[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Szymon Wysocki
tytuł:   Kazanie na pogrzebie ... Jana Symeona Olekowicza
rok wydania:   1593


strona: kt

1:
KAZANIE
2:
NA POGRZEBIE
3:
Iáśnie Oświecone
4:
go Kśiążęćiá/ Iego X. Mczi Páná Páná
5:
Iáná Symeoná Olelkowicżá/ z łáſki
6:
Bożey Kśiążęćiá Słuckie[go] y Kopylſkie=
7:
go. rć. Oſtát[ec]żnego/ Męſkiey płći tey Za=
8:
cney y ſtárádawney Fámiliey
9:
Potomká. Miáne.
10:
PRZEZ
11:
X. SYMONA WYSOCKIEGO, SOCIETATIS
12:
IESV KAPLANA. W Kośćiele teyże Societatu
13:
W LVBLINIE 29. Aprilis. 1593.
14:
grafika
15:
W WILNIE,
16:
W Drukárni Akádemiey Societatis IESV.
17:
1593.

strona: ktv

1:
grafika

strona: )?(2

1:
Iáśnie Oświeconey Kśiężnie
2:
Iey X. M. Pániey
3:
Pániey Zofiey z Mielcá/ Kśiężnie
4:
Słuckiey. ꝛć. ꝛć. Pániey mey
5:
miłośćiwey.
6:
grafika
7:
W
Ielka y podźiwienia godna/ Iáśnie
8:
Ośw: Kśiężno/ byłá w onych/ choć
9:
Pogáńſkich Białłychgłowách/ ku
10:
Małżo nkom ſwoim zmárłym/ wierność y
11:
vprzeyma miłość. Ktorych Ieronim ś. prze-
12:
ćiw Iowinianowi Herezyárſze piſząc/ licżbę
13:
nie máłą przywodźi. A miedzy inſzymi piſze o
14:
Artemiziey Krolowey Káryſkiey/ ktora zmár-
15:
łego mężá ſwego Mawzolá/ ták bárzo miło-
16:
wáłá/ że gdy mu Grob przedźiwny wielgośći
17:
y ślicżnośći zbudowáłá/ ktory dla ſwey oſo-
18:
bnośći/ miedzy śiedmią dźiwow/ ktore ſą ná
19:
świećie ieſt pocżytány. Ktemu Poetom/ Hi-
20:
ſtorykom/ y Cántorom wielkie vpominki dáłá/
21:
áby rozmáitymi piſmy y melodyámi/ mężá iey
22:
ſławili. Ná oſtátek wſzyſtko co iey zbyło ży-

strona: )?(2v

1:
wotá/ w płácżu vſtáwicżnym vtopiwſzy/ go-
2:
dźiny śmierći/ w ktorą by do mężá iść mogłá/
3:
z rádośćią cżekáłá. O Márcyey też corce
4:
Catonowey/ tenże wielebny Doktor piſze/ iż
5:
śmierći mężá ſwego vſtáwicżnie płákáłá. A
6:
gdy iey pytano ktory wżdy dźień będźie koń-
7:
cem żáłoby iey. Odpowiedźiáłá: Tenże co y
8:
żywotá. Y ták iákom rzekł/ wiele inſzych oſo-
9:
bliwych przykłádow/ ktorych ia/ folguiąc kro-
10:
tkośći/ nie wſpominam/ ten ś. opiſuie. A tu
11:
Krześćiáńſtwo náſze co rzecże? ktore nietylko
12:
w tákiey Małżeńſkiey miłośći pogáńſtwá
13:
nie celuie/ ále też tey cnoty nieſtetyż w wielu
14:
iákmiarz nie cżuie. A nie dźiw/ ponieważ Zbá-
15:
wićiel náſz o tych cżáśiech náſzych oſtátecżnjch
16:
powiedźieć racżył: Ze złość obfitowáć á mi-
17:
łość prawdźiwa z wiela ſerc ludzkich wygá-
18:
ſnąć miáłá. Z tym wſzyſtkim chwalę Maie-
19:
ſtat Páná Bogá moiego/ że w tych kráiach ná-
20:
ſzych/ ácżkolwiek wiela ludźi złość práwie z
21:
brzegow wylewa/ przedśię iednák z łáſki iego
22:
świętey wiele tákich ieſt/ ktorzy nád cżeść y
23:
miłość Páná ſwego/ nic milſzego áni drożſzego
24:
ná tym świećie ſobie nie poważáią. Stąd
25:
idźie że też y miłość przijaćielſka/ miedzy wielą
26:
prawdźiwa ſię náyduie. A zwłaſzcżá w Mał-

strona: )?(3

1:
żeńſtwie świętym/ cżego z łáſki Bożey znácż-
2:
nych nie máło przykłádow w tym Páńſtwie
3:
zacnym widźiemy. BOgu ſámemu chwałá/
4:
nam poſromocenie twarzy: Iednák oná pil-
5:
ność/ nakład/ vśilne ſtáránie/ y Nabożeńſtwo
6:
ktoreś W. X. M. w oddániu oſtátecżney
7:
poſługi/ Sławney pámięći Kśiążęćiu Słuc-
8:
kiemu/ Małżonkowi ſwemu/ z tákim śćiśnie-
9:
nim ſwoim/ dla rozmáitych przypadkow ktore
10:
poſpolićie/ śieroctwo zſobą wlecże/ przy obe-
11:
cnośći wiela zacnych ludźi/ pokazáłá/ v wſzy-
12:
ſtkich dobrych wielkąś pochwałę y zálecenie
13:
ſłuſznie odnioſłá. Boś w tjm nietylko vcżynek
14:
milośierny/ ieden z śiedmi vcżyniłá: cżymeś
15:
Bogá vcżćiłá y bliźniego zbudowałá/ áleś też
16:
przećiw Małżonkowi ſwemu znák prawdźi-
17:
wey á nieodmienney miłośći nienáruſzenie zá-
18:
piecżętowáłá. K temu przydáiąc y to żeś ko-
19:
niecżnie W. X. M. kazánie to/ ktorem miał ná
20:
Pogrzebie tegoż Kśiążęć[i]á Iego Mczi dobro-
21:
dźieiá náſzego/ w druku mieć chćiáłá. W kto-
22:
rym choćby ſię nie nálázło co tákowego/ coby
23:
ku zbudowániu cżyiemu ſłużyć mogło. Tedy
24:
przynamniey dla miłey pámiątki Namilſzego
25:
Małżonká ſwoiego wznowienia/ y oney ná
26:
wiecżne cżáſj ták w ſercu ſwoim/ iáko v wſzech

strona: )?(3v

1:
poſtronnych záchowánia/ ták rozumiem ſłużyć
2:
będźie. Otoż maſz miłośćiwa Kśiężno dobro-
3:
dźieyko náſzá/ w tym przez mię niegodnego
4:
ſługę ſwego/ iáko mnie można rzecż byłá/ W.
5:
X. M. wolą nápełnioną. Ieſliż co w tym pi-
6:
ſániu naydźie ſię W. X. M. przodkiem/ potym
7:
też komu inſzemu ku zbudowániu/ niech to
8:
wſzytko źrzodłu wſzego dobrá Bogu wiecżne-
9:
mu będźie zupełnie przypiſano. A ieſliż ſię ko-
10:
mu nie dogodźi/ iákoż pewienem tego że to być
11:
muśi/ tedy proſzę żeby ná dobrą wolą pátrząc/
12:
ktorąm w tey mierze miał cáłą/ iákoby nale-
13:
piey dogodźić káżdemu/ nie vdelnośći moiey/
14:
łáſkáwie ſię ſtáwił. Pan Bog wſzechmogący/
15:
ſam prawdźiwa y wiecżna poćiechá W. X. M.
16:
niech w tym ſtanie rządźi/ y do pożądánego
17:
końcá/ dobr nieprzemiennych záwſze bez prze-
18:
ſtánku niech prowádźić racży. Amen.
19:
Zátym Miłośći. łáſce W. X. M. śiebie
20:
ſámego y modlitwy me błáhe/ vniżenie zále-
21:
cam. Z Wilná 20. Cżerwcá. 1593.
22:
W. X. M.
23:
Sługá w Pánu y Bogomodlcá
24:
Symon Wyſocki
25:
Societatis IESV.

strona: )?(4

1:
grafikaTVRRIS FORTISSIMA NOMEN DOMINI PROV. 18.

strona: )?(4v



strona: 1

1:
KAZANIE
2:
X. SYMONA WYSOCKIEGO,
3:
PRZY POGRZEBIE IEGO X. M.
4:
PANA PANA IANA SYMEONA
5:
KSIAZECIA SLVCKIEGO. &c. c.
6:
grafika
7:
Memor eſto Iudicij mei, ſic enim erit et tuum, mihi
8:
heri et tibi hodie. Eccl. 38
9:
G
Dy Ionáſz Prorok/ Namilſzy Chrześćiánie
10:
pod ćieniem bluſzcżowym/ ktory był z wo-
11:
ley Bożey/ bárzo prędko/ to ieſt zá iednę
12:
noc wzroſł/ mile odpocżynął/ iáko piſmo
13:
mowi: Laetatus eſt Ionas ſuper haedera laetitia
14:
magna; weſelił ſię ſtąd wielkim weſelem.
Ion. 4.

15:
Lecż gdy tákże z woley Bożey przyſzedł robak y vgryzł ko
16:
rzeń/ y natychmiaſt vſchło drzewko ono Bluſzcżowe. Dla
17:
cżego Ionaſz ták ſię bárzo záfráſował/ że też ſobie śmierći
18:
żądał. Co ieſt proſzę/ y co znácży tento Bluſzcż/ źielono-
19:
śćią wdźięcżny/ prędko wzraſtáiący/ á tudźieſz záraz wię-
20:
dnieiący/ iedno żywotá náſzego nie trwáłą poćiechę/ a przy
21:
tym y wſzyſtkie inne rzeczy przemiiáiące ná świećie/ kto-
22:
rych ludźie z ták gorącym pożądániem prágną/ á w nich
23:
wſzyſtko ſzczęśćie ſwoie kłádą. A one ledwo dźiś doſtąpio-
24:
ne/ záraz poſſeſſory ſwoie opuſzcżáią: bo przyidźie robak
25:
śmierći/ álbo iákiego innego ſmutku nieſpodźianego/ álić

strona: 2

2. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
wſzyſtká oná iedyna źieloność o źiemię. Iáko wiele ludzi
2:
widamy/ bogactw y doſtoieńſtw prágnących/ do ktorych
3:
z wielką trudnośćią przyſzedſzy/ álić w pośrzodku weſela
4:
onego/ gruba żáłobá glowę ſwą podnośi/ á wſzyſtkę onę
5:
nie trwałą poćiechę/ iako żárki wiátr/ dym roſpądza/ y
6:
w niwecż obraca. Y ták ſię dźieie że co więtſzą poćiechę
7:
przed tym cżyniło/ to więtſzego żalu y boleśći przycżyną
8:
ſię zſtáie. O obłudna śmiertelnych nádźieio/ o prędka
9:
ná wſzyſtko złe odmiáno/ o ślepa nieprawdźiwych dobr
10:
pożądliwośći/ Bogactw/ cżći/ y roſkoſzy: iáko rychło od
11:
fałſzywego weſela/ do prawdźiwego ſmutku wielom wro-
12:
tá otwieraſz.
1. Ioan. 2.

13:
Dla tego namilſzy z vcżniow Páńſkich Ian ś. woła/
14:
mowiąc: Nie miłuyćie świátá/ áni tych rzeczy ktore ſą
15:
ná świećie. Y trochę niżey: przemiia świát y pożądliwość
16:
iego. Tego wſzyſtkiego mamy żywy kſztałt y wizerunk
17:
dniá dźiśieyſzego/ ktorzychmy ſię tu zeſzli ná pogrzeb tego
18:
to Kśiążęćia zacnego. Ten bowiem to kwiećie młodośći
19:
ſwoiey/ zoſtáwiwſzy ták wiele nádźiei głownych/ pier-
20:
wey ſię z tym świátem rozſtał/ niż ſię był z nim iákmiarz
21:
doſkonále obeznał:
22:
O Bluſzcżyku miły pierwey źwiędnąwſzy vpadaſz/ á
23:
niżeli wzroſtem twym wſpániáłym y ćieniem roſkoſznym
24:
twoie dźiś od ſmutku ſprácowáne Ionaſze oglądaſz.
25:
Ale że kazánia ná pogrzebiech nie dźieią ſię ták dálece
26:
dla vmárłych/ iáko więcey dla żywych pozoſtáłych/ my
27:
ktorzyſmy ſię ná tę oſtátnią poſługę temu oświeconemu
28:
Kśiążęćiu zeſzli/ przypátrzmy ſię temu to ſądowi Páńſkie-
29:
mu/ do cżego nas Duch ś. w przerzecżonych ná pocżątku
30:
ſłowách/ w oſobie vmárłego/ vpomina mowiąc: Pomni
31:
ná ſąd moy/ bo też tákże będźie twoy/ mnie wczorá/ á to-
32:
bie dźiś/ vważaymy mowię ten ſąd przed ktorym ten to
33:
vmárły ſtánął. Abychmy w cżás tu gotowáli/ cżego będźie

strona: 3

Część Pierwſza. 3.
1:
potrzebá ná on oſtátecżny á barzo ſtráſzliwy cżás.
Math 24 et 25. Mar. 13. Luc. 21. Actor. 20. 1 Cor 16 etc. Rozdzia Kazánia.
Iáko
2:
nas ná rozlicżnych mieyſcách Pan náſz vpomináć racży:
3:
Abychmy cżuli/ á dźień oſtátecżny ná pámięći mieli: po-
4:
nieważ z onego dniá y godźiny oſtátniey/ wſzyſtká wiecż-
5:
ność záwiſłá.
6:
Ná tym kazániu rozdźieliwſzy go ná trzy cżęśći: W
7:
Pierwſzey zá pomocą Bożą/ náucżymy ſię/ ták ná tym
8:
świećie żyć/ iákobychmy mogli cżáſu ſwego dobrze y ſzcżę-
9:
ſliwie ſkońcżyć/ á śmierći y ſądu ſię nie ſtrácháć. W drugiej
10:
iáko wątpliwość/ o iedney przewłoce weśćia do żywotá
11:
y ſzcżęśćia wiecżnego po śmierći/ (á to zowią Cżyśćiec)
12:
iednym bárzo potężnym wywodem/ może być ſnádnie ro-
13:
związána W Trżećiey/ o tey zácney oſobie zmárłey/ y o
14:
tym ſtroynym kátáfáłku ná końcu nie co vſłyſzymy. Páná
15:
Bogá náſzego proſzę pokornie/ ktory iáko żywym ták y v-
16:
márłym iednáko pánuie/ żeby nam ku chwale ſwey świę-
17:
tey w tey ſpráwie/ miłośćiwie błogoſławić raczyl.
18:
CZESC PIERWSZA.
19:
I
Ako nie ten ieſt bogáty/ ktory wiele znał álbo
20:
widźiał bogactw/ ále ten ktory ie w rzecży ſa-
21:
mey ma y trzyma/ ták też nie ten ieſt prawdźi-
22:
wie mądry/ ktorego obłudny świát głupim roz-
23:
ſądkiem ſwoim rozumie y ma zá mądrego/ ále ten/ ktorego
24:
miſtrz wſzelákiey mądrośći Duch ś. zá tákiego być przyzná-
25:
wá. A miedzy innymi właſnośćiámi iego/ thę mu naprze-
26:
dnieyſzą záwſze w piſmie ś. tenże Duch S. przypiſuie. Ze
27:
kto ieſt mądry/ ten ſię boi Páná Bogá/ y przećiwnym o-
28:
bycżáiem/ któ ſie boi Páná Bogá/ ten też ieſt prawdźiwie
29:
mądrym. Iáko ono: Sapiens timet et declinat á malo. Mą-
30:
dry boi ſię y ſchrania ſię od złego. Y ono Ecce timor Domi-
31:
ni ipſa eſt ſapientia, et recedere á malo, intelligentia.
Pſalm: 14. Iob 28.
Oto bo-

strona: 4

4. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
iaźń Boża ieſt właſna mądrość/ á odſtępować oot złego/
2:
wyrozumienie. Y ieſzcże ná drugim mieyſcu iáſniey świa-
3:
dcży/ o prawdźiwey mądrośći/ ktory iáko Pſalm mówi/
4:
ieſt pocżątek boiaźń Boża.
Eccl. 25.
Quam magnus eſt qui inuenit
5:
ſapientiam et ſcientiam, ſed non eſt ſupra timentem Domi-
6:
num. Timor Domini ſuper omnia ſe ſuperpoſuit. O iákoż
7:
wielki ieſt ten ktory nálazł mądrość y vmieiętność/ ále
8:
niemáſz nád boiącego ſię Páná Bogá. BoiáźńPáńſka nád
9:
wſzyſtko ſię wynioſłá. A to ſłuſznie/ bo oná zupełną ſprá-
10:
wiedliwość w cżłowiecże ſpráwuie/ ktora dwu náuk vcży:
11:
Declina á malo et fac bonum.
Prouer. 19.
Strzeż ſię złego/ á cżyń do-
12:
brze. O pierwſzey mowi: Iż Timore Domini declinatur á
13:
malo.
Eccl. 1.
Boiaźń Boża cżyni ſchrániáć ſię złęgo. Y ono: Ti-
14:
mor domini expellit peccatum. Boiaźń Boża wypądza
15:
grzech.
Eccl. 15.
O drugiey záśię. Qui timet Deum faciet bona.
Sap. 7.
Kto
16:
ſię boi Paná Bogá/ będźie cżynił dobrze. Przytym bez mą-
17:
drośći żaden ſię nigdy Pánu Bogu nie podobał/ iáko w
18:
kśięgách mądrośći napiſano. Neminem Deus diligit niſi
19:
eum qui cum ſapientia inhabitat Zadnego Pan Bog nie
20:
miłuie/ iedno tego ktory z mądrośćią przemieſzkawa
21:
Skąd iáſnie ſię pokázuie/ co ieſt y co cżyni cżłowieka pra-
22:
wdźiwie nietylko bogátym/ ále y błogoſłáwionym/ ieſli
23:
tákie ſtáránie vcżyni/ że ſię ná te dwie cnoćie z dáru Bo-
24:
żego zdobędzie/ y owſzem gdy iednę prawdźiwie otrzyma/
25:
y drugą záráz poćiągnie/ gdyż iedná z drugiey płynie/ ták
26:
iż iáko piſmo świadcży/ nietylko ieſt pocżątkiem ále y ko-
27:
roną/ to ieſt wykonániem mądrośći Boiaźń Boża/ gdy
28:
mowi: Timor Domini corona ſapientiae.
Eccl. 1.

