![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
strona: kt
1:
THRENY
2:
Y Rzecży rozmáite/
3:
Adámá Cżáhrowſkiego z Cżáhro=
4:
wá/ Sláchćicá Polſkiego/ vcżynione
5:
w Táborzech y w źiemi Węgierſkiey y
6:
Horwáckiey tám z rozmáitym ſzcże=
7:
śćiem mieſzkáiąc.
8:
Pocżąwſzy od Roku 1588. do Ro=
9:
ku 1596.
10:
Wydáne ná świát Anno 1597.
11:
grafika
12:
Multa dies in bello conficit vnus.
13:
Et rurſus, Multæ fortunæ forte recumbunt.
14:
Haud quenquam ſemper Fortuna ſecuta eſt.
15:
Ennius.
16:
W Poznániu
17:
V Wdowy y Dźiedźicow Ianá Wolrabá.
18:
Roku 1597.
strona: ktv
1:
Ná Herb Adámá Cżáhrowſkiego w Rycer=
2:
ſkich ſpráwách mężá ſkruſzonego/
3:
Bártoſz Páprocki.
4:
grafika
5:
grafika
6:
W
Ielkiey ſławy te rzeki záwſze w Polſzcże były/
7:
Y przez tego Adámá nic ſię nie zelżyły.
8:
Owſzeki im przycżynił mężnie ſtrumień krwáwy/
9:
Przez ſwe wielkie Rycerſkie w tey kráinie ſpráwy.
10:
Gdźie Smok ná Krześćijány rozdźiewił páſzcżekę/
11:
Tám on mężnie podnośił ſwą Rycerſką rękę.
12:
A krwią znácżnie zámocżył Węgierſką kráinę/
13:
Wielkiey ſłáwy ieſt godny prze táką przycżynę.
strona: A2
1:
PRZEDMOVVA
2:
Do Iáſnie Wielmożnego Pá=
3:
ná/ Páná Ianá Zamoyſkiego z Zamośćia/ Kán=
4:
clerzá y Hetmáná Koronnego/ Bełſkiego/ Knyſzyń=
5:
ſkiego/ Małborſkiego/
Miedzyrzeckiego/
6:
Derptſkiego/ rć. rć. Stároſty.
7:
I
Aſnie/ Wielmożny á moy Miłośći=
8:
wy Pánie/ ia będąc ná ten cżás cżło=
9:
wiekiem pocżćiwie vpádłym / ále
10:
iednák cżuiąc ſię być ná wſzem cno=
11:
tliwym y pocżćiwym Sláchćicem
12:
Koronnym/ ácżem był z niechętny=
13:
mi ná ten cżás W. M mego Mćiwe=
14:
go Páná coś wykrocżył w lewo/
z ktorymi weſpo=
15:
łek dobyłem był ſzáble moiey przećiwko oſobie W.
16:
M. mego Mćiwego Páná do cżego iż mie byłá mło=
17:
dość moiá przywiodłá y w tym vnioſłá/ tedy o to
18:
proſzę vniżenie/ iáko oſtátni z tych ktorzy byli prze=
19:
ćiwko oſobie W. M. ábyś mi to W. M. wſzyſtko con=
20:
donuiąc y mimo ſię puśćiwſzy/
pod ſkrzydłá ſwe z
21:
drugimi w Miłośćiwą łáſkę ſwą vkorzonego przy=
22:
iąć racżył/ pomniąc też ná to/ żem ieſt W. M. me=
23:
mu Mćiwemu Pánu krwią doſięgły/ ácż było tá=| A ij | kich |
strona: A2v
1:
kich więcey rowno zemną przećiwko oſobie W. M.
2:
mego Mćiwego Páná W. M. ieſzcże bliżey mnie
3:
krwią doſięgłych/ ktorycheś W.M. do łáſki ſwey
4:
przyiąć racżył.
Nie wątpię że tęż y ia poznam po o=
5:
ſobie W. M. mego Mćiwego Páná/ gdyż ſię náwra
6:
cam ſub vmbra alarum Patriæ meæ, ktora nigdy nie
7:
pogárdzáłá cżłowiekiem Rycerſkim/ y owſzem by=
8:
łá záwſze wdźięcżna kożdego narodu cżłowieká poć=
9:
ćiwego Rycerſkiego/ poważáiąc záwſze káżdego we
10:
dle zaſług y godnośći iego.
Toż ia o niey cále rozu=
11:
miem że y mną ſynem ſwym niepogárdźi/ ále mię
12:
y nágiego ná wſzem cnotliwego do ſiebie przyimie/
13:
y ogárnie nágość moię ſkrzydły ſwymi/ á powazy
14:
godność moię będźieli iáka y odpuśćiwſzy wyſtępek
15:
moy/ byłli iáki przećiwko niey/ tedy táki ktory nic
16:
nie ſzkodźił poććiwemu memu y dobrey ſłáwie mey
17:
y táki że był rowno z drugimi cnotłiwemi/
cżego mi
18:
ieſt nalepſzym świádkiem Ieo Mość Pan Biecki
19:
dźiſieyſzy z Ieo Mćią Pánem Stániſłáwem Stá=
20:
dnickim/ ná on cżás Rothmiſtrzem moim/ z ktore=
21:
go Rothy iechąłem záraz po przegráney bitwie ná=
22:
ſzey Bycżyńſkiey do Węgier/ chcąc popráwić vbo=
23:
giey ſłáwy moiey/ pomniąc ná on Wierſzyk:
Iż
24:
Vir fugiens iterum pugnabit. Gdźiem ſię ſtárał tám | o to |
strona: A3
1:
o to ták ná Egru/ iáko też kędy indźiey/ gdźiem kol=
2:
wiek cżáſy me áż dotąd tráwił/ tákżem zá łáſką Bo
3:
gá mego niwcżym nie zelżył ſławy Narodu mego
4:
poććiweo Polſkiego wedle śiłek mych vbogich/ gdyż
5:
ſpráwy moie poććiwe da Bog wſzędy tákie były/ iá=
6:
kich ſobie káżdy cny Polak zycżyć ma ſłuſznie.
By=
7:
ły wſzędy y ná káżdym mieyſcu ieſli nie z ozdobą/
8:
docżego ſię ia prze niedoſtátki moie ſłábym być cżu=
9:
ię/ tedy pewnie nie z obelżeniem tego cnego narodu
10:
mego Polſkiego/ gdyſz mam znáki od ręku pogáń=
11:
ſkich ná ćiele mym/ y wywody ich pewne/ tákze iá=
12:
wnego y vcżćiwego wſzędy záchowánia meo y ſłużb
13:
moich/ com wſzytko cżynił iáko Polak.
Acż mi to/
14:
Pan Bog zna/ moy Miłośćiwy Pánie/ ze wſtydem
15:
wielkim przychodźi o ſobie ſámemu przypomináć
16:
gdyż propria laus ſordet, ále to ná mnie wyćiſka nę=
17:
dzá z niedoſtátkiem mym pocżćiwym wielkim dźi
18:
ſieyſzym ktory ia ćierpię/ nie prze co innego/ iedno
19:
przez wierne á ſtałe wedle śiłek mych znácżne y kr=
20:
wáwe poſługi moie/
z niewdźięcżnośći y z iáwney
21:
wzgárdy domu tego ktorą ia ponoſzę z wielą ludźi
22:
zacnych Ręcerſkich/ co ia dáli Pan Bog zá cżáſem
23:
ná iáśnią pokażę ludźiom/ nie gołymi ſłowy moie=
24:
mi/ ále ſámą rzecżą y obietnicámi/ á ofiárowániem| A iij | z ich |
strona: A3v
1:
zych właſney ręki podpiſy tám kędy y kiedy teo miey
2:
ſce y potrzebá okaże/ ocżym ná ten cżás doſyć.
3:
Yż tedy w źiemi Węgierſkiey trawiąc cżáſy me
4:
pocżćiwe miedzy ludźmi zacnymi mężnymi Ry=
5:
cerſkimi ná mieyſcách roznych znácżnych y pocżći=
6:
wych ná ktorych mieyſcách miewáiąc z Rycerſtwē
7:
cżáſy ſwe niektore wolne od prac tych náſzych vcżći=
8:
wych.
Ia tedy
izem cżáſowi podcżás prozno vpły=
9:
wáć nie dawał/ vżywáiąc zabawek rozmáitych/ ná
10:
piſałem dwie kſiążecżce nie Poetickim/ ále proſtym
11:
Zołnierſkim wierſzem mym/ Rycerſkim ludźiom
12:
cżáſu proznowánia dla zábáwy ná przykład/ ktore
13:
to W. M. mevMćiwev Pánu iáko cżłowiekowi po
14:
wſzem świećie ſłáwy wielkiey y godney przypiſuię
15:
y dedikuię/
proſząc vniżenie ábyś W. M. moy
Miło= 16:
sćiwy Pan nie ták dálece tę pracę mą vbogą/ iáko
17:
więcey naymnieyſze powinne ſłużby moie y zemną
18:
weſpołek w Miłośćiwą łáſkę ſwą przyiąć rácżył/ y
19:
v ſiebie mądrze vważył/ á tym Kſiążecżkom vchá
20:
Miłośćiwego podáć racżył ná mię ſługę ſwego bę=
21:
dąc łáſkaw/
z ktoregoś zelżywośći żadney iáko z
22:
nayliżſzeo powinnego y ſługi ſwego zá láſką Páná
23:
Bogá mego weſpołek z narodem mym odnieść nie
24:
racżył. Proſzę tedy ieſzcże ábyś mnie W. M. moy
25:
Mćiwy Pan do Miłośćiwey łáſki ſwey cżłowieká.
strona: A4
1:
niwcżym nie pokalánego/ y da Bog wnicżym nie=
2:
winneo/
lecż do ludźi do tego cżáſu bárzo nieſzcżeſli=
3:
weo/ ktorego ſpráwy ácż ſą ná ten cżás iákoby in tene
4:
bris przez zwykłe nieſzcżeśćie moie/ áłe vfam Pánu
5:
Bogu mev/ że on ſam ktory ieſt właycą wſzyſtkich
6:
rzecży ná świećie náwroćiwſzy do mnie Swiętą
7:
twarz ſwoię/ podáć ich będźie in lucem racżył/ ktore
8:
rozumiem że W. M. mevMćiwev Pánu y z wielą lu
9:
dźi zá cżáſem do wiádomości przyidą.
Niechayże
10:
tedy ſłużę tą krwią vbogą moią oycżyźnie mey rád=
11:
ſzy/ á niżli tym tám ludźiom niewdźięcżnjm zaſług
12:
káżdego Rycerſkieo cżłowieká. Oddawam ſię przy=
13:
tym ſłużbámi memi naniżſzemi powinney y Miło=
14:
śćiwey łáſce W. M. mego Mćiwego Páná/ w ktorą
15:
proſzę ábym był przyięt/ á niechay Pan Bog wſzech
16:
mogący W. M. ták do końcá błogoſłáwi/ iáko po te
17:
cżáſy w kázdey rzecży błogoſłáwić racżył.
Zá cżym
18:
day Pánie Boże ábyś W. M. moy Mćiwi Pan z
19:
łáſki iego świętey ſzcżeśćia przećiwnego vznáć nie
20:
racżył/ á Syná ſwego ſyny weſpołek z Oycem w tá
21:
kowymże ſzcżeśćiu ogłędáć racżył.
22:
W. M. mego Miłośćiwego Páná
23:
Naniżſzy ſługá
24:
Adam Cżáhrowſki
25:
z Cżáhrowá.
strona: A4v
1:
Naprzod do Miłosćiwego y łáſkáwego Cżytel=
2:
niká/ y ktorzy ſłucháią.
3:
M
OY cnotliwy Cżytácżu/ y wy co ſłuchaćie/
4:
Ktorzy tymto wierſzykom vſzu ſwych dawaćie.
5:
W tychtu Kſiąſzkách obacżyſz rozmáite wierſze/
6:
W ktorych kiedy prżecżytaſz oſtátnie y pierwſze.
7:
Tedy gdy w nich tákiego co zdrogi obacżyſz/
8:
Więc ſzácuy wedle zdánia ſwego iáko racżyſz.
9:
Bo iuż moie ocia to pomnie mieć chćiáły/
10:
Przeto mi to ná ten cżás zá zabáwkę dáły.
11:
Com więć ocżymá widźiał á drugie com ſłyſzał/
12:
Z tychem rzecży te Wierſze ták po proſtu piſał.
13:
Ktore rozſądź iáko chceſz tym ſię nie obruſzę/
14:
Bom proſtak nie Poétá co mi przyznaſz tuſzę.
15:
Gdyżem ſię kąſek ćiężſzym piorem vcżył włádáć/
16:
Nád Wierſzowemem nigdy nie vcżył ſię ſiádáć.
17:
Lecż żem podcżás cżáſowi vpływáć nie dawał/
18:
Przetom roznych zabáwek nie rad omieſzkawał.
19:
Z ktorymi ſię oddáię w łáſkę twoię tobie/
20:
Proſzę vważ nie Wierſze lecż ſłużby me ſobie.
strona: B
1:
Ná wſzelákie ſzcżęśćie to ieſt moy
2:
fortel in Agria die 16. Septemb. A.D. 1588.
3:
N
A ten cżás gdym ſzcżęſzliwy ia w ſzcżeśćiu nie
4:
vfam/
5:
A w nieſzcżeśćiu nádźieię nie trácżąc záś
6:
vfam.
7:
Ze mię Bog vpadłego ręką ſwą podnieſie/
8:
Y ſpráwy me pocżćiwe zá cżáſem wynieſie.
9:
Podáiąc ich ná iáſnią ludźiom w wiádomośći/
10:
Bylem tylko mogł ſkromnie vżyć ćierpliwośći.
11:
Nie ná ſzcżeśćie przećiwne lecż ná grzech nárzekam/
12:
Ktorem tę probę Páńſką dźiś iáwnie wytykam.
13:
Lecż Páná w tym nieſzcżeśćiu o ćierpliwość proſzę/
14:
Y ku niemu pokorny głos záwſze wynoſzę.
15:
Iemu to porucżáiąc nie trácę nádźieie/
16:
Choć mi ſię wedle myſli na ten cżás nie dźieie.
17:
Cżegom ieſt dobrze godźien y to zeznáć muſzę/
18:
Ze pomſtę ſpráwiedliwą zá grzech moy odnoſzę.
19:
Ale każdemu radzę ná ſzcześćie wſzelákie/
20:
Lub zyſk lub też więc ſtrátá mieć ſerce iednákie.
21:
Rycerſki cżłowiek w niedoſtátku.
22:
O Fortuna, fortuna cur non es omnibus vna.
23:
S
Erce/ męſztwo/ vrodá/ dźielność/ obycżáie/
24:
Te rzecży w niedoſtátku nie ſtoią zá iáie.
25:
Byś miał ſerce nawiętſze byś był namężnieyſzy/
26:
Nie miey ſzcżeśćia z doſtátkiem áliś napodlieyſzy.| B | Acżći |
strona: Bv
1:
Acżći ſławá rzecz pewna że wſzyſtko przeważa/
2:
Ale mężnego nędzá hániebnie vraża.
3:
Ktożkolwiek doznał nędzę odpiſz mi co ná to/
4:
A názwieźli to plotką dam ći co chcesz zá to.
5:
Victrix fortunæ ſapientia eſt.
6:
Przykład o ſzcżeſliwym.
7:
I
Edenże ſam był Polycrates ſrogi/
8:
Iák k niemu przyſzłá niewiedźiáłá drogi.
9:
Sroga Fortuná ták go piáſtowáłá/
10:
Aż go y włáſce w grob położyć dáłá.
11:
Ten tylko nie znał po niey krzywdy żadney/
12:
Ani go dośiągł od niey fortel zdrádny.
13:
Ná koniec pierśćień co mu wpadł do wody/
14:
Nie długo w rybie doſtał go z przygody.
15:
Polycrates Samiorum Tyrannus tanta vſus eſt fœlicitate
16:
vt nullum vnquam mœroris argumentum in tota vita po=
17:
tuerit reperire: Nam cum ad excitandum ſibi dolorem, an=
18:
nulum ingentis precij conieciſſet in mare eundem poſt=
19:
modum reperit in piſce á piſcatore ſibi oblato.
20:
Lactantius lib 3.
21:
Ku Fortunie.
22:
C
Om ci przewinił ty niebácżna Páni/
23:
Ze mi bodźieſz w bok oſtrymi rogámi.
24:
Cżi tego zayrżyſz cżegoſz mi nie dáłá/
25:
Dla cżegoſz dáry ſwe wſzyſtkie pobráłá.
26:
Chcąc odiąć ſerce ktorym cnotá władnie/
27:
Abyś mię ná wſzem mogłá pożyć zdrádnie. | W tym |
strona: B2
1:
W tym ſię omyliſz Bog ieſt moy obrońcá/
2:
Przy tym mi zoſtáć vfam mu do końcá.
3:
Ia zręku iego chcę nábywáć wſzego/
4:
Tobie nie vfam boś ieſt nic dobrego.
5:
Pieśń nowa ad notam, Nie obruſzay ſię
6:
że kto nie wſtydliwie.
7:
IA ko w przygodźie prętkimi pſi ſzcżwána/
8:
Prágnie ochłodiey łani zmordowána.
9:
A w tąż moy Boże duſzá moiá licha/
10:
W ćięſzkich fráſunkách ſwych do ćiebie wzdycha.
11:
DA ię śię winięn wiecżny Boże tobie/
12:
Nic nie roſpacżam o łáſce twoiey ſobie.
13:
M iłośierdźiem mię ſwym nie przeględnieſz/
14:
Gdy ná pokorę ſercá mego względnieſz.
15:
CZA ſuś ty mnie moy Pánie nie zámierzył/
16:
W twey łáſce świętey y ktoby w ćię wierzył.
17:
Kożdy ćię naydźie z vchem miłośiernym/
18:
Z ktorymeś ty ieſt nie hárd ſwoim wiernym.
19:
H árdego záśię vmieſz Pánie ſkroćić/
20:
Y wniwecż iego hárdą myśl obroćić.
21:
Ale gdy vzna twoie święte drogi/
22:
Wnet záś z łáſkiey twoiey pádnie ná ſwe nogi
23:
ROWnie ia tákże cżłowiek záſmucony/
24:
Twym świętym gniewem od ćiebie ſtrapiony.
25:
Lecz w tobie vfam boś ty Pánem moim/
26:
Nie opuśćiſz mię bom ſtworzeniem twoim.
27:
SKY meś ty Pánie kiedy ieſt w potrzebie/
28:
Wſzelkie ſtworzenie drzy boiąc śię ćiebie. | Bij |
strona: B2v
1:
Y to nieſzcżeśćie ktore dźiś mną władnie/
2:
Kiedy ty racżyſz moy Pánie vpádnie.
3:
Solus enim es & vna plaſmatio nos ſumus manuum
4:
tuarum. 4. Ezdræ Cap. 8.
5:
Pieśń Wtora. A.C.
6:
Iuſtus es Domine & omnia iudicia tua vera ſunt & omnes
7:
viæ tuæ miſericordia veritas et iudiciū. Tobiæ Capite. 3.
8:
Z á te moy Pánie wielkie dobrodźieyſtwá tobie/
9:
Dźiękuię vniżenie ktore przećiw ſobie.
10:
CZAſu káżdey przygody znam iáwnie po tobie/
11:
Zá ktore w twoim świętym zborze oddam to=
:
(bie.
12:
H oynie chwałę powinną telko o to proſzę/
13:
Niech dar duchá twoieo z łáſki twoiey odnoſzę.
14:
Ktory mię w mym weſtchnieniu káżdym niech
:
(podpiera/
15:
Y ku chwaley twey świętey vſtá me otwiera.
16:
RO zlicżne dobrodźieyſtwá znałem ia po tobie/
17:
Zá ktoreś ty mnie bacżył nie wdźięcżneo ſobie.
18:
Prżećięś ſwego świętego miłośierdźia vżył/
19:
W ktorymeś gniewu ſwego nádemną prze=:
(dlużył.
20:
VVAmi me złe przygody o źiemię vderzę/
21:
Bom doznał łáſkiey Páńſkiey ktorey mocno
:
(wierzę.
22:
A w tey Pánie proſzę ćię day mi tego vżyć/
23:
Yż bym twe dobrodźieyſtwá godnie mogł
24:
záſłużyć.| Tu feciſti |
strona: B3
1:
Tu feciſti cœlum & terram & quicquid cœli ambitu
2:
continetur, Dominus omnium es nec eſt qui reſiſtat maie=
3:
ſtati tuæ. Heſter Cap. 13.
4:
Threń Pierwſzy.
5:
O łáſkę ku Pánu wołáiący A. C.
6:
P
Anie moy Pánie/ Pánie litośćiwy/
7:
W miłośierdźiu ſwym hoynie ſzcżodrobliwy.
8:
Tym mię rácż ćieſzyć w káżdym ſmętku moim/
9:
A pomni Pánie żem ſtworzeniem twoim.
10:
Ieſzcżem v pierśi wiſiał mátkiey moiey/
11:
Kiedym moy Boże vfał w łaſce twoiey.
12:
Y dźiś z niey proſzę w śrzot moiego wieká/
13:
Nie opuſzcżay mię nędznego cżłowieká.
14:
Znałem ia wielkie dobrodźieyſtwá twoie/
15:
Ktore godnośći przewyſzáły moie.
