdy tego nie mogli/
24:
Skárżąc ku Krolowi pobiegli.
25:
Krol kazał Ezopá wezwáć/
26:
A z nim nácżął táko gádáć:
27:
Ezopie coś to vcżynił?
28:
Bárzoś nam wſzyſtkim przewinił.
29:
Niewieſz iż to źwierzę wſzyſcy ch
:
(walimy/
30:
Zá Bogá ſobie licżymy:
31:
Po wſzytkim Egypćie trzymáią/
32:
Iáko Bogu chwałę dáią.
33:
Ezop rzekł/ Krolu by wiedział/
34:
Mnieyby tey rzecży żáłował:
35:
Iák ten kot bárzo przewinił/
36:
Ligurgowi żal vcżynił. | W Bá= |
kolumna: b
1:
W Bábilonie tey nocy był/
2:
Krolewſkiego kurá zábił:
3:
W ktorym sie on bárzo kochał/
4:
Iż mu godziny nocne piał.
5:
Rzekł Náktánab/ kto śię nádział/
6:
By Ezop ták kłámáć vmiał:
7:
Rzecż niepodobną powiádaſz/
8:
Dziwno mi iż śię nie ſromaſz:
9:
Iáko to kot mogł vcżynić/
10:
Szedſzy tám y záśię tu przyść:
11:
Iużby to byłá Boſka moc/
12:
Ták vdziałáć przez iednę noc.
13:
Ezop trochę śię vśmiechnął/
14:
A Krolowi mowić pocżął:
15:
Ták tá rzecż ieſt podobna/
16:
Iáko twoiá gadká pierwa:
17:
Iżby ony twe kobyły/
18:
Táko bárzo mnożne były:
19:
Iákoś mi o nich powiádał/
20:
W oney gadce ktorąś zádał.
21:
Krol iego rzecży przyzwolił/
22:
Ten iego dowćip pochwalił:
23:
Ale go wżdy chćiał pokuśić/
24:
Mogłliby go w cżym záłuczyć.
25:
Mędrce Egyptu wſzytkiego/
26:
Zezwał ich z miáſtá ſwoiego:
27:
Ktorzy nawięcey vmieli/
28:
Y gadánia rozumieli.
29:
O Ezopie powiádáiąc/
30:
Rozum iego pochwaláiąc:
31:
Poſádził ie zá ſwym ſtołem/
32:
A Ezopá z nimi ſpołem.
33:
Więc ieden ktory mędrſzy był/
34:
Ku Ezopowi ták mowił:
35:
Ieſlić nie przykro poſłucháć/
36:
Mam tobie nieco powiádáć. | Otoć |
strona: G3
kolumna: a
1:
Otoć mię Bog k tobie poſłał/
2:
Iżbych z tobą rozmowę miał:
3:
Cżemu więc potym zrozumieſz/
4:
Iáko mi ná to odpowieſz.
5:
Bog niechce on odpowiedział/
6:
Iżby przezeń cżłowiek kłámał:
7:
Wy ſie go máło boićie/
8:
Gdy tákie mowy broićie.
9:
Drugi tę gadkę zágadał/
10:
Kośćioł wielki niektory ſtał:
11:
W ktorȳ pośrzod sſtał ſłup prośćie/
12:
Trzymáiąc ſam miaſt dwánaście.
13:
Kożde miáſto ktore trzyma/
14:
Trzydzieśći domow w ſobie ma:
15:
Mąż z żoną po nich biegáią/
16:
A ten vrząd záwżdy máią.
17:
Ezop rzekł/ nie trzebá tu myślić/
18:
Łatwie to mogę zápłáćić:
19:
Boć tę gadkę dzieći gadáią/
20:
W Bábilonie gdy igráią.
21:
Kośćioł ieſt niebieſki obłok/
22:
Słup w pośrzodku tenći ieſt rok:
23:
Miáſtá dwánaśćie Mieśiącow/
24:
Domj w nich po trzydzieśći dniow.
25:
Mąż z żoną co tám biegáią/
26:
Dzieńći y noc známionuią:
27:
Pátrzą vrzędu ſwoiego/
28:
Aż do ſkonánia świeckiego.
29:
Náktánáb rzekł do ſwjch pánow/
30:
Godzien Ligurg wielkich dárow:
31:
Ktore iemu muſzę poſłáć/
32:
Iżem go nie mogł przegádáć.
33:
Rzekł ieden/ Krolu pocżekay/
34:
A co to jeſt ieſzcże ſpytay:
35:
Cżegoſmy nigdy nie widáli/
36:
Aniſmy o tym ſłycháli? | Krol |
kolumna: b
1:
Krol Ezopá łágodnie żądał/
2:
By mu ieſzcże to powiedział:
3:
Rzekł Ezop/ chcę rad vdziáłáć/
4:
Rácż iedno iutrá pocżekáć.
5:
Ezop ráno gdy śię przeſpał/
6:
Zmyſliwſzy rzecż liſt nápiſał:
7:
Iákoby Náktánáb wyznał/
8:
Iż v Ligurgá wypożycżał.
9:
Sto tyśiąc złotá Rábſkiego/
10:
Aż do cżáſu podobnego:
11:
Ná ktory ie dáć ślubuie/
12:
Tym śię liſtem obwięzuie.
13:
Názaiutrz gdy z krolem gadał/
14:
Vpátrzywſzy cżás liſt mu podał:
15:
Rzekąc/ Pan mi to polećił/
16:
Bych ćię tym liſtem obwieśćił.
17:
Krol śię temu bárzo dziwił/
18:
A ku ſwoim Pánom mowił:
19:
Ieśliśćie o tym ſłyſzeli/
20:
Albo też niegdy widzieli.
21:
Bych Ligurgowi winien był/
22:
A v niego co pożycżył:
23:
Rzekli iż nie widáli/
24:
O tym nigdy nie ſłycháli.
25:
Ezop rzekł/ ták wyznawaćie/
26:
A cżegoż dáley cżekaćie:
27:
Sámiżeśćie śię przyználi/
28:
Ku gadce ktorąśćie zádáli.
29:
Krol Náktánáb gdy to vſłyſzał/
30:
Przyiąwſzy Ezopá záwołał:
31:
O Ligurgu błogo tobie/
32:
Iże maſz Mędrcá przy ſobie.
33:
Tám go więc pyſznie dárował/
34:
Y Ligurgowi dań poſłał:
35:
Ezop też Krolá pozdrowił/
36:
Ku Bábylonie śię pokwápił. | G iij | Gdy śię |
strona: G3v
kolumna: a
1:
Gdy śię ku Bábylonie przywioſł/
2:
Wielką dań Krolowi przynioſł:
3:
Ligurgus mu podziękował/
4:
Słup mu złoty poſtáwić dał. kolumna: b
1:
A potym iął Krola żędáć/
2:
Chcąc też Grecyą oględáć:
3:
By go racżył ná cżas puśćić/
4:
Slubuiąc śię záśię wroćić.
5:
grafika
kolumna: a
1:
Krol go łáſkáwie opuśćił/
2:
Bárzo wielką chwałą vcżćił.
3:
Proſząc go áby nápotym/
4:
Aż do śmierći mieſzkał przy nim.
5:
Do Grecyey gdy przyiechał/
6:
Wſzytki miáſtá oględował:
7:
Obycżáie nápráwiáiąc/
8:
W báśniach mądrość oſłáwiáiąc.
9:
Oſtátnie iechał do Delfow/
10:
Iż tám byłá modłá Bogow:
11:
Po wſzem świećie známienita/
12:
Zwłaſzcżá Grekom poſpolita.
13:
Ludzie śię kniemu zbieráli/
14:
Iże go rádzi ſłucháli:
15:
Bowiem ie dobrze náucżał/
16:
Drogę ku cnoćie vkázował. | Wi= |
kolumna: b
1:
Widząc Ezopá Delfowie/
2:
Niemieli go nizacż ſobie:
3:
On ácżkolwiek o to niedbał/
4:
Wżdy ie tym przykłádem ſkarał.
5:
Drewno gdy po morzu pływa/
6:
Ná wzrok więtſze niż ieſt bywa:
7:
Aleć śię práwie vkaże/
8:
Kiedy iuż ná brzegu lężę.
9:
Tákież gdym ia o was ſłychał/
10:
Sláchetnem was ludzi mniemał:
11:
Ale kiedym przyiechał k wam/
12:
Bárzo was ludzmi złymi znam.
13:
Delfowie gdy to ſłyſzeli/
14:
Táką rádę o tym mieli:
15:
Ieſli śię nie opátrzymy/
16:
Poſromoceni będziemy. | Boć |
strona: G4
kolumna: a
1:
Boć ten cżłowiek kędy poydzie/
2:
O nas wſzędy mowić będzie:
3:
Y vwierzą iego mowie/
4:
A ták vymie náſzej ſławie.
5:
A táko o tym rádzili/
6:
Iżby go zdrádą zgubili:
7:
Iáwnie śię im nie godziło/
8:
Wiele ludzi po nim było.
9:
Więc kiedy ſie Ezop precż brał/
10:
A ſługom vkłádáć kazał:
11:
Delfowie o tym pilili/
12:
Iákoby go obwinili.
13:
A gdy ſłudzy niebacżyli/
14:
Cżáſzę mu w tłomok włożeli:
15:
Wielką ze złotá Rábſkiego/
16:
Z kośćiołá Apollonowego.
17:
Ezop o zdrádzie niewiedział/
18:
Z Delfu do Focydy iáchał:
19:
Delfowie go pogonili/
20:
Swiętokradźcą obwinili. kolumna: b
1:
On ſie k tému nieprzyznawał/
2:
Miernie ſie im wypráwował:
3:
Oni tłomok rozrzezáli/
4:
Cżáſzę w nim złotą záſtáli.
5:
Wſzyſtkim to hnet obiáwili/
6:
Do więźienia go wſádzili:
7:
Ezop ſie im chćiał rad ſpráwić/
8:
Wżdy mu to niepomogło nic.
9:
A ták gdy iuż porozumiał/
10:
Iż z ich ręku winiść nie miał:
11:
Wzdychał ćięſzko nárzekáiąc:
12:
Swe nieſzcżeśćie przeklináiąc:
13:
Aż iego ieden znáiomy/
14:
Imieniem Demás rzecżony:
15:
Wſzedſzy k niemu do więźienia.
16:
A to dla iego poćieſzenia.
17:
A gdyż go ſmutnego oglądał/
18:
Táko go ſłowy poćieſzał:
19:
Bądź Ezopie myſli dobrey/
20:
Ták ćięſzkiego żalu nie miey
21:
grafika
| Słuſze= |
strona: G4v
kolumna: a
1:
Słuſzećiem to ná mądrego/
2:
Aby był ſercá ſtałego:
3:
Sam ſie ſwym rozumem ćieſzył/
4:
Rowien głupim ludziom nie był.
5:
Ezop k temu máło weſtchnął/
6:
Iego rádę wdzięcżnie przyiął:
7:
Ale mnie ſie przygodziło/
8:
Iáko chłopu niegdy było:
9:
Zoná iedná mężá ſwego/
10:
Pogrzebſzy go vmárłego.
11:
Záwżdy on grob náwiedzáłá/
12:
Smierći mężowey płákáłá.
13:
Oracż ktory tám bliſko orał/
14:
A płácż niewieśći vſłyſzał:
15:
Woły ná roli oſtáwił/
16:
Tám ſie w onym grobie ſtáwił.
17:
Y iął też z niewiáſtą płákáć/
18:
A bárzo rzewno nárzekáć:
19:
Oná kiedy to widziáłá/
20:
Cżemuby płákał pytáła.
21:
Rzekł/ iżem tu żonę ſchował/
22:
Ktoram iedynie miłował.
23:
A ták gdy ná nię wſpominam/
24:
Z tego płácżu poćiechę mam.
25:
Rzecże mu/ ia też ſwoiego/
26:
Płácżę męża vmárłego:
27:
Anićbych ták żáłowáłá/
28:
Ale żem go miłowáłá.
29:
On iey záſię pocżął mowić/
30:
Chćieyże ty moią żoną być:
31:
Gdyż iednáko żáłuiewá/
32:
A cżemuż z ſobą nie będziewá.
33:
Oná k temu przyzwoliłá/
34:
A tudzieżeſtá ſie złącżyłá:
35:
Ale gdy ták długo mieſzkał/
36:
Złodziey wźiąwſzy woły precż gnał | Oracż |
kolumna: b
1:
Oracż ſie wroćił we zły cżás/
2:
Vźrzawſzy áno wołow niemáſz:
3:
Dopiero práwie iął płákáć
4:
Włoſy tárgáiąc nárzekáć.
5:
Zoná k niemu przybieżáłá/
6:
Záłobliwie go pytáłá:
7:
Coby ieſzcże zá żáłość miał/
8:
Iże táko rzewno płákał.
9:
Rzekł iey/ práwieć iuż żáłuię/
10:
Nie iáko pierwey kuńſztuię:
11:
Iużci práwie łzy wylewam/
12:
Kiedy ſwoich wołow niemam.
13:
Niewiáſtá odpowiedziáłá/
14:
Pierwſze ſmętki ktorem miáłá:
15:
Koźdy mi z nich łatwieyſzy był/
16:
Aleć mię iuż ten potępił.
17:
Delfowie iuż ſie ſchodzili/
18:
Aby Ezopá ſtráćili:
19:
Y wywiodſzy go z więźienia/
20:
Pátrzáli mieyſcá zepchnienia.
21:
Widząc Ezop ſwe ſkonánie/
22:
Tákowe k nim miał gadánie:
23:
Gdy źwierzętá pokoy miáły/
24:
A ſpołem ieſzcże mieſzkáły.
25:
Myſz żáby bárzo prośiłá/
26:
By z nią ná wiecżerzy byłá:
27:
Poſádziłá ią w ſzpiżárni/
28:
Gdzie było doſyć cżyſtych karmi.
29:
Zábá tám bárzo vcżćiona/
30:
Chcąc też być hoyna widzianá:
31:
Ięłá záśie myſzy prośić/
32:
Aby też v niey chciáła być.
33:
Ale iż nie vmieſz pływáć
34:
Muśiſz ſie ku mnie przywięzáć
35:
Myſz vboga vwierzyłá/
36:
Co żábá zdrádnie rádziłá. | A gdy |
strona: H
kolumna: a
1:
A gdyſtá śrzod wody byłá/
2:
Tám żábá myſz zátopiłá:
3:
Oná tonąc záwołáłá/
4:
Iey ſie zdrády żáłowáłá/
5:
Przecż mi thák zdrádnie śmierć
:
(ſtroiſz?
6:
Azaſię pomſty nie boiſz:
7:
Wiedz coć zdrádnie vcżyniono/
8:
Muśić być záwſze pomſzcżono.
9:
Owa kániá gdy latáłá/
10:
Myſz ták tonącą vźrzáłá:
11:
Prędko ſie ná doł ſpuśćiłá/
12:
Myſz y żábę pochwyćiłá.
13:
Y wy cośćie mię zdrádzili/
14:
Szalenieśćie vcżynili:
15:
Cżego ſie w ten cżás dowiećie/
16:
Gdy mię gárdły zápłáćićie.
17:
Bowiem Bábilon z Grecyą/
18:
Przeto was wſzyſtki pobiją:
19:
Nád wámi ſie tego pomſzcżą/
20:
Wſzyſtki was zewnątrz wyniſzcżą.kolumna: b
1:
Oni iákoby głuſzy byli/
2:
Tych iego ſłow nie bacżyli:
3:
Tym go rychley prowádzili/
4:
Aby go z ſkáły zrzućili.
5:
Ezop ſie im iákoś wyrwał/
6:
W kośćioł Apollonow wbieżał:
7:
Delfowie ſie rozgniewáli/
8:
Gwałtem go z támtąd wyrwáli.
9:
Oni gdy go ták tárgáli/
10:
Boſkiego gniewu niedbáli:
11:
Rzekł/ by Bogiem nie gárdzili/
12:
Iego święte mieyſcá cżćili.
13:
Ale y to prozno było/
14:
Nic mu ſie nie polepſzyło:
15:
A iuż ná gorę był ćiągnion:
16:
Z kthorey wierzchu miał być zru=
:
(con.
17:
Więc Ezop iął ie przeklináć/
18:
Gdyż niechcećie y Bogow dbáć:
19:
Ludzie ſercá zápiekłego/
20:
Poſłuchayćie ále tego:
21:
grafika
| H | Oracż |
strona: Hv
kolumna: a
1:
Oracż ná wśi był ſie ſtárzał/
2:
A miáſta nigdy nie widział:
3:
Moẃił z ſobą niżli ſkonam/
4:
Ieſzcże wżdy też ludzi poznam.
5:
Y kazał ſie ná woz wſádzić/
6:
A do miáſta doprowádzić:
7:
Słudzy táko vcżynili/
8:
Sámego z oſły puśćili:
9:
Rzekąc iuż ſie nie ſtáray/
10:
A iedno oſły poganiay:
11:
Oni ćię tám doprowádzą/
12:
Bowiem drogę dobrze wiedzą.
13:
Owo nagłe burze wſtáły/
14:
Y wſzyſtek świát zámieſzáły
15:
Oſłowie drogi vmylili/
16:
Na ſkáły woz wprowádzili:
17:
Więc ſie on ſtárzec przewroćił:
18:
Lecąc ná doł táko mowił:
19:
Zal mi iże nie od koniow/
20:
Ale ginę od złych oſłow.kolumna: b
1:
Tákieżći y ia żáłość mam/
2:
Iże żywotá pozbywam:
3:
Nie od ludzi ſpráwiedliwych/
4:
Ale od zdradziec fáłſzywych/
5:
A gdy go iuż zepchnąć chćieli/
6:
Prośił by ieſzcże ſłyſzeli:
7:
Oćiec pry corkę miłował/
8:
Więc żonę do miáſta poſłał:
9:
A ták gdy tylko z ſámą był/
10:
Poniewoli corkę zgwałćił.
11:
Oná tego żáłowáłá/
12:
Płácżąc oycu wymawiáłá
13:
Iákożeś ſie Bogá niebał:
14:
Iżeś to zemną vdziáłáł:
15:
Lżęyby mi zgrzeſzyć z innych ſtem/
16:
Niżli z tobą z iednym oycem.
17:
Y ia bezecni Delfowie/
18:
Okrutnieyſzy niżli lwowie:
19:
Wolałbych ſie z ſmoki widzieć/
20:
Niżli od was tę śmierć ćierpieć.
21:
grafika
| A prze= |
strona: H2
kolumna: a
1:
A przetożći was przeklinam/
2:
Ná świádectwo Bogá wzywam:
3:
Aby mię racżył wyſłucháć/
4:
Nád wámi pomſtę vdziáiáć.
5:
Oni o tym nie myślili/
6:
Z ſkáły go ná doł zrzućili:
7:
Ezop tákowy koniec miał/
8:
Ktory wſzem Krolom mędrował.
9:
A potymźe w krotkiey chwili/
10:
Delfowie ſkaráni byli:
11:
Morem głodem y walkámi/
12:
Ktore mieli z ſobą ſámi.
13:
A gdy śię Wrogá rádzili/
14:
Iákoby tego pozbyli:
15:
Wrog Ezopá kazał błágáć/
16:
Kośćioł k iego cżći zbudowáć.
17:
Ale wżdy mieli ſumnienie/
18:
Zá ſwe niecne vcżynienie:
19:
Ktore ie záwſze ſtráſzyło/
20:
Rátá na nim doſyć było.
21:
Krolowie gdy to wzwiedzieli/
22:
Wielką z tego żáłość mieli:
23:
Iż Ezopá ták zdrádzono/
24:
Niepocżeśnie vmorzono.kolumna: b
1:
Ná Delfy śię poruſzyli/
2:
Ziemię ich pierwey zburzyli:
3:
Potym ony pośćináli/
4:
Ktorzy Ezopá ſtráćić dáli.
5:
Tákći Zywotá dokonał/
6:
Gdy był mnogie rzecży prześpiał:
7:
Ktorego śmierć ieſt ſławetna/
8:
Przez wſzytki wieki pámiętna.
9:
Boć mądrzy nie vmieráią/
10:
Iáko ſzaleni mniemáią:
11:
A po śmierći práwie żywią/
12:
Ludzi rządząc náuką ſwą.
13:
Ezop też iáko mądry był.
14:
Wielką rádę w báśniach zákrył:
15:
Cżego rozumem doznaćie/
16:
Ieſli pilno poſłuchaćie.
17:
Báśniámi nigdy nie gárdzi/
18:
Ezop nimi prawdę twierdzi:
19:
Bierz rádę od przypowieśći/
20:
Nie potępiay ich proſtośći.
21:
Abowiem ſłowy proſtemi/
22:
Rychley prawdę poymuiemy:
23:
Tuć ptacy broią z źwierzęty/
24:
Wilk z owcą/ liſzká z gąśięty.
25:
☞ Dokończenie Zywotá Ezopowego.
26:
grafika
| H ij | Pocży= |
strona: H2v
1:
Pocżynáią śię rozlicżne á známienite Báśni/
2:
z rozmáitych kśiąg wybráne: z ktorych możemy wźiąć nie
3:
iáki pożytek ku ćwiczeniu rozumu náſzego/ y ku biegłośći á
4:
náucżeniu rzecży niepoſpolitych á pożytecznych.
kolumna: a
1:
B A S N Pierwſza.
2:
Siłam nie dufay.
3:
Orzeł niegdy lecąc z wyſoká/
4:
Wźiął z ſtádá máłego báránká:
5:
Vźrzawſzy to kruk hnet śię wzbu=
:
(dził/
6:
Ná ſtáreo śię báráná rzućił.
7:
Y wrzepił mu páznogty w runo/
8:
Chcąc z nim wzlećieć bárzo buyno:
9:
Ale gdy zeń śiły niemiał/
10:
Vwádziwſzy śię ná nim oſtał.
11:
Widząc chłop k niev przybieżał/
12:
A pierze mu z ſkrzydeł obrzezał:
13:
Y donioſł go do ſwych dzieći/
14:
Igrayćie z nim boć nie wzleći.
15:
Potym niekto kruká ſpytał/
16:
Ktorymby śię ptakiem mniemiał:
17:
Myślam pry był niegdy orłem/
18:
A teraz śię iuż znam krukiem.
19:
¶ Bo kto nád śiły mocuie/
20:
Rychłą w tym ſzkodę pocżuie:
21:
Nie vcżyni nic ſwym wyſkiem/
22:
Będzie wſzytkim naśmiewiſkiem.
23:
Nikogo nie wzgardzay.
24:
Orzeł zá záiącem latał/
25:
A on przed nim chutnie ſkakał:
26:
Rzekąc/ pomoż Boże nędznemu/
27:
Nieday mię orłu pyſznemu.
28:
Owaćiem krowkę nádbieżał/
29:
Swey krzywdy przed nią żáłował: | Pá= |
kolumna: b
1:
Pátrząc ázaby śię tráfił/
2:
Ktoby go od orłá wybáwił.
3:
Oná rżecże ku orłowi/
4:
Day mi pokoy ſąśiádowi:
5:
A niechćiey być ták gwałtowny/
6:
Wſzákeś też nam niewcżȳ rowny.
7:
On iey rzecży zá máło dbał/
8:
Lekko ią ſobie pokłádał:
9:
A przed nią záiącá popadł/
10:
Vmorzywſzy wſzytkiego śniadł.
11:
Krowká śię tym rozgorzliłá/
12:
A o pomśćie pomyśliłá:
13:
Ná orle gniazdo wlećiáłá/
14:
A iáycá ná doł zmiotáłá.
15:
Orzeł po ſzkodzie ktorą wźiął/
16:
Bogá prośić o to pocżął:
17:
Aby śię nád nim zmiłował/
18:
Prześpiecżne mu gniazdo z iednał.
19:
Bog rzekł/ gdy prośiſz pokornie/
20:
Nieśiſz iáycá ná mym łonie:
21:
A nie boy śię iuż żadnego/
22:
Domieſzkaſz tám cżáſu ſwego.
23:
Krowká gdy to vſłyſzáła/
24:
Z łáyna gruzłę vdziáłáła:
25:
A wźiąwſzy ná gorę się wzbiłá/
26:
Bogu ná łono ſpuśćiłá.
27:
Iowiſz łáyno gdy zrzućić chćiał/
28:
Poſpołu z nim iáycá zwalał:
29:
Cżego orzeł bárzo żáłował/
30:
Ale temu nic rzec nieumiał. | Nie waż |
strona: H3
kolumna: a
1:
¶ Nie waż ſobie lekko żadnego/
2:
Máłego álbo wielkiego:
3:
Będzieć o tym záwżdy myślił/
4:
Iákoby śię tego pomśćił.
5:
Niżſzemu krzywdy nie cżyń.
6:
Orzeł w iednym leśie z liſzką/
7:
Mieſzkał iáko z towárzyſzką:
8:
A z długiego opcowánia/
9:
Nie mieli w ſobie wątpienia.
10:
Orzeł ná drzewie wyſokim/
11:
Spráwił gniazdo orlętom ſwym:
12:
Tudzież liſzká ſwoie dzieći/
13:
Położyłá w máłey kleći.
14:
Przydáło śię dniá iednego/
15:
Wyſzłá liſzká z domku ſwego:
16:
Więc orzeł pobrał liśiętá/
17:
Y nákarmił ſwe orlętá.
18:
Liſzká potym k domu przyydzie/
19:
A gdy ſwych liśiąt nie naydzie:
20:
Porozumiáłá orlą zdrádę/
21:
A o pomśćie bráłá rádę.
22:
Ale śię pomſtá nie zgodzi/
23:
Orzeł lata liſzká chodzi:
24:
Tymći śię nędzna pomśćiłá/
25:
Bogu krzywdę polećiłá.
26:
Owaćiem śię przygodziło/
27:
Co nie długo potym było:
28:
Oracże święto dziáłáli/
29:
Kozłá Bogu ofiárowáli.
30:
Nákłádli mięſá ná ogień/
31:
Iáko ieſt obycżay w on dźień:
32:
Aby śię támo paliło/
33:
A to ku cżći Bogu było.
34:
Kiedy to orzeł pobacżył/
35:
Mięſo nogámi pochwaćił: | A ták= |
kolumna: b
1:
A tákże z wąglem gorącym/
2:
Donioſł ie orlętom ſwoim.
3:
Więc śię gniazdo zápaliło/
4:
Iż z ſuchego drzążdżu było:
5:
Orlętá ná źiemię muśiáły/
6:
Ieſzcże były nie záſuſzyły.
7:
Liſzká tego pilná byłá/
8:
Hnet orlętá pochwaćiłá:
9:
A ku ōrłowey żáłośći/
10:
Podruzgáłá w wſzyſtkich kośći.
11:
¶ Bo kto przyiaćiela zdrádzi/
12:
Ná potym mu to záwádzi:
13:
Chociaż vydzie pomſty ludzkiey/
14:
Wżdyć śię nie vchroni Boſkiey.
15:
W nádzieię wiela máłá
16:
nie opuſzcżay.
17:
Słowik iż ten obycżay ma/
18:
Siedząc w gáiu ſłodko śpiewa:
19:
Więc go krogulec vłápił/
20:
Bo tám w gáiu z nim ſpołem był.
21:
Rzekł mu ſłowik/ miły pánie/
22:
Máłe ze mnie maſz śniadánie:
23:
Pátrz ſobie ptaká więtſzego/
24:
A mnie puść táko máłego.
25:
Rzekł krogulec tymi ſłowy/
26:
Lepſzyś ty mnie tu gotowy:
27:
Niżli ini co latáią/
28:
Choćia więcey mięſá máią.
29:
¶ Bo kto tráći co w ręku ma/
30:
A niepewne rzecży duma:
31:
Tákiemuć zmyſłu nie sſtawa/
32:
Pewne zá niepewne dawa.
33:
W kozdey rzecży koń=
:
(cá pátrzay.
| H iij | Liſzka |
strona: H3v
kolumna: a
1:
Liſzká z kozłem w iedney chwili/
2:
Przyſzli k ſtudni áby pili:
3:
A chćiwie śię tám wpuśćili/
4:
Wyſtępu nie opátrzyli.
5:
Potym záśię gdy wen chćieli/
6:
A żadnych ſtopniow niemieli:
7:
Zátroſkał śię koźieł vbogi/
8:
Spuśćił vſzy trząſnął rogi.
9:
Liſzká k niemu przemowiłá/
10:
Iużem drogę wymyśliłá:
11:
Iáko iuż ztąd wynidziewá/
12:
Ieśli ſobie pomożewá.
13:
Weſpni śię ná ſwoie nogi/
14:
Stań proſto ściągnąwſzy rogi:
15:
A ia śię ták wyprowádzę/
16:
Potym o tobie porádzę.
17:
On vcżynił co mu rádziłá/
18:
Liſzká po nim wyſkocżyłá:
19:
A nád ſtudnią przebiegáłá/
20:
Y z kozłá śię náśmiewáłá.
21:
Koźieł wołał/ wſzákeś ślubiłá/
22:
Aby mię ztąd wyzwoliłá:
23:
Pomożyſz miy gdyś ná świebodzie/
24:
Bych nie oſtał w teyto wodzie.
25:
Liſzká rzekłá/ koźle miły/
26:
Rozumy ćię omyliły:
27:
Ktorych w ſwey brodzie mało maſz
28:
Choćia śię w niey bárzo kochaſz.
29:
Abowiem by ty był rozum miał/
30:
W ſtudniąby był nie wſtępował:
31:
Ażeby pierwey opátrzył/
32:
Kędyby záśię wyſkocżył.
33:
¶ Wſzelki mądry kto ma dziáło/
34:
Aby śię mu mądrze sſtáło:
35:
Koniec przeźrzy niż co pocżnieſz/
36:
A ták w ſzkodę nie vpádnieſz. | Zwy= |
kolumna: b
1:
Zwycżay łatwie rzecży cżyni.
2:
Liſzká kiedy lwá vźrzáłá/
3:
A przed tym go niewidáłá:
4:
Zlęknąwſzy ſie ták zemdláłá/
5:
Iż ledwie żywá oſtáłá.
6:
Drugi ras z nim ſie zetkáłá/
7:
Nieco ſie wżdy przelęknęłá:
8:
Ale więtſzą śmiáłość bráłá/
9:
Im cżęśćiey lwá potykáłá.
10:
Trzeći ſie ras z nim zetkáłá/
11:
A iuż ſie nic nie lęknęłá.
12:
Prześpiecżnie ze lwem mowiłá/
13:
Iákoby z nim záwżdy byłá.
14:
¶ Bowiem wſzyſtki rzecży groźne/
15:
Zwyczay ie cżyni pokorne:
16:
Rzadkich ſie rzecży wſtydamy/
17:
Poſpolite zá nic mamy.
18:
Złemu ſie nie wymowiſz
19:
Kot niegdy kurá vłápił/
20:
A śnieść ſie go nie vkwápił:
21:
Ale chćiał náleść przycżynę/
22:
Iżeby go śniadł prze winę.
23:
Kurá kiedy ták winował/
24:
Swowolność mu przypiſował:
25:
Rzekąc/ przecż ták w nocy wołaſz/
26:
A dobrym ludziom ſpáć niedaſz.
27:
Kur rzekł tym z ludzi nie ſzydzę/
28:
Bo ie w nocy ku pracey budzę:
29:
Godziny nocne rozgadzam/
30:
Nie máło im tym pomagam.
31:
Kot zásię rzekł/ więceś niecny/
32:
W rzecży małżeńſkiey niemierny:
33:
Mátki śioſtry nic niebacżyſz/
34:
A z nimi ſie śmiele łącżyſz. | Kur |
strona: H4
kolumna: a
1:
Kur rzekł/ ázażby to zbytek/
2:
Iż pánu cżynię pożytek.
3:
Y przyrodzenia nie káżę/
4:
Gdy kokoſzom iáycá mnożę.
5:
Kot rzekł/ vmieſz gádáć/
6:
Aleć ia wżdy muſzę śniádáć:
7:
Azaſz niewieſz nędzna głowo/
8:
Iż wiele pośćić nie zdrowo
9:
¶ Nic nie pomoże wymowá/
10:
Rzecż przyiemna/ mądre ſłowá:
11:
Potknieſzli ſie komu złemu/
12:
Nie wyprośiſz ſie żadnemu.
13:
Rádnicy k ſwemu pożytku.
14:
Liſzká gdy ſie w śieć tráfiłá/
15:
Zá ogon ſie vwięźiłá:
16:
Ale by żywá oſtáłá/
17:
Aż ogon gwałtem vrwáłá.
18:
A gdy ták kęſo chodziłá/
19:
Sromem ſie inych wſtydziłá:
20:
Iż iey żywot ſtał zá máło/
21:
Bo ſie iey śmierći rownáło.
22:
Ale wżdy o tym myſliłá/
23:
Iákby inſzym rowná byłá:
24:
Zebrawſzy liſzki w gromádę/
25:
Wydáłá im táką rádę
26:
Sioſtry miłe poſłuchayćie/
27:
Po ogoniech nic nie maćie:
28:
Dobrzebyśćie vdziáłáły/
29:
Iżbyśćie ie porzeżáły.
30:
Y bylibyśćie cudnieyſze/
31:
Y ku biegu pośpieſznieyſze:
32:
Bowiem ogon prozne brzemię/
33:
Rozwlecże ſie iáko ślemię.
34:
Rzekłá iey iedná z gromády/
35:
Dziękuiemyć z dobrey rády: | Aleć |
kolumna: b
1:
Aleć ſie to nam nie godzi/
2:
Bo to tobie iedno ſzkodzi.
3:
Nie rádziſz ty nam ze cnoty/
4:
Iedno by vſzłá z ſromoty:
5:
Mybyſmy ſie pokęśiły/
6:
Gdybyſmy ták ſzalone były.
7:
¶ Bywać rádá rzkomo z miłośći
8:
A wnątrz pełná wſzey chytrośći:
9:
Strzeż ſie radzce łágodnego/
10:
Szukać pożytku ſwoiego.
11:
Pewnego dla niepewnego
12:
nie opuſzcżay.
13:
Rybitw ieden ná ieźierze/
14:
Gdzie więc ryby cżęſto bierze:
15:
Sieći tám ſobie rozrzućił/
16:
Aby nimi co vchwyćił.
17:
Potym zá dobrą pogodą/
18:
Vłowił ieſt ſzcżucżkę młodą:
19:
Ktora k niemu przemowiłá/
20:
Tákiemi ſłowy prośiłá:
21:
Co maſz po mnie táko máłey/
22:
Pomkni mi żywotá dáley:
23:
Wſzák mię potym wielką imieſz/
24:
A więtſzy pożytek weźmieſz.
25:
Rzekł iey/ rozumubych niemiał/
26:
Bych w niepewne rzecży dufał:
27:
Wolę ćię máłą trzymáiąc/
28:
Niż dzieśięć wielkich pływáiąc.
29:
¶ Bo kiedy maſz co pewnego/
30:
Trzymay ſie mocno onego:
31:
Szalenić ſie nádziewáią/
32:
Przeto pewne opuſzcżáią:
33:
Od złego/ dobrodzieyſtwá
34:
nie cżekay.
| Liſzká |
strona: H4v
kolumna: a
1:
Liſzká niegdy w ſwej prygodzie/
2:
Chcącby nie przyſzłá ku ſzkodzie:
3:
Do płotu ſie przybliżáłá/
4:
By go rychley przeſkocżyłá.
5:
Tám ſię ćierznia vchwyćiłá/
6:
A w nogi ſie porániłá:
7:
Więc nárzekáiąc wzdycháłá/
8:
A tarn táko obwiniáłá:
9:
Iam ſie ku tobie ſkłoniłá/
10:
Bych prześpiecżna zdrowia była.
11:
A otoś mię táko zdrádził/
12:
Iżeś mi nogi poránił.
13:
Rzekł tarn/ liſzko miła śioſtro/
14:
Gdzie mię dotknieſz wſzędyć oſtro:
15:
Mniemiałem byś to wiedziáłá/
16:
Kiedyś tu ku mnie bieżáłá:
17:
¶ Złáćiem w onym ieſt obroná/
18:
Ktoremuć złość przyrodzoná:
19:
Nie vćiekay ſie do niego/
20:
Nie vcżynić nic dobrego.
21:
Cżłowieká znáć po ſkorze.
22:
Máłpá z liſzką niegdy mowiłá/
23:
A przed nią ſie bárzo chełpiłá.
24:
Powiádáiąc o ſwym ſláchectwie/
25:
Y o przodkow ſwych bogáctwie.
26:
Liſzká widząc tę iey butę/
27:
Iż ták ſtroi ſwoię kutę:
28:
Pomáłu ſie vśmiechnęłá/
29:
Y táko mowić pocżęłá:
30:
Znáć po tobie śioſtro miła/
31:
Iżeś ſie ták wſpánoſzyłá:
32:
Choćiażby nie powiádáłá/
33:
Po ſkorzebych to poznáłá.
34:
¶ Prawdáćiem ſáma vkaże/
35:
Kto ieſt práwy/ á kto też łże. kolumna: b
1:
Słowáć nic nie pomagáią/
2:
Bo ſámę rzecż ludzie znaią.
3:
Ktorym ſie ſłowá z vcżyn=
4:
ki nie zgadzáią.
5:
Liſzká łowcom vćiekáiąc/
6:
Zemdláłá byłá biegáiąc:
7:
Aże ſie iey drwoſzcżep tráfił/
8:
Ktory w leśie drzewo robił.
9:
Bárzo go pilnie prośiła:
10:
By ſie przy nim niegdzie ſkryłá.
11:
Rzekł iey/ ſkryy ſie w moiey kucży/
12:
Bo ćię támo nikt nie łucży.
13:
Potym łowcy przybieżeli/
14:
Drwoſzcżepá ſą zopytáli:
15:
Ieſliby gdzie liſzkę widział/
16:
Aby im iey ſlad powiedział.
17:
Drwoſzcżep niewiem vſty migał:
18:
A ná liſzkę pálcem ſkazał.
19:
Tego łowcy nie bacżyli/
20:
A dáley ſie pośpieſzyli.
21:
Liſzká to wſzyſtko bacżyłá/
22:
Y w niemáłym ſtráchu byłá:
23:
A drwoſzcżepowi niewierząc/
24:
Wyſzłá z iego kucże milcżąc.
25:
Rzekł iey drwoſzcżep/ co to cżu=
:
(ieſz/
26:
Iż mi zá to nie dziękuieſz?
27:
Com w twey przygodźie vdziáłał/
28:
W ſweiem ćię kucży záchował:
29:
Oná mu odpowiedziáłá/
30:
Byłábych podziękowáłá:
31:
Aleś w ſobie prawdy niemiał/
32:
Támeś mowił/ owdzieś ſkiwał.
33:
¶ Zlićiem tákie vſtá máią/
34:
Z vcżynki ſie nie zgadzaią:
35:
Słowá w ięzyku iedwabne/
36:
Ale w pierśiach ſerce zdrádne.
strona: I
kolumna: a
1:
Ktorzy ſobie źli/ nie dziw iż
2:
y inym.
3:
Oracż w śidlech ktore ſtáwił/
4:
Kuropátwę był vłowił:
5:
Więc ią miedzy kury puśćił/
6:
Iżby ią táko vtucżył.
7:
Kury ſie iey ſprzećiwiáły/
8:
Skrzydły były/ noſmi klwáły:
9:
Tá ſwey krzywdy żáłowáłá/
10:
A táko z ſobą dumáłá:
11:
Alboć mię przeto gábáią/
12:
Iż mię ſobie równą máią/
13:
Bom ia rodzáiu innego/
14:
A máło k nim podobnego.
15:
Ale gdy vźrzáłá kury/
16:
Oni ſobie drą káptury:
17:
Potym iuż ćierpliwſza byłá/
18:
A ták ſie ſámá ćieſzyłá:
19:
Nie dziw iż gośćiá nie bacżą/
20:
Kiedy ſámi z ſobą walcżą:
21:
Nie dobrzeć mieſzkáć z zwádliwȳ/
22:
Przyda ſie nieco złego znim.
23:
¶ Aleć tu ſłuſze ná mądre/
24:
Y krzywdy przyiąć zá dobre:
25:
Zwłaſzcżá ktorą cżynią oni/
26:
Ktorzy z ſobą nie ſą zgodni.
27:
Szkodá kraſy gdzie rozu=
28:
mu niemáſz.
29:
Liſzká cżáſu iednego/
30:
Szłá do domu Gędźcowego:
31:
Y vźrzáłá mnogie vbránie/
32:
Ktore chował ná igránie.
33:
Pátrząc ná onę wydworę/
34:
Vźrzáłá też y máſzkárę.
35:
Y wźiąwſzy oględowáłá/
36:
A táko z nią rozmawiáłá: kolumna: b
1:
Cożći po tákiey podobie/
2:
Kiedy niemáſz mozgu w tobie.
3:
Twarzyć doſyć á cżcza głowá/
4:
Cudze ocży iteż mowá/
5:
¶ Nie wſzyſcy ktorzy ſą cudni/
6:
Záwſze bywáią rozumni:
7:
Będzieć pocżeſna poſtáwá/
8:
Ale wnątrz nie dobra ſpráwá.
9:
Drugi lepſzy karány bywa.
10:
Cżłowiek ieden Bogá ſwego/
11:
Miał w ſwym domu drzewiánego/
12:
Ktorego więc cżęſto żądał/
13:
By mu też co dobrego dał.
14:
Ale im go więcey prośił/
15:
Tym ſie więcey w mieniu gorſzył.
16:
Nie dał mu żadney pomocy/
17:
Choćia prośił we dnie w nocy.
18:
Tedy ſie on cżłowiek rozgniewał/
19:
Ná Bogá ſie ſwego porwał:
20:
Zá goleni go pochwyćił/
21:
O śćianę mu głowę rozbił.