29:
O iákoż to rożna náuká od poſtępkow świátá tego/
30:
ktory wſzyſtek rozum y dowćip ſwoy ná to wyſadza żeby
31:
widźiał y był widźiány/ cżego nie vcży mądrość prawdźi-
32:
wa/ dáleko mniey Boiaźń Boża.
2. Cor. 5.
Przeto Apoſtoł ś. wo-
33:
ła: Nemo ſe ſeducat, ſi quis videtur inter vos ſapiens eſſe in

strona: 5

Część Pierwſza 5.
1:
hoc ſeculo, ſtultus fiat vt ſit ſapiens. Sapientia enim huius
2:
mundi ſtultitia eſt apud Deum. Zaden ſamego ſiebie nie-
3:
chay nie zwodźi/ kto ſię zda być miedzy wámi mądrym ná
4:
tym świećie/ niech ſię zſtánie głupim áby był mądrym.
5:
Abowiem mądrość świátá tego/ głupſtwem ieſt przed
6:
Pánem Bogiem. Ktore ácz z wielu miar w ludźiách ſię náy
7:
duie/ á wſzákoż oſobliwie w tym/ kiedy nędzny cżłowiek
8:
z wygnánia ćiężkiego/ cżyni ſobie wdźięcżną á miłą oy-
9:
cżyznę/ kiedy idąc żeby był w oſobie ſwey ſrogo ſądzony/
10:
w drodzę obraża ſędźiego: kiedy o dniu dźiśieyſzym/ to ieſt
11:
o żyćiu tym docżeſnym wſzyſtko y nawiętſze kłádźie ſtárá-
12:
nie/ á o wiecżnośći nic/ álbo máło co pomyſlawa. Tego
13:
záſię nie ieſt inſza przycżyná/ iedno iż cżlowiek nie vważa
14:
ſkąd wyſzedł/ y dokąd idźie/ ponieważechmy wſzyſcy ſą
15:
pielgrzymy ná tym świećie/ iáko Apoſtoł mowi: Dum ſu-
16:
mus in hoc corpore peregrinamur á Domino: Pokichmy ſą
17:
w tym ćiele/ pielgrzymuiemy od Páná.
1. Cor. 3.

18:
Ieſliż tedy ſąchmy pielgrzymy/ y do onego miáſtá ćiągnie
19:
my/ gdźie P. Bog náſz mieſzka y tám okázuie chwałę ſwo-
20:
ię. A gdźież to ieſt co nas zá tákie być vkaże? Ponieważ
21:
pielgrzym/ iáko Bernát ś. mowi: drogą ſwoią idźie/ nie
22:
vſtępuiąc áni w prawo ani w lewo/
S. Bern. Ser 7 de Quadrageſima.
á ieſli z tráfunku o-
23:
bacży/ áno ſię niektorzy ſwárzą/ on tego áni bacżyć chce:
24:
Ieſli ſię też weſelą álbo ſkacżą/ albo co inego cżynią/
25:
przedśię on idźie/ bo pielgrzymem ieſt/ y nic mu do táko-
26:
wych rzecży. Do oycżyzny wzdycha/ do niey ſię co na-
27:
bárźiey ſpieſzy/ máiąc żywność y odźienie/ niechce ſię in-
28:
ſzymi rzecżami okłádáć. Błogoſłáwiony ktory ták cżuie y
29:
opłákuie mieſzkánie ſwoie mowiąc Pánu: Iż przychod-
30:
niem ia ieſtem v ćiebie y pielgrzymem iáko wſzyſcy Oyco-
31:
wie moi.
1. Pet. 2.
Poty Bernát ś. Przeto Piotr Apoſtoł mowi:
32:
Obſecro vos fratres tanquam aduenas et peregrinos. Proſzę
33:
was bráćia/ iáko przychodniow y pielgrzymow/ ſtrzeżćie

strona: 6

6. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
ſię od ćieleſnych pożądliwośći/ ktore przećiwko duſzy
2:
walcżą.
Pſal. 38.
Stąd cżłowiek pobożny wiedząc pewnie przez
3:
wiárę/ że one dobrá wiecżne ſą iemu zgotowáne/ ieſli w
4:
prawdźiwey pobożnośći áż do śmierći wytrwa/ iuż iáko-
5:
by będąc obywátelem oney ſzcżęśliwey kráiny/ w tym ży-
6:
woćie ma ſię iáko zá gośćiá.
7:
Abowiem iáko kiedyby Krol Polſki/ będąc dźiedźi-
8:
cżnym Pánem Kroleſtwá Szwedſkiego/ offiárował chu-
9:
demu śláchćicowi tutecżnemu Arcybiſkupſtwo Veſalſkie
10:
we Szwecyey/ ze wſzyſtką iego ſtáradawną intratą. A
11:
zażby on miły Candidat/ nie wſzyſtko co ma w Polſzcże
12:
roſprzedał/ zbieráiąc pieniądze ná drogę y dom włáſny o-
13:
puśćiwſzy/ w gośćinieby przemieſzkawał/ wiedząc że
14:
gdźie iedźie ieſt dom mieſzkánia iego/ do ktorego zgoto-
15:
wawſzy ſię/ z pierwſzymi wiátry pogodnymi záwita.
16:
Spráwiedliwy tedy cżłowiek wiedząc przez wiárę/
17:
że ieſt przez miłośierdźie Páńſkie do onych wiecżnych pa-
18:
łacow Niebieſkich náznácżony/ przeto wſzytek ieſt ná
19:
tym/ żeby ſię co rychley z máiętnośćią źiemſką odpráwił/
20:
tám gdźie ma iecháć/ ſtráwne ná drogę/ pieniądze/ y co
21:
koſztownieyſze kleynoty y ſprzęty domowe przeſyła przed
22:
ſobą/ álbo wſzytko opuſzcżáiąc/ iáko cżynią Zakonnicy/
23:
álbo ná vbogie wydáiąc/ álbo przynamniey máiąc ie/ bez
24:
przykłádánia áffektu y miłośći ku nim/ będąc gotowym
25:
opuśćić ie gdźie y kiedykolwiek/ wola zakonu Bożego
26:
będźie potrzebę vkázowáłá/ z Dawidem ś. wzdycháiąc
27:
mowi: Heu mihi quia incolatus meus prolongatus eſt.
Pſal. 119.

28:
Achćie mnie/ że mieſzkániná moiá ták ſię długo zwłacża.
29:
Przeto Grzegorz ś. powiáda.
Greg. lib. 26. Moral. c. 26.
Gdy iednychże rzecży du-
30:
ſzá náſzá/ cżáſem ich prágnie/ cżáſem też nimi ſię brzydźi/
31:
vkázuie tym/ iż ſkądinąd záwiſłá/ bo ſtworzoná ieſt dla
32:
tego/ áby Bogá ſwego pożądáłá. Słuſznie ſię tedy tym
33:
nie contentuie/ co pod Bogiem być vpátruie/ obráca ſię

strona: 7

Część Pierwſza 7.
1:
teraz ku rozlicżnym rzecżam bo nie mogąc ſamą dobroćią
2:
[r]zecży być náſycona/ ſtára ſię áby przynamniey rozlicż-
3:
nośćią ſtworzenia byłá iákokolwiek zábáwioná. Y Au-
4:
[g]uſtyn ś. tákże mowi:
Auguſt ſup. Pſa. 26.
Miłuią ludźie rzecży rozmáite/ á
5:
[k]iedy kto doſtępuie tego co miłuie/ ſzcżęśliwym go być
6:
świát miánuie. Lecż prawdźiwie ſzcżęliwym ieſt/ nie ten
7:
co ma to co miłuie/ ále ieſli to miłuie/ co miłowánia go-
8:
dnego być rozum zdrowy vkázuie. Abowiem wiele tákich
9:
co mizernieyſzymi ſą máiąc to co miłuią/ á niżli kiedy nie
10:
máią/ bo rzecży ſzkodliwe miłuiąc ſą nędznikámi/ á doſtę-
11:
puiąc ich sſtáią ſię ieſzcże nędznieyſzymi. Láſká tedy Páń-
12:
ſka w ten cżás nád námi ſię pokázuie/ kiedy nam tego/ co
13:
źle miłuiemy/ nie dáie: iáko záś rozgniewány dáie/ temu/
14:
co źle miłuie Poty Auguſtyn ś.
Aug. lib. 4. Confeſs. Eſai. 46.

15:
Przeto tenże Doktor ś. ták nas vpomina ſłowy E-
16:
záiaſzowymi/ mowiac: Wroććie ſię przeſtępcy do ſercá/ y
17:
przyſtawayćie do tego/ ktory was ſtworżył/ ſtóyćie z
18:
nim á będźiećie ſtać y nie vpádniećie/ odpocżywayćie w
19:
nim/ á ſpokoyni będźiećie. Dokąd idźiećie/ z drogi w
20:
chróśćinę? Cżego ſzukáćie? Dobro ktore miłuiećie/ od
21:
niego ieſt/ ale gorzkie będźie ſpráwiedliwie/ bo go miłuiećie
22:
nieſpráwiedliwie. Co wam po tym że ieſzcże y ieſzcże cho-
23:
dźićie drogámi trudnymi y prácowitymi? Nie ieſt tám
24:
odpocżynienie gdźie go ſzukaćie/ ſzukáyćie cżego ſzukaćie/
25:
ále nie tám gdźie ſzukaćie: żjćia błogoſławionego ſzukaćie w
26:
ćieniu śmierći/ nie máſz go tám. Y trochę potym. Weſelił
27:
ſię Pan Kryſtus iáko Olbrzym ku bieżeniu drogi/ ábo-
28:
wiem nie mieſzkał/ ále bieżał wołáiąc/ ſłowy/ vcżynkámi/
29:
śmierćią/ żywotem/ zſtąpienim/ wſtąpienim/ wołáiąc
30:
ábychmy ſię wroćili do niego: y odſzedł od ocżu ábychmy
31:
ſię wroćili do ſercá y onego tám náleźli. O záprawdę
32:
dźiwne to ſłowá/ ktorymi iáko od wąglá zarzyſtego ſercá
33:
ludzkie mogą być ſnádnie roſpalone/ byle były dobrze v-

strona: 8

8. Kazánie ná Pogrzeb X Słuckiego.
1:
ważone. Kto ma tedy Páná Bogá/ ten wielkiey á bo-
2:
gátey dźierżáwy doſtąpił/ ták iż z nią wſzytkie pańſtwá y
3:
Kroleſtwá świátá tego nie mogą być/ áni z namnieyſzey
4:
ſtrony porownáne: ábowiem te poiedynkowe y bárzo
5:
nędzne dobrá ſą/ Pan Bog záśię ieſt powſzechne/ y wſzy-
6:
ſtko nápełniáiące dobro/ iáko on ſam mowi do Moizeſzá:
Exod. 33.

7:
Ia vkażę tobie wſzyſtko dobre. Co Auguſtyn ś. bárzo
8:
pięknie wykłáda mowiąc: Złoto krore maſz nie może być
9:
śrebrem/ wino ktore maſz nie może być chlebem.
Auguſt, ſup Pſal. 36.
Lecż Pan
10:
Bog twoy wſzyſtko tobie ieſt/ będźieſz go pożywał ábyś
11:
nie łáknął/ będźieſz go pił/ żebyś nie prágnął/ wſzyſtkiego
12:
będźieſz miał/ y ćiebie on wſzytkiego będźie miał/ poniewá[ż]
13:
ty y on iedno będźiećie. Poty ten ś. Bacżyſz tedy iáko w P
14:
Bogu wſzyſtko y z niego wſzyſtko. Doznáwał tego w
15:
ſobie on wielki ſługa Boży Fránćiſzek ś. o ktorym piſze
16:
Bonáuentura wielelebny/ że bárzo cżęſto y długo ná mo-
17:
dlitwie tych ſłow vżywał y one powtarzał: Deus meus,
18:
et omnia, Deus meus, et omnia. Bog moy y wſzyſtko/ Bog
19:
moy y wſzyſtko. A ieſlibyś chćiał wiedźieć iáko to być ma
20:
rozumiano/ tedy ták ieſt/ iż Pan Bog przedźiwnym á nie-
21:
wymownjm obycżáiem dáleko więtſzą rádośćią y vćiechą
22:
wnętrzną náſyca y ochładza/ wybránych ſwoich ſercá/ á
23:
niżeli gdyby wſzyſtkiego świátá ſkárby y roſkoſzy mieli.
24:
To żeby ták było/ tego złośliwi áni pomyślić mogą/ cho-
25:
ćiayże pobożni ná káżdy dźień tego doznawáią/ bo kła-
26:
máć nie może ten ktory dar mądrośći zálecáiąc mowi:
Prouer 1.

27:
Drożſza ieſt mądrość nád wſzyſtkie ſkárby/ y wſzyſtko co
28:
może być pożądano/ temu nie może być przyrownano.
29:
Tego wſzyſtkiego iáwny wizerunk rozgá oná Moize-
30:
ſzowá okázowáłá/ ktorą gdy vderzył w opokę/ známieni-
31:
ty ſtrumień wody z niey wypłynął.
Exod. 17. Num. 20.
A ſłuſzna rzecż áby
32:
były vważone ſłowá/ ktorych Pan Bog do Moyzeſzá ná
33:
ten cżás vżywa mowiąc: Weźmi w rękę rozgę/ ktorąś

strona: 9

Część Pi[e]rwſza. 9.
1:
rzekę vderzył/ á ia będę ſtał przed tobą ná opoce/ y vde-
2:
rzyſz w opokę/ á wodá z niey wynidzie/ áby pili ludźie. Ale
3:
to dla cżego że przywodźi ná pámięć Moizeſzowi/ ieden
4:
ten znák/ á drugich cudow dáleko zacnieyſzych nie wſpo-
5:
mina? mowiąc: Weźmi rozgę ktorąś rzekę vderzył. To dla
6:
tego/ áby dał znáć: że iedná zto opátrzność Páńſka ſprá-
7:
wiłá/ iż złośliwi będąc przy wielkiey wodźie/ iáka byłá rze-
8:
ká oná Nylus pod Egiptem/ przedśię wielkim prágnie-
9:
nim vdręcżeni byli: Izráelcżycy lepak ná ſuchey á niepło-
10:
dney puſzcży/ cudowny wody wdźięcżny napoy mieli.
11:
Abowiem gdy Moizeſz z roſkazánia Bożego/ wodę rzeki
12:
oney vderzył/ nátychmiaſt w krew ſię obroćiłá/ á potym
13:
gdy tąż rozgą w opokę vderzył/ álić wielka okwitość wód
14:
z niey wypłynęłá/ ſkąd ſię iáwnie pokázuie/ iż złośliwi/
15:
by też dobrze zdáli ſię/ że wſzemi rzecżámi opływáią/ przed-
16:
ſię iednák w wielkiey nędzy/ w fráſunkach/ y w kłopoćiech/
17:
żyią/ iáko Egiptcżyánie rzekę wielką/ ále tę krwią á nie
18:
wodą płynącą mieli. Przećiwnym obycżáiem pobożni
19:
we wſzelákim niedoſtátku y vtrapieniu/ wſzytkim dobrym
20:
okwituią/ iáko Izráelcżycy z ſuchey opoki hoyną y bárzo
21:
przyięmną wodę cżerpáli. Abowiem dobrotliwy Pan/ nie
22:
nágromádzeniem Bogactw/ ále vmnieyſzeniem ządz/ ſwo
23:
ie vbogaca/ gdy im poćiechy duchowne wlewa.
Prouer. 13.

24:
A toć ieſt ono co mowi Duch święty. Eſt quasi diues
25:
cum nihil habeat. Et eſt quasi pauper cum in multis diuitijs
26:
ſit. Ieſt iákoby bogáty gdyż niemá nic/ á ieſt iákoby vbogi/
27:
choćiaſz w wielkich bogáctwách ieſt. Y ono co Páweł S:
2. Cor. 6.

28:
Tanquam nihilhabentes et omnia poſsidentes, ſąchmy iá-
29:
koby nic nie máiący á wſzyſtko trzymáiący. Rozgá tedy
30:
oná/ to ieſt opátrzność Boſka/ z bogátych vbogie/ á z v-
31:
bogich bogáte cżyni. Iáko niebogáty ten/ ktoremu na
32:
żadney rzecży nie ſchodźi gdyż Pſalm mowi:
Pſal. 22.
Dominus re-
33:
git me, et nihil mihi deerit, Pan mną rządźi/ á ná żadney mi
rzecży


strona: 10

10. Kazánie ná Pogrzeb X Słuckiego.
1:
rzeczy nie zeydźie. Iáko nie bogáty ten/ ktoremu Zbáwi-
2:
ćiel wſzyſtko przydać obiecuie/ mowiąc:
Matth. 6.
Szukayćie kro-
3:
leſtwá Bożego y ſpráwiedliwośći iego/ á wſzyſtkie rzecży
4:
będą wam przydáne. O hoyna á wſzelákiego pożądánia go-
5:
dna obietnico/ co ſię może nád to wymyſlić więtſzego/ iáko
6:
mieć wſzyſtko? Pewnie że y tego ktory ſtworzył wſzyſtko.
7:
A złośliwi z táką pilnośćią y ſzkodą ſwoią niewymo-
8:
wną cżego ſzukáią? Auguſtyn S. o nich powiáda:
Auguſt. de Cathech. Rudib.
In hac
9:
vita homines magnis laboribus requiem quaerunt et ſecu-
10:
ritatem, ſed prauis cupiditatibus ſeducti non inueniunt, vo-
11:
lunt enim requieſcere in rebus inquietis. W tym żywoćie
12:
ludźie wielkimi pracámi odpocżynienia y beſpiecżeńſtwá
13:
ſzukáią/ lecż od złych żądz zwiedźieni nie náyduią/ ponie-
14:
waż chcą odpocżywáć w rzecżách nieſpokoynych. Bo ieſli
15:
w bogáctwách będźie kto chćiał odpocżąć/ tedy mu one
16:
do pychy/ á potym do vpadku więtſzą dádzą przycżynę/
17:
niż do pokoiá y odpocżnienia. Nie ſzukayże o nędzny cżło-
18:
wiecże z tákim trudem twoim/ rzeczy tych márnych/ ále
19:
owſzem cáłym ſercem pogardź imi/ á Páná Bogá wſzy-
20:
ſtkimi wnętrznośćiámi we wſzyſtkim ſzukay.
Aug. lib. de libe. Arbitr.
Bo Augu-
21:
ſtyn S. powiáda: Iáko wſzyſtek żywot ćiáłá Duſzá ieſt/
22:
ták też żywotem duſze Pan Bog ieſt.
23:
Ohyda lepak owá ktorą w nas rodzą te rzecży/ kto-
24:
rych gdy po wielkim pożądániu doſtępuiemy/ też nas do
25:
wzgárdy ich wzywa/ á do ſzukania tego/ co ſię nigdy nie-
26:
vprzykrzy pobudza. Abowiem kiedyby kto z Polſki máiąc
27:
drogę do Rzymu/ ſzedł przez Sląſko/ Moráwę/ Rákuſy/
28:
niż przyidźie do ktorego miáſtá z tych źiem przez ktore ma
29:
prześć/ pilno z dáleka vpátruie/ y wielką żądzą prágnie
30:
rychłoli wierzchy wież obacży y do miáſtá onego przyi-
31:
dźie. Lecż iáko ſkoro z miáſtá onego wynidźie/ nátych-
32:
miaſt iuż prágnie iáko nadáley od niego zábieżeć/ y ſtąd
33:
gdy ſię názad obeyźrzy/ fráſuie ſię/ że ieſzcże co z miáſtá o-

strona: 11

Część Pierwſza. 11.
1:
nego w oczu iego bliſzcży. Przycżyná tego ieſt/ iż niemiał
2:
ſię tám woli zoſtáć/ ále dáley áż do Rzymu ćiągnąć. Pan
3:
Bog wſzechmogący ieſt tym miáſtem/ do ktorego iáko do
4:
końcá oſtátecżnego/ nędzny cżłowiek ćiągnie/ wſzyſtko
5:
co ieſt w tym żywoćie/ choćiayże tego ſam cżłowiek bár-
6:
zo gorąco prágnie/ iáko ſkoro doſtąpi/ nie długo brzyd-
7:
kość przynośi/ to dla tego/ że ono nie ieſt końcem/ dla
8:
ktorego cżłowiek ieſt ſtworzon/ ále ſam Pan Bog. Przeto
9:
Dawid mowi:
Pſalm: 16. Num. 14.
Będę náſycon/ gdy ſię okaże chwałá twoiá.
10:
Kiedy Zydźi ſzli do źiemie obiecáney wołáli y krzycżeli
11:
mowiąc: Iż źiemiá oney puſtynie zła byłá/ bo áni figow:
12:
áni iábłek gránatowych nie rodźiłá-áni byłá ſpoſobna ku
13:
orániu y śianiu/ y przeto mowili: Lepiey mieliſmy ſię w
14:
Egipćie O głupi á ſzaleni cżemu ſię vſkarżaćie ná tę źie-
15:
mię/ przez ktorą tylko przeyść maćie. By tá źiemiá do
16:
ktorey idziećie y gdźie záwſze mieſzkać máćie/ niepłodna by
17:
łá/ ſłuſzniebyśćie mieli nárzekáć/ á teraz dźiwną opátrz-
18:
nośćią Páńſką zſtáło ſię to/ że ſię wam tá źiemiá/ przez
19:
ktorą tylko przeiácháć maćie/ niepodoba/ by ſnadź miło-
20:
śćią przećiw niey zábáwieni/ do oney prawdźiwey niepo-
21:
ſpieſzálibyśćie ſię. To też y my mowić możemy tym/ kto-
22:
rzy ſię ná prace y niedoſtátky żywotá tego/ lámentuią:
23:
gdyż to mogą mieć pewny znák opátrznośći Páńſkiey
24:
nád ſobą/ dla tego żeby nie kłádli miłośći ſwoiey w tych
25:
rzecżách przemiiáiących/ ále wſzyſtkie ządze ſwoie do niebá
26:
przenośili. Abowiem będąc teraz świát pełnym prac y
27:
boleśći ieſzcże ledwo ſię kto naydźie coby go nie miłował/
28:
cozby ſię dźiało/ gdyby ná nim wſzyſtko po myśli było?
29:
Iáko Auguſtyn S. dźiwuiąc ſię mowi: Oto trwożliwy
30:
świat á przedśie go miłuią/ coż gdyby był ſpokoyny? pię-
31:
knego iákobyś ſię trzymał/ ktory ták ſproſnego obłápiaſz?
Aug. Tom. 10. pap. 31.

