[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Łukasz Górnicki
tytuł:   Troas. Tragoedia z Seneki
rok wydania:   1589
1:
TROAS
2:
TRAGŒDIA
3:
z Seneki,
4:
LVKASZA GORNICKIEGO, Tykocinskiégo, y Wásilkowskiégo
5:
STAROSTY. grafika
6:
W Krákowie/ z Druk.Láz. Roku Páńſkiégo/ 1589.
7:
ZACNIE VRODZONEMV PANV,
8:
PANV PIOTROWI WIESIOLOWSKIEMV,
9:
Sekretarzowi Ieo Król. M. Pánu, y
10:
wielkiému przyiacielowi
11:
mému.
12:
B
Ył ten czás v nas w Pol=
13:
ſcze/ móy wielce łáſkáwy Pánie
14:
Wieśiołowſki/ kiedy ſrómotá by=
15:
łá/ nie tylko báwić ſię náukámi/
16:
ále y vmiéć czytáć: á biáłéygłowie
17:
vchoway Boże: á zátym mniéy
18:
téż było złośći. A ia y tego do=
19:
kłádam/ że ná on czás ſpráwiedli=
20:
wiéy ſądzono/ gdy práwá piſánego nie było/ niż teraz
21:
gdy ieſt piſáné práwo. Iednák nie idźie to zá tym/ żeby
22:
lepiéy bydź miało nieumieć nic/ niż vmiéć: ábo niemiéć/
23:
niż miéć piſánégo práwá. Ale ieſli zá práwem piſánym
24:
przyſzły wykręty ludzkié/ zá náukámi przyſzły chytré/ á
25:
wymyślonie złośći/ nie iuż w tym náuki winné: ále to
26:
w tym ieſt/ iż ná świećie nie mogą bydź dobré rzeczy
27:
bez złych/ prećiwné iedno bez drugiégo ſtać nie może.
28:
Tenże rozum człowieczy powieda o prawdźie/ który y o
29:
nieprawdźie: á prawdá bydź nie mogłáby/ by nie było
30:
kłamſtwá: áni ſpráwiedliwość/ gdyby nie było nieſprá=
31:
wiedliwośći. Nie trzebá ſię tedy dźiwowáć/ iż gdźie
A ij wielkie


strona: 4

4 Przedmowá.
1:
wielkié rozumy ſą ná dobré/ tám téż ná złé wielkié bydź
2:
muſzą: á rozum przedśię w tym winowan bydź nie mo=
3:
że/ ále człowiek/ który go źle vżywa. Abowiém gdźie=
4:
byſmy rozum winowáć chćieli/ iż przezeń wiele złégo
5:
ná świát przyſzło/ toćby lepiéy rozumu nie miéć/ niż
6:
mieć. Ale tego człowiek żaden nie pozwoli/ gdyż nád
7:
rozum/ nic lepſzégo Pan Bóg nie dał ludzkiému naro=
8:
dowi. Dobry tedy przez śię ſam rozum ieſt/ y dobré ſą
9:
náuki: á w którym ięzyku oné ſą/ tám y cnoty bydź mu=
10:
ſzą/ ále nie bez przećiwnych cnotam rzeczy/ iáko ſię wys=
11:
ſzéy tknęło. A ná oſtátek/ gdyż cnotá piérwſzy początek/
12:
niż ſię w nałóg wpráwi/ ztąd ma/ żeby dobré obráłá/ á
13:
złe porzućiłá: iákóż ten obráćma między dobrym/ á złym/
14:
kto niewié co złé/ á co dobré/ y dla czego dobré co ieſt/ á=
15:
bo złé? Náuki tedy vczą nas tego: ábowiém nie iuż o=
16:
wo mężny ieſt/ kto ábo ſię rozgniewawſzy/ ábo máſłoku
17:
opiwſzy/ wpádnie w woyſko/ iáko ſzalony ſzukáiąc
18:
śmierći: Ale w tym człowieku mężność ieſt/ cnotá ná
19:
świećie zacna/ który o niebeſpieczeńſtwo niedbáiąc/ ro=
20:
zumnie czyni to dla R. P. co dobrému czynić przyſtoi.
21:
A iż z náuk płyną prawdźiwé cnoty/ przeto Grékowie
22:
Barbaros zwáli wſzytkié té ludźi/ którzy náuk nie ználi.
23:
Y teraz gdźie náuk niemáſz/ tám żadna ina rzecz w cé=
24:
nié nie ieſt/ iedno pożytki/ á roſkoſzy: á ludźie chodzą iá=
25:
ko w ćięmnośći: áni wiedząc dla czego ſtworzeni ſą/ áni
26:
vmieiąc czynić tych rzeczy/ któré ſą czynić powinni. Ia
tedy


strona: 5

5 Przedmowá.
1:
tedy polakiem będąc/ życzyłbym tego narodowi ſwe=
2:
mu/ żeby między témi ludźmi/ co ie Barbaros zową/
3:
poczytan nie był naród Polſki: y dla tego gdźie mogę/
4:
podáię tego ludźióm/ żeby Polſkim ięzykiem rzeczy té
5:
piſáli/ któré ſą/ ábo w Gréckim/ ábo w Láćińſkim ięzy=
6:
ku. A iż vſzy náſzé/ lubią piſánia Póétów/ á ći/ nie po=
7:
dléy iśćie/ niż Philoſophowie/ o przyſtoynym ná świe=
8:
ćie żyćiu rozprawiáią/ w powinnośćiách náſzych nas
9:
nápomináią/ y do miłośći/ cnoty wiodą: Przeto onę
10:
Trágœdią Seneki/ którąſmy poſpołu od W. M. z Ká=
11:
mięnnéy do Grodná iádąc ná woźie czytáli/ poſyłam
12:
W. M. po polſku/ iżbyś W. M. przyrodzony rozſądek
13:
dobry máiąc/ y w náukách niepodle ćwiczony będąc/
14:
przypátrzył ſię/ mogąli tym kſztałtem w polſczyznę wcho
15:
dźić rzeczy/ ięzykiem Gréckim/ ábo łáćińſkim piſáné: czy=
16:
li inákſzégͦ ſpoſobu w téy mierze zdáłoby ſię W. M. ná=
17:
ſzládowáć To iednák rozumiém/ iż W. M. ieſli Trá=
18:
gœdijéy téy Polſkiéy nie pochwaliſz/ wdy pracéy méy
19:
gánic nie będźieſz. A zá tym naydźie ſię kto drugi/ co te=
20:
góż co y ia narodowi náſzému życząc/ weźmie przed ſię
21:
z Gréckiego/ ábo z łáćińſkiego ięzyká co oſobliwſzégo/
22:
czym pokaże/ iż naród náſz/ rozumém/ y náukámi/ z
23:
ludźmi gorętſzégo kráiu/ zrównáć záwdy może.
A iij Periochá.


strona: 6

6
1:
Periochá.
2:
P
O woynie dźieśięćioletnéy pod Troią, y
3:
onéy zburzeniu: gdy Grékowie do źie-
4:
mie ſwéy wrácáć ſię mieli, á wiátr
5:
przećiwny okrętóm odćiągnienia bronił:
6:
Achilles nádedniém vkazał ſię Talthybiu-
7:
ſowi, gromiąc Gréki, iż odćiągnąć chćie-
8:
li, przyſtoynéy ofiáry iemu nie oddawſzy: y roſkazał, żeby
9:
Polixená Królewná, Priámá, y Hekuby corká ná mogile
10:
iego zábita byłá. O którą gdy Pyrrhus ſyn Achilleſow A-
11:
gámemnoná Królá y Hetmáná prośił, trudnym ſię w tym
12:
Agámemnon pokazał, ſnadź dla tego, iż ią mieć chćiał ſo-
13:
bie. Potym Kálchás wieſczek gdy pytan był, coby zá
14:
przyczyná dźierżáłá okręty Gréckie, powiedźiał: Poli-
15:
xená ná ofiárę Achilleſowi dáć ſię ma, á dźiéćię Aſtyanax,
16:
Hektorá y Andromáchy ſyn, bydź má zábity: którégo vkry-
17:
tégo od mátki, Vlyſſeſowá chytrość wynálázłá, á złość ná-
18:
leźionégo z wyſokiéy wieże zrzućiłá. Pyrrhus záſię Po-
19:
lixenę od mátki oderwawſzy, ná oycá ſwégo mogile
20:
zábił.
TROAS


strona: 7

7
1:
TROAS
2:
Trágœdia z Seneki, Lukaſzá Górnickiégo, Stáro. Tykoc. etc.
3:
OSOBY.
HECVBA Królowa. PYRRHVS.
CHORVS białychgłów Toriánſkich. ANDROMACHA.
TALTHYBIVS. STARZEC.
AGAMEMNON Król y Hetman. VLYSSES.
CALCHAS Wieſczek. ASTYANAX.
HELENA. POSEL.

4:
Act pierwſzy.
5:
HECVBA.
6:
M
Ożnégo króleſtwá Król/ á ludźióm ſtráſzliwy/
7:
Széroko rośćiągnioną władzą: y ſczęśliwy
8:
Ktokolwiek ná świećie ieſt/ fortunie vfáiąc/
9:
Ná máłéy pieczy Bogá/ ludźi zá nic máiąc:
10:
Komu nádęty vmyſł rzeczy vpoiły
11:
Weſołé/ y w przyſzłym go ſczęśćiu vpewniły:
Ku mnie


strona: 8

8 Trágoediiey
1:
Ku mnie/ y ktobie Troia/ niech obróći oczy/
2:
Nigdźiéy nie dozna lepiéy/ iáko ſczęśćié toczy
3:
Kołá ſwoié/ y iáko ná ſłábiuchnym ſtoią
4:
Grunćie hárdych páłacé/ co ſię páść nie boią.
5:
Aſiiéy moc/ czym ſtałá/ Ilium wyſokié
6:
Vpádło/ wywróconé ſą mury ſzérokié:
7:
Miáſto w dźiw oſobliwé/ niebieſkich robotá/
8:
Zły koniec wzięłá: przyſzedł miecz/ ogień/ ſromotá.
9:
Było Troiéy ták możné páńſtwo/ y ták ſtało/
10:
Ze ſię mocy Gréciiéy wſzytkiéy nic nie bało.
11:
A co Penteſylea Bohátyrká chćiáłá
12:
Bydź z ſtrony Troiéy z woyſkiem/ co z Amázon miáłá:
13:
Ktemu y ći/ co śiedzą bliſko czérwonégo
14:
Morzá/ z ſwéy chęći prágnąc vpadku Gréckiégo:
15:
Troiánié téy pomocy nie potrzebowáli/
16:
Gdyż ſwoię y Grécką moc nie pochybnie ználi.
17:
Lecz iż máło ná zgubę Toiéy Gréckiéy mocy
18:
Było/ z pułnocnych kráiów przywźięli pomocy:
19:
Y ztámtąd zkąd zorzá nam biały dźień podáie/
20:
Y ztámtąd/ zkąd czarna noc z gwiazdámi náſtáie/
21:
Y gdźie bliſko ogniſtych kół ludźie vśiedli/
22:
Zeby z wſzytkiégo świátá moc ná Troią zwiedli.
23:
Tá moc pożárłá żywé/ Troia trupem leży/
24:
Rum w kupách ſtoi/ gwałtem rozwálonych wieży.
25:
A co było ozdobą miáſtá prześlicznégo/
26:
To pobudza ku płáczu y nie żáłoſnégo.
Pała


strona: 9

9 Akt pierwſzy.
1:
Pała Dárdanów páłac/ y popiołem ſtánie/
2:
wnet/ wnet co żrzeć Gréckiému ogniowi ne sſtánie.
3:
Pałáią złotem we wzór nátykáné kwiáty
4:
V ſtropów/ á koſztowné żołniérz chwyta ſzáty.
5:
Od łupu odbić płomiéń zwyćiężcé nie może/
6:
Chćiwéy ręki żadna rzecz nayſrozſza nie zmoże.
7:
Wſzędy drapiéż/ wſzędy mórd/ poſpołu ſię miéſza/
8:
Náſzé złé ku końcowi złému ſię poſpiéſzá.
9:
Niebá nie znáć przed dymem/ przyſzedł obiecány
10:
Troiéy oſtátni ſtráſzną dźiéń chmurą odźiány.
11:
Pátrzy ná to zwyćiężcá/ z gniewu nie ochłódły/
12:
A czás dźieśięćioletny widźi mu ſię podły.
13:
Rownáiąc wielkość Troiéy y moc/ z tákim czáſem/
14:
Nie żal mu że był ſkaran ták długim niewczáſem.
15:
Widźi zginioną Troią/ ſtrách śiłę iéy mierzy/
16:
By mogłá bydź zburzona/ ledwé ſobie wierzy.
17:
Lupieżcá/ wydárty łup/ wieldze drogich ſprzętów
18:
Nieśie/ którégo tyśiąc nie weźmie okrętów.
19:
Wámi świádczę bogowie/ tobą mężu drogi/
20:
Którégo zgubił z páńſtwem nieprzyiaćiél ſrogi:
21:
Tobą nędzné Ilium/ coś niekiedy ſtáło/
22:
Y ieſli co z obu was ná świećie zoſtáło:
23:
Wámi pobitych duſze/ trzódo moich dźieći/
24:
Któré porwał nie ſyty czás/ który wſkok leći:
25:
Tobą moiéy oyczyzny popiele zoſtáły/
26:
Iż ieſzcze Aſſaraków wſzytek dóm był cáły:
B Piérwéy


strona: 10

10 Trágoediiey
1:
Piérwéy niż Phœbus wyrzékł vſty ſzalonémi/
2:
Co ná Troią przyść miáło zá ſpráwámi złémi:
3:
Iam to brzemięnną będąc/ ze ſtráchem widźiáłá/
4:
Y téy moiéy boiáźni táićem niechćiáłá.
5:
Lecz Bóg/ który wieſczégo córce méy dał duchá/
6:
Nie dał záśię/ Káſſándrze/ wierzącégo vchá.
7:
Tákżem ia przed Káſſándrą prózną wieſczką byłá/
8:
Nieſczęſna Troia/ coś méy córce nie wierzyłá.
9:
Nie ón chytry Vlyſſes/ nie towárzyſz iego/
10:
Ani Synon zdrádliwy/ ogniá ták ſrogiégo
11:
Przyczyną: lecz to ogien ón/ którym rodźiłá/
12:
Ten pali/ ten śmierćią mą rádábym zgáśiłá.
13:
Ale cóż ia to płáczę Troiéy wywrócenia?
14:
Abo świézſzéy przyczyny niémáſz rozrzewniénia?
15:
Troia iuż to dawny żal/ ſrozſzé ná myśl wchodźi/
16:
A ſtrách od wſpominánia człowieká odwodźi.
17:
Widźiáłám bezeceńſtwo brzydkie człéká złégo/
18:
Pirrhuſá/ gdy mordował ſrodze Królá cnégo.
19:
Gdy okrutnik królewſką poświęconą głowę
20:
Zá włoſy ćiągnął/ mówiąc nieprzyſtoyną mowę:
21:
A przy bogów ołtarzu/ gdźie w przód źiemię ſkropił
22:
Krwią ſyná mégo/ łſknący miecz w mężu vtopił.
23:
Kámięńby ſię vżalił ſtárcá doźrzáłégo/
24:
Iuż oſtátni żywotá kłębek ſnuiącégo:
25:
A złégo ſyná/ litość poruſzyć nie mogłá/
26:
Ni ſtrách bogów widzących: złość wſzytko przemogłá.
On Król


strona: 11

11 Akt pierwſzy.
1:
On Król/ rodźićiel królów z królów ród wiodący/
2:
Nie ma grobu/ ni znáku/ Boże wſzechmogący.
3:
Ale y zwykły ogień/ ku ſpaléniu ćiáłá
4:
Nie mógł bydź/ kiedy Troiá płomieniém gorzáłá.
5:
Lecz ieſcze ná tym máło/ głębiéy poſtępuie
6:
Nieſczęśćié/ ſnadź gorſzé coś ieſcze obiecuie
7:
Krwi Priámowéy/ y tym/ co iéy ſwą dośięgli/
8:
Wſzyſcy ſie ná złé náſzé bogowie ſprzyśięgli.
9:
A ia/ com podłym plónem/ przed kim biédną ſtánę?
10:
Komu ſie lóſem/ ábo ná dźiale doſtánę?
11:
Ten żonę Hektorowę ſobie obiecuie/
12:
Ow záśię Helenowę w ſercu ſwym cukruie:
13:
Antenorową drugi prágnie poiąć żonę/
14:
Ieſt y ten co Káſsándro chce ćię ná ſwą ſtronę.
15:
Mnie ſie żegna Gréczánin/ bych mu w lós nie pádłá:
16:
Ia proſzę/ żeby źiemiá zemną ſie zápádłá.
17:
Więc tu o nędzny zemną orſzaku nie łykáć?
18:
Abo w niewolą idąc przed śmierćią vmykáć?
19:
Płáczćie/ y pierśi tłuczćie/ wyſk niech idźie wſzędźie/
20:
Troiéy od was oſtátnia niech poſługá będźie:
21:
A ten pogrzéb/ niech ſłyſzy grzbietu wyoſkiégo
22:
Idá/ co przeklętégo żywiłá ſędźiégo.
23:
(did) CHORVS białychgłów. HECVBA. (–)
24:
CHO.
25:
NIe cháſy płákáć każeſz znikłéy z świátá:
26:
Ni to płácz nowy: płáczém wſzytkié látá:
B ij Iákóż


