[zaloguj się]
metryczka tekstuautor:   Mikołaj Rej
tytuł:   Rozprawa cudna ... o usługowaniu słowem bożym w Kościele jego świętym (w wyd.4 Postylli)
rok wydania:   1571


strona: b3

1:
Roſpráwá czudna á tych cżá=
2:
ſow bárzo potrzebna/ o vſługowániu ſłowem Bo
3:
żym w Koſciele iego ſwiętym/ y co zá vrzędy w nim Pan poſtá=
4:
nowić racżył/ s piſmá ſwiętego krotce zebrána. Przećiwko
5:
dziwnym opiniam ludzi dziſieyſzych cżáſow.
6:
¶ Kto was ſłucha/ mnie ſłucha: kto wámi gárdzi/
7:
mną gárdzi etc.
Tu ieſt náuká iá=
ko o vſługowá=
niu ſłowem Bo=
żym rozumieć ma
my y iáki nam po
żytek ſtąd vrość
może.

8:
W
Szytko piſmo ták ſtárego iáko y nowe=
9:
go Teſtámentu/ żadney rzecży nam thák wielce nie
10:
záleca/ iáko ſłowo Boże. Abowiem tho/ ſwiátłość
11:
żywotá/ obycżáiow y ſpraw wſzytkich kſthałt/ po=
12:
karm y napoy duſzny/ naſienie odrodzenia/ y mocz
13:
zbáwienną Bożą opowiedáć nam zwykło/ á wſzy
14:
tek lud ku pilnemu ſtárániu o táko we rzecży/ á vſtá
15:
wicżnemu rozmyſlániu/ pobudza. Ale ták ieſt ſká=
16:
żone przyrodzenie ludzkie/ że ich wiele kthorzy ie ſo=
17:
bie lekce ważą á práwie im gárdzą/ nád tho ſą mu
18:
wielkimi nieprzyiacielmi/ á wiele ich záſię/ ktorzy chcą być widzyani pilnemi/
19:
wſzákże go bez pożytku ſłucháią. A tá ieſt rozmáitego á naſzkodliwſzego zgor=
20:
ſzenia przycżyná. Abowiem iedni o ſłowie/ kthore przypowiedáne bywa/ wąt-
21:
pić pocżynáią/ ieſliże ieſt ſłowo Boże/ ktorego ſłowá ſkutku bárzo rzadko/ álbo
22:
nigdy práwie obacżyć nie mogą. Drudzy/ ktorych ſmiáłość dáley ſie wyciąga/
23:
iáwnie tego przą/ á wyſtępki ſłuchácżow dla tey iedney przycżyny z nienawiśći
24:
roſtrząſáią/ áby właſney powagi ſłowu Bożemu vmnieyſzyć mogli. A cżynią
25:
to dziwnym niewſtydem Nowokrzcżeńcy/ ktorzy nawięcey tym dowodem lu=
26:
dzye proſte á rzecży nie dobrze wiádome podchodzą/ áby ie ták od zborow pra=
27:
wdziwych oderwáli. Wiele ich też/ gdy s przepowiádánia ſłowá Bożego má=
28:
ły poſtępek bacżą/ zmyſláią ſobie ſłowo Boże iuż nie ná piſmie zoſtáwione/ ále
29:
ktore im bywa przez nieiákie oſobliwe obiáwienie oznáymione: á ták nágrawá
30:
niu ſzátáńſkiemu drogę otwarzáią. Przethoż ſie nam zá rzecż ſłuſzną zdáło/ dla
31:
tákich rozmáitych ſekt/ o vſługowániu ſłowem Bożym w Koſciele iego ſwię
32:
tym krotko s ſłowá Bożego nieco pokázáć/ że tho ieſt nie z wymyſłu ludzkiego/
33:
ále z woley Bożey/ áby to ći obacżywſzy/ ktorzy więcz tákowego vſługowánia/
34:
zániedbawáią/ tym chutliwiey ku temu ſie mieli/ zwłáſzcżá gdy k temu przyść
35:
mogą/ y cżás potemu máią.
36:
A
Cżkolwiek Miniſterium álbo vſługowánie w Koſciele ſwiętym/ ſciąga
37:
ſie też ku wzbudzániu y záchowániu modlitw poſpolitych/ thákże też ku
38:
ſzáfowániu Sákrámenthow Páńſkich/ wſzákże oſobliwym obycżáiem
39:
więcey należy w przepowiádániu ſłowá Bożego. Ty inſze rzecży ná ten cżás o=
40:
puſzcżáiąc/ gdyż ná inych mieyſczach o nich mowić ſie będzye/ przepowiedánie
41:
ſłowá Bożego przed ſię weźmiemy.
Cżemu Pan Bog
vſługi ludzkiey
w wybudowániu
koſciołá ſwego v
żywáć racży.

42:
¶ To tedy przepowiádánie ſłowá Bożego s pilnoſcią vważáiąc napirwey o=
43:
bacżyć mamy/ przecż á dla kthorey przycżyny Pan Bog wſzechmogący w wy=
44:
ćwicżeniu ludu ſwego/ vżywá pracey ábo vſługi ludzkiey/ á co w they vſłudze
45:
ſpráwuią á cżynią ludzye/ á co Bog. Záprawdę w tey mierze chcze Pan Bog
46:
z niewymownego miłoſierdzya á dobroći ſwoiey nam ſie wſzythkyego podáć/
47:
(coby ſie nam cżęſto ſobie przypomináć godziło/ áby ſie to tym głębiey wpoi=
48:
ło w ſercá náſze/ á zá thákową niewymowną dobroć coſmy theż powinni Pánu
49:
Bogu/ ſobie to vważáli.) ábyſmy ták im y vmocnieni á vbłogoſłáwieni byli/
50:
y wolą iego przećiwko nam/ á potym powinowáctwo náſze/ ktoremechmy ſie
b 3mu obowią


strona: b3v

O Vſługowániu
1:
mu obowiązáli/ doſtátecżnie wyrozumieli. Iáko tedy we wſzyſtkich inych rze=
2:
cżach około záchowánia żywotá náſzego s pilnoſcią ſie ſtára/ thák też y w tym/
3:
ábychmy bez prawdziwey náuki nie zoſtáli/ ſam ſie ku vcżeniu ludu ſwego ofiá
4:
rowáć racży. Ale tháka ieſt mdłość á ſkáżenie nátury náſzey z grzechu/ że my ża=
5:
dnym obycżáiem zeſcia z iego wiecżnym á żadnym rozumem nie ogárnionym
6:
Máyeſtatem wyćirpieć nie możem. To co z wiela rozmow miłego Bogá/ kto
7:
re miewał z oycy náſzemi/ wſzákże nawięczey z zeſcia iego ze wſzytkim onym I=
8:
zráelſkim zgromádzeniem ná gorze Syná/ okazáć ſie może. Abowiem gdy z
9:
wielką chwałą á Máyeſtatem ſwoim Boſkim sſtąpić racżył ná onę gorę/ y v=
10:
ſty ſwemi właſnemi opowiedáć ſummę wſzytkiego nabożeńſtwá y praw á v=
11:
ſtaw wſzythkich/
ij. Moiż. xix. ꝟ xx.
v. Możeſz. w v.
(czo my przykazániem Bożym zowiemy) lud on vſtráſzony
12:
Máyeſtatem Boſkiem/ rzekł do Moiżeſzá: Ty moẃ z námi/ á ſłucháć będzye=
13:
my: á Bog niech z námi nie mowi/ byſmy ſnadź nie zmárli. Prziymuiącz thedy
14:
Pan Bog to ich zezwolenie/ rzekł: Vſłyſzałem ſłowá ludu tego/ ktore mowili
15:
do ciebie/ y dobrze á práwie mowili/ co mowili. By iedno thákie ſercze w nich
16:
było/ áby ſie mnie bało etc. A przetoż ten ſpoſob vcżenia przez ludzi/ ktory ſá=
17:
mi ſobie ludzye obráli/ chciał też y Pan Bog/ áby trwał wiecżnie á nie náruſze=
18:
nie: ták/ iż gdy Syná ſwego tu ná ſwiát zeſłáć racżył/ przyoblokſzy go ciáłem/
19:
tymże obycżáiem z námi mowić przezeń racżył.
Przez vſługowá=
nie ſłowá ſpráwu
ie Pan zbáwienie
náſze.