16:
Zá ktorem dźiękow ia nie dawał tobie/
17:
Przycżytáiąc to mieć od ſzcżeśćia ſobie.
18:
Zá cżymem śię był odſtyrknął od ćiebie/
19:
Vfáiąc ſzcżeśćiu á ty śiedząc w niebie.
20:
Vyżrzałeś z gory niewdźięcżnośći moie/
21:
Zácżymeś mię wźiął Pánie w kluby twoie.
22:
Dotknąwſzy mię kęs ręką ſpráwiedliwie/
23:
Telko ćię proſzę bym wytrwał ćierpliwie.
24:
Duch twoy niech będźie ćieſzyćielem moim/
25:
Abym nie zwątpił w miłośierdźiu twoim.
26:
Ten niech me ſerce rządźi y ſpráwuie/
27:
Zá cżym duſzá ma ochłodę vcżuie. | B iij | Boś |
strona: B3v
1:
Boś ty moy Pánie z miłośierdźia ſwego/
2:
Nie vpátruiąc wyſtęmpku moiego.
3:
Tknącżeś mię racżył ręką ſwoią świętą/
4:
W miłośierdźiu ſwym hoyną nie pocżętą.
5:
Ale ia proſzę bez przeſtanku ćiebie/
6:
Nie rácż mię Boże odmiatáć od śiebie.
7:
Niechay przed tobą wyznam grzechy moie/
8:
A vznam święte miłośierdźie twoie.
9:
Zá cżym ty Pánie mnie y moie ſpráwy/
10:
Weś pod ſkrzydłá ſwoie iáko Bog łáſkáwy.
11:
Bo ty moy Pánie Oycże dobrotliwy/
12:
Z miłośierdźiem ſwym hoynie ſzcżodrobliwy.
13:
Ocżi ſwe święte gdy ku mnie náwroćiſz/
14:
Wſzyſtko nieſzcżeśćie wſzyſtkich złych dni ſkroćiſz.
15:
Weyżrziż dźiś ná mię okiem miłośiernym/
16:
Y poſtaw miedzy ludem ſwoim wiernym.
17:
A ia niech będę ludźiom wyſławiony/
18:
Ná przykład łáſką twoią obdárzony.
19:
Gdyſz mię dźiś ręká twa święta dotknęłá/
20:
Y hárdość we mnie mą przeſzłą vięłá.
21:
Ktora moy Pánie ćiebie obrażáłá/
22:
Przez niełáſki twoiey duſzá ma doznáłá.
23:
Bo ty moy Pánie ſtworco niebá źiemie/
24:
Ktorego iáwnie wyznawa wſze plemię.
25:
Kiedy otworzyſz rękę świętą ſwoię/
26:
Wnet vweſeliſz nędzną duſzę moię.
27:
Probowáć racżyſz tym ſtáłośći moiey/
28:
Ieżli nie zwątpię w łáſce świętey twoiey. | Rácżże |
strona: B4
1:
Rácżże mię ćieſzyć duchem świętym ſwoim/
2:
Abowiemeś ty ſam ieſt Pánem moim.
3:
Miſerere noſtri Domine miſerere noſtri, quia multum re= 4:
pleti ſumus deſpectione. Pſalmo 122.
5:
Threń Wtory.
6:
Ná niewdźięcżność Páńſką vcżyniony ná Kániſzy
7:
in Croatia. Anno 1591.
8:
Ná przykład ludźiom Rycerſkim.
9:
Ingratitudo eſt hoſtis gratiæ, inimica falutis, quoniam ni=
10:
hil ita diſplicet Deo quemadmodum ingratitudo.
11:
P
Rzypomnię tu kroćiucżko Rycerſkiego cżłeká/
12:
Ktorego potrzebował świát záwſze od wieká.
13:
Tego tu w niedoſtátku y w doſtátku wſpomnię/
14:
Zá cżym też y ſámego śiebie nie przepomnię.
15:
Bacżę to żem nie dobrze wegnał tu ſwe woły/
16:
Bom opuśćił oycżyznę wolność przyiaćioły.
17:
Vfáiąc obietnicom Páná nie wdźięcżnego/
18:
Ktore hoyne bywáły cżáſu potrzebnego.
19:
A dźiś miáſto nagrody znam wielką niewdźięcżność/
20:
Ktora mnożj w ſercu mjm dźiś nie zmierną ćięſzkość.
21:
Co śię tak z ćierpliwośćią kąſzcżek wytrwáć muśi/
22:
Choć ták wielka doległość ſerce me dźiś duśi.
23:
O co ia pomſtę kłádę ná Bogá moiego/
24:
Y wſzyſtko ná rozſądek przypuſzcżam ſámego.
25:
Scio enim qui dixit mihi vindictam & ego retribuam.
26:
Heb. Cap. 10.
27:
O tę Pánie z Dawidem vſtáwicżnie proſzę/
28:
Y do ćiebie płácżliwie ſerce me podnoſzę.
strona: B4v
1:
Setny y dźiewiąty Pſalm śpiewáiąc ku tobie/
2:
Wołáć będę ná rátunek wzywáiąc ćię ſobie.
3:
Domine laudem meam ne tacueris.
4:
Adiuua me Deus meus ſecundum miſericordiā tuam.
5:
Acżem docżeſne dobrá wſzyſtkie ſwe potráćił/
6:
Ni przecż telko żem z cnotą ſtáłośćią śię bráćił.
7:
Ale oko prześpiecżne y ſławá pocżćiwa/
8:
Tá mię iáſnym kożdemu z tych brudow odkrywa.
9:
O ktorą wiedzą ludźie iákom śię ia ſtárał/
10:
Bom śię nigdy márnośćią ſzkárádną nie párał.
11:
Ci też wiedzą ſtáránie dobrey ſławey moiey/
12:
Cżego mi ſą Syxowſkie Sołnockie poboie.
13:
Tu dobrymi świátkámi z Rycerſtwem Egierſkim/
14:
Tákże ná innych mieyſcách z narodem Węgierſkim.
15:
Káżdy ſię kto chce dowie y w Horwáckiey źiemi/
16:
Iákom ſłużył ſzáblą ſwą z ludźmi Rycerſkimi.
17:
Kędym máło nie wſzyſtkie zamki pogránicżne/
18:
Zieżdźiel máiąc Rycerſtwo właſne vſtáwicżne.
19:
Acżmi ſię z tego chlubić ták mniemam nie godźi/
20:
Gdyż ſławá z vſt właśćiwych powiedáią ſzkodźi.
21:
Ale prawdy powiedźieć mnimam że nie wádźi/
22:
Gdyż to telko kłamliwa chlubá nas ſzkárádźi.
23:
Odłożywſzy ná ſtronę kęs inną zabáwę/
24:
Dam káżdemu kto zechce o tym pewną ſpráwę.
25:
Iáko mię nád oycżyżnę mą ná to ſtawało/
26:
W cżym mi káżdy da wiárę doſtátecżną cáło/
27:
Chowałem właſnym koſztem ſwym koni cżterdźieśći/
28:
Cżego ſą po Węgierſkiey źiemi pewne wieśći. | Stymim |
strona: C
1:
Stymim nigdy ná mieyſcu ná iednym nie leżał/
2:
Alem ná głos pogáńſkiey trąby wſzędy bieżał.
3:
Bywály te cżáſy że pięćdźieſiąt bywáło/
4:
Ale iuż continuè ták cżterdźieśći trwáło.
5:
Tego nie piſzę wierz mi ku ſwey chlubie bráćie/
6:
Boby mię to przywiodło prędzy ku vtráćie.
7:
Niżli ku pożytkowi chceżli pewnie wiedźieć/
8:
Możeż ſię we dwu niedźieł wſzjſtkiego wiwiedźieć.
9:
Tylko to przypominąm áby potym káżdy/
10:
Dźiś ze mnie przykład biorąc ná to pomniał zá=
:
(wżdy.
11:
Ná co ma przjść kto plonnjm obietnicom dufa/
12:
Lepſza kopá gotowa niż dukatow kufa.
13:
Ktorąć więc ná powietrzu kiedy vkázuią/
14:
A zátym tym ćię z wolnośći twych iáwnie wyzuią.
15:
A gdy ćię nieſláchetna w tym nędzá ogárnie/
16:
W ktorey iáko cię ludźie będą ważyć márnie.
17:
W ten cżás dopiero poznaſz iák ma nędzá rogi/
18:
Ktorymi ćię vbada w tákowy cżás ſrogi.
19:
Srogim zowię nieſzcżeśćie bom go ſam ſprobował/
20:
W ktorymby mię ten co mey krwie prágnie żáłował.
21:
Ktoryby tego doznał co to ieſt zá pracá/
22:
Ktora cżłowieká wewnątrz y też zwierzchu zmaca.
23:
A ták mażły doſtátek rádzęć bráćie ſzánuy/
24:
Bo ieżli go vtráćiſz y ſam zginąć wáruy.
25:
Infelix eſt felicitas quae hominem reddit inſolentiorem,
26:
eiqus non plauſum meretur ſed lachrimas.
| C | Iam |
strona: Cv
1:
I
AM świádom co doſtátek nędzá niedoſtátek/
2:
Co cżyni w ludźiech buyność á co cżyni ſtátek.
3:
Tegom ſam z młodych lat ſwych nie vmiał vżywáć/
4:
Gdym ſię był máło w ſzcżeśiupocżał vcżyć pływáć.
5:
Więdzem tráfił ná byſtre co mię ták porwáło/
6:
Gwałtem śilnym że mi ſię pokrzepić nie dáło.
7:
Gdym przebywał iuż iákoby ná drugą ſtronę/
8:
Obacżę ſię leć nie wcżás áli ia iuż tonę.
9:
Wżdy tákiego żadnego hayw nie vpátruię/
10:
Aby mi rzekł owo ćię w vpadku rátuię.
11:
By mi náwet ná brzegu ſtoiąc żerdkę wydał/
12:
Ktoreybym ſię tonący nieboracżek chwytał.
13:
Dźiś widzę że prawdźiwe one przypowieśći/
14:
Ktore ſię nam ták zdáły ledá iákie wieśći.
15:
Słyſzałem od ludźi iż tempore fælici,
16:
Multi ſunt powiádáią ná ten cżás amici.
17:
Więc záſię kaſzcżek dáli dum fortuna perit,
18:
To záś pewna że w ten cżás amicus deerit.
19:
Ale przyiaćioł wiele záwſze w ten cżás mamy/
20:
Wdoſtátku/ á w nieſzcżeśćiu ich nie oglądamy.
21:
Fælix qui didicit contentus viuere paruo.
22:
Cżegom ia gdym był przed tym iákoby w doſtátku/
23:
Nie vmiałem vżywáć pomiernego ſtátku.
24:
Więc mię to do dźiſieyſzy nędze mey przywiodło.
25:
Y to mię iuż z buynośći mey iákoby zbodło.
26:
A ták ná ten wierſzycżek łáćinſki moy bráćie/
27:
Pomni więc niż co przydźie tákiego też ná ćię. | Bo nie |
strona: C2
1:
Bo nie záhámuieżli więc wcżás kołá z gory
2:
Rozbieżąli ſię wſzytkie wierę wáruy ſkory.
3:
Gdyżem ia tego dobrze doświadcżył ná ſobie/
4:
Vmiem o tym powiedźieć ſpytażli mię tobie.
5:
Ktorzy mię haiw w Węgierſkiey źiemi dobrze ználi/
6:
Y ktorzy mi ſię tymi ſłowy zálecáli.
7:
Kiedulmednek en vram vremeſt ſoł galok,
8:
Velled ſuk ſigieſz helen ylek yſ meg hulok.
9:
Aliás.
10:
T
Obie Pánie rad ſłużę coć wten cżás obiáwię/
11:
Kiedy gárdłá więc ſwego przy tobie nádſtáwię.
12:
A iam z prędká ſzybáłom nie rozmyſlnie wierzył:
13:
Ze ten z gárdłem ná wino nie ná ſłużbę mierzył.
14:
Acż ſię wrzecży zá ſwoie ſłowá dźiſia wſtydzą/
15:
Mnieć márkotno á oni iákby ſtego ſzydzą.
16:
Leć ieźliże to cżynią mnie powinny bliſzy/
17:
Tedy ſię nic nie dźiwuię że to cżynią inſzy.
18:
Bo mię dźiś w mym nieſzcżeśćiu y ći odbieżeli/
19:
Ktorzy ze mną pod iedną wątrobą leżeli.
20:
Przecż we mnie ſerce táie duſzá ledwie żywa/
21:
Y oko ſię me łzámi częſtymi zálewa.
22:
Ktoremi ſię pokrapia cżęſto moie łoże/
23:
Cáłem ſercem wzdycháiąc do ćiebie moy Boże.
24:
Widząc nie vchronioną wiecżny Pánie mękę/
25:
Nád kim dźierżyſz ſwą świętą rozgniewáną rękę.
26:
Ktora ieſt ſpráwiedliwa ieſt y miełoſierna/
27:
Stym káżdemn ieſt hoyna więc záś w gniewie
28:
mierna. | C ij | Fiat |
strona: C2v
1:
Fiat miſericordia tua Domine ſuper nos quemadmodum 2:
ſperauimus in te. Pſalmo 32.
3:
W
Tobiem Pánie położył ſwe wſzyſtkie nádźieie/
4:
Skąd iákowyżkolwiek wiátr ná mię powieie.
5:
A temu cáłym ſercem ia moy Boże vfam/
6:
Ze ſię w pewney nádźiey moiey nie oſzukam.
7:
Telko mi w tey ſtáłośći day trwáć áż do końcá/
8:
Wiem że mię nie opuśćiſz boś ty moy obrońcá.
9:
Ktory mą ſpráwiedliwość z wyſokiego niebá/
10:
Widźiſz dobrze o ktoryć powiedáć nie trzebá.
11:
Zá ktorą ia nádźieią moy Boże mam w tobie/
12:
Ty nieprzyiaćielowi nawiętſzemu ſobie.
13:
Nie daſz widrzeć/ telko ćię o rátunek proſzę/
14:
Ktorego ſpráwiedliwą ná ſobię odnoſzę.
15:
Pomſtę/ tylko ſię zmiłuy proſzę o moy Pánie/
16:
W ktorym nádźieiá moiá nigdy nie vſtanie.
17:
Ty racżyſz być wiadomym dobrze ſercá mego/
18:
Ze ia niemam nádźieie krom ćiebie ſámego.
19:
Day mi ná brzeg wypłynąć niech márnie nie ginę/
20:
A z inney mię karz miárey przez mey złośći winę.
21:
Bo nędzá wiecżny Pánie przypądza do tego/
22:
Ze ſię tárgnąć z roſpácży ná ćię Bogá ſwego.
23:
Muſi cżłowiek nieſzcżeſny w ſwoiey doległośći/
24:
A ty wſzyſtko obacżyſz tám ná wyſokośći.
25:
Kto y iáko obraża twoy Maieſtat święty/
26:
Ktorj ieſt godnie v wſzech po wſzem świećie wźiętj.
27:
Deus exaudi orationē meam/ & clamor meus ad te veniat.
| Skruſzonym |
strona: C3
1:
Skruſzonym ſercem wołam Boże moy do ćiebie/
2:
Nie rácżże mię dźiś proſzę odmiátáć od ſiebie.
3:
Gdyż ia nigdy ná niebie ni ná źiemi tobie/
4:
Nie wierzę być rownego przeto ćię dźiś ſobie.
5:
Biorę zá pomocniká á práwie pewnego/
6:
Ktory ty mnie z vpadku pomożeſz moiego.
7:
Powſtáć záſię ná nogi/ moy wſzechmocny Pánie/
8:
Ktorego miłoſierdźie nigdy nie vſtánie.
9:
Zacż ia z wiernymi twemi w twoim zborze świętym/
10:
Niechay będę od ćiebie moy Pánie przyiętym.
11:
Kędy niechay powinną chwałę tobie dawam/
12:
Y dokąd we mnie duſzá łáſkę twą wyznawam.
13:
Threń Trzeći A. C.
14:
M
Ierźi ćię falſz moy Pánie mężá tákowego/
15:
Ktory w ſłużbie vkrzywdza naiemniká ſwego.
16:
Y twoy to właſny dekret/ że mercenarius.
17:
Dignus mercede ſua, á to widźiemy iuż.
18:
Iáko nam te mercedes náſze nágradzáią/
19:
Widźiſz iako ná twoie ſłowá święte dbáią.
20:
Wiem że to ludźie wiedzą po niemáłey cżęśći/
21:
Ktorzy cżęſto ſłycháią ſtąd y zowąd wieśći.
22:
Zem nie ná burku w kácżmie ni w kárty vtráćił/
23:
Anim ſię też z podwiką iáko żyw nie bráćił.
24:
Alem ſtráćił ná koniu przez ſzáblę á ſpolu/
25:
Z Rycerſtwem gdźiem z niego ſpadł przed ocżymá
:
(w polu.
26:
Pánu ktoremum z bráćią ná ten cżás klubośći/
27:
To zácżynał y przyſzedł ku tákiey żáłośći. | C iij | Iákom |
strona: C3v
1:
Iákom mu wſzędy ſłużył tego niechcę tobie/
2:
Piſáć o koſzczie áni tákże o ozdobie.
3:
Bo ſię ſnádnie od innych ſam iuż tego dowieſz/
4:
A to ty tákże drugim ná przeſtrogę powieſz.
5:
Przecż niechay káżdy cżłowiek ze mnie przykład bierze/
6:
A niechay ſię záś mądrze karze ták w tey mierze.
7:
Iáko ma ná ſząnć puśćić zdrowie y máiętność:
8:
A zá to niech pátrzy co odnieſie zá wdźięcżność.
9:
Hiſpanus ſapit ante damnum, Italus in damno, Theuto
10:
cum Polono poſt damnum.
11:
Przypowieść ſtáropolſka po ſzkodźie polak mądr.
12:
I
Am też ná tę przypowieść nic nie pomniał zmłodu/
13:
Przecż widzę żem też przegrał dźiś bárzo zawodu.
14:
Bom był wſiadł bárzo z prętká ná koniá biſtrego/
15:
Nie tráfiwſzy munſtuku nań powśćiągliwego.
16:
Przeto ſię porwał ź mieyſcá bárzo harko ze mną/
17:
Zem mu iákby popuſzcżał z tych żaden przedemną.
18:
Sktorymim w ten cżás biegał wypuſzcżáć niechćieli/
19:
Záras z mieyſcá przeto zá wygráne wźięli.
20:
Przeſtrogá Przyiaćielowi.
21:
Si prudens eſt animus tuus tribus diſpone temporibus, 22:
Futura bene prouide, præſentia melius ordina, præterita
23:
optimè recordare.
24:
Quod ſi ego feciſſem, nunc melius vixiſſem.
25:
T
E trzy rzecży v kożdego godne vważenia/
26:
Y nád drogie klenoty godne ſą ſtrzeżenia. | A iákom |
strona: C4
1:
A iákom wyży piſał áby kożdy z gory/
2:
Wcżás hámował ſzánuiąc co nalepſzey ſkory.
3:
Naprzod o tę pierwſzą pámiętay przeſtrogę/
4:
Ktorą iuż mi wierz naydźieſz ná prawdźiwſzą drogę.
5:
Futura bene prouide.
6:
Przyſzłe rzecży przeźieray y mądrze rozważay/
7:
Byſtrą chćiwość rozumem co nalepi zrażay.
8:
Bo ćię tá nieprzywiedźie nigdy ku dobremu/
9:
Ku vtráćie á nád to ku grzechowi złemu.
10:
Præſentia melius ordina.
11:
Ninieyſze dobrze miárkuy pomniac záwſze ná to/
12:
Abyś ſam ſobie vmiał podźiękowáć zá to.
13:
Bo kiedy ſwoie ſpráwy porządnie poſtáwiſz/
14:
Wielki ſobie pożytek bá y ſławę ſpráwiſz.
15:
Præterita optimè recordare.
16:
Przeſzłe dobrze pámiętáy á vmiey ſię karáć/
17:
Ludzkimi przygodámi á o to ſię ſtáráć.
18:
Byś iáko nie doświadcżył vpadku moiego/
19:
A nie przyſzedł nań głupie przeſtrzegay ſię tego.
20:
Te trzy rzecży ieżli ich vważyſz v ſiebie/
21:
Iuż mi wierz że ćię weſprą w káżdey twey potrzebie.
22:
Wizerunk świátá dźiśieyſzego
23:
nowo żołnierſkim rythmem nápiſány.
24:
K
Toby ſię chćiał przypátrzyć pilnie świátu temu/
25:
Może go wnet przyrownáć kwiátu odmiennemu
26:
Ktory poránu telko ma máło pięknośći/
27:
Iák ij vſcżknieſz w godźinę pátrz w nim odmiennośći.
strona: C4v
1:
Tákże kiedyć przypomnię ſpráwy świátá tego/
2:
Ktorymeś ſię przypátrzył zá wieku moiego.
3:
Y ktore tu z tey miáry piſáć pocżąć muſzę/
4:
Z dworſkimi Poétámi zetrzeć ſię kęs ſkuſzę.
5:
W cżym nie wiem iezliże tu doſtoię potężnie/
6:
Ale zá to przyrzekam że ſię potkąm mężnie.
7:
Wiem że tego nie piſał Rey ni Kochánowſky/
8:
Lecz żołnierſki páchołek ia Adam Cżáhrowſky.