strona: 12

12 Trágoediiey
1:
Iákóż ztąd gośćiá Amiklœ przyięły/
2:
Ták z oczu náſzych łzy płynąć poczęły.
3:
Iuż to dźieśięć kroć Idá ſię okryłá
4:
Sniegiem/ tyléż lat koſá łąk pożyłá/
5:
Iáko żadny dźiéń bez ſmętku nie ſchodźi:
6:
Nowa przyczyná/ rzewnieyſzy płácz rodźi.
7:
Nieſczęſné drzewo z Idy góry wźięté/
8:
Ná wielonośną w zły czás łódź poćięté:
9:
Co po żegláſtym morzu popłynęłá/
10:
Zkąd koniec Troiá opłákány wźięłá.
11:
Nu biédna ręko/ nie ſtóy/ pierśi drapay/
12:
Y mocno w nie tłucz/ ná łbie włoſy łápay.
13:
Widzę tóż czyniſz nędzna Páni moiá/
14:
Nie wyda ćiebie podła czeladź twoiá:
15:
Iużeſmy ſię téż płákáć náuczyły/
16:
A tego bytu dobrzechmy záżyły.
17:
HEC.
18:
Wierné méy nędze towárzyſki/ koſy
19:
Rozpleććie: ſzyię niechay kryią włoſy
20:
Roſtarcháné/ á ćiepłym poſzpeconé
21:
Prochem: niech widźieć ręce obnáżoné.
22:
Nie kriyćie członków/ podołków podwińćie/
23:
Nie k ślubu iść/ wſtyd precz/ pierśi odwińćie:
24:
Iżby ku bićiu otworzyſté miáłá
25:
Ręká wśćiekła/ á tłuc nie przeſtawáłá.
26:
To ták: vbiór ten chwalę: znam Troiánki:
27:
Ták nie ináczéy máią chodźić bránki.
Nu znowu


strona: 13

13 Akt pierwſzy.
1:
Nu znowu/ krzykłym płáczem ſię zábawćie/
2:
A ludzki zwykły płácz názad zoſtawćie.
3:
Ieſt mężny Hektor godźien/ by płákano/
4:
Y wiecznie cnotę iego wſpominano.
5:
CHO.A to ſię ſtáło: włoſy potárgáne/
6:
w żalu zmárłych iuż wiſzą rozwiązáné:
7:
Nád oczy wiſzą drugié: á gorący
8:
Popiół twarz pokrył/ y włos niegdy łſknący.
9:
HEC.Ieſcze to/ ręce go nábierzćie pełné/
10:
To wáſzé z Troiéy dźiedźictwo zupełné.
11:
Z rámión otwártych niechay ſukniá ſpádnie/
12:
A ſpadſzy/ boki ták podeprze ſnádnie.
13:
Otóż pierś nága ſámá ſię wyſmyka/
14:
A rozgniewánéy ręki nápomyka.
15:
Tu tu żáłośći/ doday ręce mocy/
16:
Niech tłucze pierśi dni cáłé/ y nocy.
17:
Niech dwóy głoś dáią morzá Troiáńſkiégo
18:
Brzegi/ bićia w nie wód/ y w pierś wielkiégo.
19:
A co w dźióráwych ſkáłách Echo żyie/
20:
Oddáiąc końcé ſłów/ á przodki kryie:
21:
Tu niechay láment oddáie zupełny/
22:
Niech ſłyſzy niebo/ wiátr y morſkié wełny.
23:
Nu ręce/ śiły doſyć/ nie próznuyćie/
24:
Paſtwćie ſię/ pierśi téż rázy poczuyćie.
25:
Mnie zwykły láment doſyć nie vczyni/
26:
Aż co nád zwykły płácz która przyczyni:
B iij Ieſt mężny


strona: 14

14 Trágoediiey
1:
Ieſt mężny Hektor/ godźien by płákáno/
2:
A wiecznie cnotę iego wſpominano.
3:
CHO.O Hektorze náſz/ ſławny po wſzem świećie/
4:
Coś Phrigóm zginął w twoim mężnym lećie:
5:
Tobie práwicá náſzá teraz ſłuży/
6:
Ciáło ziuſzoné przyimuie ból duży:
7:
Y tobie kwóli ręce nie vſtáią/
8:
Rámioná/ pierśi/ twarz/ krwią opływáią.
9:
Tyś był filarem oyczyzny ſtráconéy/
10:
Prze ćię leniw był koniec wywróconéy
11:
Troiéy: w tobie miał vfność Phryx ſtrapiony/
12:
Coś go dźieśięć lat nióſł ſwémi rámiony.
13:
Tyś mur był/ ſámém Troiánin ſtał tobą/
14:
Y wſzytko pádło z twą iedną oſobą.
15:
Orcus/ którégo ćiebie dniá polubił/
16:
Tegóż y Troią nieprzyiaćiél zgubił.
17:
HEC.Doſyć ma Hector/ á wy nie mylićie/
18:
Priámowi záś nowy płácz zácznićie.
19:
CHO.Phrygiiéy Królu/ on náſz Pánie święty/
20:
Przyymi náſzé łzy rzewné/ przym lámenty:
21:
Sądy ćię boſkié przedźiwnie ćwiczyły/
22:
Z twoim niedobrym wſzytko to kończyły.
23:
Dwá kroć ćię więźniem twa fortuná miáłá/
24:
Dwá kroć pod Troią Grécki miecz widźiáłá.
25:
Co mogło kiedy ná Troią przyść złégo/
26:
Zá ćiebie przyſzło czekáć dwoiſtégo.
Widźiá=


strona: 15

15 Akt pierwſzy.
1:
Widźiáło twoié niefortunné oko
2:
Trupy dźieći twych: y pałał ſzéroko
3:
On ogiéń/ który żárł królewſkié ćiáłá/
4:
Y ná których ſie łſknąć koroná miáłá.
5:
Wſzytko to porwał nieſczęśliwy ſzaniec/
6:
A tułów zámknął twóy oſtátni taniec.
7:
Ten leży tłocząc brzég/ máła go miárá/
8:
Lecz wielka bogóm gniewliwym ofiárá.
9:
HEC.Indźiéy łzy wáſzé/ Troiánki obrócćie/
10:
A fortunnégo mnie Pryámá wrócćie.
11:
Sczęśliw Pryámus/ wolno teraz chodźi/
12:
Wielki zá ſobą cnych duſz orſzak wodźi.
13:
Bezecny Gréczyn/ ſpráwił to ſąd boży/
14:
Iż ná królewſki kárk iárzmá nie włoży.
15:
Nie widźi Pan móy iuż wódzá Gréckiégo/
16:
Ani z Itaki człeká zdradliwégo.
17:
Iuż nie popłynie morſką ſtráſzną wodą/
18:
Ani w czymborze Gréckim go powiodą.
19:
Ná nogách iego łáncuchy nie śiędą/
20:
Ni ſznurem ręce wſpák wiązáné będą:
21:
Té ręce/ berłém co włádáć vmiáły/
22:
Nie godno żeby wiązáné bydź miáły.
23:
Zły nieprzyiaćiel/ ſnadź to miał w ſwym duchu/
24:
Zeby zá wozem kroczył Król w łáńcuchu.
25:
W pómpie ná w iéznym do miáſtá właſnégo/
26:
Ku pokazániu część przepychu ſwégo.
Tego


strona: 16

16 Trágoediiey
1:
Tego wſzytkiégo vſzedł móy mąż miły/
2:
Zeby Mycenœ ſię nie weſeliły.
3:
CHO.Wſzytkié mówimy/ Pryámus ſczęśliwy:
4:
Ale nas żywych/ żywot ieſt teſkliwy.
5:
Sczęśliw ztąd idąc króleſtwo wźiął z ſobą/
6:
A w Elyſium ſtánął ſwą oſobą:
7:
Y chodźi pátrząc/ áby vźrzał ſwégo
8:
W liczbie cnych duchów/ Hectorá miłégo.
9:
Fortunny/ kto ták z świátá ſię wywinął/
10:
Ze widźi/ áno wſzytko/ y on zginął.
11:
Act wtory.
12:
(did) TALTYBIVS. CHORYS. (–)
13:
TAL.
I
Ako záwdy nieſporo Grékóm port opuśćić/
14:
Y z dómu/ y do dómu gdy ſie máią puśćić.
15:
CHO.Co zá przyczyná/ powiédz/ okręty w brzég wpiéra?
16:
Y który to bóg drógę nam k dómu záwiéra?
17:
TAL.Członki drżą/ wſpomniéć człowiek nie może bez ſtráchu/
18:
Iáki ſię cud pokazał z podźiemnégo gmáchu.
19:
Cud/ który przeſzedł wiárę/ y kniéy nie podobny
20:
Widźiałem ráno/ ieſcze nie był dźiéń ozdobny/
21:
Tylko wiérzchy gór ſłóńce iádąc zápaláło/
22:
Iuż/ iuż/ koni ſwych z wozem kwiérzchu záćiąć miáło.
A wſkok


strona: 17

1:
A wſkok czarnowłoſa noc przed nim viéżdżáłá/
2:
Iáſnym promięnióm iego ſtáwić ſie nie śmiáłá:
3:
Tu iedną rázą náſtał w źiemi ſzmér mrukliwy/
4:
Zá którym drżenié źiemie/ ryk dźiwnie ſtráſzliwy:
5:
Poruſzyły ſie láſy/ á wyſokié gáie/
6:
Dáły ſie ſłyſzéć trzaſkiem/ iáki piorun dáie:
7:
Idy góry rozpádły wiérzch/ kámięnié zrzućił/
8:
A ná ták niezwykły trzaſk Tritón ſie ocućił/
9:
Y wełny/ co ná morzu/ záhámował ſnádnie/
10:
Słucháiąc co tákiégo z niebá ná świát ſpádnie.
11:
Tu rozſtąpiona źiemiá páſczékę otwárłá
12:
Niezmierną/ która Troiéy ludy y nas pożárłá:
13:
Y zátym rozſtąpieniém źiemie/ wolno było
14:
Przyść ná świát/ komuby ſie zmartwych zábáżyło.
15:
Achilles w tym wyſkoczył/ iáki był ogrómny/
16:
Gdy pod Troią woiował w gniewie ſwym nie ſkró=
:
(mny :
17:
Gdy pádał lud/ tułów tu/ indźiéy głowá z włoſy/
18:
Sławni mężowie legli/ iák zboże od koſy:
19:
Abo kiedy trupámi rzékę záſtánowił/
20:
Co w nię ſtrách ludźie pędźił/ á on ie tám łowił/
21:
Zá czym Xántowi przyſzło ſwé wody vwodźić
22:
Skrwáwioné w iną ſtronę/ y leniwo chodźić:
23:
Abo iáki zwyćiężcá ná ſwym woźie ſrogi
24:
Stánął/ wlokąc Hektorá/ y Troią zá nogi:
25:
Táki Achilles/ tákié rzékł ſłowá gniewliwy/
26:
Głos po morzu/ y brzegách rozſzedł ſie ſtráſzliwy:
C Idźćie/


strona: 18

18 Trágoediiey
1:
Idźćie/ idźćie leniwcy/ miéyćie co żądaćie/
2:
Nie zoſtáwuiąc tego/ czym mie vczćić maćie.
3:
Odbijayćie od brzégá łodźi z niewdźięcznémi/
4:
Niech idą do Gréciiéy wodámi moiémi.
5:
Nie podłą rzeczą gniéw móy Gréciia zápłáći/
6:
Lecz więtſzą Hekubá/ gdy Polixenę ſtráći.
7:
Tá kiedy zá żywotá nie mogłá bydź moią/
8:
Popiół ze mnie zoſtáły/ niechay ią ma ſwoią:
9:
Syn móy Neoptolemus/ niech ſie to ták dźieie/
10:
Aby ią śćiął/ á grób móy krwią iéy niech poleie.
11:
To wielkim głoſem rzékſzy/ záraz ſie odpráwił/
12:
Y wróćił ſię do nocy/ á nam dźień zoſtáwił/
13:
Do nocy/ do Plutona/ który po nim tążył/
14:
Ziemiá ſie zá tym zeſzłá/ gdy ſie on pogrążył.
15:
Tu iuż morzá ſzeptánié łáſkáwé náſtáło/
16:
A wiátrowi ná dálſzy czás fuków nie sſtáło.
17:
Tritón ktemu záśpiéwał/ iáko záczynáią
18:
Towárzyſzki pánienki/ którą zá mąż dáią.
19:
(did) PYRRHVS, AGAMEMNON, CALCHAS. (–)
20:
PYR.TAkći Agámemnonie/ odćiągnąć ztąd mamy/
21:
Oyćiec móy zápomnian ieſt/ w czym niechęć twą zna=
:
(my.
22:
Achilles ten zápomnian/ którégo ſámego/
23:
Ręką Troia zwątlona/ doſzłá kóńcá złégo.
Dobrze


strona: 19

19 Akt wtory.
1:
Dobrze ſwé zámieſzkánié Grécijéy nágrodźił/
2:
Gdy przećiwnikóm onéy ták gwałtownie ſzkodźił.
3:
Znáć było/ gdy on nie był: bo ſie znáć dawáli
4:
Troiánie náſzym/ że ie áż w morze wpiéráli.
5:
Stałá Troia póki on śiły nie przyłożył/
6:
Iuż wątło ſtałá/ kiedy Hektorá położył.
7:
O rzecz máłą prośim/ w czym choć ſie chętnym ſtáwiſz/
8:
Nas przedśię názad z náſzą nagrodą zoſtáwiſz.
9:
Gdyż do téy káżdy rycérz/ y wódz nas vprzédźił/
10:
Przez ćiebie nas wielki bóg niełáſką náwiédźił.
11:
Y cóż to zá nagrodá ták wyſokiéy cnoćie?
12:
Któréy kochánié było w ſławie á nie w złoćie?
13:
Y zaż ten nie záſłużył naywiętſzéy zapłáty/
14:
Który żeby zábit był/ zwlókł pánieńſkié ſzáty?
15:
Mogąc żyć więcéy wieku/ niż ten co go zpłodźił/
16:
Wolał to pomnieć/ że ſie cnym mężem vrodźił.
17:
Mátki ſwéy chytrość odkrył/ co mu pomoć chćiáłá/
18:
Iż v niego więtſzy plác miłość cnoty miáłá.
19:
O żywot nic/ wyćiérpieć nie mógł zelżywośći
20:
Gréckiéy/ mſcząc ſie/ położył ſwé pod Troią kośći.
21:
Ale y k Troiéy płynąc gośćiem v onégo
22:
Gdy z tobą był Thelephá królá nieludzkiégo/
23:
Co náſzym brzegu brónił/ áż lud k ſzturmu ſkoczył/
24:
Gdźie piérwſzy kroć w królewſkiéy krwi ręce omoczył.
25:
Tá ręká/ która złégo wiele nábroiłá
26:
Królowi/ táſz mu záśię zdrowié przywróćiłá.
C ij Thebœ


strona: 20

20 Trágoediiey
1:
Thebœ ſą ręką mégo oycá wywróconé/
2:
Mury mocné zárówno z źiemią położone.
3:
Tych murów pan/ y z ſyny/ król możny dał gárło/
4:
Achilleſowéy mocy nic ſie nie opárło.
5:
Oyczyzná Bryſeidy (dla któréy ſie wſczęłá/
6:
Wielka waśń między królmi) y tá koniec wźięłá.
7:
Przyległé Thebam pánſtwá Achilles zwoiował
8:
Wſzytkié/ nikt miáſtá ſwégo cáło nie záchował.
9:
Y oné Appollowi miáſtá poświęconé/
10:
Gdy gwałtowna moc przyſzłá/ zoſtáły zburzoné
11:
Tákie ſpráwy/ dźiélnośći/ gdźie ſie ieno wnioſły/
12:
Ziemiam/ miáſtóm/ y wyſpóm vpadek przynioſły.
13:
Rozmáitych ięzyków mocy téy doználi
14:
Ludźie/ z vpadkiem ſwoim ták wielcy iák máli.
15:
Gdy wiátr dęby wywráca/ ábo wáli ſkáły/
16:
Ták oné główné miáſtá od mocy pádáły.
17:
Y ma kto iny śiebie ozdobnie málowáć?
18:
A ſpráwy oycá mégo ſobie przypiſowáć?
19:
Nie day tego niebieſki: ták ſie móy gotował
20:
Oyćiec k bitwie/ iż w dródze to wſzytko zwoiował.
21:
Ale y to niechay precz: á za máło ſpráwił/
22:
Gdy Hektorá mężnégo żywotá pozbáwił?
23:
Troiéy dobył móy oyćiec/ wyśćie ią zburzyli:
24:
By nie on/ wybyśćie iéy nigdy niepożyli.
25:
Przyſtoyna rzecz wſpomináć ſławné przodków dźieie/
26:
Smierć tego nie pożyie/ ni ſie to sſtárzeie.
A mnie


strona: 21

21 Akt wtory.
1:
A mnie k temu wſzytkiému godźi ſie gotowáć/
2:
Iżbych mógł oycowſkiégo męſtwá náſzládowáć.
3:
Ogrómny Hektor/ muśiał trupem przed nogámi
4:
Páść oycá mégo/ piérwſzy wódz między wódzámi.
5:
Memnon Tithonów zá nim ſyn nadobnéy zorze/
6:
Tá ná ſwóy ſmętek wſzedſzy/ záś ſie ſkryłá w morze:
7:
Y ſmętny dźiéń przywiodłá/ ſámá płáczem zięta/
8:
Iż iéy przez mégo oycá poćiechá odięta.
9:
Achilles/ co miał bydź rad/ iż ſwoiégo pożył/
10:
To wſpómniawſzy ná pożar/ bárzo ſie zátrwożył.
11:
Gdyż ludzkié ná tym świećie ták ſie rzeczy máią/
12:
Choć zrodzeni od bogiń/ przedśię vmieráią.
13:
Koniec Penteſilea ſtráchu vdźiáłáłá
14:
Grékóm/ kiedy od oycá mégo gárło dáłá.
15:
Owa/ ieſli vważaſz ſłuſznie cné zaſługi/
16:
Wielkié Achilleſowé ſą ná tobie długi.
17:
By chćiał z Gréciiéy pánny naiwysſzégo domu/
18:
Táby ſie prośbá zdróżna nie zdáłá nikomu.
19:
A ieſczéż ſie rozmyśláć ná té rzeczy będźieſz/
20:
A mowę/ y poſtáwę/ żáłoſną vprzędźieſz!
21:
Iákoby rzecz brzydliwa miáłá bydź ludowi/
22:
Królewnę ofiárowáć boginiéy ſynowi!
23:
A zażeś ty córki twéy ták nie ofiárował/
24:
Gdyś ſie z Aulidy k Troiéy z woyſkiém wypráwował?
25:
O rzecz ćię zwykłą proſzę/ złégo nic nie zbroiſz/
26:
Gdy vczyniſz/ á mnie tym/ y mé vſpokoiſz.
C iij AGA. Tę