20:
¶ Acżkolwiek Pan Bog wſzechmogący mogłby przez Duchá ſwego ſwiętego
21:
táiemnym oſwieceniem przez ludzkiey pomocy (iákoż wſzechmocność iego ża=
22:
dnemu ſtworzeniu nie ieſth przywiązána) wſzythek ſwiát odnowić/ y Koſcioł
23:
ſwoy rządzić: ále ták iáko ſtworzenia ſwego nie odrzuca/ áni ſpráwy ſwey pſu=
24:
ie/ á wſzytko porządkiem ſwym ſpráwuie/ thák wnet od pocżątku ſwiátá mo=
25:
wić racżył ludzyom ná ſwiecie będącym przez Pátryárchy/ potym przez Proro
26:
ki/ á potym y przez Apoſtoły/ y dziś nie przeſtawa dawáć Doktorow y Páſte=
27:
rzow. A przeto y nam ſie nie godzi kuśić Páná Bogá/ to ieſt/ nie cżekáć taiemne
28:
go nádchnienia s kácerzmi Enthuzyáſty/ ále poznáć ſłuſzny porządek/ á że ſam
29:
Pan Bog mowi z námi przez ludzye/ od ktorych chce ábyſmy ſie vcżyli praw=
30:
dziwego nabożeńſtwá.
w Dzie. viij. káp.
Cżytamy o onym Ewnuchu krolowey Murzyńſkyey
31:
Kandaces/ że też cżytał piſmo ſwięte/ y mogł go Pan táiemnym nádchnieniem
32:
náucżyć tego cżego mu było potrzebá ku zbáwieniu/ ále poſłał do niego dokto=
33:
rá á wykłádácżá/ Philipá.
w Dzie. ix. káp.
Gálát. j. ká.
w Dzie. x.
Tymże obycżáiem Páweł ſ. pogáńſki doktor/ zách=
34:
wycony do trzeciego niebá/ y od ſámego Páná Kryſtuſá nie od ludzi náucżony
35:
o wſzytkich cżłonkach przednieyſzych wiáry náſzey Krześćiáńſkiey/ á przedſię o=
36:
deſłan ieſt do Anániaſzá cżłowieká. Poſłan też ieſt Anyoł Páńſki do Korneli=
37:
uſzá Setniká ktory mieſzkáł w Cezáree/ ktory mogł go tákież náucżyć wſzytkich
38:
potrzebnych rzecży prawdziwego nabożeńſthwá/ ále każe mu ſobie poſłáć po
39:
Piotrá ſ. Apoſtołá/ mowiąc: Ten tobie powie co cżynić maſz. A s tey przycży
40:
ny ſłudzy ſłowá Bożego bywáią názywáni zbáwicielmi: zową ie lud náwrá=
41:
cáiący: ſłowo ich nie ludzkie/ ále Boże ſłowo názywano bywa: kto tymi gár=
42:
dzi/ iákoby ſámym Bogiem gárdził: też powiedáią że oni zwięzuią y rozwięzu=
43:
ią/ grzechy tákże zátrzymawáią y odpuſzcżáią. Abowiem Prorok przypomina
44:
że záchowywáciele wſtąpić mieli ná gorę Zyon: czo o Apoſtolech rzecżono być
45:
wſzyſcy wykłádáią.
w Dzie. xxvi.
Páweł ſ. przed krolem Agrypą rzecż cżyniąc/ y ſłowa Bo=
46:
że do niego przynieſione przekłádáiąc á opowiádáiącz/ mowi: Poſyłam cie do
47:
pogánow/ ábyś otworzył ich ocży/ áby ſie náwroćili od ciemnośći do ſwiátło=
48:
śći etc. Abowiem y Gábryel Archányoł przed tym powiedzyał/ mowiąc o Ia
49:
nie:
Lukaſz j.
Vprzedzi Páná w duchu Heliaſzowym/ áby náwroćił ſerczá oyczow ku ſy=
50:
nom/ á niepoſłuſzne ku roſtropnośći ſpráwiedliwych. Nád to mowi Apoſtoł
51:
do Theſsálonikow:
j. Teſálo. ij.
Dzyęki cżynimy Pánu Bogu/ iż wy gdyſcie przyięli ſłowo
52:
Boże/ ktoreſcie ſłyſzeli od nas/ przyięliſcie nie ſłowo ludzkie/ ále/ iáko było pra
53:
wdziwie/ zá ſłowo Boże/ ktory też ſkutecżnie ſie okázuie w was ktorzy wierzy=
54:
cie. A ná drugim mieyſcu: Kto odrzuca nas/ nie cżłowieká odrzuca/ ále Bogá
55:
kthory nam dał Duchá ſwego ſwiętego.
ij. Teſ. iiij.
Abowiem y w Ewányeliey rzec Pan
racżył: Kto


strona: b4

Słowem Bożym.
1:
racżył: Kto was ſłucha/ mnie ſłucha. Kto wámi gárdzi/ mną gárdzi. A ná i=
2:
nym mieyſcu: Cokolwiek rozwiążecie ná zyemi/ będzye rozwiązano w niebie: á
3:
cokolwiek zwiążecie ná zyemi/ związano będzye y w niebie. Y záſię: Kthorym=
4:
kolwiek odpuśćicie grzechy/ bywáią im odpuſzcżone: á ktorymkolwiek zátrzy=
5:
macie/ ſą zátrzymáne.
Lukaſz x.
Mátthe. xvi.
Ian s. xx.

6:
¶ Niektorzy tedy/ ktorzy ty mieyſcá piſmá ſwiętego przećiwko właſnemu wy
7:
rozumieniu wywrácáią/ ſługom tákowym rowną moc s Pánem Kryſtuſem
8:
przywłaſzcżáć ſmieią/ y to co iemu ſámemu właſnie należy/ że z nim ſpolnie má
9:
ią/ tego dokłádáiąc:
Co komu właſnie
należy przywłá=
ſzcżáć mamy.
że potrzebá áby tá ſłużebność ták tym ozdobiona byłá/ áby
10:
miedzy ſwieckiemi ludźmi lekce poważoná nie byłá. A drudzy záś ták mowią o
11:
táiemnym duchá porwániu/ iż pozwirzchne ono vſługowánie iákoby zniſzcżyć
12:
chcąc ábo odrzućić/ á práwie mu nic nie przywłaſzcżáć/ zdádzą ſie. Potrzebá
13:
tedy áby to vſługowánie właſnoſciámi ſwemi było ogránicżono/ áby ludzkie=
14:
mi áffekty á pożądliwoſciámi tám y ſám nie było ſzárpano/ á iemu więczey á=
15:
bo mniey nád to co mu właſnie przynależy/ nie było przywłaſzcżano. Niech bę
16:
dzye ozdobione á zátrzymáne w ſwey powadze/ ále thák iákoby cżći Bożey nie
17:
vwłacżáło. Abowiem nie godzi ſie tego przywłaſzcżáć ſpráwie cżłowiecżey pod
18:
zaſłoną vſługowánia/ co właſnie przynależy ſámemu Pánu Bogu/ od ktore=
19:
go ſámego wſzytkiego ocżekawáć/ y ná ktorego ſámego poględáć/ iáko ná iedy=
20:
ną wſzego dobrá ſtudnicę á dawcę/ wſzyſcy ludzye powinni. Wierni thedy ſłu=
21:
dzy Páná Kryſtuſowi o to ſie napilniey ſtáráią/ áby Pánu Kryſtuſowi chwa=
22:
łę iego właſną nie náruſzoną/ y kápłańſtwo iego we wſzem zupełnie záchowá=
23:
li. Abowiem Pan Jezus Kryſtus ſiedząc ná práwicy Oycá ſwoiego/ w onym
24:
prawdziwym przybytku/ ktory ſam Pan Bog á nie cżłowiek ſpráwił/ ſam ie
25:
dyny zoſtawa kápłanem/ y owſzem nawyſzſzym Biſkupem Koſciołowi ſwoie
26:
mu ná wieki/ ſpráwuiącz w nim wſzytki vrzędy kápłáńſkie. Abowiem on ſam
27:
iedyny Doktor y Miſtrz vcży w Koſciele vcżnie ſwoie/ to ieſt/ wiernych zgromá
28:
dzenie: dáruiąc im Duchá ſwego ſwiętego/ odnawiáiąc á k ſobie przyciągáiąc/
29:
poſwiącáiąc y rozgrzeſzáiąc. Ták iáko nas tego piſmo ſwięte wſzędy vcży.
Ku vſługowániu
przynależy miey=
ſce.
ij. Do Korin. w v.

30:
¶ A tey chwały/ á tey mocy żadnemu nie vżycżył: áni żaden s ſług koſcielnych/
31:
chybáby dyabelſką pychą záráżony/ tákowey chwały ſobie nie przywłaſzcża/ á=
32:
by on miáſto Páná Kryſtuſá/ ábo ná mieyſcu iego/ ábo ſpolnie z nim/ iego wła
33:
ſne ſpráwy ſpráwowáć miał. Apoſtołowie Páná Kryſtuſowi nawiernieyſzy
34:
ſłudzy/ á nacżynie wybráne Boże/ nie podawáli Duchá ſwiętego/ nie przycią=
35:
gáli ſerc ludzkich/ nie oſwiecáli vmyſłow/ nie odradzáli duſz/ áni też oni od grze
36:
chu/ ſmierći/ dyabłá y piekłá wybawiáli. Abowiem ty wſzytki ſpráwy ſą ſprá=
37:
wy Boże/ ktorych nikomu nie vdzyela.
Ian s. w j.
Co wiedząc błogoſłáwiony Jan krzći
38:
ciel iáſnemi ſłowy powiedzyał żem nie ieſt Kryſtus/ że nie krzćił Duchem ſ. ále
39:
rzekł: Já krzcżę wodą/ ále on krzći Duchem ſ. Jam ieſt głos wołáiący ná pu=
40:
ſzcży/ gotuycie drogę Pánu: á Páweł ſ. ſpráwuiącz rzecż ſwoię przed onym A=
41:
grypą/ życży tego od Bogá/
w Dzie. xxvi.
áby tákim był krol Agrypá/ iáki był Páweł/ okrom
42:
onego więzyenia. A zaprawdę nie byłoby było potrzebá tákiey życżliwośći/ kie
43:
dyby był mogł ſerce iego przyciągnąć/ poſwięćić y rozgrzeſzyć. A tákich mieyſc
44:
tym rownych w piſmie ſwiętym bez licżby wſzędy náyduiemy.
Nie ieſt prożne v=
ſługowánie ſło=
wem Bożym.