9:
Ktoremuby przyſtoyni rybne wierſze ſkładáć/
10:
Niż nád Poétickimi wierſzmi piorem władáć.
11:
Więc miałemli cżáſowi prozno dáć vpływáć/
12:
Wolałem te wierſzyki ták po ſłowku zrywáć.
13:
Zá ktore ſię tu wierę by namniey nie wſtydąm/
14:
Bom proſtak nie Poétá śmiele ſię wtym widąm.
15:
Wſzákże prawdę miłuiąc tym przeſpiecżnie piſzę/
16:
To co ocżymá widzę y vſzymá ſłyſzę.
17:
Naprzod iáwnie powiádam co ocżymá widzę/
18:
Y cżego ſię powiedźieć żadnemu nie wſtydzę.
19:
Widzę wielką przewrotność w ludźiech świátá tego/
20:
Toż też mowię do ſiebie co y do drugiego.
21:
Acżći ták powiedáią kto ſam w piecu lega/
22:
Tedy támże ożegiem y drugiego ſięga.
23:
Lecz ia to ná bacżenie puſzcżę rad káżdego/
24:
Godneli ſą te wierſze rozſądku tákiego.
25:
Boć nic ná tym choćia teſz ſam w tym piecu leżę/
26:
Lecz z drugimi do tegoſz kreſu śmiele bieżę.
27:
Ale nie pochlebuiąc ſobie obacż káżdy/
28:
Gdyſz prawda Páni święta godna też cżći záwżdy. | Więc |
strona: D
1:
Więc ſię ſam kożdy tknąwſzy przyzna mi to śmiele/
2:
A nie rozmyśláiąc ſię ná rzecży wiele.
3:
Rrzućiwſzy okiem przed ſię á potym záś záſię/
4:
Obacżyſz co zá ludźie náſtáli w tym cżáſie.
5:
Wnet w nich vyźrzyſz obłudę y ſykofáncią/
6:
Z ktory dźiś iáko wieprze z żyru właſnie tyią.
7:
Ktorey w ktorym cżłowieku gdy dźiś nie doſtáie/
8:
Iuż by był nagodnieyſzy nie ſtoi zá iáie.
9:
Drudzy záſię inákſze dotes máią w ſobie/
10:
Ktorych ia wierę namni nie życżę mieć ſobie.
11:
Bo dźiś gdy iuż nie vmieſz oſzukáć bliźniego/
12:
Iuż mieyſcá mieć nie możeſz y ſam v tákiego.
13:
Trzeći záś przyrodzenia ſą iuż inákſzego/
14:
Twárdſzego niż ći śrzedni y niż ći wyżſzego.
15:
A ći te godnośći w ſobie vpátruią/
16:
Tákowe wnet obacżyſz iáko ćię cukruią.
17:
Kto gdy ſię prośić wſtyda/ á wydrzeć ſromotá/
18:
Cżego iż nie dopuſzcża przyrodzona cnotá.
19:
Gdyſz ten co z przyrodzenia z cnotą ſię więc zbráći/
20:
Ten miedzy tymi mieyſce zwierzchnymi ſwe tráći.
21:
Ale ktory w wąwoźie rad trzáśnie pułkoſzkiem/
22:
Iuż ták ieſt y mężem v nich nie podnoſzkiem.
23:
A przeto ktory z tymi zwierzchnymi nie trzyma/
24:
Miedzy nimi z ſwą cnotą pewnie mieyſcá nie ma.
25:
Com ſłychał z młodych lat mych że cnotá pokorá/
26:
Nie miewáły kochánia y mieyſcá v dworá/
27:
Alem ia tego doznał że y przede dworem/
28:
Naydźie ſię tákich wiele co zábiją worem. | D | Ku temu |
strona: Dv
1:
Ku temu co cżedł.
2:
O
Toſz to miey namilſzy Cżytelniku dobrze/
3:
Zrozumiawſzy cżyn ſam w tym rozſądek mądrze.
4:
Podawam iák mędrſzemu to do vważęnia/
5:
Iákomkolwiek opiſał teto przyrodzenia.
6:
W iednym cżáſie nie mogąc ni ocżym nic wiedźieć/
7:
Wolałem wierſze piſáć niſz ták prozno ſiedźieć.
8:
Máiąc cżás kęs wolnieyſzy kiedym przeſtał władáć/
9:
Ciężſzym piorem com znim zwykł záwſze ná koń wſia=
:
(dáć.
10:
A to przeto żem ſłyſzał iż cżęſto ocia,
11:
Cżłowiekowi młodemu przynoſzą vitia.
12:
Wiec żem prozno cżáſowi vpływáć nie dawał/
13:
Y tegom y owegom nie rad omieſzkawał.
14:
Virtus cum fide donum Dei, Cnotá z wiárą dar Boży.
kolumna: a
1:
I
VZ ia nie zayźrzę nikomu/
2:
Złotá śrebrá wiele w domu.
3:
Niedbam o wielkie dochody/
4:
Ani o wyſokie grody.
5:
Milſza mi w vboſztwie cnotá/
6:
Ktora zdobi cude wrotá.
7:
Niż w doſtátku owá Páni/
8:
Co iey ſpráwy káżdy gáni.
9:
Tę nád wſzyſtko dobre mienie/
10:
Nád złoto pierły kámienie.
11:
Nadroży ſobie ſzácuię/
12:
W niey ſwe kochánie nayduię.
13:
Co Bog ſpráwiedliwy widźi/
14:
Gdyż śię ſam niecnotą brzydźi.
15:
A ten mię ſpomoże ſnádnie/
16:
Gdjż ſā wſzjtkim ſzcżeśćiē władnie.kolumna: b
1:
Bo gdy śię kto z cnotą zbráći/
2:
Choćia wſzyſtko rázem ſtráći.
3:
Prętko ſwego powetuie/
4:
Gdy cnoty dobrze ſzánuie.
5:
Cnotá icſt ſkarb Boży wielki/
6:
Ktory widźi cżłowiek wſzelki.
7:
A kto śię przy niey oſtoi/
8:
Ten śię wſtydu iuż nie boi.
9:
Tąś mię ćieſzył záwſze Boże/
10:
Po tobie iuż być nie może.
11:
Nádźieiá nigdy pewnieyſza/
12:
Doſkonálſza y możnieyſza.
13:
W tobiem záwſze nádźieię miał/
14:
Tjś mię w vćiſzkách rátował. | D ij | Y |
strona: D2
kolumna: a
1:
Y pod ćieniem ſkrzydeł twoich/
2:
Vlegałē w ſpráwách moich
3:
Weyźrzjſz ná mię Boże wiecżny/
4:
Y day mi ſtáć w tey ſtátecżny.
5:
Nádźieiey ktorą ia ſobie/
6:
Vpátruię pewną w tobie.
7:
A w dźiśieyſzym mym kłopoćie/
8:
Daj mi ſtáć trwále przj cnoćie.
9:
Niech mię do końcá ſpráwuie/
10:
Dokąd duſzę we mnie cżuie.
11:
Tyś vmnie ma święta cnoto/
12:
Naydrożſza nád wſzyſtko złoto.
13:
Ciebie śię ia mocno dźierzę/
14:
Niecnotą śię bárzo mierzę.
15:
Co Bog ſpráwiedliwy widźi/
16:
Ktory ſię niecnotą brzydźi.
17:
Tego on tobą dáruie/
18:
W kim boiaśń ſwą opátruie.
19:
Odeſzło odemnie złoto/
20:
Lecż mię ty ſtrzeż święta cnoto.
21:
Y nie odſtępuy odemnie/
22:
Gdyż maż chętliwego ze mnie.
23:
Goſpodarzá ktoryć dáie/
24:
Dank v ktorego zá iáie.
25:
Wſzyſtkie rzecży przećiw tobie/
26:
Tákem ćię vlubił ſobie.
27:
Ciebie ia záwſze ſzánuię/
28:
Tobą ſobie świát cukruię.
29:
Gdy niebeśpiecżeńſtwo omnie/
30:
Bogá ſobie naprzod wſpomnię.
31:
W nádźieię iego obrony/
32:
Nie boię ſię z żadney ſtrony.
33:
Y gdy ná mię co przypádnie/ kolumna: b
1:
Rátuie mię Bog moy ſnádnie.
2:
Przy tym śię záś ćieſzę tobą/
3:
Ktorą ćię mam záwſze z ſobą.
4:
Ciebie ma nadrożſza cnoto/
5:
Nád wſzyſtkie ſkárby y złoto.
6:
Niecnotą śię dobry brzydźi/
7:
Co kożdy cnotliwy widźi.
8:
Ale kto doſtánie cnoty/
9:
Ma wſzytkie piękne przymiotj.
10:
Cnotá ieſt ſkarb nie ſtrácony/
11:
Y kleynot nie przepłácony.
12:
Bo tá podporą w chudobie/
13:
Y ćieſzy w káżdey żáłobie.
14:
A kto śię w cnotę oblecże/
15:
Niechay kto co chce nań włecże.
16:
On śię by namniey nie boi/
17:
Kiedy przy nim cnotá ſtoi.
18:
Tey káżdy ták ſtrzeż y ſzánuy/
19:
Abyś iey nie ſtráćił wáruy.
20:
Bo to ieſt kleynot nadrożſzy/
21:
Nieprzyiaćiel go naſrożſzy.
22:
Tobie nigdy nie odeymie/
23:
Y gdy ćię naywiętſzy zeymie.
24:
Niedoſtátek ćieſz śię cnotą/
25:
A wytrway wſzyſtko z ochotą.
26:
Puść ná Bogá ſpráwy twoie/
27:
A on ćię w opieki ſwoie.
28:
Weźmie y ogárnie ſwemi/
29:
Skrzydlámigorletnymi.
30:
Doznaſz go w káżdey przygodźie/
31:
Ták w ſzcżeśćiu iáko j w ſzkodźie
32:
Przy tym obacżyſz moć iego/
33:
Iák on broni wiernego. | Y mo= |
strona: D2v
kolumna: a
1:
Y mozeſz vfáiąc iemu/
2:
Záſtáwić śię wſzemu złemu.
3:
W nádźieię iego zaſłony/
4:
Nie lękay śię z żadney ſtrony.
5:
Bo ćię on pewnie rátuie/
6:
On ſług ſwych nie odtępuie.
7:
Gdy śię ná ćię zle náſádźi/
8:
On to wſzyſtko prętko zgłádźi.
9:
Tylko przy tym miłuy cnotę/
10:
Abowiem natrudni o tę.
11:
Co gdy ią iáko vtráćiſz/
12:
Iuż z nią záras ſławę ſtráćiſz. kolumna: b
1:
Ktorey trudno powetowáć/
2:
Lepi iey zrázu ſzánowáć.
3:
Niż iey znowu nábywáiąc/
4:
Cięſzkie rzecży przebywáiąc.
5:
Boże moy o to ćię proſzę/
6:
Y głos moy k tobie wynoſzę.
7:
Aby cnotá przy mnie trwáłá/
8:
Y goſpodę we mnie miáłá.
9:
Roku tyśiąc pięćſetnego/
10:
Dźiewięćdźięśiąt y trzećiego.
11:
Cieſząc ſwe mizerne troſki/
12:
To piſał Adam Cżáhrowſki.
13:
grafika
| PRZY= |
strona: D3
1:
PRZYPOVVIESCI
2:
Acż ſnać dawne ále teras nie dawno nam kilkom
3:
powiedźiáne od Ferhat Beká Kopáńſkiego śieſtrzeńc.
4:
Selimá Ceſárzá Tureckiego ná ten cżás więźniá Ceſárzá Krześćijáń
5:
ſkiego ná Zamku Prezporſkim in Anno 1593. die 12. Martij iedno
6:
wykładáiąc ná Krześćijány wſzyſtkie wobec/ á ná Turki/ ná Perſy/
7:
ná Tátáry/ drugą ná Monárchy Krześćijáńſkie z
8:
Ceſárzem Krześćijáńſkim/ á ná Ceſárzá Ture=
9:
ckiego ktore też tu niży żołnierſkim ry=
10:
thmem nápiſał.
11:
grafika
12:
I
Ednego Priroku zá ſtárych przodkow náſzych
13:
námnożyło śię beło wilkow bárzo wielka wiel
14:
kość w źiemi iedney ták że ludźie nie mogli rozmá=
15:
itych bydeł vſtrzedz ſwych/ przed nimi/ w ktorych im
16:
ſzkodę bárzo wielką cżynili ták że ich y pśi vſtrzegáć nie
17:
mogli/ zá cżym ſię pśi obeſłáli we wſzyſtkiey źiemi oney
18:
roſkázuiąc
iż ile ich beło po wśiách y po mieśćiech/ ábj ſię
19:
wſzyſcy ſchodźili ná Rokoſz w pole ná iedno mieyſce/ kto=
20:
re ſobie beli naznácżyli/ tákże ſię zeſzli w kupę ktorych beło
21:
wielka niezlicżona moc w bárwe rozny/ to ſzáry/ to cżar=
22:
ny/ to białły/ cżerwony/ pſtrakáty/ owa wiele roznych
23:
śierſcy beło miedzy nimi/ miedzy ktoremi wielka niezgo=
24:
dá byłá/
ták że ſię miedzy ſobą rwáli/ tárgáli/ kąſáli/ ie=
25:
dnák przećię o tym rádźili/ ácż w niezgodźie iákoby o=
26:
nym wilkom odpor tákowy dáć mogli/ áby ich iáko wy=
27:
głádźili. Wilcy też tego dowiedźiawſzy ſię y pod=
28:
ſtrzegſzy że o ich ſkurę idźie/ obeſłali ſię też/ áby wſzyſcy| D iij | kęndy |
strona: D3v
1:
kędykolwiek byli/
ſchodźili ſię ná iedno mieyſce pod lás/
2:
ábj też o ſobie rádźili/ zácżym ſię ich też zeſzło wielka moc.
3:
W tym obráli iednego wilká ſtárego/ przy nim dźieſiąći
4:
młodſzych/ ktorego wypráwili áby ſzedł nad ono pśie
5:
woyſko/ y żeby ſię kędy z iáki gory pilnie przypátrował
6:
ſpráwie onego woyſká/ á to mu roſkazáli/ napilniey vpá=
7:
trowáć/ co zá zgodá/ co zá iednoś/
y co zá miłość onego
8:
woyſká/ cżego oni wilcy żadną miárą vpátrzyć nie mogli
9:
w onym pśim woyſku/ zácżym ſię do ſwych wroćili/
10:
ſtárſzi woyſká pitáli ich cośćie pri tám widźieli/ co zá moc
11:
nieprzyiaćielſką/ wielkali/ álbo ieſtli zgodá miedzy nimi/
12:
iedność y miłość.
Ná co im oni odpowiedźieli/ że pry ieſt
13:
woyſko nieprzyiaćielſkie wielkie/ żeś mj go ocżymá przey
14:
źrzeć nie mogli/ y piękne rozmáite bárwy/ ále pry ſpráwa
15:
zła/ niezgodá wielka/ iednośći miłośći niemáſz/ iedno ſię
16:
pry ſámi miedzy ſobą kąſáią/ rwą/ tárgáią/ ále ieſt pry
17:
ich tele cżworo álbo pięćioro ile nas/ ná co ich ſtárſzi po=
18:
wiedźieli.
Nu pri nas nie
wiełe/ ále to iedná/ żeśmy wſzy=
19:
ſtko ſzárzy/ znamy ſię po śierśći/ á druga/ zgodá/ iedność/
20:
miedzy námi wielka/ idźmy pri ná nie. Zátym ſię pśi ru=
21:
ſzyli przećiwko wilkom/ wilcy też przećiwko nich/ wtym
22:
ſię ſtocżyły one dwie woyſká w kupę/ wilcżyſká pocżęli
23:
pſy łamáć/ miotáć kolo ſiebie.
Pśi zátym widząc że nie=
24:
rząd/ w nogi przez gory do domow nie pátrzáiąc gośćin=
25:
cá/ áni náwet śćieſzki/ wilcy plác y zwyćięſtwo otrzyma=
26:
wſzy nośili w pokoiu/ y noſzą bárány/ iáłowice/ á pſom
27:
pri ledwie ſię z táłerzá od goſpodarzow ieich kośći y po=
28:
dźiś dźień doſtáie/ choćia ſię nayduią tákowi/
ktorzy ſię
| z wilkiem |
strona: D4
1:
z wilkiem zwiąże rządnie/ á przed zazdrośćią y łákom=
2:
ſtwem drugich pſow od páná ſwego chlebá mieć z rąk
3:
dobrze zaſłużonego nie może.
4:
Druga przypowieść tegoſz Ferhát Beká.
5:
B
Eło pri iedno ieźioro bárzo wielkie/ w ktorym ná
6:
iednym mieyſcu byłá trćiná/ w ktorey trćinie beli
7:
dwáy Smocy wielcy.
Ieden o śiedmi głowách z iednjm
8:
ogonem/ drugi z iedną głową/ á z śiedmią ogonow/ kto=
9:
rzy dwáy ſmocy wielką ſzkodę cżynili w ludźiach y w do=
10:
bytku niektorym cżás nie máły/ á iż ſię dowiedźieli ludźie
11:
że w ony trćinie byli oni Smocy/ miſlili o tym/ iákoby
12:
ich z onąd wyniſzcżyć.
Y vrádźili ták/ żeby onę trćinę zá=
13:
palić/ á przed ogniem oni Smocy gdy wylazą/ tedy ich
14:
łácno pobiją/ w tym zápalili trćinę/ nád onym ieźiorem
15:
bełá ſkáła wielka/ w ktorey bełá dźiurá dość głęboka y ſze=
16:
roka/ gdy przyſzedł ogień do onych ſmokow/ Smocy nie=
17:
wiedząc co cżjnić/ do brzegu nie śmieli/ gdjż tám ná nie cże
18:
kano/
ále do ony ſkáły vdáli ſię wpław/ on z iedną głową
19:
o śiedmi ogonách wpadł tám záras/ zá ſobą łatwie wer=
20:
wał ogony. On záś z śiedmią głow o iednym ogonie
21:
chćiał zánim/ głowę iednę tam włożył/ drugie zá nią nie=
22:
chćiáły/ ták długo ſię wiiąc/ że tám gárdło dáć muśiał.
23:
Zá cżym powiedźiał ten Bek/ że ſię y wy ſtrześćie/ áby=
24:
śćie przez te wiele głow iáko nie poniſzcżełi.
25:
Wykłády tych przypowieśći.
26:
Ktorym proſzę áby kożdy podał vchá łáſkáwego.
| Cżáſu |
strona: B4v
1:
C
Záſu iednego wilkow wielkie mnoſztwo bylo/
2:
Ktorych ſię bárzo wiele belo namnożyło.
3:
Ktorzy nie zmierne ſzkody po gránicách dźiáláli/
4:
Ták że ſię wſzem dobytkom roſpoſtrzeć nie dáli.
5:
Zá cżym ſię też pśi w kráiu onym obeſłáli/
6:
Kędyby ſię mieli zyść mieyſce ſobie dáli.
7:
W tym ſię zeſzli ná mieyſce ſobie náznácżone/
8:
Ktorych beło hániebne woyſko niezlicżone.
9:
W ktorym ſię iedni bárzo od drugich mienili/
10:
A rożni y w rodách rozny śierſzy beli.
11:
Ktemu zgody miłośći by namniey nie było/
12:
O biedną kość y kilká ſię ich powádźiło.
13:
Co gdy ſię też do wilkow przez wieśń donioſło/
14:
Y od ſtárſzych do młodſzych prędko w poſłách poſzło.
15:
Ze ieich nieprzyiaćiele o nich radę máią/
16:
Iákoby im odpor dáć ták ná to ći záią.
17:
A ták ſię dowiedźiawſzy myſlić o tym ięli/
18:
By im poćiechy nie dáć zá to ſię vięli.
19:
Obeſłáli ſię wſzyſcy mieyſce ſobie dáiąc/
20:
Iákoby ſię pſom odgryść o tym przemyſláiąc.
21:
Y zeſzli ſię ná Rokoſz pod ieden lás w pole/
22:
Od ktorych w pśie woyſko nie dáleko w dole.
23:
Beło ták że o ſobie z obu ſtron wiedźieli/
24:
Tylko ieſzcże w ſwych ſpráwách kąſzcżek rádę mieli.
25:
W tym wilcy miedzy ſobą ſtárego obráli/
26:
Ktoremu dźieśięć młodſzych ná pomoc przydáli.
27:
Poſłáli go pod owo pśie woyſko ná śpiegi/
28:
Chcąc wiedźieć o ieich ſpráwie y wſzyſtkie przebiegi. | Aby |
strona: E
1:
Aby ſię wſzemu dobrze pilnie przypátrzyli/
2:
A ſami potym o to rozſądek cżynili.
3:
Iáka zgodá iáka ieſt miłość woyſká tego/
4:
Przećiwko nim gotowem nieprzyiaćielſkiego.
5:
W tym one wilcżiſká ſzli po ćichu ná gorę/
6:
Głádząc iák na nieznácżni kożdy ſwoię ſkorę.
7:
A to co im od ſtárſzych beło porucżono/
8:
Y przy nich ná onego ieich wodzą włożono.
9:
Tego pewnie z pilnośćią dowiedźiec ſię chćieli/
10:
O cżym áby zwierzchnośći ſpráwę dáć vmieli.