27:
AGA.

strona: 22

22 Trágoediiey
1:
Tę przywárę młodość ma/ iż popędliwośći
2:
Hámowáć ſwéy nie vmié/ ni możnéy krewkośći.
3:
Té rzeczy wiodą młodość zá ſobą gdźie raczą/
4:
A młodźi/ iż źle idą/ áni tego baczą.
5:
Więc iáko kto gorący/ ták kreẃ bywa wrząca/
6:
Pyrrhus możnym płomieniém oycowſkim zátrąca.
7:
Com ia Achilleſowych przegróżek ponośił/
8:
Co ſłów oſtrych kiedy ſie nád wſzytkié wynośił!
9:
Ciérpliwość ma mieć więtſzą/ im więcéy doſtáie
10:
Możnośći człowiekowi/ którą ſam bóg dáie.
11:
Cóż ty to bezeceńſtwém chceſz ſławę vtopić
12:
Oycowſką/ á niewinną krwią mogiłę ſkropić?
13:
Cny oyćiec twóy iuż tám ieſt/ káżdy to z nas czuie/
14:
Gdźie niewinnéy pánienki krwie nie potrzebuie.
15:
A ſławę nieśmiertelną po ſobie zoſtáwił/
16:
Któréy/ byś miał to co chceſz/ tybyś go pozbáwił.
17:
Zwyćiężcá wiele może ſurowie roſkazáć/
18:
Ale téż złym poſtępkiem może ſławę zmázáć.
19:
Przeto iemu co czynić/ á zwyćiężonému
20:
Co ćierpieć/ przypátrzyć ſie trzebá oboiému.
21:
Zaden wielki Monárchá długo nie królował/
22:
Gdy nád ſłuſzność y práwo ludźióm roſkázował.
23:
Miárá w rzeczách to tá trwa/ y beſpiecznie ſtoi/
24:
A odmiány gwałtownéy nigdy ſie nie boi.
25:
Im ćię wysſzéy podnieśie/ y w możność vſroi
26:
Fortuná/ tym ſie tobie niżéy kłáść przyſtoi.
Ná dźiwné


strona: 23

23 Akt wtory.
1:
Ná dźiwné trzebá záwdy pámiętáć przygody/
2:
A iż zá wielkim ſczęśćiém/ wielkié chodzą ſzkody.
3:
Z gniewu drugim nie z łáſki pan Bóg śiłá dáie/
4:
Bo ćiężſza tá nędzá/ co po pánſtwie náſtáie.
5:
Podeyźrzáné to rzeczy/ á drżéć ná nie trzebá/
6:
Kto ták wylećiał górę/ iż dośięga niebá.
7:
Iam doznał/ y káżdy dźiéń ludźie doznawáią/
8:
Iż z trzaſkiem wielkié rzeczy w proch ſie obracáią.
9:
Bogu zá to dźiękuię/ com ſie mu poruczył/
10:
Iż odnoſząc zwyćięſtwo/ tegom ſie náuczył.
11:
O Troia nieſczęśliwa/ w pychę nas záwodźiſz/
12:
Y w okrućięnſtwo/ á ſnadź namże tym záſzkodźiſz.
13:
Bućim ſie/ iż fortuná z niebá ná nas ſpádłá/
14:
To mieyſce Gréczyn trzyma/ zkąd Troia vpádłá.
15:
Znam to/ że y mnie przed tym dumá vnośiłá/
16:
Wzgóręm pátrzył/ á pychá byłá mi téż miłá:
17:
Lecz to/ co myſl podnośi ludźióm/ mnie hámuie:
18:
Fortuná/ niepewna ieſt/ tá która piáſtuie.
19:
Tyś Priámie ſpráwił/ żem hard y boiáźliwy:
20:
Zwyćięſtwo ſmáczné/ lecz twóy vpadek ſtráſzliwy.
21:
Y ma to kto zá ſczęśćié/ komu ſie kłániáią/
22:
A Cárém ábo Królem iego wyznawáią!
23:
Srozſzy to żywot/ niżli owych co w zakonie/
24:
Siłá fráſunków mieſzka we złotéy koronie.
25:
A ieſli ſię záżyie w rzeczách tych co wczáſu/
26:
Przygodá zła/ ábo śmierć porwie to bez czáſu.
Nie będźie


strona: 24

24 Trágoediiey
1:
Nie będźie ná to trzebá tyśiącá okrętów/
2:
Ani woiennych do miaſt dobywánia ſprzętów:
3:
Dźieśięć ſie téż nie ſtrawi lat czekáiąc złégo/
4:
Nie doczeka nieſczęśćia nikt ták leniwégo.
5:
Wyznáć muſzę/ á odpuść oyczyzno ma droga/
6:
Troią ſtrapić prágnąłem: lecz klęſká ták ſroga
7:
Z wieczną hánbą/ y zgubą/ żeby ią podkáłá/
8:
Tego/ Bóg widźi/ nigdy myśl moiá nie miáłá.
9:
Y gdźieby ſie powoli méy tá rzecz toczyłá/
10:
Troiá z źiemią nigdyby zrównána nie byłá.
11:
Lecz trudno pałáiący gniewem lud hámowáć:
12:
Noc/ zwyćięſtwo nádęté/ nie da ſie kierowáć.
13:
Cokolwiek okrućieńſtwá/ y brzydkośći było/
14:
Z długonośnégo bólu to ſie wytoczyło.
15:
Ku inému nieſczęśćiu/ to też Troia miáłá/
16:
Iż ſie do rąk okrutnych w piérwoſpy doſtáłá/
17:
Gdźie ſam do śiebie wśćiekły miecz ſie nápomyka/
18:
Stáryli/ ábo dźiéćię/ bez bráku vtyka.
19:
A naćiężéy piérwſzy kroć we krwi go omoczyć/
20:
Z bezrozumną roſkoſzą iuż ią będźie toczyć.
21:
Przeto z Troiéy zburzónéy ieſli co zoſtáło/
22:
Przyſtoi/ żeby ſie to niefortunnéy dáło.
23:
Pomſty doſyć odnioſłá/ y zá náſzé ſtoi
24:
Aż názbyt/ człowieczeńſtwo niech dźiwów nie broi.
25:
Królewná/ żeby ná śmierć iák ná ſzlub iść miáłá/
26:
A ná mogile twégo oycá gárło dáłá:
Niechcę


strona: 25

25 Akt wtory.
1:
Niechcę ia tym Hetmáńſtwá moiégo dokonáć/
2:
Zebychći miał dopuśćić/ tę zbrodnią wykónáć.
3:
Nieſczęſny ia/ który tu czás/ y zdrowié trácę/
4:
A co kto złégo zbroi/ ia złą ſławą płácę.
5:
Bo kto mogąc hámowáć złość/ á nie hámuie
6:
Ten/ żeby źle czynióno/ ćicho roſkázuie.
7:
PYR.Y tákże Achilles ztąd niemá nic odnośić?
8:
AGA.Nie trzebá twému oycu o nagrodę prośić.
9:
Sławá głośna po świećie doſyć to nagrody/
10:
A tá trwáć będźie póty/ póki w morzu wody.
11:
A ieſli co ma pomoc duſzy oycá twégo/
12:
Gdy ná iego mogile zárzną co żywégo:
13:
Owóż doſyć tłuſtégo bydłá w polu chodźi:
14:
W téy krwi/ gdy grób poleieſz/ niech twa nogá brodźi.
15:
Téy nie bronię/ niechay ſie poroźléwa wſzędźie:
16:
Zaden oyćiec/ żadna máć/ płákáć iéy nie będźie.
17:
Ale gdźiéż ná świećie ten zwyczay ieſt záchowan/
18:
Zeby zmárłym ludźióm człek miał bydź ofiárowan?
19:
Nie życz cnému oycowi ohyżdy v ludźi/
20:
Cudzym złym/ gdy gͦ chceſz czćić/ cześć ſie tym vbrudźi.
21:
PYR.A iuż ták przećiwniku/ coś zá ſczęśćiém hárdy?
22:
A gdźie czołá nádſtáwić/ táméś podſzyt ſmárdy.
23:
Iuż ćie/ królów tyránnie/ nowa miłość pali/
24:
A Wenus ná náſzé złé tobie pánnę chwali?
25:
Y ſamże ty ieden maſz z nas tryumph odnosić/
26:
A my ćiebie z pokorą powinniſmy znośić?
D Od téy


strona: 26

26 Trágoediiey
1:
Od téy práwéy ma polédz/ co ná ołtarz wnidźie/
2:
A ty będźieſzli brónił/ nie o máloć idźie.
3:
Drożſzą ofiárę naydę/ y rąk mych godnieyſzą/
4:
Snadź iáką był Priámus/ á nic nie podleyſzą.
5:
Iednák długo ma ręká po królu próznuie/
6:
Podobno ná drugiégo brón ſobie gotuie.
7:
Wielka ofiárá ma bydź wielkiému mężowi/
8:
A Priamus téż będźie rad towárzyſzowi.
9:
AGA.Znáć męſtwo Pyrrhuſowé/ pięknie Grékóm ſłużył/
10:
Gdy nád ſtárcem Priámém okrućięnſtwá vżył.
11:
Nád tym ſtárcem/ który przed Achillem vpadał
12:
W żalu po mężnym ſynie/ którégo poſtradał.
13:
PYR.Tych którzy pokornie przed oycem mym pádáli/
14:
Sercá iádowitégo iáſnieſmy doználi.
15:
Ale wdy Priamus ſam do nas prośić chodźił/
16:
Tyś tám iść nieśmiał/ żeś ſie záiącem vrodźił.
17:
Aiáx/ á Vlyſſes/to zá ćiebie odpráwił/
18:
Królá ſtrách przyrodzony w zámknięniu zoſtáwił.
19:
AGA. Twóy oyćiec ſie nic nie bał/ gdy náſzé śieczono/
20:
Y ogień widźiał/ którym okręty palono.
21:
Leżał bitwy zábywſzy/ iáko poráżony
22:
Winem/ á lutnią wźiąwſzy/ głośné łektał ſtrony.
23:
PYR.Tegóż ſie czáſu Hektor z twéy śiły náśmiéwał/
24:
Którégo Achilles grał ná lutni/ y śpiéwał.
25:
Trwogá byłá w Woyſku/ lud wſzytek ſtráchem zięty/
26:
Przedśię Theſálſkié były w pokoiu okręty.
AGA. W tych


strona: 27

27 Akt wtory.
1:
AGA.W tych téż łodźiách Achilles Priámá czeſtował/
2:
Gdy mężnégo Hektorá ćiáło wykupował.
3:
Iáko go tám oyćiec twóy/ ćieſzył/ y żáłował/
4:
Iákoby bolał/ iż mu ſyná zámordował.
5:
PYR.Wyſokiégo rodzáiu królowi wielkiému
6:
To przyſtoi/ by pomógł człeku vpádłému.
7:
A król/ który z wyſokiéy doſtoynośći ſpádnie/
8:
Miłośierdźie ku ſobie ludzkié zwabi ſnádnie.
9:
AGA.Czemużeś ty wźiął żywot królowi tákiému?
10:
PYR.Smierć ieſt miáſto żywotá człeku mizernému.
11:
AGA.Toś z litośći vczynił/ á k chlubie to wznośiſz/
12:
Y z miłośierdźia pánny ná zábićie prośiſz?
13:
PYR.Cóż? ábo nie ſłuſzna rzecz ofiárowáć zmárłém/
14:
A wielkié bogi błagáć onéy dźiewice gárłém?
15:
AGA.Baczę ná mię przymawiaſz/ żem ſwą ofiárował/
16:
Y śiebie dla oyczyzny nigdym nie żáłowáł.
17:
Nierzkąc żebym córki miał oyczyznie żáłowáć/
18:
Tę bárźiéy niżli dźieći/ przyſtoi miłowáć.
19:
PYR.Więźięń/ winienli gárło dáć/ ábo ieſt práwy/
20:
Nie bronią go nam żadné práwá/ ni vſtáwy.
21:
AGA.Czego ſurowé práwo nam nie zákázuie/
22:
Od tego wſtyd odwodźi/ y cnotá hámuie.
23:
PYR.Wolna káżda zwyćiężcy rzecz która mu miłá.
24:
AGA.Co namniéy ma mieć woléy/ komu wolno śiłá.
25:
PYR.Przed témi ſie to bućiſz/ których dźieśiątégo
26:
Látá áż Pyrrhus wyrwał z iárzmá okrutnégo?
D ij AGA. Pátrz


strona: 28

28 Trágoediiey
1:
AGA.Pátrz/ co zá ſercá Scyros nędzny wyſep rodźi.
2:
PYR.Tákich/ coby ſie brácką krwią zlali/ nie płodźi.
3:
Wſzák tam nie dáleko nas/ świádóm ieſtem domu
4:
Pelopidów/ ſpráwá ich nie táyna nikomu.
5:
AGA.Nu ty/ coś ſie vkradkiem począł/ y vrodźił
6:
Achilleſów ſynu/ gdy iáko dźiéwká chodźił.
7:
PYR.Ten Achilles mnie ſpłodźił/ który rozkrzewiony
8:
Ród ma wſzędy/ y świátem rządźić wyſádzony.
9:
Ták iż y w morzu włada/ y w piekle/ y w niebie/
10:
Thetis/ Æak/ y Iowiſz/ zwiérzchność zdáli z śiebie.
11:
AGA.Ten to Achilles/ co go ták wynośiſz mową/
12:
Polégł zámordowány ręką Pariſową.
13:
PYR.Bóg żaden nás nie podnióſł ręki poświęconéy/
14:
Gdy iedni z náſzéy ſtrony/ drudzy byli z onéy.
15:
AGA.Pokróćić mógłbym vſtá té/ śmiáłość zwoiowáć:
16:
Ale moiá bróń vmié/ y więźnióm folgowáć.
17:
Rádniéy Cálchás niech przydźie/ co zna bogów wolą/
18:
Co rzecze ſtánie ſie/ choć iego wieſczby bolą.
19:
☞Ty który Gréckié łodźi odpuſczaſz od brzegu/
20:
Swiádóm będąc táiemnic/ y iáſnych gwiazd biegu:
21:
Co wnętrznośći bydlęcé/ co gróm/ co łyſkánié
22:
Znácżą/ wiéſz: w twéy mocy ieſt niébá otwiéránié:
23:
Chomety ſtráſznéy miotłá komu złé gotuie/
24:
Twa ſámégo náuká o tym prorokuie:
25:
Więc y ná źiemi cudá co znáczą/ y drżenié
26:
Ziemie/ tobie nie táyno/ y bogów myślenié.
Ty któré=


strona: 29

29 Akt wtory.
1:
Ty którégóm ia drogą rzeczą vſt przypłáćił/
2:
Gdym ſwą niewinną córkę dla Gréków vtráćił:
3:
Powiédz/ co nam Bóg każe/ y co niebo ſądźi/
4:
A we wſzytkim niechay nas mądrość twoiá rządźi.
5:
CAL.Bogóm tym płáćić mamy/ czym piérwéy płácono
6:
Drogę/ Achilleſów gdźie popiół pogrzebiono/
7:
Tám pánnę zábić trzebá/ w Theſálſkim vbierze
8:
Vbráną/ iáko kiedy ku ſzlubu ſie bierze.
9:
Pyrrhus ma oddáć oycu żonę ták vbráną/
10:
Ale ieſcze nie ná tym rzeczy náſzé ſtáną.
11:
Niż twa Polixeno kreẃ drozſzéy potrzebuią
12:
Bogowie/ którzy náſzé dobré/ y złé czuią:
13:
Z wiérzchu wieże ſpáść przydźie Priámá Wnukowi/
14:
Y ták ná onym świećie ſtáwić ſie oycowi.
15:
A zátym wolna będźie drógá okrętowi
16:
Káżdému/ co ich tyśiąc/ płynąć ku domowi.
17:
CHORVS.
18:
P
Rawdáli to/ co ludźie powiedáią/
19:
A boiáźliwi tákowymże báią:
20:
Iż choćia zmárłé ludźi w grób zchowáią/
21:
Przedśię nie koniec ſwégo żyćia máią:
22:
Ani zbył świátá choć vſtá związano/
23:
Y ſmętnym głoſem nád grobem śpiéwano:
24:
Ale mu ieſcze prziydźie długo krążyć/
25:
A po tym przeſzłym żywoćie ſwym tążyć.
D iij Mówię


strona: 30

30 Trágoediiey
1:
Mówię/ prawdáli to: czy vmiéramy
2:
Ze wſzytkim zgołá/ á więcéy nie mamy
3:
Zywotá/ tylko póki duſzá w ćiele?
4:
O czym więc głupcy mówią bárzo śmiele:
5:
Iż gdy duch z párą z człowieká wynidźie/
6:
Pomiéſzawſzy ſie z wiátrem wniwecz idźie.
7:
Dáléy prowádząc/ y to mówią przy tym/
8:
Nie dáiąc mieyſcá boſkim ſpráwam ſkrytym:
9:
Co záiął świát/ y co ſłóńce obchodźi/
10:
Co płodna źiemiá/ y co morze rodźi/
11:
Co ręká ludzka koſztownie zrobiłá/
12:
Y káżdéy rzeczy mądrze dogodźiłá:
13:
To wſzytko porwie czás nie náſycony/
14:
A nań nie naydźie ná świećie obróny.
15:
Leći nie bieży/ nie dośćigłym lotém/
16:
Iákowym toczy Bóg niebo obrotém.
17:
Tóż/ práwi/ duſzóm co ćiáłu ſie sſtánie:
18:
Tych co zmárli/ nic nigdźiéy nie zoſtánie.
19:
Iuż kto ſie doſtał w łódkę Charonową/
20:
Niemáſz go/ zginął z pámięćią/ y z głową.
21:
Iáko pułnocny czyniąc żárkié ſkoki
22:
Wiátr/ rozprowadza nábráné obłoki:
23:
Iáko dym ćiepły z kominá wychodźi/
24:
Y záraz zniknie ſkoro kęs záſmrodźi:
25:
Ták ten duch/ który rządźi náſzé ćiáło/
26:
Pódźie tám gdźie był niż żyćié náſtáło.
Po śmierći


