[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Marcin Krowicki
tytuł:   Obrona nauki
rok wydania:   1560


strona: kt

1:
O
Broná Náuki
2:
prawdziwey y wiáry
3:
ſtárodawney Krześćijańskiey/ ktorey
4:
vcżyli Prorocy/ Kryſtus Syn Bo=
5:
ży/ y Apoſtołowie iego Swięći. Ná
6:
przećiwko náuce fáłſzywey y wierze
7:
nowey/ kthorey vcży w kościelech
8:
ſwoich Papieſz Rzymski/ a kto
9:
rey odpowiedzią ſwoią bro=
10:
ni Iędrzey Biskup
11:
Krákow...

strona: ktv

1:
... Herby iego Miłośći Páná/
2:
Páná Ianá Bonerá z Bálic/ Ká
3:
ſztellaná Bieckiego/ etć. I. 2. P.
4:
grafika

strona: A1

1:
W
Ielmożnemu pá
2:
nu/ á Pánu Ianowi Bonárowi
3:
z Bálic/ Káſzſtellanowi Bieckiemu/ wielkiemu
4:
Rzańcy Krakowſkiemu/ Stárośćie Spiſkiemu y
5:
Rábſtyńſkiemu etć. Láſki Bożey pokoiu y
6:
wſzego dobrego/ w Pánie Iezu Kry=
7:
ſtuſie/ powolny y naniſſſzy ſlugá
8:
Boży życży/ Marćin
9:
Krowicki
10:
G
Dyſz Iendrzey Bi
11:
skup Krákowski/ bes wſzel=
12:
kiey ... Bożey/ y wſthydu
13:
... oſthátą/ ... wypuśći
14:
kxie ... Zyd ... mnie/ vbo...
15:
gie ... / kthore
16:
kxięgi krotką odpowied ... iego Krolew
17:
ſkiey Miłośći offiárow... zwierzchn...
18:
mu/ od Páná Boga ...ev. W ktorych ...
19:
...ach tześć y chwałę Bożą z ...noćił/ z háńbił ...
20:
...ił: Niegodziło mi ſie tedy tego zániecháć/ áby ...
21:
náty iego Bluznierſtwá niemiał odp...ſáć/ y przed ...
22:
kimi wybránymi Bożymi vkázáć: Iż ta náuka ...
23:
pá Krákowſkiego/ kthorą on ná ſwiát wypuś...
24:
ieſt náuká Prorocka/ áni Apoſtolſka/ áni krze...
A ij


strona: A1v

Liſt
1:
ſka: Ale ieſt náuká Dijabelſka/ z rozumu y mądrośći
...1.
... 3.
...al. 22.
...a. 1. 36.
...ere. 23.
... Regum. 19.
Tren. 2. 4.
Matt. 16.
Io. 3.
Eſa. 5. 16.
1. Tim. 4.
Proner. 30.
Eph. 4.
Bal. 1.
1. Tim. 4.

2:
ludzkiey y ćieleſney od Antykryſtá vprzędzioná y zmy=
3:
ſloná. Ktorą náukę Pan Bog zowie przes ſwoie ſwię
4:
te Proroki y Apoſtoły/ ſmrodem/ zużelicą/ plewámi/
5:
ſny/ gnoiem tzłowietzym/ ćiemnośćiámi/ kwáſem/ báb
6:
ſkimi baſniámi/ łgárſtwem/ chythrośćią ludzką: A
7:
krotko mowiąc/ cokolwiek s ſlowá Bożego nieieſt/ to
8:
wſzyſtko Duch ſwięty zowie/ przeklęctwem/ y náuká
9:
mi Dijabelſkimi. Ktorych náuk trzymáiąc ſie/ y ná=
10:
ſláduiąc Biſkup Krákowſki/ mnie vbogiego y naniſſ=
11:
ſzego ſlugę Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowánego/ y zdru
12:
gim ſlugą Bożym tzłowiekiem ſwiętym/ w tych kxię=
13:
gach ſwoich bes wſzelkiego roſsądku y boiázni Bożey
14:
nazwał Apoſtátą/ kácerzem y odſztzepieńcem kośćiołá
15:
Swiętego Krześćijáńſkiego/ iákobych ia miał nowey
16:
náuki ludzi vtzyć/ Dokthory ſwięte gánić/ zwytzáie
17:
dáwne ſromoćić/ y inne ludzi ná to przywodzić/ wſze
18:
láką zwierzchnośćią od Páná Bogá poſtánowioną
19:
gárdzić/ niepoſluſznym być y ſam ná ſwiećie ſwowol=
20:
nie żyć.
21:
Ia tedy nie dla ... bych Kxiędzu Biſkupowi
22:
miał oddá...ćiołá Rzy... ſromocenie zá ſromocenie/
23:
złorzetzenie z ...ćiołá ſ... bo tego pan Bog zakazał)
24:
Ale abych ...ły Páná Bogá zaſtępow
25:
...ygo ſyna iedn ... Iezu Kryſtá Páná náſze=
26:
... dla mnie vkrz... Odpiſałem kxiędzu Bi
27:
...wi/ iákom mo .../ według ſłowá Bo=
28:
... vkázuiąc mu ... prawdziwą náukę ko=
29:
... otym błędy y karcerſtwá kośćiołá iego Rzymſkie=
30:
...y teſz ſobie kiedy kxiądz Biſkup Krákowſki ná
31:
... omniał/ iż Pan Bog niekiedy/ przes Oſlicę ty
32:
...nowił/ ktore był przed Baláam Prorokiem zá=
kryt/


strona: A2

1:
I ſluſznie ty Lilie ſobie otrzymáli/
2:
Zá ty cnoty ktore ſie w nich okazowáły.
3:
Abowiem to co s ſlawą wnet ſie naprzod zátznie/
4:
Tedy to iśćie muśi teſz wſzędy trwać znátznie.
5:
Wſzak nieieſt w Polſztze táyna zacność herbu tego/
6:
Ták zdawna iak y teras zá wieku náſzego.
7:
Zwłaſztzá w tych domiech ktore noſzą ty Klenoty/
8:
Widzimy iáko náwſzem kwitną zacne cnoty.
9:
A dziś ieſztze tym ſlawniey ty Lilije zroſly/
10:
Bo ſie w ſwych zacnych ſtaniech domy ich wynioſly.
11:
Wſzákoſz ſie nam ſtąd niezda ich zacnośći ſláwić/
12:
By kto nierzekł że ſie my chcem pochlebſtwem báwić.
13:
Letz iednák to co iáwnie ná oko widziemy/
14:
Tego onich konietznie miltzeć niemożemy.
15:
Batzem wiele tych Liliy iż ſie w korzeniły/
16:
W Kryſtuſa Páná ſwego/ á wnim ſie ſkrzewiły.
17:
Wſzędy s ſwych kwiatkow wdziętzną wonność poda
:
(wáią/
18:
Bo ſię o chwałę Bożą mocnie záſtáwiáią.
19:
Skąd ſtany ich przydz muſzą tym k więtſzey zacnośći
20:
A nieda im pan zwiędnąć nigdy w tey ſtałośći.
21:
Gdy wniey będą dokońcá trwáć iáko potrzęły/
22:
... ſercem prawdy ięły.
23:
... kwiát/
24:
... to K... wſzytek ſwiát ...

strona: A2v

1:
Rátzże ſam ſtrzedz áby ich látoroſl zielona/
2:
Stáránim Czártá złego niebyłá złomiona
3:
I owſzem aby w cále záchowáne były/
4:
Gdyſz ſie w ſwiętym ſlowie twym tu roſkorzeniły.
5:
Niechay Cżárt z wiátry ſwemi ná nie iák chce wieie/
6:
Iednak nigdy kwiatkow ich márnie nieroſchwieie.
7:
Ey nuſz y wy ſtych Liliy bierzćie przyklad Roże/
8:
A roſtzerſtwiayćie ſie teſz dziś przes ſlowo Boże.
9:
Boć inák niezákwitną tu wáſze zacnośći/
10:
Ieſliſz ſie krzewić chcećie w tey ziemſkiey niſkośći.
11:
Ktora átz wam do trzáſu może dáć wilgotność/
12:
Ale wiedzćie żeć bárzo krotko trwa iey godność.
13:
Gdyſz y náſienie kożde co w zlą ziemię w padnie/
14:
Málutzko kęs odroſwſzy wnet zaś vſchnie ſnádnie.
15:
Wſztzepćieſz ſie rátzey w on ſſtzep/ w Kryſtá P.ſweo
16:
Ktory wietzną tzerſtwośćią obżywia káżdego.
17:
Ten ći y was odmłodzi á ſam roſkorzeni/
18:
Ták iż ſie wáſzá zacność wietznie nieodmieni.
19:
A zoſtániećie w cále ſtymi Liliámi/
20:
Iedno w Panu Kryſtuſie chćieyćie mieſſkáć ſámi.
21:
Iśćieć z was nieopád ... kwiatek żadny/
22:
Choć by w ... ten ...
23:
zdrádny. ...
24:
Bo ...

strona: A3

Liſt.
1:
Cięſſkie mi ſlowo zadał/
2:
ábowiem gdybych był tákowym/ byłbych godzien/ nie
3:
tylko ná tym ſwiećie dotzeſnego/ ale teſz y ná onym ſwie
4:
cie wietznego karánia.
Co ieſt Apo=
ſtata.
I co ieſt inſzego być Apoſthá=
5:
tą/ iedno zbieżeć álbo vćiec od kośćiola ſwiętego krze=
6:
śćijáńſkieo? A kto zbieży álbo vćietze od kośćiołá ſwię
7:
tego krześćijánſkiego/ tákowy iuſz dáley nieieſt tzłon=
8:
kiem iego/ á kto nieieſt tzłonkiem/ muſi być tzłonkiem
9:
Szátháńſkiego Kośćioła/ y muſi zginąć náwieki/ by
10:
był y Aniołem ná oſthátek: Abowiem niemáſz odpuſz=
11:
tzenia grzechow/ ani zbáwienia/ iedno w kośćiele ſwię
12:
tym krześćijáńſkim. Ale iáko niewſzyſcy ſą Izráeltzy=
13:
kowie/ ktorzy od Izráhelá poſſli/ ani wſzyſcy nátych=
Rom. 9.

14:
miaſt ſynowie Abráámowi/ ktorzy poſſli s plemieniá
15:
Abráámowego/ iako Duch Swięty mówi: ták teſz nie
16:
wſzyſcy ſą wnetże kośćiołem/ ktorzy ſie kośćiołem tzy=
17:
nią/ nie wſzyſcy ſą Biſkupi y Páſterze/ ktorzy ſie Bi=
18:
ſkupy y Páſtherzmi zową. Abowiem Pan Kryſthus
19:
powiedział: Z owocow ich poznáćie ie. A przeto iżem
Matt. ...

20:
odbieżał y vćiekł/ od koś... nſkiego/ nie odbieża
21:
łem/ ánim vćiekł/ od koś... tego krześćijáńſkie=
22:
go. I owſzem nieućiekłem/ anim odbieżał/ od onego
23:
Rzymſkiego pierwſzego kośćiołá ſwiętego/ ktory bu=
24:
dowáli Apoſtołowie ſwięći: Bo ten dziſieyſzy kośćioł
25:
Rzymſki/ nie ieſt budowánie Apoſtołow ſwiętych/ ále
26:
ieſt budowánie Papieżow/ Báłwochwálcow y Apo=
ſtátow


strona: A3v

Liſt.
1:
ſtatow:
Co ieſt koscioł
Rzymſki.
kthory nietylko/ iż nie ieſth godzien być we=
2:
zwan kośćiołem/ ále podobniey go názwáć/ nietzyſtą
3:
cudzołożnicą/ ktora porzućiwſzy ſwego poſlubionego
4:
máłżonká Páná Iezu Kryſta/ przyſtáłá do rozmai=
5:
tych cudzołożnikow/ s ktorymi vſtawitznie cudzołoży
6:
y nieuććiwie żywie/ przeſtho/ dáleko więcey przyſtoi/
7:
áby dźiſieyſzy kośćioł Rzymſki/ był názwan iakim dwo
8:
rem wielkim/ ſwowolnym/ y nietzyſtym/ matką wſzyſt
9:
kich złośći y bluznierſtw/ a niſſli kośćiołem. Abowiem
10:
tám niemáſz/ áni prawdziwey náuki Páná Iezu Kry
11:
ſtá ſyná Bożego/ áni prawdziwego ſſafowánia ſwią
12:
tośćiami iego/ áni żywotá vććiwego/ iedno ieſt/ y náu
13:
ka fáłzywa/ y wiárá obłudna/ y ſwiątośći fáłſzywe/
14:
bluznienie Pána Iezu Kryſtá/ y ſlowá iego przeſládo
15:
wánie/ zábijánie/ y mordowánie prawdziwych ſlug
16:
iego. A przeſto nieprzę ſie tego/ ále tho iáwnie przed
17:
pánem Bogiem wſzechmogącym ſtworzyćielem moim
18:
przed wſzyſtkimi Anioły Bożymi/ y przed wſzyſthkim
19:
ſwiatem/ iawnie wyznawam z wielkim weſelim dzie=
20:
kuiąc Pánu Bogu/ y oycu moiemu miłemu iżem ſie
21:
ſtał Apoſtátą/ dziſieyſzego kośćiołá Rzymſkiego/ po=
22:
niewaſz mamy roſkazánie Páńſkie/ y Apoſtołow ſwię
23:
tych iego/
Matt. 7. et 16.
...nc. 6.
...poc. 18.
...enit. 26.
... 52.

24:
abyſmy ſie wyſtrzegáli od fáłſzywych Pro=
25:
rokow/ y co narychley vćiekáli z Bábiloniey/ y od bał=
26:
wochwálſtwa/ y ſtrz... ego narodu złoſliwego.
27:
Stałbych ſie był Ap... kiedybych był przyſtał y
28:
zbieżał/ do Turkow .../ álbo do inſzych Pogá
29:
now/ iáko vtzynił Iarianus/ Porfiryus/ y inſzych nie=
30:
máło. Alem przyſtał y przyłątzył ſie do pierwſzego ko
31:
śćiołá ſwiętego krześćijáńſkiego/ z roſkazánia Bożeo.
32:
A przeſto nieieſtem żadny Apoſtatá/ y owſzem Papieſz
33:
z Biſkupy/ y ze wſzyſtką ordą ſwoią/ ieſth pierwſzego
kośćiołá


strona: A4

Liſt.
1:
kośćiołá Rzymſkiego/ Apoſtolſkiego Apoſtátą.
2:
A iż mię ieſztze zowie nietylko Apoſtatą/ ale teſz ká=
3:
cerzem/ y tegoby mi ſlowa niemiał przytzytáć/ gdyby
4:
ſię bał Pána Bogá/ y ſwego bliżnego miłował. Albo=
5:
wiem to ieſt kácerz/
Co ieſt kácerz.
ktory náprzećiwko ſlowu Boże=
6:
mu iáſnemu/ ſobie zmyſli y znaydzie náukę fáłſzywą/
7:
ktorey ſie vporem y mocnie dzierży/ y ktory odſtępuie
8:
Kredá/ álbo tzłonkow krześćijáńſkich/ ktore Apoſtol=
9:
ſkimi zowiemy. Iákowi byli kácerze/ Cerynthus/ He=
10:
bion/ Wálentynus/ Hermoienes/ Praxeá/ Sábelli=
11:
us/ Arthemon/ Mánicheus/ Florynus/ Montanus/
12:
Nouatus/ Tátianus/ Euſtáchius/ Aryus/ Apolliná=
13:
ris/ Mácedonius/ Neſtoryus/ Eutyches Pelágius/
14:
Helwidyus/ Enthuzyáſtes/ etć. Ktorzy kácerze iá=
15:
ſney ſie prawdzie Bożey y piſmu ſwiętemu ſprzećiwiá
16:
li vporem. Ale iżem ia nieodſtąpił piſmá Swiętego
17:
w ſtárym y w nowym Teſtámenćie nápiſánego/ áni ſo
18:
bie zmyſlam inſzey náuki/ tylko ſie Prorockiey y Apo=
19:
ſtolſkiey mocnie trzymam: I owſzem przed wſzyſtkim
20:
ſwiáthem Bogá Oycá y Syná iego miłego/ y Duchá
21:
ſwiętego/ ieden krzeſt ná odpuſztzenie grzechow/ ieden
22:
kośćioł ſwięty/ po wſzyſtkim ſwiećie roſypany/ iednę
23:
wiárę krześćijáńſką wyznawam/ iż tylko przes ſáme=
24:
go Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ wſzyſtkim wier
25:
nym y wybránym/ dármo Pan Bog odpuſztza grzechy
26:
y daie żywot wietzny. A przeſto nieieſtem żadnym ká=
27:
cerzem/ iáko mię kxiądz Biſkup niebogoboynie názy=
28:
wa: Niechay mu to on Pan nád Pány/ y ſędzia nád ſę
29:
dziámi odpuśći/ ieſliże ſie vpamięta/ ktory y mnie ie
30:
go ſędzić będzie w krotkim tzáśie.
31:
Nadto zowie mię teſz ieſztze odſztzepieńcem: I toć
32:
niecudne przezwiſko/ ábowiem odſztzepieńcem być nic
in...


strona: A4v

Liſt.
1:
inſzego nieieſt/ iedno kiedy ſie kto odłątzy/ od iednośći
2:
kośćiołá Swiętego krześćijáńſkiego/ y nową ſektę iá=
3:
ką poſtánowi.2. Pet. 2.
:
3. Tim. 3.
Ktore odſztzepieńce/ wielebny Piotr
4:
właſnymi ſlowy wypijał/ mowiąc. Iż będą miedzy
5:
wámi vtzyćielowie/ kthorzy potáiemnie wprowádzą
6:
odſztzepieńſtwá ſſkodliwe/ teſz páná ktory ie odkupił
7:
prząc ſie/ przez ktore drogá prawdy będzie bluznio=
8:
na/ á przes łákomſtwo zmyſlonymi ſlowy/ będą wámi
9:
targowáć. Tuć Piotr ſwięty wypiſał/ y iáwne znáki
10:
vkazał/ tych to odſztzepieńcow/ ktorzy ſie nietylko Pá=
11:
ná Kryſtuſa będą przeć: ále teſz y odkupienia iego.
12:
Gdzie ná inſzym mieyſcu Piotr ſwięty ty ſlowá ſwoie
13:
wykłáda ieſztze ſſerzey mowiąc.
1. Pet. 1.
Iż nie ſrebrem áni zło
14:
tem ieſteſmy odkupieni/ ále nadroſſſzą krwią Bárán=
15:
ká niepomázánego. Przeſto ſtych ſlow Piotra ſwięte=
16:
go łatwie kożdy obátzyć może/ iż tho ſą odſztzepieńcy/
17:
kthorzy nietylko ſámey krwi Syná Bożego/ ále teſz
18:
tym rzetzom ktore kupuią zá ſrebro y złoto/ przypiſu=
19:
ią y przytzytáią/ odpuſztzenie grzechow/ y vſpráwie=
20:
dliwienie ſwoie. Abowiem iáko powieda/ iż thákowi
21:
odſztzepieńcy/ z łákomſtwa będą wámi kuptzyć/ zmy=
22:
ſlonymi ſlowy/ iakoby zá pieniądze miáło być dáne od=
23:
puſztzenie grzechow/ łáſká Boża/ y kroleſtwo niebie=
24:
ſkie. Takowi powieda/ drogę prawdy/ to ieſt Ewánie
25:
liey ſwiętey/ w ktorey Pan Bog obiecuie dáremne dáć
26:
grzechom odpuſztzenie/ thylko dla ſámey krwie Páná
... 3.
... 2.
... 3.
... 1.

27:
Iezu Kryſtá/ będą bluznić/ kácerſtwem y odſztzepień
28:
ſtwem názywáć. A iż ia tedy niekuptzę w kośćiele ſwię
29:
tym krześćijáńſkim/ ále wołam y opowiedam/ wſzyſt=
30:
kim pokutuiącym y wierzącym/ bes żadnych pienię=
31:
dzy/ dáremne odpuſztzenie grzechow.
... 1.
...
...
Przeſto tedy nie=
32:
ieſtem żadnym odſztzepieńcem kośćiołá ſwiętego krze
śćijáńſkiego


strona: B

Liſt.
1:
śćijáńſkiego/ ále ſlugá prawdziwy iego. Niechay
2:
kxiądz Biſkup/ weyrzy ná ſwoy kościoł Rzymſki/ do
3:
ktorego ſię rozmáite odſztzepieńſtwá potáiemnie wpro
4:
wádziły: Izali máło Reguł álbo zakonow? ieden od
5:
drugieo rozny y odſztzepiony/ iuż Benedyktow zakon/
6:
Fránćiſkow/ Bárnádynow/ Dominikow/ Antoni=
7:
now/ Paulinow/ etc. Izali ſie ći wſzyſcy iedni od dru
8:
gich nie odſztzepili? iuż odzienim/ iuż paſy: iuż boty/ iuż
9:
koſzulámi/ iuż płaſztzámi/ iuż kápicámi/ iuż pátrzenim
10:
iuż mowieniem/ á krotko mowiąc/ w żadney ſie rzetzy
11:
miedzy ſobą niezgadzáią/ tylko ſię w tym zgadzáią iż
12:
iednoſtáynie Páná Bogá/ y imię iego ſwięte bluźnią
13:
á vbogimi ludzmi dla łákomſtwá kuptzą. Bo tam nie
14:
naydzieſz nic dármo bes pieniędzy. Thoć ſą tedy od=
15:
ſztzepieńcy/ y tym podobni.
16:
Wſpomina też ieſztze kxiądz Biſkup ná wielu miey=
Nowa náuká/

17:
ſcách/ iákobym ia nowey náuki vtzył: ále ſie temu nie=
18:
dziwuię/ iż moię náukę/ nową náuką názywa: Ponie
19:
wáż w iego Rzymſkim kośćiele/ nowe ieſt piſmo Pro=
20:
rockie y Apoſtolſkie/ nowy ieſt Kryſtus Syn Boży/
21:
nowa ieſt Ewánielia/ w ktorey ieſt odpuſztzenie grze=
22:
chow dáremne. Abowiem tho wſzyſtko nowa rzetz w
23:
Rzymſkim kośćiele. Iż Pan Kryſtus ſam ieſt thylko
24:
drogá do niebá: á iż wſzyſtki inſze śćieſſki prowádzą do
25:
piekłá. Iż Pan Kryſtus thylko ſam ieſt prawdá/ á
26:
wſzyſcy ludzie nieprawdá. Iż Pan Kryſtus ſam tyl=
27:
ko ieſt żywot/ á wſzyſcy ludzie ſmierć.
Ioan. 14.
Pſal. 116.
Rom.5.
Iż Pan Kry=
28:
ſtus ſam thylko ieſt g... ſwiętego krześći=
29:
iáńſkiego/ á wſzyſcy udz... a tzłonkowie iego.
30:
Iż Pan Kryſtus ſam ty ... eſt Petrá/ álbo Opoká/
...

31:
á wſzyſcy ludzie ...erni Piotrowie/ to ieſt opotzy=
32:
śći/ álbo żywe kámienie. Iż Pan Kryſtus ſam tylko
Bie...


strona: Bv

Liſt.
1:
ieſt ieden miedzy bogiem á miedzy ludzmi Iednatz. Iż
2:
Pan Kryſtus tylko ras offiárowány doſić vtzynił ná=
3:
wieki zá wſzyſtki ludzi poſwięcone.
...m. 2.
Ebr.10.
Matt. 26.
Mar. 14.
Luc. 22.
1. Cor. 11.
Iż Pan Kryſtus
4:
ná oſtátetzney wietzerzey oddał wſzyſtkiev kośćiołowi
5:
ſwiętemu/ ćiáło y krew ſwoię. A toć ieſt náuká moiá/
6:
ktorey Pan Kryſtus y Apoſtołowie iego vtzyli/ I mo
7:
wię tho s Páwłem Swiętym beſpietznie/ iż nieumiem
1. Cor. 2.

8:
nic inſzego vtzyć/ iedno Iezu Kryſtá á tego vkrzyżo=
9:
wánego: Kthorego Ian/ y Páweł ſwięty/ y inni A=
10:
poſtołowie vtzyli. A ktokolwiek tego Páná Iezu Kry
11:
ſtá vkrzyżowánego ſámego tylko nie vtzy/ ieſthći z o=
1. Ioan. 2.

12:
nych/ o ktorych Ian ſwięty nápiſał mowiąc. Iż znas
13:
wyſſli/ ále znas niebyli/ Abowiem gdyby byli znas/
14:
wżdyćby byli przy nas zoſtáli. A przeſto niechay mo=
15:
iey náuki/ nową náuką nie zowie kxiądz Biſkup/ chy=
16:
bá ieſli vniego ieſt nowy Pan Kryſthus y Ewánielia
17:
ſwięta.
18:
A iż też powieda/ ábym ia Doktory y oyce ſwięte w
19:
zgárdził: y zwytzáie dawne odrzućił/ y tu mi wielką krzi
20:
wdę tzyni.
Doktory y oy=
ce Swięte.
Abowiem nietylko/ ábym miał odrzućić/ y
21:
wzgárdzić/ oyce y Doktory ſwięte/ ále dziękuię Pánu
22:
Bogu oſobliwie zá nie: Iż Pan Bog záwżdy w kośćie
23:
le ſwiętym wzbudzał ludzi godne/ vtzone/ y ſwięte/
24:
przes ktore ratzył piſmo ſwięte wykłádáć/ y ſwiáthu
25:
wſzyſtkiemu podáwáć y obiáwiáć. Ale iż ći Doktoro=
Pſal. 15.
Rom. 3.
Gen ...

26:
wie/ álbo oycowie Swięći/ byli takieſz ludzie krew=
27:
cy/ iako y my/ y dla tego tzęſtokroć vpadáli y błądzi=
28:
li. A przeſto gdzie ſie Doktorowie/ álbo ſwięći oyco=
29:
wie zgadzáią s ſlowem Bożym/ rad tho przyimuię/ y
30:
Pánu Bogu zá ty dáry iego dziękuię/ ále gdzie ſię nie
31:
zgadzáią s ſlowem Bożym/ tedy nie tylko doktorom
32:
álbo oycom ſwiętym/ ále też y Aniołom z niebá wie
rzyć


strona: B2

Liſt.
1:
rzyć nie będę. Izali niemamy iáwnego ſwiádectwa/
Gál. ...
Lib. ...
Epiſ. ...

2:
o Cypryianie ſwiętym/ iáko był bárzo zbłądził y vpadł
3:
gdy ze wſzyſtkiey Afryki Biſkupy zebrał/ y Koncyli=
4:
um vtzynił. A pothym iáko tám bárzo z błądził około
5:
krztu ſwiętego/ káżdy może obátzyć kthory był ták po=
6:
ſtánowil. Iż gdy kto bywa od kxiędzá okrżtzon/ kto=
7:
ry kxiądz Duchá ſwiętego niema/ tego krzeſt ieſt ni=
8:
tzemny/ y ma być on tzłowiek znowu okrztzon. A tá=
Epiph. Lib. 2.
Aug. lib. de
here.

9:
kieſz y Origenes/ wielki y známięnity Dokhtor/ izali
10:
nie zbłądził gdy ſie rozumu trzymał/ gdzie thák nápi=
11:
ſał. Iż Dijabli/ zli Aniołowie/ będą tzáſu ſwego zbá
In Prohem.
lib. 3. de Try=
nitate ad Pau
linam epi. 112.

12:
wieni: Ták też y Anguſtyn ſwięty/ izali kxiąg oſobli=
13:
wych nie nápiſał/ w ktorych błędy ſwoie iáwnie wy=
14:
znał? przeto też ſam piſaniu ſwemu wierzyć nie kazał/
15:
iáko piſmu álbo ſłowu Bożemu. Prziymuię tedy Do=
16:
ktory y oyce ſwięte dokąd ſie s ſlowem Bożym zgadzá
17:
ią/ ále gdy ſie nie zgadzáią/ z ich łáſką/ y przyzwole=
18:
nim/ to wſzyſtko na ſtronę odrzucam.
19:
A co ſie theż dotytze dawnych y ſthárych zwytzá=
Zwytzáie da=
wne

20:
iow/ ieſliże ſie takieſz zwytzáie zgadzáią s ſlowem Bo=
21:
żym/ trzymam ſie ich mocnie/ ále ieſli ſą ſlowu Bo=
22:
żemu przećiwne/ y vſtáwę Boſką gwałcą/ tedy we=
23:
dług náuki tego oycá Cypryana ſtárego/ od nich iáko
24:
od powietrza vćiekam. Abowiem nie zwytzáie dawne
25:
ſą Bogiem náſzym/ ktorego tylko ſámego mamy ſlu=
26:
cháć y chwálić.
27:
Ieſztze mi też Kxiądz Biſkup przytzyta/ ábym ia
28:
tą náuką ſwoią roſthyrki y niepokoie tzynił/ niewiem
Koſi...
po...

29:
bych miał co inſzego ná then tzás kxiędzu Biſkupowi
30:
odpowiedzieć/ iedno co odpowiedział Prorok Boży
31:
Eliaż/ Krolowi Achábowi złoſliwemu. Iż nie iám
32:
iest/ ktory roſtyrki y niepokoie tzynię/ ále ty ſam. Abo=
B ijwiem ...


strona: B2v

Liſt.
1:
wiem nie ći roſtyrkow tzynią/ ktorzy prawdziwego ſlo
Rom. 113.
2. Cor. 2. 3.
Act. 7.
Luc. 2.
Matt. 22.
Mar. 12.
Rom. 13.
Matt. 5.
Luc. 6.

2:
wá Bożego vtzą/ ále ći roſthyrki y niepokoie tzynią/
3:
ktorzy ſię Bogu/ ſlowu y mocy iego ſprzećiwiáyą. I
4:
iáko ia mam niepokoie y roſthyrki tzynić/ gdy ia y zdru
5:
gą Braćią moią vtzę/ to dáwáć Bogu co ieſth Boże=
6:
go/ á to Ceſárzowi co ieſt Ceſarſkiego? Albo gdy vtzę
7:
s Páwłem Swięthym/ komu Dań themu Dań/ komu
8:
mytho/ temu mytho/ komu poććiwość/ themu poćći=
9:
wość. Albo ieſztze iáko Pan Kpyſtus powiedział. Ie=
10:
ſlić wezmą płaſztz/ day mu y ſuknią/ álbo ieſli ćię
11:
kto przymuſi ná milę/ idz ſniem dwie. A przeſtho ia
12:
żadnych roſthyrkow nietzynię. Aleć thę ſtárodawną
13:
przymowkę y potwarz/ noſzą ná ſobie wſzyſcy wierni
14:
y prawdziwi ſludzy Boży. Izali ſie też nie ták ſkárży
... 24.

15:
li kxięża żydowſcy przed Felixem/ ná Páwłá ſwięte=
16:
go tymi ſlowy? Myſmy záwżdy byli w pokoiu y rzą=
17:
dźiłeś nas w wielkiey opátrznośći/ otoſz my teras te=
18:
go mężá zárazáiącego vchwyćili/ ktory tzyni roſtyrki
19:
miedzy wſzyſtkimi żydy/ y po wſzyſtkim ſwiećie/ y ieſt
20:
wodzem ku tey ſekćie Názáráńſkiey/ ktory náſz kośćioł
21:
ſromoći. etć. Izáli ſię też nie tym obytzáiem ná Páná
22:
Iezu Kryſtá ſyná Bożego kxięża żydowſcy ſkarżyli/
23:
kiedy go przed Piłatá przywiedli/ tedy thák wielkim
Luc: 23.
Act. 6.
Matt. 10.

24:
głoſem wołáli. Poruſzył wſzyſthek lud/ potząwſzy od
25:
Galilei/ aż tu.
26:
A przeſto niedziwuię ſię temu/ iż mię
27:
też tho potyka/ co Páwłá y Páná Kryſtuſa podkáło/
28:
ktory ſwoim wiernym przepowiedział przed tym/ Iż
29:
ſlugá nie będzie zacnieyſzy/ á niſſli miſtrz iego.
30:
¶ A iż mi też przytzyta/ ábym wſzeláką zwierzchno
31:
śćią od Páná Bogá poſtánowioną gárdził/ Ieſli to
...ać.

32:
tak ieſt/ thedy bychći muſiał/ wzgárdzić ſámym Pá=
33:
nem Bogiem/ ktory ták wſzelkiey duſzy roſkazał/ przes
Páwłá


strona: B3

Liſt.
1:
Páwłá ſwiętego/ mowiąc. Wſzelka duſzá mocam z
Rom. ...
1. Pet. ...
Sap. ...

2:
wierzchnym/ niechay będzie poddaná. Abowiem nie=
3:
ieſt moc/ iedno od Páná Bogá/ á ktore ſą mocy/ od
4:
Páná Bogá ſą poſtánowione. Przeſto kto ſię ſprzeći=
5:
wi mocy/ poſthánowieniu ſię Bożemu ſprzećiwi/ á
6:
ktorzy ſie ſprzećiwiáią/ Sąd Boży ná ſobie ponioſą.
7:
Przeſto thedy nietylko żebych ſię miał ſprzećiwiáć/ z=
8:
wierzchnośći/ y ſtymi/ ktorzy mię ſlucháią/ ále ieſztze
9:
zá wſzeláką zwierzchność/ od Páná Bogá poſtháno=
10:
wioną/ vſtáwitznie ſię modlę/ ták iáko nas ſwięty Pá
11:
weł náutzył/ mowiąc. Vpominam was áby nádewſzyt
1. Tim. 2.

12:
ko były prozby/ modlitwy y dziękowánia/ zá wſzyſtki
13:
ludzi/ zá Krole/ y zá wſzyſtki ná zwierzchnośći poſtá
14:
nowione/ áby ſpokoyny y ćichy żywot wiedli/ wewſze
15:
lákiey pobożnośći y vććiwośći. A ták też to ieſt nieno=
16:
wa/ ále ſtárodawna potwarz/ kthorą też Zydowſcy
17:
kxięża wkłádáli ná Páná Iezu Kryſtá ſyná Bożego/
18:
kiedy ſię ſkárżyli nań przed Piłatem/ mowiąc: Kro=
19:
lem ſię tzyni/ ſprzećiwia ſię/ y dáni zákázuie dáwáć
Luc. 23.
Ioan. 19.

20:
Ceſárzowi? A przeſtho áni ia/ áni żadny z wiernych
21:
ſlug Bożych/ nie ſprzećiwiamy ſię zwierzchnośći/ od
Rom.13.
1. Pet. 2.
Biſkup kra=
kowſki

22:
Páná Bogá poſtánowioney/ Bo bych ſie ſprzećiwiał
23:
ſámemu Pánu Bogu. Biſkup też Krákowſki Iędrzey
24:
Zebrzydowſki/ znam ſię ktemu/ iż ieſt tzłowiek zacne=
25:
go narodu ſlácheckiego/ ná przećiwko ktoremu/ ia tu
26:
według ſwiátá/ nic nie mowię/ áni piſzę/ áni nam=
27:
nieyſzego vſztzypku nietzynię/ y owſzem/ iáko Rádę ie=
28:
go Krolewſkiey miłośći záwżdy ććić chcę/ ále mowię
29:
y piſzę iż według tey náuki/ ktorą on ná ſwiáth vka=
30:
zał/ y wypuśćił/ ſyná Bożego/ Páná moiego Iezu
31:
Kryſtá/ dla mnie vkrzyżowánego/ zeſromoćił/ zhán=
32:
bił/ y zbluznił/ nie ieſt Biſkup krześćijáńſki/ ále ieſth
B ...


strona: B3v

Liſt.
1:
Biſkup Rzymſkiego dworu/ álbo ſlugá Papieſki/ kto=
2:
ry odrzućiwſzy ná ſtronę náukę iedynego ſyná Bożego
3:
Pána Iezu Kryſtá/ y Apoſtołow iego/ nie poſwią=
4:
ca kośćiołow żywych/ náuką prawdziwą/ áni modli=
5:
twą/ áni przykłádem Apoſtolſkim/ Ale poſwiąca ko=
6:
śćioły martwe drewniane/ kámienne obrázy y zwony/
7:
w kthorych drwách/ álbo kámieniu/ y obráziech/ nie
8:
Duch ſwięty mieſſka/ ále muchy nietoperze/ y páią=
9:
cy. I mowię to beſpietznie/ iż tá náuká iego/ nie ieſt
10:
náuká ſyná Bożego żyweo/ áni náuká Apoſtolſka/ áni
11:
náuká krześćijáńſka/ ále ieſt náuká Papieſka/ á nako=
12:
niec Szátańſka/ ktora iádu y trućiny pełna. Kthorą
13:
naukę ſwoię/ átzkolwiek ią ſlowki iedwábnymi pię=
14:
knie vprządł/ y vpſtrzył: A wſzakoſz niemáſz nic inſze=
15:
go w niey/ iedno pychá papieſka/ vpor/ obłudá/ zdrá=
16:
dá/ báłwochwálſtwo/ bluznierſthwo/ nietzyſtość/
17:
ćiemność/ á ná oſtátek roſpátz/ ſmierć/ piekło/ płátz/
18:
wietzne zgriytánie żębow/ y potępienie. Przodkiem
19:
dla tego/ iż w tey náuce ſwoiey/ złupił y zewlokł/ ze
20:
wſzyſtkiey ćći y chwały/ Páná Iezu Kryſtá ſyná Bo
21:
żego/ potym iż też niepomázáną y iedyną oblubieni=
22:
cę iego/ kośćioł ſwięty Apoſtołſki/ przywiązał nie do
Luc. 17.

23:
Kryſtuſá ſyná Bożego/ áni do ſłowá iego/ ále do Rzy
24:
má mieyſcá iednego/ Papieżá Rzymſkiego/ kthorego
25:
zwierzchność nie ieſt od Páná Iezu Kryſtá Syná Bo
26:
żego poſtanowioná/ ále ieſt/ iáko ſwięty Páweł nápi=
Gal. 1.

27:
ſáł/ Anáthemá/ to ieſt/ przeklęctwo. Ieſli Papież
28:
álbo Biſkup Krakowſki/ będzie prawdziwie Páná Ie
29:
zu Kryſta ſyná Bożego chwalił/ vtzył y wyznawał/
30:
y iego ſwiątośćiámi/ ták iáko Syn Boży poſtánowił
31:
ſſáfował/ tedy go nie będę przeklęctwem názywał/ á=
32:
le mu thę poććiwoć będę tzynił/ iáko Swięty Páweł
nápiſał


strona: B4

Liſt.
1:
nápiſał. Dobrzy przełożeni ſtárſzy/ dwoiákiey poćći=
...im ...

2:
wośći ſą godni/ á zwłaſztzá kthorzy prácuią w ſlowie
3:
y w náuce Bożey/ álbo iáko ná drugim mieyſcu mowi
4:
Bądzćie poſluſzni przełożonym wáſzym/ y vkarzay=
Ebr. 13.
Act. 20.
1. Pet. 5.

5:
ćie ſię im: Boć oni o duſzach wáſzych tzuią/ iakoby li=
6:
dzbę ſnich vtzyniłi. Ale iż Papież y zá wſzyſtką ordą
7:
ſwoią/ áni prácuie w ſlowie/ áni w náuce Bożey pra=
8:
wdziwey/ áni o duſzach wiernych tzuie. I owſzem
9:
wierne ſlugi Boże mocą y gwałtem/ ná to ćiągnie y
10:
przywodzi áby ſnim weſpołek Dijabłá/ nieprzyiáćielá
11:
duſznego/ chwalili/ y iemu ſłużyli/ Syná Bożego ie=
12:
dynego bluznili/ przed báłwány klękáli/ y zánimi cho=
13:
dzili. A ták iáko ná on tzás Piotr ſwięty/ Biſkupo=
14:
wi y Kxiążęćiu Kápłáńſkiemu naywyſſſzemu odpo=
15:
wiedział/ ia też dziſia tymże obytzáiem wſzyſtkim kxią
16:
żętom Kápłáńſkim/ Papieſkim odpowiadam/ Iż mu
Act. 4.
Gal. 1.

17:
ſiemy Bogá być więcey poſluſzni/ á niſſli ludzi/ á ná
18:
koniec/ á niſſli Aniołow wſzyſtkich.
19:
A przeſto lepiey było Kxiędzu Biſkupowi Krákow
20:
ſkiemu/ áby był tę náukę ſſátáńſką/ domá zákrył/ á te=
21:
go iádu ná ſwiáth nie wypuſztzał/ y niegorſzył nam=
22:
nieyſzego: Pámiętáiąc ná ony ſlowá Syná Bożego/
23:
Biádá temu/ przes ktorego zgorſzenie prziydzie/ le=
Matt. 18.
Luc. 17.
Mar. 9.

24:
piey było iemu/ áby mu Kámień młyńſki v ſſyie v=
25:
wiązano/ y był puſztzon ná głębokość morſką/ á niſſli
26:
zgorſzył iednego z namnieyſzych. Ale iż Pan Bog ieſt
27:
prawdziwy/ niechćiał dáley ćierpieć fałſzywey náu=
28:
ki przykrytey obłudy/ przetho ią ták chćiał przed w=
29:
ſzyſtkim ſwiátem okázáć. Aby wierni y wybráni ſyno
30:
wie Boży/ thym lepiey mogli widzieć/ poznáć/ y wy=
31:
ſtrzegáć ſie Dijabłá/ kthory ſię w ániołá ſwiátłośći
32:
przemienić vmie. Ale niechać Dijabeł/ y s ſlugámi
ſwymi


strona: B4v

Liſt.
1:
ſwymi/ tzyni co chce/ y niechać piſze/ krąży/ rádzi/
Pſal. 2.
Pſal. 110.
Luc. 19.
Col. 2.

2:
y groźi iáko chce/ przed ſię Pan Kryſtus ſyn Boży/
3:
Krolem być/ y pánowáć/ miedzy nieprzyiaćioły ſwo
4:
imi muſi/ y zwyćięży ie. Prozno ſie podnoſi (ſwięty
5:
Páweł mowi) nádęty w umyſle ćiáłá ſwoiego/ y w tych
6:
rzetzach/ ktorych niewidział. Tho ieſt/ o ktorych ſlo=
7:
wá Bożego niema
8:
¶ A przeſto ſię ia thu opowiedam/ y oſwiadtzam
9:
przed Pánem Bogiem/ y Iezu Kryſtem ſynem iego
10:
miłym/ pánem náſzym/ y przed wſzyſtkimi Anioły bo=
11:
żymi/ y przed wſzyſthkim ſwiátęm. Iż ia przed ſię
12:
mocnie ſtoię przy moich pierwſzych y teráznieyſzych ár
13:
tykulech do ſkonánia mego/ ktore kxiądz Biſkup Krá
1. Cor. 1.
Eſa. 29. 33.
Abdi. 1.

14:
kowſki/ nie ſlowem Bożym/ áni dowodem Duchá s.
15:
ále wykręty ludzkimi/ mądrośćią Pogańſką/ y dowo
16:
dem Duchá nietzyſtego/ háńbi y ſromoći/ y názywa ie
17:
obłędliwymi. Abowiem ty Artykuły/ nie ſą moie w
18:
łaſne/ ále ſą onego/ przed ktorym drzy ziemiá y niebo.
19:
I ktorzy kolwiek ſą náprzećiwko tym Artykułom/ ſą
20:
ieſztze w kroleſtwie Dijabelſkim/ od Anthykryſtá ſyná
21:
zátrátzonego/ związáni/ vwikłáni/ y zwiedzieni od nie
22:
go. Ktorym rátz Pánie Boże náwieki Błogoſláwio=
2. Tim 2.

23:
ny otworzyć vſzy/ y otzy/ áby kiedy vſlyſzeli ſyná twe=
24:
go miłego Páná Iezu Kryſtá/ y otzy ſwe otworzyli/
25:
á przeſtáli złorzetzyć prawdzie twoiey. Vznawſzy ſię
26:
być báłwochwáłcámi y grzeſznymi. Amen.
27:
¶ Thobie też Pánie/ á Pánie moy/ ty kxiąſſki moie
28:
offiáruię y przypiſuię/ ábyś wiedział/ dla iakiey ćie
29:
náuki Biſkup Krákowſki pozywał/ y przeſladował
30:
iżeś ſnim tych ſmrodliwych vſtaw ludzkich/ ćiemno
31:
ści wietznych y bluznierſtw niezlitzonych chwalić nie
32:
chciáł. Wolałeś chwálić/ ſámego Páná Iezu Kry
ſtá


strona: C

Liſt.
1:
ſtá/ zbáwićielá y odkupićielá twoiego/ dla ćiebie v=
Gal. ...
Eſa. 53.
2. Teſsa. 2.
Dan. 11.

2:
krzyżowánego: á niſſli chwálić/ pychę Anthykryſtá
3:
Rzymſkiego/ náukę fáłſzywą/ y zmyſlony krzyſz iego.
4:
Abowiem pámiętałeś ná tho/ iżeś nalaſl bes wſzelá=
5:
kiey godnośći/ pracey/ y zaſlug twoich/ s ſſtzerey łáſki
Matt. 13.
Ephe. 2.
Rom. 3.
Matt. 11.

6:
Bożey/ on ſkarb ſkryty/ y koſſtowny/ ktory Pan Bog
7:
zákrył od mądrych/ y roſtropnych tego ſwiátá/ á ob=
8:
iáwił to málutzkim. Pámiętałeś ieſztze/ iż ieſt rzetz
9:
dáleko podleyſza/ vtráćić tę łáſkę dotześną v ludzi te
Matt. 16.
Luc. 9.
Mar. 9.

10:
go ſwiátá nazacnieyſzych/ namoznieyſzych/ y na mędr
11:
ſzych/ á niſſli vtráćić łáſkę y on ſkarb wietzny/ v Bo=
12:
gá y oycá páná náſzego Iezu Kryſtá. Pámiętałeś ieſz
13:
tze y ná to/ co Pan Kryſtus powiedział/ wſzyſthkim
14:
ſwoim wiernym zwolennikom. Iż ktho miłuie duſzę
Ioan. 12.
Matt. 10.
Matt. 16.

15:
ſwoię vtráći ią/ á kto ma wnienawiśći duſzę ſwoię ná
16:
thym ſwiećie/ ku żywotowi wietznemu ſtrzeże iey.
17:
Stych ia tedy przytzyn thy kxięgi moie/ thobie pánie
18:
moy poſyłam/ abyć ie przetzetł y obatzyłeś/ iáko y kie=
19:
dy ſię Antykryſt/ ná przećiwko Bogu żywemu pod=
20:
wyſſſzył/ iáko y kiedy náukę Páná Iezu Kryſtá/ z fáł
21:
ſzował/ ſprzewrácał/ y podeptał/ iáko krzyżow obłu=
22:
dnych/ zmyſlonych/ y fáłſzywych/ do kośćiołá krze=
23:
śćijáńſkiego náprowádził. A gdy tho przetzytaſz y o=
24:
batzyſz/ ábyś Pánu Bogu vſtáwitznie dziękował/ iż
25:
ćię ſtego Bábilonu/ y ſtey Sodomy y gomorry/ ręką
Apoca. 18.
Gen. 19.
Io. 3.

26:
ſwoią mocną wyprowádził. I dał ći poznáć/ nie tyl
27:
ko Páná Iezu Kryſtá Syná ſwego/ ále też y Antykry
28:
ſtá Rzymſkiego/ ze wſzyſtkim natzynim iego. I przy=
29:
wiodł ćie do kośćiołá ſwego ſwiętego/ gdzie ieſt ſlo=
30:
wo iego prawdziwe/ pokoy/ y weſele W kthorym
31:
ſlowie/ niechayćię ten pan/ co dáley tho więcey/ o=
Io. 14.
Rom. 5.
Luc. 2.

32:
ſwieca twarzą ſwoią ſwietą/ y vmocnia/ ábyś zwy=
Cćięż


strona: Cv

Przedmowá.
1:
ćiężył wſzyſtki pokuſy ſſátáńſkie/ y brany piekielne.
2:
I vſlyſſałeś od Páná glos on miły/ miey go wdzięk
Matt. 25.
Luc. 19.

3:
ſlugo dobry y wierny/ nád máłem byłeś wierny/ nád
4:
wielą ćię poſtánowię. Wnidz ná weſele
5:
Páná twego. Amen.
6:
Do wſzelkiego brátá
7:
krześćijáńskiego Przedmowá. Mar
8:
ćiná Krowickiego.
9:
N
Apiſałem tu obronę ſtárodaw=
10:
ney a krześćijáńskiey wiáry/ ná prze
11:
ćiwko Papieżowi Rzymſkiemu/ y Biſkupo
12:
wi Krakowſkiemu. Przeſto Bráćie moy miły/ gdy bę
13:
dzieſz tzytał/ tę obronę moię: Proſzę ćię dla Páná Bo
14:
gá/ y Syná iego miłego Páná Iezu Kryſthá/ przed
15:
ktorym/ ia y ty/ w krothkim tzáſie muſiſz ſthánąć/ y
16:
ſkożdego ſlowá proznego prozbę vtzynić/ ábyś ſię nie
17:
gorſzył ſtego: Iż ia vbogi y zgárdzony od ſwiátá ſlu=
18:
gá Boży/ odłożywſzy ná ſtronę wſzyſtki ſſatáńſkie zá=
19:
ſtrzały/ y iego grozby/ przykrymi y niezwytzáynymi/
20:
ſlowy zowę Papieżá Rzymſkiego prawdziwym Anty= kryſtem


strona: C2

Przedmowá.
1:
kryſtem/ o kthorym zdawná Prorocy y Apoſthołowie
2:
ſwięći prorokowáli y piſáli: á Biſkupá Krakowſkie=
Dan. 7. et 11.
Zach. 11.
1. Io. 2. 4.
2. Teſ. 2.

3:
go/ ſługą iego właſnym. Atzkolwiekći Papież tego
4:
w práwie ſwym właſnym y niepobożnym zákazał/ áby
5:
żadny tzłowiek náprzećiwko práłatom kośćiołá Rzym
Diſtin. 40.
cau. 6. Papa.

6:
ſkiego nie piſał/ y káráć ich nieſmiał/ by też y wſzyſtki
7:
ludzi do piekłá zá ſobą wiedli: A wſzákoſz iż Duch
8:
ſwięty żadnego bráku miedzy ludzkimi oſobámi nie tzy=
Eſa. 42.
Act. 10.
Rom. 2.

9:
ni/ y żadnemu ſtanowi ludzkiemu nie folguie/ ále w=
10:
ſzyſtkę płeć/ ziemią/ y ſtánem zowie/ y wſzyſtek ſwiát
Iere. 22.
Iſa. 40.
Io. 16.

11:
z grzechu iednoſtáynie karze. Dla tegom ſię tedy/ tu
12:
w tym piſániu/ ná żadne ludzi tego ſwiátá nie oglą=
Exod. 20.
Pſal. 51.
Dan. 9.

13:
dał/ iednom tylko ná ſámego pána Bogá/ y iego ſwię
14:
te ſlowo pátrzał/ y pámiętał. Aby thylko ſam Pan
1. Cor. 3.
Matt. 5.

15:
Bog/ chwalę y ſpráwiedliwość otrzymał/ á wſzelki
16:
tzłowiek przed niem poſromocenie miał. I rozumiem
17:
dobrze temu/ iż ludzie mądrzy tego ſwiátá/ y ći ktorzy
18:
Páná Bogá nie znáią/ będą náprzećiwko mnie ſſem=
19:
ráć/ y wſzyſtko złe ná przećiwko mnie mowić: iżem ſie
20:
kiedy ſmiał o tákowe v ſwiátá wielkie oſoby pokuſić/ y
21:
ták będą naprzećiwko mnie mowić. Niemiał był ták
22:
oſtrze/ y ſurowie piſać. Ale ſię temu nie będę dziwo=
23:
wał/ gdyż nie kożdy tzłowiek zna/ iakowy ieſt rozdział
24:
miedzy Bogiem/ á miedzy Dijábłem/ miedzy ſlowem
25:
Bożym/ á miedzy ſlowem ludzkim/ miedzy prawdą/ á
26:
miedzy mátáctwem/ miedzy ſrogośćią Boſką/ á miedzy
27:
ſrogośćią ludzką/ á zwłaſztzá iż Duch S: powiedział.
28:
Iż ludzie będą mieć prawdę wnienawiśći / á kłám=
2. Teſ. 2.
Dan. 7.

29:
ſthwu będą woleli wierzyć więcey/ á niſſli prawdzie
30:
Bożey. Przeſto thu tedy pytam tych mądrych tego
31:
ſwiátá/ aby mi odpowiedzieli/ y ná iakie oſoby proro=
C ijcy świę=


strona: C2v

Przedmowá.
1:
cy ſwięći nawięcey nárzekáli y wołáli/ izáli nie nawię
... 1. 5.
... Reg. 18.
Matt. 23.
Luc. 11.
Io. 8.

2:
cey/ ná wielkie pány? ná wielkie oſoby/ przełożone/
3:
y krole? Niechay theż weyrzą ná Páná Iezu Kryſtá
4:
w Ewánieliey ſwiętey/ y niechay obatzą/ iákie oſoby
5:
nawięcey treſtał y karał? Konietznie nie ták bárzo lu
6:
dzi poſpolite/ iáko Biſkupy/ dokthory/ y Fáryzeuſze
7:
naprzednieyſze. A chceſz wiedzieć dla tzego? powiem.
8:
Iż ná tych wiśi álbo podnieſienie/ álbo oſtatetzny v=
9:
pad wſzego dobrá. Ale by też dobrze ták nie było/ py
10:
tam ćię/ powiedz mi? Ieſli należy ná wiernego ſlugę
11:
Bożego/ prawdę przed Bogiem y ludzmi mowić? tzy
12:
li należy pochlebiáć? á zwłaſztzá gdyż Pan Kryſthus
13:
mowi. Niechay ſlowo waſze będzie/ ieſt/ ieſt/ nie/ nie.
Matt. 5.

14:
I iako ma wierny ſlugá Boży/ názwáć złodzieiá/ ie=
15:
dno złodzieiem? iako łotrá/ iedno łotrem? iako cudzo=
16:
łozniká/ iedno cudzołoznikiem? iáko báłwochwálcę/ ie
17:
dno báłwochwálcą? iáko pijánicę/ iedno pijánicą?
18:
Aleſmy iuż tákowego wieku dotzekáli/ kthorego ludzie
Eſa. 1.
Dent. 32.
Matt. 17.
Nuc. 9.
Pſal. 94.
Iere. 5. 51.
Zach. 11.
Matt. 23.
Matt. 12.
Gen. 49.
Ezech. 22.
Matt. 7.
Pro. 28.
Cren. 3.
Dan. 7.
Ezech. 13. 22.
Luc. 13.
Pſal. 22. 35.
... 3.
... 35.

19:
ná ſwiećie bárzo z chytrzeli/ y ná koniec ſię ſwym ro=
20:
zumem/ nád wſzyſtki proroki/ nád Syna Bożeo/ y nád
21:
Apoſtoły ſwięte wynieſli. Abowiem prorocy/ ſyn bo=
22:
ży/ y Apoſtołowie ſwięći/ po proſtu do wſzyſtkich nie
23:
pobożnych y przewrotnych ludzi wielkiego ſtanu mo=
24:
wili/ y ták wołáli ná nie. Iżeśćie grzeſzni/ iżeśćie
25:
rodzay złoſliwy y przewrotny/ lud ſſalony/ bękár=
26:
ći/ wilcy/ niedzwiedzie/ liſſki/ lwi drapieżni/ y ry=
27:
tzący ſmokowie/ pśi niemi/ pſi nienáſyceni/ wieprzo=
28:
wie dzicy/ wołowie y bykowie tłuśći/ nieprzyiaćiele
29:
Boży/ ſwiátkowie złoſliwi/ ſſaleni/ mężowie nápeł=
30:
nieni krwie/ rádá złoſliwa/ ſtolicá zárazliwa. A pan
31:
Kryſtus iáko ie zowie y Apoſtołowie iego ſluchay? Zło
dzieie/


strona: C3

Przedmowá.
1:
dzieie/ łotrowie/ ſlupy y groby pobieláne/ narod zmi
Eſa. ...
Phil. ...
Pſal. 80. ...
Act. 13.
Pſal. 27. 35.
Oſeae. 9.
Pſal. 55. et 1.
Ioan. 10. 8.
Matt. 23. 3.
Luc. 9. et 11.
Act. 13.
Phil. 3.
Pſal. 54. 42.
Matt. 24.
Eſa. 16. 56.
2. Tes. 2.
Iere. 2.
Apoc. 16. 19.
Act. 12.
Phil. 2.

2:
iowy álbo iáſztzorcy/ ſynowie wſzelkiey przewrotno=
3:
śći/ ſynowie Dijabelſcy/ nieprzyiaćiele wſzelkiey ſprá=
4:
wiedliwośći/ wywrácáiący drogi páńſkie dobre/ nie=
5:
przyiaćiele krzyżá páná Kryſtuſowego/ Bożnicá Di=
6:
iabelſka/ mężoboyce/ narod z oycá Dijabłá/ ſlepi wo
7:
dzowie/ drzewo niepożytetzne/ robotnicy chytrzy/ to=
8:
wárzyſze złodzieiow/ Doktorowie Dijabelſcy/ Proro=
9:
kowie fáłſzywi/ ktorych brzuch Bogiem ieſt/ á chwałá
10:
ich w poſromoceniu/ ktorzy ziemſkie rzetzy rozumieią/
11:
zdrayce vbogich ſiroth/ y wdow. I inſzych ſrogich/
12:
y rozmáitych przezwiſk bárzo wiele wpiſmie ſwiętym/
13:
ktore ia opuſztzam. Ieſliżeć ſię ieſztze tákowe ſlowá
14:
przykre y ſurowe niepodobáią/ mowże tedy ná przeći=
15:
wko Duchowi ſwiętemu/ ieſli ſmieſz? Ale rzetzeſz/ pro
16:
rokom ſwiętym/ ſynowi Bożemu/ Pánu Kryſtuſowi/
17:
y Apoſtołom iego/ wolno było thák ſurowie y ſrodze
18:
mowić/ y piſáć na przećiwko tákowym ludziom/ ále
19:
nam nie przyſtoi thákowymi ſlowy obrázliwymi/ mo=
20:
wić/ y piſać/ więcey byſmy ich ták zbudowáli/ kiedy
21:
byſmy pięknymi ſlowy mowili/ álbo piſáli. Przod=
22:
kiem pytam ćię/ ieſliże prorocy y Apoſtołowie ſwięći/
23:
ludzmi byli/ tzyli nie ludzmi? kiedy to mowili/ y piſá=
24:
li? A także y Kryſtus/ izali ſam ſiebie nie vniżył/ wzią
25:
wſzy ná ſię poſtáwę ludzką/ gdy thy ſlowá/ pyſznym
26:
Biſkupom y nádętym Fáryzeuſzom mowił? Atzkolwiek
27:
ći on był prawdziwym Bogiem y tzłowiekiem/ á wſzá
28:
koſz do nich/ nie mowił iáko w poſtáći boſkiey/ ále iáko
29:
w tzłowietzey. Bo by byli wiedzieli/ iáko mowi ſwię=
30:
ty Páweł/ nigdyby byli páná chwały wietzney nie v=
1. Cor. 2.

31:
krzyżowáli. A takieſz y Apoſtołowie ſwięći/ izali nie
C iijludzie


strona: C3v

Przedmowá.
1:
ludzie vbodzy y zgárdzeni byli/ iáko to ſámi o ſobie wy
2:
znáwáli/ á wzdy przed ſie ták ſmiele/ y ſurowie mowi
3:
li y piſáli. A przeſto niechceſſli ſſemráć na przećiw
4:
ko Duchowi ſwiętemu: Vmieyże rozdział vtzynić/ mie
5:
dzy dobrym/ ſwiętym/ nápominánim/ treſtánim/ y łá
6:
iánim: A miedzy złym/ grzeſznym/ y Dijabelſkim ná=
7:
pominánim/ treſthánim/ y łáiánim. Abowiem dobre
8:
tho ieſt nápominánie/ treſtánie/ y łáiánie/ ktore po=
9:
chodzi z vſt Bożych/ przes ſlugi wierne ſlowá iego/ z
10:
duchá prawdy/ y dzieie ſię ku temu końcowi/ áby grze
11:
ſzni ludzie/ iedni powſtáwáli ku pokućie/ á drudzy v=
12:
padáli ná wietzne zátrácenie. Abowiem Pan Kry=
13:
ſtus/ iednym położon ieſt ku powſtániu/ á drugim ku
Luc. 2.

14:
vpáśći/ y ná znák/ ná przećiwko ktoremu miano mo=
15:
wić. O tákowym nápominániu/ treſtániu y łáiániu
16:
ſwięty Páweł ták nápiſał. Iż wſzelkie piſmo od Pá=
2. Tim. 3.

17:
ná Bogá nádchnione/ ieſt pożytetzne ku náuce/ ku tre
18:
ſtániu/ ku nápráwieniu/ y zbudowániu: A máło niżey
19:
mowi. Przepowieday ſlowo/ nieuſtaway/ tzaſli/ nie
2. Tim. 4

20:
tzáſli/ karz/ łay/ nápominay/ we wſzelkiey ſkromnoś=
21:
ći y w náuce. A przeſto ná tákowe nápominánie/ tre
22:
ſtánie/ y łáiánie/ kto ſię gniewa/ ná Bogá ſię gniewa
23:
ábowiem kto z Bogá ieſt/ ſlowá Bożeo ſlucha/ przed
24:
ktorym Bogiem/ y ſlowem iego ſwiętym/ wſzyſtko nie
Ioan. 8.

25:
bo y ziemia ſię trzęſie/ lęka/ y ſámemu ſię Pánu Bo=
26:
gu y ſlowu iego poddawa.
27:
¶ Ieſt záſię drugie nápominánie/ treſtanie/ y łáiá
28:
nie Dijabelſkie/ gdy Duch nietzyſty ieſt w vśćiech fáł
29:
ſzywych prorokow/ náprzećiwko Pánu Bogu/ y ie=
30:
go ſlowu ſwiętemu/ dla zwiedzienia/ y okłámánia lu=
31:
dzi proſtych. Tho ieſt gdy prorocy fálſzywi/ przekli
náią


strona: C4

Przedmowá.
1:
náią/ háńbią y ſromocą wierne/ y mowią grzeſznym/
Iere. 6.
Iere. 8.
Ezech. 13.
1. Teſ 5.

2:
y nie pokutuiącym ludziom pokoy/ pokoy/ á pokoiu nie=
3:
máſz. A záſię pokutuiącym/ y wiernym mowią/ nie
4:
pokoy/ niepokoy/ á ono ieſt pokoy. Albo theż gdy ko=
5:
śćioł Dijabelſki y Anthykryſtá Rzymſkiego/ prorocy
6:
fáłſzywi nażywáią/ kośćiołem ſwięthym krześćijáń=
7:
ſkim/ á kośćioł ſwięty Apoſtolſki y krześćijáńſki/ kośćio
8:
łem przezywáią Dijabelſkim. Przeſto kthoſz kolwiek
9:
ſię przećiw thákowym fáłſzywym/ prorokom ſprzeći=
10:
wia y záſtáwia/ tákowy ſię ſprzećiwia y záſtháwia z
11:
bogiem/ ná pkzećiwko Dijabłu/ y ſluży ſámemu Pánu
12:
Bogu. A ták obatz pierwey dobrze/ co maſz gánić/
13:
álbo co maſz chwalić/ ábyś Duchá ſwiętego nie gá=
14:
nił/ y nie ſromoćił á Duchá złego nie chwalił: Boć
15:
Duch zły/ ma doſić ludzi w obłudnośći pokornych/
16:
miltzących. tzudnie mowiących/ tzyſthych/ poſztzą=
17:
cych/ y ludzi ku wſzelkiemu nabożeńſtwu podobnych/
18:
iáko ſwięty Kryzoſtom powieda/ iedno tylko ludzi mi
19:
łuiących Páná Bogá/ ſlowo iego prawdziwe/ y bli=
20:
znych ſwoich niema. I dla tego Ian ſwięty nápi=
1. Ioan. 4.

21:
ſał/ mowiąc. Rozeznawayćie Duchy/ ieſli ſą z Bogá
22:
á nie kożdemu Duchowi wierzćie/ aż by był z Bogá.
23:
A ten Duch ieſt z Bogá/ kthory ma po ſobie proroki y
24:
Apoſtoły ſwięte/ piſmo ſſtzere/ nie pomázáne/ y niená
25:
ruſzone. Ten záſię Duch ieſt z Dijábłá/ ktory mowi/
26:
álbo piſze/ nie według Prorokow/ álbo Apoſtołow
27:
ſwiętych/ ále przywodzi piſmo/ ludzką mądrośćią
28:
wynicowáne/ náruſzone/ y nietzyſthe. Iako Biſkup
29:
Krakowſki ludzką mądrośćią wynicował piſmo ſwię
30:
te w ſwoiey odpowiedzi ſmrodliwey y nietzyſtey. Ták
31:
ieſth chytry Dijabeł/ y Antykryſth ſlugá iego Papież
Rzymſki


strona: C4v

Przedmowá.
1:
Rzymſki y s ſwoią wſzyſtką ordą/ że też vmie przywo
Mat. 4.

2:
dzić piſmo/ ku ſwey rzetzy y zátráceniu/ ále takowe pi=
3:
ſmo/ ktore ieſt okęſzone/ náruſzone/ y nietzyſte. A pan
4:
Bog do wiernych y wybránych ſwoich/ mowi ták.
Eſa. 52.
2. Cor. 6.

5:
Nietzyſtego ſię niedotykayćie/ á ia was przyimę/ y bę
6:
dę wam miáſto oycá/ á wy mi będziećie miáſto ſynow
7:
y corek/ mowi Pan Bog wſzechmogący. Przeſtoſz te=
8:
dy/ gdy będzieſz tzytał thę obronę moię/ niegorſz ſię/
9:
pomni ná tho/ żeć Ewánielia ſwięta/ powiedaná być
10:
niemoże/ bes karánia/ iáko Pan Kryſtus powiedział
11:
Gdy przyidzie Duch poćieſzyćiel/ będzie karał ſwiáth
Ioan. 16.

12:
zgrzechu/ zły by tho pies był/ gdy widzi á ono páná
13:
ſſárpáią/ á on by miltzał. Dla tego tedy Duch ſwię
14:
ty karze/ áby vzdrowił/ dla tego ſſtzypie áby wytzy=
15:
śćił/ dla tego łáie/ áby zbáwił/ dla tego zábija/ áby
16:
ożywił. Ktho inátzey vtzy/ nie Ewánieliey vtzy/ ále
17:
wymyſlow ſſatańſkich z głowy ſwoiey. Przeſtho też
18:
ſwięty Páweł mowi. Grzeſzące karz przed wſzyſt=
1. Tim. 5.
Tit. 1.

19:
kiemi. A ná drugim mieyſcu/ karz ie ſrodze/ po=
20:
trzebá powieda/ proznomowcam záw=
21:
rzeć vſtá. A ſtym ćię iuż Pánu
22:
Bogu porutzam/ ktoreo proś
23:
ábyć dał Duchá rozezna=
24:
wáiącego/ Amen.
25:
grafika

strona: D1

1:
❦
O
Broná Náuki
2:
prawdziwey/ y Wiáry ſtárádawney
3:
Krześćijáńskiey/ ktorey vcżyli Pro=
4:
rocy Kryſtus Syn Boży/ y Apoſtołowie ſwię
5:
ći. Naprzećiwko náuce fáłſzywey/ y wierze no
6:
wey/ ktorey vtzy w kośćielech ſwoich Pa
7:
pieſz Rzymſki/ á ktorey odpowiedzią
8:
ſwoią broni Jędrzey Biſkup
9:
Krákowſki.
10:
Nápiſána przez Márćiná Krowickiego/ ſługę
11:
kośćioła Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowánego.
12:
I
Eſliśćie wy przyiaćie=
13:
le Boży/ Páſterze/ y ſzafárze táie
Pſal. 90. 110.
Ieſa. 66.
Mich. 5.
Phil. 5.
Ebr. 10.
Ioan. 15.

14:
mnic Bożych prawdziwi/ thedy
15:
bychći ia zle nápiſał/ iżem was nie
16:
przyiaćielmi bożymi názwáł. Mo
17:
glibyśćie náprzećiwko mnie ſlu=
18:
ſznie mowić/ wołáć/ vtzyć y piſać/
19:
iżem tho vtzynił/ nie zmiłośći krześćijáńſkiey/ ále iáko
20:
wy piſzećie/ s pychy tzártowſkiey/ á zwłaſztzá ieſlibych
21:
tego s piſmá S: y z wáſzych właſnych kxiąg/ vkázáć
22:
y dowieść niemogł: Ale ieſli vkażę/ y dowiodę/ tzemuſz
23:
mi tedy maćie zázłe mieć? tzemuſz mi tzártowſką pychę
24:
máćie przytzytáć? Cżemuſz mię teſz maćie Synem Dija
Dbelſkim


strona: Dv

Obroná náuki prawdziwey.
1:
belſkim názywáć. Ieſli tym chcećie náukę ſwoię fáłſzy=
Matt. 7.
3. Tim. 4.

2:
wą/ y vſtawy Dyabelſkie zákryć/ nie dobrze tzynićie.
3:
Izaliby wam niewięcey przyſtáło (poniewaſz nam
4:
Bog thych dniow oſthátetznych/ ſlowo ſwoie Swię=
5:
te obiawil) ábyśćie ſie vpámiętáli/ pokutowáli/ y ſwo
6:
ich záſtárzáłych błędów poniecháli. A nakoniec Páná
7:
Bogá proſili/ áby wam then grzech odpuśćić ratzył/
8:
iżeśćie przes tak długi tzás/ lud krwią páná Iezu Kry
9:
ſtá od grzechow otzyśćiony zwodzili/ y ná wietzne po=
10:
tępienie poſiłáli? Mielibyśćie ſluſznie ná on dzień páń
11:
ſki oſtátetzny y ſrogi pámiętáć: Iż ieſt ſtráſſliwa rzetz
Ebr: 10.

12:
w ręce Bogá żywego wpáść.
13:
I coſz mniemaćie/ áby ták iako wy ſpićie/ Pan Bog
Pſal. 121.

14:
takieſz ſpał? á tu ſrogimi otzymá ná nieprzyiaćioły ſwo
15:
ie niepátrzał/ Widzi to wſzyſtko Pan Bog iako wy pi
16:
ſmo Swięte dla pychy/ dla ćći tego ſwiátá/ dla brzu
17:
chá/ y roſkoſzy ſwoiey wywrácaćie/ nicuiećie/ y lu=
18:
dziom proſtym fáłſzywymi wykłády otzy záſlaniaćie. A
19:
by was ludzie/ w tym owtzym odzieniu/ wilkow drá=
Matt. 7.
Luc. 6.

20:
pieżnych poznáć niemogli. I zá tho maćie/ áby nátho
21:
Pan Bog z niebá niepátrzył/ y nieprzyiaćioł ſwoich
22:
prętko niepotráćił/ iako otym Prorok ſwięty nápiſał
23:
mowiąc. Nieprzyiaćiele Pańſcy iáko rychło będą pod
24:
wyſzeni y podnieſieni we ćći/ iáko dym vſtáną: ábowiem
Pſal. 37.
Pſal. 7.
Pſal. 64.
Apocal. 19.

25:
widzi Pan B. wſzyſtki rzetzy y ieſt ſprawiedliwy ſędzia
26:
ktory iuſz mietz ſwoy s pochew wyrwał/ y łuk ſwoy wy
27:
ćiągnął/ áby przećiwniki ſwoie ſtrzałami prętkimi/ y
28:
ſmiertelnymi poſtrzelał.
29:
Wſzakże ieſliśćie przyiaćiele Boży/ to ieſt/ wierni
30:
y prawdziwi páſterze/ y ſzafárże/ tedy ſię tego wſzyt=
31:
kiego możećie niebać: Abowiem wiernym prawdzi=
wym


strona: D2

y wiáry ſtárádawney krześćijáńskiey.Liſt. 2
1:
wym páſterzom/ y przyiaćiołom ſwoim/ Pan Kryſtus
2:
ták powiedział. Iż wy kthorzyśćie wytrwáli w poku=
3:
ſach moich/ będziećie ieść y pić ná ſtole moim/ w krole
Luc. 22.

4:
ſtwie moim/ ná ſtolcách ſądząc dwánáśćie pokolenia
5:
Izráhelſkiego.
6:
A ſkądże tedy chcemy rozeznáć/ ktorzy ſą przyiaćie=
7:
le albo nieprzyiáćiele Boży? Muſićie to ſámi wyznáć
8:
iż ſie nam w tey mierze niegodzi kędy inędy vćiekáć/ ie=
9:
dno do piſmá Swiętego? A poſlucháć páná Iezu Kry
10:
ſtá Syná Bożego/ kthory tak mowi. Wy przyiaćiele
11:
moi ieſteśćie/ ieſli będziećie tzynić cokolwiek ia wam
Io. 158

12:
roſkazuię. Dáley was niepowiedam być ſlugámi/ ále
13:
was powiedam być przyiaćielmi: Bo wſzyſtki rzetzy/
14:
ktorem ſlyſzał od Oycá moiego/ obiáwiłem wam.
15:
Kiedyby w wás byłá namnieyſza iſkierká boiazni Bo
16:
żey/ thedybymi niepotrzebá więcey Piſáć/ y vkázowáć
17:
wam/ ieſliśćie wy ſą przyiaćiele álbo nieprzyiaćiele
18:
Boży. Abowiem ſtych ſlow Páná Iezu Kryſtá Syná
19:
Bożego/ ſnádniebyśćie ſie mogli ſámi/ przed Pánem
20:
Bogiem/ Anioły iego/ y wſzyſtkim ſwiátem oſędzić/ i=
21:
żeśćie wy ſą nieprzyiaćiele Boży/ poniewaſz tego nie=
22:
tzynićie/ co wam Pan Kryſtus roſkazał: A to zaſie tzy
23:
nićie/ cokolwiek wám Papieſz Antykryſt Rzymſki ro=
24:
ſkazał y vſtáwił/ przećiw Kryſtuſowi.
25:
A iżebyśćie to tym lepiey y iáſniey obatzyć y wyrozu=
26:
mieć mogli/ tedy ty kxięgi moie ná trzy tzęśći tylko ro=
27:
zdzielę/ odpowiedáiąc kxiędzu Biſkupowi Krákow=
28:
ſkiemu/ ná fáłſzywą náukę y bluznierſtwá iego. W pier
1.

29:
wſzey tzęśći vkażę/ pokorę Páná Kryſtuſowę y zwolen
30:
nikow ieo/ y pokorę Pápieżá Rzymſkiego y was wſzyſt
31:
kich ſlug ieo. W drugiey tzęśći vkażę náukę páná Kry
2.
D ijſtuſowę


strona: D2v

Obroná náuki prawdziwey.
1:
ſtuſowę y zwolennikow iego/ y náukę Papieża Rzym=
2:
ſkiego/ y was wſzyſthkich ſlug iego. W trzećiey tzęśći
3.

3:
vkażę krzyſz Páná Kryſtuſow y zwolennikow iego/ y
4:
krzyſz Papieżá Rzymſkiego y was wſzyſtkich ſlug iego.
5:
A ſtąd będzie mogł káżdy wierny y wybrany boży was
6:
poznáć/ y práwie was ręką námácáć: Ieſliśćie wy ſą
7:
przyiáćiele álbo nieprzyiaćiele Boży/ ieſli wierni pá=
Matt. 7.
Ioan. 10.
Eezch. 22.
Act. 20.

8:
ſterze/ y ſzáfárze/ álbo ieſli wilcy drapieżni y naiemni=
9:
cy/ y ludu Bożego zwodzićiele.
10:
Tylko ćiebie Pánie Boże wſzechmogący/ y Oytze Pá:
11:
náſzeo Iezu Kryſta/ ktoryś ieſt Oćiec miłoſierdzia/ y
2. Cor. 1.

12:
Bog wſzelákiey poćiechy y prawdy/ pokornie proſzę/
13:
ábyśmię Duchem twoim ſwiętym obdárowáć/ y oſwie
14:
ćić ratzył/ y ięzyk moy nápráwił/ rządził/ y vtwierdził.
15:
Abym ia tu temu złemu ſwiátu nic gwoli niemowił/
16:
niepiſáł y niefolgował/ iedno tylko twego Syná miłe=
17:
go Páná Iezu Kryſtá/ zbáwićielá y odkupićielá moie
18:
go dla mnie vkrzyżowánego wyſlawiał/ ćći/ chwáły y
19:
kroleſtwá iego bronił/ á pohańbił y poſromoćił/ Anty
20:
kryſthá y krołeſtwo iego Amen. Ale podzmy do pier=
21:
wſzey tzęśći.
22:
O Pokorze Páná
23:
Kryſtuſowey y zwolennikow iego.
24:
I
áko ſie Pan Kryſtus ſyn Bo
25:
ży vkorzył/ y vniżył/ niepotrzebá wiele otym
26:
piſáć: Abowiem rad y nierad to muſiſz wy=
znáć


strona: D3

y wiáry ſtarádawney krześćijáńskiey.Liſt. 3.
1:
znáć/ iż Pán Kryſtus tu ná ten ſwiát przyſzedł od Oy
2:
cá ſwego nie dla tego/ áby tu pánował/ krolowáł/ y ro
Ioan. 18.

3:
ſkazował/ iáko pánuią tego ſwiatá Krolowie Ceſárze
4:
y Pánowie: Ale áby ſię vkorzył/ vniżył/ y ludziom ſlu=
Phil. 2.
Matt. 9.
Luc. 4. 7.
Eſa. 42. 61.
Marc. 1.
Marc. 10.

5:
żył/ wzgárdzonym/ grzeſznym/ vbogim/ chromym/ ſle=
6:
pym/ gluchym niemym/ opuchłym/ niedołężnym trędo
7:
watym/ opętánym: Ták iáko to ſam otym ná kielká miey
8:
ſcách powiedzieć ratzył/ tymi ſlowy. Nieprzyſzedłem
9:
ná ſwiat/ áby mi ſlużono/ ále ábym ia ſlużył: A nádru=
Luc. 22.

10:
gim mieyſcu. Iamći ieſt miedzy wámi/ iáko ten kthory
11:
ſlużę:
12:
Iáko thedy Pan Kryſtus ſam ſie vkorzył/ vniżył/ y
13:
ludziom ſlużył/ ták teſz ſwoim zwolennikom vkorzyć ſie
14:
vniżyć/ y ſlużyć roſkazał: Przeto teſz/ kiedy chćieli/ we
15:
dług Pánow/ y Krolow thego ſwiáthá pánowáć/ y
16:
ſwárzyli ſię o przełożeńſtwá/ thák im Pán Kryſthus
17:
Syn Boży powiedział. Ktory chce być pierwſzy mie=
Marc. 9. 10.
Matt. 18. 20.
Luc. 9. 22.

18:
dzy wámi/ ten niechay będzie napoſlednieyſzy y wſzyſt
19:
kich ſlugá. Krolowie niechay pánuią nád ludem/ á=
20:
le wy nieták. Swięty Páweł teſz náutzył wſzyſtki Ko=
21:
rynthtzyki/ iákoby mieli rozumieć o Apoſtholech mo=
22:
wiąc. Ták niechay rozumie o nas tzłowiek/ iáko o ſlu
23:
gách Kryſthuſowych y ſzáfárzach táiemnic Bożych.
24:
A na drugim mieyſcu. I ktoſz ieſt Paweł? y ktoſz Ap
1. Cor. 3.

25:
pollo? iedno ſludzy/ przes ktoreśćie vwierzyli/ iáko ko
26:
mu pan Bog dał. Iam wſádził/ á Appollo pokropił/
27:
ále Pan Bog ożywił. A przeſto/ áni then ktory ſádzi/
D iijieſt


strona: D3v

O pokorze Páná Kryſtuſowey.
1:
ieſt co/ áni ten ktory kropi/ ále ten ktory dáie rozmno=
2:
żenie/ Pan Bog. I záſię ná drugim mieyſcu. Nie=
2. Cor. 1.

3:
chcemy pánowáć nád wámi pod imieniem wiáry. I=
4:
záſię do Tymotheuſzá. Owſzeki ná ſlugę Bożego/
2. Tim. 3.

5:
nienależy wáltzyć/ ále náprzećiwko wſzyſthkim łáſká=
6:
wym być/ ſkłonnym ku vtzeniu/ ſkromnie ćierpiąc złe/
7:
náutzáiąc ony/ kthorzy ſie ſprzećiwiaią/ owa im Pán
8:
Bog da kiedy pokáiánie/ ku poznániu prawdy/ áby
9:
ſie obatzyli/ y wyſſli z Dijabelſkiego ſidłá/ od kthore=
10:
go ſą vłowieni/ ku woley iego. A Piotr Swięty záſię
11:
mowi ták do Páſterzow y do Biſkupow. Nie pánuy=
1. Pet. 5.

12:
ćieſz nád dziedzictwem Pánſkim/ albo nád trzodą Pá=
13:
ná Kryſtuſową: Ieden Doktor teſz ſluſznie nápiſał
14:
othym mowiąc. Krolowie niepoſluſznym/ y niepo=
Hieronim. ad
Heliodor.

15:
wolnym ludziom pánuią: ále Páſtherze álbo Biſku=
16:
pi/ poſluſznym y powolnym roſkázuią. Krolowie przes
17:
ſtrách vporne/ pod moc ſwoie podbijáią/ paſtherze
18:
powolne/ z mocy Dijabelſkiey wyćiągáią. Krolowie
19:
ćiáłá zábijáią/ páſterze duſze vmárłe/ pokármem wie=
20:
tznym ożywiaią y letzą.
21:
A iżbyſmy ſię teſz/ y ná thych pokornych zwolennikach
22:
ktorzy ſie kryſtuſowymi być miánuią y tzynią nieomyli
23:
li y iákich inſzych obłędliwych/ y ántykryſtowych zwo=
24:
lennikow nieprzyimowáli/ y nieſzukáli. Przetho teſz
25:
Duch Swięty/ w piſmie Swiętym/ zwolenniki Páná
26:
Kryſtuſowe/ właſnym przezwiſkiem miánuie ktorych
Epo. 4.
1. Cor. 12.
1. Tim. 3.
Tit. 1.
1. Pet. 5.

27:
ſlucháć mamy. Iedny zowie Apoſtoły/ drugie Proro=
28:
ki/ drugie Ewánieliſty/ drugie Páſterze/ drugie Do=
29:
kthory/ drugie ſtárſze/ greckim ięzykiem Presbiteros/
30:
drugie Biſkupy drugie Dijakony.
Apoſtołowie

31:
Apoſthołowie ſą poſlowie/ áby poſelſthwo/ według
roſkazánia


strona: D4

I zwolennikow iego.Liſt ...
1:
roſkazania Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego ſpráwo=
2:
wáli/ do ktorych Pan Kryſtus ták rzekł.
Io. 13.
Iż poſeł nie=
3:
ma być więtſzy nád onego/ ktory go poſlał.
Prorocy.

4:
Prorocy ſą/ ktore Pan Bog oſobliwym nádchnie=
5:
nim/ y wykłádánim piſmá ſwiętego/ obdárowáć ratzył
1. Cor. 14.
Ewanieliſto=
wie.