45:
¶ Wſzákże przeto w Koſciele Bożym nie ieſt prożne vſługowonie ſłowem ie=
46:
go ſwiętym. Senat ábo ſłudzy krolewſcy nie ſą rowney mocy s krolem/ áni s
47:
krolem ábo zá krolá kroluią/ wſzákże przeto nie ieſt ich dáremna ſłużbá. A prze
48:
tho co Pan Kryſtus iedyny Syn Boży/ nalepſzy á nawyſzſzy Biſkup Koſciołá
49:
ſwoiego/ w powſzechnym Koſciele ſkrycie á w vmyſlech/ iáko ten kthory tylko
50:
ſam wie táiemnice ſercz ludzkich/ ſpráwuie/ tho pozwirzchnie oznaymia á o=
51:
ſwiadſza przez ſługi ſwoie/ kthore przeto piſmo ſwięte ſwiádkámi/ woźnemi/
52:
tákże y poſły názywa. Wy/ mowi Pan ku Apoſtołom ſwoim/ bedzyecie ſwiád
53:
kámi/ ábowiem od pocżątku zemną ieſteſcie.
Jan s. xv.
w Dzie. ix.
j. Timo. j.
Páweł ſ. tákże o ſobie mowi: Ia
54:
ieſtem dan obwołácżem Ewányeliey/ y Apoſtołem á doktorem pogánom.
55:
Przethoż tenże ná inym mieyſcu Ewányelią/ ſwiádectwem y obwołániem zo=
b 4wie Pána


strona: b4v

O Vſługowániu
1:
wie Páná náſzego Jezuſá Kriſtuſá.
Apoká. j.
Tymże obycżáiem y Ian ſ. mocnie to twir
2:
dzi/ że był odeſłan ná Pathmos wyſep/ dla ſłowá Bożego y ſwiádectwá Pá=
3:
ná Jezuſá Kryſtuſá. A przethoż gdy ſłudzy prawdziwego Koſciołá Bożego
4:
ſwiádectwo wydawáią Synowi Bożemu/ á s ſłowá iego ſwiętego obiecuyą
5:
żywot wiecżny/ ſłowá ábo powieść ich nie ludzka/ ále Boża názywaná bywa/
6:
ćiſz też wybáwicielmi/ y grzechy odpuſzcżáiącemi zwáni bywáią. A to przeto/
7:
że ſą poſły y woźnemi krolá wybáwicielá prawdziwego/ ktory ie poſłał áby o=
8:
powiádáli grzechom odpuſzcżenie: Przetoż też wſzytko co iedno należy ku żywo
9:
tu wiecżnemu/ ku zbáwieniu á wybáwieniu od wſzego/ iedynemu wybáwicie=
10:
lowi Pánu Kryſtuſowi przywłaſzcżáią.
j. Korin. iiij.
Páweł ſ. zowie też tákowe ſługi ſpoł=
11:
prácuiącemi z Bogiem: y wnetże záſię/ ſzáfárzmi táiemnie miłego Bogá.
12:
Abowiem zbáwienie ktore nam ſpráwił Syn Boży/ ktore y ſam nam dáie/ ſłu
13:
dzy opowiádáią ábo ſzáfuią/ przetoż ſą ſpołprácuiący. Tenże Apoſtoł z náuki
14:
Ewányeliey ſwiętey/
Mátthe. xiij.
ktora náucżycielá w Koſciele Bożym przyrownywa te=
15:
mu ktory ſieie/ przirownawa ſługi tákowe ogrodnikom á drzewá ſzcżepiącym
16:
ktorym przywłaſzcża chwałę pozwirzchnią/ záchowywáiąc Pánu Kryſtuſo=
17:
wi ſpráwę wewnętrzną/ mowiąc: Y coż ieſth Páweł? coż ieſt Apollos? iedno
18:
ſłudzy przez ktoreſcie vwierzyli/ y iáko komu Pan dáć racżył?
j. Korin. iij.
Jamći ſzcżepił/
19:
Apollos pokrapiał/ ále Pan Bog dał pomnożenie. A przetoż nie ten ktory ſzcże
20:
pi ieſt co/ áni ktory pokrapia/ ále kthory dáye pomnożenie/ Bog. S kthorego
21:
ſwiádectwá piſmá ſwiętego náucżył ſie Auguſtin ſ. o ſłużebnośći koſcielnej ták
22:
mowić y piſáć/ żeby nic nie odchodziło chwale wewnątrz poruſzáiącego y vcżą
23:
cego Páná Bogá wſzechmogącego/ dokłádáiąc tego iákoby vſługowánie po=
24:
zwirzchne nie było zárzucano ábo wzgárdzono iáko niepotrzebne. Do Circen=
25:
ſow w Epiſtole Cxxx. mowiąc o Boſkim táiemnym potárgnieniu á o pozwirz=
26:
chney ſłużbie ludzkiey/ ták piſze: Nie ſą to ſpráwy náſze/ ále Boże/ záiſtebym ia
27:
tego nie przywłaſzcżał ſpráwam ludzkim/ áni gdyſmy v was byli/ thákie ná=
28:
wrocenie wielkośći/ zá náſzą mową á vpominániem/ pochodziło. Toż on cży=
29:
ni á ſpráwuie/ ktory przez ſługi ſwoie przez znáki á rzecży pozwirzchnie vpomi
30:
na/ ále ſámą rzecżą ſam wewnątrz vcży.
31:
¶ Ale żeby ſie ko mu nie zdáło żeby niedoſtátecżnie á niegodnie mowił o ſłużbye
32:
koſcielney/ nátychmiaſt thámże dokłáda/ y mowi: Ani przetho godzi ſie nam
33:
tym leniwiey bráć náwiedzić was/ iż cokolwiek w was chwálebnego ſie sſtáło/
34:
nie od nas/ ále od onego ſie sſtháło/ kthory ſam dziwne rzecży ſpráwuie. Abo=
35:
wiem tym z więtſzą chucią pokwápić ſie mamy bieżeć ku podziwowániu ſprá
36:
wam Bożym/ niż náſzym. Abowiem y my/ ieſli ieſteſmy co dobrego/ ieſtheſmy
37:
ſpráwá iego nie ludzka. Przetoż dobrze Apoſtoł powidzyał: Ani ktory ſzcżepi
38:
ieſt co/ áni ktory pokrapia/ ále Bog ktory dawa pomnożenie. Tenże Auguſtin
39:
ſ. o tey rzecży piſząc w kazániu ná Janá ſ. xxvj. mowi: Wſzyſcy kroleſtwá one=
40:
go ludzye/ náucżeni będą od Bogá/ nie od ludzi ſłucháć będą: ácżkolwiek od lu
41:
dzi ſłucháią/ wſzákże co rozumieią wewnątrz bywa dano/ wewnątrz ſie obia=
42:
ſnia/ wewnątrz obiáwiono bywa. Coż ludzye cżynią pozwirzchnie opowiádá=
43:
iąc? coż ia cżynię gdy mowię? Dźwięk tylko podáię w vſzy wáſze: ieſli thedy nie
44:
obyáwi on ktory wewnątrz ieſt/ coż tedy powiádam/ ábo co mowię? Pozwirz
45:
chni ieſt ſprawcá drzewá/ wewnętrzny ſtworzyciel. Ktory ſzcżepi y kthory po=
46:
krapia/ pozwirzchnie prácuie: to my cżynimy. Ale áni ktory ſzcżepi ieſt czo/ áni
47:
ktory pokrapia/ ále ktory pomnożenie dáie/ Bog. Toć ieſt/ Będą wſzyſcy vcże=
48:
ni od Bogá. To ſą właſne ſłowá Auguſtyná ſ.
ij. Korin. iij.

49:
¶ A wſzákże gdy ná inſzym mieyſcu Páweł ſ. mowi: Jeſteſcie liſtem Páná Kri
50:
ſtuſowym/ ſpráwionym przez poſługę náſzę/ nápiſánym nie inkauſthem/ ále
51:
Duchem Bogá żywiącego/ nie ná tablicżkach kámiennych/ ále ná thablicach
52:
ſercá cieleſnych etc. s pilnoſcią rozność potrzebá obacżyć miedzy ſpráwą Du=
53:
chá ſ. á ſpráwą cżłowieká ábo ſługi. Abowiem thu nie przywłaſzcża ſobie cżći
54:
Bożey y ſpráwy Duchá ſ. ále ſpráwę ſwoię/ to ieſt/ vſługowánie. Przepowiá=
55:
da Páweł ſ. piſze inkauſtem/ ále Duch Boży poruſza ſerce/ y piſze w toż ſerce łá
ſką á pomá=