strona: 31

31 Akt wtory.
1:
Po śmierći z nas nic/ nicém ieſt śmierć ſámá/
2:
Z żárkiégo biegu krés/ v kréſu iámá.
3:
Niechay porzucą chćiwi ſwé nádźieie/
4:
Troſkliwy miáſto ſtráchu/ niech ſie śmieie.
5:
Chceſz wiedźieć/ gdźie ćię po śmierći zchowáią?
6:
Tám gdźie ſą rzeczy/ niż ná świát náſtáią.
7:
Czás łákomy nas pożrze/ y zágubi/
8:
Pan ábo ſługá równo wſzytkié lubi.
9:
Smierć nie dźieli nas/ ni oná przebiéra/
10:
Gdy ćiáło zgryźie/ y duſzá vmiéra.
11:
On Pluto ſrogi/ co w piekle króluie/
12:
Y Cerber v drzwi/ co támże wáchtuie.
13:
Wſzytko to ſłowá/ co ie ludźióm báią/
14:
Ci to zá prawdę/ owi zá ſen máią.
15:
Głupich/ iákóm rzékł/ tákié ſą wywody/
16:
Któré w ſumniéniach wielkié czynią ſzkody.
17:
Prawdá ták ſie ma/ duch nigdy nie zginie:
18:
Dobrégo rádość/ złégo kaźń nie minie.
19:
(did) Act trzeci. (–)
20:
(did) ANDROMACHA. STARZEC. VLYSSES. (–)
21:
AND.
B
Iédné moié Troiánki/ przécz tárgaćie włoſy/
22:
Zbićiem pierśi/ płáczliwé podnośićie gloſy?
Czemu


strona: 32

32 Trágoediiey
1:
Czemu ták bárzo licá łzámi przyodźiáné/
2:
A koſy niegdy śliczné/ teraz poſzárpáne?
3:
Gdy ſie dobrze przypátrzym/ ſnadź ćiérpimy máło/
4:
Gdy tego tylko płáczem/ co płácz wyćiſkáło.
5:
Wam dopiéro/ mnie dawno Troia wywróconá/
6:
Gdy mężny Hektor zábit/ Troiáńſka obroná.
7:
W ten czás y iam zginęłá/ gdy okrutnik ſrogi/
8:
Zábiwſzy wrzućił ná wóz ón móy żywot drogi.
9:
Gdy pod wielkim ćiężarem ſkrzypiąc oś ſie żárłá/
10:
Ia bez myśli/ bez czućia iużem byłá zmárłá.
11:
Tám moiá myśl byłá tá/ niż ſie karmić łzámi/
12:
Gréków zbydź/ á śmierćią iść zá cnémi ſtopámi.
13:
By nie to biédné dźiéćię/ któré mi zoſtáło/
14:
To mię ſámo ná świećie ieſcze zádźierżáło.
15:
To/ gdy ſie do zábićia moié ſerce ſkłóni/
16:
Lzámi rękę hámuie/ á vmrzéć mi bróni:
17:
To chce/ żebych v bogów co mu vprośiłá/
18:
A dłużſzy czás w vpadku po świećie chodźiłá.
19:
Kto zginął tego ſercu/ boiaźń nie dokuczy/
20:
Y to dobré nie bać ſie/ rozum nas ták vczy.
21:
Dobré to/ mnie ſyn odiął/ nie bać ſie nie mogę/
22:
Oń ſámégo muſzę mieć vſtáwiczną trwogę.
23:
Iuż ſczęśćié v nas nié ma domu ni gospody/
24:
A nieſczęśćiu/ y bez wrót wſzędy wolné wchody.
25:
Nanędznieyſza to boiaźn/ co nie ma nádźieie:
26:
To mnie ták/ przeto oko/ obfićie łzy leie.
STA. Co to


strona: 33

33 Akt trzeci.
1:
STA.Co to zá nowa boiaźń/ co ćię ták ſtrapiłá/
2:
A twé zemdloné członki iádem záráźiłá?
3:
AND.Náſtawa z doſyć złégo coś ieſcze gorſzégo/
4:
Troiéy obiecáné złe nie ma kóńcá ſwégo.
5:
STA.By téż chćiał Bóg/ za może bárźiéy nas poniżyć?
6:
Acz ia boſkiéy możnośći nieśmiém nic vbliżyć.
7:
AND.Zámknioné mieyſcá w głębi/ y iáſkinie ćiemné
8:
Dáią ſie czuć/ y ludźi ſzlą ná nas podźiemné.
9:
Grékowie z mogił wſtáią/ złé niechce vſtawáć/
10:
Czy Grékóm tylko wolno pogrzebionym wſtawáć?
11:
Aleć iednáka wſzytkim śmierć/ á nie ma wrotu:
12:
Powſzechny iéy ſtrách/ náſzym dodáie kłopotu.
13:
Me ſerce ma coś ſwégo/ ſtráſzliwąm noc miáłá/
14:
Téy ſie nád miárę boię/ y com w nię widźiáłá.
15:
STA.Co było/ powiédz/ ſen był/ czy było widzenié/
16:
Ieſli źle/ przynioſło to tróſkliwé myślenié.
17:
AND.Iuż byłá vſzłá biegu noc dwie częśći zgołá/
18:
Ku dniowi niebieſka oś náwrácáłá kołá:
19:
Gdy ſtrapionému ſercu odpoczynek máły
20:
Przyſzedł/ oczóm krwáwym ſen dawno nie bywáły.
21:
(Ieſli to ſpániém názwáć/ gdy vmyſł zdumiáły/
22:
Iuż o ćiele máło wié/ człowiek iák ſkámiáły.)
23:
Tu przed oczymá ſtánął ón móy Hektor drogi/
24:
Lecz nie táki iáki był przećiw Grękóm ſrogi/
25:
Gdy ie áż w morze wganiał/ gdy okręty palił/
26:
Od ręki iego ginąc Gréczyn/ męſtwo chwalił:
E Iuż nie


strona: 34

34 Trágoediiey
1:
Iuż nie ón/ co iáko lew rozgniewány chodźił/
2:
Kiedy w iádowitéy krwi nieprzyiaćiół brodźił:
3:
Ani táki iáki był/ gdy Pátroklá pożył/
4:
Co był Achillów pleſzek/ y tarcz ná ſię włożył/
5:
Pátroclus iák Achilles/ iż w iego vbierze/
6:
Lecz nie Hektorá/ śiebie/ oſzukał w téy mierze:
7:
Iuż nie oná twarz mégo/ ni oná poſtáwá/
8:
Ani oná beſpieczna/ y męzka roſpráwá:
9:
Iuż nie ono lice/ co mogło dáć ſłóńcowi
10:
Iáſność ſwą/ iáko złoto ozdobę królowi.
11:
Ale ſtrapiony/ zeſzły/ blády/ á twarz zlana
12:
Lzámi/ y włośiſkámi ſproſnémi odźiana.
13:
Wdy mi y teraz miło/ iżem go widźiáłá/
14:
Choćiam z iego odmiány niemierny żal miáłá.
15:
Tu ón/ o moiá wierna żono/ ieſt przyczyná
16:
Zebyś teraz nie ſpáłá/ á wyrwáłá ſyná
17:
Z niebieſpieczeńſtwá/ w którym nędzny teraz ſtoi:
18:
Hektorowi śmierć zá nic/ á tego ſie boi.
19:
Trzebá/ żebyś ſie ze ſnu záraz poruſzyłá/
20:
Bo w tym iego żywot ieſt/ żebyś go vkryłá.
21:
Zániechay płáczu/ Troiéy płáczeſz że zginęłá?
22:
Dałby to Bóg/ żeby iuż wſzytká koniec wźięłá.
23:
Wſkok ſie zá to im/ żebyś mieyſce wymyśliłá/
24:
Gdźiebyś ten biédny ſczątek domu vtáiłá.
25:
Zádrżáłám wſzytká z ſtráchu/ á ſen mie porzućił:
26:
Bo ktoby ſie ná tákie ſłowá nie ocućił?
Oczymá


strona: 35

35 Akt trzeći.
1:
Oczymá ięłám miotáć/ z owéy y z téy ſtrony/
2:
Ręce chćiáły obłápić/ przez ćiemné zaſłony.
3:
Syn z myśli precz/ mnimáłám iż mąż ieſt przy boku:
4:
Com obłápiłá/ poſzło/ á ćięń zoſtał w oku.
5:
O ſynu móy/ wielkiégo potomku człowieká/
6:
Dawność twoiéy zacnośći/ ieſt od wieków wieká:
7:
Tyś iedyna nadźieiá Troiánów ſtrapionych
8:
Królów ich/ co ród wiodą z bogów dawnych onych.
9:
O ſynu toś podobny cnému oycu twému/
10:
A nikt cnotą/ ni ſercem mógł bydź rówien iemu.
11:
Táka mégo Hektorá twarz byłá/ y táka
12:
Poſtáwá/ chód/ weźrzenié/ y ſpráwá wſzeláka.
13:
Czoło trochę pochmuré/ wynioſłé rámioná:
14:
Ręká znáczyłá mężá/ iáko ptaká ſponá.
15:
Kárk ſzéroki/ po którym koſá zápuſczoná/
16:
Latáłá ná obroćie gdy byłá ſtrząśnioná.
17:
O ſynu móy/ będźieli téż to kiedy w rzeczy/
18:
Ze twé ſpráwy bogowie będą mieć ná pieczy?
19:
Wiodąc fortunné ſłóńce przed dóm Priámowi/
20:
Gdy wyrwieſz z rąk oyczyznę nieprzyiaćielowi?
21:
Gdy ſie zemśćiſz oycowſkiéy krwie y okrućięnſtwá/
22:
A kóniec Bóg vdźiáła Gréków bezecęńſtwá.
23:
Znowu miáſto zbuduieſz y zamek poſtáwiſz/
24:
A ze ſławą po świećie wſzytko to odpráwiſz.
25:
Wſtánie záśię ná nogi co było vpádło/
26:
Y ſpráwiſz/ co ieſt puſto/ żeby záś ośiádło.
E ij Y będźie


strona: 36

36 Trágoediiey
1:
Y będźie znáczna Troia/ á z niéy rozpróſzeni/
2:
Wrócą ſie do oyczyzny przez ćię zgromádzeni.
3:
Ale cóż ia to mému nędzna obiecuię/
4:
Zápómniawſzy niewoléy którą wnet poczuię?
5:
Przydźie podobno prágnąć to/ co z nas bydź może:
6:
Niewolników ták wielka nádźieiá nie wzmoże.
7:
Y tego mię ſtrách/ żem ták wiele zácéniłá
8:
Fortunie/ co ſie od nas dawno odwróćiłá.
9:
O Bożé móy/ gdźie ſkryię to dźiećię vbogié/
10:
Iżby náléść nie mogły Gréckié ręce ſrogié?
11:
On zamek/ co równi ſwéy ná świećie nie wiedźiał/
12:
Mocą/ ſławą ſąśiádóm kośćią w gárle śiedźiał/
13:
Co narodóm obcym był dźiwém nieſłychánem/
14:
Y náydowan godnym bydź wſzego świátá pánem:
15:
Oné mury boſkiémi ſtáwiáné rękámi/
16:
W proch poſzły/ y zginęły poſpołu y známi.
17:
Okrutny pożárł płomiéń/ ni tyle zoſtáło/
18:
Coby tę troſzkę ćiáłá do śiebie zchowáło.
19:
Cóż wdy vczynię biédna/ gdźie mieyſce obiorę/
20:
Iżbych to vtáiłá? czyli ſie nie zbiorę
21:
Ná tę chytrość/ którąbym Gréki oſzukáłá/
22:
A tego niebożątká żywot záchowáłá?
23:
Ale zaby téż ták źle/ ieſt wielka mogiłá/
24:
Co ſie małżonká mégo ćiáłem poświęćiłá/
25:
Gdźie wielkim bárzo koſztem Priámus zmurował
26:
Sklepy/ gdźieby dźieći ſwé opłákáné chował.
V Gréków


strona: 37

37 Akt trzeci.
1:
V Gréków/ ácz we wſzytkim bezecné ſpoſoby/
2:
Wdy ſie tego nie ważą/otwiéráć cné groby.
3:
Mym zdániém tám dźiéćięćiu naywárowniéy będźie/
4:
Gdy przy oycowſkim ćiele w téy mogile śiędźie.
5:
O nieſtétyſz mnie/ toć ſchnę/ toć ſie zbytnie boię/
6:
Pot po ćiele/ czy nie ná żal ia to ſwóy ſtroię?
7:
Bo mie nie ćieſzy mieyſce/ y zá zły znák máią
8:
Ludźie/ mieſzkáć tám żywym/ gdźie zmárłé chowáią.
9:
STA.Siłém ludźi/ ná których żywot ſzturmowano/
10:
To pomogło/ kiedy ie zá zábité miano.
11:
Drogi inſzéy nie widzę/ vfáć niemáſz komu/
12:
Iego zá gárło chwyta/ wielka zacność domu.
13:
AND.Látwie tę ſławę puśćić/ lecz wydáć kto może.
14:
STA.Gdy nikt wiedźieć nie będźie/ zdrádźie to pomoże.
15:
AND.Więc ſzukáć będą/ á ia co tu rzekę ſobie?
16:
STA.Poſpołu/ powiéſz/ z miáſtem leży w iednym grobie.
17:
AND.Cóż to pomoże ſkryć go/ ieſli go záś wróćić?
18:
STA.Piérwſzj ſtós/ gdy ſie wytrwa/ łátwiéy zbrodniá ſkró=
:
(ćić.
19:
AND.A to co? w wielkim ſtráchu bydź obiemá námá?
20:
STA.W nędzy łápáć pomocy/ w ſczęśćiu przydźie ſámá.
21:
AND.O móy ſynu/ gdźie ten kray pługiem nie znáczony/
22:
W którym mógłbyś beſpiecznie vléc z káżdéy ſtrony?
23:
Gdźie tá puſcza/ gdźie ten lás/ coby ćie záſłónił?
24:
Gdźie ten ieſt/ któryby ćie mężną ręką brónił?
25:
Ten będźie brónił/ który bronił záwdy ſwoich/
26:
Hektor móy/ á nie wyda tych táiemnic moich.
E iij Mężu/


strona: 38

38 Trágoediiey
1:
Mężu/ twéy żony kradźież záchoway przy ſobie/
2:
Niech ten co ma ieſcze żyć vleży w twym grobie.
3:
Twóy święty popiół/ niechay ku ſobie przygárnie/
4:
To zacné plemię/ żeby nie zginęło márnie.
5:
Mogiłę pod tę/ miły/ wnidź. A ſtroniſz? czemu?
6:
Widzę co ieſt/ niechce ſie w ćięmność ſercu cnému.
7:
Po páznokćiu lwá poznáć/ wſtyd go ſtrách w śię w puśćić/
8:
A ſławę domu ſwégo boiáźnią vpuśćić.
9:
O móy drogi/ iuż teraz myśl wſpániáła oná/
10:
Y wrodzona mężność bydź muśi opuſczoná.
11:
Tę myśl wźiąć przydźie/ którąć ſczęśćié twé podáie/
12:
A pokornie vſtąpić złému co náſtáie.
13:
Widźiſz iáki nas orſzak/ ty/ bránká/ mogiłá/
14:
Téy mé łzy proſzą/ żeby ćiebie ochroniłá.
15:
Swięté mieyſce ieſt/ gdźie twóy oyćiec położony:
16:
Tám wnidź/ inſzéy żywot twóy nie naydźie obrony.
17:
Sczęśćié náſzé będźieli nam chćiáło poſłużyć/
18:
Mogą ieſcze twé oczy świátłá z niebá vżyć.
19:
Sczęśćié náſzé ieſli téż prágnie twoiéy głowy/
20:
Ato iuż tu będźieſz miał przy twych grób gotowy.
21:
STA.Iuż zámknión ieſt wárownie: lecz byś tu ſtać miáłá/
22:
Pewniebyś twą boiáźnią wydáć go muśiáłá.
23:
Co nadáléy odſzedſzy tyłem ſtań ktéy ſtronie/
24:
A boſkiéy/ ſkryté dźiéćię/ poruczay obronie.
25:
AND.W wielkiéy boiáźni/ gdy ieſt nieco wdy nádźieie/
26:
Mniéy ſie boi/ kto bliſko pátrzy/ co ſie dźieie.
Przeto


strona: 39

39 Akt trzeći.
1:
Przeto możem odſtąpić trochę od mogiły/
2:
Zali tym okrutnych rąk vydźie ſyn móy miły.
3:
STA.Vtul ſie/ á ſtóy ćicho/ porzuć nárzékánié/
4:
Bezecny człek z Ithaki ón boſkié ſkaránié
5:
Ku nam obráca kroki/ á myśli złośliwie/
6:
Ni z bogiem ten/ ni z ludźmi pochodźi prawdźiwie.
7:
AND.Rozſtąṕ ſie źiemio/ á ty z podźiemnéy iáſkinie/
8:
Mężu móy wywróć źiemię/ dogódz téy godźinie:
9:
W naygłębſzą przepáść zchoway to com zchowáć dáłá/
10:
Chceſzli/ bym ia z twym ſynem w żywoćie zoſtáłá.
11:
Oto iuż ieſt Vlyſſes/ z ćichá poſtępuie/
12:
Słowá do chytréy zdrády/ fałſzywé gotuie.
13:
VLY.Ia/ co poſelſtwo nioſę tobie/ ku ſłuchániu
14:
Ciężkié/ nie mnie ie przypiſz/ lecz ſtárſzych mych zdániu.
15:
Słowá moich vſt będą/ ále Gréków chcenié/
16:
Wſzytkich/ wielkich/ y máłych/ iedno ſtánowienié.
17:
Którym zwrotu do domu/ plemię Hektorowé
18:
Broni/ choć ze wſzytkim ſą okręty gotowé.
19:
Aták iego czás przyſzedł z boſkiégo przeźrzenia/
20:
Inſzéy drógi nie mamy do woyny ſkończenia.
21:
Niechce Gréczyn/ powoli wſzytko teraz máiąc/
22:
Z boiáźnią ztąd odćiągáć/ w tył ſie oglądáiąc.
23:
Bo muśiałby nie zbiéráć/ iáko z koniá śiodłá/
24:
Z okrętów dźiał/ coby go od tąd boiaźń bodłá.
25:
Wiedząc iácy Troiánie/ gdyby czuli ſyná
26:
Twégo podroſłym/ woyny byłaby przyczyná.
Bez trwo=