11:
A gdy nie vznał zgody ni żadney miłośći/
12:
Dobry ſpráwy wroćił ſię do ſwoich w cáłośći.
13:
Dał ſpráwę Hetmánowi ieſt woyſko nie máłe/
14:
Y widźiał w nim rycerſtwo rozne y zuchwáłe.
15:
Ná to záras Hetman rzekł o zgodę pitáiąc/
16:
Ná wielkość y zuchwálſtwo ieich ono niedbáiąc.
17:
Widźiałeśly tám zgodę álbo miłość iáką/
18:
Albo ſpráwę zácżymby nád námi wſzeláką.
19:
Viktorią odnieśli ći nieprzyiaćiele/
20:
Ponieważ ſię ich ná nas zebráło ták wiele.
21:
Ná to mu oni wilcy zgodnie powiedźieli/
22:
Iżeśmy tám miłośći żadney nie widźieli.
23:
Iedno wárchoł niezgodá/ tá ieſt ieich ozdobą/
24:
Lamią ſię y tárgáią ſámi miedzy ſobą.
25:
Tegośmy żadną miárą obacżyć nie mogli/
26:
Aby ſię w iákiey rzecży kiedy zgodźić mogli. | E | To |
strona: Ev
1:
To com ſwoim wierżem y przez pewne śpiegi/
2:
Dobrześmy obacżyli ieich wſzyſtkie przebiegi.
3:
A przy oney niezgodźie ſpráwężmy widźieli/
4:
Z iákąby w náſzę moc pokuśić chćieli.
5:
Zá tym rzekli ku ſobie oni ſrodzy wilcy/
6:
Krwie náſzey Krześćijáńſkiey okrutni opilcy.
7:
(Ktore te to wierſzyki moie wykładáią/
8:
Y przed ocży tu wáſze Krześćijáńſkie dáią.)
9:
Z wielkośćią ieich ná ſtronę v nas to pánuie/
10:
Zgodá y poſłuſzeńſtwo ſpráwę ocukruie.
11:
Viktorią nád nimi pewną otrzymamy/
12:
W cżym tu pewną nádźieię y zupełną mamy.
13:
A nád to wſzyſtko ieſzcże ſzárą bárwę mamy/
14:
Y po śierśći ſię w boiu łácniuchno poznami.
15:
Zátym ciągnęli one woyſká przećiw ſobie/
16:
Y gdy ſię mieli zetrzeć w ſpráwie ony obie.
17:
Naieźnicy przed woyſki gdy ſię naprzod zwárli/
18:
Zráſu wilcy do láſá pſy niezgodne wpárli.
19:
A gdy ſię przyſzło woyſkom potkáć z ſobą mężnie/
20:
Wilcy w zgodźie miłośći ſwey trwáli potężnie.
21:
Przemogli pſy nie zgodne y ták ie tárgáli/
22:
Właśnie iáko iágniętá o źiemię miotáli.
23:
Bacżąc pśi nieprzelewki nu bez ſpráwę w nogę/
24:
Do domow ták mánowcem opuśćiwſzy drogę.
25:
Bo niezgodni Brytáni naprzod zućiekáli/
26:
Chárći ogárźi wyżli ná plácu zoſtáli. | A tákby |
strona: E2
1:
A tákby ſię tymi pſy nam potrzebá karáć/
2:
A o zgodę o miłość z pilnośćią ſię ſtáráć.
3:
W ktoryby cżás rátowáć cny krwie Krześćijáńſkiey.
4:
Ktora ſię znácżnie leie od ręki Pogáńſkiey.
5:
Æqualitas concordiæ tutrix at conſeruatrix.
6:
Przykład Stáry.
7:
S
Ylorus był Tátárzyn wiele ſynow máiąc/
8:
Zoſtáwił im náukę tę to vmieráiąc.
9:
Podawſzy im ſnopek ſtrzał mocno záwiązány/
10:
Chćiał widźieć od ktoregoby byłliby złamány.
11:
A gdy żaden dokazáć nie mogł ty z nich śiły/
12:
Zeby one w gromádźie ſtrzały ſię ſkáźiły.
13:
Rozwiązawſzy po iedney dał w rękę kożdemu/
14:
Aby cżynili doſyć przedſięwźięćiu ſwemu.
15:
Snádnie kożdy ſwę złamał on do nich rzekł zátym/
16:
Gdy z was ieden drugiemu będźie wiernym brátem.
17:
Zaden was nie przemoże gdy ſię rozwiążećie/
18:
Snádnie was kożdy zmoże prędko poginiećie.
19:
Nihil pernicioſius ciuitati quam diuiſio, vt nihil melius
20:
quam vnio. Plato de Repub.
21:
Wykład drugiey przypowieśći.
22:
W
Iednym mieyſcu przy wodźie wielka trćiná bełá/
23:
Ktora w ſobie dwuch ſmokow ſkárádych żywi=
:
(łá.
24:
Ieden był o śiedmi głow á z iednym ogonem/
25:
Stráſzny wſzyſtkim beſtiom tám przy błoćie onym. | E ii | Drugi |
strona: E2v
1:
Drugi z śiedmią ogonow á o iedney głowie/
2:
A wielką ludźiom ſzkodę cżynili ná zmowie.
3:
W cżym ſię nie rychło ludźie vbodzy podſtrzegli/
4:
A wſzákoſz ſię podſtrzegſzy wnet temu zábiegli.
5:
Zeſzli ſię tám gdźie ſobie koło vcżynili/
6:
W ktorym o tym z piłnośćią ſpołecżnie rádźili.
7:
Aby onych dwu ſmokow gardł iáko pozbáwić/
8:
A tym ſię prześpiecżnego pokoiu nábáwić.
9:
Naprzod trćinę wyplenić ták ſię nárádźili/
10:
Iużby ſię ták ſzkodnicy łácney zwyćiężyli.
11:
A o ſobie náleźli tákową przycżynę/
12:
Stoiąc ná brzegu ſámym wypalili trćinę.
13:
Smokowie widząc ſwe złe rádźili o ſobie/
14:
Gdźieby temu nieſzcżeśćiu vbieżeć ná dobie.
15:
Tám byłá nád ieźiorem onym wielka ſkáłá/
16:
W ktorey też byłá iámá głęboka nie máła.
17:
Y tym concludowáli ieżli co tákiego/
18:
Przydźie ná nie od ludźi ták niebeſpiecżnego.
19:
Aby tám nigdźie indźie prędko vćiekáli/
20:
Y tám niebeſpiecżeńſtwu wſzemu vlegáli.
21:
W tym obacżą popozdze ludźie ſię zbiegáią/
22:
A ná brzegách ná wyſzcże ieich pilnie cżekáią.
23:
Oni iák ſobie pierwy byli ſlubowáli/
24:
Ku ſkále ſię z pilnośćią obádwá vdáli.
25:
A gdy przyſzło ku temu on o iedney głowie/
26:
Wemknął ſię ſnádnie máiąc ogony po ſobie.
27:
A on ośiedmi głowách o iednym ogonie/
28:
Zá nim telko iedną wlazł á ſześć ich ná ſtronie.
strona: E3
1:
Ktore mu wleść do ſkáły zá oną nie dáły/
2:
Záraz w niebeſpiecżeńſtwie hániebnym zoſtáły.
3:
Chcąc vyść obronną ręką do brzegu ſię vdał/
4:
Ale chcący gwałt cżynić ná gwałćie gárdło dał.
5:
Iudice me fraus eſt conceſſa repellere fraudem,
6:
Arma in armatos ſumere iura ſinunt.
7:
Ardua ne ſubeas ignotæ pondera molis,
8:
Ni bene ſint tergi robora menſa tui.
9:
Vim vi repellere licet.
10:
Rádá życżliwa dobrym przyiaćielom/
11:
Iáko ſobie te przypowieśći maią rozumieć.
12:
O
Toż bráćie co cżytaż y wy co ſłuchaćie/
13:
Ktorzy ſię ná tych rzecżách lepi niż ia znaćie.
14:
Te przypowieśći w głowách ſwoich rozważayćie/
15:
Y do innych narodow w rozſądek podayćie.
16:
Dźiwne to gadki dźiwne wierz mi przypowieśći/
17:
Leć iáko dźiwne ták też y prawdźiwe wieśći.
18:
Ktore ſię znácżnie dźiśia ná iaw wykładáią/
19:
Ták że ſię znáć hániebnie Krześćijánom dáią.
20:
Słyſzeliśćie o wilkách iák pſy zwoiowáli/
21:
Iáko ſię im hániebnie y ſprośnie znáć dáli.
22:
Ktorzy ták y po dźiś dźień biorąc á w pokoiu/
23:
Roznoſzą nam bárány tłuſte ták bez boiu.
24:
Leć gdyby goſpodarze przypádli do zgody/
25:
Mogliby ſię beſpiecżnie vſtrzedz tákiey ſzkody. | E iij | Iaka |
strona: E3v
1:
Iaka ieich cżęſto wielka ze wſtydem potyka/
2:
Ták że ſię ledwie ſámych noſow ieich nie tyka.
3:
A przećię ſię ſzaleni obacżyć nie mogą/
4:
Choćiaſz dawno w tym błoćie ſtoią iedną nogą.
5:
Zbieráią ná ſię woyſká dáiąc im Hetmány/
6:
Ktorzyſz ich záś przywodzą ná ſweſz Krześćijány.
7:
Z cżego ſię nieprzyiaćiel Chriſtuſow ráduie/
8:
Ze w nich tákowa niezgodá hániebna pánuie.
9:
Aza ſię wżdy obacżą Boże litośćiwy/
10:
Weyźrziy ná náſze prośby y głos żáłośćiwy.
11:
Bo tego widźieć nie chcą ábo też nie mogą/
12:
Ze wilk drapieżny idźie tuż zá nimi drogą.
13:
Wiedzác wſzyſtko káżdy kęs co ſię v nich dźieie/
14:
A tákowy zły ſpráwie niezmiernie ſię śmieie.
15:
Idąc ſzárpa ieich ſtádá owce wykradáiąc/
16:
Ktore dobrze nie żywo tak źrze połykáiąc.
17:
Leć ieżliże záś przydźie ná páſtirze koli/
18:
Vyźrzyćie że im vymie wiłk dobrze ſwywoli.
19:
Ná ktoregoby lepi wcżás wrzućić śieći/
20:
Zeby ſię w nich mogł pobić pomyliwſzy wići.
21:
O cżymby trzebá pewnie dobrze przemyſlawáć/
22:
Y z ſobą w piękny zgodźię w miłośći przeſtawáć.
23:
A zgodnie broni dobyć ná nieprzyiaćiela/
24:
To obieram w głowie ſwey glupiey z rzecży wiela.
25:
Y zá Bożą pomocą podawſzy iednemu/
26:
Do rąk zgodnie bułáwę y poddáć ſię iemu. | Pod |
strona: E4
1:
Pod mocne poſłuſzeńſtwo proſząc o to Bogá/
2:
By go duchem ſwym świętym rządźił á to drogá.
3:
Zdá mi ſię im nagorſza y nam ku dobremu/
4:
Ku wiecżney ſławie náſzey y ku pocżćiwemu.
5:
A zátym ſię zá ſmokiem do ſkáły vdamy/
6:
Y tám go w máieſtáćie iego poſzukamy.
7:
Hucżnemi dźiáły inną ſtrzelbą kopiámi/
8:
Y oſtrymi rápiery/ tákże y ſzáblámi.
9:
Z tego ſię náćieſzimy ſwemi przychodniámi/
10:
Gdyż tám będźie ſwą mocą Bog przebywał z námi.
11:
Bo pátrzćie przełożoni poſtronni ná źiemię/
12:
Vtrapioną Węgierſką tákże ná iey plemię.
13:
Táki ſtus áż do tego cżáſu wytrzymáłá/
14:
Ták hániebny pogánom áż iuż y zniſzcżáłá.
15:
Ktorey gránice ſą wam murem práwie mocnym/
16:
Kráiom ták południowym zachodnym pułnocnym.
17:
Ktore mury ieżliże ſię ná was obálą/
18:
To pewna że was ćięſzko hániebnie przywálą.
19:
Wſpámiętayćież ná Bogá y ná iey ćięſzkośći/
20:
A rátuyćie z Pogańſkiey okrutny ſrogośći.
21:
Pátrzćie ná miáſtá zamki zewſząd ſputoſzáłe/
22:
Tákze ná wśi ná grunti ſproſne wygorzáłe.
23:
Z ktorych ludźie w vboſztwá znácżnie po wpadáli/
24:
A niktorzy przy ſwoim miłe gárdło dáli.
25:
Więc záś ná tę przypowieść proſtą pámiętayćie/
26:
Ktory mieyſce v ſiebie y w ſwych głowách dayćie. | Gdy |
strona: E4v
1:
Gdy owo owce ſtrzygą co więc myśli báran/
2:
Rozumie to że y on z nimi będźie karan.
3:
Bacży dobrze że także z niego zleći welna/
4:
Ktory iuż odżáłował byle ſkorá ſpełná.
5:
Oſtáła ſtrześćieſz y wy rádzę ſwoiey wełny/
6:
Zá cżáſow poki maćie páńſtwá ſwoie pełny.
7:
A karzćie oſtrzegąm Węgierſką przygodą/
8:
Zábiegáiąc iey mądrze y dobrze przed ſzkodą.
9:
Gdyż tám dźiatki niewinne pánienki vcżćiwe/
10:
Iedne poſzły pod ſzáble drugie pod zelżywe.
11:
Niewole ſą poddáne nieprzyiaćielowi/
12:
Ktore wiárę oddáły ſwą Máhometowi.
13:
Inſzy lud Krześćijáńſki w Pogáńſtwo wpędzono/
14:
Ktory tákże do tego gwałtem przymuſzono.
15:
A ktorzy przez gwałt Bogá odſtąpić nie chćieli/
16:
W ćięſzke okowy nogi ſwe podáć muſieli.
17:
Y kogoż żal ták ćięſzki dla Bogá nie ruſzy/
18:
Ktory ſerce cżłowiecże przenikáiąc ſuſzy.
19:
Vżáłuyćieſz ſię tego Xiążętá Krolowie/
20:
Aza ſię záwſtydáią Pogáńſcy Bogowie/
21:
Gdy was vyźrzą poſpołu w zgodźie á miłośći/
22:
Ktorą pewnie vymiećie Pogáńſki ſrogośći.
23:
Bogá proſząc o pomoc á zátym do kupy/
24:
Zbierśćie ſię á przypądzćie ná Pogáńſkie łupy.
25:
Sprobuyćie wáſzy broni o Turſkie zawoie/
26:
Przy tym zacnym Monárſze ktory to oboie.
27:
Z wámi chętnie odnieść chce y żal y weſele/
28:
A was iuż nie opuśći ia przyrzekam śmiele.
strona: F
1:
Ku Monárſze niezwyćiężonemu
2:
RVDOLPHOWI II. Ceſárzewi práwemu
3:
RZYMSKIEMV
4:
Vboga Przedmowá.
5:
A
Ty Rzymſki Monarcho RVDOLFIE ſzcżeſliwy/
6:
Ceſárzu Krześćijáńſki y Pánie cnotliwy.
7:
Wſiaday ná koniá z ſercem ſwym Skánderbekowym/
8:
Ktore maſz w ſobie chętne y z Alexándrowym.
9:
Pokaż ſię przed ludem ſwem ktory ćię gotowym/
10:
Niech ma przećiw oſzcżerći Boże moy ſurowym.
11:
Bo lud gdy ćię obacży ſercá mu przybędźie/
12:
Zácżym ſławá twa wielka po wſzem świećie będźie.
13:
Ktorą y twoy potomek w cále ią mieć będźie/
14:
Ktory po tobie ná twą ſtolicę vſiędźie.
15:
Gdyż Bog ieſt woyſká twego ſam pewnym Hetmánem/
16:
Ktorego ty oglądaſz miłośiernym Pánem.
17:
Vyżrzyż nieprzyiaćielá odwracáiącego/
18:
Twarz ſwoię przed twą twarzą y vchodzącego.
19:
Zá ktorym ty záś idąc ſzáble y rápiery/
20:
W iego krwiey twoy lud ſpłáwy krocąc bohátery.
21:
Ktorzy doſyć w twey źiemi krwie nároźlewáli/
22:
Krześćijáńſkiey y zá to vláfy ſwe brali.
23:
A tym ty kiedy racżyſz fałdow przyſiędźieſz/
24:
Y vymieſz im tych hołdow gdyſz Bogá mieć będźieſz | F | Bo on |
strona: Fv
1:
Bo on Angiołom ſwoim każe ćię pilnowáć/
2:
Gdźie będźieſz chćiał poſtempić ktorzj ćię piáſtowáć
3:
Ná ręku ſwoich będą ábyś idąc drogą/
4:
Ná oſtry kámień nigdźie nie vgodźił nogą.
5:
Zá cżym będźież po zmiách beſpiecżnie gniewliwych/
6:
Y tákże y po pádálicách deptał nie ćierpliwych.
7:
Więc záś ná lwá ſrogiego bez obrázy wſiędźieſz/
8:
Y ná tym to ogromnym ſmoku iezdźić bedźieſz.
9:
Ktorego to zátrzymaſz twárdym twym munſtukiem/
10:
Ze muśi być wolnieyſzjm zá twym ſtráſznym łukiem.
11:
Ku Węgrom.
12:
A
By zátym Rycerſtwo ſławne y vcżćiwe/
13:
Krwie Pogáńſkiey cżegom ſam dobrze wiádom
:
(chćiwie.
14:
Gdjżem też z wámi nie raz ſzáblę ſwą omocżył/
15:
We krwi Pogáńſki potym weſpoł śćierw ich tłocżjł
16:
W znácżnych mieyſcách gdźiem świádom ieſt wáſzych
:
(dźielnośći/
17:
Sercá męſtwá tákże też y w boiu cżerſtwośći.
18:
Widźićie tu Monárchę ku ſobie chętnego/
19:
Y do boiu weſpołek z wámi gotowego.
20:
Tegoż ſobie po Bogu naprzod vważayćie/
21:
A iemu ſwą cżeść wiárę mocno záchowayćie.
22:
Abyśćie łáſki Bożey nád ſobą doználi/
23:
Zwyćięſtwem nád Pogány zá nię otrzymáli.
24:
Bo ſtrách cżłeku ſłucháiąc zá iákie was máią/
25:
Poſtronni ktorzy owas te wieśći vdáią. | Iákoby |
strona: F2
1:
Iakobyśćie ſwym Pánom nie trzymáli wiáry/
2:
Lákomiąc ſię ná iákieś tám Pogáńſkie dáry.
3:
Zeby tym miedzy wámi zmiennikow nie máło/
4:
Miáło bydz coby mi ſię zá rzecż ſłuſną zdáło.
5:
Zebyśćie ſię do tego zgodnie przychylili/
6:
Abyśćie miedzy ſobą wilká vpátrzyli.
7:
Ktory owce z owcżárnie poćichu wykrada/
8:
Y z wámi pocżćiwemi weſpoł w rádźie ſiada.
9:
Táiemnie o ktorym wy wiem nie wſzyſcy wiećie/
10:
Y dla tego niewinne przymowki ćierpićie.
11:
A więcby ſię zá cżáſu lepi o to ſtáráć/
12:
By go náleść á wedlug zaſług iego ſkaráć.
13:
A wy wſzyſcy vważćie tę cnotę v ſiebie/
14:
Tymżę złożyćie tento ćiężar lekko z ſiebie.
15:
Ktory was w grzbiety wáſze hániebnie vraża/
16:
A to poſpolity głos poſtronnych wyraża.
17:
A tákby dobrze wypleć kąkoł ze pſenice/
18:
A wywrocżćie te ſzáty ná ſobie ná lice.
19:
W ktorych dawno ná nice przed ludźmi chodźićie/
20:
Ze miedzy ſobą o tych zmiennikách nie wiećie.
21:
Ktorzy y was w mniemánie tákowe przywodzą/
22:
Niewinnie cżym pocżćiwey wáſzey ſławie ſzkodzą.
23:
Cżego ia o was dobrem ſumnieniem nie mogę/
24:
Miánowićie powiedźieć gdyſzbym tym złą drogę.
25:
Vſłał ſobie przed Bogiem leć ná ſtronie ſłyſzę/
26:
Przeto wam te wierſzyki ná przeſtrogę piszę. | F ij | Więc |
strona: F2v
1:
Więc iedno miedzy ſobą z piłnośćią ſzukayćie/
2:
Tych wáſzych ſzkodcow á wnet ná ſztych ie wydayćie.
3:
W cżym wierną vcżyńćie y Pánu poſługę/
4:
Y ſobie wiecżną ſławę y dobrą przyſługę.
5:
V Bogá otrzymawſzy ſobie odnieſiećie/
6:
Y przyiemnieyſzy po wſzech kráinách będźiećie.
7:
Zá cżym też y Monárſze wáſzemu świętemu/
8:
Sercá więcy przybędźie y woyſku wſzyſtkiemu.
9:
A ode mnie prziymiyćie ná ten cżás tę moię/
10:
Przyiaćielſką przeſtrogę wſzyſcy w láſkę ſwoię.
11:
Ku innemu Rycerſtwu poſtronnemu/
12:
To ieſt do przychodniow.