32:
kwiatki iego iákobyś zbierał/ ktory y od ćiernia ręki w-
33:
ſtrzymáć nie możeſz? Poty Auguſtyn święty. Przeto woła

strona: 12

12. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
Prorok: Fugite de medio Babilonis, vt faluet vnusquisque a-
2:
nimam ſuam. Vćiekayćie zpośrzodku Bábilonu/ áby zbá-
3:
wił káżdy duſzę ſwoię.
Ierem. 51. Heb. 13.
Y Apoſtoł ś. vpomina ábychmy ſzli
4:
zá Pánem/ mowiąc: Exeamus ad eum extra caſtra. Wy-
5:
chodźmy do niego precż zá obozy. Y owſzem vćiekaymy
6:
iáko z wody przed tonącymi/ ponieważ oni/ ieſli ſię o-
7:
koło nich vwiiáć będźieſz rychley ćiebie pogrążą z ſobą be-
8:
ſpiecżnego/ niż ſię ſámi wynorzą od rátunku twoiego/ y
9:
ták áni ſobie áni drugim pomocy dáć nie mogą. Swiát
10:
ten lepem ieſt/ ktory ſwoie iako ptaſznik/ lepem grzechu y
11:
śmierći/ o wiecżną zgubę przypráwia.
Co ieſt swiát.
Swiát śidłem ieſt
12:
ktory bogáctwy y roſkoſzámi/ iákoby nętą ptáká wabi/
13:
aby go nieopátrznego vłowił y z ſobą do piekłá w prowá-
14:
dźił. Bo piſmo mowi:
Eccl. 9.
Cżłowiek niewie końcá ſwego/ ále
15:
iáko ryby wędą y ptaki śidłem/ ták ludźie cżáſu złego ło-
16:
wieni bywáią.
17:
Przeto dla Páná Bogá zá cżáſu radźmy o ſobie/ á iáko
18:
owi ná morzu/ gdy nawáłność powſtánie/ gárdzą dro-
19:
gimi towárámi/ y one właſnymi rękomá do morzá rzu-
20:
cáią/ á nád wſzyſtkie bogáctwá żywot drożſzy máią/ prze-
21:
to żeby od ćięzaru okręt nie był pogrążon/ co máią droż-
22:
ſzego precż wyrzucáią. Cżemuz my dla lepſzego żywotá/
23:
tymi rzecżámi nie gárdźimy/ ktore duſze náſze ná potępie-
24:
nie pogrążáią? Cżemuż tego niemoże w nas boiaźń Boża
25:
ſpráwić/ co w nich boiaźń śmierći cżyni? Oni śmiertel-
26:
nego żywotá miłośćią z dyęći/ inych rżecży ſzkody zá nic
27:
ſobie nie wáżą. My ktorzy do żywotá wiecżnego wniść
28:
pragniemy/ dla niego by namnieyſzey ſzkody podiąć nie-
29:
chcemy/ ále rácżey wolemy z ćiężarem zginąć/ niż porzu-
30:
ćiwſzy go być záchowáni. A zwłaſzcżá że takie ieſt miło-
31:
śierdźie Páńſkie nád námi/ iż to co ćięzarem ná potępie-
32:
nie wielom ſię zſtáie/ tóbie ku wiecżney pomocy obroćić
33:
ſię może/ gdy z tych ćiężarow twoich ná vbogie włożyſz/

strona: 13

Część Pierwſza 13.
1:
cżym ſobie wiecżnie vlżyſz y porádziſz. Iáko ſam Zbáwi-
2:
ćiel mowi:
Lucae 12.
Facite vobis facculos qui non veteraſcunt. Cżyń-
3:
ćie ſobie worki ktore ſię nie zſtárzeią. Y támże: Vendite
4:
quae poſsidetis, et date eleemoſinam. Przedawayćie co ma
5:
ćie a dawayćie Iáłmużnę Y ono.
Matth. 6. Lucae 16.
Cżynćie ſobie przyiaćio
6:
ły z Mamony nieſpráwiedliwośći/ iż gdy vſtániećie przyi-
7:
mą was do wiecżnych przybytkow.
8:
A toć ieſt/ co cżyni prawdźiwie mądrego Pielgrzymá
9:
Chryſtuſowego/ y co nas wyćwicża ták ná tym świećie
10:
żyć/ żebychmy mogli cżáſu ſwego dobrze y zbáwiennie
11:
ſkońcżyć/ á śmierći y ſądu ſię nie ſtrácháć. Teraz do wto-
12:
rey cżęśći przyſtąpmy.
13:
CZESC WTORA.
14:
K
To ták ná tym świećie żyie/ iáko ſię wyżſzey opi-
15:
ſało/ y ták nie odmiennie áż do śmierći/ wytrwa/
16:
temu zátrzymánia iákiego dla weſzćia do chwa
17:
ły nieśmiertelney/ obáwiáć ſię nie potrzebá.
18:
Lecż nie wſzyſcy y owſzem bárzo máło tych co praw-
19:
dźiwego zwyćięſthwá nád ſobą y nád namiętnośćiá-
20:
mi ſwoimi dokázuią/ ćiáſną y oſtrą drogą zá Pánem
21:
idąc/ y krzyż ſwoy ná káżdy dźień noſząc/ iáko Pan á Zbá-
22:
wićiel náſz vcżyć racży/ mowiąc:
Lucae 9. Matth. 7.
Wchodźćie przez ćiáſną
23:
fortę/ ábowiem ſzyroka fortá y przeſtrona drogá ieſt/
24:
ktora wiedźie ná zátrácenie/ á wiele ieſt tych co wchodzą
25:
przez nię. O iákoż ćiáſna fortá y śćiſła drogá ieſt/ ktora
26:
wiedźie do żywotá/ á máło ieſt tych co ią náyduią. O biá-
27:
dá ślepoćie náſzey/ że tych ſłow iáko potrzebá nie vważa-
28:
my/ ponieważ y ná tym świećie ſwowolnie żyć chcemy/
29:
á zá to nie ták iáko potrzebá pokutuiemy/ y po śmierći do
30:
onego Miáſtá złotem przeiáſnym brukowánego/ z pereł
31:
á z drogiego kámienia páłace máiącego/ gdźie żadna rzecż

strona: 14

14. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
iáko Ian ś. świadcży/ pokalana nie wnidzie/
Apoca. 21.
bez ſłuſzne-
2:
go doſyć vcżynienia y ocżyśćienia wniść chcemy: przeto
3:
iáko cżłowiek Kátolicki/ w tym łáſkę y miłośierdźie Pá-
4:
ná ſwego być nád ſobą z wdźięcżnośćią wyznawa: Ták
5:
ći ktorzy ocżyśćienia tego po śmierći przyznáć niechcą/
6:
iż ſię ná tym ſproſnie mylą/ by nie było nic inſzego iedno te
7:
piſmá Polſkie/ ktore o tym ſą wydáne/ iáko w Poſtylli
8:
Cátholickiey ná kilku mieyſcách/ á miánowićie tegoż Au-
9:
thorá kśiąſzki o Cżyścu/ áż ná oſtátek dwoie Kazánie o
10:
tymże Kśiędzá Grodźickiego/ tám ták dowodnie y grun-
11:
townie/ ták z piſmá iáko ze wſzelákiey ſtárowiecżnośći/
12:
tá prawdá ieſt ná oko pokazána y vtwierdzona/ iż ktoby
13:
nie ſzukał ſwarow á prawdę prawdźiwie miłował/ á
14:
przytym miałby co w głowie mozgu y zdrowego rozſąd-
15:
ku/ niepodobna aby tey kośćioła ś. powſzechnego náuki
16:
nie miał ze wſzeláką vcżćiwośćią przyiąć/ iż tedy ſłowo
17:
Boże ieſt pokarmem duſz náſzych/ pokarm záśie nie káżde-
18:
mu iednáko ſmákuie/ cżuiąc ſię być ácż z káżdey miáry nie
19:
godnym/ iednák z woley Páńſkiey ná to wyſádzonym/ że-
20:
bym cżeladce Bożey wedle miáry mnie od Páná moiego
21:
vżycżoney/ obroku náuki vdźielał Zdáło mi ſię żebym w
22:
podániu y záleceniu tey prawdy Kośćiołá powſzechnego/
23:
nowego ſpoſobu vżył/ y ták chcę to pokázáć zá pomocą
24:
Bożą práwie iáwnie ná oko/ że nie tylko rzecz ieſt przy-
25:
ſtoyna/ ále owſzeyki potrzebna áby Cżyśćiec był. Słu-
26:
chayćieſz tedy rzeczy wielkiey moi mili krześćiánie. Ale ſię
27:
podobno będę zdał wielom z was iż coś Párádoxum po-
28:
wiem. Lecż gdy ſię ſámey rzecży przyſłuchaćie/ mam zá
29:
to/ iż to ſami przyznaćie/ że ták ieſt iáko mowię. Rzecż te-
30:
dy táka ieſt.
Bárzo śmiáła ále prawdziwa propoſicia.
Iz ieſliby Czyscá nie było, tedy Bog nie ieſt
31:
Bogiem. Wſzákże pierwey niż przyidę do dowodu tego/
32:
com przełożył/ potrzebá żebym ſię trochę z gośćińcá zá-
33:
cżętey mowy vnioſł/ á ieſli ſię będźie zdáło przez iáką
chwiłkę


strona: 15

Część Wtora. 15.
1:
chwilkę że ſię nie ku rzecży mowi/ tylko proſzę o pilne y
2:
ćierpliwe wytrwánie/ nic nie wątpię/ że káżdy z was o-
3:
bacży iż to wſzyſtko bárzo ku rzecży ſłuży. Heretycy po-
4:
ſpolićie wſzyſcy/ á zwłaſzcżá Kálwin y Luter/ nie kłádą
5:
żadney roznośći miedzy grzechem śmiertelnym á powſze-
6:
dnim.
Lib. 3. Inſtit. cap. 4. Sect. 28. Luth. lib. de captiuit. Babil. cap. de Baptiſ.
Co ia niż poſtąpię dáley/ pokażę iż nie ták ieſt/ a iż
7:
nie mniey ieſt rozność miedzy tym oboygiem/ iáka ieſt
8:
miedzy niebem á źiemią.
9:
My tedy Kátholicy powiádamy y wyznawamy/ że
10:
iáko ſą grzechy śmiertelne y powſzednie ná świećie/ ták też
11:
ieſt bárzo wielka rozność miedzy nimi. Bo grzech pow-
12:
ſzedni ieſt táki/ przez ktory cżłowiek nie tráći łáſki Bożey/
13:
ále tylko oźiebłym go cżyni w miłośći Bożey/ y ieſli kto
14:
w nim ſamym vmrze nie póydźie do piekłá.
Co ieſt grzech powſzedni. Co ieſt grzech śmiertelny.
Smiertelny
15:
grzech záśię/ do ſzcżątká duſzę z łáſki Bożey/ iáko z vbioru
16:
naśláchetnieyſzego obnaża/ á potym cżyni ią być winną
17:
wiecżney piekielney męki. A ták kto vmrze w grzechu po-
18:
wſzednim/ práwdáć ieſt że ma pierwey doſyć vćierpieć/
19:
niż będźie przypuſzcżon do niebá/ ále przedśię iednák nie
20:
będźie dla tego ná wieki od widzenia twarzy Bożey od-
21:
dalony. Przeto wedle tey dwoiákiey właſnośći/ ſłuſznie
22:
to idźie zá tym/ iż grzech nie powſzedni ieſt názwány
23:
śmiertelnym/ przeto że dwoiáką śmierć duſzy zádáie. Pier
24:
wſza ieſt kiedy iey łáſkę Bożą odeymuie/ ktora ieſt żywo-
25:
tem duſze náſzey. A druga że ią zdáie ná wiecżną kaźń pie-
26:
kielną/ á tá ieſt śmierć prawdźiwa. Kálwin tedy chce
27:
żeby wſzyſtkie grzechy ktore popełniamy/ potępiły nas y
28:
o wieczną mękę przypráwili/ ieſlibychmy w nich z tego
29:
świátá zeſzli/ dla tego przywodźi rozmáite mieyſcá piſmá
30:
ś. źle wyrozumiánego/ iáko ono.
Ezech. 18.
Anima quae peccauerit
31:
ipſa morietur. Duſzá ktora zgrzeſzy vmrze. Y ono. Pec-
32:
cati ſtipendium eſt mors. Płaca grzechowa ieſt śmierć.
Rom. 6.
Y
33:
tym podobne. Lecż ktoż tego nie widźi/ że to nie ma nic

strona: 16

16. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
ku rzecży Bo to prawda/ iż ſą niektore grzechy/ o kto-
2:
rych tá ſentencya Ezechielowá mowi: Duſzá ktora zgrze-
3:
ſzy vmrze. Y prawdá też co Páweł ś. mowi/ iż niektorych
4:
grzechow ieſt płaca śmierć. Ale áni Ezechiel tego mowił/
5:
áby ilekroć zgrzeſzy duſzá vmrzeć miáłá. Ani Páweł ś. te-
6:
go twierdźi/ żeby káżdy grzech miał mieć śmierći zapłátę/
7:
áni ſię naydźie áż do tych cżáſow żaden kátolik ktorjby ták
8:
kiedy piſáć miał/ żeby ſię nie mogły naleść grzechy táko-
9:
we/ iáko śmiać ſię zbytnie/ mowić ſłowá prożne/ vkráść
10:
co bárzo máłego/ obmáwiáć kogo ále nie ſzkodliwie/ y
11:
tym podobne/ á iż nam one nie odeymuią łáſki Bożey/ áni
12:
ſpráwiedliwośći/ choćiaże nas oźiębłymi cżynią w miło-
13:
śći. A ieſlibychmy w nich zmárli/ nie poślą nas do piekłá/
14:
choćiáyże trochę zátrzymáią ná drodze do niebá.
15:
Lecż iáko tego dowiedźiemy/ iż może być táki grzech/
16:
że go łaſká Boża ćierpi zſobą? á iż kto tákim grzechem
17:
zgrzeſzy/ że przedśię nie przeſtánie być ſpráwiedliwym?
18:
Słuchayże tych świádectw piſmá ś. niewierniku/ á oba-
19:
cżyſz ſam że ták ieſt. Proſzę iáko ma być rozumiano ono
20:
mieyſce:
Prouer. 24.
Septies in die cadit iuſtus? Siedḿ kroć ná dźień
21:
vpada ſpráwiedliwy? bo ieſli ieſt ſpráwiedliwy/ iáko grze-
22:
ſzy? á ieſli grzeſzy iákoż ieſt ſpráwiedliwy? Izaż to nie ieſt
23:
prawdá że wiele ludźi náyduie ſię tákowych/ ktorzy ſię
24:
przez wiele dni/ mieśięcy/ ylat zá pomocą Bożą mogą bez
25:
grzechu śmier telnego záchowáć: Iákoż ſię to tedy z tym
26:
zgodźi/ iż nie máſz cżłowieká ták ſpráwiedliwego/ żeby ná
27:
káżdy dźień nie zgrzeſzył? Ieſli tego przyznáć nie będźiem
28:
chćieli/ że ieſt tákigrzech ktory może ſtać ſpráwiedliwo-
29:
śćią/ á ten zowiemy powſzedni.
Pſalm: 84.

30:
A kiedybym do tego y ono mieyſce ptzydáł z Pſálmu:
31:
Dixi confitebor aduerſū me iniuſtitiam meam Domino, et tu
32:
remiſiſti impietatem cordis mei (bo ták cżyta Ieronim ś.)
33:
Rzekłem będę wyznawał przećiwko mnie nieſpráwie-

strona: 17

Część Wtora 17.
1:
dliwość moię Pánu/ á tyś odpuśćił złość ſercá mego/ y
2:
záraz przydáie. Pro hac orabit ad te omnis ſanctus, zá co bę-
3:
dźie ſię modlił wſzelki święty. Ieronim y Grzegorz wy-
4:
kłádáiąc to mieyſce mowią:
Hier. lib. 2. con. Pelag. cap. 2. Greg. in Pſal 2. Poenit.
Si Sanctus eſt, quomodo orat
5:
pro iniquitate. Si iniquitatem habet qua ratione Sanctus ap-
6:
pellatur? Ieſli Swięty ieſt cżemuż prośi odpuſzcżenia zło-
7:
śći. A ieſli złośćiwym ieſt/ iákoż go świętym zową? iedno
8:
iż iáko ſie wyżſzey powiedźiáło ſpráwiedliwy śiedm kroć
9:
przez dźień vpáda y powſtáie. Lecż ieſliby to v kogo máło
10:
ważyło/ wnet tego zá pomocą Bożą będźie więcey.
Iacob. 1.

11:
Iákub ś. zaż nie iáśnie o roznośćiach grzechu mowi?
12:
Concupiſcentia cum conceperit, parit peccatum, peccatum
13:
autem cum conſumatum fuerit, generat mortem. Pożądli-
14:
wość gdy pocżnie/ rodzi grzech/ grzech lepak gdy będźie
15:
wykonány/ przynośi śmierć. Oto tu Apoſtoł trzy rzecży
16:
w cżłowiecże być powiáda. Pierwſza podnietá albo pożą-
17:
dliwość. Droga pocżątki wzruſzenia niedbále odrzucone.
18:
A trzećia zezwolenie. Pożądliwość nie ieſt grzech. Po-
19:
cżątki wzruſzenia niedbále odrzucone ieſt grzech/ ále ieſzcże
20:
nie do śmierći:
Aug. lib. 6. Iulia. cap. 5.
Conſumatur to ieſt bywáią wykonane te
21:
grzechy/ kiedy ſię do nich przyłącży przyzwolenie/ albo ſku-
22:
tek. A ná ten cżás generant mortem, rodzą śmierć. Owa że
23:
Iákub ś. bárzo rzetelnie powiáda/ że niż grzech bywa wy
24:
konány/ zowie go grzechem/ iedno że ieſzcże táki ktory nie
25:
zádáie śmierći. To ieſt że ieſt grzech/ ále nie grzech śmier-
26:
telny.
Matth. 5.