strona: c

Słowem Bożym.
1:
ſką á pomázániem ſwoim: thák ſpołprácuie z Bogiem/ gdy Páweł ſ. ſpráwę
2:
ſwoię/ á Duch też ſwięty ſpráwę ſwoię wykonywa. Słudzy ſą Apoſtołowye/
3:
y przepowiádácże Ewányeliey ſwiętey/ nie litery ále duchá: nie żeby oni dawá=
4:
li Duchá ſ. ále iż ſą káznodzyeymi Ewányeliey ſwiętey/ to ieſt/ kthora nam po=
5:
dawa Duchá Páná Kryſthuſowego/ y owſzem obficie go wylewa ná wſzythki
6:
wierzące: á nie przepowiádácże litery zakonu/ kthory nie przynośi łáſki y grze=
7:
chom odpuſzcżenia/ ále ſpráwuie gniew y przynośi grzechy. O klucżach y o ich
8:
mocy będzye ná inym mieyſcu.
9:
¶ Záſię gdy Pan vżywa ludzkiey ſpráwy w vcżeniu koſciołá ſwego/ y nas ſpoł=
10:
prácuiących w wykonániu zbáwienia/ iáſnie pokázuie iáko nas waży y miłu=
11:
ie/ kthory táki ſkarb kłádzye w gliniáne nacżynie/ y iáko zacne rzecży przez nas
12:
ſpráwuie/ nád wſzytki nazacnieyſze ſpráwy tego ſwiátá. Skąd ſie theż vcżymy
13:
przywłaſzcżáć wſzelką chwałę Pánu Kryſtuſowi/ gdyż nas tego y Páweł ſ. v=
14:
cży/ mowiąc: Nie ſámi ſiebie przepowiádamy/ ále Jezuſá Kryſthuſá Páná/ á
15:
ſámi ſiebie ſługámi wáſzemi dla Iezuſá.
ij. Korin. iiij.
Abowiem Bog ieſt/ ktory roſkazał á=
16:
by ſie ſwiátłość s ciemnośći wyiáſniłá/ ktory oſwiećił ſercá náſze ku obiáſnieniu
17:
znáiomośći chwały Bożey w oblicżu Iezuſá Kryſtuſá. A mamy then ſkarb w
18:
nacżyniu gliniánym/ áby tey mocy zacność byłá Boża/ á nie z nas/ gdyż my we
19:
wſzem bywamy vtrapieni/ ále przedſię nie ieſteſmy śćiſnieni etc.
20:
¶ Nád to/ dziwnym obycżáiem bywamy ſpoieni/ wſzytki cżłonki ciáłá koſcio=
21:
łá Krześćiyáńſkiego/ vſługowániem ſłowá Bożego. Abowiem ku cżynieniu
22:
zgody á iednośći záchowániu/ to napirwey ieſt pożytecżne/ iż potrzebuiemy zo=bopolneo ćwicżenia/ Przetoż káżdemu zborowi ábo zebrániu ieſt ieden oſobliwj
23:
przełożon Páſterz/ ták iákoby nieiáki wierny ocieccżeládny/ ſpráwuiąc á zácho
24:
wywáiąc wſzytkę cżeladkę. Záprawdę przeć tego nie możemy/ że ná on cżás oná
25:
chwałá Boża/ bárzo porządnie ſpráwiona/ ták w namiecie iáko y w koſciele/
26:
tymże obycżáiem y poſwięcone ná kápłáńſtwo pokolenie Lewi/ ku themu koń=
27:
cowi od Páná Bogá/ ieſt poſtánowione: Ktore iáko ſkoro opuśćił przez złą á
28:
vporną ſmiáłość ſwoię on zły krol Jeroboám/ kroleſtwo ná cżęśći rozerwał/ po
29:
tym y dom ſwoy y wſzytko kroleſtwo práwie z gruntu wywroćił.
¶ Koniec vſługo
wánia.
Epheſ. iiij.
Aleć y Páweł
30:
ſ. mowiąc o ſłużebnośći ku ktoremu końcowi ieſt od Páná Bogá poſtánowio=
31:
na/ nie zámilcżał iednośći ciáłá Koſciołá Krześćiáńſkiego/ ku cżemu y inſze zná
32:
mienite dobrodzyeyſtwá przyłącża. Słowá iego ieſliby kto chciał wiedzyeć/ ty
33:
ſą: Poſtánowił ſługi koſcielne ku zyednocżeniu ſwiętych/ ku ſpráwie vſługo=
34:
wánia/ ku wybudowániu ciáłá Kryſtuſowego/ áżbyſmy wſzyſcy przyſzli w ie=
35:
dność wiáry y vznánia Syná Bożego/ w mężá doſkonáłego/ w miárę zupełne=
36:
go wieku Kryſtuſowego/ żebyſmy iuż więcey nie byli dzyećmi chwieiącemi ſie/
37:
y nie byli miotáni thám y ſám ledá wiátrem náuki/ przez chytrość ludzi/ y przez
38:
omylność/ ktora ieſt ná zdrádę poſtáwiona/ ále záchowywáiącz prawdę z mi=
39:
łoſcią/ rośćmy weń we wſzytkim/ ktory ieſt głowá/ to ieſt Kryſtus. Y dáley.
40:
Iáſne to ſą końce vſługowánia Koſcielnego/ w przepowiádániu ſłowá Bo=
41:
żego. Poſtánowił Pan Bog thę ſłużebność w Koſciele ſwoim dla tego/ áby
42:
wſzytki cżłonki przywiedzyone w iedność ciáłá/ á były przyłącżone á poſłu
43:
ſzne głowie ſwoiey Pánu Kryſtuſowi/ ábychmy w nim doroſli/ y sſtháli ſie w
44:
męże doſkonáłe/ żebyſmy nie záwżdy byli dzyećmi/ żebyſmy ſie nie dáli zwodzić
45:
wſzem zdrádam á obłudam kácerſkim/ ále będąc ſpoieni w prawdziwey wie=
46:
rze á w miłośći/ záchowáliſmy prawdę Krześćiáńſką/ ſzcżyrą á proſtą/ ſłużąc
47:
ſzcżyrze ná tym ſwiecie Pánu Kryſtuſowi/ á po ſmierći żebyſmy z nim krolowá
48:
li w chwale kroleſtwá niebieſkiego.
Pocżątek vſługo
wánia y doſtoy=
ność.

49:
¶ Przetoż y ono ſtąd poiąć możemy/ że ſłużebność Koſcielna/ ácżkolwiek przez
50:
ludzi bywa ſpráwowaná/ wſzákże nieieſt wynalaſkiem ludzkim. Abowiem po
51:
cżątek iey z niebá ieſt/ y powod ma ábo vſtawcę ſámego Bogá/ przetoż ieſt wiel
52:
kiey zacnośći á doſtoynośći. Napirwſzym káznodzyeią w Ráyu był ſam Pan
53:
Bog/ owſzem ſam Syn Boży/ ktorj przez Duchá ſwiętego mowił z oycy/ iákoż y
54:
potym wcielony wſzytkiemu ſwiátu od Oycá dan ieſt Miſtrzem á Doktorem.
cTen Adámo


strona: cv

O Vſługowániu
1:
Ten Adámowi y Ewie rodzicom náſzym przepowiedział grzechom odpuſzcże
2:
nie y pokutę/ poſtánowił á obyáwił ofiárę miáſto Sákrámentu/ kthoraby im
3:
byłá znákiem á zápiecżętowániem zapłáty odkupienia przez naſienie obiecáne/
4:
ktore cżáſu ſwego wypłátą być miáło etc. Náſtąpił ná to mieyſce vſługowá=
5:
nia Adam s ſwemi ſyny y wnęki Seth/ Enos/ Enoch/ Noe/ Sem: Abráám s
6:
ſwemi ſyny y wnęki/ áż do Moiżeſzá: zá ktorego rządzenia w Koſciele Bożim y
7:
po nim dáni ſą Prorocy y kápłani áż do cżáſow Ianá krzćicielá y Páná Iezuſá
8:
naſienia obiecánego/ Pomázáńca mowię/ Krolá y Biſkupá náſzego. Ten po=
9:
tym poſłał ná ſwiát zwolenniki ſwoie/ tho ieſt Apoſtoły/ ktorzy porządnie po=
10:
ſtánowili Biſkupy á Doktory. O cżym ná inych mieyſcach ſzyroko ſie piſze.
11:
Sam tedy Pan Bog ſłuchan bywa w głoſie ábo w náuce ſług ſwoich. Stąd y
12:
roſkázuią nam tákowych ſług ktorzy nam przepowiádáią Ewányelią nie iná
13:
cżey iáko Anyołow Bożych/ owſzem iáko ſámego Páná ſłucháć.
Gálát. iiij.
Iáko ſłucháć ma=
my ſług táko=
wych.
Chwali Pá=
14:
weł ſ. w they mierze Gáláty/ gdzye mowi: Nie odrzućiliſcie mdłośći moiey w
15:
ciele/ áleſcie mię przyięli iáko Anyołá/ iáko Kryſtuſá Iezuſá. Przetoż y Augu=
16:
ſtyn ſ. ná Iáná ſwiętego w kazániu trzeciem thák mowi: My ſłuchaymy E=
17:
wányeliey iáko oblicżnie będącego Páná/ á nie moẃmy/ O ſzcżęſliwi ktorzy go
18:
ſłyſzeć mogli. Abowiem wiele ich miedzy onemi ktorzy go widzyeli y kthorzy
19:
go zábili/ wiele ich też miedzy námi ktorzy go nie widzyeli/ á wſzákże vwierzyli.
20:
Co też zacnie brzmiáło z vſt Páńſkich/ y dla nas nápiſano ieſt/ y dla nas zácho
21:
wano ieſt/ y dla nas bywa powtarzano/ y dla potomſtwá náſzego będzye po=
22:
wiedano/ áż do ſkońcżenia ſwiátá. Wzgorę ieſth Pan/ ále też thu ieſt prawdá
23:
Pan/ ábowiem ciáło Páńſkie w ktorym powſtał/ ná iednym mieyſcu być mo=
24:
że prawdá iego wſzędy rozlana ieſt. Páná thedy ſłuchaymy/ y co on dáruye s
25:
ſłow ſwoich. Poty Auguſtyn. Mowi thedy nam y dziś Pan náſz Biſkup na=
26:
wyſzſzy przez ſługi ſłowo iego przepowiádáiące.
Do Rzymiá. xv.
Do Zydow iij.
Y owſzem mamy wſzytko co
27:
kolwiek mowić racżył Pan Bog przez Pátryárchy/ Proroki y Apoſtoły w pi=
28:
ſmie ſwiętym wyłożono/ co nam cżytáią y wykłádáią ſłudzy Koſcielni. Ktoż
29:
thedy iuż gárdzić będzye vſługowániem y ſługámi wiernemi Páná Kryſtuſo=
30:
wemi? gdyż napirwey ſam Pan á Zbáwiciel náſz przyiął ná ſię tákową ſłużbę/
31:
y sſtał ſie poſłem y ſługą koſciołá żydowſkiego? Gdyż y oni pirwſzy ſłudzy tá=
32:
cy byli/ iż żaden wiek/ żadna náuká nabożeńſtwá/ w ſwiątobliwośći y w zacno
33:
śći/ rownych nie mieli/ nie tylko żeby co nád nie mieć mieli. Dziſieyſzych złych á
34:
oſtátnich cżáſow/ ktorych ſzyderze á Epikurowie możnie roſkázuią/ máło wa=
35:
żne ieſt ſłowá Bożego vſługowánie. Ale gdybyś wſzytki wieki przebieżał á ro=
36:
ſtrząſnął áż do pocżątku ſwiátá/ naydzyeſz namędrſze/ naſpráwiedliwſze y na=
37:
lepſze po wſzytkim ſwiecie ludzye/ ktorzy nic ſtárſzego nie mieli nád ſłowo Bo=
38:
że/ y nád Proroki á Apoſtoły ſwięte Boże.
Vſługowánie ſło
wem Bożym
trwáć muśi w ko
ſciele.
Jeremiaſz xxxi.