13:
K
V wā ſławne Rjcerſtwo od Monárch poſtronnjch/
14:
Toż też mowię do pieżſzych co y do was konnych.
15:
Ktorych tu was te kráie ku pomocy máią/
16:
Oto was tu z rádośćią dźiś przez mię witáią.
17:
Ci cośćie im ná pomoc gárdłá ſwe przynieſli/
18:
Z cżegośćie pewnie godni abyśćie odnieſli.
19:
Od nich wielką pochwałę y wdźięcżność wſzelaką/
20:
Zá co y mnie będźiećie od wſzyſtkich iednáką.
21:
Tylko was vniżenie o to ia tu proſzę/
22:
Niechay od was z tymi rythmy gáńby nie odnoſzę.
23:
Gdyż nie wątpię że ſię tu ták záchowáć chcećie/
24:
Iáko ludźie Rycerſcy zá co odnieſiećie.
25:
Sławę ktorą ſkąd będą wáſzy narodowie/
26:
Więtſzą mieli zá ktorą źiem wáſzych krolowie. | Vſiędą |
strona: F3
1:
Vſiędą w páńſtwách ſwoich zá wiecżnym pokoiem/
2:
Y zá nie odpocżynnym wáſzym krwáwym boiem.
3:
Tylko proſzę nie drapćie ludu ſtrapionego/
4:
Dla przeklęctwá leć żyiąc z żołdu pocżćiwego.
5:
Ktory wy bez wątpienia wiem że mieć będźiećie/
6:
Zá co błogoſłáwieńſtwo Páńſkie odnieſiećie.
7:
Gdyż ia cále rozumiem o wáſzym bacżeniu/
8:
Y o ſpráwách Rycerſkich tákże o ſumnieniu.
9:
Tylko bądzćie zgodnymi o to proſząc Bogá/
10:
Aby nie pánowáłá miedzy wámi ſroga.
11:
Niezgodá y też zazdrość ku odnieſieniu ſławy/
12:
Ktorą wſzyſcy będźiećie mieć bo Bog łáſkáwy.
13:
W to potráfi że ią ſam miedzy was rozdźieli/
14:
Y wſzech wáſzych narodow ſercá vweſeli.
15:
Tylko wodzá wáſzego z pilnośćią ſłnchayćie/
16:
Pod ktorego regiment iednoſtáynie dayćie.
17:
Poſłuſzeńſtwo powolność on was niechay rządźi/
18:
Po Bogu iuż mi wierzćie że on w tym nie zbłądźi.
19:
Zwyćięſtwo nie licżby/ ále męſtwá potrzebuie.
20:
T
A wielkość nieprzyiaćioł niech wam nie ieſt ſroga/
21:
Bo maćie ſpráwiedliwość przy ni záwſze Bogá.
22:
A zwyćięſtwu nie licżby bez męſtwá potrzebá/
23:
Ktore zdobi cżłowieká y nábáwi chlebá.
24:
Do cżego kęs przypomnę dźieie ſtárodawne/
25:
Ktore ſą miedzy ludźmi wſzędy bárzo ſławne. | F iij | On |
strona: F3v
1:
On Amurathes Ceſarz Turecki walecżny/
2:
Siedząc w páńſtwie w pokoiu bjł zewſząd beſpiecżnj
3:
A lekce poważáiąc Monárchi poſtronne/
4:
Co przywiedźie w pámięći wam do tego ſkłonnie.
5:
Záczął był walkę znácżną z onym mężem wielkim/
6:
Skanderbegiem ktory ieſt ſławny kráiom wſzelkim.
7:
Ktoremu poſłał ná znák wielkośći ſwoiego/
8:
Ludu wielki wor máku nieprzelicżonego.
9:
Przyiął go on wielki mąż z pokorą od niego/
10:
Ná co mu záś odeſłał garść pieprzu gorżkiego.
11:
Y tym poſelſtwem że gárśćią pieprzu okorzeni/
12:
Wor máku co mu podał przez poſłá w wiedzenie.
13:
Cżemu doſyć vcżynił on mąż iáko wiemy/
14:
O cżym w roznych Chroynikách to więc cżęſto ćcże
:
(my.
15:
Nie pátrzćieſz też wielkośći ludu Pogáńſkiego/
16:
Máiąc Bogá przed ſobą z mocą świętą iego.
17:
Iam cżęśćią dobrą wiádom Pogáńſki wielkośći/
18:
Sercá ſpráwy tákże też y w boiu cżerſtwośći.
19:
Ci w nicżym bárźi mocy ſwey nie pokładáią/
20:
Iáko w wielkośći ludźi ktorych záwſze máią.
21:
Spotrzebę ſwą á záſię w groznym poſłuſzeńſtwie/
22:
Acż to rzecż potrzebnieyſzá w woyſce po zwjćięſtwie.
23:
Ale męſtwá nie wiele to pewnie rzec mogę/
24:
Y mężnieyſzi polegli dáię w tym tę drogę.
25:
Pod Syxowem Syſekiem y pod Białłogrodem/
26:
Tám legło cżoło ludźi miedzy tym narodem. | Nie |
strona: F4
1:
Nie wſpominam Perſy kędy ludźi wiele/
2:
Mężnych legło przez ſzáblę Perſką co tu śmiele.
3:
Powiádam ſłyſząc od tych ktorzy tám bywáli/
4:
Y licżbę poginionych ocżymá widáli.
5:
Iedenaśćie kroć ſto y ośmdźieſiąt tyśięcy/
6:
Y ſześć/ á nád to w Węgrzech zginęło więcy.
7:
Miedzy tą ſumą ludźi Rycerſkich nie máło/
8:
Legło á tákbymi ſię zá rzecż ſłuſzną zdáło.
9:
Nie pátrzćieſz ná ich wielkość ni ármatę wielką/
10:
W ktory on z poſłuſzeńſtwem położył ſwą wſzelką.
11:
Nádźieię/ á my ią záś w Bogu pokładaymy/
12:
Ze on nas w tym rátuie mocno mu vfaymy.
13:
Zá tym trąmby y z bęmbny weſpołek ſprzęgayćie/
14:
A ná ſwe byſtre konie w pokorze wſiadayćie.
15:
Ia też zá tym ktory to w ſercu ſwoim cżuię/
16:
Zycżliwość przećiwko wam ſwoię ofiáruię.
17:
Przy niey wam te wierſzyki kroćiucżkie dáruię/
18:
W ktorych to com tu piſał dźiś wam ofiáruię.
19:
Z ktorych mię wedle zdánia kożdy ſwego ſądźćie/
20:
Iednák ná mię łáſkáwi ſługę ſwego bądźćie.
21:
Y bratá ktorim tegoſz rzemięſłá zacnego/
22:
Iáko y wy z młodośći moiey Rycerſkiego. | Do Na= |
strona: F4v
1:
Do Naiáśnieyſzego trzećiego
2:
ZYGMVNTA Krolá Polſkiego.
3:
Vboga Przedmowá.
4:
T
Y też Krolu ze wſzech cnot wſzem świátu ſławny/
5:
Polſki trzeći Zygmunćie z fámilij dawny.
6:
Cnotliwych Polſkich Krolow mężnych y walecżnych/
7:
Ktorzy ze ſwych dźielnośći vżywáli wiecżnych.
8:
Pokoiow/ nábywáiąc z wielkimi niewcżáſy/
9:
Y rátunki dawáiąc ſamśiádom w ſwe cżáſy.
10:
Rátuy w vpadku ludźi Krześćijáńſkich mężnie/
11:
Vtrápionych niechay ćię widzą w tym potężnie.
12:
Weźmiy ná ſię przodkow ſwych mężną śmiáłość onę/
13:
A rátuy z rąk Pogáńſkich Krześćijáńſką ſtronę.
14:
Ktora w tobie nádźieię wſzyſtkę położełá/
15:
Przeto twa ſławá będźie wſzemu świátu miłá.
16:
Gdy będźieſz bronił gránic tym Kroleſtwá ſwego/
17:
Zá cżym będźieſz ták ſławnym áż do dniá ſądnego.
18:
A mnie prziymi w łáſkę ſwą ſługę vbogiego/
19:
Nie pomniąc przećiw ſobie wyſtęmpku iákiego.
20:
Bełli iáki pocżćiwy w młodych lećiech moich/
21:
Zá vnieſieniem w lowo z przycżyn ſtárſzych moich.
22:
Ktoremeś ty odpuśćił ſercem Krześćijáńſkim/
23:
Y przeyźrzał ich wjſtempek miłoſierdźiem Páńſkim.
24:
Przeyźrzysz też y moy mnieyſzy z miłoſierdźia ſwego/
25:
A przypuść mię do nog ſwych ſługę naymnieyſzego. | W licżbę |
strona: G
1:
W licżbę wiernych poddánych prziymi mię dźiś twoich/
2:
Bráći mych á nie pomniy niepráwośći moich.
3:
A ia przy boku twoim garść krwie mey ponioſę/
4:
Służąc oycżyznie moiey ſkąd niechay odnioſę.
5:
Wdźięcżność od niey wſzeláką bez twego wzgárdzenia/
6:
Vbogich poſług moich ſyn tegoż plemienia.
7:
A ná ten cżás vpádły y ſługá vbogi/
8:
Ten máły vpominek kłádę przed twe nogi.
9:
Te wierſzyki kroćiucżkie ten ći dar dáruię/
10:
Tákie/ iákie w my proſty głowie dźiś nayduię.
11:
Nie wątpię że ich prziymieſz z tákową wdźięcżnośćią/
12:
Z iáką ia ich oddáię tobie życżlywośćią.
13:
Ktore proſzę rácż przyiąc á potym łáſkáwy/
14:
Wzrok vkaż y zaś vchá poday boś ty práwy.
15:
Miloſierny vbogich ludźi vtrapionych/
16:
Y mnie ſtrapionego z nimi policżonych.
17:
Do Ich Mśći Pánow Rad cno=
18:
tliwego Narodu Polſkiego.
19:
T
Obie cnotliwa rádo nie zwyćiężonego/
20:
Sławneo po wſzem świećie Kroleſtwá Polſkieo.
21:
Z cnoty/ z męſtwá/ z dźielnośći/ tákże y z wiernośći/
22:
Ktory ty dotrzymawaſz káżdemu w cáłośći.
23:
Rátuy ſtrapionych ludźi przeſtrzegáiąc ſwego/
24:
Pokoiu ták iákobyś nie popadł iákiego. | Vpadku |
strona: Gv
1:
Vpadku z rozerwániá przymierza ſłownego/
2:
Cżego mądrze przeſtrzegay cżáſu ſpokoynego.
3:
Karząc ſię z przjgod znácżnjch Krześćiáńſkich Krolow/
4:
Ktorycheś ty ieſt z Kroynik wiádomych tytułow.
5:
Bez miánowánia mego wiem pewnie wieſz dobrze/
6:
Iák Bog zá nietrzymánie wiáry karał ſzcżodrze.
7:
Przypomnę tu kąſzcżek Monárchę onego/
8:
Polſkiego Węgierſkiego pod Wárną zeſzłego.
9:
Włádyſłáwá od Bogá ták náwiedzonego/
10:
Ktory zginął z przycżyny dánia wieſz cżyiego.
11:
Ktora go ná hak w wiodłá że nieztrzymał wiáry:
12:
Choć Pogánom w cżym ſzkodę odnioſł z kożdy miá=
:
(ry.
13:
Zwiodſzy woyſko przećiwne ruſzył ſię ku niemu/
14:
Z ktorjm chćiał doſyć cżjnić przedſięwźięćiu ſwemu.
15:
Leć Bog znácżny o krzywdę ſwą zábieżał temu/
16:
Ze odiął ſerce Pánu y woyſku wſzyſtkiemu.
17:
Ruſzył nań Turká w mocy gdźie był y ſwą głową/
18:
Przyćiągnąwſzy pod Várnę zácżął táką mową.
19:
Kiedy iuż były woyſká obiedwie ſpráwione/
20:
Przed tym nim były w kupę do boiu złącżone.
21:
Przyſięgły ná kopią liſt wprzod wywieſzono/
22:
Ktory po wſzyſtkim woyſce głośno obwieſzcżono.
23:
Tymi ſłowy IEzuſá wołáiąc z pilnośćią/
24:
Choć Pogánin roſkazał to wſzyſtkim z ſrogośćią.
25:
A ſam go ku pomocy záwołał z żáłośćią/
26:
Ty ſwoiey y mey krzywdy zemśćiy ſię ſrogośćią.
27:
Gdyż ćię oni zá Bogá ſwego ſobie máią/
28:
Niech ćię ſpráwiedliwego w tym dźiſia poznáią.
strona: G2
1:
Za tym w trąby y w bębny z krzykiem vderzono/
2:
Y tám Węgrom cżuprinę tak bárzo źieżono.
3:
Ze im ták y po dźiś dźień ſtoi náperzoná/
4:
Cżego Węgierſka nigdy nie zápomni ſtroná.
5:
Náwet ćiáłá Monarchi w boiu zginionego/
6:
Nie możono tám náleść bierzmyſz przykład z tego.
7:
Acż ſię też tám Polacy mężnie pokazáli/
8:
Ktorzy wſzyſcy y z Pánem weſpoł gárdłá dáli.
9:
Beatus quem aliena pericula faciunt cautum.
10:
Nie mey to głowy rozum dawáć w tym przeſtrogę/
11:
Co lepi nád mię wiećie gdyż powiedźieć mogę.
12:
Ták iákom indźie wſpomniał żem proſtak do rady/
13:
Leć w tym ſobie tu przećię nie nayduię wády.
14:
Názbyt wielkiey/ iż to tu ná przeſtrogę piſzę/
15:
Co vſzymá od ludźi ná ſtronie kęs ſłyſzę.
16:
Y przeto iako proſtak dźiś do vważenia/
17:
Wam to mądrym podáiąc w kładam ná bacżenia.
18:
Ktorzy wiećie iákowy ij potrzebá litośći/
19:
Rátowáć bráći ſwoi z Pogáńſki ſrogośći.
20:
Ktorych ſię mury ná nás widzę bárzo wálą/
21:
Obacżćie á przed cżáſem nim nas też przywálą.
22:
Zá iáką ocáſią potrzebá rátowáć/
23:
Krześćijan od złych Pogąn ktorych nam żálowáć.
24:
Godźi ſie moim proſtym zdániem ia ták rádzę/
25:
Bo bez was cny narodźie gárdło ná to ſadzę/
26:
Ci nieprzyiaćielowi fałdow nie przyſiędą/
27:
Choć ſię ną to nabarzi ſámi wſpináć będą. | G ij | Co ia |
strona: G2v
1:
Co ia dźiś moim głupim zdániem mowię iawnie/
2:
Bom ſię temu przypátrzył po te látá ſpráwnie.
3:
Do zacnego y pocżćiwego Rycerſtwá wſzyſtkiego
4:
Koronnego.
5:
W
Y też ná wſzem cnotliwy Sármácki narodźie/
6:
Polſkim y w kożdjm ſławnj poſtronnjm narodźie
7:
Toż też y do was mowię Rycerſtwo cnotliwe/
8:
Krwie Pogáńſki á zátym dobry ſławy chćiwe/
9:
Przy cżym też y ſámego ſiebie nie przepomnię/
10:
Ale krew ziednocżoną z wáſzą moię wſpomnię.
11:
Ktorych tu vniżenie y pokornie proſzę/
12:
Ten co zá grzechy moie ná ſobie odnoſzę.
13:
Probę Páńſką zá wzgárdą znácżną páná tego/
14:
Com miánował w tjch xiąſzkách ná pocżątku wſzego.
15:
Gdyż ſię do was vćiekam pod ſkrzydłá bráći mych/
16:
Będąc pewien że mię záś prziymiećie do łáſk ſwych.
17:
Odpuśćiwſzy wyſtempek byłli kiedy iáki/
18:
Prze vnieſienie moie w młodośći mey táki.
19:
W ktorey rzadko ſię komu trafi by nie błądźił/
20:
A ieżliżem ia też w niey był iáko zabłądźił.
21:
Tedy nie tákby miało ſzkodźić pocżćiwemu/
22:
Memu/ co ia poddáię rozſądku wáſzemu.
23:
Leć przećię gdźiemkolwiek był ſtárałem ſię o to/
24:
To ieſt o dobrą ſławę drożſzą náde złoto.
25:
Skąd żaden z was tu żadney nie ma zelżywośći/
26:
Zá co vfam że po was powinny miłośći. | Doznam |
strona: G3
1:
Doznam wrychle gdyż o was co o ludźiech bácżnych/
2:
To rozumiem o wſzyſtkich Rycerſkich y zacnych.
3:
Ze mię záſię w łáſki ſwe powinne prziymiećie/
4:
Y chudobę dźiſieyſzą moię wynieſiećie.
5:
Ktorzy ná tymże koniu dźiś wſzyſcy ſiedźićie/
6:
Z ktoregom ia wcżorá ſpadł gdyż to mądrze wiećie.
7:
Co więc tá grá pocżćiwa y Rycerſka vmi/
8:
Co zá ſzcżeśćie y los iey kożdy rozumi.
9:
O tym vmiem powiedźieć bom doświadcżył tego/
10:
Ták dobrze iże po tym náucżę drugiego.
11:
Cżegom ſkuśił po dobry cżęśći cżáſy temi/
12:
Iáko w Węgrzech ták cżęśćią y w Horwácki źiemi.
13:
Po te tám tedy látá rozmáitych rzecży/
14:
Widáły ocży moie máiąc to ná piecży.
15:
Abym proſtym iákom ſam potym rádźić vmiał/
16:
W rzecżách pocżćiwjch ktorem też z ludźi zrozumiał
17:
Ażem też tego wiádom że był záwſze w cenie/
18:
W Polſce Rycerſki cżłowiek y znał poważenie.
19:
Nie tylko ſyn Koronny leć y cudzoźiemiec/
20:
Zá ſpráwy ſwe vcżćiwe odnioſł záwſze wieniec.
21:
Cżego w inſzych narodźiech ludźie nie nayduią/
22:
Mądrzy ktorzy w ſwych xięgách wſzyſtko opiſuią.
23:
Cżemu ia tákże vfam że mię y nágiego/
24:
Mátká moiá do ſiebie prziymie ſyná ſwego.
25:
A przyiąwſzy łáſkáwie záś do cechu ſwego/
26:
Y ogárnie mię ſkrzydły z wámi cnotliwego. | G iij | Tylko |
strona: G3v
1:
Tylko vbogim ſługą ſwym nie pogardzayćie/
2:
Mną brátem ſwym ktoremu rąk ſwoich podayćie.
3:
A w vboſztwie pocżćiwym dźiſieyſzym rátuyćie/
4:
Mnie zewſząd vpádłego łáſką tą dáruyćie.
5:
Ktora y z dobrodźieyſtwem w ſzech kráinách ſłynie/
6:
Przećiw ludźiom Rycerſkim niech też tego ninie.
7:
Ia będę vćieśnikiem będąc wáſzym bratem/
8:
Ná ktorego łáſkáwi wſzyſcy bądzćie zátym.
9:
Ktory ſłużby powinne me dźiśia oddawam/
10:
W łáſki wáſze Rycerſtwo ktorym to przyznawam.
11:
Co będąc też Polakiem ieźli mi ſię godźi/
12:
Powiedźieć leć prawdźiwą rzecż mniemam nie ſzko=
:
(dźi.
13:
To com w inſzych narodźięch ſłychał tym ſię ćieſzę/
14:
Przeto ſię záś miedzy was ná zad pilno ſpieſzę.
15:
Serce męſtwo y dźielność to wam przyznawáią/
16:
Obcych narodow ludźie ktorzy to was znáią.
17:
Pokorá ku Pánu Bogu Krześćijáńſka.
18:
Z
Lośći náſze przed tobą Pánie wyznawamy/
19:
Ktorego ſpráwiedliwą pomſtę ná ſię znamy.
20:
Leć przećię w miłoſierdźiu twym nadźieię mamy/
21:
Ze łáſkę twą nád ſobą wrychle otrzymamy.
22:
Nie pomniy niepráwośći náſzych wiecżny Pánie/
23:
Ktorego miłoſierdźie nigdy nie vſtánie.
24:
W ktorym my nádźieie ſwe wſzyſcy pokładamy/
25:
Ze ćię z nim gotowego naydźiemy vfamy.
26:
Vymi z ſwey święty ręki z ſwą ſpráwiedliwośćią/
27:
A nie obchodź ſię z námi prośimy ſrogośćią. | Ktorą |
strona: G4
1:
Ktorą ácż ſpráwiedliwą widźiemy ná ſobie/
2:
Co my zá ſwoie grzechy przyznawamy ſobie.
3:
Leć ćię o miłoſierdźie pokornie prośimy/
4:
Y ktobie ſercá ſwe Pánie podnoſiemy.
5:
Ciebie ſámego znamy bydz Páná nád Pány/
6:
Zmiełuy ſię nád námi ſwemi Krześćijány.
7:
A pohámuy mocą ſwą tę ſrogość Pogáńſką/
8:
Niechay vyźrzą rękę twą przy nas mocną Páńſką.
9:
A niechay ſię iuż ćiebie wſzyſcy záwſtydáią/
10:
Ktorzy imię twe święte zá nic ſobie máią.
11:
Niechayże z tą hárdośćią ná źiemię vpádną/
12:
Boś ty ieſt Pan nád Pánj ktorzj świátem władną.