27:
One ſłowá Zbáwićielowe: Qui iraſcitur fratri ſuo,
28:
reus erit iudicio. Qui dixerit Racca, reus erit concilio, et qui
29:
dixerit fatue, reus erit gehenne ignis. Kto ſię gniewa na
30:
bráta ſwego/ będźie winien ſądu/ á kto rzecże Ráká/ będźie
31:
winien rády/ á kto rzecże głupcże/ będźie winien ogniá
32:
piekielnego/ á táki ieſt grzech śmiertelny. Ktoż tu nie
33:
widźi/ że pierwey vprzedzáią grzechy niektore/ niż przyi-

strona: 18

18. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
dzie do tego/ ktory cżyni winnym ogniá piekielnego/ á
2:
táki ieſt grzech śmiertelny. Y ono. Duces caeci excolantes
3:
culicem. Camelum autem glucientes.
Matth. 23.
Wodzowie ślepi kto-
4:
rzy przecadzaćie komorá/ á wielbłądá połykaćie. Azaż nie
5:
iáwnie rozność grzechow okázuią? ponieważ iedne ko-
6:
morom á drugie wielbłądom przyrownywa. Bo tu Pan
7:
Pháryzeuſze ſtrofuie/ że oni mándat y práwo Boże prze-
8:
ſtąpić/ lekce ſobie ważyli/ á rzecży bárzo máłe z wielką v-
9:
śilnośćią záchowywáli/ y ták grzechow lekkich z pilno-
10:
śćią ſię wyſtrzegáli/ á wielkie popełniáć zá nic ſobie nie
11:
mieli. Tákże ono.
Lucae. 6.
Quid vides feſtucam in oculo fratris tui,
12:
trabem autem quae in oculo tuo eſt non conſideras. Cżemu
13:
widźiſz trzaſecżkę w oku brátá twego/ tramu lepak ktory
14:
w oku twoim ieſt nie bacżyſz. Záiſteć miedzy trzaſecżką á
15:
bálką álbo tramem wielka rozność ieſt/ ták iż trzaſecżká
16:
łatwie może być vnieśioná/ ále záiſte nie ták tram/ bo on
17:
nie tylko oko ślepi/ ále też wſzytko ćiáło cżłowiecże przy-
18:
tłacża/ gdy go ná nie włożą. Ktoż tu nowym miſtrzom
19:
wierzyć będźie/ iakoby wſzyſtkie grzechy z natury ſwoiey
20:
śmierć wiecżną zádawáły/ á żeby zgołá roznośći miedzy
21:
ſobą nie miáły/ ponieważ Zbáwićiel niektore ták lekkimi
22:
cżyni/ że ie do trzaſecżki y komorá przykłáda/ á drugie le-
23:
pakdo wielbłąda przyrownywa.
Lucae. 12.

24:
Y ono. Dico tibi non exies inde, donec etiānouiſsimum
25:
minutum reddas.
Tertu. lib. de anima cap 17. Orige: Hom. 25. in Lucā, Hier. in Com cap. 5. in Matth. Cypr. lib. 4. Epiſt. 2. Ambr. in Com. cap. 12 in Lucam.
Powiádam tobie że nie wynidźieſz ſtám-
26:
tąd áż do namnieyſzego hálerzyká wroćiſz. Przez namniey
27:
ſzy hálerzyk/ o ktorym tu Zbáwićiel mowi/ Doktorowie
28:
święći maluśkie y lekkie grzechy rozumieią/ zá ktore w
29:
ćiemnicy Cżyścowey potrzebá doſyć vćierpieć/ ieſli zá ży-
30:
wotá doſyć vcżynienie ſtátecżne nie sſtáło ſię zá nie.
31:
Vważże tu káżdy iako ieſt gruntowna náuká Kośćio-
32:
łá powſzechnego/ około tey prawdy. Oto maſz tak wiele
33:
świádectw nietylko z ſtárego Teſtámentu/ ále też y z E-
34:
wángeliey/ komuż tu więcey wierzyć będźieſz chćiał cżło-

strona: 19

Częćś Wtora. 19.
1:
wiecże/ ták wiele świádkom prawdziwym/ y owſzem ſa-
2:
memu źrzodłu wſzelákiey prawdy Zbáwićielowi náſzemu/
3:
cżyli tym nowym miſtrzom fałſzu. Ktorzy ſzcżyrym vpo-
4:
rem idąc/ áby nieprzyználi cżyścu/ woleli to nápiſáć/ cże-
5:
go nigdy nie dowiodą/ áby wſzyſtkie grzechy miáły być
6:
śmiertelne/ álbo żeby roznośći miedzy nimi nie było. A ták
7:
ktoby z iednym z nich z tego świátá z ſzcżedł/ tedy nie do
8:
Cżyścá ále proſto do Piekłá poydźie.
Ephe. 5.

9:
Teraz tedy żaden z nich tego nie záprzy/ że on Kośćioł
10:
w niebie tryumphuiący/ iáko o nim Páweł święty świa-
11:
dcży: non habet maculam ne rugam: Nie ma zmázy áni
12:
zmárſzcżki. Ponieważ tedy ná káżdy dźień ludźie vſpráwie-
13:
dliwieni z tego świátá ſchodzą nie máiący grzechu śmier-
14:
telnego/ wſzákże żadnym obycżáiem to być nie może/ iżby
15:
(iáko ſię powiedźiáło) ktorykolwiek z nich áby iednego
16:
grzechu powſzedniego z ſobą zágárnąć nie miał. Pierwey
17:
tedy niż ſię od tákowey zmázy ocżyśćił prżez żal przyſtoy-
18:
ny zań/ álbo przez iákie dobrowolne vtrapienie ćiáłá/
19:
przez rzecży Sákrámentálne/ odpuſty/ y inne pośrzodki w
20:
kośćiele Bożym od Duchá ś. ná zgładzenie grzechu po-
21:
wſzedniego poſtánowione z tego świátá zſzcżedł/ proſzę gdźie
22:
poydźie? Atoż ter az zaſłonę odmykam y iáwnie powiá-
23:
dam/ iż ono com ſię zdał iákobym od rzecży odeyść miał/
24:
oto teraz tego dowodzę com ſprzodku obiecał.
NOTA Ná cżym ſie Cżyśćiec funduie.

25:
Máterya tedy grzechu powſzedniego/ tudźieſz też po-
26:
trzebá doſyć vcżynienia po odpuſzcżeniu grzechu śmiertel-
27:
nego y powſzedniego/ ſą dwá fundámenty ná ktorych ſię
28:
CZYSCIEC gruntuie. A ták ſą mocne y nie przewyćiężo-
29:
ne/ á ich żaden Táran zárzutek Heretyckich/ nietylko zbić/
30:
ále áni namniey poruſzyć nie będźie mogł ná wieki. Y o-
31:
wſzem one ſą ktore mowić Kátoliká cżynią beſpiecżnie to
32:
iáko ſię wyżſzey powiedźiáło. Iż álbo Cżyśćiec ieſt álbo
33:
Bog nie ięſt Bogiem. A to naprzod z tey miáry iż piſmo

strona: 20

20. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
mowi:
Deut. 5.
Pro menſura peccati erit et plagarum modus: We-
2:
dle miáry grzechu ma być też y obycżay karánia. To ieſt
3:
byłby nieſpráwiedliwym ten/ ktoryby wedle więtſzey ál-
4:
bo mnieyſzey ćiężkośći wyſtępku/ niemiał dáć więtſzey
5:
álbo mnieyſzey ćiężkośći w karániu. Ktorą rzecż vdáie
6:
w tákim przykłádźie.
7:
Daymy że teraz trzey cżłowiekow vmarło. Ieden bez
8:
grzechu śmiertelnego y powſzedniego. Drugi z grzechem
9:
śmiertelnym y powſzednim. A trzeći z grzechem powſze-
10:
dniem ále nieśmiertelnym. Ten ktory niema áni śmier-
11:
telnego áni powſzedniego grzechu/ dokąd poydźie? pew-
12:
nie iż proſto do kroleſtwá niebieſkiego. Ow záſię z grzechá-
13:
mi śmiertelnymi y powſzedniemi/ gdźie ſię podźieie? pew-
14:
nie że mu być w piekle. Ale ten ktory niema grzechu śmier
15:
telnego/ tylko iáki powſzedni/ dokąd poydźie? Ieſli do nie-
16:
bá/ tedy Bog nieſpráwiedliwy/ bo iednáko oddał/ ták te-
17:
mu z grzechámi/ iáko y pierwſzemu ktory żadnego grzechu
18:
niemiał. Ieſli do piekłá/ tedy tákże Bog nieſpráwiedli-
19:
wy/ ktory tego w máłym grzechu/ tám odſyła iáko y wto-
20:
rego/ ktory w grzechu śmiertelnym z tego świátá ſzcżedł.
21:
A przeto ábo ieſt trżećie mieyſce gdźie on poydźie/ áby ſię o-
22:
cżyśćił od grzechow powſzednich/ pierwey niż wnidzie do
23:
niebá/ álbo Bog ieſt nieſpráwiedliwy. A to ták ieſt iáko-
24:
byś też rzekł/ że/ Bogá nie máſz.
25:
To iuż ile z ſtrony grzechu powſzedniego/ káżdy bácżny
26:
ſnádnie obacżyć może iáko ieſt potężny wywód/ że Cży-
27:
śćiec być muśi/ á iż to nie ieſt grá dźiećinna/ áni wymyſł
28:
chćiwych mnichow y łákomych kápłanow/ iáko aduer-
29:
ſarze w głos przed wſzyſtkimi/ y w piſmach/ y ná kazá-
30:
niach ſwoich twierdźić śmieią. Teras do drugiego fun-
31:
dámentu przyſtąṕmy/ á ten ieſt. Potrzebá doſyć vcżynie-
32:
nia po odpuſzcżeniu grzechu śmiertelnego/ áby iáko w
33:
pierwſzym/ gdy Pan Bog z ſyná zátrácenia/ cżyni ſyná

strona: 21

Część Wtora. 21.
1:
wiecżnego zbaweenia/ pokázuie ſię miłośierdzie iego/ ták
2:
też gdy niechce mieć tego to ſyná w łáſkę przijętego/ bez
3:
iákiegokolwiek karánia ſłuſznego/ okázáć ſię mogłá ſprá-
4:
wiedliwość iego/ bo ták Pſalmiſtá mowi:
Pſal. 24.
Vniuerſae viae
5:
Domini miſericordia et veritas. Wſzyſtkie drogi Pańſkie
6:
miłośierdzie y prawdá. Y w drugim: Miſericordia et veri-
7:
tas obuiauerunt ſibi, iuſtitia et pax oſculatae ſunt, veritas de
8:
erra orta eſt, et iuſtitia de coelo proſpexit.
Pſál. 84.
Miłośierdźie y
9:
prawdá zábieżáły ſobie w drogę/ ſpráwiedliwość y pokoy
10:
pocáłowáły ſię/ prawdá z źiemie wyniknęłá/ á ſpráwie-
11:
dliwość z niebá poyźrzáłá. Ná ktore ſłowa Auguſtyn S.
12:
Non auferat veritas miſericordiam, nec miſericordia impedi-
13:
at veritatem. Si enim pro miſericordia dimicabis contra ve-
14:
ritatem, aut quaſi rigidae veritatis oblitus, ſecutus fueris mi-
15:
ſericordiam, non ambulabis in via Domini, in qua miſericor-
16:
dia et veritas obuiauerunt ſibi. Niechay nie oddala prawdá
17:
miłośierdźia/ áni miłośierdźie niech nie przeſzkadza pra-
18:
wdźie/ ábowiem ieſli zá miłośierdźiem trzymáiąc będźieſz
19:
chćiał być przećiw prawdźie/ álbo ſurowey prawdy zá-
20:
pámiętawſzy/ puśćiſz ſię zá miłośierdźiem/ nie będźieſz cho-
21:
dźił drogą Páńſką/ ná ktorey miłośierdźie y prawdá zá-
22:
ſzły ſobie w drogę.
NOTA.

23:
Smiele tedy rzekę że od pocżątku świátá żadna ni-
24:
gdy ſpráwá z ſzcżyrego miłośierdźia Bożego/ bez przymie-
25:
ſzánia áby namniey ſpráwiedliwośći iego/ ſpráwiona nie
26:
byłá Y owſzem to mowię ieſliby ſię co nálázło/ gdźieby ſá-
27:
mo miłośierdźie tylko plác otrzymáć miáło/ á tám z kto-
28:
reykolwiek cżąſtki nie vkazałby ſię iáki promyſzcżek ſprá-
29:
wiedliwośći/ tedyby ſię ſłuſnie rzec miáło/ że tá ſpráwá nie
30:
ieſt Boża/ wedle piſmá wyżſzey miánowánego/ że wſzyſt-
31:
kie drogi Pańſkie/ nie ſámo miłośierdźie/ ále miłośierdźie
32:
y pra wda/ á tá ieſt ſpráwiedliwość. A przeto gdźiekol-
33:
wiek Pan Bog nád námi ſpráwuie miłośierdźie ſwoie/

strona: 22

22. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
przydáie też nieco y z ſprawiedliwośći ſwoiey. Iáko kiedy
2:
wedle roſkazánia Páńſkiego/ ktorych odpuśćićie grzechy
3:
będą odpuſzcżone.
Ioan. 20.
Grzeſzny widząc ſię być w gniewie Bo-
4:
żym/ chcąc być vſpráwiedliwionym/ co cżynić ma? pe-
5:
wnie że to/ aby vpadł vn og kápłáńſkich/ á vcżyniwſzy do
6:
ſtátecżną ſpowiedź otrzyma od niego rozgrzeſzenie y grze-
7:
chow ſwych odpuſzcżenie: w tey ſpráwie ták wielkiego
8:
miłośierdźia/ gdźie tu ieſt ſpráwiedliwość? Iáko tu ſobie
9:
w drogę záchodzą miłośierdźie y prawdá? iáko ſobie ſprá-
10:
wiedliwość y pokoy pocáłowánie dáią? Ná to tedy ták
11:
odpowiádam/ á tu proſzę áby káżdy ſłuchał pilnie. Iż ie
12:
ſliby w vſpráwiedliwieniu náſzym nie było więcey iedno
13:
remiſsio culpae, odpuſzcżenie winy/ bez wątpienia iużby to
14:
było ſzcżyre miłośierdźie: lecż ſię tu co inſzego náyduie/
15:
gdźie ſię przedźiwnym obycżaiem ſpráwiedliwość vkázuie.
16:
A żebyśćie mię zrozumieli/ maćie wiedźieć/ że ſtan
17:
nieſzcżęſny cżłowieká grzeſznego ieſt ták bárzo mizerny/ y
18:
wſzelkiego opłákánia godny/ że go żaden ięzyk áni Angel-
19:
ſki wyſłowić nie może/ z wielkiey tedy rozlicżnośći nędz
20:
ktorymi ten ſtan nieſzcżęſny opłjwa/ mogą być vcżjnione
21:
iákobydwie źrzodle z ktorych ine wſzjtkie płjną. Iż kto ieſt
22:
w grzechu śmiertelnym/ eſt reus culpae et eſtreus poenae
23:
ieſt winien grzechu/ to ieſt podległym winie/ y ieſt winien
24:
karánia/ z tey miáry że ieſt winien grzechu álbo winy/ ieſt
25:
w niełáſce Bożey/ z tey záśię ſtrony/ że ieſt winien kara-
26:
nia/ ieſt obowiązány ná nieznośne ćierpienie wiecżnych
27:
mąk piekielnych. Owa ieſliby ták w grzechu śmiertelnym
28:
z tego świátá zeyść miał/ tanquam reus culpae, iáko pod-
29:
legły winie/ przeto że ſię grzeſząc dobrowolnie od Bogá
30:
odwroćił/ zá to też ſłuſznie Bogá ná wieki nie ogląda. Et
31:
tanquam reus poenae. A záśię iáko winien karánia/ przeto
32:
że ſię uie porządnie do ſtworzenia obroćił/ będźie wiecżną
33:
zá to głownią ogniá piekielnego. A te dwie rzecży/ od-

strona: [23]

Część Wtora. 13. [23]
1:
wrocenie od Bogá/ y obrocenie do ſtworzenia w káżdym
2:
grzechu śmiertelnym/ náleźione być muſzą. A przeto teraz
3:
kiedy ſię grzeſzny grzechow ſwych ſpowieda/ y rozgrzeſze-
4:
nie odnośi od kápłaná/ y zgołá bierze vſpráwiedliwienie.
5:
Tu co ſię tknie obowiązku winy w ktorą był przez grzech
6:
wpadł/ ieſt mu prawdźiwie odpuſzcżony/ á to ieſt miło-
7:
śierdźie. Lecż co ſię tknie obowiąſku karánia/ tu ſię coś
8:
náyduie/ gdźie ſie ſpráwiedliwość Boſka pięknie pokázu-
9:
ie. Abowiem choćiayże Pan Bog w vſpráwiedliwieniu
10:
grzeſznego/ odpuſzcża mu dobrowolnie wſzyſtkę culpam to
11:
ieſt winy. Poenā záſię to ieſt karánie/ odpuſzcżać w praw-
12:
dźie/ ále nie wſzyſtko/ bo odpuſzcża wiecżne (á tu ieſt wiel
13:
kie miłośierdźie) á przedśię iednák poſpolićie tego chce áby
14:
mu ono koniecżnie było odmieniono w karánie docżeſne/
15:
ták iż po odpuſzcżeniu wiecżney winy/ zoſtáie z tym obo-
16:
wiązkiem vſpráwiedliwiony/ áby iákokolwiek doſyć v-
17:
cżynił zá przeſzłe y odpuſzcżone grzechy. A tenći ieſt on pro
18:
mień ſpráwiedliwośći Bożey. Y tym ſpoſobem miłośier-
19:
dźie y prawdá záchodzą ſobie w drogę/ ſpráwiedliwość y
20:
pokoy wzaiem pocáłowánie biorą. Przed rozgrzeſzeniem
21:
kápłáńſkim/ álbo przed vſpráwiedliwieniem/ powtarzam
22:
grzeſzny będąc winien oboygá/ poenae et culpae, iáko ſię
23:
wyżſzey powiedźiáło/ ieſliby ták vmárł/ ná wieki Bogá nie
24:
ogląda/ y poydźie ná wiecżne potępienie. Po rozgrzeſze-
25:
niu Kápłáńſkim/ y po vſpráwiedliwieniu/ ten to vſprá-
26:
wiedliwiony/ pozbywſzy obowiązku winy/ ieſt przywro-
27:
cony do łáſki Bożey/ y bez wątpienia/ ieſli z nowu nie
28:
wpádnie w grzech/ ogląda z niewymowną rádośćią ſwo-
29:
ią twarz Bogá wiecżnego. A to ieſt miłośierdźie. Lecż te-
30:
go ták zgołá nie doſtąpi/ ieſli pierwey/ álbo ná tym/ álbo
31:
ná onym świećie/ tego co pobroił nie popłáći/ álbo przez
32:
pokutę ktorą mu kápłan włoży/ ieſli oná będźie w row-
33:
ney proporciey/ álbo iákie inſze karánie/ wedle miáry prze-

strona: [24]

14. [24] Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
ſzłych grzechow iuż odpuſzcżonych. A tu ieſt ſpráwiedli-
2:
wość. Ale przećiwko temu powſtánie Heretyk y rzecże:
3:
Piſmo Boże iáwnie przećiw temu woła/ że gdy ſię grze-
4:
ſzny do Bogá náwraca/ on mu wſzyſtko zgołá odpuſzcża/
5:
iáko ono v Ezechielá w 18. Tám Bog ſam mowić racży.
Ezech. 18.