6:
Ewánieliſtowie ſą/ ktorzy Ewanielią Swiętą prze=
7:
powiedáią/ tho ieſt dobre poſelſthwo ſpráwuią/ iáko
8:
był Pan Bog obiecał przes Proroká/ mowiąc: Dam
9:
ći Ieruzálem Ewánieliſtę. A w dzieiách Apoſtolſkich
Eſa. 41.
Act. 21.

10:
mowi Páweł Swięthy/ iżeſmy weſſli w dom Filipá
11:
Ewánieliſty.
Paſterze.

12:
Páſterze ſą/ kthorzy nád trzodą Páńſką tzuią/ y tzy=
13:
ſtym pokármem ſlowá Bożego/ Owietzki Páná Kry=
14:
ſtuſowe karmią/ a wilki od owtzárniey Páńſkiey odga=
Io. 10.

15:
niáią. A tákowych páſterzow ieſt naprzednieyſzy y na
16:
wyſſy páſterz P. Kryſtus ſyn Boży/ ktory iáko do Pio
17:
trá ſwięthego thák teſz do káżdego Páſterzá wierne=
18:
go mowi. Páś owce moie. Abowiem iáko Pan Kry=
Ioan. 21.
Io. 21.

19:
ſtus niepożerał/ áni zábijał owiec/ ále páſl. Ták theſz
20:
wſzyſtkim Paſterzom roſkázuie po trzykroć/ do káżde=
21:
go mowiąc. Páś owce moie. Niemowi tu páś ow=
22:
ce twoie/ ále mowi paś owce moie/ kthorem ia ſobie
23:
nie ſrebrem/ áni złotem/ wykupił/ ále krwią ſwoią na=
1. Pet. 1.

24:
droſſſzą.
Doktorowie.

25:
Doktorowie ſą/ ktorzy álbo w kośćiele Swiętym ál=
26:
bo w ſſkołach vtzą inſze/ álbo piſzą Swięte rzetzy.
27:
Biſkupi ſą/
Biſkupi.
tzuyni álbo ſtrożowie wezwáni/ kthorzy
28:
máią tzuć y ſtrzedz ſámi ſiebie/ y wſzyſthkiey thrzody
29:
Páńſkiey/ od Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ im po
30:
rutzoney/ iáko Páweł Swięty w dzieiách Apoſtolſkich
Act. 20.

31:
do Biſkupow prawdziwych mowi. Sthrzeſzćie ſámi
ſiebie


strona: D4v

O Pokorze Páná Kryſtuſowey.
1:
ſiebie/ y wſzyſtkiey trzody nád ktorą was/ Duch ſwię=
2:
ty poſtháwił Biſkupy/ ábyśćie rządzili kośćioł Boży/
3:
ktory ſobie pozyſkał krwią ſwoią. A ſtąd ſię tu okázu
4:
ie/ iż tho pzrezwiſko Biſkup/ nieieſt przezwiſko doſto=
8. 9. 1. Can.
Qui Epiſco=
pat.
Diſt 11. Can.
Cle.

5:
ieńſtwá/ ále przezwiſko pracey/ iáko ſwięty Auguſtyn
6:
mowi. Iáko y wy o thym maćie w waſzych właſnych
7:
kxięgach.
8:
Stárſzy ſą/
Starſzy.
ſludzy w kośćiele Bożym/ ludzie ſtate=
9:
tzni y przełożeni/ dla rządu kośćielnego poſtáwieni: O
10:
tákowych ſtárſzych piſze Swięty Paweł mowiąc.
1. Tim. 5.

11:
Stárſzy ktorzy ſą dobrze przełożeni/ dwoiákiey poćći
12:
wośći ſą godni/ á zwłaſztzá ktorzy prácuią w náuce y
1. Pet. 5.

13:
w ſlowie. O tákowych theſz ſtárſzych Piothr Swięty
14:
piſze/ y ſam ſie teſz miedzy inſzymi ſtárſzymi zowie/ mo=
15:
wiąc. Stárſzych ktorzy ſą miedzy wámi/ dla Páná
16:
Bogá proſzę/ ktorym teſz y ſam ieſt ſtárſzy. Páśćie ile
17:
ná was należy/ trzodę Páná Kryſtuſowę/ pracą o=
18:
niey máiąc/ nie zniewoley ále zdobrey woley/ nie ſkárá=
19:
dego pożądáiąc zyſku/ ále ochotnym vmyſlem/ áni teſz
20:
iákoby ſie pány okázuiąc nád dziedzictwem/ ále ták á=
21:
byśćie byli przykłádem thrzodzie. A gdy ſię vkáże on
22:
páſtherz náprzednieyſzy/ odnieſlibyśćie nie więdnącey
23:
chwały koronę.
24:
Dijakonowie ſą ieſztze/
Dyakonowie.

25:
ſludzy Kośćiołá Bożego ál=
26:
bo opátrzyćielowie vbogich ludzi w kośćiele Bożym/
27:
ſirot y wdow. O tákowych Dijakoniech Lukaſz Swię
28:
thy nápoſał w dzieiách Apoſtolſkich/ kiedy Apoſtoło=
29:
wie mowili. Nieieſt ſluſzna rzetz/ ábyſmy my mieli o=
30:
puśćić ſlowo Boże/ á ſlużyć ſtołom. Ale obátzćie brá=
Act. 6.

31:
ćia/ mężow miedzy wámi cnothliwego zachowánia
32:
ſiedm/ nápełnionych Duchá Swiętego/ y mądrośćią
ktorym


strona: 5

Páná Kryſtuſowey.5.
1:
ktorym porutzymy ten vrząd: A my ſie vdamy ná mo=
2:
dlitwy/ y ku przepowiedániu ſlowá Bożego. O tych
3:
że też Dyakoniech nápiſał ſwięty Páweł do Tymothe
4:
uſzá. Dyakonowie máią być iedney żony mężowie/ kto=
1. Tim. ...

5:
rzyby vmieli dobrze dziatki ſwoie rzędzić/ y właſną tze
6:
ladkę.
7:
Tákowe ſlugi kośćiołá Swiętego/ tzáſem Duch
8:
Swięty zowie Budownikámi/ Sędziámi/ obłokámi
1. Cor. 3.
Matt. 39.
Eſa. 19. 5.
Matt. 4.
1. Cor. 9.
Matt. 5.
Luc. 14.
Matt. 5.
Phil. 2.
Matt. 13.
Dan. 12.
Matt. 10.
Luc. 2.
Io. 1.
Luc. 3.
1. Cor. 4.
1. Tim 5.
Act. 1.
Matt. 9.
Matt. 20.
Eccl. 1.
Rom. 10.
Matt. 10. 11.
Ebr. 13.
Eſa. 60.
Malach. 2.
Eſa. 58.
Matt. 20.
Iere. 1.

9:
roſę y wyroki Boże wipuſztzáiącymi/ Rybitwámi/ lu=
10:
dźi/ wołmi młocącymi/ y iárzmo Páná Kryſtuſowe no
11:
ſącymi/ Solą ziemie/ áby miáſto ſoli wſzyſtki ziemi by=
12:
li/ to ieſt wſzyſtkim ludziom/ iákoby ſie niewśmiárdli/
13:
wzłośćiach/ y wniepráwośćiach ſwoich.
14:
Tákowe teſz zowie Swiátłośćią/ áby w tei ćiemney
15:
nocy ſwiećili/ iáko ſwiece ná lichtarzách ſwiecą: Zo=
16:
wie ie teſz vtzonymi w kroleſtwie niebieſkim/ nie odſwiá
17:
tá/ ále zniebá od Bogá/ Gołębitzkámi/ naśienia ſiew=
18:
cámi/ ſtrożámi tzuiącymi/ głoſem nápuſztzy wołaią=
19:
cymi/ ſzáfárzmi táiemnic Bożych/ y ſlugámi Kryſtu=
20:
ſowymi/ robiącemi w ſlowie y w náuce/ doświadtzony
21:
mi w kryſtuſie/ ſwiadkami y poſly iego/ Robiącemi
22:
żeńcámi/ y w winnicy káznodzieymi przepowiedáiący
23:
mi pokoy/ przepowiedáiącemi d ... o/ mądremi/ przeło
24:
żonemi/ áłbo Proboſztzámi ſprawiedliwośći/ Anioły
25:
ktorzy iáko Aniołowie Boży/ ... przes kogo inſzego/
26:
ále ſami przes ſię poſelſtwo ... Boże/ trąbá=
27:
mi podnieſionymi/ y głośnemi Treruiącemi w winni
28:
cy páńſkiey; ſlowá páńſkie w vśćiech ſwoich máiącemi
29:
albo iáko Pan Bog v proroká mowi/ nád ludem/ y
30:
nád kroleſtwy/ poſtánowionemi/ áby wyplewli/ y wy
31:
korzenili/ áby wytráćili y roſproſzyli/ áby budowáli y
Eſádzili


strona: 5v

O Pokorze.
1:
y ſądzili/ áby miáſtem obronnym/ filarmi żeláznymi/
2:
y mury miedziánymi/ ná wſzyſtkiey ziemi/ byli poſtá=
Iero. 1.

3:
nowionymi/ ná przećiwko Krolom/ Kxiążętom/ Ká
4:
płanom/ y ná przećiwko wſzyſtkiemu ludu ziemie.
5:
Inſze przezwiſká/ ktore takowym/ vniżonym/ po=
6:
kornym/ wiernym y prawdziwym/ Páná Kryſtuſo=
7:
wym zwolennikom/ Duch ſwięty przydał/ opuſzcam/
8:
áby ie tymi przezwiſki/ mocnymi/ prácuiącymi/ y tzu=
9:
iącymi/ w kośćiele Swiętym vtzynił.
10:
Tákowe ſlugi ſam Pan Kryſtus Syn Boży/ wybie
11:
ra y poſyła/ według onych ſlow iego/ Oto ia poſyłam
Matt. 23.
Io. 20.

12:
do was Proroki/ y mądre/ y vtzone/ á znich będziećie
13:
zábijáć/ y krzyżowáć y znich będziećie bitzowáć wbo=
14:
żnicách wáſzych: I będziećie ie przeſládowáć zmiáſtá
15:
do miáſtá/ áſz przydzie ná was wſzelka krew ſpráwie
16:
dliwa/ ktora wylaná ieſt ná ziemię. Tu ſlyſzyſz/ iſz tá
17:
kowe ſám Kryſtus Syn Boży poſyła: Oto ia mowi po
18:
ſyłam do was.
19:
Toć ſą tylko ſludzy kośćiołá Swiętego krześćiáń=
20:
ſkiego/ od Páná Bogá poſtánowieni/ y właſnymi prze
21:
zwiſki názwáni/ Toć ſą tylko prawdźiwi zwolennicy
22:
y prźyijaćiele Syna Bożego/ Páná Iezu kryſtá/ kto=
23:
rem tu dla tego m ... wał y wypisał/ ábyś wiedział:
24:
Iż tylko do tych Pan Kryſtus/ ty ſlowá mowi. Nie
25:
wyśćie mnie wybráli álem ia was wybrał/ y poſtá=
26:
nowił was/ ... y owoc przynieſſli/ á owoc
27:
wáſz będzie trwał. Iż o co byśćiekolwiek proſili/ oy
Io. 15.

28:
cá moiego w imię moie/ dałby wam. Do tákowych t ...
29:
tylko mowi. Iam was poſlał ná zniwo: Ktorech nie
Ioan: 4.

30:
dla tego poſlał y poſtánowił: Aby iáko Krolowie/ ál
31:
bo Kxiążętá tego ſwiátá/ pánowáli imieniem wiáry
2. Cor. 1.
Mar. 10.
Luc. 22.

32:
nád ludem/ w pychę ſie podnoſili/ przezwiſká y Tytu
ły ſobie


strona: 6

Páná Kryſtuſowey.6.
1:
ły ſobie nowe zmyſláli/ ieden nád drugiego ſię podno=
2:
ſili podwyſſſzáli. Ale áby w pokorze Pána Iezu
3:
Kryſtá miſtrzá ſwoiego náſládowáli/ owoc do kro=
4:
leſthwá Bożego przynoſili/ y krzyſz ſwoy zá Pánem
Io. 15.
Matt. 16.

5:
Kryſtuſem nieſli. Przeſto ktorzy w tákowey pokorze
6:
y vniżeniu Páná Kryſtuſowym chodzą/ ſą ſludzy y
7:
przyiaćiele iego. A kthorzy ſie podnoſzą/ y dla pychy
8:
nowe ſobie Tytuły álbo przezwiſká zmyſláią/ ſą wilcy
9:
y nieprzyiaćiele iego/ ábowiem teo co on roſkázuie nie
10:
tzynią/ iáko ſam Syn Boży Pan Kryſtus powiedzieć
11:
ratzył. Wy przyiaćiele moi ieſteśćie/ ieſli będziećie tzy
12:
nić cokolwiek ia wam roſkazuię.
13:
Ale iuż podzmy do Papieżá Rzymſkiego/ y do was
14:
wſzyſtkich ſlug ordy iego/ y obatzmy ieſli tho tzynićie/
15:
co Kryſtus Syn Boży roſkazał/ ieſli pokorą Páná
16:
Kryſtuſá náſláduiećie/ ieſli ſobie inſzych Tythułow
17:
álbo przezwiſk nie zmyſláćie.
18:
O Pokorze Papie=
19:
ża Rzymskiego y zwolenni=
20:
kow iego.
21:
A
Czkolwiek tho muſzę znáć
22:
iż Papież vkázuiąc też rzekomo pokorę
23:
Kryſtuſowę/ y ieo zwolennikow/ przy
24:
właſztzył y piſze ſobie/ ten Tytuł/ ál=
25:
bo przezwiſko. Serrus ſeruorum Dei,
E ijto ieſt/


strona: 6v

O pokorze
1:
to ieſt/ ſlugá nád ſlugámi Bożymi: A wſzákoſz może ká
2:
żdy obátzyć/ iż pod tym Tytułem ieſt Pan nád pány.
3:
Izali to nieieſt wielka obłudá y zdrádá/ názywáć ſie
4:
ſlugá nád ſlugámi Bożymi/ á przedſię wſzyſtkim mo=
5:
cą roſkázowáć? I co to ieſt tákowy zá ſlugá nád ſlu
6:
gámi/ ktory ze wſzyſtkich ſlug dáni wybiera? I co to
7:
ieſt zá ſluga takowy nád ſlugámi/ ktoremu wſzyſcy in=
8:
ni ſlużą y iego przykazánia ſtrzegą? O chytrośći y o=
9:
błudnośći Szátańſka? Tákći łowi ludzi Antykryſt w
2. Cor. 1.

10:
poſtáwie Anielſkiey.
11:
Wiem dobrze o tym/ iż ten Tytuł/ álbo to przezwi=
12:
ſko/ Seruus ſeruorum Dei, Sługá nád ſlugámi Boży=
13:
mi. Naprzod ſobie wymyſlił Biſkup Rzymſki Grze=
Anno. 595.
Volater.
Plati.

14:
gorz thym imieniem wezwány/ ná ten tzás/ kiedy ſie
15:
Ian Pátryárcha Konſtántynopolſki/ zá przyiáznią
16:
Mauryciuſá Ceſárzá/ potzął zwáć y piſáć/ Papie=
17:
żem y na zwierzchnieyſzym kápłanem wſzyſtkich kośćio
18:
łow krześćijáńſkich: tedy Grzegorz Biſkup Rzymſki/
Epiſtolarum
reg. lib. 4.
cap. 78. 80. 83
Ibidem lib. 6.
cap. 194.
lib. 4. ca. 88.
et 82. lib. 9.
cap. 45.
lib. 11. cap. 2.

19:
otym Ianie/ kilká liſtow ſurowych y ſrogich/ á prá=
20:
wie krześćijáńſkich/ nápiſał do Mauryciuſá Ceſá=
21:
rzá/ miedzy inſzymi tymi ſlowy. Ia to beſpietznie mo=
22:
wię: Iż ktokolwiek ſię zowie/ wſzyſtkiego kośćiołá krze
23:
śćijáńſkiego kápłanem nawyſſſzym/ álbo naprzedniey
24:
ſzym Biſkupem/ ten ieſt/ prawdziwym Antykryſtem.
25:
I máło niże ... Ab... oná prawdá wietzna mowi:
26:
Iż wſzelki ktory ſię podnoſi/ będzie poniżon. I wiem
27:
otym/ iż wſzelkie podnieſienie w pychę/ tym ſie rychlej
28:
roſpuknie/ im ſie nawięcey nádmie. Ty ſą ſlowá Grze
29:
gorzá Biſkupá Rzymſkiego/ kthory ſię ieſtze ná ten
30:
tzás był nád inſze biſkupy nie podnioſl áni podwyſſſzył.
Ale


strona: 7

Papieżá Rzymskiego.7.
1:
Papież.
2:
Ale ná ty ſlowá drudzy Biſkupi Rzymſcy/ po Grze
3:
gorzu niepámiętáli/ ábowiem potym bárzo rychło w
4:
pychę ſie podnieśli/ y Papieżmi zwáć roſkazáli/ iáko=
5:
by oycowie wſzyſtkich oycow byli. Powiedz mi proſzę
6:
ćie? kto tákowe hárde y pyſzne przezwiſko/ PAPA/
PAPA. quaſl
pater. patrum

7:
dáł Biſkupowi Rzymſkiemu? Izali Prorocy ſwięći?
8:
Nie. Izali Kryſtuſ Syn Boży? Nie. Izali Apoſto
9:
łowie ſwięći? Nie. A ktoſz tedy? Naprzod on chytry
10:
wąż duch nietzyſty Dyabeł/ ktory pyſzne miłuie/ y no=
11:
we im Tytuły y przezwiſká dáie. A ponim záſię/ Ten
12:
Tytuł álbo przezwiſko dał/ on Fokáſz Ceſarz Mężo=
Roku. 610.
Gabel.
Plar.

13:
boyca/ ktory Ceſarzá Mauryciuſá/ páná ſwego wła=
14:
ſnego/ y z żoną/ y zdziećmi zábił/ Bonifáciuſowi trze
15:
ćiemu Rzymſkiemu Biſkupowi/ iż mu rádził y poma=
16:
gał áby páná ſwego zdrádził y zábił/ przetho go też
17:
tym nowym Tytułem álbo przezwiſkiem. PAPA. ná
18:
zwał y obdárował.
19:
Izaſz niewieſz? iż ſię przed thym Fokáſem Biſkupi
20:
Rzymſcy Papieżmi nienázywáli/ choćia im też to nie
21:
ktorzy pochlebcy prywłaſztzáli ... piſowáli. Ale
22:
ſie ſprzodku zwáli Biſkupy/ potym Arcybiſkupy/ aż
23:
ná oſtátek Papieżmi/ iáko otym wáſze kxięgi właſne v
24:
kázuią. Lekki ſie Papieżowi to Tytuł zda/ álbo prze=
Tom. 1.
concil.
Iſido. in Hor.

25:
zwiſko Biſkup/ przeto ſobie inſzy Tytuł wymyſlił/ áby
26:
ſię nád inſze wſzyſtki Biſkupy wſpiął y podnoſl wpy
27:
chę. Abowiem ten Tytuł Biſkup/ potrzebuie wiele rze
28:
tzy dobrych y cnotliwych/ iáko ſwięty Páweł nápiſał.
1. Tim 3.

29:
Iż Biſkup ma być bes przygány/ iedney żony mąż/
30:
tzuyny/ trzezwi/ mierny/ ku utzeniu godny.
E iijA iż


strona: 7v

Papież ſie Bogiem
1:
A iż tego Tytułu PAPA w pismie ſwiętym nie=
2:
máſz/ przeto też ty wſzyſtki rzetzy ná Papieżá nic nie=
3:
należą/ o ktorych tu ſwięty Páweł piſze. Pytaſz mię
4:
tzemu? powiem Abowiem nie ieſt Biſkupem/ ale Pa=
5:
pieżem/ to ieſt/ Pogáninem/ y Apoſtátą/ ná kthorego
6:
nic inſzego nienależy/ iedno tylko pánowáć/ pieniądze
7:
wybierać wałtzyć/ żony iedney nie mieć/ wnietzyſtośći
1. Tim. 4.

8:
mieſſkáć/ cinedy/ y merchy nietzyſte chowáć/ prozno=
9:
wáć/ o lud Boży nic niedbáć/ y żadnego nieutzyć.
10:
Powiedz mi? Dla ktorey przytzyny ſobie/ to prze=
11:
zwiſko nowe/ PAPA/ wymyſlił? ieſli dla pychy/ tzy
12:
li dla pokory? Niemożeſz inátzey rzec/ iedno iż dla py=
13:
chy/ y prozney chwały tego ſwiáta. Abowiem chćiał
14:
być nád inſze wſzyſtki Biſkupy podwyſſony/ nie inak
15:
iedno iáko on Lucyper wniebie/ nád inſze wſzyſtki An=
Eſá. 14.

16:
ioły/ ktorego Pan Bog ſtrąćił ná wietzne potępienie
17:
do piekłá. A więc ieſztze będzieſz mowił/ iż Papież przi
18:
yaćiel Boży? ktory wſzyſtki przezwiſká Duchá ſwięte
19:
go pokorne podeptał y zárzućił/ á PAPA nowe y py
20:
ſzne ſobie przezwiſko wymyſlił. A batzyſz iuż iáko ſie z=
21:
gadza pokorá Papieżá Rzymſkiego/ s pokorą Páná
22:
Kryſtuſá Syná [Boże]go/ y Apoſtołow ſwiętych iego.
23:
❦ Papież ſie Bogiem
24:
ziemskim cżyni.
Aleć ieſz=


strona: 8

ziemskim cżyni.8.
1:
A
Leć ieſztze ná thym
2:
máło było Biſkupowi Rzym=
3:
ſkiemu/ iż ſie iuż zá dozwolenim
4:
tego mężoboyce Fokaſá Ceſá=
5:
rzá/ Papieżem názywał y piſał
6:
aż ſie też potym y Bogiem ziem
7:
ſkim zwáć kazał. Pytaſz mię/ á
8:
bym ći vkazał/ gdziem otym tzy
9:
tał/ dobrze vkażę? Weyzrzy proſzę ćie w iego właſne
10:
kxięgi/ extr. de Tranſs. Cap. Quanto. Gdzie tám ták
11:
mowi. Iż Kryſtus náprzećiwko mnie/ niema żadney
12:
zwierzchnośći/ iáko rowny ná przećiwko ſobie rowne
13:
mu. Cżytay ieſztze więcey o tym w thych że kxięgach
14:
extr. De Ele. Cap. Cum. Czytay ieſzcze. 9. q. 3. Ne=
15:
mo iud. Cau. Cuncta per mundum. Cżytay ieſztze 17.
16:
q. 4. Nemini. A ieſli ieſztze máło maſz ná tych kxięgach
17:
iego/ pytay że żywych/ ktorzy w Toletum mieśćie Pa
18:
pieſkim we włoſzech bywáli/ ćić powiedzą/ iż tám ná
19:
Ratuſzu wybito złotemi literami/ ty ſlowá PAW=
20:
LOWI trzećiemu Papieżowi/ Bogu ziemſkiemu.
21:
A ſlyſzyſz/ iż oni ludzie Papieżá v ſiebie za Bogá má=
22:
ią? Ale rzetzeſz. mogą włoſzy mieć Papieżá zá Bogá
23:
ziemſkiego v ſiebie/ álem iá nie ieſt ták głupi/ y z kxię=
24:
żą moią/ ábym ia Papieżá tzłowieká miał mieć v ſie=
25:
bie zá Bogá? Ieſli ták ieſt/ iż go zá Bogá niemaſz/ tze
26:
mu thedy więcey Papieżá/ á niſſli Bogá ſámego ſlu=
27:
chaſz? Możeſz ty vſty Papieżá przed ludzmi nie zwáć
28:
Bogiem/ ale to iáwnie okázuieſz ſkutkiem/ iż ty Papie
29:
ża zá Bogá chwaliſz y maſz/ gdy vſtaw y przykazánia
30:
iego więcey ſtrzeżeſz y ſluchaſz/ á niſſli vſtaw y przy=
31:
kazánia Bożego?
Ieſli


strona: 8v

Papież ſie Bogiem
1:
Ieſli ieſztze niechceſz wyznáć vſty/ iż ieſth Bogiem
2:
ziemſkim. Powiedz że mi? Cżemu Papież ſobie przy=
3:
właſztza moc/ nád wſzyſtkim ſtworzenim ná ſwiećie?
4:
nád Ceſárzmi/ nád Krolmi/ nád Pány/ nád Biſkupy
5:
nád Kxiężą y nád wſzyſtkimi ludzmi/ y ſtany? gdyſz
6:
to tylko ná ſámego Bogá należy? Vkáſz/ gdzie Apo=
7:
ſtołowie ſobie kiedy tákową moc przywłaſztzáli? Abo=
8:
wiem by byli przywłaſztzáli/ nigdyby byli tego niená=
9:
piſáli. Wſzeláka Duſzá mocam zwierzchnych ma być
Rom. 13.

10:
puſluſzna. A ty ſlowá Apoſtolſkie rozumieią ſie/ nie o
11:
mocach kośćielnych/ ále o mocach vrzędow teo ſwiá=
12:
tá/ Krolow/ Ceſárzow/ y inſzych ná zwierzchnośći/
13:
od Páná Bogá poſtánowionych.
14:
A więc ſie ten ieſztze nie tzyni Bogiem ziemſkim/ kto
15:
ry nád Krolmi/ nád Ceſárzmi/ nád Pány/ y nad wſzy
16:
ſtką zwierzchnośćią/ tzyni ſię przełożony y nawyſſſzy?
17:
Przeſto obatzywſzy Konſtántynus Ceſarz takową py
Diſtin. 96.
Capi. ſeg.
Satis. Et=
dem. Concil.
Tom: 2.

18:
chę Papieżá Rzymſkiego/ názwał go iáwnie Bogiem
19:
ziemſkim. A chceſz wiedzieć dla tzego? Iż iáko Bog
20:
ſam tylko/ niemoże być od żadnego tzłowieká ná ſwie=
21:
ćie/ ták też Papież/ ſądzon áni karan. I co ieſt chćieć
22:
być Bogiem. Powiedz mi? I co ieſth chćieć być Bo=
23:
giem/ iedno ſobie przywłáſztzáć moc Boſką? y chćieć
24:
wſzyſtko ſtworzenie ſędzić/ á ſámego ſiebie niedopu=
25:
śćić/ żadnemu ſędzić? á niewierzyſz temu/ áby ták Pa
26:
pież o ſobie trzymał y piſał. Cżytay iego kxięgi wła=
27:
ſne Diſt. 40. Si Papa.
Diſtin. 40.
Si Papa.
By też Papież wſzyſtki ludzi do
28:
piekłá wiodł zá ſobą/ thedy mu żadny tzłowiek niema
29:
mowić/ tzemu ták tzyniſz?
30:
I co ieſt ieſtze być Bogiem/ iedno o ſobie piſáć/ że
31:
on może dopuśćić ná przećiwko Apoſtolſkiemu piſmu
grzeſzyć


strona: 9

ziemskim cżyni.9.
1:
grzeſzyć/ y ná przećiwko náuce ſtárego zakonu/ to ieſt
2:
ná przećiwko przykazániu Bożemu/ ktore ieſt podá=
3:
ne przes Moiżeſzá od Bogá nawyſſſzego. Ieſli temu
4:
niewierzyſz/ tzytay ſobie iego kxięgi właſne. De cōcef.
5:
cap. propoſuit. Glo. in verbo. ſupra ius.
6:
I co ieſt ieſztze być Bogiem/ iedno ſie zwáć żywym
De conſ.
Diſtin Ca.
Locorum.

7:
zakonem ná ziemi/ wſzyſtkim ludziom dánym? á nie=
8:
wierzyſz temu: áby tak o ſobie piſał/ tzytay w iego kxię=
Nicomedi.
Cár. cur.
ita facis.

9:
gach. Gloſ. in cap. ab arb.
10:
Otoſz iuż maſz ſwiádectwá/ iż ſie Papież zá Bogá
11:
ma. Niemowże potym/ gdzieſz otey náſzey náuce/ álbo
12:
tzytał/ ábo ſłychał. I nie zádaway mi nieprawdy/ á=
13:
bym ia to miał z miſtrza Dijabłá piſáć/ gdyż ći oto iá=
14:
wne ſwiádectwá przed otzy kłádę. Ale ſie themu nic
15:
niedziwuię/ iż mię to potyka. co też podkáło przedtym
16:
Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowánego dla mnie/ ktore=
17:
go kxięża żydowſcy názywáli opętánym/ Sámáryta=
Ioan. 6.
Matt. 10.

18:
nem/ y iáwnogrzeſznykow álbo celnikow towárzyſzem.
19:
Abowiem nie będzie ſlugá więtſzy nád Páná ſwego
20:
A więc ieſztze będzieſz Papieżá názywał przyiáćie=
21:
lem y ſlugą Bożym/ gdyż Papież Bogá ſobie row=
22:
nym tzyni? Vkaſz proſzę ćie? Gdzie Piotr ſwięty ál=
23:
bo ktory Apoſtoł inny/ o ſobie tákowe hárde y pyſzne
24:
Dekretá piſał? y Bogu ſie nawyſſſzemu przyrowny=
2. Tes. 2.

25:
wał? Stąd iuż kożdy wierny może obátzyć/ iż tho ieſt
26:
on ſyn zátrácony/ ktory ſie nád Bogá podnoſi/ ábo
27:
chwalić każe/ ſiedząc w kośćiele Bożym/ y vkázuiąc
28:
ſie/ iákoby był Bogiem. A w kośćiele Bożym/ y co ieſt
29:
inſzego ſiedzieć? iedno ſie nawyſſſzym tzynić/ nád in=
30:
ſze podnoſić/ wſzyſtkim roſkázowáć/ á ſam żadnevpod
31:
dány nie być/ y żadnemu nie ſlużyć
Co ieſt
w kośćiele.
bozym ſiedzieć
Izali to nie oná
Fzwietrzá=


strona: 9v

Papież ſie Wikáryim
1:
zwietrzáła Sol/ ktorą Pan Kryſtus kazał wyrzućić
Matt. 5.

2:
y podeptáć ludziom/ roſſąć proſzę ćie?
3:
Papież ſie Wikáry=
4:
im Kryſtuſowym cżyni.
5:
N
Azywaſz theż ieſztze
6:
Papieżá w twoich kxięgach Wi
7:
káryim Kryſtuſowym/ to ieſt/
8:
Namieſthnikiem. Powiedz mi
9:
proſzę ćie? od kogo to przezwi=
10:
ſko pyſzne Wikáryi/ álbo Na=
11:
mieſtnik Kryſtuſow/ wziął Pa
12:
pież? Niemożeſz rzec/ áby od
13:
Prorokow ſwiętych/ ábowiem Prorocy żadnego tzło=
14:
wieká ná ſwiećie nigdy Wikáryim Kryſtuſowym nie=
15:
tzynili/ áni otym piſáli. Niemożeſz theż rzec/ áby od
16:
Kryſtuſá Syná Bożego/ álbo od Apoſtołow iego? A
17:
tzemu nie vkażeſz/ gdzie ſie Piotr Swięty/ álbo Apo=
18:
ſtoł ktory inſzy/ piſał Wikáryim/ álbo namieſtnikiem
19:
Kryſtuſowym? Izaſz tego niewieſz/ iż Pan Kryſtus
20:
w kośćiele ſwiętym/ żadnego Wikáryiego/ álbo na=
21:
mieſtniká niema/ y niepotrzebuie go/ o protz Duchá
22:
ſwiętego/ iáko ſam Kryſtus Syn Boży otym powie=
23:
dział mowiąc do zwolennikow ſwoich ty ſlowá. Ia
24:
będę proſił oycá/ á innego poćieſzyćielá da wam/ aby
Ioan. 14.

25:
mieſſzkał zwámi na wieki/ Duchá prawdy/ kthorego
ſwiáth


strona: 10

Kryſtuſowym cżyni.
1:
ſwiát nie chce przyiąć. I mało niżey. Ten mię będzie
2:
wyſlawiał álbo wielbił/ ábowiem odemnie wezmie/ y
3:
opowie wam. Stąd iuż możeſz obátzyć/ iż Duch ſwię
4:
ty ieſt Wikáryi/ álbo Namieſtnik Kryſtuſow/ á nie
5:
Papież/ w kośćiele ſwiętym?
6:
Powiedz mi proſzę ćie? Ieſli ieſt Kryſtus Syn Bo
7:
ży w Duchu ſwoim w kośćiele ſwiętym obetzny/ álbo
8:
nie ieſt? Ieſli rzetzeſz/ iż ieſt/ tedyć Wikáryiego nie=
9:
máſz? Abowiem thám niemáſz Wikáryiego álbo na=
10:
mieſtniká/ kędy ſam pan ieſt obetzny/ á zwłaſztzá táko
11:
wy pan/ ktory wſzyſtkiemu ſam z proſta bes Wikáry=
12:
iego. Izaſz ty nie wieſz/ iż tám bywa poſpolićie Na=
13:
mieſthnik/ kędy ſam Pan obetzny być niemoże. Ale iż
14:
Kryſtus Syn Boży/ ieſt ná kożdym mieyſcu obecny
15:
w kośćiele ſwiętym: Przeſto okrom ſameo ſiebie y Du
16:
chá ſwiętego/ niepotrzebuie Wikáryiego álbo namie=
17:
ſtniká żadnego.
18:
Ieſli też rzetzeſz/ iż Kryſtuſá według ćiáłá/ niemáſz
Mar. 16.
Col. 3.
Ebr. 1. 10.
Act. 7.
Pſal. 109.
Act. 1.
Phil. 3.
Rom. 4.

19:
w kośćiele ſwiętym/ ábowiem iáko mowiemy w Kre=
20:
dzie w ſtąpił ná niebioſá/ y ſiedzi ná prawicy v Bo=
21:
gá oycá/ tedy y ia ták trzymam y wierzę/ iż Pan Kry=
22:
ſtus w onym ćiele/ kthore wziął z pánny Máryey/ w
23:
ktorym ćierpiał zá mię/ y wſtał zmartwych/ dla vſprá
24:
wiedliwienia moiego/ ieſt ná práwicy v oycá ſwego
25:
wniebieſiech/ według onych ſlow iego właſnych/ kto
26:
re mowił do zwolennikow ſwoich. Vbogie záwſze bę=
Matt. 26.
Mar. 14.
Io. 12.
Io. 16.
Io. 13.
Ioan. 16.

27:
dziećie mieć ſwámi/ ále mnie nie záwſze będziećie mieć
28:
I záſię potrzeba ieſt/ ábym ia ſſedł. I záſię opuſztzam
29:
ſwiáth/ y idę do oycá. A wſzákoſz też temu wierzę mo=
30:
cnie/ iż choćia ſie Kryſtus w ćiele ſwoim nie tuła po
31:
ſwiećie/ iednak przed ſię ieſt w Duchu záwżdy obetz=
F ijny w


strona: 10v

Papież ſię Wikáryim
1:
ny w kośćiele ſwiętym/ iáko ſam powiedzieć ratzył o=
2:
tym mowiąc. Otom ia ſwámi ieſt przes wſzyſtki dni/
Matt. 28.
Io. 14.
Matt. 18.

3:
aż do ſkońtzenia ſwiátá. I záſię. Nieopuſztzę was ſie=
4:
rotámi. Izaſię. Gdzie będą dwá álbo trzey zgroma=
5:
dzeni w imię moie/ iam ieſt w poſrzodku miedzy nimi.
6:
Tu maſz iuż iáſne ſwiádectwá s piſmá ſwiętego/ iż
7:
Pan Kryſtus Syn Boży w duchu/ ieſt obetzny w ko
8:
śćiele ſwiętym. A gdzie ieſt Kryſtus/ tám ieſt y oćiec y
9:
Duch Swięty/ według onych ſlow Syná Bożego.
10:
Ieſli mię khto miłuie/ ſlowo moie będzie chował/ á o=
Io. 14.

11:
ćiec moy vmiłuie go/ y do niego prziydziemy/ y mieſſká
12:
nie v niego vtzyniemy.
13:
Powiedz że tu teras ieſztze proſzę ćie/ ieſli tám ieſz=
14:
tze potrzebá iákiego Wikáryiego/ álbo Namieſtniká/
15:
kędy ſobie mieſſkánie vtzynił Bog oćiec/ y Syn Duch
16:
Swięty? Ale iż wy temu niewierzyćie/ áby Kryſthus
17:
Syn Boży był záwżdy w kośćiele ſwiętym obetzny w
18:
duchu ſwoim/ przetośćie do kośćiołá wáſzego/ miáſto
19:
Kryſtuſá Syná Bożego/ wprowádzili iákiegoś Wi=
20:
káryiego/ nie od Kryſtuſá/ ále do Dijabłá poſlánego/
21:
ábowiem Kryſtus Syn Boży/ kośćiołowi ſwiętemu/
22:
okrom śiebie ſámego/ y Duchá Swiętego/ nie poſlał
23:
Wikáryiego żadnego. A przeſto może to kożdy wier=
24:
ny krześćijáńſki tzłowiek mowić beſpietznie: iż w ktho=
25:
rym kolwiek kośćiele/ ieſt iáki inſzy wikáryi okrom Kri=
26:
ſtuſá Syná Bożego ſamego/ álbo Duchá Swiętego.
27:
Tám nie ieſt kośćioł Páná Kryſtuſow/ ále ieſt zebrá=
28:
nie złoſliwych/ y zbor Dijabelſki/ ktory rządzi nie Kry
29:
ſtus Syn Boży/ ále Wikáryi/ to ieſt/ Antykryſth/ od
30:
Dijabłá poſlány.
31:
A przeſto by też niebyło znáku żadnego inſzego o Pa
pieżu/


strona: 10v

Kryſtuſowym cżyni.
1:
pieżu/ iedno ten ieden/ iż ſie tzyni Wikáryim Kryſtu=
2:
ſowym/ tedy ſtąd kożdy może ſnádnie/ obátzyć iż ieſth
3:
prawdziwy on Antykryſt/ o ktorym Prorocy y Apo=
Dan. 7. 11.
Zach. 11.
1. Io. 2. 4.
2. Tes. 2.
Apoc. 17.
Co ieſt miáſto
Bogá ſiedzieć.

4:
ſtolowie ſwięci piſáli/ y wyſtrzegáć ſie go pilnie ro=
5:
ſkazáli Abowiem być Wikaryim Kryſtuſowym/ nic
6:
nie ieſt inſzego/ iedno miáſto Kryſtuſá Bogá ſiedzieć
7:
w kośćiele/ A miáſto Bogá ſiedzieć/ y co ieſt inſzego/
8:
iedno ſie wſpináć/ ſprzećiwiáć y podnoſić/ ná przeći=
9:
wko Pánu Bogu.
10:
A ieſli ieſztze máło maſz ná tym/ y chceſz przedſię Pa
11:
pieża zwać Wikáryim Kryſthuſowym? powiedz mi
12:
proſzę ćie. Co to zá Wikáryi ieſt tákowy álbo namie=
13:
ſtnik Kryſtuſow/ ktory ſię s Kryſtuſá ſmieie? A chceſz
14:
bátzyć iáko? powiem. Pan Kryſtuſ przyſzedł wſzyſt=
Matt. 20.

15:
kim ſlużyć/ á Wikaryiev iego wſzyſcy ſlużą?
Io. 6.
Pan Kry
16:
ſtus nie chćiáł być Krolem/ á Wikáryi iego/ tzyni ſię
Matt. 8.

17:
nád Krolmi Krolem/ y nád pány pánem? Pan Kry
18:
ſtus nie miał mieyſcá gdzieby głowę ſwoię ſkłonił/ á
19:
Wikáryi iego/ poſiadł Kroleſtwá/ Zámki/ Miáſtá/
20:
Inſuły/ Powiáty/ Kxięſtwá y rozmáite Páńſtwá?
Matt. 4.
Luc. 8.
Mar. 11.
Matt 21.

21:
Pan Kryſtus vſtáwitznie kazał y vtzył/ A Wikárij
22:
iego/ prożnuie/ y dármo chleb ie?
23:
Pan Kryſtus przedawáiące y kupujące s kośćiołá wy
24:
gnał/ á wikárij ieo/ przedawáiących y kupujących do
25:
kośćioła náprowádził? Pan Kryſtus przyſzedł zakon
26:
wypełnić/ A Wikárij iego nowych zakonow náſtáwiał
Matt. 9.
Rom. 3.
Gal. 3.
Mar. 10.
Luc. 18.
Matt. 17.
Act. 1.
Act. 5.

27:
y náwymyſlał? Pan Kryſtus karał onego/ ktory go
28:
dobrym názywał/ á Wikárij iego/ naſwiętſzym ſię zo=
29:
wie? Pan Kryſtus nie przedawał odpuſztzenia grze
30:
chow áni Duchá Swiętego/ á Wikárij iego przeda=
31:
wa zá pieniądze/ nie inák/ iedno iáko on Symon Ma=
F iijgus/


strona: 11v

Papież ſie głową kośćiołá
1:
gus/ Iudaſz I ſkáryot/ y Anániaſz? Pan Kryſtus ſwo
2:
ie zwolenniki vtzył áby ſię ták modlili Oicu niebieſkie=
Luc. 11.
Matt. 6.

3:
mu: Oytze náſz/ ktoryś ieſt w niebieſiech etć. á Wikárij
4:
iego/ vtzy ſię modlić/ y każe ſtworzeniu? Pan Kry=
5:
ſthus powiedział/ iż żaden nie przychodzi do Oycá ie=
Ioan. 6.

6:
dno przes mię/ á Wikárij iego/ powieda iż przez Swię
7:
te do Bogá? Pan Kryſtus vbogie Apoſtoły do kośćio
Matt. 4.
Matt. 10.

8:
łá ſwego obierał/ á Wikárij iego/ możne/ bogáthe/ y
9:
przijaćielne obiera? Pan Kryſtus ná ſwoie zwolen=
10:
niki tchnął y przepowiedáć im Ewánielią roſkażał/ á
Io. 20.

11:
Wikárij iego/ zwolenniki ſwoie oleiem ſmáruie/ y vſtá
12:
wy ſwoie przepowiedáć roſkázuie? Pan Kryſtus dla
13:
wiáry żadnego nieżábijał á Wikárij iego/ dlá wiáry/
Matt. 11.
Matt. 16.
Luc. 9.

14:
morzy głodem/ pali ogniem/ zabija mietzem? Pan Kry
15:
ſtus żádnemu ſtanowi nie bronił małżeńſtwá áni po=
16:
kármow: á Wikárij iego/ broni małżeńſthwá y pokár=
Matt. 19.
Rom. 13.
1. Tim. 4
Matt. 15.
Mar. 7.

17:
mow dni niektorych ſwoim zwolennikom. Pán Kry
18:
ſtus krzyſz noſił y poſromocenie ná ſwiećie/ á Wikárij
19:
iego w roſkoſzách żywie y chwały tego ſwiátá vżywá?
20:
A batzyſz iuſz/ iáko ſię ten Wikárij ſmieie s Páná Iezu
21:
Kryſtá Syná Bożego? á więc to ieſztze nieieſt nieprzy
22:
iaćiel iego?
23:
O Panie Iezu Kryſtuſie/ odkupićielu y zbáwićielu
24:
náſz iedyny/ tákowe to Wikárije maſz/ ktorzy ſię ſćiebie
25:
náſmiewáią/ s kośćiołá tweo ćiebie ſámego wypychá=
26:
ią/ y Duchá twego Swiętego wyrzucáią/ prawdzi=
27:
wego wikárijego/ á ſámi ſiebie ná to mieiſce ſadzáią. A=
28:
le iákieoWikárijeo máią/ ták też mowią/ każą y piſzą.
29:
Papież ſie głową koś
30:
ćiołá wſzyſkkiego krześćijáńſkiego tzyni.

strona: 12

wſzyſtkiego krześćiiáńskiego cżyni.12.
1:
I
Eſztześ też nápiſał/ bes
2:
wſzelákiey boiázni Bożey/ Papie=
3:
ża być Głową naiwyſſą/ wſzyſt=
4:
kiego Kośćiołá Krześćijáńſkiego
5:
Wiem otym dobrze/ yż ſię tak Pa
Diſtin. 12.
Cau. Non de=
cet et praecep
tis.

6:
pież piſze. Ale powiedz mi proſzę
7:
ćię? Ieſli to Papież s pokory/ tzy
8:
li spychy tzyni? Niemożeſz mi iná
9:
tzey odpowiedzieć/ iedno iż tho spychy tzyni? Abo=
10:
wiem kiedyby spychy tego nie tzynił/ dopuśćił by sá=
11:
memu Pánu Kryſtuſowi być głową Kośćiołá Swię=
12:
tego krześćijáńſkiego/ á ſamby ſię tylko zwał być tzłon
13:
kiem iego. Ale iż nieieſt tzłonkiem ćiáła iego/ przeto ſie
14:
głową każe zwać. A ony ſlowá Duchá Swiętego nic
15:
Papieżowi nienależą/ iż wſzyſcy wierni y wybrani bo=
16:
ży/ są tzłonkámi ćiáłá Kryſthuſowego/ iáko Apoſthoł
17:
Swięty nápiſał mowiąć. Członkámi ieſteſmy ćiáłá ie
18:
go. A batzyſz tu iáko mowi Apoſthoł? Nie mowi? Są
Epeſ. 5. 1.
Cor. 12.

19:
niektorzy miedzy námi Głową wſzytkiego kośćiołá krze
20:
śćijáńſkiego. Vkaſz piſmo Swięte proſzę ćię? Kędyś
21:
to wytzytał/ áby Pan Kryſtus/ Piotrá álbo ktorego
22:
inſzego Apoſtołá/ vtzynił kiedy Głową kośćiołá Krze
23:
śćyáńſkiego? gdzie mowił do ktorego snich? Thy bę=
24:
dzieſz głową kośćiołá krześćiáńſkiego? I zaſz thy nie=
25:
wieſz iż żadny tzłowiek/ niemoże być Głową kośćiołá
26:
krześćiáńſkiego/ chyba żeby ten tzłowiek był theż y Bo
27:
giem? A thá chwałá nienależy żadnemu tzłowiekowi/
28:
iedno tilko ſámemu Pánu Iezu Kryſtuſowi Synowi
29:
Bożemu/ Bogu y tzłowiekowi prawdziwemu. Abo=
30:
wiem ná Głowę thy trzy rzetzy należą. naprzod áby
Głowá


strona: 12v

Papież ſie głową kośćiołá
1:
Głowá byłá wyſſſza nad wſzyſtki inſze tzłonki. Potym
2:
áby głowá z ynſzemi tzłonkámi/ byłá ná kożdym miey=
3:
ſcu vtáwitznie ſpoiona. Trzećie/ áby rządziłá wſzyſt=
4:
ki inſze tzłonki. Powiedz mi/ możeli być Papieſz tako=
5:
wym/ albo nie? Ieſli rzetzeſz/ iż Papieſz ieſt podwyſſ=
6:
ſzony nád inſze tzłonki ćiáłá Kryſtuſowego/ tedyć ieſt
7:
prawdziwy Antykryſt/ o ktorym ták Prorocy y Apo=
Dan. 711.
2. Tes. 2.

8:
ſtołowie Swięći pisáli. Iſz ſię miał nád inſze tzłonki
9:
w kośćiele Swiętym podnośić? To teſz ieſt rzetz nie=
10:
podobna/ áby Papieſz ſiedząc W rzymie/ álbo ná Ká
11:
ſtrum Angeli/ będąc tzłowiekiem grzeſznym/ y ſmier=
12:
telnym/ miáł być ná kożdym mieyscu rázem/ do tzłon=
13:
kow kośćiołá Swięthego przypoiony/ y widzieć iako
14:
głowá co tzłonki myſlą/ mowią y tzynią/ chybá ieſli=
15:
ieſt tzárnokxiężnikiem/ iako ich iednák wiele bywáło/
16:
podobno dla tego/ áby głową byli kośćiołá krześćijáń=
17:
ſkiego. Tego teſz nie możeſz rzec/ áby Papieſz miał rzą=
18:
dzić wſzyſtki ludzi/ iáko głowá rządzi wſzyſtki tzłonki/
19:
áby ſię ktory o kamień nie obráził. Abowiem ná iednym
20:
mieyscu będąc y mięſkáiąc/ nie może ludzi rátowáć/
21:
ani teſz wiedzieć/ co śię s ktorym kędy dzieie.
22:
Miey że ty tedy tákową Głowę párſzywą/ ktora á=
23:
ni ſámego ſiebie/ áni żadneggo obronić/ záſlepić y oży
24:
wić nie może. My głowę mamy Páná Iezu Kryſtu=
25:
sá vkrzyżowánego/ ktora ieſt wyſſſza/ y nád wſzyſthki
26:
inſze tzłonki/ y vſtáwitznie/ ná kożdym mieyscu známi
27:
ſpoiona/ ktora rządzi/ broni/ y ożywia/ wſzyſtki ſwoie
28:
wierne tzłonki. A iżby to ták było/ poſluchai nie mnie
29:
ále Páwłá Apoſtołá Swiętego/ ktory ták mowi. Iż
30:
Bog oćiec niebieſki złáſki ſwoiey/ dał Iezu Kryſtá/
Ephes. 1.

31:
Głewą nád wſzyſtkimi w kośćiele iego/ ktory ieſt ćiá=
łem ie=


strona: 13

wſzyſtkiego krześćiáńskiego cżyni.13.
1:
lem iego. I záſię máło niżey. Iáko mąſz ieſt głową żo=
Ephes. 4.
Ephes. 5.
Col. 1.

2:
ny ſwoiey. Ták teſz Kryſtus głową kośćiołá Swięte=
3:
go A gdyſz tedy ſam Kryſtus Syn Boży/ ieſt głową
4:
kośćiołá Swiętego krześćiańſkiego/ tedyć Papież koś
5:
ćiołá Sátáńſkiego/ nieprzyiaćiel y przećiwnik Syná
6:
Bożego/ ktory Kryſtuſá wypycha s Kośćiołá Swię=
7:
tego/ á ſam ſię wſpina na mieysce iego.
8:
I coſz to ieſt inſzego tzynić ſię Głową kośćiołá krześ
9:
ćiáńſkiego/ iedno ſię tzynić nawyſſſzym nád wſzyſtkie=
Co ieſth tzynić
ſię Głową

10:
mi ludzmi/ á tzynić ſię záſię nawyſſſzym nád wſzyſtkie=
11:
mi ludzmi/ nic inſzego nieieſt/ iedno ſie tzynić nawyſſ=
12:
ſzemu Bogu rownym? Ieſli Papieſz ieſt Głową koś=
13:
ćiołá krześćiáńſkiego/ tedyć kośćioł krześćiańſki tzęſto
14:
bywa bez Głowy/ kiedy Papieżowie vmieráią? Iákoſz
15:
ſię wżdy niebożątká niewſtydzićie/ y Bogá nieboićie
16:
Ktorzy ſtą głową párſzywą/ ſámi ſiebie y inſze ludzie
17:
ná pothępienie wietzne wiedziećie/ y prowádzićie. A
18:
więc ieſztze będzieſz mowił/ iż Pápieſz przyiaćiel boży?
19:
kthory ſobie nowe Tytuły álbo przezwiſká dla pychy
20:
zmyſla/ y nád Kryſtuſá Syná Bożeo ſię podwyſſſza.
21:
Papież ſię Petrą ál=
22:
bo Opoką cżyni.
GPowiedaſz


strona: 13v

Papież ſie Petrą
1:
P
Owiedaſz też/ iż Pe=
2:
trá álbo opoká ieſth Papież/ ná
3:
ktorym Pan Kryſtus Kośćioł
4:
ſwoy zbudował: wiem o tym/ iż
5:
ſię Papież Opoką piſze. Po=
6:
wiedz mi y to/ proſzę ćię/ ieſli
7:
ten Tytuł álbo przezwiſko/ z po
8:
kory/ tzyli s pychy ſobie przy=
9:
właſztza? Niemożeſz tego inátzey rzec/ iedno iż to s py
10:
chy tzyni/ ábowiem kiedyby Papież pokory Apoſtolſkiej
11:
náſládował/ tedyby tego Tytułu álbo przezwiſká Pa=
12:
nu Kryſthuſowi nie wydzieral/ á ſobie nie przywła=
13:
ſztzał?
14:
Podpieráiąc pychy Papieżowey/ przywodziſz ony
15:
ſlowá Páná Kryſthuſowe/ kthore mowił do Piotrá
16:
Swiętego. Tyś ieſt Piotr/ álbo Opotzyſty/ á ná tey o=
17:
poce zbuduię kośćioł moy. I zaſz ty nie wieſz/ iż ty ſlo=
18:
wá Kryſtuſowe/ nic nienależą ku takowey pyſze Pa=
19:
pieżá Rzymſkiego/ y owſzem ſą przećiwne iemu: Abo=
20:
wiem przodkiem náłeżą ku ćći pánu Kryſtuſſowi/ po
21:
tym ku poćieſze wſzelkiemu wiernemu tzłowiekowi.
22:
Powiedaſz/ iż ſam Kryſtus będąc opoką/ tho prze=
23:
zwiſko dał też Piotrowi/ ná then tzás kiedy mowił:
24:
Tyś ieſt Piotr álbo Opotzyſty/ á ná tey opoce kośćioł
Matt. 16.

25:
moy. Ieſli inſzego piſmá niemaſz/ iedno tym tylko do=
26:
wodziſz/ tedy ſą tego znáki wielkie/ iż nic inſzego nietzy
27:
niſz/ iedno ſie s Páná Kryſtuſá Syná Bożeo/ y s Pio
28:
trá ſwiętego ſmieieſz/ ieſli chceſz teo dowieść/ iż Piotr
29:
álbo Papież ieſt opoká. Vkaſz że tedy/ gdzie Pan Kry=
30:
ſthus rzekł Piotrowi. Tyś opoká? Papież opoká? Ná=
tey opo=


strona: 14

álbo Opoką cżyni.14
1:
tey opoce zbuduię kośćioł moy. Aleć v was/ według
2:
wáſzey Grámmátyki/ wſzyſtko iedná rzetz/ thák Petrá
3:
iáko y Petrus/ to ieſt/ ták Opoká/ iáko y Opotzyſty?
4:
Powiedaſz iż ták rozumiał/ otym Ieronim/ Kryzo=
5:
ſtom/ Ambrozy/ Lew Papież/ Auguſtyn/ Grzegorz
6:
Papież/ y inni ludzie. Piękny y doſtátetzny dowod v=
7:
kazuieſz konietznie? I zaſz ty niewieſz co ći ludzie o ſo=
8:
bie nápiſáli/ miedzy ktorymi poſluchay/ naprzedniey=
Aug. in prol.
Lib. 3. de Tri
nitate.
Ad Hier.
Epiſt 19.

9:
ſzego Auguſtyná ſwiętego/ ktory ták mowi. Niewierz
10:
moiemu piſániu/ iáko piſmu ſwiętemu. Izáſię ná dru
11:
gim mieyſcu. Ia thylko onemu piſmu/ boiazń y vćći=
12:
wość dawam/ ktore ſwiętym ieſt rzetzono. I ieſztze dá
13:
ley ná drugim mieyſcu w wáſzych właſnych kxięgach/
14:
poſluchay co mowi tenże Doktor. Przeć teo niemogę/
Deſtin. 9.
Cau. Negare.

15:
iáko y w przodkach náſzych/ ták też ieſt wiele w kxię=
16:
gach moich/ ktore ſpráwiedliwym ſądem/ mogą być
17:
zgánione. A ſlyſzyſz tu iako ći Doktorowie nie każą ſo
18:
bie wierzyć/ chybá dothąd/ dokąd ſie zgadzáią s ſlo=
19:
wem Bożym. A gdyż tedy ták ieſt/ tzemuſz ty tedy pod
20:
pieraſz pychy Papieżá Rzymſkiego/ temi Doktormi/
21:
ktorzy byli takieſz ludzie iáko y my/ y ná wielu rzetzach
22:
ſię mylili I coſz mniemaſz/ ábym ia thobie v tychże
23:
Doktorow/ niemogł vkázáć/ ná drugim mieyſcu/ iá=
24:
ko o tey opoce rozumieli y piſáli właſnie ći Dokthoro=
25:
wie. Poſluchay tegoſz Auguſtyná/ ktory ták mowi.
Lib. de verb=
Domini in
Evangel. ſe
cun. Matt.
ſer. 13. To. 10.
De trac. Lib 1.
Cap. 21.

26:
Ná tey opoce/ ktorąś ty wyznał Pietrze/ żem ia ieſth
27:
ſyn Boga żywego/ zbuduię kośćioł moy/ ná mnie zbu=
28:
duię ćiebie/ nie mnie ni tobie: A ná drugim mieyſcu
29:
tenże Auguſtyn ták mowi. Nie rzekł Kryſtus do Pio=
30:
trá tyś ieſt Opoká/ ále tyś ieſt Piotr albo opotzyſty.
31:
A opoká byłá Kryſtus/ ktorą wyznał Symon. A ſly=
G ijſzyſz to?


strona: 14v

Papież ſie Petrą
1:
ſzyſz to? Ale wy ten zwytzay poſpolicie maćie/ iż tho
2:
co ieſth náprzećiwko pyſze wáſzey przeſtępuiećie/ á
3:
to co ieſt ku poſromoceniu Syná Bożego piſzećie. Cży
4:
tay ſobie ieſztze y drugie Doktory Theophilactum/ Li
5:
ránum/ Hieronimum y inſze/ iáko piſzą ná ty ſlowá Pá
6:
ná Kryſtuſowe: Tám náydzieſz iáſnie/ iż przes opokę
7:
nie Piotrá/ áni Papieżá rozumieią/ iedno tylko ſáme=
8:
go Páná Iezu Kryſtá.
9:
Ale opuśćiwſzy ſwiádecthwá ludzkie. Podzmy do
1. Cor. 10.
Ezá. 28.
Dan. 2.
2. Matt. 21.
1. Pet. 2.

10:
ſwiádectw duchá ſwiętego/ Páweł ſwięty/ ták powie
11:
da Iż Petra álbo opoká byłá Kryſtus: A máło maſz
12:
ná ſwiętym Páwle/ poſluchayże ſámego Piotrá ſwię
13:
tego. Iáko przyſtoſował do tych Kryſtuſowych ſlow
14:
z Dawidá proroká ſlowá ſwoie mowiąc: Kámień kto=
15:
ry wzgárdzili budownicy poſtáwion ieſth ná głowie
16:
węgłowey: A máło ieſztze máſz ná tym? Słuchay Da=
17:
widá proroká ktory ták mowi. Bog moy/ opoka mo=
Pſal. 18.

18:
iá/ y wnim będę nádzieię pokłádał. I záſię ná drugim
19:
mieyſcu. Cżáſu złego obronił mię Pan Bog/ y ná opo
Pſal. 27.

20:
ce mię podwyſſſzył. I ieſztze ná drugim mieyſcu. Rze=
21:
kłem do Bogá/ opoká moiá/ y wnim będę nádzieię po=
Pſal. 42.

22:
kłádał. I záſię od Páná Bogá zbáwienie moie/ ábo=
23:
wiem on opoká moiá ieſt y zbawienie moie. I ieſztze. I
Pſal. 62.

24:
wſpomnieli ſobie/ iż Bog opoká ich ieſt.
25:
Przetom tu ták wiele ſwiádectw s piſmá ſwięte=
Pſal. 78.

26:
go przywiodł/ ábyś ſię kiedy obatzył/ tześć y chwałę
27:
tylko ſámemu Bogu dał/ á piotrá/ y Papieżá/ opoką
28:
więcey nienázywał. Abowiem ty ſwiadectwa Duchá
29:
ſwiętego/ ſą więtſze/ y powaznieyſze/ á niſſli ſwiádec=
30:
twá wſzyſtkich Doktorow tego ſwiátá/ y ze wſzyſtkie=
31:
mi Anioły zniebá.
Iuż


strona: 15

álbo opoką cżyni.15.
1:
Iuż tu tedy widziſz? iż nie Piotr/ áni Papież/ iáko
2:
ty powiedaſz/ ieſt opoką/ na ktorey zbudowan ieſt ko=
3:
śćioł ſwięty krześćijáńſki/ ale ieſt tylko ſam Pan Kry=
4:
ſtus Syn Bogá żywego. Abowiem by tho byłá ſlába
5:
opoká/ prętko by tę opokę przemogły brany piekielne
6:
iakoſz iednák przemogły/ gdy Piotr potym niebudo=
7:
wał ná Kryſtuſie opoce/ ále ná ſwym właſnym rozu=
8:
mie kiedy Pan Kryſtus mowił do niego. Idz Szátá=
Matt. 18.

9:
nie odemnie. Ktoſz ſię kolwiek tedy buduie ná pietrze: álbo ná Pa=
10:
pieżu: álbo ná ktorym kolwiek innym fundamęnćie/ o=
11:
krom tey iedynej opoki/ K. Syná B.żyweo/ buduie ſię
12:
iáko ſam Syn Boży/ powieda ná piaſku/ ná Antykry
Matt. 7.

13:
śćie/ i ná Szátánie.
1. Cor. 3.
Abowiem iáko ſwięty Páweł mo=
14:
wi/ Fundámęntu inſzego żadny niemoże poſtáwić o=
15:
krom teo ktory ieſt poſtáwion/ co ieſt Ieſus Kryſtus.
16:
A iż Pan Kryſtus Symoná názwał piotrem álbo
17:
opotzyſtym/ to Pan vtzynił/ nie dla Papieſtwá zmy=
18:
ſlonego/ ále dla tego/ iż Páná wyznał być Kryſthu=
19:
ſem Synem Bogá żywego. Ieſli mnie niewierzyſz ſlu
20:
chay ieſztze tegoſz Auguſtyna/ miedzy doktory ſtárymi
21:
naprzednieyſzego/ ktory ták piſze. Tho imię Symono=
De verbo Do=
mini ſuper
Matthe.
Ser. 18.

22:
wi Pan Kryſthus dał/ iż go Piotrem názwáł/ áby
23:
Piotr wſzyſtek lud krześćijáńſki známionował/ ábo=
24:
wiem opoká ieſt naprzednieyſze imię/ y dla tego Piotr
25:
álbo opotzyſty/ od opoki ieſth wezwan/ nie opoká od
26:
Piotrá/ iáko y od Kryſtuſá krześćijánin. Tyś ieſt tedy
27:
mowi Kryſtus/ Piotr/ á ná tey opoce/ ktorąś ty wy=
28:
znał/ ná tey mowię opoce ktorąś ty poznał. Ty ieſteś
29:
Kryſtus Syn Bogá żywego/ zbuduię kośćioł moy/ to
30:
ieſt/ ná mnie ſámym/ zbuduię kośćioł moy. Ná mnie ſá
G iijmym


strona: 15v

Papież ſie Petrą
1:
mym zbuduię ćiebie/ nie mnie na tobie. Abowiem lu=
2:
dzie/ ktorzy chćieli budowáć/ ná ludziách mowili. Ia
1. Cor. 3.

3:
ćiem ieſt Páwłow? A iam ieſt Apollow/ á iam ieſt Ce
4:
phe/ to ieſt Piotrow? A drudzy ktorzy niechćieli bu=
5:
dowáć ná pietrze/ ále ná opoce/ mowili. Iam ieſt Kri
6:
ſtuſow.
7:
To Apoſtoł Páweł gdy obatzył/ iż iemu przywła=
8:
ſztzáli/ á Kryſtuſem gárdzili/ rzekł do nich. Izali Kry
9:
ſtus ieſt rozdwoion? Izaſz Páweł zá wás vmętzon ieſt
10:
álbośćie ſię w imię Páwłowe pokrzćili? Iáko tedy á=
11:
ni w imię Páwłowe/ áni w imię Piotrowe/ ále w imię
12:
Kryſtuſowe/ áby Piotr był zbudowány ná opoce/ á nie
13:
opoká ná Pietrze. etć. Othoſz maſz niemáły wykład z
14:
Auguſtyná/ ktorym ſie ty ſſtzyćiſz niewyrozumiawſzy
15:
go dobrze.
16:
Iuż tu tedy będzieſz wiedział/ tzemu Szymon ieſt we
17:
zwan Piotrem/ nie iżeby on był opoką drugą kośćio=
18:
łá ſwięthego krześćijáńſkiego/ tho ieſt/ iáko ty wy=
19:
kłádaſz Papieżem/ ále aby Piotr wſzelkiego tzłowieká
20:
krześćijáńſkiego známionował. Abowiem wſzyſcy krze
21:
śćijánie wierni ſą Piotrowie/ to ieſt/ opotzyśći/ zbu=
22:
dowáni ná tey opoce Panie Kryſtuſie. Ieſliby ktory
23:
niechćiał być Piotrem/ to ieſt opotzyſtym/ ták męſztzy
24:
zná/ iáko też y białła głowá/ tedy tákowy zbáwion być
25:
niemoże.
26:
A ſtąd tu iuż obátzyć możeſz/ iż ták Piotr/ iáko y Pá
27:
weł/ ták Iákub/ iáko y inſzy Apoſtołowie byli miedzy
28:
ſobą rowni/ y iedney ćći/ y doſthoynośći/ niemiał nic
29:
Piotr ſwięty nád Iákubá/ y Ianá/ ktorzy też chćieli
30:
pánowáć/ y ſiedzieć Pánu Kryſtuſowi/ ieden po prá=
31:
wey/ á drugi po lewey ſtronie. A iż ſobie rowni byli w
doſtoyno=


strona: 16

albo Opoką cżyni.16.
1:
doſtoynośći y w mocy/ okazał to iáſnie ſwięty Páweł
2:
temi ſlowy mowiąc. Ták niechay o nas rozumie tzło=
1. Cor. 4.

3:
wiek/ iáko o ſlugach Kryſtuſowych/ á ſſáfárzach tá=
4:
iemnic Boſkich. A ſlyſzyſz? iáko mowi Páweł ſwięty?
5:
Nie mowi/ Ták niechay o mnie rozumie tzłowiek/ ále
6:
o nas. Gdzie tu nie tylko ſámego ſiebie/ ále też y Pio=
7:
trá/ y Apolloſá/ y inne wſzyſtki Apoſtoły rowne ſobie
8:
tzyni/ iáko to iáſnie wypiſał wyſſſzey ták mowiąc:
1. Cor. 3.
W=
9:
ſzyſtkoć wáſze ieſth/ choćia Páweł/ choćia Apollos/
10:
choćia Cephás/ to ieſt/ Piotr. Nieſmiałby był thego
11:
Páweł ſwięty nápiſáć/ kiedyby był miał Piotr ſwięty
12:
opoką być y nád inſzymi Apoſtoły włádáć. Vkaſz ſwiá
13:
dectwo s piſmá ſwiętego/ gdzie Piotr władnął y ro=
14:
ſkázował inſzym Apoſtołom? rozumiem iáko to vkażeſz?
15:
I owſzem ia tobie vkażę/ iż inſzy Apoſtołowie roſkázo
16:
wáli Piotrowi y Iánowi. Gdy Ianá y Piotrá do ſá
17:
máryey poſláli. Izaſz niewieſz że to wyſſſzy ieſt y wię=
Act. 8.

18:
cey władnie/ ktory poſyła/ á niſſli ten ktorego poſy=
19:
łáią.
20:
A przeſto iuż tu ſtąd może kożdy obátzyć/ iż Papież
21:
ktory ſię opoką tzyni kośćioła ſwiętego krześćijáńſkie=
22:
go/ y podnoſi ſię nád inſze/ ieſt prawdziwy Antykryſt
23:
abowiem ſie tey iedyney y żywey opoce Pánu Kryſtu=
24:
ſowi ſprzećiwi/ przywłáſztzáiąc to ſobie/ co tylko ſá=
25:
memu Kryſtuſowy Synowi Bożemu należy. A wżdy
26:
ty ieſztze będzieſz mowił/ iż Papież ieſt przyiaćiel Bo=
27:
ży? A więc to ieſt przyiaćiel Boży? ktory Bogá z ie=
28:
go Stolcá ſpycha/ á ſam ſie ná iego mieyſce wſpina?
29:
A toć ieſt ono ohydzenie puſte/ kthore ſtoi ná mieyſcu
30:
ſwiętym/ o ktorym Dániel prorok nápiſał/ y Pan Kry
31:
ſtus przepowiedziáł.
Dán. 9.
Matt. 34.
O biedaż tym ktorzy ſie ná they
párſzywey


strona: 16v

Papież ſie Pontyfexem álbo
1:
párſzywey opoce/ álbo ná tym ſprochniáłym fundá=
2:
menćie buduią. Abowiem ná wieki wiekow zginą.
3:
Papież ſie Pontyfe=
4:
xem álbo Biskupem nawyſſ=
5:
ſzym cżyni.
6:
I
Eſztze ſie też Papież zo
7:
wie nawyſſſzym Przełożonym y pá
8:
ſterzem/ wſzyſtkiego kośćiołá krze=
9:
śćijańſkiego/ y oycem iego/ po w=
10:
ſzyſtkim ſwiećie/ y ty go takieſz zo=
11:
wieſz/ y dowodziſz tego ludzmi w=
12:
ſzyſtkimi w obec ſtárego kośćiołá/
13:
y Niceńſkim Koncylium/ potym
14:
Greki y Ormiany/ á nákoniec Florenckim Koncyli=
15:
um. Alećby to był ieſztze máły dowod/ ponieważeś te
16:
go ſlowem Bożym niedowiodł. A wſzákoſz iáko ty do=
17:
wody twoie ſą pewne y gruntowne/ może to kożdy oba
18:
tzyć/ ktory wto weyrzy pilnie.
19:
Naprzod co ſię tytze wſzyſtkich ludzi wobec ſtáre=
20:
go kośćiołá y Niceńſkiego Koncilium/ tedy ſię tho
21:
inák z Koncilium Kártaińſkiego ſzoſtego okázuie/ ani
Tom. 1. Conci.

22:
ſſli ty piſzeſz: Abowiem gdi było Koncilium Kartain=
23:
ſkie ſzoſte/ w kielká ſet lat po Niceńſkiem ná ktorym
24:
Koncilium Kártáińſkim było Biſkupow dwieśćie y
25:
ſiedmnaśćie/ miedzy kthoremi był teſz y Auguſthyn
ſwięty


strona: 17

Biskupem nawyſſſzym cżyni.17.
1:
Swięty/ tedy ná to Koncilium Zozymus Papieſz po
2:
ſlał ſwoie Legaty/ áby mogł włádnąć kośćioły ktore
3:
były w Afryce áby było wolno wſzyſtkiey kxiężey do nie
4:
go áppellowáć/ mięniąc iż mu thę moc dáli Biſkupi
5:
ktorzy ná Koncilium Niceńſkim byli/ Gdzie Biſku=
6:
pi y Auguſtyn S. ſniemi/ ktorzy ná ten tzás ná Kártá
7:
ginſkim Concilium byli/ Papieżowi tak ná to odpo=
8:
wiedzieli. Iſz othym nigdy nieſlycháli/ áni tzytáli.
Conci. Tom. 1.
I
9:
miedzy inſzemi rzetzámi ták potym Papieżowi odpiſá=
10:
li. Atzkolwiekeſmy wiele kxiąg przetzytáli: A wſzako=
11:
żeſmy nic tákowego wżadnych kxięgách łácinſkich Ni
12:
ceńſkiego Koncylium náleść niemogli.
13:
A ſlyſzyſz tu iáko Biſkupi odpowiedzieli Papieżowi? iż
14:
niemogli náleść nic takoweo/ áby Papież miał być na
15:
wyſſſzym przełożonym w kośćiele krześćijáńſkim? áby
16:
do niego mieli áppellowáć inſzy kxięża iáko do nawyſſ
17:
ſego páſterzá kośćiołá krześciáńſkiego. I ſtądże to by
18:
ło przyſlo/ iż wſzyſcy Biſkupi ná Koncylium Kártá=
Vide Concil.
Carthag. 3.
Cau. 26.

19:
ginſkim przedtym ná piſali takowy Kánon/ Aby Bi=
20:
ſkup pierwſzego ſtholcá/ nieśmiał ſię zwáć Kxiążę=
21:
ćiem Kápłáńſkim/ álbo naprzednieiſzym Kápłanem/
22:
álbo iákowym inſzym/ Iedno tylko pierwſzego ſtolcá
23:
Biſkupem. Tákże teſz otym możeſz tzytáć y w drugim
24:
Koncylium/ ktore było w Afryce pothym. A tzemu
Vide Concil.
Aphri. Cau 6.

25:
też nieprzetzytaſz Niceńſkiego Koncylium Kanonu
26:
ſſoſtego? y thám naydzieſz/ iż Papieżowi zábroniono
27:
władnąć nád kośćioły krześćijáńſkimi/ ktore ſą w E=
28:
gypćie/ w Libiey/ w Pentápolu/ w Alexándryey/ y
29:
w Antyochiey.
30:
A ieſli ieſztze mało maſz náthym/ tzytay Pápieſkie
31:
kxięgi właſne/ iáko Ián trzeći Papież vſtháwił ná=
Hprzećiwko


strona: 17v

Papież ſie Pontyfexem álbo
1:
przećiwko przodkowi ſwemu ktory ſie w pychę táko=
Anno 5. 70.
Ioan. 3.
Diſt. 99.
Nullus.

2:
wąſz podnoſił/ gdzie ták nápiſał. Aby ſie żadny Bi=
3:
ſkup Rzymſki zwáć nieſmiał/ przednieyſzym kápłanem
4:
áni wſzyſtkiego kośćiołá krześćijáńſkiego Biſkupem.
5:
A chceſz ieſztze poſlucháć Cypryaná ſwiętego/ co też
6:
nápiſał około tego/ mowiąc.
Anno 200.
Cip. Tract. 3.
de ſimplic.
Clericorum
Iáko ieden ieſt Pan/ ie=
7:
dná wiárá/ ieden krzeſt/ ieden Bog/ ták też iedno Bi
8:
ſkupſtwo (tho ieſt doſtoieńſtwo/ y iedná moc Biſku=
9:
pow) iedno y nierozdzielne ieſt/ y kożdy Biſkup ma być
10:
pod iednym nawyſſſzym Biſkupem Kryſtuſem/ iedy=
11:
ną głową/ y oblubieńcem kośćiołá iednego/ nie inák ie
12:
dno iáko wiele promieniow ſlonetznych/ iedną ſą ſwiá
13:
tłośćią.
14:
A máło ieſztze maſz? poſluchay Hieronimá. Ieſli=
15:
żebyſmy przełożeńſtwa ſſukáli/ więtſze ieſt wſzyſtkie=
16:
go ſwiátá/ á niſſli iednego miáſtá. A przeſto gdziekol
17:
wiek będzie Biſkup/ bądz w Rzymie/ bądz w Eugu=
18:
biey/ bądz w Konſtánthynopolu/ bądz w Regiey
19:
bądz w Alexándryiey/ bądz w Thebach/ bądz w
20:
Niemcech/ teyże ieſt powagi y doſtoynośći. A Kry=
21:
zoſtom powieda/
Chrt. in Matt
Homil. 35.
Tom. 7.
40. diſt. ca. vl=
timo
ktokolwiek w kośćiele ſwiętym krze=
22:
śćijáńſkim żąda przełożeńſtwá ná ziemi/ naydzie po=
23:
ſromocenie w niebie/ y niema być politzony miedzy ſlu
24:
gi Boże/ ktokolwiek o przełożeńſtwie będzie ſmiał mo
25:
wić. Mam záto iżeś iuż wyrozumiał/ iż nie wſzyſcy lu=
26:
dzie w obec ſtárego kośćiołá o przełożeńſtwie Papieżá
27:
Rzymſkiego wierzyli/ iákoś ty nápiſał/ á ſlyſzyſz co tu
28:
mowi ſtárego kośćiołá mąſz? iż kto iedno będzie ſmiał
29:
mowić o przełożeńſtwie/ niema być politzony miedzy
30:
ſlugi Boże. A tedyć według tych ſlow Papież ktory
31:
ſie przełożonym wſzyſtkiego kośćiołá krześćijáńſkiego
tzyni/


strona: 18

Biskupem nawyſſſzym cżyni.18.
1:
tzyni nieieſt ſlugá Boży? A kto nieieſt ſlugá Boży/ á
2:
tzyiże ma być inſzy/ iedno Dijabelſki?
3:
A iż też ieſztze tę pychę Papieżá Rzymſkiego twier=
4:
dziſz Greki y Ormiány/ iákoby oni ná tę pychę Pápie=
5:
żá Rzymſkieo zwolili/ áby był nád wſzyſtkimi kośćio=
6:
ły naprzednieyſzy. Powiedz mi/ gdzieżeś otym wytzy=
7:
tał? Izaſz ty niewieſz/ iż Ormiánie y Grekowie/ byli
8:
zawżdy náprzećiwko tey pyſze Pápieżá Rzymſkiego/ y
Vide Concil:
Tom. 2.
Opuſc. Tri=
Part. Lib. 2.
Cap. 12.

9:
záwżdy náprzećiwko tey pyſze Pápieżá Rzymſkiego/ y
10:
záwżdy ſie oto y Papieżem wádzili/ y nákoniec ſie dla
11:
tey pychy iego/ od kośćiołá Rzymſkiego oderwáli/ y
12:
dziś Papieżowi nieſą poſluſzni/ áni iego vſtáwam.
13:
A iż podpieraſz they pychy Pápieſkiey Koncylium
14:
Florenckim/ gdzie ták ná tym Koncylium/ Papież
15:
kxięża y mniſzy nápiſáli. Poſtánawiamy ſwięty Apo=
16:
ſtolſki Stolec/ y Rzymſkiego nawyſſſzeo Biſkupá/ po
17:
wſzyſtkim ſwiećie mieć przełożeńſtwo/ á tego nawyſſ=
18:
ſzego Biſkupá Rzymſkiego być potomkiem błogoſlá=
19:
wionego Piotrá kxiążęćiá Apoſtolſkiego/ y prawdzi=
20:
wego Wikáryiego Iezu Kryſtá/ y wſzyſtkiego kośćio
21:
łá głową/ y wſzyſtkich krześćijánow Oycem być/ y ná
22:
utzyćielem/ á onemu w blogoſláwionym Pietrze páść
23:
rzędzić/ y ſpráwowáć wſzyſthek krześćijáńſki kośćioł/
24:
od Páná Iezu Kryſtá zupełną moc daná być/ iáko w
25:
dzieiach wálnych y w ſwiętych regułach ieſt opiſano.
26:
Tu ćię naprzod pytam? Powiedz mi iáko dawno tho
27:
Koncylium Florenckie było? muſiſz odpowiedzieć/ iż
Concilia
Florentinum.
Anno. 1439.

28:
niedáwno/ dopierko temu ſtho y dziewięthnaśćie lath
29:
á zá kthoregoſz Papieżá? zá Eugeniuſá tzwartego/
30:
Mnichá hárdego y łákomego/ Reguły Celeſtynorum
31:
iáko wáſzy piſarze piſzą otym.
32:
A gdyż tedy ták ieſt/ iż Papieżá teras nowo y nieda=
Volat. Krauc.
Lib. 11. Ca. 30.
H ijwno


strona: 18v

Papież ſie Pontyfexem álbo
1:
wno ná tym Koncylium Florenckim poſthánowiono
2:
być po wſzyſtkim ſwiećie przełożonym Biſkupem/ y na
3:
przednieyſzym/ y potomkiem Piotrá ſwiętego/ y pra=
4:
wdziwym Wikáryim Kryſtuſowym/ y wſzyſtkiego ko=
5:
śćiołá Głową/ y wſzyſtkich krześćijánow oycem y ná=
6:
utzyćielem/ áby páſl/ rządził y ſpráwował/ wſzyſthek
7:
kośćioł krześćijáńſki/ Thedyć tym obytzáiem/ muſiał
8:
przed Koncylium Florenckim Papież/ to ieſt/ dáley á
9:
niſſli przes trzynáśćie ſeth lath po Pánie Kryſtuſie
10:
niebyć przełożonym Biſkupem/ áni przednieyſzym/ á=
11:
ni potomkiem Piotrowym/ áni Wikáryim Kryſtuſo=
12:
wym/ áni wſzyſtkiego kośćiołá głową/ áni też pierwey
13:
páſl/ áni rządził/ áni ſpráwował/ wſzyſthek Kośćioł
14:
Krześćijáńſki? Abowiem kiedyby był Papież pierwey á
15:
s ſtárádawná tákowym/ tedyby mu było niepotrzebá/
16:
takowych nowych y pyſznych tytułow y przezwiſk/ ná
17:
tym Florenckim Koncylium dáwáć. Ale iż mu ich
18:
przed tym Pan Kryſtus Syn Boży nigdy niedał/
19:
przeto mu dopierko iáwnie ná tym Koncylium ty prze
20:
zwiſka pochlepcy iego przypiſáli y dali.
21:
Wiem dobrze otym/ iż ná tym Koncylium byli Gre
22:
kowie/ y doſić ſie długo náprzećiwko tey pyſze Papie=
23:
ſkiey/ także y náprzećiwko tzyſcowi zmyſlonemn ſprze
24:
ćiwiáli. A wſzákoſz potym iákośćie to ſámi nápiſali
25:
ſkoro Grekowie ná tę pychę Papieżá Rzymſkiego zwo
26:
lili/ nátychmiaſt Iozeph Pátryárchá Konſtántyno
27:
polſki padwſzy nagle zdechł: A inſzy Grekowie przy=
Concil. To. 3.
Fol. 474.