strona: 40

40 Trágoediiey
1:
Bez trwogi kto bydź może/ głupi kto ią lubi/
2:
A kto nieprzyiaćielá niechce/ śiebie zgubi.
3:
AND.A wáſzże to ón Cálchás ludźióm nieſczęśliwy
4:
Wieſczek poie/ co y ſwym ſtárſzym był zdrádliwy?
5:
VLYS.Choćiaby Cálchás milczał/ rzecz to pokázuie/
6:
A Grék co mu ieſt ná tym z ſáméy wóni czuie.
7:
Więc pámiętné ſą ſłowá Hektorá mężnégo/
8:
Którégo ſie lękamy/ y pogrzebionégo.
9:
Trwoży nas y potomek/ zęby onéy ſczuki/
10:
Co poległá/ rozćiąwſzy náſzych moc ná ſztuki.
11:
Iędrné źiárno choć máłé/ z czáſem wzgórę wſtawa/
12:
A podobny piérwſzému owoc z śiebie dawa.
13:
Przy wielkim ſtádźie máły ielonek ſie báwi/
14:
Rożków ieſcze nie czuiąc/ oſtro ſie nie ſtáwi:
15:
Iedną rázą áli ón/ wzgórę głowę nieśie
16:
Ozdobioną rogámi/ á bryka po leśie
17:
Wódzem tákim iáko ſam/ ſtádu oycá ſwégo/
18:
Lánié bieżą gdy każe/ do ryku ſrogiégo.
19:
Rózgá odćięta od pniá/ ieſli w źiemi ſtánie/
20:
Zá krótki czás ták wielka/ iáko máć powſtánie/
21:
Cieniem śćieląc po źiemi/ á w niebo ſtrzéláiąc/
22:
Drzewá z którégo idźie/ plemię odnawiáiąc.
23:
Ale y ów z wielkiégo ogniá popiół zmárły/
24:
Dáie ſie znáć/ iż go więc płácą ludźie gárły.
25:
Tobie podobno mowá moiá nie ſmákuie/
26:
Ciężki ból ſpráwiedliwie rzeczy nie ſzácuie:
Przypu=


strona: 41

41 Akt trzeći.
1:
Przypuśćiſzli k rozſądku który ſczéry będźie/
2:
Gréczyn ſwé rzeczy krzepiąc/ prawći będźie wſzędźie.
3:
Tu ſie sſtárzał/ kośćią mu Troia w gárle ſtoi/
4:
Drugich lat dźieśiąći ſie y mieśięcy boi/
5:
Y tego/ co przynioſły vpadku zniſczenia/
6:
Smierći ludźi czelnieyſzych/ á drugich więźienia.
7:
Nigdyby ſie nam Troia zburzoną nie zdáła/
8:
Pókibyś ty przy boku ſyná twégo miáłá.
9:
Wielce ważna rzecz to ieſt/ co ſie przed śię bierze
10:
Przyſzły Hektor/ muśiſz nam odpuśćić w téy mierze/
11:
Y zbáwić nas boiáźni/ zá czym my mieſzkamy/
12:
Gdy daſz ſyná/ my w drógę záraz ſie vdamy.
13:
A mnie ſłuſznie nie możeſz mieć zá okrutnégo/
14:
By kazano/ porwałbym ſyná Hetmáńſkiégo.
15:
Z twégo złégo moié ſie ſerce nie ráduie/
16:
Znieś nędzna/ co zwyćiężcá ná ćie vſtáwuie.
17:
AND.O ſynu/ dałby to Bóg/ żeby ćie trzymáłá
18:
Ręká ma/ ábo gdźieś ieſt żebym to wiedźiáłá:
19:
Który ćie człék/ który kray żywégo zábáwił/
20:
Abo martwégo/ á mnie/ w żáłośći zoſtáwił:
21:
Ani miecz/ áni ogiéń/ áni żadné męki/
22:
Mogłyby mię zátrzymáć: gwałtem/ á przez dźięki/
23:
Y przez miecz/ y przez płomiéń dárłábym ſie k ſwému
24:
Ránna/ y opalona/ ſynowi miłému:
25:
A máćierzyńſka miłość we mnieby nie zgáſłá/
26:
Choćiaby ſie y lwicá moim ćiáłem páſłá.
F O miły


strona: 42

42 Trágoediiey
1:
O miły móy/ gdźieś teraz/ czy błądźiſz po leśie?
2:
Czyli ćie nieprzyiaćiel w ſwoię ſtronę nieśie?
3:
Czy ćie żywo ſpáſł ogiéń/ ten co Troią ſpalił?
4:
Czy ćie kto ſrogiéy ręce/ iák piłę nágalił?
5:
Czyli okrutné źwiérzę ſámégo zdybáło/
6:
A zágryzſzy/ więc ptakóm ná żywność ćie dáło?

strona: Wr43d

1:
VLY.Vlyſſes ztobą mówi/ nic po chytréy mowie/
2:
Tego ty nie oſzukaſz/ byś miáłá dwie głowie.
3:
Boginie przećiwko mnie w rozumie vſtáły:
4:
Cóż ty z twym rozumem chceſz/ który bárzo máły?
5:
Powiédz/ boć nie iść drogą/ w którąś ſie vdáłá/
6:
Syná ná któréś mieyſce przed námi ſchowáłá.
7:
AND.A ia pytam/ gdźie Hektor/ y ini Troiánie/
8:
Gdźie Pryámus/ podobno z martwych iuż nie wſtá=
:
(nie.
9:
Ty ſie o iednym pytaſz/ ia pytam gdźie drudzy/
10:
Wſzytcy co poginęli/ pánowie/ y ſłudzy.
11:
VLY.Powiéſz z muſu/ co z dobrą niechceć ſie powiedźieć
12:
Wolą: nam nielza ieno koniecznie to wiedźieć.
13:
AND.Tá/ która o śmierć bárźiéy/ niż o żywot ſtoi/
14:
Beſpieczna ieſt/ á ſtráchów wáſzych ſie nie boi.
15:
VLY.Wielkiégo ſercá ſłowá do vſt przypędźiłá
16:
Bliſka śmierć/ iuż tu ſerce ná poły zábiłá.
17:
AND.Słyſz/ iedná tylko ieſt rzecz/ któréy ſie ia boię/
18:
Zywot mnie/ gdy będźieſz chćiał dáć/ co o śmierć ſtoię.
19:
VLY.Bićie/ ogiéń/ y wſzytko ty od czego boli
20:
Wyćiśnie/ iż powiedźieć muśiſz poniewoli Naywiętſzé


strona: 43

43 Akt trzeći.
1:
Naywiętſzé táiemnice: cnotá nie pomoże:
2:
Mus/ á gwałt/ dobrze więcéy niż przyſtoyność może.
3:
AND.Bićié/ płomiéń/ nic to mnie/ głód/ ćiężkié prágnienié/
4:
Iuż co mąk kto wynálazł/ y ſrogié więźienié:
5:
Wymyśloné boleśći/ á przedźiwné rány/
6:
Y iáko ſie zwykł páſtwić zwyćiężcá zgniewány/
7:
Spaloné pierśi choćby miecz ſrogi przeráźił/
8:
Bárźiéy niżli iákom ieſt/ mnieby nie obráźił.
9:
VLY.Nie rozum to/ chćieć táić/ co ſie wydáć muśi/
10:
Y tákże ſie żaden ſtrách o ćię nie pokuśi?
11:
Dobréy mátce to mężné miłość ſerce dáie/
12:
Nie dźiwuy/ táſz téż miłość nam rády dodáie:
13:
Zebyſmy náſzych dźieći rzeczóm dogodźili/
14:
A pokóy wieczny z Troią onym zoſtáwili.
15:
Dáłá ſie nam znáć drógá dáleka/ leżenié
16:
Dźieśięćioletné/ któréſtało zá więźienié.
17:
O mięby nic/ ſynowi mogłoby to ſzkodźić/
18:
Gdźieby mu przyſzło w ten kray woyſko znowu wo=
:
(dźić.
19:
AND.Nu więc powiém/ ráduy ſie człeku nie vżyty/
20:
Ale y ták dobrze znaſz/ bo móy żal nie ſkryty:
21:
W grobie móy ſyn/ weſelé odnieś Grékóm cáłé/
22:
Acz ſtráchy od téy ſtrony były bárzo máłé:
23:
Iuż ták grzbietem o źiemię nędzna Troiá dáłá/
24:
Iżby ná ſwoié nogi nigdy nie powſtáłá.
25:
VLY.Temu żebych ia wierzył/ á mnie záś Grékowie/
26:
Pokaż/ bom ſie ia záwdy v ſwych ſtáwił w ſłowie.
F ij AND. Ieſli


strona: 44

44 Trágoediiey
1:
AND.Ieſli nieprawdę mówię/ áby mie podkáło
2:
To/ coby ſie nayſrozſzé Hetmánowi zdáło.
3:
A ieſli prawdę mówię/ niech ſie mé złé ſkóńczy
4:
Smierćią lekką: nieſczęśćié niech gniewu dokończy
5:
Ná mnie/ żebym przy mężu cnym ſwoim leżáłá/
6:
A bárzo ćiſnąć źiemi/ żebym go nie dáłá.
7:
Tákći ieſt/ iż w źiemi ſyn/ duch ſzedł w ćiemné ſtrony/
8:
Mártwy podług zwyczáiu przy ſwych pogrzebiony.
9:
VLY.Sczęśćié Troiáńſkié wźięło náznáczony koniec
10:
Tą śmierćią/ wnet v Gréków będźie wdźięczny go=
:
(niec/
11:
Którzy ná to czekáią/ żeby co ſłyſzeli
12:
Lubégo/ gdyż ſie domá rádźiby widźieli.
13:
Ale cóż ia to czynię? mnie będą Grékowie
14:
Wierzyć/ á ia záś komu wierzę! biáłéygłowie!
15:
A ieſcze mátce: zmyśla tá/ czy w prawdźie ſtoi!
16:
A wieſczek co náznáczył tego ſie nie boi.
17:
Wiéć Bóg/ klątwy iákié ſą/ któré ná śię dáłá/
18:
Ieſli myli/ ná iákiéż ſtráchy będźie dbáłá?
19:
Przydźie tu rozum wywrzéć twóy Vlyſſes cáły/
20:
Chytrość ná chytrość puśćić/ y dowćip doźrzáły.
21:
Prawdźie vtonąć trudno/ choćia ſie pogrąży/
22:
Iák oléy wſzedſzy w głębią/ záś ſie ná wiérzch wſtąży.
23:
Vlyſſes/ pátrz ná mátkę iáko ſie fráſuie/
24:
Twarz mieni/ płácze/ wzdycha/ tám ſám poſtępuie.
25:
Ná káżdé twoié ſłowo/ wnet nákłáda vchá/
26:
Iuż tu bárźiéy boiaźń znáć/ niż ſmętnégo duchá.
O niebogo/


strona: 45

45 Akt trzeći.
1:
O niebogo/ iuż dźiękuy bogu/ co ták ſpráwił/
2:
Y ráduy ſie/ ia ztobą/ że ćie ſyná zbáwił.
3:
Ná hániebną miał przyść śmierć/ zrzucón miał bydź zywie=
:
(że/
4:
Wſzák y ták śmierć/ gdy z muru ſpádnie ów co ſtrzeże.
5:
Z téy wieże miał bydź zrzucón/ co iák w morzu ſkáłá/
6:
Sámá z Troiéy po murów zburzéniu/ zoſtáłá.
7:
AND.Iużem nie przy ſobie/ iuż człónki zmilkły/ mdleią/
8:
Siły niemáſz/ kreẃ z źiębłá/ á włoſy ſowieią.
9:
VLY.Pátrz iéy tu/ nálazłem ślad/ boiaźń ią wydáłá:
10:
Poſtráſzę ieſcze: oná mężna myśl vſtáłá.
11:
Nu/ nu/ corychléy moi/ ſkrytégo ſzukayćie/
12:
Grécki to nieprzyiaćiél/ przed mię tu go dayćie.
13:
Mátká chytrze ſchowáłá/ wy wſzytko poruſzćie/
14:
Ziemię zmiecćie/ chytrośći ná chytrość pokuſzćie.
15:
Owóż ieſt/ iuż go mamy/ wiedź/ czás mu/ y minął.
16:
Co ty pátrzyſz? co ty drżyſz? tobie iuż ſyn zginął.
17:
AND.Iuż mnie ſtrách nie wdźiw/ będąc w vſtáwicznéy trwo=
:
(dze/
18:
Syté mé oczy tego/ co ſie dźiało ſrodze.
19:
Pozno ſie oduczáią/ w co ſie długo wpáſły/
20:
Iuż wſzytkié námiętnośći we mnie teraz zgáſły.
21:
VLYCzás poświęcénia murów gdyż twóy ſyn poprzédźił/
22:
Aby oycá w podźiemnych iáſkiniách náwiédźił.
23:
Cálchás mówi/ náſz wyiazd tym kſztałtem przyśpieie/
24:
Kiedy z Hektorá popiół po morzu rozśieie.
25:
Tym chce vbłagáć wody/ y ſtępi ſie śiłá
26:
Morſka/ gdy ſie rozkopa tá wſzytká mogiłá.
F iij Iuż w


strona: 46

46 Trágoediiey
1:
Iuż w niedoſtátku ſyná twégo/ dźiać ſie muśi
2:
Gwałt grobóm/ o święconé ręká ſie pokuśi.
3:
AND.Tu co czynić? dwoiáka napáść ná mię pádłá/
4:
A boiaźń niewymowna ſerce mé ośiádłá.
5:
Tu mi idźie o mężá/ owdźie ſerce boli
6:
O ſyná/ ia tu niewiém/ co vmyſł móy woli.
7:
Bogowie wámi świátczę/ mężu drogi tobą/
8:
Iż nie ſobą mnie ſyn mił/ ále twą oſobą.
9:
Prágnę go widźieć tákim/ iákom ćiebie znáłá/
10:
By to było przedáyné/ żywotbym ſwóy dáłá.
11:
A więc popiół moiégo ma bydź vtopiony
12:
Mężá! á kośći płynąć máią w cudzé ſtrony!
13:
Rádniéy niechay ſyn zginie. A ná drugą ſtronę/
14:
Będźieſz mogłá mać pátrzyć ná śmierć ſrogą onę!
15:
Gdy ſyn z wieże poleći młyńcem/ y ták pádnie/
16:
Ze kość cáła nie będźie! Iuż to śćiérpię ſnádnie.
17:
Wolę/ mężu móy/ podiąć té ſerdeczné rány/
18:
Niżbyś zwyćiężcé ręką miał bydź rozmietány.
19:
Ale y ták źle vmyſł móy rzeczy ſzácuie/
20:
Ieden z tych iuż beſpieczen/ drugi ból poczuie.
21:
Niewiém gdźie ſie obróćić/ y komu dogodźić/
22:
Hektor wſzytko ná myśli/ tému niechcę ſzkodźić.
23:
Aleć z obu ſtron Hektor/ tu widzę żywégo/
24:
Który ſie pomśćić może śmierći oycá ſwégo.
25:
Cóż vczynię? bo ſerce mówi/ obá moi/
26:
Iuż niech ten żyw zoſtánie/ kogo ſie Grék boi.
VLY. Dogo=


strona: 47

47 Akt trzeći.
1:
VLY.Dogodźić muśi bogóm/ głos wyſzedł ſurowy/
2:
Mogiłá precz/ zkąd weźmiem popiół Hektorowy.
3:
AND.Tę oſobę zgwałćićie/ którąśćie przedáli?
4:
Ná wiárę Achillowę nie będźiećie dbáli?
5:
VLY.Rozrzucę wſzytkę źiemię/ wyrwę to co w grobie/
6:
Máły ſie gwałt ſtáć/ może vmárłéy oſobie.
7:
AND.O bogowie/ tu trzebá rátunku wáſzégo/
8:
Pyrrhuśie/ dobodźieyſtwá/ obróń oycá twégo.
9:
VLY.Tá mogiłá hnet z źiemią będźie porownána/
10:
Gdyż ieſt wieſczkową ſkaźnią ná zburzenié dána.
11:
AND.Tego nie doſtawáło tylko Gréckiéy złośći/
12:
Zeby od niéy ćiérpiáły gwałt poczćiwé kośći.
13:
Iuż y mieyſcá święconé/ od was nie ſą cáłé/
14:
Ná bogi/ wam łáſkáwé/ baczenié ieſt máłé.
15:
Bronić chcę/ niedopuſczę/ zbroynym ſie záſtáwię/
16:
Gniéw doda śiły/ tu pámiątkę zoſtáwię.
17:
Czemu nie náſzládowáć mężnéy Amázony/
18:
Co biłá Gréki/ bróń iéy/ nie miáłá obrony:
19:
Abo któréy z zakonnic/ co ćiáłá rzezáły
20:
Swé k wóli Bachuſowi/ á bólu nie znáły?
21:
W pośrzodek wſzytkich wpádnę/ obronię mogiły/
22:
Y tu vmrę przy ſwoich/ gdy nieſtánie śiły.
23:
VLY.Cóż ſtoićie? płáczliwa ruſzyłá was mowá?
24:
Y co nárzeka głupie wśćiekła białagłowá?
25:
Com roſkazał/ niechay ſie co nairychléy ſtánie/
26:
Gdy ſie rozrzući źiemiá/ tá płákáć przeſtánie.
AND. Mnie