6:
Si impius egerit poenitentiam, omnium iniquitatum ſuarum
7:
non recordabor. Ieſli złośćiwy będźie pokutował/ wſzy-
8:
ſtkich złośći iego nie będę pámiętał. Ná to ták odpowiá-
9:
dam: Ze tám to mieyſce Ezechielowe trzy rzecży w ſobie
10:
zámyka: Naprzod Bog ſam mowi o złośćiwym: Si im-
11:
pius egerit poenitentiam ab omnibus peccatis ſuis. Ieſli zło-
12:
śćiwy bębźie pokutował zá wſzyſtki grzechy ſwoie ktore
13:
pobroił. Ktoż tego niewie że do prawdźiwey pokuty na-
14:
leży ćiáłá vtrapienie.
1. Corint: 11. Chryſoſt: in Pſalm: 50.
Druga że mowi: Si fecerit iudicium
15:
et iuſtitiam, Ieſli vcżynił ſąd y ſpráwiedliwość. A ktory
16:
że to ieſt ſąd ktory cżynić ma grzeſzny iedno ſpowiedź? A
17:
ſpráwiedliwość záſię co innego ieſt/ iedno doſyć vczy-
18:
nienie. Trzećia/ w ten cżás gdy iuż ták vſpráwiedliwie-
19:
nia doſtąpi. Deus omnium iniquitatum eius non recorda-
20:
bitur. Pan Bog wſzyſtkich złośći iego nie będzie pámiętał
21:
Otoż to prawdá/ quantum ad culpam, ſed non quan-
22:
tum ad poenam, że tá złośći grzeſznego od Bogá nie pá-
23:
mięć/ ſtey miáry idźie/ iż iuż Pan Bog tákowemu odpu-
24:
śćił winę/ ále nie idźie zátym żeby y wſzyſtko karánie/ bo
25:
tám tego wyráźnie niemáſz/ a zwłaſzcżá że ieſzcże przydáie:
26:
Si cuſtodierit omnia praecepta mea. Ieſli náwroćiwſzy ſię y
27:
vcżyniwſzy to wſzyſtko co ſię wyżſzey powiedźiáło/ ieſzcże
28:
potrzebuie Pan BOg żeby cżłowiek záchował wſzyſtko
29:
przykazanie Boże/ áż nic w przygotowániu ſercá.
30:
Ktoż tu nie widźi/ że do zupełnego grzechow odpu-
31:
ſzcżenia nie iedney rzecży potrzebá. A ſłuſznie: bo ieſli Bog
32:
rzekł do pierwſzego w Ráiu cżłowieká/ ze w poćie cżołá
33:
twego będźieſz pożywał chlebá twego/ iáko dáleko więcey/

strona: 25

Część Wtora. 25.
1:
o chlebie onym wiecżnie Duſze náſycáiącym/ rozumieć ſię
2:
máią te ſłowá/ niżli o tym máteriálnym. Poćić ſię tedy
3:
potrzebá a nie wiárą tylko do niebá wlatáć/ moy miły
4:
Nowowierniku/ niż vśiądźieſz v one go ſtołu Bożego/ gdźie
5:
maſz pożywáć chlebá Anielſkiego, Tymże obycżáiem máią
6:
być rozumiáne y ine mieyſcá Piſmá S. Iáko ono:
Eſaiae 38. Eſaiae 44.
Proij-
7:
ciet peccata poſt tergum. Bog zárzući grzech y pokutuią-
8:
cego záſię Y ono: Pellet inſtar nubis. Roſpędźi ie iáko obłok.
9:
Y ono:
Mich 7. Pſal. 31. Eſaiae 1.
Proijcietin profundum maris. Wrzući ie w głębo-
10:
bokość morſką Beati quorum tecta ſunt peccata. Błogo-
11:
ſłáwieni ktorych zákryte ſą grzechy. Si fuerint peccata ve-
12:
ſtra vt Coccinum quasi nix dealbabuntur. By były grzechy
13:
wáſze cżerwone iáko ſzárłat/ będą białe iáko śnieg. Y ty-
14:
śiąc tákowych mieyſc/ ktore mogą być przywiedźione/ ále
15:
nic innego nie vkázuią/ iedno to/ że Pan Bog wſzechmo-
16:
gący kiedy vſpráwiedliwia cżłowieká/ wſzyſtkę mu zupeł-
17:
ną winę odpuſzcża/ bez záchowánia iey namnieyſzey cżą-
18:
ſtecżki. Lecż co ſię tknie karánia docżeſnego/ niech cug
19:
ſwoy puſzczą prawdźie. Przeto że Pan Bog/ áby zácho-
20:
wáł ſpráwiedliwość ſwoię w cále/ nieodpuſzcża karánia
21:
wiecżnego/ ták zgoła/ ále go odmienia w docżeſne. Iáko
22:
wnetże będźiem mieć przykłády tego z piſmá S. wſzákże
23:
pierwey odpowiedzmy ná to co tu nowowiernik záwoła-
24:
wſzy zárzućić nam może mowiąc:
Zárzutá Heretycka przećiw doſyć vccynieniu.
Iedná. Co ſą zacż v-
25:
cżynki y ćierpienia náſze/ áby były doſtátecżne doſyć v-
26:
cżynić zá wyſtępki náſze ktoreſmy przećiw Pánu Bogu
27:
náſzemu pobroili? A druga. O iákoż ſię ſtąd wielka krzy-
28:
wdá dźieie krwi nadrożſzey odkupićielá náſzego/ ponie-
29:
waż oná doſyć vcżyniłá zá wſzyſtkie/ á my iákoby nie
30:
vfáiąc y niemáiąc doſyć ná iego doſyćvcżynieniu/ chcemy
31:
ieſzcże nád to przykłádáć coś z náſzych vcżynkow?
Odpowiedź.
Lecż ty
32:
o záwiedźiony Heretyku/ byś to chćiał v ſiebie dobrze v-
33:
ważyć co teraz vſłyſzyſz/ nigdybyś tego więcey wierzmi

strona: 26

26. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
Kátolikom nie zárzucał. Wiedzże o tym moy miły cżło-
2:
wiecże/ iż krew Páná Chryſtuſowá/ doſyć vcżyniłá zá w-
3:
ſzyſtkie/ Sufficienter, ſed non efficaciter. to ieſt Doſtátecżnie/
4:
ále nie ſkutecżnie. Ieſtći ná tym błogoſłáwionym drzewie
5:
owoc żywotá/ ále potrzebá póń rękę wyćiągnąć. Lekár-
6:
ſtwoć ieſt przygotowáne/ ále go potrzebá wźiąć.
Ioan. 5.
Iáko
7:
oná ſadzáwká Probátyká/ ieſtći z ſwoiemi gankámi vcży-
8:
niona/ ále kto chce być vzdrowiony ma ſię do niey ſpu-
9:
śćić.
Rom. 8.
Páweł S mowi: Będźiem ſpoł krolowáć/ ieſli bę-
10:
dźiem ſpoł ćierpieć/ conregnabimus ſi ſuſtinebimus, Piotr
11:
S. mortuus eſt pro nobis,
1. Pet. 2.
Pan Chryſtus vmárł zá nas/
12:
prawdá/ ále co dáley mowi: nobis relinquens exemplum
13:
Nam zoſtáwuiąc przykład ábychmy náśládowáli ſlákow
14:
iego. Y ſam Zbáwićiel:
Lucae 9.
Qui vult venire poſt me. Kto chce
15:
iść zá mną. Piękna to iść zá Pánem/ iáko piſmo mowi.
16:
Gloria magna ſequi Dominū. Wielka chwałá náśládowáć
17:
Páná.
Eccl. 23.
Ale ſłuchay co dáley mowi: Abneget ſemetipſum
18:
et tollat crucem ſuam. Niech záprzy ſiebie ſamego/ á nieśie
19:
krzyż ſwoy. O ćiężka to nieść krzyż. A wżdy niemoże być
20:
inácżey.
21:
A náoſtátek żeby ſię kiedykolwiek ſkońcżyło co ſię mo-
22:
wi: Ze krwie Páná Chryſtuſowey mamy wſzyſtko dobre/
23:
ále to dobro ma być nam ápplikowáne. Ian S. mowi:
Ioan. 1.

24:
Oto Báránek Boży/ oto ten ktory głádźi grzechy świátá.
25:
Y Ezáias.
Eſaiae 53.
Iego śinośćiámi ſąchmy vzdrowieni. Y bez
26:
licżby tákowych mieyſc naydźieſz. Lecż do tego wſzyſtkie-
27:
go potrzebá nam przjſtoyney ápplikáciey. Coż to zá appli-
28:
kácya? Co to zá przywłaſzcżánie krwie Páná Kryſtuſo-
29:
wey? A toż ták moy miły cżłowiecże. Grzech pierworo-
30:
dny bywa zgłádzon we krwi Páná Chryſtuſowey/ ále to
31:
przedſię przez krzeſt.
Wykład Figury Sadzáwki Iáná S.
Vcżynkowy grzech tymże obycżá-
32:
iem we krwi Páná Chryſtuſowey/ ále z ápplikácyą Poku-
33:
ty świętey. A iáko ſię wyżſzey námieniło o oney ſadzáwce

strona: 27

Część Wtora. 27.
1:
o ktorey Ian ś. ktora miáłá pięć gankow/ y pięć moſtow/
2:
z ktorych ſię w puſzcżano w onę ſadzáwkę/ ktora nic in-
3:
ſzego iedno krew Páná Iezuſowę znácżyłá.
Ioan. 5.
Z pierwſzego
4:
tedy Ganku/ to ieſt z grzechu pierworodnego/ do ſadza-
5:
wki krwie Páná Chryſtuſowey ſpuſzcżamy ſię przez moſt
6:
krztu S. Z wtorego ganku/ to ieſt grzechu vcżynkowego/
7:
zſtępuiemy do ſadzawki krwie nadrożſzey po mośćie Po-
8:
kuty S. Z Trzećiego ganku/ to ieſt grzechu powſzedniego/
9:
zſtępuiemy do teyże ſadzáwki krwie Páná Iezuſowey przez
10:
moſt ktory ieſt z wiela rzecży vcżyniony/ to ieſt/ iż ſą ro-
11:
zmáite pośrzodki przez ktore/ tey vſtáwicżney Duſznej cho
12:
roby/ to ieſt grzechow powſzednich pozbywamy. Tym że
13:
obycżáiem powiádam z ganku tych ktorzy będąc iuż wol-
14:
ni od wiecżney winy.
Karánia docżeſne do cżego ſą potrzebne.
Le cż żyiąc ná tym świećie máią do-
15:
ſyć vcżynić z iákieykolwiek miáry ſpráwiedliwośći Bo-
16:
żey/ zſtępuiemy do ſadzawki krwie Páná Chryſtuſowey/
17:
przez moſt vcżynkow iákich z oſtrośći żywotá pochodzą-
18:
cych/ álbo iákichkolwiek inych.
19:
Ná ten cżás tedy niech będźie doſyć pokázáć to/ że my
20:
nie cżyniemy krzywdy krwi odkupićielá náſzego/ áni przy-
21:
piſuiemy zbytniey wagi vcżynkom náſzym/ ponieważ w-
22:
ſzytko doſyć vcżynienie my kłádźiemy we krwi Páná Chry-
23:
ſtuſowey. Lecż ápplikácyą tym ſpoſobem oddáiemy rze-
24:
cżom tym ktorym on ią podáć racżył/ to ieſt vcżynkom
25:
náſzym/ z łáſką y pomocą Bożą vcżynionym vtrapienie
26:
iákiekolwiek nam przynoſzącym.
27:
Tá náuká namilſzy krześćiánie nie ieſtći mozgu gło-
28:
wy náſzey/ ále ieſt náuká wſzyſtkich Conciliow álbo Sey-
29:
mów Duchownych y wſzyſtkich Doktorow ś. ktora ſię ná
30:
ſámym ſłowie Bożym funduie/ choćiayże tego Heretycy
31:
bacżyć niechcą. A naprzod pocżnę od tego iáko Pan Bog
32:
chce vtrapienia y mąk tych/ ktorzy ſą przyiaćiołmi iego/
33:
á iż choćiayże kogo przyimuie do łáſki ſwoiey/ przedśię ie-

strona: 28

28. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
dnák chce aby ćierpiał/ nie ná wieki ále do czáſu.
Pſal. 117.
To może
2:
być obacżono y z tego mieyſcá Pſálmu. Caſtigans caſtiga-
3:
uit me, et morti non tradidit me. Karząc karał mię/ ále
4:
przedśię śmierći nie oddał mię. Y ono Páwłá ś.
Heb. 12.
Quem
5:
diligit Dominus caſtigat, flagellat aurem omnem filiūquem
6:
recipit. Kogo Pan miłuie tego karze/ y chłoſtę dáie wſzel-
7:
kiemu ſynowi ktorego przyimuie.
Apoc. 3.
Y ono w Obiáwieniu
8:
Iáná ś. Ego quos amo arguo et caſtigo. Ia te ktorych mi-
9:
łuię karzę y ſtrofuię. Y wiele inych mieyſc podobnych. Ná
10:
ktore świádectwá chcąc co odpowiedźieć Heretycy ták
11:
mowią: że tu mowá ieſt o karániu oycowſkim á nie ſą-
12:
dowym.
P. Bog wybráne ſwoie nie záwſze iáko oćiec/ ále też iáko Sędzia karze.
Ná to ták odpowiádam. Choćiayże Pan BOG
13:
ſyny ſwe pod cżás iáko oćiec karze/ wſzákże cżęſtokroć też
14:
karze ie iáko ſędźia/ zá ich wyſtępki/ iáko ſię z mieyſc po-
15:
mienionych iáśnie pokázuie. Co też przyznawáiąc świę-
16:
ći/ nie prośili áby ich nie karał zá grzechy/ ále prośili áby
17:
nie w gniewie á nie w popędliwośći/ iáko mowi Pſalmi-
18:
ſtá Domine ne in furore rć. Pánie nie w popędliwośći
19:
twoiey ſtrofuy mię/ áni w gniewie twoim karz mię. Iá-
20:
koby rzekł/ z karániać ſię nie wymawiam moy Pánie/
21:
tylko proſzę żeby nie było w gniewie y w niełáſce. A Páweł
22:
ś. Cum iudicamur á Domino, corripimur, vt non cum hoc
23:
mundo damnemur.
1. Cor. 11.
Gdy bywamy ſądzeni od Páná/ by-
24:
wamy karáni/ ábyſmy nie byli z tym świátem potępieni.
25:
A ieſli ieſzcże y o tym piſmá ſłyſzeć chceſz/ gdźie iáwnie Pan
26:
Bog odpuśćiwſzy grzech chce owſzeyki dla záchowánia
27:
ſpráwiedliwośći/ áby ſię z nowu nagrodá dźiałá przez iá-
28:
kie vtrapienie álbo karánie docżeśne. Ono maſz gdy ſię
29:
Moizeſz modlił zá grzech ludu Izráelſkiego:
Num. 14.
Dimitte obſe-
30:
cro peccatum populi huius. Odpuść proſzę grzech ludu te-
31:
go. A gdy im P. Bog odpuśćił winę: mowiąc vſty ſwymi/
32:
Dimiſi. Odpuśćiłem.
Num. 14.
Przedśię iednák chce po nich iákie-
33:
gokolwiek kárania docżeśnego mowiąc: Attamen omnes

strona: [29]

Część Wtora. 26 [29]
1:
homines qui tentauerunt me, non videbunt terram pro qua
2:
iuraui patribus eorum. Przedśię iednák ći wſzyſcy ludźie
3:
ktorzy mię kuśili nie oglądáią źiemie/ ktorąm poprzyśiągł
4:
dáć oycom ich. Y ták ſię ſtáło że z oney ták wielkiey licżby
5:
Izráelcżykow/ ktorzy wyſzli z Egiptu/ á było ſámego
6:
ludu do boiu/ po ſześćkroć ſto tyſięcy/ iedno ich dwá weſzło
7:
do źiemie obiecáney Cáleb y Iozué/ á wſzyſcy ini ná puſzcży
8:
polegli. Iáko też y ſam Moizeſz z Aaronem/ choćiay iuż
9:
byli wźięli odpuſzcżenie zá on grzech/ v wód ſpornych po-
10:
pełniony/ w onym ták máłym niedowiárſtwie/ á p:zedśię
11:
iednák zákáránie docżeśne/ nie weſzli do źiemie obiecáney.
Num. 27.

12:
Tákże też y Márya śioſtrá ich/ choćiayże wźięłá od Páná
13:
Bogá odpuſzcżenie/ zá ono przećiw brátu ſzemránie/
14:
przedśię muśiáłá ponośić przez śiedḿ dni wielką pokutę
15:
zá to.
Num. 12.
2. Paral. 33. 3. Reg. 21.
Tákże Mánáſſes/ Acháb/ y tyśiącámi inych/ że po
16:
przywroceniu łáſki Bożey/ potrzebá było doſyć vcżynić
17:
karánim docżeśnym/ iáko były wory/ włośiennice/ po-
18:
pioł/ y ine kárnośći.
Lucae 7. Poſtępek z ś. Máryą Mágdáleną wyłożony.

19:
S. Máryey Mágdálenie pierwey odpuſzcżono/ reatum
20:
culpae, to ieſt wiecżną winę/ y ſtąd żę iey wiele grzechow
21:
odpuſzcżono/ przydáie Ewángelia/ Dilexit multum, iż v-
22:
miłowáłá wiele. Y ták w tey wielkiey miłośći záwiązáłá
23:
ſię poenalis ſatisfactio, karne doſyć vcżynienie/ przeto dano
24:
iey y drugie odpuſzcżenie/ quantum ad poenam, to ieſt ka-
25:
ránia docżeśnego. Et ita dimiſſa ſunt ei peccata multa, quia
26:
dilexit multum. Lecż przykład Dawidow ieſzcże piękniey-
27:
ſzy/ ten bowiem popełniwſzy cudzołoſtwo/ mężoboyſtwo
28:
y vpoienim Vryaſzá/ ćiężko tym wſzytkim zgrzeſzywſzy/
29:
ſpowieda ſię Nátánowi mowiąc: Peccaui. Zgrzeſzyłem rć.
2. Regum 12. Przykład Dawidow bárzo piękny

30:
Nátán świádcży mu że iuż grzech iego był odpuſzcżony mo-
31:
wiąc: Tranſtulit Dominus peccatum tuum. Przenioſł Pan
32:
Bog grzech twoy. Przedśię iednák iáko pilny ſpowiednik
33:
po ábſolucyey zaż mu nie dáie pokuty? Izaliż tám nie iá-

strona: 30

30. Kazánie ná Pogrzeb X Słuckiego.
1:
wnie vkázuie że po odpuſzcżeniu winy: zoſtáie karánie
2:
docżeśne/ ponieważ záraz przydáie/ Verumtamen filius
3:
tuus morietur, ále przedśię iednák ſyn ten ktoryć ſię vro-
4:
dźił vmrze.
5:
A ná drugim mieyſcu/ kiedy też tákże grzech był odpu-
6:
ſzcżony Dawidowi/ to ieſt winá wiecżna/ przeto że był
7:
kazał lud wſzytek kroleſtwá ſwego licżyć/ przedśię mu dał
8:
Gád Prorok pokutę roſkázuiąc mu/ vt extruat altare Domino
9:
żeby zbudował ołtarz ná chwałę Páńſką.
2. Reg. 24.