28:
iáchawſzy do domu nieználi ſie ktemu/ áby Papież miał
29:
być nawyſſſzym przełożonym wſzyſtkiego kośćiołá krze
30:
śćijáńſkiego/ y przeli ſię tégo przed Márkiem Biſku=
31:
pem Epheſkim/ iáko tho wáſzy właſni piſárze piſzą
Volar. Plat.
otym


strona: 19

Biskupem nawyſſſzym cżyni.19.


strona: 19

1:
otym/ y do tych tzáſow niechcą tego znáć Grekowie.
2:
A iż teſz powiedaſz że Pan Kryſtus Piotrowi y Pa
3:
pieżowi obiecał przełożeńſthwo wſzyſtkich Kośćiołow
4:
krześćiáńſkich po wſzyſtkim ſwiecie/ tak ſię to rozumie
5:
twoie piſanie iákobyś rzekł/ Kryſtus ieſt nieprawdzi=
6:
wy/ Abowiem to/ co obiecał Piotrowi/ y Papieżowi/
7:
nigdy nie ſpełnił obietnice ſwoiey: A ieſliże ſpełnił obie
8:
tnice/ vkaſz to y dowieć tego piſmem ſwiętem/ iż piotr
9:
Swięty po wſzyſtkim ſwiećie rządził kośćioły krześći
10:
áńſkie? á nákoniec/ vkaſz kthorego Papieżá/ kthoryby
11:
władnął kiedy/ rządził/ y mial pod mocą ſwoią/ wſzy
12:
ſthki ná ſwiećie kośćioły krześćiáńſkie? Powiedz kiedy
13:
Papież ktory/ roſkázował kośćiołom Greckim? Mo=
14:
ſkiewſkim? Ruſkim? Indyiſkim? Perſkim? Aegipſkim
15:
y ktore ſą w Europie wſzyſtkim? A tzáſu Auguſtiná/ á
16:
ni Afryckim/ y owſzem áni włoſkim? Toćby tedi tym
17:
obytzáiem muſiał Kryſtus zoſtáć wnieprawdzie. Ale
18:
podobniey Papieżowi tzłowiekowi pyſznemu y Sino=
19:
wi zátráconemu/ y nákoniec wſzyſtkiemu Koncilium
20:
Florenſkiemu kłámáć/ á niſſli Synowi Bożemu/ ktory
21:
tego przełożeńſtwá nigdy/ áni Piotrowi/ áni Papie=
22:
żowi nie obiecował: Abowiem by beł obiecał pewnieć
23:
by to był wypełnił.
24:
A batzyſz tedy iuſz ty twoie dowody/ iáko ſą prawdzi=
25:
we? y ná iákim ſię grunćie Papieſz/ y ſwoię pychę zbu
26:
dował? A więc to ieſztze będzie przyiaćiel Boży? ktory
27:
ſię podnoſząc náprzećiwko Bogu: Syná Bożeo Páná
28:
Iezu Kryſtha zdziera zećći y chwały właſney iego/
29:
á ſam ią náſię kládzie? Abowiem to ieſt tześć y chwa
30:
łá nienáruſzona Syná Bożego/ gdy mu dopuſztzamy
31:
być nawyſſſzym przełożonym y páſterzem wſzyſtkiego
H iijkośćiołá


strona: 19v

Piotr Swięty byłli
1:
kośćiołá krześćijáńſkiego/ po wſzyſtkim świećie/ iáko
2:
Dawid Prorok z dawná powiedział o tym
Pſalmo 71.
Iż będzie
3:
pánowáł od Morzá/ do Morzá/ y od rzeki aſz do grá=
4:
nic ſwiátá ziemie. I będą ſie przednim kłániáć wſzy=
5:
ſcy Krolowie ziemſcy/ wſzytki narody ſwiátá będą
6:
iemu ſlużyć:
7:
A iż tedy Papież tześć y chwałę właſną Pánu Ie=
8:
zu Kryſtuſowi Synowi Bożemu wydziera/ á ſam ią
9:
ſobie przywłaſztza: okázuie to iáwnie po ſobie/ iż ieſt
10:
on Antykryſt/ Syn zátrácony/ y nieprzyiaćiel Boży/
2. Tes. 2.

11:
ktory ſie wſpina náprzećiwko Pánu Bogu.
12:
❦ Piotr Swięty byłłi
13:
kiedy w Rzymie.
14:
A
Iż teſz ieſzcże podpie
Petrus an ſue
xix Romae.

15:
raſz pychy Papieżá Rzymſkieo
16:
powiedáiąc/ iż Piotr Swięty
17:
był w Rzymie Papieżem? Ieſli
18:
Piotr Swięthy był w Rzymie
19:
Papieżem? tzemużeś thego nie=
20:
dowiodł Swięthym piſmem? y
21:
nieutwierdził? I tzemuś nie vkazał mieyſcá gdzie otym
22:
nápiſał ktory Ewánieliſtá/ álbo ktory Apoſtoł? álbo
23:
też ſam Piotr ſwięty?
24:
Ale rzetzeſz/ átoć dowodzę/ Ieronimem/ Dyonizyu=
ſem


strona: 20

kiedy w Rzymie.20.


strona: 20

1:
ſem Areopágitą/ Euzebiuſem/ Ignácyuſem y inſzy=
2:
mi ludzmi? Na toć tak odpowiedam/ Izaſz ty nie=
3:
wieſz iákomći y pierwey powiedział/ iż othoći ludzie/
4:
ktorymi ty dowodziſz/ nie każą áni ſámi ſobie/ áni ża=
5:
dnemu tzłowieku wierzyć/ by też był naſwiętſzy/ tzego
6:
niemáſz w ſlowie Bożym. A niewierzyſz temu? Poſlu=
7:
chayże iedneo ſtych/ ktorymi ty dowodziſz: Ignácyufá
8:
ktory ták do Heroná piſząc powieda. Wſzelki kthory
Ad Hero:
Epiſt. 9.

9:
mowi krom piſmá Swiętego/ ktore nam ieſt wydáne/
10:
by też dobrze był wiáry godzien/ by też dobrze pośćił/
11:
by też dobrze prorokował/ miey go zá Wilká w trzo=
1. Pet=4.

12:
dzie owiec/ pſowánie ſpráwuiąc.
13:
A ſlyſzyſz tho/ iż tákowego mamy mieć zá Wilká w
14:
trzodzie owiec? ktory nie ſlowem Bożym/ ále ludzmi/
15:
by też dobrze naſwiętſzymi dowodzi? A przeto według
16:
tych ſlow/ iáko owas mam inák rozumieć/ iedno iáko o
17:
Wilkach w trzodzie Owiec? gdyż tylko mniemánim/
18:
y rozumem ludzkim dowodziſz/ iż Piotr Swięty był w
19:
Rzymie/ á nie ſlowem Bożym. Tákże też Piotr ſwięty
20:
nápiſał. Ieſli kto mowi/ niechayże mowi iáko wyrok
21:
Boży
22:
Wiem dobrze/ iż Euzebius ná iednym mieyſcu pi=
Hiſt. Eccle.
Lib. 2. cap. 14.

23:
ſze otym/ iż Piotr pierwey w Rzymie Ewánielią prze
24:
powiedał/ ieſliże thám był kiedy. Ale záſię ná drugim
25:
mieyſcu przećiwny ieſt ſam ſobie gdzie piſze/ iż Piotr
Euzeb. Lib. 3.
Cap. 2.

26:
nieprzyſzedł do Rzymu/ aż oſtátetznego roku Klaudy
27:
uſá. I ieſztze ná trzećim mieyſcu powieda: iż Klemens
Euſeb. Lib. 3.
Cap. 21.

28:
był trzećim po Páwle i Pietrze Biſkupem w Rzymie.
29:
Obátzże iako ſię tu zgadza ten Euzebius/ kthorym
30:
ty dowodziſz. I zaſz thego niewieſz? Iż ná ten tzás/
31:
ten Euzebius/ był Arryanem Heretykiem/ kiedy ty Hi
ſtorye


strona: 20v

Piotr Swięty byłli
1:
ſtorye piſał/ iáko ſie potym ſam iáwnie okazał/ kiedy
2:
kácerſtwá Arryanowego/ ná Niceńſkim Koncylium
3:
bronił/ tzytay ſobie Hiſtoryam Trypartytam.
Tripart.
Lib. 2. Ca. 7.
tám iá=
4:
ſnie naydzieſz otym.
5:
A iż też przywodziſz ktemu Dyonizyuſá Aryopági=
6:
tę ná ſwiádectwo/ iż Piotr ſwięty był w Rzymie Pa=
7:
pieżem. Wiedzą dobrzy wſzyſcy ludzie Bogoboyni o=
8:
tym/ iákowy to ieſt piſarz/ iáko wiele pobredzył in Cȩ=
9:
leſti Hierarchia około Aniołow. Także też in Theologia
10:
myſtica, kędy s Plátoná pogániná vtzy wiáry. Thak
11:
też in eccleſiaſtica Hierarchia, co inſzego tzyni/ iedno iá
12:
kieś obrzędy niepotrzebne wypiſuie y wylitza/ a kto=
13:
rych ſie żadny tzłowiek niemoże nic dobrego náutzyć.
14:
A też Erázmus Rotherodamus/ tzlowiek vtzony y bie=
15:
gły/ powieda/ iż ty kxięgi/ nie ſą Dyonizyuſowe wła=
16:
ſne/ ále ſą podrzucone.
17:
A przeſto iuż ſthąd obatzyć możeſz/ iákimi piſárzmi
18:
tey pychy Papieżá Rzymſkieo podpieraſz y dowodziſz.
19:
Ale poniechawſzy tych ſwiátkow niepewnych/ vkaż iá
20:
komći powiedział/ piſmo ſwięte? gdzie otym nápiſa=
21:
no/ iż Piotr ſwięty/ był Papieżem kiedy w Rzymie? A=
22:
le rozumiem/ iż tho vkażeſz/ ná ſwięto/ kthore zową/
23:
nigdy.
24:
I owſzem ia thobie okażę/ iż nie Piotr/ ále Páweł
25:
ſwięty był napierwſzym Biſkupem w Rzymie/ A nie=
26:
wierzyſz temu? poſluchayże nie Euzebiuſá/ áni Dyoni=
27:
zyuſá Areopágity/ áni Ieronimuſá/ ále ſámego Páná
28:
Iezu Kryſtá/ ktory tymi ſlowy mowił/ do Páwłá S.
29:
Bądz ſtały Páwle/ Abowiem iákoś omnie ſwiáthtzył
Act. 23.

30:
w Ieruzálem/ ták też muśiſz y w Rzymie ſwiáttzyć.
31:
A ſlyſzyſz tu? Iż nie Piotr ále Páweł ſwięty był do
Rzymá


strona: 21

kiedy w Rzymie.21.
1:
Rzymá przes ſámego Iezu Kryſtá poſlány/ y przes
2:
Aniołá potym przywiedziony/ iáko ſam Swięty Pá=
3:
weł o ſobie ſwiáttzy mowiąc. Iżmi ſthánął tey nocy
4:
Anioł Boży/ ktoregom ia ieſt/ y kthoremu ſlużę/ mo=
5:
wiąc. Nieboy ſie Páwle/ abowiem muſiſz przed Ce=
Act. 27.

6:
ſárzem ſtánąć. etć. Otoć dał Pan Bog wſzyſtki/ kto
7:
rzy ſtobą płyną po morzu. I wſzedwſzy do Rzymu po
8:
tzął być prawym Biſkupem: Abowiem kazał od zá=
9:
ránku/ áż do wietzorá/ y mieſſkał tám w Rzymie przez
10:
dwie lećie vſtáwitznie: Wſzyſtki przyiymuiąc y opowie
11:
dáiąc im kroleſtwo Boże.
Act. Vitimo.

12:
Tu maſz iáſne ſwiádeſtwo/ iáko Pan Kryſtus Páw
13:
łowi/ á nie piotrowi náznátzył mieyſce w Rzymie/ iá=
14:
ko go tám poſlał/ y iáko wſzedł do Rzymá/ y iáko był
15:
pierwſzym Biſkupem Rzymſkim/ gdyſz przednim tám
16:
żadny pierwey Biſkup niebył/ iáko ſie to iáwnie oká=
17:
zuie z dzieiow Apoſtolſkich: A to iuſz było tzáſu Nero=
18:
ná Ceſárzá/ około wtorego roku pánowánia iego/ iáko
19:
y Kryzoſtom otym piſze/ gdzie teſz namnieyſzego ſlo=
De profectu
Euangel.
Tom. 6.

20:
wá o Pietrze Swiętym nie wſpomina. Doſyć teſz ieſt
21:
ſwiádectwá/ s tego liſtu/ ktory Páweł Swięty piſał
22:
do Rzymiánow/ iaką miał pracą o nich/ tzego by był
23:
nie vtzynił/ kiedyby tám Piotr ſwięty Papieżem był.
24:
Abowiem ieſliby ták było/ iáko ty Powiedaſz/ iż pier
25:
wey Piotr Swięty był w Rzymie Papieżem/ á niſſli
26:
Páweł Swięthy przyiechał do Rzymá/ powiedz mi?
27:
tzemu ſię Páweł Swięthy żáłuie przed Timoteuſzem/
28:
iż go niektorzy zoſtáwili w Rzymie/ tylko z Lukaſzem?
29:
Abowiem thak piſze z Rzymá do Timoteuſzá mowiąc
30:
Demás mię opuśćił/ Swiátá ſię rozmiłował/ y do Te
2. ad Tim. 4.

31:
ſaloniki iechał/ Kraezeus do Gálácyei/ Titus do Dál
Imácyey


strona: 21v

Piotr Swięty byłli
1:
mácyey/ Lukaſz tylko ſam ſemną ieſt/ A ſlyſzyſz to? iż
2:
tylko ſam Lukaſz Swięthy był w Rzymie s Páwłem
3:
Swiętym? á gdzieſz tedy był ná ten tzás Piotr Papież
4:
álbo ktory kárdynał iego? I piſze tám ieſztze dáley Pá
5:
weł Swięty do Tymoteuſzá mowiąc. Iż ná pierw=
6:
ſzym moim potkániu/ niebył żadny ſemną/ iedno tylko
7:
był Pan ſemną/ A ná oſtátku piſánia ſwego Timoteu
8:
ſzá pozdrawia od Eubuluſá/ y Pudenſá/ y Linuſá/ y
9:
Klaudiuſá/ y od wſzyſthkiey Bráćiey/ kthorzy ná ten
10:
tzás w Rzymie byli. A Piotrá tzemu nie wſpomina/ á
11:
zwłaſztzá Papieżá? ábowiem go w Rzymie niebyło.
12:
Wolę ia tedy/ iednemu Páwłowi Swiętemu wierzyć
13:
á niſſli tym twoim wyſkubionym piſárzom/ ktorzy iá=
14:
ko ludzie onego wieku piſáli/ gdy ſię Papieże iuż byli
15:
w pychę podnieſli. A przeſto ieſt/ to obłudá y zmamie
16:
nie ludzkie/ co piſzeſz/ iż Piotr Swięthy był pierwey
17:
w Rzymie Papieżem/ á niſſli do Rzymá przyiechał Pá
18:
weł Swięty.
19:
A iż mię też pytaſz/ kto ony przed Páwłem Swię=
20:
tym w Rżymie náwrocił/ o kthorych Páweł piſze do
21:
Gálátow w wtorey Kápitule? Powiem kto ie náw=
22:
rocił/ iedno ſluchay? Andronicus/ Iunia/ Priſcá/ A=
23:
quilá/ Apollo/ y inſzy zwolennicy/ ktorzy ieſztze przed
24:
przyiechánim Páwłá ſwięteo/ budowáli kośćioł Rzym
25:
ſki/ przeto ie też pomocniki ſwoimi Páweł Swięty zo=
26:
wie piſząc do Rzymiánow w tymże liśćie.
Rom. 16.

27:
I wiem to dobrze/ iż po ſwiętym Páwle przes trzy
28:
ſthá lath było niemáło dobrych y wiernych páſterzow
29:
álbo biſkupow w Rzymie: ktorzy áni o pychę/ áni o łá
30:
komſtwo/ áni o żadne pánowánie niedbáli/ aż potym
31:
weſſli wilcy drapieżni/ o ktorych ſam Swięty Páweł
przepo=


strona: 22

kiedy w Rzymie.22.
1:
przepowiedział/ iż po iego odeśćiu przydz mieli. Otym
2:
nápiſał Lukaſz ſwięty w dzieiach Apoſtholſkich mo=
3:
wiąc. Ia to wiem zápewne/ iż przyidą po moim ode=
Act. 70.

4:
śćiu Wilcy ſrodzy ná was/ ktorzy nie będą mieć luto=
5:
śći nád trzodą.
6:
Dármo ſię tedy chełpićie/ áby miał być kiedy Piotr
7:
ſwięty w Rzymie Papieżem/ á ieſli był/ dowiedz że mi
8:
tego/ nie piſarzmi niepewnymi/ ktorzy tho piſzą z mo=
9:
zgow ſwoich/ ále dowiedz tego ſlowem Bożym/ iakom
10:
ia tobie dowiodł/ iż Páweł ſwięty/ był napierwſzy Bi
11:
ſkup Rzymſki.
12:
Powiedz mi? tzemu niechcećie mieć Páwłá ſwiętego
13:
Biſkupem Rzymſkim? tzev ſie go przyćie? Izali nie dla
14:
tego/ iż Páweł ſwięty iáwnie piſze ná przećiwko wá=
15:
ſzey pyſze. Przeto też wiele ieſt tákowych miedzy wá=
16:
mi/ ktorzy ná ſwiętego Páwłá zgrzytaćie żębámi/ ko=
17:
nietzniebyśćie ſię y Piotrá ſwiętego rádzi záprzeli/ kie
18:
dyby był ták wiele piſał ná przećiwko wam/ átzkol=
19:
wiek ſie iednák iego y náuki y żywotá przyćie/ á prá=
20:
wie ſie zniego náſmiewaćie/ tzyniąc go Głową kośćio
21:
łá wſzyſtkieo/ opoką/ y nawyſſſzym przełożonym/ tzym
22:
on nigdy niebył/ áni otym myſlił. Abowiem kiedyby
23:
był tákowym/ tedyby był nigdy tego o ſobie nienápiſał
24:
mowiąc.
1. Pet. 4.
Stárſzych ktorzy ſą miedzy wámi/ dla Páná
25:
Bogá proſzę/ ktorym ieſt y ia też ſtárſzy/ páśćie trzo=
26:
dę. etć. A ſlyſzyſz tu? iáko ſię zowie/ nie głową/ nie
27:
Opoką/ nie Papieżem nawyſſſzym/ ále ſtárſzym z dru=
28:
gimi ſtárſzymi.
I ijA iż


strona: 22v

Ieſliſz kiedy Piotr Swięty
1:
Ieſliſz kiedy Piotr
2:
Swięty zákłádał ſtolec ſwoy
3:
w Rzymie.
4:
A
Iż też piſzeſz ku potwier=
5:
dzeniu pychy Papieżá Rzymſkiego/ iż
6:
Piotr ſwięty ſobie w Rzymie Stolec o
7:
brał/ w mieśćie tym/ kthore było gło=
8:
wą wſzyſthkiego ſwiátá? Powiedz że
9:
mi? gdzieżeś to wytzytał/ áby tám w Rzymie Piotr
10:
ſwięty ſobie Stolec kiedy obrał? vkaſz nie piſárze nie=
11:
pewne/ ále ſlowo Boże práwdziwe? vkaſz gdzie otym
12:
ktory prorok/ álbo Ewánieliſtá: álbo Apoſtoł nápiſal.
13:
I powiedaſz dáley/ iż ſie to ſtáło nie krom obiáwie=
14:
nia Duchá ſwięteo/ áby dziſia miał mieſſkánie namie=
15:
ſtnik Piotrow. Bo niemogł mieć iáko powiedaż/ w Ie
16:
ruzalem gdzie był Iákub/ áni w Achágiey/ gdzie był
17:
Iędrzey/ áni w Azyey/ gdzie był Ian: A to dla tego/
18:
iż ty wſzyſtki kośćioły wiáry odſtąpiły Páná Kryſtu=
19:
ſowey/ y żadney ſucceſſyey niemáią/ iedno tilko kośćioł
20:
Rzymſki trwa aż do dniá dziſieyſzego? według oney
21:
obietnice: Tyś ieſt Piotr á ná tey Petrze álbo Opo=
22:
ce zbuduię kośćioł ſwoy?
23:
Dziwuię ſię tu twoim dowodom/ iż ſie niewſtydziſz
24:
tákowych ſwoich ſproſnych piſáć dowodow/ ktore ku
25:
páiętzynie ſą podobne/ iákobyś rzekł. Titire tu patulȩ
26:
recubans ſub tegmine fagi. Powiedz mi proſzę ćie?
Izali


strona: 23

zákłádał ſtolec ſwoi w Rzymie.23.
1:
Izali wiárá w całośći záchowána być niemoże / cho=
2:
ćia też kto vtráći páńſtwo tego ſwiátá dotześne? Iza
3:
li tzłowiek niemoże być krześćijáninem/ choćia też nie=
4:
ma pewnego mieſſkánia? Ieſliby ták było/ tedyć Pan
5:
Kryſtus przodkiem niebył krześćijáninem/ ktory nie=
6:
miał ſwego właſnego mieſſkánia? A tákże Apoſtoło=
7:
wie/ y Piotr Swięty?
8:
A iż powiedaſz/ iż był Papieżem w Rzymie/ vkaſzże
9:
iego pałác w ktorym mieſſkał? Ieſliby to ták było we
10:
dług tego twego dowodu/ tedyćby tym obytzáiem/ nie
11:
był nikt inſzy krześćijáninem/ áni práwym ſlugą Bo=
12:
żym/ iedno ten ktoryby miał doſić miaſth/ zamkow/
13:
tzyńſzow/ portow/ Kxięſtw/ Kroleſtw/ Miaſt/ ſlug
14:
pieniędzy/ iako dziſia ma Papież?
15:
Vkazałeś tu ſwoię náukę być podobną/ ku náuce o=
16:
nego Káifaſzá/ Annaſzá/ y Fáryżeuſzow. Abowiem iá
17:
ko oni niechćieli mieć Kryſtuſá/ bez Zamkow/ Miaſt/
18:
Cżyńſzow/ Kroleſtw/ Sług Pieniędzy/ y bes Ieruzá
19:
lem tego dotześnego. A zwłaſztzá iż Kryſthus iáwnie/
20:
otym powiedał/ mowiąc.
Io. 4.
Iż przychodzi godziná/ kie
21:
dy áni ná tey gorze/ áni w Ieruzálem/ będziećie chwa
22:
lić oycá/ ále w duchu y w prawdzie.
23:
Tákże też y ty niechceſz mieć Kryſtuſá iedno pánu=
24:
iącego ná tym ſwiećie/ dotześnego/ y ćieleſnego/ ktore
25:
goby było kroleſtwo znátzne/ mocne/ ſtráſliwe/ y ná ie
26:
dnym mieyſcu záſádzone/ iáko ieſt dziſia w Rzymie Pa
27:
pieſkie.
28:
I zaſz niewieſz/ iż Kroleſtwo Páná Kryſthuſowe/
29:
nienależy w máiętnośćiach/ w mieſcach/ w mocach/
30:
w tzáſiech/ w oſobách/ w dzierżáwach/ iáko ty ćiele=
31:
ſnie rozumieſz. Ale należy w duchu/ w práwdzie/ w
I iijwierze


strona: 23v

Ieſliſz kiedy Piotr Swięty
1:
wierze/ w pokorze/ y w ćierpliwośći/ ktore Kroleſtwo
2:
iego/ iáko ſam Pan Kryſtus powiedział/ nieprzycho=
Luc. 17.

3:
dzi w ſtrzeżeniu tych rzetzy.
4:
A przeſto iuż tu kożdy ſtąd obátzyć może/ iż thego
5:
tzłonka wiáry krzeſćijáńſkiey nierozumieſz. Wierzę Cer
6:
kiew Swiętą krześćijáńſką/ ábowiem kiedybyś then
7:
tzłonek wiáry Swiętey krześćijáńſkiey dobrze rozu=
8:
miał: tedybyś ſlowá Bożeo/ áni do Rzymá áni do żad
9:
neo ſtolcá / áni do żadnego mieyſcá/ áni do żadneo tzło
10:
wieká/ nie przywięzował. Abowiem kośćioł Swięty
11:
krześćiáńſki/ ieſt tylko przywiązan do ſámego ſlowá
12:
Bożego/ ktory ieſt tám ná tym mieyſcu/ kędy ieſt ſlo=
Ezech. 1.

13:
wo Boże prawdziwe.
14:
I dáley ieſztze może kożdy obátzyć/ iż theſz niewie=
15:
rzyſz temu/ áby Pan Kryſtus byl vſtáwitznie w koś=
16:
ćiele ſwoim/ iáko to ſam vſty ſwemi powiedzieć ratzył
17:
Otom ia ſwámi przes wſzyſthki dni/ aſz do ſkońtzenia
Matt. 28.

18:
Swiátá. Abowiem kiedybyś temu wierzył/ tedybyś lu
19:
dzi krześćiáńſkich do Rżymá/ do Papieżá do ſtholcá/
20:
do ſucceſſyey iego nieprzywięzował y nie odſyłał.
21:
Ieſztze też dáliey káżdy obátzyć może/ iż themu nie=
22:
wierzyſz y nierozumieſz/ iż wſzelka prawdá ku zbáwie
23:
niu/ nie s tzłowietzych vſt/ áni s tzłowietzego mieyſcá/
24:
áni s tzłowietzego ſtolcá/ áni s tzłowietzey ſucceſſyey
25:
áni z żadnych ludzkich vſtaw pochodzi/ iedno tylko s=
26:
ſlowá Bożeo ktore pochodzi z vſt Bożych/ przes ktore
27:
bywa dawan Duch S. wiernym/ y żywot wietzny.
28:
A batzyſz to tedy? iáko ten twoy dowod ieſt ſláby/ y
29:
nitzemny/ kthory wiáthr iako páiętzynę rozwiewa?
30:
A przeſto ſię darmo maſz tym twoim dowodem ſpro=
31:
ſnym/ a Kaifaſzowym chełpić/ y Papieżá dla thego
w pychę


strona: 24

zákłádał ſtolec ſwoy w Rzymie.24.
1:
w pychę podnoſić/ iż w Rzymie mieſſka do tego tzá=
2:
ſu/ Abowiem tego nie tzyniſz dla ſlawy Páná Kryſtu=
3:
ſá Syná Bożego/ iedno thylko dła pychy Papieżá
4:
Rzymſkiego
5:
Iákoby Papieżow
6:
Kośćioł miſtrzową był.
7:
I
eſzcze teſz Papieſz nie
8:
mnieyſzą pychę w tym okazuie/ iż
9:
on inſze kośćioły Swięte Krześ=
10:
ćiáńſkie háńbi y ſromoći/ á ſwoy
11:
tylko kośćioł Rzymſki ſlawi názy
Diſt. 12.
2. q. 6. c.
Ad Roma=
nam.

12:
wáiąc go być matką y miſthrzo=
13:
wą inſzych wſzyſtkich kośćiołow
14:
ieſli tylko Rzymſki kośćioł ſam ieſt mátką y miſtrzową
15:
powiedz mi? gdzie Prorocy Swięći otym kiedy proro
16:
kowáli? gdzie Pán Kryſtus/ y Apoſtolowie tego kiedy
17:
vtzyli?
18:
Izáſz niewieſz/ iż to nie piotr Swięty potwierdził á=
19:
le to naprzod Vigiliuſz Papieſz wymyſlił/ tzłowiek iá=
Anno. 545.
Iſid in
Vigil.

20:
ko Duch Swięthy mowi łżywy/ przed kthorym było
21:
pierwey ſześćdzieſiąt Papieżów/ ktorzy otey mátce y
22:
miſtrzowey/ nigdy nieſlycháli.
23:
Ieſli Vigiliuſz papieſz dawnośćią tego dowodzi/
24:
iż tám Piotr Swięty był w Rzymie á vrodził inſze koś
ćioły


strona: 24v

Iákoby Papieżow kośćioł
1:
ćioły s kośćiołá Rzymſkiego/ tedyć było podobniey te
2:
mu Wigiliuſzowi Papieżowi názwáć mátką y miſtrzo=
3:
wą kośćioł Ierozolimſki/ ktory ieſt y pierwſzy y daw=
4:
nieyſzy/ ániſſli kośćioł Rzymſki. Abowiem pierwey był
5:
Piotr Swięty w Ieruzálem/ y Kryſtus tám ieſt v=
6:
mętzon / vkrzyżowan/ vmárł/ y záſię zmarthwych
7:
wſtał. I wſtąpiwſzy ná niebioſá/ tám Duchá Swię=
8:
thego zwolennikom ſwoim zeſlał: A kthoſz waznieiſzy
9:
Kryſtus/ tzyli Piotr? Ieſli po oſobách kośćioł ma być
10:
ſſukan/ pewnieyſzy po Kryſtuſie w Ieruzálem będzie
11:
niſſli w Rzymie/ gdzie powiedaćie iż Kryſtus nie był
12:
iedno Piotr.
13:
Powiedz mi? kto ieſt ták ſſalony okrom tego Vigi=
14:
liuſzá Papieżá/ aby miał pogány/ ktorzy ná ten tzás by
15:
li w Rzymie názwáć pierwſzym kośćiołem/ ániſſli ży=
16:
dy/ ktorzy byli w Ieruzálem? Iżaſz ſam pan Kryſtus
17:
iáwnie nie ſwiádtzy?
Io. 4.
Iż ſie od żydow zbáwienie zátzę
18:
ło? przeſto tedy ten Vigiliuſz Papież fáłſzywie kośćioł
19:
Rzymſki názywá máthką y miſtrzową inſzych kośćio=
20:
łow krześćiáńſkich/ poniewaſz nie z Rzymá naprzod/
21:
ále z Ieruzálem wyſſlo/ iáko Prorok mowi/ ſlowo Bo
Eza. 2.

22:
że.
23:
Ale powiedz mi? dla tzego ten Vigiliuſz Papież py
24:
ſſny/ názwał mátką y miſtrzową kośćioł Rzymſky? Ie
25:
ſli rzetzeſz? Iż dla ſlowá Bożego/ thedy inſze kośćioły
26:
máią toſz ſlowo Boże/ ktore Páweł Swięty w Rzy=
27:
mie przepowiedał? Ieſli też rzetzeſz/ iſz dla vſtaw ludz
28:
kich? Izaſz niewieſz/ iż Pan nie chce być chwalon vſtá
29:
wámi ludzkimi/ kthory ták mowi. Dármo mię chwalą
Mar. 7.
Matt. 15.
Eſa. 29.

30:
vtząc náuk y vſtaw ludzkich. Ieſli teſz ieſztze rzetzeſz?
31:
iż dła thego Rzymſki kośćioł/ ieſth mátką y miſtrzową
názwan


strona: 25

Miſtrzową był.25.
1:
názwan/ wſzyſthkich kośćiołow inſzych po wſzyſthkim
2:
ſwiećie: Iż Piotr Swięty w Rzymie Papieżem był/ y
3:
napierwey Rzymiány vtzył?
4:
Ná to ták odpowiedam/ iáko y pierwey/ iż nie Piotr/
5:
ale Páweł ſwięthy/ był pierwſzym Biſkupem Rzym=
6:
ſkim. Dowiedz tego naprzod/ iż Piotr ſwięty był pier
7:
wey w Rzymie Papieżem/ a niſzli ſwięty Páweł Rzym
8:
ſkim Biſkupem: A gdy tego piſmem ſwiętym dowie=
9:
dzieſz/ tedy temu wierzyć będę. Aby Rzym był onym
10:
Bábilonem wielkim/ o ktorym Ian S. piſze/ y mátką
Apo. 17.

11:
nietzyſtą/ y obrzydzenim ziemie/ y niewiaſtą/ ktora ſie
12:
opiłá Krwie Swiętych/ y krwie mętzennikow Páná
13:
Kryſtuſowych.
14:
A przeſto pychę ſwoię dármo maćie Piotrem ſwię=
15:
tym záſlániáć: Boć Piotr Swięty/ niebył nigdy py=
16:
ſzny/ ani ſie też nigdy nie podnoſił nád inſze Apoſtoły.
17:
Abowiem by ſię był Piotr ſwięty podnoſił/ tedyby był
18:
nigdy tak nienápiſał. Iż ſię Pan Bog pyſznym ſprze
1. Pet. 5.

19:
ćiwia/ á pokornym łáſkę ſwoię dawa.
20:
Ale by też dobrze Piotr ſwięty był kiedy w Rzymie
21:
Papieżem tzego nigdy piſmem Swiętym niedowie=
22:
dzieſz. A więc ſie iuż dla thego Papieſz ma nád Páná
23:
Kryſtuſá podnoſić? Bogiem tego ſwiátá/ Wikáryim
24:
Kryſtuſowym// Głową kośćiola wſzyſtkiego krześći=
25:
iáńſkiego/ Petrą/ nawyſſſzym przełożonym tzynić? I
26:
kośćioł Rzymſki zwáć matką y Miſtrzową nád inſzy=
27:
mi kośćioły ſwięthymi krześćijáńſkimi? Powiedz mi/
28:
dla tzeo ſobie Papieſz ty pyſzne Tytuły przywłaſztzył?
29:
Niemożeſz mi ná to inák odpowiedzieć/ iedno iż to w=
30:
ſzyſtko dla pychy vtzynił/ aby go wſzyſtek ſwiát zá Bo
31:
gá chwalił: Przeto tez Papieſz rownáiąc ſie Bogu na
Kwyſſſze=


strona: 25v

Papieſz Trzy
1:
wyſſſzemu/ tákowy Kanon o ſobie nápiſał/ mowiąc.
2:
Tak wſzyſtki vſtáwy Apoſtolſkiey Stholice máią być
Diſt. 19.
Sic. omnes.

3:
przyimowáne/ iákoby theż Boſkim głoſem od Piotrá
4:
ſwiętego były vtwierdzone. A więc to ieſztze niebę=
5:
dzie nieprzyiaćiel Boży/ ktory ſwoie ſmrodliwe vſtá=
6:
wy/ przyrownywa do vſtáwy Boſkiey? O zápámię=
7:
táli ludzie.
8:
Papieſz trzy Koro=
9:
ny nośi.
10:
A
Le podzmy ieſztze do Pa=
11:
pieſkiey pokory. Powiedz mi proſzę ćię?
12:
Izali Piotr ſwięty/ álbo ktory Apoſtoł
13:
inſzy ná ſwoiey głowie trzy Korony kie
14:
dy noſił? Izali ſie w złotogłowowe/ w
15:
Axámitne/ w Altembaſowe/ y inſze koſztowne odzienia
16:
kiedy vbierał? Izali Drábánty kiedy ná ſwoim dwo=
17:
rze chował? ktorzy wołáli/ Abáſso/ Abáſso Vpádni
18:
Vpádni/ y ludzi kiymi tłukli? ktorzy przed nim niepá
19:
dáli? Iżaſz Piotr ſwięty kazał kiedy przed ſobą pá=
20:
dáć/ y nogi ſobie Krolom/ Pánom/ y Ceſárzom cáło=
21:
wáć? Izaſz niewieſz co mowił do onego Korneliuſá/
22:
ktory przednim vpadł? Wſtań izalim ia też nieieſth
... 10.

23:
tzłowiek? Powiedz mi? Izali Piotr Swięthy ſiádał
24:
kiedy ná Káſtrum Anieli? Izali nigdy niekazał/ iáko
25:
Pápież nigdy niekaże/ áni piſze? Izali ſobie iákie má
ieſtaty


strona: 26

Korony nośi.26.
1:
ieſtaty w Rzymie tzynić/ y ſtáwiáć roſkázował? Iza=
2:
li náprzećiwko Krolom/ Kxiążętom/ Ceſárzom/ woy
3:
ſká iakie zbierał/ y waltzył kiedy ſnimi? Izali mietz go
Io. 18.

4:
ły przed ſobą nośić kazał? Izali mocą/ ogniem/ gło=
5:
dem/ mietzem/ ſadzánim/ wiązánim/ kiedy kogo ku wie
6:
rze przymuſzał? Izali Tryumfy iákie w Rzymie ſprá=
7:
wował? Dziáłá nábijał y ſtrzelał? Izali iákie Kár=
8:
dynały przy ſobie vſtáwitznie chował? Izali iákie An=
9:
naty od inſzych Apoſtołow wybierał? Izali iákie pál
10:
liuſze przedawał/ y po wſzyſtkim ſwiećie rosſyłał? I
11:
zali tylko ſam ſobie niekthore grzechy ku rozgrzeſzeniu
12:
záchowywał? Izali Swiętopietrze ze wſzyſtkich kro
13:
leſtw krześćijáńſkich/ kiedy iákie wybierał? Izali mi=
14:
łośćiwe látá zá pieniądze po ſwiećie rozſyłał? Izali mi=
15:
łośćiwe látá zá pieniądze po ſ wiećie rosſyłał? Izali
16:
Buły y Liſty iákie/ áby wolno znabiáłem ieść pośćie y
17:
w piątki/ kiedy przedawał/ Izali Dekretá/ Kanony/
18:
álbo Reguły Mnichom vſtáwiał? Izali mocą Ko=
Io. 10.

19:
śćioł/ Páná Kryſtuſowę oblubienicę ſobie kiedy przy
20:
właſztzał? Izali niewiáſty nierządne pod ſwoią mo=
21:
cą y obroną w Rzymie chował? I płáth ſnich kilká
22:
dzieśiąt tyśięcy złothych kożdego roku wybierał? Ale
23:
kto może wſzyſtkę ſpráwę y pychę tego ſyná zatrácone=
2.Teſ. 2.
Dan. 11.
Zach. 11.

24:
go wypiſáć/ ktory ſie y s Paná Kryſtuſá náſmiewa/ y
25:
s pokornych Apoſtołow iego. A wżdy ty ieſztze będzieſz
26:
mowił/ iż to właſny namieſtnik Piotrow/ iż to Wiká
27:
rij Kryſtuſow/ y przyiaćiel Boży? gdyż on ieſt praw=
28:
dziwy Antykryſt/ o ktorym prorocy ſwięći/ y Apoſto=
Dan. 7. 11.
Zach. 11.
1. Io. 2. 4.
Apoc. 17.

29:
łowie ná wielu mieyſcach piſáli/ y wſzyſtkich wiernych
30:
vpomináli y prośili/ áby ſię go wyſtrzegáli.
31:
Ale rzetzeſz? izaſz ty niewieſz/ iż to ſą dawne rzetzy/
32:
y nie zá nas ſię wſztzęły w kośćiele ſwiętym krześćijáń
K ijſkim?


strona: 26v

Ktorzy Papieże naprzod
1:
ſkim? Práwdę mowiſz/ iż nie zá nas/ ále zdawná/ ieſt
2:
Antykryſt/ ieſztze zá Apoſtołow ſwiętych/ iáko ſwięty
3:
Ian piſze otym mowiąc.
1. Io. 2.
1. Io. 4.
Synatzkowie oſtátetzny tzás
4:
ieſt/ á iákośćie ſlyſzeli/ iż Antykryſtus przyidzie/ y te=
5:
ras wiełe Antykryſtuſow potzęli być/ y ſtądże wiemy
6:
iż oſtátetzny tzás ieſt. Oto maſz iáwne ſwiádectwo s
7:
piſmá ſwiętego/ iż Antykryſtus nietylko ieden/ ále ich
8:
też wiele było ieſztze zá Apoſtołow ſwiętych.
9:
A iżbyś to tym ſnádniey obátzył/ przeſtoć tu niektore
10:
Papieże przywiodę ná pamięć ktorzy ſię naprzod po
11:
tzęli odkrywáć/ obiáwiáć/ y okázowáć być prawdzi=
12:
wymi Antykryſtámi/ kiedy pokorę Páná Kryſtuſowę
13:
y Apoſtołow iego wyrzućili á pychę do kośćioła S. w
14:
prowádzili/ A to okażę s kxiag waſzych właſnych.
15:
Ktorzy Papieże na=
16:
przod pokorę wzgárdzili/ a pychę do
17:
kośćiołá Swiętego w prowádzili.
18:
M
Vſzę ćię náprzod thu
19:
ſpytáć/ powiedz mi? ſkąd tá py=
20:
chá do kośćiołá Swiętego krze=
21:
śćijáńſkiego przyſſlá? Iſz Pa=
22:
pieſz iako Ceſarz nád Ceſárz=
23:
mi: Krol nád Krolmi/ Pan nád
24:
Pány/ ná głowie ſwoiey noſi
trzy ko=


strona: 27

pokorę w zgárdzili.27
1:
trzy korony/ tákże y mietz przed ſobą goły/ tákże złoto/
2:
głowy/ Altembáſi/ Axámity/ wktore ſię vbiera?
Trzy korony.
Nie
3:
możeſz tego rzec/ áby mu to Pan Kryſtus dał/ álbo iż=
4:
by to od Piotrá Swiętego wziął? Ale muſiſz rzec/ rad
5:
y nierad/ iſz ty korony/ ten mietz goły/ ty koſztowne v=
6:
biory/ y inſze pánow tego świátá przyprawki/ dał na
7:
przod Papieżowi Conſtántynus Ceſarz/ thák iákośćie
Conſtanti=
nus.
Anno. 318.
Diſt. 96.
Conſtantinus

8:
to ſámi w wáſzych kxięgach właſnych nápiſáli/ z ktho
9:
rych kxiąg niektore ſlowá tu przypomionę.
10:
Błogoſłáwionemu Sylweſtrowi/ y wſzyſthkim po=
11:
tomkom iego/ od ninieyſzego tzáſu/ dawamy páłac pá=
12:
nowánia naſzego pobożny/ y koronę z głowy naſzey. etć
13:
I potwierdzamy/ áby ten Sylweſter/ y potomkowie
14:
iego/ tey korony vżywaly/ ktorąſmy z głowy náſzey ie=
15:
mu dáli/ z Złotá tzyſtego/ z Pereł/ y kámienia drogie=
16:
go/ ku ćći Piotrá Swiętego. etć Ták y inſze náſze ko
17:
ſſtowne vbiory/ y mietz iemu dáiemy/ y wſzyſtki ſprá=
18:
wy pánowánia zwierzchnośći/ y chwały mocy náſzey
19:
etć. A iako Ceſárſtwo y pánowánie náſze ieſt doſtoień
20:
ſtwem y Rycerſthwem ochędożono/ ták theż Kxięża
21:
Rzymſkiego kośćiołá máią być ochędożeni y przybrá=
22:
ni Odzienim/ Vrzędniki/ Márſzáłki/ Komorniki y od
23:
wiernymi. etć.
24:
Atzkolwiek to wiem dobrze/ iż ten Sylweſter Pa=
25:
pieſz niechćiáł ná ten tzas/ they korony/ y Panowánia
26:
od Konſtántynuſá Ceſarzá/ y tego mietzá y odzienia/
27:
iáko Sábellicus Hiſtoryk otym piſze: A wſzákoſz po=
28:
tym oſmy Bonifácyus Papieſz w Rzymie vbrał ſie w
Bonifacius
oſmy.
Anno. 1290.
Alb. Kxanc.
lib. 8. cap. 36.

29:
koronę/ y mietz goły kazał przed ſobą noſić/ y wiel=
30:
kim głoſem wołáć. Ecce duo gladij hic, Oto dwá mie=
31:
tze tu ſą.
K iijpotym


strona: 27v

Ktorzy Papieże naprzod
1:
Potym ieſtze lepiey tego popráwił/ y potwierdził w
2:
thory Páweł
Páweł wtory.
Anno. 1465.
Plat.

3:
Papież/ kthory ſie takieſz w Koronę/ w
4:
Perły/ y w kámienie drogie vbrał/ y mietz przed ſobą
5:
nośić kazał/ y w Rzymie przed wſzyſtkimi ludzmi iáko
6:
by drugi Aaron chodził. Ieſli niewieſz co zaprzytzy=
7:
ná do tego byłá/ iż ſie w ty trzy Korony vbrał/ y mietz
8:
goły przed ſobá noſić kazał? Powiem. Tá ieſt/ áby ſie
9:
przed wſzyſtkim ſwiátem okazał/ iż on ma w mocy ſwo
10:
iey ty trzy Kroleſtwá/ y Kroleſtwo niebieſkie/ y Kro=
11:
leſtwo tego ſwiátá/ y Kroleſtwo piekielne/ áby go w
12:
ſzyſcy zá Bogá chwalili: Przednim ſie Krolowie/ Ce=
13:
ſárze/ Pánowie kłániáli/ y wſzyſcy ludzie ná ſwiećie
14:
przednim drżeli.
15:
A od kogoſz ty Korony wziął? ieſli z niebá/ tedy ie
16:
ſluſznie nośi? Ieſli od Konſtántyná Ceſárzá iáko po=
17:
wiedaſz? tedy nic inſzego nieieſt/ iedno pycha Dijabel=
18:
ſka. Abowiem żadny tzłowiek niemoże nic wziąć/ iáko
19:
Kryſtus powieda/
Io. 3.
chybáby mu było dano z niebá. A
20:
ſlyſzyſz tu? iż żadny niemoże nic wziąć od tzłowieká/ ie
21:
dno tylko z niebá. Ieſli teſz rzetzeſz iż mu to kośćioł dał?
22:
Tedy Auguſtyn tak odpowieda. Iż nienápiſano tego
Auguſt.
Contra
Donatiſt.

23:
ieſli od Kośćiołá/ ále ieſli zniebá będzie dano. Abo=
24:
wiem y Kośćioł niema nic/ ieſli pierwey z niebá nie=
25:
wziął.
26:
I coſz to tedy Papieſz okázuie w thych koronách y
27:
mietzu y wtym odzieniu inſzego/ iedno iż tzyni naśmie
28:
wiſko z Páná Iezu Kryſtá vbogiego/ y z onych wzgár
29:
dzonych Apoſtołow iego? Aleć ták przybráneo chćiał
30:
Pan Bog okázáć Papieżá Antykryſtá/ onę niewiáſtę
31:
nietzyſtą przybraną w Złoto/ w Kámień drogi y Per
32:
ły/ áby ſie ono okazáło wielkie miáſto/ o ktorym ták pi=
ſze Ian


strona: 28

pokorę w zgárdzili.28.
1:
ſze Ian ſwięty mowiąc. Biedá/ biedá onemu miáſtu
Apo. 17. 18.

2:
wielkiemu/ w ktorym ſiedzi niewiáſtá przybrawſzy ſię
3:
w Purpurę/ w Złotho/ w Kámień drogi/ y w Perły/
4:
máiąc Kubek złoty w ręce ſwoiey/ á ná tzele imię iey nápiſá
5:
ne taiemnicá. Babilon/ wielka mátká nietzyſtośći/ y
6:
brzydkośći ziemie.
7:
Papieſz nie od Kry=
8:
ſtuſá Syná Bożego ieſt po=
9:
ſtáwion.
10:
A
Le podzmy do pier=
11:
wſzego Dámáſá Papieżá/ iáką
Damaſus
Anno. 370.
Plat.
Gab.
Eccle. hiſt.

12:
mocą/ zbroynie/ y z rozlanim
13:
krwie wſzedł ná Papieſthwo/
14:
ták iż iednego dniá w kośćiele
15:
zábitych mężow nálitzono ſtho
16:
trzydzieśći y ſiedm/ okrom tych
17:
ktore przed kośćiołem/ y po vlicách pobito. Thák ſię
18:
wielka poraſſká ſtałá / iż na koniec Iuwencius nazwie
19:
rzchnieyſzy Stároſtá Rzymſki muſiał z miáſtá wyie=
20:
cháć/ ábowiem niemogł żadnym obytzáiem pokoiu vtzi
21:
nić/ miedzy Dámáſem Papieżem wybránym/ á miedzy
22:
Vrſynem/ ktory też chćiał być Papieżem.
23:
Powiedz mi/ ieſli tym obytzáiem Apoſtołowie ſwię
24:
ći w chodzili do kośćiołá? A więc tho ieſztze nie okazał
ſię ná


strona: 28v

Papież nie od Kryſtuſá Syná
1:
ſię ná ten tzas Antykryſt y nieprzyiaćiel Boży?
2:
Ammianus Márcellus/ ktory onego wieku żyw był
Ammianus.
Marcellus.

3:
trzy przytzyny być powieda/ dla kthorych ſie Papieże
4:
wádzą o papieſtwo. Pierwſza przytzyná Bogáctwá/
5:
Druga Pychá. Trzećia Roſkoſzy tego ſwiátá.
Papiezowie
tzemu ſie do=
magáią Pa=
pieſtwá.
I mie=
6:
dzy inſzymi rzetzámi temi ſlowy piſze o Papieżach/ mo
7:
wiąc. Gdy Papieſtwá doſtáną/ tedy ſie beſpietzni ſta
8:
wáią/ ábowiem ſie offiárámi mátron bogácą/ y wo=
9:
żą ſie ná Sániach opátznie/ vbrawſzy ſie pięknie/ ie
10:
dzą y piją vſtawitznie/ ták ochędożnie y doſtátetznie/
11:
iż też ich obiády y kołácyie koſſtownieyſze/ á niſſli Kro
12:
lewſkie. I przypomina tám Papieżom/ vboſtwo in=
13:
nych páſterzow/ ſwiątobliwośći y wſtydliwośći. Ie
14:
ſliże tákowi Papieże byli pyſzni y zbytetzni tzáſu thego
15:
Ammianá/ ktory był przed tyſiącem lath y dáley. Co
16:
by dziſia rzekł ten Ammianus/ kiedyby zmartwych=
17:
wſtał/ y tákową pychę y zbytek/ Papieżá Rzymſkiego
18:
vyrzał.
19:
Przypomionę też tu pierwſzego Bonifácyuſá Pa=
Bonifácius.
Anno. 423.
Plat.
Chron.

20:
pieżá/ iákowy ſię rozboy ſtał w kośćiele miedzy kxiężą
21:
gdy ſie ten Bonifácyus Papieſtwá domagał/ náprze
22:
ćiwko ktoremu Eulálius o Papieſtwo takieſz waltzył.
23:
aż potym Ceſarz Honoryus obudwu z Rzymá wygnał
24:
y ledwie tego Bonifácyuſá ſiodmego mieſiącá potym
25:
Papieżem w Rzymie vtzynił. Obátz ieſli to byli Páná
26:
Kryſtuſowi przyiaćiele/ álbo Swiętego Piotrá na=
27:
mieſtnicy/ tzyli nieprzyiaćiele Boży?
28:
Tákże też o Symmáchuſie Papieżu/ Woláteranus
Symmáchus
Papieſz.
Anno. 501.
Volat.
Plat.
Sabel.

29:
piſze/ iż ſie takieſz wádził y ſwárzył o Papieſtwo z Lau
30:
rencyuſem y s Petruſem z rozlanim wiela krwie/ á ni=
31:
ſſli Papieżem zoſtał/ á nákoniec zoſtawſzy Papieżem
to na=


strona: 29

Bożego ieſt poſtáwion.29.
1:
to naprzod pod klątwą vſtáwił/ aby żadny tzłowiek
2:
dokąd żywie Papieſz/ o drugim Papieżu nie mowił. A
Diſt. 17.
Concilia.

3:
drugie áby żadne Koncylia bes oblitznośći Rzym=
4:
ſkiego Papieżá niemiáły żadney mocy y powagi.
5:
Pytam ćie powiedz mi? Ieſli to s pokory/ tzyli z py
6:
chy ten Symmáchus Papież vſtáwił? Powiedz gdzie
7:
ſlowo Boże ieſt do iedney oſoby/ álbo iednego mieyſcá
8:
przywiązáne? A więc ieſztze będzieſz mowił/ iż Papieſz
9:
ná mieyſcu Piotrowym/ y przyiáćiel Boży?
10:
Tymże obytzáiem/ gdy ſię teſz wtory Bonifácius ći=
Bonifácius.
wtory.
Anno. 530.
Plát.

11:
ſnął/ ná Papieſtwo: izali niebył wielki roſtyrk w Rzy
12:
mie przez dwádzieśćia dni y ośm vſtháwitznie? Ieſli
13:
temu nie wierzyſz tzytai ſobie Plátynę wáſzego właſne
14:
go Piſárzá/ iáko piſze otym.
15:
Podzmy záſię do tego tzáſu/ kiedy Grzegorz pierw=
Grzegorz pier=
wſzy.
Anno. 590
Plát.

16:
ſzy był Papieżem/ iáko wielki ſwar był/ y roſtyrk około
17:
Papieſtwá/ álbo przełożeńſtwá w kośćiele Swiętym
18:
krześćijáńſkim/ miedzy Konſtántynopolſkim á Rzym=
19:
ſkim Biſkupem/ Ian Konſtántynopolſki vtzynił Kon
20:
cylium/ ná ktorym ſię kazał zwáć naprzednieyſzym/ y
21:
náiwyſſſzym Pátryarchą/ to ieſt/ Papieżem wſzyſth=
22:
kich kośćiołow krześćijáńſkich. Skądże potym Mau=
23:
rycyus Ceſarz roſkazał Grzegorzowi Rzymſkiemu Bi=
24:
ſkupowi/ áby był poſluſzny Konſtántynopolſkiego Pá
25:
tryárchy/ co ná przećiwko temu Grzegorz Rzymſki bi
26:
ſkup piſał/ możeſz przetzytać liſth iego trzydzieſthy y
27:
wtory ktory piſał do Ceſárzá Maurycyuſá iákom teſz
28:
y pierwey otym wſpominał. I záſię liſt trzydzieſtny y
29:
oſmy/ ktory piſał do tego Ianá Konſtántynopolſkie=
30:
go Pátryárchy álbo Papieżá.
31:
Potym Grzegorzu/ cáſu Fokáſá Ceſárzá/ byłá tákież
Lwielka


strona: 29v

Papież nie od Kryſtuſá Syná
1:
wielka niezgodá/ miedzy trzećim Bonifácyuſem Pa
Bonifacius
trzeći.
Anno. 610.
Polyd lib. 4.
cap. 10.

2:
pieżem Rzymſkim/ á miedzy Pátryárchą Konſtánty=
3:
nopolſkim/ o zwierzchność albo Papieſthwo. Kon=
4:
ſtántynopolſki powiedáł/ iż mnie więcey przyſtoi być
5:
Papieżem/ iako temu/ przy ktorym obecnie/ má ſtholec
6:
Ceſarz ſwoi. A rzymſki záſię powiedał/ iż Ceſárzá nie
7:
zową Konſtántinopolſkim/ ále Rzymſkim Ceſárzem/
8:
drugie iż z Rzymá ieſth przenieſiony ſtolec Ceſarſki
9:
do Konſtántynopolá/ a nie s Konſthántynopola do
10:
Rzymá. Trzećie powiedał iż Piotrowi Swiętemu/ y
11:
iego potomkom/ klutze dał Pan Kryſtus/ á nie ktore=
12:
mu Swięthemu Konſtantynopolſkiemu/ álbo onego
13:
Swięthego potomkom.
Papieſtwá
przyſądzenie.
Plát in Bo=
nifa. 3.
Volat.
Sabel.
Thákże potym Fokás Ceſarz
14:
przyſądził zwierzchność y Papieſtwo/ y pánowánie
15:
nád wſzyſthkiemi kośćiołmi krześćiáńſkiemi Rzymſkie=
16:
mu Biſkupowi.
17:
A ſtąd tu iuſz możeſz obátzyć/ iż nie od Kryſtuſá Sy
18:
ná Bożego/ áni też od Piotrá Swiętego/ Pápież ieſt
19:
poſtáwion/ naywyſſſzym w kośćiele Swietym/ ále od
20:
Ceſárzá Rzymſkiego: Focáſá mężoboyce Maurycyuſá
21:
Ceſárzá páná ſwego. Znáć że iuſz byli ná ten tzás Pa=
22:
pieże zápámiętáli/ onych ſlow/ Páná Kryſtuſowych/
23:
ktore mowił do Apoſthołow ſwoich/ gdy ſię ſwárzyli
24:
o przełożeńſtwá/ y o pánowánie ná tym Swiećie/ te=
25:
dy im ták powiedział.
Marci. 9. 10.
Matt. 18. 20.
Luc. 9. 22.
Wy nie thák iáko krolowie/ ále
26:
ktory miedzy wámi chce być naywyſſy/ niechay będzie
27:
naniſſſzy/ á kthory chce być Pánem/ niechay będzie
28:
ſlugą.
29:
Otoſz tu tedy iuż maſz: iż przed tym Fokáſem Ceſárzem
30:
kośćioł Rzymſki nigdy niebył zwierzchni nád inſzymi
31:
kośćioły krześćiáńſkimi/ á tákże y Papieſz nigdy przed
tym


strona: 30

Bożego ieſt poſtáwion:30.


strona: k30

1:
tym nie był Pánem nád inſzymi Biſkupy krześćijáńſki=
2:
mi/ iáko ſię to iáwnie okázuie/ po kośćiele Ráweńſkim
3:
ktory ſię zá Fokáſá Ceſárzá niechćiał poddáć Papie=
4:
żowi Rzymſkiemu/
Papieſz niebył
Papieżem
przed Phocá=
ſem ceſarzem.
Raweńſki kos.
ćioł.
Anno. 681.
Plat.
Volat.
Sab.
Naucl.
aſz potym wkielkádzieſiąt lat/ wto
5:
ry Lew Papieſz/ koncilium w Gwárdáſtállum vtzynił
6:
y tam dopirko/ niektore miáſtá/ Ráweńſkiemu Biſku=
7:
powi odiął/ Aemilią/ Plácencią/ Parne/ Rhegium/
8:
Mutinę/ Bononią/ ktore miáſtá przed tym należáły
9:
ku Biſkupſtwu Ráweńſkiemu. A wten tzas Biſkup
10:
W Florencyey iáwnie kázał y wołał/ iż ſię Antikryſth
11:
národził ktory ſię w pychę podnioſl/ náprzećiwko Pá
12:
nu Kryſtuſowi pokornemu.
13:
A ieſli ieſztze máło maſz na thym/ powiedz mi? Iáko
14:
ſię dawno poddał Papieżowi kośćioł Medyoláńſki?
15:
ktory
Medyoláńſki
kosćioł.
potząwſzy od Páná Kryſtuſa/ y Apoſtołow/ nie
16:
był nigdy Papieżowi Rzymſkiemu poddány? Niemo=
17:
żeſz thego inak rzec/ iedno iż ſię poddał Papieżowi
18:
Rzymſkiemu/ dziewiątemu Stzepanowi po thyſiącu
Anno. 1051.
Plat.
Sab.

19:
lath národzenia Páná Iezu Kryſtá/ y dáley/ kthory
20:
ptzed tym záwzdy był wolny iáko y tzaſu Swięthego
21:
Ambrożego.
22:
Tákże teſz y kośćioły Hiſpáńſkie/ izáli ſię/ nie za wto=
Hiſpańskie koſ
ćioły.
Anno. 1090.
Plat. in
vrbi. 2.

23:
rego Vrbaná Papieżá poddáli Rzymſkiemu Papieżo
24:
wi? gdy Toletańſki Arcybiſkup przyiechał do Rzymá
25:
y papieżowi poſluſzeńſtwo obiecał/ á Papieſz go zá to
26:
Primáſem wſzyſtkiey Hiſpánigey vtzynił/ y ná tho mu
27:
przywileie dał.
28:
Athakże kośćioły w Angliey/ izali nie zá thrzećiego
Angielſkie
kosćioły.
Anno. 1165.
Plat in vrb.
3.

29:
Alexándrá Papieżá przyſtáli do Rzymſkiego kośćiołá
30:
A wżdy ty ieſztze będzieſz mowił/ iż Pan Kryſtus Pa=
31:
pieżá poſtánowił/ y ták Piotrowi Swiętemu porutzył
L ijáby


strona: 30v

Papieżow pycha
1:
áby on ſam wſzyſtki kośćioły po wſzyſtkim krześćijáń=
2:
ſtwie rządził? O zápámiętáli ludzie ćći y chwały Sy
3:
ná Bożego/ s kthorey go zdzieraćie/ á kłádziećie ią ná
4:
mizernego tzłowieká/ kthory nic nietzyni/ thylko iż w
5:
Rzymie ſiedzi/ háńbiąc y ſromocąc/ Páná Iezu Kry
6:
ſtá Syná Bożego.
7:
❦ Papieżow pychá
8:
skąd vroſlá.
9:
A
Chceſz ſlyſzeć y wiedzieć skąd
10:
ſię papieżow Rzymſkich thá pychá vrodzi
11:
łá? powiem/ á zwłaſztzá gdyś ty mnie tego
12:
powiedzieć niechćiał? nie s Páná Kryſtuſá
13:
áni s Piotrá Swiętego/ iáko ty powiádaſz/ ále s ſztzo
14:
drobliwych Ceſárzow rzymſkich/ ktorzy Papieże páń
15:
ſtwy tego ſwiátá nádáli/ iáko otym waſzy piſárze wy
16:
piſáli tymi ſlowy.
17:
Rzym Papieżowi dárował Ludwik
18:
Ceſarz.
19:
Ia Ludwik Ceſarz/ dáię tobie bło=
20:
goſláwionemu Piotrowi Kxiążęćiu Apoſtolſkiemu/ y
Anno. 820.
Volar.
Lib. 3. Geog.
Plát.
Pius. 2.
Naucle.
Sábel.

21:
wikáryiowi twoiev Páſkáliuſowi nawyſſſzemn Rzym
22:
ſkiev biſkupowi y ieo potomkom náwieki miáſto Rzym:
23:
y ze wſzyſtkim práwem/ y ze wſzyſtkimi ziemiámi/ Miá
24:
ſty Porthy/ y Morſkiemi mieiſcámi Hetruryiſkiemi y
tám


strona: 31

skąd vroſlá.31.
1:
tám w pośrzodku ziemie Stáre Miáſto/ Láznią Kro
2:
lewſką: Witerbium/ Soánám/ Populoniám Rozellás
3:
Peruzyum/ Máturanum/ Sutryum? Nepe/ á náprze
4:
ćiwko Kámpániey/ Anánián Sygniám/ Ferenthy=
5:
num/ Alátrum/ Pátrykum/ Fenſinonum/ ze wſzyſtki=
6:
mi miáſtetzki y Zametzki/ y Kxięſtwo Ráweńſkie zupeł
7:
ne/ iáko dobrey pámięći Kárzeł oćiec/ y też Pipinus
8:
Wuy náſz/ Błogoſláwionev Stzepanowi przed tym
9:
dawno dał/ to ieſt: Ráuennám/ Bouium/ Aemiliam/
10:
Forum Pompilij/ Forum Liuij/ Fáuencyám/ Imo=
11:
lám Bononiám/ Ferráryám/ Komáklum/ Adryám/
12:
Ceruiám. A w Kxięſtwie Pizaurum Fanum/ Senogá
13:
liám/ Ankonám/ Auxymum/ Numanám/ Ezum/ Fo=
14:
rum Sempronij/ Feretrum/ Vrbinum/ Territorum/
15:
Wálnenſe/ Kállum/ Láceolos/ Eugubium. A w Kā=
16:
pániey/ Sorum/ Arquinum/ Arpinum/ Theonum/
17:
Kápuám. Y oitzyznę też ku náſzemu imieniu náleżáią=
18:
cą/ Benewentanum/ Sálernitanum/ Kálábriey Wy
19:
ſſſze y Niſſſze/ y Neopolitáńſkie kxięſtwo/ nád to Spo
20:
lentynum/ Tuderotrykulum/ Nerwiam/ y inſze tegoſz
21:
páńſtwá miáſtá. Tákże y wyſpy niſſſzego morzá/ Kor
22:
ſikám/ Sárdyniám/ Sycyliam/ ktore dobrey pámię=
23:
ći Pipinus Wuy/ á potym Kárzeł oćiec náſz przes A
24:
theryuſzá/ y Meynnárduſá Opáty/ dobrowolnie po=
25:
ſláne/ błogoſláwionemu Piotrowi/ y iego potomkom/
26:
ná piſmie dáli/ co my też potwierdzamy y dáiemy.
27:
Nád to Papieżá obieráć Rzymſkiemu zebrániu moc
Diſt. 63.
Ego. Lud.
Anno. 820.
Rzymſkiemu
zebrániu moc
daná wybieráć
Papieża.

28:
dáiemy/ by ſie tylko dziáło bes roſtyrkow/ á po poſwię
29:
ceniu/ poſly do nas/ y do náſzych potomkow Krolow
30:
Francuſkich/ dla záchowánia miłośći y przyiázni/ má
31:
ią być poſyłáni/ iáko był tzáſu páná Kárłá przedziádá
L iijy Pipiná


strona: 31v

Papieżem páni
1:
y Pipiná Wuiá/ á ná oſtátek Kárłá oycá náſzego oby
2:
tzay. Tę tedy wolą/ piſmem y przyſięgą potwierdza=
3:
my przes Legatá Theodorá/ pánu Páſkáliuſowi po
4:
ſláliſmy/ y ręką właſną podpiſałem ia Ludwik/ y pod
5:
piſáli ſie teſz trzey ſynowie iego/ dzieſięć Biſkupow/
6:
ośm Opatow/ Grábiow piętnaśćie/ y Bibliotheká=
7:
ryus Mánſyonáryus/ y Oſtyáryus ieden.
8:
Otoſz tu iuſz maſz ſkąd tá pychá Pápieżow vroſlá/
9:
iż s Ceſárzow/ á Krolow tego Swiátá/ ná kthorych
10:
Papieże ták wiele páńſtw wyłudzili/ ſwoią przewro=
11:
tną á fáłſzywą nauką.
12:
Papieżem páni Ia=
13:
nowa byłá.
14:
A
gdy iuſz Papieże Rzymſcy
15:
ták ſię vbogáćili/ Ceſárze y Krole Swięte
16:
zmamili/ zwiedli/ y zołdowáli/ tedy ſię ná=
17:
tychmiaſt ieſztze w więtſą pychę podnieſli/
18:
ktorą gdy Pan Bog widział/ niechćiał iey dłużey ćier
Anno. 855.
Plát.
Polid.

19:
pieć/ ále ią przed otzy wſzyſtkich ludzi iáwnie vkazał.
20:
Gdy naprzod Kárdynali ná Pápieſtwo obráli/ Pá=
21:
nią Ianową niewiáſtę/ ktora oſmym Ianem Papie=
22:
żem byłá wezwaná/ Tám w ten tzás Pan Bog iáwnie
23:
odkrył Antykryſtá/ gdy pothym chodząc w proceſijey
24:
przed wſzyſtkimi ludzmi dziećię vrodziłá.
Ioanná Pa=
pieſz 8. dzie=
ćię vrodzył.
A tho Pan
25:
Bog vtzynił/ áby káżdy tzłowiek Anthykryſtá obatzył
ktory


strona: 32

Ianowa byłá.32.
1:
ktory w Rzymie ná mieyſcu Bożym ſiedzi/ oná niewiá
2:
ſtá nietzyſta/ ktora iáko Ian Swięthy piſze/ zdawná
Apoc. 17.

3:
Krole y Pány s kupká złotego nápawa ſwoiey nietzy=
4:
ſtośći. Biádá temu/ kto tego niebatzy.
5:
A więc ieſztze będzieſz mowił/ Iż Papieſz Wikárij
6:
Kryſtuſow/ y namieſtnik Piotrow? O záchowaiże te=
7:
go Pánie Boże áby nietzyſta merchá miáłá być Wiká=
8:
rijm Kryſtuſowym/ álbo namieſthnikiem Piotrowym
9:
wybránym Apoſtołem Bożym? powiedz mi? dla tzego
10:
ta Páni Ianowa zoſtáłá Papieżem? Niemożeſz tego
11:
rzec/ áby dla ćći y chwały Boſkiey/ ále dla pychy y pá
12:
nowánia/ y roſkoſzy. A od tego tzáſu/ wołáią wybierá=
13:
iąc Papieżá y dotykáiąc ſię ſćierwu iego. Habet Papa
14:
gentes. Deo gratias. Práwie ták Apoſtoły Swięte wy
15:
bierano ná vrząd Apoſtolſki/ O Antykryſtowi ſludzy.
Sabel.
Plat.

16:
❦ Papieżowi Ceſarz
17:
przyſięga.
18:
T
Akże ćię też pytam po
19:
wiedz mi? Ieſli tho trzynaſthy
20:
Ian Papież s pokory tzyli s py
21:
chy vtzynił: Iż Oto Ceſarz wiel
22:
ki/ Papiezowi przyſiąc muſiał
23:
Vkáſz piſmo Swięthe/ gdzie
24:
Pan Kryſtus/ álbo ktory Apo
ſtoł


strona: 32v

Papieżowi Ceſarz
1:
ſtoł roſkázował ſobie Ceſárzom thego świátá przyſię=
2:
gać? A iżby nierzekł/ ábym to ſobie wymyſlał/ przeſtoć
3:
tę pryſięgę tu wypiſzę/ ktora ſię tak potzyna.
4:
Przyſięgá Ceſárska.
5:
Thobie Pánu Ianowi Papieżowi
Anno. 970.
Diſt. 65.
Plát.

6:
Ia Krol Otto obiecuię y przyſięgam/ przes Oyca y
7:
Syná/ z Duchá Swiętego/ y przes to Drzewo Zywe
8:
go Krzyżá/ y przes ty Reliqwie Swiętych.
9:
Iſz ieſlibym zdopuſztzenia Bożego do Rzymá przyie=
10:
chał/ tedy Swięty Rzymſki kośćioł/ y ćiebie ſprawcę
11:
iego/ będę podwyſſſzał według możnośći moiey. I ży
12:
wotá álbo tzłonku nigdy/ áni doſtoieńſthwá/ kthore
13:
maſz/ moią wolą álbo moią rádą/ álbo moią chućią/
14:
álbo moim nápominánim/ nie vthráćiſz: A w Rzymie
15:
żadney ſwoiey woley/ álbo poſthánowienia o wſzyſt=
16:
kich rzetzách nie vtzynię/ ktore ná ćię/ albo ná Rzymiá
17:
ny należą/ bez twoiey rády. A cokolwiek z ziemie Swię
18:
tego Piotrá/ ku náſzey możnośći przydzie/ tobie wro=
19:
cę. A komukolwiek Pánowánie Włoſkie porutzę/ każę
20:
mu pierwey przyſiąc/ áby był twoim pomocnikiem/ ku
21:
obronieniu ziemie ſwiętego Piotrá/ według możno=
22:
śći ſwoiey.
23:
Otoſz maſz przyſięgę/ ktorą Ottho Ceſarz vtzynił
Czemu Ceſarz
przyſięga Pa
pieżowi.

24:
Ianowi Papieżowi. Powiedz mi/ tzemu tey przyſię=
25:
gi Papieſz żądał po Ceſárzu? niemożeſz inák odpowie=
26:
dzieć/ iedno/ iż ſie bał o Rzym/ y o inſze dzierżáwy/ por
27:
ty/ miáſtá/ zamki/ ktorych był niepobożnie/ od inſzych
Ceſárzow


strona: 33

przyſięga.33.
1:
Ceſárzow doſtał/ y ná nich wyłudził. A drugie/ áby to
2:
przyſięgą/ pychę ſwoię vmocnił y vtwierdził. A w=
3:
żdy ty ieſztze będzieſz mowił/ iż Papieſz namieſtnik Pio
4:
trow y przyiaćiel Boży?
5:
Może tu kożdy ſtey przyſięgi obátzyć/ iáko Papieſz
6:
iuż ná ten tzás/ nie niemyſlił o rozmnożeniu chwały y
7:
Kroleſtwá Bożego/ iedno thylko iákoby rozmnożył
8:
chwałę/ moc/ y krolowánie ſwoie po wſzyſthkim ſwie
9:
ćie. Aby był Pánem nád Pány/ Krolem nád Krolmi
Ceſſarzá przy=
ſſięganie niena
lezy ku ćći Bo
zey.

10:
Ceſárzem nád Ceſarzmi. Abowiem thá przyſięgá/ nic
11:
ſię nie śćiąga ku ćći Boſkiey/ áni ku podwyſſſzeniu ko
12:
śćiołá Páná Kryſtuſowego/ iedno tylko ku ćći/ ku py=
13:
ſze/ y ku podwyſſſzeniu/ y pánowániu Papieżá Rzym=
14:
ſkiego. Ktory niepobożnie tą przyſięgą Ceſárzá ſobie
15:
zołdował/ niewolnikiem/ pomocnikiem/ y obrońcą/
16:
pánowánia/ pychy/ y bogactw ſwoich vtzynił.
17:
I kto kiedy ſlychał/ álbo w piſmie ſwiętym tzytał/
18:
áby tego ſwiátá bogáctwá iáko thu Papież powieda
19:
były rozmnożenim kośćiołá Páná Iezu Kryſtá?
Matt. 13.
Luc. 8.
Marc. 4.
Matt. 19.
1. Tim. 6.

20:
Izali Pan Kryſtus bogactw nie zowie być onym ćiernim/
21:
ktore záduſiło ſlowo Boże? przeto też ná drugim miey
22:
ſcu powieda/ iż truduo bogátemu wnidz do kroleſtwá
23:
niebieſkiego. Swięty Páweł teſz piſze. Iż ktorzy chcą
24:
być bogátymi/ vpádáią w pokuſy y w ſidło Dijabel=
25:
ſkie/ y w żądze rozmáite/ ſſalone/ ſſkodliwe/ ktore po=
26:
grążaią ludzi ná wietzne zátracenie. Fáłſzywie thedy
27:
Papieſz bogáctwa ſwoie zowie/ podwyſſſzenim Páná
28:
Kryſtuſowego Kroleſtwa.
Papieſz fáłſzy=
wie zowie bo=
:
gaſtwa pod=
wyſſſzenim
Kryſtuſowym

29:
Okázuie ſie też ieſztze ſtey przyſięgi iż Papieſz/ iuſz ná
30:
ten tzás był Bałwochwálcą iáwnym/ y niewierzył w
31:
Páná Iezu Kryſthá/ ále więcey wierzył/ w drzewo
Mkrzyżowe


strona: 33v

Papieże imioná
1:
krzyżowe/ y w ſwiętych Reliquie
Pápieſz zdaw
na bálwo=
chwalca.
Przeto ie teſz/ iáko
2:
Bogi ſwoie/ po Bogu Oycu y Synu y Duchu Swię=
3:
tym w tey przyſiędze ná nawyſſſzym mieyſcu poſtawił
4:
y poſadził. Abowiem kiedyby był wierzył w Pana Ie
5:
zu Kryſtá/ tedyby był nigdy takowey przyſięgi Ceſá
6:
rzowi niewydawał/ iáką wydał/ iż Otto ceſarz: nietyl
7:
ko w imię Oycá y Syna y Duchá Swiętego/ przyſiąc
8:
muſiał/ ále teſz w imię krzyżá drewnianego/ y w imię
9:
Reliquiy ludzi vmárłych/ tho ieſt kośći niewiem iá=
10:
kich.
11:
A thák ſtąd kożdy może ſnádnie obátzyć/ iż Papieſz
12:
niedopierko teras/ ále zdawnych tzáſow/ zoſtał w ko=
Pápieſz ſſalo=
ny páſterz.

13:
śćiele ſwiętym/ nietylko iáwnym báłwochwálcą/ ále
14:
teſz onym ſſalonym páſterzem/ to ieſt/ Antykryſtem/
15:
do ktorego Bog tymi ſlowy przes Proroká mowi. O
16:
páſterzu y Báłwánie/ opuśćiłeś trzodę/ mietz nád rá
Zach. 11.

17:
mieniem twoim/ y nád okiem twoim práwym/ rámię
18:
twoie vſchnie/ y oko thwoie ćiemnośćiámi záſlepione
19:
będzie.
20:
Papieże imioná ſobie
21:
odmieniáią.
22:
A
Więc ieſzcże będzieſz mowił y
23:
piſał iż papież od Kryſtuſá ieſt poſtáwion
24:
y ná mieyſcu Piothrowym ſiedzi. A iż ma
25:
dwá mietze/ ktorymi Ceſárze/ Krole/ y pány tego ſwiá
thá


strona: 34

ſobie odmieniáią.34.
1:
thá karáć może?
Papieſz vſtá=
wił aby przed
nim klękano.
Extr. Boni=
fac. 8.
Vnam ſan=
ctam.
Sam ſędzić wſzyſtki? á niebyć ſam od
2:
żadnego ſądzon? A więc ma być tákowemu pyſznemu
3:
báłwochwálcy wſzelkie ſtworzenie ludzkie poddáne?
4:
y wſzelkie koláno przed nim klękáć/ vpádáć/ y nogi ie=
5:
go ſmrodliwe całowáć? iako tho ſam w ſwoich kxię=
6:
gach ſſerzey piſze otym mowiąc.
Czemu ſobie
papiezowie
odmieniaią
imiona.
Ktory Pápieſz
wymyſlel imio
na odmieniać.
Anno 845.
Polyd. lib. 4.
Plat.
Volat.
Sab.

7:
Thak vſthawiamy/ náyduiemy/ opowiedamy/ y v=
8:
twierdzamy/ pod duſznym zátrácenim/ áby nam w=
9:
ſzelkie ſtworzenie było poddáne. Przeto teſz Papieżo=
10:
wie przed tym/ iákoby iácy Bogowie/ ſkoro ktory Pa=
11:
pieżem zoſtał/ nátychmiaſt ſobie imię właſne odmie=
12:
nił/ á inſzym ſie imieniem zwáć kazał. Ieſli był przed
13:
tym złoſliwy/ tedy ſie kazał zwáć Bonifácyus. Ieſli
14:
boiázliwy/ tedy Leo. Ieſli wſzetetzny y nieobytzáyny/
15:
tedy Vrbanus.
Ceſarz papie=
żowi winien
ſtrzemię trzy=
máć.
Anno. 1158.
Alb. Franc. 6.
cap. 16.
Fris. lib. 2.
et 7.
Plat.
Ieſli przewrotny/ tedy Innocenty=
16:
us. Ieſli okrutny/ tedy Klemens. Ieſli zle rzetzony/
17:
thedy Benedyktus. A to naprzod wymyſlił/ nie Kry=
18:
ſtus/ áni Piotr Swięty/ ále Papieſz wtory Sergius
19:
ktorego przedtym zwano Swini pyſk.
20:
A ſtey pychy pothym vroſlo/ Iż Papieżowi Ceſárze
21:
muſieli rádzi y nierádzi/ ſtrzemię práwe v koniá trzy=
22:
máć/ gdy miał Papieſz ná koniá wſiádáć/ Abowiem
23:
tzwárty Hádryanus Papieſz bárzo ſię był oto ná Ceſá
Papiezowie
waltzyli ná
cef.
Anno. 1246
Sa...
Kranc. lib. 1
8
Staniſlaw
S. zoſtal.
Anno. 1258
Alexan. 4.
Volar.

24:
rzá Fryderyká rozgniewał/ iż mu nie práwe/ ále lewe
25:
ſtrzemie v nogi trzymał/ gdy ná koniá wſiádał.
26:
Tam ſię potym Papieże ták wyſoko w pychę podnie
27:
ſli/ iż też vtzyniwſzy Synod w Lugdunie mieśćie ná=
28:
przećiwko Ceſárzowi waltzyli/ poſluſzeńſtwá iemu zá
29:
kázowáli/ inſze Ceſárze wybieráli/ Swiętá niektore
30:
vſtáwiáli. Stániſláwá Biſkupá Krákowſkiego theż
31:
rychło potym poświęćili/ kogo chćieli/ tego Swię=
M ijthym


strona: 34v

Papieſz vcżynił ſobie
1:
tym/ á kogo chćieli tego przeklętym vtzynili.
2:
Ale kto może wſzyſthkę pychę Papieżá Rzymſkiego
3:
wypiſáć/ á wżdy ſię go ieſztze niewſtydziſz názywáć
4:
Wikárijm Páná Kryſtuſowym/ y namieſtnikiem Pio=
5:
trowym? á nákoniec przyiaćelem Bożym? gdyſz Pan
6:
tylko ty przyáćioły ſwoie być názwał/ ktorzy to tzynią
Ioan. 15.

7:
co kolwiek on roſkazał? Pytaſz mię co roſkazał? ſluchay
8:
iáko mowi Kryſtus:
Matt. 11.
Vtzćie ſię odemnie: ábowiem iám
9:
ieſt ćichego y pokornego ſercá/ A ná drugim mieyſcu
10:
Oto ia náprzećiwko tobie pyſzny/ mowi Pan Bog z=
Iere. 50.
Matt. 5.

11:
zaſtępow I záſię/ Błogoſłáwieni ćiſzy/ ábowiem oni
12:
poſiędą ziemię. I coſz tedy ieſt inſzego Papieſz/ gdy
13:
ſię pychą przećiwi Pánu Kryſtuſowi? iedno on Anty
14:
kryſt o ktorym nápiſáł Dániel y Páweł Swięthy/ iż
Dan. 7. 11.
2. Teſ. 2.

15:
miał siedzieć w kośćiele Bożym/ y podnośić ſię nád
16:
Bogá.
17:
Papieſz vcżynił ſobie
18:
z Biskupow Kurfirſty.
19:
A
Leć papieżowi Rzymskie
20:
mu ieſztze máło było vżywáć thákowey
21:
pychy ſámemu/
Kurfirſty z Bi
ſkupow wymy
ſlone.
otym vſtáwitznie my=
22:
ſlił/ iákoby też ſwoie ſlugi vbogaćił/
23:
podwyſſſzył/ Kxiążety y Pány thego
24:
Swiátá vtzynił/ przeſto piąthy Grzegorz Pápieſz
Anno. 995.
naprze=


strona: 35

z Biskupow Kurfirſty.35.
1:
nayprzednieyſze Biſkupy w páńſtwie Ceſárſkim Kur=
2:
firſtámi/ to ieſt/ Kxiążęty vtzynił náprzednieyſzymi/
3:
Arcybiſkupá Mogunckiego/ Kolońſkieo y Trewireń
4:
ſkiego. Pythaſz mię/ tzemu ie vtzynił? odpowiem/ Aby
5:
mocy y pychy Papieſkiey ſtrzegli/ Ceſárzem y Pány te=
6:
go ſwiátá włádnęli.
Papieſz tzemu
z Biſkupow
vtzynił Kurfir
ſty to ieſt kxią
zętá.
Vkaſz gdzie Piotr Swięty tzynił
7:
kiedy miedzy Apoſtoły/ iakie Kurfirſty? ktorzyby Ceſá
8:
rze obierali ná Ceſarſtwo? A ſkąd że to tedy Papieżo=
9:
wi przyſlo? Od onego pyſznego oycá Dyabłá/ kthory
10:
podnioſwſzy ſlugi ſwoie wpychę/ zeſromoćił Páná Ie
11:
zu Kryſtá pokornego/ y Apoſtoły iego.
12:
Papieſz vcżynił ſobie
13:
Kárdynały.
14:
I
eſzcże theſz mało było Papie=
15:
żowi ná thym/ iż iuſz z Biſkupow Kxiążętá
16:
potzynił/ ále teſz ieſtze otym vſtáwitznie my
17:
ſlił iákoby około ſiebie iákie woiewody/ poſá
18:
dził/ ktory Kárdynáły názwał.
Papieſz Kar=
dynały wymy=
ſlił to ieſt woie
wody.
A przeſto z Stárſzych
19:
Plebanow Rzymſkiego kośćiołá Kárdynały ſobie v=
20:
tzynił y poſtánowił/ áby iego máieſtatu bronili y ſtrze
21:
gli. O tych Kárdynalech ták Papieſz powiáda/ iáko
Andreas
Syculus.
Polyd. Lib. 4.
Cap. ...

22:
otym piſze niektory Kárdynał. Iſz iáko drzwi v wſzel
23:
kiego gmáchu wiſzą ná zawiáſach/ y obracáią ſię/ ták
24:
theſz wſzyſtek świát y kośćioł krześćijáńſki/ ná rzetzo=
M iijnych


strona: 35v

Papieſz vcżynił
1:
nych kardynalech/ wiśi y obraca ſię. I podpieráiąc
2:
tego fáłſzu y kłamſtwá ſwego to piſmo Swięte przy
3:
wodzi do tego/ ktore oná Páni Swięta Anná/ Proro
4:
ká Sámuela mátka mowiłá: Páńſkie ſą zawiáſy ziemie
1. Reg. 2.

5:
a poſtáwił nánich świát/ Ale iako ſię to piſmo Swię
6:
te/ ku thym rzetzonym Kárdynałom ſtoſuie/ káżdy tho
7:
wierny bes wſzelkiego wykłádu może obátzyć.
8:
Piſze Polydorus Papieſki Piſarz/ iż otych Kárdyna=
9:
lech w kośćiele Bożym niebyło nigdy przedthym ſly=
Anno. 295.
Polyd.
Plat.

10:
cháć/ aſz Marcellinus Papieſz naprzod dwádzieśćiá
11:
y pięć presbiteros/ tho ieſth Stárſzych przy kośćiele
12:
Rzymſkim poſtánowił/ ktorym dzieći krzćić y vmár=
13:
łe grześć porutzył/ áſz potym w ośmiſet lat/ dziewią=
Anno. 1040.
Volat.
Blond.
Kárdynalſkie
vbiory.
Anno. 1244.
Polyd.