39:
¶ Ale pirwey niż przyſtąpim ku inſzym rzecżam ktemu należączym/ odpowie=
40:
my niektorim/ ktorzy też pod zakrywką piſmá ſwiętego vſługowánie ſłowem
41:
Bożym wywroćić vśiłuią. Abowiem przywodzą one mieyſce s Proroká Iere
42:
miaſzá: Nie będzye żaden vcżył bliźniego ſwego: ábowiem mię wſzyſcy pozná=
43:
ią. My nie przemy tego/ że Ieremiaſz tákowe piſmo zoſtáwił: ále tego dokłá=
44:
damy/ że obycżáiem thym mowy nic inſzego nie chciał dáć znáć/ iedno iáko po
45:
wſzem ſwiecie bárzo poſpolita miáłá być znáiomość Boża y rzecży Boſkich.
46:
To co y Ioel że to przyść miáło przepowiedzyał/ ktore mieyſce y Piotr ſ. przy=
47:
wodzi w ſpráwach Apoſtolſkich w ij. kápit.. Wſzákże przedſię ći obádwá Pro=
48:
rocy/ iáko y wſzyſcy ini bárzo cżęſto wzmiánkę cżynią Doktorow álbo náucżycie=
49:
low koſcielnych/ ktore Pán poſłáć miał ludowi ſwemu: cżegoby nie vcżynili/
50:
gdyby rozumieli żeby vcżyciele s pośrzodku ludzi odrzuceni być mieli. A co dru
51:
dzy zárzucáią że rowno káżdemu ten vrząd naucżánia zlecon ieſt/ to ieſt/ ábo ro
52:
dzicy dzyatki ſwoie vcżyli/ y káżdy áby bliźniego ſwego nápominał: á przetho
53:
nie potrzebá w koſciele vſługowánia ſłowem Bożym/ wykręty tho ſą.
Jákożby wſzyſcy
vcżyć mogli.
Abo=
54:
wiem wſzyſcy oſobliwie vcżyć y vpomináć możemy y mamy dzyatki y bliźnye
55:
náſze: ále przeto nie prożne ieſt iáwne ſłowem Bożym vſługowánie. Ten bo=
wiem Pan


strona: c2

Słowem Bożym.
1:
wiem Pan Bog ktory roſkazał rodzicom y nam wſzythkim/ áby oni dzyatki w
2:
pobożnośći wyćwicżáli/ á my záſię wſzyſczy bliźnie náſze vcżyli y nápomináli/
3:
dał koſciołowi ſwoiemu ſługi/ ktorzyby iáwnie vſłogowáli ſłowem iego ſwię
4:
tym. A tych ieſt właſny vrząd iáwnie á iáſnie vcżyć w zebrániu/ á tego nie káż=
5:
demu dozwolono/ tylko tym ktorzyby ná to porządnie obráni byli: chybáby ći
6:
ktorzy vcżą nie práwie poſtępowáli. Abowiem ná then cżás káżdemu Duchem
7:
Bożym náucżonemu/ godzi ſie ná ſwym mieyſcu/ cżáſu ſwego/ mądrze ſie ſprze
8:
ćiwić/ á prawdę pokázáć. Trwa tedy bez wątpienia y wiecżnie trwáć będzie w
9:
Koſciele Bożym iáwne vſługowánie ſłowem Bożym.
Ktore ſprawce w
koſciele Pan po=
ſtánowić racżył.

10:
¶ Ty rzecży powiedzyeliſmy w poſpolitośći o vſługowániu y o ſługach ſłowá
11:
Bożego/ wſzákże po cżęśći to co ieſzcże ktemu należy/ s pilnoſcią rozbyerzymy.
12:
A nápirwey to pokażemy/ ktore ſtany álbo ktore vrzędy ſam Pan od pocżątku
13:
poſtánowić racżył/ álbo ktore ná ták ſwiętą ſłużbę koſcielną przyłożyć. Potym/
14:
iákie y ktorym obycżáiem godzi ſie nam obieráć ku tákowemu vſługowániu.
15:
Náoſtátek co zá vrząd ieſt tákowych obráńcow w Koſciele Bożym. Ale bym
16:
ſie długą rzecżą nie báwił pocżątek wywodząc od Pátryárchow/ cżymbym ſie
17:
wam vprzykrzyć mogł/ pocżniemy od Páná náſzego Iezu Kryſtá: O ktorym
18:
powiádáiąc Apoſtoł Páweł ſ. mowi: Ktory sſtąpił/ tenżeć ieſt ktory też wſtą=
19:
pił nád wſzytki niebioſá/ áby nápełnił wſzytko. Y tenże dał niektore Apoſtoły/ á
20:
drugie Proroki/ drugie záſię Ewányeliſty/ niektore też Páſterze y vcżyciele/ ku
21:
zyednocżeniu ſwiętych do ſpráwy poſługowánia/ y ku budowániu ciáłá Kry=
22:
ſtuſowego. Y ine/ ktore przecżytáć możeſz do Ephe. w iiij. káp. A przethoż Pan
23:
náſz porządnie ſpráwił Apoſtoły/ Proroki/ Ewányeliſty/ Páſterze y Doktory/
24:
ktorych pracą Koſcioł iego áby był budowan/ záchowan/ y rządzon poſtáno=
25:
wić też racżył.
¶ Apoſtołowie.

26:
¶ Iuż tedy obacżymy/ cżego nas o nich piſmo ſwięte vcży. Apoſtoł ieſt to ná=
27:
zwiſko nowe/ od ſámego Páná dwánaſciąm onym dane/ ktore on był ſobie o ſo
28:
bliwie obrał/ y poſłał ie vcżyć wſzytki narody. Abowiem ták cżytamy v Luka
29:
ſzá ſwiętego w vj. ká. Pan wezwawſzy zwolenniki ſwoie/ y wybrał z nich dwá=
30:
naſcie/ ktore názwał Apoſtołmi. A znácży to imię Apoſtoł poſłáńcá/ poſłá/ le
31:
gatá álbo oratorá.
Jan w xiij. kápi.
Cżytamy bowiem w Ewányeliey Ianá ſ. Nie ieſt Apoſtoł
32:
więtſzy nád tego ktory go poſłał. A poſłánia bárzo cżęſta wzmianká ieſt v Pro
33:
rokow/ y w ſtárey hiſtoriey: ſkąd ſie pokázuie/ że Pan tho názwiſko s támthąd
34:
wzyąć racżył. Nie cżytamy áby Apoſtołom pewne gránice zámierzone były.
35:
Mowi bowiem Pan w Ewányeliey/ Idźcie po wſzytkim ſwiecie/ á przepowiá
36:
daycie Ewányelią káżdemu ſtworzeniu.
Márek w xvj. ká.
A ći ſą pirwſzy budownicy Koſciołá
37:
miłego Bogá/ od ktorych v ſtarych wzyęły zbory to názwiſko Apoſtolſkie ko=
38:
ſcioły/ ony mowię/ ktore napirwey fundowáli Apoſtołowie: iáko byłá Antyo
39:
chia/ Ephezus/ Korynt/ y inych wiele/ o ktorych ſie wſpomina w dzieiach Ap.
¶ Prorocy.

40:
¶ Prorockie názwiſko iáſne ieſth. O cżym wielechmy ſie náſłucháli. Gdyż nic
41:
inſzego nie ſą/ iedno ktorzy nád inſze ſą obdárowáni oſobliwym iákiż obiáwie
42:
niem/ á przez kthore opowiedáć Pan racży Koſciołowi ſwemu rzecży przyſzłe:
43:
iáki był/ iáko cżytamy Agabus on/ ktory y przyſzły głod/ y więzyenie Páwłowi
44:
ſwiętemu przepowiedzyał.
w Dzie. xj. y. xxj. k.
Zwano też niekiedy Prorokmi męże mądre á bogo
45:
myſlne/ oſobliwym dárem wykłádánia piſmá obdárowáne/ iáko ſie to okázu=
46:
ie s ſłow Apoſtolſkich w j. do Koryntow w xiiij. káp..
Ewányeliſtowie.

47:
¶ Ewányeliſtá/ wykłáda ſie ábo ieſt/ ten ktory s przepowiádániem Ewánye=
48:
liey Iezuſá Kryſtuſá z Apoſtolſką powagą ieſt poſłány. Cżytamy że tácy byli
49:
Philip y Tymotheuſz etc.
¶Páſterze.
Ian w x. y xxj. k.
¶ Páſterze záſię ſą/ ktorzy cżuią nád trzodą Páń
50:
ſką/ pilność cżyniąc około ludu Bożego/ páſąc zeſcia ludzkie ſłowem prawdy/
51:
á wilki od owiecżek odganiáiąc. A tych naprzednieyſzym wodzem ieſt on dobri
52:
Páſterz Pan Kryſtus/ ktory mowi Piotrowi ſ. Páś owce moie.
53:
¶ Doktorowie wzyęli imię od vcżenia.
¶ Doktorowie.
Y nie bacżę coby zá rozność mieli od Pá
54:
ſterzow/ to iedno/ że tylko vcżyli/ á pilnoſcią Páſterſką nie byli obciążeni: iácy
55:
ſą ktorzy y piſmá wykłádáią/ y ći ktorzy rządzą á ſpráwuią ſzkoły Krześćiáńſkie.
c 2Náyduyą