22:
W oney głowie gdy ją sſzcżepał/
23:
Złotá nie máło názbierał:
24:
Wźiąwſzy złoto podziękował/
25:
A Bogá táko námawiał:
26:
Cżemużeś táko głupi był/
27:
Nie dałeś mi gdym ćię prośił?
28:
Dźiw mnie twemu przyrodzeniu/
29:
Iżeś lepſzy po karániu.
30:
¶ Mnodzyćiem tácy bywáią/
31:
Ná ſłowá nic nie dziáłáią:
32:
Aże ie muśi przypędzić/
33:
A iáko oſły kijem bić.
34:
Nie śpieway áże z god
35:
poydzieſz
| Mąż |
strona: Iv
kolumna: a
1:
Mąż ieden ſwego ſąśiádá/
2:
Wezwał do ſwego obiádá:
3:
Iżby ſpołem godowáli/
4:
Prac domowych zábywáli.
5:
Owa pies mężá onego/
6:
Wezwał też pſá ſąśieckiego:
7:
Podzi też do onych gośći/
8:
Nákarmię ćię tłuſtych kośći.
9:
Przyſzedſzy gość ſzedł do kuchniey/
10:
Vźrzał áno wiele wre w niey:
11:
Mowił ſobie z wielkiey rádośći/
12:
Nie trzebáć tu mnie ieść kośći.
13:
Będę tu owa godował/
14:
Bodaybych więc do tegodniá nie=
:
(miał/
15:
Y chodził ſobie wącháiąc/
16:
A ogonem pomacháiąc.
17:
Więc gośćiá kucharz obacżył/
18:
A zá ogon go pochwaćił:
19:
Zátoczywſzy oknem wyćiſnął/
20:
Aż się ledwie pies podźwignął.
21:
A gdy ták zbit bieżąc lutał/
22:
Drugi pies ták go zopytał:
23:
Ieſli ćię tám dobrze cżćiono/
24:
Wſzák ſnadź doſyć náwárżono.
25:
On mu záśię odpowiedział/
26:
Bárzom ći śię tám dobrze miał:
27:
Alem wżdy po tych karmiach medł
28:
Aż nie bacżę kędym wyſzedł.
29:
¶ Nie maſz śię temu rádowáć/
30:
Cżegobyś miał potym żáłowáć:
31:
Gdy co dziáłaſz końcá cżekay/
32:
Przewiedzieſzli tedy śpieway.
33:
Kto zły/ záwżdy zły.
34:
Oracż niegdy orłá vłowił/
35:
A z ſkrżydł mu pierze wyłomił: | Y pu= |
kolumna: b
1:
Y puśćił go miedzy koguty/
2:
Obrzeżawſzy mu páznogty.
3:
Potym łowiec orłá kupił/
4:
Záśię mu pierze zápuśćił:
5:
Y ták go ku polu wpráwił/
6:
Iż y záiące im łowił.
7:
Więc liſzká gdy to vźrzáłá/
8:
Lowcá táko oſtrzegáłá:
9:
Orłowi ták bárzo nie wierz/
10:
A záśię mu ſkrzydłá obrzeż.
11:
Drapieżnegoć przyrodzenia/
12:
Y hoynego chce iedzenia:
13:
Toć záiące teraz duśi/
14:
Potym śię o ćię pokuśi.
15:
¶ Przyymi záwſze wdzięcżnie do=
:
(breo/
16:
Ale śię chroń przewrotnego:
17:
Nie zmienić przyrodzenia ſwego/
18:
Záwżdyć myśli nieco złego.
19:
Praca bogáctwá cżyni.
20:
Winiarz ieden, bliſki śmierći/
21:
Chcąc náucżyć ſwoie dzieći:
22:
Wſzytkich ſobie wezwáć kazał/
23:
Zá teſtáment im powiedział:
24:
Rzekąc/ pieniądze ktorem miał/
25:
Ná winnicym ie zákopał:
26:
Gdyć vmrę pilnie ſzukayćie/
27:
A co potrzebá naydziećie.
28:
Oni gdy táko mniemáli/
29:
Wźiąwſzy motyki kopáli:
30:
Skárbu nigdziey nie łucżyli/
31:
Aż śię poty m domyślili.
32:
Bo winnicę rozkopawſzy/
33:
Wźięli z niey pożytek więtſzy.
34:
Byłáćiem záwżdy rodnieyſza/
35:
W dawániu winá boynieyſza. | A prze= |
strona: I2
kolumna: a
1:
¶ A przeto kto chce bogáty być/
2:
Oplwawſzy ręcże trzebáć robić:
3:
Orż rolą/ kopay korzenie/
4:
Nie troſzcż ſie o dobre mienie.
5:
Nie rowni nie zgodni.
6:
Dom ſobie był náiął blecharz/
7:
Więc ku niemu przyſzedł węglarz:
8:
Proſząc ieſli by mogło być/
9:
Dopuśćić mi przy ſobie żyć.
10:
Rzekł k niemu blecharz roſtro=
:
(pno/
11:
Bárzoć to ieſt niepodobno:
12:
Bowiem cobych ia wybielił/
13:
Wſzyſtko by ty zaſię zcżerznił.
14:
¶ W tychćiem rzecżach niemáſz z=
:
(gody/
15:
Ktore ſą rowney vrody:
16:
Chceſzli mieſzkánia dobrego/
17:
Pátrż ſobie rowny rownego.
18:
Gdzie rozumu nie/ cżás
19:
pomoże.
20:
Liſzká kiedy głodná byłá/
21:
Do ſołu dziurą tráfiłá:
22:
Gdzie mięſá doſyć nálázłá/
23:
Y bárzo ſie tám náiádłá:
24:
Więc gdy záśię chćiáłá wyniść/
25:
Nie mogłá ſie w dziurę w mieśćić:
26:
Bo śię byłá ták otkáłá/
27:
Iż ſie zá dwie innych zdáłá.
28:
A tákże w ſole śiedziáłá/
29:
A dla boiáźni ſtękáłá:
30:
Aby iey chłop kijem nie dał/
31:
Ieſli by ią w ſole záſtał.
32:
Druga liſzká przychadzáiąc/
33:
Vſłyſzáłá ią ſtękáiąc:
34:
Miła śioſtro cżemu ſtękaſz/ | Oná |
kolumna: b
1:
Albo ná śię przygodę maſz.
2:
Oná rzekłá tuć ná mię ſęk/
3:
Nie dármo ſłyſzyſz táki ſtęk:
4:
Poruſz teras ſwey mądrośći/
5:
Wyprowadź mię z tej ćięſzkośći.
6:
Odpowie iey/ tu pomieſzkay/
7:
A przez máły cżás pocżekay:
8:
Inácżey z tąd niewynidzieſz/
9:
Aże záſie ćienka będzieſz.
10:
¶ Cżáſu pátrzay w kożdey rzecży/
11:
Cżáśći trudne rzecży lecży:
12:
Rzadkać rzecż może záſzkodzić/
13:
Iedno vmiey cżáſu godzić.
14:
Co w cżás to dobrze.
15:
Rybitw ieden wźiąwſzy śiadki/
16:
Wźiął też z ſobą y piſzcżałki:
17:
A niechawſzy śieći w kobieli/
18:
Siedział ná brzegu dął w piſzcżeli.
19:
Prze piſkánie mniemáiąc być/
20:
Iżby mogł ryby połowić:
21:
Ale gdy pożytku niemiał/
22:
Swoie głupſtwo porozumiał.
23:
Potym śieći w wodę włożył/
24:
A dopieroſz ryb náłowił:
25:
A gdy ie z śieći wyymował/
26:
Skácżące táko námawiał.
27:
Kiedym wam gadł wyśćie ſpá=
:
(ły/
28:
Aniśćie tedy ſkakáły:
29:
Teras milcżę á ſkacżećie/
30:
Przećiwne rzecży cżynićie.
31:
¶ Słuſzećiem to ná mądrego/
32:
Dziáłáć wſzyſtko cżáſu ſwego:
33:
Płákáć niegdy z płácżącżemi/
34:
Weſelić ſie z ſkácżącymi.
35:
Cżekay Szcżeśćia.
| I ij | Iedney |
strona: I2v
kolumna: a
1:
Iedney chwile rybitwowie/
2:
Iuż byli zecknęli ſobie:
3:
Iże nic nie vłowili/
4:
Choćia ták pilnie robili/
5:
A gdy chćieli ná brzeg wyśieść:
6:
Bo ſie im chćiáło pić y ieść.
7:
Iuż w obłowie rozpacżáli/
8:
Ná ſzcżeśćie ſie vſkarżáli.
9:
Owaćiem ſie cżás przygodził/
10:
Ieśiotr k nim w łodzią wſkocżył:
11:
Vćiekáiąc przed kim inym/
12:
Wielorybem pędem śilnym.
13:
Tuż więc śię o nim zgadáli/
14:
W mieśćie go dobrze przedáli:
15:
Wſzytkiey prace zábacżyli/
16:
Gdy zań pieniądze licżyli.
17:
¶ Trzebáćiem wſzędy ſtałym być/
18:
Ani ſobie w dziele teſknić:
19:
Bowiem gdzie śię nie nádzieieſz/
20:
Tám wielki pożytek weźmieſz.
21:
Lżowi nie wierz.
22:
Cżłowiek ieden w ćięſzkiey choro
:
(bie/
23:
Chcąc iuż tȳ porádzić ſobie:
24:
Sto wołow Bogu poślubił/
25:
By go z niemocy vzdrowił.
26:
Bog iż mu to łatwie vcżynić/
27:
Chcąc tey iego łżey pokuśić:
28:
Zdrowie mu doſtátecżne dał/
29:
Aby ná ſwoy ślub pámiętał.
30:
On miáſto ślubionych wołow/
31:
Wźiąwſzy ſto wołowych gnatow:
32:
Ná ołtarz Bogu położył/
33:
A tákowe ſłowá mowił.
34:
Coć przemogę toć tu dawam/
35:
Wieſz ty iż ia wołow niemam:| Przyy= |
kolumna: b
1:
Przyimiſz ten dar nie bárzo drogi/
2:
Ktorym tu dał cżłowiek vbogi.
3:
Bog zá ten fáłſz by go ſkarał/
4:
We śnie ſie mu ieſt vkazał:
5:
Rzekąc/ wſtań á k morzu ſie poś=
:
(pieſz
6:
A támo wielki ſkarb náydzieſz.
7:
On iák ſie ſkoro ocućił/
8:
Bieżąc tám ná zboyce łucżył:
9:
Ktorzy iego vłápili/
10:
Y w więźięnie go wſádzili.
11:
Ale áby go puśćili/
12:
A pięniędzy iśći byli:
13:
Tyśiąc im złotych obiecał/
14:
Ktoremi też takież zełgał.
15:
¶ Lżący kożdy ten zwycżaj ma/
16:
Nikomu ślubu nie trzyma:
17:
Powiedáiąc iż nie wádzi/
18:
Gdy ludzi y Bogá zdrádzi.
19:
W cnoćie ſláchectwo zależy.
20:
Ryś z liſzką niegdy ſie gadał/
21:
Ślachectwem ſie iey przekłádał:
22:
Iákom ia cudney rodziny/
23:
Vkázuią me pſtroćiny.
24:
Liſzká rzecże/ bárzo błądziſz:
25:
Iż ſie z ſkory cudnym ſądziſz:
26:
Bo gdy z ćiebie śierść opłynie/
27:
Wſzyſtko twe śláchectwo zginie.
28:
Iaćiem tedy ſláchetnieyſza/
29:
Y więcey nád ćię cudnieyſza?
30:
Iż o cudną śierść máło dbam/
31:
W rozumie cudność pokłádam.
32:
¶ Nietrwáłeć zwierzchnie okraſy/
33:
Wſzyſtki ſie mienią zá cżáſy:
34:
Aleć to práwie ſláchetny/
35:
Ktory w ſobie ma rozum cny. | Wſzyt= |
strona: I3
kolumna: a
1:
Wſzytko śię może przy=
2:
godzić.
3:
Ribitwi gdy ryby łowili/
4:
Sieć ſwą z wody prowádzili:
5:
Y bárzo śię opieráli/
6:
Ryb ſie wiele domniemáli.
7:
Ale gdy ná brzeg wywieźli/
8:
Ryby żadney nie náleźli:
9:
Iedno kámień dobrze niemáły/
10:
Przed ktorym śię śieći rwáły.
11:
Tedy ſwey prace żáłowáli/
12:
Ná nieſzcżeśćie nárzekáli:
13:
Aże ie ieden poćieſzył/
14:
Ien między nimi mędrſzy był.
15:
Rzekł/ niewiećie co śię dzieie/
16:
Mieniąć śię ludzkie nádzieie:
17:
Nie dziw iż śię to przygodzi/
18:
Zá weſelem żáłość chodzi.
19:
¶ Przetoć to trzebá przeględáć/
20:
Coć śię kiedy może przydáć:
21:
Wſzytko więc zá dobre przyymieſz/
22:
Gdy ludzkie rzecży porozumieſz/
23:
Mądryć śię wſzego nádziewa/
24:
Cokolwiek kto iny miewa:
25:
Przetoż w nieſzcżeśćiu bywa ſtał/
26:
Bo nim przyſzło wſzytko wiedział.
27:
Nie kożdy wie co mu
28:
zdrowo.
29:
Záby niegdy w rádzie były/
30:
Bogá o Krolá prośiły:
31:
Aby im tákowego dał/
32:
Coby ie dobrze ſpráwował.
33:
Bog gdy ich proſtotę widział/
34:
Drewno im zá Krolá poſłał:
35:
Ktore w wodę gdy pluſnęło/
36:
Wſzytki żáby przeſtráſzyło. | Po= |
kolumna: b
1:
Potym żáby śmiáłość bráły/
2:
A ku drzewu przypływáły:
3:
Y śiedziáły ná nim wſzytki/
4:
Iáko iego towárzyſzki.
5:
Aż ſobie z drzewem zecknęły/
6:
Zywego Krolá prośiły:
7:
Ktoryby więtſzą wagę miał/
8:
A wyſtępne groźno karał:
9:
Y tey prośbie Bog przyzwolił/
10:
Boćianá Krolem zoſtáwił/
11:
Ktory żáby táko karze/
12:
Ktorą vźrzy koźdą pożrze.
13:
Záby śię tego káiáły/
14:
Przed Bogiem wſzytki płákáły:
15:
Proſząc by Krolá tákiego/
16:
Oddalił od nich groźnego.
17:
Bog rzekł/ Krolá muśićie mieć/
18:
Iego wſzytki gwałty ćierpieć:
19:
Gdyśćie vpornie żądáły/
20:
A ſwey świebody niedbáły.
21:
¶ Cżęſto ludzie Bogá żądáią/
22:
Ktorych rzecży potrzeb nie máią:
23:
Kiedy z nich ćięſzkość pocżuią/
24:
Potym więc tego żáłuią.
25:
Cżeść przyrodzenia
26:
nie mieni.
27:
Kotká v ktorego śię chowáłá/
28:
Młodzieńcá śię rozmiełowáłá:
29:
A ták Wenery prośiłá/
30:
Iżby iey twarz przemieniłá.
31:
Wenus máiąc nád nią lutość/
32:
A chcąc złącżyć táką miłość:
33:
Kotcżą iey twarz przemieniłá/
34:
Slicżną pánną vcżyniłá:
35:
Więc kiedy w łożnicy śiedziáłá/
36:
Miłemu śię podobáłá: | I iij |
strona: I3v
kolumna: a
1:
Tám iey Wenus pokuśiłá/
2:
Ieſli wrodzenie zmieniłá.
3:
Przed nią cżęſto myſz puſzcżáła/
4:
Kotká to rádá widziáłá:
5:
Cudnośći ſwey ieſt zábyłá/
6:
Zá myſzą śię pochwyćiłá.
7:
Widząc Wenus iey nieſtátki/
8:
Iż niechce być cżłowiek z kotki:
9:
Zaſię iey twarz przemieniłá/
10:
W ktorey myſzy w przod goniłá.
11:
¶ Cżłowiekći zły choćia cżeść ma/
12:
Wżdyć on ſwoy obycżay trzyma:
13:
A choćia w drogim odzieniu/
14:
Doſyć cżyni przyrodzeniu.
15:
Smierći kożdy ſie boi.
16:
Cżłowiek ſtáry w iedney dobie/
17:
Nioſł drew brzemię z łáſá ná ſobie:
18:
Vmęcżywſzy ſie z ſiebie złożył/
19:
Smierći áby przyſzłá prośił.
20:
Owaćiem śmierć przybieżáłá/
21:
O przycżynę ſie pytáłá/
22:
Cżemu iey ták pilnie wzywał/
23:
Albo by rychley vmrzeć chćiał.
24:
Stárzec widząc śmierći ſie bał/
25:
Pokornie iey odpowiedział:
26:
Tá mi ćię potrzebá byłá/
27:
By ná mię ty drwá włożyłá.
28:
Wſzyſcy ludzie śmierći nie rádzi/
29:
Ták ſtárzy iáko y młodzi:
30:
Zwłaſzcżá ktorzy ten świat miłuią
31:
By nie vmrzeć o to prácuią.
32:
Lakomy więcey tráći
33:
Bábá kiedy nie widziáła
34:
Lekárzá do domu wezwáłá: | Máłe |
kolumna: b
1:
Máłe myto z nim zmowiłá/
2:
Przeto iż łákoma byłá.
3:
Ale Lekarz gdy ſzedł do niey/
4:
Záwżdy nieco wźiął z domu iey.
5:
A táko więc ná oſtatek/
6:
Wynioſł iey wſzyſtek ſtátek.
7:
Bábá kiedy zdrowá byłá/
8:
A po domu ſwym chodziłá:
9:
Temu ſie ieſt dziwowáłá/
10:
Iż w domu nic nie widziáłá.
11:
Lekarzowi mytá broniłá/
12:
Mieniąc iżby zdrowá nie byłá:
13:
Bo nie widzę teras nicżego/
14:
Com miáłá wiele dobrego.
15:
¶ Ktorzy ſie w łákomſtwo vdádzą
16:
Nigdy ſobie nie vgodzą:
17:
Aleć ná tym bárzo trácą/
18:
Choćia niechcąc drogo płácą:
19:
Kto niemiłośierny przyia=
:
(ćiel
20:
niepewny.
21:
Oracz ieden nie rad orał/
22:
Ná źimę ſie nie przycżyniał:
23:
Nie przeglądał cięſkich przygod/
24:
Przyſzło nań źimno iteż głod.
25:
A gdy iuż nie miał cżym żyw być
26:
Iął ſie owiec iteż koz bić:
27:
Ale gdy w tym było máło/
28:
Y wołom ſie też doſtáło:
29:
Widząc to pśi co ſie dzieie/
30:
Iż pobił ſwe dobrodzieie:
31:
Wſzyſcy ſie ſpołem zebráli/
32:
A tákie ſłowá mowili.
33:
Cżemu z tąd precż nie idziemy/
34:
Poki gardł nie pozbędziemy:
35:
Mniemaćie być pſom przepuśćił/
36:
Ktory y woły połupił. | Nie |
strona: I4
kolumna: a
1:
¶ Nigdy nie bądź przy okrutnym/
2:
Ktoryć zły przyiaćielom ſwym:
3:
Miłośierdzia táki nie ma/
4:
Y od opcych śię nie wſtrzyma.
5:
Zgodnych nikt nie przełomi.
6:
Oćiec máiąc ſyny rodne/
7:
Cżęſtokroć karał niezgodne:
8:
A oni go nie ſłucháli/
9:
Y ſłow iego máło dbáli.
10:
On chcąc ie przykłádem przywieść/
11:
Snop ſuchych rozg kazał przynieść
12:
A kożdemu z nich podawał/
13:
Aby on ſnop całkiem złamał.
14:
Ale gdy śię prozno kuśili/
15:
Nic temu nie vcżynili:
16:
Oćiec ſam rozgi rozwiązał/
17:
A po iedney wſzytki złąmał.
18:
Rzekąc im/ ſynowie mili/
19:
Ieślibyśćie zgodni byli.
20:
Pokoy záwżdy będzie z wámi/
21:
Boć was żadny nie przełomi.
22:
A będziećieli w niezgodzie/
23:
Rychło przyydziećie ku ſzkodzie:
24:
Bo kiedy śię roſypiećie/
25:
Po iednemu poginiećie.
26:
¶ Nie pomogąć miáſtá grody/
27:
W ktorych niemáſz wnętrzney zgo=
:
(dy:
28:
Zgodá máłe rzecży mnoży/
29:
Niezgodá wiele ich vboży.
30:
Zbytek/ káźi pożytek.
31:
Iedná żoná kokoſz miáłá/
32:
W ktorey śię bárzo kocháłá:
33:
Iż iey pożytecżna byłá/
34:
W kożdy dzień iáie znośiłá.
35:
Więc ſobie táko myśliłá/
36:
Będzie záwżdy dwie znośiłá: | Je= |
kolumna: b
1:
Ieſli ią tłuſtą vdziáłam/
2:
Ięcżmieniá iey doſtátek dam:
3:
Ale kokoſz gdy vtyłá/
4:
Ták niepłodna potym byłá:
5:
Nieznośiłá żadnego iáiá/
6:
Omyliłá ią nádzieiá.
7:
¶ Mnogie wielki zyſk záwodzi/
8:
A to cżynią co im ſzkodzi:
9:
Chćiwość to cżyni łákomſtwá/
10:
Dawa ſzkodę zá bogáctwá.
11:
Iedná cnotá/ niecnotá.
12:
Cżłowiek gdy go pies vkąśił/
13:
Szukał ktoby go vlecżył.
14:
Aż ieden miedzy ſąśiády/
15:
Dodał mu tákowey rády.
16:
Chceſzli by rychłe zdrowie miał/
17:
Day pſu być ránę wylizał.
18:
Pśi ięzyk ma to przyrodzenie/
19:
Ránam cżyni rychłe goienie.
20:
On rzekł/ by mi miał pies lizáć/
21:
Z lizánia iąłby záś kąſáć:
22:
Acż ięzyk ma máłą dobroć/
23:
Ale w zębiech ieſt wielka złość.
24:
¶ Niepożyteczneć złych dobroći/
25:
Zá lekárſtwo iad ći wroći:
26:
Złyćiem niedba o nikogo/
27:
Wſzędy pátrzy pożytku ſwego.
28:
Cżego niemaſz/ nie obiecuy.
29:
Łowiec łupieſz niedźwiedzi przedał
30:
Ktorego w iednym leśie wiedział:
31:
Y wźiął z ſobą kupcá onego/
32:
By ogłądał męſtwo iego.
33:
Tedy kupiec ná drzewo wſtąpił/
34:
Aby táko prześpiecżen był.
35:
Y temu ſie podziwował/
36:
Coby niedźwiedź z łowcem dziáłał.
strona: I4v
kolumna: a
1:
Lowiec ná niedźwiedziá krzyknie/
2:
On ſie zlęknąwſzy bárzo ryknie:
3:
Támoć były wielkie ſápy/
4:
Gdy niedźwieć wźiął łowcá w łá=
:
(py.
5:
Lowiec ſie tego domyſlił/
6:
Iż w ſobie duſzę zátáił:
7:
By go niedźwiedź zdechłym mnie=
:
(mał/
8:
A dáley go więc nie łamał.
9:
Niedźwiedź zdechłego mniemáiąc:
10:
Stał nád nim długo pátrzáiąc.
11:
Y przykłádał nos do vchá/
12:
Pátrząc zali ieſzcże dycha.
13:
Potym gdy go niedźwiedź prze=
:
(ſtał:
14:
Kupiec łowcá o to pytał.
15:
Aby mu práwie powiedział/
16:
Co mu niedźwiedź w vcho ſzeptał.
17:
Lowiec rzekł w tym mię oſtrzegał/
18:
Abych ſkory nie przedawał:
19:
Ieſzcże niedźwiedziá żywego/
20:
Ażebych ią złupił z niego.
21:
¶ Latwieć drudzy obiecuią/
22:
Cżego w ſwey mocy nie máią:
23:
Dufáiąc ſwey myſli butney/
24:
Iteż ſpráwie nieroſtropney.
25:
Przyśięgą bogá nie omyliſz.
26:
Dwá młodzieńcy niegdy byli/
27:
A mięſá ſobie kupili.
28:
Ktore kuchárzowi dáli/
29:
Aby co rychley śniadáli.
30:
A gdy kucharz ſie zákrzątał/
31:
Aby gośćiom wcżas vdziáłał:
32:
Więc ieden z nich mięſo porwał/
33:
Drugiemu dał by ie ſchował.
34:
Kucharz mięſá gdy nie naydzie/
35:
Pyta onych/ á mięſo gdzie? | Oni |
kolumna: b
1:
Oni ſie przed nim záprzeli/
2:
Iżby go obá nie mieli.
3:
Ieden mowił/ ia go niemam/
4:
Y oto Bogu przyśięgam/
5:
Drugi ſie też wymáwiáć iął/
6:
Prżed Bogiem iżem go nie wźiął.
7:
Rzekł im prozno przyśięgaćie/
8:
Wy obá to mięſo maćie:
9:
Y ácżkolwiek mnie zdrádzićie/
10:
Wſzák Bogá nie omylićie.
11:
¶ Latwieć cżłowieká vłowić/
12:
Kto iedno chce kogo zdrádzić:
13:
Bog widzi ſerce kożdego/
14:
Przed nim niemáſz nic táynego.
15:
O Nieprzyiaćielſtwie.
16:
Dwá co ſie nienawidzieli
17:
W iedneieſtá kodze śiedzieli:
18:
Y kożdy ná ſwym mieyſcu śiadł/
19:
Ieden naprzod drugi ná zad.
20:
A gdy ſie kogá grąźyłá/
21:
A rychło vtonąć miáłá:
22:
On co náprzod kogi śiedział/
23:
Zeglarzá táko zopytał:
24:
Proſzę ćię miły żeglarzu/
25:
Gdy togi toną ná morzu:
26:
Ná ktorey lepiey być ſtronie/
27:
A ktora pierwey zátonie?
28:
On rzekł/ zádek pierwey tonie/
29:
Lepiey być ná pierwey ſtronie.
30:
Bo iż nie ták bárzo ćięży/
31:
Ná oſtátku ſie pogrąży.
32:
Odpowiedział/ o śmierć niedbā:
33:
Gdy nieprzyiaćielá oglądam:
34:
Iż wżdy on pierwey vtonie/
35:
Siedząc ná poſledniey ſtronie. | Siłá |
strona: K
kolumna: b
1:
¶ Siłá bez rozumu/ ſámá ſie káźi.
2:
Orzech z trciny niegdy ſie ſmiał/
3:
A za nic iey ſobie nie miał:
4:
Iże wiátrow nie ćierpiáłá/
5:
Przed nimi ſie cholebáłá/
6:
Trćiná iż ſwoię mdłoſć znáłá/
7:
Nic mu nie odpowiedziáłá/
8:
Niedbaiąc o jego chełpienie:
9:
Mnożyłá ſwoie korzenie.
10:
Owaćiem ſie cżás przygodził/
11:
Iż nagły wicher vderzył:
12:
Orzech z korzenia wywroćił/
13:
Gdy ſie mu bárzo przećiwił.
14:
A trćiná ſie vchyláiąc/
15:
A mocney ſile folguiąc:
16:
W ſwoim ſtanie mocno ſtałá/
17:
Z orzechá ſie potym ſmiałá:
18:
❡Nie trzebáć ſie w ſile kocháć:
19:
Wielkać nie może długo trwáć.
20:
Ale kto ieſt pokornieyſzy/
21:
Tenći bywa przeſpiecżnieyſzy/
22:
Proznowánie w rychłą nędzę
23:
przywodzi.
24:
Wieprz widząc wołu w roboćie:
25:
A on orze w śilnym poćie:
26:
Widząc ſie proznuiącego/
27:
Wzgárdził wołu vbogiego.
28:
Rychło potym gdy wieprz vtył:
29:
Wiodł ij oracż by go zábił.
30:
Woł onę rzecż kiedy widział/
31:
Z wieprzá ſie táko náśmiewał:
32:
Przetoś ty wieprzu proznował/
33:
Iż ćię k temu twoy Pan chował:
34:
Nie trzebáć ſie śmiać z nikogo/
35:
Niewieſz co ćię potka ſámego.
36:
¶ Dobrzy ludzie co prácuią/
37:
Rzadko nędze ná ſie cżuią/
38:
Proznowánieć mnogim ſzkodzi/
39:
W ćięſzki ie vpad przywodzi.| O ſzcże= |
kolumna: b
1:
O Szcżeśćiu
2:
Szcżeſćie niegdy dźiećię vzrzáło/
3:
Ktore ſobie nád ſtudnią ſpáło:
4:
Prziſzedſzy ie obudziło/
5:
A ták do niego mowiło:
6:
Idź precż zleś ſie tu vśpiło.
7:
Gdyby ſie w ſtudnią w wáliło:
8:
Nie ćiebiećby winowano:
9:
Iednoby ná mię wołano.
10:
¶ Ludzie w wielu rzecżach błądzą/
11:
A nie dobrze ſwych ſpraw ſądzą.
12:
A gdy ſzkody popadáią/
13:
Na ſzcżeſćie winę ſkłádáią.
14:
Mąż roſtropny ieden
15:
raz błądzi.
16:
Myſzy w iednym domu były/
17:
Gdzie ſie były porodziły:
18:
Y był ich tám ſyem niemáły/
19:
Bo wſzyſtki ſpołem mieſzkáły.
20:
Kot gdy ſie tego dowiedział/
21:
W iednym kąćie ſobie śiedział:
22:
Po iedney myſzy łápáiąc/
23:
A tám dobre byto máiąc:
24:
Myſzy gdy to obacżyły/
25:
Iż nie ſpełná w licżbie były:
26:
Ięły miedzy ſobą mowić/
27:
Iákoby ſie kotá chronić.
28:
Y ták ſobie vrádziły:
29:
Aby z wierzchu nie ſchodziły:
30:
A támo záwżdy pić y ieść/
31:
Gdzieby ich kot nie mogł doleść.
32:
Kot áby ie záśię ſchytrzył/
33:
Rzekomo ſie ſam obieśił:
34:
Aby to myſzy widziáły/
35:
A ſwe prześpiecżeńſtwo miáły/
36:
Więc iedná ná doł záźrzáłá/
37:
A wiſząc kotá widziáłá: | K | Rzekłá |
strona: Kv
kolumna: a
1:
Rzekłá/ kotku dármo wiśiſz/
2:
Bo iuż żadney z nas nie ſchytrzyſz.
3:
Bych ćię też zdechłym widziáłá/
4:
Ieſzcżebych zbieżeć nie śmiáłá:
5:
Doſyćći w tobie chytrośći/
6:
Pełeneś wnątrz wſzytkiey złośći.
7:
¶ Mądry gdy ieden raz zgrzeſzy/
8:
Iuż śię więc potym polepſzy:
9:
Pátrząc ná ſzkodę inego/
10:
Strzeże śię vpadku ſwego.
11:
Kto nieopátrznie cżyni/
12:
ſzkodę popada.
13:
Zwierzętá niegdy Siem miały/
14:
By ſobie Krolá wybráły:
15:
Więc máłpá Krolem zoſtáłá/
16:
Iż ze wſzech wyſzey ſkakałá.
17:
Liſzka iey tey cżći záźrzáłá/
18:
Do láſa máłpę pozwałá:
19:
Gdźie tám leżáłá ſtępicá/
20:
Rzekąc/ otoć tu ſkárbnicá/
21:
A ſkárbuć w ſobie doſyć ma/
22:
Ktory ná ćię práwie ſpada:
23:
Sięgniſz támo ręką śmiele/
24:
Naydzieſz śrebrá złotá wiele/
25:
Máłpá wierząc poſięgnęłá/
26:
A w ſtępicy vwiąznęłá:
27:
Y ná liſzkę ſie ſkárżyłá/
28:
Iże ią táko zdrádziłá.
29:
Liſzká iey odpowiedziáłá/
30:
Iákożeś krolowáć chćiáłá:
31:
Nie máiąc w ſobie mądrośći/
32:
Ktorey trzebá ku tákiey cżći.
33:
❡ Kto ſie ná cżći prętko wſpina/
34:
Ná ſwe śiły nie wſpomina:
35:
A gdy ſie inym przekłáda/
36:
W pośrzod ſwych ſpraw rad vpada.
37:
W cżym śię kochamy/ to
38:
nam cżęſto ſzkodzi.
39:
Ieleń w prágnieniu będąc medł/ kolumna: b
1:
Do źimnego zdroiu przyſzedł.
2:
Vźrzał ſwą twarz w wodzie gdy
:
(pił/
3:
Z gęſtych rogow śię weſelił.
4:
Ale nogi gdy oglądał/
5:
Záſmucenie nieiákie miał:
6:
Rzekąc/ nic mi nie ſą nogi/
7:
Gdy mam táko kraſne rogi.
8:
Owa lew ieleniá zdybał/
9:
A dobrą go wolą zieść chćiał:
10:
On przed nim prętko vſkocżył/
11:
Bieżąc przed lwem dáleko był.
12:
A poki przez pole bieżał/
13:
Bárzo zá nim lew vſtawał:
14:
Aż kiedy ieleń w leśie był/
15:
Dopiero go lew pogonił.
16:
Bo nie miał przeſtroney drogi/
17:
W gałęźiu vwiązł zá rogi:
18:
Támże go lew po woli miał/
19:
Gdy go po niewoli cżekał.
20:
A gdy go pocżął lew drápáć/
21:
Ieleń táko iął nárzekáć.
22:
O rogi tośćię mię zdrádziły/
23:
Choćiaśćie v mnie w wadze były.
24:
Kto ſie kocha w rzecżach proznych
25:
Nie miewa więc pożytku znich.
26:
Mnogiećiem roſkoſz záwodzi/
27:
To miłuią co im ſzkodzi.
28:
Złe towárzyſtwo/ ná złe
29:
wychodzi.
30:
Oracż ná roli ktorą miał/
31:
Sidł był w ieden cżás náſtáwiał:
32:
Ná ptaki ktorzy bywáli/
33:
Zboże z roley wybieráli.
34:
A gdy żorawi wiele iął/
35:
Iáſtrząbá z nimi potárgnął:
36:
Wſzyſtkim ſzyie záłámował/
37:
A do ſwego woru chował.
38:
Tedy iáſtrząb oracżá proſił/
39:
Aby go z ſidłá wypuſćił:
strona: K2
kolumna: a
1:
Poſpołu mię z nimi nie daw/
2:
Bom nie ieſt gęś áni żoraw.
3:
Oracż rzekł/ wſzák ćię znam dobrze.
4:
Y co mowiſz/ temuć wierzę:
5:
Ale gdyś ieſt ięt ze złymi/
6:
Muſiſz iednák ćierpieć z nimi:
7:
❡Bo kto ze złym towárzyſzy/
8:
A z nim mieſzka w iedney rzeſzy:
9:
Mękę rowną podeymuie/
10:
Ktory złemu pochlebuie.
11:
Mieyſce y cżás cżęſto śmia=
12:
łośći przydawa.
13:
Iágnię gdy w dobrȳ chlewie o=
:
(ſtáło
14:
Widząc wilká ták mu łáiáło.
15:
Mowiąc/ bacżęć chytrość twoię/
16:
Aleć ſie wilku ćiebie nie boię.
17:
Rzekł wilk/ możeſz pyſzno mowić/
18:
Iżći nie mogę k tobie przyść:
19:
Ale by támo nie śiedział/
20:
Miernieyby ſnać odpowiedał.
21:
¶ Mnodzyćiem bárzo fukáią/
22:
Gdy w twárde mieyſcá dufáią/
23:
A cżłowieká ſtráſzliwego/
24:
Vźrzyſz pod cżáſem śmiáłego.
25:
Prozna chwałá.
26:
Bog był niegdy ptaki zebrał/
27:
Aby im też Krolá wybrał:
28:
Iż ktoryby z nich cudnieyſzy/
29:
Byłby kroleſtwá godnieyſzy.
30:
Wroná gdy to vsłyſzałá/
31:
I ſwą żadność ná ſie znáłá:
32:
Cudnych ptakow pierza nabyłá:
33:
A w ono ſie przypráwiłá.
34:
Bog gdy wronę cudną vźrzał:
35:
Prze kraſę Krolem ią wybrał:
36:
Cżego ptacy żałowali/
37:
Iż na niey ſwe pierze ználi.
38:
Ná nie ſie wſzyſcy rzućili/
39:
Swoie pierze rozchwyćili: | A ták |
kolumna: b
1:
A ták z oney bárzo cudney/
2:
Stáłá ſie wroná iák pierwey/
3:
❡Ktokolwiek ſwey cnoty nie ma/
4:
Prozno ſie sláchetnym mniema.
5:
Co nie zależy w imieniu/
6:
Ni w wyſokim vrodzeniu.
7:
Ciężey winien ktory
8:
źle rádzi.
9:
Trębácż ieden trwogę trąbił/
10:
A trąbieniem woyſko wzbudził:
11:
Wſtańćie mieyćie ſie ku zbroi/
12:
Nieprzyiaćiel gotów ſtoi.
13:
Ale co przećiwni byli/
14:
Trębácżá ſą vłápili:
15:
Chcąc ſie nád nim krzywdy pom=
:
(śćić/
16:
A z tego ij świátá zgłádzić.
17:
Trębácż wołał/ com wam vdziá=
:
(łał/
18:
Iamći ſie nic nie przećiwiał:
19:
Animći ſie ia z wámi bił/
20:
Iednom drugim trwogę trąbił.
21:
Rzekł ieden z oney drużyny/
22:
Godnieyſzyſz tym więtſzey winy:
23:
Gdyś ſie z námi ſam bić nie śmiał:
24:
Ineś trąbienim pobudzał.
25:
¶ Dálekoć on więcey ſzkodzi/
26:
Kto niekomu ná złe rádzi:
27:
Godzien karánia więtſzego/
28:
Gdy kto złym ieſt z przycżyny iego.
29:
☞ Proznego chlebá nie chowáć.
30:
Kowal czaſu niektorego/
31:
Miał pſá bárzo leniwego:
32:
Ktory ná piecu záwżdy ſpał/
33:
Kiedy iego goſpodarz kował.
34:
Ale gdy kowal ieść pocżął/
35:
Dopiero więc pies ſie ocknął:
36:
Chodził po domu márdáiąc/
37:
Kośći pod ſtołem zbieráiąc. | K ij | Kowal |
strona: K2v
kolumna: a
1:
Kowal widząc iż nie ſzcżeka/
2:
Iedno ſpiąc obiádá cżeka:
3:
Kijem go z domu wypędził/
4:
A tákie mu słowá mowił:
5:
Podzi precż leniwy sługo/
6:
Bo ieſz wiele á ſpiſz długo:
7:
Kiedy ia kuię ty proznuieſz/
8:
A kiedy iem tedy cżuieſz.
9:
❡Proznuiący y leniwi/
10:
Ktorzy cudzym potem żywi:
11:
Bárzo máią być karáni/
12:
Ku roboćie przypądzáni.
13:
W ſzcżeśćiu ludzie śię
14:
zápomináią.
15:
Mulicá kiedy vtyłá/
16:
Táko śię w ſobie bućiłá:
17:
Przecżbych w zawod nie biegáłá/
18:
Wſzákem koniá oycá miáłá.
19:
Potym śię więc przygodziło/
20:
Iż mulicy ćięſzko było:
21:
Gdy ná niey prędko bieżano/
22:
Smágłym bicżem poganiano.
23:
Tám kiedy śię vmęcżyłá/
24:
Dopiero śię vbacżyłá:
25:
Rzekąc/ ośieł mię porodził/
26:
Ktory bárzo nierychły był.
27:
¶ Mnodzi tákim głupſtwem grze=
:
(ſzą/
28:
Gdy ſą w ſzcżeśćiu więc ſie wznoſzą
29:
Potym kiedy vpadáią/
30:
Swoie błędy poznawáią.
31:
Z nieprzyiaćielem vmrzeć
32:
nie żal.
33:
Delfin zá ieſiotrem bieżał/
34:
A ieſiotr przed nim vćiekał:
35:
Wſzytek ſwoy żywot opuśćili/
36:
A ták na brzeg wyſkocżyli.
37:
Támo ſie ieſiotr obeźrzał/
38:
Martwego delfiná vźrzał: | Y rzekł |
kolumna: b
1:
Y rzekł iż mu vmrzeć nie żal/
2:
Iż zemną nieprzyiaćiel oſtał.
3:
❡Zadnyć ſie ſzkody nie wſtydzi/
4:
Gdy też w niey onego widzi:
5:
Ktory iey ſam przycżynę dał/
6:
A bliźniemu záſzkodzić chćiał.
7:
Ktorzy pozno rádzą.
8:
Lekarz gdy ſwego chorego/
9:
Widział iuże vmárłego:
10:
Dopiero iął z onemi gádáć/
11:
Ktorzy go mieli pogrzebáć.
12:
Rzekąc/ by śię był miernie miał/
13:
A lekarſtw dobrych pożywał:
14:
Owſzeki by długo żyw był/
15:
Tom ia po nim dobrze bacżył.
16:
Oni ktorzy támo ſtali/
17:
Z iego śię tey rády śmiali:
18:
Iż to rádził vmárłemu/
19:
Co miał cżynić ieſzcże zdrowemu.
20:
¶ Rádá niecżáſu ſwego/
21:
Nie cżyni zyſku żadnogo:
22:
Iáko gdy deſzcż w on cżás rośi/
23:
Kiedy oracż ſnopy nośi.
24:
Nie żąday złego nikomu/ by
25:
ćię ſámego nie potkáło.