14:
ty Benedykt Papieſz wymyſlił/ y vtzynił znich kárdy
15:
nały/ Ale iſz ieſztze niemieli żadnego vbioru od ludzi
16:
roznego/ przeſto tzwarthy Innocentius Papieſz/
17:
ty rzetzone Kárdynały tzerwonemi tzapkámi nádárzył
18:
áby ſię kośćioł Antykryſtow Swięćił/ A iż ieſztze py=
19:
chy niedoſtawáło ſpełna/ przetho náoſtathek wto=
20:
ry Páweł Papieſz/ ku ćći ſwoiey/ y ſámi Kárdynali
Kárdynálſkie
konie.
Anno. 1470.
Polyd.
Wolat.

21:
y konie ich/ w Szárłat álbo w tzerwoną bárwę przy
22:
brał/
23:
Stąt tu iuſz możeſz obátzyć/ iż ći ták rzeknący Kár
24:
dynali nie ſą Páná Kryſtuſowi/ ále Antykryſtuſowi
25:
Apoſtolowie y ſludzy od Papieżow/ dla pychy wkoś=
26:
ćiele Rzymſkim poſtánowieni/ kthorzy nic nienależą
27:
do práwdziwego kośćiolá Páná Kryſtuſowego/ ie=
28:
dno tylko do kośćiołá y zebránia Antykryſtuſowego/
29:
Syná onego zátráconego/ ktory ſię podnoſi nád Bo
2. Tes. 2.

30:
gá. A iż ták ieſt/ okazuie ſię tho iáwnie z ich właſney
31:
przyſięgi/ ktora ſię ták potzyna Ia N. teras przyię=
ty do


strona: 36

ſobie Kárdynały.36.
1:
ty do Swiętego Rzymſkiego kośćiołá zá Kárdynałá/
2:
od tey godziny/ nápotym będę wierny błogoſláwione
3:
mu Piotrowi/ y wſzyſtkiemu Rzymſkiemu kośćiołowi
4:
y naiwyſſſzemu Biſkupowi: Papieżom y iego potom=
5:
kom ſluſznie wſthępuiącym będę prácował wiernie
6:
dla obrony wiáry poſpolitey/ około wykorzenienia ká
7:
cerſtw y błędow/ y odſcepieńſtwá/ y około popráwie
8:
nia obytzáiow y pokoiu miedzy ludem krześćijáńſkim/
9:
ná oddálanie rzetzy y dobrá kośćiołá Rzymſkiego/ ál=
10:
bo inſzych kośćielnych dochodow/ kthorychkolwiek/
11:
nieprzyzwolę chybá tzáſu przygody według dopuſztze
12:
niá práwá. A o rzetzy oddálone od kośćiołá Rzymſkie
13:
go będę miał pracą według możnośći moiey ku náprá
14:
wieniu/ Niebędę nic rádził náiwyſſſzemu Biſkupowi
15:
y niebędę ſię podpiſował/ iedno według Bogá y ſum=
16:
nienia moiego. A co mi kolwiek s ſtolice Papieſkiey bę
17:
dzie porutzono pilnie będę ſpráwował. Chwalę Bo=
18:
żą w kośćiele/ Tytuł moy i iego dobro záchowam/ ták
19:
mię Boże wſpomoż. Stey przyſięgi może kożdy obá=
20:
tzyć ieſlyże ći Kárdynali rzetzoni co należą do kośćio=
21:
łá/ Abowiem nie dlá ćći Bożey/ ále dla ćći y pychy/
22:
Papieżá Rzymſkiego ſą nálezieni y zmyſleni.
23:
Papieżowá ordá.
24:
A
Ieſli Kárdynali: co należą do koś
25:
ćiołá Páná Kryſtuſowego?
Ktorey kxię=
zey Kryſtus
nie poſtáno=
wił.
vkaſz piſmo ſwię=
26:
te? gdzie Pan Kryſthus/ álbo Piotr Swięty/ w ko=
27:
śćiele krześćijáńſkim poſtánowił kiedy/ nietylko ty rze=
28:
knące Kárdynały/ álbo Kurfirſty/ ále teſz iákie Pá=
29:
tryárchy/ Prymáſy/ Arcybiſkupy/ Metropolithany/
Sufrágá=


strona: 36v

Papieżowá
1:
Suffrágány/ Kuntory/ Officyały/ Ardziakony/ Sko
2:
láſtyki/ Prowincyały/ Kánthory/ Kuſtoſze/ Opáty/
3:
Gwárdyany/ Przeory/ Adminiſtratory/ Surrogaty/
4:
Kánoniki/ álbo Regulniki/ ktorzy ſię dla tego Káno
Kánonicy nie
od Kryſtuſá.

5:
niki zową/ iż Reguł/ vſtaw/ y pychy Papieſkiey ſtrze=
6:
gą. A ſą ludzie tego ſwiátá/ ktorzy dármo chleb iedzą
7:
nic nietzynią/ nikogo nieutzą/ iedno tylko proznuią/ y
8:
roſkoſzy płodzą/ godziny niewiem iákie mowią/ wkom
9:
żach y w dáłmuciach chodzą/ mſze y wilie zá pieniądze
10:
y zá Buły ſpiewáią w kośćiele w ſtalach álbo naprze
11:
dnieyſzych mieyſcach/ vbrawſzy ſie/ iáko łątki ſtoią.
12:
Ku tym należą też Wikáryiowie/ Altáryſthowie/
13:
Kápellanowie/ Menſyonáryſthowie/ Gracyáliſto=
14:
wie/ Requiemiſthowie/ etć. Kthorych Pan Kry=
15:
ſthus nigdy do kośćiołá nie wezwał/ áleśćie ie w=
16:
zięli y przezwiſká im dáli pogáńſkie/ iáko to ſámi wy
17:
znawaćie/ ábowiem ktore ſlugi do kośćiołá wezwał/
Diſt. 21. Can.
Decretis.

18:
tedy ie ſwięty Páweł miánowićie wypiſał/ iakom teſz
19:
to pierwey vkazał. Themi ſlowy do Korynthow y do
20:
Efezow/ mowiąc.
1. Cor. 12.
Epheſ. 4.
Iż niektore poſtánowił Pan Bog
21:
y dał do kośćiołá/ Iedny Apoſtoły/ drugie Proroki/
22:
drugie Ewanieliſty/ drugie Páſterze y Doktory/ dla
Ktore Kxię=
dze Kryſtus
poſtánowił.

23:
nápráwienia ſwiętych w ſprawę poſlugowánia/ dla
24:
zbudowánia ćiáłá. Drugie theſz Preſbiteros ſtárſze/
25:
Drugie Biſkupy/ y Dyakony.
1. Tim. 3.
1. Pet. 5.
Tit. 1.
To ſą ſludzy do kośćio=
26:
łá ſwiętego krześćijáńſkiego dáni od Duchá Swięte=
27:
go. Nie dla proznowánia/ nie dla Reguł/ albo v=
28:
ſaw Papieſkich ſtrzeżenia/ nie dla pychy/ ále iako S.
29:
Páweł powieda/ dla napráwienia ſwiętych/ dla zbu
30:
dowánia ćiáłá Kryſtuſowego.
31:
A ty záſię inſze kto dał? Papieſz/ to ieſt/ Antykryſt.
Dla tzego


strona: 37

ordá.37.
1:
Dla tzego? dla nápráwienia pychy/ dla ſkáżenia ſwię
2:
tych/ dla rozrzucenia ćiáłá Kryſtuſowego? Toć ſą o=
3:
ni drapieżni Wilcy/ ktorzy w owtzym odzieniu przy=
Matt. 7.

4:
chodzą/ y owietzki Páná Kryſtuſowe pożeráią. Thoć
5:
ſą oni/ o ktorych Ian ſwięty ták piſze mowiąc. Znas
1. Ioan. 2.

6:
wyſſli/ ále niebyli znas/ ábowiem by byli znas/ wżdyć
7:
by byli zoſtali ſnámi.
8:
Przeſto o Owietzki/ Owietzki/ nie ſrebrem áni zło=
Nápominánie
do wiernych.

9:
tem/ ále nadroſſſzą krwią Páná Iezu Kryſtá wyku=
10:
pione/ Vćiekayćie/ vćiekayćie/ co na dáley od thych
11:
Wilkow drapieżnych/ ktorzy was pożeráią.
12:
O żywoćiech Papie=
13:
żow Rzymskich.
14:
T
O iuż maſz o pokorze
15:
Papieżá Rzymſkiego/ ktora iá=
16:
ko ſię zgadza z pokorą P. Kry=
17:
ſtuſową/ kożdy wierny y boiący
18:
ſie Bogá obátzyć może/ poznac
19:
y rosſędzić. Przypomionę ieſz=
20:
tze ná krotce/ żywoty y ſpráwy
21:
Papieżow niektorych/ iáko dziurámi łázili ná Papie=
22:
ſtwo/ iáko kupowáli/ iáko Papieże zábijano ná cudzo=
23:
łoſtwie/ iákowi złodzieie byli/ iáko ſie Dijabłom z du=
24:
ſzą y z ćiáłem oddawáli/ áby iedno Papieſtwá doſtáć
25:
mogli
NAbo=


strona: 37v

O żywoćiech
1:
Abowiem ſkoro po pániey Ianowey papieżu oſmym
2:
ktory w procesſyey dziećię vrodził. Thedy rychło po=
3:
tym/ pierwſzy Hádryan
Hádryian pa=
pieſz.
Anno. 785.
Sab.
Grat. Diſt.
63.
Papieſz wroćił był moc y po=
4:
dał Ceſárzowi Kárłowi/ áby záwżdy Ceſarz Papieża
5:
Rzymſkiego wybierał y potwierdzał to potym wſzyſt
6:
ko trzeći Adryan Papieſz po ſthu lath złamał y poká
Hádrianus
Papa.
Anno. 884.
Plat.
Sab.
Volat.
Papiezowie
iáko wchodzili
na papieſtwo.

7:
ził/ y w zgárdziwſzy Ceſárzá y zwierzchność iego/ ná
8:
papieſtwo mocą y gwałtem dziurą wlaſl y wiechał
9:
wziąwſzy pierwey náprzećiwko Ceſárzowi/ z Kxiężą
10:
y z Rzymiany porozumienie/ y vmowę.
11:
Potym Hádryanie/ iáko inſzy Papieżowie w cho=
12:
dzili ná Pápieſthwo/ y iáko ſie ćiſnęli y vbiegáli/ iuſz
13:
przes trućiny/ iuſz przes zábijánia/ iuſz przes tzárno=
14:
kxięſtwá/ kożdy może tzytáć Plátynę piſárzá wáſzego
15:
iáko piſze o Papieżu/ Formuſu/ o Theodoru/ ktory ſie
16:
dziewiątym Ianem názwał/ o Kryſtoforze/ o Sergi=
Ian dwunaſty
Anno. 960.
Volat.
Plat.
Luit. Prand.
lib. 6. cap. 6.
7. 8. 9. et 10.
Stzepan ſſoſty
Anno. 895.
Plát.
Sab.
Ian trzynaſty
Anno. 970.
Plat.
Volat.
Robert.
Barus.

17:
uſu trzećim/ o Ianie dwunaſtym/ ktory zdwiemá ſio
18:
ſtrámi właſnymi przebywał/ Dyabłow ná wſpomoże=
19:
nie ſobie wzywał/ ktorego ná koniec ná cudzołoſtwie
20:
zábito/ ty Papieże Plátyná cudámi morſkiemi zowie.
21:
I co theż vtzynił Sztzepan ſſoſty/ izali vmárłego
22:
Formuſá Papieżá ćiáłá niekazał wykopáć y dobyć/ y
23:
zdawney waśni w Tyber rzekę ono ćiáło wrzućić.
24:
Ian takieſz trzećinaſty/ ktoremu Otto Ceſarz przy
25:
ſiąc muſiał/ izáli potym náprzećiwko temuſz Ottho=
26:
nowi Ceſárzowi niewáłtzył? Kárdynałowi iednemu
27:
nos vrznął/ drugiemu rękę vćiął/ iż o iego zbytkach y
28:
niecnotach Ottonowi Ceſárzowi piſali/ ktory potym
29:
nápłodziwſzy roſtyrkow y złośći rozmáitych/ z Rzymá
30:
vćiec muſiał.
Bonifacius
ſiodmy.

31:
Nie wſpominam thu nic Bonifácyuſa ſiodmego/
ktory


strona: 38

Papieżow Rzymskich.38.
1:
ktory wykradwſzy s kośćiołá Piotrá ſwiętego/ złoto/
Anno 975.
Plat.
Robert.

2:
ſrebro/ kámienie drogie y rzetzy nakoſſtownieyſze/ v=
3:
ćiekł do Konſtántynopolá/ tám rzetzy poprzedawſzy/
4:
y názbierawſzy pieniędzy/ do Rzymá ſie záſię mocą
5:
ná papieſtwo wroćił.
6:
Tákże Ian piętnaſty/ ktory iż ſie Bogá záprzał/ du
Ian piętna=
ſty.
Anno. 985.
Plat.
Robert.
Sylueſter
wtory.
Anno. 1000.
Volat.
Robert.
Plat.
Benedykt dzie
wiąty.
Anno. 1035.
Plat.
Naud.
Sigeb.
Sylueſter
trzeci.
Anno. 1045.
Plat.
Ro. Barus.

7:
ſzne y ćieleſne rzetzy przedawał/ y nákoniec ſie obieſlił.
8:
Podzmy do Sylweſtrá wtorego/ izali ſie ten z du=
9:
ſzą y s ćiáłem Dyabłu nie oddał/ aby iedno Papieżem
10:
zoſtał/ ále tego potym przypłaćił.
11:
Także Benedykt dziewiąty ſromotá ludzka/ y po=
12:
háńbienie kośćiołá/ iżali niekupił Papieſtwa/ y zaſię ie
13:
przedał Ianowi Ardziakonowi ad portam Latinam zá
14:
wielkie pieniądze.
15:
I záſię Sylweſter trzeći/ iżali teſz niekupił papie=
16:
ſtwá/ y wſzedł dziurą ná nie przes zdrádę/ á boiąc ſie
17:
áby go zaſię niezrzucono ſniego/ przedał ie Grzegorzo
18:
wi ſſoſtemu mężoboycy.
19:
Piſze Plátyná/ iż iuż ná ten tzás Papieſtwo było ku
20:
temu końcowi przyſſlo/ iż kto był napyſnieyſzy/ y nabo
21:
gátſzy/ y nawięcey dárow dał/ ten Papieżem nátych=
22:
miaſt zoſtał.
Platyná na=
rzeka ná pa=
pieże.
I nárzeka tám tenże Plátyná mowiąc.
23:
O miły Pánie dayże nam to/ áby náſze tzaſy niebyły tá
24:
kowe/ iákowe przedtym były. I co rozumieſz/ kiedy by
25:
był ten Plátyná náſzych dziſieyſzych tzáſow dotzekał/
26:
izaliby ieſztze więcey był nienárzekał?
Clemens wto=
ry. Anno.
1050.
Plat.
Damaſus
wtory.
Anno. 1051.
Plat.

27:
Pytam cie teſz powiedz mi? dla tzego Wtory Kle=
28:
mens ſkoro wſzedł ná papieſtwo/ dziewiątego mieſią
29:
cá ieſt otruty?
30:
Dámáſus wtory/ izali teſz nie mocą/ y nie dziurą
31:
wſzedł ná Papieſtwo?
N ijTákże


strona: 38v

O żywoćiech
1:
Także Leo dziewiąthy powiedz mi/ tzemu ieſt poi=
Leo dzidwiąty
Anno 1055.
Blond. Lib. 3.
Decad. 2.
Viktor wtory.
Anno. 1060.
Vrſper Pa=
pieſz ſtruty.
Anno 1090.
Her. Con.
Grzegorz ſiod
my.
Anno. 1076.
Sigeb.
Bijno Cárd.
Kranc.
Synon w Bry
xiey.
Vſperg.
Sigebert.
Beno. Card.

2:
man? izali nie dla tego/ iż waltzył z Normánnámi?
3:
I záſię Wiktor wtory/ y Wiktor trzeći powiedz mi
4:
tzemu ſą s kielichá v ołtarzá otruci/ izaly nie dla tego
5:
iż nie drzwiámi/ ále dziurámi do kośćiołá Swiętego
6:
wlezli?
7:
Podzmy teſz do Grzegorzá ſiodmeo chytrego Mnichá
8:
ktoreo dokąd Papieżem niezoſtał Hildebrándem zwa=
9:
no/ izali ten kielká Papieżow przedtym nie otruł/ a ni=
10:
ſſli ſam ná Papieſtwo przes zdrádę wſzedł? Izali nie=
11:
był Czárnokxiężnikiem/ ktory miáł z Dyabły porozumie
12:
nie ktoreo potym s Papieſtwá zrzucono/ vtzyniwſzy ſy
13:
nod w Bryxiey Noryckiey/ s ktorego Synodu thymi
14:
ſlowy do niego nápiſano? Iżeś ieſth nie od Bogá wy=
15:
brany/ ale od ſiebie ſámego poſlány/ przez zdrádę y
16:
przez pieniądze/ ktory miedzy pokoinymi niepokoy tzy=
17:
niſz/ miedzy przyiázliwymi zwádę/ miedzy bráćią zgor
18:
ſzenie/ miedzy małżonkámi rozwody/ ktory broniſz krzy=
Papieſz nigro
mántyk.

19:
wo przyſięſtwá/ y mężoboiſtwá/ y ktoryś ieſt Nekro=
20:
mántyk/ Duchá nietzyſtego pełen/ przeſto my zebráni
21:
ná iedno mieyſce/ ćiebie od kośćiołá Swiętego/ odći=
22:
namy y odſądzamy/ y odłątzamy. etć.
23:
Także Páſſkalis wtory/ izali Henrykowi Ceſárzowi
Páſkalis wto=
ry.
Anno. 1109.
Plat.
Kranc.
Vrſperg.

24:
pokoiu niewypowiedział/ ktory przedtym znim myał?
25:
Izali ten Páſcaliſz Ceſárzowi wſzyſtkiego podáwá=
26:
nia wydrzeć niechćiał? Vtzyniwſzy Synod w Rzymie
27:
przedtym ktorego Páſſkáliſá/ iáko złego á niepobożne
28:
go/ y s Kárdynały iego/ Ceſarz potym poimał/ y poſa
Niebo otwo=
rzone.
Anno. 1115.
Kranc. lib. 5.
cap. 38.

29:
dzał. A ſkoro ten Papieſz vmárł/ izali nieſtáło othwo=
30:
rzone niebo dłużey a niſſli przez godzinę cáłą?
31:
Innocencyus wtory/ Izali nie waltzył z Wilhel=
mem


strona: 39

Papieżow Rzymskich.39.
1:
mem Kxiążęciem Kálábryiſkim? ktorego potym Rzy
Aemil.
Veron. 5.
Innocent.
wtory.
Anno. 1140.
Blond. lib. 5.

2:
mianie dla roſtyrkow wygnáli/ y inſzego Papieżá/ ná
3:
iego mieyſce Piotrá wybráli. ktorego Anákleuſem ná
4:
zwali/ przed ktorym ten Innocencyus muſiał vćiec/
5:
do Lodwiká Krola Francuſkiego.
6:
Hádryan tzwarty/ izali Ceſárzá Fryderyká nie zá=
7:
klął przenáięty? kthorą klątwę iáko rychło ná Ceſárzá
Hádrian
czwarty.
Anno. 1156.
Abbas Vrſp.
Plat.

8:
wydał/ w kielká dni potym tákową muchę wypił/ kto
9:
ra mu do ięzyká przyłnęłá/ y od żadnego lekárzá nie=
10:
mogłá być oderwána y odięta.
11:
Thakże Alexánder trzeći/ izali Ceſárzá Fryderyká
12:
Bárbaroſsę wezwánego nie záklął/ á potym go nogá
13:
mi deptał mowiąc. Po Lwie y po Báżyliſſku będzieſz
Pſal. 91.

14:
chodzył/ y podepceſz Lwá y ſmoku/ Thy ſlowá ſlyſząc
15:
od Papieżá Ceſarz: mowił do Papieżá/ Nie thobie ále
16:
Piotrowi. A Papieſz rozgniewawſzy ſię znowu Ce=
17:
ſárzá potzął deptháć mowiąc/ y mnie y Piothrowi/ y
Anno. 1178.
10. Julij.
Sab.
Vrſper.
Paul. Aemil.
Auentinus.

18:
mnie y Piotrowi. Izali ſie tu nie ſpełniło Proroctwo
19:
Dánielá Swiętego/ ktory ták otym nápiſał. I náſtá=
20:
nie Krol niewſtydliwey twarzy/ y będzie vtwierdzo=
21:
ná moc iego/ ále nie wſwych śiłach/ á wſzyſtko będzie
22:
puſtoſzył/ y będzie mu ſię ſtzesćiło/ y vtzyni.
23:
Także Lucyuſá trzećiego/ Izali Rzymiánie dla ie=
Lucins trzeći.
Anno. 1184.
Paul.
Phrig=
Innocent.
czwarty.
Anno. 1255.
6. Dec. lib. 2.
Tit. 14. cap. 2.
Nicolaus.
Piąty.
Anno. 1447.
Volat.

24:
go złośći nie wygnáli? A wten ſię tzás działo wielkie
25:
drżenie ziemie.
26:
Innocencyus tzwarty poſthánowił/ iż może kożdy
27:
Papieſz Ceſárzá zrzućić/ á drugiego náſtáwić.
28:
Nykolaus piąty od Ceſárzá Papieżem vtzyniony/
29:
izali wielkiey woiny niewiodł zdwudzieſtym y wtho=
30:
rym Ianem o Papieſtwo.
31:
A wten tzás Piotr Ian Piráneńſki tzłowiek zacny
N iijy vtzo


strona: 39v

O żywoćiech
1:
y vtzony: Papieżá powiedał y kazał być prawdzy=
Ian Pirańſki.
Anno. 1328.
Kranc.
Volat.
Bern Iucel.
Apoc. 17.

2:
wym Antykryſtem/ á kośćioł Rzymſki być nietzyſthą
3:
niewiáſtą oną Bábilońſką/ ktora miáłá Krole y Pá
4:
ny tego swiátá ſkupká złotego nápawáć ſwoią nietzy
5:
ſtośćią.
6:
Benedyktus dwunaſty/ izali ſobie zdradliwie nie=
Benedykt dwunaſty.
Anno. 1335.
Dec extra.
Clemens ſſo=
ſty.
Anno. 1345.
Vſper.
Nauel.
Carton.
Vrban ſſoſty.
Anno. 1385.
Plat.
Robert.

7:
przywłaſztzał podawánie Biſkupſthw y wſzyſthkich
8:
Prelátur?
9:
Klemens ſzoſty/ izali máłe zburzenie tzynił náprze=
10:
ćiwko Ceſárzowi/ y ten Klemens wſzyſtki Biſkupy y
11:
Kxiążętá záklął/ ktore przyiázliwe Ceſarzowi być ro=
12:
zumiał.
13:
Vrban ſzoſty/ izali wielkiey woiny z rozlanim krwie
14:
niewiodł s Ceſárzem Otthonem/ iſz Ceſarz niechćiał
15:
Wnuká Papieſkiego vtzynić Kxiążęćiem Kámpáń=
16:
ſkim. Tenze Vrban/ izáli pięć Kárdynałow wſkorzá
17:
nym worze rázem w Tybrze rzece nie vthopił? y záſię
18:
rázem tegoſz dniá inſzych/ ná to mieyſce nieobrał y nie
19:
poſádził? A chceſz wiedzieć/ tzemu ie vtopił/ iſz ſię dłu
20:
go opieráli y zwolić niechćieli/ áby był Papieżem/
Io. Hus.
A
21:
wten tzás Ian Hus w Prádze Ewánielią potzął ká
22:
záć.
23:
Thakże Grzegorz dwunaſty/ izali ſię niewádził do
24:
ſić długo o Papieſthwo z Benedyktem/ dla kthorey
25:
zwády Kárdynali w Piſanie Synod vtzynili/ y thám
26:
ná tym Synodzie y Grzegorzá y tego Benedyktá s Pa
27:
pieſtwá zrzućili/ á ná ich mieyſtze Alexándrá piątego
28:
wybráli.
Papieze trzey
byli.
Anno. 1415.
Volat.
Monſt.
Tom. 2. Con.

29:
Tymże obytzáiem gdy było Koncylium w Konſtán
30:
cyey/ izali trzech Papieżow Ianá/ Grżegorzá y Be=
31:
nedyktá/ ludzi nietzyſtych/ y złoſliwych/ kthorzy ſię o
Papieſtwo


strona: 40

Papieżow Rzymskich.40.
1:
Papieſthwo ſwarzyli/ rázem nie zrzucono? A ná ich
Eugenius
zrzucony.
Anno. 1432.
Kranc. lib. 11.
Concil. Báſil.
ſesſio. 34.
et 40.
Páweł wtory.
Anno. 1470.
Plat.
Volat.
Innocent
oſmy.
Anno. 1485.
Matth. palm.
De conceſs.
praep. cap.
propoſuit.
Gloſ. in cap.
ab arb.

2:
mieyſce Marćiná Piątego nieobrano.
3:
Także teſz ná Bázyleyſkim Koncylium/ izali Euge
4:
niuſá/ dla iego Lotroſtwá/ Papieſtwá nie odſądzo=
5:
no? á ná iego mieyſce izali nie obrano Amádeuſá Kxią
6:
żęciá Sábáudyiſkiego.
7:
I záſie Páweł wtory/ powiedz mi tzemu Plátynę
8:
piſarzá ſwego/ dał wſádzić do wieże? izali nie dla te
9:
go/ iż piſał żywoty y ſpráwy Papieżow Rzymſkich?
10:
A krotko mowiąc/ Izali Innocencyus oſmey kxię=
11:
żey Nordweyſkiey niedopuśćił mſzyć bes winá? po=
12:
wiádáiąc o ſobie iż ieſt podobny Bogu/ ktory może ſtá
13:
nowić wkośćiele wſzyſtko wedle myſli ſwoiey náprze=
14:
ćiwko zakonowi Bożemu ſtáremu y nowemu/ powiá=
15:
dáiąc ſię być zakonem Bożym żywym ná ziemi.
16:
Otoſz iuſz maſz pokorę/ żywoty/ y ſpráwy tych tho
17:
wikáryiow y Opok wáſſych rzetzonych. Obátzże dla
18:
ćię Páná Bogá proſze/ á nie bądz ták zápámiętáłym
19:
duſze ſwoiey/ y roſsądz: Ieſliże ſię tá pokorá y żywoty
20:
Papieżow Rzymſkich zgadzaią s pokorą Kryſtuſo=
21:
wą/ álbo teſz Piotrową/ ktory mowił do braćiey ſwo
22:
iey/ Nie pánuyćieſz nád dziedzictwem Páńſkim. I zá
1. Pet. 5.
Act. 3.

23:
ſię ná drugim mieyſcu. Złotá y ſrebrá niemam. Wſpo
24:
mni ſobie ná to/ iż maſz vmrzeć leda kiedy/ y ſtánąć
25:
przed ſądem Bożym.
26:
Wiem co mi náto odpowieſz/ rzetzeſz iż Papieżowie
27:
ták tzynili/ y dziś ieſztze tzynią/ nie dobrze tzynią. A
28:
wſzakoſz dla tego/ niemamy Papieżow odſtępowáć.
29:
Poniewaſz pan Kryſtus powiedział/
Matt. 23.
iż ná ſtolcu Mo
30:
iżeſzowym będą ſiedzieć náutzeni y Fáryzeuſzowie/ w=
31:
ſzyſtko cokolwiek wam roſkażą chowáć/ chowayćie y
czyńćie


strona: 40v

O zywoćiech
1:
tzyńcie/ ále według ich ſpraw/ álbo vtzynkow nietzyń=
2:
ćie/ boć oni będą mowić/ á niebędą tzynić.
3:
Prawdę mowiſz/ iżbych był powinien ich nieodſtę=
4:
pować/ y owſzem winien ſlucháć/ y ták tzynić/ iáko o=
Co ieſt ná Mo
izeſzowym ſtol
cu ſiedzieć.

5:
ni vtzą/ kiedyby ná Moiżeſzowym ſtolcu ſiedzieli/ to
6:
ieſt/ kiedyby náuki Moiżeſzowey/ Prorockiey/ Kryſtu=
7:
ſowey/ y Apoſtolſkiey vtzyli. Ale iż nietylko zá pychą/
8:
y złośćiámi tego ſwiátá idą/ ále teſz náprzećiwko Mo
9:
iżeſzowi/ Prorokom/ Pánu Kryſtuſowi/ y Apoſtołom
10:
náuk Dijabelſkich vtzą y náſláduią/ nakoniec ich mie=
11:
tzem y ogniem bronią. A przeſto ſie mamy nie tylko py
12:
chy ich/ y ſpraw złoſliwych wiárować ále teſz iáko od
13:
nieprzyiaćielá Bożego/ y Antykryſtá/ co nadaley v=
14:
ćiekáć/ ktory Bogá z iego ſtolcá właſnego ſpycha/ á
15:
ſam ſie ná iego mieyſce/ w obłudney ſwiątośći/ wſpi=
Dan. 7. 11.
2. Tes. 2.

16:
na. Przywłaſztzáiąc ſobie tę tześć y chwałę/ ktora tyl
17:
ko ſámemu Synowi Bożemu Pánu Kryſtuſowi na=
18:
leży.
19:
I co inſzego Papieſz przes tę pychę ſwoię okázuie/
20:
tzyniąc ſie kápłanem nawyſſſzym/ naprzednieyſzym
21:
Biſkupem/ głową kośćiołá/ Wikáryim Kryſtuſowym
22:
Opoką/ y Bogiem tego ſwiátá iedno iż ſie Synowi
23:
Bożemu Panu Kryſtuſowi przećiwia/ y Tytuły mu ie
24:
go właſne wydziera/ ktore oćiec niebieſki pod przyſię=
25:
gą włożył tylko ná Syná ſwego.
2. Tes. 2.
Dan. 7. 11.
A przeſtho Papieſz
26:
ieſt on ſyn zátrácony/ ktory w kośćiele Bożym ſiedzi/
27:
y nád Bogá ſie podnośi. Niechay teſz żadny po Pa=
28:
pieżu nietzeka iákiey popráwy/ ábowiem według przy
29:
ſięgi ſwoiey inák tzynić niemoże. Ieſli themu niewie=
30:
rzyſz/ poſluchay iego przyſięgi.
W imię


strona: 41

Papieżow Rzymskich.41.
1:
Papieżá Rzymskiego przyſięgá.
2:
W imię Boże Amen. W imię ſwiętey y nieroz=
3:
dzielney Troyce/ Oycá y Syná y Duchá ſwiętego. Ia
4:
N. wybrány ná papieſtwo/ wſzechmogącemu Bogu
Anno. 1431.
In Baſilien.
Concil. Seſsi.
23. 37. et 40.

5:
kthorego kośćioł zá pomocą iego rzędzić przyimuię.
6:
I błogoſláwionemu Piotrowi Apoſtolſkhiemu kxią=
7:
żęćiu/ ſercem y vſty wyznawam. Iáko długo wthym
8:
mdłym żywoćie będę/ iż mocnie wierzyć y dzierżeć bę=
9:
dę wiárę krześćijáńſką/ według vſtaw Apoſtołow/ y
10:
nawálnych Koncylia/ y inſzych Swiętych oycow. A
11:
zwłáſztzá ośm ſwiętych Koncylia nawálnych/ to ieſt
12:
Pierwſzego Niceńſkiego/ Wtorego Konſtántynopol
13:
ſkiego/ Trzećiego Efezynſkiego/ Cżwartego Kálce=
14:
dońſkiego/ Piątego y ſſoſtego Konſtántynopolſkiego
15:
Siodmeo Niceńſkiego/ Oſmego Konſtántynopolſkie
16:
go. I też Láteráńſkiego/ Lugduńſkiego/ Wiedeńſkieo/
17:
Konſtánciyſkiego/ y Báziliyſkieo/ ná wálnych Konci
18:
lia. A tę wiarę aż do iednego ſpieniá nienaruſzoną cho
19:
wać będę/ y też do duſze y krwie twierdzić/ bronić y o=
20:
powiedáć. I obrzędow ſſáfowánia ſwiątośći kośćiel
21:
nych poddány kośćiołowi będę wſzelkim obytzáiem
22:
ſtrzegł/ y chował. I obiecuię też wiernie/ prácowáć o=
23:
koło obrony wiáry krześćijáńſkiey/ y około wykorzenie=
24:
nia kácerſtw/ y błędów/ y popráwienia obytzáiow/ y
25:
wypełnienia y chowánia dekretow y vſtaw/ Konſtán
26:
ciyſkieo y Bázyliyſkiego Koncylium/ y pokoiu w ludu
27:
krześćijáńſkim. Przyſięgam teſz dzieſięć poſtánowie=
28:
nia nawálnych Koncylia y potwierdzenia wybierá=
29:
nia/ według Dekretow/ y vſtaw ſwiętego Bázyliy=
Oſkiego


strona: 41v

O żywoćiech
1:
ſkieo koncilium. A to wyznánie moią ręką podpiſałem/
2:
y tobie wſzechmogącemu Bogu/ ktoremu dniá ſtráſſli
3:
wego Sądnego/ będę tzynił ſtego y z drugich moich
4:
vtzynkow lidzbę/ tzyſtym vmyſlem ná ołtarzu offiaru
5:
ię/ kthorą ná pierwſzym obecnym żeśćiu vrotzyśćie
6:
będę powtarzał.
7:
To ieſt przyſięga Papieżá Rzymſkiego/ ſktorey ko=
8:
zdy może náprzod obátzyć/ iż thu Papieſz według tey
9:
przyſięgi ieſt iáwnym Báłwochwálcą/ ktory tu oto
10:
przyſięga/ nietylko w imię Pańſkie/ ale teſz w imię Pio
Papieſz Bal=
wochwálca.

11:
trá Kxiązęćiá niewiem iákiego/ náprzećiwko onemu
12:
zákazániu Bożemu/ gdzie Pan Bog zakazał przes cu
13:
dze Bogi przyſięgáć/ mowiąc. Wſzyſtkiego cokolwie
Exod. 23.

14:
kem wam powiedział ſtrzeſzćie/ á przes imię cudzych
15:
Bogow nieprzyſięgayćie/ y niechay tego zadny nieu=
16:
ſlyſzy z vſth wáſzych. A ná drugim mieyſcu takieſz mo
17:
wi. Paná Bogá twego będzieſz ſie bał/ y iemu ſáme=
Deut. 6. 10.

18:
mu ſlużył/ y przez imię iego przyſięgał.
19:
A ſlyſzyſz tu/ iż tylko przes imię Pańſkie ma być przy
20:
ſięga?
Przyſięgá
ma być tylko przeſ
imię Pańſkie.
Stąd ſie tedy okázuie Papieſz być iáwnym báł
21:
wochwálcą/ ktory w Bogá iednego y ſámego niewie=
22:
rzy/ ale ſobie inſze Bogi zmyſla/ ktorym oto nád zaka=
23:
zánie Boże przyſięga. A dla tzegoſz przyſięga. Iż ma
24:
ſtrzec vſtaw Apoſtolſkich? A ktorych że to Apoſtołow
25:
niemniemay/ áby Kryſtuſowych onych vbogich Apo=
26:
ſtołow? ále onych ktorzy byli ná Synodzie Konſtán=
Synod Kon=
ſtáncyiſki.
Anno. 1414.
In Conſtan=
cien. Concilio.
Seſſ. 13.

27:
cyiſkim/ y ná Synodzie Bázyleiſkim: ná ktorych Syno
28:
dziech/ ony vbogie Apoſtoły/ y Kryſtuſá ſámego/ káce
29:
rzem być oſądzili/ gdy Teſtámęnt iego wietzny złamá=
30:
li/ y ſámego Kryſthuſá/ iedynym rzetznikiem/ y iedna=
31:
tzem mieć niechćieli/ ále ná iego mieyſce Pánnę Má=
ryą


strona: 42

Papieżow Rzymskich.42
1:
ryą Mátkę iego rzetznitzką y iednatzem vtzynili/ gdzie
Synod Bázy
leyſki.
Anno. 143.
In Baſil. con=
cil. Seſs. 43.

2:
ták nápiſáli mowiąc.
3:
Nawięcey ſie mamy vćiekáć/ do nachwálebniey=
4:
ſzey oney/ y wſzelkiey chwały nagodnieyſzey Bożey ro=
5:
dzićielki Máryey/ ktora Bogá porodziłá. Tá ieſt vſtá
6:
witzna náſzá rzetznitzká/ kthora nas wſpomaga/ nas
7:
broni/ nas ſſtzyći/ nas podnośi: Tá wſzyſtkim ktorzy
8:
ſie do niey vćiekáią/ prędkie dáie wſpomożenie.
9:
To maſz Koncylium nawálne Bázyleyſkie/ y wiárę
10:
iego/ ktorey Pápieſz przyſięga bronić y chowáć/ aż
11:
do iednego ſpieniá nienáruſzoną/ do duſze y do krwie
12:
twierdzić y ſſerzyć. A ieſliby kto miał inák rozumieć/
13:
álbo vtzyć/ tedy thákowy błędliwym y kácerzem ma
14:
być.
15:
Iż Papieſz ieſt prawdziwy
16:
Antykryſth.
17:
Otoſz iuſz maſz dotąd/ y o pokorze Syná Boże=
18:
go Páná Kryſtuſowey/ y o pokorze Papieżá Rzymſkie=
19:
go/ y ſkąd ſie wziął Papieſz/ y iáko ſię Pánu Kryſtu=
20:
ſowi we wſzyſtkich ſpráwách pychą ſwoią ſprzeći=
21:
wia. I może iuż kożdy ſtąd obátzyc/ iż Papieſz nieieſt/
22:
iáko ty powiedaſz/ áni Kryſtuſow Wikárij/ áni Bog
23:
tego ſwiatá/ áni Głowá kośćiołá krześćijáńſkiego/ áni
24:
opoká/ ná ktoreyby Kryſtus zbudował kośćioł ſwoy
25:
ſwięty/ áni teſz nawyſſſzy przełożony/ y páſterz/ w koś
Dan. 7. 11.
2. Teſ. 2.
Zach. 11.
1. Ioan. 2. 4.
Apoc. 17.

26:
ćiele páná Kryſtuſowym. Ale ieſt właſny Antykryſt/
27:
o ktorym zdawná prorocy/ y Apoſtołowie ſwięći piſáli
28:
y ktemu ieſt nieprzyiaćiel Boży/ y s ſwoimi wſzyſtkimi
29:
náſládownikámi. Poniewaſz ſie Kryſtuſowi Synowi
O ijBo=


strona: 42v

O náuce Páná Kryſtuſowey
1:
Bożemu/ w pokorze/ y w inſzych rzetzach ſwiętych s
2:
przećiwi/ y tego co Pan Kryſtus roſkazał nietzyni. A=
3:
bowiem ſam Syn Boży vkázuiąc/ ktorzy ſą przyiaćie
4:
le/ á ktorzy nieprzyiaćiele iego/ ták mowi. Wy ieſte=
5:
śćie przyiaćiele moi/ ieſli będziećie tzynić/ cokolwiek ia
Ioan. 15.

6:
wam roſkázuię. Ale podzmy dáley do drugiey tzęśći
7:
do náuki Páná Kryſtuſowey y iego zwolennikow. A
8:
potym do náuki Papieżá Rzymſkiego y náuki twoiey/
9:
y obatzemy/ ieſliże ſie náuká Papieſka y wáſzá zgadza
10:
z náuką Páná Kryſtuſową.
11:
Wtora część.
12:
O náuce páná Kry
13:
ſtuſowey y zwolennikow iego.
14:
P
An Kryſtus Syn Bo=
15:
ży/ przyſzedwſzy thu ná ten ſwiáth/
16:
nietylko ſie vniżył y vpokorzył/ ále
17:
teſz wolą oyca ſwego niebieſkiego/
18:
przed ludzmi obiáwił/ iáko ſam otim
19:
ſwiattzył mowiąc.
Kriſtus obia=
wił wolą oycá
ſwego lu=
dziom.
Io ...
Obiáwiłem oytze imię thwoie lu=
20:
dziom/ kthoreś mi dał s ſwiáthá. I záſię ná drugim
21:
mieyſcu/ o woley oycá ſwego Kryſtus ták powiedział.
Io. 6.
Io. 7.
Io. 8.
Io. 12.
Io. 14.

22:
Tho ieſt wola onego/ ktory mię poſlał/ áby wſzelki kto
23:
ry widzi Syná/ y wierzy weń/ miał żywoth wietzny/ á
24:
ia go wſkrzeſzę w dzień oſtátetzny. Iáko tedy Pan Kry
ſtus


strona: 43

y zwolennikow iego.43.
1:
ſtus Syn Boży wolą oycá ſwego obiawiał ludziom y
2:
opowiedział/ ták teſz ſwoim zwolennikom roſkazał/ á=
3:
by opowiedáli nie wolą ſwoię/ áni wołą kogo inſzego/
4:
ále wolą y roſkazánie Syná Bożego Páná Iezu Kry
5:
ſtá. I dla tego/ ták ſam mowił do nich.
Matt. 28.
Vtzćie ludzi/
6:
chować wſzyſtkiego/ com ia kolwiek wam roſkazał. A
7:
coſz im roſkazał?
Kryſtus co ro
ſkazał zwolen=
nikom ſwoim.
Słuchay. Aby po wſzyſthkim ſwie=
8:
ćie ſſli/ y Ewánielią wſzelkiemu ſtworzeniu przepo=
9:
wiedáli. Abowiem ták do nich mowił.
Mar. 16.
Matt. 28.
Matt. 10.
Idąc po wſzyt
10:
kim ſwiećie przepowiedaycie álbo kaſzćie Ewánielią
11:
wſzelkiemu ſtworzeniu/ kto vwierzy á okrzći ſie będzie
12:
zbáwion/ kto nieuwierzy bedzie potępion.
13:
Otho maſz/ co ſwoim zwolennikom roſkazał? Nie
14:
rzekł im. Idąc po wſzyſtkim ſwiećie/ przepowieday=
15:
ćie/ vſtáwy/ Reguły/ Dekretały/ y inſze ludzkie wymy
16:
ſly/ ále Ewánielią.
17:
Ewánielia co ieſth.
18:
A coſz ieſt Ewánielia? Powiem/ iedno ſluchay
19:
nie mnie/ ále ſámego Syná Bożego/ Páná Iezu Kry
20:
ſtá/ ktoryć tu zá mię odpowieda/ ták mowiąc. Kto v=
21:
wierzy będzie zbáwion/ kto nieuwierzy będzie potę=
22:
pion. Tu ſlyſzyſz/ co ieſt Ewánielia. Barzo krotki or=
23:
tel/ ále wiele w ſobie zámyká/ s ktorego możeſz obátzyć
24:
iż Ewánielia nic inſzego nieieſt/ iedno moc Boża/ ku
Kom. 1.

25:
zbáwieniu/ wſzelkiemu wierzącemu/ gdy Pan Bog lu
26:
dziom wierzącym/ dármo z łáſki ſwoiey/ grzechy odpu
27:
ſztza/ dla Páná Iezu Kryſtá Syná ſwego/ y dáie im
28:
Duchá ſwiętego/ y żywoth wietzny. A nie wierzącym
29:
záſię/ dáie ſmierć wietzną/ piekło y potępione.
O iijA tá


strona: 43v

O náuce Páná Kryſtuſowey
Moc Boza co
ieſt.
1:
A tá moc Boża/ nic inſzego nieieſt/ iedno Pan Ie=
2:
ſus Kryſtus Syn Boży/ kthory bywa w Ewánieliey
3:
przepowiedany/ ſtąd że teſz ieſt/ ná drugim mieyſcu
4:
wezwány/ rámię Boże/ obras Boży/ y ſwiátłość Bo
Eſa. 53.
Ebr. 1.
Io. 1.

5:
ża ktora oświeca tzłowieká wſzelkiego/ ná ten ſwiáth
6:
przychodzącego. A przeſto kożdemu wierzącemu Pan
7:
Kryſtus Syn Boży/ ieſt moc Boża/ żywoth/ y ſwia=
8:
tłość/ y zbáwienie. A niewierzącemu záſię/ ieſt vpáść
9:
kámień obrázliwy/ ſmierć/ piekło/ y potępienie.
10:
Zakon Boży/ Ian ſwięty powieda/
Io. 1.
iż zakon ieſth
11:
dan przes Moiżeſzá/ łáſká y prawdá przes iezu Kry=
Exod. 19.
Gál. 3.

12:
ſtá. Przes Moiżeſzá zgory Synai ieſt zakon przynie=
13:
ſion/ ktory żadnego tzłowieká ożywić/ áni práwym v=
14:
tzynić niemoże przed Bogiem/ ále kozdego tzyni nie=
2. Cor. 3.

15:
práwym/ y ſmierći wietzney godnym y winnym/ kthev
16:
martweo nie ożywia/ ále więcey go vmarza. Więzniá
17:
ſkazánego/ y oſądzonego ná ſmierć/ niewybawia á=
Eſa. 9.

18:
ni wypuſztza/ ále go mocnie zámyka y zábija. Przeklę=
19:
thego nietzyni błogoſláwionym/ ále go więcey tzyni
2. Cor. 3.
Deut. 27.
Rom. 7.

20:
przeklętym/ grzeſznego niepoświąca/ ále mu grze=
21:
chow przytzynia. Gniewu Bożego/ pomſty y ſmierći
22:
wietzney nieuśmierza/ ále więcey przymnaża. A ná=
23:
koniec w roſpátz y w potępienie przywodzi.
24:
Ieſli mię ſpythaſz/ tzemu tho? wſzák zakon Boży
25:
ieſt dobry/ Swięty y ſpráwiedliwy iáko Swięty Pá=
26:
weł mowi: Prawdá ieſt/ iż zakon ſam przes ſię/ ieſt
Rom. 7.

27:
dobry/ Swięty/ y ſpráwiedliwy/ ále iż náſze przy=
28:
rodzenie/ ieſt ſámo wſobie złe/ y przes grzech ſkażone
29:
wktorym niemáſz nic dobrego/ Przeſto tedy zákon/
30:
dobry/ y Swięty/ ktory miał być ku żywotowi/ ſtháł
31:
ſie więcey ku smierći wſzelkiemu tzłowiekowi: Abo=
wiem


strona: 44

y zwolennikow iego.44.
1:
wiem iáko wodá odkrywa ogień/ gdy bywa laná w
Simile.

2:
wapno niegáſzone/ thymże obytzáiem zakon Boży/ od=
Zakon czemu
grzechy odkry=
wa.
Ro. 3.
Gal. 2.
Pſal. 42.
Exod. 19.

3:
krywa ſkryte grzechy/ ktore ſię táią w ćiele náſzym/
4:
y zapłátę zá nię piekło y wietzne potępienie/ gdy by=
5:
wa wlan w kthoregokolwiek tzłowieká vkázuie. A tho
6:
Pan Bog tzyni/ áby ſię wſzelka płeć przed nim vkorzy
Tit. 3.

7:
łá/ y vniżełá y nie chełpiła/ przed oblitznośćią iego.
8:
Przeſtho tedy iáko przes Moiżeſzá zgory Synái przy
9:
nieſion ieſt zakon/ ták teſz przynieśioná ieſth łáſká/
10:
wylaná ná nas obfićie przes Páná Iezu Kryſtá/ z o=
11:
ney gory wietzney kroleſthwá niebieſkiego/ áby wſzel=
Io. 3.

12:
ki tzłowiek/ kthory wierzy w Páná Ieżu Kryſtá tę łá
13:
ſkę nálaſl/ miał/ y otrzymał. Thák iż ieſli kto wierzy
14:
w Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowánego/ kthory bywa
15:
w Ewánieliey Swiętey przepowiedány/ tedy táko.
16:
wy tzłowiek w kroleſtwie niebieſkim/ bywa potzytany
Ro. 3.
Eph. 2.
1. Cor. 1.
Io. 1.
Gal. 3.
Rom. 8.

17:
dármo/ á z łáſki/ z niepraweo prawy/ z winneo niewin
18:
ny/ z martweo żywy/ zwięzniá wolny/ s przeklęteo bło
19:
goſláwiony/ z grzeſznego ſwięty/ z ſyná dyabelſkiego
20:
Syn Boży/ z dziedzicá piekielnego/ dziedzic kroleſtwá
21:
niebieſkiego. A toć ieſt właſnie Ewánielija/ to ieſt/
22:
dobre/ miłe/ y wdziętzne poſelſtwo/ ktore P. Bog po=
23:
dáie wſzytkim wiernym/ nie dla iákich przyprawek/ za=
24:
miánek/ pobudek/ vtzynkow/ álbo zaſlug przeſſlych/ ál
Luc. 2.
Eſá. 9.
Matt. 1.

25:
bo przyſſlych náſzych. Ale tylko ſſtzerego y niewymow=
26:
nego miłośierdzia ſwego/ dla ſamego tylko P. Iezu
27:
Kryſtá nám národzonego/ y dármo dáneo. Przeſto teſz
2. Cor. 5.
Io. 1.
Iere. 18.
Ezech. 18.

28:
S. Páweł Ewanielią Swiętą zowie/ przepowiedá=
29:
nie łáſki y mowá poiednánia z Bogiem. I dla thego
30:
wſzyſtki piſmá ták Prorockie/ iáko y Apoſtolſkie/ nic in
31:
nego nie vtzą/ iedno pokáiánia y odpoſztzenia grze=
chow


strona: 44v

O náuce Páná Kryſtuſowey
1:
chow/ w imię Páná Iezu Kryſtá Abowiem ktorzy ſię
Matt. 3.
Marc. 1.
Act. 2.
Io. 7.
Matt. 1.

2:
grzechow niekáią/ teſz łáſki Bożey niepotrzebuią/ kto
3:
ra bywa dawaná w Ewánielij Swiętey/ thylko lu=
4:
dziom łáknącym y prágnącym tey łáſki Bożey/ A tho
5:
tylko przes to imię Iezus/ y dla tego theſ Pan Kry=
6:
ſthus ſwoim zwolennikom roſkazał/
Act. 4.
áby o żadnym in/
7:
ſzym imieniu nieprzepowiedáli ludziom/ iedno tylko o=
8:
tym imieniu Iezus/ Iáko Piotr Swięthy w dzieiach
9:
Apoſtholſkich mowi:
Act. 10.
I roſkazał nam ábyſmy przepo=
10:
wiádáli ludziom/ y ſwiatzyli/ iż on ieſt on/ ktory ieſt
11:
poſtáwion od Bogá Sędzia żywych y vmárłych/ I
12:
dáley ieſztze mowi. Themu wſzyſcy Prorocy ſwiadec=
13:
thwo wydáwaią/ iż odpuſztzenie grzechow/ wezmie
14:
przes imię iego wſzelki ktorykolwiek vwierzy weń. I
15:
záſię Lukaſz Swięty. Potrzebá powieda/
Luc. 24.
przepowie
16:
dáć w imię iego pokáianie y odpuſztzenie grzechow.
17:
Iuſz tu tedy batzyſz/ iż wthych krotkich ſlowiech/
18:
Duch Swięty/ ty thrzy rzetzy zámyka. Naprzod/ Iż
19:
Pan Kryſthus zwolennikom ſwoim roſkazał/ niemil=
20:
tzeć iákowi ſą Mniſzy Kártuzowie/ y inni ktorzy ſie=
21:
dzą w klaſtorzech á miltzą. Kazał im teſz przepowiá=
22:
dáć nie vſtáwy ludzkie/ iákowi ſą Rzymſkiego Papie=
23:
ża Apoſtołowie/ ále przepowiádáć Ewánielią Swię
24:
tą.
25:
Potym iż im nie ládá tzego/ nie plotek/ nie ſnow/ nie
26:
ludzkich albo Papieſkich Dekretow/ przepowiádáć/
27:
álbo ſwiadtzyć roſkázał/ ále pokáiánie y odpuſztzenie
28:
grzechow.
29:
Trzećie/ iż nie ledá w tzyie inſze imię/ iedno tylko w y=
30:
mię ſámego Páná Iezu Kryſtá/ iáko theſz tenże Piotr
31:
Swięty ſwiadtzy/ Iż niemaſz żádnego inſzego/ imie=
Act. 4.
má pod


strona: 45

y zwolennikow iego.45.
1:
niá pod niebem/ dánego miedzy ludzmi/ przes ktoreby
2:
ſmy mogli być zbáwieni iedno to imię Iezus.
3:
Apoſtołowie Swiádkowię.
4:
Przeſto teſz pan Kryſtus ſwoie właſne zwolenni
5:
ki ſwiádkámi názwał/ ták mowiąc do nich. Wy ieſteś
Luc. 24.
Act. 1.

6:
ćie ſwiádkowie tego. I záſię w dzieiách Apoſtolſkich
7:
ták im powiedział. I będziećie mi ſwiádtzyć nie tylko
8:
w Ieruzálem/ ále teſz po wſtytſkim Zydoſtwie/ y Sá=
9:
márij/ y ná oſtátek aſz do gránic Swiatá.
10:
A iáko ná ſwiátká dobreo/ nie należy áby miał/ co inſzeo
Ná ſwiadká
co nalezy.

11:
ſwiadtzyć/ álbo mowić/ álbo przytzyniać/ álbo vmniey
12:
ſzáć/ iedno to ſwiádtzyć y mowić/ co widzi/ álbo ſlyſzy
13:
tak też y ná zwolenniki prawdziwe Kryſtuſowe/ niena
14:
leży nic inſzego powiedáć y ſwiadtzyć przed ludem/ ie
15:
dno to co ktory widzi/ álbo ſlyſzy/ iáko teſz y Pán Kry
16:
ſtus Nykodemowi powiedział/ Co wiemy/ mowiemy
Io. 3.

17:
á co widziemy/ ſwiadcemy/ ábowiem świádkowie kto=
18:
rzy powiedáią y ſwiadtzą/ tzego niewidzieli/ y nieſly=
19:
ſzeli/ ſą fałſzywi świádkowie/ godni ćći odſądzenia ál=
20:
bo yſzby im ięzyk był wywletzon/ to ieſt áby byli skro=
21:
leſtwá niebieſkieo wyrzuceni/ y wydziedzitzeni. A prze
22:
ſtho wiernych y prawdziwych zwolennikow/ y páná
23:
Kryſtuſowych/ świádkow/ ná thym náleży świádec=
24:
thwo/ áby świadtzyli/ nie tho co ſię im zda/ álbo we=
25:
dłuk rozumu podoba/ Ale to co Pan Kryſtus roſkazał
26:
w Ewánielij Swięty. Abowiem iáko Ian Swięthy
27:
piſze/ Ktho powiáda iż Bogá znam á roſkazánia iego
Matt. 28.
1. Io. 2.

28:
niechowa/ kłamcá ieſt/ y wnim prawdy niemáſz.
29:
Co zámyka wſobie Ewánielia.
PA prze=


strona: 45v

O náuce Paná Kryſtuſowey
1:
Aprzeſto Ewángelia Swięta in ſumma/ nic in=
2:
ſzego wſobie nie zámyka/ iedno iż pan Iezus Kryſtus
3:
dla grzechow náſzych vmárł: y wſtał záſię zmartwych
Rom. 4.
Col. 2.

4:
dla vſpráwiedliwienia náſzego/ ktory náſz Cyrográf
5:
nam przećiwny/ ná krzyzu zawieśił/ y ſwoią Krwią
6:
ſwiętą y nadroſſſzą zámázał/ y záſię wſtáwſzy zmar=
7:
twych/ nas vſpráwiedliwił y náwieki poſwięćił. Tak
8:
iż iuſz wſzelkiemu tzłowieku/ ktory temu prawdziwie
9:
wierzy/ záſkodzić niemoże/ áni grzech/ áni zakon áni
1. Cor. 15.
Col. 2.

10:
śmierć áni żadna moc Dyabelſka. Abowiem Pan Kry
11:
ſtus przes ſmierć ſwoię ſmierć moię porázył/ á przes
12:
zmarwychwſthánie ſwoie/ moie vſpráwiedlivienie
13:
nápráwił/ y mnie ożywił.
14:
A iż themu wierzę/ że Kryſtus vmarł ná krzyżu/ y
15:
zápłáćił dług moy/ y pogrzebion ieſt. Ták mi to ieſt
16:
płąthno y pożytetzno/ iákobych ia ſam znim vmárł/ y
Ro. 6.

17:
zápłáćił wſzyſtek dług moy/ y znim był pogrzebion. A
18:
iż teſz záſię zmártwych wſtał/ y wſtąpił ná niebioſá/ y
1. Cor. 15.
Eph. 2.
Ebr. 8.

19:
dziedzictwo kroleſtwá niebieſkieo otrzymał: ták mi teſz
20:
to ieſt płatno y pożytetzno/ iákobych ia iuſz znim zmar
21:
twych wſtał/ ożył/ wſtąpił do niebá/ y żywot wietzny
22:
otrzymał/ y znim w kroleſtwie niebieſkim iuſz mieſſkał:
23:
A to ieſt co Kryſthus mowi/ kto vwierzy będzie zbá=
24:
wion kto nieuwierzy będzie potępion. Takowa wiárá
25:
ieſt dar Boży/ nád wſzyſthki dary nákoſſtownieyſzy
wiárá ieſt dar
Bozy.
Ephe. 2.
Matt. 13.

26:
y ſkarb nád wſzyſthki ſkárby nadroſſſzy/ y perłá nád
27:
wſtyſtkimi perłámi nazacnieyſza. Tákowa wiárá ko=
28:
mu bywa daná/ bywa mu teſz/ dane duſzne weſele/ po=
29:
koy ná ſumnieniu/ y Duch Swięty ktory w onym tzło=
30:
wieku nie proznuie/ ále owoce y vtzynki s ſiebie wypu=
ſztza


strona: 46

y zwolennikow iego.46.
1:
ſztza dobre ktore ſię Pánu Bogu podobaią.
2:
O Swiątośćiách kośćielnych.
3:
A iżeby Pan Kryſthus tákową wiárę tym wię=
4:
cey vtwierdził y vmocnił w nas: przeto teſz ſwiątośći
Rom. 4.

5:
ku tey Ewánieliey przydał iákoby iákie pietzęći/ y ſam
6:
vſtáwił. Naprzod Krzeſt/ á potym Wietzerzą Páń=
7:
ſką. Dła tego/ aby tę łáſkę niewidomą/ z nieba nám
8:
przynieśioną/ y daną/ widomemi znáki w nas zápie=
9:
tzętował. A iżby ſię żadny ſtego niewymawiał prze=
10:
to teſz do tych świątośći żadnych koſztownych y ſwiet
11:
nych przyprawek/ zamiánek/ złotá/ ſrzebrá/ pereł/ ká
12:
mienia/ áxámithow/ álbo iedwabiow nieprzydał/ ie=
13:
dno thylko proſthe znáki miedzy ludzmi poſpolite/ Do
14:
Krztu ſwiętego tylko wodę/ á do Wietzerzey Páń=
15:
ſkiey/ thylko chleb y wino.
Matt. 10.
A Iżebyſmy ſię więcey nád
16:
miſtrzá będąc zwolenniki iego niedomyſláli: Prze=
17:
tho ſię teſz Ianowi Swiętemu w Iordanie rzece o=
Matt. 3.
Matt. 28.
Marc. 16.

18:
krćić dał/ y ſwoim zwolennikom takieſz z wody krzćić
19:
wſzyſtki narody roſkazał/ w imię Oicá y Syná y Du=
20:
chá ſwiętego.
21:
Co ieſt Krzeſt.
22:
Abowiem krzeſth nic inſzego nieieſt/ iedno omy
Tit. 3.

23:
ćie wodą/ odrodzenia y odnowienia/ przes Duchá S.
24:
ktorego wylał nánas obfićie/ przes Iezu Kryſtá zbá
25:
wićielá náſzeo/ ábyśmy będąc vſpráwiedliwieni łáſką
26:
ieo/ dziedzicmi ſię ſtali żywotá wietznego. A to dla te=
27:
go/ iż ná krzćie bierzemy pietzęć przodkiem wſzyſtkich
28:
grzechow náſzych odpuſztzenia/ potym przypoſobie=
P ijnia


strona: 46v

O náuce Paná Kryſtuſowey
1:
nia zá Syny Boże/ á ná oſtátek dziedzictwá kroleſtwá
2:
neibieſkiego
1. Tim. 1.
A toć ieſt nieomylna mowá/ godna przy
3:
ięćia. Abowiem ſlugá kośćiolá ſwiętego/ kiedy ſluży y
4:
tzyni/ wedlug vſtawy/ y roſkazánia Syná Bożego/
5:
maca álbo polewa dziećię wodą/ y mowi ták. Ia ćie
6:
bie N. krztzę/ w imię oycá y ſyná y duchá Swiętego.
7:
Tho nic nieieſt inſzego/ iedno iákobyś ſlyſzał ty ſlowá
8:
naprzod od Bogá oycá.
Co to ieſth ia
ćiebie krztzę
w imię Oicá y
Syná y Duchá
Swiętego.
Act. 2.
Luc. 13.
Apoc. 2.
Bog Oćiec.
Io. 1.
Gal. 4.
Eph. 1.
Apoc. 20.
Psal. 4. 98.
Matt. 6.
Rom. 6.

9:
Otho ia Bog oćiec/ ſtworzyćieł niebá y ziemie/ to=
10:
bie N. odpuſztzam grzech twoy pierworodny/ ktory
11:
maſz ſpadkiem od oycá twego Iádámá/ y wſzyſtki in=
12:
ſze grzechy twoie/ dla zaſlugi/ ſmierći/ y krwie roſla=
13:
nia Páná Iezu Kryſtá Syná mego miłego. Bierzęćie
14:
y przypoſabiamćię ſobie ná Syná ſwego/ y w piſuię ćie
15:
w kxięgi żywotá wietznego/ miedzy wybráne moie/ y
16:
obiecuię ćie záwżdy wyſlucháć/ kiedykolwiek do mnie
17:
będzieſz wołáć/ y być thobie oycem łáſkáwym/ aż do
18:
ſmierći twoiey/ á po ſmiierći aż náwieki. Záſię teſz
19:
P. Kryſtuſ Syn B. mowi. Oto ia ſyn Boży przed w
Kryſtus Syn
Bozy.
Gal. 4.
Matt. 25.
Matt. 28.
Eph. 1.
Ebr. 2.
Eſa. 9.
Luc. 2.
Io. 17.
Eph. 1. 4.
Col. 1. 2.
Apoc. 2. 5.
2 Cor. 11.
1. Tim. 2.
1. Io. 2.
Io. 14.

20:
ſzytkimi wieki z oycá bez tzáſu/ á záſię s Pánny Máryey
21:
pod tzáſem/ prawdziwy tzłowiek národzony/ bierzęćie
22:
ſobie N. zá brátá ſwego y przydziedzitzam ćię/ w kro=
23:
leſtwo oycá moiego/ y zápiſuięć niepomázáne y nie=
24:
grżeſzne/ ále ſwięte národzenie moie/ obrzezánie y offiá
25:
rowánie moie/ modlitwy/ mękę/ ſmierć/ krew/ zaſlugi
26:
y wſzyſtki prace moie/ kthorem ná ſwiećie będąc/ dla
27:
ćiebie podiął/ y ſlubuięć być twoią głową/ Krolem/
28:
Biſkupem/ y małżonkiem/ twoim/ przytzyńcą/ orędo=
29:
wnikiem/ y iednatzem iedynym twoim. Iż ocokołwiek
30:
będzieſz prośił oycá moiego/ w imię moie tho wſzyſtko
31:
otrzymaſz.
Tákże


strona: 47

y zwolennikow iego.47.
1:
Tákże teſz y Duch ſwięty mowi/ Bog prawdziwy/
2:
od oycá y od ſyná wietznie pochodzący/ Otho ia teſz
Duch Swięty

3:
Duch ſwięty/ ćiebie N. bierzę w opiekę ſwoię/ y będę
Ier. 31.
Ezech. 11.
Io. 8.
Rom. 1.
Rom. 3.
Io. 1.
Ioan. 14.

4:
s ćiebie wyrzucał ſerce kámienne/ á będęć dawał ſer=
5:
ce mięśne/ iż będzieſz ſluchał y wierzył Ewániełiey S.
6:
w ktorey ſie zámyka moc Boża/ ábyś wierzył dáremne=
7:
mu odpuſztzeniu grzechow/ y będęć vkazował Paná
8:
Iezu Kryſtá Syná Bożego vkrzyżowánego/ y przy=
9:
wodził ná pámięć ſlowo iego/ będęć wykłádał táiem=
10:
nice ſlowá Bożego/ iż rozeznas prawdę od niepraw=
11:
dy/ kośćioł ſwięty od kośćioła złoſliwego/ ſlugi praw
12:
dziwe P. Kryſtuſowe od ſlug Antykryſtuſowych: Sy=
Matt. 10.
Luc. 12.
Marc. 8.
Ro. 5.
Matt 16.
Ioel. 2.
Eſa. 44
Io. 14.
Matt 6.
Rom. 8.
Gal 4.
Eph. 2.
Gal. 5.

13:
ny Boże od Synow Dijabelſkich. I będę ćie pobu=
14:
dzał ku wyznawániu iáwnemu Syná Bożego y ſlowá
15:
iego/ ku ſtałośći y ćierpliwośći pod krzyżem/ ktory dla
16:
imienia ſyná Bożeo nośić będzieſz/ y będę ćie ćieſzył we
17:
wſzyſtkich ſmutkach twoich/ y pracach twoich/ y po=
18:
świącał ćię y pobudzał/ ku modlitwom/ tzytániu/ ro=
19:
zmyſlániu/ y ſwego bliźniego miłowániu/ y ku innym
20:
ſwiętym/ y pobożnym vtzynkom y cnotom. Táć to ieſt
21:
łáſká niewidoma/ ktora nam bywa zniebá daná/ przes
22:
Paná Iezu Kryſtá. Ktorą widomym znákiem wodą
23:
ná krzćie w nas pietzętuiemy.
24:
O Swiątośći Wie=
25:
cżerzey Páńskiey.
P iijA iż


strona: 47v

O Swiątośći
1:
A
Iż po krzćie miał cżłowiek
Iere. 17.
Gen. 6.
Gen. 8.
Matt. 26.
Luc. 22.
Marc. 14.
1. Cor. 11.

2:
vpádáć z krewkośći ćiáłá ſweo/ przeſtę
3:
powáć przykazánie Boże/ y Páná Bogá
4:
gniewáć/ iżeby tedy nieroſpatzał w łáſce
5:
Bożey ras ná krzćie od Paná Bogá po
6:
twierdzoney y żápietzętowáney. Przeto teſz Syn Bo
7:
ży folguiąc náſzey mdłośći w wierze/ vſtáwił drugą
8:
ſwiątość/ áby teſz byłá oney niewidomey łáſki Bożey
9:
widomym znákiem y potwierdzenim krztu ſwiętego/
10:
to ieſt/ Wietzerzą Páńſką. Ktorą ták Kryſtus Syn
11:
Boży ſpráwował/ kiedy ſiadł zá ſtoł s ſwoimi zwolen
12:
niki/ tedy vtzyniwſzy przemowę do nich łáſkáwą/ w=
13:
ziąl chleb/ y błogoſláwił mowiąc:
Luc. 22.
wietzerzą oſtá=
tnią iáko ſprá=
wował Kry=
ſtus ſin Boży.
Bierzćie/ iedzćie/
14:
to ieſt ćiáło moie/ ktore będzie wydáne zá was/ to tzyń=
15:
ćie ná pámiątkę moię. Tymże obytzáiem y kielich wzią
16:
wſzy/ rzekł: Bierzćie/ podzielćie miedzy ſię/ piyćie ſte=
17:
go wſzyſcy/ Ten kielich ieſt nowy Teſtámęnth w moiey
18:
krwi/ ktora będzie wylaná ná odpuſztzenie grzechow
19:
wáſzych. To tzyńćie nápámiątkę moię.
20:
Co ieſt Wiecżerza Páńska.
21:
Stych ſlow okázuie ſie/ iż Wietzerza Páńſka nic in
22:
ſzego nieieſt/ iedno nowa vmowá álbo Teſtáment no=
1. Cor. 11.

23:
wy/ ná kthorym Teſtámęnćie Pan Kryſtus dawáiąc
24:
widome znáki/ chleb y wino/ oddał theſz nam ćiáło y
25:
krew ſwoię/ odpuſztzenie grzechow/ łáſkę ſwoię/ y ży=
26:
woth wietzny: Roſkázniąc nam/ ábyſmy to tzynili ná
27:
pámiątkę ſmierći iego/ aſz przyidzie dniá oſtátetznego.
28:
Przeto ſwięty Páweł ſluſznie piſze do wſzyſtkiego ko=
29:
śćiołá Korynthſkiego ták mowiąc.
Cor. 10.
Cor. 11.
Ilekolwiek kroć
będzie=


strona: 48

Wiecżerzey Páńskiey.48.
1:
będziećie ieść chleb ten/ y ſkielichá thego pić/ ſmierć
2:
Páńſką opowiedáć będziećie/ aſz przyidzie: Wſzyſtkim
3:
ludziom grzeſznym/ y ná ſumnieniu ſtrwożonym/ ſą ſlo
4:
wa bárzo poćieſzne:
Kryſtus mo=
wi do wſzyſt=
kich.
Iż Pan Kryſtus mowi/ nietylko
5:
do apoſtołow ſwoich/ ále teſz do wſzyſtkich wiernych.
6:
Bierzćie/ iecćie/ piyćie. Abowiem gdyſz nam każe
7:
bráć/ ieść/ pić/ tedyć ćiáło Kryſtuſowe/ y krew iego/
8:
muśi być náſzá? I iákoby nam miał kázáć bráć/ cudze
9:
rzetzy? ktoreby niebyły náſze właſne? Ale iż ćiáło Pá=
10:
ná Kryſtuſowe/ y krew iego ieſt náſzá włáſna. Przeto
11:
mowi do nas: bierzćie/ iecćie piyćie. Kto tedy odrzuca
12:
gárdzi/ y niechce bráć/ ſam ſobie będzie winien.
Co to ieſt piy=
ćie ſtego wſzyſ
cy.

13:
Nieprozno teſz dáley przydawa/ wſzyſcy. Abowiem
14:
prżeſto naprzod okazuie/ iżeſmy wſzyſcy grzeſzni/ iż
15:
wſzyſcy złe ćiáłá/ y złą krew mamy wſobie/ potym iż
16:
wſzyſcy/ iego ćiáłá y iego krwie naświętſzey potrze=
17:
buiemy/ ieſliże zbáwieni być chcemy/ Abowiem on ſna
18:
mi w Duchu Swiętym iednym y ſpolnym ćiáłem ieſt
1. Cor. 10.

19:
iedną y ſpolną krwią/ iako Swięty Páweł do Koryn
20:
tzykow napiſał. Chleb ktory łamiemy/ izali nie ſpołetz
21:
ność ćiáłá Kryſtuſowego ieſt? kielich ktory błogoſlá
22:
wiemy/ izali nie ſpoletzność krwie Kryſtuſowey ieſt?
23:
A przeſto ſthego ſlowá wſſyſcy kożdy grzeſzny tzło=
24:
wiek wielką poćiechę ma/
Piyćie ſtego
wſzyſcy ku
wielkiey poćie
ſze naſzey.
ábowiem kiedyby był thego
25:
ſlowá wſzyſcy nieprzydał/ mogłáby byłá wielka tzęść
26:
ludzi ku wąthpieniu y roſpátzy przyść/ y ták w ſo=
27:
bie myſlić/ y mowić. Słyſzę iż Pan Kryſthus ćiało
28:
ſwoie y krew ſwoię oddał ná teſthámęnćie/ Ale nie
29:
wſzyſtkim/ A ták niewiem ieſli teſz mnie oddał ćiáło y
30:
krew ſwoię/ y niewiem ieſli co należy ku mnie? A prze
31:
to tu Pan Kryſtus chcąc s ſercá náſzego wſzyſthko
wątpienie


strona: 48v

O Swiątośći
1:
wątpienie wyrzućić/ y nas wſzyſthkich w wierze v=
2:
twierdzić/ y vmocnić/ mowi
Matt. 28.
Mar. 16.
pijćie ſtego wſzyſtcy A=
3:
bowiem iáko przepowiádánie Ewánieliey ſwiętey na
4:
leży/ nietylko wſzyſtkim łudziom/ ále teſz wſzyſtkim na
5:
rodom/
Rom. 2.
Eſa. 42.
Act. 10.
ták theſz wietzerza Páńſka należy wſzyſthkim
6:
wiernym/ iákiegoſzkolwiek ſą ſtanu/ ięzyku/ narodu/ y
7:
doſtoynośći/ Bo Pan Bog perſonámi nie brákuie/ iá
8:
ko Antykryſt brákuie/ y ſludzy iego.
9:
A toć ieſt Ewánielia z oney gory niebieſkiey przy=
10:
nieśioná/ przez Páná Iezu Kryſthá Syná Bożego/
11:
ktorey vtzyłi y dziś ieſztze vtzą y będą vtzyć aſz do ſkoń
12:
tzenia świátá/ wſzyſcy wierni zwolennicy y poſlo=
13:
wie iego.
14:
Papieżowi nieozdobna náuká
15:
Ewánielia.
16:
Ale iż ſię tá náuká Ewánieliey Swiętey Pápieżo=
17:
wi y iego ſlugám/ zdáłá być nie ozdobna niepłatna/ ro
18:
zumowi przećiwna/ álbo iáko/ Swięty Páweł mowi
1. Cor. 1.

19:
ſzalona. Przeſto otym Papieſz vſtáwitznie myſlił/ á=
20:
by inſzą nánkę ozdobnieyſzą/ płathnieyſzą y rozum=
21:
nieyſzą do kośćiołá Bożego wprowádził. I co może
22:
być proſtſzego/ y náprzećiwko rozumowi ſzaleńſzego/
23:
iedno náuká Ewángeliey ſwiętey? á zwłaſztzá tym lu=
24:
dziom/ ktorzy idą ná wietzne potępienie.
25:
Izali to nie proſta/ á práwie według rozumu ćie=
26:
leſnego nie ſzalona náuká ieſt? Iż Bog Oćiec Sy=
1. Cor. 1.
Eſá. 29. 33.
Abdiae. 1.

27:
ná ſwego iednorodnego Páná Iezu Kryſtá/ wtáko=
28:
wym vboſtwie ná ten świát zeſlał/ że też gdzieby ſkło
29:
nił głowę ſwoię/ mieyſcá niemiał/ iáko to ſam powie
dział


strona: 49

Wiecżerzey Páńskiey.49.
1:
dział mowiąc.
Matt. 8.
Luc. 9.
Liſki maią iámy/ á ptaſſkowie niebie=
2:
ſcy gniazdá/ á Syn tzłowietzy niema/ gdzieby gło=
3:
wę ſwoię ſkłonił/ I co może być proſtſzego y głupſze=
4:
go/ w Ewánielij Swięthey/ iedno przepowiádáć/ y
5:
wołáć przed wſzyſthkim świátem/ iż Pan Kryſthus
6:
ſyn Boży/ Krol nád Krolmi/ y Pan nád Pány/ przy
Luc. 22.
Marc. 10.
Io. 3.

7:
ſzedł tu ná ſwiát/ nie iżeby mu ſlużono/ ále áby on wſzyt
8:
kim ſlużył? Iż Bog ten świát tak vmiłował/ iż teſz ie=
9:
dnorodneo ſyná ſwego dał/ áby wſzelki ktory weń wie
10:
rzy nie zginął/ ále miał żywot wietzny? Iż then Syn
11:
Boży/ wſtąpił w żywot Pánieńſki/ y ſtał ſię tzłowie=
Gal. 41.
Phil. 2.

12:
kiem prawdziwym y wzgardzonym/ nam wewſzem po
13:
dobnym/ okrom grzechu. Iż ſie národził w nędznym
14:
miáſtetzku Betleem w ſzopie/ y leżał w żłobie?
Mich. 5.
Matt. 2.
Luc. 2.
I záſię
15:
iż oſmeo dniá był obrzezan/ y przed Krolem Herodem
16:
do Aegipthu vćiekał/ Iż ſię ſludze ſwemu Ianowi
17:
okrzćić dał w rzece Iordanie/
Matt. 3.
Mar. 1.
kthory mu niebył go=
18:
dzien/ y rzemyká v iego bothow rozwięzáć. Iż był wie
19:
dzion od Duchá Swięthego/ ná puſztzą/
Matt. 4.
Ebr. 2.
áby był ku=
20:
ſzon od Dyabła/ iżeby ſię ſtał we wſzyſthkim bráćiey
21:
podobny/ áby był miloſierny y wierny Biſkup w tych
22:
rzetzách kthore ku Bogu należą/ dlá zgłádzenia grze=
23:
chow ludzkich/ Abowiem/ iż był kuſzon/ może ty ráto
Matt. 9.
Luc. 47.
Eſa. 44. 61.
Mar. 1.
Luc. 2.
Mar. 7.
Matt. 4.
1. Pet 3.

24:
wáć/ ktorzy ſą kuſzeni? Iſz będąc tákowym pánem/
25:
niegárdził vbogimi/ ſlepymi/ głuchymi/ niemymi/ opę
26:
tanymi/ trędowátymi/ chromemi/ páſterzmi/ iáwno=
27:
grzeſzniki/ celniki/ cudzołożnicámi/ pogánkami/ po=
28:
wietrzym záráżonymi/ y nákoniec łotry/ aby okazał
29:
iż dla tákowych tu ná ten świát przyſzedł/ Iż thák
30:
ćichy y pokorny/ był iż żadnemu nie złorzetzył/ y nie=
31:
przeklinał/ gdy go názywáli Sámárytanem/ opętá=
Qnym


strona: 49v

O Swiątośći
1:
nym/ obżercą/ opilcą/ grzeſznych towárzyſzem:
Io. 8.
Io. 18.
Matt. 26.
Luc. 22.
Iż ſię
2:
teſz potym w ogroicu modlił/ z grzechem/ s przeklęc
3:
twem/ śmierćią/ z Dyabłem/ y ſtráſſliwym ſądem bo
4:
żym potykał ſię. Iż to potykánie iego ták było ćięſſkie y
5:
ſtráſſliwe/ że też krwawy pot zniego na ziemię płynął
Io. 18.
Marc. 14.
Matt. 26.
Luc. 22.
Eſa. 53.
Luc. 22.

6:
iż ſię dobrowolnie nieprzyiaćielom ſwoim podał od
7:
ktorych był poiman/ wiązan/ náśmiewan/ politzko=
8:
wan/ potwarzan/ vplwan/ nágrawan/ bitzowan/ á
9:
nákoniec ná śmierć hániebną oſądzon/ y ku zábićiu/
10:
iako Owietzká zmiáſtá prowádzon. Iż ná krzyżu rę=
11:
ce ſwoie/ y nogi ſwoie wyćiągnął/ y był miedzy dwie=
12:
má łotry/ iáko łotr naywiętſzy wpośrzotku záwieſzon
13:
Iż ćierpiał y tzuł wielką y okrutną mękę w tzłonkach
Pſal. 22.
Io. 19.
Luc. 23.

14:
y wſtawiech ćiáłá ſwego naświętſzego. Iż go tak ćię
15:
ſſkie y wielkie grzechy náſze ogarnęły/ y przyległy/ iż
16:
theſz iákoby roſpatzał wiſząc ná krzyżu Iż tzuł gniew
17:
ſpráwiedliwy oyca ſwego niebieſkiego/ ſtrách wielki/
18:
y męki piekielne/ ktoreſmy my tzuć y ćierpieć mieli/ ná=
19:
wieki/ tak iſz teſz wołał do Oycá ſwego mowiąc/
Pſal. 22.
Matt. 27.
Luc. 23.
Ioan. 19.
Boże
20:
moy/ Boże moy tzemuś mię opuśćił. Iż teſz wiſząc ná
21:
krzyżu rozmáite naśmiewiſká y vrágania ſlyſzał y wi=
22:
dział/ iuſz od onego łotrá/ ktory był ná lewicy/ iuſz teſz
23:
od inſzych ſlug/ y kxiężey żydowſkiey? Iż nieprośił
24:
pomſty/ ále ſie ieſztze zá tymi modlił/ ktorzy niewiedzie
25:
li co tzynili. Iż theſz záwieśiwſzy náſz Cyrograw ná
Col. 2.
Ephe. 2.
Io. 19.

26:
krzyżu/ y zámázawſzy krwią ſwoią nadroſſſzą grzechy
27:
náſze/ oddał Duchá ſwego Bogu oycu w ręce/ mo=
28:
wiąc. Oytze w ręce twoie polecam Duchá mego. Iż
29:
ſtawſzy ſie zwyćięſcą/ nawyſſſzym Krolem/ y wietz=
Ebr. 7.
Rom. 4.
1. Cor. 15.

30:
nym kápłanem náſzym/ trzećiego dniá zmartwychw=
31:
ſtał/ poráziwſzy náſze wielkie y ćięſſkie nieprzyiaćioły
grzech


strona: 50

Wiecżerzey Páńskiey.50.
1:
grzech/ śmierć/ piekło/ y kxiążę tego świátá Dijabłá.
2:
Iż ſiadł nápráwicy v Bogá oycá/ áby wſzyſtko ná=
Col. 3.

3:
pełnił/ y był miedzy Bogiem y ludzmi/ iedynym tylko
4:
Iednacem y zaſtępcą. Iż teſz Duchá ſwiętego poćie
1. Tim. 2.
1. Io. 2.
Act. 2.
Io. 14.
Rom. 8.

5:
ſzyćielá/ y Duchá prawdy/ zwolennikom ſwoim poſlał
6:
y dziś niewidomie poſyła/ w kthorym Duchu ſwiętym
7:
wołamy. Oytze oytze/ s kthorym będziemy Krolowáć
8:
náwieki wiekom. Amen.
9:
O Papieſkiey náuce
10:
y zwolennikow iego.
11:
K
Iedyby kożdy cżło=
12:
wiek był mogł poznáć ládá iáko
Dan. 11.
Eſai. 56.
Iere. 23.
Ezech. 34.
Matt. 7.
1. Tim. 4.
1. Teſ. 2.
1. Io. 2.
1. Io. 4.
2. Io. 2.
Luc 11.
Matt. 24.
Dan. 9.
2. Teſ. 2.
Apoc. 18.
Mich. 3.
Luc. 16.
Rom. 16.

13:
Antykryſtá/ onego ſyná zátráco
14:
nego/ chytrego/ y fáłſzywą náu
15:
kę iego/ nigdyby byli Prorocy
16:
ſwięći/ Pan Kryſtus/ y Apoſto
17:
łowie iego/ ták wiele/ y ták pil=
18:
nie/ nie piſáli/ nieupomináli y nieprośili/ dla páná Bo
19:
gá/ wſzyſtkich wiernych/ áby ſie Antykryſtá/ y náuki ie
20:
go fáłſzywey wyſtrzegáli/ od ſámego y od ſlug iego/
21:
co nadáley vćiekali. Przetoć Kryſthus niedármo po=
22:
wiedział/ o Antykryśćie y o ſlugach iego mowiąc. Dá
23:
dzą wielkie cudá y známioná/ y w błąd przywiodą/
24:
by mogło być teſz wybráne. Kto tzyta/ niechay wyro=
25:
zumie/ otomći wam przepowiedział/ niewierzćie/ nie=
26:
dayćie ſie zwodzić. Biádá/ biádá/ onemu miáſtu wiel
Q ijkiemu


strona: 50v

O Papieskiey náuce
1:
kiemu. A więc tákowe vpominánia/ będzieſz lekce v ſie=
2. Cor. 11. 12.
Phil. 3. 4.
2. Tim. 1.
2. Pet. 2.