strona: c2v

O Vſługowániu.
¶ Biſkupowye.
1:
¶ Náyduią ſie y inſze w piſmie ſwiętym názwiſká rzędzicielow ábo ſprawc ko=
2:
ſcielnych. Do Páſterzow ná Koncilium zebránych w Milecye mowi Páweł ſ.
3:
Mieycie ſie ſámi ná pilney piecży y trzodę/ nád kthorą was Duch ſwięty poſtá=
4:
nowił Biſkupy/ ábyſcie páſli koſcioł Boży. Bywáią thedy zwáni Biſkupi do=
5:
ględácże/ pilni dozorce/ ſtroże/ cżuyni á przełożeni. Atheńcżykowie ty ktore po=
6:
ſyłáli do miaſt ſobie poddánych/ á trybut dáiących/ áby pilnie opátrzáli y wy=
7:
wiádowáli ſie co ſie w ktorym dzieie/ zwáli Biſkupmi á ſtrożmi. Apoſtołowie
8:
Biſkupy názywáli cżuynemi y ſtrożmi trzody Páńſkiey/ á goſpodarzmi Páná
9:
Kryſtuſowemi/ ábo ſzáfárzmi táiemnic Bożych w Koſciele.
¶ Stárſzy.
¶ Stárſzy lepak
10:
od wieku ábo ſtárośći imię ma. Onych cżáſow Stárſzym/ iáko to rozmáitym
11:
doſwiádſzeniem/ y przez długi cżás rzecży vżywániem wyćwicżonym/ bywáłá
12:
Rzecżpoſpolita zlecaná. Y zwano ie Rzędzicielmi/ Stárſzymi/ ábo Senatory
13:
mieyſkiemi. Jáko tedy Rzecżypoſpolite máią ſwoie Senatory/ ták też Ko=
14:
ſcioł Boży ma ſwoie Stárſze: iáko iáſnie bacżyć możemy w dzyeiach Apoſtol=
15:
ſkich w xiiij. xv. xx. y w xxj. káp.. Y zda mi ſie że to poſtánowienie Stárſzych w
16:
Koſciele Bożym wzyęło powod s Synágogi żydowſkiey.
iiij. Moiże. w xxj.
Abowiem ták cżyta
17:
my w iiij. kſięgach Moiżeſz. Zgromadź mi ſiedḿdzyeſiąt mężow s ſtárſzych lu=
18:
du Izráelſkiego/ ktore ty wieſz być ſtárſzymi y przednieyſzemi nád ludem: y od=
19:
dzyelę s tego duchá ktory w tobie ieſt/ á położę go miedzy nie/ áby oni s tobą no
20:
śili brzemię ludu tego/ á nie tylko ty ſam. Przetoż Stárſzy w koſciele Páná Kri
21:
ſtuſowym ſą ludzye vcżeni á mądrzy/ dla tego przydáni vcżycielom/ áby brze=
22:
mięim włożone łácniey znieść mogli/ áby też tym lepiey á pożytecżniey ſpráwo
23:
wan być mogł Koſcioł Boży. Abowiem Páweł ſ. mowi: Kthorzy ſie dobrze
24:
ſpráwuią w vrzędzye ſwym Stárſzy/ niech ie máią zá dwoiákiey cżći godne: á
25:
zwłaſzcżá ony ktorzy prácuią w ſłowie y w náuce. Byli tedy niektorzy ná vrzę
26:
dzye koſcielnym/ kthorzy ácżkolwiek nie vcżyli vſtáwicżnie iáko Biſkupowie/
27:
wſzákże vſtáwicżnie byli we wſzythkich ſpráwach przy vcżących. Snadź ná i=
28:
nym/ mieyſcu tenże Apoſtoł zowie ie ſprawcámi ábo rzędzicielmi/ wyſádzeni
29:
dla kárnośći álbo inych ſpraw koſcielnych.
j. Korint. w xij. k.

30:
¶ Ależeſmy ták dáleko záſzli s tą roſpráwą náſzą/ wyłożymy y inſze vrzędy Ko=
31:
ſcielne. Wielekroć bywáią w piſmie ſwiętym wſpomináni Diakonowie/ á v
32:
piſárzow koſcielnych Kápłani.
¶ Diakonowie
Diakonem w pirwſzym koſciele zleczona byłá
33:
pilność około vbogich. Jáko ſie to iáſnie pokázuie z dzyeiow Apoſtolſkich w vj
34:
káp.. Nád to mamy ich powinowáctwá opiſáne od Páwłá ſ. w j. liſcie do Ty
35:
moth. w iij. káp.. A vrząd ich rozny był od vrzędu Páſterſkiego: przeto ich theż
36:
nie kłádzyemy miedzy Páſterſki porządek. Stárzy nie rownáli Kápłáńſtwá z
37:
vſługowániem w ſłowie Bożym.
☞ Diakonki.
Do Rzym. w xvj.
j. Korint. w xiiij.
j. Timoth. w ij.
Cżytamy też że y niewiáſty wdowy ſłużyły
38:
w pirwſzym koſciele/ miedzy kthoremi byłá oná ſławna Phebe Cenchreeńſka/
39:
wychwalona od Apoſtołá. ſ. Ale tenże Apoſtoł zákázuie niewiáſtam vcżyć w
40:
koſciele i inych iáwnych poſług cżynić. Iákoż tedy y w ktorey rzecży ſłużyły nie
41:
wiáſty koſciołowi? Bez wątpienia że vſługowáły vboſtwu w tym co im wła
42:
ſnie przynależáło. Vſługowáły niemocnym/ á z Martą były goſpodynią Pá=
43:
ná Kryſtuſową/ cżłonki Páná Kriſtuſowe wiernie á pilnie żywnoſcią opatrzá
:
(iąc.
¶ Kápłani.
j. Piotr w ij. káp.

44:
¶ Názwiſko Kápłáńſkie zda ſie że ieſt wzyęte z Bożnice do Koſciołá.
45:
Abowiem w nowym Teſtámencie nigdzyey nie naydzyeſz/ áby kędy ſługi ſło=
46:
wá Bożego y Koſciołá iego zwano Kápłany/ chybá obycżáiem tym/ kthorym
47:
wſzyſcy Krześćiánie od Piotrá ſ. kápłany ſą názwáni. Wſzákże ſie to okázuie/ że
48:
ſłudzy nowego Teſtámentu/ dla nieiákiego podobieńſtwá/ ktore máią s ſłu=
49:
gámi ſtárego Teſtámentu/ názwáni ſą od piſárzow Koſcielnych Kápłany.
50:
Abowiem iáko oni ſwym obrzędem ſłużyli w namiecie: ták też ći ſwym obycżá
51:
iem/ y kſtałtem ſwym vſługuią Koſciołowi Bożemu. Owſzem słowo ſámo
52:
Láćińſkie bierze powod ſwoy od rzecży ſwiętych: á znácży nam ſługę ſwyętych
53:
rzecży/ cżłowieká mowię ktory ieſt Pánu Bogu oddan y poſwięcon ku ſpráwo
54:
wániu rzecży ſwiętych. A rzecży ſwięte nie thylko ſą ony ofiáry rozmáite od Pá
55:
ná Bogá roſkazáno/ ále czokolwiek iedno przynależy prawdziwemu nabożeń=
ſtwu/ prze


strona: c3

Słowem Bożym.
1:
ſtwu/ przetoż nie odrzucamy vſtaw ſwiętych y náuki ſwiętey.
ij. Krole. w viij.
Cżytamy w ſtá=
2:
rey hiſtoriey że ſyny Dawidowe zwano kápłany/ nie przeto żeby ſłużyli w rze=
3:
cżach ſwiętych/ (ábowiem nie godziło ſie s pokolenia Iudá idącym przyſłu=
4:
gowáć namiotowi/ ále tylko Lewitom) ále że żywąc pod ſpráwą á kárnoſcią
5:
kápłáńſką/ náuk dobrych y piſmá ſwiętego vcżyli ſie.
Vżywánie iedne=
go miáſto drugie
go názwiſka.

6:
¶ Zda mi ſie że ſie też tu tego opuśćić niegodzi/ iż miedzy tymi nazwiſki wyliczo
7:
nemi cżęſtokroć w piſmie iednego miáſto drugiego bywa vżywánie. Abowiem
8:
Piotr ſ. zwolennik Páná Kryſtoſow názywa ſie ſam Prezbiterem ábo Sthár=
9:
ſzym. Tenże w dzyeiach Apoſtolſkich vrząd Apoſtolſki zowie Biſkupſtwem.
10:
Tymże obycżáiem y Páweł ſ. zzywáiąc Stárſze do Miletu/ á z nimi ſie rozma=
11:
wiáiąc/ powiáda ie być Biſkupmi. A w liſcie do Tythuſá roſkázuie áby w káż=
12:
dym mieyſcie poſtánowieni byli Stárſzy/ kthore wnetże zowie Biſkupy. Ty że
13:
też piſmo zowie Doktormi y Páſterzmi/ żaden thák gruby nie ieſt czoby thego
14:
przeć miał.
Czo zá porządek
trwał w koſciele.