26:
Ptaſznik niegdy w leśie chodząc/
27:
Ptaki rozmáite łowiąc:
28:
Zá ćietrzewiem wzgorę pátrzał/
29:
By mu śidło ná ſzyię wdział.
30:
Ták ſzedł wyćiągnąwſzy ſzyię/
31:
Nie bacżąc nádeptał żmiję:
32:
Ktora go tám vkąſiłá/
33:
Wſzytek ſwoy iad weń wpuśćiłá.
34:
Widząc iże iuż vmrzeć miał/
35:
Sam ná ſie táko nárzekał:
36:
Iákom ia bárzo głupi był/
37:
Iźem tego nie opátrzył. | Gdym |
strona: K3
kolumna: a
1:
Gdym ná inego ſidło kładł/
2:
Sámem w ćiężſze ſidło vpadł:
3:
A gdy śmierći cudzey żądam/
4:
Táko nędznie ſam vmieram:
5:
❡Toć ieſt pomſtá ſpráwiedliwa/
6:
Ktora nád zdrádnemi bywa:
7:
Iż ſámi w ten doł wpadaią/
8:
Ktory ná ine kopáią.
9:
Lżowi potym nie wierzą.
10:
Dziećię gdy owce paſáło/
11:
Cżęſto ná wilká wołáło:
12:
Tym ſobie krotochwiliło/
13:
Choćia y wilká nie było.
14:
Y ludzie ktorzy oráli/
15:
Záwźdy śię k niemu zbiegáli:
16:
Aż iego łez pobacżyli/
17:
Potym mu więcey nie wierzyli.
18:
Owa wilk práwie przybieżał/
19:
A owce w ſtádzie pokąſał:
20:
Páſterz choćia bárzo wołał/
21:
Zadny z ſąśiad o to nie dbał.
22:
¶ Kogoćiem we łży poznáią/
23:
Nie bárzo oń wſzyſcy dbáią:
24:
Y choćiaby prawdę mowił/
25:
Nie kożdy mu będzie wierzył.
26:
Pochlebnikom nie wierzyć.
27:
Kruk gdy káwalec mięſa miał/
28:
Ná wyſokim drzewie ſiedział:
29:
Liſzká chcąc ná nim wyłudzić/
30:
Pocżęła go táko chwalić.
31:
O ptáku wſzech nacudnieyſzy/
32:
Y nad pawá śláchetnieyſzy:
33:
O iákąby pocżeſność miał/
34:
Ieśliby też cudnie śpiewał.
35:
Kruk liſzcże rychło vwierzył/
36:
A chcąc śpiewáć nos otworzył:
37:
W ten cżás mu karmia vpádłá/
38:
Ktorą liſzká rychło śniádłá. | Y potym |
kolumna: b
1:
Y potym ſie obroćiłá/
2:
A ták krukowi mówiłá:
3:
Kruku miły wieręś cudny/
4:
Aleś bárzo nierozumny.
5:
❡Kto żywot ſwoy rządnie wieść chce/
6:
Nie słuchay nigdy pochlebce:
7:
Acż ći cudnie rzecż prowádzi/
8:
Ale ćię nákoniec zdrádzi.
9:
Kożdy mędrſzy poſzkodzie.
10:
Pies przed domem niekiedy ſpał/
11:
Ták ſpiąceo wilk go zdybał:
12:
A gdy go iuż chćiał vdawić/
13:
Pies mu śię ták pocżął modlić.
14:
Nie iedz mię dziś boćiem chudy/
15:
Pátrz żeć mi śćiencżáły vdy:
16:
Niemáſzći we mnie tłuſtośći/
17:
Iednoć mię ſkorá á kośći.
18:
Pocżekay mię áż do śrzody/
19:
Będąć v nas wálne gody:
20:
Ná ktorych ſię dobrze będę miał/
21:
A ćiebie tu będę cżekał.
22:
Wilk ty ſłowá zá prawdę miał/
23:
A ná on cżás pſá poniechał:
24:
Chcąc ták mieć pożytek więtſzy/
25:
Kiedyby pies iuż był tłuſtſzy.
26:
Potym wilk w nocy przydybał/
27:
Pſá w śieni śpiącego widział:
28:
Rzekł mu/ álboś już zápomniał/
29:
Coś mi przedtym obiecował.
30:
Rzekł pies/ wilku nie wyłudziſz/
31:
Po drugie mię nie przebudziſz:
32:
Nie będęć ſie iuż omylał/
33:
Zebych nieopátrznie ſypiał.
34:
¶ Mądryć gdy z śidłá wynidzie/
35:
Po drugi ras wnię nie przyydzie:
36:
Lepiey ſie potym oſtrzega/
37:
Na prześpiecżnym mieyſcu lega. | K iij | Zły w |
strona: K3v
kolumna: a
1:
Zły w przygodzie przyiaćie=
2:
lá/ nie naydzie.
3:
Kruk gdy niegdy niemocen był/
4:
Swoiey mátki bárzo prośił.
5:
Iżby ſie nie ſmućiłá/
6:
Ale zań bogow prośiłá:
7:
Iżby ſie ktory zmiłował/
8:
Zdrowie mu záſie rychłe dał:
9:
Ofiáráć to Bogu wdzięcżna/
10:
Modłá dobrych vſtáwicżna.
11:
Mátká mu odpowiedziáłá/
12:
Miły ſynu bych wiedźiáłá:
13:
Ktory by ćię ták miłował/
14:
By ſie nád tobą zmiłował.
15:
Bo ty o żadnego niedbaſz/
16:
Kożdego ofiáry łápaſz:
17:
Wſzyſtkimeś bárdzo przewinił/
18:
Wieleś im złego pocżynił.
19:
❡Kto ſie w ſzcżeśćiu pyſznie miewa/
20:
A o przyiaśń ludzką niedba:
21:
Táki w ſwey ćięſzkiey przygodzie/
22:
Zadney pomocy nie naydzie.
23:
Zbytku nie żądáć.
24:
Pies wźiąwſzy mięſo w páſżczeki
25:
Brnął ná onę ſtronę rzeki:
26:
A gdy w wodzie ſwoy ćień vźrzał/
27:
Pſá innego támo mnimał.
28:
A táko śię mu widziáło/
29:
Iżby miał mięſá niemáło:
30:
Myśląc iákoby mu wyrwał/
31:
A oboie ſam otrzymał.
32:
Gdy ſie tedy ná ćień rzućił/
33:
Swe mięſo w wodę vpuśćił:
34:
A iż táko łákomy był/
35:
Cień y mięſo ſpołem ſtrácił.
36:
¶ Komu ſie ſwe máło widzi/
37:
Cudzego ſie bráć nie wſtydzi:
38:
Ale tákie rychło ſpłynie/
39:
Bo przy cudzym włáſne ginie. kolumna: b
1:
Zwáwi ięzyk tylko máią.
2:
Lew gdy żábę rzegocąc słyſzał/
3:
Wielkim ią źwierzęćiem mnimał:
4:
Chcąc pokuśić męſtwá ſwego/
5:
Wroćił ſie do głoſu onego.
6:
Y zaſtáwił ſie ſłucháiąc/
7:
Aże vźrzał żabę łażąc.
8:
Rozgniewał ſie ná żábę vbogą/
9:
Rozdeptał ią ſwoią nogą.
10:
Rzekąc/ niebędzieſz wołáłá/
11:
Drugich głoſem omyláłá:
12:
Boś ty gádziná plugáwa/
13:
Choć niemaſz vſt bárzo żwáwa.
14:
❡Bo kto wiele słow wylewa/
15:
Nie wiele mądrośći miewa:
16:
Ięzykiem żwáwi władaią/
17:
W nim nawiętſzą śiłę máią.
18:
Mądry łatwie chytrość
19:
pobácży
20:
Lew gdy przyſzedł ku ſtárośći/
21:
Nie máiąc pierwſzey cżerſtwośći:
22:
Táki obycżay wymyślił/
23:
Iákoby bez pracey żyw był.
24:
Vdziáławſzy śię niemocnym/
25:
Leżał záwżdy w pieleſzu ſwym:
26:
Zwierzętá go náwiedzáły/
27:
Ktore go chorym mniemáły.
28:
Tą poſtáwą gdy ie zdradzał/
29:
A bárzo ich wiele ziadał:
30:
Liſzká wżdy śię opátrzyłá/
31:
Tey chorobie nie wierzyłá.
32:
Ale przed pieleſzem ſtałá/
33:
A lwá z dworu przywitáłá:
34:
Rzekąc/ iáko śie tu lwie maſz/
35:
Ieſliże mię ſwą ſługę znaſz.
36:
Rzekł lew/ śioſtro moiá liſzko/
37:
Przyſtęp ku mnie bárzo bliſko:
38:
Powieſz mi nieco śmieſznego/
39:
A vlżyſz mi bolu mego.
strona: K4
kolumna: a
1:
Liſzká rzekłá bárzo ſkromnie/
2:
Niewiem co zá domniemánie we=
:
(mnie:
3:
Trwożą mię bárzo ty tropy/
4:
Wſzytko k tobie idą ſtopy.
5:
Ci co ćię tám náwiedzáią/
6:
Niewiem kędy wychadzáią:
7:
Boię śię bych nie zbłądziłá/
8:
Ieſlibych tędy chodziłá.
9:
¶ Mądryć śię przygod wiáruie/
10:
Szkodę wſzelką przed tym cżuie:
11:
Bo śię ſwego ſądu dzierży/
12:
Nikomu łatwie nie wierzy.
13:
Trudno mędrcá oſzukáć.
14:
Byk ná iedney łące chodził:
15:
Tedy ſie lew k niemu przygodził:
16:
A łágodnie z nim rozmawiał/
17:
Y na wiecżerzą go pozwał.
18:
Miły byku nie bądź wołem/
19:
Niechćiey gárdzić moim ſtołem:
20:
Mamći báráná tłuſtego/
21:
Sniewá go obá wſzytkiego.
22:
Byk kiedy iuż domá byli/
23:
A zá ſtoł ſie ſádowili:
24:
Do kuchniey też trochę poźrzał/
25:
Kotły ſilne tám oglądał.
26:
A gdy nie widział báráná/
27:
Zádrżały mu więc koláná:
28:
A będąc iuż nieiáko medł/
29:
Wſtawſzy ode lwá precż poſzedł.
30:
Rzecże mu lew/ przecż odchodziſz/
31:
Siedź gośćiu nic mi nie ſzkodziſz:
32:
Cżekay áż będzie gotowo/
33:
Boć na cżcżo chodzić niezdrowo.
34:
Rzekł byk/ kiedy kotły wráią/
35:
Wielkie rożny przypráwiáią:
36:
A báráná tu nie widzę/
37:
Przeto ſie o ſwoy grzbiet wſtydzę.
38:
❡Wieleć źli chytrośći máią/
39:
Ktoremi dobre zdradzáią:
40:
Wſzytkić mądre dobrze znáią/
41:
Przeto ich nie oſzukáią.
42:
Cudza ſzkodá cżyni dru=
43:
gie mędrſzymi.
44:
Lew niekiedy ná łow śię brał/
45:
Liſzkę z oſłem z ſobą wezwał:
46:
Aby wſzyſcy ſpołem byli/
47:
A lepiey śię obłowili.
48:
A gdy ſie z łowu wroćili:
49:
Zwierzyny wiele nábyli:
50:
Tám więc lew oſłowi mowił/
51:
Aby obłow dobrze dzielił.
52:
Ośieł iáko mąż pobożny/
53:
Ná trzech połozył dział rowny:
54:
Lewći śię o to rozgniewał/
55:
A ná oſłá zęby zgrzytał.
56:
Oſłá od działu odrzućił/
57:
Liſzcże z nowu dział porucżył:
58:
Liſzká w dziale męrſza byłá/
59:
Wſzyſtko lwowi przyſądziłá.
60:
Lew ták gniewliwy rzewno pá=
:
(trzał/
61:
A liſzki ſrogo zopytał:
62:
Gdzieś śię tego náucżyłá/
63:
Ześ ták w dziale mądra byłá?
64:
Liſzká też byłá zbládnęłá/
65:
A drząc ták odpowiedziáłá:
66:
Toć mię mądrą vcżyniło/
67:
Co ſie temu przygodziło.
68:
¶ Bo inych ludzi przygody/
69:
Ktore ćierpią iteż ſzkody.
70:
Cżynią człowieká mędrſzego/
71:
W ſwych rzecżach opátrznieyſzego.
72:
Nieprzyiaćielowi nie do=
73:
wierzay.
74:
Lew gdy cudną dziewkę vźrzał/
75:
Bárzo ſie iey rozmiłował:
76:
Tedy oycá pilnie żądał/
77:
Aby mu ią zá żonę dał. | Rzekł |
strona: K4v
kolumna: a
1:
Rzekł mu kmieć/ nie rownia to chceſz/
2:
Tego nigdy mieć nie możeſz:
3:
Nie słuſzećiem płći cżłowiecżey/
4:
Przyłącżyć ku krwi źwierzęcey.
5:
Lew ſie ná kmiećiá oſunął/
6:
Srogo pátrząc zeby zgrzytnął:
7:
Ale kmieć wolą obrocił/
8:
Záſie łágodnie lwá kroćił.
9:
Ták rzekąc/ ieslić dziewká miłá/
10:
Iżby twoią żoną byłá:
11:
Zęby y páznokty obrzeży/
12:
Bowiem ſie ich bárzo trwoży.
13:
Lew z miłośći práwie oſzalał/
14:
Zęby y páznogty obrzezáć dał:
15:
A potym ſie vpominał/
16:
Aby mu kmieć ſwą dziewkę dał.
17:
Kmieć widząc lwá nieſtroynego/
18:
Doſiągł kijá dębowego:
19:
Támo lwá w grzbiet ćięſzko trzepał/
20:
Ledwo ſie nędznik wybiegał:
21:
❡Nieprzyiaćielá ſie wyſtrzegay/
22:
Ná wolą ſie mu nie daway:
23:
Vcżyniſzli coć on rádzi/
24:
Bárzoć to potym záwádzi.
25:
Lepſza trochá dobrego/
26:
niż wiele złego.
27:
Liſzká lwicy vrągáłá/
28:
Y ſzcżeſliwa śię mniemáłá:
29:
Iż gdykolwiek ſzcżenna byłá/
30:
Wiele liſiąt národziłá.
31:
A lwicę iáko niepłodną/
32:
Pokłádáłá zá niezgodną:
33:
Rzekąc nierowno zemną chodziſz/
34:
Po iednemu lwięćiu rodźiſz.
35:
Lwicá iey odpowiedziáłá:
36:
Páni liſzko by wiedziáłá:
37:
Rodziſz liſy trzy álbo dwá/
38:
Iać iednego ále wżdy Lwá.
39:
¶ Bo cżeść z mnoſtwá nie pocho=
:
(dzi/
40:
Práwać ſámá cnotá rodzi: kolumna: b
1:
Choćiać inácżey mniemáią/
2:
Co nie dobrze rzecży znáią.
3:
Złemu nie cżyń dobrze.
4:
Wilk niekiedy barzo ſtękał
5:
Iż kość w gárdle záwiązłą miał:
6:
Niewiedział co ſobie rádzić/
7:
Ledwie mogł słowo przemowić.
8:
O lekárzu ſie pracował/
9:
Wielkie myto obiecował:
10:
Ktoby ſie chćiał tego podiąć/
11:
Wilkowi kość z gardłá wyiąć.
12:
Owaćiem ſie żoraw obrał/
13:
Noſem z gárdłá kość mu wyrwał:
14:
A kiedy go ták vzdrowił/
15:
O zapłatę z wilkiem mowił.
16:
Wilk ſie z iego żądania ſmiał/
17:
A ſwe zęby vkazował:
18:
Rzekąc/ áza maſz w tym máło/
19:
Ześ wyiął kárk z gárdłá cáło.
20:
❡Nie cżyń złemu nic dobrego/
21:
Boć nie będzie wdzięcżen tego:
22:
Bo źli w tym kochánie máią/
23:
Gdy złe zá dobre wracáią.
24:
Nie mow pyſzno/ być ná złe
25:
nie wyſzło.
26:
Kur ktory kokoſzy wodził/
27:
Z drugim kurem záwżdy ſie bił:
28:
Ale ktory bitwę ſtráćił/
29:
Przed wielkimi ſromy ſie ſkrył.
30:
Więc on drugi ktory wygrał/
31:
Bijąc ſkrzydły bárzo śpiewał:
32:
Y przed drugimi ſie pyſznił/
33:
Iż towárzyſzá żwyćiężył.
34:
A gdy chodząc ták ſie bućił/
35:
Orzeł z gory nań ſie ſpuśćił:
36:
Pochwyćiwſzy precż z nim lećiał/
37:
On v niego w nogách ſkrzecżał.
38:
Widząc to kur zwyćiężony/
39:
Był z onego poćieſzony:
strona: L
kolumna: a
1:
Y ná świátłość śię vkazał/
2:
Wſzyſtkim kokoſzam pánował.
3:
¶ Kto ſie w ſzcżeśćiu bárzo bući/
4:
Rychło go nieſzcżeśćie zrzući:
5:
Będzie potym bárdzo nędznym/
6:
Im ſię więcey mnimał ważnym.
7:
Lekárzu vlecży ſie ſam.
8:
Ieden gwiazdarz w niebo pátrzał/
9:
By przyſzłe rzecży powiedział:
10:
Iżby przez tákie matánie/
11:
Miał wżdy nędzne pożywienie.
12:
A ták kiedy gwiazdy licżył/
13:
Wpadł w doł ktorego niebacżył:
14:
Tám ſie z niego bábá śmiáła/
15:
A táko mu vrągáłá.
16:
Iákie ieſt ſzaleńſtwo w tobie/
17:
Gdy chceſz wiedzieć co ieſt w niebie:
18:
Inym drogę vkázuieſz/
19:
A ſam w tym dole prácuieſz
20:
❡Ktorzy ine ludzie karzą/
21:
Małe zbytki ćięſzko ważą:
22:
Gdy ſie zá ſwięte mniemáią/
23:
W ćięſzkich grzechoch ſami trwáią.
24:
Ledá przyiaźń pomocna.
25:
Mrowká przyſzłá áby piłá/
26:
W ſtok ſie niebogá w wáliłá:
27:
Gołębicá to widziáłá/
28:
W ten cżás ná drzewie śiedziáłá.
29:
A gdy ſie mrowká topiłá/
30:
Ona iey rożdżkę zrzućiłá:
31:
Ktorey gdy ſie vchwyćiłá/
32:
Z ſtudniey ſie wyprowádziłá.
33:
Potym záwżdy cżáſu pátrzáłá/
34:
By gołębicy oddáłá:
35:
Dobrodzieyſtwo w ſwey przygo=
:
(dzie/
36:
Gdy tonęłá w oney wodzie.
37:
Owa ſie łowiec przygodził/
38:
A ná gołębicę godził:
39:
Y cżyśćieby iętá byłá/kolumna: b
1:
Bowiem śidłá nie bacżyłá.
2:
Aż ſie mrowká przycżyniłá/
3:
Lowcá w nogę vkąśiłá:
4:
On ſie rzućił by ſie pomśćił/
5:
Tym gołębicę vpłoſzył.
6:
¶ Záchoway ſobie kożdego/
7:
Aza łucżyſz ná wdzięcżnego:
8:
Nie bácż iż pokornie chodzi/
9:
Pod cżáſem ći ſie przygodzi.
10:
Trudno boiáźliwęgo mę=
11:
żnym vdziáłáć.
12:
Pytał młody ieleń ſtárego/
13:
Co ſie dzieie oycże złego:
14:
Iże przede pſy vćiekaſz/
15:
Kiedy kraſy ták doſyć maſz.
16:
Napierweieś doſyć wielki/
17:
Ku biegowi bárzo lekki:
18:
Rogami ſie możeſz bronić/
19:
Kiedyby ćię kto chćiał gonić:
20:
Rzekł mu oćiec/ k temu ſie znam/
21:
Iżeć kraſy niemáło mam.
22:
Pyſzne rogi nogi ſzkodliwe/
23:
Ale ſerce ieſt lękliwe.
24:
A przetoż gdy pſy vsłyſzę/
25:
Rad y nierad biegáć muſzę.
26:
A nie mogę więc pſow cżekáć/
27:
Kiedy ná mie imą ſzcżekáć.
28:
❡Proznoć vpomináć tego/
29:
Kto ieſt ſercá niemężnego:
30:
Nie pomożeć vrodzenie/
31:
Zwyćiężyć ij przyrodzenie.
32:
Rad obiecuy/ á mądrze dáy.
33:
Pcżołá gdy miod vdziáłáłá/
34:
Bogu go ofiárowáłá.
35:
Bog był wdzięcżen iż go pocżćiłá/
36:
A rzekł iey dáć ocżby prośiłá.
37:
Oná Bogá ięłá żądáć/
38:
Aby iey ten dar rácżył dáć: | L | Iż |
strona: Lv
kolumna: a
1:
Iż kogoby vkąśiłá:
2:
By go duſzá opuśćiłá.
3:
Bog ſie w tey rzecży rozmyſlał/
4:
Bo ludzi więcey miłował:
5:
Aby obietnicę ſpełnił/
6:
Pcżele prośby ták dopuśćił.
7:
Gdyby kogo vkąśiłá/
8:
Ządło w ránie oſtáwiłá/
9:
Swym gárdłem go zápłáćiłá/
10:
Iże ſie ták chćiwie mśćiłá.
11:
¶ Nigdy niechćiey ták dwornȳ być
12:
Iżby komu chćiał záſzkodzić:
13:
Bo co ná innego ſtroiſz/
14:
Sam ſie rychley w tym vłowiſz.
15:
Skromnie ćierp/ cżego
16:
minąć nie możeſz.
17:
Muchá w kuchni przelátáiąc/
18:
Wſzyſtkich karmi pokuſzaiąc:
19:
Kiedy tłuſtą iuchę piłá/
20:
W niey ſie wſzyſtká zátopiłá.
21:
A gdy z gárncá wyleſć chćiáłá/
22:
Prozno długo prácowáłá:
23:
A iuż bliſka ſmierći byłá/
24:
Sámá z ſobą ták mowiłá:
25:
Iádłám doſyć/ piłám doſyć/
26:
Iuż też y o ſmierć niedbam nic:
27:
Y niemam żadney żáłoſći/
28:
Kiedy wżdy vmrę w ſytośći:
29:
❡Słuſza w rzecżach ćierpliwym być/
30:
Ktore inák nie mogą być:
31:
Y to ſzalon kto ſie kuſi/
32:
Vydź onego co być muſi.
33:
Pátrzay cżáſu.
34:
Młodzieniec ieden zbytni był/
35:
Kto ſwe wſzyſtko potrawił:
36:
A iednę iuż ſukienkę miał/
37:
Ktorą ſie źimie odziewał/
38:
Więc iáſkołká przylećiáłá/
39:
Gdy ieſzcże cżáſu nie miáłá: kolumna: b
1:
On nieborak gdy ią vźrzał/
2:
Iuż ſie też ćiepłá ſpodziewał.
3:
A ták ſobie prześpiecżnie żył/
4:
Iż oſtátniey ſzuknie pozbył:
5:
Iáſkołká go omyliłá/
6:
Zimá ſie záſie wroćiłá.
7:
A gdy wielkie źimno ćierpiał/
8:
Drżąc ná iáſkołkę nárzekał
9:
Cżemuś nie prawdziwa byłá/
10:
Otożeś mię omyliłá:
11:
¶ Nigdy nie miey zá pewne tego/
12:
Co nie przydzie cżáſu ſwego:
13:
Wiele ſie ich omyláią/
14:
Ktorzy cżáſu nie pátrzáią.
15:
Kto ná wołą mowi
16:
zle rádzi.
17:
Lekarz niemocnego pytał/
18:
Iákoby ſie tey nocy miał.
19:
On rzekł iż ſie barzo znoił/
20:
Lekarz ſtoiąc to pochwalił/
21:
Wtore kiedy go zopytał/
22:
Rzekł niemocny/ żem źimno miał:
23:
On rzekł/ pátrzay tego ná mię/
24:
Ku zdrowiuć to dobre známię.
25:
Po trzećie chory powiedział/
26:
Iże mu żywot zatrwárdział:
27:
Y w tym mu lekarz pochlebił/
28:
Iżby też to znák zdrowia był.
29:
Potym przyiaćiel przyſtąpił/
30:
A z niemocnym ćicho mowił:
31:
Proſzę ćię iákoli ſie maſz/
32:
A iesli ná ſie nieco znaſz.
33:
On rzekł/ lekarz ták powiádá/
34:
Iż dobre známioná wida:
35:
Aleć mnie nie pomagáią/
36:
Tyć mię wſzyſtki vmarzáią.
37:
❡Nie dobrzećiem táki rádzi/
38:
Ktory k woli słowá twierdzi:
39:
Kto go słucha ſam ſie záwodzi/
40:
Nákoniec ku ſtráćie przychodzi.
strona: L2
1:
Lákomi ſą łżywi.
2:
Drwoſzcżep ieden vbogi był/
3:
A drwá ſobie w leśie rąbił:
4:
Siekierá mu ſie wymknełá/
5:
A ták w rzece vtonęłá.
6:
On ná brzegu śiedząc płákał/
7:
Owa ſie mu Bog vkazał:
8:
Złotą śiekierę trzymáiąc/
9:
Ieſli ieſt iego pytáiąc.
10:
On iż żelázną dobrze znał/
11:
Złotey śiekiery wźiąć niechćiał:
12:
Bog mu więc śrebną vkazał/
13:
A zaliby ſie k niey przyznał.
14:
Ale on y śrebną wzgárdził/
15:
O żelázną Bogá prośił:
16:
Bog zá tą iego proſtotą/
17:
Dał mu śrebną iteż złotą:
18:
Drudzy gdy to vſłyſzeli/
19:
Swe śiekiery ktore mieli.
20:
Chcąc do rzeki vpuſzcżáli/
21:
Aby Bogá omatáli.
22:
Bog ich ſzaleńſtwá wſkuśić ch
:
(ćiał/
23:
Siekierę złotą vkazał:
24:
Oni iż ſie k niey chylili/
25:
Przeto y ſwe potráćili.
26:
¶ Wyſłuchawać Bog kożdego/
27:
Kto prośi z ſercá práwego:
28:
A iáko łáſkaw dobremu/
29:
Táko też przećiwien złemu.
30:
Zle cżęſto pány przemięniáć.
31:
Oſieł v ogrodniká był/
32:
Gdzie wiele iadł máło robił:
33:
A iżby ſobie polepſzył/
34:
O przemiánę Boga proſił.
35:
Bog osłá w proźbie wysłuchał/
36:
Do gárncarzá go w służbę dał:
37:
V ktorego ćięſzko robił/
38:
Glinę cegłę záwżdy noſił. kolumna: b
1:
Y tám ſie mu źle widziáło/
2:
Wiele robić á ieſć máło:
3:
Znowu záſię Bogá żądał/
4:
By mu lepſzego páná dał:
5:
Bog go polećił ſzewcowi/
6:
Zle tám było nędznikowi:
7:
Bo mu máło ieſć dawano/
8:
Y kijem go przyglądano.
9:
Tám nędzny oſieł nárzekał/
10:
Iákom przod dobre pány miał.
11:
A wpadłem tu z ſwey głupoſći/
12:
Gdzie niemáſz żadney lutoſći.
13:
Iuż mię zrobił ledwo ſtoię/
14:
A ieſzcże ſie o to boię:
15:
Iż gdy mię zbáwi żywotá/
16:
O ſkorze będzie robotá/
17:
❡Kto v mnogich pánow bywa/
18:
Rzadkoć ten sługá vtywa:
19:
Szalenić ſie tym vbożą:
20:
A idą z płáchty w rogożą.
21:
Nędznemu lżey nie ſámemu.
22:
Niegdy ſie záiące rádzili/
23:
Iákoby ſwey nędze zbyli:
24:
Iż ich tu nędzny żywot był/
25:
Kto iedno chćiał ten ie łupił.
26:
A ták zſzedſzy ſie w gromádę/
27:
Vcżynili táką rádę:
28:
By dáley żywi nie byli/
29:
A wſzyſcy ſie potopili.
30:
A gdy do rzeki bieżeli/
31:
Gdzie ſie iuż potopić mieli:
32:
Wielki tęten vcżynili/
33:
Iże ſie bárzo kwápili.
34:
Záby tęten vſłyſzáły/
35:
Ktore ná brzegu śiedziáły:
36:
Onego ſie bárzo bały/
37:
Wſzyſtki do wody wſkakáły.
38:
A widząc to ſtárſzy záiąc/
39:
Wietſzy dowćip z innych máiąc: | L ij | Rzekł |
strona: L2v
kolumna: a
1:
Rzekł ku ſwoim/ pocżekayćie/
2:
A ná żáby poglądayćie:
3:
Iákoć ſie bárzo lękáią/
4:
A przed námi vćiekáią:
5:
Iuż bądźmy w lepſzey nádziej/
6:
Gdy mamy kto ſie nas boj.
7:
¶ Miłoćiem bywa nędznemu/
8:
Cierpieć nędzę nie ſámemu:
9:
Y bywa ſercá lepſzego/
10:
Widząc kogo nędznieyſzego.
11:
W vboſtwie żywot prze=
12:
śpiecżnieyſzy.
13:
Ośieł konia niegdy widział/
14:
Błogosłáwionym go mnimiał:
15:
Iże w wielkiey hoynośći był/
16:
Cudnie chowan nic nie robił.
17:
Siebie mieniąc nieſzcżeſnego/
18:
Iż nie pożył nic dobrego:
19:
Stárto mi grzbiet áż do kośći/
20:
A plew nie mam do ſytośći.
21:
Owa przyſzedł cżas woienny/
22:
Wśiadſzy ná koń iunak zbroyny:
23:
Miedzy nieprzyiaćiele wyiał/
24:
W ktorey bitwie koń tám oſtał/
25:
Oſieł widząc leżącego:
26:
Koniá vmieráiącego:
27:
Iego przygody żáłował/
28:
Swemu ſie ſtanu rádował.
29:
Wolę mieć grzbiet zſádniony/
30:
Niźli być táko zrániony:
31:
Lepſzeć też plewy z pokoiem/
32:
Niźli owies z ćięſzkim boiem.
33:
❡Kto w vboſtwie chce miárę mieć/
34:
Nie trzebáć bogacżom záźrzeć:
35:
Ichći żywot nieprześpiecżny/
36:
Máiąć pracą y ſtrách wiecżny.
37:
Nie podeymuy śię cżemu
38:
nie możeſz ſproſtáć.
39:
Wilk vźrzawſzy oſłá chromego/
40:
Po łące śię páſącego: kolumna: b
1:
Prędko k niemu ieſt przybieżał/
2:
A támo go zákąśić chćiał.
3:
Ośieł gdy nie mogł vćiekáć/
4:
Ku wilkowi iął ták wołáć:
5:
Pánie wilku w mey boleśći/
6:
Vkaży nieco lutośći.
7:
Pierwey niż zginę vbogi/
8:
Wyymi mi tarn z zádniey nogi:
9:
Boć będę bárzo nieſmácżny/
10:
Pokymći táko niemocny.
11:
Ale gdy śię wilk náchylał/
12:
Iżby mu tarn z nogi wyrwał:
13:
Ośieł go w zęby vderzył/
14:
Aż wilk omdlał ledwie ożył.
15:
Potym gdy máło otrzeźwiał/
16:
Ledwie ná przednie nogi wſtał:
17:
Zęby ze krwią wypluwáiąc/
18:
Mowił táko ſobie dumáiąc.
19:
Aboćiem ia był oſzálał/
20:
Zem śię tego podeymował:
21:
A będąc z oycá kuchárzem/
22:
Chćiałem też być y lekárzem.
23:
¶ Przetobych kożdemu rádził/
24:
By ſwey náuki pilen był:
25:
A tego śię nie podeymował/
26:
Cżemuby ſproſtáć nieumiał.
27:
Kto śię cżego nie vcżył/ nie=
28:
może inego náucżáć.
29:
Zábá w iednym błoćie mieſzkáłá/
30:
A przezliż bárdzo wołáłá:
31:
Obiecuiąc rychło zlecżyć/
32:
Ktoby ſię iey chćiał polećić.
33:
Liſzká iey odpowiedziáłá/
34:
Zábo lepiey by milcżáłá/
35:
Oto ſámá chromo ſtylaſz/
36:
A wżdy ſie lekárką działaſz: | Bo |
strona: L3
kolumna: a
1:
❡Bo kto ſie nie vcżył cżego:
2:
Nie może vcżyć drugiego:
3:
Trzebáć pierwey dobrze vmieć/
4:
Co chceſz pożytecżnie wyrzec.
5:
Komuś winien/ nie bárzo
6:
mu dowierzay.
7:
Wąż niektory ſwą iámę miał/
8:
Przede wroty gdzie kmieć mieſzkał:
9:
Kędy dzieći wychadzáły/
10:
A z onym wężem igráły.
11:
Owaćiem cżáſu iednego/
12:
On wąż ſyná kmiećiowego:
13:
Gdy z nim igrał on go vkąśił/
14:
Iż od iádu vmrzeć muśił.
15:
Kmieć ſyná bárzo żáłował/
16:
A nád wężem śię pomśćić chćiał:
17:
Bieżąc rychło śiekierę wźiął/
18:
Chćiał go zábić chwoſt mu vćiął.
19:
Potȳ on kmieć chcąc śię iednáć/
20:
Iął wężá ćicho námawiáć:
21:
Dał mu mąki w ſłodkiey wodzie/
22:
Aby iuż z nim żył we zgodzie.
23:
Wąż w ſwey iámie ſapiąc ſie wił/
24:
Ku kmiećiowi táko mowił:
25:
Proznoć śię o zgodę głobić/
26:
Miedzy námá nie może być.
27:
Bo poki ty ſyná martwego/
28:
A ia śię wſpomnię kęſego:
29:
Przyidzie nā záwżdy nowa waśń/
30:
Nie może być cáła przyiaźń.
31:
¶ Nigdjćiem po nowey krzywdzie/
32:
Gniewnoć rychło nie odeydzie:
33:
Rzadkoć może być ſpráwioná/
34:
Práwa przyiaźń przełomioná.
35:
Pátrzáć ná nieprzyiaćie=
36:
lá nie miło.
| Liſzká |
kolumna: b
1:
Liſzká w dom byłá wbieżáłá/
2:
Gdzie kokoſz chora ſiedziała:
3:
A prędko iey zopytáłá/
4:
Iákoby ſie w zdrowiu miáłá.
5:
Kokoſz vboga zemdlałá/
6:
Kiedy liſzkę oglądałá:
7:
Rzekłá/mnieyby mi ſie ożcżyło/
8:
Kiedyby ćię tu nie było.
9:
❡Nieprzyiaćielſka oblicżność/
10:
Cżyni ludziem wielką teſkność:
11:
Bowiem niemáſz nic weſela/
12:
Pátrząc ná nieprzyiaćielá/
13:
Lákomi o Bogá nic
14:
niedbáią.
15:
Chodzień iedē gdy w drogę śpiał/
16:
Idąc táko ſobie gadał:
17:
By Bog dał mu náleść co dobrego/
18:
Dałbych mu nápoły wſzytkiego.
19:
A owaćiem nálazł kobielą/
20:
Brzoſkiń y orzechow pełną:
21:
Nátychmiaſt podle drogi śiadł/
22:
A tám ono wſzytko poiadł.
23:
Koſtki z łuſzcżynámi zebrał/
24:
A Bogu ie ofiárował:
25:
Rzekąc/ to maſz poł wſzytkiego/
26:
Ktoryś mi dał dáru twego.
27:
¶ Tácy co łatwie zbieráią/
28:
Nigdyć o Bogá niedbáią:
29:
Anić máią w ſobie wiáry/
30:
Złe cżynią Bogu ofiáry.
31:
Rad tego niechay/ cżego
32:
mieć nie możeſz.
33:
Liſzká niegdy łácżną będąc/
34:
Chodziłá ná śliwy pátrząc:
35:
Mowiąc/ by ktora vpádłá/
36:
Iákobych ią ſmácżno śniádłá. | L iij | A oni |
strona: L3v
kolumna: a
1:
A oni ſie tylko chwiały/
2:
Iż cżás nie był nie podáły:
3:
Liſzká gdy długo cżekáłá/
4:
Idąc precż z ſobą gadáłá.
5:
Otożći o śliwy niedbam/
6:
Y ták ich nie rádá iadam:
7:
A zwłaſzcżá iże ſą máłe/
8:
A y ieſzcże nieuźrzałe.
9:
❡Roſtropnyć ſie mieni niedbáć/
10:
O to cżego nielża doſtáć:
11:
A gdy ſzcżeśćie nie folguie/
12:
O to ſie też nie prácuie.
13:
Rozmyślnie wſzytko cżynić.
14:
Dziećię iedno ſobie igráiąc/
15:
Biegáło motyle łápáiąc:
16:
A iáko ine chwytáło/
17:
Niedźwiadká też tákież chćiáło.
18:
Chrobak iego proſtość widząc/
19:
Oſtrzegał ie táko mowiąc:
20:
Dziećię dobrze śię rozmyślay/
21:
A nie ládá cżego łápay.
22:
Mnieć śię nielza tknąć bez ſzko=
:
(dy/
23:
Strzeżyſz śię tey złey przygody:
24:
Wſzytki rzecży dobrze poznay/
25:
Dobrych śię dzierż á złe puſzcżay.
26:
¶ Gdy kto pocżnie nieco dziáłáć/
27:
Ma ná wſzytki ſtrony pátrzáć:
28:
Nie trzebáć śię bárzo kwápić/
29:
Chceſzli nieco dobrze ſpráwić.
30:
Zły radby iżby z nim wſzy=
31:
ſcy poginęli.
32:
Ptaſznik gdy źiębę vłowił/
33:
Prośiłá by iey nie dawił:
34:
Ale mię poſtaw ná ſparze/
35:
Tám tobie posłużę dobrze. | Bo |
kolumna: b
1:
Bo iednoś mię tám poſtáwił/
2:
Będzieſz inych źiąb doſyć bił.
3:
Nic ſie ony nie będą ſtrzedz/
4:
Gdy mię támo będą widzieć.
5:
On iey rzekł gdyś táko zdrádna/
6:
Tymeś więtſzey śmierći godna:
7:
Iż o przyiaćioły niedbaſz
8:
A złą wolą ku wſzytkim maſz.
9:
❡Nikomućiem zdraycá niemił/
10:
Choćby kiedy potrzebien był:
11:
Tákiegoć ſie kożdy wſtydzi/
12:
Bo niecnotę po nim widzi.
13:
Kto pili nie zmyli.
14:
Záiąc śię niegdy z żołwiá śmiał/
15:
Iákoby nierychło biegał:
16:
Rzekł mu żołw/ możeſz ſkoſztowáć/
17:
Chceſzli zemną wzawod biegáć.
18:
Rzekł mu záiąc/ żołwiu bráćie/
19:
Nieradbych ia twoiey ſtráćie:
20:
Alboś podobno nie ſłychał/
21:
Iżebych ia dobrze biegał.
22:
Zolw mu rzekł/ á coż wiele mo=
:
(wić/
23:
Chcewá śię ná liſzkę z zwolić:
24:
Niechay tá kreſę zámierzy/
25:
Pátrząc iáko ktory bieży.
26:
Liſzká kreſę zámierzyłá/
27:
Bo w tych rzecżach biegła byłá:
28:
Dáłá cżás áby biegáli/
29:
Swych rozumow pokuſzáli.
30:
Záiąc kreſy nie pilen był/
31:
Zolwiá ſobie lekko ważył:
32:
A iż bárzo w nogi dufał/
33:
Siadſzy ſobie tákoż záſpał.
34:
A żołw záśię nie mieſzkáiąc/
35:
Szedł ſobie w drogę ſkakáiąc: | Y drze= |
strona: L4
kolumna: a
1:
Y drzewiey nie odpocżynął/
2:
Aże więc ná kreśie ſtánął.
3:
Záiąc potym śię ocućił/
4:
Ku biegu śię prędko rzućił:
5:
Nátychmiaſt ono przebieżał/
6:
A ná kresie żołwiá záſtał.
7:
Więc liſzká ták wywołáłá/
8:
A żołwiowi zakład dáłá:
9:
Rzekąc/ záiącu tyś ſtrácił/
10:
Ześ ſwey rzecży nie pilen był.
11:
¶ Nie ći tylko rzecży konáią/
12:
Ktorzy wielkie śiły máią:
13:
Bárzoć lepſzy dzielcá pilny/
14:
A gdy k temu nieomylny.
15:
Ciężſza krzywdá od ſwego.
16:
Siekierá gdy dąb zwáliłá/
17:
Z niegoż kliny vcżyniłá:
18:
Aby ſie mogł lepiey ſzcżepáć/
19:
Siekierze ſie nie przećiwiáć:
20:
Dąb táką rzecż kiedy widział/
21:
Iż przed kliny gorzey ſie miał:
22:
Mowił táko nárzekáiąc/
23:
Ich niewiárę wymiátáiąc.
24:
Nie dziwuię ſie śiekierze/
25:
Iże me ćiáło táko dzierze:
26:
Bo to cżyni poniewoli:
27:
Nie táko mię od niey boli.
28:
Ale mi żal ná was tego/
29:
Iż będący z ćiáłá mego:
30:
Lutośći w ſobie nie maćie/
31:
Táko mię ćięſzko ſzcżepaćie:
32:
¶ Kiedy ſie kto z ſzcżeśćia zwáli/
33:
Przyiaćiele co nie cáli:
34:
Ciężſzy onemu bywáią/
35:
Niżli ktorzy go nie znáią. | Zła |
kolumna: b
1:
Zła náuká ſynow.
2:
Dziećię iedno w ſzkole będąc/
3:
A tám śię z inemi vcżąc:
4:
Inym żakom kśięgi kryło/
5:
A ku máćierzy nosiło.