10:
Obacżże tu káżdj wiernj krzeſćiáninie/ ieſli my kátolicy
11:
niemamy ſwiádectw piſmá ś. z przjkłádj ſwoimi ták bárzo
12:
iáſnymi/ iż w ſpráwie vſpráwiędliwienia náſzego/ poſpolićie
13:
P. Bog záchowjwa iákąkolwiek cżąſtkę karánia docżeſnego
14:
y przetoż poſpolićie potrzebá iákiegożkolwiek doſyćvcżjnie
15:
nia. Tu ia niechcę wſpomináć świádectw Oycow ś. boby
16:
temu końcá nie było. A zwłaſzcżá że iednego nie maſz ktory-
17:
by miał rzecż przećiwną trzymáć/ wſzyſcy á wſzyſcy zá
18:
nami/ iż po vſpráwiedliwieniu doſyć vcżynienia potrze-
19:
bá. Zeby ták było/ świádká nie przekonánego/ Ewánge-
20:
liſtę y proroká Fráncuſkiego Ianá Kálwiná przywodzę/ ktory ták piſze.
Kálwin wyznawa że oycowie święći zá námi.
Parum me mouent quae in veterum ſcriptis de
21:
ſatisfactione paſsim occurrunt. Nie wiele mię wzruſza co w
22:
piſmách ſtárych Oycow o doſyćvcżynieniu wſzędźie świá-
23:
dectw doſyć.
Lib. 3. Inſtit. cap. 4. Sect. 38.

24:
Oto ſłyſzyſz że w ſtárych piſmách wſzędźie o
25:
tym. Ale pátrz dumy Heretyckiey co mowi: że na ták
26:
wielu Oycow ſtarych piſmá nic dbáć niechce. A teraz zá-
27:
tulayćie vſzy ná ták wielce hárdą mowę iego/ co mowi
28:
trochę dáley: Video quidem eorum nonnullos. Dicam ſim-
29:
pliciter, omnes feré in hac re lapſos eſſe.
Kálwin mowi że wſzyſcy Oycowie S. pobłądzili.
Bacżęć w praw-
30:
dźie że niektorzy/ y owſzem zgołá powiem że wſzyſcy w tey
31:
mierze pobłądźili. O piekielna hárdośći dokądżeś záſzłá?
32:
wſzyſcy święći pobłądźili/ á ty nieſzczęſny Heretyku ſam
33:
tylko prawdę mowiſz? O záiſte ia y wſzyſcy wierni wole-

strona: 31

Część Wtora. 31.
1:
my/ iż ták rzekę/ błądźić ze wſzyſtkimi Oycámi świętymi/
2:
a niżli ſtobą vpornym Heretykiem/ iáko ty mniemaſz/ do-
3:
brze trzymać.
4:
A przeto z ták wielkiego y roźlicżnego orſzaku świá-
5:
dectw ktoreśćie ſłyſzeli/ iż koniecżnie potrzebne ieſt po od-
6:
puſzcżeniu grżechu/ doſyć vcżynienie/ kłádę tedy przykład/
7:
táki/ iáko wyżſzey o grzechu powſzednim/ ták też ter az o
8:
doſyć vcżynieniu/ oto ták.
Przykład o doſyć vcżynieniu

9:
Troie ludźi vmárło teraz. Ieden był táki/ ktoremu iuż
10:
byłá wiecżna winá odpuſzcżona/ y on też z ſwey ſtrony
11:
doſyć vcżjnił zupełnie zá docżeſne karánie. Drugi záſię táki
12:
ktorego śmierć w grzechu vcżynkowym záſtałá/ niemá-
13:
iąc winy odpuſzcżoney áni wiecżney áni doczeſney. A trze-
14:
ći/ ktoremu iuż ieſt winá wiecżna odpuſzcżona/ ále zá do-
15:
cżeſne karánie ieſzcże nie vcżynił doſyć. Teraz chcę wie-
16:
dźieć od Nowowierniká. On pierwſzy/ ktoremu ieſt od-
17:
puſzczono y zgłádzono wiecżne y docżeſne karánie/ dokąd
18:
poydźie? pewnie że do Niebá. Ten záſię/ ktoremu áni wie-
19:
cżney áni docżeſney winy nie odpuſzcżono/ gdźie ſię zoſtoi?
20:
pewnie że w piekle. Ale ow co wiecżney kaźni zgłádzenia
21:
doſtąpiwſzy/ o dálſzy ſie zbáwienney poſtępek nie ſtárał/ to
22:
ieſt żeby też był y zá karánie docżeſne doſyć vcżynił/
23:
gdźie poydźie? Ieſli do niebá/ to by Bog był nieſpráwie-
24:
dliwy/ ktory dał táką zápłátę temu iáko y pierwſzemu/
25:
ktory zá wſzyſtko doſyć vcżynił/ á ten iákoby zá połowicę
26:
tylko. Ieſliż poydźie do piekłá. Tákże Bog zoſtałby nie-
27:
ſpráwiedliwym/ karząc go ták iáko y wtorego/ ktory
28:
zgołá nic nie vcżynił dla zbáwienia ſwego/ a ten wżdy v-
29:
cżynił choćiay nie wſzyſtko ále wżdy dobrą cżęść. A prze-
30:
to/ álbo ieſt trzećie iákie mieyſce/ gdźie ten poydźie áby
31:
pierwey doſyć vcżynił zá karánie docżeſne/ á toż potym
32:
wnidźie do niebá.
Ieſli Cżyścá niemáſz Bog nie ieſt Bogiem.
Albo Bog ieſt nieſprawiedliwym/ á to
33:
ták ieſt/ iáko kiedybyś rzekł: Bog nie ieſt Bogiem.

strona: 32

32. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
A więc nie bacży tego káżdy z was namilſzy Chrześći-
2:
ánie práwie ná oko/ iáko to wielka Derewnia/ pokaza-
3:
wſzy potrzebę doſyć vcżynienia/ tudźieſz też że ieſt grzech
4:
powſzedni/ iż ſtąd náder iáſnie to idzie/ że Cżyśćiec być mu-
5:
śi/ á iż to nie ieſt wymyſł głowy náſzey/ ále iſtotna ſprá-
6:
wá Bogá naſpráwiedliwſzego.
1. Dwie obiekcye Heretyckie przećiwko cżyścowi.

7:
A ieſli ſię też obiekcyam áduerſarzow náſzych chcemy
8:
przyſłucháć/ y to ku obiaſnieniu prawdy nam pomoc mo-
9:
że. Abowiem nie máią iedno te dwá árgumenty przećiwko
10:
nam. Ieden z nich: Iż kto przyznawa Cżyśćiec/ ten cży-
11:
ni krzywdę krwi Páná Chryſtuſowey. Lecż to iáko głu-
12:
pia y nikcżemna mowá/ pokazáło ſię wyżſzey. Gdyż my
13:
Kátolicy wſzyſtko dobro zbáwienia náſzego krwi Pána
14:
Chryſtuſowey przypiſuiemy. Skąd iż iáko w grzechu pier-
15:
worodnym nie cżyniemy krzywdy krwi Páná Chryſtuſo-
16:
wey/ kiedy ią dźiećiom przez krzeſt ápplikuiemy: tákże w
17:
grzechu śmiertelnym/ tęż krew przywłaſzcżáiąc ią nam
18:
przez pokutę/ y owſzem ieſlibychmy tego oboygá nie vcży-
19:
nili/ krew Páná Kryſtuſowá namby nic nie pomogłá.
Ioan 3. Lucae 13.

20:
Ponieważ o pierwſzym ſam Zbáwićiel mowi/ iż kto ſię nie
21:
odrodźi z wody y z Duchá ś. nie wnidźie do kroleſtwá Bo-
22:
żego. O wtorym tymże obycżáiem. Ieſłi pokutowáć nie
23:
będźiećie wſzyſcy poginiećie. Tákże też gdy bez grzechu po-
24:
wſzedniego być ná tym świećie niemożemy/ że ſobie tęż
25:
naświętſzą krew iáko nápewnieyſze ná wſzyſtko złe náſze
26:
lekárſtwo przykłádamy/ przez rozmaite rzecży/ iáko ſię
27:
wyżſzey powiedźiáło. Tymże obycżaiem z ſtrony doſyć v-
28:
cżynienia/ karnośći/ y rozmáite vtrapienia/ ktore my ábo
29:
kto iny zá nas cżyni/ áby były przed oblicżnośćią Páńſką
30:
przyiemne/ krew Páná Chryſtuſowá ſpráwuie. A przeto
31:
gdyſię ieſzcże ſprawiedliwosći Páńſkiey zá grzech odpu-
32:
ſzcżony nie doſyć zſtánie/ álbo że kto w grzechu powſze-
33:
dnim z tego świátá ſchodźi Namniey ſię nie dźieie krzy-

strona: 33

Część Wtora. 33.
1:
wdá krwi Páńſkiey/ z ktorey wſzelkie ocżyśćienie náſze pły-
2:
nie/ kiedy też przez ogień cżyścowy ieſt tákowemu áppli-
3:
kowána y przywłaſzcżona.
4:
Drugi záſię/ iż o Cżyścu nic nie náyduiemy w piſmie
5:
S. A my co ná to? vkázuiemy im ták wiele piſm z ſtáre-
6:
go y nowego Teſtámentu/ ktore tę prawdę/ iáſniey niż
7:
ſłońce dźień/ obiaſniáią/ przedſię iednák oni tego widźieć
8:
niechcą. A ter az co rzeką ná to? oto doſyć vcżynienie ták
9:
iáwnie pokazáło ſię z piſmá ś. Cżyśćiec záſię ná oko dał ſię
10:
widźieć/ że pochodźi z doſyć vcżynienia. Iákoż to nie idźie
11:
zá tym że też y Cżyśćiec ieſt w piſmie świętym? Tákże
12:
grzech powſzedni/ pokazáło ſię iáko ſtoi w piſmie ś. Cży-
13:
śćiec lepak koniecżnie rodźi ſię z niego/ ták iákoś wyżſzey
14:
obacżyć mogł. A przeto żadney wątpliwośći iuż niemaſz/
15:
że z tych dwu rzecży ták iáwnych w piſmie ś. by nie było
16:
piſmá inego/ choć go ták wiele maſz ná innych mieyſcách
17:
iákom ći námienił/ gdźie o tym ex profeſſo piſano/ nazbyt
18:
iáſnie Cżyśćiec ſię pokázuie.
Gen. 4. Budowánie Cżyścá

19:
Lecż áby y z tey miary áduerſarze náſzy mieli ná za-
20:
miar/ oto im teraz pokażę/ gdźie/ kto/ y iák dawno Cży-
21:
śćiec zbudował/ á to z piſmá ś. Onoż maſz kiedy Adam
22:
był z Ráiu wygnány/ mowi piſmo Boże. Collocauit Do-
23:
minus ante Paradiſum voluptatis Cherubin, et flammeum
24:
gladium atque verſatilem, ad cuſtodiendam viam ligni vitae.
25:
Poſtánowił Pan przed Ráiem roſkoſzy/ Cherubiná y pło-
26:
mieniſty miecż y chybki álbo obrotny dla ſtrzeżenia dro-
27:
gi drzewá żywotá. Záprawdę muśimy to zeznáć iż Moy-
28:
żeſz mowiąc z ludem grubym y proſtym/ o rzecżách ktore
29:
nie podległy ſmyſłom/ mowił iáko záwſze pod zaſłoną/
30:
ſkąd áni o ſtworzeniu Angiołow nic iáſnie nie powie-
31:
dźiał. Owa że y tu coś pod zaſłoną mowi: iż przededrzwiá-
32:
mi Ráyſkimi Angioł iákiś z miecżem ogniſtym ſtoi. Gdyż
33:
tedy to nápiſano/ á pewna że dla nas nápiſano/ coż w-

strona: 34

34. Kazánie na Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
żdam tá dźiwna taiemnicá znácży? Záiſte wielce rzecż do-
2:
wodna/ że to Moyzeſz mowił o Cżyścu. Ponieważ nie in-
3:
ſzego cżaſu/ ále kiedy Adam po zgrzeſzeniu był wygnány z
4:
Ráiu w ten cżás był położony miecż ogniſty przed we-
5:
śćiem do Ráiu. To ieſt iż ná ten cżás było z woley Bożey
6:
zbudowáne mieyſce z ogniem ocżyścżáiącym: przez kto-
7:
re mieli prześć ći/ ktorzy z tego świátá ſchodźili ſpráwie-
8:
dliwymi/ ále przedſię nie ze wſzytkich ſtron ocżyścżonymi/
9:
niż wnidą do Ráyſkich roſkoſzy.
Cżyścá ſam Pan Bog ieſt budownicżym.
A przeto Cżyścá ſam Pan
10:
Bog ieſt budownicżym. A tego wykłádu Adwerſarze/
11:
niech mnie nie przypiſuią/ bo nie ieſt moy/ ále Doktorow
12:
świętych/ á miedzy inſzymi Rupertus zacny y poważny
13:
Autor/ ten piſząc ná to mieyſce ták wykłáda.
Rupertus de Trinit. lib. cap. 32. S. Ambr.
Drugi ieſzcże
14:
więtſzy Doktor Kośćiołá powſzechnego Ambroży ś. tákże
15:
ná to mieyſce piſząc świadcży. Owa ieſliby mieyſce piſmá
16:
ſámo przez ſię nie było iáſnie dowodne/ tedy przynamniey
17:
dla poważnośći tákich wykłádácżow/ ſłuſznie miáłoby
18:
być v káżdego bácżnego przyiemne. A ieſliż y wykład tá-
19:
kich ludźi nie będźie komu ſmákował. Tedy to przedſię ie-
20:
dnák będźie muśiał zeznáć káżdy/ że gdyż ći tákowi ludźie
21:
to mieyſce o Cżyścu wykłádáli/ toć tedy z námi iż Cżjśćiec
22:
ieſt/ trzymáli.
Eſaiae 4.

23:
Drugie mieyſce v Ezáiaſzá w 4. Et erit omnis qui reli-
24:
ctus fuerit, in Ierusalē ſanctus vocabit, omnis qui ſcriptus eſt
25:
in vita in Ieruſalem. Si abluerit Dominus ſordes filiorum Syon,
26:
et ſanguinem Ieruſalem lauerit de medio eius. In ſpiritu iu-
27:
dicij et ſpiritu ardoris, Y będźie/ wſzelki ktory zoſtánie w
28:
Ieruzalem/ świętym będźie názwánym/ wſzelki ktory ná-
29:
piſany ieſt w żywoćie Ieruzalem. Ieſli omyie Pan plu-
30:
gaſtwá Corek Syońſkich/ y krew Ieruzalem omyie z po-
31:
śrzodku iego. W Duchu ſądu/ y w Duchu vpalenia.
Malach. 3.
Oto
32:
iáſnie Prorok mowi o ocżyśćieniu Bożym/ á tym ſuro-
33:
wym/ bo ma być przez ogień/ á cżegoż trzebá więcey Ad-

strona: 35

Część Wtora. 35.
1:
werſarzom/ oto máią w piſmie Cżyśćiec. Też v Málachi-
2:
aſzá w 3. gdźie mowi/ iż Purgabit filios Leui. Ocżyśći ſyny
3:
Leui.
Aug. lib. 20. de Ciuit. cap. 25. Hier. Tom. 5. in cap. 3. Malach.
To mieyſce oboie Auguſtyn y Ieronim ś. o Cżyścu
4:
wykłádaią mowiąc: Ex his quae dicta ſunt videtur euiden-
5:
ter apparere in illo iudicio quaſdam quorundam Purgatori-
6:
as poenas futuras. Z tych mieyſc (to ieſt Ezáiaſzá y Málá-
7:
chiaſzá) iáſnie okázuie ſię/ iż ná onym ſądźie/ będą niekto-
8:
rych męki ocżyſzcżáiące. Otoż álbo te dwie mieyſcá ſą iá-
9:
ſnie máluiące Cżyśćiec/ álbo więc iż iáſność ſwoię z wy-
10:
kłádu ták wielkich y świętych dwu kośćielnych Dokto-
11:
row biorą/ a ieſliż y wykłádu Aduerſarze nie przypuſzcżą/
12:
tedy przynamniey to ieſt iáſna że Auguſtyn y Ieronim ś.
13:
z námi trzymáią o Cżyścu.
14:
Tu nie wſpomnię 2. kśiąg Máchábeuſzow w 12. Ták-
15:
że Tobiaſzá w 4. bo by názbyt długo było A przeto ieſliż
16:
w ſtárym zakonie gdy wſzyſtkie rzecży były pod zaſłoną/
17:
á przedśię ták ſię iáſnie Cżyśćiec pokázuie/ coż pod zako-
18:
nem łáſki? Vważywſzy tedy te mieyſcá/ iáko będźie rzecż
19:
podobna/ przedśię iednák nie z ocżyć w nich Cżyścá? Záiſte
20:
że to rzecż bárzo wielka. Dla tego tylko iáko nakrocey kil-
21:
ká z nich przypominam.
Aposc.