2:
bie ważył? ktoreć oto Kryſtus nietylko tzytáć/ ále teſz
3:
wyrozumieć każe: iákoby chćiał rzec/ wiele ich będzie
4:
tzytáć/ ále máło takowych będzie/ ktorzy wyrozumieią.
Antykryſtá nie
leda iako po=
znáć.

5:
Lácnoby było konietznie/ Antykryſtá wyrozumieć y po
6:
znáć/ kiedyby ſie był Antykryſtem kazał iáwnie zwáć/
7:
Ale iż ſie zowie/ y tzyni ſlugą Kryſtuſowym/ przeſtho
8:
nie ládá go iáko poznaſz/ á zwłaſztzá ieſli ſie nie tzęſtho
9:
Pánu Bogu modliſz/ y ieſli ſie wthym ſwiećie złoſli=
10:
wym kochaſz/ y ſlowá Bożego prawdziwego ſluchaſz/
11:
przeto też Pan Kryſtus ſwoie zwolenniki vpominał/
Matt. 26.
Luc. 22.
Mar. 14.

12:
áby tzuli vſtáwitznie ſie modlili/ iákoby w pokuſy nie
13:
vpádli. Abowiem iako ieſt ray oſobliwy od Páná Bo=
14:
gá dány/ poznáć Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowanego/
15:
ták teſz ieſt dar niemnieyſzy/ poznáć onego złoſliwego
16:
ſyná zátráconego/ przećiwniká Bożego Antykryſta/
17:
ktory/ iáko ſwięty Páweł piſze/
1. Cor. 12.
2 Teſ. 2.
ſiedzi nie ná polu mie=
18:
dzy ptaki/ álbo kędi miedzy bydłem wſtani ábo miedzy
19:
Turki y pogány ále w kośćiele Bożym/ miedzy krześćijá=
20:
ny/ domowy y vſtáwitzny nieprzyiaćiel.
21:
I będzie piſmo Moiżeſzowe/ Prorockie/ y Apoſtol=
1. Tim. 6.
2. Tim. 6.
2. Tim. 4.
1. Tim. 4.

22:
ſkie tzytał y wykłádał/ Ale to piſmo ſwięte/ będzie o=
23:
pák wywrácał/ nicował/ y nieprawdziwie wykłádał.
24:
Będzie zakon Boży chwalił/ y prawdziwym być po
25:
wiedał/ ále ſie przed ſię/ temu zakonowi Bożemu/ bę=
2. Pet. 2.

26:
dzie ſprzećiwiał/ ábowiem ku poháńbieniu zakonu Bo
27:
żego/ inſze zakony/ będzie vſtáwiał y wymyſlał.
28:
Będzie Ewánielią práwdą Bożą názywał/ y bę=
29:
dzie kxięgi iey cáłował/ ále tę prawdę Bożą będzie/
Dan. 7. et 8.
Dan. 11.

30:
mietzem y ogniem przeſládował/ ábowiem vſtáwy ſwo
31:
ie będzie wyſlawiał y rosſzerzał.
będzie


strona: 51

y zwolennikow iego.51.
1:
Będzie ſie teſz tzynił ſlugą Kryſtuſowym/ á on bę=
2:
dzie nieprzyiaćielem iego głownym.
3:
Będzie go teſz Pánem vſty wyznawał/
Matt. 7.
Luc. 6.
Luc. 13.
ále páńſtwo
4:
iego/ będzie wſzędy pſował/ deptał y niſztzył. Abo=
5:
wiem ſie ſam pánem będzie tzynił.
6:
Będzie też Kriſtuſá miedzy Bogiem á ludzmi/ Ie
7:
dnatzem vſthy wyznawał/ ále ſie go ſkutkiem będzie
8:
przał/ abowiem będzie ludziom inſze rozmáite Iedna=
9:
tze vkázował.
10:
Będzie teſz vtzył/ iż przes Kryſtuſowo Imię/ bie=
11:
rzą ludzie odpuſztzenie grzechow/ ále ſię tego imieniá
12:
będzie ſkutkiem przał/ ábowiem inſze imioná rozmáite/
13:
będzie wymyſlał/ y ludziom okázował.
14:
Będzie teſz o Kryſtuſie powiedał/ y kazał/ iż Kry=
15:
ſtus Syn Boży/ przes iednę offiárę ná krzyżu zá grze=
16:
chy wſzyſtkiego ſwiátá/ dośić vtzynił/ ále themu ſam
17:
nie będzie wierzył/ ábowiem go znowu będzie zá żywe
18:
y vmárłe offiárował/ krzyżował/ y krew iego naſwięt=
19:
ſzą deptał
20:
A iżebyś tę chytrość y obłudę tego Antykryſtá tym le=
21:
piey wyrozumiał/ ty mowię/ wſzelki Braćie moy miły/
22:
ktory ſie Páná Bogá boiſz/ y imię ſwięte iego miłuieſz.
23:
Otho maſz przed otzymá náukę Papieżá Rzymſkiego
24:
Antykryſtá/ kthorey náuki iego/ vtzy y broni Biſkup
25:
Krákowſki ſlugá iego. I obátz proſzę ćie/ iákoć thu
26:
ſprzodku cukru podawa/ áby ćię iedno vłowił/ y wie=
27:
tzną trućiną zárázył. Ty ſą ſlowá iego/ kthorych po=
28:
ſluchay.
29:
Náuká Papieżá Rzymskiego.
30:
Ták powieda Biſkup/ myć ludzi grzechow odpu=
Q iijſztzenia


strona: 51v

O Papieskiey náuce
1:
ſtzenia/ nie w imię ludzi zmárłych/ nie w imię vtzyn=
2:
kow ſwych/ nie w imię kápic ſſárych/ ábo burych ale
3:
w imię naſwiętſze Kryſthuſowe vtzemy/ kthory iedy=
4:
nym ieſt Iednacem/
1. Tim. 2.
miedzy námi/ á Bogiem oycem/
5:
ktory wydał ſam ſiebie ná odkupienie nas wſzyſtkich/
1. Io. 2.

6:
ktory ſie ſtał offiárą zá grzechy naſze/ á nietylko zá ná=
7:
ſze/ ále za wſzyſtkiego ſwiátá/ kthory nas omył z grze=
8:
chow náſzych/ krwią ſwoią ſwiętą/
Apoc. 1.
ktory gdyſmy byli
9:
nieprzyiaćielmi Bożymi/ przeiednał nas z Bogiem oy
10:
cem.
2. Cor. 5.
Onći ſam ieſt/ ktory tzłowietzeńſthwo náſze bes
11:
grzechu przyiąwſzy ná ſie toſz ćiáło wzięte/ z nátury
12:
náſzey/ zá nas offiárował/ przes kthorą offiárę wſzy=
13:
ſtek ſwiáth w złośćiach y w rozlicznych grzechach po=
14:
łożony/
Phil. 2.
z Bogiem oycem ziednał. Onći ieſt ſam/ kto=
15:
ry dla zbáwienia náſzego/ vpokorzył ſie aſz do śmierći
16:
y máło niżey. Przes tegoſz tedy my ſámego/ Páná Ie=
17:
zu Kryſtá Syná Bożego iedynego/ á nie przes żadną
18:
inſzą rzetz/ Apoſtáto nieprawdziwy/ ludzi pokutuią=
19:
cych/ grzechow odpuſztzenia vtzemy/ áby vmieli wie=
20:
dzieli/ wierzyli/ y mocnie wyznawáli/ iż imienia nie=
21:
máſz żadnego/ ná niebie y ná ziemi/ przes ktore mogli=
22:
byſmy być zbáwieni/ iedno ſámo imię P: Iezuſá Kry=
23:
ſtuſá/ przes ktorego wiáry/ żadny tzłowiek/ áni przed
24:
zakonem/ áni pod zakonem/ áni tzáſu łaſki/ niemogł
25:
być/ áni może być nigdy zbáwion. Tenći tedy ieſt Pan
26:
Kryſtus Iezus/ náſzym vbłagánim: Ten zá nas doſić
27:
vtzynił/ y przeżeń zbáwienie/ á nie przes kogo inſzego
28:
mamy.
29:
Tákli to miły kxięże Biſkupie/ ludzi vtzyćie? Ieſli=
30:
byśćie tak ludzi vtzyli/ á przyſadek żadnych do tey ná=
31:
uki nieprzydawáli/
Deut. 4.
y nieuymowáli/ ſkutkiem tey náuki
poświad/


strona: 52

y zwolennikow iego.
1:
poświadtzáli. Niemielibyſmy ſluſzney przytzyny/ ná=
2:
przećiwko wam/ mowić/ piſać/ álbo was Antykryſto
3:
wymi ſlugi náziwáć/ y nieprzyiaćielmi Bożymi: pręd
4:
ko byſmy ſie zgodzili.
5:
Aleć ia przes ſie temu niewierzę/ ábyśćie ták vtzyli?
6:
Pytaſz mię/ tzemu niewierzyſz/ izaſz ná oko nie widziſz y
7:
nieſlyſzyſz? powiem przetz niewierzę.
2. Cor. 11.
Abowiem Dija=
8:
beł/ vmie ſię w ániołá ſwiátłośći przemienić/ y Anty=
9:
kryſt s ſlugámi ſwoimi/ ten zwytzay ma/ iż ludziom
10:
pod cukrem/ trućinę podawa/ iáko ſie teſz tho s tych
11:
twoich kxiąg iáwnie vkázuie/ iż tzego ná iednym miey
12:
ſcu vtzyſz/ tego ſie ná drugim mieyſcu záſię przyſz.
Czemu Anti=
kryſt tzaſem
dobrze mowi.

13:
Abowiem ieſli Antykryſt s ſlugámi ſwymi/ co do=
14:
brze mowi/ tedy nie dla tego mowi dobrze/ aby miał
15:
chwały y ćći P. Iezu Kryſtá ſyná Bożego ſſukáć/ ále
16:
áby mogł zá ſobą co nawięcey ludzi do piekłá poſłáć.
17:
Swiattzą teſz dobrze/ o tey náuce Papieżá Rzymſkie=
18:
go Antykryſtá/ wáſze kxięgi właſne/ y wáſze vſtáwy/
19:
Reguły/ y wáſze Pontyfikaty/ Aiendy/ Wijátyki/ Dy=
20:
urnały/ Kurſy y Mſzały: s ktorych może kożdy wierny
21:
náukę waſzę obátzyć/ iáko wy tám rok od roku vſtáwi=
22:
tznie Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego ſromoćićie/ y
23:
iako vtzyćie/ ſpiewaćie y ſſemrzećie: tám kożdy inák nai
24:
dzie/ á niſſli thu cukruieſz/ y proſtym ludziom trućinę
25:
podáieſz.
26:
A ták ná tę twoię náukę/ niemogęć nic inſzego odpo
27:
wiedzieć/ iedno to co Pan Kryſtus Syn Boży/ Du=
28:
chowi nietzyſthemu/ prawdę mowiącemu odpowie=
29:
dział tymi ſlowy.
Luc. 4.
Czemu Kry=
ſtus Duchá
nietzyſtego
s fukał.
Miltz á wynidz. A chceſz ſlyſzeć/ tze
30:
mu duchowi nietzyſtemu miltzeć roſkazał? y tzemu pra
31:
wdy od duchá nietzyſteo nieprzyimował? y tzemu go s
fukał


strona: 52v

O Papieskiey náuce
1:
fukał? choćia bych nietzyſty prawdę wyznał mowiąc:
2:
Ey co maſz zá ſpráwę ſnami Iezuſie Názáráńſki/ przi
3:
ſzedłeś tráćić nas/ znam ćię/ ktoś ieſt/ ſwięty on Bo=
4:
ży? powiem przytzynę/
Iáki ieſt Duch
nietzyſty.
Abowiem Duch nietzyſty ieſt/
5:
y kłamcá/ y mężoboycá/ od potzątku/ iáko Pan Kry=
6:
ſtus Syn Boży ſam/ onim ſwiattzy mowiąc.
Ioan. 8.
Iż był
7:
mężoboycą od potzątku/ á w prawdzie nie ſtał: Abo=
8:
wiem prawdy w nim niemáſz/ kiedy mowi kłamſtwo/
9:
ſam s ſiebie mowi/ bo kłamcá ieſt/ y tey rzetzy oćiec.
10:
Tu ſlyſzyſz, iáko Pan Kryſtus/ o Dijable kłamcy/ y
11:
mężoboycy mowi/ y iáko mu roſkazał miltzeć/ choć pra
12:
wdę wyznał? I coſz rozumieſz? áby miał inák mowić/
13:
o Antykryśćie ſludze iego/ ktory teſz ieſt kłamcą/ y mę
14:
żoboycą ſprzyrodzenia ſwego? Abowiem y ku tzemuſz
15:
ſie inſzemu/ y ſłowá y ſkutki Antykryſtá máią śćięgáć
16:
y ſtoſowáć/ iedno tylko ku mężoboyſtwu y kłamſtwu?
17:
ábowiem oney prawdy niemowi/ iedno tylko ku vpa=
18:
śći/ y ku temu końcowi/ áby zwiodł/ zábił y zátráćił.
19:
Przeſto tu Pan Kryſtus Duchowi nietzyſtemu pra
20:
wdę wyznawáiącemu/ miltzeć á wynidz kazał/ áby
21:
ſwoim wiernym przykłád dał/ iżeby Duchowi nietzy=
22:
ſtemu/ y Antykryſthowi/ y ſlugam iego niewierzyli/
23:
y miltzeć kazáli/ ktorych nietylko kłamſtwo/ ieſt kłam
24:
ſtwem/ ále teſz práwdá ich/ ieſt nieprawdą/ á zwłá=
25:
ſztzá/ gdy ſię iákom rzekł/ ku mężoboyſtwu/ y wietzney
26:
vpáśći śćiąga. Iako ſię teſz to iáwnie okazáło s tego
27:
piſania twego/ gdzie ták powiádaſz. Iż Kryſtus nas
28:
omył z grzechow náſzych krwią ſwoią Swięthą/ A iż
29:
nas teſz z Bogiem Oycem ziednał. Toć ieſth prawdá.
30:
Ale iż tá prawdá/ tylko pływa ná ięzyku twoim/ kto=
31:
rey prawdzie/ áni Papieſz/ áni wſzyſcy ſludzy iego/ y
ty ſam/


strona: 53

y zwolennikow iego
1:
ty ſam niewierzyſz/ ábowiem kiedybyś they prawdzie
2:
wierzył/ iż nas P. Kryſtus z grzechow naſzych krwią
3:
ſwoią ſwiętą omył/ y nas z Bogiem Oycem ziednał/
4:
nigdybyś ludziom o łáſce Bożey wątpić niekazał/ iá=
5:
koś to náprzodku nápiſał rzeknąc. Iż tzłowiek żadny
6:
niewie ieſli łáſki/ álbo gniewu Bożego winien ieſt. A
7:
toć ieſt wſzyſtek fundáment wiáry Papieżá Rzymſkieo
8:
y was wſzyſtkich ſlug iego/ wątpić vſtawitznie o łáſce
9:
Bożey iako theſz wáſz Koſius Biſkup kxięgi nápiſał o
10:
tym
11:
Wiem że ty ſlowá ſą Salomonowe/
Eccle. 91.
Cłowiek za=
dny niewie ie=
ſli łáſki álbo
gniewu wi=
nien iáko ma=
my rozumieć.
ktorych Sá=
12:
lomon/ niemowi o wierze ſerdetzney/ ktora ieſt dárem/
13:
Bożym/ á kthora ieſt dárem Bożym/ á kthorą Duch
14:
Swięty w ſercá ludzkie wlewa/ y przes ktorą bywa
15:
my vſpráwiedliwieni przed Bogiem/ Ale mowi/ iż
16:
ſtych rzetzy dotześnych y pototznych/ kthore ſię dzieią
17:
pod ſlońcem/ rozumem przyrodzonym żadny tzłowiek
18:
niemoże wiedzieć/ ieſli ieſt w łáſce álbo w gniewie Bo
19:
żym/ poniewaſz Pan Bog ták dobremu/ iáko y złemu.
20:
ták wiernemu/ iáko y niewiernemu/ ták poganinowi/
21:
iáko y krześćiáninowi/ tak ſpráwiedliwemu/ iáko y nie
22:
ſpráwiedliwemu/ świeći ſlońcem ſwoim/ deſſtz dáie/
23:
zdrowie/ bogáctwá/ ſkárby/ pieniądze/ imienie/ vro=
24:
dzáie/ y inſze wſzyſtki rzetzy dotześne iednáko/ ſktorych
25:
żadny tzłowyek niemoże wiedzieć roſsędzić y rozeznáć
26:
ieſli ieſt łáſki/ álbo gniewu Bożego godzien y winien/
27:
Abowiem ludzie bárzo ſię mylą ná thym roſsątku/ iż
28:
kiedy widzą tzłowieká/ á ono ſię mu wſzytko ſſtzeſliwie
29:
powodzi/ tedy mowią poſpolićie/ toć na tego tzłowie
30:
ka Bog łáſkaw? A kiedy záſię widzą/ iż tu Pán Bog
31:
kogo treſkce náwiedza ſmutki y ſſkodámi/ tedy mo=
Rwią/


strona: 53v

O Papieskiey náuce
1:
wią/ toć ſię Pan Bog ná tego tzłowieká gniewa/ o=
2:
toſz tu Sálomon o takowym widzeniu piſze. Ale Pa
3:
pieſz iako s fáłſzował y wynicował inſze piſmá Swię
4:
te/ ták teſz y to piſmo Sálomonowe/ ktore fáłſzywie
5:
wykłádáiąc/ y ſtobą/ ku wierze vſpráwiedliwiáicey
6:
gwałtownie ćiągnie/ ku they mowię/ wierze/ kthorą
7:
Duch Swięty wſercách ludzkich ſprawuie y dáie.
8:
Aprzeſto Papieſz thymi ſlowy Sálomonowymi zle
9:
wyrozumiánymi y zwámi ſlugámi ſwoimi/ wſzyſthkę
10:
wiarę Swiętą krześćiáńſką zeſromoćił/ y opák wywro
11:
ćił/ Páná Kryſtuſá Syná Bozego ſkośćiołá wyrzu=
12:
ćił/ ſumienia ludzkie w roſpátz przywiodł/ y zaſmu=
13:
ćił/ obietnice y przyſięgi Boże/ y Swiątośći páńſkie
14:
nieprawdziwe vtzynił/ wſzyſtki dobrodzieyſtwá Bo=
15:
ſkie/ y dáry Duchá Swiętego záćmił/ zelżył/ y obrzy
16:
dził/ prawdziwą chwáłę Boſką zhánbił/ y pothępił/
17:
A nákonieć wſzytko piſmo Swięte wątpliwym y po
18:
deyrzanym vtzynił/ Báłwochwálſthwá y bluznier=
19:
ſthwá nápłodził/ zgárdzenie y niemiłowánie Páná
20:
Bogá wſercách ludzkich vtwierdził/ y podwyſſſzył.
21:
Abowiem kto o wolei Bożey náprzećiwko ſobie wątpi
22:
á nie vtwierdzi ſię/ iż ieſt włáſce Bożey/ tákowy nie=
23:
może wierzyć/ Aby go Kryſtus omył Krwią ſwoią S.
24:
áby go z Bogiem oycem ziednał/
1. Io. 2.
Act. 4.
áby przes imię iego
25:
odpuſztzenie grzechow miał/ áby go Pan Bog przey=
26:
rzał/ áby go miłował/ áby go zbáwić chćiał/ áby mu ży
27:
wot wietzny nágotował. A przeſto Auguſtyn Swięty
28:
práwdziwie powiáda. Iż káżdy tzłowiek wiárę ſwoię
29:
widzi:
wiárę ſwoię
kázdy widzi.
Abowiem kto wiáry ſwoiey niewidzi/ y wiádo=
30:
mośći żadney oniey niema/ tám wiárá być niemoże A
31:
gdzie wiáry niemaſz/ vpráwiedliwienia niemáſz/ á
gdzie


strona: 54

y zwolennikow iego.
1:
gdzie niemáſz vſpráwiedliwienia/ tám niemáſz poko=
2:
iu ná ſumnieniu/ A gdzie niemáſz pokoiu thám niemáſz
3:
weſela y żadney poćiechy/ ále ieſt niewiádomość/ nie=
4:
dowiárſtwo/ niełáſká Boża/ przeklęctwo/ gniew Bo
5:
ży/ wątpienie/ roſpátz/ piekło/ y wietzne męki y potę=
6:
pienie: Tego Papieſz y wſzyſcy ſludzy iego vtzyćie.
7:
A iż to ieſth omylna/ fáłſzywa/ y zdradliwa náuká
8:
Papieżá Rzymſkiego/ y wſzytkich was ſlug iego/ iáw=
9:
nie ſie to okázuie s piſmá Swiętego. I coby tho byłá
10:
zá wiárá krześćiáńſka/ vſtáwitznie wętpić/ o łáſce Bo
11:
żey/ y o zbáwieniu ſwoim? muſiáłyby nieprawdziwe
12:
być Prorockie y Apoſtolſkie piſmá/ ktore napiſáne ſą o
13:
pewnośći y wiádomośći wiáry ſwiętey krześćijáńſkiei
14:
poſluchay iáko Ian Swięthy mowi.
1. Io. 3.
Przes thego my
15:
wiemy/ iż wnas mieſka/ z Duchá kthorego nam dał/
16:
Także y Swięty Páweł/ nápiſáł mowiąc.
Ro. 8.
Ktorzy má
17:
ią wodzá Duchá Swiętego/ ći ſą Synowie Boży. I
18:
záſię wy nieieſteśćie w ćiele/ ále w duchu/ ábowiem
19:
Duch Boży w was mieſſka.
Eph. 1.
Ieſli kto Duchá Kryſtu
20:
ſowego niema/ ten nieieſt iego: I záſię.
1. Cor. 2.
Myſmy przy
21:
ięli nie Duchá/ teo świátá/ ále Duchá/ ktory ieſt z bo
22:
gá/ ábyſmy wiedzieli ktore nam ſą rzetzy od Bogá da
23:
ne: A ſlyſzyſz thu? iáko Duch Swięthy mowi/ ábyſmy
24:
wiedzieli/ ktore nam ſą rzetzy od Bogá dane. Toć ſą
25:
iáſne świádectwá s piſmá ſwiętego/ ktore nam doſtá
26:
tetznie ſwiadtzą/ iż wiárá krześćijáńſka/ nieieſt wąt=
27:
pienie/ iako ty s Papieżem fáłſzywie vtzyſz/ ále ieſt wiá
28:
domość pewna łáſki Bożey y zbáwieniá/ według páná
29:
Kryſtuſowych ſlow/ ktho vwierzy á okrći ſię będzie
30:
zbáwion/ kto nie vwierzy będzie potępion.
Matt. 16.
Matt. 38.

31:
Aprzeſtho Papieſz y wy wſzyſcy iego ſludzy/ dármo
R ijw kre=


strona: 54v

O Papieskiey náuce
1:
w kredzie mowićie wierzę grzechom odpuſztzenie/ po=
2:
niewaſz inák dzierzyćie/ vtzyćie/ y ludziom vſtháwi=
3:
tznie wątpić każećie.
Papieſz dár=
mo mowi wie
rzę grzechom
odpuſztzenie.
By tedy niebyło żadnego znaku
4:
w náuce wáſzey/ iedno ten ieden/ tedy tu ſtąd kożdy mo
5:
że ſnádnie poznáć Antykryſtá náukę/ y ſlugi iego/ ábo
6:
wiem tákowa náuká ieſth podobna Tureckiey/ y Po=
7:
gáńſkiey náuce/ náprzećiwko kthorey/ vtzyli Prorocy
8:
Swięći/ Pan Kryſtus/ y Apoſtołowie iego/ I co ieſt
9:
inſzego niewiedzieć o łáſce Bożey? iedno niewiedzieć
10:
nic o Pánie Bodze ſámym prawdziwym/ y o Pánie
11:
Iezu Kryſtuſie Synu Bożym ieſli ieſt vmętzon albo
12:
nie. A wżdy ieſztze będzieſz mowił/ Iżeſmy my praw=
13:
dziwi ſſáfárze táiemnic Bożych/ y przyiaćiele Boży/
14:
O zápámiętáli ludzie duſz wáſzych/ obátzćie ſię/ á po=
15:
kutuićie/
Ioan 17.
Abowiem ieſli ſię nie vpámiętacie/ náwieki
16:
wiekow żginiećie. Ale podzmy dáley.
17:
Pápieſz vcży y ſludzy iego iż nie do=
18:
ſić wierzyć.
19:
Ieſzcże teſz powiádaſz/ iż Pan Kryſtus zá nas do
20:
ſić vtzynił/ y przezeń zbáwienie/ á nie przes kogo inſze
21:
go mamy/ Pánie Boże dai to/ ábyś temu wierzył/ ale
22:
batzę s twego piſánia/ iż to tylko vſty mowiſz/ á te=
23:
mu wſzyſtkiemu niewierzyſz. Abowiem kiedybyś temu
24:
wierzył/ nigdybyś był thego niemowił/ y nie napiſał
25:
tak. Nie doſić ieſt Apoſtáto/ tzłowiokowi krześćijáń=
26:
ſkiemu wiedzieć y wierzyć/ iż P. Kryſtus vćierpiał zá
27:
nas/ á záthym namnieyſzey pracey y pietzey niemieć/
28:
o lepſzym żywoćie/ álbo o vtzynkach dobrych.
29:
Niewiem cobychći miał inſzego náto odpowiedzieć?
iedno


strona: 55

y zwolennikow iego.55.
1:
iedno co Dawid Duchem Swiętym nápiſał.
Pſal. 50.
Rzekł
2:
Bog niepobożemu/ tzemu ty wykłádaſz vſtáwy moie
3:
y bierzeſz Teſtáment moi w vſtá twoie/ á ty maſz wnie
4:
náwiśći kazń moię/ y odrzućiłeś wtył ſlowá moie. Po=
5:
wiadaſz/ iż Kryſtus zá nas doſic vtzynił/ ále kthemu
6:
przedſię przidawaſz/ iż nie doſić ieſth wiedzieć/ y wie=
7:
rzyć/ iż Pan Kryſtus vćierpiał/ y doſić vtzynił zá nas
8:
Coſz to ieſt tedy inſzego/ iedno iákobyś rzekł? powiá=
9:
damći wam/ iż Pan Kryſtus zá nas doſić vtzynił/ á=
10:
le przedſię temu niewierzćie/ abowiem niedoſić ieſt/
11:
wiedzieć/ y wierzyć/ iż pan Kryſtus vćierpiał/ y do=
12:
ſić vtzynił zá nas?
13:
To prawdá/ iż nie doſić wiedzieć/ ábowiem y Dyá=
14:
bli to wiedzą/ á wżdy przedſię potępieni będą/ ále do
15:
ſic wierzyć/ ábowiem iáko Prorok Swięty nápiſał.
Abac. 2.

16:
Iż ſpráwiedliwy z wiáry żywie. Inſza ieſt rzetz wie=
17:
dzieć/ á inſza ieſth rzetz wierzyć/ ale według wáſzey
18:
Rzymſkiey Grámmátyki/ y Loiki/ wſzyſtko tho iedno
19:
ieſt v was wiedzieć y wierzyć? A to dla teo weſpołek
20:
kłádzieſz y mieſzaſz/ ábyśćie ludziom proſtym/ otzy za=
21:
ſlonili/ iakoby niebożątká/ wáſzey fáłſzywey y Dyabel
22:
ſkiey náuki nieobatzyli.
23:
A ták tu ſtąd ſnádnie káżdy może obatzyć/
wiárá Papie=
ſka ieſt wie=
dzieć iz Kry=
[ſtus] vmętzon.
Iż wiá=
24:
rá wáſzá Papieſká nic nieieſth inſzego/ iedno ieſth wie=
25:
dzieć iż ſię Pan Kryſtus národził/ vmętzon/ vkrzyżo=
26:
wan/ y doſić vtzynił/ O tzym teſz wiedzą złoſliwi żydo
27:
wie/ Turcy/ Pogani/ á nákoniec y Dyabli. A ták wá=
28:
ſzá Papieſká wiárá/ znimi ieſt spolna/ y iednáka/ iáko
29:
ſię to s twego piſánia iáwnie okázáło.
30:
Ale wiárá prawdziwa krześćijáńſka/ ieſt niewie=
31:
dzienie/ nie ſlyſzenie/ nie mniemánie/ nie prácowanie/
R iijnie za=


strona: 55v

O Papieskiey náuce
1:
nie zamiáná/ nie pietzołowánie/ iako ty powiádaſz/ á=
2:
le ieſt dar znieba dany od Bogá/
Wiárá krześći=
áńſka ieſt dar
Ducha Swię=
tego iz dla Pá
ná Kryſtuſa
mamy darem
ne odpuſztzenie
grzechow.
gdy wierzymy E
3:
wánieliey Kryſtuſowey/ y náſumieniu náſzym vpe=
4:
wnienie mamy przećiwko wſzem ſzátánom/ y ſlugam
5:
ich/ iż thylko dla ſámego Páná Iezu Kryſtá/ dármo
6:
z łáſki mamy odpuſztzenie grzechow/ łáſkáwego Bo=
7:
gá ná ſię/ y żywot wietzny.
8:
Tákowey wiáry nierozdáie/
Matt. 16.
áni Papieſz/ áni Bi=
9:
ſkup/ áni żadny Doktor/ iedno tylko ſam Duch Swię
10:
ty/ w ſerce tzłowietze wlewa/ gdy przyzwalamy y du
11:
famy obietnicam y ſlubom Bożym/ kthore Pan Bog
12:
zámknął w Panie Iezu Kryſtuſie Synu ſwoim.
13:
A tę wiárę daie tylko ludziom/ ktore Pan Bog wy
14:
brał/ w Panie Kryſtuſie pierwey á niſſli były żáłożone
15:
fnndámenty ziemie/ według woley ſwoiey/ iáko Kry
16:
ſtus powiáda.
Ktorym lu=
dziom Pán
Bog wiárę dá
ie.
Eph. 1.
Io. 6.
To ieſt ſpráwá Boża/ ábyśćie wierzy
17:
li weń ktorego on poſlał/ kto tedy tákową wiárę ma/
18:
ma teſz odpuſztzenie grzechow/ Duchá Swiętego/ łá=
19:
ſkę Bożą/ y żywot wietzny. Abowiem tákowa wiará
20:
ſámá tylko/ wſzelkiego tzłowieká ſprawiedliwym tzy
21:
ni/ przed Pánem Bogiem/ kthory ią ma/ bes wſzelá=
22:
kich zaſlug przeſſlych álbo przyſſlych: Niethák iáko
23:
thy powiádaſz fáłſzywie ſromocąc wiárę/ dar Duchá
24:
Swiętego/ y mowiąc/ iż niedoſić wierzyć. Toć ſą nie
25:
Prorockie/ áni Apoſtolſkie ſlowá/ ále Duchá nietzyſte=
26:
go przyſádá: Toć ieſt on kwás Fáryzeiſki/ ktorego ſię
27:
Pan Kryſtus kazał wyſtrzegáć.
28:
Iſz doſyć wierzyć.
29:
A chceſz ſlyſzeć/ iż doſić wierzyć/ á iż wſzelki
tzłowiek


strona: 56

y zwolennikow iego.56.
1:
tzłowiek bywa vſpráwiedliwion/ przed Pánem Bo=
2:
giem/ thylko przes ſámę wiárę/ á nie przes zadne v=
3:
tzynki/ Poſluchay APoſtołá Swiętego/ ktory ták mo
4:
wi. Abowiem wiemy/ iż niebywa vſpráwiedliwion
5:
tzłowiek z vtzynkow zakonnych/ iedno thylko przes
6:
wiárę Iezu Kryſtá/ á my w Iezu Kryſtá wierzymy/
7:
ábyſmy byli vſpráwiedliwieni/ przes wiárę/ w Pá=
8:
ná Iezu Kryſta/ á nie przes vtzynki zakonowe.
Pſal. 43.
Dla
9:
tego/ iż niebędzie vſpráwiedliwioná z vtzynkow zakon
10:
nych żadna płeć Przed oblitznośćią iego: A ſlyſzyſz tu
11:
Apoſtołá Swiętego iáko powiáda/ iż thylko wiárá w
12:
Páná Iezu Kryſtá vſptáwiedliwia?
13:
A komuſz tedy godzi ſie więcey wierzyć/ roſsądz to
14:
proſzę ćię? ieſli Apoſtołowi Páwłowi Swiętemu/ kto
15:
ry oſobie ták mowi.
1. Cor. 11.
Iam to od Bogá wziął/ com teſz
16:
wam podał/ tzyli tobie/ ktory powiádaſz: iżeś to wziął
17:
od Papieżá/ iż nie ſámá wiárá vſpráwiedliwia/ álbo
18:
iáko ty mowiſz/ iż nie doſić wierzyć.
19:
A chceſz ieſztze więcey poſluchać piſmá Swiętogo
20:
iż Pan Bog nas dármo vſpráwiedliwia tylko przes
21:
ſamę wiárę/ bes wſzelákich żaſlug/ álbo vtzynkow ná
22:
ſzych/ poſluchaiże nie mnie/ ále Páwłá Swięthego/
23:
ktory ták mowi.
Iſz tylko
przes ſamę
wiárę bywa=
my vſpráwie=
dliwieni.
Rom. 3.

24:
Wſzyſcy zgrzeſzyli/ y złupieni ſą z chwa
25:
ły Bożey/ á bywáią vſpráwiedliwieni DARMO/
26:
z łáſki iego/ przes wykupienie/ ktore ieſt w Kryſtuſie
27:
Iezuſie. etć.
28:
A ſlyſzyſz tu iż dármo/ bywámy przed Pánem Bogiem
29:
przes ſámę wiárę vſprawiedliwieni?
Pſál. 15.
Pſál. 142.
Gen. 6. 8.
Rom. 7.
Ephes. 2.
Tit. 9.
A tzemu dár=
30:
mo? Abowiem P. Bog w nas nic dobreo nienáyduie/
31:
iedno grzech/ Przeſto mowi w Kryſtuſie Iezuſie/ iż
32:
nie w nas/ przeſto teſz mowi/ Przes wiárę/ ábyſmy ſię
tylko


strona: 56v

O Papieskiey náuce
1:
tylko dáli ná ſáme miłoſierdzie Boże/ y ná iego obie=
2:
tnice. Przeſto teſz dármo/ áby iemu ſámemu byłá tyl=
3:
ko tześć/ y chwałá/ á nie nam.
4:
A chceſz ieſztze więcey piſmá? Ieſli Abráhám z v=
5:
tzynkow vſpráwiedliwion ieſt/ ma ſie ſſtzego chełpić/
6:
ále nie przed Bogiem/ I co mowi piſmo?
Rom. 4.
Vwierzył
7:
Abráhám Bogu/ y było mu potzytano ku ſpráwiedli=
8:
wośći: Abowiem onemu/ ktory tzyni/ zapłátá nieby=
9:
wa potzytána według łáſki/ ále według zaſlugi. A o=
10:
nemu ktory nietzyni/ ale wierzy w onego/ ktory vſprá=
11:
wiedliwia niepobożnego/ bywa potzytaná wiárá/ ku
12:
ſpráwiedliwośći. A ſlyſzyſz tu? iż Abráhám nie z vtzyn
13:
kow ieſt vſpráwiedliwion/ iedno tylko przes ſámę wiá
14:
rę? Słuchay ieſztze dáley?
Gal. 5.
Wyniſztzyliśćie ſie od Kry
15:
ſtuſá/ ktorzy przes zakon chcećie być vſprawiedliwie=
16:
ni/ z łáſkiśćie wypádli. I coſz to ieſt inſzego/ iedno iáko
17:
by rzekł Apoſtoł. Ieſliże maćie w ſobie namnieyſzą tzą
18:
ſtkę ſprawiedliwośći/ z vtzynkow wáſzych/ tedyć tym
19:
obytzáiem/ nic do was nienależy Kryſtus/ y nienádzie
20:
wayćie ſie żadney łáſki/ bośćie ſniey wypádli.
21:
A przeſto ... ſtąd możeſz obátzyć/ iż tylko ſamá
22:
wiárá nas złątza s Pánem Bogiem/ á ſamo niedo=
23:
wiárſtwo nas rozłątza.
Przes ſamę
wiárę bywa=
my złątzeni
s Pánem Bo=
giem.
Abowiem iáko oni żydowie
24:
ná puſztzy/ od wężow ogniſtych pokąſáni/ nie zá pra=
25:
cą iáką/ nie zá pietzołowánim iákim/ nie zá vtzynkámi
26:
dobrymi/ nie zá prziprawki iákie/ nie zá odmiánę iáką:
27:
bráli zdrowie/ iedno tylko/ iż pátrzyli ná onego węża
28:
miedziánego/ ktorego był Moiżeſz záwieśił z roſkazá=
29:
nia Bożego/ ták teſz y dziſia zdrowie duſzne bierzą lu
30:
dzie/
Numeri 21.
Io. 2.
wąſz miedziá=
ny ná puſztzy.
nie przes pracą iáką/ nie przez pietzolowánie/ nie
przes


strona: 57

y zwolennikow iego.57.
1:
przes żadne vtzynki dobre/ nie przes poſthy/ nie przes
2:
modlitwy/ nie przes mienie pietzey o lepſzym żywoćie/
3:
iáko thy powiedaſz/ ále iż pátrzą przes wiárę otzymá
4:
duſznymi ná onego wężá/ bes wſzelkiego iádu záwieſzo
5:
nego ná palu Páná Iezu Kryſtá. Abowiem iáko ná
6:
on tzás/ ktoby był chćiał/ przes inſze lekárſtwo ku zdro
7:
wiu przyść/ á nie przes to/ ktore Bog vkazał/ tedyby
8:
był vmrzeć muſiał/ ták teſz y dziſia/ ktokolwiek inſze=
9:
go lekarſtwá ſſuka/ okrom tego iednego wężá záwieſzo
10:
nego Páná Iezu Kryſtá/ od Bogá vkazánego y ná=
11:
znátzonego/ tedy muśi náwieki vmrzeć by teſz miał in=
12:
ſzych lekarſtw nawięcey.
Gen. 3.
Gen. 15.
Gen. 22.
Gen. 26.
Rom. 4.
Gal. 3.
Matt. 9.
Act. 10.
Lu. 5. 7.
Matt. 8.
Matt. 7.
Matt. 20.
Io. 19.
Act. 9.
1. Tim. 1.
Luc. 22.
Luc. 23.
Tákową wiárą był vſprá=
13:
wiedliwion Iádam/ Abráhám/ Izáak/ Iakob/ Moi=
14:
żeſz/ Prorocy ſwięci/ Máttheuſz Celnik/ tákże on mąſz
15:
trędowáty/ on powietrzym záráżony/ oná pogánká/
16:
ktora wyſſlá zgránic Tyru y Sydoná/ oni dwá ſlepi/
17:
ktorzy podle drogi ſiedzieli: Tákże Márya Mágdá=
18:
lená/ Piotr/ Páweł/ y Lotr ná krzyżu.
19:
Powiedz mi: co zá pracą/ y pietzą miał then Lotr
20:
ná krzyżu/ y ktore vtzynki dobre/ przes ktore ſobie zá=
21:
ſlużył zbáwienie? Izali nietylko rzekł/ do Páná Kry=
22:
ſtá vwierzywſzy weń: Pánie/ pomni ná mię/ kiedy przy
23:
dzieſz do kroleſtwá thwego: Powiedz co dał dobrego
24:
Pánu? izali niebył gołotą/ ktory niemiał nic dobrego
25:
iáko to ſam wyznawał/ my ſpráwiedliwie tę zapłatę
26:
bierzemy/ zá vtzynki náſze/ ále then co kiedy złego v=
27:
tzynił?
28:
A coſz tedy ten Lotr miał dobrego?
Lotr co miał
dobrego.
muśiſz rzec/ iż
29:
niemiał nic inſzego/ iedno tylko wiárę? á iáką wiárę?
30:
iż wierzył w Páná Iezu Kryſtá/ Krolá y kápłaná na
31:
wyſſſzego/ choćia go widział ná Krzyżu nágiego/ w
Szgárdzo=


strona: 57v

O Papieskiey náuce
1:
zgárdzonego y vkrzyżowánego/ wierzył mocnie temu
2:
iż miał kroleſtwo/ o ktore prośił: A coſz vſlyſzał? Za=
3:
prawdę powiádam tobie/ iż dziś ſemną będzieſz w rá=
4:
iu/ Powiedzże thu tedy? izali tego Lotrá/ nie ſámá
5:
wiárá tylko zbáwiłá? y przed Pánem Bogiem/ z nie=
6:
ſpráwiedliwego/ ſpráwiedliwym vtzyniłá/ muſiſz rzec
7:
iż tak ieſt?
8:
A gdyſz ták ieſt/ wielkie ſie tedy twoie bluznierſtwo
9:
okazuie/ náprzećiwko Pánu Bogu/ y iego łáſce/ iże ty
10:
śmieſz mowić y piſáć/ niedośić ieſt wierzyć/ iż P. Kry
11:
ſtus vćierpiał/ y dośić vtzynił zá nas/ á zátym nam=
12:
nieyſzey pracey y pietzey niemieć o lepſzym żywoćie/ y
13:
o dobrych vtzynkach: Iákoby ták rzekł/ nie ſámá tylko
14:
wiárá zbawia/ w Páná Iezu Kryſtá/ iáko mowi ſwię
15:
ty Páweł/
2. Tes. 2.
ále teſz zbawia nas/ praca náſzá/ pietza ná
16:
ſza/ żywoth lepſzy náſz/ y vtzynki dobre náſze.
17:
A toć ieſt náuká/ Antykryſtá onego ſyná zatrácone=
18:
go/ ktory tylko potzątek/ y tzęść zbáwienia przypiſuie
19:
Pánu Kryſtuſowi/ á ſrzodek/ y dokonánie/ ſwoim wła
20:
ſnym ſilam/ pracam/ pietzołowaniu/ y utzynkom do=
21:
brym.
22:
I coſz to ieſt inſzego/ iedno ſie s Páná Iezu Kry=
23:
ſtá Syná Bożego naśmiewáć?
Kryſtuſá prze
zwiſkiem tylko
názywáią zbá=
wićielem:
Zbáwićielem go tylko
24:
przezwiſkiem názywáć/ ále przedſie/ pracom ſwoim
25:
pietzy ſwoiey/ vtzynkom dobrym ſwoim/ álbo iáko dá=
26:
ley powiedaſz vćierpieniu ſwemu/ vmorzeniu nierzą=
27:
dnemu żądz/ przytzyniániu ſwemu/ wyrzetzeniu/ y mie
28:
niu ktemu/ zbáwienie ſwoie przypiſowáć?
Iſz ludzi nieu=
tzą odpuſztze=
nia grzechow
w imię Páná
Iezu Kryſtá
ále w imię v=
tzynkow dob=
rych.

29:
I co ieſt inſzego ludzi/ vtzyć odpuſztzenia grzechow
30:
nie w imię Páná Iezu Kryſtá/ ále w imię vtzynkow
31:
dobrych/ ieſliże to nieieſt? I co ieſt inſzego krew Sy=
ná Bo=


strona: 58

y zwolennikow iego.58.
1:
ná Bożego deptáć y ſromoćić/ ieſliże to nieieſt? I co
2:
ieſt inſzego ludzi odwodzić od Páná Iezu Kryſtá v=
3:
krzyżowanego/ y przywodzić ie ku rozmaithym inſzym
4:
zbáwićielom martwym/ ieſliże to nieieſt? I co ieſt in=
5:
ſzego/ záprzeć ſie Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/
6:
ieſliże to nieieſt? vtzyć ludzi/ áby nietylko w ſámym pá
7:
nie Iezu Kryſtuſie/ w iego vćierpieniu/ męce/ śmier=
8:
ći/ y krwi nadroſſſzey/
Iſa. 59.
Phil. 3.
Eſa 64.
pokłádáli odpuſztzenie grze=
9:
chow/ ále teſz w vtzynkach rąk ſwoich/ ktore ſwięty
10:
Páweł zowie ſmrodliwym gnoiem/ á Prorok/ chuſtą
11:
nietzyſtey y plugáwey niewiáſty/ ná co on ma mąſz Iob
12:
ſwięty pámiętáiąc/ ták mowi.
Iob. 9.
Sromałem ſie wſzyſt=
13:
kich vtzynkow ſwoich. A więc thy ieſztze w thym gnoiu
14:
ſmrodliwym/ y w tey chuśćie plugáwey niewiáſty/ bę
15:
dzieſz ludziom zbáwienie pokázował?
16:
Powiádaſz iż imieniá niemáſz żádnego/ nániebie y
17:
ná ziemi/ przes ktore moglibyſmy być zbáwieni/ iedno
18:
ſámo imię Páná Iezu Kryſtuſá: A gdyſz ták ieſt/ tze=
19:
muſz tedy inſze imioná zmyſlaſz? przes ktore ſobie zbá=
20:
wienia ſzukaſz? ábowiem ták powiádaſz/ iż nie doſić ieſt
21:
wierzyć/ iż Pan Kryſtus vćierpiał? iż doſić vtzynił zá
22:
nas? iż zá nas vmárł? I przydawaſz ieſztze thy ſlowá.
23:
I co pożytetzno ieſth wierzyć iż nam zbáwienie náſze/
24:
ieſt przes ſmierć Páná Kryſtuſowę ſpráwione? Iża=
25:
li to nie ſą ſlowá właſne Antykryſtowe?
26:
Abowiem ieſli ták ieſt iż niedoſić wierzyć/ á iż nam
27:
wiárá nieieſt pożytetzna/ tedyć tho muſi być fáłſz/ co
28:
Kryſtus powiedział/
Matt. 28.
Mar. 16.
ktho vwierzy/ a okrći ſię/ będzie
29:
zbáwion/ kto nieuwierzy będzie potępion. I to fáłſz/
30:
co Pan Kryſtus mowił/ do oney niewiáſty/ ktora tzer
31:
woną niemoc/ przes dwánaśćie lat ćierpiáłá/ Wiárá
S ijtwoiá


strona: 58v

O Papieskiey náuce
1:
twoiá tá ćię zbáwieła. I to fáłſz co Pan Kryſtus do o
2:
nych ſlepych rzekł/
Matt. 9.
wedłuk wiáry wáſzey niechai ſię
3:
wam ſtánie. I to fáłſz/ co do oney niewiáſty rzekł po=
4:
gáńſkiey.
Matt. 15.
O niewiáſto wielka ieſt wiárá thwoiá/ nie=
5:
chać ſię ſtánie iáko żądaſz.
Mar. 10.
I to fałſz co Kryſthus mo=
6:
wił do onego ſlepego/ Iż wiárá twoiá zbáwionym ćię
7:
vtzyniłá.
Rom. 5.
I to fáłſz/ co Swięty Páweł nápiſáł/ vſprá
8:
wiedliwieni ieſteſmy przes wiárę/ pokoi mamy/ przes
9:
Páná Iezu kryſtá. I to fáłſz/ co Lukaſz Swięty nápi
10:
ſał/ w dzieiách Apoſtolſkich.
Act. 15.
Przes wiarę bywáią o=
11:
tzyśćione ſercá ludzkie: A ſlyſzyſz thu bluznierzu/ iáko
12:
wiárá ieſt/ nietylko pożytetzna/ ále też ſercá ludzkie o=
13:
tzyśćiáiąca. Komuſz tu tedy godzi ſie więcey wierzyć/
14:
ieſli Kryſtuſowi Synowi Bożemu/ ktory ieſt prawdá
15:
tzyli tobie tzłowiekowi/ ktoryś ieſt/ iáko Duch Swięty
16:
powiáda kłámcá?
Pſal. 15.
Rom. 3.
podobniey tedy wierzyć Kryſtuſowi
17:
Synowi Bożemu/ á niſſli tobie.
18:
Okázuie ſię tu twoie wielkie bluznierſtwo/ náprze=
19:
ćiwko wierze Swiętey krześćiáńſkiey/ ktory ták ſmieſz
20:
ſromoćić/ náukę Duchá Swiętego/ gdżieś ták nápi=
21:
ſał mowiątz/ wierzże ty tedy/ iáko chtzeſz/ iż Pan Kry
22:
ſtus vćierpiał zá ćię/ ieſliże ſię ſam niewyrzetzeſz? I
23:
cośći tu inſzego mam rzec/ iedno co Paweł Swięthy
24:
rzekł onemu Elimaſowi ktory mamił ludzmi.
Act. 13.
O Synu
25:
Dyábelſki/ niepryiaćielu wſzelkiey ſpráwiedliwośći/
26:
tzemu nieprzeſtánieſz przewrácáć drog Páńſkych prá=
27:
wych?
Kto ma wiárę
wyrzekł ſie ſá
mego ſiebie.
Izaſz ty niewieſz? kto ma wiárę/ iż ſię iuſz wy=
28:
rzekł ſámego ſiobie/
Io. 3.
kto záſię niema wiáry/ ten ſię teſz
29:
niewyrzekł ſámego ſiebie/ ále ieſth tzłowiek ćieleſny y
30:
nieodrodzony/ ktory kroleſtwá niebieſkiego nieotrzy
31:
ma.
I coſz


strona: 59

y zwolęnnikow iego.59.
1:
I coſz wżdy mowiſz/ dla ćię páná Bogá proſzę/ o=
2:
bátz ſie/ podobno ty mniemaſz ábyſmy mieli ludzi vtzyć
Iac. 2.

3:
wiáry iakiey malowáney/ álbo martwey/ obłudney/ al
4:
bo iáko ty powiádaſz wiáry prozney/ vchoway nas te=
5:
go Pánie Boże/ ábowiem my tákowey wiáry ludzi nie
6:
vtzymy.
Iakiey wiáry
ludzi vtzymy.

7:
Ale my utzymy/ wiáry żywey/ ktorą Duch Swiety
8:
wſercá ludzkie wlewa/ kthorą wiárą/ bywáią ſercá
9:
ludzkie znowu obżywione/ otzyśćione/ y znowu odro=
10:
dzone: A to ſię ſtawa/ kiedy wierzę nieobłudnie/ iż Pan
11:
Kryſtus Syn Boży/ nietylko zá Swiętego Piotrá/
12:
Páwła/ Pannę Máryą/ y zá inſze Swięthe vmárł/ y
13:
krew ſwoię Swięthą rozláł/ ále teſz y zá moie właſne
14:
grzechy/ doſic vtzynił/ mnie z Bogiem Oicem poied=
15:
nał/
1. Io. 2.
Rom. 5.
Io. 16.
ſkąd ná ſumieniu tzuię łáſkę Bożą/ dar Duchá
16:
Swięteo/ pokoy ktory mam z Bogiem oycem y weſele.
17:
A tákowa wiárá wktorymkolwiek tzłowieku ieſth/
18:
ieſt teſz wnim/ o rzetzach Swiętych rozmyſlanie/ pra=
19:
ca/ pietza/ vtzynki dobre/ miłość/ vmartwiánie nierzą
20:
dnych żądz/ wyrzetzenie/ y záprzenie ſámego ſiebie.
Gal. 5.
Abo
21:
wiem gdzie ieſt wiárá żywa/ tam teſz ieſt Duch Swię=
22:
ty/ ktory nieproznuie. A wſzakoſz przedſię nie dla tych
23:
rzetzy Swiętych/ ktore tzyniemy/ y owſzem ktore Duch
24:
Swięty w nas tzyni ſam/ bywáią nam grzechy náſze
25:
odpuſztzone/ y zbáwienie żywotá wietznego dane/ iáko
26:
ty fáłſzywie powiedaſz/ bo my pierwey bywamy vſprá
27:
wiedliwieni niſz co dobrego vtzyniemy/ iáko y drzewo
28:
pierwey muśi być dobre/ niſſli owoce dobre s ſiebie po
29:
każe/ á tylko zdáru/ á s ſſtzerey łáſki Bożey mamy/ iá=
30:
ko Swięty Páweł piſze/ tymi ſlowy. Z łáſki Bożey ie=
S iijſteſmy


strona: 59v

O Papieskiey náuce
1:
ſteſmy zbawieni przes wiarę/
Eph. 2.
Tit. 3.
á tho nie znas ſámych/
2:
dar Boży ieſt/ nie z vtzynkow/ áby ſię kto niechełpił/
3:
ábowiem my ieſtheſmy iego vtzynienie: Stworzeni w
4:
Pánu Iezu Kryſtuſie/ ku vtzynkom dobrym/ kthore
5:
ſpráwił Pan Bog/ ábyſmy w nich chodzili.
6:
A ſlyſzyſz tu Apoſtołá? Iż tylko przes laſkę Bożą ie
7:
ſteſmy zbáwieni/ z dáru Bożeo/ przes wiárę/ nie przes
8:
żadne vtzynki?
Kto przetwo=
rzon przes
wiárę nieko=
cha ſie w złych
vtzynkach.
A ku tzemuſz bywamy przetworzeni/ w
9:
Pánie Iezu Kryſtuſie Synu Bożym? nie ku złym/ ále
10:
ku dobrym vtzynkom. Abowiem nieieſt rzetz podobna/
11:
áby ten/ ktory w Pánu Kryſtuſie przetworzon ieſth/
12:
miáł ſię w grzechách kocháć y mieſſkać: Iako ſam Kry
13:
ſtus powiedział/ mowiąc.
Io. 15.
Iam ieſt winna maćicá/ á
14:
wy ieſteśćie latoroſle/ kto mięſſka wemnie/ a ia wnim
15:
ten przynośi owoc wielki/ ábowiem bezemnie/ niemoże
16:
ćie nic vtzynić.
17:
A nákoniec tu ieſztze ſlyſzyſz/ od Páwłá Swiętego/
18:
w iákich vtzynkách mamy chodzić/ iż nie w tych/ ktore
19:
ſie nam podobaią/ álbo dobre zdadzą álbo kthore Pa=
20:
pieſz nápiſał w dekretalech ſwoich/ ále wtych vtzyn=
21:
kách/ ktore Pan Bog ſpráwił:
w iákich vtzyn
kach mam cho
dzić.
A ktoreſz to ſą? Ty ſą/
22:
ktore pan Bog w zakonie ſwoim/ nápiſał/
Matt. 19:
przeſto teſz
23:
Pan Kryſtus/ onego Młodziencá/ co ſię pytał/ y z v=
24:
tzynkow zbáwion być chćiał/ co tzyniąc żywot wietzny
25:
otrzymam? nieodeſlał go Pán do vſtaw Pháryzeyſkich
26:
y vſthaw Biſkupich/ ále do zakonu Bożego mowiąc/
27:
w zakonie co nápiſano ieſt? y iáko tzytaſz?
28:
A przeſto nie vtzemy my/ martwey/ obłudney/ álbo
29:
prozney wiáry/ iáko ty nas potwarzaſz/ y poſądzaſz/
30:
ale wiáry prawdziwey y żywey/ zá ktorą wiárą/ nie
31:
inák/ iedno iákoby zá iáką Pánią/ Pánny ſlużebne idą/
dobre


strona: 60

y zwolennikow iego.
1:
dobre owoce/ iáko Auguſtyn Swięty powieda.
Aug. lib. 9.
Confeſſi.

2:
Tey wiary vtzemy/ przes ktorą wſzyſcy Swięći/
3:
od potzątku Swiátá/ zwáltzyli ten Swiát/
Ebr. 11.
2. Par. 24.
Act. 7.
wiáry ſtarey
vtzemy
ktorzy by=
4:
li Tárgáni/ śćináni/ bitzowani/ doſwiádtzáni/ niekto=
5:
rzy w okowách y wćiemnicách wſadzáni/ kámionowá=
6:
ni/ roſśiekani/ od mietzá ſtráceni/ ktorzy ſie teſz błąká=
7:
li w owtzych y kozłowych ſkorach/ ktorzy byli opuſztze=
8:
ni/ wzgárdzeni/ vćiſnieni/ náſmiewáni/ kthorych był
9:
niegodzien ſwiát/ ktorzy ſię po gorach y ſkálach tułáli
10:
y w iáſkiniach mięſſkáli: A nákoniec w ktorey wierze v=
11:
márł pierwſzy Oćiec náſz Iádam/ Nohe/ Abráhám/
12:
Izáak/ Iakob/ Moiżes/ Prorocy/ y wſzyſcy Apoſto=
13:
łowie Swięći.
14:
A gdyſz tedy tę wiárę Swiętą/ przes ktorą zbawie
15:
ni wſzyſcy Pátryárchowie? Prorocy/ y Apoſtołowie
16:
Swięći: Háńbiſz y ſromoćiſz/ ták vtząc y powiádáiąc
17:
iákobyſmy nietylko dlá ſámey męki/ ſmierci/ y krwie Sy
18:
ná Bożego/ Páná Iezu Kryſthá/ bráli DAREM=
19:
NE odpuſztzenie grzechow przes wiárę/ ale teſz byli
20:
vſprawiedliwieni przed Bogiem/ dla náſzych vtzyn=
21:
kow dobrych. Thedy ſię ſtąd iáwnie okázuie/ iż ty vſty
22:
tylko Páná Kryſtuſa zbáwićielá wyznawaſz/ álego
23:
przedſię zá iednego y doſkonáłego zbáwićielá niemaſz/
24:
poniewaſz nie ſámemu tylko zbawienia przypiſuieſz/ á=
25:
le teſz vtzynki rąk twoich zbáwićielmi tzyniſz.
Eſa. ...

26:
Stąd tedy iuſz batzyſz/ iż wy ludzi vtzyćie/ odpuſz=
27:
tzenia grzechow/ nie w imię Páná Iezu Kryſthá/ ále
28:
w imię vtzynkow dobrych.
w imię vtzyn=
kow dobrych
vtzą odpuſztze=
nia grzechow.
Matt. 7.
A toć ſą oni fáłſzywi Pro=
29:
rocy/ ktorych ſię Pan Kryſtus kazał wyſtrzegáć/ kto=
30:
rzy przychodzą w owtzym odzieniu/ á wewnąthrz ſą
31:
wilcy drapieżni/ ktorzy tylko wſty mowią. Panie/ Pá=
nie=


strona: 60v

O dobrych
1:
nie/
Io. 5.
ále Oycá tego Páná woley nietzynią/ gdy vtzynki
2:
ſwoie zbáwićielmi być zmyſláią/ ktorym odpuſztzenie
3:
grzechow/ y żywot wietzny przypiſuią. A toć ſą ći/ kto
4:
rzy zrzodło żywey wody opuſztzaią/ á ſobie cyſterny ál=
5:
bo ſtudzianki dziuráwe kopáią/ ktore wody zátrzymáć
6:
niemogą.
Iere. 2.
O nieprzyiaćiele Boży/ długoſz thák proſte
7:
ludzi zwodzić będziećie? Cżemu Páná Iezu Kryſtá/
8:
cáłym y iedynym zbáwićielem/ mieć niechcećie? I tze=
9:
mu ſobie kiedy niewſpomieniećie/ co ten Pan ſam oſo=
10:
bie mowi.
Eſa. 43.
Iam ieſt/ iam ieſt Pan/ á okrom mnie nie=
11:
maſz zbáwićielá.
12:
O dobrych vtzynkach
13:
Iż my niegánimy dobrych vcżynkow.
14:
A
Iżby o mnie ták nie=
15:
rozumiał/ ábym dobre vtzynki
16:
gánić miał/ dla tego/ iż tym do
17:
brym vtzynkom zewſzech nay=
18:
święthſzym/
Rom. 4.
Gal. 3.
Io. 3.
nieprzypiſuię ża=
19:
dnego odpuſztzenia grzechow/
20:
y zbáwienia/ iedno tylko ſámey
21:
męce/ śmierći/ y krwi/ Syná
22:
Bożego przes wiarę. Tedy to nie dla tego tzynię/ á=
23:
byſmy mieli ludzi vtzyć/ iáko ty nas potwarzaſz/ iż nie
24:
potrzebá żadnych vtzynkow dobrych tzynić/ iedno tyl
25:
ko wiárę mieć prozną/ álbo martwą/ bes wſzelákich
26:
dobrych vtzynkow/
Iac 2.
vchoway Panie Boże/ nas táko=
27:
wey nauki.
Ale


strona: 61

vcżynkach.61.
1:
Ale to tzynię/ dla tego/ áby tylko ſam Pan Kryſtus
2:
Syn Boży/ miał tześć y chwałę/ á my iáko Prorok mo
3:
wi poſromocenie twarzy náſzey.
Dán. 9.
Atzkolwiek to praw=
4:
dá/ iż ku odpuſztzeniu grzechow/ y othrzymániu łáſki
5:
Bożej/ y żywotá wietzneo/ niepotrzebá żadnych vtzyn
6:
kow/ y nie dla tego ich tzynić mamy/ ábyſmy zbáwie=
7:
ni byli/ y grzechow odpuſztzenie mieli/ ále iż iuſz zbá=
8:
wienie mamy/ y ieſteſmy dobrym drzewem vtzynieni/
9:
przeto vtzynkámi oświadtzamy. Abowiem ieſli z łáſki
10:
zbáwienie/ iáko Apoſtoł mowi/
Rom. 11.
Epheſ. 2.
Tit 3.
Rom. 3.
Gal. 4.
tedyć nie z vtzynkow/ á
11:
wſzákoſz przedſie/ dlá tego dobrych vtzynkow/ niegá=
12:
niemy/ áni od wiáry odłątzamy/ y owſzem ták ſmiele v=
13:
tzymy
Iac. 2.
Matt. 3.
Matt. 20.
iż gdy vtzynki ſą owoce wiáry/ kthokolwiek v=
14:
tzynkow dobrych nietzyni/ tákowy niema prawdziwey
15:
y żywey wiáry/ ále ma wiárę obłudną/ mniemáną/ má
16:
lowáną/ martwą y prozną/ y ieſt drzewo ſprochniałe
17:
y niepożytetezne/ ktore nic inſzego nieieſt godne/ iedno
18:
aby było wyćięte/ y w ogień wrzucone:
Pan robotni=
kow proznuią
cych niechce
mieć w winni=
cy ſwoiey.
Bo Pan nie=
19:
chce mieć robotnikow proznuiących w winnicy ſwo=
20:
iey/ ále coby robili y kopáli/ aż do wietzorá/ y ktore o=
21:
tzyśćia/ niechce áby potym w błoćie leżeli.
22:
A chceſzże tedy ſlyſzeć/ ktorych vtzynkow dobrych
23:
vtzemy/ przes wiárę/ ludzi pierwey vſpráwiedliwio=
24:
nych przed Pánem Bogiem? Niemniemay/ áby tych
25:
vtzynkow/ ktore Papieſz y ſwámi ſlugámi ſwoimi/ do=
26:
brymi zowie/ ktore ſą vtzynki Dijabelſkie od Antykry=
27:
ſtá ſlugi iego zmyſlone:
Vtzynki dobre
Papieſkie.
Iáko ieſt/ ná odpuſty biegáć/
28:
pielgrzymowáć/ do Deſk málowánych ſie obiecowáć/
29:
álbo do Słupow/ Kxiędzu zá vchem poſzeptáć/ do
30:
ſwiętych ſie vćiekác/ przed obrázy klękáć/ Mſzey ná
31:
kożdy dzień wyſlucháć/ chleb zá Bogá chwálić/ ſwię
Tconą ſie


strona: 61v

O dobrych
1:
coną ſie wodą kropić/ mięſá niektorych dni/ y znabiá=
2:
łem nieieść/ w odzieniu inákſzym/ niſſli inſzy ludzie cho
3:
dzić/ zdrewná ſobie boty vtzynić/ głowy golić/ w ko=
4:
ſzuli niechodzić/ pleſze nośić/ ná Mſze y na Wilie pie=
5:
niądze dáwáć: Rożáne wianki/ y godzinki pánny Má
6:
ryey mowić/ w kośćielech połáćinie wrzeſztzeć/ ſwie=
7:
ćić we dnie ſlepym obrázom/ bes żony mieſſkáć/ Wo=
8:
dą ſie kropić/ ná Roraćiech/ ná Sálwe/ y ná proceſzy
9:
ach bywáć. Takowych my vtzynkow ludzi nieutzymy:
Czemu Papie
ſkich dobrych v
tzynkow nieu=
tzymy.

10:
A tzemu? Abowiem ſą nie od Bogá ſpráwione/ ále od
11:
ludzi obłudnych zmyſlone/ ktorymi Pan Bog niechce
12:
być chwalon: Iáko Pan Kryſtus powieda mowiąc.
Eſa. 29.
Matt. 15.
Mat. 7.

13:
Dármo mię chwalą/ vtząc nauk y uſtaw ludzkich. I
14:
ieſztze przydawa ták mowiąc. Slepi ſa/ y ſlepych wo
15:
dzowie: A ſwięty Páweł tákowe każe ſrodze káráć mo
16:
wiąc.
Tit. 1.
Karz tákowe ſrodze/ áby byli zdrowi w wierze
17:
nieſlucháiąc żydowſkich báśni/ y náuk ludzkich/ od=
18:
wrácáiących od prawdy.
19:
Ktorych vcżynkow dobrych vcżymy.
20:
A ktorych że tedy vtzynkow dobrych vtzymy lu=
21:
dzi? tych ktore Pan Bog ſpráwił w ſlowie ſwoim. A
22:
chceſz ſlyſzeć?
Deut. 6.
Pſal.21.
Pſal. 33.
1. Cor. 7.
Eph. 4.
2. Pet. 1.
Rom. 6.
1. Cor. 5.
Eph. 4.
Col. 3.
Rom. 13.
Naprzod ludzi tzęſtokroć vpominamy/
23:
áby ſie bali Páná Bogá/ wiárę ſámemu Pánu Bogu
24:
w niewinnośći żywotá záchowáli/ y ſámemu ſlużyli/ y
25:
ſámego miłowáli: Aby wſzyſcy według powołánia y
26:
poświęcenia ſwego/ w dobrych vtzynkach chodzili/ á
27:
by tzłonkow ſwoich narzędziem nieſpráwiedliwośći
28:
nietzynili/ ále chodzili w nowośći żywotá/ wyzuwá=
29:
iąc ſtarego tzłowieká z vtzynkámi iego/ á obłotząc Pá=
ná Ie=


strona: 62

vcżynkach.62.
1:
ná Iezu Krystá/ odrzucáiąc vtzynki ćiemnośći/ y nie
2:
dopuſztzáli pánowáć ſobie grzechowi.
Eph. 5.
Rom. 6.
Rom. 8. 13.
Gal. 5.
Eph. 2.
Tit. 2.
1. Cor. 15.
Phil. 3.
Pro. 3.
Matt. 19.
Luc. 10
Matt. 5.
Luc. 6:
Matt. 26.
Col. 3.
1. Tim. 2.
Gal. 5.
1. Io 4.
Rom: 12.
1.Teſ. 4.
Ebr. 10
1. Pet. 5.
Rom. 13.
1. Pet. 2.
Luc. 10
Col. 3.
Eph. 5.
1. Pet. 3. 2.
Eph. 6.
Col. 3.
Ale Duchem
3:
martwili/ vtzynki ćieleſne/ prząc ſie wſzelákiey niepo
4:
bożnośći/ y żądz złych tego ſwiátá/ trzezwie/ ſpráwie
5:
dliwe/ ypobożnie żywiąc nátym ninieyſzym ſwiećie/
6:
áby ſie ſtáráli o rzetzach niebieſkich/ á ziemſkie opuſztzá
7:
li: áby teſz pámiętáli ná vbogie/ áby łáſkáwi/ łágodni
8:
miłoſierni/ y mierni byli/ y innym ludziom wyſtępy od
9:
puſztzáli/ iáko theſz nam Pan Kryſtus odpuśćił. Aby
10:
ſie vſtáwitznie modlili/ y zá wſzyſtki dobrodzieyſtwá
11:
Pánu Bogu dziękowáli/ áby ſie wſtrzymawáli od ćie
12:
leſnych żądz/ ktore waltzą náprzećiwko Duchowi. A=
13:
by w miłośći y w iedynośći żyli/ iednę wolą wſzyſcy
14:
mieli/ bráterſką miłość záchowáli/ dobrotliwi/ rozmo
15:
wni byli. Złego zá złe nikomu nieoddawáli/ zá ſromo=
16:
cenie y złorzetzenie/ nikogo nieſromoćili/ áni złorzetzy=
17:
li/ áby ſie wſzyſcy pod mocná ręką Bożą korzyli/ y ná
18:
Páná Bogá wſzelkie ſtáránie wkłádáli. Aby Krolom
19:
y Pánom tego ſwiátá/ y prawdziwym páſterzom po=
20:
ſluſzni byli/ áby ſie zánie Pánu Bogu modlili. Mał=
21:
żonkowie áby małżonki ſwoie miłowáli/ iáko Pan Kry
22:
ſtus vmiłował kośćioł ſwoy/ áby małżonki poddáne
23:
mężom ſwoim były/ y Pány ie názywáły/ áby pánowie
24:
ſlugi ſwoie miłowáli/ y práwość náprzećiwko im zá=
25:
chowáli/ pámiętáiąc náto/ iż máią teſz páná nád ſo=
26:
bą. Słudzy záſię/ áby niethylko przed otzymá pánom
27:
ſwoim ſlużyli/ ále y okrom otzu wiernie y ſpráwiedli=
28:
wie iáko Pánu Bogu. Oycowie/ áby dziatki ſwoie w
29:
boiázni Bożey wychowywáli/ y tzeladkę ſwoię: Páno
30:
wie áby poddánym ſwoim vćiſkow nietzynili: Aby záw
31:
żdy trzezwimi y tzuynymi byli/ áby ná to pámiętáli/
T ijiż prze=


strona: 62v

O dobrych
1:
iż przećiwnik Dijabeł iáko Lew krąży/ iákoby mogł ko
2:
go pozrzeć:
Eſa. 33.
2. Tim. 4.
Tit. 2.
1. Pet. 5.
1.Io. 2. 3.
Iac. 1.
1. Per. 3.
Aby niemiłowáli ſwiáta/ áni tych rzetzy/
3:
ktore ſą má ſwiećie: Aby niemiłowáli ſlowem/ álbo
4:
iężykiem/ ále rzetzą y prawdą. Abowiem kto mowi/ iż
5:
miłuię Bogá/ á bráta ſwego ma wnienawiśći/ kłam=
6:
cá ieſt:
Matt. 5.
Rom. 13.
Lu. 6.
Matt. 5.
Luc. 6.
Io. 13.
Io. 15.
1. Pet. 2.
Matt. 5.
Luc. 6.
1. Teſ 5.
Matt. 25.
Luc. 18.
Luc. 17.
Matt. 26.
Matt. 6.
Act. 13.
Luc. 1....
Act. 10.
Eſa. 58.
Aby pámiętáli/ iż to ieſt tzyſte y
7:
niepomazáne przed Bogiem y oycem/ náwiedzáć śiro
8:
ty y wdowy w vdrętzeniu ich/ y niepomázánym ſie zá=
9:
chowáć/ od tego ſwiátá/ áby ſwiátłość ich ſwiećiłá
10:
przed ludzmi/ áby widząc ludzie dobre vtzynki ich/
11:
chwalili oycá niebieſkiego. Aby pożytzáli/ á nic ſie od
12:
tego nienádziewali: Nieprzyiaćioły ſwoie miłowáli
13:
modlili ſie zá ty/ ktorzy ie przeklináią/ y przeſláduią/
14:
Dobrze tzynili tym/ ktorzy ie máią w nienawiśći/ aby
15:
łáknące karmili/ prágnące poili/ nágie przyodziewá=
16:
li/ vbogie w dom przyimowáli/ niemocne y więznie ná
17:
wiedzali y ćieſzyli: Aby ſie do Páná Bogá vćiekáli/
18:
pomocy y poćiechy proſili/ y tzekáli: Aby Pan Bog
19:
wiáry przymnażał/ ſlowo ſwoie roſſſzerzał/ kácerſtwá
20:
wykorzeniał/ zgodę/ miłość/ pokoy/ y przyiazń pánom
21:
y ſlugom Bożym dał/ áby ſie vſtáwitznie modlili/ w=
22:
trzezwośći chodzili/ pośćili/ iáłmużny dawáli/ iáko
23:
przes Proroká Pan Bog mowi. Vłom łáknącemu
24:
chlebá twego/ y vbogie/ y tułáiące ſie/ w prowadz do
25:
domu twego/ gdy vyrzyſz nágieo/ przyodzieygo/ á ćia=
26:
łem twoim niegardz. Tedy będzieſz proſił/ á ia Bog
27:
wyſlucham ćie/ będzieſz wołał/ á rzekę otom ia ieſt.
2. Teſ. 3.
Rom. 7.
Gal. 5.
1. Tes. 5.

28:
Ieſli ſie teſz przyda ktoremu vpáść w iaki grzech/
29:
(iákoſmy ſą ſklonni s przyrodzenia ku złemu) tedy ná=
30:
pominamy/ aby żałował/ iż Páná Bogá rozgniewał/
31:
áby w onym grzechu nie leżał/ áby Páná Bogá proſił
32:
iżeby mu to odpuśćić ratzył.
Ieſli


strona: 63

vcżynkach.63.
1:
Ieſli teſz wyſtąpił y zgrzeſzył náprzećiwko bliżne=
2:
mu/ áby przeproſił/ áby ſie ſnim poiednał/ y w miło=
3:
śći ſpołetzney ſnim mieſſkał:
Matt. 5.
Matt 17.
Luc. 18.
1. Cor. 9.
Luc. 8.
Lu. 18.
Rom. 5.
2. Cor. 5.
Gal. 5.
Eph. 4.
1. Tim. 6.
Matt.16
Io. 8.
Rom. 12.
1. Tim. 2.
Iac. 1.
Eſa. 54.
Ecl. 7.
Ebr. 10.
2. Pet. 2.
Gen. 7.
Gen. 19.
Exod. 15
Iud. 6. 10.
Iere. 50.
3. Reg. 9. 22.
1. Par. 9.
Matt. 19
2. Reg. 15.
2. 16. 18.
2. Reg. 24.
2. Par. 26.
2. Par. 33.
2. Pet. 2.
Prou. 26.
Luc. 11.
Mat. 12.
2. Pet. 2.
Aby ná vpadek ſwoy pá
4:
miętał á pokutował/ y pierwſze vtzynki dobre działał.
5:
Aby ſwoie ćiáło włáſne karał/ hámował/ y wniewo=
6:
lą ie poddawał/ áby ćierpliwym był/ áby theſz Krzyſz
7:
ſwoy ktory Pan Bog nań włoży/ ſkromnie noſił: Aby
8:
ſlowá Bożeo s pilnośćią ſluchał/ obcowánim S. nie=
9:
gárdził: Aby ſie od gniewu/ od ſwaru/ od nienawiśći/
10:
od obmawiánia/ y potwarzánia wyſtrzegał: Aby ná
11:
dzień ſądny vſtáwitznie pámiętał: Iż ſtraſſliwa ieſt
12:
rzetz w paść w ręce B.żyweo. Aby pámiętał iako Bog
13:
y Aniołom niepoſluſznym nieodpuśćił: Iako teſz wſzy
14:
ſtek ſwiát potopem/ dla grzechow ſkarał: Iáko Sodo
15:
mę y Gomorrhę ogniem ſiártzánym popalił: Iáko Fá
16:
ráona przećiwniká w morzu tzerwonym zátopił: Iáko
17:
lud Izráhelſki karał/ y w niewolą dawał/ kiedy mu
18:
był niepoſluſzny: Iáko Ieruzálem miáſto ſwięte zbu=
19:
rzył/ y kámieniá na kámieniu niezoſtáwił: Iáko náko=
20:
niec onego ſwego miłośniká Dawidá Krolá karał: A
21:
tákże Czyaſza/ Mánáſſá/ áby inſzy pámiętáli ná tako
22:
we karánie/ y wyſtrzegáli ſie wſzyſcy wſzego złego.
23:
Vpominamy teſz ludzi/ áby ſię záſię niewracáli/ do
24:
onego błotha/ s ktorego wyſſli/ aby ſię im co gorſzego
25:
nieprzydało. Abowiemby było im lepiey/ nigdy nieu=
26:
znáć drogi ſpráwiedliwośći/ ániſli poznawſzy ią/ od=
27:
wrocić ſię od niey/ co im ieſth podano w Swięthym
28:
Przykazániu. Aby záſię iako pśi do blwoćin ſwoich ſię
29:
niewracály. Vpominamy teſz áby w roſkoſzách ciele=
30:
ſnych nie żyli/ y ćiáłá ſwego niekocháli/ ále ſię ſzáta=
31:
nowi vſtáwitznie ſprzećiwiáli/ y ćiáłu ſwemu/
32:
aby ſię
T iijwyſtrze=


strona: 63v

O dobrych
Gal. 5.
1. Cor. 6.
Lu. 21.
1:
wyſtrzegáli pijáńſtwá/ obżárſtwá/ nietzyſtośći/ cudzo
2:
łoſtwá/ bálwochwáltwá/ leniſtwá/ drapieſtwá/ li=
3:
chwárſthwá/ łákomſttwá/ zwády/ gniewu/ y ſwarow:
4:
Aby ſię niemſćili nád nieprzyaćielmi ſwemi: Aby ſię
5:
w pychę niepodnoſili y ſwoimi bliżnymi niegárdzili.
6:
Vpominamy teſz/ áby ludzie tzęſto dobrodzieyſtwo
7:
mękę y ſmierć Páná Iezu Kryſtá/ ſobie rozmyſláli/
8:
y ná pámiątkę tego/ świątośći ćiáłá y krwie Páńſkiey
9:
vżywáli/ według vſtháwy iego/ áby byli pobudzeni
10:
ku miłośći Bozey/ y miłośći bliżnieo/ áby teſz ſobie roſ
11:
tzytáli krzeſt/ y byli pewni odpuſztzenia grzechow y łá
12:
ſki Bożey.
Matt. 26.
Mar. 14.
Lu. 22.
1. Cor. 11.

13:
Vpominamy teſz/ ieſli Bog ná kogo co ſſkodliwego
14:
y ſmutnego dopuśći/ áby to wſzyſtko ſkromnie/ od Pá=
15:
ná Bogá przyimował/ ćierpiał/ y nieſzemrał: Aby ná
16:
tho pámiętał/ iż go Bog pozywa y wabi/ ku pokućie/
17:
áby nie zginął/ s thym ſwiátem: A ieſli chces krocey
18:
wyrozumieć ku ktorym vtzynkom dobrym ludzi vpomi
19:
namy/ poſluchai Páná iáko rozdzielił tho wſzyſtko ná
20:
dwie tzęśći mowiąc. Miełuy Páná Bogá thwego/ ze
21:
wſzyſtkieo ſercá twego y ze wſzyſtkiey duſze thwoiey/ y
22:
zewſzyſtkich śił twoich/ y zewſzyſtkiego vmyſlu twego
23:
á bliznego twego iáko ſám ſiebie/ wſzyſtko tedy cokol=
24:
wiek chcećie áby wam tzynili ludzie/ thák y wy tzyńćie
25:
im.
26:
Otoſz maſz iuſz vtzynki dobre/ ku ktorym ludzi pobu
27:
dzamy/ y tzęſtokroć napominamy/ á wſzakoſz thák ná=
28:
końcu záwżdy zámykamy/ áby żadny tzłowiek wtych v
29:
tzynkach ſwoich zbáwieniá nieſzukał/ áni pokladał/ ále
30:
ná ony ſlowá Kryſthuſowe záwżdy pámiętháł/ iáko v
31:
Lukaſzá Swięthego/ Pan Kryſthus powiedziáł/ mo
wiąc


strona: 64

vcżynkach.64.
1:
wiąc. Kiedy vtzynićie wſzyſtko/ cokolwiek wam roſká
2:
zano/ mowćie/ ſludzy niepożytetzni ieſteſmy/ coſmy mie
3:
li vtzynić/ vtzyniliſmy.
Matt 22.
2. Pet. 2.
Luc. 17.

4:
Cżemu mamy dobre vcżynki cżynić.
5:
A ieſli mię ſpytaſz á tzemuſz tedy mamy dobre vtzyn
6:
ki tzynić/ poniewáſz nas niezbawiáią/ iedno tylko ſá=
7:
má męká/ ſmierć/ y krew Paná Kryſthuſowá przes
8:
wiárę? powiem iedno poſluchái.
I.
Eph. 2:
Io. 15.
Matt. 5.
Matt. 3.
Io. 13.
Rom. 8.

9:
Przotkiem mamy dobre vtzynki tzynić/ dla tego/ iż
10:
Bog roſkazał/ iż nas ſtworzył/ nie ku złym/ ále dobrym
11:
vtzynkom/ iż tá ieſt wola iego ábyſmy wnich vſtáwi=
12:
tznie chodzili: Iáko Pan Kryſtus powiedział. To ieſt
13:
roſkazánie moie/ ábyśćie ſię miłowáli weſpołek. Tákże
14:
teſz Swięty Páweł nápiſał mowiąc. Powinowáći ie
15:
ſteſmy nie ćiáłu/ ábyſmy wedłuk ćiáłá żyli/ ábowiem
16:
ieſli wedłuk ćiáłá będziećie żyć/ vmrzećie/ ále ieſli v=
17:
tzynki ćieleſne będziećie w ſobie martwić/ będziećie ży=
18:
wi/ ábowiem ktore Duch Swięty wiedzie/ to ſą ſino=
19:
wie Boży: A tákże y ná drugim mieyſcu thenże Páweł
20:
Swięty powiáda.
1. Teſ. 4:
Tá ieſth wola Boża poſwiącánie
21:
wáſze/ ábyśćie ſię wſtrzymawáli od nietzyſtośći/ áby
22:
vmiał káżdy zwas ſwoy ſąd rządzić w poſwięceniu y
23:
w vććiwośći/ á nie w żądzach pożądliwośći/ iáko po
24:
gáni/ ktorzy Bogá nieznáią. Niechay żadny nieućiſka
25:
áni zdradza wſpráwach álbo w kupieſtwie brátá ſwe=
26:
go/ ábowiem ſię thego wſzyſtkiego będzie mśćił Pan
27:
Bog/ ktory nas niewezwał ku nietzyſtośći/ ále ku po=
28:
ſwięceniu. Abowiem ktho zle tzyni/ niemoże záchowáć
29:
Ducha Swiętego/ y mieć ſumnieniá dobrego/ á náko=
niec y


strona: 64v

O dobrych
1:
niec y wiáry niemoże zátrzymáć/ iáko Swięty Páweł
2:
powiáda/
1. Tim. 1.
1. Tim. 5.
iż niektorzy dobrego ſumnienia nie záchowá
3:
li/ wiárę vtráćili. I záſię/ ieſli kto o ſwoich/ á zwla=
4:
ſztzá Domowych pietzey niema/ wiáry ſię záprzał/ y
5:
ieſt gorſzy niſſli niedowiárek/ to ieſt tedy pierwſza przy
6:
tzyná tzemu mamy dobre vtzynki tzynić.
2.