6:
Mátká tego przeglądáłá/
7:
A ſynácżká nie karáła:
8:
Potym kiedy więtſzy vroſł/
9:
Vkradł ſuknią mátce przynioſł.
10:
Oná z dobrą wolą bráłá/
11:
Wſzytkiego mu dopuſzcżáłá:
12:
On z tego więtſzą śmiáłość brał/
13:
Dopiero kráść iáwnie pocżynał.
14:
A kiedy go vłápiono/
15:
Do ſzubienice wiedziono:
16:
Mátká go náſladowáłá/
17:
Tey przygody żáłowáłá.
18:
On ſędziego nácżął prośić/
19:
By mu chćiał tego dopuśćić:
20:
Ná máłą chwilę pocżekał/
21:
By mátce nieco poſzeptał.
22:
A gdy ku mátce przyſtąpił/
23:
Vcho iey zęby vłápił:
24:
A y pierwey go nie puśćił/
25:
Aże iey wſzyſtko vkąśił.
26:
Rzekąc/ tyś to vdziáłáłá/
27:
Ześ mię z młodu nie karáłá.
28:
Kiedym żakom ich kśięgi krył/
29:
A do ćiebiem wſzyſtko nośił.
30:
A iżeś mię nie vcżyłá/
31:
K temu prawie przypráwiłá:
32:
Ták niepocżeśnie vmieram/
33:
A ćiebie więcey obwiniam.
34:
¶ Ten kto rośćie przez kárnośći/
35:
Nie pozbędzie nigdy złośći: | Rodzi= |
strona: L4v
kolumna: a
1:
Rodzicy wielki grzech máią/
2:
Iż ſwych dzieći nie náucżáią.
3:
Kto zna morze/ wie co
4:
gorze.
5:
Páſterz ſwoię trzodę páſąc/
6:
A ná ćiche morze pátrząc.
7:
Pocżął ſam z ſobą rozmyſlać/
8:
Iákoby też mogł żeglowáć.
9:
Zá dáktyły owce przedał/
10:
A w okręt ich náłádował:
11:
Y ſpuśćił ſie ná powietrze/
12:
Chcąc tám náleść zyſki lepſze.
13:
Owa ſie morze wzburzyło/
14:
Onę kogę zátopiło:
15:
Wſzytek mu tám ſtátek zginął/
16:
Sam ledwie ná brzeg wypłynął.
17:
Tedy po tey ſzkodźie niebożec
18:
Nábył záſie ſobie owiec:
19:
Potym był mędrſzy po ſzkodzie/
20:
Nie ſzukał zyſku ná wodzie:
21:
Potym śię więc przygodziło/
22:
Morze ſie vſpokoiło:
23:
Ktore páſterz kiedy vźrzał/
24:
Towárzyſzowi pokazał.
25:
Pátrzay bráćie mego zdrayce/
26:
Otoć záśię dáktyłow chce:
27:
Trudno mię maſz oſzukáć/
28:
Boś mi ſie dáło dobrze znáć
29:
¶ Kożdy człowiek bywa mędrſzy/
30:
Gdy mnogich rzecży doświadcży:
31:
Zwycżáyny prześpiecżniey chodzi/
32:
Przygodzie kożdey vgodzi.
33:
Dobrze rádzi/ kto ludzi
34:
nie wádzi
35:
Gruſzká z iábłonią z rozmowy/
36:
Doieżdżáły ná ſie ſłowy: | Je= |
kolumna: b
1:
Iedná drugiey vrągáłá/
2:
Iżby gorſzy owoc miáłá.
3:
Bez rzekł/ niechćieyćie ſie wádzić/
4:
Y przyſtąpił chcąc ie zgodzić:
5:
Co śię táko ſromoćićie/
6:
Nienawiść ſobie cżynićie.
7:
Ktora lepſzy owoc dawa/
8:
Ogrodnik to rozeznawa:
9:
Aleć was obie miłuie/
10:
Y iednáko opátruie.
11:
¶ Cżęſto ſwary rowni zgodzą/
12:
Ktore wielcy z ſobą płodzą:
13:
Niemáłoć y ow pomoże/
14:
Ktory ćię w zbytku wyſtrzeże.
15:
Kto mniey ma/ nawięcey
16:
śię wydawa.
17:
Kret będąc ślep z przyrodzenia/
18:
Nie ma ſłuchu ni woniánia:
19:
Y chcąc śię niegdy poſtáwić/
20:
Przed ſwą mátką iął ták mowić:
21:
Mátko coś wielkiego widzę/
22:
Y śilny trzaſk młotow ſłyſzę:
23:
Alboć tu ieſt bliſko kowal/
24:
Bo mi ogniem ktoś záwoniał.
25:
Rzekłá máć/ śilno śię omylaſz/
26:
Zadnego z tych ſmyſłu niemaſz:
27:
Ani widziſz áni ſłyſzyſz/
28:
Iedno śię ták ſłowy pyſzniſz.
29:
¶ Ták ći chełpliwi bywáią/
30:
Co o ſobie powiedáią:
31:
Złote gory obiecuią/
32:
Sámi bzdyrá potrzebuią.
33:
Komuś powinnieyſzy/ temu
34:
pierwey pomagay.
35:
Kuropátwy y śierſzenie/
36:
Gdy mieli wielkie prágnienie: | Ku ora= |
strona: M
kolumna: a
1:
Ku oracżowi przybieżeli/
2:
Wody od niego pić chćieli.
3:
Kuropátwy wſzytki ſtały/
4:
Oracżowi obiecáły:
5:
Wſzytkęć winnicę ſkopamy/
6:
Rodnieyſząć ią vdziáłamy.
7:
Sierſzenie to też chćieli dáć/
8:
Około winnice látáć:
9:
Wſzytki ptaki od niey gonić/
10:
Y przed złodzieymi też bronić.
11:
Oracż rzekł/ o ſłowáć niedbam/
12:
Oto dwá woły ktore mam:
13:
Wiele mi zyſku dziáłáią/
14:
Choćia nic nie powiedáią.
15:
Tym pierwey dobrze vdziáłam/
16:
Po ktorych dobrodzieyſtwo znam:
17:
Wy pożytku nie dziáłaćie/
18:
Z inąd że śię opátrzayćie.
19:
¶ Maćiem to mądry oględáć/
20:
Kiedy komu nieco chce dáć:
21:
By przod nádárzył onego/
22:
Komu więcey potrzeb tego.
23:
Złych ludzi/ złe dáry.
24:
Lew gdy ſobie żonę poymował/
25:
Od wſzytkich źwierząt dáry brał:
26:
A kożdy tám do niego wlokł/
27:
Swe podárze iáko kto mogł.
28:
Owaćiem wąż rozgę vrwał/
29:
W zębiech dzierżąc lwowi dawał:
30:
Ale on iey niechćiał przyiąć/
31:
Przed wſzytkiemi táko rzekąc:
32:
Wáſze dáry biorę wdzięcżnie/
33:
Ktoreśćie mi dáli wiernie:
34:
Od wężáć mi podeźrzáne/
35:
Boć ſą iádem pomázáne/ | Ko= |
kolumna: b
1:
¶ Kożdy mądry chroń śię tego/
2:
Nie bierzy dárow od złego:
3:
A nie bacż iż ći woniáią/
4:
Pod tąć wonią bárzo pcháią.
5:
Szcżeśćie kogo głaſzcże/ te=
6:
go rádo zátroſzcże.
7:
Máłpá dwoie dzieći rodzi/
8:
Więc iednego nienawidzi.
9:
A drugie bárzo miłuie/
10:
Záwżdy ie w ręku piáſtuie.
11:
Więc ono ktore nośiłá/
12:
Leżąc w nocy vduśiłá:
13:
A o ktore nic niedbáłá/
14:
Potym zá namilſze miáłá.
15:
¶ Kogo ſzcżeśćie bárzo głaſzcże/
16:
Ná oſtátek go zátroſzcże:
17:
Roſtropny ſzcżeściu nie wierzy/
18:
Swą śię záwżdy piędzią mierzy.
19:
Złemu nie przepuſzcżay.
20:
Pchłá ná cżłowieká wſkocżyłá/
21:
A w rámię go vkąśiłá:
22:
Vłápiwſzy ią chćiał zábić/
23:
Oná śię mu ięłá modlić:
24:
Proſzę day mi odpuſzcżenie:
25:
Wſzák wieſz moie przyrodzenie:
26:
Nátomći śię vrodziłá/
27:
Iżebych krwią żywá byłá.
28:
Wielkieyći ſzkody nie dziáłam/
29:
Boć też wielkiey śiły nie mam:
30:
Bárzo máło śię polepſzyſz/
31:
Ieſli śię nádemną pomśćiſz.
32:
Cżłowiek iey rzekł godnaś zgłádze=
:
(nia/
33:
Gdyś ták złeo przyrodzenia:
34:
Wieleby ty záſzkodziłá/
35:
Byś iáko wilk wielka byłá. | M | Kto= |
strona: Mv
kolumna: a
1:
¶ Ktokolwiek przepuſzcża złemu/
2:
Ten ſzkodzi záwżdy dobremu:
3:
Nie puſzcżay wilká iętego/
4:
Ni złodzieiá zwycżáynego.
5:
Kto lećie proznuie/ źimie
6:
pocżuie.
7:
Mrowká śrzod látá robiłá/
8:
Zyto do iámy nośiłá:
9:
Ná źimę ſie przycżyniáiąc/
10:
A przyſzły cżás przeglądáiąc.
11:
A kobyłki nic niedbáły/
12:
Ani ſie ocż prácowáły:
13:
Spiewáły lećie po łące/
14:
Gdy było ſłońce gorące.
15:
Potym źimá przyśpieſzyłá/
16:
Wſzytko źiele poſuſzyłá:
17:
Mrowki tego nic niedbáły/
18:
Bo doſyć żywnośći miáły.
19:
Kobyłki kiedy opádły/
20:
A nie miáły co by iádły:
21:
Barzo śię ſą zátroſkáły/
22:
Mrowek o pomoc żądáły.
23:
Mrowki ſie z nich náśmiewáły/
24:
A ich leniſtwo karáły:
25:
A cżemuśćie ták gnuśne były/
26:
Ześćie lećie nie robiły.
27:
Ony im odpowiedziáły/
28:
Wſzákeſmy nie proznowáły.
29:
Latáłyſmy ſłodko śpiewáiąc/
30:
Ludziem weſele dziáłáiąc.
31:
Mrowki rzekły/ śioſtry łáſkáwe/
32:
Gdyśćie táko śpiewáiące:
33:
Dziś ſie táńcem zágrzewayćie/
34:
A ták látá docżekayćie.
35:
¶ Kto we żniwá pátrzy chłodu
36:
Naćierpi ſie źimie głodu: | A kto |
kolumna: b
1:
A kto ſie nie chroni znoiu/
2:
Pożywie chlebá w pokoiu.
3:
Rząd niewieśći nie cży=
4:
ni cżći.
5:
Mąż ieden pośrzedniey miáry/
6:
Iż áni młody áni ſtáry:
7:
Mięſzkáiąc ſobie pieſzcżenie/
8:
Więc potym poiął dwie żęnie:
9:
Ale nie pod rowną zgodą/
10:
Iednę ſtárą drugą młodą:
11:
Iż w iednym domu mięſzkáły/
12:
Ták ſobie ſpołem zaźrzáły
13:
Więc ſtára mężá błagáiąc/
14:
K ſwey go miłośći przywodząc
15:
Kiedy mu głowę iſkáłá/
16:
Cżarne włoſy wyrywáłá.
17:
A młoda te rzecży widząc/
18:
Siwe rwáłá mężá iſzcżąc:
19:
A táko go podſkubáły
20:
Iż go łyſym vdziáłáły.
21:
¶ Kto śię niewiáſtom da rządzić/
22:
Ten ći nie może mądry być:
23:
Y będzie miał gołą głowę/
24:
Wiecżną o ſobie omowę.
25:
Sámemu śię z dobroći
26:
nie ſądzić.
27:
Liſzká gdy karmi ſzukáłá/
28:
Z iámy byłá wybieżáłá.
29:
Liśiętá ſámy w iámie zoſtáły/
30:
Społem ſobie przymawiáły.
31:
A ięły gárdłá wſpomináć/
32:
Swe cudnieyſze kożde mnimáć:
33:
Y táko długo gadáły/
34:
Aż ſie ſpołem podrapáły:
35:
Potym liſzká przybieżáła/
36:
Skrwáwione dzieći vźrzáłá: | Przycży= |
strona: M2
kolumna: a
1:
Przycżyny walki pytáłá/
2:
A winnego ſkáráć chćiáłá.
3:
Ony iey odpowiedziáły/
4:
O gárdłáſmy ſie wſpieráły:
5:
Kożdy ſwoie lepſze mnimał/
6:
A przetoć ten boy o to wſtał
7:
Rzekłá mátká bárdzo mądrze/
8:
Dziatki gdy was kuſznierz podrze:
9:
Tenći ſam was będzie ſzácował/
10:
Ktory lepſzy podgárdłek miał.
11:
¶ Ci ktorzy ich namniey máią/
12:
Swoie cnoty obmawiáią:
13:
Anoć mowá nie pomoże/
14:
Sámáćiem ſie rzecż okaże.
15:
Pługáwi cnoty nie máią.
16:
Kur niegdy w śmiećiách grzebąc/
17:
Ktoreby iadł źiarn ſzukáiąc:
18:
Wplątnął ſie mu miedzi nogi/
19:
Iáſpis kámień bárdzo drogi.
20:
Vźrzawſzy go ieſt ſie zumiał/
21:
A ſtanąwſzy ták go námawiał:
22:
Szkodá iż leżyſz w tym błoćie/
23:
Bo by godzien być we złoćie.
24:
A byłby záśię cudnieyſzy/
25:
By ćie nálazł kto godnieyſzy:
26:
Wtobieć ſie ia nic nie kocham/
27:
Iż z ćiebie pożytku nie mam.
28:
Więceyći źiárná miłuię/
29:
A też ſie o nie prácuie:
30:
Ty tedy dármo tu leżyſz/
31:
W nicżym mi ſie nie przygodziſz.
32:
❡Ten kto ſie w złośći zwycżáj/
33:
Niecnoty ſwoiey nie táj:
34:
Bacżąc cnoty chcąc ie tępi/
35:
Z niecnoty śie rádniey chełpi: | M ij | Zły |
kolumna: b
1:
Zły dobrego vcżyni winneo.
2:
Wilk w on cżás gdj dzień wielki/
3:
Przyſzedł pić wody do rzeki:
4:
Tedyſz ſie też báran tráfił/
5:
A ná dole przed wilkiem pił.
6:
Vźrzawſzy go wilk iął záłáwiáć
7:
A z nim táko pocżął gádáć:
8:
Báránie cżemu mię nie cżćiſz/
9:
Iż przedemną wodę mąćiſz:
10:
Rzekł báran/ nie może to być/
11:
Bych ia wodę mogł zmąćić:
12:
Ia ná dole ty ná gorze/
13:
Wodá ná wſtecż iść nie może.
14:
Wilk mu ná to odpowiedział/
15:
Takież mi twoy oćiec dziáłał:
16:
Dwie lećie przed tym mieśiącem/
17:
Gdyś ty ieſzcże był iágnięćiem.
18:
Przeto co mi on winien był/
19:
Chcę áby mi ty zań płáćił:
20:
Synćiem zá oycá winnego/
21:
Winien odbywáć każdegd.
22:
On rzekł iaćiem nie ták ſtáry/
23:
Dopieroć mi mieśiąc wtory:
24:
A nicem ći nie vcżynił/
25:
Przecż że by mię táko winił.
26:
On rzekł á iuż mi przymawiaſz/
27:
Moiey prawdzie ſie pzzećiwiaſz:
28:
Nie będzieſz więcey mędrowáć/
29:
Też ći mi ſie chćiáło śniádáć.
30:
¶ Tákoć zły cżłowiek z dobrego/
31:
Wnet vcżyni nie práwego:
32:
A wynaydzie wnet przycżynę/
33:
Iż nań wwáli wſzyſtkę winę.
34:
O potwarzy
35:
Pies kiedy ſie był przemorzył/
36:
Ná owcę tę potwarz złożył
| Po= |
strona: M2v
kolumna: a
1:
Pozwał ią w ſąd zágáiony/
2:
O ieden chleb pożycżony.
3:
Owcá gdy przed ſądem ſtałá/
4:
Ku długowi śię nie znáłá:
5:
Pies ſobie hnet nábył świádká/
6:
Kánię/ ſępu/ iteż wilká.
7:
Wilk rzekł/ wiem iż iey pożycżył/
8:
W zaiem chlebá przy tymem był:
9:
Sęp rzekł/ iamći ná to pátrzał/
10:
Kiedy owcy pies chleb dawał.
11:
A kániá też poświadcżyłá/
12:
Mowiąc iżem przy tym byłá:
13:
A gdy fałſzywie świadcżyli/
14:
Práwą owcę zwyćiężyli.
15:
A wiec ſędzia tako ſkazał/
16:
Iáko od świádkow złych ſłyſzał:
17:
Aby owcá płatná byłá/
18:
A pſu ten chleb zápłáćiłá.
19:
Ale gdy nie miáłá co dáć/
20:
Muśiáłá ſwą wełnę przedáć/
21:
Ktore pieniądze pſu dáłá/
22:
Ná źimę gołą oſtáłá.
23:
¶ Cżęſtokroć śię to przygadza/
24:
Iż proſtego chytry zdradza:
25:
A źli ſobie pomagáią/
26:
Z nieprawdy prawdę dziáłáią.
27:
W nierowniu towárzy=
28:
ſtwá niemáſz.
29:
Lew z bykiem/ z kozłem/ z bárá=
:
(nem/
30:
Miałći śię dzielić ieleniem:
31:
Ktorego ſą vłowili/
32:
Gdy ná łowie ſpołem byli.
33:
Cżterzy cżęśći vdziáłáli/
34:
Aby o nie los miotáli:
35:
Komu śię co miáło doſtáć/
36:
By śię nie trzebá kłopotáć. kolumna: b
1:
Więc lew rzekł/ ia pocżeśnieyſzy/
2:
Przeto mnie ma przyść dział pier=
:
(wſzy:
3:
Y wtorąć ſobie oddzielam/
4:
Iż nád was więcey mocy mam.
5:
Trzećiey żądam ábych ią miał/
6:
Boćiem więcey z was prácował:
7:
Cżwartey ieſli mi niedaćie/
8:
Z mey przyiaźni nic nie maćie.
9:
Oni k temu przyzwolili/
10:
Lwowi wſzytkiego dopuśćili:
11:
A doſyć to z działu wźięli/
12:
Iż odeſzli od lwá cáli.
13:
¶ Chroń śię cżłowieká mocnego/
14:
Boć ſobie niechce rownego:
15:
Ani śię też ſkłáday z dworem/
16:
Przyłożyſz śię záwżdy wołem.
17:
Gdy śię mocni mnożą/
18:
ludzi vbożą.
19:
Złodziey niegdy śię ożeniał/
20:
A ſąśiadow k ſwádźbie wezwał:
21:
Ktorzy śię tám weſelili/
22:
Táńcowáli/ iedli/ pili.
23:
Aż ieden mąż ſtárſzy rzecże/
24:
Szalenie śię weſelićie:
25:
Wiele złego ſam podziáłał/
26:
A coż gdy będzie dzieći miał.
27:
Słońce niegdy też dziáłáło/
28:
Iż śię też ożenić chćiáło:
29:
Ziemiá tę rzecż zrozumiáłá/
30:
Tego dopuśćić niechćiáłá.
31:
Rzekąc/ doſyć mam ćięſzkośći/
32:
Cierpiąc twoie gorącośći:
33:
Coż by drugich ſłońc národził/
34:
Wſzytko ſtworzenieby zgłádził.
35:
¶ Zlećiem gdzie śię mocni mnożą/
36:
Bo ine wſzytki vbożą: | Nie |
strona: M3
kolumna: a
1:
Nie pátrzą dobrá poſpolitego/
2:
Iedno pożytku ſwoiego.
3:
Co inemu daſz/ tego ſam
4:
niemaſz.
5:
Pśicá niegdy ſzcżenna będąc/
6:
A gniazdá ſwego nie máiąc:
7:
Drugiey też pśice prośiłá/
8:
By iey gniazdá poſtąpiłá.
9:
Aby iedno porodziłá/
10:
A ſzcżeniętá odżywiłá:
11:
Oná máiąc nád nią lutość/
12:
Dáłá iey w ſwym gniaździe wol=
:
(ność.
13:
Potym gdy śię oſzcżeniłá/
14:
A iuż brzuchá prozna byłá:
15:
Goſpodyni k niey mowiłá/
16:
By iey mieyſce wyproźniłá.
17:
Oná iey pocżęłá żądáć/
18:
By chćiáłá máło pocżekáć:
19:
Boćiem pry bárzo zemdláłá/
20:
Iżbych trochę otrzeźwiáłá.
21:
Goſpodyni dla miłośći/
22:
Nie bacżyłá iey chytrośći:
23:
Y ieſzcże iey dopuśćiłá/
24:
Aby dzieći odżywiłá.
25:
A gdy pśi byli niemáli/
26:
Y pod domu iuż igráli:
27:
Kazáłá śię iey wynośić/
28:
Prozny ſobie dom vcżynić.
29:
Oná z płácżem iey prośiłá/
30:
Iákby mię ſámá zábiłá:
31:
Gdy mię ná źimę wypędziſz/
32:
Ze wſzemi dziećmi mię zgubiſz.
33:
Goſpodyni ácż z ćięſzkośćią/
34:
Oſtáwiłá one gośćią:
35:
A gdy zaś wioſná náſtáłá/
36:
Iuż iey nagle pozbywáłá. | Ale |
kolumna: b
1:
Ale oná będąc śmiáła/
2:
Iże w ſwe ſyny dufáłá:
3:
Pyſznie iey odpowiedziáłá/
4:
A każąc áby milcżáłá.
5:
Bo będzieſzli więcey mowić/
6:
Swym ćię ſynom każe vbić:
7:
Pátrz ſobie indzie mieſzkánia/
8:
Chceſzli prozná być kąſánia.
9:
¶ Gdy ktorą rzecż w ſwey mocy
:
(maſz/
10:
A inemu iey dopuſzcżaſz:
11:
Prze ſwą dobroć k temu przyidzieſz/
12:
Bárzo iey łatwie pozbędzieſz.
13:
Wężá w zánádrá nie w pu=
14:
ſzcżay.
15:
Wężá śnieg był wielki záſtał/
16:
Iż śię do iámy nie ſchował:
17:
Y ták go źimá zmorzyłá/
18:
Iż w nim ledwe duſzá byłá.
19:
Vźrzał cżłowiek żal mu go był/
20:
Wźiąwſzy wężá w zánádrá włożył:
21:
On iże śię nie mogł ruſzáć/
22:
Ieſzcże dobrze nie mogł kęſáć.
23:
Ale kiedy więc rozſtáiał/
24:
Dopiero człowieká kąſał.
25:
Miłośierdzia niewdziecżen był/
26:
¶ Swego dobrodzieiá zábił.
27:
Zadny złemu dobrze nie dziáłay/
28:
Wężá w zánádrá nie ſadzay:
29:
Bowiem zły złośći nie tráći/
30:
Dobrodzieyſtwo iádem płáći.
31:
O Naśmiewcách.
32:
Ośieł niegdy wieprzá vźrzał/
33:
A głupie śię ták z niego śmiał:
34:
A toli vſzy krotkie maſz/
35:
Ale mię kielcy przewyżſzaſz.
| M iij | Wieprz |
strona: M3v
kolumna: a
1:
Wieprz kuńſztowi porozumiał/
2:
Acżkolwiek ſie był rozgniewał:
3:
Ale widząc oſlą głupość/
4:
Tako ſkarał iego śmiáłość:
5:
Dziękuy oſle ſwey proſtoćie/
6:
Tá ćię chowa przy żywoćie:
7:
Bo zá ty twe śmiáłe ſłowá/
8:
Wnetćiby vćięta głowá.
9:
¶ Głupi nie śmiey śię z mądrego/
10:
Ale bierz rozum od niego:
11:
Rozumieć on śmiechu wſzelkiemu/
12:
Nie dziwuie śię ſzalonemu.
13:
Zywot mierny prześpiecżny.
14:
Dwie myſzy były śię zetkáły/
15:
Gdy po drodze źiárná zbieráły:
16:
A iedná z nich byłá mieyſka/
17:
Ale druga práwa wieyſka/
18:
Więc wieyſka mieyſkiey prośiłá/
19:
Iżby v niey gośćią byłá:
20:
Nie gárdząc mym domem vbogim
21:
Naydziemy wżdy co w nim.
22:
Wſzedſzy tedy w dom vbogi/
23:
Nie byłći tám narząd drogi:
24:
Ale wdzięcżne okázánie/
25:
Stáło zá wſzyſtko iedzenie.
26:
Zołądź przed nią położyłá/
27:
Proſząc by go wdzięcżná byłá:
28:
A nie ták pry pátrz ná dáry/
29:
Iáko ná moy vmyſł cáły.
30:
A kiedy iuż doſyć miáłá/
31:
Do domu ſie też wezbráłá:
32:
Myſz wieśna ią prowádziłá/
33:
Ná rozchodzie pozdrowiłá.
34:
Mieyſcka myſz chcąc ſie poſtá=
:
(wić/
35:
Ięłá myſzy wieśney prośić. | Aby |
kolumna: b
1:
Aby v niey ná cżći byłá/
2:
Iżby inácżey nie cżyniłá.
3:
Y weſzły ſą do śpiżárnie/
4:
Gdzie ſtały rozlicżne karmie:
5:
Przypráwiwſzy ſtoł zá nim śiadły/
6:
Koſztowne potráwy iádły.
7:
A gdy táko hoynie żyłá/
8:
Myſz ſie wieśna zádziwiłá:
9:
Chwaląc ten byt doſtátecżny/
10:
Ieſliby też był prześpiecżny.
11:
Owa w ten cżás gdy śię cżćiły/
12:
Prędko śie drzwi otworzyły:
13:
Ano był klucznik przybieżał/
14:
Iżby karmie k ſtołu pobrał.
15:
Myſz mieyſka to vſłyſzáłá/
16:
Do ſwey iámy śię wezbráłá:
17:
Bárzo prędko do niey w biegłá/
18:
A ſwey gościey nie oſtrzegłá.
19:
A myſz wieśna chcąc też vćiec/
20:
Niewiedziáłá gdzie śię podzieć:
21:
Po kąćiech śię vmotáłá/
22:
Aż ledwe żywá oſtáłá.
23:
Potym więc trwogá przeſtáłá/
24:
Myſz domowa wybieżáłá.
25:
Ochotnie ſwą gością cżćiłá/
26:
Y tymi ią ſłowy ćieſzyłá.
27:
Iuż o teń ſtrách nic niedbaymy
28:
Hoynie ſobie vżywaymy:
29:
Rzadkoć ſie tego przygadza/
30:
Bo niecżęſto klucżnik wchadza.
31:
Myſz wieśniacżká iey odpowie/
32:
Sioſtro niepewne tu zdrowie.
33:
Sámá tych karmi pożyway/
34:
A dáley ćię Pan Bog żegnay.
35:
Wolęć ia ná wśi żołądź gryść/
36:
Niżli záwżdy w tym ſtráchu być: | Nędz= |
strona: M4
kolumna: a
1:
Nędznyć śioſtro táki żywot/
2:
Gdzie ieſt záwżdy ſtrách y kłopot.
3:
Miey tu ſobie tákie pańſtwo/
4:
Milſze mnie ieſt prześpiecżeńſtwo/
5:
Ktore w vboſtwie záwżdy mam/
6:
A y z nim ſie záwżdy zgadzam.
7:
¶ Srzedni żywot beśpiecżnieyſzy/
8:
Więtſzac boiaźń im kto więtſzy.
9:
Ktorzy pokoiá nie znáią/
10:
Tácyć o bogáctwá dbáią.
11:
Lepieyći mieć trochę z pokoiem:
12:
Niż wiele z ſtráchem z gomonem.
13:
Miłaćiem rzecż beźpiecżeńſtwo/
14:
Nierowne mu żadne pańſtwo.
15:
Radź ſie innego/ ále wżdy
16:
pátrz ſwego.
17:
Orzeł podle morzá latał/
18:
Pożywienia ſobie ſzukał:
19:
Nie mogł náleść nic innego/
20:
Połápił żołwiá śilnego:
21:
Ale mu śię w ſkorupy ſkrył/
22:
Orzeł pátrzył by go dobył:
23:
Ná wſze ſkrony go obracał/
24:
Wſzákoż mu nic nie vdziáłał.
25:
A gdy to wroná vźrzáłá/
26:
Tey rzecży hnet zrozumiáłá.
27:
A ięłá orłowi rádzić/
28:
Iákoby miał żołwiá dobyć.
29:
Wźiąwſzy wzgorę lećieć znim mu=
:
(śiſz/
30:
A ná ten kamień go ſpuśćiſz:
31:
Táko ſkorupy rozbierzeſz/
32:
A mięſá łatwie pożywieſz.
33:
Orzeł hnet táko vcżynił/
34:
Zołwiowi ſkorupy złomił.
35:
Tego wroná pilná byłá/
36:
Mięſo pierwey pochwyćiłá.| Do= |
kolumna: b
1:
¶ dobrzeć tu wroná rádziłá/
2:
Sobie pożytku życżyłá.
3:
Trzebáć ſie dobrze wyſtrzegáć/
4:
Gdy kto ma rádę wybieráć.
5:
Przyiaćiele z boiáźni nie=
6:
pewni.
7:
Lew kiedy mu śiedm lat było/
8:
Scżeśnie mu ſie powodziło.
9:
Miał przy ſobie przyiaćiele/
10:
Służyło mu źwierząt wiele.
11:
Potym przyſzedł ku ſtárośći/
12:
Powątláły iego kośći.
13:
Ani ſie mogł pożywić/
14:
Swoim ſługom dobrze cżynić.
15:
Więc go wſzyſcy opuśćili:
16:
Ktorzy mu z iádłá ſłużyli.
17:
Y oſtáwion w wielkiey nędzy/
18:
Nic przyiaćiel bez pięniędzy:
19:
Poſzedł niedźwiedź liſzká z wilkiem:
20:
Sęp też poſzedł wroná z krukiem.
21:
Iż było ieść nie doſtáło/
22:
O lwią przyiaźń ſtali máło.
23:
Więc wżdy onych wezwáć kazał/
24:
A w nich ieſzcże nádzieię miał:
25:
Ktorzy go też rzekomo cżćili/
26:
Przed boiáźnią iż muśieli.
27:
Przyſzedł wieprz z bykiem z bárá
:
(nem/
28:
Koźieł z oſłem iteż z koniem.
29:
Wſzyſcy vmyſłu iednego/
30:
Zábić zdraycę drapieżnego:
31:
A Lwá gby mdłego bacżyli:
32:
Iuż ſie go nic nie wſtydzili:
33:
Pocżęli go wſzyſcy tłumić/
34:
Chcąc ſwego zdraycę zágubić.
35:
Wieprz y wilk kły/ koźieł rogámi/
36:
Koń z oſłem tłukli nogámi:
strona: M4v
kolumna: a
1:
Báran mu dawał tárány/
2:
Iako kto mogł mśćił śię rány.
3:
Lew ſtękáiąc táko mowił/
4:
Iákiżem ia ſzaleniec był:
5:
Zem ſobie nikogo nie záchował/
6:
Ktoby mię był dziś rátował.
7:
¶ Tákći co pyſznie pánuią/
8:
O przyiaźń śię nie prácuią:
9:
Ná oſtatku więc poznáią/
10:
Iáko máło przyiáźni máią.
11:
To cżyń co ná ćię ſłuſze.
12:
Ośieł niegdy ná pſá pátrzył/
13:
Iż śię cżęſto z pánem pieśćił:
14:
Y nogámi śię nań wſpinał/
15:
Pan mu wſzytko zá dobre miał.
16:
Więc iął mowić táko z ſobą/
17:
Przeſzedłćiem ia pſá oſobą:
18:
Skorá głádka á grzieb mocny/
19:
Y więceiem pożytecżny.
20:
Będęć ia też z pánem igrał/
21:
Bedzieć mię więcey miłował:
22:
Zalmi iżem ia ták głupi był/
23:
A o tom śię nie pokuśił.
24:
Ośieł potym Páná vźrzał/
25:
K niemu bárzo rychło przybieżał/
26:
A tám mu śię ná pierśi wſpiął/
27:
On śię go bárzo przelęknął.
28:
Pan nátychmiaſt kiy pochwy=
:
(ćił/
29:
Vbogiego oſłá vbił:
30:
Niezdrowo mu było gránie/
31:
Iż dziáłał nád przyrodzenie.
32:
¶ Dármo śię o to pokuſzaſz/
33:
Cżego z przyrodzenia nie maſz:
34:
A z cżego chceſz być vcżćiony/
35:
Tym więcey będzieſz mierźiony. | Przy= |
kolumna: b
1:
Przyiaźń máłego ſtoj zá
2:
wielkiego.
3:
Lew iż był vprácował/
4:
Rośćiągnąwſzy śię w gáiu ſpał:
5:
Myſz gdy śię z myſzą goniłá/
6:
Ná nogę mu náſtąpiłá.
7:
Lew śię ze ſnu prędko rzućił/
8:
A onę myſz wnet vchwyćił:
9:
A gdy ią iuż chćiał vdawić/
10:
Táko ſie mu ięła modlić:
11:
Miły lewku nie zábijay/
12:
Láſkę nádemną vdziáłay:
13:
Nierádámći to vcżyniłá/
14:
Iżem ćię ták przebudziłá.
15:
A lew przed tym niż ią puśćił/
16:
O tey rzecży táko myſlił:
17:
A cożby tu ſławy nábył/
18:
Bych ták liche źwierzę zábił.
19:
Miłośierdzie z nią vdziáłam/
20:
Przyiaźń ſobie iey záchowam:
21:
Możećiem ſie co przygodzić/
22:
W cżym mi potrzebna może być.
23:
Y puśćiwſzy ią w leśie chodził/
24:
Owa ſie w śidlech vwádził:
25:
A gdy ich ſam nie mogł ſtárgáć/
26:
Vbogi lew pocżął ſtękáć.
27:
Myſz to ſłyſząc przybieżáłá/
28:
A lwá bárzo żáłowáłá:
29:
Iż wpadł w táko ćięſzkie ięctwo/
30:
Gdyż iey cżynił dobrodzieyſtwo.
31:
Wnet ſie ku śidłu rzućiłá/
32:
A on powros przekąśiłá:
33:
A tákże lwowi pomogłá/
34:
Y od śmierći go wywiodłá.
35:
¶ Tá powieść vcży mocarze/
36:
Ktoreć też nieſzcżeśćie karze.
| By ni= |
strona: N
kolumna: a
1:
By nikogo nie wzgárdzáli/
2:
Sąli wielcy álbo máli.
3:
Z przodku ſie złemu zá=
4:
ſtáwiay.
5:
Oracż niegdy był lnu náśiał/
6:
Iżby z niego przędziwo miał:
7:
A ptacy tego niedbáli/
8:
Niwcżym mu nie przekażáli.
9:
Więc iáſkołká przylećiáłá/
10:
W tey ie rzecży wyſtrzegáłá:
11:
Rzekąc/ bráćia źle cżynicie/
12:
Tego śiemieniá nie iećie.
13:
Z tegoćiem śię nići rodzą/
14:
Ktore nam więc bárzo ſzkodzą:
15:
Przodkowić by nam zábieżeć/
16:
Potym będzie trudnieyſza rzecż.
17:
Oni ſie z iey rády śmiali/
18:
A boiaźń iey przypiſáli:
19:
Rzekąc/ máłá ſie to boiſz:
20:
Ine ptaki niepokoiſz.
21:
Iáſkołká więc pomilcżáłá/
22:
Aż źielony len vźrzáłá.
23:
Ięłá záśię ptakom rádzić/
24:
Ná ocży im rzecż przywodzić.
25:
Otoć ſie iuż len źieleni/
26:
Cżemuśćie ták záſlepieni:
27:
Iż niechcećie o śię radzić/
28:
Złego źiela wcżás pokáźić.
29:
Oni to w śmiech obracáli/
30:
A nic k temu nie cżynili:
31:
Aż więc oracż len pozbierał/
32:
Y śieći z niego podziałał.
33:
Owa widząc ich niedbánie/
34:
Wźięłá z cżłowiekiem zmierzenie:
35:
Aby mu ráno śpiewáłá/
36:
Y w iego domu z nim mieſzkáłá: kolumna: b
1:
Potym chłop śieći rozmiátał/
2:
Głupie nimi ptaki łápał:
3:
Tedy ſie dopiero káiáli/
4:
Iże iáſkołcżyney rády nie ſłucháli.
5:
¶ Z przodku ſie złemu przećiwiay/
6:
Siły mu bráć nie dopuſzcżay:
7:
Puśćiſzli gdy zá rogi maſz/
8:
Zá ogon iuż nie vtrzymaſz.
9:
Nie teſknić bez Krolá.
10:
Gołębie z Kánią walcżyli/
11:
Ale iey nierowni byli:
12:
Zawżdyćiem ie poráźiłá/
13:
Ná dzień iednego śniadáłá.
14:
Więc ſie ſpołem zgromádzili/
15:
A o Krolu vrádzili:
16:
Mniemáiąc iżby go trzebá/
17:
Wybráli ſobie iáſtrząbá.
18:
Iáſtrząb gdy w polu z nimi był/
19:
Záwżdy kánię ſam poráźił:
20:
Gołębie ſie rádowáli/
21:
Iże go Krolem wybráli:
22:
Ale im był potym prześiadł/
23:
Po dwu gołębiu ná dzień iadł:
24:
Y kto ſie cżego dowinił/
25:
Ni żadnemu nie odpuśćił.
26:
Dopiero więc ſtrách ná nie padł
27:
Kiedy ie ták on Krol ich iadł:
28:
Nie wcżás ſie rády káiáli/
29:
Ktorą o krolu dziáłáli.
30:
Rzekąc/ źleſmy vcżynili/
31:
Iżeſmy z kánią walcżyli:
32:
Lepiey było nam dań dawáć/
33:
Niżli w domu zboycę chowáć.
34:
Iż ná nas przyſzłá przygodá/
35:
Omierznęłá nam świebodá:| N | Nie ba= |
strona: Nv
kolumna: a
1:
Nie bácżeliſmy trudnośći/
2:
Ktora nam ieſt w niewolnośći:
3:
¶ Gdy co dziáłaſz mądrze dziáłay/
4:
A koniec rzecży przegląday.
5:
Nie wádzić máło przećierpieć/
6:
By ſie więtſzego mogł vſtrzedz.
7:
Ná dáry ſie nie kwápić.
8:
Złodziey niegdy w dom był wſzedł
:
(kráść
9:
Pies go pocżuł y iął ſzcżekáć:
10:
Złodziey mu chlebá podawał/
11:
Proſząc go áby nie ſzcżekał.
12:
Pies rzekł/ o dáry nic niedbam/
13:
Co chceſz cżynić dobrze to znam:
14:
Abych ia tobie dopuśćił/
15:
Iżby dom beśpiecżnie złupił.
16:
Iádowiteć ſą twoie dáry/
17:
Nie dawaſz ich z práwey wiáry:
18:
Chceſz mię ſobie mieć rownego/
19:
Zdraycą domu Páná mego.
20:
A przetożći to powiádam/
21:
Idź przecż poki ſie nierozgniewam
22:
Boć nie tylko będę ſzcżekáć/
23:
Imęć ſie więc ćiebie kęſáć.
24:
¶ Gdyć co dáią pátrzay ktoć da/
25:
A cżego od ćiebie żąda.
26:
Nie kwáp ſie nigdy ná dáry/
27:
Chceſzli nie vſzcżerbić wiáry.
28:
Złego przyiáźni nie żądáć.
29:
Słyſząc brát wilk nowin doſyć/
30:
Iże ſie miáłá świniá prośić:
31:
Ieſt ſie rychło k niey pokwápił/
32:
Aby iey nieco porádził.
33:
A gdy przyſzedł tedy ią pozdrowił:
34:
A łágodnie ku niey mowił.
35:
Słyſzę śioſtro iż maſz rodzić/
36:
Przetożem ćię chćiał náwiedzić. kolumna: b
1:
A tákći bych rad poſłużył/
2:
Kiedyćby iáki niewcżas był:
3:
Poleć mi dzieći przyglądáć/
4:
Będęć ſie nimi opiekáć.
5:
Swiniá mu odpowiedziáłá/
6:
Nie rádá go tám widziáłá:
7:
Miły wilku wynidzi precż/
8:
Tu przy mnie być nie twoiá rzecż.
9:
Y właſny mąż muśi wyniść/
10:
Kiedy żoná ma porodzić:
11:
Opcego ſię bárzo wſtydzę/
12:
A przed ſromem nieporodzę.
13:
A chceſzli mi wdzięk vcżynić/
14:
Co nadáley odemnie odeydź.
15:
Bych ćię nigdy nie widziáłá/
16:
Y głoſu twego nie ſłyſzáłá.
17:
¶ Nie kożdemu trzebá wierzyć/
18:
Choćia vmie cudnie mowić:
19:
Boć to bárzo cżęſto bywa/
20:
Pod ſłowy ſie fáłſz przykrywa.
21:
Kto wiele mowi/ máło
22:
vcżyni.
23:
Ziemiá ſie byłá nádęłá/
24:
Niewiem co w ſobie pocżęłá:
25:
Było ſtękánie wielkie y drżenie/
26:
Iż ſie bało wſzyſtko ſtworzenie.