22:
Co znácży mieyſce ono w Obiáwieniu Ianá ś. w 5.
23:
Iż nie był náleźiony/ áni ná niebie/ áni ná źiemi/ áni pod
24:
źiemią być godnym otworzyć kśięgi. Ktorzy to ſą pod
25:
źiemią przyſądzeni do otworzenia kśiąg/ ále nie mogli/
26:
ieſli nie ſą ći co w Cżyścu? Bo to pewna że potępionym
27:
nie przyſtało tákiey pocżćiwośći wyrządzáć/ dáć im kśię-
28:
gi/ áby ſprobowáli ieſli go otworzyć mogli.
Philip. 2.
A do tego
29:
przyłącża ſię y drugie świádectwo Páwłá S. do Philip:
30:
w 2. W imię Iezuſowe wſzelkie koláno klęka Niebieſkie/
31:
Ziemſkie/ y Piekielne. Oto błogoſłáwieni w Niebie cżcą
32:
imię Páná Iezuſowe. Oto też lud wierny ná źiemi. Pod
33:
ziemią ktorzy tám będą inſzy/ iedno ći co ſą w Cżyścu?

strona: 36

36. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
Pſal. 73.
1:
Ponieważ potępieni nie cżcą ále vſtáwicżnie bluźnią/ iá-
2:
ko nápiſano: Superbia eorum aſcendit ſemper. Pychá ich
3:
záwſze wzgorę wſtępuie Ale Heretyk rzecże/ że tu Genu
4:
flectere znáczy timere, otoż potępieni klękáią to ieſt boią
5:
ſię. Dobrze/ á dáley iáko będźie? Iákoż ći co w Niebie ma-
6:
ią ſię też ſtrácháć y lękáć imienia Páná Iezuſowego? O
7:
nędzny vporze Heretycki kiedy ſię wżdy obacżyſz. A zwła-
8:
ſzcżá że wſzyſcy wykłádáią/ iż ten vkłon pochodzi od świę-
9:
tych z wielkiey miłośći A ieſli mi nie przyimie wykłádu
10:
tedy mu ia vkażę drugie mieyſce/ gdźie iáwnie mowi/ nie
11:
o boiázni/ ále o cżći/ o chwale/ y o błogoſłáwieńſtwie.
12:
Et omnem creaturam quae in coelo eſt, et ſuperterram, et ſub-
13:
tus terram, et mare et quae in eo ſunt, omnes audiui dicentes:
14:
Benedicite ſedenti in throno et Agno, Benedictio, et honor,
15:
gloria, et poteſtas in ſecula ſeculorum. A przeto iż tu ſą lu-
16:
dźie pod źiemią/ ktorzy chwalą y błogoſłáwią y dźięki cży
17:
nią Báránkowi/ że ſą zbáwieni przez krew iego. Toć tedy
18:
pewna że ſię tu o potępionych nie mowi/ o inſzych ſię też
19:
rozumieć nie może/ tylko o tych ktorzy ſię ocżyſzcżáią
20:
Tu Heretyk ták przypárty co rozumieſz gdźie ſtrzeli? iná-
21:
cżey nic ieno záprzeć kśiąg obiáwienia Ianá ś. poważno-
22:
śći. Ale Kośćioł Bozy nie będźie chodźił pytáć o Regeſtr
23:
kśiąg ś. do ſwoich nieſzcżęſnych zbiegow.
1. Cor. 3.
Dáley/ nie było
24:
by końcá przywodząc piſmo nowego Teſtámentu/ á oſo-
25:
bliwie ták iáwne y rzetelne ono w 1. do Korintow w 3. iż
26:
kto przy złoćie/ śrzebrze y drogim kámieniu/ przymieżſza
27:
też drew/ śiáná/ źdźbła/ będźieć zbáwion ále iáko przez o-
28:
gień. Przez iákiż to ogień może kto być zbáwion iedno przez
29:
cżyścowy? Bo w piekle niemáſz odkupienia. A Páweł S
30:
mowi tám o Fundámenćie wiáry prawdźiwey/ ná kto-
31:
rym buduią ſię dobre vcżynki/ ktore ſię znácżą przez złoto/
32:
śrebro/ y drogie kámienie/ iedno że też tám przymieſzáło
33:
ſię drew/ śiáná/ zdźbłá/ to ieſt grzechow powſzednich/ otoż

strona: 37

Część Wtora. 37.
1:
zá dobre vcżynki/ mercedem accipiet wezmie zapłatę. A zá
2:
drwá śiáno y zdzbło Detrimentum patietur. Szkodę ponie-
3:
śie/ ále przedſię będźie zbáwion wſzákże przez ogień: Ale
4:
do dálſzych wywodow tego/ y inſzych mieyſc/ odſyłam ćię
5:
do piſm pomienionych.
Matth. 5.
Zwłaſzcżá ono v Máttheuſzá
6:
Swiętego w 5. kápit. Nie wynidźieſz z więźięnia/ áż zá-
7:
płáćiſz do namnieyſzego hálerzá. Tákże y o grzechu prze-
8:
ćiw Duchowi ś. v Mátth: w 12.
Matth. 12.
ktory/ Zbáwićiel powiá/
9:
da/ że nie będźie odpuſzcżony áni ná tym áni ná onym
10:
świećie To mieyſce iáwnie vkázuie/ że Pan Bog ná o-
11:
nym świećie grzechy odpuſzcża. Grzechy lepak odpuſzcżáć
12:
nic inſzego nie ieſt/ iedno z grzechow ocżyſzcżáć.
Heb. 1.
Lecż o Pánu
13:
Chryſtuśie Apoſtoł mowi: Purgationem peccatorum faci-
14:
ens. Ocżyśćienie grzechow cżyniący. Ieſliż tedy P. Bog
15:
grzechy ná onym świećie odpuſzcża y ocżyſzcża/ potrzebá
16:
tego/ áby ie gdźiekolwiek ocżyſzcżał/ bo cżego nigdźiey nie
17:
máſz/ tego zgołá niemáſz. Przeto muśi być mieyſce iákie
18:
w przyſzłym żywoćie/ gdźie Pan Bog odpuſzcża/ álbo o-
19:
cżyſzcża grzechy niektore.
Apoc. 27.
To mieyſce nie ieſt Niebo/ bo
20:
tám nic pokalánego nie wnidźie. Ani Piekło/ ábowiem
21:
mieyſce to/ iáko piſmo mowi: Ibi eſt perditio et locus irae
22:
Dei magnus.
Iob 26. et 28
Gdźie ieſt zátrácenie y mieyſce wielkie gnie-
23:
wu Bożego. Przeto muśi być trzećie gdźieś iákie mieyſce/
24:
gdźie Bog w przyſzłym żywoćie grzechy odpuſzcża. A to
25:
ieſt ktore my zowiemy ze wſzytką ſtárowiecżnośćią y z ták
26:
wielą piſmá ś. wywodow/ Cżyśćiec. A tu proſzę kto nie
27:
ma wielkiego zádźiwienia przycżyny/ bacżąc Nowowier
28:
niki być tak bárzo vpornymi/ żeby koniecżnie Cżyścá nie
29:
przyználi/ choć wiedzą że my wyznawamy/ iż dla nich
30:
Cżyścá niemáſz/ ieſli ſię práwdźiwie nie náwrocą/ á dla
31:
cżegoż oń ſię ták bárzo fráſuią? gdźie y náſzym wyznánim
32:
to máią/ że oni do Cżyścá nie należą.
33:
Lecż to ieſzcże więtſza/ że wſzyſcy Doktorá Lutrá zále-

strona: 38

38. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
cáią mężem Bożym/ Piątym Ewángeliſtą/ Heliaſzem y
2:
Dánielem/ y pełnym Duchá ś. zowiąc. Czemuż tedy te-
3:
mu ktorego tak bárzo zálecáią/ ponieważ on ták vśilnie
4:
twierdźi/ że Cżyśćiec ieſt/ wierzyć niechcą?
Luth. in Reſolut Indulg. Conclu. 13. Augu. lib. 9. Confeſ. cap. 13.
Oto maſz pi-
5:
ſmo iego. Mihi certiſsimum eſt Purgatorium eſse, nec me mul-
6:
tum mouent haeretici, quoniam iam mille et plus centum anni ſunt
7:
quod B. Auguſtinus in ſuarum confeſsionum libro, pro matre et patre
8:
ſuo orat, orandum petit, et eadem ſancta mater eius moviens, vt ibi
9:
ſcribit, memoriam ſui optauerit ad Altare domini, ſed et Ambroſii.
10:
id factum narrat. Quod ſi etiam tempore Apoſtolorum non fuiſſet
11:
Purgatorium, vt ſuperbit faſtidioſus Pyckardus, nunquid credendum
12:
haeretico, vix quinquaginta annos nuper nato, et fidem tot ſanctorum,
13:
falſam fuiſse credendum, maxime cum ipſe nihil aliud faciat, quam
14:
quod dicit, non Credo, et ſic probauit omnia ſua, et improbauit om-
15:
nia noſtra quaſi non et lapis et lignum non credant? V mnie to na-
16:
pewnieyſza że Cżyśćiec ieſt/ Heretyckie wywody nic nie-
17:
poruſzáią/ poniewáż przed iedennaśćie ſet lat Auguſtyn
18:
S. zá matkę y oycá ſwego modli ſię/ y drugich o modli-
19:
twy prośi. A táż S. mátká iego vmieráiąc/ iáko tám pi-
20:
ſze. Ządáłá áby ná nię przy ołtarzu Páńſkim pámiętano.
21:
Co też y Ambrożemu ś. opowiáda. A ieſliżby zá cżáſow
22:
Apoſtolſkich Cżyścá nie było/ iáko hárdźie vporny Pikárd
23:
mowi. Izaliż godna rzecż wierzyć Heretykowi/ ktory
24:
ledwo ma pięćdźieśiąt lat/ á ták wiela świętych wiárę
25:
názwáć być fałſzywą? Zwłaſzcżá że on nic więcey nie
26:
cżyni/ iedno iż mowi: Nie wierzę/ y ták tym ſłowem do-
27:
wiodł wſzyſtkiego/ że y ſwoie wywody vtwierdźił/ y náſze
28:
powątlłł/ iákoby też kámień y drzewo tego árgumento-
29:
wánia nie vmiáło/ bo nic nie wierzy? Poty ſą ſłowá Pro-
30:
roká wiáry nowey.
In publica diſput. Lipſiae Anno D. 1519.
Coż ná to Nowowiernicy? Niewiem.
31:
Ia ieſzcże drugie mieyſce tegoż Proroká przywiodſzy/ ko-
32:
niec vcżynię iáko on Cżyśćiec być przyznawa. Ego credo
33:
fortiter, imo auſim dicere, Scio purgatorium eſse, facile perſuadeor

strona: 39

Część Wtora. 39.
1:
in ſcripturis de eo fieri mentionem. Et inſta Nolo mihi ſuſpicionem
2:
fieri, quod ſauerem Bohemis et Graecie. Rurſur. Nihil de Purgatorio
3:
noui, niſi animas ibi pati, iuuandas operibus et orationibus noſtris.
4:
Ia wierzę mocno/ y owſzem śmiele rzekę/ iż wiem że Cży-
5:
śćiec ieſt/ bo w rozmáitych piſmách bacżę że ſię o nim cżę-
6:
ſta wzmiánká dźieie. Y dáley:
Luther wierzy mocno że Cżyśćiec ieſt
Niechcę żeby mnie kto ro-
7:
zumiał/ żebym ia to kwoli Cżechom álbo Grekom mowić
8:
miał. Y ieſzcże: Nic niewiem o Cżyścu/ iedno że tám Du-
9:
ſze ćierpią/ ktore vcżynkámi y modlitwámi náſzymi mogą
10:
być rátowáne. A ſłyſzyſzże tu co mowi ten ták wielkiey/
11:
nowey/ á przedtym nigdy nieſłychaney v nas w Polſzcże
12:
wiáry Doktor. Lecż iuż o tey Controuerſiey ná ten cżás
13:
doſyć.
14:
Ieſt tedy iáko ſami bacżyćie Namilſzy Chrześćiánie/
15:
doſyć piſmá ſkąd ſię Cżyśćiec pokázuie/ lecż by y tego nie
16:
było/ one dwá fundámenty/ doſyć vcżynienia/ y Grzechu
17:
powſzedniego/ ták go vmacniaią/ że muśi rad nie rad He-
18:
retyk ieſli go nie przyznáć/ tedy przynamniey w vporze y
19:
złośći ſwoiey zoſtawſzy/ milcżkiem zbyć wſzyſtkiego.
Eccl. 9.

20:
My Kátolicy tym cżáſem ſtáraymy ſię zá cżaſu o pra-
21:
wdźiwe vſpráwiedliwienie/ co może ręká náſzá to niechay
22:
cżyni/ nie ſpuſzcżáiąc ſię ná to/ że możemy być zbáwieni
23:
przez ogień Cżyścowy. Bo Auguſtyn S. powiáda:
Aug. in Pſal. 37.
Iż kto
24:
ſobie Cżyśćiec obiecuie/ niewie co mowi/ ponieważ tám
25:
męki ſą práwie nie wyſłowione. A przedſię tymi pośrzo-
26:
dkámi nie gardźmy/ ktore nam ſą od Kośćiołá náznácżo-
27:
ne/ ábychmy po śmierći w Cżyścu zábáwieni być mogli.
28:
Iáko poſty/ Iáłmużny/ modlitwy/ vtrapienia ćiáłá/ od-
29:
puſty/ ktore ći co zoſtáną po nas będą chćieli cżynić y Pá-
30:
nu Bogu ofiárowáć zá nas. A oſobliwie naświętſzą ofiá-
31:
rę Ciáłá y krwie Páná náſzego/ tá ieſt ktora niewymow-
32:
ną pomoc y ratunek Duſzy w Cżyścu będącey przynośi:
33:
Ale iuz ná ten cżas o tym doſyć. Teraz do trzećiey cżęśći
34:
przyſtępuię.
Cżęść


strona: 40

40. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
CZESC TRZECIA.
2:
G
Dyby przyſzło Kráſomowcy iákiemu Po-
3:
gáńſkiemu dniá dźiśieyſzego rzecż mowić do
4:
waś namilſzy Krześćiánie nálazłby krom
5:
wątpięnia doſtatek máteriey y plácu/ gdźie-
6:
by mogł żagle Rhetoryki ſwoiey beſpiecżnie
7:
roſpuśćić/ chwaląc y wyſławiáiąc tę zacną
8:
oſobę/ iuż od ſtárodawnośći Fámiliey/ iuz też y od ſamych
9:
cnych poſtępkow/ tego to przeſławnego Kśiążęćiá. Ora-
10:
tor tedy świetcki vcżyniłby to/ iáko tákowy. Lecż Ká-
11:
znodźiei krześćiáńſkiemu to ſię nie godzi/ y owſzem nie-
12:
tylko wielomowſtwo álbo iákie pochlebſtwo/ ále też y
13:
wſzelka náuká/ ktoraby nie byłá ku zbudowániu y pożyt-
14:
ku Duſz ludzkich/ ieſt mu koniecżnie zákazána. Ponieważ
15:
z tákowego wychwalánia żaden Duchowny pożytek nie
16:
idźie. Y ták vcżyniwſzy tę przeſtrogę/ że nie máćie cżekać
17:
odemnie żadnych zalotow niepotrzebnych/ przedſię ied-
18:
nák nie opuſzcżę żebym cżegokolwiek co ſię tycże tey prze-
19:
zacney oſoby przynamniey dotknąć niemiał. Naprzod
20:
tedy co ſię tknie poważnośći tey ſtárodawney Fámiliey/
21:
tedy po Krolewſkiey doſtoynośći w tym Kroleſtwie/ y
22:
w wielkim Kśięſtwie Litewſkim/ miedzy innymi wielki-
23:
mi Kśiążęty/ záwſze mieyſce niemal pierwſze miáłá. Po-
24:
nieważ Olelko álbo Alexander Kśiążę Kiiowſkie y Ko-
25:
pylſkie/ od ktorego te zacne Kśiążętá piſzą ſię Olelkowi-
26:
cżámi/ był wnuk Olgierdá Gediminowiczá Wielkiego
27:
Kśiędzá Litewſkiego/ y przetoż Pogonią y Columny her-
28:
by/ z Czapką Kśiążęcą ſłuſznie noſzą.
Skąd idą Kśiążętá Słuckie.

29:
Lecż to cudze á nie náſze co ſię od przodkow bierze/ bo
30:
to tylko cżłowieka godnego cżyni zálecenia/ co ſam do-
31:
brego y pocżćiwego ſpráwuie. Były tedy tákowe ſpráwy
32:
y poſtępki tego to zacnego Páná/ że go nietylko w tych

strona: 41

Część Trzećia. 41.
1:
iego lećiech młodych wſzyſtkim dobrym wdzięcżnym á mi-
2:
łym cżyniły/ ále też że y ná przyſzłe cżáſy coś ſię miáło po-
3:
kázáć więtſzego/ znácżną á pewną otuchę obiecowáły.
4:
A miánowićie mowiąc o cnotách Chrześćiáńſkich/ wie-
5:
my że Pokorá ś. ieſt Fundámentem wſzyſtkich innych
6:
cnot y vbiorow Duſznych/ ták iż ktoby bez niey cnoty
7:
inne zbier ał/ ten iáko mowi Grzegorz ś. proch ná wiátr
8:
śieie.
Greg. Homil. 6.
Byłá w tym cnym Pánie tá cnotá bárzo znákomi-
9:
ta/ bo oprocż owey mile ſłodkiey przećiw każdemu ludz-
10:
kośći y vkłádnośći/ przećiw ſługom Bożym iáka pokorá
11:
y vcżćiwość iego byłá/ iż záiſte myśląc tylko o tym cże-
12:
gom dobrze świádom/ bárzo ſię zdumiewáć muſzę. Zwła-
13:
ſzcża pomniąc ná one ſłowá Bernatá S. iż rara humilitas
14:
honorata.
Hom. 4: ſup. miſſus eſt.
Tákim Pánem być/ á przedſię ták ſię niſko ſpuſz-
15:
cżáć. Cżego żeby iákikolwiek miánowity przykład był/ po-
16:
więm iednę rzecż.
17:
Przed kilkiem lat/ gdy ſię dał w piſáć do Bráctwá mi-
18:
łośierdźia/ á gdy cżytano publice Conſtitucye tego to
19:
Bráctwá/ przyſzło do owey gdźie ſię bráćia obowięzuią/
20:
gdybj tego potrzebá vkázowałá/ żeby ſię nie wſtydźili ſtać
21:
v kośćiołá proſząc Iáłmużny. Gdy iedná zacna oſobá v-
22:
cżyniłá o tym inſtáncyą/ podobno do kogoś mnieyſzego
23:
rzecż obracáiąc. Kśiążę to zácne/ iáko záwſze twarzą we-
24:
ſołą rzecże/ Zebym ſię ia tego namniey niewſtydźił/ y o-
25:
wſzem byłoby lepiey/ bo ia więceybym vprośić mogł/ gdjż
26:
bym ſię káżdemu przymowić chćiał y vmiał. Rzecż ſię tá
27:
może zdáć komu zwłaſzcżá lekkim weyźrzeniem ná nię poy
28:
źrzáwſzy/ niebárzo wielka/ iednák kto ſię iey ſtátecżnie
29:
przypátrzy/ y rzecży z rzecżą ſtoſuie. Ták zácny ſtan do
30:
ták podłey poſługi á tey niezwycżáyney ſpuśćić ſię záiſte
31:
nie ieſt rzecż máła/ y znák nie ládá pokory/ cnoty ták zná-
32:
mięnićie od Páná wſzego ſtworzenia ſłowy y vcżynki zá-
33:
leconey. Bo ácżkolwiek w innych kráinách nie ieſt rzecż
bárzo


strona: 42

42. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
barzo rzadka zacnym ſtanom do tákowych vcżynnośći
2:
ſię náchyláć/ iednák wielka rozność/ bo naprzod gdźie cże-
3:
go zwycżay ieſt/ rzecż oná nie nieſie podźiwienia/ áni zá-
4:
wſtydzenia. Druga że kiedy to cżynią/ tedy ták żeby nie
5:
byli poznáni/ bo w káptnrách chodzą. Oni widzą wſzyſt-
6:
kich/ á onych żaden. Tu wſzyſtko przećiwnym obycżaiem.
7:
Bo áni zwycżay tego nieśie/ áby ludźie zacni iáłmużny ná
8:
vbogie prośić chćieli/ áni dáleko mniey żeby dla tego w
9:
iákich kápturách chodźili. Druga/ hoyność/ ſzcżodrobli-
10:
wość/ miłośierdźie/ kochánie w ozdobie chwały Bożey/
11:
w kośćiołách iego/ było w nim ták wielkie/ że nie tylko
12:
Páńſtwo to ktore miał/ ále áni Kroleſtwo Polſkie hoy-
13:
nośći y ſzer okośći ſercá iego/ ná te wſzyſtkie święte vcżyn-
14:
ki nie byłoby doſtátecżne. Abowiem ták wiele Kośćiołow
15:
ieſt/ o cżym ia tylko wiem/ gdźie ſię pámiątká ſzcżodrobli-
16:
wośći iego znácżna pokázuie.
Kollegium Lubelſkie wielce powinno Kśiążętom Słuckim.
A miánowićie to Lubelſkie
17:
Collegium náſze/ miedzy przednieyſze dobrodźieie y owſzem
18:
Fundatory ſwoie to zacne Kśiążę kłádźie y przyznawa.
19:
A náoſtátek ábym wżdy kiedy rzecży koniec vcżynił/ po-
20:
niew aż wſzyſcy wiedzą że tá zacna Fámilia w Ruſkiey zá-
21:
wſze religiey byłá. To naśláchetnieyſze Kśiążę/ od tego
22:
cżáſu iáko zoſtał Kátolikiem/ ták był gorącym á vprzey-
23:
mym wyznawácżem Religiey náſzey Powſzechney/ iż go
24:
żaden nie widźiał áby ſię o iákąkolwiek inſzą rzecż bárźiey
25:
obruſzyć miał/ iáko kiedy ſłyſzał kogo wiárę powſzechną
26:
bluźniącego. Wieleby ſię mogło tákowych przykłádow tu
27:
przywieść/ ále iż práwie iákoby ná káżdy dźień przypadá-
28:
ły/ y ſą wſzytkim ktorzy go znáią bárzo znákomite/ nie ieſt
29:
rzecż potrzebna ábym ſię iuż dłużey tym zábáwiáć miał.
Co znácży KATAFALk