strona: 48

48 Trágoediiey
1:
AND.Mnie/ mnie zábiyćie piérwéy: o drogi Hektorze/
2:
Pokaż moc ſwoię zwykłą/ poruſz źiemię/ morze/
3:
Wiátry ze ſkał/ y ogień z piekielnych ćiemnośći/
4:
Aby ſkrotniał Vlyſſes w ſwéy nieſytéy złośći.
5:
VLY.Z gruntu poruſz/ y wywróć wſzytko/ mieć nam trzebá/
6:
Co wieſczek roſkazał dla vbłagánia niebá.
7:
AND.Co czynię biédna mátká? oto hnet mym chceniém/
8:
Syn/ y mąż miły/ iedném vpádną gruchnieniém.
9:
Aza vbłagam Gréki/ gdy furiia minie:
10:
Powiém/ bo ieſli zmieſzkam/ ſyn przy oycu zginie.
11:
Nieſczęśćié mégo ſyná dochodźi pożarem:
12:
Niżby go miał przywálić oyćiec ſwym ćiężarem/
13:
Wolę/ iż zginie indźiéy gdźieżkolwiek mu pádnie:
14:
Rozgniewánégo bogá nie vbłágáć ſnádnie.
15:
Do nóg Vlyſſes twoich vpadam nędznicá/
16:
Niech ćie żal zyymie mégo polanégo licá:
17:
Nogi twoié/ té ręce łzámi vmywáią/
18:
Których niczyie nogi ná świećie nie znáią:
19:
Vlituy ſie/ á prziymi prośbę mą łáſkáwie/
20:
Mátká zá ſynem prośi/ á w przyſtoynéy ſpráwie:
21:
Im ćię wysſzéy bogowie wznieśli y nádáli/
22:
Tym lżéy depc ludźi/ któré oni pokaráli.
23:
Ták ćie niechay ogłąda zdrowym twoiá oná/
24:
Cnotą po świećie ſławna Penelope żoná:
25:
Ták y oyćiec twóy ſtáry/ żeby ſie vćieſzył/
26:
A pátrząc ná twé zdrowié/ vmrzéć ſie nie ſpieſzył.
W ſynie


strona: 49

49 Akt trzeći.
1:
W ſynie iżbyś nie próżné nálazł twé ſtáránié/
2:
Vźrzawſzy go/ mógł to rzec/ przeſzedł więńczowánié.
3:
Ktemu żeby célował láty dźiádá ſwégo/
4:
Ciebie oycá dowćipem/ wielce rozmnégo.
5:
Miłośierdźiém poruſz ſie nád mátką vbogą/
6:
Która tę duſzę nie ſwą ma ná świećie drogą.
7:
VLY.Nic po tych ſłowách/ wyday co nairychléy ſyná/
8:
Potym do iákiéy łáſki może bydź przyczyná.
9:
ANDROMACHA.
10:
S
Am opłákány nędznéy mátki ſynie/
11:
Wynidź z ćiemnośći/ ſkryćié nie pomogło
12:
Moie/ okrutné nieſczęśćié przemogło.
13:
Pátrz nań Vlyſſes: á tegóſz ſie boi
14:
Nawálné woyſko Gréckié? ten ma trwogi
15:
Czynić w Gréciiéy? padń á obłáṕ nogi
16:
Páńſkié nieboże/ dogódz niefortunnie:
17:
Przed tym po źiemi ſłáć ſie nie ſromotá/
18:
Co pánem ieſt twéy śmierći y żywotá.
19:
Nic po tym pomnieć/ ábo liczyć króle/
20:
Z których ty idźieſz/ y iáko rządźili
21:
Swiátem/ á ludźióm wſzem práwá ſtáwili.
22:
Oycowſkié mężtwo téż precz puść z pámięći/
23:
Niewolnikiemeś/ ták czyń iáko oni/
24:
Głowá twa/ pánu/ niechay ſie pokłóni.
25:
A ieſli niewiéſz co hnet ma bydź ztobą/
G Ná to


strona: 50

50 Trágoediiey
1:
Ná to pátrz co ſie z twarzą moią dźieie/
2:
Tóż czyń/ niechay ſie twa téż łzámi leie.
3:
Nie piérwſzyś ty/ iuż Troia łzy widźiáłá
4:
Dźiéćięćiá Królá piérwéy/ gdy ſurowé
5:
Dźiad zmiękczył ſerce twóy Herkuleſowé:
6:
Onégo mężá/ którégo gwałtownéy
7:
Mocy żaden mąż/ ni źwiérz nie podołał:
8:
Przegrał káżdy/ kto z nim ná woynę wołał.
9:
Ten co piekielné w trzaſki złamał wrotá/
10:
Gdy z ćiemnych mieyſc od Charonowéy wody
11:
Szedł/ zkąd wrot nie był/ ztąd vczynił chody/
12:
Zwyćiężón będąc/ dźiećinnémi łzámi/
13:
Rzékł/ átoć dawam/ iż záś Królem będźieſz/
14:
Y ná oycowſkiéy ſtolicy vśiędźieſz.
15:
Lecz pátrz coś winien cnoćie y ſumniéniu/
16:
Abyś ták w dáném króleſtwie pánował/
17:
Iákobyś lépiéy twą wiárę záchował.
18:
Ták bywáło gdy Herkules zwyćiężył/
19:
Tuby ſie vczyć iáko ſie gniewáią
20:
Mężni/ iż przedśię litość na płácz máią.
21:
Czy w iednym tylko chcemy náſzládowáć
22:
Herkuleſá/ iż śierdźtość porwiemy
23:
Iego/ lepſzégo co miał nie weźmiemy?
24:
V nóg twych leży/ Priámá nie mnieyſzy/
25:
Iáko zábity głowy nie podnośi/
26:
Króleſtwá niechce/ o żywot ćie prośi.
VLYSSES


strona: 51

51 Akt trzeći.
1:
(did) VLYSSES, ANDROMACHA, ASTYANAX. (–)
2:
VLY.
N
Iezmierny ſmętek mátki/ ſerce mé przeraża/
3:
Lecz náſzych mátek bárźiey łzy człowiek vważa:
4:
Któré/ gdźieby ten podróſł/ laćby ſie muśiáły
5:
Hoynie/ a náſzé nędze/ znowuby náſtáły.
6:
AND.Y zaż w proch obróconé mury ten poſtáwi/
7:
A to co w popiół poſzło/ wſkrzéśi/ y nápráwi?
8:
Té ręce/ podobnaſz to/ iż Troią zbuduią?
9:
Wiátr Troiánów nádźiéiá/ gdy tę vkázuią.
10:
Ták ćiężkié ieſt gruchnienié ſyná mégo domu/
11:
Iż póki świát niemożem ſtráchem bydź nikomu.
12:
Czy mężny oyćiec temu ma ſercá dodawáć?
13:
Kogo k źiemi przybito/ trudno mu powſtawáć.
14:
Y Hektor/ by był teraz/ vſtałby w śmiáłośći/
15:
Bo kto ſie oprzéć może nieſczęśćia wielkośći?
16:
A kaźń ieſli ten winien/ zaż ćiężſza bydź może
17:
Nád tę/ iż zginął/ á rzecz żadna go nie wzmoże?
18:
Iuż niewolnicze iárzmo włóż ná tę cną ſzyię/
19:
A ia w téyże niewoli/ niech twé nogi myię.
20:
Y więc ćie nie ma ruſzyć ten ćiężki płácz wdowi?
21:
A gwałtem poniżenia maſz brónić królowi?
22:
VLY.Nie ia bronię/ ále ten/ co nam wſzytkim ſrogi/
23:
Cálchás/ który krwią ludzką náſzé błaga bogi.
G ij AND. O mi=


strona: 52

52 Trágoediiey
1:
AND.O miſtrzu wſzéy niecnoty/ fałſzu/ złośći/ zdrády/
2:
W którym niémáſz ni mężtwá/ ni pobożnéy rády.
3:
Od którégo żaden człek nie polégł práwice/
4:
Lecz od dowćipu/ któryś wywróćił ná nice/
5:
Y Gréczánin nie ieden poſłan w ćiemné kráie/
6:
Ná co bezecnéy twoiéy chytrośći doſtáie.
7:
A prawdáſz to/ że wieſczek ma to roſkazánié
8:
Od bogów? Niewinni ći/ twé to zbrodniá zdánié/
9:
Którégo wſzytko mężtwo położoné w zdrádźie/
10:
Zołniérzu nocny/ we dnie nie widáć ćie w zwádźie.
11:
Iuż teraz we dnie chceſz bydź/ y mężnym/ y ſrogim
12:
Nád tym/ coć ſie nie broni dźiéćięćiem vbogim.
13:
VLY.Cnoty méy y dźielnośći świádomi Grékowie/
14:
A Troiáńſcy áż názbyt doználi mężowie:
15:
Mnie czáſu niémáſz ztobą frymárczyć ſłowámi/
16:
Pilnieyſza to rozſtáć ſie z wáſzémi brzegámi.
17:
AND.Krótkiégo vżycz czáſu mátce do oddánia
18:
Powinnośći ſynowi/ y z nim pożegnánia:
19:
Abych/ chćiwé żáłośći ſerce/ náſyćiłá/
20:
A oſtátnie członeczki iego obłápiłá.
21:
VLY.Dałby to bóg/ bych ſie mógł nád tobą zlitowáć/
22:
Ale w méy mocy nie ieſt ćiebie porátowáć:
23:
Dáięć to co w méy mocy/ czás/ náſyć ſie łzámi/
24:
Snadź vpływa ſerdeczny ból z oczu wodámi.
25:
AND.O móy kléynoćie drogi/ o ſzláchetné plemię/
26:
Tyś był ozdobą domu/ nieſczęſné mé brzemię:
Domu


strona: 53

1:
Domu/ który iuż zginął/ ty oſtátnie ginieſz/
2:
Tego coć náznáczono/ iuż widzę nie minieſz.
3:
O ſtráchu Gréczániná/ o prózné nádźieie
4:
Mé/ z których nie łáſkáwy bóg teraz ſie śmieie.
5:
V którégo me prośby té były zá tobą/
6:
Iżbyś ſławę oycowſką wźiął ná ón świát z ſobą/
7:
Wyżywſzy choć puł wieku/ tego co twóy ſtáry
8:
Oyćiec miał/ póki nie był włożony ná máry.
9:
Ach nieſtétyſz/ iuż tobie w páłacách nie śiádáć/
10:
Ani berłem królewſkim podług woli włádáć.
11:
Práwá téż twym poddáym ſtánowić nie będźieſz/
12:
Ani zwyćiężywſzy lud/ ich źiemię pośiędźieſz.
13:
Bić złych Gréków nie przydźie/ gdy ſobie porádzą/
14:
A nie mogąc wytrzymáć náſzym/ tył podádzą.
15:
Iuż nie będźieſz mógł oddáć złémi Pyrrhuſowi/
16:
Co oyćiec iego zrobił twoiému oycowi.
17:
Ręczynká twa nie będźie bułáwką obrácáć/
18:
Ani będźieſz ná pięknym/ źwiérz k śiéći záwrácáć.
19:
A gdy popis y święto przydźie záwołáné/
20:
Przy twych oczu nie będą vfcé ſyzkowáné.
21:
Ani ćie twoiá mátká w kośćiele poſtáwi/
22:
A kśiądz trąbą/ y tobą/ Troiány zábáwi.
23:
O nád śmierć okrutnieyſzy ſpoſób kóńcá twégo/
24:
Gdyſmy rozumieli/ że nic okrutnieyſzégo
25:
Nie miáły oczy widźieć nád śmierć przeſławnégo
26:
Hektorá/ oto vźrzą coś ieſcze ſrozſzégo.
G iij VLY. Gwał=


strona: 54

54 Trágoediiey
1:
VLY.Gwałtem mátko zádźierż płácz/ muśi iść ſąd boży/
2:
Bo ćiężki żal/ ſam ſobie kréſu nie záłoży.
3:
AND.Nie wiele cię zábáwię obfitémi łzámi/
4:
Pozwól/ iżbym żywému moiémi rękámi
5:
Oczki máłé záwárłá/ y oſtátnié dáłá
6:
Pocáłowánié/ potym nieco powiedźiáłá.
7:
Idźieſz z świátá móy ſynu/ á choćiaś ieſt máły/
8:
Wdy przed tobą iuż drżáły Gréckich zamków wáły.
9:
Idź wolen/ idź/ tám naydźieſz twoią opłákáną
10:
Troią/ Troiány wolné co przy tobie ſtáną.
11:
ASTYA.Zmiłuy ſie mátko/AND.Co ty ſzat mych ſie wymuieſz?
12:
Témi żywotá twégo iuż nie porátuieſz.
13:
Lwá gdy vſłyſzy rycząc bydlątko vbogié/
14:
Tuli ſie pod mátkę ſwą/ á źwiérzę to ſrogié
15:
Dobieżawſzy/ oderwie od mátki/ y śiecze
16:
Zębámi/ á ziuſzoné ná pokarm ſwóy wlecze:
17:
Ták ćiebie nieprzyiaćiél odtárgnie od boku
18:
Máćierzyńſkiégo/ á nikt nie zmyli mu ſkoku.
19:
Płácż y pocáłowánié/ y wárkocz ſtárgány
20:
Prziymi/ á oycu odnieś mé ſerdeczné rány.
21:
Ieſli vmárłych nie ieſt wiekuiſté ſpánié/
22:
Miłość śmierćią nie zgáſłá/ y o nas ſtáránié.
23:
Sćiérpiſz Hektorze ſrogi/ żebych ia ſłużyłá
24:
Grékóm/ y onych wieczną niewolnicą byłá?
25:
Y będźieſz ták zmartwiáły/ że ćie nie záboli/
26:
To co Achilles wſtawſzy broi po ſwéy woli?
Znowu


strona: 55

55 Akt trzeći.
1:
Znowu móy ſynu weźmi płácz/ y potárgánié
2:
Koſy/ á oycu donieś mé pocáłowánié/
3:
Z tym wſzytkim/ co po śmierći onégo zoſtáło/
4:
Y co nádzwyſz nieſczęśćié Troiánſkié przydáło:
5:
Tę tylko ſzátkę zoſtaw wrzkomo ku ochłodźie/
6:
Ano będźie ku więtſzéy oczóm moim ſzkodźie:
7:
Tknął ſie iéy ten co luby/ choć iuż nie ieſt známi/
8:
Popiołu cokolwiek w niéy/ zbiorę go vſtámi.
9:
VLY.Kóńcá widzę nie będźie twoiégo płákánia/
10:
A nam trzebá z wáſzémi brzégámi rozſtánia.
11:
CHORVS.
12:
B
Iédné my/ gdźie té ſą kráie/
13:
W któré iść: y obyczáie/
14:
Którym przywyknąć/ y znośić/
15:
Bo z iárzmá ſie nie wyprośić.
16:
Czy nas té wźiąć wyſpy máią/
17:
Które ludzkośći nie znáią?
18:
Gdźie káżdy/ co chce/ to czyni/
19:
Iáko źwiérzę ná puſtyni/
20:
Bez práwá żyie/ bez rządu/
21:
Bez ſtráchu wſzelkiégo ſądu.
22:
Czyli tám nás záprowádzą/
23:
Gdźie żádney woli nie dádzą?
24:
Gdźie názbyt poſłuſzni práwá/
25:
Ná káżdą rzecz ieſt vſtáwá/
Cicho


strona: 56

56 Trágoediiey
1:
Cicho muśi śiedźieć w gmáchu
2:
Człek/ nie zié chlebá bez ſtráchu.
3:
Ale zaż tych źiem ieſt máło/
4:
Z których ſie woyſko zebráło?
5:
Ludźi róznych náprowádźił
6:
Bóg k Troiéy/ żeby ią zgłádźił.
7:
Nam przydźie/ kto wié/ z którémi
8:
Zyć/ niewiedźieć w iákiéy źiemi:
9:
Ieſli w téy co zboże rodźi/
10:
Czy w téy co kámienié płodźi.
11:
Niewolnicam w káżdym kráiu
12:
Zle/ by ich wnióſł y do ráiu.
13:
Iuż tám bydź gdźie záprowádzą/
14:
Y komu nas lóſy dádzą:
15:
By tylko tá nas nie miáłá
16:
Ziemiá/ z któréy przyiecháłá/
17:
Oná nie ſzpetnégo licá/
18:
Ale ſproſna bezecnicá.
19:
Ktora Gréków nádwątliłá/
20:
A náſzę Troią zgubiłá.
21:
Ciebie/ nacz téż twoié chowa
22:
Sczęśćié/ vboga królowa?
23:
Kto z tobą ná ſwóy wyśiędźie
24:
Brzég/ á twoim pánem będźie?
25:
W czyie powiodą ćie wrotá/
26:
Y gdźie dokonaſz żywotá?
Act czwarty.