27:
A kiedy ſie ludzie bali/
28:
Cżego dźiwnego cżekáli.
29:
Bowiem tákie grozy były/
30:
Iżby ſie cudá wziáwiły.
31:
Tedy ſie źiemiá vłożyłá/
32:
A nędzną myſz porodziłá:
33:
A tákoż z onego wielkiego ſtráchu/
34:
Było doſyć wſzędy śmiechu.
35:
¶ Ci ktorzy ſie nadymáią/
36:
Máło w ſobie ſtátku máią:
strona: N2
kolumna: a
1:
Lokćiem ſwoie ſłowá mierzą/
2:
Máło cżynią wiele grożą.
3:
Dobrą rádę trzymay.
4:
Owcá iedná chora byłá/
5:
Syná koźie polećiłá:
6:
Aby o nim pracą miáłá/
7:
Iżby oná wyzdrowiáłá.
8:
Wilk gdy iágnię v koz widział/
9:
Przed kozłem go porwáć nie śmiał:
10:
Ale mu táko porádził/
11:
Chcąc áby go ſłowy zdrádził:
12:
Szkodá ćię miedzy kozámi/
13:
Smierdząc łuſkáią nogámi:
14:
Cżemu ku mátce nie idzieſz/
15:
Cżyſtych ſukow v niey nie zśieſz.
16:
Podź zemną boć nie dáleko/
17:
Pobieżywá ſobie lekko:
18:
Dawno ćię iuż támo cżeka/
19:
Po tobie iey teſknicá wielka.
20:
Báránek mu odpowiedział/
21:
Pánie wilku áby wiedział:
22:
Nie ieſtemći ia w mocy ſwey/
23:
Polecono mię koźie tey.
24:
Nie mogęć ia ſam nic vdziáłáć/
25:
Tego mię vcżyłá moiá máć:
26:
Stárſzy o mnie niechay rádzą/
27:
Co mnie pożytecżno oni wiedzą.
28:
¶ Stárſzych kaźni nie opuſzcżay/
29:
Złey rády nigdy nie ſłuchay:
30:
Z tyśiącá ledwie wybierze/
31:
Ktoby rádził w práwey wierze.
32:
O niewdzięcżnych Pánoch.
33:
Lowiec miał chártá rychłego/
34:
Vganiał nim záiącá kożdego:
35:
Poki iedno dobrze gonił/
36:
Poty był ſwemu Pánu mił. kolumna: b
1:
Aż ná chártá przyſzłá ſtárość/
2:
Stráćił ſwoię pierwſzą cżerſtwość:
3:
Ale wżdy nieborak biegał/
4:
Aby ſtráwę záſługował.
5:
Owa gdy w polu z pánem był:
6:
Zárowno z innymi gonił:
7:
Pierwey záiącá dobieżał/
8:
A przedśię go nie dodzierżał.
9:
Bo iże był bárzo ſtáry/
10:
Zęby mu były ſtępiáły:
11:
Widząc Pan iże vpuśćił/
12:
Stradnego pſá kijem vbił.
13:
Rzekł mu pies krzywdę mi dziá=
:
(łaſz/
14:
Przycżyny mię bićia niemaſz.
15:
A pátrząc ná moię ſtárość/
16:
Miałby mieć nádemną lutość:
17:
Wſzák dobrze wieſz gdym młody
:
(był/
18:
Zem dotrzymał com vgonil.
19:
Gdyby ná ono pámiętał/
20:
Com ia z młodu prze ćię dziáłał.
21:
Ale potyś mię miłował/
22:
Pokimći pożytek dziáłał.
23:
Gdy pożytku ze mnie niemaſz/
24:
Kijem mi ſłużbę oddawaſz.
25:
¶ Cięſzkać niewola kożdemu/
26:
Służyć pánu niewdzięcżnemu.
27:
Bo nikomu nie folguie/
28:
Gdzie pożytku nie pocżuie.
29:
Nie po mowie/ ále po vcżyn=
30:
koch mamy ſądzić.
31:
Kozá gdy precż wychodziłá/
32:
Koźlę w chlewie oſtáwiłá:
33:
Każąc by nie wychadzáło/
34:
Nikomu nie otwarzáło/
35:
A owaćiem wilk przydybał/
36:
Dziurą w chlewie koźlę vźrzał:
strona: N2v
kolumna: a
1:
Koźi ſobie głos złágodził/
2:
Aby táko koźlę zdrádził.
3:
Y iął wielkim głoſem wołáć/
4:
Każąc koźlęciu otwieráć:
5:
Koźlę więc dziurą poźrzáło/
6:
Wilká po ſkorze poznáło.
7:
Rzekąc/ bá iuż mię nie zdrádziſz/
8:
Choć ſobie ták głos łágodziſz:
9:
Radćiem mátcżyn głos vſłyſzał/
10:
Alem dziuram wilká poznał.
11:
¶ Nie trzebaćiem mowy pátrzyć/
12:
Ale dzieie mamy bácżyć:
13:
Sąć po głośie báránkowie/
14:
Ale po zębiech wilkowie.
15:
Z boiaźni obietnice nie
16:
ważą.
17:
Ieleń niegdy owcy przed wilkiem/
18:
Vpominał śię wielkim krzykiem:
19:
Zleć tobie cżego pożycżyć/
20:
Owco niechceſz rychło płáćić.
21:
Korzec owſá com w zaiem dał/
22:
By mi dáłá Pan wilk kazał.
23:
Owcá śię ku długu przyznáłá/
24:
Iże przed wilkiem muśiáłá.
25:
Y prośiłá przedłużenia/
26:
Ná krotki cżás odelżenia:
27:
A zać pry owſá nábędę/
28:
Vźrzawſzy dobrą pogodę.
29:
A gdy przyſzedł zapłáćie dzień/
30:
Vpominał owcę ieleń:
31:
Ale oná nic niedbáłá/
32:
Táko mu odpowiedziáłá:
33:
Nie zdradzay pánie ieleniu/
34:
Niemaſz tego po plemieniu:
35:
Zaż ćię nie ſrom vpomináć/
36:
Cżegoćiem ia niewinná dáć. | Ná |
kolumna: b
1:
¶ Ná onćiem cżás obiecáłá/
2:
Iżem śię wilká lękáłá.
3:
Tychći ślubow nie trzymáią/
4:
Ktore z boiaźni bywáią.
5:
Przyiaćiel iednámy/ miecż
6:
ſkowány.
7:
Niektory kmieć wężá chował/
8:
Y z ſtołu mu iádáć dawał:
9:
Więc śię kmieć niegdy rozrzewnił/
10:
A śiekierą wężá ránił.
11:
Wąż przed nim ledwie vćiekał/
12:
Aże do ſwey iámy wbieżał:
13:
Mowiąc/ cżemuś mię vderzył/
14:
A tomći ia bárzo wierzył.
15:
Owa kmieć bárzo podbieżał/
16:
A iuż dáley ſzcżeśćia niemiał:
17:
A to wſzytko przeto wierzył/
18:
Iż wężá ſwego vderzył.
19:
Przyſzedł go do iámy prośić/
20:
Chcąc záśię z nim przyiaźń złęcżyć:
21:
Przynioſł mu mleká ſłodkiego/
22:
Nádrobiwſzy chlebá białego.
23:
Wąż mu z iámy odpowiedział/
24:
Miły bráćie áby wiedział:
25:
Twey śię ia przyiáźni wſtydzę/
26:
Poki twą śiekierę widzę.
27:
Anić dáley będę wierzył/
28:
Gdyś mię ták pierwy raz zdrádził/
29:
Mogłoby śię to przygodzić/
30:
Iżby mię mogł potym zábić.
31:
Kto ieden raz śmie śię ważyć/
32:
Zobopolną przyiaźń ſkáźić:
33:
Vcżynić to y drugi raz/
34:
Kiedy iedno będzie miał cżás.
35:
¶ Przyiaćielá iednánego/
36:
A miecżá też ſkowánego. | Tego |
strona: N3
kolumna: a
1:
Tego śię záwżdy oſtrzegay/
2:
Nádzieie w nich nie pokłáday.
3:
Nie wadz śię z mocarzem.
4:
Muchá cżłowieká łyſego/
5:
Kąſáłá w łyśinę iego:
6:
A on chcąc by muchę zábił/
7:
Sam śiebie w cżoło vderzył.
8:
Muchá cżęſto vłatáłá/
9:
A z iego śię bićia śmiałá:
10:
Bowiem w łyśinę trzáſkáło/
11:
Dáleko ſłyſzeć bywáło.
12:
Lyſy ná muchę śię gniewał/
13:
A táko iey odpowiedział:
14:
Smieſzno tobie bićie moie/
15:
Potka ćię nieſzcześćie twoie.
16:
Iać bych rázow ſto ſobie dał/
17:
Nie będęć wżdy od nich ſtękał:
18:
Tobieć y ieden záſzkodzi/
19:
Iż ći pewną śmierć vrodzi.
20:
¶ Nie ſtoy nigdy z onym w ſporze/
21:
Cżyiá śiłá więcey może:
22:
Acż śię niektory raz vmknieſz/
23:
Ieden mu raz wżdy nápádnieſz.
24:
Ile chytrcow/ tyle mędrcow.
25:
Liſzká żorawiá prośiłá/
26:
Bądź v mnie będę ćię cżćiłá:
27:
A on śię iey rad obiecał/
28:
Zá dobrą wolą dziękował.
29:
Tedy liſzká krup náwárzyłá/
30:
A rzadko ie vcżyniłá:
31:
Ná płytką miſę wylałá/
32:
A przed ſwego gośćiá dáłá.
33:
Zoraw iż śię był przemorzył/
34:
Około miſy záchodził:
35:
Z dobrą wolą ieść pokuſzał/
36:
Prozno w miśie nos omacżał. kolumna: b
1:
A liſzká ſámá łeptáłá/
2:
Słowy gościá cżęſtowáłá:
3:
On kiedy iey chytrość widział/
4:
Myślił iákoby iey oddał.
5:
Y prośił iey ná wiecżerzą/
6:
Też pry v mnie doſyć wárzą:
7:
Oná śię k temu chowáłá/
8:
Hoynych śię god nádziewáłá.
9:
Zoraw grochu był náwárzył/
10:
Ktory w ſklány dzban wyłożył:
11:
A tenći był przezrocżyſty/
12:
Z długą ſzyią wąſko vſty.
13:
By telko iadło widziáłá/
14:
A dowory go nie miáłá:
15:
Słowy ią ku iadłu pobudzał/
16:
A ſam karmiey noſem śięgał.
17:
A więc liſzká iákoż śiádłá/
18:
Tákież wſtáłá nic nie iádłá:
19:
Lucżył mądry ná chytrego/
20:
Latwie śię pomśćił ſwoiego.
21:
¶ Pátrz by inemu tego nie dziáłał/
22:
Cżegoby ſam nie rad widział:
23:
Głupieć z tego śię rádowáć/
24:
Coć tą miárą mogą oddáć.
25:
Kto vrąga/ mniey cnoty ma.
26:
Muchá mrowce przygániłá/
27:
Nieśláchetność wymiotáłá:
28:
Rzekąc/ nędznaś źiemię kopaſz/
29:
A ták iáko ia nie lataſz.
30:
Záwżdy mieſzkaſz w iámie grubey/
31:
Ia z krolem w łożnicy cudney:
32:
Pijeſz wodę zſąc ią z błotá/
33:
A ia wino cżyſte z złotá.
34:
Twárde źiárno záwżdy gryźieſz/
35:
Nic dobrego nie pożywieſz: | N iij | Ja zá |
strona: N3v
kolumna: a
1:
Ia zá ſtołem z krolem śiádám/
2:
Y koſztowne karmie iadam.
3:
Loże twoie ná kámieniu/
4:
Twárde ku odpocżynieniu:
5:
Ia w miękkiey pośćieli legam/
6:
Gdy chcę krolową cáłuwam.
7:
Mrowká widząc iey chełpienie/
8:
A ſzalone domniemánie:
9:
Pocżęłá ią z tego káráć/
10:
Y iey niecnoty powiádáć.
11:
Mucho maſz vmyſł chełpliwy/
12:
Ale żywot niecnotliwy:
13:
A iż złośći ſwey nie widziſz/
14:
Lepſzemi niż ſámá gárdziſz.
15:
Coż zá cnotá iż ty lataſz/
16:
Po kożdym śię kąćie plątaſz:
17:
Ia z pokoiem źiemię kopam/
18:
Y nikomu nie záwadzam.
19:
W ſwȳ vboſtwie ia mam doſyć/
20:
Nie trzebá mi z ſobą wrożyć:
21:
V ćiebieć gárdło niemierne/
22:
Y ſumnienie też niewierne.
23:
W krolewſkich páłácoch mieſzkaſz/
24:
Beśpiecżeńſtwá támo niemaſz:
25:
Przed oganką vćiekáiąc/
26:
Pod łáwámi śię tułáiąc.
27:
O ty karmie ktore iadam:
28:
Iż moie ſą gárdłá nie dam:
29:
Ty kradomie wſzytko bierzeſz/
30:
Też śię z gárdłem záwżdy ſtrzeżeſz.
31:
A toć śię też cnotá widzi/
32:
Iż śię ćiebie kożdy wſtydzi:
33:
A niewiem by ten cżłowiek był/
34:
Ktoryby ćię nie rad zábił.
35:
Boś pełna wſzytkiey niecnoty/
36:
Záwżdy ieść chceſz bez roboty: | W pro= |
kolumna: b
1:
W proznowániu ſwoj cżás trawiſz/
2:
A też ſtráwę gárdłem płáciſz.
3:
Prawdáć iż wino cżęſto pijeſz/
4:
A też śię w nim cżęſto myieſz:
5:
Wſzyſcy to ludzie widáią/
6:
Iż muchy w winie pływáią.
7:
A gdy źimá ná ćię prziydzie/
8:
Nád ćię nędznieyſzy nie będzie:
9:
Gdzież będzie twoie bucenie/
10:
Gdy ćię iedno ćień oſtátnie.
11:
Y więcey maſz inych złośći/
12:
Tylkoć ſtrzegę pocżeſnośći:
13:
Bych tobie rowna nie byłá/
14:
Gdybych też zbytnie mowiłá:
15:
Doſyć miey ná ten cżás o tym/
16:
A pámiętay to ná potym:
17:
By inym nie przymawiáłá/
18:
A ſwe niedoſtatki znáłá.
19:
¶ Kto śię ſobie dobry widzi/
20:
Háńbić śię drugich nie wſtydzi:
21:
Ale iż nań wiele wiedzą/
22:
Dobrze mu więc odpowiedzą.
23:
Wielcy złodzieie/ máłe
24:
wieſzą.
25:
Wilk śię ná liſzkę żáłował/
26:
A złodzieyſtwo iey zádawał:
27:
Ty pry ludzkie ſtrzechy dzierzeſz/
28:
A kury im w nocy bierzeſz.
29:
Więc oná śię tego przáłá/
30:
Záśię wilká winowáłá:
31:
Rzekąc/ ty podgrzebaſz śćiány/
32:
Y bierzeſz z chlewá bárány.
33:
Y dáli śię ná ſędziego/
34:
Małpieżá bárzo mądrego:
35:
Iżby ie on o to ſądził/
36:
Spráwiedliwie rzecż rozgodził.
strona: N4
kolumna: a
1:
Małpież kiedy przewyſłuchał/
2:
Táko ſtrony nápominał:
3:
A cżemuż śię ſromoćitá/
4:
Gdy śię iednák obchodzitá.
5:
Wſzák wilku o cudze niedbaſz/
6:
Y o to ſumnienia niemaſz:
7:
Liſzká śię też wypráwuie/
8:
Iże śię w nicżym nie cżuie.
9:
A przetoż śię poiednayćie/
10:
A tych rzecży nie wznawiayćie:
11:
Bo byście śię ſámi wieśili/
12:
Rownibyście ludziem byli.
13:
¶ Boć śię v nich táko dzieie/
14:
Máłe wieſzą wielcy złodzieie:
15:
A gdyby ſpráwnie wieśili/
16:
Máłoby Pánow oſtáwili.
17:
Vmyſł vcżynki ſądzi.
18:
Oracż po ſer śięgnął w leśicę/
19:
Y vchwyćił tám łáśicę:
20:
A gdy ią tedyż chćiał zábić/
21:
Nácżęłá go táko prośić:
22:
Proſzę ćię day mi przemowić/
23:
A niechćiey mię ták nagle bić:
24:
Wſpomni żem ci też ſłużyłá/
25:
Dom twoy od myſzy cżyśćiłá:
26:
Y ták ieſzcże nie przeſtawam/
27:
Vſtáwnie myſzy wyławiam:
28:
A gdy po mnie pożytek znaſz/
29:
Spráwnie mię żywo puśćić maſz.
30:
On iey rzekł/
to coś dziáłáłá/
31:
By w tym práwy vmyſł miáłá:
32:
Godnáby nie tylko puſzcżenia/
33:
Ale też y obdárzenia.
34:
Boć nie vcżynku cżyiego/
35:
Ale vmyſłu práwego: | Roſtro= |
kolumna: b
1:
Roſtropni ludzie pátrzáią/
2:
Y tego wdzięczni bywáią.
3:
Alećiem ten twoy vcżynek/
4:
Omijaſz prze ſwoy pożytek:
5:
Choćiaś myſzy nie łowiłá/
6:
A przedśię tyś mnie ſzkodziłá.
7:
Bo gdyć było ieść potrzebá/
8:
Biegáłáś do mego chlebá:
9:
Iednákeś ſzkodę dziáłáłá/
10:
O moię przyiaźń niedbáłá.
11:
Zá zły vmyſł muśiſz vmrzeć/
12:
Zá vcżynek w tym doſyć mieć:
13:
Coś śię mym dotad żywiłá/
14:
Y ſzkodęś mi pocżyniłá.
15:
¶ Nie vcżyniſz wdziek vcżynkiem/
16:
Kiedy nie dobrym vmyſłem:
17:
Dobra wola wſzytko kraśi/
18:
Vcżynkom wagę przynośi.
19:
Nád śiły nie dufay.
20:
Woł gdy wodę w káłuży pił/
21:
Młode żábiętá potłocżył:
22:
Máć w ten cżás przy nich nie byłá/
23:
Po ſwey potrzebie chodziłá.
24:
Potym iey ſyn ſtárſzy ſkárżył/
25:
Mátko ktoś v nas śilny był:
26:
Nas wſzyſtkich bárzo poſłápał/
27:
Ażem ia ledwie żyw zoſtał.
28:
Zabá gniewem ſie wielkim odęłá
29:
Wſpiąwſzy ſie ná nogi/ pytáłá:
30:
Ieſłibych ia tylka byłá/
31:
Iżbych ſie ná nim tego pomśćiłá
32:
Syn rzekł/ mátko dármo ſie dmieſz
33:
Nigdy ták wielka nie będzieſz.
34:
Oná więcey ſie gniewáłá/
35:
Tym ſie bárźiey odymáłá/ | A ták |
strona: N4v
kolumna: a
1:
A ták po trzećie dziáłáiąc/
2:
Wielkośći ſie nádziewáiąc:
3:
Táko ſie bárzo nádęłá/
4:
Iż ſie wpoły przepuknęłá.
5:
¶ Ná więtſzego ſie nie gnieway/
6:
A ná twoie śieły pátrzay:
7:
Bo ieſli śię oń pokuśiſz/
8:
Z ſwoią ſtrátą rzecż vpuśćiſz.
9:
Coś Bog dał/ by nátym
10:
przeſtał.
11:
Paw gdy ſłowiká vſłyſzał/
12:
Bárzo tey rzecży żáłował:
13:
Máiąc pierze ták wyborne/
14:
Iż ma pienie ták potworne.
15:
Przed Bogiem żáłobliwie ſkárżył/
16:
Tákie k niemu ſłowá mowił:
17:
Y cożeś to zemną vcżynił/
18:
Iżeś mię táko poniżył.
19:
Gdy mam pierze táko ślicżne/
20:
Ná ſobie bárwy rozlicżne:
21:
Ale głos mam wielmi ſrogi:
22:
Lęka ſie go cżłowiek mnogi/
23:
Zaż mnie było nie lepiey dáć/
24:
Iżbych też mogł cżudnieśpiewác:
25:
Niż temu ptakowi máłemu/
26:
Ktory nie był godzien temu.
27:
Bog pawowi odpowiedział/
28:
Zleś tę pawiu rzecż z rozumiał:
29:
Nie możeć mieć ieden wſzego/
30:
Podług rządu niebieſkiego.
31:
Dobrzeć wſzyſtko rozrządzono/
32:
Kożdego ſwym obdárzono:
33:
Ty kraſą/ ſlowik śpiewánim:
34:
Woł śiłą/ á koń biegánim.
35:
Bowiem by ieden wſzytko miał/ | O przy= |
kolumna: b
1:
O przyiaźń by drugich nieſtał.
2:
To ná świećie nie może być/
3:
Gdzie w poſpolſtwie muśićie żyć.
4:
Aby ſie więc táko ſtáło/
5:
Iákoby ſie wam widziáło:
6:
Dawno by świátá nie było/
7:
Wſzyſtko by ſie pokáźiło.
8:
Mdłećiem vmyſły śmiertelnych
9:
Y nie naydzieſz nic ſtátku w nich:
10:
Niema żadny ná ſwym doſyć/
11:
Wſzytkiegoby chćiał pokuśić:
12:
Gdyby ſłowiká zopytał/
13:
Snaćby on rad z tobą mieniał
14:
Tákći też o ſobie trzyma/
15:
Wſzytkiego ſie godnym mniema.
16:
Idziſz á iuſz bąć ſkromnieyſzy/
17:
Swoy żywot miey zá nálepſzy:
18:
Niechay ma kożdy ſwoy vrząd/
19:
Tákći w rzecżach nie bywa błąd.
20:
¶ Mądremuć ſię ſwe podoba/
21:
O innego vrząd niedba:
22:
Bo widzi iż rzecży wſzytki/
23:
Kożda ma ſwe niepożytki.
24:
Sam dziáłay/ przyiaćioł
25:
nie cżekay.
26:
Piegzá w żyćie gniazdo máiąc/
27:
A z dziećmi támo mieſzkáiąc:
28:
Opodal w pole latáłá/
29:
Pożywienia im ſzukáłá.
30:
Gdy ſámy dzieći oſtáły/
31:
Goſpodarzá vſłyſzáły:
32:
On około żytá chodzi/
33:
Z ſynem ſie o żniwo rádzi.
34:
Rzekąc/ iutro ſynu miły/
35:
Abyſmy ſie poſpieſzyli: | Muśim |
strona: O
kolumna: a
1:
Muśim k temu ſąśiády wźiąć/
2:
Za nam pomogą żytá żąć.
3:
Sąśiedzi śię wymowili/
4:
Iż ſwey rzecży pilni byli:
5:
Roboćie śię przedłużyło/
6:
Aż temu kylko dni było.
7:
Piegzá więc potym przyleći/
8:
Zbieżáły śię k niey iey dzieći:
9:
Skrzydły ku niey trzepiotáły/
10:
Abowiem śię bárzo bały.
11:
Mátce tę rzecż powiedáiąc/
12:
Iż śię groźi chłop żytá żąć:
13:
Teraz trzebá twoiey rády/
14:
Iutroć tu prziydzie z ſąśiády.
15:
Oná ie táko ćieſzyłá/
16:
Iż w tych rzecżach mądra byłá:
17:
Dziatki nic śię nie lękayćie/
18:
Prześpiecżnie iutrá cżekayćie/
19:
Muśić ſąśiádow pocżekáć/
20:
A tey roboty poniecháć:
21:
Potym śię też oſłyſzymy/
22:
A o ſobie pomyślimy.
23:
Aż drugi raz oracż chodzi/
24:
A żyto śię iuż żąć godzi:
25:
Ná ſąśiády śię rozgniewał/
26:
A ſyná rychło záwołał.
27:
Idziſz ſynu á nie mieſzkay/
28:
Przyiaćioł o pomoc żąday:
29:
Ale też y ći odłożyli/
30:
Aby pierwey ſwe ſpráwili.
31:
Więc záśię dzieći piegźiny/
32:
Przelękły śię z tey nowiny:
33:
Mátce wſzytko powiádáły/
34:
Co mowiąc chłopá ſłyſzáły.
35:
Rzekłá im/ bądźćie ſpokoyne/
36:
Ieſzcżeć to żniwo niepewne: | Gdyć |
kolumna: b
1:
Gdyć ná przyiáćioły wźięto/
2:
Y iutroć nie będzie żęto.
3:
Więc oracż gdy śię nácżekał/
4:
Nádzieie w pomocy nie miał:
5:
Kazał ſynowi śierpy wźiąć/
6:
Muśiwá ſnać iuż ſámá żąć.
7:
To piegzá gdy vſłyſzáłá/
8:
Dopiero śie precż wezbráłá:
9:
Iuż tu dziatki nie możem być/
10:
Gdyć goſpodarz iął śię robić.
11:
¶ Co możeſz ſam záwżdy dziáłay/
12:
Ná przyiaćiele śię nie ſpuſzcżay:
13:
Bo ſnać rzecż pilna wſzytkiemu/
14:
Nie wcżás pomaga drugiemu.
15:
Cżęśći vrzędnicy/ ſzko=
16:
dzą wſzyſcy.
17:
Liſzká gdy nic nie piliłá/
18:
W iámę śię byłá w wáliłá:
19:
Y długo támo śiedziáłá/
20:
Aż owa bárzo zemdláłá.
21:
Muchy záwżdy z niey krew zſáły/
22:
Y roiem ná niey śiedziáły:
23:
Oná ich też nie ſpądzáłá/
24:
Iż śię głodnych więcey bałá.
25:
Więc śię k niey łáſká tráfiłá/
26:
Iey śię nędze vżaliłá:
27:
A tám chcąc iey wdzięk vdziáłáć/
28:
Pocżęłá z niey muchy zganiáć.
29:
Liſzká ná nię záwołáłá/
30:
Sioſtro źleś mi vdziáłáłá:
31:
Gdyś ty ſyte odpłoſzyłá/
32:
Boleśćiś mi przycżyniłá.
33:
Bo śię iuż były názſáły/
34:
A więcey mię nie kąſáły:
35:
Ale prziydą po nich głodne/
36:
Y będą mi bárzo ſzkodne. | O |
strona: Ov
kolumna: a
1:
¶ Przetoć oni źle dziáłáią/
2:
Ktorzy cżęſte vrzędniki máią:
3:
Latwiey vchowaſz ſytego/
4:
Niżli złodzieiá łácżnego.
5:
Co śmieſz rádzić/ śmiey
6:
też cżynić.
7:
Myſzy widząc ſwoię ſzkodę/
8:
Zeſzły śię wſzytki w gromádę:
9:
A o koćie śię rádziły/
10:
Iákoby go prozny były.
11:
Więc młode śmiele rádziły/
12:
By śię nań gwałtem rzućiły:
13:
A tego śię mocnie ważyć:
14:
Kácerzá gárdłá pozbáwić.
15:
Stárſzym śię to nie widziáło/
16:
Aby śię co gwałtem działo:
17:
Wiele pry ſwych potráćimy/
18:
Wżdy beśpiecżne nie będziemy.
19:
Aleć by nam to vdziáłáć/
20:
Ná ſzyię mu zwonek vwiązáć:
21:
Iżby chodząc záwżdy zwonił/
22:
Nigdzieyby śię nie zátáił.
23:
Wſzytki rádę pochwaliły/
24:
Iteż ná nię przyzwoliły:
25:
Alećby trzebá iednego/
26:
Ktoryby śię podiął tego.
27:
¶ Latwiećiem rádzić ięzykiem/
28:
Trudniey ią przewieść vcżynkiem.
29:
Trzebáć pracey nie żáłowáć/
30:
Kto chce dobrą rádę ſkonáć.
31:
Zła wola/ niewola.
32:
Ieleń z koniem ſpołem byli/
33:
Iedną śię łąką żywili:
34:
Koń był temu bárzo nie rad/
35:
Iże z nim ieleń ſpołem iadł. | Y cże= |
kolumna: b
1:
Y cżęſto śie tego pokuſzał/
2:
Aby go był z łąki zegnał:
3:
A wſzákoż rowna walká byłá/
4:
Spolemeſtá śię goniłá.
5:
A kiedy go nie mogł ſpędzić/
6:
Pocżął śię cżłowieká rádzić:
7:
Poradz mi miły cżłowiecże/
8:
Bych mogł być ſam ná tey łące.
9:
Rzekł mu cżłowiek chceſzli ſłucháć/
10:
Muśiſz śię dáć mnie ochełznáć:
11:
Ośiodławſzy ná ćię wśiędę/
12:
A ieleniá gonić będę:
13:
Ták ieleniá odpłoſzymy/
14:
Sámi śię tu oſtoimy.
15:
Y sſtáło śię iáko koń chćiał/
16:
Aleć wżdy ná tym nie wygrał.
17:
Bo ácż ieleniá odpędził/
18:
A wſzakoż śię ſam zniewolił:
19:
Niemogł zbyć z kielcow wędzidłá/
20:
A grzbiet mu zſádnił od śiodłá.
21:
¶ Lepſzać ieſt zgodá z ſąśiádem/
22:
Niżli zwyćięſtwo z nakłádem:
23:
Będzielić kto pomocnikiem/
24:
Muśiſz mu być niewolnikiem.
25:
Y ći chleb iedzą/ co do=
26:
mu niewiedzą.
27:
Myſz wiele lat w pudle byłá/
28:
Gdzież śię byłá vrodziłá:
29:
W ſwym vboſtwie doſyć miáłá/
30:
Bo też dáley niewiedziáłá.
31:
Owaćiem niegdy igráiąc/
32:
Po pudle ſobie biegáiąc:
33:
Z przygody śię wywáłiłá/
34:
Ná cżyſty kołacż tráfiłá.
35:
Ktorego gdy śię náiádłá/
36:
Nie żal iey iże vpádłá:
strona: O2
kolumna: a
1:
Bowiem ono wywálenie/
2:
Przywiodło ią w dobre mienie.
3:
Y potym z ſobą mowiłá/
4:
Iákożem ia głupia byłá:
5:
W pudle śię záwżdy chowáiąc/
6:
Indzie ſzcżeśćia nie pátrzáiąc.
7:
¶ Nie záwżdyć gdzie śię vrodzi/
8:
Tám śię cżłowieku ſzcżeſno wodzi:
9:
A mnodzy miedzy cudzemi/
10:
Bywáią pocżeśnieyſzemi.
11:
Bez prace/ nie będą kołacże.
12:
Oracż dawſzy ſłuſzne dáry/
13:
Prośił nabożnie Cerery:
14:
Táki mi pry ięcżmień rośći/
15:
By niemiał płew áni ośći.
16:
Ceres łatwie dopuśćiłá/
17:
Bo w tym iego wola byłá:
18:
Ięcżmień śię goły vrodził/
19:
W żadnych płewách ſkryty nie był:
20:
Ptacy gdy to vbacżyli/
21:
Latwie wſzytek wyłuſkáli:
22:
Oracż ſam śiebie winował/
23:
Iż bez prace bogát być chćiał.
24:
¶ Zadny trudnośći niema dbáć/
25:
Kto chce ſpełná pożytki bráć:
26:
Tákoć ná świećie zrządzono/
27:
Trudzą z pożytkiem złącżono.
28:
Kto zazdrośćiw/ ten ſo=
29:
bie krzyw.
30:
Páiąk śię niegdy rozgniewał/
31:
Iż iáſkołkę w domu widział:
32:
A oná okny przelatáłá/
33:
A prędko muchy łápáłá.
34:
Więc iął z ſobą táko mowić/
35:
Co mam z tą rzecżą vcżynić: | Przey= |
kolumna: b
1:
Przeymuie mi me pożytki/
2:
Wyiadáiąc muchy wſzytki.
3:
A tákoż z oney zazdrośći/
4:
Iż nie miał ieść do ſytośći:
5:
Swe śieći w oknie záſtáwił/
6:
Aby iáſkołkę vłowił.
7:
Oná kiedy przylećiáłá/
8:
Wſzytek on naſtroy porwáłá/
9:
Prozno tám páiąk prácował/
10:
Sam ſobie śmierć nágotował.
11:
Y widząc śię ták nędznego/
12:
A śmierći bárzo bliſkiego:
13:
Dopiero więc iął żáłowáć/
14:
Iż śię śile chćiał przećiwiáć.
15:
Ia ſzalony com vdziáłał/
16:
Gdyżem muchy ledwie łápał:
17:
O ptakim śię też pokuśił/
18:
Státkow ſwych y gárdłá pozbył.
19:
¶ Ná ſwe śiły kożdy pátrzay/
20:
A co możeſz znieść to dziáłay:
21:
Ci co w śię bárzo dufáią/
22:
Rádzi cżęſto vpadáią.
23:
Kto ma mniey/ ma be
24:
śpiecżniey.
25:
Ośieł z wołem trawę iedząc/
26:
Chodzili ſobie gadáiąc:
27:
Swoie prace powiedáli/
28:
Ktore ná świećie miewáli.
29:
Aż vſłyſzeli trąbienie/
30:
Wielkiego woyſká ſzumienie:
31:
Woł śię tedy bárzo zlęknął/
32:
Ku oſłowi mowić pocżął:
33:
Bráćie ośle vćiekaywá/
34:
A tey burdy nie cżekaywa.
35:
Iśćieć tu nas poimáią/
36:
Zołnierzeć prawdy nie znáią.
| O ij | Rzekł |
strona: O2v
kolumna: a
1:
Rzekł mu ośieł/ ty ſam biegay/
2:
Z gárdłem ſie rychley vmykay:
3:
Ciebieć by iśćie zábili/
4:
Iednoby cię połápili.
5:
Aleć mnie żywot iednáki/
6:
Ná wśi y miedzy żołdaki:
7:
Gdy wypełnię pracą ſwoię/
8:
O gárdło śię nic nie boię.
9:
¶ Kto ma nieco korzyſtnego/
10:
Niema gárdłá beśpiecżnego:
11:
Záwżdyć prześpiecżen vbogi/
12:
Nikt mu nie záśiędzie drogi.
13:
Zli więcey máią/ iż cudze
14:
chwytáią.
15:
Liſzká ku wśi przydybáłá/
16:
A dziurą w dom náglądáłá:
17:
Swego pożytku pátrzyłá/
18:
A zaby śię pożywiłá.
19:
Vſłyſzáłá tęten gęſty/
20:
Ano śię ſnuią niewiáſty:
21:
Społem tám weſoły były/
22:
Kury iádły wino piły.
23:
Tedy liſzká z ſobą mowiłá/
24:
Bych ia ták kury gnąbiłá/
25:
Iákoby mię ćięſzko ſzcżwano/
26:
Wſzytkieyby gromády zwołano.
27:
Goſpodyni to vſłyſzáłá/
28:
Liſzce ták odpowiedziáłá:
29:
Spráwnie zá tobą wołáią/
30:
Iż ći ták złą wſzyſcy znáią.
31:
Myć ſwoiego pożywamy/
32:
Cżego pracą nábywamy:
33:
Ale ty cżego pożywaſz/
34:
Złodzieyſtwem tylko nábywaſz.
35:
¶ Bo wolno ieſt goſpodarzowi/
36:
Ale nie wolno złodzieiowi: | Cze= |
kolumna: b
1:
Cżego wżdy drudzy niedbáią/
2:
Czudze ſobie przywłaſzcżáią.
3:
Niewieśćia żáłobá tylko
4:
v pogrzebu.
5:
Iedná páni mężá miáłá/
6:
A przednie go miłowáłá:
7:
Ktory nagle śię rozbolał/
8:
A ták żywotá dokonał.
9:
Więc gdy było przy pogrzebie/
10:
Nie lutuiąc ſámá śiebie:
11:
Záłobliwie nárzekáłá/
12:
Zá nim śię w grob wrzućić chćiáłá.
13:
Ktoż mię będzie opátrował/
14:
O moie rzecży śię prácował:
15:
Biedá mnie nędzney śieroćie/
16:
Oſtawſzy w tákim kłopoćie.
17:
Owa ieden k niey przyſtąpił/
18:
Aby ią w ſmutku poćieſzył:
19:
Rzekąc/ miłá páni niechćiey płá=
:
(káć/
20:
Możeć Bog tákowegoż dáć.
21:
Aby to Pan Bog dáć racżył/
22:
Iżbych ia twoim mężem był:
23:
Dobrze by śię v mnie miáłá/
24:
Troſki by tey zápomniáłá.
25:
Oná rzekłá/ źleś vdziáłáł/
26:
Cżemuś dawney nie powiedał:
27:
Iużemći inemu ślubiłá/
28:
Pokim ieſzcże w domu byłá.
29:
¶ Krotkoć niewiáſtá żáłuie/
30:
Choćiać śię ták okázuie:
31:
A w ten cżás gdy mąſz vmiera/
32:
Sobie innego wybiera.
33:
Kożdy ma ſwe rupie.
34:
Zwierzętá śię zeſzły były/
35:
O ſwych niedoſtátkoch ſkárżyły: | A ośieł |
strona: O3
kolumna: a
1:
A ośieł tego żálował/
2:
Iż k ſwey głowie rogow niemiał.
3:
Więc też máłpá wyſtąpiłá/
4:
Tę żáłobę położyłá:
5:
Y mnieć krzywdę vdziáłano/
6:
Gdy mi ogoná nie dano.
7:
Ale ie kret vpomionął/
8:
Bądź tego wdzięcżen co kto wźiął:
9:
Otoćiem śię prozno ſtáráć/
10:
Cżego komu Bog niechćiał dáć.
11:
Otoć ia też ocżu niemam/
12:
Ale tey rzecży máło dbam:
13:
Gdyżem nie ſam iedno táki/
14:
Ktorzy máią niedoſtátki.
15:
¶ Nic ći ćięſzkiego nie będzie/
16:
Kiedyć iedno ná myśl prziydzie:
17:
Iż kożdy kto śię vrodzi/
18:
Wżdy ma nieco co mu ſzkodzi.
19:
Kto rad ſzcżebiece/ wſzyt=
20:
ko wymiece.
21:
Sroká bacżąc ſwą poſtáwę/
22:
Prętki ięzyk y wymowę:
23:
Ku orłowi przylećiáłá/
24:
Aby mu śię przykazáłá.
25:
A buyno przed nim ſtánęłá/
26:
Wymownie mowić pocżęłá:
27:
Krolu miły możeli być/
28:
Chćiáłáćbych rádá poſłużyć.
29:
Mam ći ſwe wſzytki doſtátki/
30:
Cudne pierśi ięzyk prętki/
31:
Pośleſzli mię gdzie w poſelſtwie/
32:
Spráwięć wſzytko bárzo cżerſtwie:
33:
Orzeł iey rzekł/ ſrocżko miła/
34:
Cudnaś doſyć wſpániła:
35:
Iednoż ći śię tego wſtydzę/
36:
Iż ćię mowną bárzo widzę. kolumna: b
1:
Mownićiem obycżay máią/
2:
Nic w ſobie nie záchowáią:
3:
Ták coby tu vſłyſzáłá/
4:
Wſzytko by wyświegotáłá.
5:
¶ Bo krolewſcy táiemnicy/
6:
Máią być ſtátecżni wſzyſcy:
7:
By w nich nie był ſmyſł niewieśći/
8:
Ktore rády noſzą wieśći.
9:
Rozne mieſzkánie/ przycho=
10:
dzi w nieznánie.
11:
Słąká z ſwą mátką gadáłá/
12:
Y z rádośćią powiádáłá:
13:
Iż śię z iáſkołką złącżyłá/
14:
W wiecżną przyiaźń záślubiłá.
15:
Mátká rzekłá/ źle to dziáłaſz/
16:
Rozney przyiaźni nábywaſz:
17:
Ty lubiſz mieścá chłodzące/
18:
Iáſkołká záśię gorące.
19:
¶ A gdzie rozne obycżáie/
20:
Przyiaźń śię tám nie nádáie:
21:
Anićiem mogą z ſobą być/
22:
Ktorzy iednáko niechcą żyć.
23:
Kto dobrze broj/ śmierći
24:
śię nie boj.
25:
Lábęć to ma z przyrodzenia/
26:
Iż gdy pozna cżás zemrzenia:
27:
Nigdy záſmucon nie bywa/
28:
Ale ſłodko bárzo śpiewa.
29:
Boćian ſłyſząc to weſele/
30:
Dziwił mu śię bárzo wiele:
31:
A iż przycżynę wiedzieć chćiał/
32:
Ták łábęćiá o to pytał:
33:
Cżemu to miły łábęćiu/
34:
Groźniey wſzelkiemu źwierzęćiu:
35:
Smierći śię ty ſam ráduieſz/
36:
Y co w niey nalepſzego cżuieſz? | O iij | Rzekł |
strona: O3v
kolumna: a
1:
Rzekł mu łábęć ktoby chćiał znáć/
2:
Niema przecż z świátá żáłowáć:
3:
Ktory pełen wſzelkiey złośći/
4:
Szkod/ wrzodow/ nieprześpiecżno
:
(śći.
5:
W ktorym tu iáko w ćiemnicy/
6:
Iż poſnęli niemal wſzyſcy:
7:
Iże świátłośći niewidzą/
8:
Przemiány ſie bárdzo wſtydzą.
9:
Anoć potym przemienieniu/
10:
Przychodzą k dobremu mieniu:
11:
Wſzyſcy mężowie cnotliwi/
12:
Ktorzy byli ſpráwiedliwi.
13:
Albowiem w drugim żywoćie/
14:
Nic niewiedzą o kłopoćie:
15:
Pożywáiąc dniá wiecżnego/
16:
Bez zátroſkánia żadnego.