7:
Druga przytzyná/ áby był Oćiec niebieſki chwalon y
8:
wielbion przes náſze dobre vtzynki/ iáko P. kryſtuſ mo
9:
wił do ſwoich zwolennikow.
Matt. 5.
Ták niechai ſwieći ſwiá=
10:
tlość wáſzá przed ludzmi/ áby widząc wáſze dobre v=
11:
tzynki/ chwalili álbo wielbili Oycá niebieſkiego/ kto=
12:
ry ieſt wniebie.
2. Cor. 9.
Ephes. 4.
1. Tim. 6.
A tákże y Apoſtołowie Swięći ná wie=
13:
lu mieyſcach piſąc vpomináią wiernych/ áby ſwymi
14:
dobrymi vtzynki przyochędożyli/ y náukę Páná Iezu
15:
Kryſthá iedynego zbáwićielá/ y ſami ſiebie. Abowiem
16:
iáko ſzatá poććiwa/ wſzelkiego tzłowieká przyochęda=
17:
ża/ tákże theſz dobre vtzynki/ przyochędażáią/ y náukę
18:
Páná Kryſtuſowę/ y ſámego rzłowieká wiernego/ kto=
19:
rym przyochędażánim pobudza inſzych ludzi/ aby teſz
20:
Páná Bogá chwalili.
Ephe. 2. 4.
1. Cor. 5.
Col. 2.
Przeſto Apoſtoł Boży/ każe zew
21:
lec ſtárego tzłowieká/ y z żądzámi iego/ á nowego każe
22:
oblec/ ktory ieſt ſtworzon według Bogá. Ieſlizmy ſą
23:
Synowie Boży/ mamy tedy ććić y chwalić Oycá nie
24:
bieſkiego/ ábowiem kto zle tzyni/ háńbi y ſromoći Páná
25:
Bogá y ſlowo iego. A toć ieſt druga przytzyná tzemu
26:
mamy dobre vtzynki tzynić.
3.
1. Cor 6.
Epheſ. 5.
1. Tim. 1.
Rom. 1.
Gal. 5.

27:
Trzećia przytzyná/ ábyſmy vſſli pomſty Bożey/ y
28:
mąk dotześnych y wietznych/ kthore Bog nágotował
29:
wſzyſthkim niepoſluſznym y ſwowolnym/ cudzołożni=
30:
kom/ nietzyſtym/ bluzniercom/ báłwochwálcom/ ob=
31:
mowcom/ złodzieiom/ drapieſcom/ łakomcom/ pijáni
com/


strona: 65

vcżynkach.65.
1:
com/ zle mowcom/ zwaycom/ zábijátzem. Abowiem
2:
tákowe y inne grzechy/ nietylko Pan Bog zwykł/ ná
3:
tym ſwiecie káráć/ ále teſz y ná onym ſwiećie wietzny=
4:
mi mękámi: A ieſztze to ieſt oſobliwa łaſká Boża/ kie=
5:
dy Pan Bog tákowe grzeſzące ludzi/ tu ná tym ſwie=
6:
ćie karze/ iż karánia ná on ſwiát wietznego niezácho=
7:
wywa/ iáką łáſkę vkazał nád Dawidem Krolem/
2. Reg= 15.
Pſal. 12.
Rom. 2.
kto=
8:
rego tu ná tym ſwiećie karał/ rozmáitymi vpáśćiámi
9:
plagámi/ roſpatzámi/ y inſzymi nędzámi. A tym záſię
10:
ktorzy ſtrzegą przykazania iego obiecał pan y dotzeſne
11:
y wietzne błogoſláwieńſtwo/ y zapłátę z łáſki ſwoiey.
12:
Toć ſą przytzyny/ tzemu mamy dobre vtzynki tzynić
13:
nietak iáko ty powiedaſz fáłſzywie/ áby nas nietylko ſá
14:
má wiárá w Páná Iezu Kryſtá vſpráwiedliwiáłá y
15:
zbawiáłá/ ále teſz y dobre vtzynki náſze.
Iz vtzą w imię
vtzynkow do=
brych odpuſztze
nia grzechow.
A wżdy ty ie=
16:
ſztze będzieſz mowił/ iż nieutzyćie odpuſztzenia grze=
17:
chow/ w imię vtzynkow dobrych: Obátz że tu iuſz te=
18:
ras/ ieſliś ieſt przyiaćiel/ álbo nieprzyiaćiel Boży/ o=
19:
ſądz ſie ſam/ Ieſli chceſz/ ábyś od onego Páná niebył
20:
ſądzon/ dniá onego oſtátetznego/ kthory mowi:
Io. 15.
Wy
21:
przyiaćiele moi ieſteśćie/ ieſli będziećie tzynić/ cokol=
22:
wiek ia wam roſkázuię.
23:
Papieſz y ſludzy iego zákázuią wy=
24:
znáwáć Páná Kryſtuſá.
25:
Aleć teſz ieſztze y ſtąd kożdy może obátzyć/ iáko ty wie
26:
rzyſz w tego Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ y iá=
27:
ko go miłuieſz/ y iáko rad ſluchaſz przed ludzmi tych/
28:
ktorzy mowią o nim? Abowiem kiedyby wierzył w Sy=
29:
ná Bożego/ y miłował iego/ nigdyby był dobrym v=
Vtzynkom


strona: 65v

O dobrych
1:
tzynkom zbáwienia nieprzypiſował/ áni theſz ludziom
2:
krześćijáńſkim o Kryſtuſie mowić niezákázował/ iáko
3:
wtym piſániu twoim zákázuieſz mowiąc. Iż wiele ieſt
4:
tákowych/ ktorzy ięzykiem tylko Páná Kryſtá wyzna=
5:
wáią/ iż nic od nich tzęśćiey nieuſlyſzyſz/ iedno Kry=
6:
ſtus/ Kryſtus.
7:
Niewiem cobychći nád tho miał inſzego odpowie=
8:
dzieć/ iedno co Ian ſwięty nápiſał.
1. Io 4.
Iż wiele fáłſzy=
9:
wych Prorokow wyſſlo ná ſwiáth/ y potym poznaćie
10:
Duchá Bożego/ wſzelki Duch/ kthory wyznawa Iezu
11:
Kryſtá/ iż w ćiele przyſzedł/ z Bogá ieſth/ A wſzelki
12:
Duch ktory niewyznawa Iezu Kryſtá/ iż w ćiele przy
13:
ſzedł/ z Boga nieieſt/ á ten ieſth on Duch Antykry=
14:
ſtow/ o ktorymeśćie ſlyſzeli/ iż miał przyść y teras iuſz
15:
ná ſwiećie ieſth. Wy z Bogá ieſteśćie Synatzkowie/ y
16:
zwyćiężyliśćie ie/ ábowiem więtſzy ieſt/ ktory w was
17:
ieſt/ á niſſli ten ktory ná ſwiećie ieſt: Onić s ſwiáthá
18:
ſą/ przeto teſz y s ſwiátá mowią/ á ſwiáth ich ſlucha.
19:
My z Bogá ieſteſmy: Kto zna Páná Bogá ſlucha nas
20:
kto nieieſt z Bogá/ nieſlucha nas/ przeſto poznawa=
21:
my Duchá prawdziwego/ y Duchá błędnego.
22:
Dla tegom to piſmo ſwięte przywiodł/ áby was lu=
23:
dzie poználi/ ieſli z Bogá ieſteśćie/ álbo nie z Bogá/ ie
24:
ſli z Duchá Kryſtuſowego/ álbo z Duchá Antykryſto=
25:
wego: Abowiem tu Ian ſwięty iákoby pálcem vka=
26:
zał ty/ być z Bogá/ y z Duchá ſwiętego/ ktorzy nie mil
27:
tzą/ ále wyznawáią przed ludzmi/ iż Pan Kryſtus w
28:
ćiele przyſzedł/ á ty záſię vkazal być/ nie z Bogá áni s
29:
Kryſtuſá/ ktorzy miltzą/ á nie wyznawáią przed ludz=
30:
mi Iezu Kryſtá/ iż w ćiele przyſzedł/ ábowiem kto ko
31:
go miłuie/ rad onim mowi/ y inſzych mowiąc rad ſlu=
cha


strona: 66

vcżynkach.66.
1:
cha/ ále kto kogo niemiełuie/ nierad onim mowi/ y in=
2:
ſzych mowiąc nierad ſlucha. Kryſtus Syn Boży po
3:
wieda/
Lu. 61
Iż dobry tzłowiek z dobrego ſkárbu ſercá ſwe=
4:
go/ podawá dobre rzetzy: A zły tzłowiek ze złego ſkár=
5:
bu ſercá ſwego/ podawa złe rzetzy: Abowiem z obfito=
6:
śći ſercá/ vſtá mowią iego.
Dobrego tzło=
wieká potzym
mamy poznáć.
2. Pax. 6.

7:
I ſlyſzyſz tu/ potzym mamy poznáć dobrego tzłowie
8:
ká? to ieſt/ wiernego/ álbo niewiernego/ Syná Boże=
9:
go/ álbo Syná Dijabelſkiego/ iż z obfitośći mowy ie=
10:
go. Abowiem ſercá tylko Bog widzi ſam: Izaſz nie=
11:
wieſz? iáko Pan Kryſtus ſwoim wiernym roſkázał wy
12:
znáwáć ſámego ſiebie/ przed tym cudzołożnym y grze
13:
ſznym narodem mowiąc.
Mar. 8.
Matt. 10.
Lu. 12.
Wſzelki ktory mię będzie wy
14:
znawał przed ludzmi/ będę go ia teſz wyznawał przed
15:
oycem moim/ ktory ieſt wniebieſiech. A ktokolwiek ſie
16:
mnie záprzy przed ludzmi/ záprzę ſie go ia teſz przed
17:
oycem moim/ ktory ieſt wniebieſiech/ y przed Anioły
18:
Bożymi: A ſlyſzyſzż iáko Syn Boży roſkazał wyzná=
19:
wáć przed ludzmi ſámego ſiebie.
20:
A tzemuſz thy tedy zákázuieſz? izaſz niewieſz/ iż nie w
21:
miltzeniu/ ále w wyznawániu należy zbáwienie? Po=
22:
ſluchay nie mnie/ ále Páwłá Apoſtolá ſwiętego/ ktory
23:
ták nápiſał mowiąc.
Rom. 19.
Toć ieſt ſlowo wiáry/ ktore prze=
24:
powiedamy/ to ieſt ieſli będzieſz wyznawał vſty twoi=
25:
mi Páná Iezuſá/ y vwierzyſz w ſercu thwoim/ iż go
26:
Bog w ſkrześił zmarthwych/ zbáwion będzieſz:
Vſty bywa wy
znánie ku zba=
wieniu.
Abo=
27:
wiem ſercem bywá wierzono ku ſpráwiedliwośći/ á v
28:
ſty bywa wyznánie ku zbáwieniu. Stąd iuſz możeſz o=
29:
bátzyć/ iż Kryſtus chce tego po ſwoich wiernych/ áby
30:
go wyznawáli vſty/ iáko thu ſlyſzyſz/ ku zbáwieniu: A
31:
tákowa mowá o Pánie Kryſtuſie/ ma być obfita/ mie
V ijdzy


strona: 66v

O Papieskim
1:
dzy wiernymi/ á iż ták ieſth/ poſluchay thegoſz Páwłá
2:
ſwiętego/ ná drugim mieyſcu/ ktory ták nápiſáł.
Col. 2.
Marc. 8.
Mo
3:
wá o Pánie Kryſtuſie/ niechay w was mięſſka obfićie
4:
we wſzeláliey mądrośći. A gdyſz ty tedy nierad ſluchaſz/ tákowey mowy S.
5:
o Pánie Kryſtusie Synu Bożym/ w ktorym Bog o=
6:
ćiec niebieſki/ wſzyſtki ſkárby mądrośći y vmieiętno=
7:
śći zámknął: Ale woliſz ſlucháć o Fránćiſku/ Domini
8:
ku/ Benedyktu Mniſſkach/ Stániſláwie/ á nákoniec/
9:
o Dijable/ Swiećie/ y roſkoſzach iego. Oſądź że ſie tu
10:
ſam proſzę ćie/
Io. 3.
ieſliś ty ieſt z Duchá Bożego y Kryſtu
11:
ſowego/ tzyli z Duchá Antykryſtuſowego? I ſthąd
12:
teſz kożdy może obátzyć/ ieſliśćie wy przyiaćiele Kry=
13:
ſtuſowi/ álbo nieprzyiaćiele/ ktorzy y ſámi nierádzi o
14:
Kryſtuſie mowićie/ y innym ludziom/ áby niemowili/
15:
zákázuiećie.
16:
O Papieſkim Bá=
17:
ránku woskowym/ iáko y Papieſz
18:
tzáruie.
19:
I
Eſzcże teſz powiádaſz
20:
iż s Stolice Bożey/ y ze krwie
21:
báránkowey płynie wietzne od
22:
kupienie: Pánie Boże day to/
23:
ábyśćie temu kiedy vwierzyli/
24:
y w tym Báránku żywym/ y ſá
25:
mym tylko ſiedzącym nápráwi
cy Bo


strona: 67

Báránku woskowym.67.
1:
cy Bożey/ wſzyſtkę nádzieię zbáwienia ſwego pokłádá
2:
li/ y do inſzych ſie Báránkow martwych nieućiekáli.
3:
Abowiem gdybyśćie to vtzynili/ prędkobyſmy ſie zgo=
4:
dzili/ y iednoſtáynie Páná Bogá chwalili. Ale iż Pa
5:
pieſz ſwámi rozmáite inſze Báránki zmyſla/ kthore zá
6:
pieniądze po ſwiećie rosſyła/ á przeſto trudno ſie ſwá=
7:
mi mamy zgodzić/ dokąd was báłwochwálcámi być
8:
batzymy. Ktorym Báránkom tákowąſz moc/ y owſzem
9:
ieſztze więtſzą przypiſuiećie/ á niſſli Pánu Iezu Kry=
10:
ſtuſowi onemu Báránkowi iednemu nápráwicy Bo=
11:
żey ſiedzącemu.
12:
A niewierzyſz temu? powiemći/ com w wáſzych kxię
13:
gach niedawno tzythał.
Ex libris tri=
bus: rituum
Eccleſiaſtico=
rum Ceremo=
ntarum: S: S
Romanae Ec
cleſiae: qui ex=
cuſst primum
Venetjis An=
no Domini.
1516.
Iż kożdy Papieſz/ kiedy na=
14:
przod Papieżem zoſtánie/ tedy nowe Báránki z woſku
15:
iárzęcego vlepione/ oleiem pomázáne/ y bawełną ob=
16:
winione/ tzáruie: Ktore Kryſtuſowym imieniem A=
17:
gnus Dei, zowie/ A chceſz wiedzieć/ iáko to tzyni? po=
18:
ſluchay powiem. Naprzod vbrawſzy ſie w odzienie A=
19:
aronowe/ álbo Krolewſkie/ y włożywſzy ná głowę/ iá
20:
ko Krol nád Krolmi/ y Ceſarz nád Ceſárzmi/ troiáką
21:
koronę/ ták mowi/ thę obłudę poſwiącáiąc/ y imienia
22:
Bożego nádáremne wzywáiąc.
23:
Modlitwá Papieska nád Bárán=
24:
kiem Woſkowym.
25:
Pokornie ćie Boże proſimy/ ábyś nas wyſluchał
26:
y ten woſk vlepiony/ niewinnego Báránká obras zná=
27:
mionowány błogoſláwić/ y przes wzywánie thwego
28:
ſwiętego imieniá poświęćić ratzył/ áby przes dotyká=
29:
nie tego Woſku/ y przes pátrzenie nań/ wierni byli po
30:
budzeni ku chwale. Niepogody Grádowe/ obłoki
V iijchmurne


strona: 67v

O Papieskim
1:
chmurne/ nawáłnośći niepogodne/ wichry wiátrowe
2:
gromy przećiwne/ Przezeń były vśmierzone/ áby V=
3:
ćiekali y drżeli zli Duchowie/ przed Swiętym Krzy=
4:
żem chorągwią/ ktorą wtym woſku wyryto/ ktoremu
5:
ſie/ kłánia wſzelkie koláno. etć.
Papieſz woſko
we Báránki
przyrownáł do
Páná Kryſtu=
ſá Báránká zy
wego.

6:
Támże dáley mowi ieſztze/ Iáko on Báránek nie=
7:
winny/ ná Krzyżu offiárowány/ Iezus Kryſtus ſyn/
8:
Iádámá pierwſzeo tzłowieká z Dijabelſkiey mocy wyr
9:
wał/ Ták teſz áby ći Báránkowie (woſkowi) niepomá=
10:
záni/ moc onę wzięli/ ktore my tobie ku poświęceniu o=
11:
ffiáruiemy/ etć. Tam ieſztze dáley przydawa/ Ty Bá=
12:
ránki rátz bło†goſláwić/ po†ſwięćić/ y ſwią†to=
13:
śćią vtzynić/ áby ſſtzodrym thwoim błogoſláwień=
14:
ſtwem/ Tákowąſz moc wzięli ná przećiwko chytro=
15:
śći Dijabelſkiey/ y zdrádzie Duchá złego/ ábyſmy ie na
16:
bożnie przy ſobie nośili/ iżeby żadna niebeſpietzność
17:
náprzećiwko im zwyćięſtwá niemiáłá/ áni im żadna
18:
chytrość niepánowáłá/ áni ich zadny tzłowiek niezwy
19:
ćiężył/ y niewiáſtá rodząc dzieći zdrowa była: I tro=
20:
chę niżey ieſztze ták mowi. Od wſzelkiey wody/ od chy=
21:
trośći Dijabelſkiey/ od nagłey ſmierći/ od ogniá/ od
22:
gromu/ Aby nas ty Báránki záchowáły. etć. Inſze ro
23:
zmáite bluznierſtwá/ kthore Papieſz mowi/ kiedy ten
24:
woſk zegna/ oliwą máże/ y w wodzie matza/ to ieſt/ iá
25:
ko wy mowićie poświąca/ opuſztzam.
26:
Pytam ćię powiedz mi? á więc tho ieſt wierzyć/ iż s
27:
ſtolice Bożey y ze krwie báránkowey płynie więtzne od
28:
kupienie? Izali może być ieſztze więtſze bluznierſtwo
29:
náprzećiwko Kryſtuſowi Báránkowi prawdziwemu
30:
ábowiem ieſli ći Báránkowie woſkowi niepokaláni má
31:
ią moc náprzećiwko wſzyſthkim niebeſpietznośćiam y
chytroś=


strona: 68

Báránku woskowym.68.
1:
chytrośćiam Dyabelſkim/ iáko powiádaćie/ y coſz bę=
2:
dżie po onym Báránku wietznym ná práwicy Bożey
3:
ſiedzącym? ktorego Ian Swięty pálcem vkazał/
Io. 1.
iż on
4:
ieſt Báránek/ ktory grzech noſi ſwiátá. A ieſli grzech
5:
nośi/ tedyć teſz nośi/ y wſzyſtki niebeſpietznośći/ y chy=
6:
trośći y zdrády Dyábelſkie/ ktore zá grzechem idą?
Zwolennikom
ſwoim Kry=
ſtus nieroſka=
zał Bárankow
tzárowáć.

7:
Izaſz kiedy Kryſtus zwolennikom ſwoim roſkazał/
8:
áby Agnuſy/ to ieſth/ ty vlepione y zmyſlone Báránki
9:
woſkowe lepili/ Swięćili/ y przedawáli/ y poſwiećie
10:
roſsyłáli?
11:
A chceſz wiedzieć od kogo tá náuka naprzod wyſſlá
12:
nie mniemay/ áby od Kryſtuſá Syná Bożego/ álbo od
13:
Apoſtołow iego?
Vrban Piąty.
Anno. 1305.
Sáb.
Plat:
Papieſz trzy
Agnuſi Ceſá=
rzowi poſlał.
Ale wyſſlá od Papieżá Vrbáná pią=
14:
tego/ Antykryſtá y nieprzyiaćielá onego Báránká pra
15:
wdziweo/ ktory Pápieſz/ gdy tę obłudę wymyſlił/ tedi
16:
woſkowe trzi Agnuſy do Konſtántynopolá Ceſárzowi
17:
poſlał zá wielki dar y vpominek/ nápiſawſzy ty wier=
18:
ſze łáćińſkim ięzykiem/ ále iákie Báránki/ tákowa teſz y
19:
łáćiná y wierſſe.
20:
Balſamus & munda cera cum chryſmatis vnda,
21:
Conficiunt Agnum, quod munus do tibi magnum.
22:
Fonte velut natum, per myſtica ſanctificatum.
23:
Fulgura deſurſum denellit, omne malignum.
24:
Peccatum frangit, vt Chriſti ſanguis, & angit,
25:
Pregnans feruatur, ſimul & partus liberatur.
26:
Dona defert dignis, virtutem deſtruit ignis.
27:
Portatus munde, de fluctibus eripit vadȩ.
28:
Polſkim ięzykiem ták ſię wykłádá. Bálſam y woſk tzy
29:
ſty/ s Krzyżmem wodą/ ſpráwiły ten Agnus doſtoyny
ktory


strona: 68v

O Papieskim.
1:
kthory dar dáię tobie wielki/ z wody iákoby národzony
2:
przes táiemnice poſwięcony/ Grom nápowietrzu ro=
3:
zgania/ y wſzyſtko złe. Grzech niſztzy iáko Kryſtuſowá
4:
krew y trapi.
☞
Brzemienna niewiáſtá záchowaná by=
5:
wa/ weſpołek y dziećię wybawia. Dary przynośi go=
6:
dnym/ moc pſuie ogniową/ kto go nośi tzyśćie/ z wod
7:
go nawálnych wyrwie.
8:
Otoſz maſz Ewángelią y náukę tego Vrbaná Pa=
9:
pieżá rzymſkieo. Ieſliby kto w Páná Iezu Kryſtá Bá
10:
ránká prawdziwego wierzyć niechćiał/ y wtzárách ſię
11:
Dyabelſkich y bluznierſtwách kochał/ niepotrzebá mu
12:
więthſzey tzárownice/ y bluznierzá ſſukáć/
Papieſz ieſt tzá
rownicą nai=
wyſſſzą miedzy
tzarownicámi.
oto ma nád
13:
wſzyſthkiemi tzárownicámi nawięthſzą tzárownicę/
14:
Rzymſkiego Papieżá/ ktory tę obłudę zwoſku vlepioną
15:
y vtzárowáną/ przyrownał do krwie Páná Iezu Kry
16:
ſtá Syná Bożego/
17:
A przeſto by theſz dobrze wierni krześćijáni żadnego
18:
znáku niemieli inſzego iedno ten ieden/
Krwie Syná
Bozego blu
znienie.
iż tu iáwnie blu
19:
znićie krew naſwiętſzą Syná Bozego/ tedy ſtąt ſná=
20:
dnie poznáć mogą/ iż Papieſz ieſt Antykryſt/ á wy iego
21:
ſludzy/ ktorzy ſluchaćie roſkazánia y náuki iego: Abo=
22:
wiem tu iáwnie háńbi y ſromoći Páná Iezu Kryſtá o=
23:
nego Báránká wietznego/ náprawicy Bożey ſiedzą=
24:
cego/ przyrownywáiąc tę obłudę woſkową do niego.
25:
A ieſli rżetzeſz wſzak my teſz onego Báránká ſiedzą
26:
cego nápráwicy Bożey chwalemy/ y onim w kośćie=
27:
lech náſzych ſpiewamy tymi ſlowy.
Io: 1.
Báránku Boży kto
28:
ry gládziſz grzechy Swiátá zmiłuy ſię nád námi? Pra
29:
wdá ieſt iż rzekomo chwalićie Báránká onego/ ále nie
30:
ſámego ábowiem przytzyniaćie inſza Báránki/ do nie=
31:
go: A then Pan niechce przyſády y thowárzyſzow ża=
dnych


strona: 69

Papieskim Woskowym.69.
1:
dnych/ ániteſz chce dáć chwały ſwoiey ſtworzeniu ża=
2:
dnemu. Abowiem iákomu żadny niepomagał ſtworze=
3:
nia y odkupienia náſzego/ thák teſz niechce ábyſmy ſię
4:
mieli vćiekáć do ktorego ſtworzenia inſzego/ okrom ie
5:
go ſámego/ wedłuk piſmá onego/ Páná Bogá twego
6:
będzieſz chwalił/ y Sámemu ſlużył.
Matt. 4.
Exod. 20.
Eph. 5.
Abowiem ten Bá=
7:
ranek Syn Boży ieſt ták zawiſny małzonek/ iż niech=
8:
ce małżonce ſwoiey dopuśćić/ to ieſt/ kośćiołowi ſwe=
9:
mu Swiętemu/ áby kogo inſzego chwalił/ komu inſze=
10:
mu ſlużył/ v kogo inſzego obrony ſſukał/ kogo inſzego
11:
miłował/ iedno ſie tylko do ſámego záwżdy vćiekał.
12:
Izaſz tego niewieſz/ iſz Dyabeł ſćierpi ſlugi tákowe/
13:
ktorzy ſlużą Pánu Kryſtuſowi/ y nieprżą ſię go vſty/
14:
ále tákowych ſlug śćierpieć niemoże/ żadnym obytzá=
15:
iem/ ktorzy Pánu Iezu Kryſtuſowi wietznemu/ praw
16:
dziwemu/ y iedynemu Báránkowi ſlużą tylko ſámemu
17:
wnim ſámym tylko wſzyſtkę obronę/ y poćiechę ſwoię
18:
pokładáią.
19:
A przeſto nieſą tho ſludzy Kryſtuſá/ tego Bá=
20:
ránká wietznego/ ánigo teſz tákowi chwalą/ ktorzy nie
21:
ſámego tylko chwalą/ nie wſámym obrony ſſukáią/ á=
22:
le theſz inſze Báránki ſobie zmyſláią/ y inſze Báránki
23:
chwalą/ kthorym obronę y zwyćięſthwo przypiſuią y
24:
przywłaſztzáią/ y nádzieie wnich pokłádáią/ iáko tu pa
25:
pieſz/ y zwámi vtzy y piſze. Iż ty Báránki z woſku vle
26:
pione/ nietylko vſmierzáią niepogody/ grády/ wichry/
27:
gromy/ złe Duchy/ y wyrywáią ludzi z mocy y chytroś
28:
ći Dyabelſkiey/ ale też grzechy niſcą/ iako Kryſtuſowá
29:
krew.
30:
O Panie Iezu Kryſte/ Synu Bogá żywego/ tákże
31:
to thwoiá naſwiętſa krew ieſt tania y wzgárdzona/ v
WPapie=


strona: 69v

O Báranku
1:
Papieżá Rzymſkiego/ tego Syná zátráconego/
Da. 11:
2. Teſ. 2.
ktory
2:
oto y ćiebie ſámego y twoię krew nadroſſſzą/ przyrow=
3:
nał do tey obłudy woſkowey/ kthora nieſtoi zá kwar=
4:
tnik.
5:
Prawdę mowiſz iż ſpiewaćie y ſſemrzećie wkośćie=
6:
lech wáſzych mowiąc. Báránku Boży/ kthory głádziſz
7:
grzechy ſwiátá ſmiłuy ſię nád námi/ ále teſz záſię przy
8:
tym weſpolek ſpiewaćie w prozie do Swiętego Stá=
9:
niſláwá.
O Stániſlá=
wie Swiętym
Wemſzale fo=
lio 225. et 226.

10:
O Stániſláwie gwiazdo Polſka/ ćiebie thwoy lud
11:
Polſki/ prośi ábyś weſpołek s Synem Bożym nád
12:
nimi ſmiłował. O Pátronie/ y oytze nád oycámi/ kto=
13:
rego prośimy tzyſtym ſercem/ dokąd ieſteſmy ná thym
14:
ſwiećie/ ábyſmy nie byli pogrążeni zá grzechy náſze w=
15:
głębokośći.
Staniſlaw go
dny vſtháwitz=
ney chwały.
Otho Oćiec Polakow/ ſtáł ſię opiekunem
16:
ſirot/ záprawdę oćiec Synow/ Godny vſtháwitzney
17:
chwały.
18:
A batzyſz iuſz/ iáko ſpiewaćie o tym Báránku w wá=
19:
ſzych kośćiełech? I coſz tedy inſzego tzynićie/ iedno ſię
20:
s Páná Iezu Kryſtá z iedynego Báránká náſmiewa=
21:
ćie?
Co ieſt náſmie
wać ſię s Kry=
ſtuſá Syná Bo
zego.
Abowiem náſmiewáć ſię s Páná Iezu Kryſthá/
22:
práwdziwego Báránka nic inſzego nieieſt/ iedno ſobie
23:
zmyſláć inſze Báránki/ y prośić ich/ áby ſie zmiłowáli/
24:
áby pátrony y opiekuny byli Sirot: A wzdy ty ieſztze bę
25:
dzieſz mowił/ potwarzaſz nas Apoſtáto nieprawdzi=
26:
wy? poſądzaſz przełożone kośćielne? złorzetzyſz kápła=
27:
nom.
Iz ia niepoſą=
dzam/ ale fał=
ſzywą náukę od
krywam.

28:
Ieſliżeć ia prawdę powiádáiąc/ y wáſzę náukę fáł=
29:
ſzywą odkrywáiąc/ was poſądzam?
Eſá. 56.
Iere. 6. 23.
Ezech. 22. 34.
Lu. 16.
tedyć tym obytzá
30:
iem/ wſzyſcy Prorocy Swięći grzeſzyli/ kthorzy tákieſz
31:
fáłſzywe Proroki poſądzáli? Grzeſzył teſz y Kryſtus y
náko=


strona: 70

Papieskim Woskowym.70.
1:
nákoniec wſzyſcy Apoſtołowie iego/ ktorzy ná fáłſzywe
2:
Proroki ſrodze y vſtáwitznie wołáli?
Rom. 16.
2. Cor. 11. 12.
Philip. 3. 4.
2. Tim. 1.
2. Pet. 2.
Nie to ieſt poſę
3:
dzáć/ áni to ieſth złorzetzyć/ ná Báłwochwálce wołáć
4:
áby ſwoie błędy obatzyli/ y do Páná Bogá ſię náwro=
5:
ćili. Odrzuććie fáłſzywe Báránki/ y Antykryſtá Rzym
6:
ſkiego/ nauki/ y rozmiłuićieſię Báránka tylko iednego
7:
ná práwicy Bożey ſiedząceo Páná Iezu Kryſtá/ nie
8:
będziemy náwás wolać/ áni was poſędzáć: Ale dokąd
9:
tego nieutzynićie/ będę z wielkim z żalem on wiorſz Da
10:
widá Proroká mowił:
Pſal. 74.
Iákoſz długo o Boże będzie blu
11:
znił nieprzyiaćiel imię thwoie? Wſthań Pnie/ oſądz
12:
rzetz twoię/ wſpomni ná ſromocenie thwoie/ ktore ſię
13:
przes wſzyſtek dzień od nierozumnego dzieie: Ale podz=
14:
my dáley.
15:
❦ O Papieſkim zrzo=
16:
dle/ wodzie y ſoli.
17:
I
Eſzcże teſz powiádaſz/ iż ſtego
18:
iednego zrzodłá Páná Kryſtuſá wſzytko pły
19:
nie y pochodzi/ cokolwiek ieſth potrzebnego
20:
ku zbáwieniu ludzkiemu: I ia teſz temu mo=
21:
cnie wierzę/ iż ktokolwiek tą wodą nieieſth
22:
ſkropion/ kthora wyſſlá z boku Páná Kryſtuſowego/
23:
ten vſchnąć y zginąć muſi náwieki.
Alexánder Pa
pieſz ieſtli pier
wſzy/ iáko ſámi
powiedaćie.
Anno. 118.

24:
A gdyſz ták ieſt tzemuſz tedy Alexánder Papieſz inſze
25:
zrzodło y inſzą wodę ſobie y ſwámi wymyſlił/ áby ludzi
26:
ná odpuſztzenie grzechow káżdego dniá kropił? Przes
27:
tego żadny zwas niemoże/ poniewaſz then Alexánder
W ijPapieſz


strona: 70v

O Papieskiey
1:
Papieſz/ o tey wodzie nápiſał w pierwſzych kxięgach
2:
Conciliorum:
Diſtin. Suf=
ficit.
Diſt. 3.
aquam.
Tom. 1.
conciliorum.
Plat.
Sabel.
Wyśćie teſz záſię roſpiſáli po kośćielech
3:
wáſzych/ ták powiádáiąc otey wodzie.
4:
Alexánder Papieſz vſtháwił kożdey niedziele w ko=
5:
śćielech Sol/ y Wodę święconą/
Ná kázdą nie=
dzielę wodę y
Sol tzaruią.
áby ſie wierni kropi
6:
li/ dla odpuſztzeniá grzechow powſzednich/ bes ktho=
7:
rych żadny tzłowiek być niemoże/ ále iżeby ludzie kte=
8:
mu ſkłonnieyſzy byli/ dał obfite odpuſty. Naprzod/ iż
9:
ilekolwiek rázow tzłowiek wſzelkiey płći/ y wſzelkiego
10:
ſtanu/ będzie ſie tą wodą kropił/ tylekroć ieden grzech
11:
powſzedni/ będzie ſniego zgłádzon. A ilekolwiek rázow
12:
w niedzielę będzie od kxiędzá kropion/ tylekroć brze=
13:
mię grzechow/ przes tzterzy niedziele/ będzie zgłádzo=
14:
ne. A ná Swięto nárotzyſte/ brzemię grzechow przes
15:
ćwierć roku/ będzie zgłádzone. A ieſli kędy będzie ko=
16:
śćiołá poświącánie/ tedy tam kthorykolwiek tzłowiek
17:
będzie pokropion od kxiędzá/ brzemię grzechow przes
18:
wſzyſthek rok/ będzie rozwiązáne y odpuſztzone.
Dyiabelſka
chytrosć.
Piſze
19:
Błogoſláwiony Biernath/ (tak mowi Papieſz) o Wo=
20:
dzie Swięconey/ y twierdzi ták. Iż ileby kolwiek kroć
21:
tzlowiek Wodę Swięconą minął/ y niepokropił ſie ią
22:
tyle rázow Dijabłu s ſiebie pośmiewiſko tzyni/ y ná=
23:
grawánie. Abowiem mowi Dijabeł/ iż kiedyby iemu tá
24:
kowa wánná/ ku omyćiu byłá nágotowaná/ dawnoby
25:
ſię iuſz od wſzelkiey ſſkárádośći omył/ y ku pierwſzey cu
26:
dnośći przywrócił. Niechayże tedy páthrzy tzłowiek
27:
wſzelki/ áby Wody Swięconey niemijał/ iżeby ſie ią
28:
pokropić niemiał.
29:
Otoſz maſz zrzodło/ w ktorym wy pokłádaćie odpu
30:
ſztzenie grzechow/ według tey náuki Papieſkiey.
31:
A ieſli rzetzeſz nie wtey my Wodzie/ pokłádamy od=
puſtzenie


strona: 71

Wodzie y Soli.71.
1:
puſztzenie grzechow/ ále w oney Kryſtuſowey/ ieſli nie
2:
wtey/ ále w oney Kryſtuſowey? A tzemuſz tedy tę wo
3:
dę w kośćielech wáſzych ſtáwiaćie/ y tzemu ſie ią kropi
4:
ćie? Rzetzeſz ná pámiątkę oney Wody Kryſtuſowey?
5:
Powiedz mi/ ktoć roſkazał to tzynić? Niemożeſz rzec/
6:
áby Kryſtus/ álbo Apoſtołowie iego? A kthoſz tedy?
7:
On chytry Wąſz Dijabeł/ ktory w kośćiele Swiętym
8:
niechćiał ćierpieć/ tey náuki ſwiętey/ tzyſtey/ y niená=
9:
ruſzoney Syná Bożego Páná Iezu Kryſtá.
Matt. 29:
Marc. 16.
Kto v=
10:
wierzy/ á okrzći ſie/ będzie zbáwion/ á kto nieuwierzy
11:
będzie potępion. Przeto tedy vſtáwitznie myſlił/ iáko
12:
by przodkiem náukę Ewánieliey Swiętey s háńbił y
13:
poſromoćił/ w ktorey Pan Bog wſzyſtkich grzechow
14:
odpuſztzenie dáremne zápietzętował/ dla rozlania na=
15:
droſſſzey krwie Syná ſwego.
Wodę Pápieſz
wymyſleł ku
poháńbieniu
krztu ſwięte=
go.
A potym áby zeſromoćił
16:
krzeſt Swięty/ ktory ieſt omyćim wſzyſtkich grzechow
17:
aſz do ſmierći.
18:
Ale iż ſie to Dijabłu niepodobáło/ przeto wymyſlił/
19:
y vſtáwił/ nową náukę/ y nowe omywánie grzechow/
20:
y vtzynił rozdział dni/ y grzechow. wpowſzedni dzień
21:
od kropienia ieden grzech. W ſwięto Apoſtolſkie/ grze
22:
chy przes tzterzy niedziele. W narotzyſte Swiętho/
23:
grzechy przes ćwierć roku. W poświącánie/ przes
24:
cáły rok grzechy.
Rozdiał od/
puſſtzenia grze
chow.
To wſzyſtko vtzynił Szátan/ áby lu
25:
dzie przodkiem o ſlowo Boże nic niedbáli/ potym áby
26:
krztu ſwiętego zápámiętáli/ y v ſiebie niżatz nieważy=
27:
li/ ále ſie nietylko ná kożdą niedzielę/ ále teſz y ná koż=
28:
dy dzień znowu krzćili/ kropiąc ſie/ w imię oycá y ſy=
29:
ná y Duchá Swiętego rok od roku/ aſz doſmierći: I=
30:
zali iuſz może być więtſze y ſroſſſze/ zeſromocenie y zblu
31:
znienie Krwie Syná Bożego/ Ewánieliey Swiętey
W iijy krztu


strona: 71v

O Papieskiey
1:
y krztu ſwiętego/ wymyſlone nád to? Iż oto rzetzy nie
2:
mey Wodzie tzárowáney przipiſuieſz odpuſztzenie grze
3:
chow/ zdrowie duſzne/ y beśpietzeńſtwo od wſzelakiey
4:
chytrośći Szátáńſkiey. Przeto teſz kiedy tę Wodę tzá
5:
ruieſz/ tedy ták z Aiendy mowiſz.
6:
Papieſz y kxiężá ná kożdą niedzielę
7:
ták tzáruie Wodę.
8:
Poprzyſięgam ćię ſtworzenie Wody/ w imię
9:
Bogá Oycá wſzechmogącego/ w imię Iezu Kryſtá
10:
Syná iego † Páná náſzego/ y mocą Duchá † Swię=
11:
tego/ áby ſie ſtałá Wodą poprzyſiężoną álbo vtzáro=
12:
wáną/ ku vćiekániu wſzelkiey mocy nieprzyiaćioł/ áby
13:
nieprzyiáćielá wykorzenić y wygłádzić mogłá/ y z an=
14:
ioły ieo odwroconymi. Támże máło niżey. Aby to ſtwo
15:
rzenie wodi było/ ku wyrzuceniu Duchow złych/ y wrzo
16:
dow ſſkodliwych. Iż gdzieby kolwiek tą Wodą kro=
17:
piono/ áby tám niebyło wſzelkiey nietzyſtośći/ y był ko=
18:
żdy wybáwion od niebeſpietznośći: niechay tám niebę
19:
dzie Duch powietrza/ y záráżenia/ y niechay odſtąpią
20:
zdrády potáiemne nieprzyiaćielá. A ieſli teſz kto zayrzy
21:
mieſſkáiącym w dobrym zdrowiu y pokoiu/ áby przes
22:
pokropienie tey wody/ wſzytko odeſſlo. Inſze ſlowá kto
23:
re tám mowiſz/ y ktorymi tę wodę tzáruieſz opuſztzam.
24:
Tu iuſz kożdy może obátzyć/ ieſliże wy temu wierzy=
25:
ćie/ iż s Páná Kryſtuſá ſtego iednego zrzodłá wſzyſtko
26:
płynie y pochodzi/ cokolwiek ieſt potrzebnego ku zbá=
27:
wieniu? Abowiem kiedybyśćie temu wierzyli/ nigdy
28:
byśćie tey Wodzie tzárowáney tákowey mocy nieprzy=
29:
piſowáli/ áby oná mogłá nieprzyiaćiele wſzelákie wy=
korzenić


strona: 72

Wodzie y Soli.72.
1:
korzenić y wygłádzić/ aby mogłá wyrzućić Duchy złe
2:
y wrzody ſſkodliwe.
Papieſz y ſkxię
za ſwoią od po
gánow ſię tzáro
wáć wody náu
tzył.

3:
O tzárownicy niebogoboyni/ od kogożeśćie ſie teonáu
:
(tzyli?
4:
Izali nie od pogánow/ ktorych ieſztze turcy y do dziſiej
5:
ſzeo dniá/ naſláduią. Abowiem kiedy do kośćiołá ſweo
6:
duchy nietzyſte chwalić idą/ tedy ſię naprzod przed ko
7:
śćiołem wodą omywáią álbo kropią. O tákowym omy
8:
wániu/ Wergilius/ Owidyus/ y inſzy pogańſcy Do=
9:
ktorowie/ na wielu mieyſcach piſzą.
Aeneid. 2.
Metamorph.
7.
Faſtor. 2.
De vitá Iul.
Caeſarts.
Theſz otym ieden
10:
Hiſtoryk Theodorytus piſze. Iż ten był obytzay v po=
11:
gánow/ kiedy ktory pogánim zgrzeſzył/ thedy ſie pier=
12:
wey Wodą omył/ álbo pokropił/ á niſſli do kośćiołá
13:
wſzedł. I wypiſuie miedzy inſzymi rzetzami/ Iż gdy Ce
14:
ſarz pogáńſki Iulianus/ vſlyſzał ſlugę iednego mo=
15:
wiąc:
Tripartita Hi
ſto.
Lib. 6.
Cap. 35.
náprzećiwko temu kropieniu álbo omywániu/
16:
tedy go kazał wſádzić dla tego/ iż przećiwko tákowey
17:
Swiątośći mowił.
18:
Stąd iuſz możeſz obátzyć/ iż to guſlenie Wody/ kto
19:
re ty ſwięcenim zowieſz/ kropienie álbo omywánie ieſt
20:
nie od Kryſtuſá/ iákom powiedział/ áni od Apoſtołow
21:
iego vſtáwione/ ále od pogánow zmyſlone/ ktorzy Dia
22:
bły chwalą/ Ewánielią ſwiętą/ Syná Bożeo/ y krew
23:
iego bluznią/ ktorych teſz wy náſláduiećie/ á zwłaſztzá
24:
gdy ſie ná kożdą niedzielę w Procesſyach kropićie/
25:
przed ktorym kropienim ták Syná Bożego Páná Ie=
26:
zu Kryſtá bluznićie/ modląc ſie połáćinie/ áby ludzie
27:
nierozumieli.
28:
Papieska Modlitwá Wodna ná ká=
29:
żdą niedzielę przed proceſyą.
30:
Day proſimy ćie wſzechmogący wietzny Boże/
przes


strona: 72v

O Papieskiey
1:
przes tey Wody pokropienie zdrowie duſzne y ćieleſne:
2:
obronę zbáwienną beſpietzność nádzieie/ wiáry po=
3:
twierdzenie/ tu y náwieki wiekow Amen.
4:
A ſlyſzyſz tu? iako ſie modlićie/ ná kożdą niedzielę/
5:
we wſzyſtkich kośćielech ktore Antykryſt Rzymſki opá
6:
nowáł. Prośićie Bogá/ áby wam duſzne y ćieleſne zdo
7:
wie dał/ obronę zbáwienną/ beſpietzną nádzieię/ wiá=
8:
ry potwierdzenie? A przes kogo/ ieſli przes onę żywą y
9:
zbáwienną Wodę? Nie/ A przes ktorąſz tedy Wodę
10:
przes tey Wody pokropienie mowićie.
11:
Nieieſt rzetz podobna/ áby ieſztze mieli być pod ſloń
12:
cem kędy ták ſproſni pogáni/ ktorzyby przes pokropie
13:
nie wody vtzárowáney/ mieli prośić Bogá przodkiem
14:
o zdrowie duſzne/ to ieſt/ o odpuſztzenie grzechow/ o łá
15:
ſkę Bożą/ y o żywoth wietzny/ á potym o zdrowie ćie=
16:
leſne/ iáko wy prośićie? álbo o obronę zbáwienną? iza
17:
li ieſt álbo być może inſza obroná zbáwienia náſzego/ o=
18:
krom Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowánego/ A tzemuſz te
19:
dy zápámiętáli ludzie zbáwienia ſwego/ bluznićie Sy=
20:
ná Bożego.
Napominánie
do wiernych
co biegaią ná
kropienie.

21:
O wy niebożątká ludkowie vbodzy y prośći/ ktorzy
22:
biegaćie ná proceſye/ dla they Wody/ podobniey by
23:
wam vćiekáć od tego kropienia co nadáley/ ábyśćie ſie
24:
s thą zákámiáłą Kxiężą weſpołek/ nienáśmiewali ze
25:
krwie Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego.
26:
Papieska Wodá wielkonocna.
27:
Niewſpominam teſz tu drugieo guſlenia wod
28:
iáko tzáruiećie y poprzyſięgaćie Wodę/ w Sobothę
29:
przed wielką nocą/ y w Sobotę ſwiątetzną.
Wodá Swię=
cona.
Iakie też
30:
tám bywáią bluznienia imieniá Bożego/ y nádárem=
ne brá


strona: 73

Wodzie y Soli.73.
1:
ne bránie iego. Iáko tám ſiedm kroć około krzćilnice
2:
w koło chodzićie/ s chorągwiámi/ ſkiymi/ s ſwiecámi
3:
s krzyzmem/ Letánią ſpiewáiąc/ Pana Bogá/ y iego
4:
Syná miłego bluzniąc/ Duſz vmárłych ludzi wzywá
5:
iąc/ áby ſie zá wámi modleły/ iákobyśćie to zrzodło wo
6:
dę/ y ſtudnią wáſzę/ błogoſláwić y poświęćić mogli.
7:
Tam miedzy inſzymi bluznierſtwy/ to przydawaćie
8:
w Modlitwách ſwoich.
Modlitwa wo
dna ſwiątetzna
y Wielkono=
cna.
Rátz być Boże przy tych tá=
9:
iemnicách/ y ſwiątośćiách náſzych/ átzkolwiek nie ieſte
10:
ſmy godni tákowych táiemnic ſpráwowáć/ á wſzákoſz
11:
niechay odeydzie Duch nietzyſty. Niechay tho będzie
12:
Swięte y niewinne Wody ſtworzenie twoie.
13:
I mowićie tám dáley.
Poprzyſięgá=
nie wody.
Poprzyſięgam ćie ſtworze=
14:
nie Wody/ przes Bogá żywego/ przes Bogá † pra
15:
wdziwego/ przes Bogá † Swiętego. I ieſztze dáley/
16:
tchnąc nád tá Wodą mowiſz/ kreſlenie tzyniąc. Aby
17:
ty Wodo/ nietylko omywáłá ćiáłá/ ále teſz otzyśćiáłá/
18:
zmyſly náſze.
19:
Thámże ieſztze drugie kreſlánie tzynićie ſwiecą/
Kreſlą Wodę
ſwiecą Krćil=
ną.
po
20:
trzykroć nád oną wodą/ iákoby iácy Pogáni/ Cżárno=
21:
kziężnicy/ álbo iákie tzárownice. Toſz dopierko ſámi na
22:
przod tzerpaćie/ á potym drugim ludziom rozdawaćie
Ciſnienie do
wody.

23:
I iakie thám bywa ćiſnienie ludzi/ do tey wody tzáro=
24:
wáney/ áby kożdy co naprzod vchwyćił/ y w domu dla
25:
tzárowánia wkąćie poſtáwił/ nietrzebá otym piſáć/ bo
26:
to káżdy ná oko widzi.
27:
Otoſz iuſz maſz zrzodło wáſze żywe/ y wodę wáſzę ży=
28:
wą/ ktora zmyſly wáſze otzyśćia/ iáko tu ſámi mowićie
29:
áby tá wodá/ nietylko ćiáłá omywáłá y otzyśćiáłá/ ále
30:
teſz y zmyſly wáſze.
31:
Powiedz bluznierzu Syná Bożego/ kto was táko=
Xwych


strona: 73v

O Papieskiey
1:
wych tzárow náutzył?
Pytánie kto ro
ſkazał wodę tzá
rować.
kto wam tzynić roſkazał ty krziży
2:
ki ty kreſlánia/ ty poprzyſięgánia/ ty Dychánia ty w ko
3:
ło chodzenia? kto wam tákowe zrzodłá/ wody álbo ſtu
4:
dnie wymyſlił? Niemożeſz tego rzec/ áby to pan Bog
5:
roſkazał tzynić? ktory ták przes Proroká/ ná thy wáſze
6:
zrzodłá/ wody/ y ſtudzianki rozeſchłe nárzeka mowiąc.
Ier. 2.

7:
Dwie rzetzy złe vtzynił lud moy: Mnie opuśćili ſtu=
8:
dnią wody żywey/ á nátzynili ſobie rozeſchłych y rozmá
9:
ithych ſtudzianek/ kthore wody zátrzymáć niemogą:
10:
Piotr Swięty tákieſz powiáda.
2. Pet. 2.
Iż to ſą ſtudnie wkto=
11:
rych wody niemáſz/ á obłoki/ ktore wiátr rozwiewá.
12:
Papieska Sol Niedziele kożdey.
13:
O mizerni y zápámiętháli ludzie duſz ſwoich/ y
14:
ſtákową obłudną Swiątośćią/ ktora iż miáłá ſmier=
15:
dzieć/ przeſto tenże Alexánder Papieſz przydał Sol do
16:
niey/ ábyśćie nietylko wodę/ ále teſz y ſol ná káżdą nie=
17:
dzielę guſlili/ iákoſz iednák będąc Antykryſtá Rzym=
18:
ſkiego poſluſzni: Tymi ſlowy Sol guſlićie
Ex Agenda
Cracouien.
Soli poprzy=
ſięganie.

19:
Poprzyſięgam ćię ſtworzenie Soli przes Bogá † ży
20:
wego/ przes Bogá † prawdziwego/ przes Bogá †
21:
Swiętego/ áby ſię ſtáłá ſolą poprzyſiężoną álbo vtzá
22:
rowáną ná zbáwienie wiernym/ ábyś byłá wſzyſtkim
23:
bierzącym ćiebie/ zdrowim duſznym y ćieleſnym/ iż tze
24:
goby ſię kolwiek álbo dotknęłá/ álbo teſz pokropiona
25:
była/ żeby wtey rzetzy/ wſzelkiey nietzyſtośći niebyło y
26:
wſzelkiego przenágábánia Duchá złego.
27:
Powiedz mi? izali kiedy Syn Boży Apoſtołom ſwo=
28:
im roſkazał tákową Ewánielią powiedáć/ aby ludzie
zdrowie


strona: 74

Wodzie y Soli.74.
1:
zdrowie duſzne y ćieleſne mieli bráć/ przes vżywánie
2:
tey Soli vtzárowáney? Izali Sol odganiá chytrośći
3:
Dyabelſkie? Izali Sol nietzyſthe ludzi poſwiąca? izali
4:
Sol dáie zbáwienie wiernym? Ieſliże ták ieſt/ thedyć
5:
Swięty Páweł nieprawdę nápiſał/ kthory ták mowi.
Eph. 5.

6:
Iż Pan Kryſtus ſámego ſiebie zá kośćioł ſwoi wydał/
7:
áby y poſwięćił: A tzymże/ ieſli Solą álbo wodą? nie
8:
Solą mowi/ áni wodą tzárowáną? A tzymże thedy?
9:
krwią ſwoią nadroſſſzą.
Ioan. 17.
Także y Kryſtus Syn Boży/
10:
Proſił Oycá ſwego/ áby iego zwolenniki y wſzyſthki
11:
wierne poſwięćił? A tzymże/ ieſli Solą álbo wodą?
12:
Nie: A tzymże tedy/ powiáda:
Io. 17.
poſwięć ie Oytze/ przes
13:
prawdę twoię
14:
A tzemu ſobie niewſpomienieſz ná ony ſwiádectwá Bo
15:
ſkie/ gdzie ták Bog ſam o ſobie mowi.
Exod. 31.
Ezech. 20.
Ezech. 37.
1. Teſ. 5.
Ia Pán/ kthory
16:
was poſwiącam: I záſię przes Proroká mowi: Ia
17:
Pan poſwiącáiący was: y máło niżey: Ia pan poſwią
18:
cáiący Izráelá: A Swięty Páweł on Pan Bog poko=
19:
iu/ niechay was poſwięći wſzyſtkich. A batzyſz to blu
20:
znierzu imieniá Boſkiego/ iż nie Sol áni wodá/ po=
21:
ſwiąca ludzi/ ále tylko ſam Pan Bog pokoiu.
22:
A przeſto niemam/ cobych náprzećiwko wam miał
23:
inſzego mowić/ iedno co Piotr Swięty do onego ludu
24:
Zydowſkieoniewdziętzneo y niewiernego mowił. Wy=
25:
śćie ſie S. y ſpráwiedliwego Iezu Kryſtá Syná Bo
26:
żego záprzeli/ gdyśćie ſobie ná iego mieyſce wodę/ ſol/
27:
y inne zabobony/ Dyabelſkie wymyſlili: I vkazáliśćie
28:
ludziom proſtym/ nie Kryſtuſá Syná Bożego/ áleśćie
29:
vkazáli/ wodę/ ſol/ iákoby ty rzetzy odganiáły chytro=
30:
śći Dyabelſkie/ nietzyſte ludzi poſwiącáły/ y zbáwienie
31:
nákoniec wiernym dawały.
X ijA wżdy


strona: 74v

O cżyścu
1:
A wżdy ieſztze będzieſz powiádał/ iż nic inſzego nieu=
2:
tzyćie/ y nietzynićie/ iedno co Kryſtus Syn Boży/ y A
3:
poſtołowie iego/ vtzyli/ y tzynili?
Kryſtus y A=
poſtołowie/ nie
tzarowali wo=
dy ani ſoli.
Vkaſz gdzie Pan Kry
4:
ſtus/ álbo Apoſtołowie iego/ wodę álbo Sol tzarowá=
5:
li? A gdyſz tego nigdy niepokażeſz/ oſądzże ſie/ ieſliś ieſt
6:
zwolennik Páná Kryſtuſow/ álbo ſlugá Antykryſtow
7:
ieſliś ieſt przyiaćiel albo nieprzyiaćiel Boży/ ponie=
8:
waſz Pan Kryſtus ták powiedział mowiąc.
Io. 15.
Wy przy
9:
iáćiele moi ieſteśćie/ ieſli vtzynićie/ cokolwiek iá przy=
10:
kázuię wam. Ale podzmy ieſztze dáley.
11:
O Cżyścu popłátney
12:
nauce Papieskiey.
13:
M
Vſzę teſz tu przypo=
14:
mionąć Cżyśćiec/ y Odpuſthy
15:
wáſzego Rzymſkiego kośćiołá/
16:
náuki bárzo popłátne/ kthory
17:
tzyśćiec y odpuſty/ niewiem tze=
18:
muś opuśćił? Poniewaſz teſz w
19:
imię Cyścá/ y odpuſtow od Pa
20:
pieżá kupionych/ odpuſztzenia grzechow vtzyćie/ iáko
21:
świáttzą wáſze kxięgi właſne. Aleć ták Dijabeł záw=
22:
żdy tzyni/ iż tho co iemu ſſkodzi/ opuſćić muśi/ iáko teſz
23:
to ná on tzás vtzynił/ gdy ſie s Pánem Kryſtuſem po=
24:
tykał y gadał/
Matt. 4.
Lu. 4.
poſádziwſzy go ná wierzchu kośćiołá w
25:
ſwiętym mieśćie.
26:
Wezmę tedy naprzod Cżyśćiec płátną náukę wáſzę
ktorym


strona: 75

Papieskim.75.
1:
ktorym Cżyścem/ izali Papieſz y ſwámi/ niewymamił
2:
y niewytzyśćił/ ná Ceſárzach/ ná Krolech ná Kxiążę
3:
tach/ ná Pániech/ rozmáite Páńſtwá/ Kroleſthwá/
4:
Kxięſtwá/ Powiáty/ Miáſtá/ Porty/ Zamki/ Wśi/
5:
Cżyńſze/ Mytá/ Folwárki/ y inſze rozmáite płáty.
6:
Tak vtząc ludzi. Iż kożdy tzłowiek po ſmierći/ mu=
7:
śi idz do tzyścá/ y tám ſie pierwey wytzyśćić/ álbo wy
8:
ſmáżyć/ thoſz dopierko do Kroleſtwá niebieſkiego w=
9:
nidz. I przywodzićie wiele piſmá do tego wymyſlo=
10:
nego Cżyścá/ ábyśćie ludzi proſte y w piśmie Swię=
11:
tym niebiegłe/ tym ſnádniey mogli zmamić/ y iáko śiko
12:
ry ná lepie połowić. Ale iáko tam ku temu Cżyścowi
13:
wymyſlonemu/ piſmo Swięte przywodzićie y ſtoſuie=
14:
ćie/ iaſnie ſie waſzá obłudá/ y w piśmie Swiętym zdrá
15:
dá przed wſzyſtkim ſwiátem okázuie: Iż ieſteśćie z o=
16:
nych/ o kthorych ták Swięty Piotr piſze mowiąc.
2. Pet. 2.
Iż
17:
dla łákomſthwá/ zmyſlonymi ſlowy/ będą wami kup=
18:
tzyć
19:
Powiedz mi? s ktorego piſmá ſwiętego/ To ſlowo na
20:
przod wyſſlo Cżyśćiec? Prozno mi maſz vkázáć Proro
21:
ki bo onim nigdy nie prorokowáli? Prozno Pána Kry
22:
ſtuſá/ bo onim nigdy nieutzył? Prozno Apoſtoły/ bo o=
23:
nim nigdy nieſlycháli.
24:
Skąd ſie wziął Cżyśćiec.
25:
A skąd że ſie tedy wziął/ y ten Ogień Cżyścowy z=
26:
niećił? Powiem.
Roku 595.
Polid.
Volat.
Naprzod Grzegorz pierwſzy Pa=
27:
pieſz/ przed ktorym było/ iáko wy powiádaćie/ ſſeść=
28:
dzieſiąth y kielká Papieżow/ wymyſlił y zniećił/ then
29:
ogień Cżyścowy/ wam bárzo pożytetzny.
X iijA chceſz


strona: 75v

O Cżyscu
1:
A chceſz wiedzieć iáko? Powiem s kxiąg Grzegorzo
2:
wych.
Dialog.
Lib. 4.
Cap. 53.
Duſzá ſie kxiędzu iednemu vſtáwitznie w Cie=
3:
plicách vkázowáłá/ tzáſu Grzegorzá Papieżá: Ktora
4:
duſzá powiádáłá/ iákoby męki wielkie w onych Ciepli
5:
cách ćierpiáłá. I prośiłá potym onego Kxiędzá/ áby
6:
zá nię Kryſtuſá znowu offiárował/ y onę duſzę s Cży=
7:
ścá wybáwił.
8:
I záſię druga duſzá/ vkazáłá ſie ſludze iednemu Kupi
9:
oſowi/ ktora roſkazáłá dziękowáć Grzegorzowi Papie
10:
żowi/ iż Thrycezymy wymyſlił/ y onę Duſzę przes nie
11:
s Cżyścu wybáwił: A iż Bog zákazał od vmárłych
12:
prawdy ſzukáć/
Deut. 18.
ábowiem Dyabli áby ludzi zwodzili v=
13:
kázuią ſie wpoſtáwách duſz vmárłych: Dla tego tedy/
14:
przes kilká ſet lat wątpili ludzie o tym Cżyscu/ aſz Pa
15:
pieſz Ian oſmynaſty ten ogień Cżyscowy/ znowu ro=
16:
ſwiećil/ y dzień zaduſzny wymyſlił/ y vſtáwił
Anno. 1005.
Volat.
Polyd.
Lib. 6.
Cap. 8.

17:
Powiedz mi? ieſli to ieſt Ewánieliey vtzyć/ ludziom
18:
powiádáć/ iż po ſmierći muſzą wſzyſcy do Cżysća iść?
19:
Prozno tedy/ Pan Kryſtus przepowiádáć Ewánge=
20:
lią wſzelkiemu ſtworzeniu kazał/ to ieſt/ dobre/ weſołe
21:
y miełe poſelſtwo. Co zá poſelſtwo? odpuſztzenie grze
22:
chow dáremne/ y żywot wietzny.
23:
Aleć by to niebyło/ dobre y weſołe poſelſtwo/ y nieby
24:
łoby teſz dáremne odpuſztzenie grzechow/ iáko Swię=
25:
ty Páweł powiáda/ ieſliżeby ludzie/ po ſmierći w Cży=
26:
ſcu mieli być/ y tám niewiem dokąd ſię ſmáżyć? Ieſliże
27:
by vbogi żebrak vmárł/ zleby onim było/ boby ſię nie
28:
miał tzym wykupić s Cżyscá? wżdy by iednak Bogatev
29:
przyſſlo łácniey/ ábowiemby mogł wyniść s Cżyscá ry
30:
chley/ iáko ten/ kthory Papieżowi/ y iego Kxiędzom/
31:
Mnichom/ y Mniſſkom/ oddał Miáſtá/ Zamki/ Wśi:
Złoto


strona: 76

Papieskim.76.
1:
Złoto y Pieniądze/ y fundował Klaſztory/ Menſioná
2:
rie/ Ołtharze/ álbo kupił wilie/ Zołtarze/ Obchody/
3:
Swiece: Máry/ Záłomſze/ Kádzidło/ Wotywy/ Krzy
4:
że/ Kápy/ Ornaty/ Proceſie/ Vodę ſwięconą/ Zwony
5:
y inſze zabobony.
6:
Pieniądze Duſze wyćiągáią s
7:
Cżyscá.
8:
Powiedz proſzę ćię? Ieſli Bogáſtwá/ pieniądze/
9:
Fundácye/ y thy inſze mátáctwá wáſze/ wyćiągnąć
10:
mogą kogo s Czyscá? Ieſli rzetzeſz/ iż mogą: Thedyć
11:
Prorok Boży nieprawdziwie nápiſał/
Eſa. 42.
o Pánie kry=
12:
ſtuſie/
13:
iż ſię ná oſoby ludzkie niemiał oględáć.
Gal. 2.
I Pá=
14:
weł Swięty tym obytzáiem/ ieſt fáłſzerzem/ ktory teſz
15:
thák nápiſał: Iż Bog niepáthrzy ná ludzkie oſoby. I
16:
Piotr Swięty nieprawdziwe nápiſał/ ktory ták mo=
17:
wi.
1: Pet. 1.
Iż nas odkupił/ nie złothem/ nie ſrzebrem/ ále na=
18:
droſſſzą krwią báránká niepomázánego Kryſtuſá. To
19:
wſzyſthko piſmo będzie fáłſzywe/ poniewaſz Pan Bog
20:
ma więtſzy wzgląd ná ty/ ktorzy dla duſz ſwoich fun=
21:
dowáli y oddáli płaty/ á niſſli ná vbogie żebráki/ wie=
22:
rę niewiem/ iákoby ſie był Lázarz on s Cżyscá wyku=
23:
pił/ ktory y pártheki chlebá niemiał.
24:
Ieſli też rzetzeſz/ iż nie dla pieniędzy Pan Bog duſz
25:
s Cżysciá wypuſztza/ áni dla tych Fundáciy/ álbo płá
26:
tow náſzych? Powiedz że mi tedy? dla tzegoſz ty płáty
27:
bierzećie? Dla tzego ſie kożdego roku pieniędzy vpomi
28:
náćie/ zá Mſze/ zá Kondukty/ zá Trycezymy/ zá Wi=
29:
lie/ y zá inſze obchody? tzemu ták długo proſtymi ludz
30:
mi mamićie? Ieſli ták ieſt iáko wy powiádaćie/ áby=
31:
ſmy ſie mieli poſmierći ieſztze w Cżyscu ſmáżyć/ tedy
prozno


strona: 76v

O Cżyścu
1:
prozno Páná Bogá zowiemy Oycem/
Matt. 6.
prozno mowie
2:
my odpuść nam/ naſze winy/ iáko y my odpuſztzamy/
3:
náſzym winowáycom? prozno theſz w kredzie wyzna=
4:
wamy. Wierzę grzechom odpuſztzenie/ y żywoth wie=
5:
tzny/ nic potym wſzyſtkim. I coſz by to było zá odpu=
6:
ſztzenie grzechow/ ieſlibyſmy ſie mieli ieſztze zá nie ſmá
7:
żyć w Cżyścu? Ieſli nas ma ieſztze Ogień Cżyścowy
8:
otzyśćić y zbáwić/ tedyć prozno Anioł do Iozefá mo=
9:
wił?
Matt. 1.
Wzowieſz Imię iego Iezus/ bo then zbáwi lud
10:
ſwoy/ od grzechow ich.
11:
Ieſztze teſz ktemu/ ieſli nas Cżyśćiec ma otzyśćić od
12:
grzechow náſzych/ prozno tedy Ian Swięty powiá=
13:
da mowiąc.
1. Io. 1.
Iż krew Páná Iezu Kryſtá otzyśćia nas
14:
od wſzelkiego grzechu: Ieſli od wſzelkiego grzechu otzy
15:
śćia krew Páná Iezu Kryſtá/ iáko tu Ian Swięthy
16:
powiáda: I ktoreſz tedy grzechy ieſztze będzie Cżyśćiec
17:
po Kryſtuſie otzyśćiał? Weyrzy na kielká mieyſc w Pá
18:
włá Swiętego/ izaſz iáwnie niemowi.
Eph. 5.
Tit. 3.
Iż nas tylko ſá=
19:
má krew Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowanego zá nas o=
20:
tzyśćia? Do Zydow piſząc ták mowi:
Ebr. 1.
Iż przes ſámego
21:
ſiebie otzyśćił grzechy náſze/ á ſlyſzyſz iáko tu mowi/ iż
22:
przes ſámego ſiebie? Nie mowi przes ogień Cżyscowy
23:
nowo przes Grzegorzá Papieża zniecony? A Pan K.
24:
mowi.
Io. 3.
Kto wierzy w mię/ ma żywot wietzny/ ktho nie=
25:
wierzy/ iuż ieſt oſądzon. A batzyſz to iáko tu mowi/ ma
26:
żywot wietzny? nie mowi będzie miał/ ná onym ſwiećie
27:
otzyśćiwſzy ſie pierwey w Cżyścu? ále mowi/ iuſz ma
28:
ná tym ſwiećie:
Dwoiácy ſą lu
:
diie ná ſwiećie.
Abowiem iáko dwoiący ſá ludzie naſwie
29:
ćie/ wierni y niewierni/
Dwie drodze
po ſmierći.
thák teſz ſą tylko dwie drodze
30:
po ſmierći/ wierni máią żywoth wietzny/ á niewierni
31:
máią ſmierć y potępienie wietzne. Wy theſz ſámi tak o
tym


strona: 77

Papieskim.77.
1:
tym vſtáwitznie ſſemrzećie/ álbo ſpiewaćie. Iż ktorzy
2:
dobrze tzynili poydą do żywotá wietznego/ nie do Cży=
3:
ścá: A ktorzy zle/ poydą w wietzny ogień/ á coſz potym
4:
kiedy temu niewierzyćie.
5:
I ſpiewaćie tám ieſztze dáley. Iż tá ieſt wiárá krze
6:
śćiáńſka/ ktorey ieſliby ktho wiernie/ y mocnie niewie=
7:
rzył/ y nie trzymał/ zbawion być żadnym obytzáiem nie
8:
może. Ty też ſam wſpominaſz iáko Lukaſz Swięty napi
9:
ſał:
Act. 4.
Iż imieniá niemáſz żadnego ná niebie y ná ziemi/
10:
przes ktore moglibyſmy być zbáwieni/ iedno ſámo imię
11:
Páná Iezuſá Kryſtuſa.
12:
Ieſli ták ieſt/ iż przes to ſáme imię Iezus bywamy zbá
13:
wieni/ w coſz ſię tedy to imię nowe tzysćiec obroci? w po
14:
ſromocenie wáſze. A tzemu? Abowiem ludzie kthorzy ſię
15:
P. Bogá boią/ wáſzę fáłſzywą náukę vznáią/ iż nie w
16:
imię Iezu Kryſtá vtzyćie odpuſztzenie grzechow/ ále
17:
w imię Cżyscowo/ dla pieniędzy:
Matt. 21.
I ieſteśćie przyrow
18:
náni do onych kupcow/ ktore Pan Kryſtus powrozem
19:
s kośćiołá Sálomonowego wygnał/ y ſthoły ich ſprze
20:
wracał.
21:
Cżemu ták wiele ſtołow w kośćielech
22:
Papieſz náſtáwiał.
23:
Powiedz mi? dla tzegośćie teſz ták wiele ſthołow
24:
w kośćielech wáſzych nábudowali y náſtáwiali? Izali
25:
nie dla tego/ ąbyśćie ná nich vſtáwitznie tárgowáli/
26:
y pieniądze bráli? przeſto ſtrzeſzćie tego ogniá Cżysco=
27:
wego pilnie/ podniecáyćie y co nawięcey fáłſzywym
28:
piſmem/ áby niezgáſnął: Abowiem iákoby zgáſnął/ tedy
29:
by teſz muſiáły ſtoły/ ognie s ſwiecámi zgáſnąć/ ktore
30:
ná tych ſtolech goráią. A co więtſzego/ muſiáłyby/ gá=
Yſnąć/


strona: 77v

O Cżyscu
1:
ſnąć/ wielkie ognie/ ktore ſię palą vſtáwitznie brzucho
2:
wi Bogu wáſzemu/ wkuchniach wáſzych.
Lotrá Kry=
ſtus do tzyscá
niepoſlał.

3:
Ieſliżeć ten Cżyśćiec ieſt/ tedyć ſie Kryſtus Syn
4:
Boży bárzo ná tym omylił/ iż onemu Lotrowi zgołá po
5:
wiedział/ ktory ſnim ná krzyżu wiſiał/ mowiąc do nie
6:
go:
Io. 19.
Luc. 22.
Dziś ſemną będzieſz w ráiu. Powiedz mi ieſli był kto
7:
godnieyſzy Czyscá nád thego Lotrá? A wżdy mu Pan
8:
nierzekl: Poydzieſz Lotrze pierwey do Cżyscá/ ábyś ſię
9:
tám s twego Lotroſtwá otzyśćił/ toſz dopierko ſemną
10:
wnidzieſz do Ráiu/ ále mu zgołá rzekł/ y to ieſztze nie le
11:
dá iáko/ ále pod przyſięgą.
Luc. 23.
Amen záprawdę powiá=
12:
dam thobie/ dziś ſemną będzieſz w ráiu. I coſz mnie
13:
maſz/
1. Tes. 4.
áby był tego Czyscá Swięty Páweł zápámiętáć
14:
miał/ kiedy do Teſsálonicenſkiego Kośćiołá o vmár=
15:
łych piſał? I owſzem tám vpomina wſzyſthkich wier=
16:
nych/ áby ſie nieſmućili dla vmárłych/ iákoby nádzieie
17:
żadney niemáiąc onich/ ták iáko tzynią pogáni/ ktorzy
18:
nádzieie żadney/ o przyſſlym żywoćie niemáią.
19:
A gdzyſz tedy ták ieſt/ gdzieſz thu iuſz będzie wáſz Cży=
20:
sćiec/ powiedz mi proſzę ćię?
Phil. 3.
Muſzę thu rzec s Swię=
21:
tym Páwłem/ o nieprzyiáćiele krzyżá Páná Kryſtuſo=
22:
wego/ ktorych koniec ieſt zátrácenie.
Kxięza papieſ
cy kramarze.

23:
O krámárze niebogoboyni/ tzemuſz zdomu Bożego
24:
vtzyniliśćie Lotrowſką iáſkinią? ktorych Bog brzuch
25:
ieſt/ á chwałá ich/ iáko tenże Apoſtoł mowi/ wpoſro
26:
moceniu/ ktorzy więcey ziemſkie rzetzy miełuiećie/ áni=
27:
ſſli one wietzne: Czemuſz ſię wzdy kiedy niebatzyćie?
Phil. 3.

28:
temuſz ſię nád ludem Bożym nie zmiłuiećie? Czemuſz
29:
go zwodzić kiedy nieprzeſtaniećie? ktory lud Pan Kry
30:
ſtus nie Cżyscem/ ále krwią ſwoią Swiętą otzyśćił/
31:
y poſwięćił/ tzemuſz ieſztze inſze otzyśćienia y poſwię=
32:
cenia ſobie zmyſlaćie? Czemuſz więcey v ſiebie ważyćie

strona: 78

Papieskim78.
1:
wáſz żołądek/ Páńſthwá/ Cći/ Bogáctwá/ y roſkoſzy
2:
tego ſwiátá/ á niſſli ony Bogáctwá/ ktore Pan Bog
3:
nágotował ſwoim wiernym? Czemu więcey wierzyćie
4:
temu Grzegorzowi/ y Ianowi Papieżowi/ á niſſli Pro
5:
rokom Swięthym/ Apoſtołom/ y ſámemu Kryſtuſowi
6:
Synowi Bożemu.
Ná iákim
grunćie ſą záſá
dzone Káplice
Ołtarze/ Men
ſionárye. etć.

7:
A przeſto iuſz ſtąd kożdy wierny może obátzyć/ ná iá=
8:
kim grunćie ſą záſádzone/ wáſze Káplice/ wáſze Ołtá
9:
rze/ albo Stoły/ wáſze Mſze zaduſzne/ wáſze Menſioná
10:
rye/ waſze Bráctwá/ wáſze Zołtarze/ wáſze Kondukty
11:
Obchody/ Wotywy/ Wilie/ y inſze ſzátáńſkie wymyſly
12:
A wżdy ty ieſztze będzieſz mowił/ iżeśćie prawdziwi v=
13:
tzyćiele? prawdziwi Páſterze? y przyiaćiele Boży? Ale
14:
podzmy do odpuſtow/ kthore miełośćiwemi láthy zo=
15:
wiećie.
16:
O Papieſkich miło=
17:
śćiwych Lećiech y Odpuśćiech.
18:
P
An Kryſtus syn Bo
19:
ży ták powiedział/
Matt. 13.
1. Cor. 5.
iż iáko trochá
20:
Kwáſu/ wſzyſtek zadział ćiáſtá
21:
Kwáśny tzyni/ ták teſz Papieſz
22:
Rzymſki Antykryſt/ z iedney ná
23:
uki/ drugą náukę fáłſzywą ſtáno
24:
wi.
Ewanielia
niepopłatna
náuká.
Widział naprzod/ iż náuká
25:
Ewángeliey S:/ ieſt náuká proſta/ wzgárdzona y nie
26:
popłatna/ w ktorey Pan Bog/ dáremne odpuſztzenie
Y ijgrzechow


strona: 78v

O Papieskich miłośćiwych
Eſa. 55.
1:
grzechom obiecuie dáć/ bes pieniędzy/ y wſzelákiey od=
2:
miány/ wſzelkiemu tzłowieku/ ktory wierzy w Páná I.
3:
Kryſtá vkrzyżowánego/ myſlił tedy otym vſtáwitznie
4:
iákoby mogł náukę popłátnieyſzą poſtánowić? A iż mu
5:
ſię powiodłá y poſztzęśćiłá náuká o Czyścu/ chćiał teſz
6:
ieſztze ſkoſſthowáć náuki o Miłośćiwych lećiech/ y o
7:
Odpuśćiech/ ktore Miłośćiwe látá y odpuſty/ ponie
8:
waſz ty chwaliſz/ y onich wiele dzierżyſz.
Miłosćiwe lá
to weſtu lat.
Anno. 1295.
Plat.
Ro. Ba:
Polid. Lib. 8.
Cap. 1.

9:
Powiedzże mi tedy? ſſtzyiego roſkazania Bonifácy=
10:
us oſmy Papieſz/ tym imieniem przezwány/ przed kto
11:
rym było przedtym więcey á niſſli dwieśćie/ iáko wy po
12:
wiádáćie Papieżow:
Miłośćiwe lá
to wpiaćidzie=
ſiąt lat.
Anno. 1342.
Vſpex
Paral. Euſ.
Naucler.
Naprzod vſtáwił tákowe Miło=
13:
śćiwe láto w Rzymie v Złotey fortki/ iż ktobykolwiek
14:
ono mieyſce Swięte weſtu lat náwiedził/ y pieniędzy
15:
przynioſl/ y do ſkrzynie włozył/ áby tzłowiek thákowy/
16:
wſzyſtkich grzechow odpuſztzenie otrzymał/ by teſz na=
17:
więtſze grzechy przes wſzyſtek ſwoy żywot vdziáłał.
18:
A iż się zdał długi tzás do ſtálat tzekać pieniędzy/ to
19:
wſzyſtko Klemens ſzoſty/ złamał y odmienił/ y to Mi=
20:
łośćiwe láto pięćdzieſiątego roku poſtánowił.
Miłosćiwe lá
to wedwudzie
ſtu y piąći
lat.
Anno 1471.
Volat.
Decret.
Extr. Vag.

21:
Ale iż to ieſztze zdał ſię długi tzás/ ták známienity y
22:
wielkiey ſwiątośći/ tey niezbedney Mammony tzekáć
23:
przeſto Syxtus Mnich tzwarty ná trepkách łakomy/
24:
to wſzyſtko potym złamał y zrzućił y dwudzieſteo y pią
25:
teo roku/ miłośćiwe lato w Rzymie poſtánowił/ y przi
26:
dał ieſztze więcey odpuſtow/ áby tym więcey przybyło
27:
pieniędzy. Powiedzże tu iuſz s tzyieo roſkazánia to vtzy
28:
nili ći Papieże:
Miłosćiwe lá
to Kryſtuſowe
kożdego roku
ſtoi y kożdey
godziny.
Niemożeż teo rzec/ áby s Kryſtuſoweo
29:
przykazánia/ boć Kryſtuſowe Miłośćiwe lato/ nietyl
30:
ko kożdego roku ieſt y ſtoi/ ále teſz kożdego dniá y kożdey
31:
godziny: Abowiem gdzieſzkolwiek bywa pan Kryſtus
32:
vkrzyżowány prawdziwie przepowiádány/ ktory ſam

strona: 79

Lećiech y Odpuśćiech.79.
1:
ſiebie dla grzechow náſzych wydał/
Ro. 4.
y záſię zmartwych
2:
wſtał dla vſpráwiedliwienia náſzeo/ ieſli ſię to dzieie
3:
We wśi/ ieſli na polu/ ieſli ná morzu/ ieſli w domu/ ie
4:
ſli w mieśćie/ tám ieſt Złota fortká wſzędzie/ tám ieſt
5:
mieyſce Apoſtolſkie/ thám ieſt nákoniec ſam Kryſtus/
6:
ktory dáie Miłośćiwe láto/ to ieſt grzechom odpuſztze
7:
nie dáremne bes pieniędzy/ wſzelkiemu tzłowieku/ kto=
8:
ry weń wierzy/ y doniego przychodzi/ iáko tho ſam
9:
przes Proroká mowi ták.
Eſá. 55.
Wſzyſcy prágnący podzćie
10:
do wody/ á ktorzy niemaćie ſrebrá kwápćie ſię/ kupćie
11:
y iecćie/ poććie/ kupćie/ bes ſrebrá/ y bes wſzelkiey od=
12:
miány/ wino y mleko: A ſlyſzyſz thu iáko mowi kupćie
13:
bes ſrebrá? to ieſt/ wezmićie dáremne odpuſztzenie grze
14:
chow/ fáłſzywie tedy Papieſz/ y ſwámi vtzy/
1. Pet. 1.
iż zá ſre=
15:
bro y zá pieniądze bywáią grzechy odpuſztzone/ ponie
16:
waſz nas Syn Boży nie ſrebrem/ áni złotem ſobie kupił
17:
ále krwią ſwoią nadroſſſzą.
18:
Papieſz niewierzy áby Kryſthus
19:
przynioſl z Niebá Miłośćiwe láto.
20:
Kiedyby Papieſz y ſwámi wierzył/ iż Pan Kry=
21:
ſtus nam przynioſl zniebá Miłośćiwe látho/ wſpom=
22:
niał by wżdy ná ony ſlowá iego/ ktore mowi v Luka=
23:
ſzá Swiętego:
Eſa. 61:
Luc. 4.
Duch Boży nádemną/ dla tego/ iſz mię
24:
pomázał/ ku przepowiádaniu weſołego poſelſtwá/ po=
25:
ſlał mię vbogiem/ ábym vzdrowił ſkruſzone ſercá/ ábym
26:
przepowiedał Ieńcom odpuſztzenie/ ábym przepowie=
27:
dał láto Miłośćiwe: A ſlyſzyſz thu/ tzemu Pan Kry=
28:
ſtus przyſzedł áby przepowiádał láto miłośćiwe? Cze=
29:
muſz ie thedy Papieſz y ſwámi przedáie/ poniewaſz ie
Y iijPan


strona: 79v

O Papieskich miłośćiwych
1:
Pan Kryſtus wſzyſtkim przepowiáda/ y dáie ktorzy=
2:
kolwiek weń wierzą.
3:
Przeſto tedy/ by teſz wnáuce wáſzey/ nie inſzego nie=
4:
było/ iedno iż dáremne odpuſztzenie grzechow przedá=
5:
iećie za pieniądze/ iáwnie ſię okázuie/ iż Papieſz ieſt An
6:
tykryſt/ á wy ſludzy iego/ kthorzy krew Syná Bozego
7:
przedáiećie/ á nákoniec depcećie/ y bluznićie: Dla kto=
8:
rego bluznierſtwá/ mieliby powſtáć wſzyſcy Krolowie
9:
Ceſárzowie/ y Pánowie/ y zepchnąć tego Syná zatrá=
10:
coneo s ſtolcá ieopyſzneo áby więcey niebluznił pána Ie
11:
zu Kryſthá Syná Bożego: Abowiem Pan Bog/ iako
12:
tzytamy w Hiſtoryach/ dla mnieyſzych grzechow/ wie
13:
le kroleſtw ſrodze ſkarał/ y pod moc pogańską poddał.
14:
Przeſto teſz o tym Papieżu/ ktory naprzod to Miłośći
15:
we láto wymyſlił/ piſárze iego właſni/ nic dobrego nie
16:
piſzą.
Bonifacius
Octauus.
A chceſz ſlyſzeć/ co nápiſáli onim/ iaki to trup był:
17:
Wſzedł powiádáią ná Papieſtwo iáko Lis/ krolował
18:
iáko Lew/ y vmárł iako pies.
19:
Inſzych odpuſtow niewſpominam/ to ieſt/ drugich
20:
bluznierſtw ná przećiwko Kryſtuſowi Synowi Boże=
21:
mu/ ktore Papieżowie roſſełáli po wſzyſtkim ſwiećie
22:
y piſáli záwieſiwſzy pietzęći ſzátáńſkie: Plenaryam/ to
23:
ieſt zupelne odpuſztzenie grzechow/ tyſiąc dni/ trzyſtá
24:
dni/ dwieſcie dni/ ſterdzieśći dni/ odpuſtu/ wtzym go
25:
teſz y wy ſludzy iego do tego tzáſu náſláduiećie/ ſwiad
26:
tzą to wáſze liſty
Kosci w ołta=
rzach zamuro
wáne y liſty na
ktorych ſą ná=
piſane od=
puſty.
ktore w ołtarzách s kośćiámi niewiem
27:
iákiemi/ ſą zámurowáne/ y ktore teſz dáiećie poſwiącá
28:
iąc kośćioły y kaplice: Stądże ludzie niebożątká pro=
29:
śći/ ſzukáiąc zbáwienia/ y odpuſztzenia grzechow/ bie=
30:
gáią/ od Kośćiołá do Kośćiolá od Kkáplice do Ká=
31:
plice/ od Ołtarzá do Ołtarzá/ od Obrázu do Obrázu
od Słupa


strona: 80

Lećiech y Odpuśćiech80.
1:
od Słupá do Słupá/ od Grobu do Grobu/ od Báł=
2:
waná do Báłwaná/ kxiędzom w vſzy/ ſámi niewiedzą
3:
co ſzeptáli/ pieniądze im w ręce tkáli/ y w ſkrzynie kłá
4:
dli/ Mſze zákupowáli/
Vmarłe kosći
całowáli á zy=
we przeſlado=
wali.
Glowy/ Czáſſki/ Ręce/ Nogi
5:
iedni ſrebrna/ drudzy woſkowe/ ſtáwiáli/ kośći vmár=
6:
łych ludzi cáłowáli/ á żywe przeſládowali/ wodą ſię
7:
kropili/ nieinák iedno iako Pogáni/ tzego ſię kto mogł
8:
domyſlić z rozumu ſwego. A to wſzyſtko Papieſz y ſwá=
9:
mi potwierdzał/ y odpuſty od tego dawal.
10:
Kiermáſze od Papieżá wymyſlone.
11:
Niewſpominam teſz nic o Kiermáſzách/ ktore
12:
poſwiącánim zową/ iákowe ſię mężoboyſtwá/ cudzoło
13:
ſtwá/ y piańſtwá/ y zwády ná nich dzieią/ niepotrzebá
14:
otym wiele piſáć bo to káżdy ná oko dobrze widzi y ſly
15:
ſzy:
Eſa: 6:
Ale Bog mſztząc ſię nád ludem niewdziętznym/ do
16:
puśćił thákową ſlepotę ná ludzi/ áby widząc niewi=
17:
dzieli y ſlyſząc nieſlyſzeli: A przeſto zwielkim żalem pá=
18:
trząc ná ten lud vbogi/ ktory w ſwey ſlepoćie ginie/
19:
mowię do Páná Bogá/ on wierſz Dauidow.
Pſal. 44.
Wſtań
20:
moy miły Pánie/ Iákoſz długo będzieſz ſpáł/ Ocuć ſię
21:
á nieodrzucay náwieki: Wſtáń y wſpomoſz nas/ á wy=
22:
kup nas od tego Antykryſtá/ y ſlug iego/ dla miłoſier
23:
dzia twego:
Pſal. 80.
Oto Wieprż dziki puſtoſzy winnicę two=
24:
ię y pożera ią ſrogie á leśne zwierzę.
Do owietzek
Kryſtuſowych
napominanie.