13:
Leć ty władnieſz y świátem y niebioſy wſzemi/
14:
Wſzyſtko co ieſt ná źiemi maż pod ſkrzydły ſwemy.
15:
Okaz iáwnie moc ſwoię Pánie niewiernikom/
16:
Pomagáiąc nam ná nię ſwoim ſłużebnikom.
17:
A ſam nam miłoſiernym rácż tu bydź Hetmánem/
18:
A iáko Bog wſzechmocny obrońcą y Pánem.
19:
Vżycż nam proſiemy ćię ſwego zmiłowánia/
20:
Niech nie będźie wiernjch twjch tákie krwie roźlania
21:
Ktorzy o twoie imię broni dobywáią/
22:
Ktoremu zli Pogánie ſproſnie vrągáią.
23:
Vżycż nam ſercá o to y ſam rácż bydź z námi/
24:
Niech Pogánin moc twoię ogląda nád námi.
25:
Wiátry wody y ognie y rzeki ſzalone/
26:
Niech ią widźi y morze też nie vieżdżone.
27:
Scio e quia tu es Deus clemē & miſericors es & patiēs &
28:
multæ miſerationis & ignoſcēs ſuper malitiā. Ionæ cap.4.
strona: G4v
1:
O ZAMKV EGIERSKIM
2:
E
Gier myſz po Węgierſku ná ktorą kot godźił/
3:
Y ták długo koło iey iámki ćicho chodźił.
4:
Od ktory iey zábieżał y porwał ią w zęby/
5:
Tákże mu ſię nie wymknie ledáiáko z gemby.
6:
A záś potym ná Krákow zátymże chce godźić/
7:
W koło ktorego będźie ták z pilnośćią chodźić.
8:
Ze mu fałdow przyſiędźie ia ſię tego boię/
9:
W cżym day Boże bym zełgał o to bárzo ſtoię.
10:
Bo mu żaden od Egru zamek nie záſzkodźi/
11:
Ná co on z kożdey miáry mym mniemániem godźi.
12:
Záłobá EGRV Y SLAWNEGO
13:
RYCERSTVVA EGIERSKIEGO.
14:
W
Iem że mi ieſt żał Egru mieyſcá położenia/
15:
Ktory był wroty Polſce ták z mego wiedzenia.
16:
Leć ſerce me przenika żal ćiebie Egierſkie/
17:
Rycerſtwo ſpráwne mężne zwierćiádło Węgierſkie.
18:
Niewiem by ták był z krnąmbrnym ſercem cżłowiek táki/
19:
Ktory wiádom męſtwá ſpraw dźielnośći wſzeláki.
20:
Aby nie miał litowáć dźiś vpadku tego/
21:
Ziárná ludźi zginionych z przeyźrzenia Bożego.
22:
Y tych mężow co teras ná Egru polegli/
23:
Ktorzy mieyſcá przez ręce Pogáńſkie zálegli.
24:
Ci byli cżołem wſzyſtkich ludźi pogránicżnych/
25:
Węgięrſki źiemie będąc záwſze w vſtáwicżnych.| Pracach |
strona: H
1:
Pracách dźielnych Rycerſkich ktorych odnoſili/
2:
Wielkie ſławj w poſtronnych kráiách w ktorjch byli.
3:
Iam ieſt wiádom dźielnośći wielkich mieyſcá tego/
4:
Rycerſtwá iuż zeſzłego z zamku Egierſkiego.
5:
Ktorych w źiemi Węgierſki tám nie przewyſzáło/
6:
W męſtwie żadne Rycerſtwo oko me widáło.
7:
Spráwę wielką ręku ich w znácżnych mieyſcách cżęſto/
8:
Nie pátrząc ná Pogány/ lub rzadko lub gęſto.
9:
Potkánie vcżyniwſzy plác otrzymywáli/
10:
Choćia máły rátunek ſkąd inąd miewáli.
11:
Spráwą męſtwem dźielnośćią wſzędy ſławni byli/
12:
Ná to też ſwe potomki z pilnośćią ćwicżyli.
13:
Ktorzy w ſześćinaſtu lat kopije kruſzyli/
14:
Z Turki/ od ktorych záwſze chwałę odnośili.
15:
Ci to dźiś niebożętá zápiecżętowáli/
16:
Bárzo mężnie krwią ſwoią ktorą tám oblali.
17:
Z dźiatkámi y zżonámi Hatwánſkie przelanie/
18:
Krwie Pogáńſki zá co też tákoweż karánie.
19:
Odnieſli niebożętá dźiś ſámi ná ſobie/
20:
Co ieſt ludźiom Rycerſkim ku wielki żáłobie.
21:
Byli też y wiernymi ſtrożmi mieyſcá tego/
22:
Máiąc nádźieię ſpolá od Páná ſwoiego.
23:
Ktora ich omyliłá y bárzo záwiodłá/
24:
Tákże potjm wiele cżwierdz z mieyſcá ſwego zbodłá.
25:
Szirok/ Sarwaſkin/ y Dior/ Filek/ tákże Syćin/
26:
Senderow/ Sadwar/ Balok/ Kraſnoorka Ićin. | H | Te |
strona: Hv
1:
Te zamki ſą od Egru tu po lewey ręce/
2:
Ku Koſzicom á záſię co po práwey ręce.
3:
Eciet/ Kałow/ Iſeręncz/ Onod y záś Tokay/
4:
W ktorym wino wyborne Turcżynie dźiś łokay.
5:
Záſię Potok/ Fere też áż do Máchowicze/
6:
Ktora ieſt tylko w mili od Polſki gránice.
7:
Y záś Bodogkio tákże przypomnię Koſzice/
8:
Ktore ſą w dźiewiąći mil też od Machowice.
9:
Od Koſzic we cżterzech mil Prcſzow/ y Bardiow/
10:
Miáſto máło możnieyſze niż Podolſki Kijow.
11:
Od niego Máchowica záſię w máły mili/
12:
Y záſię Szaroſz zamek bárzo też ognieły.
13:
Acż ieſt ná bárzo wielki y wyſoki gorze/
14:
Z dálekiego poyźrzenia okazáły w murze.
15:
Ale w mocy máło co mocnieyſzy nád iáie/
16:
Leć w tym dźiſia plác z mieyſcem mędrzemu tu dáie.
17:
Gdyż go nie chcę ſzácowáć leć zá byćia mego/
18:
W ten cżás żem ſię prżypátrzył nieco mocy iego.
19:
We trzech álbo we cżterzech mil od Máhowice/
20:
Ieſt Szaroſz á záś blyży od Polſkiey gránice.
21:
Te ſą zamki ku Egru wyżſzy miánowáne/
22:
Po obu ſtron Syxowá dobrze opiſáne.
23:
Ktory leży od Koſzic do Egru wpuł drogi/
24:
Tem ták ſpiſał w cżymem tu nie vchybil drogi.
25:
Kiſwarda á Humienſki zamek z Kapuſzimi/
26:
Tych trzech tu nie potrzebá miánowáć w te z nimi. | Tych |
strona: H2
1:
Tych záś koło Fileká drobnych nie miánuię/
2:
Ktorychem dobrze wiádom y to dobrze cżuię.
3:
Skoroby Filek ſkocżył ſáme ſię poddádzą/
4:
Bo ták o ſobie ludźie zdawna ná nich rádzą.
5:
Turcy iáko Węgrowie ták to powiádáią/
6:
Cży Filek tego też te zamecżki bydź máią.
7:
Miedzy tymi drugimi nie obieram w mocy/
8:
Ktory áby ſię oprzeć miały Turecki mocy.
9:
Leć też Senderow Sadwar Tokay z drugą ſtronę/
10:
Przy nim Potok Terebeſz tę tylko obronę.
11:
Máłą máią leć iże ſam Bog murow broni/
12:
Ktory gdy chce naſłábſzey cżwierdze ten vchroni.
13:
Niemáſz w źiemi Węgierſkiey okrom iedynego/
14:
Zamku Ecżietu w korym bym nie był á tego.
15:
Nie wſtydam ſię żem bywał gdyż vmiem powiedźieć/
16:
Kożdemu kto będźie chćiał to ode mnie wiedźieć.
17:
Nie mowię z ſtrony murow mieyſc polożenia/
18:
Leć dla obrony murow ludźi przywodzenia.
19:
Bo w murzech ſą y w mieyſcách ná deń tám mocnieyſze/
20:
A w tym dwoygu nád Egier ſą dobrze pewnieyſze.
21:
Ale więc nie te ludźie leć tych ludźi bronią/
22:
Y kul gęſty ármaty tám ſię pod cżás chronią.
23:
Z zamurza ták więc wſzyſcy nieprzyiaćielowi/
24:
Záſtáwiáią dáiąc w tym rátunek zamkowi.
25:
A gdy ludźie wyginą kto ma muru bronić/
26:
Armatá by nawiętſza ſámá iuż vchronić.| H ij | Strudna |
strona: H2v
1:
Strudná ma ieſt to zdánie rozumu moiego/
2:
Ktorego więc vſtąpię vyźrzawſzy mędrzſzego.
3:
Ale Egier miał przyſtęp rátunku ſwoiego/
4:
Ludźi źiemią przychodniow leć nie bacżę tego.
5:
By ktory zamek wytrwał mocy Páná tego/
6:
Woyſku y ſpráwie wielki Ceſárzá Turſkiego.
7:
Ktory nie ma od ſiecży muśi bez wątpienia/
8:
Skocżyć by był nadłuży trzyman od plemienia.
9:
Bo nie wierzę pod Słońcem Monárchi tężſzego/
10:
Pod zamki z kożdey miáry nádeń ſlicżnieyſzego.
11:
Ale záś do obrony nie trzymam ſłápſzego/
12:
Nieumiętnieyſzego leć w tym záś lepſzego/
13:
Da odſiek by naſłábſzy cżwierdźi z polá záwżdy/
14:
Bądź przegra bądź też wygra przyzna mi to kożdy.
15:
Ktory bywał w oboźiech po te cżáſy z námi/
16:
Węgierſkich gdyźmy bráli zamki pod Turkámi.
17:
Niewźięliźmy tám nigdy zamku naſłábſzego/
18:
Bez odſieki Turecki my nie vmiem tego.
19:
Leć kiedy vſłyſzymy o Turecki mocy/
20:
Tedy ſię iey lękáiąc iák wednie ták w nocy.
21:
Y z wroblámi we trćinę záras vćiekamy/
22:
Skąd niewielką poćiechę bá y ſławę mamy.
23:
Ale ia ták powiádam że zá wieku mego/
24:
Nie docżekam porządku woyſká Węgierſkiego.
25:
Dokądkolwiek kto będźie z domu Rákuſkiego/
26:
Rządcą wyżſzym obozu woyſká Węgierſkiego.
27:
Poko ſię ſwoią głową ſam Ceſárz nie ruſzy/
28:
Z Rzeſzą wſzyſtką ták temu iáko y ia tuſzy. | Kożdy |
strona: H3
1:
Kożdy proſtak leć ia w tym życżę ſobie tego/
2:
By mię nápotym plotką zwano z zdánia mego.
3:
Porażkę Krześćijáńſką teráźnieyſzą wtacżam/
4:
Miedzy ten wierſz co z proſty głowy mey obacżam.
5:
Z lepſzą ſławą byłáby choć bitwá ſtrácona/
6:
Kiedyby przed wźięćiem Egru by byłá zwiedźiona.
7:
Chcąc go przećię rátowáć więc iż przyść do tego/
8:
Niemogąc kuſieli w tym przećię ſzcżeśćia ſwego.
9:
Leć TRANSYLVAN iákom tu máło ſłyſzał o tym/
10:
Ze chcąc áby nie śćiągał z pola dármo potym.
11:
Gwałtem to miał wyćiſnąć Máximilianá/
12:
Przywiodſzy iáko woyſká ſtárſzego y Páná.
13:
Zem tám dał bitwę Turkom tę to nieſzcżeſliwie/
14:
Gdyż ſzcżeśćia nikt nie wiádom iák ma bydź praw=
:
(dźiwie.
15:
Ten Pan ná fámilią ſwą ſię oglądáiąc/
16:
A ná ſię oko wielkie ták z pilnośćią máiąc.
17:
By iáko w śidło nie wpadł Ceſárzá Turſkiego/
18:
Zácżym áby nie przyſzedł iák y on do tego.
19:
Ktory był woźion w klatce od Chámá wielkiego/
20:
Tego mnimąm przeſtrzega ią do końcá tego.
21:
Nie wiem/ leć wąm podáię to do vważenia/
22:
Iáko więc proſtak mądrym gdyż maćie bacżenia.
23:
Mądre ktoremi w głowách to conſiderowáć/
24:
Możećie y odpuśćić á mnie nie dźiwowáć.
25:
Yże to iáko proſtak tu ſziroce piſzę/
26:
To co ocżymá widzę y od ludźi ſłyſzę.
27:
Będąc proſtym żołnierzem nie poétą wiedząc/
28:
Tom ták piſał ná ten cżás tu w Poznániu ſiedząc. | H iij |
strona: H3v
1:
Threń ku Pánu Bogu álbo
2:
Pieśń ná tę notę iáko y oná dawna/ Páńſka
3:
mię ręká dotknęłá.
kolumna: a
1:
P
Ańſka mię ręká dotknęłá/
2:
Wſzytko mi rázem odięłá.
3:
Y ſzcżeśćie mię opuśćiło/
4:
Ktore mi przed tym ſłużyło.
5:
Wroſkwitłjm mjm młodjm wieku/
6:
Cżego było trzebá cżłeku.
7:
To mi z rąk Páńſkich płynęło/
8:
Co záś prędko koniec wźięło.
9:
Godność tákże y z vrodą/
10:
Vpłynęło wſzyſtko z wodą.
11:
Słuśnie bo gdym wſzcżeśćiu płj
:
(wał/
12:
Názbyte zbrzegu wilewał.
13:
Dźiś ſię ocży płácżem mienią/
14:
Do tańcá ſię nogi lenią.
15:
Látá z ſtátkiem káżą ſiedźieć/
16:
Lápę liżąc iáko niedźwiedź.
17:
Bo Bog widząc niewdźięcżnego/
18:
Láſki ſwoiey niegodnego.
19:
Wſzyſtko mi to odiąć racżył/
20:
Leć mię ieſzcże nie przebacżył.
21:
Do ćiebie ia Boże żywy/
22:
Vćiekam ſię nieſzcżeśliwy.
23:
To przed tobą wyznawáiąc/
24:
Y winien ći ſię w tym dáiąc.
25:
Zem ia nie był wdźięcżen tego/
26:
Od ćiebie dáru twoiego.
27:
Zacż mię karzeſz ſpráwiedliwie/
28:
Co mi day wytrwáć ćierpliwie. kolumna: b
1:
Miałeś ty ſpráwiedliwſzego/
2:
Nád mię tobie ſługę ſwego.
3:
Ktoregoś był dotknąć racżył/
4:
Aleś go záś nie przebacżył.
5:
Vyźrzawſzy pokorę iego/
6:
Nábáwiłeś go záś wſzego.
7:
Skárby złotá y dobytki/
8:
Miał záśię z łáſti twey wſzytki.
9:
Quoniam gratia Dei & miſeri-
10:
cordia eſt in ſanctos eius & re-
11:
ſpectus in electos illius. Sapien:
12:
Cap.4.
13:
Tymże kſztałtem ia niegodny/
14:
Sługá twoy w łáſkę twą głodnj.
15:
Ku tobie ſerce ſwe wznoſzę/
16:
O rátunek Pánie proſzę/
17:
Bom ná przykład wyſtáwiony/
18:
Ręką twą świętą dotkniony.
19:
Abym to innym obiáwial /
20:
Iákąś ty ku mnie litość miał.
21:
Tylko ćię pokornie proſzę/
22:
Niech duchá twego odnoſzę.
23:
Aby mię w mey wątpliwośći/
24:
Bronił z ſwey Boſki możnośći
25:
Boś ty ſam Pánie zá grzech moy/
26:
Włożył ná mię ś. Krzyż ſwoy.
27:
Ktorj mię wźiął wkluby ſwoie/
28:
Stánowiąc płochośći moie. | Com ia |
strona: H4
kolumna: a
1:
Com ia dźiś ledwie obacżył/
2:
Ześ to ſám ſpráwić racżył.
3:
Zá wielką niewdźięcżność moię
4:
Kieruiąc mną w drogi ſwoie.
5:
Zá coć niechay chwałá będźie/
6:
Wielka miedzj ludźmi wſzędźie.
7:
Bo wiem że mię nie przebacżjſz/
8:
Iák Pan záś rátowáć racżyſz.
9:
Nie pátrzałem w żadne kołá/
10:
Dźiś mi idą iſkry z cżołá.
11:
Pátrząc z ręku od innego/
12:
Chlebá żem iuż pozbył ſwego. kolumna: b
1:
O nieſzcżeſny zdrádny świećie/
2:
W tobie ſię wſzyſtko złe plećie.
3:
Przyſmák dáieſz pochlebuieſz/
4:
Iák dźiećię czackiem hołduieſz.
5:
Dobrze záwſze pomnieć ná to/
6:
Młodość náſzá iáko láto.
7:
Skromnie ſzcżeśćia vżywaymj/
8:
Co Bog dał ná tjm przeſtaymj.
9:
grafika
10:
Quàm magna miſericordia Domini & propitiatio
11:
illius conuertentibus ad ſe. Eccleſ. Cap.17.
12:
grafika
| Threń |
strona: H4v
1:
Threń ná nieſtáłość ludzką
2:
nowo vcżyniony.
3:
G
Dy ſzcżeśćie płuży dobrze/
4:
W ten cżás przyiaćioł ſzcżodrze.
5:
Iáko piaſku ná morzu iáko y pſcżoł w roiu/
6:
Y iáko w Oceanie wielkim pełno zdroiu.
7:
Ale gdy ſzcżeśćie tłocży/
8:
Wnetći kożdy odſkocży.
9:
Iuż ćię y przyiaćiele ná ten cżás nie znáią/
10:
Iáko ćienie przed Słońcem iáſnym vćiekáią.
11:
Gdźie ſię dom pięknie świeći/
12:
Tám kożdy ptak rad leći.
13:
Ale kiedy odárty á ſzkárády będźie/
14:
Y domowy gołębek nie rad ná nim ſiędźie.
15:
Myſzy tám nie bywáią/
16:
Gdźie o zbożu nieznáią.
17:
Tákże też y przyiaćiel ku ſzcżeśćiu ſie chynie/
18:
Ktore ſkoro odſtąpi wnet ćię kożdy minie.
19:
Ná ſzcżeſne ći pátrzáią/
20:
Co z tobą pyzeſtawáią.
21:
Leć gdyby koło ćiebie nieſzcżeśćie zágrzmiáło/
22:
Zadnegoby ná ten cżás ſtobą nie zoſtáło.
23:
Z niedoſtátkiem przygody/
24:
Wáruy ſię zá pogody.
25:
Pokić ſię dobrze wiedźie moc przyiaćioł będźie/
26:
Leć ieżli ſię pochynieſz ſam oſtánieſz wſzędźie. | Gdyſz |
strona: I
1:
Gdyſz wiem co to zá pracá/
2:
Ktora cżłowieka zmáca.
3:
Wnętrznego y zwierzchnego fráſunku nábáwi/
4:
Nim ſprobuie cżłowieká y w klubę ſwą wprawi.
5:
Złotá ogniem probuią/
6:
Gdźie dobre bydź cżuią.
7:
Tákże y przyiaćielá na ten cżás wyłoży/
8:
Scżeśćie kiedy ku tobie ſwoie burdi mnoży.
9:
Wiernie Poétá ſtáry/
10:
Wyłożył nam te dáry/
11:
Abyśmy ſię ſtrzegli cżáſu zły przygody/
12:
Bo nas nikt nie rátuie gdy nábędźiem ſzkody.
13:
Donec eris fælix, multos numerabis amicos, 14:
Tempora ſi fuerint nubila ſolus eris.
15:
Quidius.
16:
Ku źiemi Węgierſki mowá Adámá
17:
CZAHROVVSKIEGO.
18:
T
Obie Węgierſka źiemio ſłużąc ſwą vbogą/
19:
Krwią ktora v mnie záwſze náde wſzyſtko drogą.
20:
Od lat ſpełná dźiewiąći ná poſługách twoich/
21:
Nie żáłowałem zdrowia áni koſztow moich.
22:
A zá to iáką wdźięcżność znam od twych tutorow/
23:
Y też ſłużb meych pocżćiwych pewnych rewiſorow.
24:
Znacżniem krew ſwą roźlewał ná potrzebách twoich/
25:
Nie vpátruiąc żadnych z tąd pożytkow moich. | I | Przecż |
strona: Iv
1:
Przecż żem przyſzedł dźiś znácżnie pocżćiwie do tego/
2:
Ze ledwie mam cżym pokryć nágość ćiáłá mego.
3:
Cżego mnie namni nie wſtyd bom pocżćiwie ſtráćił/
4:
Nie w kárty áni w koſtki ánim ſię też bráćił.
5:
Z wſzetecżeńſtwem burkownym więc mię to nie boli/
6:
Y wytrwam to do cżáſu ćierpliwie powoli.
7:
Acż to o mnie w oycżyźnie mey kożdy rozumie/
8:
Ktory o twey wdźięcżnośći powiedźieć nie vmie.