17:
A przetoż gdy to wſpominam/
18:
A ſumnienia złego niemam:
19:
Spráwnie ſie mogę weſelić/
20:
Iż mam wſzytkiey nędze pozbyć.
21:
¶ Acżći śmierć groźna wſzelkiemu
22:
Nawięcey człowieku złemu:
23:
Bobrzy iż nádzieię máią/
24:
O ten żywot máło dbáią.
25:
Miłośnice ſą drapieżnice.
26:
Niegdy iedná miłośnicá/
27:
Złupiwſzy ſwego pánicá:
28:
Záłowáłá gdy od niey iał/
29:
Smutnymi ią ſłowy żegnał.
30:
A gdy ćięſzko nárzekáłá/
31:
Iákoby ſyná pogrzebáłá:
32:
Towárzyſzki co z nią były/
33:
Iáko mogąc ią ćieſzyły.
34:
Rzekąc nie płácż bez przycżyny/
35:
Ná to mieśce przydzieć inny: | Oná |
kolumna: b
1:
Oná więc płákáć przeſtáłá/
2:
Táko im odpowiedziáłá.
3:
Nie przetomći ták płákáłá/
4:
Iżbych go żáłowáłá:
5:
Iednoć mi tego bárzo żal/
6:
Iż mi tego płaſzcżá niedał.
7:
¶ Lzam ſie nie trzebá dziwowáć
8:
Ani ná płácż wielki pátrzáć:
9:
Mnodzyć ten obycżay máią/
10:
Lzámi zdrády przykrywáią.
11:
Kto miecż trzyma po=
12:
koy miewa.
13:
Węgorz niegdy wężá pytał/
14:
By mu przycżynę powiedział:
15:
Gdyż mawá ſtany podobne/
16:
A cżemuż ſzcżeśćie nie rowne.
17:
Ciebiećiem śię kożdy wſtydzi/
18:
Muśi śię bać gdzie ćię widzi:
19:
A ná mię táki chráp máią/
20:
Bárzo mię rádzi łápáią.
21:
Rzekł wąż/ przetoć ia pokoy mā/
22:
Iż od śiebie ſzkodno kąſam:
23:
A ktoby mi chćiał záſzkodzić/
24:
Muśi ná mię gárdło ſádzić.
25:
Aleś ty mąż bez obrony/
26:
Cierpiſz vćiſk ze wſzey ſtrony:
27:
Co by też moie zęby miał/
28:
Radći by kożdy pokoy dał.
29:
¶ Przetoż kto chce w pokoiu żyć/
30:
Ma ku odporu gotow być/
31:
Kożdyćiem śię draźnić chroni/
32:
Kto nátychmiaſt krzywdy broni.
33:
Więcey śię chłop onego
34:
boj co ſtoj.
35:
Niegdy pśi dworſcy wieśnego/
36:
Gonili iáko głupiego: | A on |
strona: O4v
kolumna: a
1:
A on im więcey vćiekał/
2:
Tym go żadny przeſtáć niechćiał.
3:
Aż więc ná męſtwo wſpomionął/
4:
Obroćił ſie k nim y ſtánął:
5:
A ſwe też zęby vkazał/
6:
Rázy zá rázy oddawał.
7:
Też więc pśi co go śćigáli/
8:
Stánąwſzy ná śię poglądáli.
9:
Z pokoiem go opuśćili/
10:
A do domu ſie wroćili.
11:
¶ Z tąd boiarzy by wzor bráli/
12:
Iżby głupie nie biegáli:
13:
Bowiem ktorzy mężnie trwáią/
14:
Rzadko bitwę przegrawáią:
15:
Pomoc nie rowna nie pe=
16:
wna.
17:
Ptacy wielcy iteż máli/
18:
Niegdy ſie woyſkiem zebráli:
19:
A z zwierzęty walcżyć chćieli.
20:
Pokoy im wypowiedzieli.
21:
Więc źwierzętá przeſtráſzony/
22:
Boiąc ſie przećiwney ſtrony:
23:
Przez ſwe poſły ryb prośiły/
24:
Aby im pomocny były.
25:
Y dufáiąc pośileniu/
26:
Miáły ſie ku odpierániu:
27:
Ale ie ryby omyliły/
28:
Iż nie godne k temu były.
29:
Rzekąc/ my walcżyć bez wody/
30:
Niemożemy oprocż ſzkody:
31:
Przetoſz iuſz o ſobie radzćie/
32:
Náſzey śiły nie cżekayćie.
33:
¶ Ci ktorzy ſą nam nierowni/
34:
Pomocnicy ſą niepewni:
35:
Nádzieie w nich niepokłáday/
36:
Godnieyſze ſobie záchoway. | Do= |
kolumna: b
1:
Dobrodzieiá nie gnieway.
2:
Wiewiorkam śię vteſkniło/
3:
Iż im z pracą przychodziło:
4:
Záwżdy ná dąb po żołądź leść/
5:
Kiedy iedno co chciáły ieść.
6:
Aby oney prace zbyły/
7:
Táko ſobie vrádziły:
8:
Iżby vpadł dąb podkopáć/
9:
A ná źiemi żołądź zbieráć.
10:
Aż ſam wiewior co ſtárſzy był/
11:
Mocno im tego to bronił:
12:
Rzekąc/ dziatki źle rádzićie/
13:
A ſwey ſzkody nie widzićie.
14:
Stráćićieli dobrodzieiá/
15:
Pewnoć o was zła nádzieiá:
16:
Ciężſzać ná was praca prziydzie/
17:
Szukáć pożywienia indzie.
18:
Trzebaćiem śię w tym oſtrzegáć/
19:
Acż ſpolnego wżdy miernie bráć.
20:
Mierneć rzecży długo trwáią/
21:
Niemierne hnet przeſtawáią:
22:
¶ Ale ći co tego niewiedzą/
23:
Wſzytko więc rázem poiedzą:
24:
A ná potym nic nie máią/
25:
V innych z ręku pátrzáią.
26:
Niżli śię maſz mśćić/ trze=
27:
bá myślić.
28:
Niedźwieć gdy vlá dobywał/
29:
A miod z niego wyiadáć chćiał:
30:
Pcżołá go iedná viádłá/
31:
Ktora nań pierwey przypádłá.
32:
On więc gniewy pocżął ſápáć/
33:
A tym więcey on vl drápáć.
34:
Aż śię nań wſzytki zebráły/
35:
A ćięſzko ij vkąsáły. | Ponie= |
strona: O4v
kolumna: a
1:
Po niewoli ſie odgniewał/
2:
Y ledwie ſie im wybiegał:
3:
A máiąc teſkność w boleśći/
4:
Záłował ſwoiey głupośći.
5:
Bárzom ſzalenie vcżynił/
6:
Iżem ku pomśćie prętek był:
7:
Oto dla máłey przycżyny/
8:
Podiąłem bol táko śilny.
9:
¶ Niewádzić drugdy przećierpieć/
10:
Máłey krzywdy nizac nie mieć:
11:
Niżli dla vporney kaźni/
12:
Mnogich nábyć nieprzyiáźni.
13:
Co ſie nágodzi/ ſchowáć
14:
nie wádzi.
15:
Ptaſznik długo ptaki nęćił/
16:
A potym więc śieć rozrzućił:
17:
Aby ie wſzytki połowił/
18:
Zá ten nakład ktory cżynił.
19:
Ptakow po troſzce padáło/
20:
Iemu śię zgubno widziáło:
21:
A ták ná nic niepotárgał/
22:
Aże wſzytkich ſpołem cżekał.
23:
Ptacy gdy śię náiadáli/
24:
Iedni po drugich wzlatáli:
25:
Aże táko dzień przeminął
26:
On żadnego ptaká nie iął.
27:
A gdy śię więcżor przybliżył/
28:
Widząc iże śię omylił:
29:
Ná iednego ptaſzká porwał/
30:
Ktoryż ſam był tylko oſtał.
31:
¶ Ktoćiem śię ná wiele kaſze/
32:
A niechce zbieráć po troſze:
33:
Gdy wſzytkiego ocżekawa/
34:
Ná máłey rzecży przeſtawa.
35:
Nowſze wſzytko lepſze. | Boiá= |
kolumna: b
1:
Boiárzyn cżáſu iednego/
2:
Máiąc koniá wybornego:
3:
Kupił k niemu y drugiego/
4:
Niwcżym iemu nierownego.
5:
Ale iże ten nowy był/
6:
Więc pierwſzego przeń opuśćił:
7:
Pilnośći ku niemu przyłożył/
8:
Iżby go záwżdy chędożył.
9:
Aż nowy koń rzecże dawnemu/
10:
Dziwuię śię Pánu twemu:
11:
Iż táką piecżą o mnie ma/
12:
A o ćię iuż práwie niedba.
13:
On mu záſie odpowiedział:
14:
Azaześ tego niewiedział:
15:
Rádzić to głupi dziáłáią/
16:
Iż śię w nowinách kocháią.
17:
Nie pátrząc ieſli nowotna/
18:
Ma im rzecż być pożytecżna:
19:
A ták gdy przyiaźń mieſzáią/
20:
Nigdy práwey nie vznáią.
21:
¶ Mądregoćiem przyiaźń pewna.
22:
A zwłaſzcżá w kim cnotę pozna:
23:
Miło mu z nim záwżdy mieſzkáć/
24:
Nowych mu niechce przekłádáć.
25:
Tákie cżćienie iákie odzienie
26:
Orzeł gdy gody ſpráwował/
27:
Wſzytkich ptakow ná nie wezwał:
28:
Gdzie ie rządnie poſádzono/
29:
A z ochotnośćią hoynie cżćiono.
30:
Wſzákoż wſzyſcy zá złe mieli/
31:
Ptacy gdy dutká widzieli:
32:
Pocżeśniey poſádzonego/
33:
Ptaká bárzo plugáwego.
34:
Aż im śiedząc wroná rzecże/
35:
Cżemu śię to dziwuiećie: | Páno= |
strona: P
kolumna: a
1:
Pánowieć cnoty nie bacżą/
2:
Po odzieniu gośćie racżą:
3:
Dudek oto iż cżubáty/
4:
A vbior też ma piegáty:
5:
Y gowná mu nic nie wádzą/
6:
Przeto go wyżſzey poſádzą.
7:
¶ Dziękuy bogacżu odzieniu/
8:
Iżeś prze nie w tákim cżćieniu:
9:
Bo by ćię z niego zwlecżono/
10:
Nędznikiem by ćię bacżono.
11:
Kto gárdzi/ iada
12:
chleb twárdy
13:
Ieden proſzony ná obiad/
14:
Obiecał ſie iść bárzo rad:
15:
Acż nie blizu chodzić miał/
16:
Wſzákoż oney prace niedbał.
17:
A idąc w drogę weſele/
18:
Nálazł w kupie gruſzek wiele:
19:
Y choćia mu ſie chćiáło ieść/
20:
Wſzákże niechćiał do nich przyſieść
21:
A gdy długo ná nie pátrzył/
22:
Ná oſtátek ie pomokrzył:
23:
A cobych ia to w vſtá kładł/
24:
Będęć tám lepſze karmie iadł/
25:
Owa w ten cżás potop wezbrał/
26:
Przez ktory on przebywáć miał:
27:
A ták gdy go nie mogł przebyć/
28:
Muśiał záśię do domu iść.
29:
Więc kiedy ná wſtecż w drogę ſzedł
30:
A od głodu bárzo był medł.
31:
Rad był onych gruſzek dopadł/
32:
Przy niewoli wſzyſtki poiadł.
33:
¶ Nietrzebáćiem nicżym gárdzić/
34:
Wſzytkoć ſie może przygodzić:
35:
Przetoż ktorzy rozum máią/
36:
Y namnieyſzą rzecż chowáią. kolumna: b
1:
Ze złego nałogu/ trudno
2:
ku Bogu.
3:
Puſtelnik ſie z drabem potkał/
4:
A łáſkáwie go námawiał:
5:
Iuż przeſtań ſynu żołdowáć/
6:
Bo maſz cżás cnot náſládowáć.
7:
Drab k niemu pokornie rzecże/
8:
Iużći muſzę miły oycże:
9:
Boć mi tez żołd wypowiedziano/
10:
Y drapieżyć nam nie dano.
11:
¶ Kto ſie ſwey woli náłoży/
12:
Niepowolnyć ſługá Boży.
13:
Iż ma rogi báránkowe/
14:
Wſzákoż wżdy zęby wilkowe.
15:
Wdowiec z wdową/ rzad=
16:
ko dobrze z ſobą.
17:
Wdowiec gdy żony ożálał/
18:
Iżby záśię w małżeńſtwie ſtał:
19:
Z wdowąmeſtá ſie poſlubiłá/
20:
Obádwáſtá wſporna byłá.
21:
Onáćiem mężá pierwſzego/
22:
Wſpomináłá vmárłego:
23:
Cnoty iego powiedáiąc/
24:
Ninieyſzego poniżáiąc.
25:
Ale y on żony pierwey/
26:
Tákież powiádał cnoty iey:
27:
Iż byłá cna y pokorna/
28:
Nie będzie iey żadna rowna.
29:
Owa niegdy áby iedli/
30:
Zá ſtoł byli obá śiedli:
31:
Y pocżęli tákież gadáć/
32:
O nieboſzcżykach powiádáć.
33:
W ten cżás ſie żebrak przygodził
34:
Ien Iáłmużny proſząc chodził:
35:
Zoná iże ſię gniewáłá/
36:
Poł mu kápłuna podáłá. | P |
strona: Pv
kolumna: a
1:
Toć zá duſzę mężá mego/
2:
Dawam iáłmużnę pierwſzego:
3:
Oby tego był Pan Bog chćiał/
4:
Iżby on mnie był żyw oſtał.
5:
Aż też gniewem mąż ſie porwał:
6:
Oſtatek żebrakowi dał.
7:
Zá mą żonę nieboſzcżycę/
8:
Náć też drugą połowicę.
9:
A ták gdy z ſobą wſpor wiedli/
10:
Kápłuná ſámi nie iedli.
11:
Y cżęſto táko pośćili/
12:
Iż obádwá wſporni byli.
13:
¶ Proznoć ſie ná tego gniewáć/
14:
Ktoryć może tedyż oddáć:
15:
A gdzie ſie wſporna zeydzietá/
16:
Bez vtráty nie będzietá.
17:
Zięćiem być Lwowi/ źle
18:
myſzurowi.
19:
Lew niegdy po láſu ſkacżąc/
20:
Wpadł w ćięſzkie śidło nie bácżąc:
21:
A gdy go ſam nie mogł pozbyć/
22:
Iął o pomoc myſzy prośić:
23:
Ieſli mi z tego pomożeſz/
24:
Żąday mię potym o co chceſz:
25:
Bo wſzyſtko łatwie otrzymaſz/
26:
Iteż wielką przyiaźń poznaſz:
27:
Myſzur hnet ſie ku śidłu rzućił/
28:
Przegryzł ie y lwá wypuśćił:
29:
Y tudzieſz go o to żądał/
30:
By mu ſwą corę żoną dał.
31:
Tedy lew bacżąc dobrodzieyſtwo
32:
Przyzwolił ná to máłżeńſtwo:
33:
Swoię mu corę poſlubił/
34:
Aby ták z nią ná wieki żył.
35:
A gdy ku łożu przywiedzioná/
36:
Aby tám z nim położoná: kolumna: b
1:
Nogą mężá rozdławiłá/
2:
Gdy go w łożu niebacżyłá:
3:
Zle ſie myſzy przygodziło/
4:
Iż nierowne ſtadło było:
5:
¶ A kto chce bytu dobrego/
6:
Pátrz ſobie rowny rownego.
7:
Prozno ſie kuśić/ cżym
8:
nie dano być.
9:
Woſk niekiedy zduná widział/
10:
Iże z błotá gárnce dziáłał:
11:
Ktore więc w gnoiu ſtwárdziáły/
12:
Kámieniowi ſie rownáły.
13:
A bácżąc ſie ſam miękkiego/
14:
Przyrodzenia bárzo mdłego:
15:
Więc áby tákież twárdym był/
16:
W piec ſie miedzy gárnce rzućił.
17:
Tám ſie náthychmiaſt roztopił/
18:
Bytnośći z żywotem pozbył:
19:
Odſtąpił od przyrodzenia/
20:
Przetoż nie miał polepſzenia.
21:
¶ Cżym ſie komu nie godzi być/
22:
Prozno ſie má o to kuśić:
23:
Możeć być kożdy wdzięcżen ſwym
24:
Miękkim woſk/ á gárniec twárdȳ:
25:
Kto chce bogáty być/ łatwie
26:
mu ku nędzy przyść.
27:
Oracż niegdy w mieśćie chodząc
28:
A ná ſtany ludzkie pátrząc:
29:
Nácżął ſam z ſobą rozmawiáć/
30:
Krorychby miał náſládowáć:
31:
Rzekąc/ iáko ći żołnierze/
32:
Powieśiwſzy ſwe páncerze:
33:
Ták ſie prętko wzbogáćili/
34:
Chocia nie wiele walcżyli. | A ia |
strona: P2
kolumna: a
1:
A iá ták ćięſzko kopáiąc/
2:
Wiecżnie rolą przewracáiąc:
3:
Będąc ták pilny w orániu/
4:
Nie mogę przyść k dobrev mieniu.
5:
Nátychmiaſt woły poprzedał/
6:
Owce y kozy co ich miał:
7:
Zá to koni zbroie nábył/
8:
A ták ſie ná żołd wypráwił.
9:
Owa Rotmiſtrz bitwę ſtráćił/
10:
V ktorego on w roćie był:
11:
A tám wſzego ſtátku ſtradał/
12:
Sam zránion ledwie żyw oſtał/
13:
Potym kiedy ſie wyleżał/
14:
Zołdakiem byc woley nie miał:
15:
Kupcżyć mu ſie záśię chćiáło/
16:
Zyſzcżę pry ná tym niemáło.
17:
Więc wſzythkie role ſpieniężył/
18:
Towárow pełen okręt náłożył:
19:
Vpátrzywſzy dobrą pogodę/
20:
Puśćił ſie z nimi ná wodę.
21:
A kiedy ná głębi było/
22:
Morze ſie nagle wzburzyło:
23:
Tám więc on okręt vtonął/
24:
A ſam ledwie żyw wypłynął.
25:
Y potym więc inym rádził/
26:
By wſzelki tego pilen był:
27:
W cżymby iuż dobry zwycżay miał
28:
Iney ſpráwy nie pokuſzał.
29:
¶ Wſzędyćiem ieſt nędze doſyć/
30:
A bez prace nie dádzą nic:
31:
Mądryć kto co domá cżuie/
32:
Wiele rzecży nie koſztuie.
33:
Komu wiłá mił/ nigdy mą=
34:
dry nie był.
35:
Widząc ośieł iż ſie śmiano/
36:
A wiłę przeto w cżeść miano. kolumna: b
1:
Kiedy zádkiem bárzo trzáſkał/
2:
Nieiáko tego żáłował.
3:
Y wſzedł támo gdzie on śmiech był/
4:
Smiele Pánow o to prośił:
5:
Aby mu tego życzyli/
6:
Nie mniey iáko wiłę cżćili.
7:
Pánowie go zopytáli/
8:
Coby tákiego w nim ználi:
9:
Iżby go tákież ważyli/
10:
Iáko błaznowi cżynili.
11:
Rzekł ośieł/ toć nád wiłę mam/
12:
Iżći więtſzy piard vdziáłam:
13:
A y to ieſzcże niemáło/
14:
Po mnie nie będzie śmierdziáło:
15:
¶ Ten ſie ośieł z onych śmieie/
16:
W ktorych ſą dziećinne dzieie:
17:
Rádzi ſie w wiłach kocháią/
18:
Nád mądrę ie przekłádáią.
19:
Pánow mnoſtwo/ cżyni
20:
vboſtwo.
21:
Ptacy ſie niegdy zlecieli/
22:
A wálny ſyem o to mieli:
23:
By rzecż ſpolną opátrzyli/
24:
Pánow więcey nácżynili.
25:
Bowiem pry trudno może być/
26:
By orzeł mogł wſzytki rządzić:
27:
Ná co ſie wſzyſcy zwolili/
28:
Byliby ták vcżynili.
29:
Aże żoraw z pośrzodku wſtał/
30:
A tey to rádzie odmawiał:
31:
Rzekąc/ iż ſie to nie godzi/
32:
Bowiem wſzyſthkiey opcy ſzkodzi.
33:
¶ A iáko ia tę rzecż rozumiem
34:
Krotkim wam przykłádem powiē
35:
Látwieyćiem ieden wor nátkaſz/
36:
Niżli kiedy ich wiele maſz. | P ij |
strona: P2v
kolumna: a
1:
Miłośći tylko iey do
2:
śmierći.
3:
Cna żoná rychło po ſlubie/
4:
A widząc mężá w chorobie:
5:
Nieutolnie go płákáłá/
6:
Iż go bárzo miłowáłá.
7:
A tę mu miłość znáć dáiąc/
8:
Krzycżáłá śmierći wzywáiąc:
9:
Mnie pierwey zbaw zdrowia meo
10:
Oſtaw mi mężá żywego.
11:
A ták cżęſto nárzekáiąc/
12:
Vźrzáłá śmierć k ſobie idąc.
13:
Bárzo iey niewdzięcżna byłá/
14:
A vmyſł ſwoy przemieniłá.
15:
Rzekąc/
śmierći mnie pokoy day:
16:
Niemocnego ſobie pátrzay.
17:
A tegoż podobno ſzukaſz/
18:
Otoż go tám ná łożu maſz.
19:
¶ Wſzyſtkoć łatwie obiecowáć/
20:
Słowá mowić łzy wylewáć:
21:
Wſzák gdy przyidzie ku zgonney to=
:
(ni:
22:
Nawiętſza ſie miłość zmieni.
23:
Strzedz niewiáſty nále=
24:
wáć piaſty.
25:
Mąż ieden żenie niewierząc/
26:
A w potrzebie od niey iádąc:
27:
Iżeby nie vſtąpiłá/
28:
Chćiał by nád nią ſtroża byłá:
29:
Prośił z przyiaćioł iednego/
30:
Aby ſie chćiał podiąć tego:
31:
Miey pry mi żonę ná piecży/
32:
Pokić ia ſpráwiam ſwe rzecży:
33:
On ſie z tego nie wymowił/
34:
Prze przyiaćielá vcżynił:
35:
Ale gdy w tym kilko dni trwał/
36:
Nieznoſzoną tám pracą miał. kolumna: b
1:
Bowiem niewieśćie chytrośći/
2:
Ktore máią w ſwoiey złośći:
3:
Wſzelką ſtrożą omyláły/
4:
Swey woley doſyć dziáłáły.
5:
Tedy zá mężem hnet liſt piſał/
6:
Z vrzędu mu ſie wymierzał:
7:
Mowiąc iżći niecna żoná/
8:
Nie może być vſtrzeżoná.
9:
Choćiaby iey Argus ſtrzedz chćiał/
10:
Ktory tyśiąc ok w ſobie miał:
11:
Nic to wſzyſtko nie pomoże/
12:
Złey niewiáſty nie vſtrzeże.
13:
Wolałbych ſie ieſzcże podiąć/
14:
Ná kożde płech wor pełen wźiąć:
15:
Y roſpuśćiwſzy ná ſłońcu páść/
16:
A wiecżor ie záśię w wor kłáść.
17:
Niż ieden dzień tey być ſtrożem/
18:
Ktora gárdzi właſnym mężem:
19:
By też ádámentny ſklep miał/
20:
Niewiem by ią w nim vchował.
21:
¶ Niemoc ieſt nie vlecżona/
22:
Mężowi niecżyſta żoná:
23:
Drudzy ie zelázy palili/
24:
A tym więcey rozdraźnili.
25:
Bogacżá żáłuią/ gdy poży=
26:
tek cżuią.
27:
Ośieł gdy ſie był rozbolał/
28:
Słynąć było iż vmrzeć chćiał:
29:
Wilcy ze pſy nádchadzáli/
30:
Dziurámi do domu náglądáli.
31:
Y rzekli ku ſynowi iego/
32:
Zal ći by nam oycá twego:
33:
Powiedz nam iáko ſie ma/
34:
Ieſli mu ſie co polepſza:
35:
On im dziurą odpowiedział/
36:
Kiedy ich zły vmyſł widział:
strona: P3
kolumna: b
1:
Tákoć ſie iemu prowádzi/
2:
Iákobyście wy nie rádzi.
3:
¶ Mnodzyć gdy pożytek cżuią/
4:
Słowy chorego żáłuią.
5:
Ale by przedśię woleli/
6:
By go ná márách widzieli.
7:
Kto mowi co wie/ ſwych
8:
ſie win dowie.
9:
Orzech ieden podle drogi ſtał/
10:
Kożdy z niego orzechy rwał:
11:
A kto iedno ſzedł ten go bił/
12:
On wżdy przeto záwżdy rodził.
13:
Niewiáſtá gdy to widziáłá/
14:
Zá głupość mu wielką miáłá:
15:
Iż im go kto więcey pierze/
16:
Tym z niego zyſk więtſzy bierze.
17:
Orzech ſie máło vśmiechnął/
18:
A táko k niey mowić pocżął:
19:
Cżemu ſie ze mnie náśmiewaſz/
20:
Gdy też táki obycżay maſz.
21:
A zaſz nie wieſz przypowieśći/
22:
Orzech ośieł/ grzbiet niewieśći:
23:
Máło pożytku dziáłáią:
24:
Gdy ich kijem nie ſkłádáią:
25:
¶ Drudzyć ſwoie niedoſtátki/
26:
Gdy wſtępuią w prożne gatki:
27:
Sámi ná ſie wyiawiáią/
28:
Kiedy komu przyganiáią.
29:
Twarz płácżliwa/ chytra
30:
bywa.
31:
Myſzy gdy ſie przebiegáły/
32:
Ná kotá cżęſto pátrzáły:
33:
On pokornie w kąćie śiedział/
34:
A iákoby záwżdy płákał.
35:
Tedy iedná z gminu onego/
36:
Mniemáiąc go nabożnego: kolumna: b
1:
Ięłá drugim vkázowáć/
2:
Kotá im w przyiaźń zálecáć.
3:
Pátrzayćie ná mężá tego:
4:
Ná zmierną poſtáwę iego:
5:
A iáko ieſt ſromieźliwy/
6:
Y muśić być ſpráwieliwy.
7:
A przetoż ſie z nim poznaymy/
8:
Y przy nim záwżdy mieſzkaymy.
9:
Abowiem w kożdey przygodzie/
10:
Może nam być ku porádzie.
11:
A gdy go ták chćiáły przywitáć/
12:
On rzućiwſzy ſie iął ie chwytáć:
13:
Y do kielá ich vduśił/
14:
Y inne bárzo przeſtráſzył.
15:
Tedy ony co viecháły/
16:
Sámy z ſobą rozmawiáły:
17:
Sioſtry iuż ſie wyſtrzegaymy/
18:
Nie kożdemu dowierzaymy.
19:
¶ Bywać poſtáwá pokorna/
20:
Ale pod nią myſl niewierna.
21:
Y drugić ſie będzie bożył/
22:
By łátwiey ſwey zdrády pożył.
23:
Kto złego świebodzi/ śiebie
24:
ſzkodzi.
25:
Kániá kiedy przelatáłá/
26:
W śidło ſie vmotáłá:
27:
A gdy w ſwym zdrowiu wątpiłá/
28:
Myſzy o pomoc prośiłá.
29:
Myſz choćia ią znáłá kánią/
30:
Miłośierdzie miáłá nád nią:
31:
Sidło ná niey przegryznęłá/
32:
Y wolną ią vcżyniłá:
33:
Ale oná prozna ięctwá/
34:
Nic nie bacżąc dobrodzieyſtwá:
35:
Tuż nátychmiáſt myſz popádłá/
36:
Rozdrápawſzy wſzytkę śniádłá.
| P iij | Gdy |
strona: P3v
kolumna: a
1:
Gdy komu chceſz dobrze cżynić/
2:
Ieſli godzien maſz pilen być:
3:
By ták miłośiernym nie był/
4:
Iákoby ſobie záſzkodził.
5:
Gdy ſzukaſz rády/ pátrzay
6:
iákiey zdrády.
7:
Wilk niegdy bárzo łacżen był/
8:
A ná Iſtryká śię kuśił:
9:
Ale zań wżdy dotrzeć nie śmiał/
10:
Ośći śię iego bárzo bał.
11:
Nie mogąc go gwałtem pożyć/
12:
Pocżął mu fałſzywie rádzić:
13:
Cżemuż pry w ten cżás ſpokoyny
14:
Chodziſz táko bárzo zbroyny.
15:
Odłożże ty obwięźieli/
16:
A będziem ſpołem weſeli:
17:
Y tátárzy ták dziáłáią/
18:
Aże ku bitwie ſtrzały máią.
19:
Rzekł Iſtrix/ toć ia dobrze znam/
20:
A z innymi pokoy trzymam:
21:
Ale náprzećiw wilkowi/
22:
Mądrzy ſą záwżdy gotowi:
23:
¶ Nieprzyiaćielá głownego/
24:
Niechćiey ſłucháć rády iego:
25:
A tym śię więcey oſtrzegay/
26:
Cudney iego rzecży niedbay.
27:
Wielka ieſt świebodá/
28:
bez złego ſąśiádá.
29:
Kiedy Pan Bog wſzytko ſtworzył/
30:
Zywiołom ſwoy rząd vłożył:
31:
Dáry źwierzętom rozdawał/
32:
Ktoregoby kto pożądał.
33:
A gdy inni wybieráli/
34:
Co godnego ſobie ználi:
35:
Małż śię pokornie pokłonił/
36:
Prośbę ku Bogu vcżynił. | Mi= |
kolumna: b
1:
Miły Pánie rácż mi to dáć/
2:
By w ſwȳdov záwżdj mogł trwáć:
3:
Choćia bych ſpał álbo chodził/
4:
Bych go záwżdy z ſobą nośił.
5:
A tedy Bog małżá ſpytał/
6:
Przecżby ták trudney rzecży chćiał:
7:
Z wielkąć pracą to muśi przydź/
8:
Z ſwoim domem záwżdy chodzić.
9:
Rzekł małż/ wolę ták prácowáć/
10:
A w proznym domu mieſzkáć:
11:
Niż gdybych złego ſąśiádá miał/
12:
A niemogł pozbyć gdybych chćiał.
13:
¶ Kiedy kupuieſz dziedzinę/
14:
Opátrzże iey kożdą winę:
15:
A táć ieſt niemáła wádá/
16:
Ieſli maſz złego ſąśiádá.
17:
Strzeż śię gośći/ ktorzy
18:
máią ośći.
19:
Ież gdy źimę bliſką widział/
20:
A ná nię śię źle przyodział:
21:
Przyſzedſzy łaśice prośił/
22:
By w iey domu przez źimę żył.
23:
Oná iż łáſkáwa byłá/
24:
Ieſt mu tego dopuśćiłá:
25:
Y potrzebę mu dawáłá/
26:
Wſzytkiego co w domu miáłá.
27:
Owa też gdy śię obracał/
28:
Láſkę ſwemi ośćiámi pchał:
29:
Oná mu śię vćiſkáłá/
30:
Iż iuż dáley gdzie nie miáłá.
31:
A niechcąc śię mu vprzykrzyć/
32:
Lágodnie go ięłá prośić:
33:
Domu ſobie pátrz inego/
34:
Niżli ten moy przeſtrzeńſzego.
35:
Ież iey ſrogo odpowiedział/
36:
Sioſtro tuć ia będę śiedział:
strona: P4
kolumna: a
1:
A ieſlić śię ćiáſno widzi/
2:
Do oſobney iámy idzi.
3:
¶ Ktorzyć oſtre ſłowá máią/
4:
A o cnotę nic niedbáią:
5:
Strzeż śię záwżdy tákich gośći/
6:
Być nie zádáli ćięſzkośći.
7:
Głupi rad śię chełpi.
8:
Záiąc niegdy liſzce przymowił/
9:
Iżby on nád nię lepſzy był:
10:
Bo pry prędzey niż ty biegam/
11:
Y lepſze mięſo w ſobie mam.
12:
Liſzká rzekłá/ wſzák ia to wiem/
13:
Boć też drugdy twe mięſo iem:
14:
Choćiam nie táko ſkokliwa/
15:
Ani iáko ty chełpliwa.
16:
Wſzákoż iż rozum lepſzy mam/
17:
Cżęśćiey niż ty chártow zbywam:
18:
Abych iną ſkorę miáłá/
19:
O ſkokibych nic niedbáłá.
20:
¶ Moc/ vrodá/ z wſzytką kráſą/
21:
Bez rozumu nikcżemne ſą:
22:
A co po cżyiey wielkośći/
23:
Gdy nie ma w głowie mądrośći.
24:
Kto miłuie kśięgi/ nie mie=
25:
wa teſknośći.
26:
Rátay máiąc Páná ſwego/
27:
Mężá w cżytániu pilnego:
28:
Tám do iego kśiążnice wſzedł/
29:
Gdzie on záwżdy ſwe kśięgi cżedł.
30:
A gdy vźrzał ſámego/
31:
Nád kśięgámi leżącego:
32:
Iął ty ſłowá k niemu mowić/
33:
Iákoż możeſz ſam tuta zbyć?
34:
On mu rzekł/ nigdy ia nie ſam/
35:
Záwżdy cżęſtą bieśiádę mam: | Te= |
kolumna: b
1:
Terazćiem oto ſam zoſtał.
2:
Gdym ćiebie przed ſobą vźrzał:
3:
¶ Ktorzyćiem śiedzą z kśięgámi/
4:
Nie mogą być nigdy ſámi:
5:
Aże kiedy w ćiżbie śiedzą/
6:
Tám dopiero ſámi będą:
7:
Złoto ktorzy máią/ záwżdy
8:
śmielſzy bywáią.
9:
Páſterz ná puſzcży mieſzkáiąc/
10:
A niewiele w dowu máiąc:
11:
Chleb w koſzu wzgorę záwieſzał/
12:
Tám go przed myſzámi chował.
13:
Owa śię mu gość przygodził/
14:
Ien był wiele świátá ſchodził:
15:
Przyiąwſzy go z dobrą wolą/
16:
Położył przedeń chleb z ſolą.
17:
A kiedy iadł co potrzebá/
18:
Zebrał co zoſtáło chłebá:
19:
Páſterz wſzytko w on koſz włożył/
20:
A ná ſwe mieśce położył.
21:
Gość żeby prozno nie śiedział/
22:
A iż k temu wiele wiedział:
23:
Rozpráwiał ludzkie przygody/
24:
Ziemie/ miáſtá/ iteż grody.
25:
Páſterz ácżkolwiek go ſłuchał/
26:
Wſzákoż do koſzá poglądał:
27:
Cżęſto dłoniámi trzáſkáiąc/
28:
Myſz od niego odpłaſzáiąc.
29:
A widząc gość co śię dzieie/
30:
Rzekł/ podobno ſłowá moie/
31:
Nie bárzo ſobie wdzięcżnie maſz/
32:
Gdy ich ták nie pilno ſłuchaſz.
33:
Rzekł páſterz/ rad ich ſłucham/
34:
Acżkolwiek ná myſzy piecżą mam:
35:
Ktore mi do koſzá chodzą/
36:
A bárzo mię w chlebie ſzkodzą. | Aż |
strona: P4v
kolumna: a
1:
Aż niewiem co z nimi cżynić/
2:
Bych im mogł koſzá obronić:
3:
Zwłaſzcżá z iedną mam doſyć pra=
:
(ce/
4:
Ktora wzgorę bárzo ſkacże.
5:
Rzekł gość/ niedármoć to dziáła/
6:
Tá myſz iż ták bárzo śmiáła:
7:
A ták ći by nie ſkakáłá/
8:
By w cżym nádzieie nie miáłá.
9:
Przetoż w iey iámie kopaywá/
10:
A ſkárbu pilnie ſzukaywá:
11:
Co kiedy więc vcżynili/
12:
Ná kupę złotá tráfili.
13:
Ktorego kożdy ſwą cżęść wźiął/
14:
A gość potym mowić pocżął:
15:
Przetoćiem tá myſz ſkakáłá/
16:
Iże w tym złoćie dufáłá.
17:
Toć iey śiły dodawáło/
18:
Y iey ſerce potwierdzáło:
19:
Iużći ią śmiáłość ominie/
20:
Kiedyć iey to złoto zginie.
21:
¶ Ktorzyć doſyć złotá máią/
22:
Ná wſzytko śmieli bywáią:
23:
Wſzákoż mnogim złoto ſzkodzi/
24:
Cżęſto ie o gárdło przywodzi.
25:
Nie wierz cudzemu / choćia
26:
nędznemu.
27:
Miedzy wielkimi ſkáłámi/
28:
Mieſzkáiąc krucy z ſowámi:
29:
Pocżęli miedzy ſobą waśń/
30:
A potym przyſzli w nieprzyiaźń.
31:
A gdy tak w gniewie mieſzkáli/
32:
Przekory ſobie dziáłáli:
33:
Sowy iż śilnieyſze były/
34:
Ná kruki śię pokuśiły.
35:
Zebrawſzy śię z wſzytkiey mocy/
36:
Vderzywſzy ná nie w nocy: | Tám |
kolumna: b
1:
Tám ie bárzo poráźiły/
2:
Iże śię byli nie opátrzyli.
3:
Ale wżdy podiąwſzy ſzkodę/
4:
Mieli o ſwych rzecżach rádę:
5:
Lepieyliby im vſtępić/
6:
Albo iednák krzywdy śię mśćić.
7:
A ták rozni w ſporze byli/
8:
Rádząc iedni by śię bili:
9:
Drudzi tego odmawiáli/
10:
Ktorzy ſwoie śiły ználi.
11:
Aż ieden kruk z rády powſtał/
12:
Ktory w mnogich rzecżach bywał:
13:
Rádzac wſpołek záwżdy wiernie/
14:
Mowił krolowi táiemnie.
15:
Krolu chceſz mię przy ſobie mieć/
16:
Miałćibych nieco powiedzieć:
17:
A będzieć nam pożytecżno/
18:
Wſzytkiey koronie pocżeſno/
19:
Znaſz iże mdłe śiły mamy/
20:
Sowam imi nie zdołamy:
21:
Wſzákże k temu możemy przyść/
22:
Rozumem ie przewyćiężyć.
23:
Rzekł Krol/ rad teo poſłucham/
24:
Boć oſobny wzgląd k tobie mam:
25:
Przetoż áby mi powiedział/
26:
Nie będzieć nikt o tym wiedział.
27:
Kruk rzekł/ chćieyże ták vdziáłáć/
28:
A w tym mię nic nie żáłowáć:
29:
Rzkomo śię ná mię rozgnieway/
30:
Y vbić mię przed ſobą day.
31:
Y iáko bárzo winnego/
32:
Zbitego y zránionego:
33:
Tu mię pod ſkáłą niechayćie/
34:
Sámi rzkomo zućiekayćie.
35:
A kiedy śię táko sſtáło/
36:
Sowie śię woyſko zebráło: | Nagle |
strona: Q
kolumna: a
1:
Nagle tákież przylećiáły/
2:
Záśię kruki pobić chćiáły.
3:
Ale puſte mieyſce widząc/
4:
Zadney ſie zdrády nie wſtydząc:
5:
Gdy ſie záſię wroćić miáły/
6:
Kruká pod ſkáłą vźrzáły.
7:
Krol ſie onim hnet dowiedział/
8:
Y przed ſie go przywieść kazał:
9:
Pytał go z ktoreieś ſtrony:
10:
A cżemuś táko z rániony?
11:
On rzekł/ z woyſkám ieſt krucżeo
12:
Sługá niegdy Krolá złego/
13:
Ktory iżem práwie rádził/
14:
Tákoć mię ſromotnie znędził.
15:
Bo gdyśćie nas poraźili/
16:
Mnodzy ku pomśćie rádzili:
17:
Iam radził áby hołdował/
18:
A podług zmowy dań dawał.
19:
Więc mi zdrádę przypiſali/
20:
Tákie mi rány zádáli:
21:
Ktorych ſie ia mogę pomśćić/
22:
Ieſli mi ty chceſz łáſkaw być.
23:
Krol ſie więc nád nim zlutował:
24:
A tedyż go wygoić dał:
25:
Y puśćił go do ſwey rády/
26:
Nie wyſtrzegáiąc ſie zdrády.
27:
Potym on kruk gdy iuż zdrow był/
28:
A świebodnie wſzędy chodził:
29:
Gdy dobrą pogodę vźrzał/
30:
K ſwemu Krolowi przylećiał.
31:
A támo mu rády dodał/
32:
Iákoby ſowy zburzyć miał:
33:
Rzekąc/ iednęć iámę máią/
34:
A w niey poſpołu śiadáią.
35:
Iednymiż drzwiámi latáią/
36:
Zadnego vſzćia nie máią: | Ktore |
kolumna: b
1:
Ktore gdy drzwi zákłádziemy/
2:
Wſzyſtki doſzcżątká ſpalimy.
3:
Oni to hnet vcżynili/
4:
Ogniem ſowy wygubili.
5:
A ták głupie miłośierdzie/
6:
Przywiodło ku wiecżney ſzkodzie.
7:
¶ Nie radźże ſie cudzoźiemcá/
8:
Bądź Węgrzyná álbo Niemcá:
9:
Mnodzyć ludzie ták zdrádzeni/
10:
A z ſwoich źiem wypędzeni.
11:
Z Nierownym w wierze/
12:
nie pływay ná morze.
13:
Małpież niekiedy łácżen był/
14:
Podle morzá ſobie chodził:
15:
Y nálazł drzewo figowe/
16:
Miáło iuż iábłká gotowe:
17:
A gdy ná nim iedząc śiedział/
18:
Drugie figi w wodę miotał:
19:
Słucháiąc kiedy pádáły/
20:
Rad był iże mu pluſkáły.