15:
¶ Stąd thedy iáſnie káżdy obacżyć może/ co zá porządki od pocżątku ſam Pan
16:
poſtánowić racżył/ y co zá ſprawce ku ſwiętemu vſługowániu y rządzeniu w
17:
Koſciele ſwoim poſwięćić racżył. Fundował od pocżątku Koſcioł ſwoy przez
18:
Apoſtoły/ Ewányeliſty y Proroki/ tenże ſpráwował/ prowádził/ y záchowy=
19:
wał przez Doktory y Páſterze. A thym byli pomocniki Stárſzy y Diakonowie.
20:
Ci opátruiąc vbogie: á oni w náuce/ w kárnośći/ y w inych poważnieyſzych ko=
21:
ſcielnych ſpráwach/ zátrzymawáiąc y vſługuiąc. To ſie też iáſnie pokázuie/ że
22:
on porządek Apoſtolſki/ tákże Ewányeliſtow y Prorokow ſwiętych thylko był
23:
do cżáſu od Páná koſciołowi poſtánowiony/ podług potrzeby rzecży/ preſon/ y
24:
mieyſcá. Abowiem iuż od dawnych cżáſow/ á práwie wnet od vgruntowáne
25:
go ná zyemi kroleſtwá Páná Kryſtuſowego/ vſtáli Apoſtołowie/ Ewányeli=
26:
ſtowie/ y Prorocy/ á náſtąpili ná ich mieyſce Biſkupi/ Páſterze/ Doktorowie y
27:
Stárſzy: ktorych porządek w Koſciele ſtátecżnie przetrwał: ták żebyſmy wąt=
28:
pić nic nie mogli/ że ieſt zupełny porządek y doſtáthecżny rząd w Koſciele Bo=
29:
żym/ gdyby tákże dziś w nim byli tácy Biſkupi ábo Páſterze/ Doktorowie álbo
30:
Stárſzy. Wſzákże przedſię nie przemy thego/ że po ſmierći Apoſtolſkiey cżęſto=
31:
kroć wzbudzał Pan Bog Apoſtoły ábo poſły/ ktorzyby grubym á złym naro=
32:
dom Ewányelią przepowiádáli: y wyznawamy że y dziś może pan Bog wzbu
33:
dzić Apoſtoły/ Ewányeliſty/ y Proroki/ ktorychby vżywał prace á pilnośći oko
34:
ło zbáwienia ludzkiego. Gdyż to wiemy/ że mogą być beſpiecżnie názwáni A=
35:
poſtołmi y Ewányeliſtámi mężowie ſwięći á wierni/ ktorzy napirwey przepo
36:
wiádáią prawdę Ewányeliey ſwiętey ludzyom iákim niedowiernym. Mężo=
37:
wie tákże oſobliwą łáſką Duchá ſwiętego nádchnieni/ wiedząc y przepowiedá
38:
iąc rzecży przyſzłe/ y zacni wykłádácże piſmá ſwięthego z oſwiecenia Bożego/
39:
mogą być názwáni Prorocy.
Rowność miedzy
Biſkupy á ſtárſze
mi.

40:
¶ Wſzákże też tho wiemy/ że s przodku miedzy Biſkupy á Stárſzemi byłá bárzo
41:
wielka pokorá/ miłość/ y zgodá/ nie były żadne zwády ábo roſterki o przodowá
42:
niu/ tytulech/ y godnoſciach. Abowiem wſzyſcy ſie ználi być ſługámi Páná ie=
43:
dnego/ we wſzyſthkim onym/ vrzędzye im włożonym/ rownemi. Nierowność
44:
cżyniłá/ nie w vrzędzye/ ále w dárzech/ zacność darow od miłego Bogá vżycżo
45:
na. Wſzákże przedſię ći zacnoſcią dárow obdárzeni/ nie gárdzili mniey obdá=
46:
rzonemi: á ći też nie zaźrzeli im obdárzenia onego. Nadobnie to Páweł ſ. wyrá
47:
źił/ gdzye mowi:
j. Korint. iiij. ká.
Niech cżłowiek ták o was rozumie/ iáko o ſługach Páná Kri
48:
ſtuſowych y ſzáfárzoch táyemnic Bożych. Tenże przepowiádánie Ewányeli=
49:
ey nie ná iednym mieyſcu zowie vſługowániem.
50:
¶ Dobrze to v ſiebie vważyli ony ſtárzy Biſkupowie/ co Pan onym wádzącym
51:
ſie zwolennikom ſwoim o zwirzchność álbo przełożeńſtwo/ poſtáwiwſzy mie=
52:
dzy nie dzyeciątko/ powiedzyeć racżył:
Mátthe. w xviij.
Záprawdę powiádam wam/ ieſli ſie nie
53:
náwroćicie/ á nie sſtániecie ſie iáko dzyeći/ nie wnidzyecie do kroleſtwá niebye=
54:
ſkiego. Záprawdę Męcżennik Boży Cyprian ſ. ná zyeźdzye Biſkupiem w Kár
55:
táginie iáſnemi ſłowy/ powſtawſzy/ rzekł: Ani żaden z nás Biſkupem ſie być
c 3Biſkupow


strona: c3v

O Vſługowániu
1:
Biſkupow poſtánowił/ ábo ſtráchem okrutnikow ku potrzebie poſłuſzeńſtwá
2:
thowárzyſzow ſwych przymuśił: gdyż ma káżdy Biſkup z wolnośći y z moczy
3:
ſwey/ właſne mnimánie/ iákoby od inſzego ſądzon być nie mogł/ gdyż áni ſam
4:
może drugiego ſędzić: ále ocżekawaymy wſzyſcy ſądu Páná náſzego Iezuſá kry
5:
ſtuſá/ ktory ſam ieden ma moc/ y przełożyć nas w Koſciele ſwoim w rządzye/ y
6:
o ſpráwie náſzey ſądzić. Poty Cyprian. Onego tedy cżáſu wádzili ſie Biſkupo=
7:
wie nie o zwirzchnośći Piotrowey/ niewiem iákiey/ ále áby ieden drugiego prze
8:
chodził ſzcżyroſcią náuki y ſwiątobliwoſcią żywotá/ á żeby weſpoł znaſzáli zo=
9:
bopolną pracą. A w ten cżás też záprawdę ſzły ſzcżęſliwie rzecży Koſcielne/ ták/
10:
że ácżkolwiek naymocnieyſze kſiążętá tego ſwiátá przeſládowáli ogniem y mie
11:
cżem Koſcioł Páná Kryſtuſow/ wſzákże on przedſię zwycięſcą zoſtał/ owſzem
12:
co dáley tym więcey ſie pomnażał y ſławnieyſzym ſie sſtawał. O iákożbyſmy
13:
my byli ludźmi ſzcżęſliwemi/ gdyby on rząd Páſtherſki nie był odmieniony/ ále
14:
ſtárożytna oná ſług koſcielnych proſtość/ wierność/ vkłádność y pilność/ zoſtá
15:
łá nam nienáruſzona.
16:
¶ Ale zá poſtępkiem cżáſu wſzytki ſpráwy ſzcżyrośći/ vkłádnośći y proſtośći ſtá
17:
rádawney zniſzcżáły/ gdyż iedny/ ach nieſtothyſz/ bywáią wywrácáne/ drugye
18:
ábo dobrowolnie niſzcżeią/ ábo ie chytroſcią odrzucáią/ á inſze przydawáią.
Zwirzchność Bi=
ſkupia kiedy y iá=
ko ſie pocżęłá.

19:
Záprawdę nie długo po ſmieći Apoſtolſkiey widzyani ſą dáleko inákſzy ſpraw
20:
ce w koſciele Bożym/ á niżeli byli s przodku. Acżkolwiek pocżąthki ony zdádzą
21:
ſie być znoſnieyſze/ á niżeli ſą cżáſow dziſieyſzych tego porządku ſpráwy wſzytki.
22:
Mowi Hieronim ſ. Niekiedy ſpolną rádą Stárſzich rządzone były koſcioły/ po
23:
tym poſtánowiono ieſt/ áby ieden wybrány s Stárſzych/ przełożon był nád dru
24:
giemi/ ná ktorymby wſzytká ſpráwá koſcielna należáłá/ y przez ktoregoby ro=
25:
ſterki y roſtárgnienia były vſmierzáne. Przetoż w káżdym mieyſcie y powiecie
26:
ieden nazacnieyſzy nád inemi przełożon bywał. A iego vrząd był pilnie doglę=
27:
dáć Stárſzych y wſzytkiego ludu. Niemiał tákowy (czoſmy niedawno s ſłow
28:
Cyprianá ſ. wyrozumieli) nád ſpołthowárzyſzmi ábo Stárſzemi pánowánia:
29:
ále ták iáko Burmiſtrz w Rádzye ma zlecenie pytánia/ y zbieránia podpomo=
30:
żenia/ thákże też vſtaw y práwá bronienia/ y ſtáráć ſie o tho áby ſie niemnożyły
31:
miedzy Rádą buntowánia: tákże też nie inákſzy był vrząd Biſkupi w Koſciele
32:
Bożym: wſzytkę ſpolność miał w inſzych rzecżach s kápłany. A by ſie byłá thák
33:
bárzo zá poſtępkiem cżáſu ſmiáłość kápłańſka nie wynioſłá/ á hárdość Biſku=
34:
pow/ ſnadźbyſmy y ſłowá iednego nie rzekli. Wſpomina Hieronim błogoſłá=
35:
wiony ono przełożeńſtwo Biſkupie/ że nie Boſką/ ále ludzką ſpráwą ieſt wſzcżę
36:
te. Gdzye mowi: Toſmy dla tego przypomnieli/ ábyſmy pokazáli/ że v ſtárych
37:
ćiſz byli Biſkupowie/ co y Stárſzy: á z lekká/ áby rozmnożenia roſtherkow były
38:
wykorzenione/ wſzytká praca ná iednego ieſt włożoná. Iáko tedy Stárſzy wie
39:
dzą/ że z zwycżáiu koſcielnego temu ktoryby im był przełożony máią być poſłu=
40:
ſzni: ták też Biſkupi máią wiedzyeć/ że więcey z zwycżáiu niż z zrządzenia praw
41:
dy Páńſkiey więtſzy ſą nád ſtárſze/ á że ſpolnie rządzić máią koſcioły/ náſládu=
42:
iąc w thym Moiżeſzá/ ktory máiąc to w mocy przełożonym być nád ludem I=
43:
zráelſkim/ wybrał ſiedḿdzyeſiąt/ s ktoremiby lud on ſądził. To piſze w wykłá
44:
dzye ná Epiſtołę Páwłá ſ. do Tytuſá káp. iij.
Biſkupie doſtho=
ieńſtwo y zwirz=
chność vroſłá.