9:
Máiąc mię za hárdego wyſokomyſlnego/
10:
Zem nie miał w tobie Páná ręki mey dánego.
11:
Ná co ia ták kożdemu odpowiádam iáwnie/
12:
Zem to ták poſtánowił mniemam w ſobie ſpráwnie.
13:
Iż wolę v Polaká bydź zá máſztálerzá/
14:
A niżli ſłużyć Węgrom bom świádom ich pierzá.
15:
Ktorych gdy bym ia miał bydź ſługą ręką dánym/
16:
Iużbym v nich był iáko więźnem poimánym.
17:
Lepi bydź w mym narodźie záwſze niewolnikiem/
18:
A niżli rękodánym w Węgrzech ſłużebnikiem.
19:
Bo v Polaká więźień drugi grzbiet odźieie/
20:
A v Węgrzyná w ſłużbie nic więcy nádźieie.
21:
Tylko w garlku by gołąb náwet nie da tego/
22:
Co mu krwią zaſłużyſz przed ocżymá iego.
23:
A do tego też virtus & cochlearia, 24:
Nunquam inueniuntur in te Hungaria.
25:
Co wiem że ćię obruſzy do mnie rzecż prawdźiwa/
26:
Ale ia o to nie dbam gdyż to prawdá żywa.
27:
Przeto niechay mię ſądźi kożdy wedle zdánia/
28:
Swego/ ia tym v wſzyſtkich vchodzę mniemánia. | Y gdy |
strona: I2
1:
Y gdy ſię komu tráfi mowić ze mną o to/
2:
Wyráżę mu twe ſpráwy świátłe iáko błoto.
3:
Nie boli mię chudobá bo tá ieſt pocżćiwa/
4:
Z niedoſtátkiem mym znácżnym gdyż to rzecż praw=
:
(dźiwa.
5:
Zem do ni przeto przyſzedł ſtáráiąc ſię o to/
6:
Krwią mą o dobrą ſławę drożſzą náde złoto.
7:
Leć przenika ſerce me wielkie nie bacżenie/
8:
Twoie y Páná mego ſłużb moich wzgárdzenie.
9:
Dźiś iuż z ćiebie odieżdżam łzámi nápoiony/
10:
Z ćięſzkim żalem ktory ieſt w ſercu mym zámkniony.
11:
Z znácżnymi ná mym ćiele cechámi Turſkimi/
12:
Ktorem odnioſł tu w tobie przed ocżymá twymi.
13:
Będąc dźiſia ná przykład ludźiom wyſławiony/
14:
Od Bogá twoią zgárdą zá grzech moy dotkniony.
15:
Acż biádá ty kokoſzy ná ktory więc łowią/
16:
Iáſtrzębá/ iáko owo w przypowieśći mowią.
17:
Niech przykład ze mnie biorąc kożdy á niech będźie/
18:
Oſtrożnym dokąd ná nim ſzcżeśćie złe nie ſiędźie
19:
Iáko ma ná ſzańc puśćić zdrowie y máiętność/
20:
A zá to niech pátrzy co odnieſie zá wdźięcżność.
21:
Iáką ia dźiś ponoſzę z niebacżeniem tego/
22:
Páná poſług mych iáwnjch wiernjch niewdźięcżneo.
23:
W ktoregom ia nádźieie zá obietnicámi/
24:
Służył tobie ſwjm koſztem ćiáłem krwią cżłonkámi.
25:
Co zá cżáſem pokażę przed ludźmi ná iáwią/
26:
Ktorzy więc przedſięwźięćie ſwoie tym nápráwią. | I ij | Przypo= |
strona: I2v
1:
Przypomnię/ ácż że wſtydam ieſzcże tu kęs ſiebie/
2:
Podáiąc w niewdźięcżnośći twoi tobie ćiebie.
3:
Pokropiłem gránice krwią moią tu twoie/
4:
A zá to kożdy widźi dźiś nagrody moie.
5:
Co ia Bogu porucżył przyznawáiąc moim/
6:
Grzechom/ nie ták dálece iuż Tutorom twoim.
7:
A tu ćię iuż Bog żegnay krayno cnotliwa/
8:
Ludźieć w tobie przewrotni ſámáś ty pocżćiwa.
9:
Bog moy ſam nie przepomni roźlania krwie moiey/
10:
A niech dla mnie nie karze niewdźięcżnośći twoiey.
11:
Ktorą ia Krześćijańſkim ſercem dźiſia tobie/
12:
Odpuſzcżam leć niech przykład biorą inni ſobie.
13:
Ludźie ktorym nie táyne będą ſpráwy moie/
14:
Vważáiąc v ſiebie niewdźięcżnośći twoie.
15:
Bom ia twym ludźiom ſłużył koſztem mym vbogim/
16:
Ręką/ ćiáłem/ y krwią ſwą gárdłem v mnie drogim.
17:
Szukałem w tobie ſławy iák ſłuży dobremu/
18:
Nie będac rękodánym ſługą tu żadnemu.
19:
Wſzędy gdźie było trzebá bywałem tám z twymi/
20:
Ludźmi ná mieyſcách znácżnych dobrymi mężnymi.
21:
Nie liguiąc ſię nigdy ſłużbámi żadnemu/
22:
Pánu w tobie kożdego niewdźiecżnemu.
23:
Więc mamli ia tu w tobie gdźie nieprzyiaćielá/
24:
O ktorym Bog zna nie wiem z miedzy ludźi wiela.
25:
Ten niech powie godźienlim iá nagrody w tobie/
26:
A mnie proſzę w tym odpuść że piſzę o ſobie. | Co |
strona: I3
1:
Co cżynię przymuſzony niewdźięcżnośćią twoich/
2:
Patronow wzgárdźićielow wiernjch poſług moich.
3:
Improbi ſunt homines qui beneficium ſciunt ſumere &
4:
reddere neſciunt. Cicero.
5:
Cżłowiek by był namężnieyſzy nie ma ſobie lekce ná ſtronie poważáć
6:
nayliſzego nieprzyiaćielá.
7:
Ná co proſta przeſtrogá dobremu przyiaćielowi.
8:
I
A pokoy náde wſzyſtko obieram á tego/
9:
Nie bacżę by kto wſkurał kocháiąc ſię z złego.
10:
Nie pokoiuś leć gdy záś nie może inácży/
11:
Bydź/ ták rádzę kożdemu ſtrzeż więc tego rácży.
12:
Byś ſobie lekce nie kładł ták nieprzyiaćielá/
13:
Te wierſzyki ácż proſte vważ kożdy z wiela.
14:
Dokąd go nie bacżyſz. Poważay go ſobie/
15:
Pokładáiąc z pilnośćią ná ſtronie więc obie.
16:
Y przeſtrzegay ſię dobrze zá przemyſłem iego/
17:
Pátrz byś iáko nie popadł nieſzcżeśćia iákiego.
18:
Leć gdy mu w zęby weyźrzyſz ná ten cżás mnieyſzego/
19:
Miey go przećiwko ſobie y zá rownieyſzego.
20:
Idź śmiele przećiw niemu maiąc ſwe fortele/
21:
Ktoremi mu zámydliſz ocży máiąc w tele.
22:
Iego ſztuki ná ten cżás ták maſz obchodźić/
23:
Z nieprzyiaćielem z ktorjm gdy chceſz hárc ſwoy zwo
:
(dźić.
24:
To ma proſta życżliwa przyiaćielſka rádá/
25:
W ktorey dobrze będźieli twa mędrza przyſiádá. | I iij | Co pu= |
strona: I3v
1:
Co puſzcżam ná bacżenie cżłowieká mędrzſzego/
2:
Pokładáiąc mu pod rozum ten kęs zdánia mego.
3:
Ktorem w proſtey głowie mey to w tem vpátruię/
4:
Choć do ſiebie proſtotę z kożdey miáry cżuię.
5:
To co ſię Rycerſkiemu cżłeku záwſze godźi/
6:
Gdyż lekkie vważenie kożdemu więc ſzkodźi.
7:
A iżem ſzcżwániem wielkiem dáię proſtą rádę/
8:
Kożdemu á więcy tym co miłuią zdrádę.
9:
By ſię więc potym iáko ná tym nie párzyli/
10:
Ieżli nieprzyaćielá lekceby ważyli.
11:
Aż w ten cżás gdy przed tobą z oſtrą bronią ſtánie/
12:
Ná ktorą ſkocż bez ſtráchu ná me głupie zdánie.
13:
Ieżli ieſzcże niewinność maſz iáką po ſobie/
14:
Ktora ćię bez wątpienia weſprze ręce tobie.
15:
A to ieſt zły obycżay kto nieprzyiaćielá/
16:
Máiąc kędy ná ſtronie z miedzy ludźi wielá/
17:
Ktorego bez bytnośći lekie waży ſobie/
18:
Ten gdy mu w zęby weyźrzi zá to ręcżę tobie.
19:
Ze ćię kęs ſtráchu náie ieſzcże nie wiem tego/
20:
By go w portkách nie nálazł ná ten cżás v niego.
21:
To záś ma proſta rádá byś miał nayliżſzego/
22:
Nieprzyiaćielá tedy nie wſpominay iego.
23:
Zle ná ſtronie przed ludźmi owſzem go wynaſzay/
24:
Ze ieſt mężnym cżłowiekiem ták go więc rozgłaſzay.
25:
Bo gdy ſię więc zetrzećie á gdyć ſię po winie/
26:
Nogá iákoś ſię w tey grze rozno ſzcżeśćie chynie. | Tedy |
strona: I4
1:
Tedy ćię nie derlatká ále chłop obáli/
2:
Zá cżym więc twoie ſpráwy tákie kożdy ſchwali.
3:
A ieżlić ſię poſzcżeśći że go też obáliſz/
4:
Sam v ſiebie tákową nápotym rzecż ſchwaliſz.
5:
Ześ go lekce nie ważył przed ludźmi y ſobie/
6:
Chowayże te przeſtrogi kożdy rádzę tobie.
7:
Zácżym ná mię bądź łáſkaw kożdy o to proſzę/
8:
A niechay z tą ſzyderſtwą rádą nie ponoſzę.
9:
Gdyż ia prziymę rad wdźiecżnie kożdego przeſtrogę/
10:
Acżem proſtak do rády to powiedźieć mogę.
11:
grafika
12:
grafika
strona: I4v
1:
Wtora Cżąſtká tych Kśiążek
2:
ma w ſobie rozmáite przykłády y żárty
3:
tegoż A. Cżáhrowſkiego.
4:
A naprzod/
5:
Ná táiemnego nieprzyiaćielá ſwego ktory krádnąc go
6:
nádobrey ſławie pokątnie go ſzcżypał.
7:
Nullæ ſunt occultiores inſidiæ quam quæ latent in ſimu=
8:
latione officij, aut in aliquo neceſsitudinis nomine,
nam e=
9:
um qui palam eſt aduerſarius, facile cauendo vitare poſsis:
10:
hoc verò occultū, inteſtinum ac domeſticum malum, non
11:
modò exiſtit verum, opprimit antequam proſpicere at
12:
explorare potueris. Cic.
13:
I
Vż ſię dźiś nie wyſiedźi dobrze znácżná cnotá/
14:
Ktora v ludźi bacżnych náde wſzyſtkie złotá.
15:
Ieſt záwſze przeważnieyſza/ bo zá tą wſzyſtkiego/
16:
Przy ni zá dobrą ſławą nábywáli tego.
17:
Cżym ſię mogł w niedoſtátku podeprzeć vbogi/
18:
Ale ią dźiś wiele ich kłádźie pod ſwe nogi.
19:
Ná ktoreyby ná ledźie poſliznąć ſię muſzą/
20:
W ten cżás gdy pomſtj Bożey ſpráwiedliwey ſkuſzą.
21:
Ia tu muſzę prżypomnieć kęs ſiebie ſámego/
22:
Y wyráźić obłudność mężá zdradliwego.
23:
Krory mą dobrą ſławę tárga y pocżćiwą/
24:
Wymywáiąc páſzcżekę mną/ ſwą nieprawdźiwą. | Táki |
strona: K
1:
Táki ſam áni cnoty áni pocżćiwego/
2:
Rozumienia nie godźień v mężá dobrego.
3:
Ten mowię od kogo ſię wſzcżęły te nowiny/
4:
O mnie cżłeku pocżćiwym da Bog bez mey winy.
5:
Ktory hayw w owych kráiách ták ſię ſtáram o to/
6:
Y tego pilnie ſtrzegę vtráćiwſzy złoto.
7:
To ieſt ſławy pocżćiwy ktorey krwią nábywam/
8:
Y ták iey da Bog ſkromnie pocżćiwie vżywam.
9:
Nie krádnąc/ nie zbijáiąc/ áni falſzem robiąc/
10:
Leć cnotą z dobrą ſławą chudobę ſwą zdobiąc.
11:
Bo choćiaſz nie porownam máiętnośćią z możnym/
12:
Leć cnotą z dobrą ſławą ſtánie o bok z kożdym.
13:
Ktorzy v mnie ſą w wadze záwſze w tákiey wielki/
14:
Nade wſzyſtkie kleynoty y inny ſkarb wſzelki.
15:
To Bog naypierwi widźi z wyſokiego niebá/
16:
Ktory mi świádkiem tych ſłow o tym mu nie po=
:
(trzebá.
17:
Powiedáć gdyż przed świętem Tronem záwſze iego/
18:
Niemáſz namnieyſzy rzecży we mnie táiemnego.
19:
Potym ludźi ſám w owey kráinie dość żywych/
20:
Ktorzy wiedzą iáko ſpraw pilnuię pocżćiwych.
21:
Nie w tákich iákich mię tu ktoś w Polſce vdawał/
22:
Y do łudźi w mierźioną ohidę podawał.
23:
Ná ktorego ia pomſty tu od Bogá proſzę/
24:
Y z Dawidem głoſem ſwym ſerce k niebu wznoſzę.
25:
Domine laudem meam ne tacueris &c.
26:
Niechayże mu też zá to iuż Tyran pánuie/
27:
Y nieprzyiaćiel boku záś nieodſtępuie. | K | V ſądu |
strona: Kv
1:
V ſądu niechay będźie też krzyw náleźiony/
2:
A iegoż mu niech ſzkodzą ſpráwy do obrony.
3:
Ná źiemi niech nie będźie iego też wiek dlugi/
4:
A po nim doſtoieńſtwo niech bierze kto drugi.
5:
Ponieważ że przeklęctwo ták bárzo miłuie/
6:
Niechayże ieżli cżłowiek ſam ná ſobie cżuie.
7:
Tę pomſtę to przeklęctwo niechay ma przy ſobie/
8:
Ktory mię ták fálſzywie chce mieć w tey ozdobie.
9:
Niechay háńbię iáko płaſzcż ná ſię przyoblecże/
10:
Niechay wſtyd ná ſię włoży kto falſz ná mię wlecże.
11:
A iać moy Boże dźięki więc będę oddawał/
12:
Y chwałę w gęſtym gminie twą będę wyznawał.
13:
Ktory ſwą świętą rekę nádemną vbogim/
14:
Dźierżyſz broniąc nie záwſze ſam Tyránnom ſrogim.
15:
A tu ſię z nowu vdam záś do wierſzow moich/
16:
Chcąc y w nich mieyſce pokazáć niewinnośći ſwoich
17:
Znioſł tám ktoś ſłyſzę teras przeſzłych cżáſow ná mię/
18:
Vdáiąc mię do ludźi w tákie lekkie známię.
19:
Bym ia miał zápomniawſzy pocżćiwego mego/
20:
Przy tym dobry ſtawy mey ktorą mię żywego.
21:
Do tych cżáſow ná świećie chowa miedzy cnemi/
22:
Ludźmi/ w Rycerſkich ſpráwách pocżćiwym mężny=
:
(mi.
23:
Ktorzy dobrze wiádomi vcżćiwych ſpraw moich/
24:
Inákſzych niż w pocżćiwych były vſzu twoich.
25:
Moy cnotliwy cżytácżu te chropáwe ſłowá/
26:
Nie były godne vſzu twych tákże tá mowá. | Powiedźiał |
strona: K2
1:
Powiedźiał ktoś ábym ia imieniem Hátáły/
2:
Miał záieżdzáć wytrzęſáć pułkoſzki ná ſkáły.
3:
Wzbiwſzy ſię ná to z łotry chćiwemi do tego/
4:
Aby mi pomagáli przedſięwźięćia mego.
5:
Ná co ia mam wierſzycżek łáćinſki málucżki/
6:
Z dobrym węzłem á piękny prawdźiwy kroćiucżki.
7:
Dum tu rectè viuis, ne cures verba malorum,
8:
Conſcia mens recti famæ mendacia ridet.
9:
Tego ſię nie ſpráwuię cżłowieku żadnemu/
10:
Gdyż fálſzywe powieśći pocżćiwemu memu.
11:
By námni nic nieſzkodzą bo ktomiękolwiek znał/
12:
Kożdy mię zá dobrego według ſpraw moich miał.
13:
Y dźiś choć nie porownam z nikim máiętnośćią/
14:
Ale cnotą y ſławą z kożdym táką włośćią.
15:
Leć iżem z młodych lat mych pocżćiwie miłował/
16:
Y poſtempkow vcżćiwych záwſzem náſládował.
17:
Przeto o ſobie dawam kąſzcżek ſpráwę táką/
18:
Moy cnotliwy cżytácżu vyżrzyż tu wnet iáką.
19:
Tylko proſzę odpuść mi ieżli vſzy twoie/
20:
Obráżę iákim ſłowkiem gdyż tu vyżrzyż moie.
21:
Obrony ſpráwiedliwe pocżćiwego mego/
22:
Nád ktore ia vſiebie mniemám nic drożſzego.
23:
Was też moi cnotliwi Słuchácże łáſkáwi/
24:
Ktorych tu me wierſzyki chwielecżká zábáwi.
25:
Odpuścżćie proſzę iż tu ták beſpiecżnie piſzę/
26:
Przećiwko temu co ia hayw od łudźi ſłyſzę. | K ij | Gdyż |
strona: K2v
1:
Gdyż co naprzod Bog potym wiele ludźi widzą/
2:
Ktorzy ſię hayw ſpráwámi moimi nie brzydzą.
3:
Ze ſię ſtáram z pilnośćią ſam ſobie o ſławę/
4:
Tákże y wam bráći miey o cżym táką ſpráwę.
5:
Da Bog o mnie w niedługim cżáſie vſłyſzyćie/
6:
Tákże ią też niktorzy ocżymá vyźrzyćie.
7:
Tám gdźie tego potrzebá y mieyſce pokaże/
8:
Oycżyźnie z wámi ſłużąc dali Bog onaże.
9:
Do tego ktorego imienia nie wiem oſoby nie
10:
znam nieprziaćielá mego.
11:
A
Ty ktorego ćię ia nie vmiem miánowáć/
12:
Ani nie wiem cżoś tám zacż ieſt ánić ſię ſpráwo=
:
(wáć.
13:
Nie godźieneś ábym miał gdyżeś zdraycą moim/
14:
Y pocżćiwego mego w cżymeś pyſkiem ſwoim.
15:
Vdal mię tám do ludźi w Polſce niecnotliwie/
16:
Tárgáiąc me pocżćiwe wſzetecżnie á łżywie.
17:
Więc ieżli ćię cnotliwa mátká vrodźiłá/
18:
Y ieżłiże ieſt w tobie iedná dobrá żyłá.
19:
Nie pytam ſię o tobie coś zá vrodzenia/
20:
Iedno o tym iákobym mogł przyść do wiedzenia.
21:
Ktoś ieſt wierzę z mátki zley á oycá złodźieiá/
22:
Ta o tobie ieſt moiá zupełna nádźieiá.
23:
Ale ktożeśkolwiek ieſt y ieżli maſz w ſobie/
24:
Cnoty naymnieyſzą kropię ktora ieſtli w tobie.
25:
Obiaw mi ſwoie imię przez máłe piſánie/
26:
Hayw do Węgier á ia záś takowe ſtáránie. | Vcżynię |
strona: K3
1:
Vcżynię żeć ſie ſtáwię kędy iedno racżyſz/
2:
W cżym mię bez omięſzkánia chętnego obacżyſz.
3:
A ieżliże więc niechceſz tedyć to rzec muſzę/
4:
Coćbym ręką pokazał ia ták ſobie tuſzę.
5:
Ze nie ieſt w tobie iedná dobra męſka żyłá/
6:
Y to że ćię wſzetecżna mátká vrodźiłá.
7:
Ku łáſkáwemu Cżytelnikowi A. Cżáhrowſki.
8:
W
Eyżrziy w to kożdy proſzę ná to oko máiąc/
9:
A ogárniy rozumem te wierſze cżytáiąc.
10:
To ieſt gdy ćię kto z kątá tárga ná pocżćiwem/
11:
Scżypięcy ćię pokątnie ięzykiem kłamliwem.
12:
Iáko to mnie potkáło tám od kogoś z kątá/
13:
Co á záſię wżdy kiedy ná iáwią wyplata.
14:
Wolałbym ſię popiſáć z ſzáblą ſwą przed wámi/
15:
A niż ták żáłoſnymi moimi wierſzámi.
16:
Bo ſzáblą dobrey ſławy z młodośći nábywam/
17:
Y cżęśći ią niż piorem nád wierſzámi kiwam.
18:
Gdyſz więcy owe kráie tego potrzebuią/
19:
Ale iż mi cżeść gwąłtem z kątá odeymuią.