30:
A iuż teraz do tey nieźwycżáyney máchiny/ rozbie-
31:
ráiąc przednieyſze cżąſtki iey/ co ktora znácży/ przyſtąp-
32:
my. A naprzod ieſli ſię komu zda/ że to nakład nie potrze-
33:
bny/ tákie Budowánie cżynić. Tedy niechay wie/ że ten

strona: 43

Część Trzećia. 43.
1:
ieſt ſtarádawny nietylko ter az w Chrześćiańſtwie/ ále y
2:
w pogáńſtwie obycżay/ iż ludziom zacnym wielce ſtroyne
3:
y koſztowne Pogrzeby ſpráwowano/ ſkąd Pliniuſz o o-
4:
nych Obeliſzkách Egipſkich/ zowąc ie Portentoſae magnitu-
5:
dinis, piſze/ ktore ná Grobách Krolow y ludźi zacnych e-
6:
rigowáne były.
Plin. lib. 26. cap. 8.
Lecż co mowię o zwycżáiách Pogáńſkich.
7:
W Piſmie ś. cżytámy: Iáko Simon brát Máchábeuſzá
8:
Hetmáná wielkiego/ wielkie y známienite wywiodł budo-
9:
wánie/ y położył śiedm Pirámides.
1. Mach. 13.
Oycu iednę/ mátce
10:
drugą/ potym cżterzem bráćiey po iedney/ á ſobie oſtáte-
11:
cżną/ z kolumnámi wyſokiemi około. Iozephus Hiſtorik
12:
Zydowſki piſze/ iáko Krol Sálomon Oycu ſwemu Dawi-
13:
dowi pogrzeb vcżynił bárzo známienity/
Lib. 7. Antiguit. cap. 12
á iż nietylko po-
14:
wirzchownie ná wyrządzánie wſzelákiey vcżćiwośći oycu
15:
ſwemu koſztu nie żáłował/ ále też powiáda/ recondidit
16:
cum illo diuitias multas, że y w grob włożył bárzo wielkie
17:
ſkárby/ ktore iáko wielkie były/ tenże autor powiáda/ iż w
18:
tyśiąc y we trzy ſtá lat po śmierći Dawidowey/ Hyrcá-
19:
nius Biſkup nawyżſzy: gdy Ieruzalem było w oblężeniu/
20:
od Antiochá Krolá/ chcąc miáſto wybáwić od onego v-
21:
ćiężenia/ á iż nie miał pieniędzy/ otworzył iednę cżęść
22:
ſkrytych podźiemnych ſklepow Grobu Dawidowego/
23:
wźiął ſtámtąd trzy tyśiące tálentow/ á káżdy Tálent 600
24:
złotych we złoćie cżyni/ co wſzyſtko więcey niż pułtorá
25:
millioná vcżyni.) Záś po drugim cżáśie znowu Krol He-
26:
rod drugą cżęść tám tego ſchowánia ktore było w tym
27:
to grobie Dawidowym otworzył/ y wyiął ſtámtąd bár-
28:
zo wielkie pieniądze. Poty Iozephus. Nie wſpominam
29:
bárzo wiele innych w piſmie ś. przykłádow/ iáko wielkim
30:
koſztem ſpráwowáne były pogrzeby/ od onych ſtárych y
31:
świętych ludźi/ iáko Abráhámá/ Izááká/ Iákobá/ Ioze-
32:
phá/ Ioziaſza/ y innych. Ale cżego trzebá ſzukáć w tey mie
33:
rze/ co ſię może náleść nád to więtſzego/ iáko kiedy Zbáwi-

strona: 44

44. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
ćiel náſz/ ktory dopuśćiwſzy tego áby byl ták okrutnie y
2:
ſromotnie zábit/ gdy przyſzło do pogrzebu/ chćial go mieć
3:
bárzo známięnitym/ á żeby było Ezáiaſzowe Proroctwo o
4:
nim.
Eſaiae 11.
Et erit Sepulchrum eius glorioſum. Y będźie grob iego
5:
chwalebny. Stąd tedy to w obycżay weſzło we wſzyſtkich
6:
Kroleſtwách y Páńſtwách Chrześćiáńſkich/ oſobliwie we
7:
Włoſzech/ we Fránciey/ y w Hiſzpániey/ iż przy tákowych
8:
Akćiech/ takowe Kátáfalki wielkiem koſztem buduią.
9:
Z tego tedy co ſię powiedziáło/ iáſna rzecż ieſt ie ża-
10:
den nie ma ſłuſzney przycżyny zgorſzenia/ zowąc to vtrá-
11:
tą niepotrzebną/ ponieważ ludźiom zácnym záwſze był o-
12:
bycżay wyrządzáć pogrzeby známięnite. Lecż mym zdá-
13:
niem miałby tákowy więtſzą przycżynę gorſzyć ſię z ták
14:
wielkich innych bez miáry zbytkow/ y prożnych nakłá-
15:
dow/ ktore ſię w Polſzcże ná káżdy dźień nowe pokázuią/
16:
z wielką obrazą Máieſtatu Bożego/ y z ſzkodą nieoſzáco-
17:
wáną zbáwienia właſnego y cudzego/ á niżeli z tego co
18:
ſtoi przed námi.
Co znácżą obrázy Cnot.
A zwłaſzcżá że tá pięknie przybrána Má-
19:
chiná ieſt nietjlko napiſem/ co tu zá oſobá leży/ ále też y ná-
20:
ſzym wyćwicżeniem. Bo naprzod te cżterzy cnoty kto-
21:
rych obrázy tę Máchinę trzmáią/ wiáry/ nádźieie/ miło-
22:
śći/ y mężnośći znácżą/ iż po śmierći áni bogáctwá/ áni
23:
zacność rodzáiu do chwały y świetnośći prawdźiwey/ nic
24:
nie pomagáią/ ále tylko ſáme cnoty niebieſkie. Potym te
25:
dwie rzecży iákoby rozne/ cżarność żáłoby/ ktorą wſzytkie
26:
śćiány okryto/ z iáſnośćią ták wielkiey wielkośći świec/
27:
ná co wſzyſcy pátrzyćie/ iáko ſię z ſobą bárzo pięknie ſzy-
28:
kuią/ znácży iż śmierć ſpráwiedliwych/ ácżkolwiek ieſt z
29:
przyrodzenia ſwego okrutna/ iednák dla tego co po niey
30:
náſtępuie/ to ieſt on ſzcżęśliwy y błogoſłáwiony żywot/
31:
nietylko iey żádność ſwoię odeymuie/ ále też iey wielce
32:
pożądáną ślicżność przydáie:
Co znácży żáłobne obićie.
Ták że ſię o niej ſłuſznie rzec
33:
może: Nigra ſum ſed formoſa. Cżarnamći ieſt ále przedſię

strona: 45

Część Trzećia. 45.
1:
piękna Mogę ſię ia zdáć (śmierć mowi) być ſzpetną pier
2:
wſzem weyźrzeniem/ ále dla tego pożytku/ ktorego dobrzy
3:
po mnie doſtępuią/ mam im być bárzo przyięmną. Iáko
4:
tego Apoſtoł ſprobował/ kiedy mowił.
Phil. 1.
Cupio diſſolui et
5:
eſſe cum Chriſto. Prágnę być z ćiáłem rozwiązánym/ a być
6:
z P. Chryſtuſem.
Co znácżą głowy trupie
Te záśię głowy trupie cżego nas vcżą? O
7:
záiſte wielkiej náuki. Pátrzćie co mowią do nas. Fuimus ſi-
8:
cut vos, eritis ſicut nos. Myſmy byli iáko y wy/ wy też bę-
9:
dźiećie iáko y my. Pámiętaymyſz ná to namileyſzy/ á będźie
10:
nam to bárzo zdrowo. Przytym obácżmy iáko ſię ſtąd wiel
11:
ka márność świetcka odkrywa. Abowiem proſzę kto tu
12:
rozezna/ czyiá to głowá/ Páná cżyli ſługi? bogátego cżyli
13:
vbogiego? pięknego cżyli ſzpetnego/ mądrego cżyli głupiego/
14:
wſzytko to cżemv ſię świát dźiwuie/ oto w dym ſię obroćiło.
Co znácżą zegárki.

15:
A zegárki te miedzy niemi/ o iákoż pięknie wyſtáwiáią wi-
16:
zerunk żywotá naſzego Bo iáko zegárek gdy go przewro-
17:
ćiſz/ ćiecże bez przeſtánku/ áż do końcá wyćiecże. Ták ży-
18:
wot náſz vſtáwicźnie we dnie y w nocy do śmierći bieży/
19:
áż przybieży/ ták iż co minie godźiná/ to iuż godźiną bliż-
20:
ſzy śmierći. Lecż nawięcey w tym/ iż iáko tá bániuſzká
21:
wyżſza byłá niedawno pełna/ á teraz nie ma nic. Ták
22:
wſzelki cżłowiek/ zwłaſzcżá ten ktory był wielkim na świe-
23:
ćie. Pokiś żył/ miałeś wſzyſtkiego doſyć/ iák ſkoro śmierć
24:
záwita/ álić wſzyſtko wyćiekło. Abowiem ſkoro cżłowiek
25:
vmrze/ gdźie ſię podźiáły bogáctwá/ pieniądze/ doſtátki/
26:
máiętnośći? iuż to kto inny trzyma/ á ty niemaſz nic.
27:
Błogoſłáwiony ktory ſię temu przypátruiąc w cżás po-
28:
cżyna rádzić o ſobie.
Co znácży Pogonia.

29:
A ten mąż ná koniu/ ktorego zową Pogonia/ Herb
30:
Wielkiego X. Litewſkiego właſny z ſtárádawnych przod-
31:
kow kleynot tego Kśiążęćiá zacnego/ co znácży? O pra-
32:
wdźiwie moy miły Góńcy ná tym żárkim koniu/ prze-
33:
nioſłeś nam prędko przez tę Comedyą żywotá márnego/

strona: 46

46. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
tego to Páná zacnego Zoſtáwiłeś wſzyſtkie rzeczy zá ſo-
2:
bą iáko piſmo mowi.
Sap. 5.
Tranſierunt omnia tanquam nuncius
3:
praecurrens. Przeminęło wſzyſtko/ y to ieſliś ſię w cżym
4:
kochał/ y to ieſliś co przećiwnego ćierpiał/ wſzyſtkiemu
5:
koniec/ á teraz iuż nie przeyźrzána wiecżność náſtąpiłá.
Co znácży śmierć z koſą.

6:
Błogoſłáwiony kto o tym cżęſto á pilnie rozmyśla/ bo
7:
ſtąd prawdziwey mądrośći doſtąpi.
8:
Ná oſtátek tá z Koſą co tám z gory wygląda co nam
9:
odpowiádá? A to woła.
Horat. lib. 1. Sermon. Statius 7. Thebai.

10:
Mors vltima linea rerum
11:
Mille modis laethi miſeros mors vna fatigat.
12:
Mors aequat omnia. Ia nád wſzytkimi żywiącymi pánuię/
13:
rąk moich żaden vyść nie będźie mogł/ bądź cżym chceſz/
14:
mnie hołdowáć muśiſz. Viue ergo memor laethi.
Aug. lib. 2. de Doctr. Chriſti.
Zyiąc po-
15:
mni ná śmierć. Mors nemini parquit. Smierć niko mv nie prze-
16:
puśći. Przeto Auguſtyn ś. Timor de futura morte mentē
17:
neceſſario cōcutit, et quaſi clauus carnis oēs motus ſuperbiae
18:
ligno crucis affigit. Boiaźń o przyſzłey śmierći/ vmyſł cżło-
19:
wiecży koniecżnie zátrwożyć muśi/ á iáko góźdź przebiiá-
20:
iący ćiáło/ wſzyſtkie pobudki pychy/ do drzewá krzyżowego
21:
przybiia. Wielki záiſte pożytek ieſt cżęſto śmierć mieć
22:
przed ocżymá.
Hier. ad Heliodorum.
Y owſzem Plato powiedźiał co potym ś.
23:
Ieronim pochwalił/ iż wſzytek żywot mądrego nic inſze-
24:
go nie ma być/ iedno vſtáwicżne rozmyślánie śmierći.
25:
Gdyż ſtąd pożytek ták wielki rośćie/ że ſię grzechu vwiá-
26:
rowáć záwſze będźiem mogli. Iáko piſmo mowi.
Eccl. 7.
Memo-
27:
rare nouiſsima tua. Pomni ná oſtátecżne twoie á ná wieki
28:
nie zgrzeſzyſz. Iedno tu nieſzcżęśliwy świát/ iáko y wſzę-
29:
dźie błądźi/ gdyż o cudzey śmierći rychley y cżęśćiey/ ále o
30:
ſwoiey rzadko y bárzo krotko myśli.
Hier. Cyprano.
Ano Ieronim ś.
31:
woła. Memento mortis tuae et non peccabis. Qui ſe quo-
32:
tidie recordatur eſſe moriturum. contemnit praeſentia, et ad
33:
futura feſtinat. Pomni ná śmierć twoię á nie zgrzeſzyſz. Bo

strona: 47

Część Trzećia. 47.
1:
kto ná káżdy dźień pomni że ma vmrzeć/ gárdźi rzecżámi
2:
ninieyſzymi/ á do przyſzłych ſię kwápi Patrzayże co zá
3:
pożytek ieſt ná ten obraz pátrzyć. Bo ácżkolwiek ſámá
4:
przez śię ſtráſzliwa ieſt że ſzpetna/ á to narzędźie co w rę-
5:
ku trzyma/ ieſzcże ią ſtráſzliwſzą cżyni.
Greg. in Homil. Sint lumbi.
Przedśię iednák to
6:
prawdá co Grzegorz ś. powiáda. Sic mors ipſa eūveneri t
7:
vincitur, ſi priusquā veniat timeatur. Ták śmierć gdy przyi-
8:
dźie będźie zwyćiężona/ ieſli pierwey niż przyidzie záwſze
9:
nam będźie podeyźrzána. Ale iuż o tym ná ten cżás doſyć.
Zámknienie Kazánia.

10:
Przeto końcżąc to kazánie/ ſłow ná pocżątku záłożo-
11:
nych chćieymy znowu poſłucháć/ y onym ſię pilnie przy-
12:
pátrzyć. Coż tedy mowiſz do nas niż do końcá odeydźieſz
13:
od nas/ O naſláchetnieyſze Kśiążę? Memor eſto iudicij mei.
Eccl. 38. Rzecż zmárłego do żywych pozoſtáłych przyiaćioł.

14:
Pomni ná ſąd moy/ bo też tákże będźie twoy. Wſzyſcy á
15:
wſzyſcy ſłudzy wierni y przyiaćiele moi mili/ pomnićie zá-
16:
wſze ná to/ ná co pátrzy dniá dziśieyſzego wáſze oko/ że ia
17:
będąc tym cżymem był/ wſzyſtkiegom iedney godźiny po-
18:
zbył/ y ták ſam ſzcżegulny idę od was/ nic z ſobą z tego
19:
świátá nie biorąc/ tylko to/ ieſlim co dobrego vcżynił.
20:
Vcżynki bowiem ich idą zá vmárłymi. Karzćieſz ſię przy-
21:
padkiem moim/ ábyśćie ná dálſzy cżás ſpraw zbáwienia
22:
wáſzego nie odkłádáli/ bo oto ná oko widzićie że prawdá o-
23:
no co Ewángelia mowi. Cżuyćie vſtáwicżnie/ bo niewie-
24:
ćie dniá áni godźiny.
Matth. 25. Lucae 21.

25:
Ale oſobliwym obycżáiem ty śiroto Boża/ niegdy Mał-
26:
żonko moiá miła. Pomni ná ſąd moy/ bo też tákże będzie
27:
twoy/ á podobno prędzey niż ſię ſpodźiewaſz. Szcżęśliwy
28:
ktorego cudze przypadki oſtrożnym cżynią. Widźiſz moiá
29:
miła żono w rzecży ſamey że wſzyſtko ſen á márá/ cokol-
30:
wiek ieſt ná świećie. Widźiſz w co ſię obracáią/ zacnośći/
31:
bogáctwá/ y roſkoſzy. Bacżyſz iáko to krotko trwáło co
32:
tu poćieſzno było/ y owſzem to co przemineło iákoby nigdy
33:
nie było. Coż przyſtoi mądrośći twoiey wrodzoney z tego

strona: 48

48. Kazánie ná Pogrzeb X. Słuckiego.
1:
wybieráć/ iedno żebyś świátem tym obłudnym prawdzi-
2:
wie pogárdziłá/ á Páná Bogá twego/ ktoregoć ter az od
3:
dáie zá mężá y opiekuná naywyżſzego/ ze wſzyſtkiego ſercá
4:
ſię rozmiłowáłá. Bo możeſz iáko bácżna to v śiebie vwa-
5:
żyć/ iákobym iá ter az wielce ſobie życżył/ żebym był iná-
6:
cżey ſwoy żywot prowadził/ zá cobym był mogł więtſzey
7:
odpłáty godnym być náleźion. Lecż iuż mnie ná tym prze-
8:
ſtáiąc co ſię nie odmieni/ ty pátrz iákobyś ſwe rzecży le-
9:
piey wárowáłá y ták ná tym świećie żyłá/ iákobyś nietyl-
10:
ko ſobie drogę do wiecżnych przybytkow przez pobożny
11:
żywot/ y dobre vcżynki przeſtroną cżyniłá/ ále żebyś też y
12:
mnie/ ktoregoś zá żywotá prawdźiwie miłowáłá/ ráto-
13:
wáć przed Pánem Bogiem nie zápámiętywáłá.
Eccl: vltimo

14:
A my z cżym do domu? Słuchaymyſz co mowi mędrzec
15:
przez Duchá S. Finem loquendi pariter omnes audiamus.
16:
Deū time, et mandata eius obſerua, hoc eſt enim ōnis homo.
17:
Końcá tedy wſzyſcy ſpołem ſłuchaymy: Boy ſię Páná Bo
18:
gá/ á przykazánie iego záchoway/ á to ieſt co cżyni cżło-
19:
wieká doſkonáłego. Co rácż nam dáć Iezu zbáwienie
20:
náſze przez krew y miłośierdźie twoie/ ábychmy ták
21:
tu ná świećie żyli/ iákobychmy dobrą śmierć á
22:
po śmierći lepſzy żywot otrzymáli/ ktory
23:
z Oycem y z Duchem ś. wiecżnie
24:
kroluieſz/ Amen.
25:
grafika

strona: 49

1:
grafika