strona: 57

57 Akt czwarty.
1:
(did) Act czwarty. (–)
2:
(did) HELENA. ANDROMACHA. HECVBA. (–)
3:
HEL.
G
Dźie ma bydź niefortunné pánienki ráienié/
4:
Rodzącé roźlanié krwie/ y domu zniſczenié/
5:
Któré mordy/ mękámi/ płáczem/ y żáłośćią
6:
Miáłoby ſkończoné bydź/ y nieſytą złośćią:
7:
To tám przyſtoi/ żeby Helená ſwatáłá/
8:
Y pánnę ku ſzlubowi ſámá vbieráłá.
9:
Nieſtétyſz mnie/ zginionym nam Troiánóm ſzkodźić!
10:
Y mam nieſczęſnę pánnę ſwoim fałſzem zwodźić!
11:
Mam powiedáć co nie ieſt/ iáko mi kazano/
12:
Iż Pyrrhus chce/ żeby mu zá małżónkę dano/
13:
Cną Polyxenę/ któréy głowę ochędożyć
14:
Mam/ y Theſálſki vbiór ná ćiáło iéy włożyć!
15:
Zdrádą moią vboga ma bydź vłowiona/
16:
Sioſtrá Páryſowá/ y od mieczá zgubioná!
17:
Niech ták będźie: lżéy iéy/ gdy pádnie oſzukána:
18:
Bez ſtráchu śmierći vmrzéć/ śmierć to pożądána.
19:
Ia w tym winná nie będę: zła przyſzłá godźiná:
20:
Zkąd przyczyná złégo ieſt/ tám zoſtawa winá.
21:
☞Dárdánowégo domu pánno wielkiéy cnoty/
22:
Ná vpádłé bóg weźrzał/ ſłóńce maſz przed wroty.
H W ſtan


strona: 58

58 Trágoediiey
1:
W ſtan inſzy/ niż pánieńſki/ chce ćie Pan Bóg wpráwić/
2:
Wielce záwołánégo małżonká nábáwić/
3:
Iákiégo/ choćiaby téż cáło Troia ſtáłá/
4:
Y Priámus królem był/ mężábyś nie miáłá.
5:
Iuż twa teraz pod łáwę muśi iść żáłobá/
6:
Chce ćie Pirrhus ſam Woyſká Gréckiégo ozdobá:
7:
Chce ten w świętą ſpółeczność łożá vrzędnégo/
8:
Który możnym królem ieſt páńſtwá ſzérokiégo.
9:
Bogów/ bogiń/ krwią dośiągł/ názad zoſtań z Troią/
10:
Wielka bogini/ Thetys/ będźie ćie zwáć ſwoią.
11:
Iné morſkié boginie powinneć iuż będą/
12:
Będźieſz iáko iedná z nich/ kiedy ztobą śiędą.
13:
Ækowégo ſyná świekrem będźieſz miáłá/
14:
Dorydy mężá/ tákże ćieśćiem będźieſz zwáłá.
15:
Náyſtárſzy to bóg morſki/ á zdobić go mową/
16:
Nic po tym/ obiemá ty zoſtánieſz ſynową.
17:
Iákom rzekłá/ ten vbiór iż ſproſny ná ſtronę/
18:
Weźmi ten co ozdobić ma królewſką żonę.
19:
Té poieżoné włoſy niechay ták nie ſtoią/
20:
Iużeś nie niewolnicą/ á ia ręką moią/
21:
Będę vmieć nie ſzpetnie vtráfić twé włoſy/
22:
Y ták iáko przyſtoi ſzanowáć twéy koſy.
23:
A ſnadź ten twóy vpadek ozdobą twą będźie/
24:
Gdy król ná máieſtaćie podle ćiebie śiędźie.
25:
Nie traṕ ſie/ że od bogów dotkło ćię karánié/
26:
Nie iednému ná dobré wyſzło poimánié.
AND. Tego


strona: 59

59 Akt czwarty.
1:
AND.Tego tylko vpádłym nam niedoſtawáło/
2:
Weſela w ćiężkim żalu/ lecz oto przydáło
3:
Nieſczęśćié z łáſki ſwoiéy: Polixenę ráią:
4:
Práwie to czás weſela: páłace pałáią
5:
Zgruchotáné/ żrze ogiéń y człowiecze ćiáłá/
6:
Polixená weſelé świétné będzie miáłá.
7:
A iákóż tu odmówić! czás práwie po temu!
8:
Więc y Helená rái/ bydź czemuś dobrému.
9:
Iad/ vpadek/ zginienié ludu oboiégo/
10:
Pátrz zła żóno/ coś ty tu nábroiłá złégo.
11:
Pátrz co mogił/ co kośći/ po polu rozśiano/
12:
Co tu królów/ co kśiążąt/ ná ón świát poſłano.
13:
Wtóré to nieſłuſzné twé ſzćié zá mąż ſpráwiło/
14:
Azyią/ Europę/ poſpołu zgubiło.
15:
Mężnych ludźi kreẃ/ co ſie w tych źiemiach rodźili/
16:
Przelana kwóli tobie/ ći téż wáſzych bili.
17:
A ty weſołym okiem ná bitwęś pátrzáłá/
18:
Wątpiąc kogobyś widźieć zwyćiężcą woláłá.
19:
Swátayże iuż bezecna/ konay coś záczęłá/
20:
Vbieráy/ śćiel w łóżnicy/ iákoś ſie podięłá.
21:
Lecz co po lanych świécách/ y po gotowániu
22:
Ogniów? świéći Troia ku temu oddawániu.
23:
Záczynayćie Troiánki pieśni Pirrhuſowi/
24:
Płácz niechay godny będźie tákiému żalowi.
25:
HEL.Wiém że rozumém trudno wielki ból kierowáć/
26:
Bo niechce ón naymędrſzych wywodów przyimowáć:
H ij Wſzák


strona: 60

60 Trágoediiey
1:
Wſzák mu y ći wielekroć obrzydli bywáią/
2:
Którzy równo boleiąc płákáć pomagáią.
3:
Ia iednák mą niewinność/ gotowám pokázáć/
4:
Ták/ iż y nieprzyiaćiél muśi zá mną ſkázáć.
5:
Masz widzę Andromácho z śmierći Hektorowéy
6:
Nieznośny żal/ Hekubá tákże z Priámowéy:
7:
Mnieby przyſzło ſámégo Paryſá żáłowáć/
8:
A y to potáiemnie u śiebie záchowáć.
9:
Niewola brzydka/ rzecz ieſt ćiężka/ y teſkliwa/
10:
A kto w dobréy ſławie zróſł/ nád miárę ſzkodliwa:
11:
Tę/ będąc wźiętá/ cáłé dźieśięć lat ćiérpiáłá
12:
Helená/ á poćiechy żadnéy nie widźiáłá.
13:
Vpádłá Troia/ wáſzá oyczyzná zginęłá/
14:
Ciężka to/ ćiężſza boiaźń ma/ co nie minęłá.
15:
Wdy wy maćie co zwámi poſpołu żáłuią/
16:
Ná mię wáſzy/ y moi/ okrutnie ſzturmuią.
17:
Więc o káżdą z was był lós/ á mogło poſłużyć
18:
Drugiéy ſczęśćié/ iż może niewoléy nie vżyć.
19:
Mnie bez lóſu ten porwał/ z kim żyłám w zakonie/
20:
Pan móy/ á wié Bóg/ dali mieyſce méy obronie.
21:
Nie będźieli bárźiéy mnie/ niżli ty/ winował/
22:
A iákiéy nieſłychánéy kaźni wynáydował.
23:
Iż okręty Spártáńſkié do was przypłynęły/
24:
A piérwéy wáſzé łodźie/ mnie w niewolą wźięły.
25:
Iż tá/ któréy dánk dano/ mną podárowáłá
26:
Piękna Wenus Paryſá/ że go chętnym znáłá.
Praw


strona: 61

61 Akt czwarty.
1:
Praw Parys/ y ia/ ná to ſędźie niech wyſádzą/
2:
Ná źiemi sſtáć ſie muśi/ co w niebie vrádzą.
3:
Lecz y to móy mąż vzna/ prózno ſie zábáwiáć/
4:
Porzuć płácz moiá droga/ téy ſie im námáwiáć.
5:
Ledwé ſie ztrzymáć mogę/ iżbym nie płákáłá/
6:
Widząc to/ co fortuná zwámi vdźiáłáłá.
7:
AND.O Boże/ co tu złégo té łzy pokrywáią
8:
Dobréy pániéy/ ſmyſły mé ſrodze ſie lękáią.
9:
Powiédz Heleno/ co záś wáſz Vlyſſes knuie/
10:
Iáką ſkázę/ iáki ból/ ná náſzé gotuie.
11:
Czy królewnę zrzućić chce z téy Idy wyſokiéy?
12:
Czy vtopić ią rádźi w téy wodźie głębokiéy?
13:
Czy chce by ią zepchniono z mieyſcá naywysſzégo/
14:
Máłé złé nie náſyći ſercá okrutnégo.
15:
Iuż powiédz/ coś w tym ſercu oboiętnym ſkryłá:
16:
Znośna ieſt káżda rzecz: tá/ znośnaby nie byłá/
17:
Zeby Pyrrhuſá ſynem Hecubá zwáć miáłá:
18:
Niż to/ nayſrożſzą mękę obráćby woláłá.
19:
Wyrzecz proſzę/ czy ogiéń/ czy miecz/ ma nas zgłádźić/
20:
Téy kaźni nie przyczyniay byś nas miáłá zdrádźić.
21:
Widźiſz żeſmy gotowé śmierći nie vchodźić/
22:
Wáſzy téż iuż vmieią we krwi náſzéy brodźić. HEL.O dałby to Bóg wieczny/ by téż Cálchás ſkazał/
23:
Mnie ná śmierć/ y bydź tego potrzebę vkazał:
24:
Zebych od właſnéy ręki mieczem byłá ſkłotá/
25:
Wétuiąc com zmieſzkáłá położyć żywotá.
H iij Abo támże


strona: 62

62 Trágoediiey
1:
Abo támże/ gdźie ćiebie Polixeno droga/
2:
Mnie Pirrhuſowá ręká rozśiekáłá ſroga.
3:
V Achilleſowégo grobu/ gdźie kazano
4:
Ciebie zábić/ żeby ćie ták zá mąż wydano.
5:
Achilles ćie żoną chce mieć ná onym świećie/
6:
Y ták gárło dáć muśiſz/ w twoim młodym lećie.
7:
AND.Pátrz/ co tu ieſt zá ſerce/ co zá wielkość iego/
8:
Pánná iż ma bydź śćiętá/ weſeli ſié z tego.
9:
Prośi/ w koſztowné ſzáty żeby ią vbrano/
10:
Głowie iżby ozdobę naypięknieyſzą dano.
11:
To dopiéro ma zá ſzlub: piérwſzé rozumiáłá
12:
Zá śmierć/ gdy Pirrhuſową małżonką bydź miáłá.
13:
Ale niebogá mátká zmartwiona vpádłá/
14:
Zła nowiná iáko wąż/ iéy ſerce záiádłá.
15:
Nieznośny ból/ y ſmyſły/ y rozum zwoiował/
16:
Terazby máłą rzeczą Hecubę rátował.
17:
Bliżiuchna bowiém śmierći/ y żywotby dáłá
18:
Smierć onéy teraz/ gdyby z świátá ią zegnáłá.
19:
Lecz gdy od ſtrapionégo poćiechy biegáią/
20:
Smierć naprzód/ na leniwſzym drugié vćiekáią.
21:
Powſtań niebogo nędzna/ obudź ſmyſł zdrętwiáły/
22:
Znáć iż między żywotem á śmierćią krés máły.
23:
Aleć iuż odetchnęłá/ ku ſobie przychodźi/
24:
We krwi mizernych ludźi śmierć nie rádá brodźi.
25:
HEC.A ieſczéſz Achilles żyw/ ieſcze nas ma pſowáć?
26:
A Troia wywróconą ma znowu woiowáć?
Zal ſie


strona: 63

63 Akt czwarty.
1:
Zal ſie boże/ iż Paris miał ták lekką rękę/
2:
Dla któréy iego mátká ćiérpi teraz mękę.
3:
Iad to był/ nie Achilles/ w świećie nie ſłychány/
4:
Od rozgniewánych bogów ná Troią poſłány.
5:
Który żyw będąc niechćiał krwie lania przeſtáwáć/
6:
Y teraz iego popiół/ chce ſie nią nápáwáć.
7:
O boże/ zaż to dawno/ gdy dźieći gromádá
8:
Mnie otaczáłá/ á ia/ vdźiéláłám rádá
9:
Máćierzyńſkiéy miłośći: áż z vmordowániém/
10:
Gdy tá/ y ów chćiał bydź cczón mym pocáłowániém.
11:
Z pracą mogłá mátká bydź wſzytkim podźieloná/
12:
Tákem byłá dźiatkámi vbłogoſłáwioná.
13:
Teraz tá ſámá z wſzytkich zoſtáłá przy boku/
14:
Towárzyſzká nieſczęśćia/ á poćiechá oku.
15:
W téy ſáméy ćiężkim troſkóm mym odpoczynienié/
16:
A w nawálnych vćiſkách boleśći vlżenié.
17:
Tá wſzytek płód ieſt/ którym brzemienną chodźiłá
18:
Hecubá/ á ná żal ſwóy dźieći národźiłá.
19:
Z których żaden/ ni żadna/ mátką mie nie zowie/
20:
Chybá tá/ á mnie wielka poćiecha w tym ſłowie.
21:
Nu niefortunna duſzo/ wynidź z mégo ćiáłá/
22:
Niechay to mam z twéy łáſki żebych nie widźiáłá
23:
Smierći méy Polixeny/ ni onéy pogrzebu/
24:
Gdyż ták bydź muśi/ iáko podoba ſie niebu.
25:
Zródłá płyną po licu/ á z twarzy déſcz ſpada/
26:
Zdawná rad ná koſztownym ſmętek ſtołku śiada.
Ty ſie


strona: 64

64 Trágoediiey
1:
Ty ſie ráduy coro ma/ bo iuż tobie błogo/
2:
Káſſándrá/ twoiá Sioſtrá/ kupiłáby drogo
3:
Ten ſzlub/ y Andromáchá/ żeby ſie rozſtáłá
4:
Z tym świátem/ á więcéy iuż łez nie wyléwáłá.
5:
AND.Nasby niechay płákano/ nie my Polixény/
6:
Któré wié Bóg w niewoli/ iákiéy będźiem cény.
7:
Rozpróſzym ſie po świećie w nieznáiomé kráie/
8:
Tá w vlubionéy źiemi przy ſwoich zoſtáie.
9:
HEL.A byś ieſcze/ co ztobą dźiać ſie ma/ wiedźiáłá/
10:
Dopierobyś tym bárźiéy królewnie zayźrzáłá.
11:
AND.Abo méy iáka cząſtká męki mnie zákrytá?
12:
Czy ieſcze niefortuná méy nędze nie ſytá?
13:
HEL.O wſzytkié/ co tu was ieſt/ kártki wyymowano/
14:
Iáko fortuná chćiáłá/ ták wam pány dano.
15:
AND.Ia zá kim iść mam/ powiédz/ y w czyy okręt wśiędę?
16:
Kto móy pan/ á ia iego niewolnicą będę?
17:
HEL.Naypiérwſza wyſzłá kártká tego co ſie rodźił
18:
w Scyros/ á w Priámowéy okrutnik krwi brodźił:
19:
Przećiw temu twé imię wyięté czytano/
20:
Y záraz ćie onému w niewolą podano.
21:
AND.Káſſándrá vſzłá lóſu/ Apollo to ſpráwił/
22:
HEL.Król y Hetman naywysſzy ſobie ią zoſtáwił.
23:
HEC.A mnie komu fortuná nád iego podáłá
24:
Wolą?HEL.Itaki pánu/ temuś ſie doſtáłá.
25:
HEC.O boże/ iáko dźiwnie fortuną ſzáfuieſz/
26:
Co dáléy/ to więtſzé złé ná nas wynáyduieſz.
Nędznych


strona: 65

65 Akt czwarty.
1:
Nędznych á vtrapionych ſrogié to ſą rány/
2:
Kiedy máią nád ſobą mieć nieznoſne pány.
3:
Skaźń tę/ ták iáko ludzką gdźieby rozbiérano/
4:
Wielkiému okrućieńſtwu/ toby przypiſano.
5:
Iáki żal będźie miáłá mátká Hektorowá/
6:
Gdy świéćić przed nią będźie broń Achilleſowá.
7:
Więc mie wrzkomo vcczono/ królóm króle dáli/
8:
V tych królów źiem niemáſz/ coby ie oráli.
9:
Tth aká rodźi kámiéń/ á ludźi ſtaloné/
10:
Do wſzytkich ná świećie złych rzeczy ſpoſobioné.
11:
Dopiérom poimána/ y w niewolą wźiętá/
12:
Dopiéro włożoné ſą ná mé nogi pętá.
13:
Iuż co mąk ieſt pod ſłóncem/ ná wſzytkiém wydáná/
14:
Nie niewoléy mie wſtyd/ lecz że mam tego páná.
15:
O niepłodna Ithako/ pełna wſzytkich złośći/
16:
Wątpię byś miáłá źiemie zto / pokryć mé kośći.
17:
Iuż/ iuż Vlyſſes weźmi/ wiedź gdźie wola twoiá/
18:
Vpadek zá mną póydźie/ ten co wźięłá Troiá.
19:
Ták iż wiátry/ y morze/ rozgniewáné będźie/
20:
Lodźi w którą Hecubá z Vlyſſeſem wśiędźie.
21:
Ogniá/ mieczá ſrogiégo nigdźiéy nie vydźiemy/
22:
Co ieſt złégo ná świećie/ przed ſobą vyźrzemy.
23:
A to/ niżli nádbieży doſyć zboláłému
24:
Sercu złégo/ iż ſłużę człowieku podłému.
25:
Mogłáćiem drugiéy wźiąć lós/ y wygráć w téy mierze/
26:
Lecz komum ſie doſtáłá/ ten ſie nie obierze.
I Ale pátrz


strona: 66

66 Trágoediiey
1:
Ale pátrz/ owo Pirrhus rozgniewány bieży/
2:
Srogiégo coś (z twarz znáć) w iego ſercu leży.
3:
Czego czekaſz Pirrhuśie? otwórz pierśi mieczem/
4:
Nie vćiekł ći Priámus/ y my nie vćieczem.
5:
Wſzytek náſz naród wybiy/ y pośli pod źiemię/
6:
Poniżónym ludźióm śmierć/ lekkie to ieſt brzemię.
7:
Iuż ſie więcéy nie wáhay mordérzu ſtárośći/
8:
Nie zelżyſz ſie/ kiedy té w grób odeśleſz kośći.
9:
Kłádźćie háńbę ná bogi/ tym nieſłuſznym boiem/
10:
Iáka ofiárá/ tákim ſczęśćié będźie kroiem
11:
Gréckim okrętóm/ á ia bogów prośić będę/
12:
Iżby to ſczęśćié miáły/ co ten w który wśiędę.
13:
CHORVS.
14:
S
Mętnému miły ſmętek/ rośćiągniony
15:
Po wielkiéy zgrái/ miéł płácz rozgłoſzony.
16:
Y nie ták bárzo té łzy twarz kąſáią/
17:
Któré płáczących towárzyſtwo máią.
18:
Záwdy wielki żal ma iákieś weſelé/
19:
Gdy co ón ćiérpi/ ćiérpią ich z nim wielé.
20:
Gdy iáko iego/ ták téż drugich boli/
21:
Zda mu ſie/ że ma rzeczy po ſwéy woli.
22:
Złéli/ dobréli/ co z wſzytkimi nośić/
23:
Y zaliż kto zwykł/ o folgę w tym prośić?
24:
Ale y nikt ſie niéma zá nędznégo
25:
Choćia ieſt: wyymi z świátá bogátégo: Wyymi