25:
O miłe Owietzki/ krwią Syná Bożeo Páná Iezu K.
26:
odkupione/ y iemu ſámemu poſwięcone/ tzemuſz ſię kie
27:
dy nieobatzyćie? tzemu od tego Antykryſtá nieućieka=
28:
ćie? tzemu ſię do ſámego Syná Bożeo Páná Iezu Kry
29:
ſtá nienáwroćićie? Izaſz niebatzyćie/ tey náuki fáłſzy=
30:
wey/ przes kthorą Antykryſt/ wiele ludzi wiedzie ná
wietzne


strona: 80v

O Pápieskim Krzyżmie
1:
wietzne potępienie:
Apoc. 18.
Act. 2.
Lu. 12.
zmiłuićie ſię/ nád duſzámi wáſzemi
2:
á vćiekayćie od niego co nadaley/ ieſli ſnim ná wieki
3:
wiekow zginąć niechcećie: Ale podzmy teſz do Oleiu/
4:
y innych wáſzych wymyſlow.
5:
O Papieſkim krzy=
6:
zmie y o iego inſzych Oleiách.
7:
A
Iż teſz powiedaſz/ iż
8:
nieutzyćie ludzi/ iedno w ſá=
9:
mym Kryſtuſie zbáwienie po=
10:
kłádać. Ná tho ták odpowiá=
11:
dam/ iż temu niewierzę/ áni za=
12:
dny tzłowiek/ kthory ſię Páná
13:
Bogá boi/ wierzyć może: A tze=
14:
mu?
Kiedyby w ſá=
mego Kryſtu=
ſá wierzyli te=
dyby do niego
nic nieprzykłá=
dáli
Abowiem kiedybyśćie w ſá
15:
mym Kryſtuſie S. Bożym/ vzdrowienie duſzne y ćiele
16:
ſne/ y wſzeláką obronę/ y błogoſláwieńſtwo pokłádáli
17:
y iemu ſámev tylko tześć y chwałę dawáli/ tedybyśćie
18:
do Kryſthuſá/ Oleiow/ Ogniow/ Gromnic/ Swiec/
19:
Lamp/ Kádzidłnic/ Popiołow/ Bágnow/ Kwiat=
20:
kow/ Zioł/ Owſow/ Złotá/ Mirry/ Kádzidłá/ Bá=
21:
ránkow/ Ptakow/ Kołatzow/ Mięſá/ Słonin/ Iá=
22:
iec/ Serow/ Máſlá/ Chlebá/ Soli/ Piwá/ Iábłek/ y
23:
inſzych rzetzy wymyſlonych/ nieprzykłádáli/ áni przy
24:
dawáli/ iáko przydawaćie: Kiedy tym rzetzom mar=
25:
twym/ ná wielkie poſromocenie/ Paná Iezu Kryſthá
26:
Syná Bożego/ zdrowie duſzne y ćieleſne/ obronę wſze=
láką


strona: 81

o iego inſzych Oleiách.81.
1:
láką/ błogoſláwieńſtwo/ á nákoniec odpuſztzenie grze=
2:
chow/ y łáſkę Bożą/ przypiſuiećie y przydawaćie.
3:
A iżeby ſie to iáśnie okazáło/ iż ták ieſth. Naprzod
4:
poydziemy do Oleiow wáſzych/ á potym do tych rze=
5:
tzy inſzych. Wſzák ieſli kto temu niewierzy/ niecháyże
6:
takowy w wáſze Pontyfikały/ Agendy/ y Mſzały wey=
7:
rzy? A iż troiaki Oley tzáruiećie/ ieden ktorym kxiędze
8:
ſmáruiećie. Drugi kthorym dzieći ná krzćie máżećie.
9:
Trzeći ktorym niemocne ludzi ſſalićie y guſlićie. Prze
10:
to kiedy pierwſzy Oley ſwięćićie/ iáko wy mowićie: te=
11:
dy ty ſlowá do Oleiu mowićie.
12:
Záklinánie pierwſzego Oleiu w wiel
13:
ki tzwartek/ ktorym niemocne máżą.
Ex Pontifica=
li Venecijs ex=
cuſso. 1510.

14:
Záklinam ćie nanietzyſtſzy Duchu/ y wſzyſtká na=
15:
iázdo Szátáńſka/ y wſzyſtki fántáſmy/ w imię Oycá y
16:
Syná y Duchá Swiętego/ ábyśćie odeſſli od tego O=
17:
leiu/ áby ſie mogł ſtáć duchownym pomázánim/ ku po
18:
twierdzeniu zmyſlu y ćiáłá/ áby był obroną Duſzną y
19:
ćieleſną/ ku wyniſztzeniu wſzyſtkich boleśći y niemocy.
Vide Durand.
Lib. 6.

20:
Naprzod ćie tu pytam/ powiedz mi/ ſkądeśćie wzię
21:
li/ ták zły Oley y opętány/ iż Dijabły ſniego wyrzuca=
22:
ćie? O vchowayże nas Pánie Boże/ tego opętánego
23:
oleiu wáſzego. A tzemu ſobie niewſpomiſz o bluznie=
24:
rzu/ iáko Duch Swięty mowi/ o wſzyſtkich rzetzach/
25:
ktore Pan Bog ludziam dał ku żywnośći/ poſluchay
26:
Páwłá Swiętego.
1. Tim. 4.
Wſzelkie ſthworzenie Boże dobre
27:
ieſt/ ktorego vżywamy tzyniąc dzięki Pánu. A ſlyſzyſz
28:
tu Duchá Swiętego? tzemuſz ty tedy ten oley opętá=
29:
nym tzyniſz/ ktory Duch Swięty zowie dobrym.
30:
I ieſztze ćie pytam? ktoć ten Oley roſkazał krzćić/
Zw imię


strona: 81v

O Papieskim Krzyzmie.
1:
w imię Oycá y Syná y Duchá Swiętego? Izaſz Pan
2:
Kryſtus Syn Boży roſkazał/ kiedy oleie krzćić/ albo
3:
iáko wy mowićie/ ſwięćić? A ieſli roſkazał/ vkaſz roſka
4:
zánie iego? vkaſz teſz/ iż Oley okrztzony/ duchowne tzy
5:
ni pomázánie/ to ieſt/ Duchá ſwiętego dáie/ y ieſt obro
6:
ną Duſzną y ćieleſną/ y wyniſztza/ y oddala/ wſzyſthki
7:
niemocy y boleśći? Izali tho nie ſą náuki Dijabelſkie/
8:
ktore ſą ku temu końcowi/ od Antykryſtá wymyſlone y
9:
vſtáwione/ aby ludzie ten oley ſmrodliwy/ miáſto Du
10:
chá ſwiętego chwalili/ y wnim zbáwienie y odpuſztze
11:
nie grzechow ſwoich pokłádáli.
12:
Ták iáko to ſámi rozumiećie/ kiedy niemocnego tym
13:
oleiem máżećie/ mowiąc.
Ták do niemo
cnych ludzi
mowią Papie
znicy/ kiedy ie
Oleiem maza.
W imię Oycá y Syná y
14:
Duchá ſwiętego/ máżę ćie tym oleiem/ ábyś przes tho
15:
pomázanie/ wziął zupełne grzechow odpuſztzenie. Má
16:
żę vſzy/ nozdrze/ vſthá/ ręce/ nogi twoie. Iż coś kol=
17:
wiek zgrzeſzył tymi tzłonki/ áby tho było tym ſwiętym
18:
Oleiem pomázánim zgłádzono.
19:
A batzyſz tu/ iáko mowiſz? máżęćie tym oleiem? ábyś
20:
przes to pomázánie? wziął zupełne grzechow odpu=
21:
ſztzenie? áby to było thym ſwiętym oleiem pomázánim
22:
zgłádzono. Gdzie thu iuſz będzie/ on Báránek Boży/
23:
ktory ſam głádzi grzechy/ o zápámiętali ludzie Duſz
24:
ſwoich y ludzkich/ tzęmu tego Syná Bożego/ ták hań
25:
bićie y ſromoćićie.
26:
Ale rzetzećie? Coż wżdy mowiſz/ álbo piſzeſz/ izaſz
27:
ty niewieſz/ iż mázánie ludzi niemocnych/ nieieſt náſzá
28:
vſtáwá/ ale ieſt vſtáwá Apoſtołow Swiętych. Abo=
29:
wiem Iákub Apoſtoł Swięty ták nápiſał. Rozniemo
30:
że ſie kto miedzy wámi/ niechay w zowie ſtárſzych ko=
31:
śćiołá y niechay ſie modlą nád nim/ máżąc go oleiem/
w imię


strona: 82

y o iego inſzych Oleiách.82.
1:
w imię Boże/ á modlithwá wiáry zbáwionym/ vtzyni
2:
niemocnego/ y podzwignie go Pan Bog. A ieſli bę=
3:
dzie wgrzechach/ będą iemu odpuſztzone.
4:
Ná ty ſlowá Iákubá Swietego/ ták odpowiedam
5:
iż ty ſlowá Iákubá Swiętego/ nic ſie nieśćiągáią ku
6:
temu wáſzemu Oleiowi tzárowánemu.
Mar: 16.
Abowiem ná
7:
on tzás Pan Kryſtus dał był moc oſobliwą y dáry/ á=
8:
by cudá widome przed wſzyſthkimi ludzmi tzynili/ no=
9:
wymi ięzyki mowili/ vmárłe krześili/ Dijabły wyrzucá
10:
li węże bráli/ ná niemocne ręce kłádli/ á lepiey ſie mie
11:
li/ oleiem mázáli/ á ku zdrowiu ludzi przywrácáli.
12:
Przeto teſz Márek Swięty/ otym oleiu Apoſtolſkim
13:
ták wſpomina mowiąc.
Mar: 9.
Iż idąc zwolennicy przepo=
14:
wiedáli/ áby ſie ludzie káiáli/ y Dijabły wyrzucáli/ y
15:
wiele niemocnych oleiem mázáli/ y zdrowie bráli. A
16:
batzyſz tu ſtych ſlow? iż Apoſtołowie/ ludzi niemocne
17:
mázali oleiem/ ále nie dla odpuſztzenia grzechow/ iáko
18:
wy ſwoie niemocne máżećie/ ále w ten obytzay/ áby lu
19:
dzie po onym mázániu vzdrowieni byli/ y cudá thym
20:
mázánim ſwoim przed ludzmi okázowáli/ iáko tu oto
21:
ſlyſzyſz v Márká Swiętego/ iż niemocni zdrowie brá
22:
li. A przeſto prozno ſobie Apoſtoły bierzećie ná pomoc
23:
ku tym ſwoim tzárom: poniewaſz niemaćie/ áni táko=
24:
wych dárow/ áni teſz tákowego oleiu/ ktorymbyśćie lu
25:
dzi ku zdrowiu przywieść mogli/ y owſzem iako kto zá
26:
kuśi tego oleiu wáſzego/ rzadki ſie wybiega/ áby vm=
27:
rzeć niemuſiał. Ale byśćie teſz dobrze y od Apoſtołow
28:
to wzięli/ tzego nigdy niedowiedziećie/ tedy vkaſzćie
29:
mi proſzę was/ gdzie Apoſtołowie Swięći/ tzárowáli
30:
kiedy oley tákowymi ſlowy/ ktorymi go wy tzáruiećie?
31:
vkaśćie theſz gdzie z oleiu Dijabły wyganiáli iáko wy
Z ijwygania=


strona: 82v

O Papieskim Krzyzmie.
1:
wyganiaćie y záklinacie? Izali w tey mierze Cżárno=
2:
kxiężnikom podobni nieieſteśćie/ oſądzćie ſie theras/
3:
proſzę was? Ale podzmy do Wtorego Oleiu.
4:
Zaklinánie Wtorego Oleiu/ ktorym
5:
krztzą dzieći y Krzyzmem y zową.
6:
Máło wam było ieſztze ná iedym oleiu/ przetośćie
7:
ſobie drugi zmyſlili ktory tzáruiąc/ álbo iáko wy mo=
8:
wićie ſwięcąc/ ták mowićie.
Ex eodem
Pontificali.
Day nam Boże pokornie
9:
ćie proſimy/ iż ktokolwiek krztem ſwiętym byłby odro=
10:
dzon/ á tym oleiem pomázan/ wziąłby duſzne y ćieleſne
11:
błogoſláwieńſtwo zupełne.
12:
I toć ieſt náuká/ od nieprzyiaćielá duſznego zmyſlo
13:
na/ y do kośćiołá Swiętego w prowádzoná/ aby lu=
14:
dziom okrztzonym/ miał Oley ſmrodliwy dáwáć/ zu=
15:
pełne błogoſláwieńſtwo?
Gen. 12.
Gen. 18.
Gen. 22.
Gen. 26.
Gen. 28.
Gen. 3.
Gen. 17.
gdzieſz tu iuſz będzie ono plę
16:
mię błogoſlawione Pan Kryſtus Syn Boży/ Abrá=
17:
hámowi/ y inſzym ſwiętym obiecány. W ktorym miá=
18:
ły być błogoſláwione wſzyſtki narody ſwiátá.
19:
I co tu inſzego ná krzćiech ſwoich okázuiećie/ kiedy
20:
niewinne dziatki krzćićie/ á thym ſmrodliwym oleiem
21:
ſmáruiećie/ iedno iż wy/ nie oney vmowie wierzyćie/
22:
ktorą Pan Bog z Abráhámem vtzynił mowiąc. Bę=
23:
dę Bogiem twoim/ y plemieniá twego/ áni Kryſtuſo=
24:
wi Synowi Bożemu y iego męce/ ſmierći/ y krwi/ ále
25:
dufaćie themu ſmrodliwemu pomázániu oleynemu/
26:
ktoremu duſzne y ćieleſne błogoſláwieńſtwo y zbáwie=
27:
nie przywłaſztzaćie y przypiſuiećie/ iáko ſie tho iáśnie
28:
okázuie zwáſzych właſnyw ſlow/ ktore tám ná ten tzás
29:
mowićie/ kiedy dziatki máłe przy krzćie thym Oleiem
ſmáru=


strona: 83

y o iego inſzych Oleiách.83.
1:
ſmáruiećie mowiąc ták do dziećiątká.
Ex Agenda ſe=
cundum Ru=
bricam Eccle
ſiae Cathe=
dral. Craco=
uien.
Ia ćiebie máżę
2:
oleiem zbáwiennym: Tho ieſt/ tákowym Oleiem/ dla
3:
ktorego ludzie będą zbáwieni.
4:
Wiem/ że teſz potym przykłádaćie s krzyżykiem Kry
5:
ſtuſá/ ále tám nádáremne/ imię iego ſwięte/ w vſthá
6:
wáſze bierzećie/ y práwie ſie ſniego naśmiewaćie. Ie
7:
ſli chceſz wiedzieć iako?
Krzeſt Pápie=
ſki z Oleiem.
powiem/ bośćie tho iuſz przed
8:
tym wſzyſtko temu ſmrodliwemu oleiowi przypiſáli/
9:
cośćie byli powinni przypiſáć/ y przywłáſztzyć ſáme=
10:
mu Pánu Kryſtuſowi.
11:
A przeſto tym Oleiem dziatki máłe máżąc/ nie inſze
12:
go nietzynićie/ iedno krzeſt prawdziwy/ od Páná z wo
13:
dy tylko poſtáwiony/ háńbićie y ſromoćićie/ przeto teſz
14:
Páweł ſwięty zowie krzeſt/ odrodzenia náſzego omy=
15:
ćim/ á nie Oleiowánim/ álbo mázánim.
Tit. 3:

16:
Niewſpominam tu ieſztze/ iákie krzyżyki tym Ole=
17:
iem tzynićie/ kiedy teſz dziatki máłe thy krzćićie/ iáko
18:
tám Stuły ſwoie na nie/ by ná złodzieie powrozy kłá=
19:
dziećie/ iáko ie błoćićie/ ſolićie/ w tzepki vbieraćie/ ſwie
20:
ce martwe w ręce práwe dawaćie: Thy ſlowá mo=
21:
wiąc do dziecięćiá.
Ex Agenda
Eccleſiae Ca=
thedralis Cra
couien.
Wezmi Lámpę goráiącą/ y niená
22:
gánioną: y ieſztze iáko kxięgi wáſze/ ná ich twarz kłá=
23:
dziećie/ s ktorych kxiąg Bogá bluznićie/ y iako Dija=
24:
bły od nich wyganiaćie/ záklinaćie/ y nád nimi kotz wá
25:
ruiećie.
26:
Ale kto może wáſze zabobony wſzyſtki wypiſáć/ kto=
27:
reśćie od Antykryſtá Rzymſkiego wzięli/ y lud Boży
28:
proſty pomamili/ y ty plugáſtwá ſwoie do Kośćiołá
29:
Bożego w prowádzili/ y názwáliśćie ty oleie/ y inſze
30:
wáſze wymyſly Swiąteśćiámi/ mowiąc do ludzi pro=
31:
ſtych.
Col. 28.
Marc. 7.
Bráćie: Nie dotykay ſie/ niekoſztuy/ nieruſzay/
32:
grzech?
Z iijO wy


strona: 83v

O Papieskim Krzyzmie.
1:
O wy prośći niebożątká/ ktorzy ſwoie Dziatki/ tym
2:
ſmrodliwym/ y záklętym Oleiem/ dopuſztzaćie ſmáro=
3:
wáć/ błoćić/ y ſolić:
Napominánie
do ludzi pro=
ſtych ktorzy w
Papieſtwie
krzcą dziatki
ſwoie
Wſpomnićie ſobie kiedy/ ná krzeſt
4:
Ianá krzćićielá ſwiętego/ iáko Ian ſwięty on lud w
5:
Iordanie Rzece krzćił/ ktory do niego ná puſztzą przy
6:
chodził? iáko nákoniec/ y ſámego Páná Iezu Kryſtá
7:
Syná Bożego okrzćił? Izali tám iákim tzárowánym
8:
Oleiem/ błotem/ álbo Solą krzćił Kryſtuſá Syná Bo
9:
żego/ y on lud przychodzący do niego? poſluchayćie iá
10:
ko do ludu mowi/ właſnych ſlow iego?
Marc. 1.
Matt. 3.
Ia was Wo=
11:
dą krztzę/ ále on/ ktoremum ia nieieſt godzien vpad=
12:
wſzy rzemyká rozwięzáć v trzewikow iego/ was okrzći
13:
Duchem Swiętym. I byli krztzeni wſzyſcy od niego w
14:
Iordánie rzece. A ſlyſzyćie tu Duchá ſwiętego ſlowá.
15:
Ieſli máło maćie ieſztze nátym/ wſpomnićie teſz ſo=
16:
bie/ iáko Filip Apoſtoł ſwięty/ onego Murzyná ſtáro
17:
ſtę Krolowey Kándáces okrzćił? Poſluchayćie ſlow
18:
Duchá S. Gdy powiáda/
Act. 8.
iecháli drogą/ nádiecháli
19:
Wodę/ y rzetze Murzyn do Filippá. O wo Wodá/ tze
20:
mu mię nieokrzćiſz? Rzetze Filip. Ieſli wierzyſz z zupeł
21:
nego ſercá? godzi ſie. I odpowiedziawſzy Murzyn
22:
rzekł/ Wierzę Syná Bożego/ być Iezuſem Kryſthu=
23:
ſem. I kazał ſtánąć wozowi/ y ſtąpili obádwá w wo=
24:
dę/ Filip weſpołek y Murzyn/ y okrzćił go.
25:
Dla tegom tu przywiodł ty ſlowá Duchá ſwiętego
26:
ábyśćie obatzyli kiedy/ iáko w pierwſzym ſwiętym ko=
27:
śćiele krześćijáńſkim/ Apoſtołowie/ y inni wierni pá=
28:
ſterze y poſlowie Boży/ krzćili ludzi: ktorzy otych Ole
29:
iach Szátáńſkich y klętych/ áni othych Solach/ áni o
30:
tych błoćiech/ nic niewiedzieli y nieſlycháli nigdy/ tyl
31:
ko ſámą wodą krzćili. A przeſto vćiekayćie/ co nadá
ley


strona: 84

y o iego inſzych Oleiách.84.
1:
ley możećie/ od takowych Oleiarzow/ Błotharzow/ y
2:
Solarzow. Ale podzmy do trzećiego ieſztze Oleiu.
3:
Záklinánie trzećiego Oleiu ktory
4:
Swiętym Bálſamem zową.
5:
Mało wám było ná iednym Oleiu/ máło y ná dwu
6:
Oleiách/ aſz muſiał być ieſztze trzeći/ ktory tymi ſlowy
7:
záklinaćie.
Ex eodem pon
tificali.
Záklinamćie ſtworzenie Oleiowe/ w imię
8:
Oycá y Syná y Duchá Swiętego. Aby przes to wzy
9:
wánie Troyce/ y iedney mocy Boſtwá/ wſzelka nagor
10:
ſza moc przećiwniká/ wſzelka záſtárzáłá złość Dijabel
11:
ſka/ wſzelka gwałtowna nawálność/ byłá wykorzenio
12:
ná/ y odeſſlá od ćiebie/ ábyś ſie ſtał tym ktorzy tobą bę
13:
dą pomazani/ ná odpuſztzenie wſzyſtkich grzechow/ á=
14:
byś twoie błogoſláwieńſtwo wyſlał ná then Oley:
Nota.
I
15:
dałeś przes pomázánie tego ſtworzenia otzyśćienie du
16:
ſzne y ćieleſne. A ieſliby do niego przećiwni duchowie
17:
przylnęli/ oſtátki álbo zmázy iákie/ zdotknienia thego
18:
Swiętego Oleiu/ áby odeſſli: Niechay będzie nágoto
19:
wáne pomázánie ku zbáwieniu.
20:
Wiele inſzych bluznierſtw opuſztzam/ ktore ten Oley
21:
tám tzáruiąc/ mowićie: tylko tu vkázuię niektore potzę
22:
śći/ áby wſzyſcy wybráni y wierni obatzyli/ iákowe o=
23:
pętáne oleie maćie/ s ktorych Dijabły wyganiaćie. Iá
24:
ko ſie imienia Bożeo bráć nádáremne nieboyćie áni w=
25:
ſtydaćie? Iáko temu Oleiowi ſmrodliwemu/ odpu=
26:
ſztzenie wſzyſtkich grzechow przypiſuiećie? Iáko otzy=
27:
śćienie Duſzne y ćieleſne y nágotowánie zbáwienia ie
28:
mu prżywłaſztzaćie? A krotko mowiąc/ ten ſmrodli=
29:
wy Oley zá Bogá chwalićie?
Ieſli


strona: 84v

O Papieskim Krzyzmie
Dziewięćkroć
klękáią przed
Oleiem Papie
ſcy Biſkupi y
Kxięza.
1:
Ieſli rzetzeſz? iż go zá Bogá niechwalićie? Powiedzże
2:
mi/ tzemuſz w wielki tzwartek przed nim dziewięć kroć
3:
vpadaćie ná koláná/ mowiąc tak do pierwſzego Ole=
4:
iu. Bądz pozdrowion Swięty Oleiu. Bądz pozdro=
5:
wion Swięty oleiu. Bądz pozdrowion Swięty Ole=
6:
iu. I záſię przed wtorym oleiem takieſz klękáiąc mo=
7:
wićie. Bądz pozdrowione ſwięte krzyzmo. Bądz po=
8:
zdrowione ſwięte krzyzmo. Bądz pozdrowione ſwięte
9:
Krzyzmo. I záſię przed trzećim oleiem takieſz klęká=
10:
iąc mowićie.
Iáko pozdra=
wiáią Oley w
wielki tzwar=
tek.

11:
Bądz pozdrowion ſwięty Bálſámie. Bądz pozdrowion ſwięty Bálſámie. Bądz pozdro=
12:
wion ſwięty Bálſámie.
13:
Iuſz tu teras przeć tego niemożećie/ ábyśćie tych o=
14:
leiow/ zá Bogi niechwalili/ poniewaſz otho klękaćie
15:
przed nimi/ pozdrawiaćie/ odpuſztzenie wſzyſthkich
16:
grzechow im potzytaćie.
17:
Iako ſie teſz to ieſztze okázuie z wáſzego bierz
18:
mowánia ludzi proſtych. Abowiem kiedy ie bierzmuie=
19:
ćie/ y tym oleiem ſmrodliwym ſmáruiećie/ thedy kre=
20:
ſląc po tzele/ ták do tzłowieka mowićie.
Iáko bierzmu
ią ludzi Biſku
powie albo ſu
fraganowie.
Ianie: známio
21:
nuię ćie znákiem krzyżowym/ y potwierdzam ćie Krzy
22:
zmem zbáwiennym. To ieſt. Dla ktorego ludzie bywá
23:
ią zbáwieni.
24:
Ieſliże to ták ieſt/ iż ludzie od mázánia wáſzego/ bie
25:
rzą zbáwienie/ tedyć ono ſwiádectwo Duchá ſwięte=
26:
go/ ieſt fáłſzywe/ ktore Ian Swięty nápiſáł mowiąc
27:
do wiernych.
1. Io. 2.
Iż wy pomázánie maćie/ od Swiętego
28:
onego. A ſlyſzyſz tu/ od kogo máią wybráni Boży po=
29:
mázánie? A przeſto to wáſze mázánie/ nic inſzego nie=
30:
ieſt/ iedno ieſt z Duchá Swiętego náśmiewánie.
31:
A batzyſz iuſz/ iáko ludzi vtzyćie? Roſkazał nam/ mo=
wi


strona: 85

y o iego inſzych Oleiách.85.
1:
wi Piotr Swięty.
Act. 10.
Abyſmy przepowiedáli/ iż on ieſt Sę
2:
dzia żywych y martwych. Niemowi tu Piotr Swięty
3:
roſkazał nam przed Oleymi klękáć kielkákroć/ pozdrá=
4:
wiáć/ ludzi ſmárowáć/ y grzechow odpuſztzenie Ole=
5:
iem przypiſowáć/ ludzi Oleiem krćić/ y bierzmowáć.
6:
Iuſz tu możeſz bátzyć/ ieſliśćie ſą przyiaćiele álbo nie=
7:
przyiaćiele Boży/ Kryſtus ták powiáda.
Io. 15.
Wy przyia=
8:
ćiele moi ieſtheśćie/ ieſli będziećie tzynić/ cokolwiek ia
9:
wam roſkázuię. A gdzieſz to wam roſkazał Oleiem lu=
10:
dzi ſmárować/ tego niemożeſz nigdziey prawdziwie v=
11:
kázáć.
12:
Ale rzetzeſz/ izaſz ty niewieſz/ iż ták było wſtárym za
13:
konie z roſkazánia Bożego?
Leuith. 8.
Leuit. 21.
Exod. 29:
Pierwſza wy=
mowká Papie
ſka o Oleiu.
ná tho ták odpowiádam/ iż
14:
teſz było ww ſtárym zakonie/ że ſie ludzie obrzezowáli/ So
15:
bothy ſwięćili/ Kozły Cielce/ y Bárány ofiárowáli/ y
16:
krwią ſie ich kropili z roſkazánia Bożego: A tzemuſz ſię
17:
tedy teſz nieobrzezuiećie? tzemu Sobot nieſwięćićie? tze
18:
mu kozłow/ ćielcow/ y báranow nie offiáruiećie.
19:
Ale rzetzećie/ iż ty rzetzy były ćieniem/ aſz do Kryſtu=
20:
ſá? Ieſli były ćieniem/ tedyć teſz y oley był ćieniem/ kto
21:
rym w ſthárym zakonie ludzi mázano/ kthore mázanie
22:
zwierzchnie/ nic inſzego nieznámionowáło iedno wnę=
23:
thrzne pomázánie Duchem Swiętym/ kthorego nam
24:
Kryſtus męką y ſmierćią ſwoią/ záſlużył/ y zeſlał.
25:
Ieſli iedne ćienie z ſtárego zakonu chcećie chowáć
26:
powiedzćie mi/ tzemu drugich niechcećie? Abowiem
27:
Swięty Páweł ták piſze/ iż khto iedno chowa/ powi=
28:
nien wſzyſtko chowáć: ále poſluchay ſlow iego.
Gal. 5:
Oſwiad
29:
tzam przed káżdym/ tzłowiekiem/ iż kto ſię obrzeże/ ſta=
30:
wa ſię powinowáty ku chowániu wſzyſtkiego zakonu.
31:
Aprzeſto ieſliśćie ten ćień ieden mázánie Oleiem s ſtá=
arego


strona: 85v

O Papieskim Krzyzmie
1:
rego zakonu wzięli/ chowayćieſz tedy y drugie ćienie.
2:
Abowiem ieden ćień chować/ á drugie opuſztzáć nic in
3:
ſzego nieieſt/ iedno ſie s Páná Bogá/ y iego zakonu ná
4:
ſmiewáć?
5:
A batzyſz iuſz iáko ſtáry zakon maćie po ſobie.
Wthora wymowka o Oleiu Papieſka.
Ale by teſz
6:
dobrze ták było/ izaſz dla tego mamy znowu żydámi zo=
7:
ſtáć/ vkaſzćie proſzę was/ gdzie w ſtárym zakonie nápi
8:
ſano otym/ iż Zydowie Oleie zá Bogá chwalili/ przed
9:
nimi klękáli/ y ták pozdrawiáli/ záklináli/ iáko wy tzy
10:
nićie.
11:
Ale ieſztze rzetzećie/ iż to nie tylko s ſtárego zakonu ma
12:
my/ ále teſz thák Swięći Oycowie poſtánowili? Ná
13:
toć thák odpowiádam/ iż Oycowie Swięći niemogli
14:
nic poſtánowić w kośćiele krześćijáńſkim/ tzego Kry=
15:
ſtus Syn Bozy niepoſthánowił:
Wthora wy
mowka o Ole
iu Papieſka.
Abowiem iáko Duch
16:
Swięty powiada.
Gal. 1.
By też Anioł zniebá ſtąpił/ y inſzey
17:
Ewánieliey vtzył/ ma to być przeklęſtwo: przeſto tedy
18:
według tego piſmá ſwiętego/ ty Oleie wáſze nic inſze=
19:
go nie ſą/ iedno przeklęſtwo y Dyabelſtwo/ ktore ſnich
20:
wyrzucáćie káżdego roku/ á przedſię go wyrzućić nie=
21:
możećie.
22:
Kto wymyſlił y vſtáwił ty Oleia
23:
tzarowáć.
24:
Achcećie iż wam vkażę/ kto ty Oleie tzárowáć/ ál
25:
bo iáko wy mowićie ſwięćić/ ná wieki tzwártek/ vſtá=
26:
wił y roſkazáł? Powiem y vkażę.
Anno 245:
Polidor.
Lib. 5.
Fábian Biſkup Rzym
27:
ſki/ ták iáko wáſzy piſárze otym piſzą/ ktory ták był po=
28:
ſtanowił/ ſprzodku/ áby wſzyſcy páſterze y Biſkupi ſlá=
29:
li ſobie/ po tákową nową y známienitą ſwiątość/ do
30:
Rzymá/ y kupowáli ſobie.
Potym


strona: 86

y o iego inſzych Oleiách.86.
1:
Potym ſie nád wámi ſmiłował Sylueſter Papieſz/
2:
y tę moc dał Biſkupom drugim/
Anno. 320:
Polidor.
Plat.
Sabel.
áby zwielką powagą/
3:
nábożeńſtwem/ klękánim/ pozdrawiánim/ thę wiele=
4:
bną/ y nieſlycháną Swiątość/ záklináli/ álbo iáko wy
5:
mowićie ſwięćili/ ná wielki tzwartek/ á potym vtzáro
6:
wáwſzy/ inſzym vbogim Plebanikom/ do ich kośćiołow
7:
przedawáli zá pieniądze.
8:
A iż ieſtze na then tzás wiele ludzi bogoboynych tey
9:
ſwiątośći/ zá Bogá chwalić niechćieli/ tylko ſámi kxię
10:
ża o niey wiele trzymáli.
Anno. 410.
Sigeb in
Chuon.
Przeſto potym Innocencyus
11:
Papieſz vſtáwił/ áby wſzyſcy ludzie pod duſznym zátrá
12:
cenim tey nowey y nieſlycháney Swiątośći vżywáli/
13:
w ktorey ſie zámyka łáſká Boża/ y odpoſztzenie wſzyſt=
14:
kich grzechow.
15:
To gdy niektorzy vſlyſzeli/ bárzo ſię ták známienitey
16:
Swiąthośći vrádowáli/ á drudzy przedſie zle o niey
17:
trzymáli y wątpili/
Anno 525.
Volat.
Polid.
przeſto teſz Foelix Papieſz tzwar=
18:
ty/ dáley á niſſli po ſtu lat vſtáwił/ áby żadny tzłowiek
19:
o tákowey nieſlycháney Swiąthośći y nowey niewąt=
20:
pił y nie ſzemrał więcey o niey. I roſkazał/ aby ſie wſzel
21:
ki tzłowiek krtząc y vmieráiąc/ mázał/ y wniey nádzieię
22:
zbáwienia ſwego pokłádał.
23:
Iuſz tu tedy możeſz obatzyć/ iż ty Oleie/ nie poſſly áni
24:
od Kryſtuſá Syná Bożego/ áni teſz od Apoſtołow ie=
25:
go/ iáko wy proſte ludzi zwodzićie/ gdy tę obłudę na
26:
Kryſtuſá/ y ná iego Apoſtoły/ kłádziećie. Gdyſz tu iá=
27:
wnie iuſz batzyćie/ iż nie od Apoſtołow ieſt wprowá=
28:
dzoná do kośćiołá Swięthego/ ále od Oycá Dyabłá
29:
kłamliwego/ ktory przes Papieże chćiał zeſromoćić ná
30:
przod ſlowo Boże/ Paná Iezu Kryſtá Syná Bożego
31:
y zeſromoćić y ſplugáwić krzeſt/ y Duchá Swiętego.
a ijNie


strona: 86v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
Oleiem drwá
kámienie y ſpi
że mażą.
1:
Nie wſpominam tu nic/ iáko thym oleiem ſmrodli=
2:
wym/ nietylko ludzi máżećie/ ále też Drwá/ Kámienie
3:
ſpiżę/ ſrebro złoto/ to ieſt kośćioły Kámienne/ Drew=
4:
niáne/ Ołtarze Zwony/ Kielichy/ Portátyły y inſze
5:
Dyabelſkie zabobony krzćićie y guſlićie.
6:
Aleć was ták Pán Bog chćiał przed wſzyſtkim ſwiá
7:
tem vkázać/ áby was ludzie po tych zmyſlonych máſká
8:
rách poznáć mogli/ iż wy ieſteśćie oni/ o ktorych Piotr
9:
Swięty nápiſał/
2. Pet. 2.
przes ktore drogá práwdy miáłá być
10:
zbluznioná. Ale podzmy do ogniá y do inſzych rzetzy.
11:
O Papieskim Swię
12:
ceniu Ogniá w Wielkonocną
13:
Sobotę.
14:
N
Aprzod w Wielkono=
15:
cną Sobothę vbrawſzy ſię do
16:
drew idziećie/ ſkiymi y s ſwiecá=
17:
mi niezápalonymi/ s proznym
18:
Turytbulárzem/ y zwodą tzáro=
19:
wáną. Thámże wykrzoſawſzy o=
20:
gień álbo s krzemieniá/ álbo s kry
21:
ſzthału/ ſiedm kroć chodzićie/ około onych drew ſzem=
22:
rząc y tzáruiećie: I miedzy inſzymi rzetzámi żegnáiąc
23:
ten Ogień ták mowićie.
Ex Agenda ſe
cumbum Ru=
bricam Eccle
ſiae Catedra=
lis Cracouien:
et ex Miſsali
Crac.

24:
Day Boże/ áby wſzyſtki rzetzy/ ktore by beły tym O=
25:
gniem zágrzane/ ſtáły ſię błogoſláwione/ y wſzelkiemu
ludzkie=


strona: 87

w Wielkonocną Sobotę.87.
1:
ludzkiemu Zbáwieniu pożytetzne. etć. I záſie. niechay
2:
przyidzie Wſzechmogący Bog ná then Ogień etć. Iż
3:
ná ktorebykolwiek mieyſce byłá Swięta taiemnicá ie=
4:
go przynieſioná/ áby thám byłá chytrość Dyabelſka
5:
wygnaná. I máło niżey.
Ogień obroná
Papieſka.
Aby był then Ogień Sługom
6:
twoim/ y Służebnitzkam twoim obroną/ y beſpietzno=
7:
śćią obrony/ áby nieprzyiaćiel w ich wnętrznośći nie=
8:
wſzedł.
9:
Powiedz mi?
Matt. 28.
Mar. 16.
Ieſli to ieſt Ewánieliey Swiętey v=
10:
tzyć ludzi/ ktorą Pan Kryſtus roſkazał zwolennikom
11:
ſwoim wſzyſthkim narodom przepowiadáć/ Ogniowi
12:
vtzárowánemu błogoſláwieńſtwo/ y zbáwienie przypi
13:
ſowáć? Sktoregożeś tho piſmá wytzytał/ áby Ogień/
14:
ktory Bog ſtworzył wſzelkiemu tzłowiekowi/ ku ćiele=
15:
ſney potrzebie/ miał być Sług y Służebnitzek Bożych
16:
obroną duſzną náprzećiwko Dyabłom/ y chytrośćiam
17:
ich? Izaſz thá tylko tześć y chwałá nie należy ſámemu
18:
Synowi Bożemu Pánu Iezu Kryſtuſowi.
19:
Vkaſz gdzie Kryſtus roſkazał tzárowáć albo iáko ty
20:
mowiſz ſwięćić Ogień? Vkaſz teſz obietnice Boże/ gdzie
21:
Bog obiecał dla zágrzania tego ogniá/ dáć ſwoie bło
22:
goſláwieńſtwo/ y zbáwienie.
23:
Ale poniewaſz/ áni roſkazánia Kryſtuſá Syná Bo=
24:
żego/ áni teſz namnieyſzey obietnice iego/ nigdy vkázáć
25:
niemożeſz.
Co ieſt Ogień
Papieſki.
Są thedy iáwne znáki/ iż then Ogień wáſz
26:
zmyſlony/ ſtemi głowniámi/ y węglámi/ kthore wy zo=
27:
wiećie ſwięconymi/ nic inſzego nieieſt/ iedno ieſt Dya=
28:
belſkie Igrzyſko/ á s Páná Iezu Kryſtá Syná Boże=
29:
go y z iego obrony náſmiewiſko.
30:
Abowiemeśćie tey náuki/ nie od Bogá wzięli/ áni
31:
od Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ áni teſz od Apo
a iijſtołow


strona: 87v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
1:
ſtołow iego/ áleśćie tę náukę wzięli/ od Duſznego nie
2:
przyiaćielá Dijabłá/ y onych ſlug ieo/ pogánow Chal
3:
dáytzykow/ y Perſow/ ktorzy ogień zá Bogá chwalili
4:
y obronę iev duſzną y ćieleſną przypiſowali/ iáko otym
5:
piſzą Doktorowie pogáńſcy/
Suidas in di=
ctione Kano=
pos.
Aenefd. 2.
Faſtox. 4.
Metámox. 7.
Polid.
ná wielu mieyſcách/ Su
6:
idáſz/ Wergilius/ y Owidyus.
7:
Abowiem on ogień w ſtárym zakonie/ ktory z niebá
8:
ſtępował/ y ony ofiáry pożerał/ przeſládowánie/ vdrę=
9:
cenie/ mękę y ſmierć Páná I: Kryſtá známionował/
10:
iáko o Kryſtuſie Prorok Swięty nápiſał.
Pſal. 16.
Ogniem do
11:
świattzyłeś mię/
Pſal. 66.
á nieieſth náleziona wemnie nieprá=
12:
wość. I záſię. Przeſliſmy przes Ogień y Wodę/ á wy
13:
wiodłeś nas ná ochłodzenie. Thego Kryſtuſá Syná
14:
Bożego známionował on ogień/
Leuit: 6.
ktory w Sálomono=
15:
wym kośćiele ná Ołtharzu vſtáwitznie gorzał.
16:
Ale iż wy temu niewierzyćie/ áby Kryſtus dośić v=
17:
tzynił przes mękę ſwoię ná krzyżu/ y gorzał vſtáwitz=
18:
nie w kośćiele Swiętym w ſercách wiernych. Przeto
19:
ſobie nowe ognie zmyſlaćie/ y thym wymyſlonym o=
20:
gniom ſwoim/ błogoſláwieńſtwá/ obrony duſzne y ćie=
21:
leſne/ y zbáwienie przypiſuiećie. A iż prośći ludkowie
22:
nierozumieią wáſzym zabobonom/ y thym wymyſlom
23:
Dijabelſkim/
Ná co ten O=
gień obracáią
ludzie.
przeto teſz ty ognie y głownie ná tzáry o=
24:
brácáią/ iedni zá ſtrzechę dla gromu wtykáią/ drudzy
25:
dla grádu miedzy zboże głownie zánoſzą/ drudzy ſobie
26:
dla bolenia głowy ożegáią. Toć ſą ſkutki/ ktore z wá=
27:
ſzey náuki Antykryſtowey pochodzą/ y ſámi tzáruiećie/
28:
y ludzi tzárowáć vtzyćie.
29:
Iuſz tu tedy ſtąd może kożdy obátzyć/ ieſli wy ludzi
30:
vtzyćie/ áby wtzym inſzym nádzieie zbáwienia ſwego
31:
niepokłádáli/ iedno w ſámym Pánie Iezu Kryſtuſie?
O nie=


strona: 88

w Wielkonocną Sobotę.88.
1:
O nieprzyiaćiele Boży/ długoſz ták będziećie ludzi v=
2:
bogie zwodzić/ ſlowy tylko Syná Bożego wyznawa
3:
ćie/ ále ſie go ſkutki wáſzymi przyćie.
Matt. 7.
Z owocow ich po
4:
wiáda Pan Kryſtus poznaćie ie/ izali s ćiernia zbierá
5:
ią winne iágody/ álbo z oſtu figi? Oto ćiernie/ ktore
6:
palićie/ vkaſzćie/ kthore iágody ſniego zbieraćie? Ale
7:
podzmy do Swiec.
8:
Papieska Swiecá krzćilna.
9:
Potym Ogniu w tęſz Sobothę/ tzáruiećie záſię
10:
Swiecę wielką/ ktorą krzćilną zowiećie: I iákoć theſz
11:
tám Imię Boże ná dáremne bierzećie/ y Páná Bogá
12:
bluznićie/ kożdy może ſnádnie ſtych ſlow obátzyć/ kto=
13:
re tám ſſemrzećie/ gdy tę Swiecę żegnaćie.
14:
Naprzod pięć ziarn kádzidłá ná krzyſz w tę ſwiecę
15:
wtykaćie/ á wtykáiąc ty ſlowá Páná Bogá ſromo=
16:
cąc/ y imię iego ná dáremne bierząc/ mowićie.
Ex Agenda et
Miſsali Crác.

17:
Przyimi Swięty oytze zápalenie tey offiáry wietzor
18:
ney/ ktorą my thobie dáiemy. I máło niżey.
Woniáiąca
ſlodkość Pa=
pieſka Swiecá
woſkowa
Proſimy
19:
ćie Pánie/ áby tá Swiecá w imię twoie poświęconá/
20:
ku tey nocney ćiemnośći ſkáżeniu nieuſtawáiąc trwá=
21:
łá/ y ku woniáiącey ſlotkośći zápalona/ do niebieſkie=
22:
go ſwiátłá byłá przyłątzoná.
23:
Inſze bluznierſtwá opuſztzam/ ábowiem ſtych może
24:
kożdy obátzyć/ kto ſie iedno Bogá boi/ y miłuie Imię
25:
iego ſwięte. Iż wy zápámiętawſzy Páná Bogá/ y ie=
26:
go przykazánia Swiętego/ gdzie mowi. Niemiey Bo=
27:
gow cudzych przedemną:
Exod. 20
Tę obłudę martwą y nitze=
28:
mną ſwiecę/ wietzorną woniáiącey ſlotkośći offiárą
29:
zowiećie/ y tzynićie. Bluzniąc/ y przeklináiąć/ Páná
30:
Iezu Kryſtá Syná Bożego/ ktory tylko ſam ieſt/ wie
tzorną


strona: 88v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
Gen. 8.
Exod: 29.
1:
tzorną woniáiącey ſlothkośći offiárą/ przed Bogiem
2:
Oycem ná práwicy iego ſiedzący.
3:
Toć ieſt ono ohydzenie przed Bogiem/ ná mieyſcu
4:
Swiętym ſtoiące/ o ktorym Dániel ſwięty nápiſał/ y
5:
Páweł Apoſtoł Boży.
Dan: 11.
2. Tes. 2.
Matt. 24.
1. Io. 2.
Toć ſą oni/ ktorzy z nas wyſſli
6:
ále niebyli nigdy ſnámi/ iáko Ian ſwięty mowi/ ábo=
7:
wiem by byli z nas/ wżdyć by ſnámi byli zoſtáli? Toć
8:
ſą oni Doktorowie/ ktorzy ſie mieli przeć páná ſwego
9:
ktory ie odkupił/ iáko Piotr ſwięty nápiſał.
2. Pet. 2.
Zá ktory=
10:
mi miáło ich wiele iść/ przes ktore drogá prawdy miá
11:
łá być ſromoconá.
12:
Izali może być ieſztze hániebnieyſza y ſromotliwſza
13:
rzetz wymyſlona/ náprzećiwko Synowi Bożemu/ Pá
14:
nu Iezu Kryſtuſowi/ iedynemu zbáwićielowi náſze=
15:
mu/ iako tá ieſt? przyrownywáć obłudę z woſku vle=
16:
pioną/ do oney wietzorney y woniącey offiáry/ kthora
17:
wietzor to ieſt ná oſtátku ſwiátá ieſt zá nas Bogu oy=
18:
cu ná krzyżu offiárowaná? á trwa od poránku aſz do
19:
wietzora to ieſt od potzątku/ aſz do ſkońtzenia ſwiátá.
Io. 1.

20:
Izaſz nietylko ſam Pan Kryſtus ieſt ſwiecá/ ktora o=
21:
świeca wſzelkiego tzłowieká/ przychodzącego ná ten
22:
ſwiáth? ktory poraża y gáśi wſzyſtki inſze ſwiece zmy=
23:
ſlone y obłudne/ ſwoią ſwiátłośćią nieſtworzoną.
24:
O iákoſz wy ſtániećie przed oną ſwiecą wietzną/ w=
25:
ſzyſtek ſwiát oświecáiącą? iákoſz ſie będziećie wymá=
26:
wiáć? kiedy wam rzetze oná ſwiecá/ nigdy niezgáſzona
27:
tzemuśćie ſobie inſze ſwiece wymyſláli/ y ſtáwiali/ ktoſz
28:
wam to roſkazał? Wymowićie ſie/ y rzetzećie/ myſmy
29:
nic niewinni miły Pánie:
Zozymuſ Pap.
Anno. 420.
Duxand.
Volat.
Iſid.
Polid. lib. 6.
cap.
Abowiemeſmy to pod klą=
30:
twámi tzynić muſieli/ co vſtáwił y wymyſlił Zoſymus
31:
Rzymſki Papieſz. Tám obatzyćie ieſli wam tá wymo=
wká


strona: 89

w Sobotę Wielkonocną.89.
1:
wká poydzie álbo nie. Day wam Pánie vpámiętánie.
2:
Papieskich gromnic cżárowánie.
3:
Ale podzmy teſz y do Gromnic/ kthore tzáruiąc ták
4:
naprzod mowićie. Proſiemy ćie Boże/ ábyś ty ſwie=
5:
ce/ ku potrzebie ludzkiey/ y ku zdrowiu ćieleſnemu y du
6:
ſznemu/ bądz ná ziemi/ bądz teſz w wodzie/ przes wzy=
7:
wánie Swiętego Imienia twego/ y przes przytzynę
8:
Swiętey Máryey dziewice/ mátki twoiey/ ktorey dzi=
9:
ſia ſwiętá nabożnie obchodziemy. I przes modlitwy
10:
wſzyſtkich ſwiętych/ Błogo † ſláwić/ y rátz po † ſwię
11:
ćić/ áby ten lud twoy/ ty ſwiece vććiwie w rękach no
12:
ſząc/ ſpiewáiąc/ y ćiebie chwaląc. etć. I máło ieſztze
13:
niżey. Iż ná ktorymby kolwiek mieyſcu/ byłá zápalo=
14:
ná tá gromnicá/ y położoná/ odſtąpił/ y drżał Dijabeł
15:
y vćiekał przed ſtrachem/ ze wſzyſthkimi ſlugámi ſwy=
16:
mi mieyſcá onego. I ieſztze mało niżey. Błogoſlawię
17:
ćie ſtworzenie Woſku/ w imię ſwiętey Troyce/ ábyś
18:
było wykorzenienim Dijabelſkim. I ieſztze niżey. Wy
19:
ley błogoſláwieńſtwo twoie/ ná ten Woſk// y poświęć
20:
gi/ ſwiátłośćią łáſki twoiey.
21:
Iżeśćie tey pierwſzey ſwiecy niedufáli/ ktorą zowie
22:
ćie krzćilna/ áby miáłá być zupelną obroną wáſzą/ y
23:
wietzorną offiárą/ iákośćie pierwey ſſemráli/ przeto=
24:
śćie tu znowu ſobie inſze ſwiece wymyſlili/ kthoreśćie
25:
Gromnicami názwáli/ iżeby Duſzy/ y ćiáłu pomagá=
26:
ły/ ná ziemi tzłowieká/ y w wodzie/ od wſzelkiey niebes=
27:
pietznośći záchowáły.
28:
Toć ſą záſię nowi Bogowie wáſzy/ przed ktorymi
29:
iáko powiedaćie/ Dijabli drżą/ y vćiekáią. Powiedz
bmi/


strona: 89v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
1:
mi/ s kthoregoś to piſmá Swiętego wziął/ áby Pan
2:
Bog miał ná ſwiece martwe wylewáć/ ktore wy od
3:
gromu Gromnicámi zowiećie/ ſwoie błogoſláwień=
4:
ſtwo/ y łaſkę ſwoię? ná rzetz niemą/ ku ćieleſney po=
5:
trzebie tylko od Bogá daną? Wyleię/ mowi Pan B.
Ioel. 2.

6:
z Duchá mego/ ná wſzelką płeć ludzką/ nie ná ſwiece.
7:
A więc tho ieſztze nieieſt wielkie zeſromocenie Páná
8:
Iezu Kryſtá Syná Bożego/ y Duchá ſwiętego/ wo=
9:
ſkowym ſwiecom przypiſowáć obronę duſzną y ćiele=
10:
ſną/ od wſzelkiey niebeſpietznośći Szátáńſkiey? I tze=
11:
mu ſobie niewſpomieniećie ná ony ſlowá kthore Pan
12:
Bog mowił do Abráhámá.
Gen. 15
Pſal. 17.
Iam ieſt Pan Bog obro
13:
ná twoiá.
Pſal. 30.
I záſię ná drugim mieyſcu. Pan Bog ieſt
14:
obroná/ wſzyſtkim wnim nádzieię pokłádáiącym. I ie
15:
ſztze dáley. Ty Boże ieſteś obroná moiá. Ták iáſne pi=
16:
ſmo máiąc przed otzymá/ á wżdy iednák niewiedzićie/ y
17:
Páná Bogá ták ſmiele bluznićie/ gdy oto martwemu
18:
woſkowi ludzkimi rękomá vlepionemu/ obronę duſzną
19:
y ćieleſną przypiſuiećie.
20:
A więc to ieſt Ewánieliey Swiętey ludzi vtzyć?
Gromnice o=
broną duſzną y
ćieeſną.

21:
Iż ſwiece ſą obroną duſzną y ćieleſną/ przed ktorymi
22:
Dijabli drżą y vćiekáią? Ieſli ták ieſt/ iáko ty tu po=
23:
wiedaſz/ tedyć pierwſzy krześćijánie/ ktorzy byli tzáſu
24:
Apoſtołow/ y pierwſzych ſwiętych mętzennikow/ obro
25:
ny żadney w Kośćiele krześćijáńſkim nie mieli? Abo=
26:
wiem tę obronę naprzod wymyſlił Wigilius Papieſz/
Anno 550.
Sigebert.
Durand.
Purificatio=
nis feſtum.

27:
kiedy naprzod w Konſtántynopolu/ będąc dla powie
28:
trza Swięto Pánny Máryey otzyśćienie vſtáwił/ á
29:
ponim záſię drugi Papieſz Sergius nierychło ſwiece
30:
álbo iako ie wy zowiećie gromnice lepił/ áby obroną
31:
były náprzećiwko gromu y Dijabłu.
Drugie


strona: 90

w Sobotę Wielkonocną.90.
1:
Drugie Swiece rozmáite.
2:
Niewſpominam tu nic proſtych Swiec/ kto=
3:
rycheśćie teſz náwymyſláli/ y do kosćiołow krześćijáń
4:
ſkich/ według pogáńſkiego y żydowſkiego zwytzáiu ná
5:
ſtáwiáli. Ktore zowiećie poſtáwnicámi/ kiownicámi
6:
Roratnicámi/ bráckimi/ Apoſtolſkimi/ Grobownicá=
7:
mi/ Wiliownicámi/ Ołtarzownicámi/ Groſzownicá=
8:
mi/ Pułgroſzownicámi/ Szelągownicámi/ Kwartni
9:
cámi/ pieniężnicámi. A kto ie może ná koniec wſzyſthki
10:
wylitzyć y wypiſáć.
11:
A tzemu nie powieſz/ w ktorey to Ewánieliey nápi=
12:
ſano/ y ktory teſz Apoſtoł tego vtzył/ ábyſmy mieli/ ál=
13:
bo pánu Bogu ſámemu w kośćiele krześćijáńſkim ſwie
14:
ćić/ álbo ludziom vmárłym/ álbo kijom/ ſtoiákom/ y o=
15:
brázom niemym?
16:
A iż tego vkázáć niemożeſz/ przeto ia thobie vkázáć
17:
muſzę/ iż tá náuká niewyſſlá/ áni od Kryſtuſá S. Bo=
18:
żego/ áni od Apoſthołow iego/ ále wyſſlá naprzod od
19:
Grzegorzá Papieżá/
Anno. 595.
Volat.
Plat.
przed ktorym było przedtym/ iá
20:
ko wy ſámi piſzećie/ więcey/ á niſſli ſſeśćdzieſiąt Pa=
21:
pieżow w Rzymie/ ktorzy otych ſwiecách/ nic niemy=
22:
ſlili. Ale by ich teſz dobrze inni Pápieżowie przed Grze
23:
gorzem vżywáli/ tedy iednák they náuki/ od Kryſtuſá
24:
niewzięli. A co kolwiek z niebá nieieſt przynieſiono/
Io. ...
Gal. ...
ále
25:
z rozumu y z mozgu ludzkiego wymyſlono/ tho wſzyſtko
26:
ieſt przeklęſtwo/ iáko Apoſtoł ſwięty nápiſał.
27:
Papieſz Lámpy wymyſlił.
28:
Ku Ogniu teſz/ álbo ku thym Swiecom/ przynale=
b ijżą Lám


strona: 90v

O Papieskim ſwieceniu ogniá
1:
żą Lámpy/ ktore przed kámieniem/ przed drewnem/
2:
przed Oleiem/ przed chlebem w kośćielech wáſzych ſtá
3:
wiaćie/ y nálawſzy Oleiu palićie. A ktoſz to wam ro=
4:
ſkazał? Niemożeſz tego rzec/ áby to Kryſtus Syn Bo
5:
ży vſtáwił/ álbo Apoſtołowie iego?
6:
A ktoſz tedy naprzod ty Lámpy wymyſlił?
Sabinianus
Pap.
Anno. 610.
Plat.
Volat.
Sábini=
7:
anus Papieſz/ kthory namieſtniká ſwego Grzegorzá
8:
przeſſlego/ roſkazáł kxięgi popalić.
Anno. 745.
Plat.
Volat.
Exod. 25. 27.
Leuit. 24.
Numeri. 8.

9:
A potym Zácháryaſz Papieſz/ kthory był nierychło
10:
po Sábinie/ do tych Lámp oleiu przydał/ y ty Lám=
11:
py potwierdził y zápalił.
Czemu lampy
były w ſtárym
Zakonie.

12:
Wiem że w ſtárym zakonie z roſkazánia Bożego/ by=
13:
ły Lámpy w kośćiele Sálomonowym záwieſzone/ w
14:
ktorych ogień y wnocy y wednie vſtáwitznie gorzał/ á
15:
lud poſpolity Izráhelſki Oleiu dodawał. I dla te=
16:
go záwieſzone były y gorzáły/ áby lud Iſráhelſki ná=
17:
pomináły/
Eſá. 62.
iż ieſztze lud pod Zakonem był wćiemno=
18:
śćiách/ á iż ieſztze otzekawáli Páná Iezu Krzſtá wie=
19:
tzney ſwiátłośći/ oney Lámpy goráiącey/ khtora nie
20:
miáła nigdy zgáſnąć/ ále przyść gorzeć vſtáwitznie y
21:
wſzyſtek ſwiát oſwiećić.
22:
A iż my themu mocnie wierzemy/ iż iuſz przyſzedł/ y
23:
wſtyſtek ſwiát oſwiećił: Przeſto tedy niepotrzebá nam
24:
więcey żadnych ćiemnych y gáſnących Lámp/ ponie=
25:
was thá Lámpá wietzna Kryſtus Syn Boży/ w ſer=
26:
cách náſzych/ przes powiedánie Ewánieliey Swiętey
27:
vſtáwitznie wednie y wnocy ſwieći y gore.
28:
Ale iż Antykryſt Rzymſki themu niewierzy/
Io: 1.
áby tá
29:
Lámpá ſwiátłá/ Pan Kryſtus Syn Boży/ w kośćie
30:
le Swiętym gorzáłá/ y każdego tzłowieká przychodzą=
31:
cego ná ten Swiát oſwiecáłá/ przeſto ſobie inſze Lám
py már=


strona: 91

w Sobotę Wielkonocną.91.
1:
py martwe y ſmrodliwe wymyſlił/ y w kośćiele poſta=
2:
nowił: Vkázuiąc ieſztze ony Zydowſkie ćiemnośći/ w
3:
ktorych byli dokąd Kryſtus nieprzyſzedł.
4:
Aprzeſto kto chce onę Lámpę wietzney światłośći
5:
Páná Iezu Kryſthá vkrzyżowánego poznáć/ muśi od
6:
tych Lámp martwych y ſmrodliwych/ co nadáley v
7:
ćiekáć/ á tych ćieniow zániecháć/ ktorych Dyabeł y ſlu
8:
gá iego Papieſz Rzymſki Antykryſth náwymyſlał/ y do
9:
kośćiołá krześćijáńſkiego náſtawiał.
10:
Papieſz Kádźidlnice wymyſlił.
11:
A iż ieſzcże do Ogniá/ do Swiec/ y do tych Lámp
12:
Antykryſtowi Dymu niedoſtawáło/ ktorym ſię teſz Zy
13:
dowie y Pogáni kurzyli/ kiedy ſię do Bożnic ſwoich
14:
ſchodzili.
Lew Papieſz.
Anno. 810.
Polid. Lib. 5.
Durand. lib. 4.
Przeſto Lew Papieſz tym imieniem trzeći/
15:
Thurybularze álbo kádzidlnice/ iedny złote/ drugie ſre
16:
brne/ drugie moſiądzowe wymyſlił/ y dym miáſto ſlo=
17:
wá Bożego prawdziwego/ y modlitw prawdziwych
18:
do kośćiołá wprowádził/ áby ludzie s ſiebie grzechy wy
19:
parſkáli/ á z Obrazow y Ołtárzow muchy/ nietoperze
20:
y páiąki/ odpłoſzyli y wygániali.
21:
Powiedz mi ſkąd ten Lew Papieſz to kádzenie obrá=
22:
zow y Ołtarzow wymyſlił?
Kádzenie Pa=
pieznicy wzię=
li naprzod od
Pogánow.
niemożeſz tego rzec/ áby to
23:
Kryſtus Syn Boży vſtáwił? álbo iżby to od iego Apo
24:
ſtołow wziął? A od kogoſz tedy? Powiem/ iż tho wziął
25:
przodkiem od Pogánow/ ktorzy Dyabły chwalili/ iá=
26:
ko o tym kadzeniu Vergilius pogáńſki Doktor tymi ſlo
27:
wy de Venere piſze.
Vergil. in:
Aeneid. 1.
Vbi templum illi, centum Sabeo,
28:
Thure celenteræ.
29:
Potym wziął teſz to/ od onych Zydow ktorzy podno=
b iijſząc


strona: 91v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
1:
ſząc wzgore ręce w Sálomonowym kośćiele kádzyli/
Kádzenie po=
tym wzięli od
Zydow.

2:
kthore podnoſzenie rąk y kádzenie/ nic inſzego niebyło y
3:
nieznámionowáło/ iedno modlitwy Páná Kryſtuſowe
4:
y wſzyſtkich wiernych/ iáko otym Prorok Swięty nápi
5:
ſał mowiąc.
Pſal. 140.
Modlitwá moiá/ iáko zapalenie kádzidłá
6:
przed oblitznośćią twoią Pánie. Abowiem iáko Ká=
7:
dzidło w kośćiele Sálomonowym ku gorze ſſlo/ y bár=
8:
zo pięknie woniáło/ ták teſz modlitwy Syná Bożego/
9:
y wſzyſthkich wiernych iego/ ſſly y idą vſtáwitznie/
10:
przed oblitzność Oycá niebieſkiego/ y woniáią przed
11:
máieſtatem iego.
12:
Ale iż tho kádzenie/ v Zydow było ćieniem modlitw
13:
Páná Iezu Kryſtá/ y wſzyſtkiech wiernych iego/ ktorzy
14:
przezeń idą do Oycá niebieſkiego/ przeſto iuſz dzi=
15:
ſia niepotrzebá do kośćiołá kádzidłá żadnego inſzego/
16:
iedno thylko modlithwy ofiárowáć Bogu przes Iezu
17:
Kryſtá Syná Bożego/ ktore ku gorze idą/ y przed má=
18:
ieſthatem iego woniáią. A iż wy themu niewierzyćIe/
19:
przeſto ſobie kádzenia nowe Pogáńſkie y Zydowſkie
20:
zmyſlaćie/ á proſte ludzi zwodzićie.
21:
Oſądzćie ſie tedy iuſz/ ieſliśćie namieſtnicy Apoſtol
22:
ſcy/ albo nieprzyiaćiele Boży? poniewaſz Kryſtus ták
23:
powiedział mowiąc.
Io: 15
Wy przyiaćiele moi ieſteśćie/ ieſli
24:
będziećie tzynić cokolwiek ia wám roſkázuię. Ale podz=
25:
my dáley do drugich wáſzych zabobonow/ iáko ludzi
26:
vtzyćie.
27:
Papieſz Popioł wymyſlił.
28:
Dármo teſz powiádáſz/ iż tylko iednego Kryſtu
29:
ſá maćie/ w kthorego imię odpuſztzenia grzechow lu=
30:
dzi vtzyćie. Oto ia tobie vkażę thych wáſzych Kryſtu=
ſow


strona: 92

w Sobotę Wielkonocną.92.
1:
ſow y zbáwićielow bárzo wiele/ ktorym wy przypiſuie
2:
ćie/ obronę duſzną y cieleſną/ od Dyabłá y chytrośći
3:
iego záſztzycenie/ y teſz łáſkę Bożą/ y grzechow odpu=
4:
ſztzenie.
5:
A ieſli temu niewierzyſz? poſluchay tych ſlow/ ktore
6:
mi popioł tzáruieſz w ſtepną śrzodę/ kędy ták naprzod
7:
mowiſz do popiołu.
Ex Agenda et
Miſsali Crá=
couien.
Zeſſli Boże Aniołá twoiego/ z niebá
8:
ktoryby żegnał † y poſwięćił † ty popioły/ áby były le
9:
kárſtwem zbáwiennym/ wſzyſtkim imienia twego wzy
10:
wáiącym eć. I máło niżey: Iż ktorzyby ſie kolwiek tym
11:
popiołem poſipáli/ dla odkupienia grzechow ſwoich/
12:
áby ćieleſne zdrowie/ y duſzną obronę wzięli. I ieſztze
13:
niżey. Iż ktoregoby ſię kolwiek głowy dotknął/ áby nań
14:
wylał thwoie błogoſláwieńſtwo. I ieſztze niżey máło:
15:
Aták thy záklęty Popiele/ w imię Swięthey Troycey/
16:
nas od grzechow nietzyſtośći otzyść.
17:
Ieſliże thák ieſth/ iz popioł vtzárowány/ ieſth lekár
18:
ſtwem zbáwiennym/ błogoſláwieńſtwem duſznym/ y
19:
od grzechow otzyśćienim? tedyć nie po krwi páná Ie=
20:
zu Kryſtá Syná Bożego/ poniewaſz popioł otzyśćia
21:
od nietzyſtośći grzechow? przeſto według tey twoiey
22:
nauki/ fáłſzywie nápiſał Ian Swięty/ ktory ták mowi
1. Io. 2.

23:
Iż nas krew Páná Iezu Kryſtá otzyśćia od wſzyſth=
24:
lich grzechow?
25:
Ale rzetzeſz? wſzák ná oſtátku wſpominamy Kryſtu=
26:
ſá/ y Kryſtuſem ty rzetzy pietzętuiemy? prawdá iſz w=
27:
ſpominaćie Kryſtuſá/ ále go nie dla teo wſpominaćie
28:
ábyśćie mu chwałę iego dawáli/ ále iżebyśćie ty ſwo=
29:
ie ſmrody y ludzkie trućiny/ od Dyabłá wymyſlone o=
30:
cukrowáli/ iákoby ludzie prośći Antykryſtuſowey náu
31:
ki nieobatzyli. Bo teſz takieſz Cżárnokxiężnicy tzynią/
ktorzy


strona: 92v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
1:
ktorzy Troyce Swiętey imieniem Dyabły záklináią/
2:
Cżarownice tákże tzynią/ kiedy ktorą rrzetz tzáruią/ te=
3:
dy tymże obytzáiem/ iáko y wy nádáremne imię Boże
4:
bierzą/ y tzáry ſwoie imieniem Bożym pietzętuią.
5:
Powiedz mi ieſli byli kiedy ták ſproſni pogani/ áby
6:
popioł mieli tzynić lekárſtwem zbáwiennym? błogoſlá
7:
wieńſtwem duſznym/ y od grzechow nietzyſtośći otzy=
8:
ſćienim? Rownie ták wy tzynićie iako y lud z wáſzey ná
9:
uki: Mowiwſzy zle y przeklinawſzy/ zámykáią tymi ſlo
10:
wy/ Iezus Kryſthus Márya/ ono pierwſze zágáśić:
11:
Tákći Szátan wſzyſthko zákrywa imieniem Bożym.
12:
A więc ieſztze będzieſz mowił/ iż ludzi vtzyćie przes
13:
Kryſthuſá odpuſztzenia grzechow y otzyśćienia? otho
14:
maſz Kryſtuſá twego popioł/ rzetz martwą á niktze=
15:
mną/ od kogożeś thę náukę wziął proſzę ćie? niemożeſz
16:
rzetz/ áby od Kryſtuſá/ Syná Bożego/ álbo Apoſto=
17:
łow iego? A od kogoſz tedy?
Polid.
Lib. 6.
od Grzegorzá Papieżá/ á
18:
ten Pápieſz záſie od kogo? od onego chytrego wężá Dya
19:
błá/ ktory kąſa y ſromoći/ Syná Bożego/ y krew na=
20:
ſwiętſzą y nadroſſſzą iego.
21:
Papieskiego bágná y kwiatkow cżáro
22:
wanie w Kwietną niedzielę
23:
Ale podzmy dáley iáko Bágno y Kwiatki wnie=
24:
dzielę Kwietną/ tzaruiećie/ y iako teſz tám imię Boże
25:
nádáremne bierzećie/ gdy ták do Kwiatkow y Bágná
26:
mowićie.
27:
Day Boże/ áby káżdy kthobykolwiek thy Kwiatki
28:
wziął/ błogoſlawieńſthwo twoie/ otrzymał/ y zaſlugę
29:
żywotá wietznego. I máło niżey
Záklinam


strona: 93

w Sobotę Wielkonocną.93.
Ex Agenda
Miſsali Cra=
cowien.
1:
Záklinam ćię wſzelkie ſtworzenie Kwiatkow y Gá=
2:
łązek/ w imię Bogá Oycá † y Syná † y Duchá Swię
3:
tego † poćieſzyćielá. Zaklinam ćie wſzelka mocy prze=
4:
ćiwniká/ y wſzelkie zebránie Dyabłow/ wykorzeń ſię/
5:
y wyſać ſie/ ſtego ſtworzenia Kwiatkow y Gáłązek/
6:
iż naktorebyśćie mieyſcá były przenieſione/ áby wſzyſcy
7:
mięſſkáiący/ onego mieyſcá/ błogoſláwieńſtwo twoie
8:
otrzymáli. etć. I ieſztze niżey.
9:
Iż gdzieby to Bágno bylo przynieſione/ ábi ſie thy
10:
mieyſcá ſtáły ſwiętymi/ y ſtámtąd odeſſla/ wſzelka chy=
11:
trość y nágráwánie Szátáńſkie.
12:
Powiedz mi? Ieſli Cżárnokxiężnicy/ ſą rozni od
13:
was?
Papieznicy
Czarnoxięzni
cy.
ktorzy theſz takieſz Dyabły záklináią/ iáko y wy?
14:
ktoſz wam to roſkazał? ábyśćie Bágno y Kwiatki zá=
15:
klináli y tzárowáli? Czemu ſobie Czárnokxiężnicy/ ná
16:
ono piſmo Ducha Swięthego niewſpomieniećie/ iá=
17:
ko nápiſał Moiżeſz mowiąc.
Gen 1.
I vyrzał Pan Bog w=
18:
ſzyſtko cokolwiek ſtworzył y było bárzo dobre. I záſię
19:
co ſwięty Páweł nápiſał mowiąc.
1. Tim. 4.
Iż wſzelkie ſtworze
20:
nie Boże dobre ieſt. A gdyſz dobre/ tzemuſz ie tedy złym
21:
tzyniſz? tzemu Dyabły ſniego wyganiaſz? tzemu im bło=
22:
goſlawieńſtwo/ y zaſlugi zywota wietznego przipiſu=
23:
ieſz y przydawaſz? Izali tho ieſt vtzyć ludzi Ewánie=
24:
liey Swiętey? O nieprzyiaćiele Syná Bożego Paná
25:
Iezu Kryſtá.
26:
Papieskie w Kwietną Niedzielę in=
27:
ne bluznierſtwá:
28:
Niewſpominam tu nic inſzych bluznierſtw/ y
29:
przeklinánia Syná Bożego Páná Iezu Kryſtá/ ktore
30:
tzynićie przy tym Bágnie y Kwiatkach w kwietną nie
cdzielę/


strona: 93v

O Papieskim ſwięceniu ogniá
1:
dzielę/ kiedy przed vſtruganym kijem y pokoſztzonym/
2:
klękaćie pádaćie ná ziemię/ y vkázuiąc ludziom pálcem
3:
ono drewno ták mowićie do niego.
Ex. Agenda et
Miſsali Cra=
couien.
Toć ieſt zbáwienie
4:
náſze? Toć ieſth kthory ma przyść ku zbáwieniu ludzi
5:
Toć ieſt wykupićiel Iſráhelſki. Oto Krol twoy Bądz
6:
pozdrowion ſtworzyćielu ſwiátá/ ktoryś przyſzedł nas
7:
wykupić. Tám ſię kłániaćie/ y Kwiatki przed nim mie
8:
cećie. Támże then kiy vſtrugány/ trćiną biyećie mo=
9:
wiąc.
Zach: 13.

10:
Nápiſano ieſt/ będę bił Páſterzá. Ieſztze ten kiy
11:
podnośićie/ y thák podnoſząc mowićie.
Drewno vpa=
pieznikow iedy
na nádzieiá.
O krzyzu bądz
12:
pozdrowion/ iedyna nádzieio.
13:
Nie ieſt rzetz podobna/ áby ktory pogánin/ álbo Tu
14:
rek/ álbo Zyd/ miał więtſze poſromocenie vtzynić Sy
15:
nowi Bożemu/ Pánu Iezu Kryſtuſowi vkrzyżowáne=
16:
mu/ iákowe ſie tám dzieie od was w ten dzień iemu? I=
17:
zaſz drewno vſtrugáne/ ieſt Krolem náſzym? Izaſz to
18:
ſtworzyćiel/ tego ſwiátá? Izaſz ten krzyſz ieſt iedyna
19:
nádzieiá náſzá? O zápámiętáli ludzie zbáwieniá ſwe=
20:
go? coſz wam wżdy then Kryſtus Syn Boży vtzynił
21:
złego? iż go ták bluznićie/ y przeklinaćie?
Wymowká
Papieſka iz kiy
pozdrawiáią.

22:
Ale rzetzeſz/ iż my ſie nie temu/ iáko thy powiádáſz/
23:
vſtrugánemu kijowi kłániamy? nie thego krolem y ná=
24:
dzieią náſzą zowiemy? ále onego/ kthory ieſt wniebie=
25:
ſiech? Ieſliże ták ieſth/ iáko powiedaſz/ iż ſie nie temu
26:
Drewniánemu Bogu kłániaćie/ tzemuſz go tedy tám
27:
ſtáwiáćie? tzemuſz go trzćiną bijećie? tzemuſz go pál=
28:
cem ludziom podnoſząc vkázuiećie? y mowićie: toć ieſt?
29:
Ktoſz wam to roſkazał? vkaſz ćie ſwiádectwo/ iżeśćie
30:
tę náukę wzięli z niebá od Syná Bożego? vkaśćie teſz
31:
iż ták tzynili Apoſtołowie iego?
32:
Ieſli teſz ieſztze rzetzeſz: Iż my thego znáku/ nie dla
thego


strona: 94

w Sobotę Wielkonocną.94.
1:
tego vkázuiemy/ áby to drewno ludzie chwalili/ ále iże
2:
by pátrząc ná ten znák ku więtſzemu nabożeńſtwu po
3:
budzeni byli?
Druga wymo
wka iz kiy po=
zdrawiaią y v=
kázuią.
Ozdobna tho konietznie wymowká/ ále
4:
niewiem áby wam thák przed Sądem Bożym onym
5:
ſtráſliwym ſſlá/ iáko wam teras ſnádnie idzie/ przed
6:
proſtym ludem/ ktory ſprzyrodzenia ſwego dáleko ieſt
7:
ſkłonnieyſzy ku bałwochwálſtwu/ á niſſli ku ſſtzerey á
8:
prawdziwey chwale Boſkiey. Abowiem tákowa wy=
9:
mowká nieſſlá ná on tzás onym Zydom ná puſztzy/ kto
10:
rzy teſz ſobie byli ćielcá vlali/ nie dla tzego inſzego/ ie=
11:
dno áby znák iáki mieli/ ná ktoryby pátrzyli/
Exod. 32.
Dla tzego zydo
wie ná puſztzy
vlali ćielcá.
á pátrząc
12:
ku więtſzemu nabożeńſthwu pobudzeni byli/ iż ie Pan
13:
Bog wywiodł zniewoley/ y Krolá Fáráoná nieprzy=
14:
iaćielá ich w morzu tzerwonym vtopił. Abowiem teſz
15:
oni ſwięto ono/ nie ćielcowi/ ále Bogu ſwięćili.
16:
Vkaſzćie piſmo Swięte/ gdzie Pan Bog ſercá ludz
17:
kie kámienne obiecał ku nabożeńſthwu pobudzić pá=
18:
trząc ná tákowe kije vſtrugáne y znáki/ ktorych on nie
19:
tylko ſrodze zakazał tzynić/ ále teſz thy znáki zowie/ o=
20:
brzydzenim/ obłudą/ nietzyſthośćią/ grzechem/ ſmro=
21:
dem/ y przeklęſtwem.
Deut. 7.
Iere. 30.
Deut. 9.

22:
Ieſli tám bywa iákie nabożeńſtwo/ tedy ono nabo=
23:
żeńſtwo/ nieieſt nabożeńſtwo prawdziwe/ ále ieſt obłu
24:
dá y zdrádá Dijabelſka/ kthory ſie vmie przemienić w
25:
Anielſką poſtáwę/
2. Cor. ...
ábowiem Pan Bog Duchá ſwe=
26:
go ſwiętego/ do tych wáſzych znákow/ máſſkar y kiow
27:
nieprzywiązał/ áni tám przy tych znákoch wyſlucháć
28:
obiecał.
29:
A przeſto nic ſie tám inſzego niedzieie/ Iedno ſro=
30:
mocenie Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ y náśmie
31:
wánie ſniego Abowiem nie Kryſthuſá/ ále Duſznego
c ijnieprzy


strona: 94v

O Papieskim ſwięceniu Ziela
1:
nieprzyiaćielá w poſtáwie Kryſtuſowey tám chwali=
2:
ćie/ y iemu na żen tzas tześć dawaćie/ kiedy thy drwá
3:
podnoſićie/ vkázuiećie/ pozdrawiaćie/ y przed nimi
4:
klękaćie. Ale podzmy dáley.
5:
❦ Papieskiego Ziela
6:
Swięcenie zielney pánny Máryey.
7:
A
Le theſz ieſztże nie=
8:
mnieyſze bluznierſthwo po ſobie
9:
vkázuiećie/ kiedy ziele w ſwięto
10:
Pánny Máryey w niebo wzię=
11:
ćie tzáruiećie/ gdy ták mowićie.
12:
Abyś Boże ratzył to ziele bło
13:
goſláwić/ y zdrowe vtzynić/
14:
nie tylko ku potrzebie ludziom/
15:
ále teſz y zwierzętom:
Ex Agenda et
Miſsali Cra=
couien.
Iż ktobykolwiek tych zioł vży=
16:
wał/ áby y ćiáłu y duſzy iego dáły zbáwienie. I máło
17:
niżey. Iż ktobykolwiek ſtych zioł/ thego ſwiátá vży=
18:
wał/ áby wziął ták duſzne iáko y ćieleſne zdrowie.
19:
A batzyſz to co tych Kryſtuſow maćie? ktorzy y ćiá=
20:
łu y duſzy wáſzey dawáią zbáwienie y zdrowie? oká=
21:
zuie ſie tu niemnieyſze wáſze bluznierſtwo/ iż oto zielu
22:
martwemu vtzárowánemu przypiſuiećie/ nietylko lu
23:
dziom/ ktorzy go będą vżywáć zbáwienie/ ále teſz y by
24:
dłu niememu. A przeſto według tey náuki wáſzey/ y by
25:
dło będzie zbáwione/ ktore tego ziela vżywáć będzie.
26:
Może iuſz kożdy ſtąd obátzyć/ iż Pan Bog wáſzego
bluznier=


strona: 95

zielney Pánny Máryey.95.
1:
bluznierſtwá dłużey ćierpieć niechćiał/ ále was thu
2:
przed wſzyſtkim ſwiátem okazał/ áby was ſtąd ludzie
3:
poználi/
2. Tes. 2.
Dan. 11.
iż wy nieieſteśćie ſludzy Kryſtuſá Syná Bo=
4:
żego/ ále ſludzy onego Syná zatráconego/ ktory ſie w=
5:
ſpina náprzećiwko Pánu Bogu/ y ktory bluzni Kry=
6:
ſtuſá vkrzyżowánego.
7:
I co ieſt inſzego bluznić y ſromoćić Páná Iezu Kry
8:
ſtá/ ieſliże to nieieſt? y co ieſt inſze zbáwićiele mieć/ ieſli
9:
że to nieieſt? Izaſz ty niewieſz? iż pán Bog zioł nie dla
10:
teo ſtworzył/ áby duſzom ludzkim dawáły/ iáko ty mo
11:
wiſz: zdrowie duſzne y zbáwienne/ ále áby ſlużyły bydłu
12:
y ludziom ku wſzelákiey potrzebie ćieleſney/ y były lekár
13:
ſtwem dotześnym/ iako Prorok Boży nápiſał otym mo
14:
wiąc.
Pſal. 104.
Wypuſztzaſz thy miły Pánie/ trawę z ziemie/ y
15:
ziołá/ áby ludziom ſlużyły. A ſlyſzyſz tu/ iáko Prorok mo
16:
wi? Niemowi/ áby dáły duſzne zbáwienie álbo zdro=
17:
wie/ ále áby ludziom ſlużyły. Ktemu teſz mędrzec ná=
18:
piſał mowiąc.
Sap. 16.
Ani ziele/ áni plaſtr vzdrowił ich/ ále
19:
twoie ſlowo Pánie/ ktore vzdrawia wſzyſtko.
20:
A ktoſz was tedy tego náutzył/ iż ziele vtzárowáne/
21:
dáie zdrowie duſzne y zbáwienne? Niemożeſz rzetz/ á=
22:
by Kryſtus Syn Boży/ álbo Apoſtołowie iego? A ktoſz
23:
tedy/ on wąż chytry Dijabeł/ kthory był od potzątku
24:
kłamcá y mężoboycá/ ten was tego náutzył/ áby Páná
25:
Iezu Kryſtá Syná Bożego poſromocił.

strona: k8152c

1:
Durandus wáſz piſarz/ dáie przytzynę/ dla tzego zio
2:
łá zbieraćie/ y tego ſwięta ſwięćićie powiedáiąc/
Duran.
Lib. 7.
Iż
3:
Pánná Márya ieſt przyrownaná Rożey y Liliey/ á iá
4:
ko ćiernie rodzi álbo wypuſztza s ſiebie Rożą/ ták teſz
5:
żydowká/ wypuśćiłá albo vrodziłá Máryą. Othoſz
6:
maſz przytzynę a kxiąg wáſzych ziela ſwięcenie. Ieſli
c iijſie Bo=


strona: 95v

O Papieskim ſwięcenin Ziela
1:
ſie Bogá/ takowych rzetzy piſáć y powiedać nieboićie
2:
tzemu ſie wżdy ná koniec ludzi bogoboynych niewſty=
3:
dzićie. Ale podzmy dáley.
4:
Papieſz ſwięći Owies dzień Szcże=
5:
paná Swiętego.
6:
Dzień Swiętego Sztzepaná Owies żegnáiąc/
7:
ták mowićie. Rátz Boże bło † goſláwić/ to ſtworze=
8:
nie owſá/ y inne náſienia/ áby był lekárſtwem zbáwien
9:
nym koniom/ y inſzym zwierzętom. I máło niżey. Ty
10:
Pánie zeſli Duchá twego Swiętego ná co ſtworzenie
11:
twoie Owſiáne. etć. áby zwierzętá ktore go ſſkoſſtuią
12:
wzięły mocne zdrowie/ á ludzie ktorzy będą pożywáć/
13:
áby ſobie záſlużyli zdrowie ćieleſne/ y lekárſtwo wierz=
14:
ne Duſzom otrzymáć mogli.
15:
Tu niepotrzebá wiele piſáć/ ábowiem może kożdy po
16:
znáć łácno wáſze bluznierſtwo/ gdzie oto z owſá tzáro=
17:
wáneo/ vtzyniliśćie ſobie Kryſtuſá y zbáwićielá inſzeo.
Owies dáie le
kárſtwo du=
ſzne.