21:
A w ten cżás támo żołw pływał
22:
Iż tám cżęſto pierwey bywał:
23:
Był onym figom bárzo rad/
24:
Abowiem był ieſzcże nie iadł.
25:
Y chcąc wiedzieć kthoby to był/
26:
Ktory go figámi karmił:
27:
Poglądnął małpieżá vźrzał/
28:
Z tey mu dobroći dziękował.
29:
Aże więc w cżęſtey rozmowie/
30:
Zákazáłáſtá ſie ſobie:
31:
Społem tám długo mieſzkáli/
32:
Y práwie ſię miłowáli.
33:
Zołw iuż był w domu zápomniał/
34:
Acżkolwiek żonę z dziećmi miał:
35:
Ktora ſie bárzo troſkáłá/
36:
Wſzędy ſie o nim pytáłá. | Q |
strona: Qv
kolumna: a
1:
Potym ſie więc o nim dowie/
2:
Sąsiádá iey iedná powie:
3:
Inſzegoć twoy mąż miłuie/
4:
Małpieżá z ktorym obcuie.
5:
Chćieyże ty o tym pomyſlić.
6:
Iákoby mogłá zágubić:
7:
Tego ktoryć to vcżynił/
8:
Iż ćię mężowi omierźił.
9:
A k temuć ieſt moiá rádá/
10:
Ták cżyń iżby byłá bláda:
11:
Nie iedz nie piy/ áni ſypiay/
12:
A chcąc ſie chorą vdziáłay.
13:
A kiedy więc twoy mąż przydzie
14:
A táko ćię chorą naydzie:
15:
Támoć ia iemu porádzę/
16:
A małpieżá z świátá zgłádzę.
17:
Owa ſie też żołw námyſlił/
18:
A dom nierychło náwiedził:
19:
Wſzedſzy bárzo ſie zátroſkał/
20:
Gdy żonę ták chorą widział.
21:
A iákoby ią vzdrowił/
22:
Ze wſzyſtkimi o to mowił:
23:
Aż ſąśiádá przyſtąpiłá/
24:
Y w tey rzecży ták rádziłá:
25:
Cięſzkać bárzo to ieſt niemoc/
26:
Nie ledá kto ią może wzmoc:
27:
Oprocż lekárſtwá iednego/
28:
By doſtał ſercá małpiego.
29:
Bo iák ſkoro by ie śniádłá:
30:
Nie byłáby ták bárzo mdła:
31:
Bo potymby ſie pośiliłá/
32:
Y záśięby rychło wſtáłá.
33:
Zołw tey rády nie rad ſłyſzał/
34:
Wſzákoż iż żonę miłował.
35:
Zal go niewieśći zwyćiężył/
36:
Iż małpieżá zábić myſlił. | Tedy |
kolumna: b
1:
Tedy záſię k niemu płynął/
2:
Lágodnie z nim wowić pocżął:
3:
Bych twey przyiaźni wdzięcżen był
4:
Radbych ćię też w ſwym dov cżćił.
5:
Bo tám mam doſyć dáktylow/
6:
Fig rozynkow y migdałow:
7:
Wśiądźże ná mię popłyniewá/
8:
A tám weſołá będziewá.
9:
Małpież mu rychło vwierzył/
10:
Y ná grzbiet żołwiowi wſkocżył:
11:
Tákże po morzu płynęli/
12:
Mowiąc z ſobą by nie cknęli.
13:
A gdy żołw ná głębią wpłynął/
14:
Zámyſlił ſie nágle ſtánął:
15:
Wielki mu ſie to grzech widział/
16:
Iż przyiaćielá zdrádzić chćiał.
17:
Małpież ſie zlękł áż wezdrgnął/
18:
Nie dármo ten táko ſtánął:
19:
Rzekł mu/ bráćie cżemu ſtoiſz/
20:
Powiedz mi cżego ſie boiſz.
21:
Zołw mu rzekł/ tego ſię boię/
22:
Iż za wielką dobroć twoię:
23:
Godney ći cżći nie vdziáłam/
24:
Bo w domu żonę chorą mam.
25:
Rzekł mu małpież/ tego niedbay
26:
O mą ſie vcżtę nie ſtáray:
27:
Lepieyći nam o tym myſlić/
28:
Byſmy ią mogli vzdrowić.
29:
A w cżymby mię godnego znał/
30:
Aby mi śmiele powiedział:
31:
Niechcęć nicżego lutowáć/
32:
Bych więc zá to gárło miał dáć.
33:
Zołw rzekł/ wſzytkiegom pokuſzał/
34:
Lekárſtwám iey mnogie dawał:
35:
Ale żadne pomoc niechce/
36:
Iedno práwi máłpie ſerce.
| On mu |
strona: Q2
kolumna: a
1:
On mu rzekł/ cżemużeś nie mowił:
2:
Kiedym ieſzcże ná brzegu był:
3:
Iżbych był ſerce z ſobą wźiął/
4:
Pierwey niżlim z tobą płynął.
5:
Bowiem náſze ſercá chćiwe/
6:
Przyiaźni bárzo ſzkodliwe:
7:
Więc ie domá oſtáwiamy/
8:
Gdy z przyiaćioły mieſzkamy.
9:
A cżemu ſie nie wroćimy/
10:
A ſerce rychley weźmiemy:
11:
Boć ia mogę przez niego być/
12:
Twoię nim żonę vlecżyć.
13:
Słyſząc tho żołw był temu rad/
14:
Obroćiwſzy ſie płynął ná zad:
15:
A gdy iuż bliſko brzegu był/
16:
Małpież z niego prędko ſkocżył.
17:
Rzekąc/ kiedym z tobą pływał
18:
Po prawdziem ći ſercá nie miał.
19:
Iżem táko ſzalony był/
20:
A głupiem ſie z tobą woźił.
21:
Aleć potym mędrſzy będę/
22:
Nie łatwie ku temu wśiędę:
23:
Ktory drogo przewoz płáći/
24:
Dla niewiáſty pryziaźń tráći.
25:
¶ Nie miey cżłowieká cudzego/
26:
Zá przyiaćielá pewnego.
27:
Bowiem gdy ſie przytcża przyda/
28:
Rad ćię záwżdy ſwoim wyda.
29:
Miłownicy ſzaleni wſzyſcy.
30:
Lew v iedney rzeki mieſzkał/
31:
A towárzyſzá mieć niechćiał:
32:
Wſzák wżdy liſzká támo byłá/
33:
Ktora ſie przy nim żywiłá.
34:
Owaćiem ſie lew rozbolał/
35:
Ná rámieniu wielki wrzod miał.| A nie= |
kolumna: b
1:
A nie mogąc żywnośći mieć/
2:
Muśiał w chorobie głod ćierpieć.
3:
Y liſzcże ſie ſtyſkowało/
4:
Bárzo ſie iey też ieść chćiáło:
5:
Cżęſto ku lwowi náglądáłá/
6:
Ni ocż go ſpytáć nie śmiáłá.
7:
Aże z głodu śmielſza będąc/
8:
Przyſtąpiłá do lwá rzekąc/
9:
Widzę pánie iżeś chory/
10:
Znáć w tobie śilne przemory.
11:
Przetoż ſie racży opátrzyć/
12:
O lekárſtwie w cżás pomyſlić:
13:
A mnie iuż racży roſkázáć/
14:
Cobych ia miáłá vdziáłáć.
15:
Lew iey rzekł/ byś gdzie wiedziáłá/
16:
Oſle mi vſzy ziednáłá:
17:
A k temu też iego ſerce/
18:
Tegoć mi ſie nawięcey chce.
19:
A liſzká rzecże do niego/
20:
Wiemći ia oſłá iednego:
21:
Ná ktorym chłop łyká włocży/
22:
A w tey ie káłuży mocży.
23:
A o tymći ſie potrudzę/
24:
Za go tu ku tobie przyłudzę/
25:
Iużbych o ſie nic niedbáłá/
26:
Bym ćię zdrowego widziáłá.
27:
Szedſzy oſłá vbogiego/
28:
Ięłá káráć iák głupiego:
29:
Cżemuś ták głupi nieboże/
30:
Coż ći tá praca pomoże.
31:
Rzekł iey ośieł/ coż mam cżynić/
32:
Indzieć niewiē gdziebych miał iść:
33:
A też bych ſie nie polepſzył/
34:
Wſzędy bych ſnadź robić muśił.
35:
Liſzká rzecże źle to rozumieſz/
36:
Ale ieſli zemną poydzieſz: | Q ij | Dowio= |
strona: Q2v
kolumna: a
1:
Dowiodę ćię k tákiey páſtwie/
2:
Gdzie ſą roſkoſzy roźlicżne.
3:
Vźrzyſz tám piekne oſlice/
4:
Bárzo wdzięcżne miłośnice:
5:
Aby iedno pátrzał ná nie/
6:
Będzieſz miał wielkie kochánie.
7:
Ośieł iáko głupi gámrat/
8:
Był oney rzecży bárzo rad:
9:
Y chcąc ſwa wolą ogrodzić/
10:
Iął táko ku liſzcże mowić.
11:
Do oſlic ći nie mam woley.
12:
Ale dla przyiáźni twoiey:
13:
Wolęć iuż iednák z tobą iść/
14:
Niżli záwżdy w tey pracy być.
15:
Gdy tedy liſzki náſládował/
16:
Lew z iáſkiniey nań ſie wyrwał:
17:
Ale iże ieſzcże medł był/
18:
Oſłá bez ſzkody vpuśćił.
19:
Liſzcże onego było żal/
20:
Cożeś pánie lwie vdziáłał:
21:
Kiedyś puśćił tego oſłá/
22:
Iużći dáley nie mam zmyſłá.
23:
Lew ácżkolwiek z teo ſrom miał/
24:
Wſzák wżdy po ſobie znáć nie dał:
25:
Liſzcże ſie táko wymowił/
26:
Vmyſlniećiem to vcżynił.
27:
Chąc twey náuki pokuśić/
28:
Możeſzli to wtore vcżynić.
29:
Abyś tego oſłá zwiodłá/
30:
Y záſię go tu przywiodłá.
31:
Liſzká rzecże/ dziwby miał być/
32:
By po ſtráchu záśię miał przyść:
33:
Iednoż ći w tym nádzieię mam/
34:
Chćiwegoć go k miłośći znam.
35:
Ośieł liſzkę idąc vźrzał/
36:
Y z dáleká ná nię wołał:
| Zaż |
kolumna: b
1:
Zaſz ná pierwym niemaſz doſyć/
2:
Po drugieć ſie nie dam ſchytrzyć.
3:
Oná mu/ wieręć nie ſchytrzę/
4:
Boć wſzyſtkiego dobrá życżę:
5:
Y dziw mnie cżemuś odbieżał/
6:
Z oſlicżkámi ſie nie poznał.
7:
Ony ſie k tobie miotáły/
8:
Obłápiáć ćię wſzyſtki chćiáły:
9:
Aleś ſie ty rychło vbał/
10:
Iákoby ludzi nie widział.
11:
Podziſz záſię á nie mieſzkay/
12:
Przydzieſz támo iákoby w ray:
13:
Iuż ćię oſlicżki cżekáią/
14:
Dobrą wolą k tobie máią.
15:
Ośieł iż lwá nigdy nie znał/
16:
Swey ſie ſzkody nie nádziewał:
17:
A máiąc też myſl do oſlic/
18:
Przyzwolił ſie z liſzką wroćić.
19:
A lew iż tego pilen był/
20:
Iąwſzy oſłá y vdawił:
21:
A liſzcże go ſtrzedz przykazał/
22:
Iż ſie pierwey w rzecże zmyć chćiał
23:
Liſzká będąc od głodu mdłá/
24:
Oſłowi vſzy obiádłá:
25:
Y ſercá z niego dobyłá/
26:
A tákież z nim vcżyniłá.
27:
Więc przyſzedł lew iuż ſie zmywſzy:
28:
A chćiał śnieść ſerce y vſzy.
29:
A kiedy tego nie widział/
30:
Liſzki tymi ſłowy pytał:
31:
A gdzież ſie ſerce podziáło/
32:
A y vſzu nie doſtáło.
33:
Iákiż to dziwny ośieł był/
34:
Iż bez vſzu y ſercá żył.
35:
A liſzká więc ku lwowi rzecże/
36:
Być był ośieł ten miał ſerce: | Albo |
strona: Q3
kolumna: a
1:
Albo też ſłuchał vſzymá/
2:
Pilnie moich ſłow obiemá.
3:
Nigdyćby ſie tám nie wrácał/
4:
Z kąd ſie pierwey ledwie wyrwał:
5:
Oſliceć go omyliły/
6:
Ktore mu ná myſli były.
7:
¶ Tymżeć ſie też oſli ſzkodzą/
8:
Ktorzy ná dwu nogu chodzą:
9:
Bo wſzelki ktory miłuie/
10:
Zadney ſzkody ſwey nie cżuie.
11:
To chćiey myſić/ co mo=
12:
że być.
13:
Vbogi chodząc do ogrodá/
14:
Co mu zbywáło obiádá:
15:
Kożdą trochę miodu chował/
16:
Poſpołu go w bánię zlewał.
17:
Y powieśił go nád ſobą/
18:
Ku śćienie kędy legał głową.
19:
Cżęſto nan leżąc poglądał/
20:
Myſląc by gi dobrze przedał.
21:
Owaćiem ſie rok przygodził/
22:
Iż weń miod bárzo drogi był:
23:
On vbogi był temu rad/
24:
Bo był pełną bánię nákładł.
25:
A ták w nocy nie mogąc ſpáć/
26:
Myſlił iáko miod miał przedáć:
27:
Wezmę za ſześćdzieśiąt groſzy/
28:
A ſnadź będzie ieſzcże drożſzy.
29:
A pieniądze wiem gdzie podzieć:
30:
Kupię zá nie dzieśięć owiec.
31:
Kożda mi iágnię vrodzi/
32:
Co ſie tu przez rok przypłodzi:
33:
Pátrzyſz więc roku drugiego/
34:
Iákie ſtádło będzie z tego.
35:
A owſzeyki do cżterech lat/
36:
Będę w owce bárzo bogát. kolumna: b
1:
Potym z nich wełnę poprzedam/
2:
Pieniędzy wiele názbieram.
3:
Aż ſobie kupię imienie/
4:
Sługi y drogie odzienie.
5:
Więc ſobie żonę obiorę/
6:
Od cney mátki rządną corę.
7:
Y kto mi ſwey dziewki nie da/
8:
Gdy mię ták rządnym ogląda.
9:
Z ktoram gdy ſyny będę miał/
10:
Będę ie w kárnośći chował:
11:
Aby ſie cnoty vcżyli/
12:
Záwżdy mię poſłuſzni byli.
13:
A ktoryby ſłucháć niechćiał/
14:
Tákobych mu tym kijem dał.
15:
A iákoż ſie był zámierzył/
16:
Nie bacżąc w bánię vderzył:
17:
Ktora ſie wſzyſtká ſpádáłá/
18:
Miod mu ná głowę wylałá:
19:
A ták z onego doſtátku/
20:
Przyſzedł ku ſzkodzie y ſmętku:
21:
Więc kiedy brodę oćierał/
22:
Po źiemi ſkorupy zbierał:
23:
Rzekł toćiem ia ſzalony był/
24:
Zem ták prozne rzecży myſlił.
25:
Alem ći ia nie iedno ſam/
26:
Y tákich wiele błaznow znam:
27:
Ktorzy wyſoką myſl máią/
28:
A przeto ſwe vtracáią.
29:
Kto dziáła ſkoro/ bywa
30:
mu nieſporo.
31:
Chłop niegdy ná targ idąc/
32:
A pudło orzechow máiąc:
33:
W leśie ſobie odpocżywał/
34:
Wſpárł ſie drzewá y tákże ſpał.
35:
Máłpá ná drzewie śiedziáłá/
36:
A gdy orzechy vźrzáłá: | Q iij |
strona: Q3v
kolumna: a
1:
Prędko zbieżáłá do pudłá/
2:
Y niemáło ich popádłá.
3:
A gdy záśię wzgorę chćiáłá/
4:
Co mogłá w garść ich nábráłá:
5:
Y iuż w ſámym wierzchu byłá/
6:
Ieden orzech vpuśćiłá.
7:
Ale by go nie ſtráćiłá/
8:
Nádoł śię zá nim puśćiłá:
9:
A gdy śię rożdza trzymáłá/
10:
Wſzytki ine rozpuſzcżáłá.
11:
A chłop śie w ten cżas ocućił/
12:
Bo go był w nos orzech łucżył:
13:
Drugie ná źiemi pozbierał/
14:
Wźiąwſzy pudło precż ſie wezbrał.
15:
Ták ſie máłpá vſzkodziłá/
16:
Iże ſie bárzo kwápiłá:
17:
¶ Przeto ſie trzebá rozmyſláć/
18:
Máłey ſzkody nie bárzo dbác.
19:
Długo ſie dobre pámięta.
20:
Lew kiedy po leśie chodził/
21:
Ná oſtry tarn tám vgodził:
22:
A w nogę ſie bárzo zákłoł/
23:
Z ktorey rány miał wielki bol.
24:
Z tego bolu bárzo lutał/
25:
Odelżenia ſobie ſzukał:
26:
Owa łucżył ná lekárzá/
27:
Nálasł z owcámi páſterzá.
28:
Do niego ſzedł vchrámuiąc/
29:
Swą chorobę vkázuiąc:
30:
Páſterz iák ſkoro lwá vźrzał/
31:
By ſam był cał owcę mu dał.
32:
Ale on owce nie żądał/
33:
Do páſterzá chramiąc ſie brał:
34:
A on widząc lwá chromego/
35:
Oſtráſzył ſie docżekał go. | Lew |
kolumna: b
1:
Lew śię mu bárzo vkorzył/
2:
Ná łono mu nogę położył:
3:
Poglądáiąc rzewno ſtękał/
4:
By go wſpomogł od niego chćiał.
5:
Páſterz widząc on iego bol/
6:
Szydłem ſpuchłą ránę przekłoł:
7:
Y wſzytkę ropę wypuśćił/
8:
Y tákoż mu bolu vlżył.
9:
A gdy ránę záwięzował/
10:
Lew mu ręce oblizował:
11:
Wſzytkę wdzięcżność vkázuiąc/
12:
Wſzyſtkim ſobą iáko mogąc.
13:
Więc gdy páſterz owce pędził/
14:
Dáleko go lew prowádził:
15:
Radby dobrodzieyſtwo oddał/
16:
Wſzákoż ie potym pámiętał.
17:
Boćiem lew potym vłowion/
18:
A w kleć miedzy inne wſádzon:
19:
Rzymiániećiem lwy chowáli/
20:
Do ktorych więźnie miotáli.
21:
Potym on páſterz przewinił/
22:
A przetoż od Rzymian ięt był:
23:
Oſądzony do lwow wrzucon/
24:
Iżby tám był od nich śniedzion.
25:
A gdy iuż tám miedzy lwy ſtał/
26:
On go pierwey lew hnet poznał:
27:
Pokornie k niemu przyſtąpił/
28:
A v nog mu ſię położył.
29:
A drudzy lwi gdy nań chćieli/
30:
Przed onym więc iuż nie śmieli:
31:
Bo ſie przećiw im záſtawiał/
32:
Zadnemu przyſtąpić nie dał:
33:
On páſterz ácżkolwiek ſie bał/
34:
A wſzákoż iuż był otrzeźwiał:
35:
Wſpomniawſzy lwá też przyiął/
36:
Láſkáwie go głáſkáć pocżął. | Widząc |
strona: Q4
kolumna: a
1:
Widząc ludzie dziwu doſyć/
2:
Kazáli obudwu puścić?
3:
Długo lew z páſterzem chodził/
4:
Nic żadnemu nie záſzkodził.
5:
Y nigdziey go zoſtáć niechćiał
6:
Ták dobrodzieyſtwo pamiętał:
7:
Potymeſtá ſzłá poſpołu/
8:
Lew do láſá on do domu.
9:
¶ Gdyć kto co cżyni dobrego/
10:
Nie zápominayże tego:
11:
Nád cżłowieká niewidzięcżnego/
12:
Niemaſz źwierzęćiá gorſzego.
13:
Zdraycá nie ma mieyſcá.
14:
Stał ſie był boy známięnity/
15:
Miedzy ptaki y źwierzęty:
16:
A iuże ptacy ſłábieli/
17:
Ku vćiekániu ſie mieli.
18:
Widząc ieden z ptaſzey roty/
19:
Nietoperz niedbał ſromoty:
20:
Swe woyſko zdrádnie opuścił/
21:
Do nieprzyiaćioł ſie rzućił.
22:
Potym ſie ſtrony zgodziły/
23:
Wſzytkę walkę roztocżyły:
24:
Y przyſzły ku rządney zmowie/
25:
Vdziáłáli pokoy ſobie.
26:
Potym ſobie vrádzili/
27:
By zdrayce cżći odſądzili:
28:
Iżby ſie drudzy karáli/
29:
Od ſwoich nie vćiekáli.
30:
Orzeł ten ná ſądzie śiedział/
31:
Nietoperzá táko ſkazał:
32:
By pierze z niego zebrano/
33:
A myſzą mu ſkorę dano.
34:
By też miedzy ptaki nie był/
35:
Y z źwierzęty áby nie żył:| Iżby |
kolumna: b
1:
Izby iedno w nocy latał/
2:
A robaki nocne chwatał.
3:
¶ Bárzoćiem źle ći dziáłáią/
4:
Ktorzy ſwoie opuſzcżáią:
5:
Godni ćięſzkiego karánia/
6:
Ze wſzego światá wywołánia.
7:
Zli ſobie zaźrzą.
8:
Wilk niegdy ſie był obłowił/
9:
A ták w ſwey iámie hoynie żył.
10:
Tedy go liſzká náwiedziłá/
11:
Y ſtánąwſzy go pozdrowiłá:
12:
Bądź zdrow wilcżku iáko ſie maſz/
13:
Dziw iż ſie zemną nie widaſz:
14:
A iam ſie iuże ſtroſkáłá/
15:
Gdym ćię ták długo nie widziáłá.
16:
Gdy iey chytrość wilk zrozumiał/
17:
Też ſie ochotnie ku niey miał:
18:
Dziękuiąc iey z dobrey woley/
19:
Iż zna przyiaźn táką po niey.
20:
Ale mię ſnadź śioſtro zdradzaſz/
21:
A fáłſzywie tu nádchadzaſz:
22:
Zaźrząc mi dobrá moiego/
23:
Chcąc mię pozbáwić wſzyſthkiego:
24:
Nie dármo ty cudnie mowiſz/
25:
Ale ine w ſercu myſliſz:
26:
Nie możeſz tu nic wychytrzyć/
27:
Muśiſz ſie z inąd opátrzyć.
28:
Tey mowy było liſzcże żal/
29:
Iże iey też wilk nic nie dał:
30:
A o tym hnet pomyſliłá/
31:
Iákby ſie nád nim pomśćiłá.
32:
Do páſterzá pobieżáłá/
33:
O wilku mu powiedziáłá:
34:
Podź zábiy złodzieiá ſwego/
35:
Ktoryć czyni wiele złego: | Páſterz |
strona: Q4v
kolumna: a
1:
Páſterz do iámy przybieżał/
2:
Wilká w ćiáſney dźiurze záſtał:
3:
A támże go kijem zábił/
4:
A y ſkorę z niego złupił.
5:
Tedy liſzká tám przypádłá/
6:
Iżby wilcży obłow iádłá:
7:
A nie mogłá tego bacżyć/
8:
Iż ią záśię miał chłop zdrádzić:
9:
Wnetki tám śieći záſtáwił/
10:
A liſzkę też w nich vłowił:
11:
Oná gdy tám vmieráłá/
12:
Sámá ná śię ták wołáłá:
13:
Spráwniećiem śię vłowiłá/
14:
Bom też wilká przypráwiłá:
15:
Iż zginął moią porádą/
16:
Obchodziłám śię z nim zdrádą.
17:
¶ Rychłoćiem ten żywot ſtráći/
18:
Kto śię cudzym vbogaći:
19:
A ktory zdradza bliźniego/
20:
Będzie zdrádzon od drugiego.
21:
Vmyſł niewieśći/ nie ma
22:
ſtałośći.
23:
Mąż z żoną w małżeńſtwie tr=
:
(wáli/
24:
Y bárzo śię miłowáli:
25:
Kożdy z nich o ſobie trzymał/
26:
Iż po drugim żyw być nie miał.
27:
Owa pierwey mąż vmárł był/
28:
Zonę po ſobie zoſtáwił:
29:
Ktora go ták żáłowáłá/
30:
Nigdy płákáć nie przeſtáłá.
31:
Ale iuż y po pogrzebie/
32:
Siedziáłá záwżdy przy grobie:
33:
We dnie w nocy rzewno płácżąc/
34:
Száty drąc/ włoſy tárgáiąc.
35:
Więc śię w on cżás przygodziło/
36:
Lotrá obieſzono było:
37:
Ktorego Krol ſtrzedz roſkazał/ | Aby |
kolumna: b
1:
Aby go nikt nie zeymował.
2:
A gdy go ſtrzegł żołnierz ieden/ był
3:
A iuż minął pierwſzy dzień:
4:
W nocy v ſzubienic śiedząc/
5:
Pocżął támo bárzo prágnąć.
6:
Y vſłyſzał miedzy groby/
7:
Wielki płácż/ ćięſzkie żáłoby:
8:
A y świátło támże vźrzał/
9:
Y k temu śię grobu vdał.
10:
Y nálazł niewiáſtę płácżąc/
11:
A ſwoie włoſy tárgáiąc:
12:
Płákánia iey nie przekáźił/
13:
Iedno v niey pićia prośił.
14:
Nápiwſzy śię ſzedł precż od niey/
15:
Pátrzyć záśię ponocki ſwey:
16:
A rozmyślał śiedząc ſobie/
17:
O tey niewiáſty żáłobie.
18:
A potym więc nocy drugiey/
19:
Szedł śię tákież nápić do niey:
20:
Aż nácżął z nią cudnie mowić/
21:
Cięſzki iey żal ſłowy ćieſzyć.
22:
A gdy ią táko námawiał/
23:
Płácż iey znienagłá vſtawał:
24:
Aż więc ták z ſobą mowili/
25:
Y małżeńſtwo popełnili.
26:
Byli tám ſpołem weſeli/
27:
Wſzytkiey tuhy zápomnieli:
28:
Zywych rzecży ſpráwowáli/
29:
Vmárłych nie wſpomináli.
30:
Więc żołnierz ku ſtroży śię wez=
:
(brał/
31:
Lotrá wiſząc iuż nie záſtał:
32:
Bo go przyiaćiele zięli/
33:
Aby go wżdy pochowáli.
34:
Onemu się ſerce zlękło/
35:
Abowiem mu o gárdło ſzło:
36:
Do grobu tedyż przybieżał/
37:
Niewieście tę rzecż powiedział. | Proſząc |
strona: R
kolumna: a
1:
Proſząc áby mu porádziłá/
2:
Przy gárdle mię oſtáwiłá
3:
Bowiem mię Krol zá to dał śćiąć
4:
Iżem łotrá dopuśćił ziąć.
5:
Oná hnet ſie domyſliłá/
6:
A táko mu porádziłá:
7:
Tego z grobu wźiąć muśiwá/
8:
Miáſto łotrá záwieśiwá.
9:
Obiemá ſie to ſpodobáło/
10:
Y tákoż ſie potym sſtáło:
11:
Trupá z grobu obieśili/
12:
Potym z ſobą ſpołem byli.
13:
¶ Bárzoć krothki płácż niewieśći/
14:
Nie płácżeć ále ſie pieśći:
15:
A kto ſie iedno nie leni/
16:
Nátychmiaſt iey vmyſł zmieni.
17:
Kurwá miłuie/ v kogo co
18:
cżuie.
19:
Táis chytra kurwá byłá/
20:
Ktora młodzieńce łowiłá:
21:
A pod záſłoną miłośći/
22:
Lupiłá ie áż do kośći.
23:
Mnodzy iey wiele dawáli/
24:
Iż ią bárzo miłowáli:
25:
Oná ſie ze wſzyſtkich śmiáłá/
26:
Ośiełki ie ſwymi zwáłá.
27:
Widząc młodzieńcá iednego/
28:
Nád innymi bogátſzego:
29:
Rzkomo go ſobie wybráłá/
30:
Tymi ſłowy námáwiáłá:
31:
Miedzy wſzyſtkimi inymi/
32:
Tymi gámraty moimi/
33:
Ciebie iednego wybieram/
34:
Bo wielką miłość k tobie mam:
35:
Nie żądamći dátku twego/
36:
Iedno miły ćiebie ſámego:
37:
Będzieſz moim á ia twoią/ | Dwie |
kolumna: b
1:
Dwie ſercá ſie niechay ſpoią.
2:
On iż nie bárzo głupi był/
3:
A iey fałſzu iuż był ſkuśił:
4:
Słowá zdrádne iey zrozumiał/
5:
A táko iey odpowiedział:
6:
Rad ma miła twą wolą znam/
7:
Y tey miłośći przyzwalam:
8:
Bądźże moią á ia twoim/
9:
Ciągnimyſz ták iárzmem rownym.
10:
Aleć ſie zdrády wyſtrzegam/
11:
Pierwych vpadki pámiętam:
12:
A z tych ſie łatwie dogádáć/
13:
Co ſie może potym przydáć.
14:
Pcżołá ſie ćiſu wiáruie/
15:
Iż ná nim iad záwżdy cżuie:
16:
Tá ktora wcżorá zdrádziłá/
17:
Dziśia ſie nie polepſzyłá.
18:
¶ Bowiem kim kurwá wiłuie/
19:
Dátek tylko oná miłuie:
20:
O twą perſonę nic niedba/
21:
Kiedy iedno pieniądze ma.
22:
Zywot ſtárſzego/ vcży
23:
młodſzego.
24:
Oćiec miał ſyná młodego/
25:
O ſwe kaźni niedbáłego:
26:
Niechcąc ſłucháć ſtárſzey rády/
27:
Cżynił z głupimi bieśiády.
28:
Stárzec áby ſie ſyn karał/
29:
Sługam iego winy wkłádał:
30:
Rzkomo im o to bákáiąc/
31:
Ták ſyná nápomináiąc:
32:
A iżby lepiey zrozumiał/
33:
Tą przypowieśćią przymawiał.
34:
Był oracż cżáſu iednego/
35:
Máiąc wołu ſzalonego.
36:
A chcąc by go dobrze zucżył/
37:
K ſtárſzemu go wołu złącżył: | R | Powiá= |
strona: Rv
kolumna: a
1:
Powiádáiąc to ſtáremu/
2:
Nie śil ſie przećiw młodemu:
3:
Nie trzebáć tobie prácowáć/
4:
Iedno temu vkázować:
5:
Iákoby w iárzynie chodzić miał/
6:
Drugie potym vcżyć vmiał.
7:
A tákoż onym ſprzeżęnim/
8:
Cżęſtym brozdy powtárzánim:
9:
Młody náwykł v ſthárego/
10:
Słucháć oracżá ſámego.
11:
¶ Bo przykład oycá mądrego/
12:
Cżyni ſyná cnotliwego:
13:
Dobrzeć dzieći pámiętáią/
14:
Co ich rodzicy dziáłáią.
15:
Niedbay o to cżegoć wie=
16:
dzieć nie dano.
17:
Myſz w dom kowálſki wbieżáłá:
18:
Pożywieniá tám ſzukáłá:
19:
A iednoż piłę nálázłá/
20:
Ktorą ſwymi zęby gryzłá/
21:
Rzekłá piłá álbo ſzáleieſz/
22:
Iż mie zęby zwyćiężyć chceſz:
23:
Niewieſz iż táką twárdość mam/
24:
Y z żelázá mąkę dziáłam.
25:
Swym gryźienim mnie nie ſzko=
:
(dziſz/
26:
Swoie zeby iedno káźiſz:
27:
Miękſzey rzecży ſobie ſzukáy/
28:
A o mię ſie nie pokuſzay.
29:
¶ Tácyć ſą co ſie gadáią/
30:
Táiemnic Boſkich bádáią:
31:
Sámi ſobie rozum káżą/
32:
Iż więc potym bez wſtydu łżą.
33:
Nieopátrzná Szcżodrotá.
34:
Siekierá o to ſie troſkáłá/
35:
Iż toporzyſká nie miáłá.
36:
Nie mogłá pożytku dziáłáć/
37:
Iż iey nie było zacż trzymáć. | Więc |
kolumna: b
1:
Więc cżłowieku porádziłá/
2:
By tey ſromoty pozbyłá:
3:
Iżby láſá o to prośił/
4:
Aby mu drzewá pożycżył.
5:
Lás ſwey ſzkodzie nie zrozumiał/
6:
Cżłowiekowi toporzyſko dał:
7:
On więc śiekierę náſadził/
8:
A wiele láſá pogłádził.
9:
A gdy ſwoię ſzkodę widział/
10:
Lás ſamże ná ſie nárzekał:
11:
Samem ſie ná ſie przycżynił/
12:
Iżem łatwie świebodzien był.
13:
¶ Coćby tobie miáło ſzkodzić/
14:
Niechćieyże w tȳ świebodzien być:
15:
A z kimby wielką ſpráwę miał/
16:
Pátrz by mu nic naprzod nie dał.
17:
Niewoley ſie chronić.
18:
Wilk ze pſem w gáiu ſie zetkał/
19:
A wdzięcżnie ſie z nim przywitał:
20:
A támo ięli rozmawiáć/
21:
O ſwych żywoćiech powiedáć.
22:
Pátrząc ieden ná drugiego/
23:
Rzekł wilk widząc pſá tłuſtego:
24:
Bá bráćie pśie głádką maſz śierść/
25:
Muśiſz ty mieć doſtátek ieść:
26:
Pies mu zá ty ſłowá oddał/
27:
Bráćie wilku by to wiedział:
28:
Dobrzeć ſie ten záwżdy miewa/
29:
Ná kogo pan łáſkaw bywa.
30:
W nocy ná złodzieie ſzcżekam/
31:
Szkody w domu nie dopuſzcżam:
32:
Tám legam ná miękkiey ſłomie:
33:
Z pánem mieſzkam w iednȳ domie.
34:
Słyſząc to wilk ku pſu rzecże/
35:
Maſz cżyſty byt ná tym świećie:
36:
Proſzę niechay z tobam mieſzkam/
37:
A wiecżne towárzyſtwo mam. | Pies |
strona: R2
kolumna: a
1:
Pies rzekł/ temumći ia też rad/
2:
Iednáko zemną będzieſz iadł:
3:
Y poſpołu tákież legáć/
4:
A otrzedzia domu ſtrzegáć:
5:
A gdy ſie táko zwolili/
6:
A obá ſpołem chodzili:
7:
Wilk pśią ſzyie gołą vźrzał/
8:
A o to pſá táko pytał:
9:
Bráćie pśie co to więc dziáłáſz/
10:
Iż ná ſzyi śierzći nie maſz/
11:
On rzekł/ wrzeciądz ná niey mie=
:
(wam/
12:
Ná káżdy dzień ná nim ſtawam.
13:
Ale też niedbam nic o dzień/
14:
Kiedyżem w nocy świebodzien:
15:
Chodzę ſobie gdzie mi ſie widzi/
16:
Kożdy ſie mnie złodziey wſtydzi.
17:
Rzekł wilk wolę ia chudym być:
18:
Niż wrzećiądz ná ſzyi nośić.
19:
Więc przeto bych ſie náiadał/
20:
W táką bych ſie niewolą dał:
21:
Bogátſzyć ieſth wolny nędznik/
22:
Niżli bogáty niewolnik:
23:
Bowiem świebodny wſzyſtko ma/
24:
Niewolny ſam śiebie ſtrada.
25:
Miłaćiem ieſt rzecż zwoleńſtwo
26:
Nie ćięſzkie w nim y vboſtwo:
27:
Nic nie ſmákuie w niewoli/
28:
Kiedy wrzećiądz ſzyię goli.
29:
¶ Nie dam ia ſwoiey świebody/
30:
Zá miáſtá áni zá grody.
31:
Złoto mi iey nie przepłáći/
32:
To ieſt nieſzcżeſny kto ią ſtráći.
33:
Wſzyſcy prze niezgodę trá=
34:
cą świebodę.
35:
Rádziły ręce z nogámi/
36:
Co ten brzuch cżyni nád námi:
37:
Nie prácuie nic áni robi/
38:
Wſzyſtki rzecż ſobie ſobi.
39:
A záwżdy leży w pokoiu/ kolumna: b
1:
Nie zna źimná áni znoiu.
2:
A co kolwiek wyrobimy/
3:
To im wſzyſtko potrawimy.
4:
Ale co więc vdziáłaymy/
5:
Od tychmiaſt mu nic nie daymy:
6:
Niechay ſie náucży pośćić/
7:
Albo rowno z námi robić:
8:
A więc táko vdziáłáły/
9:
Brzuchowi nic ieść nie dáły:
10:
On gdy w ſobie iuż nic nie miał/
11:
Do ręku o pomoc wołał.
12:
Ale ony nie ſłucháły/
13:
O wołánie nic niedbáły.
14:
On cżęſte prośby powtarzał/
15:
Kiedy bárzo od głodu mdlał.
16:
A gdy ręce ták niedbáły/
17:
Iuże też ſámy truchláły:
18:
W brzuchu było ćiepłá máło/
19:
Zywotá iuż vbywáło:
20:
Cżłonki ſie pocżęły lękáć/
21:
Brzuchowi ieść chćiáły dáwáć:
22:
Ale cżáſu zámieſzkáły/
23:
Iuż były śiły vſtáły.
24:
Więc wſzyſtko człowiecże ćiáło/
25:
Prze niezgodę ieſt zniſzcżáło:
26:
Iż cżłonkowie wſporni byli/
27:
Swego brzuchá nie karmili.
28:
¶ Zadny w ſobie nie ma doſyć/
29:
A muśi też z innymi być.
30:
Rozumieyćie ludziey potrzebie/
31:
A zwłaſzcżá kożdy dla ſam śiebie.
32:
Lákomego nie vżywieſz.
33:
Máłpá gdy liſzkę widziáłá/
34:
A oná ogon wielki miáłá:
35:
A v niey go nie było nic/
36:
Nie miáłá cżym dupy zákryć. | R ij | Więc |
strona: R2v
kolumna: a
1:
Więc tedy k niey przyſtąpiłá/
2:
Lágodnie v niey prośiłá:
3:
Miłá śioſtro coć po zbytku/
4:
Niemaſz z niego nic pożytku:
5:
V ćiebie ieſt wielki ogon/
6:
Do ſámey źiemie rozćiągnion:
7:
Vdziel mi go połowicę/
8:
Bych zákryłá ſwą grzeſznicę.
9:
Coć po tákowey długośći/
10:
Iż ći przydawa ćięſzkośći:
11:
Y rychleyby vćiekáłá/
12:
By nie táko długi miáłá.
13:
Liſzká iey odpowiedziáłá/
14:
Nie będzieſz nic śioſtro miáłá:
15:
Aby mi miał zádek vrwáć/
16:
Niechcę go ia nikomu dáć.
17:
Nie cżuięć żadney ćięſzkośći/
18:
Niemać też zbytniey długośći/
19:
Mnieć ſie widzi ogon máły/
20:
Muśić zoſtáć przy mnie cáły:
21:
¶ Wieleć ſie zda łákomemu/
22:
Cżymby pomogł vbogiemu:
23:
Przetoż iż zbytku nie znáią/
24:
Máło w cáłym świećie máią.
25:
Zli po śmierći nie odpocżną
26:
Kramarz z kramem ná targ iá=
:
(dąc
27:
Bieżał nic nie oppocżywáiąc:
28:
A przetoż oſłá kijem bił/
29:
By ſie w drogę rychley śpieſzył:
30:
A gdy ſie bárzo zmordował/
31:
Nędzny ośieł śmierći żądał:
32:
A iuż ále rádniey zginę/
33:
Za po śmierći odpocżynę:
34:
Aleć wżdy nie odpocżywał/
35:
Y po śmierći nędzę ćierpiał:
36:
Z ſkory Bęben vdziáłano/
37:
Y záwżdy weń kołátano. | Ci kto= |
kolumna: b
1:
Ci ktorzy niecnie dziáłáią/
2:
W śmierći koniec pokłádáią:
3:
Choćia z tego świátá zginą/
4:
Ná wieki nie odpocżyną.
5:
Pilność goſpodárſka.
6:
Ielen przede pſy vćiekał/
7:
A nie widząc gdzie ſie dzieć miał:
8:
Do ſkocżego chlewá wbieżał/
9:
By miedzy woły vleżał.
10:
Oni mu nie odmawiáli/
11:
Ale go ták wyſtrzegáli:
12:
Lepiey ſie było w leśie kryć/
13:
Támby mogł prześpiecżnieyſzy być
14:
Bo iedno goſpodarz przydzie/
15:
A w chlewie ćię známi naydzie:
16:
Nikakiey ſie nie wyprośiſz/
17:
Gárdłem to zápłáćić muśiſz.
18:
On rzekł/ á wſzák bliſko iuż noc/
19:
A táć mi ma wiele pomoc:
20:
Niechay tu máło przeleżę/
21:
Potym do láſá pobieżę.
22:
Oni tám go zátáili/
23:
Siánem rogi przyłożyli:
24:
Y ſługá ien im przydawał/
25:
Ieleniá támo nie widział.
26:
Ieleń ſie z tego weſelił/
27:
Iże ſie táko vtáił:
28:
Aż mu rzecże co ſtárſzy woł/
29:
Proznoś gośćiu ieſzcże weſoł.