20:
O tębym rad vcżynił z tákowym ná iáwie/
21:
A ty proſzę cżytay wierż gniewliwy łáſkáwie.
22:
Tenże do cżytelniká.
23:
Z
Abawmy ſię tym y owym/
24:
Po tym wierſzu ták ſurowym.
25:
Owa z tym co z kątá goli/
26:
Zdybiemy ſię gdźie v ſoli.
27:
Bo cżárt ze złym nie vćiecże/
28:
Rad ſwego ná plác wywlecże. | K iij |
strona: K3v
1:
PRZYPOVVIESC
2:
Iednego Turcżyná Muſtáſzy Czauſzá Ceſárzá
3:
Tureckiego ktoregośmy byli doſtáli w potrzebie pod
4:
Białłogrodem/ ktorą powiedźiał w Rabie ná iednego Węgrzyná/ kto=
5:
rego on był ſam wykupił w Conſtántinopolu/ y wybáwiwſzy od śmierći
6:
zá ieden wyſtempek w więźieniu ktory przećię pokazał dobrodźieyſtwo
7:
przećiwko niemu/
choć był Pogánin/ ſpodźiewáiąc ſię też iákiego nie=
8:
ſzcżeśćia będąc Rycerſkim cżłowiekiem/ że go też on tákże miáł rátowáć/
9:
po ktorymże żadney wdźięcżnośći nie widźiał/ tedy tę przypowieść
10:
nań ią wyłożył/ ktora ieſt w te ſłowá potym iey
11:
wykład wierſzem.
12:
grafika
13:
T
Ráfiło ſię prj iednego cżáſu/ że chlop bárzo
14:
pijány ſzedł przez vlicę/ zátacżáiąc ſię y też walá
15:
iąc w błoćie/ ktorego gdy obacżył ieden ptaſzek
16:
ſkowronek/ ſiedząc ná płoćie/ pocżął mu ſię bár=
17:
zo dźiwowáć/ mjſląc ſobie coby to bjł zá obycżay pijány/
18:
chcąc go też ſam doświaecżyć zlećiawſzy z płotu ſzukał
19:
z cżegoby ſobie piwá náwárzyć/
tákże nálaſł źiárko ię=
20:
cżmienne/ potym w ſtopę końſką/ w ktory było pełno wo=
21:
dy/ wrzućił ono źiarnko/ nie máiąc ná ten cżás inſzego na=
22:
cżenia/ w ktorymby był ſobie piwo vwárzył/ y pocżął no=
23:
ſkiem ták długo mieſzáć/ áż ono źiarnko w oney troſce wo
24:
dy/ áż ono źiárno rozmokło/ gdy ſię wodá vſtáłá/ pocżął
25:
pić ták długo/
że ſię też vpił/ y pocżął ſię też tákże záta=
26:
cżáć/ waláć po drodze/ ták długo że też wpadł do iedne=
27:
go dołku/ niemogąc wzlećieć/ że ſię też był opił/ ná ten
28:
cżás kot chodząc też dla żywnośći po drodze/ poyżrzy w | bok/ y |
strona: K4
1:
bok/ y vyżrzy ſkowronká w dołku ktory ſiedźiał drzymiąc
2:
ſkocżywſzy do niego/ y porwawſzy go/ pocżął go łamáć/
3:
ták że dobrze z niego duſze nietyłko piwá niewypędźił.
4:
Będąc tedy ſkowronek w opiece v onego kotá/ przyſzedł
5:
kęs k ſobie/ y pocżął mowić do niego w te ſłowá. Moy
6:
pry cnotliwy koćie/ wſpomniy ná przodki ſwe/ ktorzy tá=
7:
cy bywáli/ iż gdy ieich Pan Bog opátrzył żywnośćią/
8:
tedy iey nie vżywáli/ áż pierwey podniowſzy ocży ſwe ku
9:
gorze y dwie łápce/ dźiękowáli mu zá opátrzenie żywno=
10:
śći/
vcżyńże też ty ták/ położ mię kęs/ á podniowſzy ocży
11:
ku niebu/ podźiękuy Pánu Bogu zá mię/ á ia mu ſię też
12:
tym cżáſem vpokorzę z grzechow moich/ y wyznam to
13:
przednim/ że prze obżárſtwo me ginę. Kot mniemáiąc to
14:
ſobie być zá rzecż potrzebną/ vſłuchał ſkowronká/ poło=
15:
żywſzy go przed ſobą/
ſam ſię wſpiął podniowſzy ocży ku
16:
gorze/ ſkowronek ſtráchow nákarmiony z onych niewcżá=
17:
ſow porwał ſię/ y wzlećiał wyſoko ná dom/ kotás myſli
18:
pátrząc nań oſkominę śćiera/ y rzecże do ſkowronká.
19:
Pámiętayże pry doſtánieżli mi ſię ieſzcże raz w zęby/ nie=
20:
dźiękuiąc zá ćię nikomu zemknęć kożuſzká.
Ná co mu
21:
ſkowronek odpowiedźiał/ dobrze pry kiedy ſię ia też tego
22:
drugi raz będę ważył/ że ſobie kiedy będę piwo wárzył/ y
23:
opiję ſię nim. A ty mnie w tym doſtánieſz cżyn ze mną po=
24:
tym co racżyſz.
25:
Wykład tey przypowieśći.
26:
C
Záſu iednego ſiedząc ſkowronek ná płoćie/
27:
Vyżrży á chłop ſię wala by świniá we błoćie. | Máiąc |
strona: K4v
1:
Máiąc rupie od piwá ktorem ſię był zálał/
2:
Ták bárzo że we błoćie hániebnie ſię walał.
3:
Dźiwuie ſię ptaſzyſko widząc chłopá tego/
4:
Ná vlicy we błoćie ſię waláiącego.
5:
Zátym myſlił iákoby mogl też przyść do tego/
6:
Aby ſię mogł oglądáć y ſam pijánego.
7:
Owa przyſzedł ku temu iż tego dokazał/
8:
Choć piwá iáko żyw rod iego nie warzał.
9:
Zlećiawſzy z płotá ſzukał źiarnecżká iákiego/
10:
Z ktoregoby náwárzyć mogł też piwká ſwego.
11:
Nálazł źiarnko ięcżmienne nie máiąc innego/
12:
Nacżynia w ktorymby ſłod rozmocżyć mogł z niego.
13:
Nádlećiał ſtopę końſką w ktorey było wody.
14:
Pełno tákże tám vſiadł cżyniąc ſobie gody.
15:
Ono ſobie źiarnecżko ięcżmienne wrzućiwſzy/
16:
Y w oney ſtopie noſkiem dobrze rozmąćiwſzy.
17:
Vwárzywſzy pocżekał áżby ſię vſtáło/
18:
A kiedy ſię go nápił wyborne ſię zdáło.
19:
Wnet ſię ku dobrey myſli by namniey nie leni/
20:
Ták długo że mu ſię też w głowie mużdzek zmieni.
21:
Zátym ſię też iák on chłop chodząc imie tacżáć/
22:
Y ták ſię iák y on pocżnie w błoćie macżáć.
23:
Vſiadł potym w dołecżku gdźie ſię chćiał wſtrzyżwić/
24:
Y od onego trunku iákoby rożrzeżwieć.
25:
W tym kot bury po drodze chodząc dla żywnośći/
26:
Pátrząc po obu ſtronách doſtał iegomośći. | Prędko |
strona: L
1:
Prędko nan náſkocżywſzy w onym buynym chmielu/
2:
Odpocżywáiącego po onym weſelu.
3:
Porwie go mocno w zęby ieſzcże pijánego/
4:
Y mknie z nim wſkok ná ſpráwę do mieyſcá pewnego.
5:
Zátym ſkowronek przyſzedł z piáńſtwá do ſiebie/
6:
Y iął do kotá mowić w oney ſwey potrzebie.
7:
Poſtoy máło proſzę ćię moy Surogatorze/
8:
Ktory mię iuż iákoby dźiś maſz w ſwey kumorze.
9:
Wież że twoi przodkowie ták záwſze dźiáłáli/
10:
Ktorzy ſobie żywnośći w polách nábywáli.
11:
Niechćieli ieść áż pierwey dáli chwałę temu/
12:
Ktory zwykł żywność dawáć ſtworzeniu kożdemu.
13:
Vcżyńże mu też y ty dźięki zá mię ſobie/
14:
Chceżli ábyć ſzcżeśćie dał iutro tákże tobie.
15:
A ia ſię też dam winien zá to Bogu memu/
16:
Zem ſię poddał pijáńſtwu temu przemierzłemu.
17:
Potym też ty vcżyniż zemną iáko racżyſz/
18:
Toć ták poydźie w pożytek ſam dobrze obacżyſz.
19:
Kotowſko rozumiáło że tego potrzebá/
20:
Poſadźiwſzy ſkowronká wznieſie łeb do niebá.
21:
Zátym pierżchnie ſkowronek y ſiędźie wyſoko/
22:
Kot bacży że oſzukan od ptaſzká ná oko.
23:
Zwieśi łeb y záś potym wznieſię go do gory/
24:
Vyżrzy ſkowronká tego co mu vmknął ſkory.
25:
A on ſiedzac ná dáchu ſkubie ſię z niewcżáſu/
26:
Do ktorego kot rzecże potrway pry do cżáſu. | L | Doſtá= |
strona: Lv
1:
Doſtánieżli mi ſię raz ieſzcże kiedy w zęby/
2:
Nie vmknieſz mi ſię wierz mi ledáiáko z gęby.
3:
Ale z tobą poſtąpię wedle zdánia mego/
4:
Ná co mu odpowiedźiał ptak z dáchu onego.
5:
Ieżli ſię ia też tego ieſzcże będę ważył/
6:
Ze ſobie będę kiedy iakie piwo wárzył.
7:
A tym ieżli ſię k temu gdy ieſzcże vpiję/
8:
Doſtánieżli mię koćie niechay ſtrácę ſzyię.
9:
Przeſtrogá.
10:
T
Rzebá ſię záwſze warowáć nam kota/
11:
Nie vpijáć ſię áni leść do błotá.
12:
Bo oſtrzeżony od ſkowronká tego/
13:
Zániecha modlitw nabożeńſtwá wſzego.
14:
Iáko ktorego záłápi pijáno/
15:
Ták wiecżor piwem iák gorząłką ráno.
16:
Ná nieprzyſtoynym tákowym wárſtáćie/
17:
Trudno ſię vmknąć z páſzcżeki moy bráćie.
18:
Dáć muśiſz gárdło v niego ná ſuſzy/
19:
Nie náćieleli to pewnie ná duſzy.
20:
ZARTY
21:
Ná Martoná co ſię wſzyſtko golił.
22:
N
Ie ták wiele ochędoſtwo/
23:
Iáko śiwych włoſow mnoſtwo.
24:
Ma Martoná w tey niewoli/
25:
Ze ſię ná kożdy dźień goli. | Ná tego |
strona: L2
1:
Ná tego co z niego ſzydźił.
2:
S
Luchay bohátyrſki ſynie/
3:
Co to chodźiś w cáráćinie.
4:
Nie kpiy z ludźi co ſię miją/
5:
Spitam ćię o ſublátią.
6:
Ná páznokty iednego.
7:
W
Idzę iże ſię boiſz ná ſię iákiś trwogi/
8:
Bárzoś ſobie zápuśćił koniec pálcow rogi.
9:
Ktoby ſię z tobą vkładł nie wierzę by chrápał/
10:
Boby ſię bał żeby mu zádká nie podrápał.
11:
A ták obrzeż ku diabłu ieżli nożá nie maſz/
12:
Tedy ogriź zębámi wſzák zá to nic nie daſz.
13:
Bo ieżliże rad miewaſz tákowe forboty/
14:
Odroſtąć tákie drugie ieſzcże do ſoboty.
15:
Zárt z dobrym towárzyſzem tegoſz A. Cżáhrow=
16:
ſkiego ktory piſáli z dobrym towárzyſzem o ſwych
17:
woźnikách chudych/ in Anno 1584.
18:
K
Toby ſobie chćiał kupić nieládá koniki/
19:
Nie dáleko ćiſáwe á tanie woźniki.
20:
Nie naydźie miedzy nimi żadnego tákiego/
21:
Ktoryby ſtał y z vzdą droży od złotego.
22:
Ták ſą biegłe ryſciſte ći piękni koniowie/
23:
Z Corcżyná cżwártego dniá ná noc w ſokołowie.
24:
Cżtery mile/
25:
A wżdy tym koniom nigdy táki cuk nie wádźi/
26:
Bo barzo w Sokołowie mięſzkawáią rádźi. | L ij | Miśiek |
strona: L2v
1:
Miśiek woźnicá.
2:
Z
E ich tám záwſze Miſiek worem wychędoży/
3:
A ſkoro záś te konie do wozá záłoży.
4:
Tedy zaſię tákiſz cuk ku domowi ſwemu/
5:
Vbieżą bez żadnego gwałtu ſiodłowemu.
6:
Ale záś trzem woźnicá hániebnie dohluſtał/
7:
Ták bárzo że lecowy nieboracżek vſtał.
8:
Aż go do Sokołowá ná woźie w tłomoku/
9:
Przywieźiono á tám mu dodáli obroku.
10:
Szwarcewy záś nieborak ná Miśká nárzeká/
11:
Ze mu ſię cżęſto ná grzbiet z bycżem ſwym pomyka.
12:
Naręcżny ſię też ſkurcżył iż śierz ná nim wſtáłá/
13:
Iáko tá márna śiecżká w Corcżynie náſtáłá.
14:
Trze grzywę o przyworę á pod nim chudy pies/
15:
Z naręcżnym weſpoł ſuſzy nie zrodźił ſię owies.
16:
Siodłowy ſię wydźiera pod Miśkiem z byſtrośći/
17:
Miśiek go wśćiąga piętą áż mu widáć kośći.
18:
A Pan záſię z Krzewáńſkim ná woźnicę woła/
19:
Sfolguy kęs Szwarcowemu á potrziy mu cżolá.
20:
Miſiek rzecże wierę to Pánie rádá zdrowa/
21:
Bo nas ten ma doćiągnąć ſam do Sokołowá.
22:
Krzewáńſki Pánu rzecże dyiabláſz wżdy cżyniemy/
23:
Konie nam iuż nie mogą to dobrze widźiemy.
24:
Pan rzecże Krzywánſkiemu nie trąc z nim ná zwádę/
25:
Tylko prośi áby mu w tym dał iáką rádę.
26:
Krzywánſki trze należą záś do Sokołowá/
27:
Tám pry ich podchowawſzy poiedźiem do Lwowá. | Ze ich |
strona: L3
1:
Ze ich tám ná iármárku wżdy komu vdamy/
2:
A pieniąſzki záś potym ná lepſze ſchowamy.
3:
Bo mię do was śiodłowy o przycżynę proſił/
4:
Wątpię by iuż ná ſobie więcy Miśká noſił.
5:
Toć ieſt godność y bieglość tych pięknych konikow/
6:
Wyśmienitych y rządnych ćiſáwych woźnikow.
7:
Ale ſię nie dźiwuię bo pewnie rzec mogę/
8:
Ze kiedy ná nich iedźie ná ták wielką drogę.
9:
Tedy ták bárzo bywa kotcży náłożony/
10:
Miecż z wielkimi táſzkámi pułhak z drugi ſtrony.
11:
Ták záwſze bez krzemieniá w poły rzdzą nábity/
12:
Ták pewny iáko y Pan ſam też známienity.
13:
Pan ſam ſiedźi ná zádźie á Krzywánſki przed nim/
14:
To táki ćiężar bywa ná tym kotcżym iednym.
15:
A wżdy ći niebożętá ćiſáwi koniewie/
16:
Z Corcżyná cżwartego dniá ná noc w Sokołowie.
17:
Ták ná nich Pan prácuie práwie bez litośći/
18:
A też ich iedno ſkorá iuż tylko á kośći.
19:
O tychże koni odmiánie.
20:
I
Eſzcże te konie máią nieládá odmiány/
21:
Siodłowy ma z naręcżnym drdęgę pod kolány.
22:
A ná lecowym żáſię odmiáná woźnicża/
23:
Bo mu wſzyſtek grzbiet oblazł od długiego bicżá.
24:
A ſzwarcowemu záś hániebna źimnicá/
25:
Pewnie v dyabłá będźie Pan tákżę woźnicá.
26:
Bo go chudźiętá przeklną w tym ſwoim kłopoćie/
27:
A ſámi też ſwoy żywot ſkońcżą gdźie we błoćie. | L iij | O dwu |
strona: L3v
1:
O dwu Márkách w Ruśi.
2:
B
Eli tám dwáy Márkowie w moim młodym lećie/
3:
A ſłyſzę tilko cżterzey táci ſą ná świećie.
4:
Skoro ſię zeydą w kupę dźień mieć będźiem ſądny/
5:
A ták ktoby tám był z was w tych kráinách rządny.
6:
Każ zwáłáſzyć te dźiwne świegotliwe Márki/
7:
Aby ſię nie źieżdżáły cżęſto ná iármárki.
8:
Bo iák ieſzcże drugich dwu k ſobie przywołáią/
9:
W docżeſnych nas roſkoſzách pewnie oſzukáią.
10:
Marćinowi Stogniewowi Nagrobek.
11:
M
Arćin Stogniewá Márká ſyn leży w tym grobie/
12:
Ktorego ſwego domu miał mie ku ozdobie.
13:
Y nátym miſl ſwą ſádźił/ ſmierć nie lutośćiwa/
14:
Iáko rádá nád kożdym ſrogośći vżywa.
15:
Wyrwawſzy ſię przed cżáſem złość ſwą okazáłá/
16:
We trzynaśćie lat tylko z świátá go porwáłá.
17:
Ku Oycu iego przyiaćiel dobry.
18:
N
Ie płácż Márku nád ćiáłem martwym ſyná ſwego/
19:
Ani ſię przećiw woli Oycá Niebieſkiego.
20:
Ktory zwykł bráć ku ſobie cnoty pełne ſyny/
21:
Te przymioty co on miał może też mieć inny.
22:
Tylko ty chęć oycowſką miy do nich iednáką/
23:
Stąd gdźie on wſzedł mogą mieć ozdobę wſzeláką.
24:
Zárt prawdźiwy.
| Amicus |
strona: L4
1:
Amicus amicum non nudis verbis ſed re ipſa 2:
cognoſcere debet.
3:
Z
Piąći rzecży obieram przyiaćielá ſobie/
4:
Ieżli nie tę wſzytkę pięć iednę niech ma w ſobie.
5:
Pierwſza gdy ze mną będźie gdy mi tego trzebá/
6:
Druga gdy mi w domu ſwym z chęćią dáie chlebá.
7:
Trzećia zdami ſię że też y tá nie záwádźi/
8:
Gdy mi cżáſu potrzeby prawdźiwie porádźi.
9:
Cżwarta gdy mi pieniędzy ná ſłowo pożycża/
10:
Wymowek niepotrzebnych w ten cżás nie wylicża.
11:
Gdy widźi niedoſtátek y potrzebę moię/
12:
W ktorey gdy mi okaże ſkutkiem przyiaśń ſwoię.
13:
Ktory áni zápiſu ni záſtaw nie bierze/
14:
Bo żydá przyiaćielá mam záwſze w tey mierze.
15:
Piąta gdy mi da tę rzecż w ktorey ſię ſam kocha/
16:
Kto tego nie vcżyni iuż tám miłość płocha.
17:
Bo kto mi ſię záleca á dla mnie nie cżyni/
18:
Ták ſię w nim bárzo kocham iáko w párſzcżywy
:
(świni.
19:
Paupertatis onus patienter ferre memento.
20:
B
Lądźiłęm pokim troſki nie znał dźiś lepſzy kárány/
21:
Obiaw mi ſwoy ſtátut Pánie w dobroć nieprze=
:
(brány.
22:
Initium ſapientiaæ timor Domini.
23:
Przednieyſza mądrość kto ſię boi Bogá/
24:
To ieſt do ſławy y do cnoty drogá. | Ku For= |
strona: L4v
1:
Ku Fortunie.
2:
F
Ortuna dobrym mieniem iák Bogini rządźi/
3:
Wſzem pánuie/ leć bárzo z kreſu ſwego błądźi.
4:
Zdrádliwa nieſtátecżna bo ná kole ſtoi/
5:
Przewrotnym/ nie dufay iey rádáć wiele broi.
6:
Oná złego ná świećie/ choć po morzu ieźdźiſz/
7:
Burżliwym/ iey probuiąc/ choć ná źiemi ſiedźiſz.
8:
By naſpokoynieyſzego wſzędźie náſláduie/
9:
Cżłowieká mizernego roźlicżnie ſtrofuie.
10:
Raz ogniem/ raz złodźieiem/ zdrádliwemi ſługi/
11:
Nieſzcżeśćie wele ludźi przypráwuie w długi.
12:
Po wſzem okrągu źiemnym roſzerzełá władzą/
13:
Głupi to ludźie co w ni nádźieie ſwe ſádzą.
14:
Leć nád to napewnieyſza Bogu lepi ſłużyć/
15:
A w śmiertelne ſię grzechy nigdy mu niedlużyć.
16:
Mieć ſumnienie beſpiecżne ſzwecki záwżdy trwodze/
17:
Vchodźić ku zbáwienny myśl kierowáć drodze.
18:
KONIEC.