18:
Abowiem tu powiedaćie/ iż owies tzárowány dáie zwie
19:
rzętom y ludziom zdrowie ćieleſne/ y lekárſthwo du=
20:
ſzam wietzne. A gdyſz owies tákowey mocy ieſt/ y coſz
21:
po Kryſtuſie Synu Bożym? tzemużeś ſtąpił ná then
22:
ſwiáth Pánie Iezu Kryſte Synu Boży? tzemużeś ſie
23:
národził s pánny Máryey? tzemużeś ieſt poiman/ bi=
24:
tzowan/ politzkowan/ koronowan/ naśmiewan/ vpl=
25:
wan/ y ná krzyżu zábith?
Konie Papie=
ſkie będą zbá=
wione.
poniewaſz owies mogł dáć le
26:
kárſtwo wietzne duſzam/ nietylko ludziom/ ále theſz y
27:
niemym Zwierzętom? áby były zbáwione.
28:
A więc teſz to nieieſt náuká onego kłamce Dijabłá
29:
ktory otho zdziera Syná Bożego z właſney chwały y
ćći iego/


strona: 96

zielney Pánny Máryey.96.
1:
ćći iego/ á wkłáda ią ná rzetzy nieme/ przywłaſztzáiąc
2:
to owſowi/ co tylko należy ſámemu Pánu Iezu Kry=
3:
ſuſowi Synowi Bożemu? A toć ieſth práwie vtzyć
4:
Ewánieliey Swiętey/ w wáſzym kośćiele Antykryſto
5:
wym/ iż ludzie ktorzy owſá tego tzárowánego pożywá
6:
ią/ wietzne lekárſtwo duſzom ſwoim náyduią y otrzy=
7:
mawáią/ y konie ktore go pożywáią zbáwione będą.
8:
Aleć ieſztze nietylko tych náuk Dijabelſkich. Podzmy
9:
dáley do drugich.
10:
Papieſz Swięći Złoto Mirrhę
11:
y Kádzidło.
12:
Dzień iáko wy zowiećie trzech Krolow/ nie mniei
13:
ſze teſz bluznierſtwo okázuiećie/ kiedy Złoto/ Mirrhę
14:
y kádzidło tzáruiećie/ ſlowá wáſze/ ktore tám mowi=
15:
ćie/ ty ſą. Proſiemy ćie Boże/ áby to Złoto/ Mirrhá/
16:
y kádzidło/ ſlugom twoim/ álbo ſlużebnicom twoim/
17:
było ſſtzytem y obroną/ żeby nieprzyiaćiel nie wſzedł
18:
w ich wnętrznośći. I máło niżey. Aby wſzyſtki niemo
19:
cy/ y Dijabelſkie chytrośći wonność potzuwſzy tych
20:
rzetzy vćiekły/ y niebyły nigdy od Wężá ſtárego vką=
21:
ſzeni. I ieſztze niżey. Iż gdziebykolwiek Dym/ tych rze
22:
tzy woniáiących zálećiał/ w mocy ſwięthego imieniá
23:
twego/ áby wſzyſtkich nietzyſtych duchow naiázdy od=
24:
dalił/ y wſzyſtki wrzody przywroćiwſzy zdrowie/ ry=
25:
chło odegnał/ áby teſz thy rzetzy wonnośćią nawon=
26:
nieyſzą/ thobie Pánu Bogu náſzemu/ mogły wietzną
27:
ſlotkośćią woniáć.
28:
A widziſz to? co tych zbáwićielow máćie? ktorzy nie
29:
tzyſte Duchy odganiáią/ y zdrowię záſię wam przy=
wrácáią?


strona: 96v

O Papieskim ſwięceniu Ziela
1:
wrácáią?
Rozmaite Bo
gi Papieżnicy
maią/ ktoremi
Duchy nietzy=
ſte odganiaią.
Eph. 5.
Ieſli Złoto/ Mirrá/ y Kádzidło/ ieſt won=
2:
ność nawonnieyſza Bogu/ tedy wy maćie inſzego Bo
3:
gá/ á nie tego Bogá/ ktory ma Syná Iednorodnego
4:
ktory ieſt wonnośćią nawonnieyſzą iego/ iáko Páweł
5:
ſwięty nápiſał mowiąc. Kryſthus nas vmiłował/ y
6:
ſámego ſiebie zá nas wydał/ offiárą y obiáthą Pánu
7:
Bogu ku wonney ſlotkośći.
2. Cor. 2.

8:
Ale iż ſie wam zdał Kryſtus wonnośćią ku ſmierći
9:
przetośćie ſobie inſze wonnośći nawonieyſze wymyſli
10:
li/ ábyśćie tym więcey Páná Iezu Kryſtá Syná Bo
11:
żego/ y krew iego ſromoćili/ y deptáli. Izaſz kiedy P.
12:
Kryſtus vtzył tego/ álbo Apoſtołowie iego/ iż Złoto/
13:
Mirrá/ y Kádzidło wonnośćią nawonnieyſſą Pánu
14:
Bogu? Izaſz on kiedy ty rzetzy guſlił/ y ludziom pro=
15:
ſtym ná tzáry rozdawał?
2. Cor. 6.
2. Tim. 3.
Tit. 1.
O zwodzićielowie ludzi v=
16:
bogich? o krámarze niepobożni/ y Syná Bożego/ y ie=
17:
go krwie nadroſſſzey nieprzyiaćiele?
18:
A więc to ieſt Ewánieliey Swiętey vtzyć? ludziom
19:
proſtym Popioły/ Bágná/ Ziołá Owſy/ Złoto/ Mir
20:
rhę/ Kádzidło/ miáſto Páná Iezu Kryſtá vkrzyżowá=
21:
nego/ tzárowáne rozdawáć/ áby ſię teſz od was tzáro=
22:
wáć vtzyli/ y thym rzetzam niktzemnym/ moc Bożą/
23:
przypiſowáli.
Nápominánie
do wiernych.

24:
O wy niebożątká ludkowie vbodzy/ tho wy niewie=
25:
ćie/ co ſie ſwámi dzieie/ oto was Antykryſt opánował
26:
ktory wam rozmáitych Kryſtuſow nádziáłał? Vćiekay
27:
ćie ſie niebożątká/ vćiekayćie ſie do Páná Bogá/ y po
28:
dnośćie ręce ſwoie/ wniebo do niego áby was kiedy
29:
ſtey Bábiloniey Pan Bog wywiodł y wybáwił/ y Sy
30:
ná ſwego iednorodnego wam kiedy vkazał/ ktory tylko
31:
ſam ieſt lekárſtwem zbawiennym/ błogoſláwieńſtwem
duſznym


strona: 97

zielney pánny Máryey.97.
1:
duſznym od grzechow nietzyſtośći otzyśćienim/ y przed
2:
Oycem ſwoim niebieſkim wonnośćią nawonnieyſzą.
Gen. 8.

3:
Nie Ognie/ nie Popioł/ nie Bágno/ nie Ziele/ nie O=
4:
wies/ nie Złoto nie Mirrhá/ nie Kádzidło. Aleć ieſztze
5:
nie koniec/ poydziemy do drugich wáſſych Kryſthu=
6:
ſow
7:
❦ Papieſka Wielká=
8:
noc.
9:
A
cheſz wiedzieć/ kthore ſą
10:
ieſztze waſze Kryſtnſy? ktore wam da
11:
wáią błogoſláwienſtwo/ nie tylko ćie
12:
leſne/ ale teſz duſzne zbáwienie/ łaſkę
13:
Bożą/ y żywot wietzny? poſluchay/
14:
powiem?
Ex Agenda et
Miſsali Cra.
Báránki Wielkonocne/ Pthaki/ Kołátze/
15:
Mięſo/ Słoniná/ Iáyca/ Ser/ Máſlo/ Chleb/ Sol/
16:
Iápłká/ Wino/ y inſze rzetzy.
17:
Ktore átzkolwiek ſą ſámy przes ſię dobre/ od Páná
18:
Bogá ku żywnośći ludzkiey ſthworzone/ á wſzákoſz iż
19:
tym rzzetzam martwym/ á vtzárowánym/ przepiſuiećie
20:
wſzechmocność Bożą háńbiác y ſromocąc Páná Iezu
21:
Kryſtá Syná Bożego/ przetom ie názwał Kryſtuſá=
22:
mi waſzymi/ iáko ſię to iáwnie okázuie ſtych ſlow/ kto=
23:
re tzaruiąc ty rzetzy na Wielkęnoc/ mowićie. Ták na=
24:
przod do Báránká.
...

25:
Boże błogo † ſláwić/ y poſwięćić † rátz/ iż kthory
26:
by kolwiek ſtych Báránkow iedli/ błogoſláwieńſtwem
27:
okwitim nápełnieni byli/ y do wietznego żywotá pa ...
28:
przyść ſobie záſlużyli.
d...


strona: 97v

O Papieskiey
Kołatze ta tza
ruie.
1:
I záſie do Kołatzow. Aby ty Kołatze były ku duſzne
2:
mu pokármowi/ ktorzy by vkuſili ſnich/ aby y ćieleſne
3:
y duſſne wzięli zdrowie.
Mięſo tak tzá=
ruie.

4:
I záſię do mięſá: iz ktorzybykolwiek z ludzi wiernych
5:
tho mięſo iedli/ wſzelkim błogoſláwieńſtwem niebie=
6:
ſkim/ y łáſki náſycenim/ byli nápełnieni.
Słoniny tak
tzaruie.

7:
I záſię do Słonin. Aby były Lekárſthwem zbáwien=
8:
nym rodzáiowi ludzkiemu/ y niebieſką tłuſtośćią ná=
9:
pełnienim.
Iayca tak tza=
ruie.

10:
I záſię do Iáiec. Iſz ktorzyby ludzie thwoi wierni
11:
ſnich iedli/ áby wnich twoie błogoſláwieńſtwo mię=
12:
ſſkáło.
Sery maſlo
tak tzaruie

13:
I záſię do Será y máſlá. Iſz ktorzybykolwiek z ludu
14:
twoiego wiernego/ ſnich iedli/ wſzelkiem błogſláwień=
15:
ſtwem/ y łáſką twoią náſycenim byli nápełnieni dobrá.
Chleb tak tza=
ruie.

16:
I záſię do chlebá. Aby wſzyſcy/ ktorzy vkąſzą/ ſniego
17:
wzięli ták ćieleſne/ iako teſz y duſzne zdrowie.
Sol tak tzaru=
ie.

18:
I záſię do Soli. Aby byłá zbáwiennym lekárſtwem
19:
rodzáiowi ludzkiemu/ iż kthorzybykolwiek ſkoſſtowali
20:
iey/ cieleſne zdrowie y duſzną obronę wzięli.
Iabłka tak tza
ruie.

21:
I záſię do Iábłek. y do innego Owocu. Iz kthorzy
22:
bykolwiek ſnich wzięli/ áby zdrowi zoſtáli/ żeby były
23:
lekárſtwem zbáwiennym wſzyſtkim wiernym ku żywo=
24:
towi wietznemu.
Wino tak tza=
ruie.

25:
I záſię dźień Swiętego Ianá/ tzáruiąc wino thák
26:
ty tzáry ſwoie ſpráwuieſz. Naprzod Ewánielią Ianá
27:
Swiętego tzytaſz/ á potym záſię ták mowiſz. Przes ty
28:
poſwięcone ſlowá/ Swiętey Ewánieliey y przes za=
29:
ſlugi Błogoſláwionego Ianá Apoſtołá twego y E=
30:
wanieliſty/ błogoſláwić † y poſwięćić † rátz Pánie to
31:
ſtworzenie Winá/ áby wſzyſcy/ ktorzy go ſkoſſtuią/ wy
gnawſzy


strona: 98

Wielkieynocy.98.
1:
gnawſzy wſzelkie ſſkodliwe vkuſzenie twoiego błogo=
2:
ſláwieńſtwá/ táiemnicą záſlużyli być vweſeleni. I má
3:
ło niżey. Iż ktorzybykolwiek namniey tego winá ſkoſzto
4:
wali/ áby ſobie wietzny żywot záſlużyli.
Kryſtuſy Pa=
pieſkie.

5:
Otoſz maſz twoie Kryſtuſy? ktorym dufaſz y przypi
6:
ſuieſz obfite błogoſláwieńſtwo/ wietzny żywot/ duſzne
7:
y ćieleſne zdrowie/ łáſki Bożey náſicenie/ lekárſthwo
8:
zbáwienne/ duſzną obronę/ ktorem tu dla tego wypiſał
9:
s kxiąg wáſzych kośćielnych/
Ex Agenda et
Miſsali Cra=
couien.
ábyś nie rzekł/ iż nas ob=
10:
mawiaſz/ potwarzaſz/ y ſromoćiſz. Niechay káżdy wier
11:
ny ogląda/ ktoſſkolwiek ſie Páná Bogá boi/ y niechay
12:
roſsądzi. Ieſli ia co mowię/ álbo piſzę/ zwaſni/ álbo iá
13:
ko ty powiádaſz s pychy tzártowſkiey.
Zwielkim za=
lem ty rzetzy
piſzę

14:
Ieſt mi tego Pan Bog wſzechmogący/ Oćiec Pá=
15:
ná náſzego Iezu Kryſtá/ y Oćiec wſzego miłoſierdzia
16:
y poćiechy/ dobry ſzwiádek w ſercu moim/ iż to tzynię y
17:
piſzę/ z wielkiem żalem y płátzem/ pátrząc ná thákowe
18:
ćięſſkie y okrutne báłwochwálſtwo w kośćielech wá=
19:
ſzych/ ktore Antykryſt Rzymſki poſtánowił/ y pátrząc
20:
teſz ná tho/ iáko ſromoćićie y przeklinaćie/ Páná Iezu
21:
Kryſtá Syná Bożego/ odkupićielá y zbáwićielá moie
22:
go iedynego/ kthory on tylko ſam ieſt moim żywothem
23:
wietznym/ zdrowim duſznym y ćieleſnym/ błogoſlá=
24:
wieńſtwem/ obroną/ y lekarſtwem zbáwiennym. A nie
25:
ty martwe Báránki/ Ptáki/ Kołatze/ Mięſo Słoni=
26:
ná/ Iáycá Sery/ Máſlo/ Chleb/ Sol/ Iábłká/ Wi=
27:
no/ y inſze rzetzy.
Pytanie ktho
im to tzynić ro
ſkazał.

28:
Powiedz mi dla ćię Bogá żywego proſzę? ktoć to ro
29:
ſkazał/ ábyś ty ná Wielkenoc/ ty rzetzy tzárował/ krzy
30:
żyki nád nimi tzynił/ y thákowe im bło...
31:
przypiſował? ...

strona: 98v

d ij...
O Papieskiey
1:
we Báránki/ álbo Kołatze/ álbo Słoninę/ kiedy tzáro
2:
wáli? Vkaſz gdzie teſz do Słonin ták mowili/ iako ty tu
3:
mowiſz?
Nota.
aby ty ſloniny były lekarſtwem zbáwiennym ro
4:
dzáiowi ludzkiemu/ y niebieſką tłuſtośćią nápełnienim
5:
Izaſz Słonina álbo Swiniá dawa zbáwienie rodzáio
6:
wi ludzkiemu?
7:
O iákoſz was ten Antykryſt Rzymſki ſkiełznął y zma
8:
mił/ iż theſz nákoniec Swinię ſmrodliwą tzynićie/ y v=
9:
tzyćie/ być lekárſthwem zbáwiennym rodzáiu ludz=
10:
kiego?
Swini zbawie
nie przypiſuią.

11:
A przeſtho by teſz niebyło nic inſzego iedno to/ thedy
12:
iuſz może káżdy ſtąd dobrze obátzyć iákowi ieſteśćie v
13:
tzyćiele/ iákowi páſterze/ iákowi Biſkupi? konietznie nie
14:
onego Báránká żywego? Kryſtuſá ná práwicy Bożey
15:
ſiedzącego/ ále ieſteśćie vtzyćiele páſterze y Biſkupi/
16:
Báránkow martwych/ Kołatzow/ Mięſá/ Swini/
17:
Iáiec/ Serow/ Máſlá/ Soli/ chlebá/ Iábłek/ Winá
18:
y innych rzetzy ktore do brzuchá idą Aby was ludzie
19:
ſtąd poználi/ iż ieſteśćie vtzyćiele/ Páſterze/ y Biſkupi
20:
oni ktorzy mieli ſlużyć nie Pánn Iezu Kryſtuſowi/ á
21:
le ſwev brzuchowi/ iáko S. Páweł nápiſał o takowych
22:
ták mowiąc.
Ro. 10.
Proſzę was bráćia/ ábyśćie ſię oſtrzegá
23:
li tych/ ktorzy roznice á zgorſzenie tzynią náprzećiw=
24:
ko tey náuce/ ktoreieśćie ſie wy náutzyli. A wiáruyćie ſie
25:
ich Abowiem tákowi/ nie Kryſtuſowi Pánu náſzev ſlu
26:
żą/ ále ſwemu brzuchowi/ przes ſlodką á pochlebną
27:
mowę/ zdradzáią ſercá proſtych ludzi. Tákże y ná dru
28:
gim mieyſcu Páweł Swięty opowiáda s płátzem/ o tá
29:
owych.
Phil. 3:
Iz to ſą nieprzyiaćiele Krzyża kryſtuſowego/
30:
kt ... ieſt zátrácenie/ y ktorych Bog brzuch
31:
... ich w poſromoceniu/ kthorzy ſie około
32:
...

strona: 99

Wielkieynocy.99.
Iáko Swięty
Páweł wymá=
lował fałſzywe
utzyćiele.
1:
A batzyſz iáko tu Páweł Swięty/ wymálował fáł=
2:
ſzywe y zdradliwe vtzyćiele/ páſtherze y Biſkupy/ po=
3:
tzym ie mamy poznáć? Naprzod powiáda/ iż tzynią
4:
zgorſzenie náprzećiwko tey náuce/ ktorey Apoſtołowie
5:
vtzyli. Izaſz kiedy Apoſthołowie vtzyli o Báránkách
6:
mártwych/ o Koziełkách/ okołatzach/ álbo o ſwiniách.
7:
To ieſt tedy zgorſzenie náprzećiwko tey náuce/ ktorey
8:
Apoſtołowie vtzyli/ vtzyć inſzey náuki/ á tákowey iákiey
9:
oni nigdy nie vtzyli.
10:
Potym vkázuie ieſztze/ potzym mamy poznáć/ ty fáł
11:
ſzywe vtzyćiele/ páſterze/ y Biſkupy/ iż przes ſlodką á
12:
pochlebną mowę/ przes kthorą zdradzáią ſercá pro=
13:
ſtych ludzi?
14:
Powiedz mi? Ieſliże tho nie ſlodka nie zdradliwa y
15:
nie pochlebna mowá? Ludziom proſtym powiedáć/ iż
16:
ktho thego Báránká pożywa/ obfitym błogoſlbwień=
17:
ſtwem Bożym nápełnion bywa/ ktorzy tych Kołatzow
18:
vkuſzą/ ćieleſne y duſzne zdrowie bierzą? I záſię. Iż ty
19:
ſloniny ſą lekárſtwem zbawiennym rodzáiowi ludzkie=
20:
mu? etć. Toć ſą ſlodkie ſlowá/ y pochlebna mowá/ kto
21:
ra zdradza ſercá proſtych ludzi.
22:
Powiáda teſz ieſztze Swięty Páweł y vkázuie/ ty fáł
23:
ſzywe vtzyćiele/ páſterze/ y Biſkupy/ iáko ie mamy po=
24:
znáć. Oto piſze y práwie pálcem vkázuie mowiąc/ iż
25:
to ſą nieprżyiaćiele krzyżá Kryſtuſowego/ ktorzy ſię zá
26:
bawiáią około rzetzy ziemſkich/ y tych ktore do brzuchá
27:
należą/ kogo iedno P. Bog oſwiećił/ á do żywotá wie
28:
tznego náznátzył/ iuſz tu może was ſnádnie poznáć. Ie
29:
ſliſćie przyiaćiele/ álbo nieprzyiaćiele krzyżá Kryſtu=
30:
ſowego gdy ſie zábawiaćie około rzetzy ziemſkich ſta
31:
re do brzuchá idą.
d iijDármo


strona: 99v

O Papieskiey
1:
Dármo teſz maſz powiádáć/
Luc. 11.
aby ty rzetzy były nie=
2:
tzyſte/ kthore tzáruieſz ná wielkęnoc? poniewaſz Pan
3:
Kryſtus powiáda. Oto wſzyſtki rzetzy/ ſą tzyſte wam.
4:
A Swięty Páweł takieſz mowi.
Ro. 14.
Tit. 1.
Izaſz nie wſzyſtki rze
5:
tzy tzyſthe ſą tzyſtym? á nietzyſtym/ y niewiernym/ nie=
6:
máſz nic tzyſtego/ ále nietzyſty ieſt ich vmyſl y ſumnie=
7:
nie. I ieſztze ná drugim mieyſcu.
1. Tim. 4.
Wſzelkie ſtworzenie
8:
Boże ieſt dobre/ ktorego vżywamy tzyniąc dzięki Pá=
9:
nu Bogu.
10:
Stego tedy piſmá Swiętego/ okázuie ſie to iawnie
11:
iż wy opuśćiwſzy prawdę Ewánieliey ſwiętey/ trzy=
12:
maćie ſie ieſztze nietylko żydowſkich/ ále teſz y pogáń=
13:
ſkich báśni/ y náuk ludzkich/ od prawdy Bożey odwrá
14:
cáiących. I dla tego theſz ná wielkęnoc/ iáko pogáni
15:
ludzi proſtych vtzyćie/ powiádáiąc ták/ iż ſie niego=
16:
dzi żadnemu Swięconego ieść/ iedno thylko ludziom
17:
tym/ ktorzy przyſtępuią. Ale iákie tam bywa przyſtę=
18:
powánie/ tákie teſz ſwięcone.
19:
Ieſli to tylko ſwięcony pokarm/ ktory ná wielkęnoc
20:
tzáruiećie/ tedy wielką krzywdę ludziom proſtym tzy=
21:
nićie/ iż przes wſzyſthek rok pokarm przeklęty ieść im
22:
dopuſztzaćie? Iákoſz ſie wżdy mowić thák wielkiego y
23:
grubego kłamſtwá niewſtydzićie/ iż thak owietzkámi
24:
Páná Kryſtuſowymi mámićie y tárguiećie? Aleć iuſz
25:
Pan Bog z miłoſierdzia ſwego/ oznaymił Antykryſtá
26:
y wſzyſtki zdrády y fáłſze iego/ y was teſz vkazał/ iż zo=
27:
nych vtzyćielow/ Páſterzow/ y Biſkupow ieſtheśćie/
28:
przes ktore drogá prawdy miáłá być zbluzniona.
2. Pet. 2:

29:
Pątniki/ Kije ich/ Owce y Sol
30:
ták tzáruią. Niewſpo=


strona: 100

Wielkieynocy.100.
1:
Nie wſpominam tu nic/ inſzych Dijabelſkich zabo=
2:
bonow waſzych/ iáko Pątniki/ y ich Kije/ y Mantyki
3:
tzáruiećie/ gdy ie do Báłwánow odſyłaćie.
4:
Nie wſpominam teſz/ iáko owce żegnáćie/ y tzáruie=
5:
ćie/ kiedy zdycháią/ y onę ſol/ ktorą im podawaćie.
6:
Także nowe zbożá y ſiemioná/ nowe Chleby/ nowe
7:
Domy/ nowe ſthudnie/ nowe łáznie/ nowe role/ nowe
8:
mietze/ nowe pierśćienie/ nowe wieńce/ nowe ſſuknie
9:
nowe ſtadło/ nowe ſſeśćiniedziałki/ nowe álbo młode
10:
wdowy/ y ich rąbki/ ćiáſnochy y koſzulki.
11:
Wſzák to może kożdy oględáć w wáſzych Aiendach
12:
y Mſzałach. iáko tám Páná Bogá bluznićie/ nie inák
13:
iedno iáko pogáni/ álbo żydowie nie wierni/ ktorzy ieſz=
14:
tze y do dziſieyſzych tzáſow/ przypiſuią moc oſobliwą/
15:
temu ſlowu Tetragrammathon/ y drugiemu kthore zo=
16:
wą Abrákádábrá/ iákoby ty ſlowá wymowione/ y ná
17:
kárćIe nápiſáne/ miáły odgániáć/ álbo záwieſzone ná=
18:
ſzyi/ Febry/ ognie/ powietrze/ grády/ mietze/ y inſze nie
19:
beſpietznośći/ y ſſkody rozmáite. Byśćie byli mogli ie
20:
ſztze y wiátr vgonić/ y o then byśćie ſie byli pokuśili/ y
21:
ſwięćili. O zápámiętáli ludzie zbáwienia ſwego. Ale
22:
podzmy daley.
23:
❦ O Papieskim po=
24:
ſwiącániu kośćiołow
25:
Káplic/ y Ołtarzow.
A iż


strona: 100v

O Papieskim poſwiącaniu
1:
A
Iż tym cżárom ieſzcże nie=
2:
koniec/ niemogłem ſie w ſthrzymáć/ á=
3:
bym niemiał teſz vkázáć/ iáko tzáruiećie
4:
Kośćioły/ Káplice/ Ołtarze/ Zwony/
5:
Smyntarze/ Kielichy/ Pátyny/ Orna=
6:
ty/ y inſze Graty. Ktore ſą wypiſáne w kxięgach wá
7:
ſzych/ ktore Pontyfikałmi zowiećie. A iżby kożdy wier=
8:
ny tym ſnadniey mogł wáſze guſlenie obatzyć/ przeto
9:
Cerymonie wáſze wypiſzę/ ktore tám ná ten tzás ſprá=
10:
wuiećie/ kiedy Kośćioły/ Káplice/ y Ołtarze poświą
11:
caćie.
Ex Pontificali
V euetijs excuſ
so.
Anno. 1510.
Kośćioła Po=
ſwięcanie.

12:
Naprzod s Kośćiołá nowego wſzyſtkim ludziom
13:
wynidz każećie/ iedno tylko iednego kxiędzá w Ko=
14:
śćiele zoſtháwićie/ á ſámi po Smyntarzu z ludzmi
15:
chodzićie/ trzykroć w koło/ Wodą z iſopem vtzáro=
16:
wánym kropiąc/ ſámi ſiebie/ ludzi/ Smyntarz/ y wę=
17:
gły/ y bijąc kijem we drzwi kośćielne po trzykroć/ y ták
18:
wołáiąc. Otworzćie drzwi kxiążęta/ to ieſt/ Dijabli/
19:
iáko wáſz piſarz Durándus wykłada/
Duránd:
Lib. 1. de De=
dicatione Ec=
cleſiae.
Otworzćie ſie.
20:
Otworzćie ſie. A kxiądz záſie w oſobie Dijabelſkiey/
21:
ktory w Kośćiele zá drzwiámi ſtoi zámkniony. Thak
22:
wam po trzykroć odpowieda. Ktoryſz to takowy ieſt
23:
Krol chwały? Ktoryſz to tákowy ieſt Krol chwały?
24:
Ktoryſz to tákowy ieſt Krol chwały?
25:
Zátymże wam bywa otworzono/ y wſzedwſzy do ko=
26:
śćioła/ popiołem ná krzyſz kośćioł poſypuiećIe/ Wodę
27:
drugą y Sol znowu tzáruiećie. Ná popiele obiecádło
28:
Greckie y Láćińſkie piſzećie/ y kijem po ziemi kreſlićie/
29:
... tákże łázićie/ y oleiem krzyżyki mażećie. A
potym


strona: 101

Kośćiołow.101.
1:
potym do Ołtarzá idziećie:
Ołtarzá po=
ſwiącanie.
znowu trzećią Wodę tzá
2:
ruiećie/ y tymi ſlowy Páná Bogá bluznićie.
3:
Niechay będzie ten Ołtarz poſwięcony Bogu w=
4:
ſzechmogącemu/ y chwalebney dziewicy Maryey/ y
5:
wſzyſtkim ſwiętym/ ná imię y ná pámięć/ Swiętego
6:
Iácká álbo Fránćiſká/ álbo Dominiká. W imię Oycá
7:
y Syná y Duchá Swiętego.
8:
Támże około Ołtarzá/ ſiedmkroć chodzićie w koło/
9:
kropićie/ kádzićie/ y krzyżyki ná Ołtarzu tzyniąc mo=
10:
wićie.
Kámieni y wa=
pna poſwiącá=
nie.

11:
Pokornie tobie Pánie modlimy ſie/ ábyś ten wypole
12:
rowány Kámien/ wyſokimi offiárámi nádárzył. A ná
13:
koniec wapno ſwięćićie/ y kłádąc Reliquie w ołtarz/
14:
to ieſt/ Bogi álbo kośći niewiem iákie: Thák mowiąc
15:
Páná Bogá bluznićie. Vtzyń nas proſiemy ćie Pánie
16:
godnymi/ abyſmy ſie mogli tych kośći dotknąć/ ktho=
17:
rych wſpomożenia vſtáwitznie żądamy. etć.
18:
Tho ſą wáſze ſpráwy/ kiedy kośćioły/ káplice/ y oł=
19:
tarze tzáruiećie/ Powiedz mi/ od kogośćie tę náukę w=
20:
zięli?
Pytánie od ko=
go tę naukę
wzięli/ kośćio=
ły ołtarze y ká=
mienie tzáro=
wáć.
Niemożeſz rzetz/ áby od Kryſtuſá Syná Bożego
21:
álbo od Apoſtołow iego/ álbo teſz od kośćiołá ſtárego
22:
y pierwſzego? Abowiem w ſtárym y w pierwſzym ko=
23:
śćiele/ po Apoſtolech/ prawdziwi y wierni krześćijá=
24:
nie ćierpieli wielkie/ y okrutne przeſládowánie. Przod
25:
kiem od żydow złoſliwych y niewiernych. Pothym od
26:
Neroná/ Domicyaná/ Dyoklecyaná/ Máximianá/
27:
Ceſárzow Rzymſkich/ iáko otym Polidorus wáſz rzym
28:
ſki piſarz piſze.
Polyd. Lib. 5.
Cap. 6.

29:
A przeſto nietzytamy nic otym/ áby Pan Kryſtus/
30:
kiedy Kośćioły Káplice/ y ołtarze tzárował y popio=
31:
ły po ziemi ſypał/ po nich kijem kreſlał/ po śćiánach łáził/


strona: 101v

O Papieskim poſwiącániu
1:
łáził/ krzyżyki oleiem tzynił/ Wodę y Iſop tzárował/
2:
kádził/ kropił/ w koło chodził/ wapno y kámienie ſwię=
3:
ćił/ kośćiom ſie modlił.
4:
Tákże teſz nietzytamy/ áby ſie Apoſthołowie Páná
5:
Kryſtuſowi kiedy około drew/ kámienia/ y wapna za=
6:
bawiáli/ álbo potomkow ſwoich tákowych tzárow v=
7:
tzyli? Abowiem dobrze temu rozumieli/ iż ty rzetzy ká=
8:
mienie/ wapno/ drwá/ oley/ popioł/ grzechu niemiáły
9:
y nie dla nich Syn Boży ſtąpił y vmárł/ y dla thego
10:
tych rzetzy niekrzćili/ áni ſwięćili. Ale krzćili y ſwięći
11:
li/ przes ſlowo Boże/ ludzi ku żywothowi wietznemu
12:
wezwáne.
13:
Przeſto nam teſz Apoſthołowie nie zalecáią
Act. 7.
kośćio=
14:
łow drewniánych/ áni ceglánych/ áni kámiennych/ bo
15:
w tych Bog/ iáko ſwięty Sztzepan mowi/ nie mięſſka.
16:
Ale nam zálecáią kośćioły żywe/ w ktorych duch ſwię
17:
ty nieſſka: iáko ſwięty Páweł mowi do wiernych.
2. Cor. 6.
Wy
18:
ieſtheśćie kośćiołem Boży.
19:
Ale iż o kośćioły żywe niedbaćie/ przeto martwe ko
20:
śćioły/ drewniáne/ cegláne/ y kámienne/ z roſkazánia
21:
Antykryſtá Rzymſkieo przyochędażaćie y poświąca=
22:
ćie/
Pierwſzy do=
wod poſwiącá
nia kośćiołow.
Lib. 1.
ktory Antykryſt tę náukę wziął przodkiem od pogá
23:
now/ pothych od Zydow/ iáko wáſz piſarz Durándus
24:
piſze otym tymi ſlowy. Poniewaſz Krol Nabuchodo=
25:
noſor wezwał wſzyſtkich pánow/ y Rytzerſtwá ſwego
26:
ná poświącánie ſlupá złotego/ ktory vlał:
De Couſ.
Diſt. 1.
Paxa. 1.
Qualuer.
Anno. 485.
Sab.
Grat.
Dáleko te=
27:
dy nam więcey ktorym prawdá ieſt otworzoná/ y łá=
28:
ſká przes Iezu Kryſtá daná/ przyſtoi y godzi ſie/ Ko=
29:
śćioły y ołtarze/ Pánu Bogu budowáć/ y z vſtáwy Fe=
30:
lixá trzećiego poſwięcáć.
31:
Tákże teſz w glozie nápiſáliśćie mowiąc. Ieſliże to
pogáni


strona: 102

Kośćiołow.102.
1:
pogáni tzynili/ daleko nam to więcey przyſtoi tzynić.
De Conſ.
Diſt. 1.
Gloſ. Pax.
Si enim.

2:
Othoſz maſz pierwſzy dowod wáſz o poſwiącániu ko=
3:
śćiołow/ ktoryśćie wzięli od Pogánow/ ktorzy Dija=
4:
bły w kośćielech ſwoich chwalili.
5:
Podzmy do drugiego dowodu wáſzego. Piſze thenże
6:
Durándus wáſz piſarz máło niżey.
Wtory dowod
Poſwiącania
kosćiołow.
Durand.
Lib. 3.
Iż máią być po=
7:
ſwiącáne kośćioły/ káplice/ y ołtarze/ y tym tego do=
8:
wodzi.
9:
Powieda/ iż w Syryey w niektorym mieśćie imie=
10:
niem Báruth byli żydowie/ ktorzy nijaki obras vkrzy=
11:
zowány nogámi deptáli/ y przekłoli Bok iego/ thák iż
12:
nátychmiaſt ſſlá krew y wodá ſniego. Vyrzawſzy tho
13:
oni żydowie/ dziwowáli ſie/ y niemocne żydy krwią o=
14:
ną mázáli/ y vzdrowieni byli. I dla tego oni żydowie
15:
iáko tám powieda przyięli wiárę Kryſtuſowę/ y okrz=
16:
ćili ſie/ y ſwoie Bożnice w kośćioły obroćili y poſwię=
17:
ćili: ſtądże wſzedł zwytzay/ iż kośćioły poſwięcáią.
18:
To ſą tego Duránduſá piſárzá wáſzego ſlowá.
19:
Stąd możeſz obátzyć ná iákim grunćie piſmá ſwię=
20:
tego/ ſą ty dowody wáſze poſtáwione/ o poſwiącániu
21:
kośćiolow/ oto maſz iż od Pogánow/ y od Zydow łży=
22:
wych przykłády przywodzi.
Kto napierwy
kosćioły po=
ſwięcáć wymy
ſlil.

23:
I okázuie ſie iáwnie ſtąd/ iż tho poſwiącánie Ko=
24:
śćiołow/ Káplic/ y Ołtarzow/ nie poſſlo áni od Kry=
25:
ſtuſá/ áni od Apoſthołow iego/ ále poſſlo od Pápieżá
26:
tzłowieká kłamliwego/ y łákomego/ znádchnienia Du=
27:
chá nietzyſteo: iáko ſie to iáwnie pokázuie/ ſtych ſpraw
28:
y modlitw/ ktore tám przy tym poſwiącániu tzynićie.
Poſwiącánie.
Anno. 280:
Grat.
Plát.
Sab.

29:
Foelix papieſz pierwſzy ten napierwey koſćioły poſwię
30:
cáć wymyſlił/ y Swięto poſwią[ca]nia vſtawił/ y záſie
31:
trzeći Foelix Pápieſz odiął moc proſtym Plebanom/ y
e ijzákazał


strona: 102v

O Papieskim poſwiącániu
1:
zákazał/
Anno. 485.
Volat.
Polid.
áby kośćiołow niepoſwiącáli/ ále ten vrząd
2:
tylko na ſamy Biſkupy/ dla iurgieltow włożył.
Kosćioł Sálo=
monow.

3:
Prozno theſz maćie ſobie bráć kośćioł Sálomonow/
4:
ná przykład y iego poſwiącánie/ Abowiem on kośćioł
5:
był figurą kośćiołá Swiętego Krześćijáńſkiego y po=
6:
ſwięcenia iego.
7:
Nie potrzebá nam krześćijánom kośćiołow drew=
8:
nianych ceglánych/ albo kámiennych poſwięcáć/ áni
9:
kaplic/ áni Ołtarzow/ iedno kośćioły żywe/ w ktorych
10:
Duch Swięty mieſſka.
Kędy ieſt Kos=
ćioł poſwięco
ny.
Abowiem kośćioł drewniány/
11:
ceglány y kámienny tám bywa poſwięcony/ kędy bywa
12:
przepowiádane prawdziwe ſlowo Boże/ kędy ludzie
13:
wzywáią Bogá Oycá przes/ iednego tylko Pośrzedni
14:
ka y iednatzá Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ kędy
15:
według vſtáwy iego ſſafuią Swiątośćiámi kośćielny
16:
mi/ y kędy ludzie pokutuią.
Ołtarzow nie
potrzebá w
kosćielech.

17:
Ołtarzow teſz iuſz kámiennych więcey niepotrzebu=
18:
iemy/ abowiem nieieſteſmy żydowie Stárego zakonu/
19:
ktorzy ná Ołtarzách kámiennych ćielce/ kozły/ y bárá=
20:
ny palili/ kiedy ofiárę Panu Bogu tzynili/ ná pámiąt
21:
kę páná Iezu Kryſtá Syná Bożego/ ktory miał być o
22:
fiárowany ná krzyżu. A gdyſz ſie to ſtało/ iuſz tedy ma
23:
my ieden tylko Ołtarz Paná Iezu Kryſtá ná prawicy
24:
v Bogá w niebieſiech vſtawitznie ſiedzącego. Iako ſſe
25:
rzey o tym Apoſtol Swięty wypiſał do Zydow.
Ebr. 13.

26:
A przeſto ty waſze poſwiącánia/ ták kośćiolow/ ká=
27:
plic/ iako theſz ołtarzow/ nic inſzego nieznamionuią y
28:
nie ſą/ iedno s prawdziwego Kośćiołá Bożego/ y s
29:
Pána Iezu Kryſtá Syná iego/ poſromocenie y naſmie
30:
wiſko. Abowiem Pan powiada/
Eſa. 20.
Matt. 15.
dármo mię then lud
31:
chwali ludzkiemi vſtawámi. Ale podzmy dáley. Iáko


strona: 103

Kośćiołow.103.
1:
Iáko Zwony krzći álbo cżáruie.
2:
Ale podzmy do Zwonow/ y thám ſie vkázuie náuká
3:
waſzá Dyabelſka/ gdzie naprzod Zwony tzáruiąc/ ál=
4:
bo iako wy mowićie krztząc ſześć Pſálmow ſzemrzećie/
5:
á potym Wodę s Solą tzáruiećie ták mowiąc.
6:
Błogoſlaw Pánie tę wodę błogoſláwieńſtwem nie
7:
bieſkim/ y niechay ná nię wſtąpi moc Ducha. Iż gdy
8:
ten zwon będzie tą wodą zmatzan/ gdzieſzkolwiek przy
9:
dzie dzwięk iego/ áby odeſſlá moc nieprzyiaćioł dáleko:
10:
Cmy Fántazyie/ Chmury/ oſwiecanie Błyſkánia/ vde
11:
rzenie Gromow/ y przećiwnośći wſzyſtkich Duchow.
12:
A gdy tego zwonu vſlyſzą dzwięk Synowie krześći=
13:
áńſcy áby byli ſtąd nabożni. etć. Dla wſzyſtkich Swię
14:
tych zaſlugi áby to ſobie záſlużyli/ oco będą proſić w
15:
kośćiele.
16:
Potym Zwon omywaćie wodą y oćieraćie/ á ku te=
17:
mu tzterzy Pſálmy ſſemrzećie/ y mazidłem albo Oleiem
18:
wewnątrz ſterzy krzyże/ a zewnątrz ſiedm krzyżow/ tzy
19:
nićie y ſmaruiećie. A ty krzyże tzyniąc ták krztząc mo=
20:
wićie.
Krtzenie Zwo=
nu.

21:
Niechay będzie poſwięcony then Zwon Pánie/ W
22:
imię Oycá/ y Syná/ y Duchá Swiętego/ ku ćći Swię
23:
temu Brykcemu/ Iáckowi/ Fránćiſſkowi/ álbo Domi
24:
nikowi. A zátym do Zwonu mowićie. Pokoy tobie
25:
Inſze bluznierſthwá opuſztzam/ kthore tham ieſztze
26:
przydawaćie/ áby przed tym Zwonem vćiekał nieprzy
27:
iaćiel: lud krześćijáńſki przywiedzion był przezeń ku wie
28:
rze/ zmyſly y ciálá ludzkie zbáwił obroną wietzną był
29:
Na oſtatku podkurzaćie gi Dymem/ áby Páiący/ nie=
e iijtope


strona: 103v

O Papieskim poſwiącániu
1:
toperze/ káwki/ y muchy od niego vćiekáły. A podku=
2:
rzáiąc/ tę Ewanielią tzytaćie.
Luc. 10.
wſzedł Iezus do miá=
3:
ſtetzká etć.
4:
A ſlyſzyſz tu iákie bluznierſtwá tzynićie/ gdy tę mar=
5:
twą Spiżę tzáruiećie? A wzdy ty ieſztze będzieſz mowił:
6:
iż nic nietzyniemy/ iedno tho co Kryſtus roſkazał po=
7:
wiedz mi? kto kiedy ſlychał/ álbo w piſmie Swięthym
8:
tzytał/ áby Pan Kryſtus Zwony krćić kazał?
9:
Vkaſz gdzie mowił do ſwoich zwolennikow Apoſto
10:
łow/ idzćie Zwony krzćićie/ Oleiem ſmáruyćie/ wodą
11:
kropćie krzyżyki po nich tzyńćie/ krztząc Spiżę w imię
12:
Oycá y Syná y Duchá Swiętego/ ktory Zwon vwie=
13:
rzy będzie zbáwion/ á kthory zwon nie vwierzy będzie
14:
potępion.
15:
Powiedz mi? Ieſliże Zwon ſlyſzy? wierzy? y zbáwion
16:
będzie? powiedz w ktorymeś to piſmie Swiętym wytzy
17:
thał? Iż Zwon vtzárowány/ dzwiękiem ſwoim odga=
18:
nia nieprzyiaćiele duſzne y ćieleſne/ Chmury/ Błyſká=
19:
nia/ Gromy/ y ludzi ku wierze przywodzi/ ſmyſly ná=
20:
ſze y ćiáło zbáwi/ y obroną wietzną być może?
21:
Izaſz to nie ſą náuki onego chytrego Wężá Dyabłá
22:
ktory áby przodkiem Syna Bożego s háńbił y zeſro=
23:
moćił Paná Iezu Kryſtá/ pothym krzeſt Swięty oto
24:
wymyſlił Zwony álbo ſpiże krzćić/ y tym zwonom przy
25:
właſztzáć/ obronę wietzną/ y ſmyſlow náſzych/ y ćiał
26:
zbáwienie/ co tylko ná ſámego należy Pána Iezu Kry=
27:
ſtá/ Syná Bożego.
28:
Iuſz tu tedy ſtąd może káżdy obatzyć/ ieſliśćie przy
29:
iaćiele Syná Bożego/ álbo nieprzyiaćiele iego/ gdzyſz
30:
on thák do ſwoich wiernych zwolennikow mowi.
Ieſli ſą przyia
ćiele Bozy al=
bo nie.
Io. 15.
Wy
31:
przyiaćiele moi ieſteśćie ieſli będziećie tzynić/ comkol=
wiek ia


strona: 104

Kośćiołow.104.
1:
wiek ia wam roſkazał. Izaſz wam kiedy Zwony krzćić
2:
roſkazał?
3:
A gdyſz to tzynićie/ tzego wam Kryſtus Syn Boży nie
4:
roſkazał? nieieſteśćie tedy ſludzy/ przyiaćiele/ ále nie=
5:
przyiaćiele iego/ ktore Bog Oćiec niebieſki obiecał Sy
6:
nowi ſwemu vtzynić podnoſſkiem nog iego.
Pſal. 110.

7:
Cżemu ſobie nie wſpomnićie ná ſlowá Páná Iezu
8:
Kryſtha Syná Bożego/ kthore rzekł do zwolennikow
9:
ſwoich.
Mac. 16.
Matt. 28.
Idzćie po wſzyſtkim ſwiećie/ á krzćiyćie ludzi
10:
w imię Oycá y Syná y Duchá Swiętego/ kto vwie=
11:
rzy á okrzći ſię będzie zbawion/ kto nie uwierzy będzie
12:
potępion. Oto maſz náukę Syná Bożego/ kthory nie
13:
Zwony/ ále ludzi roſkazał krzćić zwolennikom ſwoim.
14:
Ale podzmy dáley.
15:
Iáko Smyntarze cżáruie.
16:
Podzmy do Smyntarzá do ktorego teſz ziemie/ iá
17:
koby do iákiey rozumney rzetzy/ ták mowićie. Abyś ſię
18:
ku przyśćiu náſzemu vchędożyłá/ y błogoſláwioną/ y
19:
poſwięconą ſtáłá/ áby na tym Smyntarzu ludzkie ćiá
20:
łá thu po ſmierći odpotzywáiące/ záſlużyły wietzną
21:
chwałę żywota.
22:
I przydawaćie ieſztze w Kolekćie. Aby grzechow
23:
odpuſztzenie wzięli ná thym Smyńtarzu pogrzebieni.
24:
Támże potym tę ziemię kropićie/ y kádzićie/ y dla tego
25:
ią ſwięconą zowiećie/ y dzieći krześćiáńſkich/ ktore v
26:
mieráią bezekrztu/ dla thego ná tey ziemi po kthorey
27:
Pśi chodzą/ y po niey tzynią co chcą/ chowáć nie do=
28:
puſztzacie.
29:
Ieſli tylko tá ziemiá ná Smyńtarzu Swiętha ieſt
dla


strona: 104v

O Papieskim poſwiącániu
1:
dla waſzego ſzemrániá tzárowánia/ kádzenia/ y kro=
2:
pienia? tedyć tho nie práwdá ieſt/ co Prorok Swięty
3:
nápiſał. Iż Páńſka ieſth ziemiá/ y wſzyſtek okrąg iey.
Pſal. 88.

4:
Tákże ná drugim mieyſcu/ Twoie ſą Pánie niebioſá/ y
5:
twoiá ieſt ziemiá. Izaſz kiedy Pátryárchowie/ Proro
6:
cy/ y Apoſtołowie Swięći tzárowáli ziemię.
7:
Cżytamy o Abrahámie Pátryárchu Swiętym/ iż
8:
był kupił rolą álbo ziemię/ v Ephroná miedzy Pogány
9:
ná ktorey pogrzebł Sarę żonę ſwoię.
Gen 23.
Abraham ku=
pił ziemię ná
pogrzeb.
Ale tego nietzy
10:
thamy áby pierwey onę ziemię tzárował/ álbo iako wy
11:
mowićie poſwiącał/ ániſſli żonę ſwoię pochował?
12:
Nie tzytamy teſz/ áby ták mowił/ żeby ty ćiáłá wie=
13:
tzną chwáłę záſlużyły/ ktore tu będą pogrzebione/ iá=
14:
ko wy mowićie/ gdy wáſze Smyńtarze tzáruiećie.
15:
I kto kiedy ſlychał álbo tzytał/ áby ćiáłá martwych
16:
ludzi/ miały zaſlużyć wietzną chwałę/ iáko wy powiá=
17:
daćie? poniewaſz żadny tzłowiek pokąd żyw wietzney
18:
chwały/ nigdy záſlużyć niemoże? Powiedz mi?
Io. 19.
Act. 7.
Io. 11.
Izali
19:
tám byłá ziemia tzárowána/ kędy był pogrzebion Pan
20:
Kryſtus? Ian Krzćićiel? Stzepan Swięthy? Abo=
21:
wiem nie ziemiá tzárowána poſwiąca ćiáłá ludzi wier
22:
nych/ ále ziemię poſwiącáią/ ćiáłá ludzi Swięthych y
23:
wybránych Bożych.
Nie przyko
sćielech ludzi
chowano
przed tym.
Przeſto w ſtárym zakonie y wpier
24:
wſzym krześćijáńſkim kośćiele/ niebylo tego/ áby vmár
25:
łe ludzi chowano w kośćielech/ álbo przed kościołem/
26:
ná Smyńtarzach/ ále chowano przed miáſthem/ w o
27:
grodziech chędogich/ y oſobliwych/ iáko mamy o oney
28:
niewieśćie wdowie/
Luc. 7.
ktora płátząc z miáſtá Naim nio
29:
ſlá Syná vmárłego iedynaká/ kthorego Pan Kryſtus
30:
wſkrześił.
Io. 19.
Io. 18.

31:
A także teſz Pan Kryſtus przed miáſtem w ogrodzie
był


strona: 105

Kośćiołow.105.
1:
był pochowan/ y Lázarz Betháńſki. I dziś ieſztze ten
2:
obytzay záchowywáią/ na rozmáitych mieyſcách krze=
3:
śćiánie/ á zwłaſztzá w Niemieckich ſtronách/ ále iako
4:
náſtáło łákomſtwo/ ktore ieſt iáko Swięty Páweł ná=
5:
piſał/
1. Tim: 6.
Col. 3.
Báłwochwálſtwá niewolſtwo/ tákżeśćie ſobie
6:
wymyſlili/ ziemię tzárowáć/ ábyśćie ią mogli tym le=
7:
piey y drożey przedáwáć.
8:
Nie dla tego tho piſzę/
Pogrzeby vćći
we maią być.
áby niemiáły być kośćioły
9:
y Smyńtharze/ y niemiáły być vććiwe pogrzeby/ ćiał
10:
ludzi krześćijáńſkich/ y do grobu doprowádzone/ y po
11:
grzebione. A iżby teſz nie miáło być Pánu Bogu dzię=
12:
kowánie/ iż vmárłego tzłowieká/ zá żywotá iego/ oſwie
13:
ćić ſlowem ſwoim Pan Bog ratzył/ y w wierze go
14:
prawdziwey wziąć ſthego ſwiáthá do żywothá wie
15:
tznego.
16:
Ale to piſzę dla tego/
Szalą ludzmi
proſtymi Pa=
pieznicy.
iż wy ſludzy Antykryſtá Rzym=
17:
ſkiego/ vbogim y proſtymi ludzmi ſzalicie/ gdy ziemię
18:
krwią Syná Bożego/ Páná Iezu Kryſtá/ po wſzyſt=
19:
kim ſwiećie poſwięconą/ znowu tzáruiećie/ y prze=
20:
dawaćie.
21:
A wtym ſię theſz iáwnie okázuiećie/
Act. 5. 8.
Matt. 21.
iż nic inſzego
22:
w kośćiele Swiętym nieieſteśćie/ iedno kupcy/ y krá=
23:
márze/ á ná koniec proſthych ludzi zwodzićiele/ y nie=
24:
przyiaćiele Boży. Day Wam Pánie kiedy Vpámię=
25:
tánie.
26:
Iáko Kielich y Patynę cżáruie.
27:
Ták teſz kiedy kielich y pátynę Swięćićie/ tymi ſlow=
28:
wy Páná Bogá bluznićie mowiąc. Przes náſze błogo=
29:
ſláwieńſtwo/ then Sąd y Páthynę/ niechay będą po=
fſwięcone


strona: 105v

O Papieskim poſwiącániu
1:
ſwięcone/
Ex Pontifica=
li Venetijs im
preſso.
Anno. 1510.
y niechay ſie ſtáną ciáłá y krwie/ Páná ná=
2:
ſzego Iezu Kryſtá/ nowym grobem/ Duchá Swięte=
3:
go łáſką.
4:
A więc to nie bluznierſtwo? Syná Bożego/ Páná
5:
Iezu Kryſtá znowu grześć/ iakoby ieſztze zmartwych
6:
niewſtał/ ále w drugim grobie/ Srebrnym álbo Zło=
7:
tym/ aſz do dniá Sądnego leżał? Ieſli then wáſz kie=
8:
lich złoty álbo ſrebrny/ ieſt nowym grobem/ iáko wy tu
9:
powiedaćie/ w ktorym Pan Kryſtus leży/ tedyć to nie
10:
prawda co w Kredzie mowiemy.
Marc. 16.
Luc. 18. 24.
Col. 3.
Ebr. 1.
Ebr. 10.
Act. 7.
Trzećiego dniá z
11:
martwychwſtał/ y ſiedzi nápráwicy v Boga oycá w=
12:
wſzechmogącego/ ſkądże ma przydz ſędzić/ żywe y
13:
zmárłe.
14:
A więc ſie ieſztze tákowego bluznierſtwá ſwego/ nie
15:
wſtydaćie? Izaſz Pan Kryſtus Syn Boży niewſtał=
16:
zmartwych/ iuſz dáley/ ániſſli od pułtorá tyſiącá lat?
17:
Powiedz mi? Izaſz ſobie nowe groby iákie po zmar=
18:
twychwſtániu ſwoim tzynić kazał? Izaſz kiedy Kieli=
19:
chy/ Patyny/ álbo iáko wy piſzećie pátęny/ ſwięćić ro
20:
ſkazał? vkaſz gdzie to Apoſtołowie ſwięći nápiſáli/ y
21:
ſámi tzynili? A iż tego nigdy vkázáć niemożeſz/ tzemuſz
22:
tedy Páná Kryſtuſá znowu krzyzuieſz/ y nowe mu gro
23:
by tzyniſz.
24:
Ale rzetzeſz/ nie iam tego wymyſlił/
Kto wymyſlił
kielichi y paty
ny tzarowáć.
Anno. 230.
Plat.
Sab.
Durand.
De. Conſ.
Diſt. 1.
Cap. Vaſa.
Concil. Tribu
rien. et Renen
ſe. Ca. 6.
Vrban papieſz
25:
pierwſzy ták poſtánowił? Wiem dobrze otym/ iż nietyl
26:
ko to Vrban poſtánowił/ ále teſz ſrogo przykazał/ áby
27:
w kośćiele niebyły kielichy y ty wáſze pátyny drewniá
28:
ne/ ſſkkláne/ álbo iákie inſze/ iáko przed tym było/ ále
29:
iżeby były álbo złote/ álbo ſrebrne/ á przynamniey cy=
30:
nowe. I piſał náprzećiwko poſtánowieniu tego Pa=
31:
pieżá/ wáſz ieden Biſkup/ ſlowá godne pámięći/ ktory
ták


strona: 106

Kośćiołow.106.
1:
ták mowi.
De Conſ.
Diſt. 1. Váſa.
Bonifacius.
Dokąd były kielichy drewniáne/ y ſſkláne/
2:
dotąd byli kxięża ſrebrni y złoći. Ale iáko naſtały kieli
3:
chy złote y ſrebrne/ ták ſie ſtáli kxięża/ drewniáni/ y
4:
ſſkláni. Tho ieſt/ iáko Pan Kryſtus mowi/
Matt. 5.
Solą nie
5:
ſloną y zwietrzałą/ ktora nic inſzego niegodná/ iedno
6:
áby byłá pretz wyrzuconá/ y od ludzi podeptaná.
7:
Iáko Ornaty cżáruie.
8:
Do Ornatow y do inſzych kośćielnych grátow ták
9:
mowićie/ kiedy ie theſz ſwięćićie. Rátz Boże tho po=
10:
ſwiećić/ áby Biſkupi y inni kxięża/ w to odzienie o=
11:
bletzeni y vbráni/ od wſzelkiego pokuſzenia Dijabelſkie
12:
go záſłużyli/ y byli obronieni. Item/ áby wſzyſcy kto=
13:
rzy tho odzienie nośić będą/ łáſkę poſwięcenia otrzy=
14:
máli. etć.
15:
I tu Duſzny nieprzyiaćiel on Wąż chytry Dijabeł
16:
niechćiał záſpáć/ áby Ornatom y inſzym wymyſlonym
17:
Appáratom/ niemiał tego przydáć/ y przypiſáć/ co tyl
18:
ko ſámemu Pánu Iezu Kryſtuſowi Synowi Bożemu
19:
należy. Abowiem tu przypiſuieſz obronę Ornatom/ y
20:
tym inſzym Appáratom/ iákoby kxiądz w Ornat oble
21:
tzony y przybrány/ miał ſobie przes to od Dijabelſkie=
22:
go pokuſzenia/ zaſlużyć obronę.
23:
Ieſlić to prawdá/ iáko ty tu powiedaſz/
Wſzyſcy lu=
dzie mieliby
ſię vbieráć w
Ornaty.
thedyćby
24:
ſie wſzyſcy ludzie vbieráć mieli/ w Ornaty/ w Kápy
25:
w Dálmátyki/ w Alby/ w Komże/ w Stuły/ w Hume
26:
rały/ w Rokiety/ áby od pokuſzenia Dijabelſkiego obro
27:
nieni byli/ y łáſkę Bożą wnich chodząc otrzymáli. Coſz
28:
tych Kryſtuſow maćie? w kto[r]ych nádzieię y obronę
29:
pokłádaćie? Izaſz ſie tu iáwnie okazuie/ iż wy ie=
f ijſteśćie


strona: 106v

O Papieskim poſwiącániu
1:
ſteśćie oni Doktorowie/
2. Pet. 2.
kthorzy ſie Páná ſwego przeć
2:
mieli/ ktory ie odkupił.
3:
Ktoſz wam ty Kryſtuſy wymyſlił? To ieſt/ Ty Or
4:
naty/ Kápy/ Stuły/ Humerały/ Rokiety/ Dalmáty=
5:
ki/ Alby/ komże/ Dálmucye? Izali kiedy Apoſthoło=
6:
wie páná Kryſtuſowi/ w tákowych vbiorách y maſſká
7:
rách niewieśćich chodzili? Izaſz kiedy otym piſáli ál=
8:
bo vtzyli? Vkaſz to s piſmá ſwiętego/ náśmiewco Pá=
9:
ná Iezu Kryſtá Syná Bożego?
10:
Ale rzetzeſz/
Exod. 28. 29.
iż on Aaron w ſtárym Zakonie w táko=
11:
wym odzieniu chodził? To prawdá/ iż Aaron chodził/
12:
ále ſobie tákowego odzienia s ſwey głowy właſney nie
13:
wymyſlił/ iedno to tzynił z roſkazániá/ y náuki Bożey.
Co znamiono=
wało odzienie
Aaronowe.

14:
Ktore odzienie známionowáło przodkiem wnętrzne y
15:
zwierzchne ochędożenie Paná Iezu Kryſtá y wſzyſt=
16:
kich tych/ ktorzy ſą poſwięceni Krwią iego nadroſſ=
17:
ſzą. Ty vkaſz ſwiádeſtwo? gdzie thobie Kryſtus Syn
18:
Boży roſkazał/ álbo Apoſtołowie ſwięći/ gdzie othym
19:
nápiſáli/ ábyś ty w tákowym odzieniu chodził?
20:
Ale ieſztze rzetzeſz/ iż dla thego w tákowym odzieniu
21:
chodziemy/ ábyſmy przes to odzienie mękę Páná Kry=
22:
ſtuſowę znátzyli/
Io. 19.
Luc. 22.
iáko był Pan Kryſtus w Purpurę y
23:
w białłe odzienie obletzon y przybran od Herodá/ kiedy
24:
był od niego wiedzion do Piłátá? Wiem dobrze otym/
25:
iż Kryſtus byl w Purpurę ná pośmiech obletzon y v=
26:
bran/ y wtym odzieniu/ od iednego do drugiego ſędzie=
27:
go wodzon.
28:
Ieſli ſie dla tego w tákowe odzienie vbieraćie/ y tę
29:
przytzynę do tego dáiećie/ tedy to iáwnie przed wſzyſt
30:
kim ſwiátem vkázuiećie/ iż ſie s Páná Iezu Kryſtá ſy=
31:
ná Bożego znowu z Herodem náſmiewaćie/ y iego zno
wu krzy


strona: 107

Kośćiołow.107.
1:
wu krzyżuiećie/ ábowiem on nieroſkazał ſwoim zwo=
2:
lennikom/ w żadnym odzieniu náśmiewánym y má=
3:
ſſkárnym chodzić/ áni w miękkie ſie odzienie obłotzyć
4:
y owſzem tak powiedział.
Matt. 11.
Iż ktorzy w miękkim odzie=
5:
niu chodzą/ w krolewſkich páłacach mieſſkáią.
Kto wymyſlił
Ornaty.

6:
Przeſto tedy thego odzienia náśmiewánego y má=
7:
ſſkárnego/ áni od Kryſtuſá/ áni od iego Apoſtołow nie
8:
maćie. Ale to wam naprzod wymyſlił dla pychy ſſtze
9:
pan Papieſz:
Stzepan Pap.
Anno. 258.
Polid.
Iſid.
Plat.
Sab.
A ponim záſię Sylweſter papieſz dru
10:
gi potwierdził/ y po chwalił.
Silueſter Pa.
Anno. 320:
Sab.
Plat.
A ten Sztzepan wziął to
11:
odzienie nietylko iáko Ieremiaſz Prorok othym piſze/
12:
od Zydow/ ále od Pogańſkich kxiędzow/ ktorzy w Bá
13:
biloniey byli/ y wtákowym odzieniu Dijabłom ſlużyli.
14:
Cżytay teſz ſobie Polidorum wáſzego piſárzá Rzym
15:
ſkiego/
In Libro B...
ruchi.
Polid. Lib. 6.
Cap. 12
co piſze o tákowym odzieniu y vbiorze/ kthory
16:
ták powieda/ iż w pierwſzym y ſtárym kośćiele/ ſludzy
17:
Boży/ nie o tákowym odzieniu niewiedzieli. Abowiem
18:
ſie nie złothogłowy/ áni Axámity/ áni Adámáſſki/ áni
19:
Kámieńmi drogimi/ áni Perłámi/ áni Złothem/ áni
20:
Srebrem/ áni Iedwabiem/ áni perłowymi kłobuki lu
21:
dziom zálecáli/ ále ſie ſlowem Bożym prawdziwym/
22:
y cnotámi przybieráli y ſwiećili.
23:
A przeſto ty wáſze Ornaty/ Kápy/ Stuły/ Dálmá=
24:
tyki/ Rokiety/ Komże/ Humerały/ y inſze wymyſlone
25:
vbiory/ nic inſzego nieznamionuią/
Znáki iz Papie
znicy od náuki
Apoſtolſkiey
odſtąpili.
iedno iżeśćie od ná
26:
uki prawdziwey Apoſtolſkiey pierwſzey odſtąpili y od
27:
ſtáli/ y ſtaliśćie ſie naśmiewcámi/ Syná Bożego Pá=
28:
ná Iezu Kryſtá/ y Ewánieliey Swięthey iego. Po=
29:
tych tedy wáſzych máſſkárách y lárwách ſnádnie was
30:
kożdy tzłowiek wierny/ y w kxięgi Boże wpiſány/ po=
31:
znáć może/ áby ſie was wiárował/ iáko naśmiewcow
f iijy nie=


strona: 107v

O Krucyfixie
1:
y nieprzyiaćioł Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego.
2:
Vbiory inſze iáko cżáruie.
3:
Niewſpominam tu nic/ iako guſlićie Korpo=
4:
rały/ Antependya/ obruſy/ rętzniki/ kthorymi prozne
5:
ołtarze przykrywaćie/ y proſte ludzi mamićie/ powie=
6:
dáiąc/ iż to wſzyſtko Kryſtus vſtáwił y roſkazał.
7:
A chceſz wiedzieć/ kto tho vſtáwił/ y wymyſlił? nie
8:
Kryſtus/ iáko wy przed proſtymi ludzmi powiedaćie
9:
áni Apoſtołowie iego/ ále iáko wáſzy piſárze otym pi=
10:
ſzą/
Bonifa. Pap.
Anno. 615.
Plat.
Sab.
Durand.
Polid.
Bonifácyus Papieſz trzeći/ ten ty máſſkáry do ko=
11:
śćiołá ſwiętego wprowádził.
12:
A przeſto wy niebożątká ludkowie prośći/ ktohrych
13:
otzy Antykryſt zákrył tymi Máſſkáry y pſtroćinámi/
14:
iż prawdy Bożey poznać przed nimi niemożećie.
Do wiernych
napominanie.
Pod
15:
nieśćie ręce ſwoie do nieba/ vkorzćie ſie/ y prośćie Pá
16:
ná Bogá/ áby wam kiedy z wáſzych otzu łuſkę ziął/ iá=
17:
kobyśćie przeyrzeli/ y ty Máſſkáry od kłamce Dijabłá
18:
wymyſlone ſobie obrzydzili. Abyśćie ſie tylko ſámego
19:
Páná Iezu Kryſtá nágiego rozmiłowáli/ á tego w=
20:
máſſkárách przybránego s Kośćiołow wáſzych wy=
21:
rzućili/ y wtych máſſkarach nieſzukáli thego/ co w ſá=
22:
mym Kryſtuſie nágim maćie/ áby tylko ſám Pan Bog
23:
przes was był chwalon w duchu y w prawdzie.
Io. 4.
Abo=
24:
wiem nie w máſſkárách należy náſze zbáwienie/ y ży=
25:
woth wietzny/
Io. 17.
ále tylko w tym żywot wietzny ieſt/ á=
26:
byśmy poználi ſámego Bogá prawdziwego/ y thego
27:
ktorego zeſlał Iezu Kryſtá Páná náſzego/ Ale podz=
28:
my daley.
Powiedaſz


strona: 108

y o inſzych obráziech.108.
1:
O Krucyfixie y o in
2:
ſzych Obráziech iako ie cżáruiećie.
3:
P
Owiedaſz teſz iż koś=
4:
ćioł wáſz Rzymſki/ dla tego ty
5:
rozlitzne znáki y Cerymonie lu=
6:
dziom ná otzy vſtáwitznie kłá=
7:
dzie áby ták zacnego dobrodziey
8:
ſtwá P.Kryſtuſoweo niezápo=
9:
mináli: iż on zá nas ratzył dobro
10:
wolnie ſie wydáć ná ſmierć. A
11:
iż to ieſt Cel wáſz/ do ktoreo ſie wſzyſtki ſpárwy/ cery
12:
monie y znáki koſćielne śćiągáią/ y dla teo/ iáko powie
13:
daſz w kożdym kośćiele wáſzym/ w pośrzodku krucyfix
14:
álbo obras vkrzyżowany/ ná nawyſſſzym mieyſcu ſtá=
15:
wiaćie/ áby ludzie tym widzenim z ruſzeni byli/ ſerde=
16:
tznym okiem weyrzeć ná onego/ ktory ná krzyżu roſpię=
17:
ty wiſząc ratzył ieſt dla was vmrzeć.
18:
Tho ſą twoie ſlowa/ ktore/ niemogę thego inák
19:
rzetz/ iedno iż ſą według rozumu ćieleſnego doſić mą=
20:
dre/ y mowię tho beſpietznie/ iż kiedyby był Pan Bog
21:
nam ſlowá áwego niezoſtáwił/ á rozumu ſie ćieleſnego
22:
trzymáć dopuśćił/ y ſam bych ná tho przyſtał y przy=
23:
zwolił/ iákom teſz y przedtym w tákowych rzetzach ro=
24:
zumu ſwego ſluchał/ iáko ty ieſztze dziſia ſluchaſz. Ale
25:
iżem obatzył/ iż Swięty Páweł rozum thego ſwiátá
26:
przed Bogiem ſſaleńſtwem názwał/ y ieſztze ktemu ták
do wſzyſt=


strona: 108v

O Krucyfixie
1:
do wſzyſtkich wiernych nápiſał/ oſtrzegáiąc ich y mo=
2:
wiąc.
1. Cor. 2.
Aby wiárá wáſzá niebyłá według mádrośći lu
3:
dzkiey/ ále w mocy Bożey. I przywodzi tám ſtráſli=
4:
wą grozbę Boſką/ ná ty wſzyſtki/ kthorzy opuśćiwſzy
5:
ſlowo Boże/ trzymáią ſie mądrośći teo ſwiátá/ gdzie
6:
thák Pan Bog przes Proroká mowi.
Eſa. 29.
1. Cor. 1.
Zátrácę mą=
7:
drość mądrych/ y rozumnych odrzucę. I po=
8:
wieda tám dáley/ gdzie ieſt mądry? á gdzie ieſth ná=
9:
utzony? á gdzie ieſt gádátz tego ſwiátá? Izali Bog
10:
niezbłaznił mądrośći tego ſwiátá.
11:
A przeſto ſie mądrośći twoiey to ieſt/ iáko Duch S.
12:
mowi/
1. Cor. 1.
ſzaleńſtwá thwego/ niechcę trzymáć/ wolę w
13:
tey mierze/ náuki Syná Bożego/ y Apoſtołow iego ſlu
14:
cháć: A zwłaſztzá iż nas ieſztze ná drugim mieyſcu S.
15:
Páweł oſtrzega mowiąc.
Col. 2.
Pátrzayćieſz/ áby was kto
16:
niezdrádził/ przes mądrość ſwiecką/ y márną zdrádę
17:
według vſtaw ludzkich/ y podług biegu przyrodzone
18:
go tego to ſwiátá/ á nie według Kryſtá.
19:
Przeſtoć tedy ná tho po proſtu odpowiedam/ iż ſie
20:
rozumu ludzkiego do ſmierći trzymáć woley niemam/
21:
około wiáry:
Rozum ku
wierze nic nie=
należy.
Abowiem mi nie ládá oco idzie/ ále o Du
22:
ſzę/ nád ktorą niemam nic droſſſzeo. Boię ſie/ ábym ſie
23:
niebudował ná piaſku/ to ieſt/ ná tym ſſaleńſtwie/ ro=
24:
zumie tego ſwiátá/ áby wiátry iákie nieprzyſſly/ y bu=
25:
dowánia mego nieprzewroćiły. Wolę ſlucháć ſámego
26:
Páná Bogá/ ktory mowi do nas.
Matt. 7.
Nieprzydawayćie
27:
do ſlowá/ ktore wam mowię/
Deut. 4.
áni vmnieyſzayćie ſniego
28:
ſtrzeſzćie przykazánia Páná Bogá wáſzego/ kthore ia
29:
przykázuię wam.
Malach. 2.
Matt. 10.
A teſz kápłáńſkie vſtá máią ſtrzec v=
30:
mieiętnośći/ iáko pan Bog przes Proroká mowi/ á za
31:
konu máią pátrzyć z vſt iego/ ábowiem Anioł páńſkich
zaſtępow


strona: 109

y o inſzych Obráziech.109.
1:
zaſtępow ieſt. Niema być ſlugá mądrſzy/ á niſſli pan
2:
iego.
3:
Kiedyby był Pan Bog roſkazał/ domyſláć ſię więcey
4:
y przes rozmáite y rozlitzne Cerymonie/ znáki/ y obrzęd
5:
ki/ iáko ty powiádaſz/ ludzi proſtych przywodzić/ y v
6:
trzyć/ iuſz przes ty Ornaty/ iuſz przes Kápy/ iuſz przes
7:
Stuły/ iuſz przes Humerały/ iuſz przes Rokiety/ iuſz
8:
przes Dálmátyki/ iuſz przes Alby/ iuſz przes Komże/
9:
iuſz przes Dálmucye/ y iuſz teſz przes Obrázy/ tedyby=
10:
ſmy to byli mogli ſluſznie y beſpietznie tzynić/ według
11:
rozumu náſzego/ ále iż nam Bog ſlowem ſwoim zágro
12:
dził/
Deut. 4.
miedze vkazał/ y niekazał ſię nam vchyláć/ áni ná
13:
práwo áni ná lewo/ iedno to tzynić/ co on thylko ſam
14:
przykázuie. A ták niegodzi ſie nam rozumu trzymáć/ y
15:
więcey domyſláć/ iedno tylko ſámego Páná Bogá ſlu=
16:
cháć/ y to dziáłáć/ co thylko w ſlowie iego ieſt Swię=
17:
tym opiſano. Przeſto teſz Pan Bog/ ná drugim miey=
18:
ſcu/ ſrogie przeklęctwo ná ty wſzyſtki wydawa/ kto=
19:
rzy głoſu iego nieſlucháią/ thák mowiąc.
Deu. 28.
Ieſli niebę=
20:
dzieſz ſluchał głoſu Páná Bogá twego/ ábyś ſtrzegł/ y
21:
tzynił wſzyſthko przykazánie iego/ y vſtháwy/ ktore ia
22:
przykázuię tobie dziſia/ przydą ná ćię/ wſzyſtki przeklę
23:
ſtwá ty/ y chwycą ſię ćiebie. Przeklęty będzieſz w mnie
24:
śćie/ przeklęty ná polu/ przáklęte gumno twoie/ y prze
25:
klęte oſtátki twoie/ przeklęty płod z żywotá twego/ ſtá
26:
dá wołow twoich/ y trzodá owiec twoich/ przeklęthy
27:
będzieſz wchodząc y przeklęty wychodząc. etć
28:
A ſlyſzyſz? Iáko tu Bog ſtráſſliwie thym wſzyſtkim
29:
grozi/ kthorzy przykazánia y vſtaw iego nieſlucháią y
30:
nie ſtrzegą/ ále ſię tzego inſzego domyſláią s ſwego ro
31:
zumu/ tzego Bog niekazał. Vkaſz że ty tedy przykazá=
gnie/ y


strona: 109v

O Krucyfixie
1:
nie/ y ſthárego y nowego Teſtámentu/ iż Bog tzynić/
2:
poſwięcáć/ y ſtáwiáć/ obrázy w kośćielech krześćijáń
3:
ſkich roſkazał? Iako ie wy nietylko tzynićie y poſwią=
4:
caćie/ ále ie teſz lekárſtwem zbáwiennym rodzaiu ludz=
5:
kiego/ y duſz odkupienim zowiećie? A iżby to ták było/
6:
iáko ia tu powiádam/ nápiſzęć thu niekthore ſlowá/ s
7:
Pontyfikału twoiego/ gdzie naprzod poſwiącáiąc O=
8:
bras álbo vmętzenie drewniane/ ták do niego mowiſz.
9:
Obrázow Swięcenie.
Ex Pontifica=
li Venetijs
impreſso.
Anno. 1510
Vide Sino=
dum Nice=
num ſecun=
dum.
Co. 2. Concil.

10:
Ratz Boże blogoſláwić/ to drewno Krzyżá twoie=
11:
go/ áby było lekárſtwem zbáwiennym/ rodzáiowi ludz=
12:
kiemu/ niechay będzie mocnośćią wiáry/ dobrych vtzyn
13:
kow pomnożenim/ y duſz odkupienim/ niechay będzie
14:
poćiechą/ y obroną/ náprzećiwko oſtrym zaſthrzáłom
15:
nieprzyiaćioł.
16:
Powiedz mi naprzod/ ſkądeśćie tho błogoſláwień=
17:
ſtwo y poſwiącánie wzięli? Iżali kiedy kthory Prorok
18:
Boży/ kije vſtrugáne y vmálowáne poſwiącał? Izali
19:
Pan Kryſtus/ álbo ktory iego Apoſtoł/ drwá pokoſztzo
20:
ne/ lekárſtwem zbáwiennym/ duſz odkupienim/ poćie=
21:
chą y obroną/ náprzećiwko duſznym nieprzyiaćielom/
22:
y oſtrym zaſtrzáłom/ názywał?
23:
Ktoſz może ieſztze więtſze bluznierſtwo náprzeciw=
24:
ko/ Pánu Iezu Kryſtuſowi Synowi Bożemu wymy=
25:
ſlić? Ktory on tylko ſam ieſt/ lekarſtwem zbáwiennym
26:
duſz náſzych odkupienim/ poćiechą/ y ſam tylko obro=
27:
ną náſzą? A więc to ieſt Ewánielią kázáć/
Matt. 28.
Marc. 16.
ktorą Pan
28:
Kryſtus Syn Boży roſkazał przepowiedać wſzelkiemu
29:
ſtworzeniu? kije ſtrugáne/ lekárſthwem zbáwiennym/
30:
duſz odkupienim/ poćiechą y obroną náprzećiwko Dya
błu


strona: 110

y o inſzych Obráziech.110.
1:
błu názywáć y tzynić? Nieieſt rzetz podobna/ áby ták
2:
okrutnie Turcy/ Zydowie/ Pogáni/ Syná Bożego Pá
3:
ná Iezu Kryſthá/ bluznić mieli/ iáko wy bluznićie/ á
4:
wżdy ſię ieſztze przyiáćielmi iego tzynićie.
5:
Powiec mi ſkąd teſz to maćie? iż ty kije/ deſki/ kloce
6:
ſlupy/ drwá/ obrázy zowiećie/ Izaſz niewiećie: Iż tyl
7:
ko Syn Bozy/ ieſt Obrázem Bożym?
Ebr. 1.
Col. 1.
Izaſz to nie wiel
8:
kie s háńbienie y zeſromocenie Syná Bożego ieſt/ názy
9:
wáć Obrazem Bożym/ rzetz mártwą y niemą? Cżemu
10:
tych kijow ſtrugánych/ klocow rytych/ deſk málowá
11:
nych/ y ſlupow ćioſánych/ włáſnemi przewiſkámi nie
12:
zowiećie/ iako ie duch S. w piſmie Swiętym zowie.
13:
A chceſz wiedzieć y ſlyſzeć iáko?
Eſá. 42. 44:
Deut. 7. 9. 27.
Iudic. 10.
Ezech. 16.
1. Reg. 7.
Abac. 2.
Iere. 10.
4. Reg. 18.
1. Cor. 5.
1. Cor. 12:
1. Io. 5.
Słucháy. Ryćiná/
14:
Drwá/ Kámienie/ Nietzyſtość? Pomázánie/ Smrod/
15:
Przeklęſtwo/ Obrzydzenie Boſkie/ Złoto/ Srebro/ ro=
16:
botá rzemieſlnikow/ Miedz/ robotá rąk ludzkich/ Bo=
17:
gowie ryći/ Bogowie lani? Báálowie/ Aſthárotowie
18:
głuſzy Bogowie/ ſlepi Bogowie/ niemi Bogowie O=
19:
błuda ludzka/ Zdrádá/ Stoiaki/ Kloce/ Báłwany. O
20:
toſz maſz/ iáko ie Duch Swięty zowie.
21:
A tzemuſz wy tedy tę obłudę zowiećie Obrázem Bo
22:
żym? Poniewaſz ſam tylko przotkiem Syn Boży Pan
23:
Kryſtus ieſt Obrázem Bożym? A ponim záſię wſzelki
24:
wierny tzłowiek/ kthorego Bog ſtworzył ná Obras y
25:
podobieńſtwo ſwoie. Wiem że teſz ná niektorych miey
26:
ſcach Duch ſwięty ty kloce y deſki zowie obrázem/ ále
27:
fáłſzywym y brzydliwym.
Gen. 2:

28:
Odpowiedz mi? kto wam ty rzetzone Obrázy roſka=
29:
zał tzynić/ y do kośćiołow krześćijáńſkich ſtháwiáć ná
30:
nawyſſſze mieyſcá? niemożeſz thego rzec/ áby tho Pan
31:
Bog roſkazał/ álbo Syn Boży/ álbo Swięći Apoſtoło
g ijwie/


strona: 110v

O Krucyfixie
1:
wie/ álbo ſtárego y pierwſzego kośćiołá Oycowie? A=
2:
bowiem Pan Bog mowi/
Abac. 1.
Ezech. 7.
Exod. 20.
Bog nie roſka
zał Obrázow
tzynić
w wtorym przykazániu ſwo
3:
im/ ktoreśćie wy byli wymázáli. Nietzyń ſobie Ryćiny
4:
álbo iáko wy mowićie Obrázu/ áni żadnego podobień=
5:
ſtwá/ ktore