45:
¶ Wſzákże y ná thych ieſzcże nie przeſtáli ſtárzy. Ale náznácżeni ſą Pátryárcho=
46:
wie w Anthyochiey/ w Alexándriey/ w Konſtántynopolu/ y w Rzymie. Ná=
47:
znácżeni też ſą Arcybiſkupowie/ álbo Metropolithowie/ to yeſt przełożeni nád
48:
Biſkupy w powieciech. A záſię Biſkupom mieyſkim álbo nizſzym przydáni ſą
49:
inſzy Biſkupi (mnimam iáko dziś Suffrágáni) zwłaſzcżá kędy był ſzyrſzy po=
50:
wiát/ że on mieyſki Biſkup pracą y doglądániem zdołáć mu nie mogł. Przetoż
51:
mu byli przydáni iáko namieſtnicy á pomocnicy/ kthorzy ná ſobie nośili vrząd
52:
Biſkupi w powiecie onym. Ale dáleko inákſzy y roznieyſzy vrząd oſtátnich tych
53:
złych wiekow pomocznikow ábo Wikáriow w dworzech Biſkupiech y w Fá=
54:
rach być wiemy y z żáłoſcią niemáłą widzimy. Aleć y Diakonom przydáni by=
55:
li drudzy Hypodiakoni: á kiedy ſie rozmnażáły bogáctwá/ vcżynieni też ſą Ar=
cydiakoni/


strona: c4

Słowem Bożym.
1:
cydiakoni/ ktorzy wſzytki dobrá koſcielne opatrzáli. Ci nie byli mieſzáni miedzy
2:
Biſkupy y vcżyciele/ ále tylko byli goſpodarzmi álbo ſprawcámi bogactw ko=
3:
ſcielnych. Iáko też y Mniſzy s przodku nie byli kápłany áni im zlecono vſługo=
4:
wánia w koſciele: miano ie zá proſte láiki/ á byli poddáni pracey Páſterſkiey.
W ſłuchániu ſło=
wá Bożego/ pil=
nośći potrzebá.

5:
¶ Było y ieſt ieſzcże inych názwiſk niemáło/ kthore ná then cżás opuśćić zá rzecż
6:
ſłuſzną ſie zdáło/ gdyżby nam też máły pożytek przynieść mogły. Ale y ty ktore
7:
ſie tu námieniły/ káżdy obacżyć może/ iáko dziſieyſzych złych cżáſow náſzych ro=
8:
zno ſie obrácáią/ co ia káżdego pilnemu vważániu polecam. My ná then cżás
9:
wroćimy ſie ku przedſięwzyęciu ſwoiemu. Gdyż tho thedy pewnie wiemy s
10:
piſmá ſwięthego/ że vſługowánie ſłowem miłego Bogá ieſth z woley á z ro=
11:
ſkazánia iego/ pilnie ſie o tho ſtháráć mamy/ iákobychmy im nie gárdzili/ á=
12:
le z więtſzą chucią á niżeli przed thym iego pilnowáli. Gdyż y w inych wſzy=
13:
thkich ſpráwach náſzych/ chcemyli co s pożytkiem wykonáć/ pilnośći wielkiey
14:
przykłádamy: tákżeć też w ſłuchániu ſłowá Bożego tey nam napirwey potrze
15:
bá. A to przeto/ iż ciáło náſze s przyrodzenia ták ieſt zákáżone/ że ſie im brzydzi/
16:
iż w wielu rzecżach ſobie ie przećiwne być bacży. Gdyż y piſmo wſzythko thego
17:
nam poſwiadſza/ żeſmy s przyrodzenia grzeſzni á ſynowie gniewu. Ale ſłowo
18:
Boże ieſt naſienie ono odrodzenia náſzego/ ktore gdy pilnie záchowuiemy/ by=
19:
wamy odnowieni w ſyny Boże. Przez toż ſłowo Boże bywa nam daná wiárá
20:
ktora ſámá poymuie Páná Kryſtuſá/ á cżyni nas vcżeſnikami dobr wſzythkich
21:
ktore on nam ſpráwił męką á ſmiercią ſwoią. Gdyż y Páweł ſ. iáſnie nam tho
22:
wyráźił piſzącz do Rzymiánow/ Iż wiárá s ſłuchánia pochodzi/ á ſłuchánie
23:
przez ſłowo Boże. Toż ſłowo Boże podáie nam náukę/ ktorymbyſmy obycżá=
24:
iem żywotá wiecżneo doſtąpić mogli/ ktorey ktokolwiek náſláduie/ ten y Pánu
25:
Bogu ſie podoba/ y tu ná ſwiecie ſzcżęſliwie á w błogoſłáwieńſtwie iego żiwie.
26:
¶ W tymże ſłowie Bożym náyduiemy tákie pociechy/ ktore w nas wſzytki rze
27:
cży przećiwne vſmierzáyą/ á żywot ten/ kthory ieſt rozmáitych vćiſkow á nądz
28:
pełny/ cżynią weſoły y wdzyęcżny. Nád to Pan Bog wſzechmogący przez ſło
29:
wo ſwoye podáie ſie nam/ ze wſzytkiemi ſkárby łáſki á dobroći ſwoiey. Przetoż
30:
o wſzytkich/ ktorzy vżywáią dobrodzyeyſtw iego/ rzecżono być może/ czo o nie=
31:
ktorych w Pſalmie rzecżono ieſt:
w Pſalm. Cviij.
Do Rzym. w j. k.
Poſłał ſłowo ſwoie/ á vzdrowił ie. Co wſzy=
32:
ſtko Páweł ſwięty ſzyrzey vważáiąc/ á pilnie obacżáiącz/ mowił: Nic mię nie
33:
wſtyd Ewányeliey Jezuſá Kryſtuſá/ gdyż ieſt mocą Bożą ku zbáwieniu káżde
34:
mu wierzącemu. Wſzyſcy tedy ktorzykolwiek ty rzecży v ſiebie s pilnoſcią/ á nie
35:
niedbále/ vważáią/ á dowćipu ſwego/ y wſzytkiey nátury ſwey ludzkiey nieſzcżę
36:
ſliwość z nimi zrownawáią/ chybáby byli żeláźni ábo kámienni/ tożby nową mi
37:
łoſcią y pilnoſcią ſłuchánia ſłowá Bożego/ zápalonemi ſie być nie cżuli.
38:
¶ Iákie ná tákowy vrząd przepowiedánia ſłowá Bożego obieráć mamy/ y co
39:
zá vrząd ieſt tákowych obráńcow w koſciele Bożym/ ná inych mieyſcach opi=
40:
ſano naydzyeſz/ gdyż ſie tu dla przedłużenia opuśćić to muſiáło.
41:
¶ Tho gdy v ſiebie pilnie vważymy/ ſnádnie obacżyć możemy przycżynę/ cże=
42:
mu dziſieyſzych cżáſow nie ták ludzye chutliwi ku ſłuchániu ſłowá Bożego/ y
43:
vcżenie álbo przepowiedánie/ nie cżyni w nich thákiego pożytku/ iáko ondzye s
44:
przodku.
☞Cżemu dziſiey
ſzych cżáſow má=
ły pożytek w lu=
dziach cżyni prze=
powiádánie ſło=
wá Bożego.
V wielu ich ozyębłá oná dawna zápalcżywość/ ktorą s pocżątku gdy
45:
ſłyſzeli prawdziwą Ewányelią/ vmyſły práwie wſzytkich pałáły. A iż prożno
46:
wánia y pokoiu doſtátek máią/ nie myſlą nic o tym co to ieſt zá ſkarb ſłowo mi
47:
łego Bogá: przethoż práwie krom ich wiádomośći zdrádliwie á ćicho ná nie
48:
przypádło oſycenie ſłowá Bożego/ gdy mnimáią że bez niego zbáwieni być mo
49:
gą. Chociaż tedy káżdego dniá wſzytkich wzywa Pan Kryſtus przez ſługi ſwo
50:
ie: wſzákże ich wiele nie przychodzi/ y mnimáią że im náuki á ćwicżenia nie po=
51:
trzebá. Drudzy záſię áby nie rzecżono że ſie odłącżyli od prawdziwego nabożeń=
52:
ſtwá/ według obycżáyu w dni Páńſkye ſchodzą ſie ku ſpráwam ſwiętym/ y po=
53:
kázuią ſie przed ludem Bożym iákoby też ſłucháli ſłowá Bożego/ y ácżkolwiek
54:
niekiedy dziwuią ſie wymowie przepowiedáiącego/ niekiedy też ze łkániem á z
55:
wzdichániem nieco przymui/ wiele też prawdą być poſwiadſzáią/ wſzákże mni=
56:
máią że to im nie przynależy/ Przeto też nic więcey ſtámtąd pożythku nie odno=
ſzą/ iakoby


strona: c4v

O Vſługowániu
1:
ſzą/ iákoby też iákiey zmyſloney powieśći álbo pioſnki nowey z inąd przynieſio=
2:
ney ſłucháli/ im nie przynależącey. Ieſt wiele nád ty gorſzych/ ktorzy przycho=
3:
dzą ſzácowáć á ſądzić ſłowo miłego Bogá/ iákoby ná nie iákie práwo mieli.
4:
Ci ſkoro iedno vſłyſzą/ że ich obycżáiom y poſtępkom przećiwne ieſt ſłowo Bo=
5:
że wnet ſie gniewáią/ y grożą cięſzko przepowiedácżom ſłowá Bożego/ y wnet
6:
im przepiſuią obycżáie przepowiedánia ábo vcżenia. Coż tedy w tákowych zá
7:
pożytek vcżynić może Pan Kriſtus/ ácżkolwiek vſtháwicżnie przez ſwoie ſługi
8:
vcży/ vpomina/ groźi y łáye? Potrzebá tedy áby tákowe rzecży nápráwione by=
9:
ły/ á ſzcżyrą pilnoſcią ábyſmy zápaleni byli około zbáwienia náſzego/ á ieſli kie=
10:
dy Pan Bog podáie nam przez ſłowo ſwoie nieiákie pożytki zbáwienia náſze=
11:
go/ ábyſmy ie odnieść mogli.
12:
☞ Co nam wſzytkim rácż dáć Páſterzu náſz á Biſkupie nawyſzſzy Pánie Iezu
13:
Kryſte/ z łáſki á z miłoſierdzya ſwego ſwiętego/ vżaliwſzy ſie
14:
nas obłądzonego ludu ſwoiego/ rzecżmy wſzy=
15:
ſcy ſercy nabożnemi/
16:
Amen.
17:
❦
18:
grafika