30:
Sługá ſie tobą omylił/
31:
Iże tego nie pilen był:
32:
A przydzieli ſam goſpodarz/
33:
Tu ſie przed nim nie záchowaſz.
34:
Pilnieyći ſwey rzecży pátrzy/
35:
Do káżdego kątá náźrzy:
36:
Nie wádzić mu iż ták dbáły/
37:
Bo ma z tego zyſk niemáły. | Goſpo= |
strona: R3
kolumna: a
1:
Goſpodarz przydzie bákáiąc/
2:
W kożde iáſli náglądáiąc:
3:
Rogi ſie nie zátáiły/
4:
Przez śiáno ſie wyſzcżyniły.
5:
Goſpodarz kiedy ie vźrzał/
6:
Ná cżeladź rychło záwołał:
7:
By ode drzwi záſtąpili/
8:
Ieleniá támo zábili.
9:
¶ Zle ieſt być bárzo beśpiecżnym/
10:
Miedzy ludem nieznáiomym:
11:
Bo ácż ſie z dobrymi zgodziſz/
12:
Przed chytrym ſie nie wyśiedziſz.
13:
Trudno przeſtáć/ kto ná=
14:
wyknie łápáć.
15:
Lew ſie niegdy polepſzyć chćiał/
16:
By dobrą ſławę otrzymał:
17:
Y niechćiał iuż mięſá iádáć:
18:
Chcąc zá grzechy pokutowáć.
19:
Dawny go zwycżay zwyćiężył/
20:
Iż ſie był mięſu náłożył:
21:
Nie mogł w tym zakonie zetrwáć/
22:
Iął ſie z nowu źwierząt śiepáć.
23:
Ale iżby ſwą złość przykrył/
24:
Táki obycżay wymyſlił:
25:
Do ſwey iámy źwierząt wzywał/
26:
A kożdego zwłaſzcżá pytał:
27:
Z mego gárłá coć ſie widzi/
28:
Ieſli pachnie álbo śmierdzi:
29:
Tám więc káżdy odpowiedział/
30:
Iáko kto nalepiey vmiał.
31:
Więc ći ktorzy prośći byli/
32:
Práwą mu prawdę mowili:
33:
Krolu bárzo ſmrodem dychaſz/
34:
Albo nie zdrowę płuce maſz.
35:
On ſie oto bárzo gniewał/
36:
Vbogie źwierzę rozerwał:
37:
Rzekąc: śmiele zemną gadaſz/
38:
Pocżeſnośći ku mnie nie maſz. kolumna: b
1:
Drudzy choćia pochlebiáli/
2:
Wonne vſtá powiádáli.
3:
Wſzákoż iáko pochlebniki:
4:
Tedyż poiadł ony wſzyſtki.
5:
Máłpá kiedy to widziáłá/
6:
A vſt lwowych powoniáłá:
7:
Boiąc ſie áby nie zbłądziłá/
8:
Táko ſie ieſt wymowiłá:
9:
Ná wonić ſie teras nie znam/
10:
Bo wielką rymę w nośie mam:
11:
Nie rácż twa miłość dziwowáć/
12:
A inego o to ſpytáć.
13:
Lew nie máiąc k niey przycżyny/
14:
Wymyſlił obycżay inny:
15:
Iákoby wżdy mięſem żyw był/
16:
Rzkomo ſie chorym vcżynił.
17:
A gdy go lekarz oglądał/
18:
W iedzeniu mu obycżay dał:
19:
Aby iadł mięſo nalekſze/
20:
Ktoreby mu było zdrowſze:
21:
On rzekł/ máłpá ieſtći chutna/
22:
Podobnoć lekkie mięſo ma:
23:
Y sſtáło ſie iáko lew chćiał/
24:
Zadny ſie nie wymędrował.
25:
¶ Tákoć źli Pánowie cżynią/
26:
Y niewinnego obwinią:
27:
A łatwie naydą przycżynę/
28:
By z niego zięli pálerzynę.
29:
Swe grzechy śmiechy.
30:
Wilk niegdy k Rzymu ſie ſpieſzył
31:
A zaby ſie tám polepſzył:
32:
Wżdy pokuſzę tey świątośći/
33:
Za pozbędę ſwoich złośći.
34:
A liſzká też tym vmyſłem/
35:
Tedy tez ſzłá w drogę ze pſem.
36:
Oſłá w towárzyſtwo máiąc/
37:
O pokućie rozmawiáiąc.| R iij | Owa ſię |
strona: R3v
kolumna: a
1:
Owa śię z wilkiem potkáli/
2:
Y tám ſobie ręce dáli:
3:
Ieden drugiego przywitał/
4:
Pytáiąc iákoby śię miał.
5:
Iuż poydziemy w drogę śpieſzno/
6:
Nie będzie nas táko teſzno:
7:
Abowiem w dobrey drużynie/
8:
Niewiedzieć gdy cżás przeminie.
9:
Ale wilk gdy oſłá vźrzał/
10:
Wielką ſkruchę ku niemu miał:
11:
Myśląc o iego zbáwieniu/
12:
Iż miał żądzą ku iedzeniu.
13:
Y weſtchnąwſzy iął ták mowić/
14:
Kożdy ktory chce zbáwion być:
15:
Spowiedź naprzod ma vdziáłáć/
16:
A ſwych śię grzechow pokáiáć.
17:
Tákoć y drudzy dziáłáią/
18:
Choćia grzechow nie przeſtáią:
19:
My też ná ich wzor dziáłaymy/
20:
Tu ſwe dzieie powiádaymy.
21:
Powiáday pśie coś pocżynił/
22:
A ieſlibyś w cżym przewinił:
23:
Iżby tu odpokutował/
24:
A ſumnienie beśpiecżne miał.
25:
Pies rzekł z wielkiey pokory/
26:
Wſzedłem niegdy do komory/
27:
Támem cáłe ſádło złokał/
28:
Bom iednego doworę miał.
29:
Rzekł wilk/ kiedy nie zámkniono/
30:
Práwieć tego dopuſzcżono:
31:
Nikęſá winien nie będzieſz/
32:
Gdzie nie zámkną iż tám wnidzieſz.
33:
Więc też liſzká ięłá mowić/
34:
Cożem złego miáłá cżynić:
35:
Kuryćiem niegdy iadáłá/
36:
Alem k nim przycżynę miáłá.
37:
Kiedym z láſá wychodziłá/
38:
Ieſli im to krzywdá byłá: | Wſzytki |
kolumna: b
1:
Wſzytki więc ná mię gdakáły/
2:
Złodzieyką mię názywáły.
3:
Potym liſzkę wilk rozgrzeſzył/
4:
Y ſamćibych nie lepſzy był:
5:
Cżemu ná kogo wołáią/
6:
A ięzyká nie wśćiągáią.
7:
Y mnieć śię też to przygodziło/
8:
Niewiem by więc z grzechem było:
9:
Kobyłá gdy mię vźrzáłá/
10:
Z źrzebiećiem zá mną bieżáłá.
11:
Támem ie więc pourażał/
12:
Ledwie ſámey ogon zoſtał:
13:
Muśiałem się tako bronić/
14:
Nie mogłem im inácżey zbyć.
15:
Liſzká rzecże/ toć grzech máły/
16:
Cżemu zá tobą biegáły:
17:
A dobrze żeś śię obronił/
18:
Snadź by tám był żywotá zbył.
19:
Potym więc ośieł nieborak/
20:
Iął powiádáć iáko proſtak:
21:
Iać ná śię ćięſzką pracą mam/
22:
Y grzechowći nie pámiętam.
23:
Iednoćiem ſnadź w tym vgrze=
:
(ſzył/
24:
Gdym do młyná wory nośił:
25:
Chłopum z botá wyrwał wiecheć/
26:
Iż mi śię chćiáło bárzo ieść.
27:
Nátychmiaſt nań wilk záwołał/
28:
Zły nędzniku coś vdziáłał:
29:
Otoś tym cżłowieká zábił/
30:
Bo ná on cżás wielki mroz był.
31:
A y mybyſmy zgrzeſzyli/
32:
Byſmy tego nie pomśćili:
33:
Więc śię nań wſzyſcy rzućili/
34:
Niewinnego vmorzyli.
35:
¶ Zlić ſwe grzechy nizacż máią/
36:
A wielbłądy przyłykáią:
37:
Ale komor vbogiego/
38:
Vcżyni v nich winnego. | Wilk |
strona: R4
kolumna: a
1:
Wilk wełniſty/ złodziey iſty.
2:
Wilk ná śię owcżą ſkorę wdział/
3:
Y pokorną poſtáwę miał:
4:
Tákoż śię między owce wkradł/
5:
Táiemnie ich wiele poiadł.
6:
Potym więc páſterz obacżył/
7:
Zdrayce w owcżey ſkorze łucżył:
8:
A nátychmiaſt go vchwyćił/
9:
Swey śię ſzkody nád nim pomśćił.
10:
Bowiem ná drzewie wyſokim/
11:
Obieśił go ná kaźń wſzytkim:
12:
Aby nań drudzy pátrzáli/
13:
Iego śię dziáłá wyſtrzegáli.
14:
Ludzie kiedy to widzieli/
15:
Ná dziw śię wſzyſcy zbieżeli:
16:
Pytáiąc przecż to vdziáłał/
17:
Iż táko owcę vwiązał?
18:
On im rzekł/ łatwia przycżyná/
19:
Iż mi byłá bárzo winná:
20:
Páſterzomći owcą byłá/
21:
A wilcże ſkutki pełniłá.
22:
¶ Tákieżći w Bożey Owcżárni/
23:
Są wilcy ſzárzy y cżarni:
24:
Wilcżą śierść wełną przykryli/
25:
Aby ták rychley zdrádzili.
26:
Złodziey domowy/ nieprzy=
:
iaćiel práwy.
27:
Páſterz niegdy pſá ſwego miał/
28:
Ktorego domá vchował:
29:
Potym mu owce polećił/
30:
Aby ich záwżdy pilen był.
31:
On gdy ták zá nimi chadzał/
32:
Niegdy też więc owcę śniadał
33:
Páſterzowi śię ták zdáło/
34:
Iżby ſtádá vbywáło.
35:
Pocżął tedy owce licżyć/
36:
Nie mogł mu śię pocżet tráfić: | Y nátych= |
kolumna: b
1:
Y nátychmiaſt śię domniemał/
2:
Iże przez pſá tę ſzkodę miał.
3:
A iąwſzy go chćiał ij zábić/
4:
On k niemu iął táko mowić:
5:
Co będzieſz miał zá cżeść z tego/
6:
Iż mię zgubiſz ſługę ſwego:
7:
A lepiey by wilká zábił/
8:
Boć więcey ſzkody pocżynił:
9:
Y gwałtem ći śię przećiwia/
10:
A o twoię przyiaźń niedba.
11:
On mu rzekł/ á tymeś gorſzy/
12:
Y niż wilk śmierći godnieyſzy:
13:
Bo wżdy on mnie iáwnie ſzkodził/
14:
Iż iáwnym nieprzyiaćielem był.
15:
A ty będąc mym domowym/
16:
Vchowány chlebem moim:
17:
Iżeś śię śmiał zdrády ważyć/
18:
Przetoż ćię mam ſpráwnie zábić.
19:
¶ Gorſzy ieſt zdraycá domowy/
20:
Niżli nieprzyiaćiel iáwny:
21:
Tego śię niegdy wyſtrzeżeſz/
22:
Owego nigdy nie możeſz.
23:
Nierownemu vſtąp ko=
24:
żdemu.
25:
Báran chodząc przed owcámi/
26:
Potrząſał cżęſto rogámi:
27:
Iż bárzo cżoło twárde miał/
28:
Wſzytki ine ſwaki zbijał.
29:
A gdy táko vporny był/
30:
Zadny mu śię nie przećiwił:
31:
Tym zwyćięſtwem táko ſpyſzniał/
32:
Bykowi śię przećiwić śmiał.
33:
Więc śię ná byká zábieży/
34:
W cżoło mu ſwym łbem vderzy:
35:
Ale odpadł áż ledwy wſtał/
36:
Idąc záśię wielmi lutał. | Jákożem |
strona: R4v
kolumna: a
1:
Iákożem ia ſzalony był/
2:
Iżem śię o nierownie kuśił:
3:
Rowienemli ia bykowi/
4:
Nieſtotyż mnie nędznikowi.
5:
¶ Rad záwżdy omiń mocnego/
6:
Nie przećiw śię śile iego:
7:
Niechać też ſwe grozy płodzi/
8:
Zwłaſzcżá gdy tobie nie ſzkodzi.
9:
Wdowy zá mąż gotowy.
10:
Wdowá rychło po pogrzebie/
11:
Vteſkniłá ſámá ſobie:
12:
A zá mąż idź wolą miáłá/
13:
Iedno iże śię ſromáłá.
14:
Wſtydáiąc śię vrągánia/
15:
Y ludzkiego obmawiánia:
16:
Iákie więc ony ćierpiáły/
17:
Drugie ktore śluby bráły.
18:
Kmotrá iey gdy to bacżyłá/
19:
Iże śię przeto ſmęćiłá:
20:
Nie kazáłá śię iey troſkáć/
21:
A obmowy ludzkiey niedbáć.
22:
Nietrwáleć pry ludzkie gminy/
23:
Dziś w nich ten ſłuch iutro iny:
24:
Ieſli dwá kroć co widáią/
25:
Po trzećie o to niedbáią.
26:
A chceſzli tego práwie doznáć/
27:
Bárzoć to łatwie vdziáłáć:
28:
Każy oſłá vźielenić/
29:
Iutro go po miáſtu wodzić.
30:
Názáiutrz gdy oſłá vźrzeli/
31:
Ludzie śię k niemu zbieżeli:
32:
Bárzo śię mu dziwowáli/
33:
Iż tákiego nigdy nie widáli:
34:
A gdy tákież dniá wtorego/
35:
Wodzon ośieł y trzećiego:
36:
Iuż śię mu nie dziwowano/
37:
Ale áni nań pátrzano. | Zátym |
kolumna: b
1:
Zátym kmotrá rzekłá wdowie/
2:
Porozumieyże ludzkiey mowie:
3:
Bo iáko temu oſłowi/
4:
Táko też twemu ślubowi.
5:
Wſzyſcy śię będą dziwowáć/
6:
A cáły dzień o nim gádáć:
7:
Wtorego dniá ſzmer vśiędzie/
8:
A trzećiego iuż nie będzie.
9:
Oná iáko iey rádziłá/
10:
Nátychmiaſt ták vcżyniłá:
11:
Máło ſromu przecierpiáłá/
12:
A potym więc mężá miáłá.
13:
¶ Mnogie Pánie iż ſrom máią/
14:
W dawney cnoćie łatwie trwáią:
15:
Aby im źle nie rádziły/
16:
Do końcáby ſtałe były.
17:
Bez przycżyny/ nie mie=
18:
way dziedziny.
19:
Szcżuká będąc w rzece iedney/
20:
A nie máiąc ſobie rowney:
21:
Wſzytkim rybom pánowáłá/
22:
A od nich cżeść wielką miáłá.
23:
Aż śię więc w pychę podnioſłá/
24:
Gdyżem ták kraſna vroſłá:
25:
Godnámći páńſtwá więtſzego/
26:
Podług rządu ſtadłá mego.
27:
A gdy iuż rzekę vzgárdziłá/
28:
A w morze śię pokuśiłá:
29:
Nie nádáło śię iey morze/
30:
Wnet ią tám nápádło gorze.
31:
Delfin ktory tám pánował/
32:
Iáko ſkoro ſzcżukę vźrzał:
33:
Nátychmiaſt śię zá nią rzućił.
34:
Y máło iey nie vchwyćił.
35:
Támo w wielkim ſtráchu byłá/
36:
Ledwie do rzeki tráfiłá:
37:
A dopiero więc poznáłá/
38:
Iáko głupie vdziáłáłá. | Kto |
strona: S
kolumna: b
1:
¶ Kto ma ze cżćią godne mieyſce/
2:
A więtſzego pokuśić chce:
3:
Ten ſie rozumem nie rządzi/
4:
W ſwoiey ſpráwie bárzo błądzi.
5:
Gdy zły kogo chwali/
6:
ſobie gali.
7:
Liſzká gdy ią pśi śćigáli/
8:
Y máło iey nie zganiáli.
9:
Niewiedząc iáko miáła zbyć:
10:
Táko ku nim ięła mowić:
11:
Cżemuſz mię táko gonićie/
12:
Wſzák mięſá mego nie iećie:
13:
Ono vgońćie záiącá/
14:
Bárzoć ſmácżny zá gorącá.
15:
Pśi iey rády poſłucháli/
16:
Zá záiącem ſie vdáli.
17:
Ale y on im więc vwiał/
18:
Dobrą ná ſie pogodę miał.
19:
Trzećiego dniá potym záiąc/
20:
Vźrzawſzy liſzkę biegáiąc:
21:
Rzekł iey zdrádnieś vcżyniłá/
22:
Ześ ná mię pſy pobudziłá.
23:
Rzekłá liſzká dziwny wzor maſz/
24:
Kto ćię chwali nań ſie gniewaſz:
25:
O cożby temu vcżynił/
26:
Ktoryby ćię ieſzcże gánił:
27:
¶ Naydzieſz coś chwali obłudnie/
28:
A źle myſląc mowi cudnie:
29:
Aleć zły gdy kogo chwali/
30:
Ná ſwoyći młyn wodę wáli.
31:
Zoná rźadko bez gomoná.
32:
Młodzienieć ſie był ożenił/
33:
A o tymże wſzyſtko pilił.
34:
Iż żonę bárzo miłował/
35:
Wcżás iey záwżdy vdziáłał.
36:
A gdy ták bárzo prácował/
37:
Z prześilenia táko zemdłał: | Vmárłe= |
kolumna: b
1:
Vmárłemu podobien był/
2:
Szcżury/ blády/ ledwy chodził.
3:
Y wyſzedł niegdy ná ſłońce/
4:
A śiedział ſobie ná łące.
5:
Słyſzał iż łowcy wołáią/
6:
Zá wilkiem pſom potukáią.
7:
Wſzákoż go nie vgonili/
8:
Do domu ſie náwroćili:
9:
On niemocny gdy to widział/
10:
Pilnie łowcow o to pytał:
11:
Alboć pśi leniwi byli/
12:
Iż wilká nie vgonili.
13:
Wilk pry owa pretko biegał/
14:
Ieden mu z nich odpowiedział.
15:
Y mowił k nim on młodzieniec/
16:
Owſzeykić ten wilk nie leniec:
17:
A muśić być nie żonáty/
18:
Gdy táko biega przed chárty.
19:
Bowiem by ſie był ożenił/
20:
Ledáć by go pies vgonił.
21:
¶ Kożdyć po żenie ſkromnieyſzy/
22:
By przedtym był nabuynieſzy.
23:
Pokuś ſłowy/ niż śięgnieſz
24:
do głowy.
25:
Stárzeć niegdy ſtrzegł ogrodá/
26:
By mu w nim nie byłá ſzkodá:
27:
Ale kiedy ſie rozdrzemał/
28:
Wſzedł młodzieniec iábłká mu r=
:
(wał/
29:
Aż go potym vźrzy ſtárzec/
30:
Ale niewiedząc co mu rzec:
31:
Prośił by drzewá nie łamał/
32:
A co iuż wźiął by wtym doſyć miał
33:
On iż ták wyſoko śiedział/
34:
Nie bárzo o iego mowę ſtał:
35:
Stárzec ázaby go mogł zbyć/
36:
Chćiał wſzyſtkiego pierwey ſkuśić. | S | Ták |
strona: Sv
kolumna: a
1:
Ták pry mądrzy powiádáią/
2:
Iż ſłowá wielką moc máią:
3:
Aleć ten chłop ſłow niechce dbáć/
4:
Muſzę też źiela ſkoſztowáć.
5:
Y pocżął więc tám trawę rwáć:
6:
A nań táko wzgorę miotáć:
7:
On ſie z ſtárego náśmiewał/
8:
Y ſzalonym go názywał:
9:
Więc ſtárzec nábrał kámienia/
10:
Gdy niedbaſz zioł ni mowienia:
11:
Ieſzcże ćię wſkuſzę tą drogą/
12:
Za kámienie co pomogą.
13:
Y iał nań kámienim miotáć/
14:
On przed tym pocżął vćiekáć:
15:
Pokuſy mu nie wádziły/
16:
Chłopá z ſádu wypędziły:
17:
¶ Mądryć wſzyſtkiego pokuśi/
18:
Pierwey niżli broń wźiąć muśi:
19:
A nie ieſt prętki ku mſzcżeniu/
20:
Ma wſzelką rzecż ná bacżeniu.
21:
Ktho nie ma co dáć/ muśi
22:
v drzwi ſtać.
23:
Kmieć vbogi gdy ſpráwę miał/
24:
Ku rzecżnikowi przyſtępić chćiał:
25:
Iżby mu nieco porádził/
26:
Aby łatwie ſámpierzá zbył.
27:
Przyſzedł we drzwi zákołátał/
28:
Iż tám pierwey cżęſto bywał.
29:
Dufáiąc ſtárey przyiaźni/
30:
Chćiał wnić támo bez boiáźni.
31:
Więc gdy pocżty nie widziano/
32:
Z gory mu odpowiedziano:
33:
Terazći pan niedośpieſzen/
34:
Przyidzieſz potym ná inſzy dzień.
35:
A gdy táko cżęſto chadzał/
36:
Nigdy ná cżás nie vgadzał:
37:
Aż ſie przycżyny dowćipił/ | Potym |
kolumna: b
1:
Potym táko głupi nie był.
2:
Ale wźiął cielcá tłuſtego/
3:
Szedł do domu rzecżnicżego.
4:
A przyſzedzy przed dzwiámy ſtał/
5:
Scżypiąc ćielcá áby wrzeſzcżał:
6:
To gdy z domu obacżono/
7:
Nátychmiaſt mu otworzono:
8:
Rzecżnik więc kmiotká przywitał/
9:
Y k niemu ſie ochotnie miał:
10:
On obroćiwſzy ſie k ćielęćiu/
11:
Dziękuięć ia twemu ſzcżeściu:
12:
Dla ćiebieć me ćielątko/
13:
Puſzcżono mię táko prętko.
14:
¶ Kiedy przyidzieſz gdzie zámknio=
:
(no/
15:
A chceſz aby ćię wpuſzcżono:
16:
Miey záiącá álbo ćiećierzą/
17:
Sámy śie więc drzwi otworzą.
18:
Pierwey poznay/ pothym
19:
przyiaćielá wybieray.
20:
Lew gdy iuż ſtałe látá miał/
21:
Przyiaćioł ſobie nábywał.
22:
Mnodzy k niemu przyſtawáli/
23:
Zaby mu ſie ſpodobáli.
24:
On ich obycżáie mierzył/
25:
Pátrząc komu by ſie źwierzył:
26:
Dobrze ſie ná to rozmyſlał/
27:
Iżby potym nie żáłował.
28:
Aże więc z mnoſtwá onego/
29:
Wieprzá wybrał iedynego:
30:
Puśćiwſzy go do łożnice/
31:
Obiáwił mu táiemnice.
32:
Inni kiedy to widzieli/
33:
Wieprzowi tego zaźrzeli:
34:
Widział ſie ſtadłá wielkiego/
35:
Y niegodzien mieyſcá tego.
36:
Lew widzącto ich ſzemránie/
37:
Y ſzalone domniemánie: | Wſzyſt= |
strona: S2
kolumna: a
1:
Wſzyſtkim przycżynę powiedział/
2:
Cżemu wieprzá ſobie obrał.
3:
O wy co wieprzowi zaźrzyćie/
4:
Vrodzenia w nim pátrzyćie:
5:
Głupi dowćip w ſobie maćie:
6:
Y ná cnoćie ſie nie znaćie.
7:
Acżkolwiek wam rodzay świni/
8:
Zda ſie niżſzy niżli iny:
9:
Wſzákże on wſzyſtkę cnotę ma/
10:
Iże przyiaźń práwie chowa.
11:
A zá krzywdę namnieyſzego/
12:
Nie lutuią gárłá ſwego.
13:
Sąć wierni przyiaćielowi/
14:
Y w ogień znim iść gotowi.
15:
A gdyż wieprz ieſt z tey drużyny:
16:
Wiernieyſzyć niż ktory inny.
17:
Przeto godzien przyiaźni mey/
18:
Dla wrodzoney cnoty ſwey.
19:
¶ Nie z bogactw áni z ſláchectwá
20:
Trzebá pátrzyć pzryiaćielſtwá.
21:
Ale ze cnoty wrodzoney/
22:
Y rozumem ozdobioney.
23:
Kto złemu wyknie/ cżęſto
24:
łáknie.
25:
Komor źimie kiedy vmarzł/
26:
Y coby iadł iuż nie nálazł:
27:
Do pcżoł ſie nędznik pokuśił/
28:
Zaby żywnośći vprośił.
29:
A zá to im obiecował/
30:
Ieſliby v nich pomieſzkał:
31:
Ich dzieći vcżyć piſkánia/
32:
Gędźby y wſzego śpiewánia.
33:
Tedy mu rzekłá iedná pcżołá/
34:
Złać komorze twoiá ſzkołá/
35:
Wſzyſcy twoi vcżniowie/
36:
Muſzą być záwżdy nędznikowie.
37:
Myć ſwoie dzieći vcżymy/ | Co im |
kolumna: b
1:
Co im pożytecżno wiemy:
2:
Prace/ miáry/ áby miały/
3:
Indzie chlebá nie żebráły.
4:
¶ Tego ſyná każy vcżyć/
5:
Coć mu może z pożytkiem być/
6:
Niechay ſie pracy náłoży/
7:
Táć go nigdy nie zuboży.
8:
V mądrego niemáſz nic
9:
zbytniego.
10:
Lew ſie niegdy z orłem wádził/
11:
A o wielkiey walce ſzmer był:
12:
A ták śilne woyſko zebrał/
13:
By przećiw ptakom boiował.
14:
Pan Niedźwiedź był woiewodą/
15:
Swoią ogroźną vrodą.
16:
Kiedy iuż huffy ſzykował/
17:
Oſłá z záiącem brákował.
18:
Y rádził ſie ze lwem o nich/
19:
Y co mamy po tákowych.
20:
Ośiełćiem bárzo leniwy/
21:
Záiąc záſię boiáźliwy.
22:
Lew rzekł/ Pánie Woiewodá/
23:
Wſzyſcyć dobrzy gdzie ieſt zgodá:
24:
Y tym vrzędy naydziemy/
25:
A dobrze ie rozgodzimy:
26:
Ośieł iż głoſu grubego/
27:
Mamy trębácżá dobrego:
28:
Záiąc pobieży w poſelſtwie/
29:
Bowiem ſkacże bárzo cżerſtwie.
30:
¶ V Woiewody mądrego/
31:
W woyſzcże niemáſz nic zbytniego.
32:
Kożdemućiem vrząd naydzie/
33:
Iż wżdy pożytecżen będzie.
34:
Zli gdy ſie wádzą/ dobrym
35:
pokoy dádzą.
36:
Iáſtrząbowie gdy ſie zwádzili/
37:
Vpornie walkę tocżyli: | S ij | Záwżdy |
strona: S2v
kolumna: a
1:
Záwżdy śię z ſobą bijáli/
2:
Inym ptakom pokoy dáli.
3:
Gołębie gdy to widzieli/
4:
Lutość nád ich ſzkodą mieli:
5:
Swe poſły do nich poſłáli/
6:
A zaby ie poiednáli.
7:
Owa gdy śię zgodá sſtáłá/
8:
A wſzędy walká przeſtáłá:
9:
Szkody ſobie opráwili/
10:
Przyiaćielmi zaś ſobie byli.
11:
A wſzákoż więc oná zgodá/
12:
Inym ptakom byłá ſzkodá/
13:
Bo ſpiknąwſzy śię iáſtrzębie/
14:
Záwżdy morzyli gołębie.
15:
Ktorzy pozdno żáłowáli/
16:
Szalenieſmy vdziáłáli:
17:
Zeſmy złe ptaki zmierzyli/
18:
A ſobie śmierć náſtroili.
19:
¶ Siey niezgody miedzy złymi/
20:
A niechćiey mieć ſkłádu z nimi:
21:
Pokićiem śię ſámi iedzą/
22:
Poty dobrym pokoy dádzą.
23:
Iunoſza ogień w ſwoy
24:
dom wnaſza.
25:
Mężá ktory śię ożeniał/
26:
Drużbá iego táko pytał:
27:
Wiem iż mi to łatwie powieſz/
28:
Bo temu dobrze rozumieſz:
29:
Co to známię známionuie/
30:
Iż gdy kto żonę poymuie:
31:
A idzie z domu do oycá/
32:
Bywa iey podáná świecá:
33:
Aż przyſzedſzy ku mężowi wdom/
34:
Podziękował przyiaćielom:
35:
Pierwey niż wſtąpi ná łoże/
36:
Drugą świecę od ſwey záżże. | On mu |
kolumna: b
1:
On mu/ toć śię ták wykłáda/
2:
Ogień ktory Cżeść dziewce da:
3:
Rad go z ſwego domu pozbył/
4:
Do mnie wnieśion by mię palił.
5:
¶ Cżęſtoćiem niecna niewiáſtá/
6:
Iáko pochodnia ogniſta:
7:
Pali mężowie imienie/
8:
Każąc wſzytko dobre mienie.
9:
Kędy chceſz tu śię wierć/
10:
wżdy ćiebie naydzie śmierć.
11:
Stárzec ieden gdy był doźrzał/
12:
A śmierć nádchodzącą widział:
13:
Prośił iey by pocżekáłá/
14:
A ieſzcże go nie vmarzáłá.
15:
Ażći teſtáment vdziáłam/
16:
Com był komu winien oddam:
17:
A ták gdy to rozſzáfuię/
18:
Tedyć śię więc nágotuię.
19:
Smierć mu rzekłá/ cożeś dziáłał/
20:
Ześ śię dawno nie gotował?
21:
Cżęſtom ćię nápomináłá/
22:
Y doſyćiem znáć dawáłá.
23:
On iey/ tegoćiem niewiedział/
24:
Anim ćiebie kiedy widział:
25:
Dopiero ćie teraz widzę/
26:
Y bárzo śię ćiebie wſtydzę.
27:
Smierć mu/ gdym twe rowniki/
28:
Pocżyniłá wſzytki nieboſzcżyki:
29:
Y inych młodych niemáło/
30:
Tuż przed tobą vmieráło.
31:
A tobie też ocży ćmiáły/
32:
Siły záwżdy vſtawáły:
33:
Mieniłyć się też zmyſłowie/
34:
Boleśćiś cżuł doſyć w ſobie.
35:
Dobrześ temu mogł porozumieć/
36:
Iżeś rychło muśiał vmrzeć. | Przetoć |
strona: S3
kolumna: a
1:
Przetoć dáley nie odłożę/
2:
Tuż ćię ná mieyſcu vmorzę.
3:
¶ Pokiś zdrow ná śmierć wzgląd
:
(miey/
4:
A żywotá polepſzyć chćiey:
5:
Bo niewieſz gdy śmierć ma przyść/
6:
Ktorey musiſz dług zápłáćić.
7:
Kto ſzcżmi ná dzieći/ wſzyt=
8:
ko śię rozleći.
9:
Bogacż ieden vmieráiąc/
10:
Złotych pełne wory máiąc:
11:
Ktorych był chćiwie názbierał/
12:
Vbogim ie zgardł wydzierał.
13:
A gdy ná nie chćiwie pátrzał/
14:
Záłobliwie ták ich pytáł:
15:
Kiedy mię iuż opuſzcżaćie/
16:
Komuſz roſkoſz vdziáłaćie:
17:
Rzekły złote/ iż pry ſynom/
18:
Albo innym przyiaćielom.
19:
Ktorzy ku nam wolą máią/
20:
A twoiey śmierći cżekáią.
21:
Więc też będą vcżeſtnicy/
22:
Błaźni/ kurwy/ y zwodnicy:
23:
Co zebráłá twa łákotá/
24:
Roſproſzy to niecżyſtotá.
25:
Zá to odpłátę będzieſz miał/
26:
Ześ łákomie ſynom zbierał:
27:
Dyabli twą duſzę pośiędą/
28:
Ná wieki ćię męcżyć będą.
29:
¶ Niemáſzći nic ſzaleńſzego/
30:
Nád cżłowieká łákomego:
31:
Ien zbiera dziećiom imienie/
32:
Sobie y im potępienie.
33:
Lſzcżywy nieprzyiaźliwy.
34:
Cżłowiek niegdy w leśie chodząc/
35:
Pożywienia ſobie ględząc:
36:
Y podkał ſie z mężem dzikim/ | Ktory |
kolumna: b
1:
Ktory przyiaźń hnet złącżył z nim.
2:
W ſwoię go kucżę wprowádził/
3:
Przywitawſzy y poſádził:
4:
Tám przyiaźni popráwili/
5:
Wdzięcżnie z ſobą pomowili.
6:
Potym więc zá ſtołem śiedli/
7:
Dano karmią áby iedli:
8:
Cżłowiek iże śię kurzyłá/
9:
Mnimał by gorąca byłá.
10:
Wźiął iey łyſzkę ná nię dmuchał/
11:
A goſpodárz go zopytał:
12:
Miły braćie co to dziáłaſz/
13:
Iż ná łyſzkę táko dmuchaſz.
14:
A to pry ſobie ſtudzę/
15:
Gdy gorąco iáko widzę:
16:
Abych ſie w vſtá nie ſpárzył/
17:
Ieſlibych ták proſto włożył.
18:
A kiedy więc obiad ziedli/
19:
Chodzić záſię ſobie wſtáli:
20:
A iże ſłońce nie było/
21:
Powietrze ſie oźiębiło.
22:
Cżłowiek iż źimne ręce miał/
23:
Chucháiąc w nie táko ſie grzał.
24:
Spytał go záſię towárzyſz/
25:
Co táko iedno cżyniſz.
26:
On rzekł iż źimne ręce mam/
27:
Táko ie ſobie zágrzewam:
28:
Dziki mąż ſie temu dziwił/
29:
Táko ku cżłowieku mowił.
30:
A więc ty tákie vſtá maſz/
31:
Iż dwoię rzecż imi dziáłaſz:
32:
A bárzo ſobie przećiwną/
33:
Gdy chceſz gorącą y źimną.
34:
Dármoć tedy náſzá przyiaźń/
35:
Aby potym nie przyſzłá waśń:
36:
Pátrz ſobie potym onego/
37:
Ták iákoś ſam dwouſtego.
| S iij | Mądry= |
strona: S3v
kolumna: a
1:
¶ Mądryćiem ſie chroni tego/
2:
Kto vmyſłu dwoiſtego.
3:
Trudnoć ſie ma kto znim zgodzić/
4:
Gdy nie vmie proſto mowić.
5:
Ná pyſznego przypada
6:
co ćięſzkiego.
7:
Ieden kupiec gdy z kupią iał/
8:
Koniá z oſłem przy ſobie miał:
9:
Ná oſłá był wiele włożył/
10:
Potykał ſie ledwo śćiężył.
11:
A gdy ſie bárzo zmordował/
12:
Iuż ſtękáiąc koniá żądał:
13:
Ieſli mię chcez mieć żywego/
14:
Weźmi cżęść brzemieniá mego.
15:
Koń nie wźiął ieſzcże ſie śmiał/
16:
Ośieł więc zdechł y tám zoſtał:
17:
Więc kupiec ony brzemioná/
18:
Wſzyſtki przełożył ná koniá.
19:
Támo więc koń obćiążony/
20:
Teſkniąc ſobie pod brzemiony:
21:
Ná ſwoię pychę nárzekał/
22:
Alboćiem ia był oſzálał.
23:
Chcąc niewielkiey prace vydź/
24:
Niechćiałem oſłowi vlżyć:
25:
Toż nioſę ćięſzkość oboię/
26:
Y ſkorę iego ná ſobie.
27:
¶ Ktorzy niżſzych nie wzmagáią/
28:
Vpadáć im dopuſzcżáią.
29:
Sámi więc brzemioná noſzą/
30:
Acż nie rádzi ále muſzą.
31:
Stráć pieniądze/ ſtrzegąc
32:
ſie nędze.
33:
Mowią iż ſtroie bobrowe/
34:
Ieſt lekártwo bárzo zdrowe.
35:
Dla ktorych bobr niepokoy ma/
36:
A cżęſtokroć gonion bywa. | Więc |
kolumna: b
1:
Więc gdy inácżey nie może zbyć/
2:
Niżliby ſie śmiał dáć zábić.
3:
A wie iże to prze ſtroie/
4:
Zęby vgryźie oboie.
5:
A tak ie łowcom oſtáwi/
6:
A ſam ſie z gárłem wybáwi:
7:
Y woli cżeśći oſtradáć/
8:
Niżliby miał y gárło dáć.
9:
¶ Słuſzećiem to ná mądrego/
10:
By nie ſtráćił gárłá ſwego.
11:
Zadnych ſkárbow nie żáłowáć/
12:
Swe zdrowie więcey miłowáć.
13:
Gdzie ſie wſzyſcy zgodzą/
14:
wiele przewodzą.
15:
Ptaſznik niegdy śieći roſpiął/
16:
Aby ktorego ptaká iął:
17:
Y śiedzial z dáleká pátrząc/
18:
Rychłoliby cżás potárgnąć.
19:
Owa gołąb z ſwoim ſtádem/
20:
Będąc głodni śilnym pędem.
21:
Iż tám pſzenicę widzieli/
22:
Ná onę śieć przylećieli.
23:
A gdy ták chćiwie zobáli/
24:
A o śieći nic niedbáli:
25:
A w ten cżás ie łowiec potárgnął/
26:
Rad był temu iże ie iął.
27:
Gołębie ſie ięły miotáć/
28:
Kożdy ſie zwłaſzcżá dobywáć:
29:
Bárzo támo prácowáli/
30:
A práwie byli vſtáli.
31:
Aż im ſtárſzy gołąb rzecże/
32:
Dármo ſie táko miecećie.
33:
Gdy kożdy o śię piecżą ma/
34:
Iśćieć nas wſzyſtki chłop zyma.
35:
Podług mey rády vcżynićie/
36:
A wſzyſtki ſpołem trzpiatnićie. | A ták |
strona: S4
kolumna: a
1:
A ták gdy śiły złącżymy.
2:
Owſzeyki tą śieć przerwiemy.
3:
Y tákże więc vcżynili/
4:
Wzgorę ſie wſzyſcy rzućili:
5:
A przez one ſpolną zgodę/
6:
Wydáli ſie ná świebodę.
7:
¶ Zgodá w Rzecżypoſpolitey/
8:
Wielki cżyni pożytek w niey.
9:
Gdy iey wſzyſcy pomagáią:
10:
Swoy właſny zyſk opuſzcżáią.
11:
Kto ſłucha pochlebce mą=
12:
dry być niechce.
13:
Liſzká niegdy łácżną będąc/
14:
Chodziłá w nocy biegáiąc:
15:
Azaby nieco potkáłá/
16:
Cżymby ſwe gárło nátkáłá.
17:
A do wśi ſie przybliżáiąc/
18:
Słyſzáłá kurá śpiewáiąc:
19:
Dzień iuż bliſki przepowiedał/
20:
Ná bźie w ſádu gdzie więc śiadał.
21:
Liſzká k niemu przyſtąpiłá/
22:
A łágodnie znim mowiłá:
23:
Dla cżego táko prácuieſz/
24:
W tę żimną noc bárzo cżuieſz?
25:
Rzekł iey kur/ przetoć to dziáłā/
26:
Ludziem bliſki dzień powiádam:
27:
Ktorzy kiedy mnie ſłucháią/
28:
Ná ſwe roboty powſtáią.
29:
Liſzká rzecże dobrze cżuieſz/
30:
A widzę iż prorokuieſz.
31:
Nie kożdemuć tego Bog dał/
32:
Aby rzecży przyſzłe wiedział.
33:
Dopieroż więc kur zápoie/
34:
Głośniey niż przod tyle dwoie: | Liſzká |
kolumna: b
1:
Liſzká mu pochlebowáłá/
2:
Támo pod nim táńcowáłá.
3:
Kur iey rzecże/ przecż táńcuieſz?
4:
Albo w nogách źimno cżuieſz?
5:
Oná rzekłá/ nic nie cżuię/
6:
Ale ſie tobie ráduię.
7:
Bo ſłodkie pienie mądrego/
8:
Vweſeli hnet kożdego:
9:
O ptaku ze wſzech wyborny/
10:
Nie ieſt tobie w świećie rowny.
11:
O iákobych ſie ſzcżeſna znáłá/
12:
Gdybych twoię przyiaźń miáłá/
13:
Y przy tobie záwżdy byłá/
14:
Piędzią ćię nie odchodziłá.
15:
A przetoż ſie mną nie żáday/
16:
A ſobie mię życzliwą znay:
17:
Acżkolwiekem niepokorna/
18:
A wſzákoż ći będę wierna.
19:
A niechceſzli ná doł sſtąpić/
20:
Zećby to miáło ćięſzko przyść.
21:
By ſobie nog nie vźiębił/
22:
Więc tylko mi ſwą głowkę zchyl.
23:
Iż ćię w grzebycżek cáłuię/
24:
A ćiebie ſie námiłuię:
25:
Będęć z tego rádość miáłá/
26:
Zem ſie ćiebie dotykáłá.
27:
Kur w pochlebſtwie rozumu zbył:
28:
Liſzcże ſwą głowę náchylił.
29:
Oná go więc hnet popádłá/
30:
A głupiego mędrcá śniádłá.
31:
¶ Choćiaby był mędrcem wielkim
32:
Y pánował ludziem wſzelkim/
33:
Gdy pochlebcow ſłucháć będzieſz/
34:
Dobrego końcá nie doydzieſz.
35:
¶ Dokońcżenie.