strona: 67

67 Akt czwarty.
1:
Wyymi owégo/ co mu tyśiąc orze
2:
Pługów/ á złotá ieſt pełno w komorze.
3:
Hnet ten/ który ieſt we wſzytko vbogi/
4:
Dźwignie ſwé myśli/ y podnieśie rogi.
5:
Nędze nie poznáć/ áż kczemu ſztychuiąc/
6:
Y rzecz do rzeczy rozumnie ſtoſuiąc.
7:
Ow/ co ſam biédny ledwé ſie przygárnie
8:
Do portu/ wźiąwſzy wielką ſzkodę márnie
9:
Ná morzu/ bogi y ſczęśćié winuie.
10:
Lżéy záś ten drugi nieſczęśćié przyymuie/
11:
Co nie ſam podiął ſzkodę/ lecz okrętów
12:
Tyśiąc rozbitych widźiał/ y moc ſprzętów
13:
Okrętowych/ ſztuk ktemu pokruſzonych/
14:
Po niefortunnym morzu rozpróſzonych.
15:
Ale y Phrixus miał ócz lámentowáć/
16:
Iż niemógł śioſtry nieſczęſnéy rátowáć:
17:
Którą z nim ſpółem báran złotorunny/
18:
Po morzu nośił: lecz w tym niefortunny/
19:
Iż z niego Helle ſpadſzy vtónęłá/
20:
Zkąd támtá morzá część przezwiſko wźięłá.
21:
Ciężki to żal był/ ćiężſzy Pytthá miáłá/
22:
Gdy ſámá z mężem ná świećie zoſtáła/
23:
W oné po wſzytkim świećie znáczné ſzkody/
24:
Gdy gdźie pożrzáłá/ wſzędy były wody.
25:
Ale wnet náſzé lámenty vſtáną/
26:
Gdy łodźie ruſzą/ á wiátry náſtáną/
I ij Któré


strona: 68

68 Trágoediiey
1:
Któré iáko déſcz náſzé łzy rozżoną/
2:
Póydą iedné tą/ drugié ową ſtroną.
3:
Iuż/ iuż vſłyſzym trąbę ná wśiádánié/
4:
Náſzé z brzegámi hnet będźie rozſtánié.
5:
O lubé brzegi/ gdy was z oczu zbędźiem/
6:
Iákiéy my nędzné myśli w ten czás będźiem?
7:
Gdy z lekká źiemie będźie nam vbywáć/
8:
Morzá co dáléy to więcéy przybywáć:
9:
Aż iedną ráżą źiemie nie vyźrzémy/
10:
A ſzérokośći morzá nie przeźrzémy.
11:
Zá tym ſyn mátce/ á mátká ſynowi/
12:
Y ſwóy/ y iego ſłowy żal odnowi.
13:
Pálcem ſkázuiąc/ gdźie Troia leżáłá/
14:
Y iáko Idá dáleko zoſtáłá.
15:
Ono tám Troia/ widźiſz dymy oné
16:
W niebo idącé/ ſproſnie poczérnioné?
17:
Dymem oyczyznę znáczyć ſobie będę/
18:
Troiáńſcy ludźie/ co w okręty wśiędą.
19:
(did) Act pionty. (–)
20:
(did) POSEL. HECVBA. ANDROMACHA. (–)
21:
POS.
O
Przeklęté niebo/ o gwiazdy náder ſrogié/
22:
O bogów ſtráſzny ſądźie ná ludźie vbogié. Co Mars


strona: 69

69 Akt piąty.
1:
Co Mars zá té dźieśięć lat widźiał ták ſrogiégo?
2:
Abo co kto wynáleść mógł ták okrutnégo?
3:
A gdy powiém/ czyy piérwéy płácz mam omyć łzámi?
4:
Twóyli/ czy twóy królowa/ z łamániém rękámi?
5:
HEC.Czyykolwiek żal od ćiebie opłákány będźie/
6:
Káżdy ná moim ſercu głęboko vśiędźie.
7:
Inych tylko ich właſné dotknęły przygody/
8:
Mnie wſzytkich: komu co źle/ móy to płácz/ mé ſzkody.
9:
POS.Sćięta pánná/ wnuk zrzucón z wieże: gárłá dáli
10:
Twoi/ lecz z śmierćią táką mężnie ſie podkáli.
11:
AND.Powiédz to okrućięńſtwo/ iáko wykonano/
12:
Iáko piérwſzy bóy/ wtóry iáko poczynano.
13:
Prágnie ma żałość/ żeby powiádáczá miáłá
14:
Wieśći złéy/ á tá iżby długo w vſzu brzmiáłá.
15:
POS.Ieſt iedná wielka wieżá/ co zoſtáłá z Troiéy/
16:
Gdźie Priámus rad bywał/ w pámięći to moiéy.
17:
Z ſobą tám więc brał wnuká ná przypátrowánié/
18:
Kiedy pod nią poblizu było ſzykowánié:
19:
Którégo ſam doglądał/ y to vkázował
20:
Dźiecku/ iáko ſie iego oyćiec popiſował:
21:
Gdy ábo Gréki pędźił/ ábo żęgł okręty/
22:
Tákże kiedy kto polégł od niego rozćięty.
23:
Tá wieżá kiedyś piękność oſobliwą miáłá/
24:
Teraz ták ſzpetna ſtoi/ iáko w morzu ſkáłá.
25:
Tę wieżę źli Grékowie ſobą opáſáli/
26:
Królowie y Kśiążętá/ ták wielcy/ iák máli.
I iij Okrętów


strona: 70

70 Trágoediiey
1:
Okrętów wſzyſcy ludźie ſwoich odbieżeli/
2:
Zeby to okrućieńſtwo nie zwykłé widźie li.
3:
Iedni ſie ná págorkách ſádowić poczęli/
4:
Drudzy odćiętą ſkáłę dla widzenia wźięli.
5:
Buk/ ſoſná/ lipá drugié ná ſobie nośiłá/
6:
Chćiał káżdy człek tę ſrogość widźieć/ choć nie miłá.
7:
Po rumách było doſyć/ y po rozwálonych
8:
Wieżách ludźi/ po grobách (co grzéch) poświęconych.
9:
Ale kto w iednym ſobie pocznie nieprzyſtoynie/
10:
Ten y w drugim ſzáfowáć/ będźie złośćią hoynie.
11:
Tu przez nápełniony plác/ pánſkié idącégo
12:
Vźrzałem Vlyſſeſá/ dźiéćię wiodącégo/
13:
Priámowégo wnuká zá rączkę prowádźił/
14:
Myśląc żeby okrutnie ze świátá go zgłádźił.
15:
Dźiéćię ochotnie przy nim poſpiéſza nożkámi/
16:
Ludźie ná ſerce pátrząc zléwáią ſie łzámi.
17:
Gdy przyſzło ná wiérzch wieże/ z téy y z owéy ſtrony
18:
Poźrzał ná wielkość ludźi/ ſam nic nie ſtrwożony.
19:
Iáko z okrutnych źwiérząt/ źwiérz/ ſczęnięli máłé/
20:
Co do boiu ma ząbki ieſcze niedoſtáłe:
21:
Choćia kąſáć nie może/ wdy czego go vczy
22:
Przyrodzenié/ iáſnie znáć/ gniewa ſie/ y mruczy:
23:
Ták to ſerce wſpániáłé/ choć iuż w ręku było/
24:
Mężnie kończąc/ we wſzytkim woyſku płácz wzruſzy=
:
(ło.
25:
Sam tylko ten nie płákał/ którégo płákano/
26:
Choć widźiał/ że go ſrodze zámordowáć miano.
W tym


strona: 71

71 Akt piąty.
1:
W tym wieſczek Ithakowi/ gdy rótę wydawał/
2:
Bogów ſrogich wzywáiąc/ dźiéćię ná śmierć zdawał/
3:
Dźiéćię ſámo ſkoczyło/ kóńcá nie czekáiąc/
4:
A bezecnégo ludu śmierćią pozbywáiąc.
5:
AND.Kto o tákim ná świećie ſłyſzał okrućieńſtwie?
6:
Kto o złośći nieſytéy/ kto o bezeceńſtwie?
7:
Gdźie ten lud/ gdźie ten naród/ choć ná świátá kráiu?
8:
Któryby tę obrzydłość miał w ſwym obyczáiu?
9:
Ofiárowáć dźiateczki bogóm ſpráwiedliwym/
10:
Którzy ſie brzydzą káżdym vczynkiem złośliwym.
11:
Ani tám gdźieś dáleko/ gdźie ſie cudá rodzą/
12:
Bez práwá/ y bez wſtydu wſzytcy nágo chodzą:
13:
Ani tám gdźie ſie ludźie ludźi náiadáią/
14:
Tákiégo okrućieńſtwá ſproſnégo nie znáią.
15:
Okrutnik wielki ón był/ co ćiáłem człowieczém
16:
Kónie karmił/ pobiwſzy ſwoié gośćie mieczém:
17:
Wdy ten okrutnym będąc w ták poſtępkách ſrogich/
18:
Nie kładł przed kónie ſwoié/ ćiał dźiatek vbogich.
19:
Y Buſiris bezbożny/ kiedy błagał bogi/
20:
Nie dźiéćię ofiárował/ lecz to co ma rogi.
21:
O móy ſynu kto twoié członki w kupę złoży?
22:
Kto zmyie/ kto obwinie/ y do grobu włoży?
23:
POS.Co zá człónki powiedaſz? y cóż zoſtáć miáło/
24:
Co iák z obłoku ſpádło/ ábo co mniéy máło?
25:
Y dźiéćięćiu trudno zbydź wrodzonéy ćiężkośći/
26:
Rozlećiáło ſie wſzytko/ y ćiałko y kośći.
Oné człon=


strona: 72

72 Trágoediiey
1:
Oné członki/ onę twarz/ co wſzem byłá miła/
2:
Podobną cnému oycu/ śmierć ſroga zháńbiłá.
3:
Oſtry kámiéń od rámión precz ſzyię odráźił/
4:
A drugi mózg rozpróſzył/ kiedy głowę ſkáźił.
5:
AND.Y w tym oycá nie wydał/ co tákże zháńbiony
6:
Ná ćiele był/ lecz ſławá biegłá w cudze ſtrony.
7:
POS.Dźiéćię/ kiedy podźiemnym kráióm ták oddáli/
8:
Płácz był w woyſku téy złośći/ którą wykonáli:
9:
Ale ſie hnet do drugiéy zbrodnie pokwápili/
10:
Aby zacną królewnę niewinnie zábili.
11:
Ku téy poſzli mogile/ gdźie Achilles leży/
12:
Nád morzem/ zkąd záś równia ku págorku bieży/
13:
A págorek mogiłę/ y równią otoczył/
14:
A z drugéy záśię ſtrony/ brzég morſki záſkoczył.
15:
Mieyſce/ iákoby ná ſchwał/ ná to vdźiáłáné/
16:
Iżby od wſzytkich były rzeczy té widźiáné.
17:
Iákoż hnet/ ku mogile pełné ſzły zagony/
18:
Y od morzá/ y z inąd biégł luz káżdéy ſtrony:
19:
Iedni wierząc że wolné iuż będźie płynienié/
20:
Zá śmierćią téy królewny/ drudzy wygubienié
21:
Chwaląc nieprzyiaćielſkiéy krwie/ á lud podleyſzy
22:
Pátrząc/ y brzydząc ſie/ miał żal/ niż my/ nie mnieyſzy.
23:
Ale y nieſczęśliwi Troiánie przybyli/
24:
Aby świętéy królewny śmierć łzámi omyli.
25:
Grómádá/ ſtráchem ziętych/ oſobno vśiádłá/
26:
Ludźi/ przy tych oſtátnia część Troiéy vpádłá.
Ták było.


strona: 73

73 Akt piąty.
1:
Ták było. Naprzód świéce zwykłym obyczáiem/
2:
Iáko kiedy pánienkę w łożnicy oddáiem/
3:
Zápaloné nieśiono: towárzyſzká zá tem
4:
Królewny/ ſzłá Helená/ co zátrzęſłá świátem/
5:
Smętna/ á twarz ku źiemi pochyloną miáłá/
6:
Złégo iákoby nigdy nic nie vdźiáłáłá.
7:
A od Troiánów ćicho ták onéy mówiono/
8:
Boday twą corkę k tákiéy łóżnicy wiedźiono/
9:
Y od twégo małżónká żebyć ſie ták sſtáło/
10:
Przeto żeś o poczćiwość twoię dbáłá máło.
11:
Tu wſzytkich wielki ſtrách ziął/ więc ſie y zdumieli/
12:
Gdy twarz piękną ze wſtydem królewny vźrzeli.
13:
Zal niezmierny przyczyniał dárów/ któré były
14:
Boſkich w niéy/ káżdy płákał/ iż ſie ták kończyły.
15:
A choć oczy ſpuſczoné miáłá/ co przyſtoi
16:
Pánnie/ która wſtyd lubi/ y bogá ſie boi:
17:
Iednák lice rumiáne/ y co ludźióm miło/
18:
Przyiemniéy ku kóńcowi wſzytkim záświećiło.
19:
Iáko kiedy záchodźi/ milſzą iáſność dawa
20:
Słóńce/ á niż w południe/ gdy nád głową ſtawa.
21:
Kiedy noc wygania dźiéń/ á gwiázdy náſtáią/
22:
Y ná mieyſcá zkąd wyſzły znowu ſie wrácáią.
23:
Ten mówi/ żal ſie boże téy ślicznéy pięknośći/
24:
Drugi ſerdecznie płácze ſtráconéy młodośći:
25:
Záłuią wſzytcy wobec/ téy świátá odmiány/
26:
Iż co ná chudé páda/ to páda ná pány.
K A ſerce


strona: 74

74 Trágoediiey
1:
A ſerce/ co ták mężné iż widząc przed ſobą
2:
Smierć/ namniéy nie truchleie ták ſtráſzną oſobą/
3:
Wdźiw ludźióm: á z tym ſercem/ y z tákową ſpráwą
4:
Szłá ná śmierć: zá nią Pirrhus/ z lękliwą poſtáwą.
5:
Nie był nikt coby nie drżał/ ſtráchem/ żalem zięty/
6:
Káżdy gánił/ káżdy plwał ná dekret przeklęty.
7:
A gdy iuż ná wynioſłéy przyſzedł wiérzch mogiły
8:
Pirrhus/ gdźie oyćiec leży/ wſzem zły/ iemu miły:
9:
Pánná záraz klęknęłá/ máiąc zá rzecz drogą/
10:
Smierć tę/ á ku ćięćiu twarz obróćiłá ſrogą.
11:
Iákoby dźiwuiąc ſie/ iż Pirrhus leniwy:
12:
Cud ieden/ pánná śmiáła/ młodźiéniec lękliwy.
13:
Lecz po tym otrzéźwiawſzy/ miecz w kárku vtopił/
14:
A przekleté ręcé ſwé/ krwią świętą pokropił.
15:
Wypádło z wielkiéy rány krwie wielkość/ śmierć zá tem/
16:
Przedśię mężność zoſtáłá/ dźieląc ſie z tym świátem.
17:
Więc ſobą ták gwałtownie o źiemię rzućiłá/
18:
Iżby tę Achillowi ćiężką vczyniłá.
19:
Tu krzykiem ſerdeczny ból wſzytcy pokazáli/
20:
Lecz głoſniéy niż Troiánie/ Grékowie płákáli.
21:
Tym ſpoſobem ofiárá ſzłá/ y koniec wźięłá/
22:
Kreẃ wylaná nie ſtałá/ áni też ſpłynęłá:
23:
Mogiłá záraz wſzytkę kwápliwie pożárłá/
24:
Iáko ſkoro od mordu/ cna pánná vmárłá.
25:
HEC.Idźćie/ idźćié Grékowie odćiągnienié komu
26:
Miłé ztąd ieſt/ beſpiecznie płyń ku ſwému domu.
Skrzydłá=


strona: 75

75 Akt piąty.
1:
Skrzydláſté ſtátki morſkié nie będą trzymáné/
2:
Popłyną dźieląc wody w porty pożądáné.
3:
Dźiéćię/ pánná/ zábići/ woyná kóniec wzięłá/
4:
Dałby to Bóg/ by y mnie śmierć żywot odięłá.
5:
Gdźie ten czás/ co mi ieſcze ná świećie zoſtáie
6:
Strawię? á w któré mé łzy poprowádzę kráie?
7:
Y kogóż piérwéy płákáć! wnuká zábitégo!
8:
Córki/ mężá/ oyczyzny/ śiebie/ czy wſzytkiégo?
9:
O śmierći coś ćiężka ieſt/ niedoroſłéy młodźi/
10:
Ciężka wſzytkim/ wſzędy twa we krwi nogá brodźi.
11:
Mnie niewiém czemu miiaſz/ gdyć bywam ná ráźie/
12:
Miecze/ ognie/ y látá dáć mię chćiáły ſkáźie.
13:
Tyś zábiegłá wſzytkiému/ iż ognie/ y ſtrzały/
14:
Mégo ſtárégo ćiáłá obráźić ſie bały.
15:
POS.Nu bránki/ do okrętów/ żagle rozćiągáią/
16:
Znák wſzytkim ku wśiádániu głośną trąbą dáią.
17:
Koniec Trágoediiey.